\id HAG  
\ide UTF8
\h HAGGAI 
\toc3 Hag 
\toc1 BABYOR NI HAGGAI 
\toc2 Haggai 
\mt2 BABYOR NI  
\mt1 HAGGAI  
\is1 Murung’agen e Re Ke Babyor Ney  
\ip \bk Fare Babyor ni Haggai\bk* e bay riy e thin ni yog Somol ngak Haggai ni profet ni nge weliy ngak e girdi’ ko duw ni 520 u m’on ndawori yib Kristus. Ngiyal’nem e ke sul e girdi’ ni ur pired u Babylon ni kalbus nga Jerusalem. Kar pired u Jerusalem ni in e duw, machane kab puth e Tempel ndawor ni toy. Mu daken fapi thin rok Somol ngak Haggai ni profet e yog Somol ngorad e tayugang’ ko girdi’ ni ngar toyed fare Tempel bayay, me micheg Somol ngorad ni bayi ayuwegrad nge fel’ rogorad miyad par u fithik’ e gapas ni bochan e bay ur rin’ed e tin ni ba’adag Somol.  
\is1 Gathon e Re Ke Babyor Ney  
\io1 Nog ni ngan toy bayay fare Tempel 1:1–15  
\io1 Pi thin ni nge fal’eg lanin’uy me pi’ e l’agan’ 2:1–23  
\c 1  
\s1 Yog \nd SOMOL\nd* ni ngan toy bayay fare Tempel  
\p
\v 1 Bin l’agruw e duw ni Darius e Pilung nu Persia, ni aram e bin m’on e rran ko bin n’el e pul, me non \nd SOMOL\nd* u daken Haggai ni profet. Thin ni yog \nd SOMOL\nd* e fan ngak fare governor nu Judah, ni Zerubbabel nib mo’on ni fak Shealtiel, ma ku fan ngak fare Prist ni Th’abi Ga’, ni aram Joshua nib mo’on ni fak Jehozadak.   
\p
\v 2 I ga’ar \nd SOMOL\nd* ni Gubin ma Rayag Rok ngak Haggai, “Pi girdi’ ney e yad be yog ni gathi aray e ngiyal’ ni bfel’ ni ngan toy bayay fare Tempel.”  
\v 3 Ma aram me yog \nd SOMOL\nd* e re thin ney u l’ugun Haggai ko fapi girdi’:  
\v 4 “Girdi’ rog, mangfan ni gimed be par u lan bogi naun ni fafalel’ ma kabay e Tempel rog u but’ nib puth?  
\v 5 Damur guyed e n’en ni be buch romed?  
\v 6 Kam yunged e woldug ni \add grain\add* nrib yo’or, machane wom’ngin ni kam t’ared e ri bochu’uw. Bay e ggan ni ngam ked, machane de gaman ni ngam fosgad ngay. Bay e wayin ni ngam unumed, machane de gaman ni ngam chinggad ngay. Bay e mad romed, machane de gaman ni nge magwal nagmed. Ma pi’in yad be maruwel e dab ra gaman gad u pulworad.  
\v 7 Damur guyed fan e ran’ey nike yodroy?  
\v 8 Ere mmarod e chiney ngalan e burey ngam th’abed e ren, ngam toyed bayay fare Tempel; ma aram e ra felfelan’ug min liyor ngog ni bod nthingar nrin’.   
\p
\v 9 “Um fineyed ni bay mu t’ired wom’ngin e woldug nib yo’or, machane me yan i aw nri buchu’uw. Ma nap’an e mu feked fapi wom’ngin e woldug nga tabnaw, mug kirebnag. Mangfan e binem ni gu rin’? Bochan fare Tempel rog ni be par nib puth u but’ mra bugmed ma ke thay parwon i muruwliy e naun rok.  
\v 10 Aram fan ndakir yib e n’uw ma dakir tugul ban’en.  
\v 11 Kug pag e yal’ nib gel kem’ay e ran u daken e but’ ngu daken e ted, nge yung i flang ko \add grain\add*, nge yung i woldug ko \add grape\add*, nge milay’ ko \add olive\add*, nge gubin mit e woldug nma tugul u but’, ma ku er rogon e gamanman nge girdi’, nge gubin ban’en ni gimed be guy rogon ni ngam yunged.”   
\s1 Girdi’ nima fol ko tin ke tay \nd SOMOL\nd* chiylen  
\p
\v 12 Ma aram e Zerubbabel nge Joshua nge gubin e girdi’ ni ur kalbusgad u wuru’ e nam u Babylon, ni karsuled e yad be rin’ e n’en ni yog e \nd SOMOL\nd* rorad ngorad ni ngar rin’ed. Kar pired ni yad ba marus ma yad be fol rok Haggai ni profet ni fare mal’og rok \nd SOMOL\nd*.  
\v 13 Ma aram me yog Haggai e thin rok \nd SOMOL\nd* ngak fapi girdi’: “Gube micheg ni bay gu par romed.”  
\v 14 Me pasignag \nd SOMOL\nd* laniyan’ gubin e girdi’ ni ngar muruwliyed fare Tempel: Zerubbabel, fare governor nu Judah; Joshua, ni fare Prist ni Th’abi Ga’, nge gubin e girdi’ ni ur kalbusgad u bang ni kar sulod. Ra tababgad ko maruwel ko fare Tempel rok \nd SOMOL\nd* ni Gubin ma Rayag Rok ni Got rorad,  
\v 15 ko rofen ni rliw’ nge aningeg ko bin nnel’ e pul ko duw ni l’agruw ni Darius e ir e pilung.   
\c 2  
\s1 Fel’ngin e bin nib be’ech e Tempel  
\p
\v 1 Rofen ni rliw’ nge ta’reb ko pul ni medlip ko fare duw, e ki non \nd SOMOL\nd* bayay u l’ugun Haggai ni profet.  
\v 2 I yog ngak Haggai ni nge yog ngak Zerubbabel, ni fare governor nu Judah, nge ngak Joshua ni fare Prist ni Th’abi Ga’, nge fapi girdi’, ni nge ga’ar ngorad,  
\v 3 “Bay be’ u fithik’med ni kamnang rogon feni fel’ fare Tempel ni immoy? Urrogon ya’an ni gimed be guy e chiney? Ya’an e chiney ni be m’ug e gowa dariy.  
\v 4 Machane chiney e dariy bigmed ni nge mulan’. Mmarwelgad ya gu bay romed.  
\v 5 Nap’an nimbad nga wuru’ yu Egypt, mug micheg ngomed ni gubin ngiyal’ ni gu bay romed. Ere kug bay romed, dab mu rusgad.   
\p
\v 6 “Dabki n’uw nap’an ma bay gu rurug e tharmiy nge fayleng, nge binaw nge day.  
\v 7 Bay gu rurug gubin e pi nam, ma gubin e pi machaf rorad ni bay ni fek ngaray, nge sug fare Tempel ko pi manigil.  
\v 8 Gubin e silber nge gol u fayleng e fanag.  
\v 9 Bin be’ech e Tempel e bayi gel feni manigil ko bin ni kafram, mu rom e bay gu fla’abnag e girdi’ rog riy miyad par u fithik’ e gapas.” I \nd SOMOL\nd* ni Gubin ma Rayag Rok e ke non.   
\s1 Fare profet ni fith lanyan’ fapi prist  
\p
\v 10 Rofen ni rliw’ nge aningeg ko pul ni mereb ko bin l’agruw e duw ni Darius e ir e pilung, me non fare \nd SOMOL\nd* ni Gubin ma Rayag Rok bayay ngak Haggai ni profet.  
\v 11 Ni ga’ar, “Mog ngak fapi prist ni ngar turguyed e fulweg ko re duwer ni ba’aray:  
\v 12 Susun e fa’anra fek be’ bang e ufin nib tabgul u reb e maligach nike bachiy ngabang ko wuru’ e mad rok. Ma fa’anra math fare wuru’ e mad rok nga bayal’ e flowa, ara ggan ni kanlith, ara wayin, ara gapgep ni \add olive\add*, ara yug reb e ggan, ma ku ra tabgul fare ggan?”  
\p Nap’an nni fith fare duwer, me fulweg fapi prist nra ga’argad, “Dangay.”   
\p
\v 13 Miki fith Haggai ni ga’ar, “Susun e be’ nike ta’ay ni bochan e ke math nga downgin be’ nike yim’. Ma aram me math nga reb fapi ggan, ma ra ta’ay fapi ggan?”  
\p Me fulweg fapi prist nra ga’argad, “Errogon.”   
\p
\v 14 Ma aram me ga’ar Haggai, “Be ga’ar \nd SOMOL\nd* e aram e ku ta’reb rogon ko girdi’ ko re nam ney nge gubin e tin yad be thognag, ere ku arrogon gubin ban’en ni yad be pi’ u daken e altar nike ta’ay.”   
\s1 \nd SOMOL\nd* e micheg e pi fal’eg wa’athan rok  
\p
\v 15 Me ga’ar \nd SOMOL\nd*, “Damur guyed e n’en ni be buch romed? U m’on nim tabab gad i toy bayay fare Tempel,  
\v 16 mmarod ngab ulung i \add grain\add* ni gimed be leamnag ni rliw’ thum, machane kemus ni ragag. Gimed ra yan ni ngam l’inged wugem e galon e wayin u tafen, migmed pir’eg ni kemus ni rliw’ e galon ni bay.  
\v 17 Gu pi’ e nifeng ni gel nge ayis ni nge kirebnag e tin gimed be guy rogon ni nge tugul. Machane ku dam pi’ed keru’med ko kireb romed.  
\v 18 Daba’ e rofen ni rliw’ nge aningeg ko pul ni mereb, ni aray e rofen ni kan mu’nag e def ko fare Tempel. Mu ted fanmedyan ko n’en ni nge buch e chiney i yan ngaram.  
\v 19 Yug aram rogon ni dakriy e \add grain\add* ni magach, nge yuke \add grape\add*, nge gek’iy ni \add fig\add*, nge gek’iy ni \add pomegranate\add*, nge gek’iy ni \add olive\add* nike yib wom’ngin, ma chiney i yan ngaram e bay gu fal’eg wa’athmed.”   
\s1 N’en ni micheg \nd SOMOL\nd* ngak Zerubbabel  
\p
\v 20 Ka rofen nem ni rliw’ nge aningeg ko re pul nem, miki non \nd SOMOL\nd* ngak Haggai ko yay ni l’agruw  
\v 21 ni fan ngak Zerubbabel, ni fare governor nu Judah: “Arame nggu rurug e tharmiy nge fayleng  
\v 22 mug gathay gil’ilungun e pilung mug taleg gelingrad. Bay gu pulpuliy e pi \add chariot\add* nge pi girdi’en e yan riy; ma bayi yim’ e pi os, ma pi girdi’en e yan u os e bay ra chelgad ngorad ngu’ur thanged e fan rorad.  
\v 23 Rofen nem e gur Zerubbabel ni tapigpig rog e bay gu fekem, nggu duwgiliyem ni ngam gagiyeg u fithingag. I gur e cha’ ni gu mel’eg nem.” I \nd SOMOL\nd* ni Gubin ma Rayag Rok e keyog e pi thin ney.