\id ROM - Yucuna NT -Colombia 2011 (DBL -2013) \h ROMANOS \toc1 Romanos \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt1 ROMANOS \c 1 \s1 Roma ejo San Pablo huacára'ari Jesucristo ja'apiyá jema'ajéñojlo puráca'aloji i'imacá. Marí que rimacá najló: \p \v 1 Pablo nucá. Jesucristo hua'até sápajeri nucá. Rihuacára'acarena naquiyana caja nucá. Tupana a'arí nucá ajopana ina'uqué e'iyayá i'imacá, nu'umacáloje rihuacára'acarena naquiyana penaje. Ra'á caja nucá, nu'umacáloje Tupana i'imataca ina'uqué capichácajo liyá yucuna penaje. \p \v 2 Palani huani riyucuna. Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari ñaqué caja rinacu. Uncá na i'imalá Tupana puráca'alo e'iyá apichátaqueja. Ripuráca'alo ja'apátajeñomi chúnajlo Tupana i'imari riyucuna i'imacá, nalana'acáloje ra'apiyá ricá papera chojé penaje. \v 3 Ripuráca'alo quemari Jesucristo nacú, i'imatari iná capichácajo liyá. Hue'emacana huani ricá. Tupana I'irí caja ricá. Eja'ahuá chu ri'imaqué huacajé nemaqué rinacu: “Davidmi chu laquénami naquiyana ricá.” \v 4 Tupana macápo'ori Jesucristo taca'acaje chiyá i'imacá. Raú iná hue'epí Tupana I'irí huánica ricá. \v 5 Jesucristo palamane aú Tupana la'arí nucá palá. Ra'á nucá, nu'umacáloje rihuacára'acarena naquiyana penaje. Ripuráca'alo aú nu'ujná Jesucristo yucuna i'imajé ajopánajlo, ajopánajlo que. Nu'umá najló riyucuna, caphí napechu i'imacáloje Jesús chojé penaje. Caphí richojé péchuruna i'imacáloje, piyuque ajopana te'eré ehuá, ajopana te'eré ehuá que, penaje nu'umá najló riyucuna. Nema'acáloje ra'apiyá raú penaje, nu'ujná riyucuna i'imajé najló ca'ajnó. \v 6 Icá caja jema'añó ra'apiyá. Caja Tupana i'ihuapari rijluhua icá, i'imacáloje rijhua'atéjena raú penaje. Pajimila Roma e i'imacaño icá. \v 7 Ijló, piyuqueja, nulana'á marí papera chojé. Tupana huajhuena icá. Caja ra'á icá, i'imacáloje rile'ejena ina'uqué penaje. Huara'apá huani Tupana. Hue'emacana huani Jesucristo. Nuhuata i'imacá napalamane. Nuhuata caja Tupana, Ri'irí Jesucristo hua'até la'acá ipechu palá. \s1 Pablo huátaca Roma ejo i'ijnacana yucuna marí: \p \v 8 Pamineco nuhuata marí que inacu quemacana: Caphí ipechu Jesucristo chojé. Ñaquele ila'á palá rehuá. Marí que la'acaño icá. Cajrú iyucuna jema'acó ajopana ñacajela ejo, ajopana ñacajela ejo que. Aú calé numá Tupánajlo: “Palá pila'acá nucá, ne'emacale Jesucristo palamane,” que numacá Tupánajlo inacu. \v 9 Tupana hua'até sápajeri nucá. Nu'umá Jesucristo yucuna ajopánajlo, ajopánajlo que, nahue'epícaloje ricá penaje. Ricá nacuja nucá. Nupura'acó Tupana hua'até quehuá nupura'ó rijhua'até inacu. Tupana hue'epiri quehuaca numacá ijló me'etení. \v 10 Nuhuata ichaje i'ijnacana ca'ajnó. Aú pulapé nu'umacá riyucuna Tupánajlo, rihuátajica quéchami nu'ujnacáloje amaje penaje. \v 11 Nuhuata amácana, nohuíña'atacaloje icá richaje, richaje que Tupana puráca'alo nacú penaje. Raú ipechu i'imajica richaje que Tupana chojé caphí. \v 12 Caja ipechu i'imá caphí Tupana chojé. Ñaqué caja nupechu. Ñaquele nu'umaquela ijhua'até, rejenohuaja huala'acájla papéchuchaca caphí. \v 13 Jesucristo hua'atéjena icá nujhua'até. Ñaquele numá inacu: “Nojena” que. Nojena, ihue'epí pulapé nuhuátaca ichaje i'ijnacana. Maárejecha uncá meño'ojó nu'ujnalá ca'ajnó ichaje. Nuhuata ichaje i'ijnacana Tupana puráca'alo ja'apátaje ijló, ihue'epícaloje richaje Jesucristo nacojé raú penaje. Ajopana te'eré ehuá, ajopana te'eré ehuá que nu'ujnacá riyucuna i'imacana nacú. Riyucuna jema'acana aú ne'iyajena pechu i'imari caphí Jesucristo chojé, ri'imatácaloje necá capichácajo liyá penaje. Ajopana hue'epiño richaje Jesucristo nacojé raú. Ñaqué caja nuhuátaca ijló ricá. \v 14 Jesucristo huacára'ari nu'umacá riyucuna pajimato ina'uquejlo. Caríhuana ca'ajná necá, tapuhuíyana ca'ajná necá, cajrú hue'epícaño ca'ajná necá, uncá hue'epílaño ca'ajná necá. Pajimátoja rihuátaca nu'umacá riyucuna najló. \v 15 Ñaquele nuhuata Jesucristo yucuna i'imacana ijló caja, Roma e i'imacáñojlo. \s1 Jesucristo ja'apiyá jema'acana aú Tupana a'arí iná rijhua'ateje penaje. Riyucuna marí: \p \v 16 Caphí Jesucristo chojé i'imacana aú, Tupana i'imatari iná capichácajo liyá. Uncá nopáña'alo riyucuna i'imacana ja'apí, Tupana i'imatácale iná capichácajo liyá riyucuna ja'apiyá jema'acana aú. Riyucuna ne'emá judíonajlo pamineco, quéchami uncá judíona calé naquiyánajlo. \v 17 Riyucuna jema'acana aú iná hue'epí méqueca iná la'acá, iná i'imacáloje lamára'ataquejami que Tupánajlo raú penaje. Caphí iná pechu i'imacachu richojé, iná i'imá lamára'ataquejami que pu'uhuaré iná la'acare liyá. Ricá aú ja calé iná i'imá lamára'ataquejami queja Tupánajlo. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá rinacu: “Caphí richojé péchuruna, queleja i'imaño lamára'ataquejanami que Tupánajlo pu'uhuaré nala'acare chiyá. Raú ja calé ne'emajé matajnaco je'echú chu Tupana hua'até.” \s1 Pu'uhuaré la'acaño ina'uqué, piyuqueja, yucuna marí: \p \v 18 Je'echú chu Tupana. Caja ina'uqué hue'epiño Tupana huajájica íqui'i huani necá, uncá la'alaño rihuátaca que. Pu'uhuaré la'ajeño, namanaicho la'ajeño, necá rihuajaje cajrú. Pu'uhuaré la'acana nacuja necá, aú calé uncá na'alá nanacojó quehuácaje puráca'aloji. \v 19 Caja pu'uhuacá najló nacaje Tupana la'acare. Caja Tupana iphátari najló napechu, nahue'epícaloje mecajeca ricá penaje. \v 20 Uncá iná amálare Tupana. Nacaje rila'acare aú ja iná hue'epí reca ricá. Rila'á piyuqueja eja'ahuá i'imacá. Piyuque nacaje richu i'imacare hua'ató rila'á i'imacá. Ramácana aú iná hue'epí piyuque nacaje la'ajeri ricá, Tupana. Caja queja ricá, hue'epiri huani ricá. Rila'acare amácana aú iná hue'epí mecajeca ricá. E'iyonaja ne'iyajena pechu uncá huani i'imalá Tupana nacú. Richona Tupana huajájeri necá. Ñaquele uncá meño'ojó rihuajájicarena pura'aló nachayo. Uncá meño'ojó nemalá: “Uncá huahue'epila mecajeca ricá” que. \fig |src="co00604b.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Romanos 1.20" \fig* \v 21 Rila'acare aú iná hue'epí reca Tupana. E'iyonaja calé uncá napura'aló rinacu palá. Iná Chi'ináricana ricá, Tupana. E'iyonaja uncá napura'aló rinacu palá. Uncá caja nemalá Tupánajlo: “Palá pila'acá huecá” que. Uncá huani nala'alá palá. Aú calé uncá na penaje calé nacaje ne'ejnatácare napéchuhua nacú. Pajluhuaja nacojé queja necá raú. Uncá napechu i'imalá najló. Calajeruni chu iná i'imacachu, uncá iná amala nacaje palá. Ñaqué caja necá, uncale nahue'epila palani puráca'aloji nacojé. \v 22 Napechu i'imá nanacuhuá: “Cajrú hue'epícaño huecá” que. E'iyonaja uncá huani napechu i'imalá, uncale nema'alá Tupana ja'apiyá. \v 23 Uncá caja napechu i'imalá pu'ují Tupana nacú. Uncá tajnácajo penaje calé i'imacá Tupana. Ina'uqué jenami caje nala'acare, nacuja pu'ují napechu. Tajnácajo penaje i'imacaño ina'uqué. Nala'á caja cupira'aphana naquiyana jenami. Nala'á caja eja'ahuá e'iyohuájena naquiyana jenami. Nala'á caja juni yajné naquiyana jenami. Marí caje nacuja pu'ují napechu. Ricá ja'apija nephá, ri'imacale nachi'ináricana que najló penaje. Eyá Tupana ja'apí uncá nephala. \p \v 24 Marí que la'ajeño ne'emacale, Tupana yuriri necá, nala'acáloje pu'uhuaré napechu queja penaje. Marí caje aú pu'uhuareja nala'acá pajhua'atéchaca. Namanaicho nala'á pajhua'atéchaca. Iqui'ija iná apáña'aco riyucuna jema'acana aú. Marí que nala'acá najluhua. \p \v 25 Tupana yuriri necá, nala'acáloje pu'uhuaré napechu queja penaje, uncale na'alá nanacojó quehuácaje puráca'aloji. Pajlácaje puráca'alojija na'á nanacojó palá. Palá napura'acó nacaje Tupana queño'ótacare nacú. Pu'ují caja napechu nacaje rila'acare nacuja. Eyá riqueño'ótajeri, Tupana nacú, uncá napechu i'imalá pu'ují. Uncá caja napura'aló rinacu palá. Re Tupana, ina'uqué pura'acóloje rinacu palá huani hua'ajini huani penaje. Marí queja ri'imajica. \p \v 26 Marí que napechu i'imacale, Tupana yuriri najló pu'uhuaré la'acana napechu queja. Nala'á pu'uhuaré pajhua'atéchaca. Iná apáña'aco riyucuna jema'acana aú. Inaana la'añó pajhua'atéchaca achiñana hua'até la'acana que caja. Pupuchí ca'ajeño necá pajhua'atéchaca. \v 27 Ñaqué caja achiñana pajno'ocó panacuhuácaca. Inaana hua'até la'acana que caja nala'acá namanaicho pajhua'atéchaca. Nañujure aú ja ne'emá pajhua'atéchaca. Iná apáña'aco huani marí que iná jema'acá nayucuna aú. Marí que la'acana aú nala'á necó chapú huani, Tupana huajájicale necá richona. \p \v 28 Uncá ina'uqué huátalaño Tupana hue'epícana. Aú calé riyurí najló, nala'acáloje napechu queja penaje. Apichátacanami queja napechu i'imacale najló, nala'á nacaje uncá huani paala. \v 29 Pu'uhuaré la'ajeño ina'uqué i'imacale, marí que nala'acá pu'uhuaré pecohuácaca: Achiñana, inaana, quele la'añó namanaicho pajhua'atéchaca. Nahuata caja najluhua ajopana nane. Nahuata caja ajopana ina'uqué la'acana chapú. Chapú caja napechu i'imacá ajopana ina'uqué nacú, nachá'atacale necá. Nenó caja ajopana ina'uqué. Naca'ácaco caja pajhua'atéchaca. Cajrú caja napajlaca ajopana hua'até. Chapú caja nahuó ajopana cha. Nachapújra'o caja ajopana nacú. \v 30 Napura'ó caja pu'uhuaré nanaquiyana nacú. Nala'á caja ajopana ina'uqué uncá ina'uquélaruna que caja majopeja. Chapú caja napechu Tupana nacú. Uncá caja nephala ajopana ina'uqué ja'apí. Nahue'epí caja nanacuhuá hue'epiño que huani. Napura'ó caja nanacuhuaja palá. Pu'uhuaré la'acana, namanaicho la'acana nahue'epí caja natucumó. Uncá caja nayani jema'alá nachi'iná ja'apiyá. \v 31 Mapechúhuaca nala'acá nacaje. Uncá pajluhuaja chuhuá calé napechu i'imacá nacaje nemacare nacú. Uncá caja nahue'epila caí panacuhuácaca. Uncá caja namalo ajopana ina'uqué chaje. Uncá caja nahue'epila ina'uqué mu'ují. Marí que i'imacaño ina'uqué. \v 32 Nahue'epí palá huani méqueca Tupana huacára'aca ina'uqué la'acá. Nahue'epí caja capichájeño penájenaca necá la'añó pu'uhuaré. E'iyonaja uncá nayurila naliyó ricá. Eyá necá que caja pu'uhuaré la'ajeño nacú napechu i'imá palá. \c 2 \s1 Uncá ina'uqué naquiyana la'alaño quehuácaje puráca'aloji quemacá que. Pachá Tupana huajájeri necá. Riyucuna marí: \p \v 1 Marí que numacá aú ina'uqué nacú, pimá ca'ajná: “Meque pu'uhuaré huani nala'acá. Tupana huajájeri necá richona,” que ca'ajná pimacá. \p Eta picá. Nala'acá que caja pila'acá pu'uhuaré. Pimacá aú nanacu: “Tupana huajájica necá” que, pimá caja pinacuhuá. Picá caja Tupana huajájeri. Uncá meño'ojó pipura'aló pichayo, pu'uhuaré la'ajeri pi'imacale. \v 2 Huahue'epí Tupana huajaca ina'uqué, nala'acale pu'uhuaré numacare nacú chona. Uncale nala'alá quehuácaje puráca'aloji quemacá que, pachá rihuajaje necá. \v 3 Picá quemari apú nacú: “Pu'uhuaré la'ajeri ricá” que. Ñaqué i'imacá huani picá. Eta, ¿meque pipechu i'imacá pinacuhuá?: “Uncá japi Tupana huajálaje nucá,” que ca'ajná pipechu i'imacá pinacuhuá. \v 4 Tupana hue'epiri ina'uqué mu'ují. Rihue'epícale huamu'ují, uncá quiñaja calé rihuajaca huecá. Marí queja ricá ina'uqué hua'até, rihuátacale huapala'ataco huapéchuhua pu'uhuaré huala'acare liyá. Marí que rihuátaca pila'acana palá. Aú ca'ajná piphá pa'apihuá rijló. \v 5 Caja pijnúcha'o Tupánajlo. Uncá caja pihuátala pu'uhuaré pila'acare yurícana piliyó. Ñaqué i'imacale pahuacata richájeno huajácaje pijluhua. Pu'uhuaré pila'acare chona, Tupana huajájeri picá. Riphájica rená chojé, quechami rihuajájica ina'uqué, uncale nala'alá quehuácaje puráca'aloji quemacá que, pachá Tupana huajájeri ina'uqué. \v 6 Pu'uhuaré nala'acare loco'opáneje rihuajaje necá piyuqueja. Eyá palá la'ajeño rila'ajé palá. Palá nala'acare loco'opáneje caja rila'ajé necá palá. \v 7 Palá la'ajeño i'imaño palá la'acana nacú. Uncá nayurila rila'acana. Nahuata Tupana hua'até i'imacana. Nahuata caja ripechu i'imacá palá nanacu. Nahuata caja macapichaco je'echú chu i'imacana rijhua'até. Mariruna ina'uqué Tupana la'ajeri palá huani. Ra'ajé necá, ne'emacáloje matajnaco je'echú chu rijhua'até penaje. \v 8 Eyá ajopana, riyuchá aú ja rihuajaje necá, uncale na'alá nanacojó quehuácaje puráca'aloji. Nahuátaca que huani la'acaño rihuajaje. Pu'uhuaré la'acana nacú i'imacaño, quele rihuajaje caja. \v 9 Pu'uhuaré la'acaño amájeño chapú caje yajhué. Quehuini yajhué hua'ató namaje. Marí que ri'imajica chapú pu'uhuaré la'acáñojlo. Judíonajlo pamineco, quéchami uncá judíona calejlo. \v 10 Eyá palá Tupana pechu i'imajica palá la'acaño nacú. Ripura'ajó caja nanacu palá. Rila'ajé caja napechu palá huani. Marí queja ri'imajica palá la'acáñojlo. Palá ri'imajica judíonajlo pamineco, quéchami uncá judíona calejlo ri'imajica caja palá. \p \v 11 Ñaqué huánija ina'uqué Tupánajlo, piyuqueja. \v 12 Re ina'uqué, uncá Tupana puráca'alo i'imalá najló, ricá Moisesmi chu lana'acare i'imacá. Pu'uhuaré la'acaño ne'emacale, nacapichajo Tupana liyá. Rihuajaje necá, uncá pachá nala'alá nahue'epícare caje. Uncá Tupana puráca'alo lana'aquéjami i'imalá najló, nala'acáloje rimacá que penaje. Aú calé uncá rihuajálaje necá richona. Eyá judíonajlo, re ripuráca'alo lana'aquéjami najló. Tupana huajájeri necá, uncá pachá na'alá nanacojó ripuráca'alo. \p \v 13 Moisesmi chu lana'arí Tupana puráca'alo i'imacá. Uncá rema'acana aú ja calé iná i'imacá lamára'ataquejami que Tupánajlo. Rimacá que la'acana aú, iná i'imacá lamára'ataquejami que rijló pu'uhuaré iná la'acare chiyá. \v 14 Ajopana ina'uquejlo uncá Tupana puráca'alo i'imalá, Moisesmi chu lana'acare i'imacá. Uncá judíona calé necá numá nacú. Uncá ripuráca'alo lana'aquéjami i'imalá najló. E'iyonaja nala'á rinaquiyana ñaqué caja palá, nahue'epícale ají que la'acana palani. Tupana puráca'alo lana'aquéjami queja najló ricá napechu nacú. \v 15 Palá nala'acare aú, iná hue'epí napechu queja nahue'epica Tupana puráca'alo quemacá que la'acana. Raú nahue'epí palá nala'acare nacojé, pu'uhuaré nala'acare nacojé hua'até. Nala'acachu palá, napechu i'imari palá nanacuhuá. Nala'acachu pu'uhuaré, uncá paala napechu i'imacá nanacuhuá. \v 16 Tupana a'arí Jesucristo piyuque ina'uqué nacú quemajeri penaje. Rimaje huajló méqueca huala'acá nacaje, palani ca'ajná, pu'uhuareni ca'ajná. Nacaje micho'ojneji i'imacare ina'uqué pechu nacú hua'ató, rimaje nacú méqueca rijló ricá. Tupana i'imataca ina'uqué capichácajo liyá yucuna nu'umá ina'uquejlo. Riyucuna chuhuá nu'umá riyucuna me'etení. \s1 Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá, yucuna marí: \p \v 17 Icá judíona pechu i'imá inacuhuá: “Palá Tupana pechu huanacu.” Marí que ipechu inacuhuá, Tupana yurícale ijló ripuráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá. Raú ila'á inacuhuá ajopana chá'atajeño que. \v 18 Ripuráca'alo lana'aquéjami nacojé icá hue'epiño Tupana huátaca que la'acana, ila'acá piyá pu'uhuaré. Ripuráca'alo lana'aquéjami nacojé ihue'epí ricá. \v 19 Ñaquele icá, judíona pechu nacú ri'imá: “Huecá jehuíña'atañojla ajopana ina'uqué rinacu. Necá, uncá hue'epílaño Tupana nacojé, huehuíña'atajla necá rinacu, nahue'epícaloje rinacojé penaje.” \v 20 Caja ihue'epí Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare nacojé. Ricá quemari quehuácaje nacú. Aú calé ipechu i'imá inacuhuá: “Uncá hue'epílaño Tupana puráca'alo nacojé jenacú la'ajeño huecá. Huejapa hue'epícaño Tupana nacojé jehuíña'atajeño caja huecá,” que ipechu i'imacá rinacuhuá. \v 21 Ajopana ina'uqué jehuíña'atajeño que ihue'epica inacuhuá. Eta, ¿naje uncá ila'alá imacá najló que? Apala imá ajopana ina'uquejlo: “Ata'aniya” que. Eta icá ta, ¿naje ata'á? \v 22 Apala imá ajopánajlo: “Ila'aniya imanaicho.” Eta, ¿naje ila'á imanaicho? Re ajopana ina'uqué, pu'ují napechu i'imacá nacaje jenami nacú, napechu i'imacale: “Huachi'ináricana jenami japi ricá.” Apala uncá paala ijló marí caje. Eta, ¿naje pu'ují ipechu liñeru nacú? Icá ata'añó renami ñacarelana chiyá nacaje, apiyácacaloje ricá liñeru aú penaje. \v 23 Icá hue'epiño inacuhuá hue'epiño que huani, Tupana puráca'alo lana'aquéjami yurícole ijló i'imacá. E'iyonaja calé uncá a'alá inacojó ricá. Pachá ajopana uncá huátalaño Tupana. \v 24 Quehuaca jo'ó ricá Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacare nacú. Marí que rimacá inacu: “Ajopana ina'uqué, uncá judíona calé necá, pura'añó pu'uhuaré Tupana nacú. Uncá pachá icá judíona jema'alaño ra'apiyá.” \p \v 25 “Tupana le'ejena huecá,” que ipechu inacuhuá. Ila'acachu Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que, palani ijló judíona i'imacana. Uncachu jema'alá ripuráca'alo ja'apiyá, uncá na penaje calé ijló ricá. \v 26 Eyá ajopana, uncá judíona calé necá. Nala'acachu Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que, Tupana le'ejena necá raú. \v 27 Nanaquiyana la'añó Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que. Palá nala'acare aú nachá'ata icá, uncale ila'alá Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que. Ijló ripuráca'alo lana'aquéjami yuriro i'imacá. E'iyonaja uncá a'alá inacojó ricá. \v 28 Uncá caja rile'ejena calé necá piyuqueja, mata'aqueja chinúmaruna. \v 29 La'arí Tupana puráca'alo quemacá que, ricá i'imari judío huani. Ca'arí pu'uhuaré rila'acare rinaquiyó, Tupana le'ejé ricá. Marí caje uncá amalo iná napona nacú. Tupana Pechu la'arí iná pechu palá, iná la'acáloje palá raú penaje. Tupana Pechu ca'arí ina'uqué naquiyá pu'uhuaré nala'acare. Ilé cajena nacú Tupana pechu i'imá palá. Ina'uqué quemaño ca'ajná ne'iyajena nacú: “Tupana hua'atéjena necá” que. Uncá iná hue'epila raú quehuácaca ricá. Tupana pechu i'imacachu nanacu palá, iná hue'epí rile'ejénaca necá. Raú ja calé iná hue'epí ricá. \c 3 \p \v 1 Marí que ri'imacale, inaquiyana ca'ajná quemájeño: “Judíona huecá, e'iyonaja uncá na penaje calé huajló judíona i'imacana. Uncá na penaje calé huajló queráco'ope achiñana chu'uhuere chinuma mata'acana. Uncá Tupana hua'ateje calé iná raú,” que ca'ajná imájica inacuhuá. \v 2 Uncá ñaqué calé ricá. Judíona chá'ataño jo'ó ajopana, Tupana yurícale najló ripuráca'alo. Ricá aú nachá'ata ajopana. \p \v 3 Ne'iyajena uncá jema'alaño ripuráca'alo ja'apiyá. Uncá caja nala'alá rimacá que. Uncá Tupana jácho'olajo rimacá que nacaje la'acana chiyá raú. \v 4 Uncá huani. Quehuácaje puráca'aloji nacojé Tupana la'arí piyuqueja nacaje. Ina'uqué pajlaño. Eyá Tupana uncá huani pajlala. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá Tupana nacú: \q1 Ina'uqué hue'epéjeño quehuácaje pipuráca'alo. \q1 Ina'uqué quemájica ee pinacu: “Uncá paala rila'acá” que, aú pipura'ajó pichayo. Raú nahue'epeje ina'uqué pajlaca, que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá. \p \v 5 Apala ipechu i'imá ca'ajná: “Tupana la'arí palá. Eyá huecá la'añó pu'uhuaré. Pu'uhuaré huala'acá ijlunami chojé huamá palá Tupana la'acare. Ñaquele palani pu'uhuaré la'acana. Eta, ¿naje rihuajá ina'uqué richona? Marí uncá paala,” que ca'ajná ipechu rinacu. \v 6 Uncá huani ilé que calé ricá. Tupana la'arí palá. Uncá majopeja calé Tupana amaco ina'uqué chaje, pu'uhuaré nala'acare chiyá. Majopeja ramáquelo nachaje, uncá meño'ojó rimalajla piyuque ina'uqué nacú mecajenaca necá. Na aú ca nala'á pu'uhuaré, na aú ca nala'á palá, nacú uncá rimalajla. \p \v 7 Apala apú quemari ca'ajná marí que: “Nupajlájica aú, ajopana ina'uqué quemájeño Tupana nacú: ‘Meque palani huani Tupana. Uncá ripajlala. Eyá ajopana ina'uqué, majopeja pajlacaño necá’. Marí caje aú napechu i'imajé palá Tupana nacú. Marí que ri'imacale rijló palá, uncá naje calé Tupana quemari nunacu: ‘Pu'uhuaré rila'acá, ripajlaca aú’, que ca'ajná apú quemacá rinacuhuá. \v 8 Ñaqué caja ne'iyajena quemacá. Nemá: “Palani pu'uhuaré la'acana. Rijlunami chojé nacaje Tupana la'acare i'imacá palá. Marí que caja Pablo jehuíña'ataca ina'uqué rinacu i'imacá,” que nemacá nunacu. Majopeja napajlaca ta. Tupana huajájeri necá, quemaño ilé que nunacu. Nahuajácana richona palani ricá. \s1 Pu'uhuaré la'ajeño piyuqueja ina'uqué. Riyucuna marí: \p \v 9 Judíona huecá. Uncá ajopana chaje calé palá la'acaño huecá. Uncá huani. Caja numá huanacu: “Pu'uhuaré la'ajeño huánija huecá, piyuqueja ajopana ina'uqué hua'ató.” \v 10 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari marí que: \q1 Uncá na calé ina'uqué naquiyana i'imari, la'arí palá. \q1 Uncá caja pajluhuaja ina'uqué naquiyana i'imalá palá la'ajeri. \q1 \v 11 Uncá caja na calé hue'epiri Tupana huátacare caje la'acana. Uncá caja na calé pechu i'imari Tupana nacú. \q1 \v 12 Piyuqueja ina'uqué pajno'oñó Tupana liyá. \q1 Maliyáruna huani caja necá Tupánajlo. \q1 Uncá caja ina'uqué naquiyana i'imalá palá la'ajeño. \q1 Uncá caja pajluhuaja ina'uqué naquiyana i'imalá palá la'ajeri. \q1 \v 13 Pu'uhuaré huani napuráca'alo. \q1 Pu'uhuaré huani nala'acá ajopana ina'uqué raú. \q1 Nanuma chiyá napajlaca pajhua'atéchaca majopeja huani. \q1 Napuráca'alo aú napichata ina'uqué pajlocaca. \q1 \v 14 Pu'uhuareni puráca'aloji, chapuni puráca'aloji caje, jácho'oro nanuma chiyá. \q1 \v 15 Majopéjari caje pachá nahuata ajopana ina'uqué nócana. \q1 \v 16 Pu'uhuaré la'acana nacuja necá pajhua'atéchaca. Raú nacapichata ina'uqué. \q1 Marí que nala'acá pecohuácaca pachá, ajopana ina'uqué amaño chapú caje yajhué. \q1 \v 17 Uncá napechu i'imalá palá, ne'emacáloje palá pajhua'atéchaca raú penaje. \q1 \v 18 Uncá caja nephala Tupana ja'apí. \q1 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá ina'uqué nacú. \p \v 19 Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá, quemari ina'uqué nacú, nala'acáloje rimacá que penaje. Pu'uhuaré la'ajeño piyuqueja ina'uqué, uncale nala'alá rimacá que. Uncá na i'imalá quemari rinacuhuá: “Uncá nula'alá pu'uhuaré” que. Caja Tupana quemari piyuqueja ina'uqué nacú mecajeca necá. \v 20 “Pu'uhuaré la'acaño necá,” que rimacá piyuqueja ina'uqué nacú. Tupana huacára'ari Moisesmi chu lana'acá ripuráca'alo júpimi i'imacá. Uncá na calé i'imari lamára'ataquejami que Tupánajlo, ripuráca'alo júpichumi quemacá que la'acana aú. Tupana puráca'alo jupichumi aú iná hue'epí na aú ca iná la'acá pu'uhuaré. Marí caje penaje ricá. \s1 Caphí iná pechu i'imacachu Jesucristo chojé, Tupana i'imatari iná capichácajo liyá. Riyucuna marí: \p \v 21-22 Uncá Tupana puráca'alo jupichumi quemacá que la'acana aú calé Tupana lamára'atari huecá pu'uhuaré huala'acare liyá. Apú aú rilamára'ata huecá. Marí que Tupana lamára'ataca ina'uqué pu'uhuaré nala'acare chiyá: Iná pechu i'imacá aú caphí Jesucristo chojé, Tupana lamára'atari iná rijluhua. Piyuqueja caphí Jesucristo chojé péchuruna rilamára'ata rijluhua. Ñaqué huánija ricá piyuqueja ina'uquejlo. Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá, quemari ñaqué caja rinacu. Tupana puráca'alo, ripuráca'alo ja'apátajeñomi chuna lana'acare i'imacá, i'imari richuhuaja caja riyucuna. \v 23 Piyuqueja huecá la'añó pu'uhuaré. Uncá hue'emalá palá Tupana i'imacá que. \v 24 E'iyonaja calé palá Tupana la'acá huecá. Jesucristo palamane aú calé rilamára'ata rijluhua huecá, pu'uhuaré huala'acare chiyá. Uncá na calé huala'á rijló, rilamára'atacaloje huecá penaje. Majopeja rilamára'ataca huecá. Ri'irí palamane aú ja calé rilamára'ata huecá rijluhua. \v 25 Tupana a'arí Jesucristo, ritaca'acáloje a'ahuaná apiyácacanami nacú penaje. Re rira aco'oró itapuhua aphumi chiyá. Raú rica'á ina'uqué liyá pu'uhuaré nala'acare. Caphí richojé iná pechu i'imacachu, Tupana amaro iná chaje pu'uhuaré iná la'acare liyá. Marí que rila'acare aú iná hue'epí Tupana la'acá palá. Júpimi que Tupana ña'arí pu'uhuaré ina'uqué la'acare panacu, uncale nalamára'atajeri i'imalá najló rihuacajé. \v 26 Me'etení re huajló Hualamára'atajeri. Caphí huapechu i'imacachu Jesucristo chojé, Tupana lamára'atari rijluhua huecá pu'uhuaré huala'acare liyá. Marí que Tupana la'acá ina'uqué, huahue'epícaloje raú palá la'ajérica ricá penaje. \p \v 27 Uncá marí que quemacana i'imalá inajlo: “Tupana puráca'alo jupichumi quemacá que la'ajeri nucá. Ñaquele palá Tupana pechu nunacu raú.” Uncá marí que quemacana i'imalá inajlo. Caphí Jesucristo chojé i'imacana aú ja, iná i'imá lamára'ataquejami que Tupánajlo. \v 28 Caja huahue'epí méqueca iná i'imacá lamára'ataquejami que Tupánajlo. Caphí iná pechu i'imacá aú Jesucristo chojé, iná i'imacá lamára'ataquejami que rijló. Uncá Tupana puráca'alo jupichumi quemacá que la'acana aú calé, iná i'imacá lamára'ataquejami que rijló. \v 29 Apala ipechu nacú ri'imá: “Judíonajloja calé Tupana. Uncá ajopánajlo calé ricá.” Uncá huani ilé que calé ricá. Ajopánajlo ñaqué caja Tupana. \v 30 Re pajluhuaja calé Iná Chi'ináricana. Uncá apú i'imalá. Ñaqué huani Tupánajlo judíona, uncá judíona calé, quele. Pajimátoja rilamára'ataca rijluhua caphí Jesucristo chojé péchuruna pu'uhuaré nala'acare liyá. \v 31 Caphí iná pechu i'imacachu Jesucristo chojé, iná i'imacá lamára'ataquejami que Tupánajlo raú. Uncá numalá raú, uncá na penaje calé Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá. Uncá ilé que calé ricá. Caphí Jesucristo chojé i'imacana aú, iná la'á rimacá que. \c 4 \s1 Abrahami chu yucuna marí: \p \v 1 Chuhua nu'umajica Abrahami chu yucuna ijló. Hua'ajútami chu ri'imacá. \v 2-3 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá Abrahami chu nacú i'imacá: “Caphí Abrahami chu pechu i'imacá Tupana chojé. Raú calé lamára'ataquejami que ri'imacá Tupánajlo pu'uhuaré rila'acare liyá.” Abrahami chu i'imaquela lamára'ataquejami que Tupánajlo palá rila'acare aú, rimajla Tupánajlo rinacuhuá marí que i'imacá nucá: “Nucá la'arí palá, aú calé lamára'ataquejami que nucá pijló.” Uncá marí que quemacana i'imalá rijló i'imacá. \v 4 Iná carihuate a'arí inajlo iná sápaca'ala huemí. Uncá iná quemalá iná sápaca'ala huemí nacú: “Majopeja rilamá'ataca nucá raú.” Uncá. Iná sápaca rijhua'até aú calé ra'á inajlo rihuemí. \v 5 Majopeja Tupana lamára'ataca ina'uqué pu'uhuaré nala'acare liyá. Uncá rihuemí aú calé. Caphí péchuri richojé rilamára'ata. Pu'uhuaré rila'acare liyá lamára'ataquejami que ricá raú. \v 6 Uncá meño'ojó iná la'alá nacaje, Tupana quemacáloje iná nacú: “Lamára'ataquejami nojló ricá” que. Pu'ují péchuruna, necá Tupana quemacárena nacú: “Lamára'ataquejami nojló necá” que. Riyucuna caja Davidmi chu i'imari i'imacá. \v 7 Marí que rimacá i'imacá: \q1 Ricá Tupana amácaro chaje, pu'ují ripechu, rica'acale riliyá pu'uhuaré rila'acare. \q1 \v 8 Pu'ují péchuri ricá, uncá Tupana huajálare pu'uhuaré rila'acare pachá, que Davidmi chu quemacá rinacu i'imacá. \p \v 9 Pu'ují péchuruna Davidmi chu quemacárena nacú, i'imaño judíona, ajopana hua'até, quele nacú rimá i'imacá. Caja huemá Abrahami chu nacú marí que: “Caphí ripechu i'imacá Tupana chojé, raú ri'imá lamára'ataquejami que Tupánajlo pu'uhuaré rila'acare liyá.” \v 10 Uncá chiyó namata'á richinuma, Tupana quemari rinacu: “Caja lamára'ataquejami que nojló ricá, caphí ripechu i'imacale nochojé.” \v 11 Quéchami namata'á rijí ima jepo'oná. Rená que'ená penaje ri'imacá. Raú nahue'epí caja lamára'ataquejami que ri'imacá Tupánajlo, caphí ripechu ri'imacale richojé. Raú ri'imá lamára'ataquejami que rijló. Ñaqué caja ricá ajopana caphí richojé péchurunajlo. Necá caja i'imaño Abrahami chu naquiyana. Ripechu i'imacá que caja napechu i'imacá caphí Tupana chojé. Lamára'ataquejanami Tupánajlo necá raú. Uncá ca'ajná mata'aqueja chinúmaruna calé necá. E'iyonaja calé lamára'ataquejami que necá Tupánajlo. \v 12 Judíona naquiyana quemaño caja Abrahami chu nacú: “Huara'apá” que, riqueño'ocale najló caphí Tupana chojé i'imacana. Uncá chiyó namata'á Abrahami chu ijí ima jepo'oná, richinuma, ripechu i'imari caphí Tupana chojé, rilamára'atacaloje ricá pu'uhuaré rila'acare liyá penaje. Abrahami chu pechu i'imacá que rihuacajé, que caja napechu i'imacá caphí Tupana chojé riyami. \s1 Tupana a'arí najló nacaje rarucare najló i'imacá, napechu i'imacale richojé caphí i'imacá. Riyucuna marí: \p \v 13 Tupana arucari Abrahami chujlo piyuque eja'ahuá i'imacá, riyurícoloje rilaquénamijlo penaje. Rarucá najló ricá, Abrahami chu pechu i'imacale caphí richojé i'imacá. Raú ja calé ri'imá lamára'ataquejami que pu'uhuaré rila'acare liyá. Uncá Tupana puráca'alo jupichumi ja'apiyá jema'acana aú calé Tupana arucari rijló ri'imacá. \v 14 Tupana quemari huanacu, rila'acáloje huecá palá penaje. Nacaje i'imaquela inajlo ripuráca'alo jupichumi ja'apiyá jema'acana aú, uncá na penaje calé iná pechu i'imacajla caphí Tupana chojé. Uncá na penaje calé rarucá huajló nacaje i'imacá. \v 15 Tupana huajájeri necá, uncá la'alaño Tupana puráca'alo jupichumi quemacá que, necá Tupana huajájeri. Uncáquela Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imalajla, uncá na pachá calé rihuajácajla ina'uqué. \p \v 16 Uncáquela ri'imalajla, uncá na i'imalajla inajlo, iná la'acáloje rimacá que penaje. Tupana la'ajeri ina'uqué nacú palá rimacá que i'imacá. Ripuráca'alo jupichumi ja'apiyá i'imacaño nacú rila'ajé palá, napechu i'imajica ee caphí richojé. Uncá necaja calé rila'ajé palá. Ñaqué caja rila'ajica ajopana nacú palá. Caphí Abrahami chu pechu i'imajica Tupana chojé i'imajica. Ñaqué péchurunajlo Tupana a'ajeri nacaje rimacá que nanacu. Huara'apá que Abrahami chu i'imacá, riqueño'ocale huani Tupana chojé i'imacana caphí i'imacá. \v 17 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá Abrahami chu nacú: “Tupana quemari rijló: ‘No'ojé picá íqui'iruna ina'uqué jara'apá penaje. Ajopana, ajopana que jara'apá que penaje pi'imajica,’ ” que rimacá rijló i'imacá. Ñaquele huara'apá que caja Abrahami chu, riqueño'ocale huajlojé penaje Tupana chojé i'imacana caphí. Tupana a'arí cajmuchaji caja taca'acáñojlo. Nacaje uncá i'imalare ra'á pu'uhuacajé, ri'imacáloje penaje. Marí caje penaje i'imacá Tupana. Richojé ripechu i'imá caphí. \p \v 18 Marí que ri'imacá Abrahami chujlo i'imacá. Uncá meño'ojó riyani i'imalá, phíyu'uque huani ri'imacale. E'iyonaja calé caphí ripechu i'imacá Tupana chojé, ri'irí i'imacáloje penaje. Caja Tupana quemari rijló i'imacá: “Pi'irí i'imajeri.” Aú calé Tupana chojeja calé ripechu i'imá caphí. Marí que ripechu i'imacale, íqui'iruna ina'uqué jara'apá ricá. Tupana quemacá rijló i'imacá queja ricá. \v 19 Ehuá Abrahami chu iphátaca cien jarechí i'imacá. E'iyonaja uncá ripechu jácho'olo Tupana chojé i'imacana caphí chiyá, ri'irí i'imacáloje penaje. Caja rihue'epí yehuíchaja ricá, riyajalo, quele hua'até iphaca nená chojé, nataca'acáloje penaje. Uncá meño'ojó nayani i'imalá. Caja najácha'o huani i'imacá. \v 20 E'iyonaja calé uncá ripechu i'imalá: “Uncá nu'urí i'imalaje” que. “Tupana quemacá nojló, que ri'imajica nojló,” que ripechu i'imacá. Uncá rácho'olo caphí Tupana chojé i'imacana chiyá. Uncá caja rimalá Tupana nacú marí que: “Uncá quehuaca calé rimacare nacú nojló.” Uncá ilé que calé ripechu i'imacá. Richaje, richájeno que ripechu i'imajica caphí Tupana chojé, rila'acáloje rijló rimacare nacú penaje. Palaja ripura'acó Tupana nacú i'imajica. \v 21 Ripechu i'imari: “Uncá puhuichani calé Tupánajlo, rila'acáloje rimacá que nojló penaje,” que ripechu i'imacá Tupana nacú. \v 22 Ñaqué i'imacale Tupana quemari Abrahami chujlo i'imacá: “Caja lamára'ataquejami que nojló picá, pu'uhuaré pila'acare liyá. Caphí pipechu i'imacá aú nochojé lamára'ataquejami que pipechu.” \v 23 Uncá rinácuja calé Tupana quemari ñaqué. \v 24 Ñaqué caja rimacá huanacu, huapechu i'imacale richojé caphí. Ricá macápo'ori Jesucristo taca'acaje chiyá i'imacá. Ricá chojé huapechu caphí. \v 25 Tupana a'arí Jesucristo i'imacá, nenócaloje ricá pu'uhuaré huala'acare chaya penaje. Quéchami Tupana macápo'ori piño ricá rapumí chuhuá, hue'emacáloje lamára'ataquejami que pu'uhuaré huala'acare liyá raú penaje. \c 5 \s1 Lamára'ataquejanami huecá pu'uhuaré huala'acare liyá yucuna marí: \p \v 1 Caphí huapechu Tupana chojé. Raú hue'emá lamára'ataquejanami que Tupánajlo. Caja huapala'ató huapéchuhua Tupánajlo. Palá huecá me'etení pajhua'atéchaca Tupana hua'até Jesucristo palamane. \v 2 Caphí huapechu Jesucristo chojé. Raú calé Tupana palamane huecá me'etení. Pu'ují huapechu, huahue'epícale Tupana i'imacá que caja hue'emajica palá. \v 3 Chapú caje yajhué huamaca aú caja pu'ují huapechu. Chapú caje yajhué huamácare la'arí huecá cayajhuéruna, huácho'oco piyá Tupana ja'apiyá jema'acana chiyá. Ñaquele pu'ují huapechu chapú caje yajhué amácana nacú. \v 4 Cayajhuéruna i'imacana aú Tupana pechu i'imacá palá huanacu. Palá péchuruna hue'emacachu, huapechu i'imá Tupana chojé caphí. \v 5 Marí cajé aú uncá huapechu la'aló ujhuí riliyá. Uncá huapechu la'aló ujhuí, Tupana a'acale huajló Ripechu. Ripechu aú huahue'epí rihuátaca huecá íqui'ija huani. Raú caja huahuata ricá íqui'ija caja. \p \v 6 Pu'uhuaré la'acaño jo'ó hue'emaqué huacajé, Jesucristo taca'arí a'ahuaná apiyácacanami nacú huachaya i'imacá. Uncá meque la'ajé hue'ematala huecó capichácajo liyá. Riphaca rená chojé rijló aú, ritaca'á uncá ina'uquélaruna chaya i'imacá. \v 7 Uncá na ca'ajná taca'alajla palá la'acare ina'uqué chaya. Apala que iná iphátacajla pajluhuaja ca'ajná, taca'arijla palájne'equena huani chaya. \v 8 E'iyonaja pu'uhuaré la'acaño jo'ó hue'emaqué huacajé, Jesucristo taca'arí huachaya. Marí caje aú huahue'epí íqui'ija Tupana huátaca huecá. \v 9 Jesucristo taca'arí huachaya i'imacá. Ñaquele chuhua lamára'ataquejanami que huecá rijló pu'uhuaré huala'acare liyá. Aú caja huahue'epí ri'imataca huecá, Tupana huajájica huecá liyá. Marí palani huani. \v 10 Chapú huapechu i'imacá Tupana nacú i'imacá. E'iyonaja calé Jesucristo pala'atari huapechu Tupánajlo. Ritaca'á huachaya, ripala'atácaloje huapechu Tupánajlo raú penaje. Chuhua palá Tupana pechu huanacu; huapechu Tupana nacú ñaqué caja. Marí que huapechu panacuhuácaca Jesucristo palamane. Tupana macápo'ori ri'imacá. Cajmuni ri'imacale me'etení, ra'á huañaté palá la'acana aú. Hue'emaó Tupana huajájica huecá liyá raú. \v 11 Palá Tupana pechu huanacu me'etení Jesucristo palamane aú. Ñaqué caja huapechu Tupana nacú palá me'etení Jesucristo palamane aú. Marí la'arí huapechu pu'ují Tupana nacú. \s1 Adanmi chu, Jesucristo, quele yucuna marí: \p \v 12 Pajluhuaja ina'uqué i'imari. Rií i'imari Adán. Ricá queño'orí pu'uhuaré la'acana piyuque ina'uquejlo i'imacá. Aú calé piyuqueja ina'uqué yuriño pu'uhuaré la'ajeño, namanaicho la'ajeño reyá a'ajná ño'ojó. Ripachá calé huataca'á. Aú piyuqueja huecá taca'ajeño. \v 13 Uncá Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare, i'imalá huacajé, ina'uqué i'imaño pu'uhuaré la'acana nacú. E'iyonaja uncá nanacu quemacana i'imaqué: “Pu'uhuaré la'ajeño necá” que, uncale pu'uhuaré la'acana nacú quemacana i'imalá rihuacajé. \v 14 Uncá Tupana puráca'alo i'imalá ina'uquejlo, Adanmi chu apumí chiyá i'imacáñojlo. Ya'ajná Moisesmi chu i'imacá ejená uncá ri'imalá najló. Piyuque necá taca'añó. Uncá nala'alá pu'uhuaré i'imacá, Adanmi chu la'acá que huani. Uncá rila'alá Tupana huacára'aca que. Raú rila'á pu'uhuaré i'imacá. Uncá rapumí chiyá i'imacaño la'alá ñaqué huani pu'uhuaré. E'iyonaja nataca'aqué, pu'uhuaré la'ajeño ne'emajícale. Adanmi chu queño'orí pu'uhuaré la'acana huajló i'imacá. Eyá Jesucristo queño'orí palá la'acana huajló i'imacá. Riyucuna Tupana i'imaqueri ina'uquejlo. Jesucristo iphájica yucuna, ri'imaqué júpimi i'imajica. Adanmi chu, Jesucristo, quele queño'oñó huajló nacaje i'imacá. \p \v 15 Ricá, Adanmi chu yurícare huajló, uncá Jesucristo yurícare huajló que calé ricá. Adanmi chu la'arí pu'uhuaré i'imacá. Pajluhuaja ina'uqué la'acale pu'uhuaré, aú piyuqueja ina'uqué ja'añó taca'acaje chojé. Eyá Jesucristo palamane calé Tupana amaro huachaje. Ri'imatá huecá capichácajo liyá. Pajluhuaja palamane Tupana i'imatari cajrú ina'uqué capichácajo liyá. ¡Meque palani huani huajló Jesucristo palamane! \v 16 Tupana i'imatari ina'uqué capichácajo liyá Jesucristo palamane. Rilamára'ata caja ina'uqué pu'uhuaré nala'acare liyá. Cajrú nala'acá pu'uhuaré. E'iyonaja rilamára'ata necá. Uncá ñaqué calé nacaje Adanmi chu la'acare i'imacá. Ricá, pajluhuaja, la'arí pu'uhuaré i'imacá. Tupana quemari rijló rajñaca piyá paijí icha rimacare nacú. E'iyonaja uncá rema'alá ra'apiyá. Raú rila'á pu'uhuaré i'imacá. Pachá piyuque ina'uqué ja'añó capichájeño penájena. \v 17 Pajluhuaja ina'uqué la'arí pu'uhuaré. Pachá taca'acaje queño'oró ina'uquejlo i'imacá. Eyá Jesucristo i'imari caja pajluhuaja. Cajrú ina'uqué palamane ricá. Raú calé Tupana lamára'atari ina'uqué pu'uhuaré nala'acare liyá. Rilamá'ata caja necá raú, uncá rihuemí i'imalá. Ripalamane aú rilamára'atacarena i'imajeño matajnaco je'echú chu rijhua'até. \v 18 Pu'uhuaré Adanmi chu la'acare pachá piyuqueja ina'uqué i'imaño Tupana huajájicarena penájena. Eyá palá Jesucristo la'acare huachaya, uncá rihuajálaje huecá. \v 19 Marí que quemacana caja ricá: Pajluhuaja i'imari. Uncá rema'alá Tupana ja'apiyá i'imacá. Pachá cajrú ina'uqué yuriño pu'uhuaré la'ajeño penájena. Apú piño i'imari. Ilé jema'arí Tupana ja'apiyá palá. Raú cajrú ina'uqué yuriño lamára'ataquejanami que Tupánajlo, pu'uhuaré nala'acare liyá. \p \v 20 Tupana huacára'ari Moisesmi chu lana'acá ripuráca'alo i'imacá, ina'uqué hue'epícaloje na aú ca iná la'acá pu'uhuaré raú penaje. Ina'uqué la'añó pu'uhuaré cajrú. E'iyonaja Tupana hue'epiri huamu'ují íqui'ija huani. Ñaquele ramó huachaje. Iqui'ija huani huamu'ují rihue'epícare chá'ataca pu'uhuaré huala'acare. \v 21 Capichájeño penájena ina'uqué, huala'acale pu'uhuaré. Lamára'ataquejanami que hue'emacachu Tupánajlo, hue'emajica macapichaco je'echú chu rijhua'até raú. Marí que ri'imajica huajló, Huahuacára'ajeri, Jesucristo, palamane hue'emacale. \c 6 \s1 Iná la'acáloje palá Jesucristo palamane aú penaje yucuna marí: \p \v 1 ¿Meque la'acana ca'ajná palani? ¿Ñaqueja chi huala'ajica pu'uhuaré, Tupana amácoloje huachaje cajrú penaje? \v 2 Uncá huani paala pu'uhuaré la'acana. Jesucristo taca'arí huachaya i'imacá, rica'acáloje pu'uhuaré huala'acare hualiyá raú penaje. Aú uncá paala huajló pu'uhuaré la'acana. \v 3 Caja ihue'epí ca'ajná na penájeca nala'acá bautizar Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño. Nala'á bautizar necá, ajopana hue'epícaloje Jesucristo palamane necá. Jesucristo palamane iná i'imacá aú, iná ca'á iná liyó pu'uhuaré iná la'acare, iná manaicho la'acare hua'ató. Ritaca'á huachaya i'imacá, rapichátacaloje hualiyá pu'uhuaré la'acana penaje. \v 4 Nala'acá aú bautizar huecá, ra'apiyá jema'ajeño, marí que quemacana ricá: Jesucristo hua'ató que huapechu jupichumi, pu'uhuaré huala'acare aú tajnaro hualiyá. Tupana macápo'ori Jesucristo Ripechu aú i'imacá. Ripechu aú rila'á huapechu huajé que caja, hue'emacáloje palá la'acana nacuja reyá a'ajná ño'ojó penaje. Palani huani rihue'epícare la'acana. \p \v 5 Jesucristo hua'atéjena huecá. Jesucristo taca'acá hua'ató que jupichumi huapechu capichaco hualiyá, huala'acare aú pu'uhuaré. Jesucristo macápo'oco i'imacá que caja huamacápo'ojico. Ñaquele huajé chuhuá huapechu me'etení. \v 6 Jupichumi iná pechu aú iná la'á pu'uhuaré. Huahue'epí Jesucristo taca'acá huachaya a'ahuaná apiyácacanami nacú i'imacá, hue'emacóloje pu'uhuaré la'acana liyá raú penaje. \v 7 Uncá meño'ojó caja taca'arí penájemi la'alá pu'uhuaré. \v 8 Uncá caja hue'emalá pu'uhuaré la'acana nacú, huapechu jupichumi capichácole Jesucristo hua'até. Ñaquele huajé chuhuá huapechu rijhua'até. \v 9 Huahue'epí Jesucristo macápo'oco i'imacá. Uncá ritaca'alaje piño. Uncá meño'ojó taca'acaje chá'atala ricá piño. \v 10 Jesucristo taca'arí i'imacá. Pu'uhuaré ina'uqué la'acare cháyaja calé ritaca'á pajluhua pe caja penaje. Ricá pumí chiyá uncá ritaca'alaje piño. Cajmúnija ricá me'etení. Palá rila'acá piyuqueja nacaje Tupana huátacare caje. \v 11 Ñaqué caja ijló ricá. Ihue'epí inacuhuá caja taca'acaño que pu'uhuaré la'acana liyá. Huahuacára'ajeri Jesucristo hua'até i'imacana aú ila'ajé piyuque nacaje Tupana huátacare caje. \p \v 12 Ñaqué i'imacale ila'aniya pu'uhuaré, imanaicho caje. Capichácajo penaje iná napona. Ila'aniya pu'uhuaré inapona aú. \v 13 Ila'aniya ijluhua pu'uhuaré. Caja Tupana i'imatari icá pu'uhuaré la'acana liyá, ila'acáloje palá rihuátaca que raú penaje. Ñaquele iyurí ichó Tupánajlo, ra'acáloje iñaté palá la'acana aú penaje. \v 14 Uncá Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare, ja'apiyá calé icá. Ñaquele uncá ila'alaje pu'uhuaré chuhuaca. Caja Tupana palamane icá me'etení, ila'acáloje palá raú penaje. \s1 Majopeja sápajeño que huecá yucuna marí: \p \v 15 Tupana palamane huecá chuhuaca. Rilanaquiya uncá hue'emalá Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare ja'apiyá. Huala'aniya huani pu'uhuaré me'etení, hue'emacale ripalamane. \v 16 Caja ihue'epí marí: Iná a'acachu iná icó apujlo majopeja rijhua'até sápajeri penaje, iná la'á rihuacára'aca iná que. Iná la'acachu pu'uhuaré, iná hue'epí pu'uhuaré la'acana nacú huacára'ajeri hua'ateje iná. Ra'apiyá i'imacana aú iná capichájico Tupana liyá. Eyá iná jema'acachu Tupana ja'apiyá, rijhua'até sápajeri que caja iná raú. Raú iná i'imá rijhua'até palá la'acana nacuja. \v 17 Palá Tupana la'acá icá. Júpimi icá i'imaño pu'uhuaré la'acana nacuja. Quehuácaje puráca'aloji jema'acana aú, icá jema'añó ra'apiyá. \v 18 Raú Tupana i'imatari icá pu'uhuaré la'acana liyá. Chuhua icá i'imaño palá la'acana nacú huacára'ajeri ja'apiyá. \v 19 Huecá i'imaño apú hua'até sápajeño que. Hue'ehuapacá huajluhua mecajeca hua'até huahuata sápacana. Marí que numacá huanacu: “Apú hua'até sápajeño huecá” que, ihue'epícaloje raú meque quemacánaca ricá penaje. Júpimi icá i'imaqueño pu'uhuaré la'acana nacuja. Pu'uhuaré la'acana nacú huacára'ajeri hua'até sápajeño i'imacá. Aú ila'aqué pu'uhuaré richaje, richájeno que. Pu'uhuaré caje nacuja i'ijnataque ipéchuhua rihuacajé. Eyá me'etení caja iyurí ichó Tupánajlo, ila'acáloje palá, i'imacáloje rijhua'até sápajeño penaje. \p \v 20 Júpimi uncá ñaqué calé i'imajica. Icá i'imaqueño pu'uhuaré la'acana nacú. Pu'uhuaré la'ajeño huacára'ajeri hua'atéjena i'imaqueño rihuacajé. Lanaquiya uncá i'imaqué palá la'ajeño huacára'ajeri hua'até i'imajica. \v 21 Eyá chuhua uncá na penaje calé ijló pu'uhuaré ila'acare i'imacá. Chuhua apáña'o ra'apí, pu'uhuaré la'ajeño capichájicole Tupana liyá. \v 22 Caja chuhua i'imaó pu'uhuaré la'acana liyá. Caja chuhua ja'ó Tupana hua'atéjena penájena. Raú icá i'imaño palá la'acana nacú rijló. Eyá a'ajná ño'ojó icá i'imajeño macapichaco rijhua'até je'echú chu. \v 23 Capichácajo aú Tupana a'ajeri ina'uquejlo pu'uhuaré nala'acare huemí. Ricá aú nacapichácoloje Tupana liyá penaje. Eyá Jesucristo chojé i'imacáñojlo ra'á cajmuchaji, ne'emacáloje macapichaco rijhua'até je'echú chu raú penaje. Majopeja ra'acá inajlo ricá, uncá rihuemí i'imalá inajlo. \c 7 \s1 Iná hue'epícaloje méqueca inajlo Tupana puráca'alo penaje yucuna marí: \p \v 1 Nojena, icá hue'epiño Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare nacojé. Iná i'imacá quetánaja iná i'imacá ra'apiyá. Iná taca'acá yámijo uncá iná i'imalá ra'apiyá. \v 2 Marí que caja cayajnárujlo ricá. Ruyajná i'imacá quetana, Tupana puráca'alo quemari runacu, ruyurícoloje rijhua'até penaje. Ruyajná tajnaco ejomi uncá ru'umalá ripuráca'alo ja'apiyá, quemari runacu ruyurícoloje rijhua'até penaje. \v 3 Ruyuríquela ruyajná, cajmuni jo'ó ri'imacá huacajé, pu'uhuaré rula'acajla raú. Apú achiñá hua'até la'acana queja ri'imacajla rojló. Ruyajná tajnácochu ruliyá, uncá Tupana puráca'alo quemalá runacu, ru'umacáloje caja taca'acá penájemi hua'até piño penaje. Ritajnaco yami, ruhuá'acacojla apú hua'até, uncá rula'alajla pu'uhuaré raú. \p \v 4 Nojena, ñaqué caja ijló ricá. Caja taca'acaño queja icá Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare, liyá. Marí que ijló ricá, Jesucristo hua'atéjena i'imacale. Chuhua apú hua'até icá. Jesucristo hua'atéjena icá. Ricá macápo'oro caja taca'acaño e'iyayá i'imacá, hue'emacáloje caliyáruna Tupánajlo rijhua'até penaje. \v 5 Huapechu queja huala'acá huacajé, huala'á pu'uhuaré, huamanaicho. Tupana puráca'alo jupichumi quemari huanacu huala'acá piyá ricá. E'iyonaja calé uncá hua'alá huanacojó ricá. Pu'uhuaré huala'acare pachá, capichájeño penájena hue'emacá Tupana liyá rihuacajé. \v 6 Chuhuaca uncá hue'emalá Moisesmi chu puráca'alomi ja'apiyá, caja taca'acaño que hue'emacale riliyá. Caja hue'emaó riliyá. Huaje ehuá me'etení huapechu Tupana Pechu ja'apiyá i'imacana aú. Tupana Pechu aú huala'á Tupana huátacare caje. Uncá hue'emalá me'etení jupichumi puráca'aloji lana'aquéjami ja'apiyá. \s1 Tupana puráca'alo jupichumi yucuna marí: \p \v 7 Uncá iná quemalá Tupana puráca'alo jupichumi nacú: “Uncá paala ricá” que. Uncá huani iná quemalá ilé que rinacu. Uncáquela ri'imalá, uncá nuhue'epílajla pu'uhuaré nula'acare nacojé. Nuhuata ca'ajná apú le'ejé nacaje nujluhua. Ripuráca'alo quemari nunacu: “Pihuátaniya pijluhua ajopana nane” que. Rihuátacana aú nuhue'epí pu'uhuaré nula'acare nacojé. \v 8 Tupana puráca'alo jupichumi iphari nupechu nacojé. Aú nuhue'epí pu'uhuaré nula'acare nacojé. Nuhue'epí caja numanaicho nula'acare nacojé. Uncachu iná hue'epila ripuráca'alo nacojé, uncá caja iná hue'epílajla na aú ca iná la'á pu'uhuaré. \v 9 Júpimi uncá nuhue'epila méqueca Tupana puráca'alo quemacá nunacu i'imacá. Mana'íja nu'umacá rihuacajé. E caja nohuíña'o rinacu. Rejéchami nuhue'epica pu'uhuaré nula'acare nacojé. Nuhue'epí caja capichácajo penaje nu'umacá Tupana liyá raú. \v 10 Iná jema'á Tupana puráca'alo jupichumi ja'apiyá, iná i'imacáloje matajnaco je'echú chu raú penaje. E'iyonaja calé uncá pachá noma'alá ra'apiyá capichácajo penaje nu'umacá. \v 11 Pu'uhuaré nula'ajica huacajé, nupechu i'imaqué nunacuhuá: “Palá la'ajeri nucá” que. E'iyonaja Tupana puráca'alo jupichumi aú nuhue'epí uncá quehuácaje calé ricá. Uncá noma'alá ripuráca'alo ja'apiyá. Pachá capichácajo penaje nu'umacá Tupana liyá. \v 12 Palani Tupana puráca'alo lana'aquéjami, jupichumi. Palani caja nacaje rihuacára'acare iná la'acá. Uncá caja apichátaqueja i'imalá re'iyá. Aú calé rihuacára'a ina'uqué palá. \v 13 Uncá ripuráca'alo pachá calé nu'umá capichácajo penaje i'imacá. Uncá huani. Pu'uhuaré nula'acare pachaja calé nu'umá capichácajo que riliyá i'imacá. Ripuráca'alo palani aú nuhue'epí pu'uhuaré nula'acare nacojé. Uncale noma'alá ra'apiyá, nula'á pu'uhuaré. Ripuráca'alo aú pu'uhuacá pu'uhuaré nula'acare i'imacá nupechu nacú. \p \v 14 Tupana Pechu ja'apiyá que Moisesmi chu lana'acá ripuráca'alo jupichumi. Palani huani ripuráca'alo. Eyá apú caje ta nucá. Pu'uhuaré la'ajeri nucá. Pu'uhuaré la'acana nacuja nupechu. \v 15 Uncá nuhue'epila méqueca nupechu. Palá nuhuátacare la'acana, uncá nula'alá. Eyá pu'uhuaré, uncá nuhuátalare la'acana, ricá nula'á. \v 16 Pu'uhuaré nula'á. Uncá nuhuátala rila'acana. E'iyonaja nula'á ñaqué. Marí caje aú nuhue'epí palani Tupana puráca'alo jupichumi. \v 17 Uncá nucá calé la'arí pu'uhuaré. Pu'uhuaré péchuri nu'umacale nula'á pu'uhuaré. \v 18 Nuhue'epí uncá na calé palani nupechu nacú. Nuhuátajla palá la'acana. E'iyonaja uncá meño'ojó nupechu iphala palá la'acana locópa'ala. \v 19 Palá nuhuátacare la'acana, uncá nula'alá. Eyá pu'uhuaré, uncá nuhuátalare la'acana, ricá nula'á. \v 20 Nula'acachu pu'uhuaré, uncá nuhuátalare la'acana, uncá nucá calé la'arí ricá. Numanaicha jácho'oco nupechu nacú aú nula'á pu'uhuaré. \p \v 21 Marí que nojló ricá: Nuhuata palá la'acana. E'iyonaja pu'uhuaré la'acana itari nojló rapu. \v 22 Nupechu huani aú nuhue'epí palani Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare. \v 23 Re nacaje pu'uhuareni nuhuajhué nacú, aú uncá nula'alá nupechu huátaca que. Pu'uhuaré la'acana i'imari nujhuáque'ehue. Ricá nacojé uncá meño'ojó nula'alá nuhuátaca que. Caja ricaja chá'atari nucá. \p \v 24 Ricá la'arí camu'ují huani nupechu. Capichácajo penaje nucá Tupana liyá. ¿Na i'imatájeri nucá capichácajo liyá? \v 25 Hue'emacana Jesucrístoja calé i'imatartácale nucá riliyá. Palani caja nojló Tupana puráca'alo jupichumi ja'apiyá jema'acana. Nuhuata palá la'acana. E'iyonaja uncá nupechu iphala rilocópa'ala. \c 8 \s1 Tupana Pechu ja'apiyá i'imacana yucuna marí: \p \v 1 Chuhua uncá Tupana huajálaje Jesucristo hua'atéjena, la'añó Tupana Pechu huacára'aca que. Uncá napechu que la'ajeño calé necá. \v 2 Tupana Pechu aú iná i'imacó pu'uhuaré la'acana chiyá. Ra'apiyá jema'acana aú iná la'á Tupana huátaca que. Aú iná i'imacó capichácajo liyá. \v 3 Uncá meño'ojó Tupana puráca'alo jupichumi i'imatala huecá pu'uhuaré la'acana chiyá. Uncá pachá huapechu iphala ra'apiyá jema'acana locópa'ala, Tupana la'arí huajló nacaje, uncá meño'ojó huala'alare. Rihuacára'a Ri'irí huani majó i'imacá. Huecá que ri'imacá ina'uqué. Pu'uhuaré huala'acare chaya ritaca'á i'imacá. Raú richá'ata huajló pu'uhuaré la'acana, hue'emacóloje richiyá penaje. \v 4 Ripalamane huema'á Tupana puráca'alo jupichumi ja'apiyá. Huala'acachu huapechu queja, uncá meño'ojó huema'alá ra'apiyá. Tupana Pechu ja'apiyá i'imacana aú ja calé iná jema'á ra'apiyá. \p \v 5 Napechu queja la'acaño la'añó nahuátaca que huani. Eyá Tupana Pechu ja'apiyá que la'acaño, la'añó Tupana Pechu huátaca que. \v 6 Nahuátaca que la'acaño capichájeño Tupana liyá. Eyá Tupana Pechu huátaca que la'acaño i'imajeño palá. Macapichaco ne'emajica je'echú chu rijhua'até. \v 7 Napechu queja la'acaño la'añó nahuátaca que. Chapú Tupana nacú péchuruna necá, uncale nahuátala ra'apiyá jema'acana. Uncá caja napechu iphala rilocópa'ala, nema'acáloje ra'apiyá penaje. \v 8 Uncá meño'ojó napechu queja la'acaño la'alá nacaje Tupana huátaca que. \p \v 9 Eyá icá, uncá ñaqué calé i'imacaño icá. Uncá ipechu queja la'ajeño calé icá. Tupana Pechu aú iná la'acachu nacaje, iná la'á Tupana Pechu huátaca que. Uncachu iná i'imalá Jesucristo Pechu ja'apiyá, uncá caja Jesucristo hua'ateje calé iná. \v 10 Jesucristo Pechu ja'apiyá iná i'imacachu, iná pechu i'imajica macapichaco rijhua'até je'echú chu. Marí que ijló ricá, Tupana amácole ichaje pu'uhuaré ila'acare chiyá. Lamára'ataquejami que icá pu'uhuaré ila'acare liyá raú. Iná pechu i'imajé macapichaco raú. Iná napónaja calé capichájero, iná la'acale pu'uhuaré, iná manaicho raú. \v 11 Re e'iyá Tupana Pechu. Ricaja caja Tupana Pechu i'imacare e'iyá, macápo'ori Jesucristo i'imacá. Raú Tupana macápo'ori ricá i'imacá. Ricaja caja macápo'otajeri piño icá. Ripechu i'imacare e'iyá aú rimacápo'otaje icá. \p \v 12 Ñaqué i'imacale, nojena, uncá na penaje calé ila'á pu'uhuaré ipechu queja. \v 13 Ila'acachu pu'uhuaré ipechu queja, pachá icapichájico Tupana liyá. Eyá Tupana Pechu aú ica'ajica ee pu'uhuaré la'acana inaquiyó, icá i'imajeño macapichaco Tupana hua'até. \p \v 14 Tupana Pechu huacára'aca que la'acaño i'imaño Tupana yaní. \v 15 Tupana a'arí inajlo Ripechu, aú uncá iná i'imalá apú hua'até sápajeri queja. Uncá caja iná i'imalá quero'ocajo nacú. Ripechu la'arí iná riyani naquiyana penaje. Raú huemacá Tupana nacú: “Huara'apá ricá” que. \v 16 Tupana Pechu ja'aró huapechu nacojé, huemacáloje raú: “Riyani huecá” que. \v 17 Tupana arucari huajló cajrú nacaje je'echú chu. Ricá yuréjero huajló, riyani hue'emacale. Nacaje ra'acare Jesucrístojlo ra'ajícare caja huajló. Huajña'acachu chapú caje yajhué panacu, rijña'acá ricá panacu que caja, hue'emajica caja rijhua'até. Palani caje hua'até hue'emajé rijhua'até ri'imacá que caja. \p \v 18 Palani huani ri'imajica huajló je'echú chu. Re hue'emajica huacajé uncá huahue'epílaje chapú cajé huajña'acare panacu i'imacá, palá huani ri'imajícale huajló re. Ñaquele uncá chapuni huani calé huajló chapú caje yajhué huamácare me'etení. \v 19 Tupana macápo'otajeri huecá, riyani, hue'emacáloje rijhua'até penaje. Piyuqueja nacaje Tupana queño'ótacare, i'imajeri palani caja rihuacajé. \v 20 Piyuqueja nacaje Tupana queño'ótacare, eja'ahuá, je'echú, caje macá, uncá ri'imalá me'etení palá júpimi ri'imacá que. Uncá ri'imalá palá me'etení, riqueño'ótaca ri'imacá huacajé que caja. Ñaquele apichátaquejami que ricá me'etení. Uncá me'etení ri'imacá que calé ri'imacá rihuacajé. Tupana puráca'alo aú ja calé ri'imá apichátaquejami que me'etení, pu'uhuaré ina'uqué la'acá pachá. Ri'imataje caja capichácajo liyá nacaje, piyuqueja eja'ahuá chu i'imacare. \v 21 Apichácajo nacú me'etení piyuqueja nacaje eja'ahuá chu i'imacare. Tupana yaní i'imajica macapichaco huacajé, piyuqueja nacaje i'imajó apichácajo liyá. \v 22 Huahue'epí piyuqueja nacaje Tupana queño'ótacare i'imacá, chapú caje e'iyá ricá me'etení. Aquijñojo i'imajica huacajé ri'imajó riliyá. \v 23 Eja'ahuá, je'echú, piyuqueja nacaje Tupana queño'ótacare, chapú caje e'iyaja ricá me'etení. Uncá ricaja calé i'imari chapú caje e'iyá. Huecá caja amaño chapú caje yajhué. Tupana a'acarénajlo Ripechu huecá. E'iyonaja calé chapú caje yajhué amájeño huecá. Ra'á huajló Ripechu i'imacá. Pamineco ra'acare huajló calé ricá. Quéchami ra'ajé piño huajló nacaje palá huani. Ra'ajé huecá riyani huani penaje. Rihuacajé ri'imatájica huecá capichácajo liyá, chapú caje liyá hua'ató. Marí caje huátacana nacú huecá me'etení maare. \v 24 Tupana i'imatari huecá capichácajo liyá, huapechu i'imacale richojé caphí. Huahue'epí caja ra'ajica huajló huanapona huajé. Ricá huátacana nacú hue'emajé. Uncá iná i'imalá nacaje huátacana nacú, iná amácare caje. \v 25 Hue'emacachu nacaje uncá huamálare huátacana nacú, huahuátaja ricá. Uncá caja huaya'aló rihuátacana nacú. \p \v 26 Cajrú Tupana Pechu a'acá huañaté nacaje la'acana aú. Uncá meño'ojó huala'alá nacaje huecó Tupana huátacare caje. Uncá caja huahue'epila rihuátaca que quemacana nacú rijhua'até pura'acano aú. Tupana Pechu, ricaja calé, pura'aró Tupana hua'até huajló, uncale huahue'epila rijhua'até pura'acano palá. \v 27 Tupana Pechu pura'aró ra'apiyá jema'ajeño nacú Tupana hua'até. Tupana hue'epiri palá nacaje Ripechu quemacare nacú rijló. Rihuátaca que ripura'acó rijhua'até. Piyuqueja ina'uqué pechu hue'epéjeri ricá, Tupana. \s1 Uncá na calé chá'ataca huecá yucuna marí: \p \v 28 Huamá ca'ajná chapú caje yajhué, quehuini yajhué, caje macá. Piyuqueja nacaje huala'acaro, Tupana la'arí huecá palá raú, ri'imacáloje palá huajló aquijñojo pani penaje. Marí que ricá huajló, huátaño íqui'ija Tupana. Ra'á hue'emacá rijhua'atéjena penaje, hue'emacáloje júpimi ripechu nacú ri'imacá que caja penaje. \v 29 Uncá chiyó eja'ahuá i'imá, Tupana hue'epiri mecajenaca ri'ihuapá rijluhua i'imacá. Hue'emacáloje Ri'irí chuhuá queja penaje ri'ihuapá rijluhua hue'emacá. Cajrú huecá i'imacá Tupana yaní. Ri'irí i'imari pe'ejrí huani huajhua'até. Marí que ri'imacáloje penaje ri'ihuapá rijluhua huecá. \v 30 Tupana a'arí caja huecá ri'ihuapacárena rijhua'atéjena penaje. Ajopana ina'uqué e'iyayá ri'ihuapacá rijluhua huecá. Huecá, ri'ihuapacárena, rilamára'ata rijluhua huecá pu'uhuaré huala'acare liyá. Rilamára'atacarena nacú ripechu i'imá palá, ripechu i'imacá Ri'irí nacú que caja. \p \v 31 ¡Meque palá huani Tupana pechu huanacu! Raú uncá meque chapú huanacu péchuruna la'alá huecá. \v 32 Uncá Tupana mejñátala Ri'irí, ritaca'acá piyá huachaya. Ra'á ri'imacá, ritaca'acáloje piyuqueja ina'uqué chaya penaje. Ñaqué caja ra'ajica huajló mamejajneja nacaje piyuqueja. \v 33 Uncá na calé quemárijla Tupánajlo: “Pu'uhuaré la'ajeño necá” que ri'ihuapacárena rijluhua nacú. Caja Tupana quemari huanacu: “Lamára'ataquejami que necá nojló.” \v 34 Uncá na calé huajájeri huecá, Jesucristo taca'acale huachaya i'imacá. Ritaca'á i'imacá. Ejomi rimacápo'o piño. Me'etení Tupana ahua'á ricá. Palá Tupana pechu rinacu. Ripura'ó caja Tupana hua'até huanacu. \v 35 Iqui'ija Jesucristo huátacarena huecá. Uncá na calé jácho'otajeri huecá riliyá, íqui'ija huani rihuátacale huecá. Uncá caja riyurílaje íqui'ija huahuátacana. Huajña'ajé ca'ajná chapú caje yajhué panacu. Camu'ují ca'ajná huapechu la'ajico. Nala'ajé ca'ajná chapú huecá, huema'acale Jesucristo ja'apiyá. Apala huajña'ajé ca'ajná me'epejí panacu. Apala huala'ajé ca'ajná camu'ují a'arumacaji nacú. Apala cajrupi e'iyá ca'ajná hue'emajé. Apala nenoje ca'ajná huecá. Ají que huala'acana aú uncá Jesucristo yurílaje huecá. Iqui'ija rihuátajica huecá ñaqueja. \v 36 Apú quemacá que Tupánajlo i'imacá, que caja huajló ricá. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá: \q1 Caphí huapechu i'imacale pichojé, nahuata huenócana hue'echú ca'alá queja rijimaje. \q1 Nahuá'a ohuéjana nenóquelana ejo, nenócaloje necá penaje. Ñaqué que caja nahuátaca huala'acana marí eja'ahuá chu, que apú quemacá Tupánajlo i'imacá. \m \v 37 Meque ca'ajná huala'ajico, nuhue'epí hua'apájica richiyá palá. Marí que huajló ricá, huátari íqui'ija huecá, a'ajícale huañaté. \v 38 Iqui'ija huani Tupana huátaca huecá. Ñaquele nuhue'epí uncá na calé jácho'otarijla huecá riliyá. Huataca'ajica aú uncá caja huácho'olajo riliyá. Hue'emacá marí eja'ahuá chu quetana uncá na calé jácho'otajeri huecá riliyá. Uncá caja Tupana hua'atéjena, je'echú chujena, jácho'otalajla huecá riliyá. Uncá caja jiñana pechu huacára'ajeño, yenú i'imacaño, jácho'otala huecá riliyá. Uncá caja meño'ojó ina'uqué huacára'ajeño jácho'otala huecá riliyá. Uncá caja nacaje i'imacare me'etení jácho'otala huecá riliyá. Uncá caja nacaje i'imajícare aquijñojo jácho'otalaje huecá riliyá. \v 39 Uncá na i'imalá yenojo jácho'otajla huecá riliyá. Uncá na i'imalá caja cahuacajo jácho'otalajla huecá riliyá. Uncá na i'imalá piyuqueja Tupana queño'ótacare naquiyana, jácho'otarijla huecá Tupana liyá. Caphí péchuruna Jesucristo chojé hue'emacale, rihuata huecá íqui'ija huani. \c 9 \s1 Israelmi chu laquénami, Tupana i'ihuapacárena necá. Riyucuna marí: \p \v 1 Jesucristo hua'ateje nucá. Ñaquele quehuaca numacá. Uncá nupajlala. Palani nacaje nuhue'epícare, Tupana Pechu palamane ricá. Aú calé nuhue'epí quehuácaca ricá numacare nacú. \v 2 Caja camu'ují huani nupechu nucá'ana nacú, uncale nahuátala Jesucristo ne'ematájeri penaje. Quehuini huani nojló ricá. \v 3 Ra'aquela nañaté, nócho'ojla Jesucristo hua'ateje i'imacana chiyá najlojé penaje, nacapichaco piyá. Reyá nu'umajla capichácajo penaje napumí chojé. \v 4 Israélmi chu laquénami naquiyana caja nucá. Tupana i'ihuapari hua'ajútayami chuna, ne'emacáloje riyani penaje. Rila'á cajrú nacaje palani ne'iyá i'imacá. Hua'ajútayami chuna hua'até rila'á nacaje, nayurícoloje ra'apiyá penaje. Nucá'anajlo riyurí ripuráca'alo, ricá Moisesmi chu lana'acare i'imacá. Rihuacára'a nala'acá Tupana ñacaré i'imacá, napechu i'imacáloje pu'ují rinacu richu penaje. Najló rarucá nacaje que'iyapejé i'imacá. \v 5 Hua'ajútayami chuna laquénami nucá'ana. Huecá'ana naquiyana penájemi caja Jesucristo i'imacá, marí eja'ahuá chu ri'imacá huacajé. Piyuqueja nacaje mináricana ricá. Ina'uqué pura'ajeño rinacu palá huani hua'ajini huani. Marí queja ricá. \v 6 Uncale nahuátala Jesucristo ne'ematájeri penaje, uncá Tupana a'alá najló piyuque nacaje rimacare nacú najló i'imacá. Raú ca'ajná iná pechu i'imá: “Uncá Tupana la'alá rimacá que.” Uncá ilé que calé ricá. Uncá riyani calé piyuqueja Israélmi chu laquénami. Aú calé uncá piyuqueja nacaje yurilo najló. \v 7 Ñaqué caja Abrahami chu laquénami i'imacá. Uncá caja piyuqueja rilaquénami i'imalaño Tupana yaní. Tupana quemari marí que Abrahami chujlo i'imacá: “Pi'irí aú ja pilaquénami i'imajeño.” \p \v 8 Marí que rimacá aú rimá Jesucristo nacú. Tupana arucari huajló Jesucristo i'imacá, ri'imacáloje ina'uqué palamane penaje. Caphí iná pechu i'imacachu richojé, iná i'imá riyani naquiyana. Marí caje aú iná hue'epí uncá iná icá'ana palamane aú calé Tupana yaní naquiyana iná. \p \v 9 Marí que Tupana arucaca Abrahami chujlo ri'irí i'imacá. Rimá rijló: “Pajluhuaja jarechí i'imajemi nupa'ajó piño majó. Quéchami Sara huá'ajeyo ru'urí,” que rimacá rijló i'imacá. \p \v 10 Re piño apa'amá yucu. Rebécami cholo yaní i'imaño achiñana iyamá. Iyamá moto'ocaño ne'emacá. Nara'apá, Isaacmi chu, laquénami huecá. \v 11-12 Uncá chiyó ruyani moto'ó i'imacá, uncá na nala'alá. Uncá nala'alá palá, uncá caja nala'alá pu'uhuaré. Uncá chiyó namoto'ó, Tupana quemari Rebécami chólojlo marí que i'imacá: “Pamineco amájero pijló, i'imajeri rijmeremi hua'até sápajeri que.” \p Tupana i'ihuapari rijluhua ina'uqué rihuátaca que. Ripechu nacú i'imacá queja ri'ihuapacá rijluhua necá. Uncá ri'ihuapalá necá nacaje nala'acare jimaje. \v 13 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que nanacu, que ri'imacá najló. Marí que rimacá nanacu: “Nuhuajhué Jacob. Eyá Esaú cha chapú nohuó.” \p \v 14 ¿Meque huemájica Tupana nacú: “Uncá paala rila'acá,” que? \v 15 Uncá huemalaje ilé que rinacu, marí que Tupana quemacale Moisesmi chujlo i'imacá: “Nuhuátaca queja nuhue'epica ina'uqué mu'ují,” que rimacá rijló. \p \v 16 Aú huahue'epí Tupana hue'epica ina'uqué mu'ují rihuátaca queja. Uncá nacaje nala'acare palamane aú calé rihue'epí namu'ují. \v 17 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari caja méqueca Tupana quemacá Egipto eruna huacára'ajerijlo i'imacá. Marí que rimacá rijló i'imacá: “Pinacu nula'á cajrú nacaje, uncá meño'ojó ina'uqué la'alare. No'ó pi'imacá ne'emacana penaje, nacaje nula'acare pinacu yucuna jema'acóloje piyuqueja eja'ahuá chuhuá penaje. Ricá penaje huani no'ó pi'imacá ne'emacana penaje.” \v 18 Aú huahue'epí Tupana hue'epica ina'uqué rihuátacarena mu'ují. Nahuátaca aú ijnúcha'acajo, riyurí najló rinacojé. \p \v 19 Apala pimaje nojló marí que: “Quehuaca ca'ajná pimacá. Eta, ¿naje Tupana quemari huanacu: “Pu'uhuaré nala'acá” que? ¿Na la'arijla apojó rihuátaca que?” que ca'ajná pimacajla nojló. \v 20 Pijló numá: Uncá naje calé papiyaca Tupana. Uncá pucapé quemalá ripujéyojlo marí que: “¿Naje pipú nucá marí que huani?” \v 21 Ripujeyo ipuyo ricá ruhuátaca que. Pucapé naquiyana rupú i'ichí yajhué palá nojé, ruchaje riphácaño i'iracáloje richiyá penaje. Ricaja caja pucapé naquiyana rupú apa'alá majopéjari quemachi. \p \v 22 Ñaqué caja Tupana la'acá ina'uqué e'iyá. Ne'iyajena amaño riyuchá yajhué, ajopana hue'epícaloje méqueca rihuajaca pu'uhuaré la'ajeño penaje. Nahue'epícaloje caja piyuqueja la'ajérica ricá raú penaje. Penaje rijña'á panacu rihuajájicarena cachuhua caje nacuhuaja. Capichájeño huani penájena necá. \v 23 Rihue'epí caja ina'uqué mu'ují cajrú. Raú huahue'epí meque palá huani rila'acá ina'uqué. Quepeni huani ripalamane inajlo. Eja'ahuá queño'ocó huacajé, ri'imá Tupana pechu nacú, hue'emacáloje ripalamane penaje. \v 24 Huecá judíona ripalamane. Ñaqué caja ajopana ina'uqué ripalamane. Uncá judíona calé necá. \v 25 Iná iphata riyucuna papera chu, Oséasmi chu lana'acare i'imacá. Marí que Tupana quemacá: \q1 Uncá i'imalaño nule'ejena ina'uqué nacú numaje: “Nule'ejena necá” que. \q1 Uncá nuhuátalarena i'imajícaño nacú numaje: “Iqui'ija nuhuátacarena necá” que. \q1 \v 26 Ajopana te'eré eruna, numacárena nacú, uncá nule'ejena calé necá. Rehuaja calé nemaje nanacu: “Tupana yaní necá. I'imajeri huani penaje Tupana. Riyani necá,” que nemájica nanacu. \p \v 27 Marí que piño Isaíasmi chu quemacá: “Iqui'iruna Israélmi chu laquénami. Iqui'i juni jalomi le'ejé que'epé que íqui'ica necá. E'iyonaja calé, huejápaja nanaquiyana i'imajeñó capichácajo liyá. \v 28 Tupana huajájeri cajrú pu'uhuaré la'acaño, namanaicho la'acaño. Rimacá que rihuajájica necá. Quiñaja rihuajájica necá,” que Isaíasmi chu quemacá. \v 29 Quéchami rimá piño marí que: \q1 Piyuqueja la'ajeri Tupana. \q1 Uncáquela rihue'epila huanaquiyana mu'ují, uncá hue'emalajla me'etení. \q1 Pajimila Sodoma erúnami chuna, Gomorra erúnami chuna hua'até ricapichata i'imacá. \q1 Ñaqué caja huacapichácojla, uncaja que rihue'epijla huamu'ují, que rimacá i'imacá. \s1 Tupana i'imatari ina'uqué capichácajo liyá. Marí que riyucuna Judíonajlo: \p \v 30 Necá ajopana, uncá judíona calé necá. Uncá napechu nacú ri'imalá: “¿Marí que chi hue'emajica lamára'ataquejami que pu'uhuaré huala'acare liyá Tupánajlo?” Uncá nahue'epila rinacojé. E'iyonaja nanaquiyana jo'ó Tupana lamára'atari riliyá, caphí napechu i'imacale Jesucristo chojé. \v 31 Eyá judíona pechu i'imacá Tupana puráca'alo jupichumi nacú marí que: “Ra'apiyá jema'acana aú hue'emajla lamára'ataquejanami que Tupánajlo.” Uncá meño'ojó nala'alá rihuacára'aca que. Aú uncá ne'emalá lamára'ataquejanami que pu'uhuaré nala'acare liyá. \v 32 Marí que najló ricá, uncá pachá napechu i'imalá caphí Jesucristo chojé. Nacaje nala'acare aú ja nahuata lamára'ataquejanami que i'imacana. Uncale nahuátala Jesucristo, na'ó capichácajo chojé. \v 33 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari marí que Jesucristo nacú: \q1 Tupana quemari: Nucá huacára'ajeri pajluhuaja ina'uqué pajimila Jerusalén eruna chaje. \q1 Uncaja que nahuata ricá, na'ajó capichácajo chojé. \q1 Eyá caphí richojé péchuruna i'imajeño palá. \q1 Najló nacaje palani i'imajica Tupana quemacare nacú. \c 10 \p \v 1 Nojena, íqui'i huani nuhuátaca nucá'ana jema'acá Jesucristo ja'apiyá, Tupana i'imatácaloje necá capichácajo liyá raú penaje. A'acuhuaná cajrú nupura'acó Tupana hua'até nachaya. \v 2 Nuhue'epí nahuátaca Tupana huátaca que la'acana hue'epícana natucumó. E'iyonaja uncá nahue'epila palá ripuráca'alo nacojé. Aú majopeja nala'acá. \v 3 Uncá nahue'epila méqueca Tupana lamára'ataca ina'uqué pu'uhuaré nala'acare liyá rijluhua. Napechu queja nahuátaca necó lamára'atacana rijló. Aú uncá nayurila necó Tupánajlo rilamára'atacaloje necá pu'uhuaré nala'acare liyá rihuátaca que penaje. \v 4 Caphí iná pechu i'imacachu Jesucristo chojé, Tupana lamára'atari iná pu'uhuaré iná la'acare chiyá rijluhua. Ñaquele uncá na penaje calé inajlo Tupana puráca'alo jupichumi, iná lamára'atacaloje iná icó rijló raú penaje. \v 5 Apala ina'uqué huátaño necó lamára'atacana Moisesmi chu puráca'alomi ja'apiyá i'imacana aú. Uncá meño'ojó iná jema'alá ra'apiyá. Moisesmi chu puráca'alomi quemacá que nanacu, queja najló ricá. Marí que rimacá nanacu: “Pajimato Tupana puráca'alo quemacá que la'ajeño, necaja calé i'imajeño macapichaco rijhua'até je'echú chu,” que rimacá. \v 6 Chuhua uncá ñaqué calé inajlo ricá. Iná pechu i'imacá aú caphí Jesucristo chojé, rica'á iná liyá pu'uhuaré iná la'acare. Lamára'ataquejami que iná Tupánajlo raú. Ripuráca'alo lana'aquéjami quemari piño marí que rinacu: “Uncá na penaje calé inajlo, iná i'ijnaquela je'echú chojé Jesucristo huá'aje majó, ra'acáloje huañaté penaje. \v 7 Uncá caja na penaje calé inajlo, iná i'ijnaquela caja taca'acaño ejo, iná macápo'ocaloje ricá penaje,” que rimacá. \v 8 Huahue'epí caja Jesucristo i'imataca iná capichácajo liyá, iná pechu i'imacá caphí richojé aú. Riyucuna i'imacana nacuja huecá, ina'uqué pechu i'imacáloje caphí richojé penaje. \v 9 Pimájica ee Jesucristo nacú: “Nuhuacára'ajeri ricá” que, ri'imataje picá capichácajo liyá. Pihue'epíjica ee quehuaca Tupana macápo'oca Jesucristo i'imacá, ri'imatájica picá capichácajo chiyá. \v 10 Iná pechu i'imacachu caphí Jesucristo chojé, Tupana lamára'atari iná rijluhua raú. Iná numá chiyá iná quemacachu iná nacuhuá: “Caphí péchuri nucá Jesucristo chojé” que, Tupana i'imatari iná capichácajo liyá raú. \p \v 11 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari marí que: “Caphí péchuri richojé uncá la'alajo ujhuí riliyá.” \v 12 Ñaqué huánija ina'uqué Tupánajlo. Judíona, uncá judíona calé hua'ató, ñaqué caja necá rijló. Tupana i'imari najlojé penaje, piyuqueja ina'uquéjloje penaje ricá. Nacaje eja'ahuá chu yurico mináricana caja ricá, Tupana. Quepeni nacaje ripalamane piyuqueja ina'uquejlo, quejá'año riliyá nacaje rijhua'até pura'acano aú. \v 13 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá huanacu: “Iná quemacachu Tupánajlo: ‘Pi'imatá nucá capichácajo liyá’ que, ri'imatá iná capichácajo liyá raú.” \v 14 Uncá meño'ojó ina'uqué quemalá rijló, ri'imatácaloje necá capichácajo liyá penaje, uncachu napechu i'imalá caphí richojé. Uncá caja meño'ojó napechu i'imalá caphí richojé, uncachu ne'emalá riyucuna najló. Uncá caja meño'ojó nahue'epila riyucuna, uncachu ina'uqué i'ijnalá riyucuna i'imajé najló. \v 15 Uncá caja meño'ojó ne'ejnalá riyucuna i'imajé, uncachu nahuacára'ajeri i'imalá. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá ajopana ina'uqué nacú: “Ina'uqué iphaño majó Tupana i'imataca ina'uqué capichaco liyá yucuna i'imajé huajló. ¡Meque palá huani nala'acá huecá raú! que nemacá.” \p \v 16 E'iyonaja uncá piyuqueja calé a'añó nanacojó riyucuna. Marí que Isaíasmi chu lana'acá riyucuna i'imacá: “Nuhuacára'ajeri, uncá na calé huátari huapuráca'alo ja'apiyá jema'acana,” que rimacá rijló. \v 17 Tupana i'imatari ina'uqué capichácajo liyá Jesucristo palamane aú. Riyucuna ne'emá ina'uquejlo, napechu i'imacáloje caphí Jesucristo chojé raú penaje. \p \v 18 Caja Israélmi chu laquénami jema'añó riyucuna i'imacá. Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemari marí que nanacu: \q1 Tupana huacára'ari ina'uqué i'ijnacá piyuque nate'eré nacuhuá riyucuna i'imajé najló. \q1 Ritajáca'alo ehuá hua'ató ne'ejná riyucuna i'imajé najló. Caja natajata riyucuna i'imacana piyuque ina'uquejlo, eja'ahuá chu i'imacaño. \m \v 19 Israélmi chu laquénami hue'epiño riyucuna. E'iyonaja uncá na'alá nanacojó ricá. Marí cajé aú riyuró ajopánajlo. Marí que Moisesmi chu lana'acá riyucuna i'imacá: \q1 Marí que Tupana quemacá Israélmi chu laquénami nacú: \q1 No'ojé ajopana ina'uqué nujhua'atéjena penaje. \q1 “Huahuejáputenami necá,” queja imacá nanacu. \q1 Necá no'ojé nule'ejena ina'uqué penaje, \q1 nuyúcha'atacaloje icá raú penaje, que Tupana quemacá najló i'imacá. \m \v 20 Uncá Isaíasmi chu huo la'aló riyucuna i'imacana piyá. Quéchami piño rilana'acá riyucuna marí que: \q1 Tupana quemari marí que: \q1 Uncá hue'epílaño mecajeca nucá, necá hue'epéjeño nucá. \q1 Uncá quejá'alaño nuyucuna, hue'epéjeño mecajeca nucá. \m \v 21 Marí que piño Isaíasmi chu quemacá Israelmi chu laquénami nacú i'imacá: “Tupana quemari nanacu: Uncá ina'uqué huátalaño no'opiyá jema'acana. Chapú nahuó nuchá. Najló calé numá hua'ajini huani, napala'atácoloje napéchuhua pu'uhuaré nala'acare liyá penaje.” \c 11 \s1 Tupana i'imatari Israélmi chu laquénami capichácajo liyá. Riyucuna marí: \p \v 1 Huapechu i'imaniya Israelmi chu laquénami nacú: “Tupana cupácarena necá” que. Uncá huani ricupácarena calé necá. Israelmi chu laquénami naquiyana caja nucá. Abrahami chu i'imari hua'ajútami chu huani i'imacá. Benjaminmi chu i'imari Israelmi chu yaní naquiyana. Rilaquénami naquiyana huani nucá. \v 2 Uncá chiyó ne'emá, Tupana hue'epiri nanacu rile'ejena que. Chuhuaca uncá ricupálaje necá. Icá hue'epiño méqueca Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá Elíasmi chu nacú. Tupana puráca'alo ja'apátajeri ri'imacá. Cajrú raca'acá ricá'ana maná Tupana hua'até pura'acano aú. Marí que rimacá rijló i'imacá: \v 3 “Nuhuacára'ajeri Tupana, maca'aní nenoca pipuráca'alo ja'apátajeñomi chuna i'imacá. Caja nacajya'atá napirana na'acárena pijló nóquelana pucuna. Nucaja calé yuriro pajluhuaja, jema'arí pa'apiyá. Eyá chuhua naculaca nucá, nenócaloje nucá penaje,” que rimacá rijló i'imacá. \v 4 E'iyonaja marí que Tupana quemacá rijló: “Uncá picaja calé jema'arí no'opiyá. Caja nulamá'ata nujluhua ne'iyayá siete mil ina'uqué. Uncá ajopana pechu que calé napechu. Ajopana tára'año ne'erúpachi aú Baal jenami jimaje, napechu i'imacale: ‘Huachi'ináricana ricá’ que. Necá, nulamá'atacarena nujluhua, uncá tára'alaño ne'erúpachi aú rijimaje,” que Tupana quemacá rijló i'imacá. \v 5 Ñaqué caja ina'uqué me'etení. Re huejápaja judíona, rijluhua Tupana i'ihuapacárena necá. Ri'ihuapá necá rijluhua, rihue'epícale namu'ují i'imacá. \v 6 Iná mu'ují hue'epícana aú, Tupana i'ihuapari rijluhua iná. Uncá ra'alá rinacojó nacaje iná la'acare, ri'ihuapacáloje iná rijluhua raú penaje. Tupana i'ihuapaquela rijluhua ina'uqué nacaje nala'acare aú, uncá namu'ují hue'epícana aú calé ri'ihuapacajla rijluhua necá. \p \v 7 Marí que ri'imacale, uncá Israélmi chu laquénami i'imalaño Tupana le'ejena. Tupana i'ihuapacárena, necaja calé i'imaño rile'ejena. Eyá necá, uncá jema'alaño ra'apiyá, necaja calé ricupá rile'ejena e'iyayá, nejnúcha'acole ra'apiyá jema'acana pachá. \v 8 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá nanacu: \q1 Tupana la'arí napechu, ne'emacáloje me'ejhuiruna penaje, nahue'epica piyá meque quemacánaca nacaje rila'acare. \q1 Hua'ató rila'á napechu, nahue'epica piyá ripuráca'alo nacojé, que rimacá nanacu. \p Caja queja najló ricá maárejecha. \v 9 Marí que caja piño Davidmi chu quemacá nanacu: \q1 Nahuacájicano na'ajnehuá ajñaje, ri'imacáloje palá Tupana nacú penaje. E'iyonaja calé majopéjari que nala'acá ricá. \q1 Aú calé na'ó pu'uhuaré la'acana chojé. \q1 Richona Tupana huajájeri necá. \q1 \v 10 Palani caja najló me'ejhuiruna que i'imacana. \q1 Palani caja najló uncá amálaño que i'imacana, uncale nema'alá ra'apiyá. \q1 Palani caja najló chapú caje yajhué amácana hua'ajini huani, que Davidmi chu quemacá nanacu i'imacá. \s1 Tupana i'imataca rijluhua ajopana ina'uqué capichácajo liyá yucuna marí: \p \v 11 Uncá Tupana liyá cupáquejanami que calé judíona i'imajica hua'ajini huani. Uncá huani Tupana yurila necá caja penaje huani. Tupana i'imatari ajopana ina'uqué rijluhua capichácajo liyá, uncá pachá judíona jema'alaño ra'apiyá i'imacá. Ñaquele ajopánajlo rácho'o palá, caphí napechu i'imacale Ne'ematájeri chojé. Ri'imatá ajopana ina'uqué, judíona pechu i'imacáloje caphí richojé ñaqué caja penaje. \v 12 Uncá judíona jema'alaño Tupana ja'apiyá i'imacá. Aú calé Tupana a'arí ajopana ina'uqué, ne'emacáloje ripalamane raú penaje. Piyuqueja ina'uqué eja'ahuá chu i'imacaño i'imacáloje ripalamane penaje, ra'á necá. Uncale judíona la'alá Tupana huátaca que, ra'á ajopana ripalamane penaje. Marí que ricá ina'uquejlo me'etení. Cajrú judíona naquiyana pechu pajno'ojero Tupana ejo i'imajica, ne'emacáloje ra'apiyá jema'ajeño penaje. Napechu pajno'ojico rejo huacajé, richaje huani íqui'ica ina'uqué i'imajeño ripalamane. \p \v 13 Uncá judíona calejlo numá marí que: Tupana huacára'ari nucá Jesucristo yucuna i'imajé ijló. Palá nupechu marí sápacaje nacú, Tupana a'acare nojló i'imacá. \v 14 Nuhuata nunaquiyana judíona, pechúhua'aca icá, Tupana i'imatácaloje necá capichácajo liyá penaje, ri'imataca icá que caja. \v 15 Tupana pechu pajno'oró judíona liyá i'imacá. Nalanáquiya ajopana ina'uqué pechu pajno'oró Tupana ejo, napechu i'imacáloje palá rinacu raú penaje. Tupana pajno'ojero piño riyámojo judíona ejo. Rihuacajé palá huani ri'imajica ina'uquejlo. Cajmuchaji i'imacá taca'acáñojlo, que ri'imajica ina'uquejlo rihuacajé. \v 16 Abrahami chu, Tupana puráca'alo ja'apátajeñomi chuna, quele i'imaño Tupana le'ejena ina'uqué i'imacá. Ñaquele nalaquénami naquiyana i'imajeño caja Tupana le'ejena. \p \v 17 Caja Abrahami chu laquénami naquiyana jácho'oño Tupana liyá. Eyá ajopana ina'uqué, uncá Abrahami chu laquénami calé necá. Uncá caja Tupana le'ejena ina'uqué calé na'ajútayami chuna i'imacá. E'iyonaja Tupana a'arí nanaquiyana, ne'emacáloje rile'ejena penaje. Ñaquele chuhua Tupana palamane icá, judíona i'imacá ripalamane que caja icá. \v 18 Imaniya inacuhuá: “Judíona chá'atajeño huecá” que. Apala ilé que ca'ajná ipechu inacuhuá. Ihue'epí marí: Uncá ipalamane aú calé Tupana i'imari palá. Ripalamane aú ja icá i'imaño palá. \p \v 19 Apala imá marí que: “Judíona naquiyana jácho'oño Tupana liyá, hue'emacáloje rile'ejena ina'uqué napumí chojé penaje.” \v 20 Que jo'ó ricá. Caja nácho'o riliyá i'imacá, uncale napechu i'imalá caphí Jesucristo chojé. Tupana le'ejena icá me'etení, caphí ipechu i'imacale richojé. Ñaquele ila'aniya icó chá'atajeño que huani judíona chaje. Amá icó palá, ila'acá piyá pu'uhuaré. \v 21 Uncá Tupana amalo judíona chaje, uncá pachá napechu i'imalá caphí Jesucristo chojé. Necá i'imaño rile'ejena ina'uqué naquiyana i'imacá. Uncá caja ramálajo ichaje, ipechu i'imajica ee napechu que caja. \v 22 Ihue'epí marí: Palá huani Tupana la'acá ina'uqué. A'apona que rihuajájica ajopana cajrú, uncá jema'alaño ra'apiyá. Inacu rila'á palá, caphí ipechu i'imacá Jesucristo chojé quetana. Iyuríjica ee richojé i'imacana caphí, icá caja jácho'ojeño rile'ejena ina'uqué chiyá. \v 23 Caphí judíona pechu i'imajica ee Jesucristo chojé, Tupana a'ajeri piño necá rile'ejena ina'uqué penaje. Tupana hue'epiri napa'atácana piño napumí chuhuá. \v 24 Na'ajútayami chuna i'imaño Tupana le'ejena ina'uqué i'imacá. Marí que ne'emacale, huechi ra'ajica nalaquénami naquiyana rile'ejena penaje. Eyá icá, uncá a'ajútayami chuna i'imalaño rile'ejena ina'uqué. E'iyonaja calé ra'á icá, i'imacáloje rile'ejena penaje. \s1 Caja penaje Tupana i'imatájeri Israel laquénami rijluhua capichácajo liyá. Riyucuna marí: \p \v 25 Nojena, nuhuata ijló nacaje nacú quemacana, ila'acá piyá icó hue'epiño que huani. Palá Tupana huátacare la'acana i'imari micho'ojneji ina'uqué liyá i'imacá. Nuhuata ihue'epica riyucuna. Judíona naquiyana jema'añó ijnú Tupana ja'apiyá i'imacá. Uncá ñaqueja huani calé ne'emajica. Marí que necá me'etení, ajopana ina'uqué i'imacáloje Jesucristo hua'atéjena penaje. \v 26 Iqui'iruna ne'emajica ee rihuátajica ejé, ejéchami caja Tupana i'imatájica Israel laquénami naquiyana capichácajo liyá. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá nanacu: \q1 Pajluhuaja ina'uqué i'imajeri. \q1 Je'echú eyaje ri'imajica. \q1 Ricá i'imatájeri Israelmi chu laquénami pu'uhuaré la'acana liyá. \q1 \v 27 Raú nuca'ajé pu'uhuaré nala'acare nanaquiyá, numacá nanacu júpimi i'imacá que, que Tupana quemacá nanacu i'imacá. \p \v 28 Tupana a'arí Jesucristo, ri'imatácaloje ina'uqué capichácajo liyá penaje. Judíona uncá a'alaño nanacojó riyucuna i'imacá. Aú calé nala'á necó chapú péchuruna Tupana nacú. Palani ijló marí. Marí que ne'emacale, Tupana i'imatari icá capichácajo liyá. Icá jema'añó Jesucristo ja'apiyá, aú ri'imatá icá. Tupana huajhuena jo'ó necá judíona, ri'ihuapacale rijluhua na'ajútayami chuna i'imacá. \v 29 Uncá Tupana apiyácala ripechu. Rimá nalaquénami nacú, rila'acáloje necá palá penaje. Ñaquele palá rila'ajica necá. Uncá caja rácho'otala ina'uqué, ri'ihuapacá rijluhua necá ejomi. \v 30 Júpimi icá uncá jema'alaño Tupana ja'apiyá i'imacá. Ilanaquiya que uncá judíona jema'alaño ra'apiyá. A'acuhuanaja Tupana hue'epiri imu'ují. \v 31 Chuhua uncá judíona jema'alaño ra'apiyá. Júpimi i'imacá que caja necá me'etení. Rihue'epica imu'ují que caja rihue'epíjica namu'ují piño. \v 32 Nachuhuájena piyuque ina'uqué, uncá nema'alá ra'apiyá. Marí que huecá, rihue'epícaloje huamu'ují pajimato penaje. \p \v 33 Hue'epiri huani Tupana. Uncá na huani calé yuriro riyami. Uncá na calé iphátari ripechu. Uncá caja na calé hue'epiri nacaje rila'acare nacojé. \v 34 Uncá huahue'epila nacaje Tupana i'ijnatácare ripéchuhua nacú. Uncá meño'ojó huemalá nacaje nacú rijló, rihue'epícaloje rinacojé penaje. Caja rihue'epí piyuqueja. \v 35 Uncá caja na calé a'arí Tupánajlo nacaje, rapiyácacaloje ricá nacaje aú penaje. \v 36 Ricaja calé queño'ótari piyuqueja nacaje i'imacá. Tupana palamane calé piyuqueja nacaje. Rile'ejé huánija piyuqueja nacaje. Napura'ajico Tupana nacú palá huani hua'ajini huani. \c 12 \s1 Huahue'epícaloje huatucumó nacaje la'acana Tupánajlo penaje yucuna marí: \p \v 1 Nojena, íqui'i huani Tupana hue'epica huamu'ují. Ñaquele numá ijló: A'á icó rijló. Palani huani Tupánajlo, iná a'acachu iná icó rijló. A'á icó rijló, ihue'epícaloje itucumó rihuátaca que la'acana penaje. Marí que lana'acana la'ajeri pu'ují Tupana pechu inacu, rihuátaca que la'ajeño i'imacale. \v 2 Ajopana ina'uqué la'añó napechu queja marí eja'ahuá chu. Ipechu i'imaniya napechu que caja. Ipajno'otá caja ipéchuhua naliyá, ipechu i'imacáloje huajé chuhuá penaje. Raú ihue'epeje na aú ca iná la'acá Tupana huátaca que. Raú caja ihue'epeje naca palani, iná la'acáloje penaje. Raú caja ihue'epeje naca i'imajica palá Tupana nacú. Marí caje ihue'epeje huajé chuhuá i'imacana aú. \p \v 3 Tupana palamane aú nu'umá Tupana puráca'alo yucuna ina'uquejlo. Ñaquele numá ijló piyuqueja: Ila'aniya huani icó chá'atajeño que. Ica'á ipéchuhua palani puráca'aloji nacojé. Tupana la'arí ipechu caphí richojé pajluhuano, pajluhuano que, ila'acáloje nacaje rihuátaca que raú penaje. Ñaquele ila'aniya inacuhuá hue'epiño que huani. \v 4 Re cajrú iná napona naquiyana: re iná ijlú, iná i'ijhuí, iná yáte'ela, caje macá. Pajluhuano, pajluhuano queja iná napona naquiyana la'acá que'iyapé nacaje. \v 5 Ñaqué caja huajló ricá. Pajluhuaja hua'atéjena naquiyana huecá. Pajluhua japi ricá queja huecá piyuqueja Jesucristo hua'até. Pañatéchaca a'acana nacuja huecá pajhua'atéchaca. \p \v 6 Huala'acáloje que'iyapé nacaje penaje, Tupana a'arí huajló hue'epícaje, huala'acáloje nacaje pajlocaca raú penaje. Ripechu palamane calé ra'á huajló, apujlo, apujlo que ricá. Ra'acá huajló hue'epícaje ejé, huala'ajé nacaje. Apala Tupana a'arí inajlo hue'epícaje, iná ja'apátacaloje ajopánajlo ripuráca'alo ra'apiyá que penaje. Marí que ri'imajica ee inajlo, iná ja'apátaca riyucuna najló. Iná pechu i'imacá caphí richojé ejé, iná ja'apata najló ripuráca'alo. \v 7 Apala Tupana a'arí inajlo hue'epícaje, iná la'acáloje nacaje ajopánajlo raú penaje. Marí que ri'imajica ee inajlo, iná la'acá ricá palá. Hue'epícaje ra'acare inajlo locópa'alaja iná la'á ricá. Apú ca'ajná hue'epiri ina'uqué jehuíña'atacana palá Tupana Pechu palamane aú. Ricaja calé rihue'epeje ritucumó. \v 8 Apala inaquiyana ca'ajná hue'epiño ina'uqué pechu pala'atácana palá Tupana Pechu palamane aú. Marí que i'imacaño hue'epéjeño natucumó ina'uqué pechu pala'atácana. Tupana Pechu palamane aú re ca'ajná apujlo ñó'ope nacaje, ra'acáloje camu'ují la'acañojlo penaje. Palani mamejajné ra'acá najló ricá. Re apú ca'ajná, rihue'epí Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño huacára'acana palá Tupana Pechu palamane. Marí que ri'imajica ee rijló, huechi risápajica risápaca'ala nacú. Re ajopana ca'ajná, Tupana a'arí necá, camu'ují la'acaño ñaté a'ajeño penaje, na'acáloje chapú caje yajhué amájeño ñaté raú penaje. Marí que ri'imajica ee najló, napechu i'imajica pu'ují nañaté a'acana nacú. \s1 Nacaje Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño la'acá yucuna marí: \p \v 9 Ihuata íqui'ija pecohuácaca. Ila'aniya íqui'ija ihuátaca pecohuácaca que majopeja. I'imaniya pajlácachina que pajhua'atéchaca. Quehuaca ihuátaca íqui'ija pecohuácaca. Ihuátaniya huani imanaicho la'acana, pu'uhuaré la'acana caje. I'iraó palá la'acana nacojé. \v 10 Ihuata íqui'ija pecohuácaca, Jesucristo hua'atéjena i'imacale pajhua'atéchaca. I'imá caja ipe'é péchuruna pajlocaca. Huechi caja iphaca pa'apíchaca. \v 11 I'imá caja caphí péchuruna sápacaje nacú. I'imaniya ijnuruna. Huéchija ila'acá nacaje Tupana huátacare caje. \v 12 Ipechu i'imá pu'ují, Tupana a'ajícale ijló piyuqueja nacaje. Nacaje ra'ajícare ijló huátacana nacuja i'imajé. Ila'aniya icó tu'ujné chapú caje yajhué amácana ehuá. Ihue'epí Tupana hua'até pura'acánoja itucumó. \v 13 A'á ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño ñaté, nacaje nala'acare camu'ují nacú aú. Imá ya'ajnajo iphájicañojlo, nayurícoloje iñacaré chu ijhua'até penaje. \p \v 14 Apala ina'uqué la'añó icá chapú. Imá Tupánajlo, rila'achí necá palá. Imaniya rijló, rila'achí chapú necá. \v 15 I'imá queyajupa queleruna queyajupa i'imacaño hua'até. Eyá queleruna iyaño, iyá caja najhua'até. \v 16 Ipechu i'imá palá panacuhuácaca. Ila'aniya inacuhuá chá'atajeño que huani paliyácaca. Ila'aniya caja inacuhuá hue'epiño que huani. I'imá palá ja'apejé péchuruna hua'até. \p \v 17 Apú la'acachu picá chapú, papiyácaniya pinacojó ricá. Ila'á nacaje, ri'imacáloje palá piyuqueja ina'uqué nacú penaje. \v 18 Ila'á ipechu ejé, i'imacáloje palá piyuqueja ina'uqué hua'até penaje. \v 19 Nojena, íqui'ija nuhuátacarena, ila'aniya ajopana chapú, nala'acá icá chapú que caja. Ipura'aniyo ile'ejé jacumi nacú. Reja Tupana huajáreja necá, chapú nala'acare icá chona. Marí que la'acana palani, Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacale marí que: “Nucaja calé huajájeri ina'uqué chapú nala'acare chona. Nucaco pura'ajero ile'ejé jacumi nacú ijló,” que Tupana quemacá. \v 20 Marí que piño Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá, ila'acáloje penaje: “Quehuí me'epejí i'imacachu chapú péchuri pinácujlo, pa'á rijló a'ajnejí. Rinúru'upi chu macára'acochu, pa'á rijló i'iracaje. Palá pila'acá rinacu ilé que pila'acá aú, rapáña'ajo ra'apihuá raú.” \v 21 Pila'aniya chapú, ajopana la'acá picá que caja. Pa'apata piliyó pu'uhuaré la'acana, palá laca'acana aú. \c 13 \p \v 1 Jema'á pajimátoja ihuacára'ajeño ja'apiyá. Tupana a'arí necá piyuqueja, ne'emacáloje ihuacára'ajeño penaje. \v 2 Uncachu ina'uqué jema'alá na'apiyá, uncá caja nahuátala Tupana ja'apiyá jema'acana. Uncá jema'alaño nahuacára'ajeño ja'apiyá, amájeño huajácaje yajhué. \v 3 Uncá ihuacára'ajeño i'imalá, naquero'ótacaloje palá la'acáñojlo penaje. Re necá, nahuajácaloje pu'uhuaré la'acaño penaje. Ñaquele ila'á palá, nahuajájica icá. Palá ila'ajica ee rehuá, palá caja napura'ajico inacu. \v 4 Tupana hua'até sápajeño que caja necá ihuacára'ajeño. I'imacáloje palá na'apiyá penaje necá. Ila'acachu pu'uhuaré, i'imá quero'ocajo nacú, nahuajájicale icá. Tupánajlo sápajeño queja necá. Tupana apumí chojé queja caja nahuajaca pu'uhuaré la'acaño. \v 5 Ñaqué i'imacale jema'á ihuacára'ajeño ja'apiyá. Jema'á na'apiyá, nahuajaca piyá icá. Jema'á caja na'apiyá, ihue'epícale palá iná la'acá na'apiyá jema'acana aú. \v 6 Ihuacára'ajeño sápaño Tupánajlo. Nasápaca'ala la'acanaja nahue'epí natucumó. Nahuacára'a ina'uqué a'acá najló naliñérute naquiyana, nala'acáloje nacaje ina'uquejlo rehuá penaje. \v 7 Liñeru naquejá'acare iliyá, a'á caja najló ricá. Iphá caja na'apí. Ipechu i'imá nanacu palá. Marí que i'imajica ihuacára'ajeño hua'até. \p \v 8 Eyá marí que i'imajica pajhua'atéchaca rehuá. Ilehuériniya pajlocaca liñeru aú. A'á najló ilehuéricare huemí, itajátacaloje iliyó lehuéricaje penaje. Ihuata ajopana íqui'ija. Itajátaniya iliyó ajopana huátacana íqui'ija. Iqui'ija ajopana huátacana aú iná jema'á Tupana puráca'alo jupichumi lana'aquéjami ja'apiyá. \v 9 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami jupichumi quemacá: “Uncá achiñana, inaana quele la'ajeño namanaicho pajhua'atéchaca. Pipajlániya caja ajopana ina'uqué nacú. Pihuátaniya caja pijluhua apú le'ejé nacaje.” Marí que ripuráca'alo naquiyana huacára'aca iná. Re apú, apú que ripuráca'alo quemacare nacú. Iqui'ija ajopana huátacana aú iná jema'á ripuráca'alo ja'apiyá piyuqueja. Marí que Jesucristo huacára'aca iná: “Pihuata íqui'ija ajopana ina'uqué, picó pihuátaca que caja pihuátaca necá,” que rimacá. Ra'apiyá jema'acana aú iná la'á caja piyuque ripuráca'alo jupichumi huacára'aca que. \v 10 Huátari íqui'ija ajopana ina'uqué, uncá la'alaje chapú necá. Iqui'ija ajopana huátacana aú iná la'á pajimato nacaje Tupana puráca'alo jupichumi quemacá que. \p \v 11 Jema'á ra'apiyá hue'echú ca'alá i'imacá huajló quetana. Yehuicha hue'ematájeri huá'ajica huecá je'echú chojé. Caja ihue'epí uncá hue'echú ca'alá yurilo cajrú huajló, riyurico huajló júpimi i'imacá que caja. Huajé huaqueño'ocá Tupana puráca'alo ja'apiyá jema'acana huacajé riyuró richaje huajló i'imacá. \v 12 Cajrú ina'uqué me'etení pu'uhuaré la'acana nacú, namanaicho la'acana nacuja necá. Yehuicha Jesucristo huaícha. Riphájica reyá a'ajná ño'ojó uncá pu'uhuaré la'acana i'imalaje. Ñaquele huala'aniya pu'uhuaré ajopana ina'uqué la'acá que caja. Uncá jema'alaño Tupana ja'apiyá numá nacú. Caphí hue'emajica ee Tupana chojé, huala'á palá rihuátaca que. Marí caje aú ja hua'apátaje hualiyá pu'uhuaré la'acana. \v 13 Jesucristo la'arí huapechu palá. Raú calé huahue'epí palá la'acana nacojé. Ñaquele huala'ajé riloco'opáneje palá. Uncá caja huayuhuéra'alajo. Uncá caja huahuíyo'olaje fiesta la'acana e'iyohuá. Uncá caja huala'alaje huamanaicho. Uncá caja hue'emalaje uncá ina'uquélaruna que. Uncá caja huenócalajo pajhua'atéchaca. Uncá caja huapechu i'imalaje chapú ajopana ina'uqué nacú, nachá'atajica huecá aú. \v 14 Uncá ila'alaje ilé que. Marí queja ila'ajica: Jesucristo chojé ipechu i'imajé caphí, ila'acáloje palá Ripechu aú rihuátaca que penaje. Ila'aníyaja ipechu queja imanaicho, ihuátacare caje. \c 14 \s1 Iná quemacá piyá majopeja iná naquiyana nacú “Pu'uhuaré la'ajeño necá” que, penaje marí puráca'aloji: \p \v 1 Re ca'ajná ajopana, nahuata ijhua'até jahuacácano. Caphí péchuruna Jesucristo chojé necá. E'iyonaja uncá jo'ó ca'ajná nahue'epila palá naca palani, iná la'acáloje penaje. Imá najló, nahuacácoloje ijhua'até penaje. I'imá najhua'até palá. Aca'ácaniyo najhua'até, uncale ipechu que calé napechu. \v 2 Marí que ca'ajná ricá: Re ina'uqué, piyuque ajñácaño necá. Re caja ajopana uncá hue'epílaño palá Tupana puráca'alo nacojé. Aú uncá najñala ri'ími, napechu i'imacale: “Uncá paala iná la'acá ri'ími ajñacana aú.” \v 3 Marí que napechu i'imacale, piyuqueja ajñácaño la'añó ca'ajná uncá ajñálaño ri'ími tejena. Marí nala'acana uncá paala. Eyá uncá ajñálaño ri'ími quemaño ca'ajná ajopana nacú: “Uncá paala nala'acá ri'ími ajñacana aú” que. Uncá paala ilé que nanacu quemacana, Tupana a'acale caja necá rijhua'atéjena penaje. \v 4 Uncá na penaje calé pimá apú Tupana hua'ateje nacú na aú ca rila'acá pu'uhuaré. Tupana rihuacára'ajeri. Ricá quemájeri rijló na aú ca rila'acá palá ca'ajná, na aú ca rila'acá pu'uhuaré ca'ajná. Tupana a'ajica riñaté, rila'acáloje palá penaje. \p \v 5 Marí que piño que'iyapé ina'uqué pechu nacaje nacú: Ne'iyajénajlo huaphereni fiesta. Ajopana uncá a'alaño fiesta nanacojó. Rejenohuaja najló hue'echú ca'alá. Palani pajluhuano queja ihue'epica méqueca ijló ricá. \v 6 Ne'iyajena iphaño fiesta i'imacá huacajé ja'apí, napechu i'imacale: “Ra'apí iphácana aú iná la'á Tupana huátaca que.” Ajopana piño uncá iphálaño ra'apí. Napechu i'imacale rinacu: “Uncachu iná iphala ra'apí, iná la'á Tupana huátaca que.” Piyuqueja ajñájeño ajñaño a'ajnejí pajimato, napechu i'imacale: “Palá iná la'acá Tupana huátaca que raú.” Nemá Tupánajlo: “Palá pila'acá huecá marí a'ajnejí aú” que. Ajopana, uncá ajñálaño piyuqueja a'ajnejí, napechu i'imacale: “Tupana huátaca que iná la'á, uncachu iná ajñala piyuque a'ajnejí.” Ñaqué caja nemacá Tupánajlo: “Palá pila'acá huecá raú” que. \p \v 7 Uncá na calé i'imárijla ricó huacára'ajeri que, ri'imacáloje rihuátaca que penaje, ritaca'acáloje rihuátaca que penaje. \v 8 Eja'ahuá chu huecá ra'apiyá jema'ajeño, huala'acáloje Tupana huátaca que penaje. Huataca'ajica ee, hue'ejnajé Tupana hua'até i'imajé. Tupana le'ejena huánija huecá marí eja'ahuá chu. Huataca'ajica ee, ñaqué caja Tupana le'ejena hue'emajica. \v 9 Jesucristo taca'arí i'imacá. Ejomi rimacápo'o piño, ri'imacáloje Huahuacára'ajeri penaje. Caphí richojé péchuruna huacára'ajeri ricá. Cajmuruna huacára'ajeri ricá. Caja taca'acaño huacára'ajeri caja ricá. \p \v 10 ¡Picá ta! ¿Naje pimá pinaquiyana nacú: “Uncá paala nala'acá” que? ¿Naje pila'á natejena? Piyuqueja huecá tára'ajeño Jesucristo jimaje, rimacáloje huanacu na aú ca huala'acá palá, na aú ca huala'acá pu'uhuaré penaje. \v 11 Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá rinacu: \q1 Cajmuni nucá, que Tupana quemacá. \q1 Piyuqueja huani ina'uqué tára'ajeño ne'erúpachi aú nujimaje. Ajopana jimaje que nemájica nunacu: \q1 “Huachi'ináricana ricá” que. \p \v 12 Marí que ri'imajica huajló. Piyuqueja huecá tára'ajeño pajluhuano, pajluhuano que Tupana jimaje, rimacáloje huajló méqueca rijló nacaje huala'acare hue'emacá marí eja'ahuá chu quetana. \s1 Ri'imacáloje palani ajopana ina'uquejlo penaje huala'á nacaje. Riyucuna marí: \p \v 13 Marí que ri'imajícale, uncá paala iná quemacá ajopana Jesucristo hua'atéjena naquiyana nacú: “Pu'uhuaré la'ajeño necá” que. Eyá marí que ila'ajica: Ihue'epí nacaje la'acana itucumó, ri'imacáloje ajopánajloje palá penaje. Marí caje aú uncá amátalaje necá pu'uhuaré la'acana aú. \p \v 14 Jesucristo hua'ateje nu'umacale, nuhue'epí palá uncá iná la'alá pu'uhuaré piyuque a'ajnejí ajñacana aú. Re ajopana ina'uqué, napechu i'imá a'ajnejí naquiyana nacú: “Pu'uhuaré iná la'acá rajñacana aú.” Najñácachu ricá, nala'á pu'uhuaré, napechu i'imacale: “Pu'uhuaré iná la'acá rajñacana aú.” \v 15 A'ajnejí pajñácare aú ca'ajná pinaquiyana pechu la'aró ujhuí piliyá. Marí que la'acana uncá paala. Uncale pihuátala ricá íqui'ija, pila'á ilé que. Cacáme'e pi'imacare pihuátacare ajñacana nacú chona ca'ajná, papichátaje pinaquiyana Tupánajlo. Richaya caja Jesucristo taca'arí a'ahuaná apiyácacanami nacojé i'imacá. \v 16 Apala pihue'epí palá uncá pu'uhuaré la'acana calé pila'acare. Uncá ñaqué calé ca'ajná ajopana ina'uqué pechu i'imacá pinacu. Aú nachapújra'o pinacu. Uncá pila'alá pu'uhuaré raú. E'iyonaja pila'aniya ricá, napura'acó piyá pinacu ilé que pila'acá aú. \v 17 Uncá na penaje calé hua'á huanacojó huajñácare nacú, hue'erácare nacú hua'ató. Huahuacára'ajeri calé Tupana. Rihuata hua'acá huanacojó palá la'acana. Rihuata caja hue'emacá palá pajhua'atéchaca. Tupana Pechu la'arí huapechu pu'ují. Marí caje rihuata huajló. \v 18 Marí que la'acaño la'añó Tupana huátaca que. Marí que nala'acá palá Jesucrístojlo. Palani caja ina'uquejlo ricá. \p \v 19 Ñaqué i'imacale huala'ajé nacaje, hue'emacáloje pajhua'atéchaca palá raú penaje. Hua'ajica pañatéchaca, huapechu i'imacáloje richaje, richájeno que Jesucristo chojé caphí penaje. \v 20 Tupana huátari ina'uqué la'acana palá. Ñaquele papichátaniya nacaje Tupana huátacare la'acana a'ajnejí pajñácare aú. Piyuque a'ajnejí palani. Uncá iná la'alá pu'uhuaré rajñacana aú. Eyá marí que iná la'acá pu'uhuaré a'ajnejí naquiyana ajñacana aú: Iná la'á pu'uhuaré rajñacana aú, huanaquiyana pechu la'acochu ujhuí Tupana liyá raú, ripechu i'imacale: “Pu'uhuaré iná la'acá rajñacana aú.” Marí que napechu i'imajica ee iná nacú, uncá huani paala rajñacana. \v 21 Uncá huajñálaje ri'ími ca'ajná, uncá caja hue'erálaje cajmú caje jalá amúra'atacanami ca'ajná, huanaquiyana pechu la'ajico ee ujhuí Tupana liyá raú. Uncá huani huala'alaje nacaje, napechu pajno'ojico ee Tupana liyá raú. \v 22 Apala pihue'epí uncá iná la'alá pu'uhuaré iná ajñácare aú. Pi'imaniya riyucuna ajopánajlo. Tupana hue'epiri méqueca ricá. Eyá picá hue'epiri caja méqueca pipechu nacú ricá. Pila'acachu ricá Tupana huátaca que, palánija pijló ricá. Apala iná la'á nacaje. Iná hue'epí palá uncá iná la'alá pu'uhuaré raú. Pu'ují iná pechu i'imacá raú. \v 23 Eyá uncá ca'ajná pihue'epila palá a'ajnejí pajñacare nacojé. Uncá pihue'epila ca'ajná méqueca Tupánajlo ricá, palani ca'ajná, pu'uhuareni ca'ajná. E'iyonaja pajñá ricá. Raú pila'á pu'uhuaré, uncale pihuátala piyuqueja nacaje la'acana Tupana huátaca que huani. Uncá ca'ajná iná hue'epila palá méqueca Tupánajlo, ricá nacaje iná huátacare la'acana. E'iyonaja iná la'á ricá. Raú iná la'á pu'uhuaré. \c 15 \s1 Iná la'acáloje nacaje ajopana ina'uquéjloje penaje yucuna marí: \p \v 1 Hue'iyajena hue'epiño palá méqueca nacaje la'acana Tupana huátaca que. Ajopana huanaquiyana uncá hue'epílaño palá. Huecá, caja hue'epícaño, a'ajeño nañaté, nephátacaloje huapechu raú penaje. Uncá paala inajlúhuaja calé iná la'acá nacaje. \v 2 Piyuqueja huecá la'ajeño nacaje, ri'imacáloje palá ajopana ina'uquéjloje penaje. Iná la'á nacaje ajopana pechu i'imacáloje richaje, richájeno que caphí Tupana chojé raú. \v 3 Uncá caja Jesucristo la'alá rihuátaca que huani i'imacá. Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que rinacu, que ri'imacá Jesusjlo. Marí que rimacá Jesucristo nacú: “Chapú ina'uqué huo i'imacá Tupana cha. Marí que ri'imacale, napura'ó rinacu pu'uhuaré,” que rimacá rinacu. \v 4 Tupana puráca'alo jupichumi, nalana'á huajlojé penaje, rehuíña'atacaloje huecá penaje. Tupana puráca'aloja calé la'arí huenacú. Rihue'epícana aú uncá huapechu la'aló ujhuí riliyá. Nacaje i'imajica huajló Tupana quemacá que huanacu. Marí caje huátacana nacú hue'emajé. \v 5 Tupana la'arí iná pechu palá, iná i'imacáloje caphí péchuri penaje. Ra'apata iná pechu naquiyá ujhuí caje. Ra'á caja huañaté, hue'emacáloje palá pajhua'atéchaca raú penaje. Ra'á caja huañaté, huapechu i'imacáloje rejenohuaja panacojéchaca que penaje. Marí caje aú hue'emajé Huahuacára'ajeri Jesucristo quemacá que huanacu. \v 6 Marí que hue'emajica ee, huecá piyuqueja pura'ajeño palá Tupana nacú. Hue'emacana huani, Jesucristo Jara'apá ricá. Ricá nacú huapura'ajó palá huani. \s1 Ajopana naquiyana jema'añó caja Tupana i'imataca ina'uqué capichácajo liyá yucuna. Riyucuna marí: \p \v 7 Ipechu i'imá palá panacuhuácaca. Jesucristo pechu i'imacá huanacu palá, que caja ipechu i'imajica panacuhuácaca. Marí que ipechu i'imajica aú ajopana ina'uqué amájeño méqueca Tupana la'acá ina'uqué palá. \v 8 Ihue'epí marí: Jesucristo iphari majó nacaje la'ajé, ri'imacáloje palá judíonajloje penaje. Marí que rila'acá aú, iná hue'epí quehuaca Tupana quemacá hua'ajútayami chúnajlo i'imacá. \v 9 Riphá caja majó i'imacá, ajopana ina'uqué ñaté a'ajeri penaje. Uncá judíona calé necá. Rihue'epí namu'ují i'imacá, aú napura'ó rinacu palá. Uncá chiyó ri'imá, ñaqué rinacu quemacana i'imacá. Marí que Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá rinacu: \q1 Palá pila'acare nucá yucuna nu'umajé pijló ajopana ina'uqué e'iyá. \q1 Uncá judíona calé necá numá nacú. \q1 Notaneje caja pijló Tupana yale, pu'ují nupechu i'imacale pinacu. \m \v 10 Apa'amá caja ripuráca'alo naquiyana quemari piño marí que: \q1 Ajopana ina'uqué icá; uncá judíona calé icá. \q1 Ijló numá: Ipechu i'imajé pu'ují ajopana ina'uqué hua'até. \q1 Rile'ejena ina'uqué, judíona hua'até ipechu i'imajé pu'ují. \m \v 11 Apa'amá caja quemari: \q1 Uncá judíona calejlo numá: Ipura'ó palá Tupana nacú. \q1 Piyuqueja ina'uquejlo numá: Ipura'ó rinacu palá huani. \m \v 12 Apa'amá caja, Isaíasmi chu lana'acare i'imacá, quemari marí que: \q1 Pajluhuaja calé Isaími chu laquemi i'imajeri. \q1 Uncá judíona calé naquiyana huacára'ajeri penaje ri'imajica. \q1 Ricá chojé napechu i'imajé caphí, que rimacá. \p \v 13 Huapechu i'imacare chojé caphí Tupana. Nuhuata caja rila'acá ipechu pu'ují; nuhuata caja rila'acá ipechu palá. Marí que rila'acá icá, ipechu i'imacale richojé caphí. Tupana Pechu aú richaje, richaje que ipechu i'imajica caphí Tupana chojé. \p \v 14 Nojena, nuhue'epí palá la'acaño icá. Cajrú ihue'epica quehuácaje puráca'aloji nacojé. Ñaquele ihue'epí penacúchaca la'acana raú. \v 15 Numá que'iyapejé nacaje nacú ijló marí puráca'aloji nulana'acare ijló e'iyá. Uncá nohuó la'aló riyucuna i'imacana ijló ja'apejé. Nulana'á ijló riyucuna, ipechu capicháñaca piyá ricá. Tupana Pechu palamane aú nohuíña'ata icá rinacu. \v 16 Raú nula'á Jesucristo huátaca que. No'ó uncá judíona calé naquiyana ñaté. Marí nusápaca'ala: Yucu nu'umá ijló, inaquiyánajlo hua'ató. Tupana i'imataca rijluhua ina'uqué capichácajo liyá yucuna nu'umá ina'uquejlo, nema'acáloje ra'apiyá raú penaje. Ne'emacáloje Tupana hua'atéjena raú penaje. Penaje nu'umá najló riyucuna. Tupana Pechu aú ina'uqué i'imaño Tupana le'ejena. \p \v 17 Jesucristo chuhuá nu'umacale, pu'ují nupechu nula'acare nacú. Tupánajlo nula'á nusápaca'ala. \v 18 Jesucristo palamane aú no'ó ina'uqué ñaté, ne'emacáloje Tupana hua'atéjena raú penaje. Ripechu palamane aú palani nacaje nula'acare. Palá nula'acale ne'iyohuá, ne'iyajena jema'añó ra'apiyá. Ripuráca'alo yucuna caja nu'umá najló. Aú nema'á Tupana ja'apiyá. \v 19 Tupana Pechu aú nula'á ne'iyohuá nacaje, uncá meño'ojó apú la'alare. Ricá i'imari noná que'ená penaje, nahue'epícaloje nucá raú penaje. Marí caje aú nuqueño'ó riyucuna i'imacana pajimila Jerusalén ehuá. Ajopana ñacajela nacojé, ajopana ñacajela nacojé que nu'ujnacá Jesucristo yucuna i'imajé najló. Ya'ajnaje Ilírico te'eré ejé nu'umá riyucuna i'imajé najló. \v 20 Nupechu nacuja ricá, nu'ujnacáloje uncá huani jema'alaño riyucuna ejo. Rejo nuhuata i'ijnacana Jesucristo yucuna i'imajé najló. Uncá nuhuátala i'ijnacana riyucuna i'imajé caja hue'epiño riyucuna ehuá que. \v 21 Tupana puráca'alo lana'aquéjami quemacá que Jesucristo nacú, queja ricá. Marí que rimacá: \q1 Ricá pajluhua ina'uqué, Tupana a'acare ina'uqué i'imatájeri penaje, yucuna ne'emajé najló. \q1 Uncá hue'epílaño riyucuna, hue'epéjeño ricá, que rimacá. \s1 Pablo huátaca Roma ejo i'ijnacana yucuna marí: \p \v 22 Pulapé nu'ujnataca nupéchuhua ichaje i'ijnacana nacú. Jesucristo yucuna i'imacana nacuja nucá. Uncá meño'ojó nu'ujnalá ichaje, nuhuátaca que. \v 23 Caja nuñapata riyucuna i'imacana rehuá. Caja júpicha huani nuhuata ichaje i'ijnacana. \v 24 Ñaquele chuhua nu'ujnajica ichaje. España te'eré ejo nuhuata i'ijnacana, rapunana chu nomaje icá. Ejéchami queyajupa hue'emajica pajhua'atéchaca. Reyá no'opaje piño ají que España te'eré ejo. Eco a'á nojló nacaje, nu'ujnacáloje rejo raú penaje. \v 25 Pamineco nu'ujnajé Jerusalén ejo liñeru a'ajé huanaquiyánajlo. Jesucristo hua'atéjena caja necá. \v 26 Jesucristo hua'atéjena Macedonia e i'imacaño, Acaya e i'imacaño, quele jahuacátaño liñeru, nu'ujnatácaloje ricá camu'ují la'acáñojlo rejo penaje. \v 27 Necó nahuátaca liñeru huacára'acana Jerusalén ejo, judíonajlo. Nahuacára'a najló liñeru. Marí cajé aú nala'á necá palá. Jesucristo hua'atéjena, judíona naquiyana, ja'apátacale najló Tupana puráca'alo i'imacá, nahuata nala'acana palá. \v 28 No'ojica najló liñeru, nahuacátacare najló i'imacá pamineco. Ejomi nu'ujnajé España te'eré ejo. Rapunana chu nomaje icá. \v 29 Nuhue'epí nuphájica penaje no'opátajica ijló Jesucristo puráca'alo. Aú ipechu i'imajé pu'ují ripuráca'alo jema'acana nacú. \p \v 30 Nojena, hue'emacana Jesucristo chuhuá i'imacaño huecá. Tupana Pechu la'arí huapechu palá, huahuátacaloje íqui'ija pecohuácaca penaje. Ñaquele numá ijló, ipura'acóloje Tupana hua'até cajrú nunacu penaje, no'opátacaloje pu'uhuaré caje la'acana napechu naquiyá raú penaje. \v 31 Ipura'ó caja Tupana hua'até nunacu, rimejñátacaloje nucá ajopana ina'uqué liyá penaje. Uncá Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño calé necá numá nacú. Judea te'eré eyájena necá. Jerusalén ejo nu'ujnajé liñeru a'ajé huanaquiyánajlo. Ipura'ó caja rijhua'até, napechu i'imacáloje pu'ují no'ojícare najló liñeru aú penaje. \v 32 Tupana huátajica ee, nuphaje inacu. Ipura'ó caja rijhua'até nunacu, nuphácaloje inacu palá penaje, nupechu i'imacáloje pu'ují inacu raú penaje. Hue'emacáloje queyajupa pajhua'atéchaca penaje, ipura'ó Tupana hua'até nunacu. \v 33 Tupana la'arí iná pechu palá. Nuhuata Ripechu i'imacá ijhua'até piyuqueja. Marí queja ri'imajica. \c 16 \s1 Caja penaje rimacare nacú najló marí: \p \v 1 Numá ijló Febe nacú, ipechu i'imacáloje palá runacu penaje, ruphájica inacu huacajé. Jesucristo ja'apiyá jema'ajeyo caja rucá. Cajrú ro'ocá Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño ñaté pajimila Cencrea e. \v 2 Palá Jesucristo hua'atéjena pechu i'imacá panacuhuácaca. Ñaqué caja ipechu i'imajica runacu, Jesucristo hua'atéjeru caja ru'umacale. Eco a'á caja inacojó rucá, cajrú ina'uqué ñaté a'ajeyo ru'umacale. Nuñaté caja ro'ó i'imacá. \p \v 3 Eco palá Príscajlo, Aquílajlo, hua'até ca'ajnó. Nujhuáque'ena ne'emacá Jesucristo sápaca'ala la'acana nacú i'imacá. \v 4 Na'ájla necó taca'acájejlo nuchaya penaje, nu'umacóloje capichácajo liyá napalamane aú penaje. Palá huani nala'acajla nucá raú. Ajopana quemaño caja ñaqué caja nanacu. Jesucristo hua'atéjena, uncá judíona calé jahuacaño apalá chojé, apalá chojé que. Necá caja quemaño nanacu: “Palá huanacu la'acaño necá” que. \v 5 Eco palá Jesucristo hua'atéjenajlo, jahuacaño Prisca, Aquila, quele ñacaré chojejlo. Eco palá Epenétojlo. Iqui'ija nuhuátacare ricá. Asia te'eré e nu'umaqué huacajé, ricá queño'orí Jesucristo ja'apiyá jema'acana ajopana piyá. \v 6 Eco palá Maríajlo ca'ajnó. Cajrú rula'acá Tupana huátacare caje e'iyohuá. \v 7 Eco palá nutelónajlo, Andrónico, Junias, quélejlo. Ina'uqué huajáquelana chu nu'umaqué huacajé, necá i'imaño nujhuáque'ena i'imacá. Palá caja ajopana Jesucristo huacára'acarena pechu nanacu. Nupiyá napechu i'imá caphí Jesucristo chojé i'imacá, ri'imacáloje ne'ematájeri penaje. \p \v 8 Eco palá Ampliatojlo ca'ajnó. Iqui'ija nuhuátacare ricá. No'ohué que ricá, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño hue'emacale rijhua'até. \v 9 Eco palá Urbánojlo ca'ajnó. Huajhuáque'ehue ri'imacá Jesucristo sápaca'ala la'acana nacú. Eco palá caja Estáquisjlo. Iqui'ija nuhuátacare caja ricá. \v 10 Eco palá Apélesjlo ca'ajnó. Palá rila'acare aú iná hue'epí caphí Jesucristo chojé péchuri ricá. Eco palá caja Aristóbulojlo, riyajálojlo, riyánijlo, quélejlo. \v 11 Eco palá nuteló, Herodiónjlo. Eco palá caja Narcísojlo, rejénajlo, quele hua'até. Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño caja necá. \v 12 Eco palá Trifénajlo, Trifósajlo, quélejlo ca'ajnó. Cajrú nasápaca hue'emacana Jesucristo huátacare caje la'acana nacú. Eco palá no'ohueló Pérsidajlo. No'ohueló que caja rucá, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño hue'emacale rujhua'até. Iqui'ija nuhuátacareru caja rucá. Caja cajrú rula'acá nacaje hue'emacana Jesucrístojlo. \v 13 Eco palá Rúfojlo. Palá rema'acá Jesucristo ja'apiyá. Eco palá caja ralojlo. Noló queja caja nuhue'epica runacu. \v 14 Eco palá Asíncritojlo, Flegóntejlo, Hérmasjlo, Patróbasjlo, quélejlo palá ca'ajnó. Eco palá caja huejena najhua'até i'imacáñojlo. \v 15 Eco palá caja Filólogojlo, Júliajlo, Neréojlo, re'ehueló huánijlo, Olímpasjlo, quélejlo palá ca'ajnó. Eco palá caja Jesucristo hua'atéjena i'imacaño najhua'atejlo. \v 16 Tupana huátaca que ajalaca pecohuácaca palá íqui'ija pecohuácaca huátacaño queja. Re cajrú Jesucristo hua'atéjena maárohua. Apalá chojé, apalá chojé que nahuacaco. Piyuqueja necá quemaño inacu: “Eco palá najló ca'ajnó.” \p \v 17 Nojena, nuhuata ihue'epica palá marí: Eco amá palá icó, amácaloje mecajenaca ina'uqué apichátaca ina'uqué pajlocaca. Ihue'epí mecajenaca ja'apátaño ina'uqué palani puráca'aloji chiyá. Uncá nehuíña'atala ina'uqué ricá puráca'aloji nacú ihue'epícare. \v 18 Ila'á natejena, uncale nala'alá hue'emacana Jesucristo huátaca que. Nacaje i'imacáloje palani najluhua penaje, nala'á nacaje. Huejapa péchuruna i'imacaño hua'até napajlano napuráca'alo aú. Palani japi ricá queja pu'uhuareni puráca'aloji jácho'oco nanuma chiyá. Majopeja napajlaca najhua'até. Uncá quehuaca calé nemacá. \v 19 Piyuque ina'uqué hue'epiño icá jema'acá palá Jesucristo ja'apiyá. Pu'ují nupechu la'acó raú. Nuhuata ihue'epica palá huani la'acana nacojé. Uncá nuhuátala ihue'epica pu'uhuaré la'acana nacojé. \p \v 20 Tupana la'arí huapechu palá, hue'emacáloje palá pajhua'atéchaca raú penaje. Yehuíchaja ricapichátaca Jiñá Chi'ináricana iliyá. Nuhuata Hue'emacana, Jesucristo, la'acá icá palá raú. \p \v 21 Timoteo quemari inacu: “Eco palá najló ca'ajnó.” Nujhuáque'ehue ricá nusápaca'ala la'acana nacú. Nutelona, Lucio, Jasón, Sosípater, quele quemaño caja inacu: “Eco palá najló ca'ajnó.” \p \v 22 Nucá, Tercio, lana'arí marí papera chojé Pablo ja'apiyá. Nucá quemari caja inacu: “Eco palá najló.” Pajñacani huapechu Jesucristo chojé caphí ijhua'até. \p \v 23 Ñaqué caja Gayo quemacá inacu: “Eco palá najló ca'ajnó. Rijhua'até nucá maare riñacaré chu. Riñacaré chu caja huahuacó, huecá Jesucristo hua'atéjena. Erasto piño quemari inacu: “Eco palá najló ca'ajnó.” Pajimila eruna liñérute lamá'atajeri ricá. Apú huanaquiyana, Cuarto rií, quemari ñaqué caja inacu: “Eco palá najló ca'ajnó.” \p \v 24 Nuhuata Hue'emacana, Jesucristo, la'acá piyuqueja icá palá. Marí queja ri'imajica. \s1 Palá ripura'acó Tupana nacú yucuna marí: \p \v 25 Palani huapura'acó Tupana nacú palá. Ricá hue'epiri huapechu lamá'atacana, huapechu yurícoloje palani puráca'aloji chuhuaja penaje. Nucá ja'apátari ijló Jesucristo puráca'alo i'imacá. Tupana i'imataca rijluhua ina'uqué capichácajo liyá yucuna nu'umá ijló i'imacá. Tupana a'arí riyucuna pu'uhuacajé i'imacá. Uncá chiyó eja'ahuá i'imá, marí que la'acana i'imari Tupana pechu nacú i'imacá. Micho'ojneji queja riyucuna i'imacá ina'uqué liyá. \v 26 Chuhua pu'uhuacajé ina'uquejlo ricá. Tupana puráca'alo ja'apátajeñomi chuna lana'añó riyucuna papera chojé i'imacá. Uncá tajnácajo penaje calé i'imacá Tupana. Ricá huacára'ari riyucuna i'imacana piyuqueja eja'ahuá chu i'imacáñojlo, napechu i'imacáloje caphí Jesucristo chojé raú penaje. Nala'acáloje Tupana huátaca que ra'apiyá i'imacana aú penaje. Marí caje penaje rihuacára'a riyucuna i'imacana piyuqueja ina'uquejlo. \p \v 27 ¡Ricaja calé Tupana hue'epiri piyuqueja nacaje nacojé! Jesucristo palamane huecá. Ñaquele huapura'ó Tupana nacú palá huani hua'ajini huani. Caja quetana riyucuna.