\id JON  
\ide UTF8
\h JONAH 
\toc3 Jon 
\toc1 BABYOR NI JONAH 
\toc2 Jonah 
\mt2 BABYOR NI  
\mt1 JONAH  
\is1 Murung’agen e Re Ke Babyor Ney  
\ip \bk Fare Babyor ni Jonah\bk* e bay riy murung’agen ba profet ni guy rogon ni nge dabi fol ko tin ni yog Got ngak ni nge rin’. I yog Got ngak ni nge yan nga Nineveh nib binaw nib ga’ u Assyria, ma girdi’ nu Israel nge yu Assyria e yad ba togopluw. Mi Jonah ni be’ u Israel e dabun ni nge yan i yog e thin rok Got ngak e girdi’ nu Nineveh, ni bochan e richey miyad pi’ keru’rad ko denen ni yad be ngongliy me runguyrad Got nge dabki kirebnag e binaw nu Nineveh. Me munmum me fol Jonah rok Got, ma fa’ani gu’ nde kirebnag Got e binaw nu Nineveh me kireban’.  
\ip Murung’agen Jonah e be dag ni Got e bay gelngin nma gagiyegnag e tin ke sunumeg, ma ku be dag ni Got e ba t’uf e girdi’ rok mma runguyrad. Ya mus ko pi to’ogor rok girdi’en ni aram yu Israel ma ba’adag ni nge n’ag fan u wan’ e denen rorad nge ayuwegrad, ma dabun ni nge gechig nagrad me thang e pogofan rorad.  
\is1 Gathon e Re Ke Babyor Ney  
\io1 I Jonah nni pining made fol 1:1–17  
\io1 Jonah ni pi’ keru’ ko kireb nge mat’aw 2:1–10  
\io1 Thin rok Jonah nib togopluw nga Nineveh 3:1–10  
\io1 Wurengan’ rok Got nga daken yu Nineveh 4:1–11  
\c 1  
\s1 Jonah nde fol rok \nd SOMOL\nd*  
\p
\v 1 Reb e rran me non \nd SOMOL\nd* ngak Jonah nib mo’on ni fak Amittai.  
\v 2 Ni ga’ar, “Man nga Nineveh, ni fare binaw nib ga’, ngam welthin nib togopluw ngay; gub na’ab nga feni kireb e girdi’ riy.”  
\v 3 Machane me mil Jonah rok \nd SOMOL\nd* nge yan nga Tarshish. I yan nga Joppa, me pir’eg ba barkow u rom ni be n’en ni nge yan nga Tarshish; me pi’ puluwon nge un nga daken me cheag ngak e sala ko re barkow nem ngranod nga Tarshish, nike mal’af rok \nd SOMOL\nd*.   
\p
\v 4 Machane me pi’ \nd SOMOL\nd* bangi nifeng nib gel nge yan nga regur; me cham e lang ngorad nib gel nge yan i par ni be chugur ni nge pil fare barkow.  
\v 5 Ma urngin fapi sala nrusgad miyad tolul nra bagyad ma be man ayuw ko birok e got. Miyad yin’ e chugum nu barkow nga maday, ni nge ba’ud e barkow. Ma ngiyal’ i nem ma ke yan Jonah i mol nga mayum ko barkow, ni kari mol.   
\p
\v 6 Me yib e kapten ko i pir’eg u rom me ga’ar ngak, “Mang e kam rin’ ni kam mol? Mu od ngam meybil ngam ning e ayuw ko got rom. Ya sana ra runguydad, me siy ku da m’ad.”   
\p
\v 7 Me ga’ar fapi sala, “Ngad girngiyed e pow ngad nanged e cha’ ni nga don’ed e kireb nga daken ko re riya’ ney ni keb ngodad.” Miyad rin’ ni aram rogon, me yan i m’ug ni Jonah.  
\v 8 Ma aram me lungurad ngak, “Ere chiney e ngamog ngomad! Mini’ e kireb rok e ren’ey? Mang e kamrin’ ngaray? Mang nam e mub riy? Ga be’ u uw?”   
\p
\v 9 Me fulweg Jonah ni ga’ar, “Gu ba Hebrew; gu ma liyor ngak \nd SOMOL\nd*, ni fare Got nu tharmiy, ni ir e sunumiy e binaw nge day.”  
\v 10 Me rus fapi sala, me lungurad ngak, “Rib kireb e n’en ni kam rin’!” Ya kar nanged ni be mil rok \nd SOMOL\nd*, ya ke weliy ngorad.   
\p
\v 11 Ma fare yoko’ e be gel i yan, me ga’ar fapi sala ngak, “Mang e nggu rin’ed ngom me mocha’ e day ngodad?”  
\v 12 Me fulweg Jonah ni ga’ar, “Mon’ed gag nga maday, me mocha’ e day ngomed. Gu manang ni gag e kireb rog ma ke aw e re yoko’ ney ngomed.”  
\v 13 Me maman fapi sala nge musmus rogorad ni yad be guy rogon ni nge thap fare barkow ko binaw, ma de yag ya be gel fare yoko’ i yan.  
\v 14 Ma aram miyad yog ngalang ngak ni lungrad, “\nd SOMOL\nd*, gamad be meybil ngom ni dab mu li’mad nggu m’ad ni bochan e pogofan rok e re pumo’on ney; I gur \nd SOMOL\nd* e bmil fan e pin’ey ngom; gur e mu rin’ e n’en ni ga ba’adag.”  
\v 15 Miyad chibiy Jonah nga ron’ed nga maday; ka chingiyal’nem me mocha’.  
\v 16 Me par fapi sala ni kar tamdaggad ngak \nd SOMOL\nd*, miyad pi’ ba maligach miyad micheg ni ngu’ur pigpiggad ngak.   
\p
\v 17 Me l’oeg \nd SOMOL\nd* ba nig ni ba ga’ nge yib i ful’ Jonah; me par Jonah u lan yin fare nig ni dalip e rran nge dalip e nep’.   
\c 2  
\s1 Meybil rok Jonah  
\p
\v 1 Me meybil Jonah ngak \nd SOMOL\nd* ni Got rok u rom u lan yin fare nig ni ga’ar:   
\q1
\v 2 “U fithik’ e buchbuchan’ rog, a \nd SOMOL\nd*, mu gu piningem  
\q2 ma ga fulweg lungug.  
\q1 U ar u lan e fayleng ko yam’  
\q2 e gu yornag e ayuw, ma ga rung’ag lungug.   
\q1
\v 3 Mon’eg nggu wan nga’ar,  
\q2 nga t’ay e regur,  
\q2 nge tharayeg e day,  
\q2 ma pi n’ew rom nib gel e lobeb u dakenag.   
\q1
\v 4 Ma aram mug ga’ar, “Kan tharbageg u p’eowchem;  
\q2 gur ku ra gguy bayay e Tempel rom nib thothup?   
\q1
\v 5 I yib e day nge tharayeg nggu l’ad ngay;  
\q2 nggu ligil nga’ar,  
\q2 me ing e lem nu maday chugeg.   
\q1
\v 6 Gu wan nga’ar nggu mada’ nga enggin fapi burey;  
\q2 ngalan fa re binaw ni yug ma par e garog riy nib man’ ndariy n’umngin nap’an;  
\q2 machane gur \nd SOMOL\nd* ni Got rog e kam fulwegneg u ar nda gum’!   
\q1
\v 7 Nap’an ni gu thamiy rog ni nggum’,  
\q2 ma aram mu gu meybil ngom \nd SOMOL\nd*,  
\q2 ma ga rung’ag lamag ngalan e Tempel rom nib thothup.   
\q1
\v 8 Pi’in yad be toer ngak fapi liyos ndabiyag ni ngar ayuwegned be’  
\q2 e kar paged gur ni dakurir yul’yul’gad ngom.   
\q1
\v 9 Machane bay gu tang nigem ni gu be pining e sorok ngom;  
\q2 ma bay gu li’ ba gamanman nggu pi’ ngom ni maligach,  
\q2 tin ni kug weliy ngom e bay gu rin’.  
\q2 I \nd SOMOL\nd* e ma yib e ayuw rok!”   
\p
\v 10 Me non \nd SOMOL\nd* ngak fare nig, me yib fare nig i thuwag Jonah nga dap’el’ay.   
\c 3  
\s1 Jonah ni fol ko tin ni yog \nd SOMOL\nd*  
\p
\v 1 Me ga’ar \nd SOMOL\nd* ngak Jonah bayay,  
\v 2 “Mu fal’eg rogom ngam man nga Nineveh, ni fare binaw nib ga’ ngamog lungug ko girdi’ riy.”  
\v 3 Me fal’eg Jonah rogon me yan nga Nineveh, ni bod rogon nike yog \nd SOMOL\nd* ngak. Ma re binaw nu Nineveh nem e bbinaw ni ba ga’, ya dalip e rran ni yira yan mfin ntaw nga baraba’.  
\v 4 Me yan Jonah ngalan e re binaw nem; me milekag nreb e rran nib polo’, me welthin ni ga’ar, “Ka aningeg i ragag e rran min kirebnag yu Nineveh!”  
\v 5 Me mich Got u wan’ e girdi’ nu Nineveh; miyad turguy ni gubin e girdi’ ni ngar paged e abich, ma urngin e girdi’ ni mus rok e en nth’abi tolang nge mada’ ngak e en nib th’abi sobut’, ni nga ron’ed e tutuw ni mad, ya ngar daged ni karkal gad ngan’rad kar pi’ed keru’rad ko kireb.   
\p
\v 6 Nap’an ni rung’ag e en ni pilung nu Nineveh e re bugithin nem, me sak’iy u tagil’ ngalang, me luf madan e pilung u daken, me yin’ e mad ni tutuw me yan i par nga fithik’ e awat.  
\v 7 Me pi’ e thin nge yan ngak e girdi’ nu Nineveh ni be ga’ar, “Re thin ney e bbugithin nike yib rok e en ni pilung nge pi tolang rok. Dariy be’ ni ngki kay ban’en; urngin e girdi’ nge garbaw nge saf e dab kur ked ban’en ara ra garbod gad.  
\v 8 Urngin e girdi’ nge gamanman ni thingar ron’ed e mad ni tutuw. Urngin e girdi’ ma thingar tedan’rad ngar meybilgad ngak Got, ma thingar ra paged rarograd ni kireb nge ngongolrad ni kireb.  
\v 9 Ma aram e sana ra thiliyeg Got laniyan’; ma sana ra tal e damumuw rok, me siy da m’ad!”   
\p
\v 10 Me guy Got e tin kar rin’ed; me guy ni kar paged e kireb ni yad be ngongliy. Ma aram me thiliyeg laniyan’ nge daki pag fare riya’ nge yib ngorad ni bod rogon ni yog ni bayi rin’.   
\c 4  
\s1 Damumuw ni tay Jonah nge runguy rok Got  
\p
\v 1 Me dabuy Jonah e ren’nem, me yib e damumuw ngak.  
\v 2 Ma aram me meybil ni ga’ar, “\nd SOMOL\nd*, gu be fithem, gathi gog faram u m’on ndawor gu pag e tabinaw rog, ni irera’ e n’en ni ga ra rin’? Aram fan ni gu athamgil nggu mil nga Tarshish! Ya gu manang ni gur ba Got ni gab sumunguy ma ri ga ma runguy e girdi’; ma gubin ngiyal’ ni gab gumaen’, ma gubin ngiyal’ ni gab gol, ma gubin ngiyal’ ni kam fal’eg rogom kam par nrayag ni ngam thiliyeg lanin’um nge dab kum pi’ e gechig.\x - \xo 4:2 \xt Exo 34:6\x*  
\v 3  \nd SOMOL\nd*, mu thang e pogofan rog, ya kabfel’ ni gu ra yim’ ko bin ni nggu par ni gub fos.”  
\v 4 Me fulweg \nd SOMOL\nd* ni ga’ar, “Mang mat’wum ni ngam damumuw?”   
\p
\v 5 Me yan Jonah nga wuru’ fare binaw ko ba’ ni ngek, me yan i par nga but’. Me ngongliy bang i ban’en nge naf ko tagalul’ riy, ni be son ni nge guy e n’en ni nge buchi u Nineveh.  
\v 6 Me gagiyegnag \nd SOMOL\nd* ni Got ba ke gek’iy” nge ilal nge yib i upunguy Jonah, nge pi’ e tagalul’ ngak ni fan e nge dabi gafgow ko gowel, mri felan’ Jonah ko fare ke gek’iy.  
\v 7 Machane fa’ani reb e rran riy, ni be puf e woch, me gagiyegnag Got ba ololay nge li’ fare ke gek’iy nge yim’.  
\v 8 Ma fa’ani tolang e yal’ i yan, me l’oeg Got e nifeng nib gowel nge yib ko ngek, me chugur ni nge aw Jonah nga but’ ni bochan gowelngin e yal’ ni be aw ngak. Me finey ni manga yim’. Me ga’ar, “Kabfel’ ni gu ra yim’ ko bin ni nggu par ni gub fos.”   
\p
\v 9 Machane me ga’ar Got ngak, “Mang mat’wum ni ngam damumuw u murung’agen fare ke gek’iy?” Me fulweg Jonah ni ga’ar, “Ri bay mat’wug ni nggu damumuw nggu finey ni kabfel’ ni nggum’!”  
\v 10 Me ga’ar \nd SOMOL\nd* ngak, “Re ken’ey e ilal u ta’ab nep’, me reb e rran riy me yim’, dariy bochi ban’en ni mu rin’ ngay, gathi gur e mu guy rogon nge ilal, machane ke kireban’um ngay!  
\v 11 Ere gur dab gu runguy yu Nineveh? Ya bbinaw ni ba ga’ nib pag 120,000 e bitir ni bay riy ndawor ra bucheged ban’en, ma ku er rogon e garbaw ni pire’ ni bay riy.”