\id TIT \h TIITO \toc1 Tiito \toc2 TIITO \toc3 Tit. \mt1 Tiito \c 1 \s1 Ju'u Paplo, Tiito' teamtau ji'ojte \p \v 1 Inepo Paplo' teame, Liojta betchi'bo jiapsaka intok a' nesaurita joame intok inepo, Jesukrijtota betana yeu pu'aritaka yeteu bittuari, junuen inepo, jume' Liojta yeu pu'arim, bempo'im, Liojta betana weyeka a' nok lutu'uriata intok bempo'im Liojta sualeka a' yo'oree'u betana, junaet am majta betchi'bo a' tekil maki. Ini'i lutu'uria, inim, Liojta betchi'bo tu'isi yee jiapsituame betana. \v 2 Junuen inime'e, juka' jiba yuu jiapsiwamta, Lios, jakwoo juni'i aa noki'ichiata ka nokame, aapo'ik inim aniata kee naateo naatekai itou bicha a' na'ikiaka'uta. \v 3 Intok i'ani, taewai au yeu a' pu'arit, inim aapo, jiba aapo'ik betana nok lutu'uriata, aapo itom jinne'ume ju'u Lios, aapo nee aet saweka, in a' tekil makaka'ue in yee majta'ue, yee a' ju'uneiyaatualaa. \v 4 Inika'a ji'osia ji'ojteita nee eu bittua, Tiito, empo Jesukrijtota itom a' suale' betchi'bo, tua lutu'uriapo in yoemia. Inepo, itom yo'owa Liojta betana intok Jesukrijto, itom jinne'ukamta betana, juka' tu'ika em bitnee'uta intok yanti, ka jain eaka em jiapsinee'uta ee betana a' waatakai. \s1 Ju'u tekil Tiitota jum bwiaara Kreeta' tea'po yaaka'u \p \v 5 Junako, inepo jum senu bwiaara bawepo yeu kateka, Kreeta' tea'po nee enchi to'o sikaa, junama'a, inepo juka' em joa'uta, ama be'eemta em a' chupsune' betchi'bo, intok junaman, ili jo'aram be'eka tana, tua in enchi aet tejwaaka'po aman, jume' Krijtota sualemmeu yo'o ya'arim tuneeme, em yeu am pu'aka, am yo'o yaaka' betchi'bo nee junama'a enchi tawaak. \v 6 Ju'u Krijtota sualemmeu yo'o kecha'anaame, ini'i, si'imeku au suuaka jiapsine. Junuen, kaita'po, ka tu'ik betana aet nokna' betchi'bo. Ini'i, wepulaik jiba jubine. Intok inime'e yoemiam, Krijtota am nakeka a' sual ta'aane. Intok inim tu'isi jiapsaka intok bem yo'owam nok jikkajaka, am yo'oreka bem jiapsa'u, amet ju'uneiyaanaa. \v 7 Bwe'ituk, ju'u, jume' Krijtota sualemmeu yo'o ya'ari, ini'i, Liojta betchi'bo a' joo'ea'uta a' tekil maktakai, junuen, ka tu'ik betana ka aet nokna' betchi'bo, utte'a, si'imeku aapo'ik au suaka a' jiapsinee'uta. Kaita'po aapo a' ea'po jiba weene. Intok kia seej chukti a' omtinee'u betana au yu'iine. Ini'i ka naamumukne. Intok kia ka yee bepbaane. Intok kia tomita, ka a' koba'ita ka a' ukkuline. \v 8 Ala ini'i, jume' mekka betana au yaajame, a' jo'apo tu'isi am mabbetnee'uta a' ta'aane. Tu'ik bo'o jooriaka jiapsine. Si'ime suawaka, suasi jiapsiwamta ta'aane. Tu'ika, lutu'uriaka weyemta bo'o jooriane. Wepulsi Liojta betchi'bo jiba jiapsine. Intok ju'u ka tu'ik betana a au a' yu'inee'uta ta'aane. \v 9 Ini'i, Krijtota betana nok lutu'uriata, tua ammaali weyeka, aapo'ik a' majtawaka'a benasi a' ta'aaka, iniat wikiaka ket watem inika'a tu'ik betana yee majtawamtae, ka ta'abwisi eaka, ka bem ko'om eene' betchi'bo am aniane. Intok iniae, jume' a' beje'eka nokame, inia betana ta'abwisi eaka, juka' lutu'uriata bem a' jajamne' betchi'bo. \p \v 10 Bwe'ituk jume'e, juka' Liojta betana nok lutu'uriata, ka a' jikkajika jiapsibaeme, juebena. Intok jume' juriom nasuk che'a juni'i anekai, inime'e, kaita suawakamta yee majtame intok juka' yoemrata bai tatta'aa. \v 11 Inime'esan junen, itepo, bem yee majta'u betana, tee am nok koba'ane. Bwe'ituk inime'e junen, inim jaibu watem jo'aakame, lutu'uriata betana ta'abwisi am eetuaka am koptatualaa, jachin juni'i tomi yo'obaekai juka' ka bem yee majta'ea'uta yee majtakai. \p \v 12 Seenu, jiba inime mak junama bawepo bwiia yeu kateka Kreeta' tea'po joometaka, chukula yeu weenemta watekut ju'uneaka nokame, aapo, jiba jume' ale benasi yoememmet nokaka, ini'i: “Jume' inim bwiaara Kreeta' tea'po joomem, jiba junen aa nonoki'ichi. Ka tu'ik yeteu joowamta tu'ure. Ka weela'po jiji'ibwa. Intok ka tekipanoaka jiapsibaeme”, ti jiiak. \v 13 Intok ini'i, lutu'uriata nookak. Inia betchi'bo empo, junama'a jume' Krijtota sualemmeu, kutti ameu noknee junuen inime'e, ka kia jak wa'am, taa yuma'isi Krijtota sual ta'aaka bem jiapsine' betchi'bo. \v 14 Intok inime'e, juka' jurio yoemrata betana weyeka, ka lutu'uriataka, kia beja etejoitaka teuwaarita, intok kia, wame'e, Liojta betana lutu'uriata omola tawaaka, ta'abwik bem nesaurim, ka bem am jikkajibaane' betchi'bo, inia betana kutti ameu noknee. \p \v 15 Jume' wepulsi tu'ika jiba amet ayukai, inime' betchi'bo, si'ime tu'isi weyeka aayuk. Taa wame'e, ka Krijtota sual ta'aaka intok kia tu'ika kaita amet ayukame betchi'bo, wepulsi tu'i machika ame betchi'bo kaita. Bwe'ituk bem eerim intok bempo'im a emo ae ju'uneiyaa'u suawa, jaiti machika, tu'ik kaita a am bittua. \v 16 Inime'e, Liojta emo ta'a'ati jiakai, taa bempo, ju'u bem jiapsa'ue, a ju'uneiyaatu, inia betana ka a' lutu'uriatuka'u. Inime'e kujtiachisi mamachi. Intok jita ya'uraata juni'i ka jikkaja. Tu'ik, jita juni'i ka a' joo ta'aa. \c 2 \s1 Ju'u tu'ik betana yee ae majtawa'u \p \v 1 Taa empo, ju'u em noknee'u, ini'i, jiba wee'po, ju'u si'ime tu'ik betana yee majtawamta mak weyeme tune. \v 2 Jume' yo'otuim naa buustia bem unnaa nonoknee'ut emo am suanee'u betana, ameu noknee. Intok emo yo'ori teboka, suawaka, suasi jiapsiwamta ta'aane. Intok jiba junaen, Krijtota bem suale'uta, Liojta lutu'uriata witti a' weye'po aman, tu'isi a' sualne. Bem yee nak ta'aanee'ut intok si'imeku a bem bo'o bitnee'ut, inia betana ameu nokne. \v 3 Ketchia jiba inieni, jume' jaamut yo'otuim, si'imem bichapo sua maisi intok Liojta yo'oreka jiapsine. Inime'e kaabetat nokaka rejtine. Intok kia ka nanaakone. Bempo, bem tu'isi jiapsa'ue, tu'ik amet ta'aa tebokai. \v 4 Junuen jume' bebemem, bem kukunam intok bem yoemiam, bem am nak ta'aanee'ut, \v 5 intok inime'e, suawaka, suasi jiapsiwamta ta'aane, intok wepulsi tu'isi bem jiapsi'ea'a benasi jiapsine. Inime'e, bem jo'arata makripo, tu'ulisi tekil ka oubane. Si'imeku tu'u jijiapsine. Bem kukunam mak tuttu'ika am nok jikkajine, inia betana am majta betchi'bo. Junuen inim, kaabeta, Liojta nok lutu'uriat ka tu'isi nokne' betchi'bo. \v 6 Jume' ju'ubwa yo'otume juni'i ketchia, jiba junaen, empo, inim si'imekut suasi am jiapsine' betchi'bo ameu noknee. \v 7 Intok inia betana, jiba empo, tu'isi em jiapsa'u betana, si'imekut tu'ik eu am ta'aatuane. Inime'e, empo iniat am majtakai, wepulsi a' eiyaaka em aet jiapseka, a' bo'o jooria'uta jiba, kaita mabet bo'o bichakai em joa'ue et a' bit teboka am majtane. \v 8 Inika'a intok empo nokakai, wepulsi lutu'uriaka, suawaka, witti a' noknee. Junuen, iniat kaabe ka tu'isi a' weye'eti jiaka, a enchi aet yoopna machikai. Junuen inim, ju'u itom beje'eka aneme, inia betana tiune. Ini'i junuen kaitat, ka tu'isi emot a nok machikai. \p \v 9 Jume' tetekoka, bem tekom betchi'bo jiapsame, empo, jume' tekom, si'imeku am nok jikkajine' betchi'bo, inime'e bem joa'ue am alleetuakai intok kaitat bem am beje'eka am nonokne' betchi'bo, ameu noknee. \v 10 Intok inime'e, ka bem jita e'etbwane' betchi'bo, ala inime'e wepulsi si'imekut bem emo yo'ori tebo'uta amet bit tebone. Junuen inim si'imem, bem tu'isi emo weiyaaka bem jiapsa'ut, juka' Lios itom jinne'ukamta betana lutu'uriata yee majtawaka weyemta, a' eiyaawaka a' tu'ireaka'po amet a' bitna' betchi'bo. \p \v 11 Bwe'ituk ju'u Lios, inim yee jinne'u betchi'bo, a' joa'ue itou waatek, tua yee nak jiokolekai. Ini'i san inim si'imem jinne'uneeka weye. \v 12 Inien ju'u, juka' Liojta tua yee a' nak jiokole'ue, itepo a aet ju'unea, juka' inim ka tu'ika joowamta intok ujyoisi weyeka, yee'alleetuaka ka tu'ik itom joopea'uta, itom a' kopta i'aka intok inim, suawaka, suasi itom jiapsinee'uta intok tu'ik, lutu'uriakamta joaka, intok jiba Liojta yo'oreka itom a' alleetuanee'uta itom a' majta. \v 13 Intok ketchia inika'a, juka' chukula, tua ujyoisi weyeka, chupneeka, aapo'ik itom a' bitne'e ti jiaka'uta, ini'i, juka' itom jinne'ukame, Jesukrijto, aapo itom eiyaa'u, Liojta tua yo'orisi a'abo a' nottinee'uta a' bit bo'o bichaka itom jiapsinee'u betana itom a' majtakai. \v 14 Aapo jiba itom jinne'u betchi'bo, a' me'etune' betchi'bo au su'u tojak. Junuen, inim si'ime ka tu'ik betana itom jinne'uka, intok wepulsi si'imeku aapo'ik betchi'bo a itom jiapsa'po tajtia, junuen aapo'ik yoemiam taka, tua junen jiaka, si'ime tu'ik itom a' joaka jiapsipeene' betchi'bo. \p \v 15 Jiba inia betana san, empo, utte'a am majtanee'uta. Inime'e, ka ko'om eaka intok ka ta'abwisi bem eene' betchi'bo, empo, Krijtota betana si'imeku lutu'uriaka, kuttipo ameu noknee. Empo, kaabeta inia betana jachin juni'i, kia jak wa'am emak a' weetuane. \c 3 \s1 Ju'u, jume' Krijtota sualeme joo'ea'u \p \v 1 Inime'e empo, inim yoemratau yo'o ya'arita intok si'ime wate ya'uraata, ka am beje'eka, bem ea'po aman bem katnee'ut, intok bem joo i'a'ut bem am nok jikkajinee'u betana ameu noknee. Intok ket inime'e, si'ime tu'isi weyemta bem a' joonee'uta, wepulsi bem aet jiapsine' betchi'bo ameu noknee. \v 2 Kaabetat ka tu'isi bem noknee'ut intok ka bem nanassuanee'ut, ala yee jiokol ta'aanee'ut, inim si'imemmak, bem tuttu'ika jiapsa'ut, emo ju'uneiyaa tebokai. \p \v 3 Bwe'ituk itepotee juni'i ketchia, che'a bat naataka, suawa kaita itot ayuka intok itepo ka Liojta nok jikkaji ta'aan. Amma'ali ito jiapsa'ati eaka, kaachin auka bai ta'aawaka tee jiji'oben. Intok ka tu'ik itom joopea'u betana intok inim si'ime ka tu'ika emo ae alleetuawaka joowamta betana, itepo ka ito yu'een. Wepulsi ka itom yee bibitpea'u, kaabetat jita itom tu'uree'u, si'imemmak tee juju'enaekan, kujti mamachika intok naa buusti itepo juni'i, kujti eiyaawan. \v 4 Taa junako, ju'u Lios itom jinne'ukame, tua yee a' nak jiokolee'uta intok tua yee a' nak ta'aa'uta inim yeu a' machiakai, \v 5 iniae itom jinne'uk. Intok ka jita tua tu'ik itom ya'ari betchi'bo itom au lutu'uriaka'a benasia, taa ala, aapo junuen tua yee a' nak jiokoleka' betchi'bo a' yaaka'ue, itom ka tu'uwa ya'arimmet itom jiokoeka intok aapo, a' tu'u jiapsie, iniae bemelasi itom jiapsinee'uta itot a' autuakai. \v 6 Aapo, ju'u itom jinne'ukamta, Jesukrijtota betchi'bo, aapo'ik betana a' tu'u jiapsita, kaita be'eeka, yuma'isi itom a' bittualaa. \v 7 Junuen, tua yee nak jiokolekai, aapo, a' yoemiawam benasi, tu'isi itom mabetaka, intok junuen itepo, juka' jiba yuu jiapsiwamta, itom bit bo'o bicha'uta, aamak itom a' bitne' betchi'bo. \p \v 8 Si'ime ini'i nooki in eu teuwaari, tua lutu'uria. Intok inepo inia weemta betana, ka a' koptaka, kuttipo nee enchi ameu a' nok i'a, junuen, jume' Liojta sual ta'aame, tu'isi weyemtat jiapseka bem a' joone' betchi'bo. Bwe'ituk ini'i inien teuwaawame, tu'ika aet ayuka intok ini'i si'imem betchi'bo tu'ika si'imekut yee aniaka weye. \v 9 Taa empo, juka' ili juni'i ka suawaka teuwaawamta betana intok kia juka'a, jume' bat naataka katriam betana weyeka, ka lutu'uriataka kia beja etejoi taka ayukamta, intok Moiseejtuka'uta nesauri ji'ojteim, inime'e betana ka nau eewaka, nau nok nassuawamta, kia ili juni'i ka a' jikkajibaane. Bwe'ituk ini'i weeme, kaita tu'ika aet aayuk intok kaita teuwaa. \p \v 10 Intok junama'a Krijtota sualeme nasuk, senuk ka enchim nau eetuaka, emo na'ikimtetuabaemta aneo, inika'a empo, sejtul oo woosa inia betana a' tejwaaka au noknee. Inika'a intok, ka enchi a' nok jikkajao, ka intok emo mak a' tu'urine. \v 11 Bwe'ituk junuen iniae empo a aet ju'uneene, inika'a inien anemta, wepulsi ka tu'ik aet ayuka'po. Intok jiba aapo'ik inien ka tu'ik a' ya'arikue, iniae ka tu'isi au tawaariaka'uta. \s1 Juka' Paplota, Tiitota a' ya'aria i'a'u \p \v 12 Empo, juka' Artemaaj teamta oo juka' Tiikiko' teamta, inime betana senuk nee aman eu a' bittuako, junak ka bo'o bichaka, empo aman bwe'u jo'ara Nikopolij tea'u neu yebijne. Bwe'ituk inepo junama'a, baji metpo seberiata simsu'po tajtia nee ama anbaeka'ea. \v 13 Empo, juka' ya'uraata bichapo yee nokriamta, Seenaj teamta, intok juka' Apooloj teamta, inime'e a am ania'ut, si'imeku inime'e naa buusti bem kate'u bicha bem bo'o joone' betchi'bo, kaita ameu be'eekai, si'imeku am aniane. \v 14 Intok junama'a jume' Krijtota sualeme ketchia, jiba inien tu'isi weyemta a' joo ta'aane. Intok junuen bempo'im, jume' jiokot eame bem am aniane' betchi'bo. Junuen inime'e, tu'ik joaka intok yee aniaka, inim tu'iku amet eenaa. \s1 Ji'ojtesuka am tebotua intok Liojta betana ameu tu'ik a'awa \p \v 15 Jume' inim nemak aneme, si'ime eu tebote. Empo, junama jume' Krijtopo itomak werim, itom nake'um, nee am tebotuaria. Ju'u Lios, aapo'ik betana tu'ik enchim bittuane. Tua junuentune.