\id EPH - Yakan Version - Ephesians - Dietlinde Behrens - 18-AUG-04 
\h Epesus 
\toc1 Sulat si Paul si meˈ aˈa Epesusin 
\toc2 Epesus 
\toc3 Epesus 
\mt1 Sulat si Paul si meˈ aˈa Epesusin  
\imt1 Pahāti sabab sulat si Paul si meˈ aˈa Epesusin  
\ip \it Puweblo Epesusin laˈi si Asiya Dikiˈ. Puweblo Epesusin masaley hadje teˈed duk ekka aˈa patennaˈ laˈi. Bantu puweblo miyaˈan sabab dayahan meˈ aˈahin duk ekka bayuˈ-bayuˈan pagadjak-adjakde, duk sabab tuhan-tuhan dende sinumbaden inēnan Artemis. Tellun tahun si Paul laˈi si puweblo miyaˈan magusihat sabab Isa Almasi. Ekka aˈa makakale si usihatnen. Niyaˈ isab meˈ hinangan makaˈulaliˈ tahinang si Paul laˈi duk ekka kahagad pu si Isa laˈi. Puwas tellun tahun tahalaˈ si Paul duk palanjal iye pī si meˈ kalahatan seddili.\it*  
\ip \it Sulat inin dumaˈin hadja para si meˈ masandel pu si Isa si Epesusin saguwaˈ para si meˈ sinduwe si meˈ lahat matapitin du isab. Sinulat inin weˈ si Paul sābune dem kalabusu si puweblo Roma.\it*  
\ip \it Tuˈu dem sulat inin inaka dahuˈ weˈ si Paul weˈ kēmon meˈ masandel pu si Isa Almasihin pinagdambuwaˈ ne, ubus bu inakahan isab siye weˈ ne bang saˈingge subey kawul-piˈilden duk bang saˈingge pangandaˈagde nakuraˈ seyitanin.\it*  
\c 1  
\p
\v 1 Sulat inin amban aku, si Paul, pinasampay piyu si kaˈam meˈ aˈa Tuhan luˈu si lahat Epesusin, meˈ mapateteg pu si Isa Almasihin. Amban bayaˈ Tuhan hangkan ku inin kawakilan weˈ Isa Almasi magmahalayak aka-aka mahāp amban iyehin.  
\v 2 Karayaw luwal kaˈam ipat Samaten bi Tuhanin duk Panuhutanten bi Isa Almasi. Karayaw isab pasanyangde dem ateybin.   
\s1 Pudjite bi Tuhanin sabab tahinangne si kitehin bi  
\p
\v 3 Pudjite bi Tuhanin, Sama Isa Almasi, Panuhutanten bi. Peggeˈ magdambuwaˈ ne kite bi duk Isa Almasi, iledjikiˈan kite bi weˈ Tuhanin. Pinangurung weˈ ne si kite bi kēmon bayuˈ-bayuˈan kahāpan amban surgaˈ, kahāpan gaˈi usaˈ salama-lama.  
\v 4 Gaˈ pe dunyahin pinapanjari, andang ne kite bi tapeneˈ weˈ ne hinangne meˈ aˈane sabab magdambuwaˈ kite bi duk Isa Almasi. Hangkan kite bi peneˈne, supaya kite bi sutsi duk gaˈ ne niyaˈ tamak-tamakte bi si pagmatahanne.   
\p
\v 5 Hawal lasane si kitehin bi, andang ne tapikil weˈ Tuhanin weˈ hinangne kite bi meˈ anakne sabab bakas tahinang Isa Almasihin. Inin asal kasinnahannen duk kinabayaˈanne hininangin.  
\v 6 Pudjite bi Tuhanin sabab lasane duk aseˈne manggaˈi takila-kilahin, iye lasane duk aseˈne pinangurungne si kitehin bi sabab tahinang Isa Almasi, Anakne kinalasahannen.  
\v 7 Sabab kamatey Almasihin pinaluwas ne kite bi, hātinen inampun ne weˈ Tuhanin meˈ duseten bi. Asal hadje hep teˈed lasa duk aseˈ Tuhanin si kite bi!  
\v 8 Pangurungne si kite bi kēmon kataˈu duk pamikil duk  
\v 9 pinakitaˈu ne weˈ ne si kite bi ginaraˈne andangin. Gaˈ inin niyaˈ ngataˈuhanne matuˈuhin. Duk andang tapikilne weˈ Almasi manumanan kēmon kinabayaˈanne hininangin.  
\v 10 Kabayaˈan Tuhanin hep weˈ bang taˈabut waktu pangeddewnen pinagdambuwaˈ ne kēmon pinapanjarinen, kēmon malaˈi si surgaˈin duk kēmon matuˈu si dunyahin, duk Almasi magbayaˈ si siyehin kēmon.   
\p
\v 11 Kēmon hininang Tuhanin hininang weˈ ne peggeˈ inin kinabayaˈannen duk inin ginaraˈnen. Ubus, peggeˈ iye ginaraˈnen, tapeneˈ kami weˈ ne manjari meˈ aˈane peggeˈ magdambuwaˈ ne kami duk Almasi. Inin ginaraˈnen kemuwe tagnaˈ awwalley pe.  
\v 12 Kami madehellu-dehellu mangase-ngase pu Almasihin. Iye jānnen hangkan kami tapeneˈ, supaya pudji kami lasa duk aseˈ Tuhanin.   
\p
\v 13 Duk kaˈam manjari aˈa Tuhanin isab sakaliˈ takalebi lapal mabennalin, hātinen aka-aka mahāp sabab katimbulanbin. Sandel kaˈam pu si Almasi duk pinapiyu isab weˈ Tuhanin si kaˈam Niyawa Sutsi pananggupnen, tandaˈ weˈ sukuˈ si iye ne teˈed kaˈam.  
\v 14 Niyawa Sutsi pinangurungne si kitehin bi, tandaˈ weˈ asal tasangkate bi du si pasōngan kēmon pananggup Tuhan si meˈ aˈanen, duk kabugtuˈante bi ne weˈ kaˈujudannen luhaya teˈed kite bi. Pudjite bi lasa duk aseˈ Tuhanin.   
\s1 Pangampun si Paulin  
\p
\v 15 Iye hep inin sababnen hangkan kemuwe takaleku weˈ sandel ne kaˈam si Panuhutan kamihin si Isa, duk weˈ malasa kaˈam si kēmon meˈ aˈa Tuhanin,  
\v 16 gaˈi ku padeheng magsukul si Tuhan sababbi. Bang ku ngampun, luwal du isab kaˈam tabangkilku.  
\v 17 Duk māku-māku ku si Tuhan, Sama Panuhutanten bi Isa Almasi, Tuhan mapataˈ pinudjihin. Māku-māku ku karayaw pangurungne kaˈam Niyawa Sutsihin, iye mangurungan kataˈu si kaˈamin duk pakataˈune du si kaˈam pasal Tuhanin supaya pasōng Tuhanin kataˈuhanbi.  
\v 18 Duk pāku-pākuku isab karayaw pinakellum akkalbin supaya tahātibi teˈed bang ine inase-asebi amban iyehin peggeˈ tapeneˈ kaˈam weˈ ne dinaˈak nuhut iye. Duk supaya isab tahātibi bang saˈingge kahāp meˈ bayuˈ-bayuˈan pananggupne pinangurung si meˈ aˈanen,  
\v 19 duk supaya isab tahātibi bang saˈingge hadje balakatnen si kite bi meˈ masandel si iyehin. Iye du isab inin balakat ginunanen  
\v 20 sakaliˈ pinakellum weˈ ne balik Isa Almasi amban kamateynen duk pinatingkoloˈ iye weˈ ne si kanawanne, lugal mabangsahanin laˈi si surgaˈ.  
\v 21 Pinalangkew Almasi weˈ Tuhanin. Langkew pe iye amban kēmon magbayaˈin duk sasuku taga kapatut duk balakatin. Langkew gellalnen amban kēmon bakas ginellalin, dumaˈin hadja si dunya inin saguwaˈ sampay si ahilat.  
\v 22 Dinaˈak Almasi weˈ Tuhanin magbayaˈ si kēmon-kēmonin. Duk iye tapeneˈ Tuhan magnakuraˈ si kēmon meˈ masandel si iyehin.  
\v 23 Isa Almasi dalil kōkin duk kēmon meˈ masandel si iyehin dalil barannen. Tipun laˈi si siye kēmon addat duk pikilan Almasihin. Duk antag-antag si dunya duk si surgaˈ laˈi iye.   
\c 2  
\s1 Puwasan Tuhanin duseten sabab tahinang Almasihin  
\p
\v 1 Na, kaˈam matuˈuhin gaˈ niyaˈ umulbi baˈahu amban Tuhan; kuweˈ kaˈam dalil aˈa matey sabab hinanganbi malaˈatin duk meˈ dusehin.  
\v 2 Masa miyaˈan addatbin kuweˈ addat meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin. Iye tinuhutbin nakuraˈ seyitanin. Iye hep magbayaˈ si meˈ aˈa gaˈi takite diyataˈ mahawanin duk kuweˈitu iye isab magbayaˈ si meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin.  
\v 3 Kite bi kēmon kuweˈ siyehin du matuˈuhin peggeˈ luwal hinangte bi ine-ine kinabayaˈanten bisan kataˈuhante weˈ laˈat miyaˈan. Ine-ine kinabayaˈan baranten duk ine-ine kasinnahan ateyten, iye miyaˈan luwal hininangten ne paˈin. Hangkan hep kite bi kuweˈ meˈ sinduwehin pagmulkaˈan weˈ Tuhanin peggeˈ iye miyaˈan matalep si kitehin bi.   
\p
\v 4 Saguwaˈ bisan kite bi kuweˈ miyaˈan, hadje teˈed aseˈ Tuhan si meˈ manusiyaˈin duk malasa teˈed iye si kite bi,  
\v 5 hangkan bisan kite bi kuweˈ aˈa matey sabab meˈ hinangante bi malaˈatin, pinakellum kite bi weˈ ne patuhut pu Almasi. Timbul kaˈam sabab lasane duk aseˈne si kaˈamin.  
\v 6 Duk peggeˈ magdambuwaˈ kite duk Almasi, pinakellum isab kite weˈ Tuhanin patuhut pu Almasi duk pinatuhut isab kite si iye magbayaˈ laˈi si surgaˈ.  
\v 7 Hininang inin weˈ Tuhanin, supaya tapakitehanne salama-lama weˈ gaˈi teˈed takila-kila lasane duk aseˈne si kitehin sabab bakas tahinang Isa Almasihin.  
\v 8 Peggeˈ sabab lasa duk aseˈ Tuhanin hep hangkan kaˈam timbul pagsandel ne kaˈam pu si Almasi. Dumaˈin sabab hinanganbin hangkan kaˈam timbul, saguwaˈ lasa-lasahan Tuhan inin si kaˈam.  
\v 9 Gaˈi kaˈam makapagabbu, peggeˈ dumaˈin hangkan kaˈam timbul sabab hinanganbi mahāpin.  
\v 10 Peggeˈ binaˈahuhan kite weˈ Tuhanin sakaliˈ kite magdambuwaˈ duk Almasi supaya tahinangte meˈ hinangan mahāp ginaraˈne si kite andangin.   
\s1 Magdambuwaˈ duk Almasi  
\p
\v 11 Na, essebun bi bang saˈingge kaˈam matuˈuhin. Dumaˈin kaˈam Yahudi duk inudjiˈ kaˈam weˈ meˈ Yahudihin peggeˈ gaˈi kaˈam magislam bu siye magislam. Saguwaˈ addatde miyaˈan hininang weˈ manusiyaˈ si barande du hadja.  
\v 12 Matuˈuhin asal tala teˈed kaˈam amban Almasi. Duk gaˈ kaˈam sakup si meˈ tubuˈ Israˈilin, meˈ aˈa tapeneˈ weˈ Tuhanin. Gaˈ isab kaˈam sakup si meˈ janjiˈ Tuhan si meˈ aˈanen. Ellum kaˈam tuˈu si dunya inin saguwaˈ gaˈ niyaˈ ase-asebi tabang amban Tuhan bu labi pe, gaˈi bisan kataˈuhanbi bang sine Tuhanin.  
\v 13 Saguwaˈ kuweˈitu magdambuwaˈ ne kaˈam duk Isa Almasi; bisan kaˈam bakas tala amban iye matuˈuhin, taboˈo ne kaˈam kuweˈitu patapit si Tuhan peggeˈ matey Almasi pamuwasne meˈ dusebin.  
\v 14 Inurungan kasanyangan kite bi peggeˈ pinaghāp kite bi weˈ Almasi; kami meˈ Yahudihin duk kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin, inānan weˈ ne pagkuntaraten bi kuweˈ dalil ilarak weˈ ne dinding si elletten bi.  
\v 15 Sabab kamateyne diyataˈ olomin, inānan ne weˈ ne kapatut saraˈ meˈ Yahudihin sampay pangandaˈakannen. Inānan miyaˈan weˈ ne supaya kami meˈ Yahudihin duk kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin magdambuwaˈ atey ne, saliˈ-saliˈ sandel si iye duk pinaghāp ne kite bi.  
\v 16 Sabab kamateyne diyataˈ olomin, pinaghāp ne weˈ Almasi Yahudihin duk dumaˈin Yahudihin, duk gaˈi ne siye magbanta duk pinagdambuwaˈ ne siye weˈ ne. Damikkiyan sabab kamateynen maghāp kite bi duk Tuhanin.  
\v 17 Hangkan pitu Almasi magaka weˈ makajari kite bi kēmon maghāp duk Tuhanin. Inakahan kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin, meˈ matala amban Tuhanin, duk kami meˈ Yahudihin isab, meˈ matapit si Tuhanin.  
\v 18 Kēmon kite bi, Yahudi duk dumaˈin Yahudi, saliˈ-saliˈ kite bi tabangan Niyawa Tuhanin supaya kite bi tapī si Samate bi Tuhanin palabey amban Almasi.   
\p
\v 19 Na, hangkan hep kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin, dumaˈin ne kaˈam meˈ aˈa liyu-liyu saguwaˈ meˈ aˈa Tuhanin ne kaˈam magtuhut duk meˈ aˈane tagnaˈin duk sakup ne kaˈam si meˈ anak Tuhanin.  
\v 20 Kēmon kite bi dalil lumaˈ. Si Isa Almasi batu panenggehan lumaˈin. Olom lumaˈin meˈ kawakilanin duk meˈ kanabihanin.  
\v 21 Dalil pinagtoket ne paˈin weˈ Almasi meˈ panyap lumaˈin duk ngahadje lumaˈin sampay ujudnen manjari langgal pataˈ patennaˈan Tuhanin.  
\v 22 Na, kaˈam isab, peggeˈ magdambuwaˈ ne kaˈam duk Almasi, kuweˈ dalil panyap lumaˈ kaˈam magtuhut duk meˈ sinduwehin duk pinagtoket kaˈam sampay ujud manjari kaˈam lumaˈ Tuhanin duk luˈu patennaˈ Niyawa Tuhanin si kaˈam.   
\c 3  
\s1 Maghinang si Paul si meˈ aˈa dumaˈin Yahudi  
\p
\v 1 Iye hep inin sababnen hangkan ku māku-māku si Tuhan para si kaˈam. Tiyaˈ ku kinalabusu sabab pagmahalayakku si kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin pasal Isa Almasi.  
\v 2 Bakas takalebi du weˈ peggeˈ malasa duk maˈaseˈ Tuhanin, niyaˈ hinang pinangandel weˈ ne si aku duk hinang inin para si kahāpanbi du.  
\v 3 Ginaraˈ Tuhanin, gaˈ niyaˈ bakas ngataˈuhanne matuˈuhin saguwaˈ pinakitaˈu inin weˈ ne si aku. Bakas akahante kaˈam kuweˈahat sabab inin tuˈu si sulat inin  
\v 4 duk bang batsabi, tahātibi du isab bakas pinakitaˈu si aku sabab Almasihin.  
\v 5 Gaˈ inin pinakitaˈu weˈ Tuhanin si meˈ manusiyaˈ awwalley. Saguwaˈ kuweˈitu pinakitaˈu ne weˈ Niyawa Tuhanin si meˈ kawakilannen duk si meˈ aˈa magpalataˈ bissānen.  
\v 6 Iye inin ginaraˈ Tuhan pinakitaˈune si kamihin, weˈ kaˈam meˈ dumaˈin Yahudihin, sumakup ne kaˈam si kami meˈ Yahudihin iledjikiˈan weˈ Tuhanin duk sakup ne kaˈam si baran Almasihin, hātinen si meˈ masandel si iyehin. Duk kēmon sanggup Tuhanin sukuˈ si kaˈam isab peggeˈ kinahagad weˈ bi aka-aka mahāpin.   
\p
\v 7 Sabab aseˈ duk balakat Tuhanin pinasukuˈan ku hinang weˈ Tuhanin dinaˈak minahalayak aka-aka mahāp inin.  
\v 8 Amban kēmon meˈ aˈa sukuˈ si Tuhanin, aku tamanan madiyawaˈ pagaˈanen. Saguwaˈ aku pe tapeneˈ Tuhanin dinaˈak piyu si meˈ dumaˈin Yahudihin, ngakahan siye sabab meˈ ledjikiˈ gaˈi takila-kila pinangurungne si kitehin bi kēmon sabab Almasi.  
\v 9 Duk Tuhan magpapanjari kēmon-kēmonin, dinaˈak ku isab weˈ ne magpahāti si kēmon aˈa bang ine hininangnen supaya magjatu ginaraˈne tagnaˈley pe teˈed duk gaˈ bakas pinakitaˈu weˈ ne matuˈuhin.  
\v 10 Gaˈ inin pinakitaˈu weˈ Tuhanin matuˈuhin peggeˈ kabayaˈannen weˈ kataˈuhan du weˈ meˈ malaˈikat taga kapatut duk balakatin, weˈ asal lalem kēmon bayuˈ-bayuˈan kataˈu Tuhanin. Kataˈuhande inin sababte bi meˈ masandel pu si Isa Almasihin.  
\v 11 Ginaraˈ Tuhan inin andang ne tapikilne tagnaˈ awwalley pe duk magjatu ginaraˈne inin sakaliˈ ne pinapitu weˈ ne Isa Almasi, Panuhutanten bi.  
\v 12 Peggeˈ magdambuwaˈ ne kite bi duk Almasi duk peggeˈ sandel kite bi si iye hangkan bahani ne kite bi duk gaˈi kite bi magalang-alang pī si panaˈanan Tuhanin.  
\v 13 Hangkan hep junjungku si kaˈam, paˈasigun bi ateybin bisan ku ituˈ magsandal kabinasahan sabab pagmahalayakku si kaˈamin. Kēmon inin para si kahāpanbi du.   
\s1 Lasa Almasihin  
\p
\v 14 Bang tapikil-pikilku ginaraˈ inin, asal pasujud ku si Samate bi Tuhanin.  
\v 15 Iye mangurung umul si kēmon magtewtey-anak si surgaˈ duk si dunyahin.  
\v 16 Pāku-pākuku si Tuhanin, peggeˈ hadje teˈed lasanen duk aseˈnen duk balakatnen, karayaw papagenne teˈed ateybin sabab Niyawanen.  
\v 17 Karayaw isab weˈ teteg Almasi luˈu dem ateybi sabab sandelbi si iyehin. Pāku-pākuku isab karayaw haget teˈed lasabi si Tuhanin duk si pagkasibin.  
\v 18 Bang haget lasabin, tahātibi teˈed iyan duk kēmon aˈa sukuˈ si Tuhanin, tahātide du isab bang saˈingge hadje lasa Almasi manggaˈi takila-kilahin.  
\v 19 Toˈo asal karayaw kataˈuhanbi bang saˈingge hadje lasanen - bisan gaˈi tahātite kēmon - supaya tipun luˈu si kaˈam kēmon addat duk pikilan Tuhanin.   
\p
\v 20 Pudjite bi Tuhanin peggeˈ sabab balakatne pinapitune dem ateyten bi, mas pasōng pe tahinangnen amban kēmon tapākuten atawa bisan tapikilten.  
\v 21 Pudjite bi Tuhanin, kēmon kite bi meˈ masandel pu si Isa Almasihin. Pudjite bi Tuhanin sabab Almasi salama-lama gaˈ tamanan. Amin.   
\c 4  
\s1 Magsulut-sulut meˈ tindeg Almasihin  
\p
\v 1 Tiyaˈ ku kinalabusu sabab panuhutku Panuhutanten bi. Junjungku si kaˈam, ine-ine hinangbi, subey hinanganbin tewwaˈ si matahan Tuhan peggeˈ tapeneˈ kaˈam weˈ ne.  
\v 2 Subey diyawaˈ ateybin duk lunuk, duk subey kaˈam magpasensiya. Magmahāp kaˈam si saweˈbi pamakitebi lasabin.  
\v 3 Paggeˈesanun bi hinang inin supaya luwal kaˈam magsulut-sulut ne paˈin, peggeˈ pinagdambuwaˈ kaˈam weˈ Niyawa Tuhanin.  
\v 4 Kite bi kēmon pinagdambuwaˈ dalil baran Almasihin. Dambuwaˈ du barannen. Dambuwaˈ du isab hadja Niyawa Tuhanin. Damikkiyan dambuwaˈ du hadja inase-aseten bi kēmon peggeˈ saliˈ kite bi tapeneˈ weˈ Tuhanin.  
\v 5 Dambuwaˈ du hadja isab Panuhutanten bi duk dambuwaˈ pangandelanten bi kēmon, iye si Almasi. Duk dambuwaˈ du hadja jānnen hangkan kite bi pinandi.  
\v 6 Dambuwaˈ du isab hadja Tuhanin duk iye sama meˈ aˈahin kēmon. Iye magbayaˈ si kēmonin. Antag-antag laˈi iye duk tuˈu isab iye dem ateyte bi kēmon.   
\p
\v 7 Bisan kite bi magdambuwaˈ saguwaˈ dangan-dangan kite bi kaˈurungan magseddili-seddili kapandeyan weˈ Almasi. Urunganne kite tamanan kabayaˈannen.  
\v 8 Paˈin kitabin hep,  
\q1 “Paˈangkatne hap surgaˈin ekka taboˈone meˈ pilisu, duk inurungan weˈ ne meˈ aˈanen kahāpan.”   
\m
\v 9 Na, bang pinaˈin weˈ paˈangkat iye, hātinen weˈ duwaˈi dahuˈ iye pitu si dunya.  
\v 10 Na, mapitu si dunya inin, iye du isab mapaˈangkat balikin pī diyataˈ si dambiyaˈ langit supaya antag-antag si tibuˈukan alamin laˈi du isab iye.  
\v 11 Iye du isab “mangurung kahāpan si meˈ aˈanen”. Niyaˈ kawakilan weˈ ne magmahalayak lapalnen. Niyaˈ isab urunganne kapandeyan magpalataˈ bissānen. Sinduwehin urunganne kapandeyan ngahumatan meˈ aˈahin nuhut Almasi. Niyaˈ isab urunganne kapandeyan magusihat duk ngahatul meˈ masandel pu Almasihin.  
\v 12 Hininang inin weˈ Almasi supaya tahinang meˈ masandel si iyehin meˈ bayuˈan hinangde si Tuhanin supaya siye, meˈ dalil barannen, magasig-inasig du siye duk ngabasag sandelden.  
\v 13 Ujudnen saliˈ-saliˈ ngabasag sandelten bi duk magkasōng pangataˈuten bi kēmon sabab Almasi, Anak Tuhanin. Manjari pagen ne sandelte pu Almasihin duk kawul-piˈilten kuweˈ ne kawul-piˈil Almasihin.  
\v 14 Bang pagen ne sandelten, na, pikilanten dumaˈin ne kuweˈ pikilan nakanak mura tapadupang. Gaˈi ne kite kahumatan weˈ panoloˈ ine-ine. Dumaˈin ne kite kuweˈ meˈ aˈa sinduwehin, ine-ine panoloˈ si siye weˈ meˈ guru pangakkalin, kahagadde kuweˈ dalil patuhut ne hadja siye tungan-tungan siye boˈo goyakin atawa baliyuhin.  
\v 15 Saguwaˈ kite bi, iye binissāten bi si meˈ saweˈten bi sabab toloˈ mabennalin hawal lasate bi si siyehin. Manjari pasōng ngabasag sandelte pu Almasihin duk kawul-piˈilten manjari ne kuweˈ kawul-piˈilnen. Iye hep dalil kōkin  
\v 16 duk kite bi meˈ masandel si iyehin dalil barannen. Kēmon bayuˈan si baranin, iye magbayaˈ si siyehin kōkin. Kēmon siye magsugpat pahāp-hāp duk pagen siye sabab meˈ ohat mangantanan siyehin. Bang kēmon bayuˈan si baranin dangan-dangan ngahinang-hinang pinasukuˈ si iyehin, nulig baran miyaˈan duk ngabasag. Damikkiyan kite bi meˈ dalil baran Almasihin, bang kite bi maglasa-ilasa duk magtabang-tinabang, ngabasag duk ngapagen sandelten bi.   
\s1 Binaˈahuhan kawul-piˈilin bang nuhut pu Almasi  
\p
\v 17 Hangkan hep sessaˈante kaˈam peggeˈ kaˈurungan ku kapatut weˈ Panuhutanten bi. Amey-amey daˈa ne tuhutun bi meˈ addat meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin peggeˈ gaˈ niyaˈ kagunahan meˈ pamikilden.  
\v 18 Kuweˈ lanab dem pikilanden. Gaˈ niyaˈ umulde salama-lama amban Tuhan peggeˈ gaˈi kataˈuhande Tuhanin duk tuwas ateyden.  
\v 19 Gaˈi ne siye iyaˈ. Iye ne hadja luwal tinuhutden meˈ napsuden duk baˈisan siye duk gaˈi siye ngatu kaduhulan.   
\p
\v 20 Saguwaˈ kaˈam, dumaˈin kuweˈ miyaˈan taˈayabi amban Almasihin.  
\v 21 Takalebi sabab iye duk peggeˈ kaˈam meˈ tindegne katoloˈan kaˈam toloˈ mabennal amban iyehin.  
\v 22 Hangkan lebbahanun bi ne meˈ addatbi matuˈuhin. Peggeˈ meˈ addatbi iyan ngakkalan kaˈam hangkan ūtanbi napsu baranbin duk inin makapagkaˈat kaˈamin.  
\v 23 Subey ne teˈed asal binaˈahuhan pagateybin duk pamikilbin.  
\v 24 Duk subey addatbin binaˈahuhan duk ne kuweˈ addat Tuhanin. Manjari kawul-piˈilbin bentel ne duk bunsi ne kaˈam magduse.   
\p
\v 25 Hangkan daˈa ne kite bi magdustaˈ. Subey bissāte bi hadja sasuku matoˈohin si pagkasiten bi, peggeˈ kēmon kite bi pinagdambuwaˈ dalil baran Almasihin.  
\v 26 Bang kaˈam astel, pahatul-hatul kaˈam kaw kaˈam kapaghinangan laˈat hawal astelbin. Daˈa boˈohun bi tuli astelbin.  
\v 27 Daˈa urunganun bi lugal seyitanin nassat kaˈam.  
\v 28 Aˈa panangkewin subey ne padeheng nangkew, saguwaˈ subey ne iye papages maghinang, supaya niyaˈ kaˈellumanne duk supaya niyaˈ panabangne meˈ mamiskinin.  
\v 29 Daˈa kaˈam missā laˈatan saguwaˈ bissāhun bi hadja meˈ bissā mahāpin duk meˈ bissā makaˈasig ateyin duk meˈ bissā matumewwaˈin para si kahāpan meˈ mapakale si kaˈamin.  
\v 30 Duk daˈa padukkahun bi Niyawa Tuhan Masutsihin. Peggeˈ Niyawa Tuhan dem ateybin, tandaˈ pangurung Tuhanin weˈ kaˈam sukuˈ si iye. Duk sabab Niyawa Tuhanin kabugtuˈanbi weˈ niyaˈ ellew si pasōngan pinaluhaya teˈed kaˈam weˈ Tuhanin.  
\v 31 Lebbahanun bi ne kēmon peddiˈ ateybin, pagastelbin, duk pagamābin. Daˈa ne kaˈam maggasud. Daˈa ne kaˈam missā-missāhan saweˈbi. Daˈa ne kaˈam bunsi si saweˈbi.  
\v 32 Saguwaˈ subey kaˈam hāp duk magaseˈ-inaseˈ. Duk subey isab kaˈam magampun-inampun, kuweˈ Tuhanin inampun kaˈam weˈ ne sabab Isa Almasi.   
\c 5  
\s1 Meˈ hinangan bentel  
\p
\v 1 Kaˈam iyan meˈ anak Tuhanin kinalasahan teˈed weˈ ne, hangkan subey tuyuˈanbi ilekkat addatnen.  
\v 2 Subey kaˈam luwal malasa si saweˈbi kuweˈ pangalasa Almasi kaˈamin. Peggeˈ Almasi hep, hawal lasane si kitehin bi, pinaglillaˈ weˈ ne dinen kuweˈ kuluban para si kahāpante bi, duk kasulutan teˈed Tuhanin si hininangne miyaˈan.   
\p
\v 3 Kaˈam iyan meˈ aˈa Tuhanin, hangkan bang pasal magjina duk magbaˈis duk magnapsu, gaˈi patut bisan binangkil weˈ bi.  
\v 4 Duk gaˈi isab pataˈ si kaˈam ngalakaˈ atawa maglalap atawa magulahan gaˈi hāp. Saguwaˈ iye hāp hinangbi, magpasalamat kaˈam si Tuhan.  
\v 5 Kataˈuhanbi du weˈ sasuku magjina atawa magbaˈis, gaˈi siye sumakup dem pagbayaˈan Almasi duk Tuhanin. Damikkiyan meˈ manapsuhanin gaˈi du isab sumakup laˈi peggeˈ meˈ pagnapsuhanden iye miyaˈan hinangde tuhanden.   
\p
\v 6 Daˈa pakalehun bi meˈ aˈa magpaˈinin weˈ meˈ hinangan miyaˈan gaˈi laˈatan, kaw kaˈam tapadupang weˈ de. Peggeˈ meˈ hinangan miyaˈan hep jānnen hangkan astel Tuhanin si meˈ manggaˈi manuhut iyehin duk leggane du siye.  
\v 7 Hangkan daˈa teˈed kaˈam magtuhut-tuhut duk meˈ aˈa kuweˈ meˈ aˈa miyaˈan.  
\v 8 Matuˈuhin kuweˈ kaˈam dem lindem. Saguwaˈ kuweˈitu kuweˈ dem dantaˈ ne kaˈam peggeˈ nuhut ne kaˈam pu si Isa Almasi. Hangkan kawul-piˈilbin subey matalep si meˈ aˈa dem dantaˈ.  
\v 9 Peggeˈ bang aˈahin dem dantaˈ, kawul-piˈilnen hāp duk bentel duk kapangandelan iye.  
\v 10 Pagtuyuˈanun bi ngaya bang ine-ine makasulut Panuhutanten bi.  
\v 11 Daˈa kaˈam palamud si meˈ hinangan laˈat hininang meˈ aˈa dem lindemin. Saguwaˈ iye subey hininangbin, papastiˈun bi si siye weˈ meˈ hinangande miyaˈan gaˈi hāp.  
\v 12 Makaˈiyaˈ-iyaˈ teˈed bisan binissā sabab meˈ hinangande tinapukanin.  
\v 13 Saguwaˈ bang pinapastiˈ si siye weˈ salaˈ hinanganden ujud pagtamamde sāˈden,  
\v 14 peggeˈ ine-ine kadantaˈan pastiˈ teˈed pinayaman. Hangkan hep niyaˈ pinaˈin,  
\q1 “Ngape ne kew, matulilu dongaˈ ne kew amban kamateynun ubus dinantaˈan du kew weˈ Almasi.”   
\p
\v 15 Hangkan pahatul-hatul teˈed kaˈam bang saˈingge kawul-piˈilbin. Daˈa kaˈam kuweˈ aˈa gaˈi taˈu mikil saguwaˈ subey lalem akkalbin.  
\v 16 Bang niyaˈ hāp subey hinangbi, hinangun bi ne. Daˈa ne tangguhanun bi peggeˈ hinangan meˈ aˈa kuweˈituhin laˈat ne teˈed.  
\v 17 Hangkan hep daˈa kaˈam kuweˈ aˈa gaˈi taˈu mikil, saguwaˈ subey tahātibi bang ine-ine kinabayaˈan Panuhutanbin Isa Almasi, duk tuhutun bi.   
\p
\v 18 Subey kaˈam gaˈi maglangohan peggeˈ makapagkaˈat kaˈam. Saguwaˈ iye subey hinangbi, subey pasagadanbi Niyawa Tuhanin magbayaˈ si kaˈam.  
\v 19 Bang kaˈam magbissā-bissā, gunahun bi meˈ bissā dem kitabin duk magkalangan kaˈam pamudjibi Tuhanin, dumaˈin hadja duk behebi saguwaˈ sampay dem ateybi.  
\v 20 Duk subey kaˈam luwal magsukul si Samate bi Tuhanin bisan ine-ine tekka si kaˈam, peggeˈ sandel kaˈam si Panuhutanten bi Isa Almasi.   
\s1 Maglewlekebinihin  
\p
\v 21 Magpadiyawaˈ kaˈam si saweˈbi hawal pagaddatbi pu Almasihin.   
\p
\v 22 Kaˈam meˈ dendehin, subey kaˈam magpadiyawaˈ si ellabin, peggeˈ magpadiyawaˈ kaˈam si Panuhutanten bi.  
\v 23 Peggeˈ lellahin taga kapatut si andanen kuweˈ Almasihin isab taga kapatut si kite bi, meˈ masandel si iyehin. Iye manimbul kitehin bi, kite bi dalil barannen.  
\v 24 Hangkan dendehin subey teˈed magpadiyawaˈ si ellanen ine-ine kabayaˈan ellanen, kuweˈ kitehin bi isab meˈ masandel pu Almasihin magpadiyawaˈ si iye.   
\p
\v 25 Kaˈam meˈ lellahin, subey kalasahanbi andabin kuweˈ du isab pangalasa Almasi si kitehin bi meˈ masandel si iyehin. Pinaglillaˈ hep weˈ ne umulnen para si kahāpante bi.  
\v 26 Hininang inin weˈ ne supaya kite bi manjari meˈ aˈa Tuhanin. Sinutsi kite bi weˈ ne sabab kinahagad weˈ te bi lapalnen duk sabab pinandi kite bi, tandaˈ weˈ kahagad ne kite bi si iye.  
\v 27 Hangkan inin hinangne si kite bi supaya gaˈ ne teˈed niyaˈ duse-dusete bi duk gaˈ ne niyaˈ tamak-tamakte bi atawa kotot-kototte bi atawa sallaˈte bi. Manjari hāp ne kite bi manamal duk tayimaˈne kite para si iye.  
\v 28 Damikkiyan isab kaˈam meˈ lellahin, subey kalasahanbi andabin kuweˈ pangalasabi baranbin. Bang kalasahanbi andabin, iye kinalasahanbin baranbin.  
\v 29 Gaˈ niyaˈ aˈa bunsi si di barannen. Saguwaˈ pakanne duk ipatne teˈed barannen, kuweˈ Almasihin ipatne kite bi meˈ masandel si iyehin,  
\v 30 peggeˈ kite bi dalil barannen.  
\v 31 Tasulat hep dem kitab, pinaˈin, “Bang lellahin maganda, ambananne saˈi-samanen duk padambuwaˈ iye si andanen, duk duwehin magdambuwaˈ baran ne.”  
\v 32 Ayat inin lalem maˈananen. Bang tasabutkun, bissā inin tewwaˈ pu si Almasi duk meˈ masandel si iyehin.  
\v 33 Saguwaˈ inin pasal kaˈam du isab meˈ maglewlekebinihin. Lellahin subey kalasahanne andanen kuweˈ pangalasane dinen, duk dendehin subey pagaddatanne ellanen.   
\c 6  
\s1 Magtey-anakin  
\p
\v 1 Kaˈam meˈ mākanakin, subey tuhutbi pangandaˈakan meˈ matettoˈabin. Patut inin hininang weˈ meˈ masandel pu si Almasihin.  
\v 2 Paˈin Tuhanin dem saraˈne, “Pagaddatanun bi saˈi-samabin.” Iye inin dehellu-dehellu daˈakanne patuhutanne janjiˈ:  
\v 3 “Supaya,” paˈinne, “ekka kahāpan tekka si kaˈam duk tahaˈ umulbin tuˈu si dunya.”   
\p
\v 4 Kaˈam isab meˈ matettoˈahin, subey hāp pagboˈobi si meˈ anakbin duk gaˈi peddiˈ ateyden si kaˈam. Pagesun bi siye duk toloˈanun bi siye meˈ kinabayaˈan Almasi panoloˈ si siyehin.   
\s1 Banyagaˈ duk amu  
\p
\v 5 Kaˈam meˈ banyagaˈin, subey tuhutbi pangandaˈakan amubi tuˈu si dunyahin. Pagaddatanun bi siye duk tuhutun bi siye ateybin dambūs-būs, kuweˈ Almasi paghinanganbin.  
\v 6 Hinangun bi pangandaˈakanden, dumaˈin hadja bang luˈu siye mayam-mayam peggeˈ kabayaˈanbin weˈ kasulutan siye si kaˈam, saguwaˈ maghinang kaˈam peggeˈ banyagaˈ Almasi du kaˈam duk hinangun bi kabayaˈan Tuhanin dambūs-būs ateybin.  
\v 7 Hangkan maghinang kaˈam pahāp-hāp duk subey kaˈam sinna maghinang, kuweˈ dumaˈin manusiyaˈ amubin saguwaˈ Almasi.  
\v 8 Peggeˈ kataˈuhanbi du weˈ tumbasan Almasi sasuku maghinangan mahāpin bisan iye banyagaˈ atawa dumaˈin banyagaˈ.   
\p
\v 9 Kaˈam isab meˈ amuhin, subey isab kaˈam hāp si meˈ banyagaˈbin. Daˈa ne siye tunggaˈanun bi. Essebun bi weˈ kaˈam duk meˈ banyagaˈbin, dambuwaˈ du hadja amubin laˈi si surgaˈ duk gaˈi kaˈam pagbiddaˈne.   
\s1 Meˈ panyap pangatu si seyitanin  
\p
\v 10 Si panambusanne, iye inin panessaˈku si kaˈamin. Subey papagenbi sandelbin peggeˈ magdambuwaˈ kaˈam duk Panuhutanten bi duk peggeˈ hadje balakatnen.  
\v 11 Akahante kaˈam, kuweˈ kite bi magbonoˈ duk seyitanin. Hangkan subey gunate kēmon panyap pangurung Tuhan kitehin pangatute supaya kite gaˈi kaˈakkalan weˈ seyitanin.  
\v 12 Peggeˈ bantaten dumaˈin manusiyaˈ saguwaˈ nakuraˈ seyitanin duk kēmon daraˈakannen bu laˈatan siye kēmon; palaˈihanden diyataˈ mahawan. Balakatan siye duk niyaˈ siye taga kapatut duk magbayaˈ siye si kēmon aˈa dem kalindeman si dunya inin.  
\v 13 Hangkan hep gunahun bi kuweˈitu kēmon panyap pangurung Tuhan kitehin bi pangelligte bi diten duk pangatute bi si meˈ bantate bi seyitanin supaya bang tekka ellew panassat kaˈamin, tatuwasanbi du siye. Duk pagubus ne tahinangbi kēmon subey hininangbin, gaˈi du kaˈam tadaˈag weˈ de.   
\p
\v 14 Hangkan subey kaˈam luwal panyap ngatuhan meˈ bantabi inin kuweˈ meˈ sundalu. Iye dalil kanditbin mabennalin, hātinen subey teˈed kaˈam gaˈi magdustaˈ. Iye dalil ellig dākanbin meˈ hinanganbi mabentelin.  
\v 15 Subey kaˈam luwal panyap magaka sabab aka-aka mahāpin weˈ hināp ne weˈ Tuhanin manusiyaˈin sabab bakas tahinang Almasihin. Iye inin dalil tehompaˈbin.  
\v 16 Duk subey kaˈam luwal sandel pu si Isa Almasi peggeˈ inin dalil tamingbin. Bang basag sandelbin gaˈi kaˈam tewwaˈ weˈ meˈ panaˈ seyitan makayatin, hātinen meˈ sassatnen.  
\v 17 Subey kaˈam ngandel weˈ tinimbul teˈed kaˈam hangkan inelligan kaˈam, kuweˈ sundalu ngandel peggeˈ inelligan du kōknen weˈ saruk basiˈ. Tayimaˈun bi isab lapal Tuhanin, iye dalil bessi pangurung Niyawa Tuhanin kaˈam.  
\v 18 Subey kaˈam luwal ngampun si Tuhan duk māku-māku ine-ine sukalbin duk tuhutun bi pamanoloˈ Niyawa Tuhanin sābubi mangampunin. Papateng-pateng kaˈam duk pagtuyuˈanun bi teˈed māku-māku si Tuhan para si meˈ pagkasibi masandel pu si Isa Almasihin.  
\v 19 Duk māku-māku isab kaˈam para si aku, supaya ku urungan Tuhanin bissā matumewwaˈin, duk supaya ku isab bahani magpahāti sabab aka-aka mahāp amban Tuhanin. Gaˈ inin kinataˈuhan matuˈuhin saguwaˈ kuweˈitu pinakataˈu ne si meˈ aˈa.  
\v 20 Aku inin kawakilan weˈ Almasi magmahalayak aka-aka mahāpin, bisan ku ituˈ tuˈu dem kalabusu. Māku-māku kaˈam si Tuhan karayaw bahani du ku magmahalayak peggeˈ inin hinang pinasukuˈan si aku weˈ Tuhanin.   
\s1 Si panambusannen  
\p
\v 21-22 Daˈakku piyu Tikikus si kaˈam supaya kaˈam kaˈakahanne bang saˈingge du ku tuˈu duk bang ine hinangkun. Si Tikikus inin dambuwaˈ pungtinaˈite bi kinalasahan peggeˈ sandel isab iye pu si Almasi. Maghinang iye si Panuhutanten bi duk kapangandelan iye si hinangnen. Akahanne du kaˈam sabab kami tuˈu duk paˈasigne du ateybin.   
\p
\v 23 Meˈ kapungtinaˈihanku, pāku-pākuku si Samate bi Tuhanin, duk si Panuhutanten bi Isa Almasi, karayaw weˈ pasanyangde dem ateybin duk tabangande kaˈam supaya maglasa-ilasa du kaˈam kēmon, peggeˈ sandel kaˈam pu Almasi.  
\v 24 Karayaw ipat Tuhanin kēmon sasuku gaˈi pinda lasade si Panuhutanten bi Isa Almasi. \sig Wassalam\sig*