\id 1TI - Yucuna NT -Colombia 2011 (DBL -2013) \h 1 TIMOTEO \toc1 1 Timoteo \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 1 TIMOTEO \imt1 Introducción \is1 Na penájeca San Pablo huacára'aca Timotéojlo papera yucuna marí: \ip Pablo iphátaca Timoteo huacajé, hualijímaca Timoteo i'imacá. Raló ií i'imari Eunice. Judíona ja'aló ru'umacá. Riruta ií i'imari Loida. Necá i'imaño Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño. Timoteo jema'arí caja ra'apiyá, ne'emacale rijló riyucuna. Palá rema'ajica ra'apiyá. Palá caja rila'ajica rehuá. Marí caje aú palá Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño pechu i'imajica rinacu. \ip Rihuacajé Pablo i'ijnaqueri apú eyá, apú eyá que Jesucristo yucuna i'imacana nacú. Ehuá riphaca rejo. Re ramá Timoteo. Palá ripechu i'imacá rinacu. Aú ripura'ó rijhua'até. Rimá rijló, ri'ijnacáloje rijhua'até penaje. “Je” que Timoteo quemacá rijló. Aú ri'ijná Pablo hua'até Jesucristo yucuna i'imacana nacú. Ri'ijnaqué rijhua'até apú eyá, apú eyá que. Quehuá nephaca pajimila Efeso ejo. Re Pablo ja'apáñari ricá. Rimá rijló: \ip —Maáreje piyurejo, pehuíña'atacaloje necá penaje, nahue'epícaloje richaje Tupana puráca'alo nacojé raú penaje. \ip Reyá Pablo ja'apari piño apú pajimila ejo. Reyá i'imajemi Pablo huacára'ari rijló marí puráca'aloji. \c 1 \s1 San Pablo huacára'ari Timotéojlo marí puráca'aloji i'imacá: \p \v 1 Nucá Pablo. Tupana, Jesucristo hua'até quemaño nunacu nu'umacáloje Jesucristo huacára'acarena naquiyana penaje. Hue'ematájeri Tupana. Jesucristo palamane aú palá hue'emajica. \v 2 Timoteo, marí puráca'aloji nuhuacára'aje pijló ca'ajnó. Nu'urí huani que nojló picá, pema'acale Jesucristo ja'apiyá nujhua'até. Tupánaja calé Huara'apá huani. Hue'emacana huani caja Jesucristo. Nuhuata pi'imacá palá napalamane aú. Nuhuata Tupana, Jesucristo hua'até la'acá pipechu palá. Nuhuata caja nahue'epica pimu'ují palá. Marí que nuhuátaca nala'acá picá palá. \s1 Uncá quehuácaje calé ne'iyajena puráca'alo yucuna marí: \p \v 3 Nuhuata piyurico rejo'ocaja jo'ó pajimila Efeso e. Re nuyurí pi'imacá nu'ujnacá majó Macedonia te'eré ejo yámona. Efeso e ajopana jehuíña'ataño ina'uqué nacaje nacú, uncá quehuácaje calé napuráca'alo. Ñaquele numá pijló, piyurícoloje ejo'ocaja re penaje, pihuacára'acaloje necá, nehuíña'ataca piyá pecohuácaca pajlácaje puráca'aloji nacú penaje. \v 4 Pimá najló, nayurícaloje naliyó júpichumi puráca'aloji penaje. Na'ajútayami chuna puráca'alomi ricá. Huaphereni huani nayucúnami. Uncá meño'ojó iná tajátala ricá. Majopéjari yucu nacuja napura'ó pajhua'atéchaca. Uncá na penaje calé ilé caje nacú pura'acano. Rinacojé uncá nehuíña'atala necá palá Tupana ja'apiyá jema'acana nacú. \p \v 5 Caphí iná pechu i'imacachu Tupana chojé, Tupana ca'arí iná liyá pu'uhuaré iná la'acare, iná manaicho iná la'acare hua'ató. Raú calé rila'á huecá palá péchuruna, huahuátacaloje íqui'ija pecohuácaca raú penaje. Ñaquele marí que caja ri'imacáloje najló rehuá penaje, nuhuacára'a pehuíña'ataca necá. \v 6 Caja ne'iyajena yuriño naliyó palani puráca'aloji. Majopéjari yucu nacuja napura'ó pajhua'atéchaca me'etení. Nacojé nayurí palani puráca'aloji naliyó. \v 7 Nahuata caja ina'uqué jehuíña'atacana Tupana puráca'alo nacú, Moisesmi chu lana'acare i'imacá. E'iyonaja uncá nahue'epila meque quemacánaca ricá nemacare nacú. Nemá marí que huani quemacánaca ricá. E'iyonaja uncá huani nahue'epila meque quemacánaca ricá. Marí que ri'imacale najló, majopeja napura'acó. \p \v 8 Iná hue'epícachu na penájeca Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá, palani jo'ó ricá. \v 9 Tupana puráca'alo, Moisesmi chu lana'acare i'imacá, re ricá pu'uhuaré la'ajéñojlo, nahue'epícaloje capichájeño penájenaca necá raú, nala'acale pu'uhuaré. Uncá palá la'ajéñojlo calé ricá. Marí que i'imacáñojloja ricá: Re ina'uqué uncá huani na'alá nanacojó quehuácaje puráca'aloji. Re caja ina'uqué uncá jema'alaño Tupana ja'apiyá. Uncá caja nema'alá nahuacára'ajeño ja'apiyá. Re caja ina'uqué, chapú péchuruna necá, uncá ina'uquélaruna caja necá. Re caja ina'uqué namanaicho la'ajeño necá. Re caja ina'uqué uncá iphálaño Tupana ja'apí. Ripuráca'alo hua'ató uncá caja nephala ja'apí. Re nayani, noño nachi'iná. Re caja ina'uqué noño ajopana ina'uqué. \v 10 Re caja necá achiñana, inaana, quele la'añó namanaicho pajhua'atéchaca. Re caja achiñana, pajno'oñó panacuhuácaca, nala'acáloje pajhua'atéchaca inaana hua'até la'acana que caja penaje. Re caja ina'uqué, ajopana ina'uqué ata'ajeño necá. Re caja ina'uqué pajlácachina necá. Re caja ina'uqué, quemaño: “Quehuaca ricá” que nacaje nacú, e'iyonaja uncá quehuaca calé ricá. Marí que la'acáñojlo Tupana puráca'alo Moisesmi chu lana'acare. Uncá a'alaño nanacojó quehuácaje puráca'alojijlo ricá, nahue'epícaloje raú capichájeño penájena necá Tupana liyá. Ricá penaje ripuráca'alo. \v 11 Chuhuaca Jesucristo palamane aú Tupana i'imatari ina'uqué capichácajo liyá. Palani huani riyucuna. Riyucuna i'imajeri penaje rihuacára'a nucá. Palájne'eque huani Tupana. \s1 Palá Pablo pechu i'imacá Tupana palamane yucuna marí: \p \v 12 Nupura'acó aú Tupana hua'até, nu'umá Huahuacára'ajeri Jesucrístojlo palá rila'acare nucá yucuna. Riyucuna nu'umá rijló, rila'acale peyajhué nupechu, nula'acáloje nusápaca'ala raú penaje. Numá caja rijló: “Palá pila'acá nucá” que, ripechu huatána'acale nunacojé i'imacá. Raú ra'á nucá rijhua'até sápajeri penaje. \v 13 Júpimi uncá ñaqué cale nu'umajica. Nupura'acó rinacu pu'uhuaré. Nula'aqué caja ra'apiyá jema'ajeño chapú. Chapú huani nula'ajica ricá raú. Marí que nu'umajica rihuacajé. E'iyonaja calé ra'á nu'umacá rijhua'até sápajeri penaje. Rihue'epí numu'ují i'imacá, uncale nupechu i'imalá caphí richojé rihuacajé. Uncá nupechu i'imalá caphí richojé huacajé nula'á pu'uhuaré i'imacá. E'iyonaja uncá nuhue'epila na aú ca nula'acá pu'uhuaré rihuacajé i'imacá. \p \v 14 Palá huani Tupana la'acá nucá. Chuhuaca Jesucristo pechu chuhuá nupechu. Chuhua ripalamane aú nuhuata íqui'ija ricá, ajopana ina'uqué hua'até. Caphí péchuri richojé caja nucá chuhuaca ripalamane aú. \p \v 15 Jesucristo iphari marí eja'ahuá nacojé i'imacá, ri'imatácaloje namanaicho la'ajeño, pu'uhuaré la'ajeño, capichácajo liyá penaje. Palá huani piyuque ina'uquejlo riyucuna ja'apiyá jema'acana. Quehuaca riyucuna. Ajopana chaje nula'ajícano pu'uhuaré. \v 16 E'iyonaja calé Tupana hue'epiri numu'ují i'imacá. Uncá caja Jesucristo yúcha'alo nuchá. Pu'uhuaré nula'ajica huacajé rijña'aqué nucá panacu. Marí que ri'imajica nujhua'até pamineco. Raú ajopana hue'epiño méqueca Tupana hue'epica iná mu'ují. Rihue'epica numu'ují i'imacá, que caja rihue'epica ajopana ina'uqué mu'ují. Nunacojé ajopana hue'epiño marí que la'ajérica Tupana, napechu i'imacáloje richojé caphí nupechu i'imacá richojé caphí que caja. Raú necá caja i'imajeño je'echú chu matajnaco rijhua'até. \v 17 Ñaquele nuhuata piyuque ina'uqué quemacá nujhua'até marí que Tupana nacú: “Palani huani ricá. Palá rila'acare nacú napura'ajó hua'ajini huani. Hue'emacana huani ricá. Uncá tajnácajo penaje calé ricá; i'imajeri huani penaje ricá. Uncá caja iná amálare ricá. Pajluhuaja calé ricá Tupana, Ina'uqué Chi'ináricana.” Marí queja ricá. \p \v 18 Timoteo, nu'urí que nojló picá. Nuhuacára'a pitaca rapu najló, nehuíña'ataca piyá ina'uqué pajlácaje puráca'aloji nacú. Pila'á ricá huanaquiyana quemacá pinacu i'imacá que; Tupana ja'apiyá que nemacá pinacu i'imacá. Pila'á caphí pipéchuhua napuráca'alo chojé, pa'apátacaloje ina'uqué pu'uhuaré nala'acare liyá penaje. \v 19 Pácho'oniyo ilé pipechu i'imacare caphí Tupana chojé chiyá. Re pipechu nacú nacaje la'acana palá. Rilocópa'alaja pila'á najló nacaje palá rehuá. Ne'iyajena uncá la'alaño palá napechu nacú ri'imacá loco'opáneje. Marí que nala'acá aú napichata naliyó ricá. Ñaquele chuhua uncá nema'alá Jesucristo ja'apiyá. \v 20 Ñaqué Himeneo, Alejandro, quele la'acá i'imacá. Aú caja nuyurí necá Jiñá Chi'ináricanajlo, napura'acó piyá pu'uhuaré piño Tupana nacú. \c 2 \s1 Méqueca iná pura'acó Tupana hua'até yucuna marí: \p \v 1 Pamineco nuhuata marí nacú quemacana: Nuhuata piyuque Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño pura'acó Tupana hua'até marí que. Iná pura'ó rijhua'até ajopana ina'uqué nacú. Iná quejá'a caja najló nacaje Tupana liyá. Iná i'imá caja Tupánajlo palá rila'acá necá yucuna. Iná pura'ó Tupana hua'até piyuqueja ina'uqué nacú. \v 2 Iná pura'ó caja rijhua'até iná te'eré eyá huacára'ajeri nacú. Ñaqué caja iná pura'acó rijhua'até ajopana iná huacára'ajeño nacú. Iná pura'ó nanacu Tupana hua'até, hue'emacáloje palá, mana'í pajhua'atéchaca penaje, huapechu i'imacáloje Tupana nacuja raú penaje. Raú iná la'á palá nacaje piyuque. Marí caje penaje iná pura'ó Tupana hua'até iná huacára'ajeño nacú. \v 3 Marí que la'acana i'imari Tupana nacú palá. Hue'ematájeri ricá. \v 4 Ricá huátari piyuqueja ina'uqué i'imatácana capichácajo liyá. Rihuata caja piyuqueja ina'uqué a'acá nanacojó quehuácaje puráca'aloji. \v 5 Re pajluhuaja Huachi'ináricana. Piyuque huani ina'uqué Chi'ináricana ricá. Re pajluhuaja caja ina'uqué, puráca'aloji lamá'atajeri ricá Tupánajlo. Rilamá'ata ina'uqué pechu Tupánajlo, huapechu i'imacáloje palá Tupana nacú raú penaje. Ñaqué caja ripechu i'imacáloje palá huanacu raú penaje, rilamá'ata huapechu Tupánajlo. Jesucristo ricá numacare nacú. \v 6 Riyurí richó ajopana ina'uquejlo i'imacá, nenócaloje ricá ina'uqué chaya penaje. Riphaca rená chojé aú ra'á ricó, ri'imatácaloje ina'uqué capichácajo liyá penaje, ina'uqué i'imatácana capichácajo liyá huemí penaje rila'á marí que. Marí que rila'acale huachaya, iná hue'epí Tupana huátaca piyuque ina'uqué i'imacó capichácajo liyá. \v 7 Ñaquele Tupana a'arí nu'umacá, nu'umacáloje riyucuna ajopánajlo, ajopánajlo que penaje, napechu i'imacáloje caphí richojé raú penaje. Uncá judíona calé necá nu'umajlo riyucuna. Nohuíña'ata caja necá Tupana puráca'alo nacú. Quehuácaje ripuráca'alo. Jesucristo ja'apiyá jema'ajeri nucá. Ñaquele numá quehuaca; uncá nupajlala. \p \v 8 Nuhuata piyuque ina'uqué eja'ahuá chu i'imacaño pura'acó Tupana hua'até, palá napechu i'imacachu rinacu. Uncá iná i'imalá ajopana ina'uqué hua'até yurí, iná yuchá hua'até aca'ácacajo nacú. \s1 Inaana i'imacáloje palá najhua'até penaje yucuna marí: \p \v 9 Marí que nuhuátaca inaana i'imacá ijhua'até. Nuhuata na'acá nanacuhuá marí caje a'arumacaji: majopéjari quemachi, mahuemiru quemachi caje. Na'ajé a'arumacaji nanapona i'imacá piyá pu'uhuacá rijhua'até. Caje nuhuátaca na'acá nanacuhuá. Uncá nehuilá i'imalaje pitóro'oqueja. Uncá caja na'alaje nanúru'upi nacuhuá nejnehuá palá nojé, oro naquiyá la'acanami. Uncá caja nacúhua'atalaje palá nojé ne'ejhuí chiyá cúhua'atajona, palá namácoloje penaje. \v 10 Uncá inaana hue'epílajeño marí cajé natucumó. Nahue'epeje natucumó Tupana huátaca que la'acana, nala'acáloje palá raú penaje. \v 11 Jahuacájico ee Tupana puráca'alo jema'ajé huacajé uncá inaana pura'alajo. Nayureje nachó nehuíña'atajeñojlo. \v 12 Uncá nuyurila inaana jehuíña'ataca achiñana, nahuacácochu Tupana puráca'alo jema'ajé. Uncá caja nuyurila inaana i'imacá achiñana huacára'ajeño. Nuhuata ne'emacá manumarú, nahuacácochu. \v 13 Marí que nuhuacára'aca inaana, pamineco i'imacayo queño'ocale pu'uhuaré la'acana i'imacá. Tupana queño'ótaca ina'uqué huacajé, riqueño'óta pajluhuaja achiñá pamineco. Adán rií i'imacá. Rejomi riqueño'óta inanaru. Eva ruí i'imacá. Necá i'imaño pamineco huani i'imacá. Pajlácachi huani Jiñá Chi'inácana. \v 14 Uncá Adanmi chu calé queño'orí ra'apiyá jema'acana pamineco i'imacá. Rucá inanaru queño'oyó ra'apiyá jema'acana pamineco. Raú uncá rula'alá Tupana quemacá najló i'imacá que. Marí que ruqueño'ocale pu'uhuaré la'acana i'imacá pachá, uncá nuhuátala inaana jehuíña'ataca ina'uqué Tupana puráca'alo nacú. Uncá nuhuátala nehuíña'ataca necá nahuacaco huacajé. \v 15 Ruqueño'ó pu'uhuaré la'acana i'imacá. E'iyonaja Tupana amaro inaana chaje. Marí que inaana la'ajica: Nalamára'aje palá nayani. Napechu i'imajé caphí Tupana chojé. Iqui'ija nahuátajica Tupana, ajopana ina'uqué hua'até. Ne'ejnataje napéchuhua palani nacaje nacú. Marí que nala'ajica ee, ne'emajó capichácajo liyá. \c 3 \s1 Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño yucuna marí: \p \v 1 Apú huátari ca'ajná Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeri i'imacana. Palani jo'ó ricá rihuátacare. Palani sápacaje ricá. Quehuaca jo'ó marí que rinacu quemacana. \v 2 Palá nala'acá icá ne'emacá aú amájeri. Ñaquele marí cajena i'imajeño Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño: uncá huani la'alaño pu'uhuaré necá; pajluhuájaru inanaru hua'até huá'acajeñomi caja necá; hue'epiño napéchuhua i'ijnatácana palá caja necá; caphí péchuruna caja necá; ina'uqué iphácarena ja'apí caja necá; huéchiruna caja necá ya'ajnaya iphácaño nanacu a'atacana nacú nañacaré chojé; hue'epiño ina'uqué jehuíña'atacana caja necá. Marí que i'imacaño i'imaño palani Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño penaje. \v 3 Eyá marí que la'acaño uncá i'imalájeño namájeño: yuhuéra'acachona, nócacachona, íqui'i huátacaño liñeru najluhua. Marí que i'imacaño uncá i'imaláñojla namájeño penaje. Marí que i'imacáñoja calé i'imáñojla namájeño penaje: ina'uqué huani péchuruna; uncá yuriná calé necá; uncá caja aca'ácalaño necá; uncá caja huátalaño íqui'i liñéruja najluhua necá. Necaja calé i'imáñojla Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño penaje. \v 4 Hue'epiño caja necá nañacaré chiyájena huacára'acana palá; hue'epiño caja necá nayani lamára'acana palá, nephácaloje na'apí penaje. Marí que i'imacaño i'imáñojla namájeño penaje. \v 5 Uncachu nahue'epila nañacaré chiyájena huacára'acana nayani hua'até, uncá caja nahue'epílaje Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño huacára'acana. \v 6 Meyale queja queño'ocá Jesucristo ja'apiyá jema'acana, uncá caja i'imalaje namájeri penaje. Apala rila'á najló rinacuhuá hue'epiri que huani. Marí que caja Jiñá Chi'ináricana la'acá rinacuhuá i'imacá. Pachá Tupana huajájeri ricá. Rihuajaje caja ajopana ina'uqué ñaqué la'acaño. Marí que ri'imacá piyá, uncá a'alaje necá, meyale jema'acaño Jesucristo ja'apiyá, ne'emacáloje namájeri penaje. \v 7 Namájeri penaje i'imajeri marí que: Palá la'ajeri ri'imajica. Raú ina'uqué, uncá jema'alaño Tupana ja'apiyá, pechu i'imajé rinacu palá. Uncá napechu i'imalaje rinacu: “Majopéjari ricá” que. Palá la'ajeri namájeri i'imajica ee, uncá rila'alaje Jiñá Chi'ináricana huátaca que. Ricá a'arí inajlo rime'é rijluhua, iná la'acáloje pu'uhuaré raú penaje. \s1 Marí que i'imacaño i'imajeño Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño ñaté a'ajeño: \p \v 8 Eyá ajopana piño i'imajeño namájeño ñaté a'ajeño. Marí que i'imacaño ne'emajica: palájne'equena; palá ajopana ina'uqué pechu i'imacárena nacú caja necá; pajluhuaja chuhuá péchuruna caja necá. Nemacá ina'uquejlo queja la'acaño necá. Uncá yuhuéra'alaño caja necá; uncá huátalaño cajrú liñeru najluhua i'imacaño caja necá. Marí que i'imacaño i'imajeño namájeño ñaté a'ajeño. \v 9 Quehuácaje puráca'aloji nacojé i'iracaño caja necá. Na'á nanacojó ricá, nala'acáloje ricá nahue'epica ricá locópa'alaja penaje. Júpimi uncá Tupana puráca'alo nacú quemacana i'imalá. Uncá ina'uqué hue'epílaño Tupana puráca'alo nacojé rihuacajé. Chuhua pu'uhuacá riyucuna. \v 10 I'imá namájeño ñaté a'ajeño co'oná pamineco, a'ajica necá yámona. Iyurí na'acá nañaté mequetánaja, amáijla méqueca nala'acá. Palá nala'ajica ee ricá, a'ajé necá namájeño ñaté a'ajeño penaje. \v 11 Ñaqué caja naluna i'imajica palájne'equena caja, ina'uqué iphájicarena ja'apí caja necá. Uncá caja ne'emalaje cachapújre'equena. Palá i'ijnatácaño napéchuhua naquiyana caja ne'emajica. Pajluhuaja chuhuá péchuruna caja ne'emajica, la'añó piyuque nacaje nemacá rinacu chuhuá. Marí que i'imacaño nañaté a'ajeño luna i'imajica. \v 12 Eyá ricá achiñá, nañaté a'ajeri penaje, i'imajeri pajluhuájaru inanaru hua'até huá'acajeñomi. Palá hue'epica riyani huacára'acana riñacaré chiyájena hua'até ri'imajica caja. \v 13 Marí que nañaté a'ajeño i'imajica. Necá a'ajeño Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño ñaté. Nala'acachu palá nasápaca'ala, palá caja ajopana ina'uqué pechu i'imacá nanacu raú. Raú caphí nañaté a'ajeño pechu i'imacá ajopana hua'até pura'acano nacú, ne'emacáloje najló Jesucristo yucuna penaje. Caphí napechu i'imacare chojé yucuna ne'emajé najló. \s1 Puráca'aloji hue'emacare ja'apiyá yucuna marí: \p \v 14 Tu'ujné nuhuátaca pichaje i'ijnacana. Ñaquele me'etení nuhuacára'a pijló marí puráca'aloji ca'ajnó. \v 15 Apala numalá'ajo ejo'ocaja maare. Pihue'epícaloje méqueca la'acana palani Tupana le'ejena ina'uquejlo penaje, nuhuacára'a pijló marí puráca'aloji. Cajmuni Tupana. Pajluhuaja yaní que huecá rile'ejena ina'uqué. Quehuácaje puráca'aloji ja'apiyá i'imacaño caja huecá rijhua'atéjena. Re Tupana; capechuni ricá. Uncá ajopana chi'ináricana jenami que calé ricá. Huecá ja'apátaño ajopana, ajopánajlo que ripuráca'alo. \v 16 Puráca'aloji hue'emacare ja'apiyá quehuácaje ricá. Quehuaca huani caja nojló ricá. Me'echuje Jesucristo yucuna i'imacá ina'uquejlo, uncá chiyó Tupana a'á majó pu'uhuacajé ri'imacá. Ricá chojé huapechu i'imá caphí. Marí que ripuráca'alo quemacá Jesucristo nacú: \q1 Riya'ató huajló i'imacá. \q1 Marí huanapona que caja Jesucristo napona i'imacá. \q1 Tupana Pechu ja'apiyá ri'imacale, uncá huani rila'alá pu'uhuaré i'imacá. \q1 Tupana hua'atéjena, je'echú chu i'imacaño, amaño caja ri'imacá. \q1 Riyucuna i'imajeño i'imaño caja riyucuna ajopana te'eré erúnajlo, ajopana te'eré erúnajlo que. \q1 Raú ne'iyajena, ajopana, ajopana que i'imacaño, jema'añó ra'apiyá. \q1 Caja Tupana huá'ari Ri'irí Jesucristo je'echú chojé i'imacá. \q1 Que ripuráca'alo lana'aquéjami quemacá Jesucristo nacú i'imacá. \c 4 \s1 Nanaquiyana yurica Tupana ja'apiyá jema'acana yucuna marí: \p \v 1 Eja'ahuá iphájica rená chojé caja penaje huani huacajé, uncá paala ina'uqué la'ajica rihuacajé. Pu'uhuacá Tupana Pechu i'imacá riyucuna huajló i'imacá. Marí que rimacá rinacu i'imacá: Ne'iyajena yuréjeño Tupana puráca'alo ja'apiyá i'imacana. Lanaquiya na'ajé nanacojó pajlácaje puráca'aloji. Jiñana le'ejé puráca'aloji nacu nehuíña'ataje necá, ricá nacuja napechu i'imajé. \v 2 Pajlácachina i'imajeño. Nala'ajé necó palá la'ajeño que ina'uqué ijlú chu. E'iyonaja uncá ñaqué calé ne'emajica. Necá i'imajeño najló yucu. Nema'ajé na'apiyá. Palani puráca'aloji nahue'epícare nacojé nayureje caja naliyó. Nala'ajé pu'uhuaré, namanaicho. Nala'ajé caja chapú ajopana ina'uqué. E'iyonaja uncá napechu i'imalaje chapú nanacuhuá ilé caje la'acana aú. \v 3-4 Nahuacára'aje caja ne'iyajena, nahuá'acaco piyá. Ajñácaje penaje nacú nemaje: “Ajñániya ricá” que. Marí uncá paala. Tupana queño'ótari piyuque ajñacaje, ina'uqué ajñácaloje ricá penaje. Nacaje Tupana queño'ótacare i'imacá, palani ricá. Uncá na penaje calé iná quemacá rinacu: “Uncá ajñacaje penaje calé ricá.” Ajñacaje lojé penaje i'imacá ricá. Ñaquele ra'apiyá jema'ajeño ajñaño piyuque a'ajnejí. Pamineco napura'ó Tupana hua'até a'ajnejí nacú. Nemá rijló: “Palá pila'acá huecá marí a'ajnejí aú” que. Ejomi najñá ricá. \v 5 Caja Tupana quemari piyuque a'ajnejí nacú: “Palani ricá” que. Iná pura'ó Tupana hua'até rinacu, raú palani ricá, iná ajñácaloje penaje. \s1 Palani Jesucristo hua'até sápajeri yucuna marí: \p \v 6 Caja numá pijló méqueca iná jema'acá palá Jesucristo ja'apiyá. Pa'apata ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajéñojlo riyucuna. Raú pila'ajé necá palá. Tupana puráca'alo a'acana pinacojó aú pipechu i'imajé caphí Tupana chojé. Caja pa'á pinacojó ripuráca'alo. Ñaqué caja pa'ajica ee pinacojó ricá, caphí pi'imajica richojé. \v 7 Pa'aniya pinacojó yucu, majopeja ne'emacare. Uncá na penaje calé ricá. Uncá caja Tupana ja'apiyá jema'acanami que calé ricá. Pa'á pinacojó Tupana puráca'alo, pila'acáloje Tupana huátaca que raú penaje. \v 8-9 Marí caje la'acana pihue'epeje pitucumó. Quehuaca huani ricá numacare nacú. Palani caja piyuque ina'uquejlo ricá, ne'emacáloje ra'apiyá penaje. Iná a'acachu iná tejmuhua, iná i'imacáloje catejmuni penaje, palani quemachi inajlo ricá. Eyá iná hue'epícachu iná tucumó Tupana huátaca que la'acana, palani huani inajlo ricá. Palá iná i'imacá marí eja'ahuá chu raú; ñaqué caja iná i'imajica palá je'echú chu raú. \v 10 Ricá penaje huasapa cajrú; ricá penaje caja huajña'á chapujreji panacu. Marí que huajló ricá, huapechu i'imacale Tupana chojé caphí. Uncá nachi'ináricana jenami que calé Tupana. Capechuni ricá. Piyuqueja ina'uqué i'imatájeri penaje caja ricá. Necaja calé ra'apiyá jema'ajeño, ri'imataje capichácajo liyá. \p \v 11 Pihuacára'a ina'uqué la'acá nacaje numacare nacú pijló. Pehuíña'ata caja necá rinacu. \v 12 Pila'á palá, napechu i'imacá piyá pinacu majopéjari queja. Hualijímaca jo'ó picá. Aú ca'ajná napechu i'imajé pinacu: “Majopéjari chi ricá.” Pipura'ó caja palani puráca'aloji nacú. Pila'aniya pu'uhuaré, pimanaicho. Pi'imá caja palá; pihuata caja íqui'ija ajopana ina'uqué; pila'á caja caphí picó Tupana chojé, ra'acáloje piñaté raú penaje. Marí que la'acana nacuja pi'imajica, ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amácaloje méqueca pi'imacá ra'apiyá penaje, ne'emacáloje ñaqué caja pinacojé ra'apiyá penaje. \v 13 Jahuacájico quehuá pipura'ajico Tupana puráca'alo lana'aquéjami hua'até najló. Pi'imá caja Tupana yucuna najló, napechu i'imacáloje caphí richojé raú penaje. Pehuíña'ata caja necá Tupana puráca'alo nacú. Ricá nacuja pi'imajé najhua'até nuphájica pinacu ejená. \p \v 14 Peñahuilana to'otaca nayáte'ela pinacu huacajé, na'apata Tupana puráca'alo pijló. Tupana Pechu quemacá najló que na'apátaca pijló ri'imacá. Rihuacajé Tupana a'arí pijló hue'epícaje, pila'acáloje pisápaca'alo rijló penaje. Rihuátaca que pila'acá raú. Pamá, pácho'oniyo hue'epícaje ra'acare pijló chiyá. \p \v 15 Rila'acana nacuja pi'imajé. Ricaja calé la'acana pihue'epeje pitucumó. Raú ajopana ina'uqué amájeño méqueca pila'acá palá. Richaje, richaje que pila'ajica pisápaca'alohua Tupánajlo. \v 16 Pa'á pinacojó picó, pehuíña'atacaloje palá ajopana Tupana puráca'alo nacú penaje. Me'etení pila'acá queja pila'ajica ricá. Raú pi'imataje picó pu'uhuaré la'acana liyá pipuráca'alo jema'ajeño hua'ató. \c 5 \s1 Méqueca iná i'imacá ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño hua'até yucuna marí: \p \v 1 Paca'aniya peñahuilana huani pu'uhuaré nala'acare chona. Iná pura'acó iná jara'apá hua'até que caja iná pura'acó peñahuilana hua'até, napechu pala'acóloje pu'uhuaré nala'acare liyá penaje. Ñaqué caja iná i'imacá hualijímacana hua'até. Iná pura'acó iná ejena huani hua'até que caja iná pura'acó najhua'até. \v 2 Ñaqué caja iná i'imacá peñahuilana inaana hua'até. Iná pura'acó iná jaló hua'até que caja iná pura'acó najhua'até, nala'acáloje palá penaje. Ñaqué caja iná i'imacá ináyana hua'até. Iná pura'ó iná e'ehuelona hua'até que caja iná pura'acó najhua'até. Pila'aniya pipéchuhua manáique'ela najhua'até. \s1 Ihuacajílomina ñaté a'acana yucuna marí: \p \v 3 Icá a'ajeño ihuacajílomina ñaté, camu'ují la'acaño ne'emajica ee. \v 4 Cayaniruna ca'ajná necá; calaquénaruna ca'ajná necá. Necá a'ajeño nanacojó necá, na'acáloje nañaté camu'ují nala'acare nacú aú penaje. Marí que la'acana i'imari palá Tupana nacú. Nalamára'aca ne'emacá huemí na'ajé najló nañaté a'acana aú. Marí que la'acana palani Tupánajlo. \v 5 Marí cajena ihuacajílomina ñaté a'ajé: uncá nañaté a'ajeño i'imalaño; caphí Tupana chojé péchuruna caja necá; cajrú caja nupura'acó Tupana hua'até. Marí que i'imacaño ñaté a'ajé. \v 6 Uncá a'alaje marí que i'imacaño ihuacajílomina ñaté: huátaño napechu queja nacaje la'acana, ne'emacáloje queyajúparuna raú penaje. Na'ajné huani majopeja i'imacana. Cajmuruna jo'ó necá. E'iyonaja calé capicharo queja napechu Tupana liyá. Marí que i'imacaño ñaté uncá a'alaje. \v 7 Eco pihuacára'a nayani, nalaquena, quele a'acá nañaté, ajopana ina'uqué pura'acó piyá nanacu pu'uhuaré. \v 8 Uncachu iná a'alá iná nacojó iná ejena huani, uncá caja iná jema'alá Tupana ja'apiyá. Caja jácho'oco Tupana ja'apiyá i'imacana chiyá, que caja iná i'imacá raú. Uncá ina'uquélaruna necá, uncá jema'alaño Tupana ja'apiyá. Nachaje huani iná i'imacá uncá ina'uquélari, uncachu iná a'alá iná ejena huani iná nacojó. \p \v 9 Marí cajena ihuacajílomina a'ajé ñaté: peñahuilana huani i'imacaño, sesenta jarechí ejé chajena ñaté a'ajé. Pajluhuaja ruyajnami chu i'imacá, penájerumi ihuacajílomi rucá. \v 10 Ajopana ina'uqué hue'epiño marí que la'ajícaño ne'emajica: palá nalamára'ajica nayani; na'ataqué caja ya'ajnaya iphácaño nañacaré chojé; Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño nala'aqué caja palá. Najló sápajeño queja ne'emajica ne'iyohuá. Na'aqué caja chapú caje yajhué amájeño ñaté; palá caja nala'ajica ina'uqué apú nacaje aú, apú nacaje aú que. Marí cajena ihuacajílomina ñaté a'ajé, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño necá numá nacú. \p \v 11 Marí que i'imacaño uncá a'alaje ñaté: sesenta jarechí ja'apejé i'imacaño. Uncá a'alaje nañaté, huechi napechu i'imacale huá'acacajo nacú. Ricá nacojé uncá na'alá nanacojó Jesucristo huátaca que la'acana. \v 12 Pamineco chiyó nemá nanacuhuá: “Rihuátaca que huala'ajica.” E'iyonaja uncá nala'alá ñaqué. Marí caje aú uncá a'alaje nañaté. \v 13 Marí que nala'acá piño, uncá paala: nachira'ó ajopana chaje, ajopana chaje que. Majopeja namalá'ataca necó nañacaré chu. Hua'ató que nachapújra'aco ajopana ina'uqué nacú. Naculácato caja nanacu. Napura'acaro nacú ajopana hua'até uncá huani paala ricá. \v 14 Ñaquele nuhuata ihuacajílomina, ináyana jo'ó i'imacaño, huá'acaco piño, nayani i'imacáloje piño apú hua'até penaje, nasápacaloje palá nañacaré chiyá penaje. Marí que la'acana aú uncá chapú huanacu péchuruna pura'alajo pu'uhuaré huanacu. \v 15 Marí que numacá pijló, ihuacajílomina naquiyana yurícale Jesucristo ja'apiyá jema'acana. Raú na'ó Jiña Chi'ináricana hua'atéjena penájena. \p \v 16 Marí que Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño la'ajica: re ca'ajná ihuacajílomina ejena huani rehuá. Necaja calé, nejena, a'ajeño nañaté nacaje nala'acare nacú camu'ují aú. Uncá ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño a'alájeño nañaté. Raú liñeru yuréjero najló, na'acáloje ajopana ñaté raú penaje. Uncachu nañaté a'ajeño i'imalaño, a'ajé nañaté. Marí que a'ajica ihuacajílomina ñaté. \p \v 17 Chuhua numájica piño Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeño nacú: namácachu palá najhua'atéjena, necá a'ajeño najló rihuemí. Chaje huani na'ajica najló rihuemí, nehuíña'atacachu necá palá Tupana puráca'alo nacú. Ñaqué caja na'ajica najló rihuemí, na'apátacachu najló palá Tupana puráca'alo. \v 18 Marí queja pihuacára'ajica necá, Tupana puráca'alo quemacale ñaqué la'acana nacú. Marí que rimacá rinacu apa'amá yucu aú: “Jema piracana ja'apari aú trigo jahuacátacanami e'iyohuá, ripajára'acaloje richa re'iyayá penaje. Uncá paala rinuma jepo'ocana, rajñaca piyá trigo naquiyana. Rajñacare i'imari risápaca'ala huemí que.” Marí que apa'amá quemacá piño: “Iná sápacachu iná carihuate hua'até, ra'á inajlo iná sápaca'ala huemí,” que rimacá. Ñaqué caja Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño a'ajica nehuíña'atajeñojlo nasápaca'ala huemí. \p \v 19 Eyá narucátajica ee pijló peñahuilana, pa'aniya napuráca'alo pinacojó. Ajopana i'imajeño iyamá ca'ajná, hueji quele ca'ajná. Nemájica ee ñaqué caja rinacu, pimaje: “Quehuaca ricá nemacare nacú nojló.” \v 20 Quehuaca pu'uhuaré la'ajeño ne'emajica ee, paca'á necá ajopana Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño jimaje, ajopana quero'ocóloje ñaqué caja la'acana piyá raú penaje. \v 21 Tupana, Ri'irí Jesucristo, Tupana hua'atéjena je'echú chujena, quele amaño huecá me'etení. Najimaje que nuhuacára'aca pila'acá nacaje numacá pijló que. Pimaniya peñahuilana nacú: “Pu'uhuaré la'ajeño necá” que, uncachu pihue'epila palá méqueca necá. Re ca'ajná apú la'arí pu'uhuaré. Palá pipechu i'imacale rinacu, uncá pihuátala ca'ajná rijló quemacana: “Pu'uhuaré la'ajeri picá” que. E'iyonaja numá pijló, pimacáloje rijló pu'uhuaré rila'acare nacú penaje. \p \v 22-23 Hua'ajini pila'acó pitami pihuó chiyá. Me'etení júnija i'iracá picá. Pi'irá caja huejápaja nacaje jalá amúra'atacanami pihuó tepé penaje. \p Pa'aniya quiñaja apú, ri'imacáloje Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeri penaje. Apala pu'uhuaré la'ajeri jo'ó ca'ajná ricá. Pa'ajica ee ricá, ñaqué caja pila'ajica pu'uhuaré rijhua'até. Pamá picó, pila'ajica piyá pu'uhuaré ajopana hua'até. \v 24 Pu'uhuacá ne'iyajena la'acá pu'uhuaré. Uncá chiyoja iná i'imá naco'oná, caja iná hue'epí pu'uhuaré la'ajeño necá. Eyá me'echuji ne'iyajena la'acá pu'uhuaré. Uncá meño'ojó iná hue'epila meque i'imacáñoca necá. Iná i'imá naco'oná ejomi iná hue'epí mecajenaca ina'uqué necá. Ñaquele pa'aniya quiñaja apú, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño amájeri penaje. \v 25 Ñaqué caja pu'uhuacá ne'iyajena la'acá palá. Raú iná hue'epí palá la'ajéñoca necá. Me'echuje caja ne'iyajena la'acá palá. E'iyonaja uncá ri'imalaje micho'ojneji que naliyá. \c 6 \p \v 1 Marí que pihuacára'aca ajopana hua'até sápajeño: Pihuacára'a nephácaloje nacarihuate ja'apí palá penaje. Uncaja que Jesucristo ja'apiyá jema'ajeño iphá na'apí, ajopana ina'uqué pura'ajeño pu'uhuaré Tupana nacú. Napura'ajó caja pu'uhuaré ripuráca'alo huehuíña'atacare ina'uqué nacú. Ri'imacá piyá marí que pihuacára'a nephaca nacarihuate ja'apí. \v 2 Nasapa ca'ajná apú hua'até, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeri caja ricá najhua'até. Ricá ja'apí uncá nephala palá ca'ajná, necá que caja ri'imacale najhua'até. Uncá ca'ajná nasápala palá rijló. Marí uncá paala. Richaje nasápajica rijló palá, Jesucristo ja'apiyá jema'ajeri ri'imacale. Ricá, íqui'ija Tupana huátacarejlo nala'á nacaje. Marí que numacá pijló, pehuíña'atacaloje necá rinacu penaje. \s1 Naca la'acá iná pechu pu'ují yucuna marí: \p \v 3-4 Re ne'iyajena, uncá Jesucristo puráca'alo chuhuá calé nehuíña'ata ina'uqué Tupana nacú. Marí que nala'acá aú nala'á nanacuhuá hue'epiño que huani. Uncá na calé nahue'epí. Huéchiruna necá ajopana hua'até aca'ácacano nacú. Meque quemacánaca puráca'aloji jimaje naca'ácaco pajhua'atéchaca. Pachá napechu i'imacá chapú nachá'atajeño nacú. Marí que nala'acá aú uncá paala ne'emacá pajhua'atéchaca. Pu'uhuaré caja napura'acó panacuhuácaca. Uncá ina'uquélaruna que napechu i'imacá panacuhuácaca. \v 5 Hua'ajini aca'ácaño pajhua'atéchaca ileruna ina'uqué. Caja apichátacanami queja napechu i'imacale, naca'ácaco pajhua'atéchaca. Caja napechu pajno'oró quehuácaje puráca'aloji liyá. Marí que napechu nacú ri'imacá: “Hue'emajé Tupana yucuna ajopana, ajopánajlo que. Aú na'ajé huajló cajrú liñeru.” Pijló numá, para'acó piyá ilé que la'acano ina'uqué nacú. \p \v 6 Iná la'acachu Tupana huátaca que, palani huani inajlo ricá. Palani inajlo ricá, pu'ují iná pechu i'imacachu nacaje i'imacare iná capi hua'até. \v 7 Uncá huajña'alá nacaje majó huajhua'ató huamoto'oqué huacajé. Ñaqué caja huataca'ajica huacajé uncá caja huajña'alaje nacaje huajhua'ató. \v 8 A'arumacaji, ajñácaje caje i'imacachu inajlo, queyajupa iná i'imacá raú. \v 9 Re ina'uqué naquiyana canacújne'equena huani necá. Huéchirunaja necá nacaje ña'acana nacú najluhua. Cajrú nacaje majopeja amátari necá. Iná amátaca camejérina riyená aú, que caja nacaje amátaca rijluhua necá. Uncá huani paala najló ricá. Marí caje aú nacapichata necó. \v 10 Que'iyapé ina'uqué la'acá najluhua nacaje pu'uhuaré, nahuátacale íqui'ija liñeru. Huechi caja ne'iyajena huátaca liñeru najluhua. Raú calé nayurí Tupana chojé i'imacana caphí. Reyá a'ajná ño'ojó cajrú namaca chapú caje yajhué. \s1 Iná i'iracóloje Tupana puráca'alo nacojé penaje yucuna marí: \p \v 11 Tupana ja'apiyá jema'ajeri picá. Pila'aniya pu'uhuaré numacare nacú pijló. Pila'á palá; pihue'epí caja pitucumó Tupana huátaca que la'acana; pipechu i'imá caja caphí Tupana chojé. Piyuríniya ra'apiyá i'imacana. Pihuata caja íqui'ija Tupana, ajopana ina'uqué hua'até. Pi'imá caja ina'uqué huani najhua'até. Pila'aniya caja ujhuí piliyó ajopana ina'uqué; pila'aniya caja pipéchuhua ujhuí Tupana ja'apiyá jema'acana liyá. Pila'aniya caja picó hue'epiri que huani. \v 12 Pila'á pipechu locópa'alaja nacaje Tupana huátaca que, papichátacaloje pu'uhuaré nala'acare rehuá penaje. Tupana a'arí pijló cajmuchaji, pi'imacáloje matajnaco je'echú chu raú penaje. Pihue'epí caja pitucumó ilé cajmuchaji ja'apiyá i'imacánaja, ñaqué ri'imacáloje pijló penaje. Ricá penaje Tupana i'ihuapari rijluhua picá. Caja caphí pipechu Tupana chojé. Caja pi'imá riyucuna najló íqui'iruna ina'uqué jimaje i'imacá. \v 13 Tupana a'arí piyuqueja eja'ahuá chu i'imacáñojlo napechu, ne'emacáloje raú penaje. Jesucristo tára'aco Poncio Pilato jimaje huacajé, rimá rijló rinacuhuá na ina'uqueca ri'imacá. Chuhua Tupana jimaje que, Jesucristo jimaje que, nuhuacára'aca pema'acá no'opiyá. \v 14 Pila'aniya apojó, papiyácaniya caja nupuráca'alo. Richuhuaja pi'imajé riyucuna najló. Pila'á palá. Raú uncá na calé quemájeri pinacu: “Uncá paala rila'acá” que. Marí queja pila'ajica palá Jesucristo iphájica majó ejená. \v 15 Riphájica rená chojé rijló ejomi Tupana huacára'ajeri piño Ri'irí Jesucristo majó. Palani huani Tupana; Huacára'ajeri huani caja ricá. Uncá caja apú i'imalá richaje huacára'ajeri. Hue'epiri caja piyuqueja nacaje la'acana ricá. Ajopana huacára'ajeño huacára'ajeri caja ricá. Ajopana chaje i'imacaño, chaje huani caja ricá. \v 16 Ricaja calé pajluhuaja, uncá tajnácajo penaje calé i'imacá ricá. Mejáma'atani e'iyá ricá. Uncá na calé i'ijnárijla rejo. Uncá caja ina'uqué amálare ricá; uncá meque la'ajé iná amala ricá. Marí que i'imacá ricá. Palá napura'ajico rinacu hua'ajini huani. Piyuqueja nacaje la'ajeri caja ri'imajica hua'ajini huani. \p \v 17 Pihuacára'a cajrú le'ejepeláruna, napechu i'imacá piyá nanacuhuá ajopana ina'uqué chá'atajeño que huani. Pihuacára'a caja necá, napechu i'imacá piyá caphí le'ejepélaji, liñeru caje chojé. Mequetánaja penaje calé quele. Uncá naje calé iná pechu i'imacá caphí ilé caje chojé. Ricaja calé Tupana, iná pechu i'imacare chojé caphí. Ricá a'arí huajló ñó'ope nacaje, hue'emacáloje palá raú penaje. \v 18 Pimá caja cajrú le'ejepelárunajlo, nala'achí palá ajopana ina'uqué. Pimá caja najló, mamejajné na'acáloje ajopana ñaté penaje. Nacaje camu'ují nala'acare nacú na'ajé najló. Palani huani Tupánajlo marí que la'acana. \v 19 Marí cajé aú nacaje palani huani i'imajica najló je'echú chu. Re iná i'imajica palá huani. \s1 Caja penaje rimacare nacú Timotéojlo marí: \p \v 20-21 Timoteo, Tupana a'arí picá, pehuíña'atacaloje ina'uqué ripuráca'alo nacú penaje. Ñaquele pila'á ricá palá. Pema'aniya majopeja pura'ajeño ja'apiyá. Uncá Tupana puráca'alo chuhuá calé napuráca'alo. Caja nayurí Tupana puráca'alo ja'apiyá i'imacana. Ñaquele uncá na penaje calé nacaje nemacare nacú ina'uquejlo. Nemá napuráca'alo nacú: “Cajrú hue'epícaño le'ejé ricá.” Majopéjari ta ricá quele napura'ó nacú. \p Nuhuata Tupana la'acá picá palá. Maáreje riyucuna tajnaro.