\id 1CO - YAO BIBLE VERSION \ide UTF-8 \h 1 Ŵakolinto \toc1 Chikalata chaandanda cha Paolo kwa Ŵakolinto \toc2 1 Ŵakolinto \toc3 1 Ŵakoli \mt2 Chikalata chaandanda chi che Paolo kwa \mt1 Ŵakolinto \imt Chilongolelo \ip Chikalata chaandanda kwa Wakolinto chalembekwe ni nduna che Paolo, chalembekwe pa yaka ya hansini na tano pakumala kupagwa ku Che Yesu (1.1). Chikalata chi chaliji chandanda mwa ikalata iŵili iyalembekwe ni che Paolo kwa ŵakunkulupilila Kilisito ŵaali ku Kolinto. Ŵalembile chikalata chi panepa alinkutama ku Efeso, akanaŵe kwajimajimila wandu wa ku Kolinto mpela yatite pakuamua mu ulendo wao wakwaula ni kuuja ku Makedonia. (16:5-9). \ip Chikalata chi chili majanjo ga che Paolo mpela iŵapochele kutyochela kwa ŵandu ŵane ŵakunkulupilila Kilisito yankati indu ineine yangalumbana iyatendekwaga pasikati ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵa ku Kolinto, yangalumbana yo ili pamo ni kusapulana ni chikululu. Ŵandu ŵa ku Kolinto ŵamanyiche kwaligongo lya usyoŵelo wao wa kunonyela nnope chikululu, kwayele nganichiŵa chindu cha kusimonjeka, che Paolo kwalembela ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito indu yo. Chikalata chaandanda kwa Ŵakolinto chi, chikwete liunjili lya 13 lyalikukunguluchila ngani ja unonyelo. \iot Yaili mu chitabu chi \io Che Paolo akwakomasya Ŵakolinto ni kwatogolela Akunnungu ligongo lyao (1:1-9). \io Che Paolo akukunguluchila ngani ja kusapulana kwa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵaali ku Kolinto (1:10-4:21). \io Che Paolo akukunguluchila yankati chikululu ni ngani ja kwausyana achinsyene pe mmikungulu (5-6). \io Che Paolo akwapa malango gankati kulombela, kupeleka mbopesi kwa inyago, ni kusongangana kwaligongo lya kupopelela, ni ntuuka kutyochela kwa Mbumu jwa Akunnungu, ni kusyuka (7-15). \io Akumalichisya kwa kusala ngani syakwe nsyene ni kukunguluchila nkati indu ine (16). \c 1 \p \v 1 Une che Paolo jumilanjikwe kuti meje nduna jwa Kilisito Che Yesu kwa kusaka kwakwe Akunnungu ni alongo ajetu che Sositene \v 2 tukunnembela mwanya ŵanli ŵandu ŵa Akunnungu ŵa ku Kolinto, ŵanyamwe mmilanjikwe mme ŵandu ŵa Akunnungu mu kulumbikana ni Kilisito Che Yesu, pamo ni ŵandu wose ŵaali papalipose ŵakwapopelela Ambuje ŵetu Che Yesu Kilisito jwali chilongola jwao ni jwetu. \p \v 3 Tukunsachila umbone ni chitendewele kutyochela kwa Akunnungu Atati ŵetu ni Ambuje Che Yesu Kilisito. \s Umbone mu kulumbikana ni Kilisito \p \v 4 Ngwatogolela Akunnungu kwa ligongo lyenu moŵa gose kwa ligongo lya umbone wa Akunnungu umpatile kwa litala li Che Yesu Kilisito. \v 5 Pakuŵa mu kulumbikana ni Kilisito mmele ŵakusichila mu indu yose, mpatile umanyilisi wose ni ukombole wose wa kulalichila. \v 6 Pakuŵa umboni nkati Kilisito ulimbichikwe mwa ŵanyamwe, \v 7 kwayele nganimma ŵakusoŵekwa ni ntuuka wauliwose kutyochela kwa Mbumu jwa Akunnungu, mpela inkuti kulolela kuunukulikwa kwa Ambuje ŵetu Che Yesu Kilisito. \v 8 Ŵelewo chanlimbisye mpaka kumbesi kuti mme ŵangali chileŵo pa lyuŵa lichauje Ambuje ŵetu Che Yesu Kilisito. \v 9 Akunnungu ali ŵakukulupilichika, ŵelewo ŵammilasile kuti ntame mu kukamulangana ni Che Yesu Kilisito mwanagwawo ŵaali Ambuje ŵetu. \s Kulekangana kwa ŵakunkulupilila Kilisito \p \v 10 Achalongo achinjangu, ngunchondelela mlina lya Ambuje ŵetu Che Yesu Kilisito, njilane wose mu inkuŵecheta kuti kukapagwa kulekangana pasikati jenu, nnopennope nkole nganisyo simo ni nningwa umo. \v 11 Achalongo achinjangu, ŵandu ŵane ŵaali mu mpingo u che Kiloe asalile kuti ŵanyamwe nkulekangana kwa maloŵe. \v 12 Ngusaka sale chimbilikene kukwenu, mundu jwine akuti, “Une ngwakuya che Paolo,” ni jwine akuti, “Une ngwakuya che Apolo,” jwine akuti, “Une ngwakuya che Kefa,” ni jwine akuti, “Une ngwakuya Kilisito.” \v 13 Ana nkuganisya kuti Kilisito agaŵaniche? Ana che Paolo ni juŵaŵambikwe pa nsalaba kwaligongo lyenu? Pane ana mwabatiswe kuti mme ŵakulijiganya ŵa che Paolo? \v 14 Ngwatogolela Akunnungu pakuŵa nganinambatisya jwalijose pasikati jenu ikaŵe che Kilispo ni che Gayo pe. \v 15 Kwayele ngapagwa mundu jwakukombola kusala kuti abatiswe aŵe jwakulijiganya jwangu. \v 16 Ngukumbuchila, iyoyo nambatisye che Sitefano ni ŵaali mu nyuumba jao, nambo ngangukumbuchila kuti nambatisye mundu jwine. \v 17 Pakuŵa Kilisito ngananajichisya kwabatisya ŵandu, nambo naalalichile ŵandu Ngani Jambone, ni ngaŵa kwa maloŵe gakwanonyelesya ŵandu, kuti chiwa cha Kilisito pa nsalaba chinaŵe cha bule. \s Kilisito ali machili ni lunda lwa Akunnungu \p \v 18 Pakuŵa utenga nkati chiwa cha Kilisito pa nsalaba ukuwoneka uloŵelo kwa ŵakusochela, nambo kwetuwe ŵatukukulupuswa, tukugaona machili ga Akunnungu. \v 19 Malembelo ga Akunnungu gakusala, \q “Chinalujonanje lunda lwa ŵandu ŵaali ni lunda, \q ni umanyilisi wa ŵandu ŵaali ni umanyilisi chinaukane.” \m \v 20 Alikwapi jwakwete lunda? Alikwapi jwakwiganya malajisyo? Alikwapi jwakumanyilila kutagula indu ya pachilambo? Akunnungu alutesile lunda lwa chilambo chino luŵe uloŵelo. \p \v 21 Nti yalutite lunda lwa Akunnungu, ŵandu ŵa pachilambo ngakukombola kwamanyilila Akunnungu kwa lunda lwao achinsyene. Nambo Akunnungu ŵasachile kwakulupusya ŵandu ŵakwakulupilila kwa litala lya utenga utukwalalichila, aula waukuoneka uli uloŵelo kwa aŵala ŵaali ni lunda lwa chiundu. \v 22 Ŵayahudi akusaka imanyisyo ni Ŵagiliki akusosa lunda. \v 23 Nambo uweji tukunlalichila ngani ja Kilisito juŵaŵambikwe pa nsalaba. Ngani jajikuloleka chakukuŵasya kwa Ŵayahudi ni uloŵelo kwa ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi. \v 24 Nambo kwa ŵele uŵaŵilanjikwe ni Akunnungu, Ŵayahudi pane ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi, Kilisito ali machili ga Akunnungu ni lunda lwa Akunnungu. \v 25 Pakuŵa chachikuloleka uli uloŵelo wa Akunnungu chikwete lunda kupunda lunda lwa ŵandu, nombe chachikuloleka uli ulepetelo wa Akunnungu chikwete machili kugapunda machili ga ŵandu. \p \v 26 Nipele achalongo achinjangu, nkumbuchile imwaliji paŵammilasile Akunnungu. Kwa chipimo cha ŵandu nganimma ŵajinji ŵaŵakwete lunda, iyoyo nganimma ŵajinji ŵamwaliji ni machili, nombe nganimma ŵajinji umwamanyiche nnope. \v 27 Nambo Akunnungu ŵaisagwile indu yaikuwoneka ili yakuloŵela pachilambo kuti ŵataje soni ŵandu ŵaali ni lunda, sooni Akunnungu aisagwile yakulepetala ya pachilambo kuti ŵataje soni ŵandu ŵaali ni machili. \v 28 Akunnungu aisagwile indu ya pachilambo yakunyeluswa ni kukanikwa ni yaikuwoneka yangalimate, kuti aijonanje aila yaikuwoneka ni ŵandu kuti yanamate mu nganisyo sya ŵandu. \v 29 Akunnungu ŵatesile yeleyo kuti akapagwa mundu ŵakulilapa paujo pao. \v 30 Akunnungu nsyene anlumbikenye mwanya ni Che Yesu Kilisito. Nombe Akunnungu antesile Kilisito aŵe lunda lwetu. Tukuŵalanjikwa ŵambone paujo pa Akunnungu, ni kuŵa ŵandu ŵatuŵichikwe pa jika kwa ligongo lya Akunnungu ni ŵawombweche. \v 31 Mpela itite kulembekwa Mmalembelo Gamaswela, “Jwalijose jwakulilapa alilape kwa achila chatesile Ambuje.” \c 2 \s Utenga nkati Kilisito juŵaŵambikwe pa nsalaba \p \v 1 Achalongo achinjangu, uneji panaiche kukwenu kukunnalichila ngani ja ntemela wa Akunnungu, nganimecheta maloŵe ga kunonopa namose lunda lwa chiundu. \v 2 Pakuŵa panaliji kukwenu nawamwiwe ninamanyilile chindu chachili chose nambo kwamanyilila Che Yesu Kilisito pe, ajula juŵaŵambikwe pa nsalaba. \v 3 Panaiche kukwenu naliji jwakulepetala, ni natetemele kwa lipamba. \v 4 Majiganyo gangu ni kulalichila kwangu nganikuŵa kwa lunda lwa kwanyenga ŵandu, nambo yaliji kwa machili ga Mbumu jwa Akunnungu. \v 5 Natesile yele kuti chikulupi chenu chikakulupilila lunda lwa ŵandu, nambo chikulupililo cha machili ga Akunnungu. \s Luunda lwa Akunnungu \p \v 6 Tukulalichila utenga wa lunda kwa aŵala ŵakusile mu chikulupi nambo ngaŵa lunda lwa chilambo chino, namose ngaŵa lunda lwa aŵala achakulu ŵa chilambo chi ŵaali mumpingo wakupotela. \v 7 Tukunlalichila lunda lwa Akunnungu lwalusisiche, alula lunda luŵalusagwile Akunnungu kwaligongo lya kulumbikana mu ukulu wao chikanaŵe gumbikwa chilambo. \v 8 Nganijupagwa namose jwankulu jumo mwa ŵakutawala chilambo chi jwalumanyilile lunda lu. Akalumanyilile ngakammambe pa nsalaba Ambuje ŵa ukulu. \v 9 Nambo mpela itite pakulembekwa Mmalembelo Gamaswela, \q “Indu yanganiiwoneche atamuno kupikanika \q indu yanti ngapagwa mundu jwawayiye kuganisya \q yele ni indu iŵaŵichile chile Akunnungu aŵala ŵakwanonyela.” \m \v 10 Nambo Akunnungu atuunukulile uweji yantemela yakwe kwalitala lya Mbumu jwakwe. Pakuŵa Mbumu jo akulolesyalolesya kila chindu natamuno indu yantemela yaikwagamba Akunnungu. \v 11 Ngapagwa mundu jwakwimanyilila nganisyo sya mundu ikaŵe mundu nsyenepe. Iyoyo ni indu ya Akunnungu ngapagwa jwakwimanyilila ikaŵe Mbumu jwa Akunnungu. \v 12 Uwe nganitupochela mbumu jwa pachilambo pano, nambo twampochele Mbumu jwatyochele kwa Akunnungu, kuti tumanyilile indu yose yatupele Akunnungu. \p \v 13 Kwapele ngatukusala maloŵe ga kwa lunda lwalukujiganyikwa ni ŵandu nambo tukusala maloŵe ga kwa lunda lwalukujiganyikwa ni Mbumu jwa Akunnungu. Tukutagula indu ya Mbumu jwa usyene kwa aŵala ŵaali ni Mbumu jwa Akunnungu. \v 14 Nambo mundu jwanganakola Mbumu jwa Akunnungu ngakukombola kuipochela indu yaikutyochela kwa Mbumu jwa Akunnungu. Pakuŵa kukwakwe akuiwona ili uloŵelo ni ngakukombola kuimanyilila pakuŵa ikumanyika kwa ukamusyo wa Mbumu jwa Akunnungu. \v 15 Mundu jwali ni Mbumu jwa Akunnungu akukombola kuipima indu yose nambo ngapagwa mundu jwakukombola kunlamula. \v 16 Mpela itite pakulembekwa Mmalembelo Gamaswela “Nduni jwaaumanyi umanyilisi wa Ambuje? Nduni jwakukombola kwajiganya?” Nambo uweji tukwete umanyilisi wa Kilisito. \c 3 \s Achikatumetume ŵa Akunnungu \p \v 1 Achalongo achinjangu, uneji nganiŵecheta nomwe mpela ŵandu ŵakulongoswa ni Mbumu jwa Akunnungu nambo naŵechete ni ŵanyamwe mpela ŵandu ŵa pachilambo pa nti twanache mu kwakulupilila Kilisito. \v 2 Nang'wesisye maŵele, ngaŵa yakulya yakulimba, pakuŵa nganinkombola kulya, namose sambano ngankupakombola kulya. \v 3 Pakuŵa ŵanyamwe chiŵela nkutama mpela ŵandu ŵa pa chilambo yakuti pakutama. Uli pasikati jenu nganiupagwa wiu ni utinda? Yele yose ikulosya kuti ŵanyamwe chiŵela nli ŵandu ŵa chilambo chino, ni ŵanyamwe nkutama mpela chilambo ichikuti pakusaka. \v 4 Jumo jwenu pakuti, “Une ngwakuya che Paolo,” ni jwine asalaga, “Une ngwakuya che Apolo,” uli ngankutenda mpela ŵandu ŵa pa chilambo yakuti pakutenda? \p \v 5 Ana che Apolo ali ŵaani? Ni che Paolo ali ŵaani? Uweji tuli achikatumetume ŵa Akunnungu utukunnyichisya chikulupi. Jwalijose apanganyisye masengo gapegwilwe ni Ambuje. \v 6 Une napandile mbeju ni che Apolo ŵajitilile meesi nambo Akunnungu ni uŵajimelesye. \v 7 Nambo ŵapandile ngaŵa chindu sooni ŵajitilile meesi ngaŵa chindu nambo Akunnungu pe ŵaŵajimelesye mbeju ali jwankulu. \v 8 Mundu juŵapandile ni juŵajitilile meesi wose ali yalumo ni Akunnungu chachimpa jwalijose mbote jakwe malinga ni masengo gakwe gapangenye. \v 9 Pakuŵa uwe wose tuli achikatumetume ŵa Akunnungu, ŵanyamwe nli ngunda wa Akunnungu, iyoyo nli nyuumba ja Akunnungu. \p \v 10 Kwa ligongo lya umbone wa Akunnungu ambele masengo, misile nsingi mpela jwakutaŵa jwambone yakuti kukolosya, ni mundu jwine akutaŵa pachanya pakwe. Nambo jwalijose jwakutaŵa alilolechesye yakuti pakutaŵa pachanya pakwe. \v 11 Pakuŵa ngapagwa mundu jwakupakombola kuŵika nsingi wine kupunda aula wemale kuŵichikwa, yaani Che Yesu Kilisito. \v 12 Pachanya nsingi wo mundu akukombola kutaŵa kwa sahabu pane kwa feza pane kwa maganga ga ntengo wekulungwa pane kwa itela pane kwa manyasi pane kwa masamba. \v 13 Usalale wa masengo ga mundu jwalijose chiuwoneche ni kuŵichikwa pangasisika, pa lyuŵa litaiche Kilisito kukwalamula ŵandu. Pakuŵa pa lyuŵa lyo, mooto chiuunukule masengo ga kila mundu ni wele mooto chiulinje umbone wa masengo ga mundu jwalijose ni kulosya iŵaga gali gakusalala. \v 14 Iŵaga chataŵile mundu pachanya pa nsingi wo ngachipya kwa mooto wo, mundu jo chapochele ntulilo. \v 15 Iŵaga chataŵile cho chichipye, nipele mundu jo ngaapata ntulilo wao, nambo nsyene jo chakulupuswe mpela ila apokweche pa mooto. \p \v 16 Ana ngankumanyilila kuti ŵanyamwe nli Nyuumba ja Akunnungu ni kuti Mbumu jwa Akunnungu akutama nkati mwenu? \v 17 Nipele naga mundu akujijonanga Nyuumba ja Akunnungu, nombe Akunnungu chanjonanje mundu jo. Pakuŵa Nyuumba ja Akunnungu jili jeswela, ni ŵanyamwe nli Nyuumba jo. \p \v 18 Mundu jwalijose akalilambusya nsyene, iŵaga mundu mwa ŵanyamwe akuliganisya kuti ali ni lunda lwa chilambo chino, mbaya aŵeje jwakuloŵela kuti akole ni lunda lusyene. \v 19 Pakuŵa lunda lwa chilambo chino luli uloŵelo paujo pa Akunnungu pakuŵa ilembekwe Mmalembelo Gamaswela, “Akunnungu akwatanjisya ŵandu ŵaali ni lunda mu ukalamuche wao.” \v 20 Ni sooni ilembekwe Mmalembelo Gamaswela, “Ambuje akusimanyilila nganisyo sya ŵandu ŵaali ni lunda lwa pachilambo kuti syangali chindu.” \v 21 Pele mundu jwalijose ngasalilapila ŵandu. Pakuŵa indu yose ili yenu ŵanyamwe. \v 22 Aŵaga che Paolo pane che Apolo pane che Kefa pane chilambo pane umi pane chiwa pane katema ka sambano pane katema kakakwika, yoseyo ili yenu ŵanyamwe, \v 23 ni ŵanyamwe nli ŵandu ŵa Kilisito ni Kilisito ali ŵa Akunnungu. \c 4 \s Achinduna ŵa Kilisito \p \v 1 Mundu atuŵalanje kuti tuli achikatumetume ŵa Kilisito ŵatupegwilwe masengo ga kwalalichila ŵandu mitemela ja Akunnungu. \v 2 Pelepo kwa jwalijose jwapegwilwe masengo go ikusachilwa aŵeje jwakukulupichika. \v 3 Nambo kwa une ngaŵa chindu, nalamulikwaga ni ŵanyamwe pane ni mundu jwalijose, ni une ngangulilamula nansyene. \v 4 Mu ntima mwangu ngangulamulikwa ni chindu chachilichose, nambo chindu cho ngachikulosya kuti nganingola chileŵo, Ambuje ni ŵakunamula une. \v 5 Nombe mwanya ngasinlamula liloŵe kakanaŵe kwika katema kakwe, nneche mpaka pachaiche Ambuje. Ŵelewo chaiunukule indu yesisiche mu chipi ni kuŵika palulanga nganisyo sya mitima ja ŵandu. Nipele kila mundu chapochele ulape wakwe kutyochela kwa Akunnungu. \p \v 6 Achalongo achinjangu, mechete yankati che Apolo ni une, kuti kwalitala lya uweji nlijiganye chiŵecheto chi, “Nkamulichisye maloŵe ga.” Kuti mwa ŵanyamwe akapagwa mundu jwalijose jwakulilapila mundu ju ni kunnyelusya mundu jwine. \v 7 Ŵaani ŵansagwile mmwe mme jwakwapunda ŵane? Ana ngaŵa Akunnungu ŵampele indu yose inkwete? Iŵaga mpegwilwe kwachichi nkulifuna mpela ila ngaŵa yakupegwa? \p \v 8 Sambano mmasile kupata yose yaikunsoŵa! Sambano nsichile. Mmele mamwenye pangali uweji! Mbaya nkaliji mamwenye kuti nowe ŵakwe tuŵe mamwenye pamo nomwe. \v 9 Ikuloleka kukwangu kuti Akunnungu atuŵisile uweji achinduna nti ŵambesi ŵa wosepe, mpela ŵandu ŵalamulikwe kuulagwa paujo pa ŵandu, tuŵele chindu chakusekasya paujo pa chilambo ni mmbujo mwa achikatumetume ŵa kwinani ni mmbujo mwa ŵandu. \v 10 Tuli ŵakuloŵela kwa liwamba lya kwatumichila Kilisito, nambo ŵanyamwe nli ŵa lunda mu kulumbikana ni Kilisito! Uwe tuli ŵakulepetala nambo ŵanyamwe nkwete machili, ŵanyamwe nkuchimbichikwa nambo uwe tukwaluka. \v 11 Namuno sambano tukwete sala ni njota ni usauchi, tukuputikwa nnope ni nganitukola pakutama. \v 12 Tukulaga kupanganya masengo ni makono getu twachinsyene. Paakutulwesya uweji tukwapa upile, pakutusausya tukupililila, \v 13 paakututukana uweji tukwajanga kwa kwachimbichisya. Namuno sambano tukuoneka mpela usakwa wa pachilambo, ni kila mundu akutulola mpela ŵapugwe. \p \v 14 Ngangulemba yelei kuti nantesye soni nambo ngunjiganya mpela achiŵanangu ŵakunonyelwa. \v 15 Namose nkwete ŵakunnela achajinji nkulumbikana ni Kilisito nambo nganinkola achatati ŵajinji. Pakuŵa mu kulumbikana ni Kilisito une mele atati ŵenu kwakunlalichila Ngani Jambone. \p \v 16 Nipele ngunchondelela ntende mpela ingutendaga une. \v 17 Kwaligongo li nguntuma che Timoseo kukwenu, mwanangu jwakunonyelwa ni jwakukulupilichika nkulumbikana ni Ambuje. Ŵelewo chankumbusye litala lyangukuya une nkulumbikana ni Kilisito. Litala lingwiganya papali pose mmipingo ja ŵandu wose ŵakunkulupilila Kilisito. \p \v 18 Ŵane mwa ŵanyamwe atandite kulifuna achiganisyaga kuti nganyika sooni kukwenu. \v 19 Nambo chiiche kukwenu chitema pe Ambuje asakaga, nipele chinaiwone nansyene ngaŵa maloŵe gao gakulifuna pe nambo ni machili galinago ŵele ŵakulifuna. \v 20 Pakuŵa umwenye wa Akunnungu ngaŵa kwa kusala pe nambo mu machili. \v 21 Chichi chachikunnonyela? Iche kukwenu ndili ni lubokola, pane iche ni ntima wa unonyelo ni wakulitimalika? \c 5 \s Nliŵambasye ni chikululu ni chigwagwa \p \v 1 Ipikaniche isyene kuti pasikati jenu chipali chikululu, sooni chikululu cho chili chakogoya, ni nganichipagwe namose kwa ŵandu ŵangakwamanyilila Akunnungu. Mundu akugona ni jwankongwe jwa atatigwe. \v 2 Ni ŵanyamwe nkukombola chinauli kulilapa? Ikaliji mbaya kukwenu kunkolela chanasa mundu jo ni mundu jwatesile chindu cho aŵinjikwe pasikati jenu. \v 3 Uneji ndili kwakutalichila ni ŵanyamwe mchiilu, nambo ntima wangu uli pamo ni ŵanyamwe. Jwampagwe mmbumu nansyene masile kunlamulila jwelejo jwatesile chindu cha soni mpela ila ndili papopo. \v 4 Pankusongangana kwa lina lya Ambuje wetu Che Yesu, noneji ndili pamo ni ŵanyamwe kwa mbumu, ni machili ga Ambuje Che Yesu gali papopo, \v 5 muntyosye mundu jo kwa Shetani kuti chiilu chao chijonasiche ni mbumu jao jikulupuswe pa lyuŵa lya kwika kwa Ambuje Che Yesu kukwalamula ŵandu. \p \v 6 Kulilapa kwenu ngaŵa kwambone. Ana ngankumanyilila kuti amila kanandi jikuchesula utandi wejinji? \v 7 Nipele, ntyosye amila ja kalakala kuti nswejele mbee. Nipele chinlandane ni utandi wasambano wa nkate wangataga amila, mpela yaikusachilwa kuŵa. Pakuŵa Kilisito ŵaali Mwanangondolo jwa Pasaka atyosyekwe kuti aŵe mbopesi jetu. \v 8 Nipele tutende chindimba cha Pasaka, ngaŵa kwa amila ja kalakala, ajila amila ja sambi ni ugongomalo. Nambo kwa nkate wangataga amila, wauli ntima weswela ni wausyene. \p \v 9 Nannembele mu chikalata changu chiine kuti nkasyoŵekana ni ŵandu ŵa chikululu. \v 10 Ngangusala kuti nkasyoŵekana ni ŵandu wose pachilambo, aŵala ŵachikululu, pane ŵakunyela, ni ŵakusumula ni ŵakuipopelela inyago. Pakuŵa kuliŵambasya ni ŵandu wo ikambajile kutyoka pachilambo. \v 11 Nambo sambano ngunlembela ŵanyamwe kuti ngasinsyoŵekana ni mundu jwalijose jwakuti akunkulupilila Kilisito akuno ali jwa chikululu pane jwakunyela pane jwakuipopelela inyago pane jwakwatindanya ŵandu pane jwakolelwa pane jwakusumula. Mundu jwanti yele ngasinkunda namose kulya nawo. \p \v 12 Nganigaŵa masengo gangu kwalamula ŵandu ŵanganaŵa mu mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. Ŵanyamwe nkusachilwa kwalamula ŵaali mu mpingo wo. \v 13 Nambo Akunnungu nsyene chiŵalamule ŵanganaŵa mu mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. Pakuŵa ilembekwe Mmalembelo Gamaswela, “Mumminje mundu jwangalumbana jwali pasikati jenu.” \c 6 \s Ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito amalisye magambo gao achinsyene \p \v 1 Mundu pasikati jenu amenyanaga ni njakwe iŵele uli akunjausya kukummechetela pa nkungulu wa ŵandu ŵangakwamanyilila Akunnungu badala ja kunjausya paujo pa ŵandu ŵa Akunnungu? \v 2 Ana ngankwimanyilila kuti ŵandu ŵa Akunnungu chachichilamula chilambo? Iŵaga ŵanyamwe chinchalamula ŵandu wose ŵa pachilambo kwachichi ngankukombola kugalamula magambo gamwana ga? \v 3 Ana ngankumanyilila kuti chinchalamula achikatumetume ŵa kwinani? Ana gelego ngaŵa gamakulungwa kupunda gelega ga pachilambo? \v 4 Pankuŵa ni umenyani wa pakang'wa, kwachichi nkwaŵilanga ŵandu ŵangachimbichikwa mu mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito anlamule? \v 5 Nguŵecheta yele kuti nanjalusye. Ana nganapagwa mundu mu mpingo wenu jwali ni lunda lwa kukombola kwajilanya ŵakukulupilila achinjakwe? \v 6 Nambo isyoŵeleche, jwakukulupilila akunjausya jwakukulupilila njakwe paujo pa nkungulu ni kwaleka ŵandu ŵangakunkulupilila Kilisito anlamule. \p \v 7 Kujausyana mwachinsyene kunkungulu kukulosya kuti ntesile chileŵo. Ana ngaikaŵe mbaya kukwenu kuleŵelwa? Ngaikaŵe mbaya kukwenu kusumulwa ipanje yenu? \v 8 Nambo ŵanyamwe mwachinsyene nkwatendela ŵandu ya yangalumbana ni kwasumula ipanje yao, nkwatendela gagogo namuno ŵakukulupilila achinjenu. \v 9 Ana ngakwimanyilila kuti ŵachigongomalo ngajinjila mu umwenye wa Akunnungu? Ngasinlilambusya, ngaŵa ŵachigwagwa namose ŵakwipopelela inyago, namose ŵachikululu atamuno ŵakugonana jwannume ni jwannume, nombe jwankongwe ni jwankongwe, \v 10 atamuno ŵa wiyi atamuno ŵakunyela atamuno ŵakolelwa atamuno ŵakunong'ona atamuno ŵakusumula, ŵanawose wo ngajinjila mu umwenye wa Akunnungu. \v 11 Ŵane mwa ŵanyamwe ŵaliji ŵanti iyoyo, nambo sambi syenu silecheleswe, ni mmichikwe pajika kwa ligongo lya Akunnungu ni mmoneche ŵambone paujo pao kwa litala lya Ambuje Che Yesu Kilisito ni kwa litala lya Mbumu jwa Akunnungu ŵetu. \s Iilu yenu yakusye Akunnungu \p \v 12 Mundu akukombola kuti nyi, “Kukwangu nechelelwe kuipanganya indu yose.” Nambo ngaŵa kila chindu chachikufai. Ngukunda kuti ngukombola kupanganya kila chindu nambo nganguchileka chindu chachilichose chindawale. \v 13 Nkukombola kusala, “Yakulya kwa ligongo lya lutumbo ni lutumbo kwa ligongo lya yakulya.” Nambo Akunnungu chaijonanje yose. Chiilu ngaŵa kwa chikululu nambo chili kwa ligongo lya kwatumichila Ambuje nombe Ambuje akuchigosa chiilu. \v 14 Kwa machili gao Akunnungu ŵaasyusisye Ambuje, nombe chatusyusye noweji kwa machili gakwe. \p \v 15 Ana ngankwimanyilila kuti iilu yenu ŵanyamwe ili iŵalo ya Kilisito? Ana nyigale iŵalo ya Kilisito kuilumbikanya ni chiilu cha jwachigwagwa? Ngwamba! \v 16 Ngankwimanyilila kuti jwalumbikene ni jwachigwagwa ali chiilu chimo ni jwele? Pakuŵa Malembelo ga Akunnungu gakuti, “Ŵele ŵaŵili wo chaŵe chiilu chimo.” \v 17 Nambo jwelejo jwalumbikene ni Ambuje ali pamo najo mu mbumu. \v 18 Ntame kwakutalichila ni chikululu. Sambi sine syose syasikutendekwa ni ŵandu ngasikutendekwa mu iilu yao, nambo jwachigwagwa akuchitendela sambi chiilu chakwe nsyene. \v 19 Ana ngankwimanyilila kuti iilu yenu ili nyuumba ja Mbumu jwa Akunnungu, jwali munkati mwenu, jumwampochele kutyochela Akunnungu? Kwapele, ŵanyamwe umi wenu ngaŵa umi wenu mwachinsyene nambo nli ŵandu ŵa Akunnungu. \v 20 Nsumikwe kwa ntengo wekulungwa. Nipele, sambano mwalape Akunnungu kwa iilu yenu. \c 7 \s Ngani jankati ulombela \p \v 1 Sambano tulole imwanembele ila, kwambone ŵalume atame pangalombela. \v 2 Nambo kwaligongo lya chikululu, kila jwannume akole ŵankwakwe nsyene, nombe kila jwankongwe akole ŵankwakwe nsyene. \v 3 Ikusachilwa jwannume ŵapeje ŵankwakwe yaikuŵajilwa, iyoyopeyo ikusachilwa ni jwankongwe ŵapeje ŵankwakwe yaikuŵajilwa. \v 4 Jwankongwe nganakola ulamusi pa chiilu chakwe nsyene nambo ŵankwakwe, iyoyopeyo jwannume nganakola ulamusi pa chiilu chakwe nsyene ikaŵe ŵankwakwe. \v 5 Nkajimana, nambo njitichisyane kwa moŵa kanandi kuti nkole katema kambone ka kupopela. Nkakaŵa kwonegana sooni, Shetani ngasaika kunlinga kwakulepela kupililila. \p \v 6 Maloŵe ganansalile nganigaŵa malajisyo, nambo nkukombola kusagula. \v 7 Ngulajila ŵandu wose aŵeje mpela indite pakuŵa une, nambo jwali jose akwete ntulilo wakwe nsyene kutyochela kwa Akunnungu, jwine akwete ntulilo wu ni jwine akwete ntulilo aula. \p \v 8 Nipele aŵala ŵangalombela ni kulombwa ni ŵawililwe ni achiŵankwawo, ngwasalila nyi, mbaya atame mpela mungutamila une. \v 9 Nambo iŵaga mundu ngakukombola kulisiŵila, alombele. Ili mbaya kulombela ngaŵa kukolelwa ni msese. \p \v 10 Kwa aŵala ŵamasile kulombana ngumpa malajisyo ga, ngaŵa gangu une nambo ga Ambuje, jwankongwe ngasalekana ni ŵankwakwe. \v 11 Nambo iŵaga alekengene atameje pangalombekwa, pane ajilane ni ŵankwakwe, iyoyo peyo ni jwannume ngasiŵaleka ŵankwakwe. \p \v 12 Nombe kwa ŵane uneji nguti nyi, gelega ngaŵa malajisyo ga Ambuje, iŵaga jwannume akwete jwankongwe jwangankulupilila Kilisito ni jwankongwe jo akundile kutama ni ŵankwakwe, jwannume jo akasanleka ŵankwakwe. \v 13 Jwankongwe jwakwete ŵankwakwe ŵangakunkulupilila Kilisito ni jwannume jo akundile kutama ni ŵankwakwe, jwankongwe jo akasanleka ŵankwakwe. \v 14 Pakuŵa jwele jwannume jwangakunkulupilila Kilisito akukundikwa ni Akunnungu kwa litala lya ŵankwakwe. Ni jwankongwe jwangakunkulupilila Kilisito akukundikwa ni Akunnungu kwa litala lya ŵankwakwe. Ikaŵaga yeleyo ŵanache ŵao akaliji mpela ŵanache ŵa ŵandu ŵangakwamanyilila Akunnungu nambo sambano akundikwe ni Akunnungu. \v 15 Iŵaga jwangakunkulupilila Kilisito jula akusaka kunneka njakwe jwali jwakukulupilila, munneche atende yeleyo, pelepo jwankongwe pane jwannume jwakunkulupilila Kilisito ngaakutaŵikwa. Akunnungu atuŵilasile uwe tutame mu chitendewele. \v 16 Pakuŵa nkwimanyilila uli mwe jwankongwe junkwakulupilila Kilisito panjipa chinkombole kwakulupusya ŵankwenu? Pane nkwimanyilila uli mwe jwannume junkwakulupilila Kilisito panjipa chimpakombole kwakulupusya ŵankwenu? \s Ntame mpela intite kuŵilanjikwa ni Akunnungu \p \v 17 Mundu jwalijose ajendelechele kutama mu utame wapegwilwe ni Ambuje, atame mpela yatite kutama paŵaŵilanjikwe ni Akunnungu. Gelega ni gangwasalila ŵandu wose mu mipingo jose ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. \v 18 Iŵaga mundu ŵaŵilanjikwe ni Akunnungu ali aumbele, ngasalitesya mpela nganaumbala. Ni iŵaga mundu ŵaŵilanjikwe ni Akunnungu akanaŵe kuumbala, ngasaumbala. \v 19 Kuumbala ngaŵa chindu ni ungaumbala ngaŵa chindu, nambo chindu chachikusachilwa chili kugakamulisya makanyo ga Akunnungu. \v 20 Jwalijose asigalile iyoyo mpela iŵaliji paŵaŵilanjikwe ni Akunnungu. \v 21 Ana mwaŵilanjikwe nli kapolo? Nkaikosya, nachiŵamuno nkwete lipesa lya kuŵa mundu jwanganintaŵikwa nambo ntumiye lye lipesa kupanganya yambone. \v 22 Pakuŵa jwele jwaŵilanjikwe ni Ambuje ali kapolo, jwelejo chaŵe jwalechelelwe ni Ambuje. Iyoyo peyo jwelejo jwaŵilanjikwe ali alechelelwe, jwelejo akuŵa kapolo jwa Kilisito. \v 23 Akunnungu ansumile kwa ntengo wekulungwa, ngasimma achikapolo ŵa ŵandu. \v 24 Achalongo achinjangu, mundu jwalijose ajendelechele kutama mu utame ulaula mpela iŵaliji paŵaŵilanjikwe, pakuŵa Akunnungu ali pamo ni ŵanyamwe. \s Mausyano gankati ulombela ni ŵakuwililwa ni achiŵankwawo \p \v 25 Sambano, nkati aila innembile kukwangu nkati ŵaliŵali pe ni ŵangalombela, une nganingola malajisyo kutyochela kwa Ambuje nambo nguŵecheta yeleyo mpela mundu jwakukulupilichika ni jumbochele chanasa cha Ambuje. \v 26 Kwaligongo lya kulaga kunkulaga, une nguganisya kuti, ili yambone mundu atameje iyoyo yaali. \v 27 Ana nnombele? Nkasaka kulekangana ni ŵankwenu. Ana nganinnombele? Nkasaka kulombela. \v 28 Nambo iŵaga chinnombele, ngankola sambi, ni mwali ŵalombwagwa, ngakola sambi, ŵandu ŵanti yele talaje mu umi wa pachilambo pa, nambo une ngusaka ganansimane gelego. \p \v 29 Achalongo achinjangu, ngusaka sale nyi: Katema kakasigalile kali kakajipi, kutandilila sambano aŵala ŵalombele aŵeje mpela ila nganalombela. \v 30 Aŵala ŵakulila aŵeje mpela ngakulila. Aŵala ŵakusengwa aŵeje mpela ngakusengwa. Aŵala ŵakusuma aŵeje mpela ŵangali chindu. \v 31 Ŵakulichenjeusya ni indu ya pa chilambo pano aŵeje mpela ngaakulichenjeusya ni indu yo. Pakuŵa indu ya pa chilambo pano ikuŵandichila kupita. \p \v 32 Ngusaka ŵanyamwe nkaŵa ni lipamba. Mundu jwangalombela akulichenjeusya ni masengo ga Ambuje, pakuŵa akusosa itajile pakwanonyelesya Ambuje. \v 33 Nambo jwannume jwalombele akulichenjeusya ni masengo ga pachilambo chi, pakuŵa akusosa itajile pakwanonyelesya ŵankwakwe, \v 34 nombejo asigalile pamalekano. Jwankongwe jwangalombekwa pane mwali akulichenjeusya ni masengo ga Ambuje kuti aliŵiche pa jika kwa chiilu ni mbumu kwa ligongo lya Ambuje. Nambo jwankongwe jwalombekwe akulichenjeusya ni indu ya pachilambo chi, pakuŵa akusosa itajile pakwanonyelesya ŵankwakwe. \p \v 35 Ngusala yele kuti nankamusye, ngangusaka kummichila chakusiŵila, nambo ngusaka ntendekanye yaikusachilwa kuti nkombole kwatumichila Ambuje, kwa ntima umo ni nningwa umo. \v 36 Nambo mundu jwalijose iŵaga akuganisya kuti ngakumpanganyichisya yambone mwali jwantomele kwa kuleka kwalombela, ni aiwonaga kuti yaka ikupita, ni misese jakwe jikwatesya alepele kulisiŵila, atende yakuti pakusaka, alombane. Kwa kutenda yeleyo ngakutenda sambi. \v 37 Nambo jwannume jo asakaga nsyene pangakanganichiswa kuti ngaalombela, ni iŵaga ngaakwakolela misese achakongwe, jwelejo akutenda yambone pangannombela mwali jwantomele jo. \v 38 Nipele jwele jwakulombela akupanganya yambone ni jwele jwangakulombela akupanganya yambone nnope. \p \v 39 Jwankongwe jwalombekwe akutaŵikwa ni ŵankwakwe kwa katema kose ŵankwakwe ali ŵajumi. Nambo ŵankwakwe ajasikaga, akukombola kulombwa sooni ni mundu jwakunsaka, nambo jwannume jo aŵeje jwakunkulupilila Kilisito. \v 40 Nambo inguti pakuganisya une, jwankongwe jo chasangalale kwannope iŵaga chatame iyoyo pangalombekwa. Syele sili nganisyo syangu, none nguganisya yakuti ngwete Mbumu jwa Akunnungu. \c 8 \s Yakulya yetajikwe mbopesi sya inyago \p \v 1 Sambano kwa ngani ja yakulya yetaje mbopesi kwa inyago tukumanyilila kuti wose tukwete umanyilisi. Umanyilisi ukututendekasya tulilape twachinsyene nambo unonyelo ukutugumba. \v 2 Mundu aganisyaga kuti akuchimanyilila chindu, nganaŵe kuchimanyilila chachili chose mpela yakuti pakusachilwa kwimanyilila. \v 3 Nambo iŵaga mundu akunnonyela Akunnungu, akumanyika ni Akunnungu. \p \v 4 Nipele, kwa ngani ja yakulya yetaje mbopesi kwa inyago tukwimanyilila kuti inyago ngaŵa chindu pachilambo, ni kuti ngapagwa Akunnungu ŵane ikaŵe Akunnungu ŵamo pe. \v 5 Namuno ipali indu yejinji yati ŵandu akuiŵilanga minnungu, pachilambo pano ni kwinani, namuno kwana minnungu ni achambuje ŵajinji, \v 6 nambo kukwetuwe Akunnungu ali ŵamo pe ŵaali Atati jwagumbile yose, ni uweji tukutama kwa ligongo lya ŵelewo. Sooni tukwete Ambuje ŵamo pe ŵelewo ali Che Yesu Kilisito, kwalitala lya ŵelewo indu yose yagumbikwe, noweji tukutama kwalitala lya ŵelewo. \p \v 7 Nambo ngaŵa kila mundu jwakwimanyilila yose yi, ŵandu ŵane ŵasyoŵelele kutaga mbopesi kwa inyago, mpaka sambano alyaga chakulya cho akuganisya chili cha inyago. Pakuwa miningwa jao jili jakulepetala akuliganisya kuti akulisakasya kwakulya chakulya cho. \v 8 Chakulya ngachikukombola kutujausya chiŵandi ni Akunnungu, twalekaga kulya ngapagwa chachikutusoŵa, ni twalyaga ngapagwa chachikonjecheka kukwetu. \p \v 9 Nambo nlilolechesye ni kulechelelwa kwenu, nkaika kwatendekasya ŵaali ni chikulupi cha kulepetala kwinjila mu sambi. \v 10 Pakuŵa mundu jwaali ni chikulupi chakulepetala, ammonaga mmwe junkwimanyilila nkulya mu nyuumba ja inyago, ana ngasanyengeka nombejo kulya yakulya yetaje mbopesi kwa inyago? \v 11 Kwayele, mundu jwaali ni chikulupi chakulepetala chasocheye kwa ligongo lya umanyilisi wenu, ni Kilisito ŵawile kwa liwamba lya jwelejo! \v 12 Iŵaga nkwasoyasya achinjenu ŵakunkulupilila Kilisito kwanti yeleyo, ni kujiulasya miningwa jao jakulepetala, nkwaleŵela Kilisito. \v 13 Nipele chakulya chankuŵasyaga njangu jwakunkulupilila Kilisito ajinjile mu sambi, ngangulya nyama ng'o, pakuŵa nalyaga chinanneŵesye njangu jwakunkulupilila Kilisito ajinjile mu sambi. \c 9 \s Masengo ga achinduna \p \v 1 Ana une ngaŵa mundu junechelelwe? Ana une ngaŵa nduna? Ana une nganinawona Ambuje ŵetu Che Yesu? Ana ŵanyamwe nganintyochela ni masengo gangu ga kwatumichila Ambuje? \v 2 Natamuno une nganiŵa nduna kwa ŵandu ŵane nambo isyene ndili nduna kukwenu mwanyamwe. Ŵanyamwe nli ŵaumboni ŵa unduna ŵangu pakuŵa nlumbikene ni Ambuje. \p \v 3 Yele ni inguti pakulichenjela kwa ŵandu ŵakuusya une. \v 4 Ana ngatukusachilwa kulya ni kung'wa kwaligongo lya masengo getu? \v 5 Ana ngatukusachilwa kulongana nawo ulendo umo achiŵankwetu ŵakunkulupilila Kilisito mpela yakuti kupanganya achinduna ŵane ni achapwakwe Ambuje ni che Kefa? \v 6 Pane uweji jikape, uneji ni che Banaba ni ŵatukusachilwa kupanganya masengo kuti tukole yatukuisaka? \v 7 Ana jwangondo chi jwakwaula ku ngondo ni kulilipila nsyene? Ana jwakulima chi jwa ngunda wa misabibu jwangalya isogosi ya itela yakwe? Ana jwakuchinga chi jwangakug'wa maŵele ga ilango yakwe? \p \v 8 Ana nguŵecheta gelego chiundu? Ana Malajisyo ga Che Musa ngagakusala maloŵe gagogo pego? \v 9 Pakuŵa ilembekwe Mmalajisyo ga che Musa, “Ngasimwataŵa ng'ombe kang'wa pakujiliŵata ngano.” Ana pele Akunnungu akukunguluchila nkati ng'ombe? \v 10 Ana paŵaŵechete yeleyo nganatugambaga uwe? Eloo, yele yalembekwe kwa liwamba lyetu kuti jwakulima ni jwakugowola wose akusachilwa apanganye masengo go kwa kulolela kukola mmagowolo. \v 11 Uweji twapandile mbeju ja mmbumu mwa ŵanyamwe. Ana ngaŵa chindu chachikulungwa uweji kupata yaikutusoŵa kutyochela kukwenu? \v 12 Iŵaga ŵandu ŵane akusachilwa kupata indu kutyochela kukwenu, ana uwe ngatukusachilwa kwannope kupata kwapunda ŵelewo? \p Nambo uweji nganitutumia lipesa lyo, nambo twapililile kila chindu kuti tukajisiŵila Ngani Jambone ja Kilisito kulalichilwa kwa ŵandu. \v 13 Ngankwimanyilila kuti ŵakupanganya masengo pa Nyuumba ja Akunnungu, akupata chakulya chao pa Nyuumba ja Akunnungu, ni aŵala ŵakutumichila pakutyochesya mbopesi akupata liunjili mu mbopesi jo? \v 14 Ambuje iyoyopeyo ŵalajisye kuti aŵala ŵakwalalichila ŵandu Ngani Jambone apate yaikwasoŵa kila lyuŵa kutyochela mmasengo go. \p \v 15 Nambo une nganindumia namose lipesa limo mwa gelego. Namose ngangulemba gelega kuti iŵeje yeleyo kukwangu, mmbaya une nyasiche kupunda kuilechelela yeleyi inguipanganya, ni mundu amone kuti ngulilapa pangali chindu. \v 16 Naga une ngwalalichila ŵandu Ngani Jambone, chelecho ngaŵa chindu chakulilapila, gele gali masengo gangu gambegwilwe ni Ambuje kugapanganya, ulaje kukwangu naga ngangwalalichila ŵandu Ngani Jambone! \v 17 Ikaliji ngwalalichila ŵandu Ngani Jambone kwa lisosa lyangu, ngalolele mbote, nambo pakuŵa ngusachilwa mbanganye masengo go, yeleyo ikulosya kuti Akunnungu angulupilile kuti mbanganye. \v 18 Sambano ngupochela mbote chi? Mbote jangu jili lipesa lindinalyo lya kwalalichila ŵandu Ngani Jambone pangali malipilo, pangaŵenda indu yaikusachilwa kupegwa kwaligongo lya masengo ga kulalichila Ngani Jambone. \p \v 19 Uneji nechelelwe kwa ŵandu wose, nambo nalitesile kapolo jwa wose kuti naichisye Kilisito ŵandu achajinji. \v 20 Panaliji nkupanganya masengo ni Ŵayahudi naliji mpela Myahudi, kuti napate Ŵayahudi ŵakulupilile Kilisito. Namose une nansyene nganima paasi pa Malajisyo ga che Musa, nambo naliji mpela ndili paasi pa Malajisyo go kuti napate aŵala ŵaali paasi pa Malajisyo ga che Musa. \v 21 Panaliji nkupanganya masengo ni ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi, natamaga mpela ŵanyawo, kuti napate ŵelewo ŵakulupilile Kilisito. Pakusala yeleyo ngawa kuti une ngangugakamula malajisyo paujo pa Akunnungu, kusyene une ngugajitichisya malajisyo ga Kilisito. \v 22 Panaliji nkutama ni ŵandu ŵakulepetala, natemi mpela jwakulepetala kuti napate ŵele ŵaali ŵakulepetala. Nalitesile yailiyose kwa ŵandu wose kuti natesye akulupuswe kwa litala lyalili lyose. \p \v 23 Noneji ngutenda yele yose kwaligongo lya Ngani Jambone kuti mbate ntuuka wakwe. \v 24 Ana ngankwimanyilila kuti aŵala ŵakuutuka luwilo, akuutuka wosepe, nambo jwakwalongolela achinjakwe ni jwakupochela ntulilo? Mbutuche iyoyopeyo kuti ni ŵanyamwe mpochele ntulilo. \v 25 Mundu jwalijose jwakusaka kwapunda achinjakwe mu ung'asi wa kuutuka, akulekaga yose kaje, akutenda yele kuti apochele chindu chachili mpela singwa chakwonasika nambo uweji tutupochele chindu mpela singwa changajonasika. \v 26 Noneji nguutuka iyoyopeyo mpela mundu jungusaka kupunda. Nganguputana mpela mundu jwakujiputa mbungo lingumi. \v 27 Nambo nguchilagasya chiilu changu kuti ngombole kuchitawala, ngutenda yeleyo kuti pangumalisya kwalalichila ŵandu ŵane, une nansyene ngasaika kukanikwa. \c 10 \s Che Paolo akwajamuka yankati kuipopelela inyago \p \v 1 Achinjangu ngusaka mmanyilile yakuti, achatati ŵetu ŵaliji wose paasi liunde, ni wose ŵajombweche salama Bahali ja Shamu. \v 2 Wose ŵabatiswe mu liunde ni mu bahali, kuti alumbikane ni che Musa. \v 3 Wose ŵalile chakulya chilachila cha mbumu. \v 4 Iyoyo wose ŵang'wele chakung'wa chilachila cha mbumu, pakuŵa ŵang'wele meesi gagatyochele mu lwala lwa mbumu luŵalukuiye, lwala lula lwaliji Kilisito nsyene. \v 5 Nambo achajinji nnope mu wele mpingo wo, Akunnungu ngananonyelwa nawo, kwapele ŵawile ni iilu yao yajenele mwipululu. \p \v 6 Kwapele indu yo yose yatyochele kutujamuka uwe tukaŵa ŵandu ŵakulajila yangalumbana mpela ŵanyawo iŵatite pakulajila. \v 7 Ngasinnyipopelela inyago mpela ŵane iŵatite kutenda, mpela itite pakulembekwa Mmalembelo ga Akunnungu, “Ŵandu ŵatemi kulya ni kung'wa, nipele ŵajimi ni kutyala kwa kupunilana.” \v 8 Tukatenda chigwagwa mpela ŵane mwa ŵanyawo iŵatite pakupanganya, pa lyuŵa limo ŵajasiche ŵandu elufu ishilini na tatu. \v 9 Tukaalinga Kilisito mpela ŵane mwa ŵanyawo iŵalinjile, wose ŵajasiche kwa kulumikwa ni majoka. \v 10 Ngasinnyinyita mpela ŵane mwa ŵanyawo iŵatite kunyinyita, ŵaulajikwe ni katumetume jwa kwinani jwakuichisya chiwa. \p \v 11 Yeleyo yose yaagwilile ŵanyawo kuti uŵe tujiganyikwe, yalembekwe kutujamuka uweji ŵatuli mmoŵa gaambesi. \v 12 Kwapele mundu jwakuliganisya kuti ajimi kwakulimbila alilolechesye anaiche kugwa. \v 13 Kulinjikwa kunkulinjikwa kuli kwa kawaida kwapata ŵandu. Akunnungu ali ŵakukulupilichika, nombewo ngasanneka nlinjikwe kupunda ukombole wenu. Nambo pankulinjikwa, ŵelewo champe machili ga kupililila ni litala lya kukopochela. \p \v 14 Kwaligongo lyo achalongo achinjangu ŵakunonyelwa ntame kwakutalichila kuipopelela inyago. \v 15 Nguŵecheta ni ŵanyamwe ŵandu ŵaali ni umanyilisi, muiganisyeje ingunsalila yi. \v 16 Chikombe chitukuchitumia pa chakulya cha Ambuje ni chitukwatogolela Ambuje, tukulumbikana ni miasi ja Kilisito. Patukulya nkate, tukulumbikana ni chiilu cha Kilisito. \v 17 Pakuŵa nkate uli umo, namuno tuli ŵajinji, tuli chiilu chimo, pakutipala wose tukugaŵana nkate umo pewo. \v 18 Nchilole achila chakuchipanganya ŵandu ŵa ku Isilaeli, ŵelewo ŵakulya mbopesi sya pa chilisa, akukamulangana pamo kutyosya mbopesi syo kwa Akunnungu. \v 19 Ana nyile uli? Chakulya chachitajikwe mbopesi kwa inyago, chikwete malumbo? Pane chinyago chikwete malumbo? \v 20 Ngwamba! Chingusaka kusala chili chelechi: Mbopesi sya ŵandu ŵangakwamanyilila Akunnungu akusityosya kwa masoka ni ngaŵa kwa Akunnungu. Noneji ngangusaka ŵanyamwe nlumbikane ni masoka. \v 21 Ngankombola kuching'welela chikombe cha Ambuje akuno nkung'welela chikombe cha masoka. Ngankombola kulya chakulya cha Ambuje ni papopo nkulya chakulya cha masoka. \v 22 Ana tukusaka kwatendekasya Ambuje akole wiu? Ana tukuganisya tukwete machili nnope kwapunda ŵelewo? \s Mpanganye yose kwaligongo lya ukulu wa Akunnungu \p \v 23 Ŵandu ŵane akuti, “Indu yose ngaikukanywa,” nambo une nguti, ngaŵa yose pe yaikuŵajila. Ni ŵandu ŵane akuti, “Indu yose ngaikukanywa,” nambo une nguti, ngaŵa yose pe yaikukamuchisya. \v 24 Mundu jwalijose mwa ŵanyamwe akalisosela kupoka kwakwe nsyene pe, nambo asoseje ni kupoka kwa achinjakwe. \p \v 25 Yose yaikusumikwa pakusumichisya malonda nlyeje pangausya, kwa liwamba lya miningwa jenu. \v 26 Pakuŵa Malembelo ga Akunnungu gakuti, “Chilambo chili chao Ambuje ni yose yaili mwelemo ili yakwe.” \v 27 Naga mundu jwangakunkulupilila Kilisito annaliche pa chakulya, ni ŵanyamwe nkusaka kwaula, nlyeje yaili yose ichammichile pangausyausya kwa liwamba lya miningwa jenu. \v 28 Nambo ansalilaga mundu, “Chakulya chi chetaje mbopesi kwa inyago,” nkalya, kwaligongo lya mundu jwammanyisye ni kwa liwamba lya miningwa, \v 29 nguti, kwa liwamba lya miningwa, nambo ngaŵa miningwa jenu nambo nningwa wa ajula jwammanyisye. \p “Kwa chichi kulechelelwa kwangu une kulamulikwe ni nningwa wa mundu jwine? \v 30 Iŵaga une ngwatogolela Akunnungu kwa chakulya chingulya, kwa chichi mundu alalatile une kwa ligongo lya chakulya chinaatogolele Akunnungu?” \p \v 31 Nipele, pankutenda chachilichose iŵeje kulya namuno kung'wa mwitendekanye yose kwaligongo lya ukulu wa Akunnungu. \v 32 Nkasamwakuŵasya Ŵayahudi atamuno Ŵagiliki atamuno mpingo wa Akunnungu, wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. \v 33 Mmeje mpela une, ngusaka kwanonyelesya ŵandu wose mu indu yose inguipanganya. Pakuŵa ngangulisosela kupoka kwangu nansyene, nambo ngwasosela ŵandu kupoka kuti akulupuswe. \c 11 \p \v 1 Muusyasye une mpela une inguti pakwasyasya Kilisito. \s Nkati kuunichila ntwe \p \v 2 Ngunlapa ŵanyamwe pakuŵa nkungumbuchila mu indu yose, mwanya nkamulisye majiganyo ilaila mpela inatite pakumpa. \v 3 Nambo ngusaka mmanyilile kuti Kilisito ali ntwe wa jwannume jwalijose, ni jwannume ali ntwe wa ŵankwakwe, ni Akunnungu ali ntwe wa Kilisito. \v 4 Jwannume jwali jose jwakuunichila ntwe katema pakupopela pane jwakulalichila utenga wa Akunnungu, akuujalusya ntwe wakwe ŵali Kilisito. \v 5 Nambo jwankongwe jwalijose jwakupopela pane jwakulalichila utenga wa Akunnungu jwangaunichila ntwe akunjalusya ŵankwakwe jwali ntwe wakwe, jwankongwe jo ali chisau ni jwankongwe jwammyole umbo sya ntwe wakwe. \v 6 Iŵaga jwankongwe ngakuliunichila ntwe wakwe mbaya amyole umbo syakwe, nambo iŵaga ili soni jwankongwe kuutula umbo syakwe pane kumyola mbaya aunichile ntwe wakwe. \v 7 Jwannume ngakusachilwa kuunichila ntwe wakwe pakuŵa ŵelewo ali chisau ni Akunnungu ni ukulu wa Akunnungu. Nambo jwankongwe ali ukulu wa jwannume. \v 8 Pakuŵa jwannume nganagumbikwa kutyochela kwa jwankongwe nambo jwankongwe ni juŵagumbikwe kutyochele kwa jwannume. \v 9 Sooni jwannume nganagumbikwa kwaligongo lya jwankongwe nambo jwankongwe ni juŵagumbikwe kwaligongo lya jwannume. \v 10 Kwa ligongo li ni kwa ligongo lya achikatumetume ŵa Kwinani, jwankongwe aunichile ntwe ŵakwe, kuti chiŵe chimanyisyo cha ulamusi wauli pachanya pao. \v 11 Natamuno yeleyo, nkulumbikana ni Ambuje, jwankongwe pangali jwannume ngaŵa chindu, ni jwannume pangali jwankongwe ngaŵa chindu, wose akukulupililana. \v 12 Pakuŵa, iŵaga jwankongwe ŵagumbikwe kutyochela kwa jwannume, iyoyo jwannume nombe akupagwa ni jwankongwe, ni indu yose yo ikutyochela kwa Akunnungu. \v 13 Nlamule mwachinsyene. Ana ikuŵajilwa jwankongwe ŵapopele Akunnungu pangaunichila ntwe? \v 14 Ana upagwe usyene ngaukujiganya kuti jwannume aŵaga ni umbo syasileu akulitesya soni nsyene? \v 15 Nambo jwankongwe akolaga umbo syasileu, chili chindu chakuchimbichikwa kukwakwe, pakuŵa atekupegwa umbo syasileu kuti syaunichile. \v 16 Iŵaga mundu akukola makani kwa yeleyo, kukwetu uwe atamuno mu mipingo ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito, uweji nganitukola masyoŵelo ga makani. \s Nkate wa kwakumbuchila Ambuje \r (Matayo 26:26-29; Maliko 14:22-25; Luka 22:14-20) \p \v 17 Nambo mmalajisyo ga gangumpa ngangunlapa, pakuŵa pankusimana kwapopela Akunnungu, nkutendekanya indu yangalumbana kwipunda indu yambone. \v 18 Kundanda napilikene kuti, pankusimana pamo nti mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito, kukutyochela kulekangana, ni une ngukulupilila kanandi kuti pane ili isyene. \v 19 Pakuŵa iŵele yambone kupagwe kulekangana pasikati jenu kuti aŵala ŵakukundikwa ni Akunnungu amanyiche pangasisika. \v 20 Nipele pankusimana, nkuganisya kuti nkulya nkate kwa kuchikumbuchila chiwa cha Ambuje nambo ngaŵa, \v 21 pakuŵa pankulya, kila mundu akulya chakulya pangaalindilila achinjakwe, ni kwatenda ŵane asigalile ni sala ni ŵane akolelwe. \v 22 Ana ngankukombola kulya ni kung'wa mmajumba genu? Pane ana nkuunyelusya mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ni kwachembulusya ŵandu ŵangali ni chindu? Ana sambano nansalile ichichi? Ana nanlape kwa yeleyo? Ngwamba, ngangunlapa kwaligongo lya chindu cho. \p \v 23 Pakuŵa une napochele kutyochela kwa Ambuje majiganyo ganampele ŵanyamwe, yakuti, Ambuje Che Yesu, chilo chila paŵangalawiche, ŵaujigele nkate, \v 24 ni paŵatogolele Akunnungu ŵaugaŵenye nkate ni kuti, “Achi ni chiilu changu chachityochekwe kwaliwamba lyenu. Ntendeje nyi kwakungumbuchila une.” \v 25 Iyoyo paŵamasile kulya ŵachinyakwile chikombe ni kuti, “Achi chikombe chi chili lilangano lya sambano lyalikulimbichikwa kwa miasi jangu. Ntendeje nyi kila pankung'wa, kwakungumbuchila une.” \p \v 26 Pakuŵa kila pankulya nkate wu, ni kuching'welela chikombe chi, nkwenesya chiwa cha Ambuje mpaka pachaiche sooni. \v 27 Kwapele kila mundu juchalye nkate wu ni kuching'welela chikombe chi kwa litala lyangasachilwa, jwelejo chakole magambo mchiilu ni mmiasi ja Ambuje. \v 28 Kwapele kila mundu alilolechesye kaje nsyene nipele akukombola kulya nkate wo ni kuching'welela chikombe cho. \v 29 Pakuŵa jwalijose jwakulya ni kung'wa pangaimanyilila malumbo ga chiilu cha Ambuje, jwelejo akulilamula nsyene. \v 30 Kwa ligongo lyo, ŵandu achajinji mŵa ŵanyamwe ali ŵakulepetala ni ŵakulwala, ni ŵane ŵakwe ajasiche. \v 31 Nambo tukalilolechesye yambone twachinsyene, ngatukalamulikwe ni Akunnungu. \v 32 Nambo patukulamulikwa ni Ambuje akutujamuka kuti tukasalamulwa pamo ni ŵandu ŵa pachilambo. \v 33 Kwayele achalongo achinjangu pankusimana pamo kulya nkate kwa kuchikumbuchila chiwa cha Ambuje ndindililane. \v 34 Naga mundu jakwete sala alye kaje kumusi, melepe pankusimana pamo Akunnungu akasanlamula. Indu ine yo chinjinjiganya pachiiche. \c 12 \s Mituuka kutyochela kwa Mbumu jwa Akunnungu \p \v 1 Sambano achalongo achinjangu ngusaka mmanyilile yambone yankati mituuka jajikutyochela kwa Mbumu jwa Akunnungu. \v 2 Nkumanyilila kuti pamwaliji ngankwamanyilila Akunnungu, mwatawalikwe ni kulongoswa mpopelele minungu jangali ni umi yaani inyago. \v 3 Kwaligongo lyo ngusaka mmanyilile kuti, ngapagwa mundu jwakulongoswa ni Mbumu jwa Akunnungu jwakukombola kuŵecheta, “Che Yesu alweseche.” Ni sooni ngapagwa mundu jwakukombola kuŵecheta kuti, “Che Yesu ali Ambuje,” pangalongoswa ni Mbumu jwa Akunnungu. \p \v 4 Jipali mituuka jakupisyangana, nambo Mbumu jwakupeleganya ali jumope. \v 5 Sooni kutumichila kuli kwa kupisyangana nambo Ambuje ŵakutumichilwa ali ŵamope. \v 6 Ni sooni kupali kupisyangana kwa masengo, nambo Akunnungu ali ŵalaŵala ŵakupanganya masengo gose kwa ŵandu wose. \v 7 Mbumu jwa Akunnungu akuliunukula kwa kila mundu kwa uŵele wakupisyangana kwaligongo lya upoche wa ŵandu wose. \v 8 Mbumu jwa Akunnungu akumpa mundu jwine liloŵe lya lunda, ni Mbumu jwa Akunnungu jujojo akumpa mundu jwine liloŵe lya umanyilisi yakuti pakusaka. \v 9 Mbumu jujojo akumpa mundu jwine chikulupi, Mbumu jujojo akumpa mundu jwine ntuuka wa kwalamya ŵandu. \v 10 Mbumu jwa Akunnungu akumpa mundu jwine ntuuka wa kupanganya yakusimonjeka. Mbumu jujojo akumpa mundu jwine ntuuka wa kulondola, ni Mbumu jujojo akumpa mundu jwine ntuuka wa kujimanyilila mbumu ja unami ni Mbumu ja usyene. Ni mundu jwine akupegwa ntuuka wa kuŵecheta iŵecheto ineine ni mundu jwine akupegwa ntuuka wa kugopolela. \v 11 Nambo masengo gose go akugapanganya Mbumu jwa Akunnungu jumo pejo, achingaŵilaga kila mundu ntuuka wakupisyangana mpela yakuti pakusaka nsyene. \s Chiilu chimo, iŵalo yejinji \p \v 12 Mpela ila chiilu yachitite kuŵa chimo chachili ni iŵalo yeijinji, ni iŵalo yo namuno ili yejinji, ikuchigumba chiilu chimo, ni yaitite kuŵa kwa Kilisito. \v 13 Pakuŵa uweji wose twabatiswe kwa Mbumu jumo tuŵe chiilu chimo, iŵaga tuli Ŵayahudi pane ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi, iŵaga tuli achikapolo pane ŵandu ŵalechelelwe, wose twang'wechekwe Mbumu julajula jumo. \p \v 14 Pakuŵa chiilu nganichigumbikwa kwa chiŵalo chimo pe, nambo kwa iŵalo yejinji. \v 15 Lukongolo lwatiji, “Une nganima nkono, kwapele une ngaŵa ŵa chiilu,” Ana lukongolo ngaluŵa lwa chiilu kwa ligongo lyo? \v 16 Ni liwiwi lyatiji, “Pakuŵa une ngaŵa liso, une ngaŵa lya chiilu,” Ana liwiwi ngaliŵa lya chiilu kwa ligongo lyo? \v 17 Naga chiilu chose chikaliji liso kupikana kukaliji kwapi? Ni chiilu chose chikaliji liwiwi, mundu akakombwele chinauli kunusya? \v 18 Nambo Akunnungu aiŵisile iŵalo yose mu chiilu cha kila mundu mpela iŵatite pakusaka. \v 19 Nambo iŵalo yose ikaliji chiŵalo chimo, chiilu chikaliji kwapi? \v 20 Mpela yachitite kuŵa, chikwete iŵalo yejinji nambo chiilu chili chimo pe. \p \v 21 Liso ngalikukombola kuusalila nkono, “Ngangunsaka!” Namose ntwe nawo ngaukukombola kugasalila makongolo kuti, “Ngangunsaka!” \v 22 Kupunda pele chiiwoneche kuti iŵalo ya chiilu yaili yakulepetala ni yaili yakusachilwa nnope. \v 23 Sooni aila iŵalo yatukwiganisya kuti yangali uchimbichisyo ni yatukuichimbichisya, ni iŵalo ya chiilu yaikuwoneka ili ya soni ni itukuiunichila nnope. \v 24 Nambo iŵalo yaikuwoneka pa meeso pa ŵandu, ngaikusaka kuunichikwa. Akunnungu nsyene achiŵisile chiilu mu chikotopasyo chanti yele ni kuipa uchimbichisyo aila iŵalo yaili yakulepetala. \v 25 Kwapele kukaŵa ni kulekangana muchiilu, nambo iŵalo inayose igosane. \v 26 Chiŵalo chimo chapotekaga iŵalo ine ikupoteka pamo nacho. Chiŵalo chimo chalapikwaga iŵalo ine ikusengwa pamo nacho. \p \v 27 Nipele ŵanyamwe wose ndi chiilu cha Kilisito, kila jumo jwenu ali chiŵalo cha chiilu cho. \v 28 Mu mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito, Akunnungu ŵaŵisile ŵandanda achinduna ni ŵaŵili ŵakulondola ŵa Akunnungu ni ŵatatu ŵakwiganya, sooni ŵakupanganya yakusimonjeka ni sooni ŵaali ni mituuka jakulamya ŵakulwala, ni ŵakukombola kwakamusya ŵandu, ni ŵakukombola kwimilila masengo ni ŵakukombola kuŵecheta iŵecheto ineine. \v 29 Ana wose ali achinduna? Ana wose ali ŵakulondola? Ana wose ali ŵakwiganya? Ana wose ali ŵakupanganya yakusimonjeka? \v 30 Ana wose akwete mituuka jakulamya ŵakulwala? Ana wose akuŵecheta iŵecheto ineine? Ana wose akwete ntuuka wa kugopolela iŵecheto ineine? \v 31 Nipele nlajile kwannope kupata mituuka jajili jekulungwa. Nambo sambano chinannosye litala lyambone kupunda matala gose. \c 13 \s Unonyelo \p \v 1 Namose ngaŵechete iŵecheto ya ŵandu ni iŵecheto ya achikatumetume ŵa kwinani, naga nganingola unonyelo, ngulandana ni chikungu chachikusona pane njuga. \v 2 Namose nakolaga ntuuka wa kulalichila utenga wa Akunnungu ni kwimanyilila yantemela yose ni kumanyilila kila chindu, namose ngakwete chikulupi chakomboleka kuchityosya chitumbi, naga nganingola unonyelo, une ngaŵa chindu. \v 3 Namose natyosyaga ipanje yangu yose ni kwalisya ŵakulaga, namuno nachityosyaga chiilu changu chitiniche pa mooto, naga nganingola unonyelo ngamboka kwakulikose. \p \v 4 Mundu jwaali ni unonyelo akupililila, ni akusalala ntima, ni ngakukola wiu, ni ngakulifuna, ni ngakulikwesya. \v 5 Mundu jwaali ni unonyelo akwachimbichisya ŵandu ŵane, ni ngakulisosela kupoka kwakwe nsyene, ni ngakutumbila kwachitema, ni ngakukumbuchila yangalumbana. \v 6 Mundu jwaali ni unonyelo ngakuchinilila chigongomalo nambo akuuchinilila usyene. \v 7 Mundu jwaali ni unonyelo moŵa gose ngakupwa ntima, ni moŵa gose akukulupilila, ni moŵa gose akulolela pangali kupela ni akuipililila indu yose. \v 8 Unonyelo wangali mbesi. Iŵaga kwana ntuuka wa kulondola tiuiche mbesi, iŵaga kwana ntuuka wa iŵecheto ineine, yeleyo chiimale, pane iŵaga kwana kulijiganya ni kumanyilila indu chikupite. \v 9 Pakuŵa kulijiganya kwetu ni kwimanyilila indu kuli kwangamalilwa, iyoyo kulalichila kwetu utenga kutyochela kwa Akunnungu kuli kwangamalilwa. \v 10 Nambo Akunnungu chaitende yose iŵe yemalilwe, ni indu yangamalilwa yose chiityochekwe. \p \v 11 Panaliji mwanache jwannandi, naŵechete chiwanache, naimanyi chiwanache, ni naganisisye chiwanache, nambo pangusile indu yachanache yose nesile. \v 12 Pakuŵa sambano tukulola mpela usyo wangaloleka yambone mlindala, nambo katema ko chitulolegane usyo kwa usyo. Sambano nguimanyilila panondi, nambo katema ko tinaimanye yose kwauchenene mpela Akunnungu yakuti pakumanyilila une kwauchenene. \v 13 Nipele, sambano indu itatu yi ni ichitame, chikulupi ni chilolelo ni unonyelo, nambo chindu chachili chechikulungwa kupunda yose, uli unonyelo. \c 14 \s Mituuka jine ja Mbumu jwa Akunnungu \p \v 1 Nlimbile kukola unonyelo, iyoyo ni kusaka kwannope mituuka jine ja Mbumu jwa Akunnungu, nambo nnopennope, mpate ntuuka wa kwalalichila ŵandu utenga kutyochela kwa Akunnungu. \v 2 Mundu jwakuŵecheta chiŵecheto changamanyika jwelejo ngakuŵecheta ni ŵandu nambo akuŵecheta ni Akunnungu, pakuŵa ngapagwa mundu jwakumanyilila, jwelejo akuŵecheta kwa machili ga Mbumu jwa Akunnungu indu yesisiche. \v 3 Nambo mundu jwakulalichila utenga kutyochela kwa Akunnungu akuŵecheta ni ŵandu maloŵe ga kwalimbisya mu chikulupi ni kwakamulisya ntima ni kwatulasya ntima. \v 4 Jwakuŵecheta chiŵecheto changamanyika akulilimbisya nsyene, nambo ajula jwakulalichila utenga kutyochela kwa Akunnungu akuulimbisya mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. \p \v 5 Uneji ngusaka ŵanyamwe wose mmechete iŵecheto yangamanyika, nambo nnopennope ngusaka ŵanyamwe nlalichile utenga kutyochela kwa Akunnungu. Pakuŵa mundu jwaali ni ntuuka wa kusala utenga kutyochela kwa Akunnungu akutenda yambone kumpunda jwakuŵecheta iŵecheto yangamanyika, iŵaga apali mundu jwine jwakukombola kwagopolela ŵandu ŵane chaŵechete cho, kuti mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ukombole kugumbikwa. \v 6 Sambano achalongo achinjangu, iŵaga ngwika kukwenu ni kuŵecheta iŵecheto yangamanyika, ana chinkole ichichi? Kusyene ngampoka ikaŵe nguntagulila kwalitala lya chiunukuko kutyochela kwa Akunnungu pane kwa umanyilisi pane kwa liloŵe lya Akunnungu pane kwa majiganyo? \v 7 Namose indu yangali umi ikwete liloŵe lyakwe, chindu mpela chitolito pane chityatya, iŵaga ngaikutyosya liloŵe lya kulekangana, mundu chalumanyilile chinauli lujimbo lwalukung'andikwa? \v 8 Lipenga lyasonaga pangamanyika usone wakwe, ŵaani ŵachaliŵiche chile kwaula kungondo? \v 9 Ŵanyamwe iyoyo, mwaŵechetaga chiŵecheto changamanyika, ŵandu chaimanye chinauli inkuŵecheta yo? Pelepo nkuŵa mpela ŵandu ŵakuŵecheta ni mbungo. \v 10 Ipali iŵecheto yejinji pachilambo pano nombe iŵecheto yose ikwete mate. \v 11 Iŵaga ngangombola kugamanyilila mate gakwe chiŵecheto chakuŵecheta mundu, chime jwannendo kwa mundu jwakuŵecheta, ni jwelejo kukwangu chaŵe jwannendo. \v 12 Iyoyo peyo ni ŵanyamwe, pakuŵa nkulajila kwannope kupochela mituuka ja Mbumu jwa Akunnungu, nlimbile kwannope kukola mituuka jajikukamusya kuugumba mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito. \v 13 Nipele ŵakuŵecheta chiŵecheto changamanyika, apopele kuti akombole kwagopolela ŵandu chaŵechete cho. \v 14 Pakuŵa pangupopela mchiŵecheto changamanyika, mbumu jangu ni jajikupopela, nambo lunda lwangu ngalukupanganya chachili chose. \v 15 Ana sambano ndende uli? Chimbopele kwa mbumu jangu, nombe chimbopele kwa umanyilisi wangu, chinyimbe kwa mbumu jangu, nombe chinyimbe kwa umanyilisi wangu. \v 16 Mwalapaga Akunnungu kwa mbumu jenu pe, Iwaga kwana mundu jwine jwangamanyilila chinkuŵecheta cho, chajitichisye chinauli “Eloo,” kwa kwatogolela Akunnungu iŵaga ngaimanya chinkuŵecheta? \v 17 Namuno nkukombola kwatogolela Akunnungu kwa usyene, nambo ngaikwakamuchisya mundu jwine. \p \v 18 Ngwatogolela Akunnungu kuti uneji nguŵecheta iŵecheto yangamanyika kumpunda ŵanyamwe wose. \v 19 Nambo naŵaga pasikati ja mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito, mbaya mechete maloŵe nsano gagakumanyika kuti najiganye ŵane kupunda kuŵecheta maloŵe gamajinji nnope kwa iŵecheto yangamanyika. \v 20 Achalongo achinjangu, nkaganisya mpela ŵanache achanandi, nambo mme mpela ŵanache achanandi mu igongomalo. Pankuganisya mmeje mpela ŵandu ŵakule. \v 21 Malajisyo ga Akunnungu gakuti: \q “Ambuje akuti, ‘Chimechete ni ŵandu ŵa \q kwa chiŵecheto cha chilendo. \q Ni chimechete ni ŵandu ŵa kwa ngomo sya achalendo, \q namose yeleyo ŵandu ŵa ngasambilikanila.’ ” \m \v 22 Nipele kuŵecheta iŵecheto yangamanyika kuli chimanyisyo kwa ŵandu ŵangakukulupilila, ni ngaŵa kwa ŵandu ŵakukulupilila. Nambo kusala utenga kutyochela kwa Akunnungu kuli kwa ligongo lya ŵandu ŵakukulupilila ni ngaŵa kwa ŵandu ŵangakukulupilila. \p \v 23 Nipele iŵaga mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ukuchingangana pamo, ni kila mundu kuŵecheta chiŵecheto changamanyika, ni aŵala ŵandu ŵangamanyilila ni ŵangakulupila ajinjilaga mwelemo ngasasala kuti ŵanyamwe nli ŵampugwe? \v 24 Nambo iŵaga ŵandu wose nkulalichila utenga kutyochela kwa Akunnungu, ajinjilaga mundu jwangamanyilila pane jwangakulupilila yose ichapilikane chiyalosye ungalumbana wakwe nsyene ni aila yaipilikene chiyalamule. \v 25 Yaisisiche mu ntima wakwe chiŵe yeunukukwe, nombejo chatindiŵale ni kwalamba Akunnungu achitiji, “Isyene Akunnungu ali pasikati jenu mwanya pelepa!” \s Ukotopasyo kwa mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito \p \v 26 Ana tujile uli achalongo achinjangu? Pankuchingangana pamo kwapopelela Akunnungu, jwine ajimbe lujimbo ni jwine ajiganyisye, ni jwine akole uunukuko waukutyochela kwa Akunnungu ni jwine aŵechete kwa chiŵecheto changamanyika ni jwine ŵagopolele ŵandu chachiŵechetekwe cho. Indu yose itendekwe kwa kwagumba ŵandu ŵakunkulupilila Che Yesu. \v 27 Iŵaga ŵandu akuŵecheta iŵecheto yangamanyika, aŵecheteje ŵaŵili pane ŵatatu, ngasapunda, nambo aŵecheteje jumojumo ni kuŵeje ni mundu jwakugopolela. \v 28 Nambo iŵaga ngapagwa mundu jwakwagopolela ŵandu chachiŵechetekwe cho, jwele jwakuŵecheta chiŵecheto changamanyika atame jii mu mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito, aŵechete ni nganisyo syakwe nsyene ni Akunnungu. \v 29 Ŵandu ŵakusala utenga kutyochela kwa Akunnungu, asaleje ŵaŵili pane ŵatatu ni ŵane agapime agala gakugasala. \v 30 Nambo iŵaga apali mundu panchingangene po apochele utenga kutyochela kwa Akunnungu, juŵatandite kuŵecheta jula amyalale. \v 31 Pakuŵa ŵanyamwe wose nkukombola kulalichila jumo jumo utenga umpegwilwe ni Akunnungu kuti kila mundu alijiganye ni kutulaswa ntima. \v 32 Ntuuka wa kusala utenga kutyochela kwa Akunnungu ukusachilwa kulongoswa ni ajula jwaali ni ntuuka wo, \v 33 pakuŵa Akunnungu ngaŵa Akunnungu ŵakuwatanganya nambo ali Akunnungu ŵa chitendewele. Mpela yaikuti pakuŵa kwa mipingo jose ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵaali ŵandu ŵa Akunnungu, \v 34 achakongwe amyalale mmipingo jose ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito pakusongangana. Ŵelewo ngakusachilwa kuŵecheta. Nambo akusachilwa ajitichisye, mpela igakuti kusala Malajisyo ga Ŵayahudi. \v 35 Iŵaga akwete mausyo ga kuusya, akaausye achiŵankwawo kumusi, pakuŵa jili soni kwa achakongwe kuŵecheta chachilichose pa nsongangano wa ŵandu ŵakunkulupillila Kilisito. \v 36 Ana liloŵe lya Akunnungu lyatyosile kukwenu? Pane ana lyannyichilile mwanya pe? \v 37 Mundu jwalijose aliganisyaga kuti akwete ntuuka wa kusala utenga kutyochela kwa Akunnungu pane akwete Mbumu jwa Akunnungu, aimanyilile kuti ingulemba yi, ngulemba makanyo ga Ambuje. \v 38 Nambo mundu agajalusyaga agaga, nombejo ajaluswe. \p \v 39 Kwayele, achalongo achinjangu, nlajile kwannope kwalalichila ŵandu utenga kutyochela kwa Akunnungu ni ngasimwakanya ŵandu kuŵecheta chiŵecheto changamanyika. \v 40 Nambo indu yose ipanganyikwe mwambone ni mwaukotopasyo. \c 15 \s Kusyuka kwa Kilisito \p \v 1 Sambano achalongo achinjangu, ngusaka nankumbusye yankati Ngani Jambone jinanlalichile, jimwajipochele jajili nsingi wa chikulupi chenu. Ni ŵanyamwe nkwima chilimbile pa wele nsingi wo. \v 2 Utenga unanlalichile wo uli Ngani Jambone, ŵanyamwe nkukulupuswa mwaikamulisyaga yambone yeila inannalichile, ikaŵaga yeleyo chikulupi chenu ngaŵa chindu. \p \v 3 Pakuŵa kundanda nampele ŵanyamwe indu yaili ni mate nnope inapochele une nansyene: Kuti Kilisito ŵawilile sambi syetu mpela yagakuti pakusala Malembelo ga Akunnungu, \v 4 ni ŵaŵichikwe mwilembe ni kusyuka pa lyuŵa lyaatatu mpela Malembelo ga Akunnungu yagakuti pakusala, \v 5 kundanda ŵaakopochele che Petulo, ni kanyuma ŵaakopochele aŵala likumi ni ŵaŵili. \v 6 Sooni ŵaakopochele achalongo achinjetu kupunda mia tano kwa pamo ni ŵane mwa ŵanyawo ali chiŵela ni umi ni ŵane ajasiche. \v 7 Kanyuma ŵakopochele che Yakobo ni sooni ŵaakopochele achinduna wose. \v 8 Mbesi ŵangopochele une jundi mpela jumbagwile ngaŵa katema kao. \v 9 Pakuŵa une ndili nduna jwamwana kupunda achinduna wose, nganguŵajilwa kuŵilanjikwa nduna, ligongo nalagasisye mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵaali ŵandu ŵa Akunnungu. \v 10 Nambo, kwa upile wa Akunnungu mele yele indi, ni upile wambele, nganamba kwa iyiyi peyi. Ngaŵa kuti napanganyisye masengo kwakuchalila kwapunda achinduna wose, nganiŵa une, nambo umbone wa Akunnungu ŵaliji pamo none. \v 11 Nipele yaŵaga une ni jungulalichila pane ŵelewo, chelecho ni chatukulalichila, ni chelecho ni chinkuchikulupilila. \s Kusyuka kwa ŵandu \p \v 12 Iŵaga yalalichikwe kuti Kilisito ŵasyuchile, ŵampepe mwa ŵanyamwe akukombola chinauli kusala, ngapagwa kusyuka? \v 13 Nambo iŵaga kwangali kusyuka, nipele Kilisito nganasyuka. \v 14 Iŵaga Kilisito nganasyuka, kulalichila kwetu kuli kwangali chindu, ni kukulupilila kwenu kuli kwangali chindu. \v 15 Kupunda yeleyo, tukuloleka kuŵa ŵaumboni ŵa unami paujo pa Akunnungu, pakuŵa twasasile kuti Akunnungu ŵasyusisye Kilisito, nambo nganiŵasyusya, iŵaga ili isyene, ŵawile ngaasyuka. \v 16 Pakuŵa naga ŵawile ngakusyuswa nipele Kilisito nombe nganasyuka. \v 17 Iŵaga Kilisito nganasyuka, chikulupi chenu changali chindu ni ŵanyamwe ndi chiŵela mu sambi. \v 18 Sooni ŵakukulupilila wose ŵaŵawile achakulupililaga Kilisito asoiye. \v 19 Ni iŵaga tukwalolela Kilisito mu umi awuwupewu, uweji tukusachilwa tukolelwe chanasa kwapunda ŵandu wose. \p \v 20 Nambo isyene, Kilisito asyuchile, Jwelejo ali jwaandanda ni chimanyisyo chisyene kwa aŵala ŵandu ŵaŵawile kuti chasyuchikwe. \v 21 Pakuŵa mpela ila chiwa chaichiswe ni mundu jumo, iyoyopeyo, kusyuka kwaichiswe ni mundu jumo. \v 22 Mpela ila ŵandu wose iyakuti pakuwa kwaligongo lya kulumbikana ni che Adamu, iyoyopeyo wandu wose akutendekwa ŵajumi kwaligongo lya kulumbikana ni Kilisito. \v 23 Nambo kila mundu chasyuche kwa katema kakwe, Kilisito ŵasyuchile kundanda nipele aŵala ŵaali ŵandu ŵakwe Kilisito chasyusikwe, apala Kilisito pachaiche. \v 24 Pele mbesi chijiiche katema Kilisito pachachapa Akunnungu Atati umwenye, pachamale kwonanga mbumu sya ulamusi ni mbumu sya ukulu ni mbumu sya machili. \v 25 Pakuŵa Kilisito tachitawala mpaka Akunnungu pachachaŵika ŵammagongo ŵao paasi pa makongolo gao. \v 26 Jwammagongo jwambesi kwonasika ali chiwa. \v 27 Pakuŵa Malembelo ga Akunnungu gakuti, “Akunnungu aŵisile yose paasi pa makongolo gakwe.” Nambo Malembelo pagakusala, “Indu yose iŵichikwe paasi pa makongolo gakwe aitawale,” ikuwoneka pangasisika yakuti Akunnungu nganapagwa mu indu yo, pakuŵa welewo ni ŵaiŵisile indu yose paasi pa makongolo ga Kilisito. \v 28 Indu yose yaŵichikwaga paasi pa ulamusi wa Kilisito nombe Mwana chaliŵiche nsyene paasi pa Akunnungu, kuti Akunnungu aitawale indu yose ni papali pose. \p \v 29 Sambano, iŵaga nganikupagwa kusyuka, chatendeuli aŵala ŵaŵabatiswe kwaligongo lya ŵawe? Iŵaga ŵawe ngaasyusikwa, kwachichi ŵandu akubatiswa kwaligongo lyao? \v 30 Ni kwetu uwe, kwachichi tukulitaga mu yakogoya katema kose? \v 31 Achalongo achinjangu, une nguutyosya umi wangu moŵa gose! Isyene ngusala! Ngulilapa kwaligongo lyenu kwa kulumbikana kwetu ni Che Yesu Kilisito Ambuje ŵetu. \v 32 Kumenyana kwangu ni ŵandu ŵaŵaliji mpela inyama yakalipa ku Efeso kula, namenyene kwa usache wa ŵandu, ana napatile ichichi? Iŵaga ŵawe ngaasyusikwa sambano nneche, “Tulye ni kung'wa, pakuŵa malaŵi chituwe.” \p \v 33 Ngasinlambuchikwa: “Umbusanga ŵakusakala ukonanga wende wambone.” \v 34 Mpitikusye ng'anisyo syenu, mpanganye yambone, pakuŵa ŵampepe mwa ŵanyamwe ngakwamanyilila Akunnungu ng'oo. Nguŵecheta yeleyi kuti nantesye soni. \s Chiilu chachisyuchikwe \p \v 35 Nambo mundu akukombola kuusya, “Ana ŵawe akusyuswa chinauli? Ana chachiŵa ni iilu yantiuli?” \v 36 Ŵakuloŵela mmwe! Chinkuchipanda ngachimela mpaka chiwe kaje. \v 37 Pankupanda, nkupanda lusongolo pe, lwaŵaga lusongolo lwa ngano pane mbeju jine, ngawa mmela wansima waukutyochela kanyuma. \v 38 Nambo Akunnungu akujipa mbeju jo uloleche mpela yakuti kusaka nsyene, ni kila lusongolo lukwete uloleche wakwe. \p \v 39 Iilu ya yepanganyikwe yose ngaikulandana. Ŵandu akwete iilu yao ni inyama ikwete iilu yao, ijuni ikwete iilu yao ni somba sikwete iilu yao. \v 40 Sooni ipali iilu ya kwinani ni iilu ya pachilambo, nambo usalale wa iilu ya kwinani ngaukulandana ni usalale wa iilu ya pachilambo. \v 41 Lyuŵa likwete usalale wakwe ni lwesi lukwete usalale wakwe, ni ndondwa sikwete usalale wakwe. Namose ndondwa nasyo silekangene kwa usalale. \p \v 42 Ni ichiiŵe katema ka kusyuswa kwa ŵawe. Mpela ila mbeju, chiilu chikusikwa akuno chili chiosile nambo chikusyuka akuno chili chejumi. \v 43 Chiilu chikusikwa mwa kwaluka chikusyuka mu lumbili, chiilu chikusikwa mwakulepetala chikusyuka mu machili. \v 44 Chiilu pachikusikwa, chikusikwa kwa chiilu chatupagwile nacho, nambo pachikusyuswa, chikusyuswa kwa chimbumu, iŵaga kwana chiilu chatupagwile nacho nipele chipali nombe chiilu cha chimbumu. \v 45 Ilembekwe Mmalembelo ga Akunnungu, “Mundu jwaandanda, che Adamu, ŵaliji mundu jwanjumi,” nambo Adamu jwambesi ali Mbumu jwakwapa ŵandu umi. \v 46 Ngaŵa chiilu cha chimbumu chichalongolele, nambo chiilu chitupagwile nacho, ni mbesi achila chiilu cha chimbumu. \v 47 Che Adamu jwaandanda ŵagumbikwe kutyochela mu litaka, nambo che Adamu jwaaŵili jwatyochele kwinani. \v 48 Wose ŵali pachilambo ali mpela ajula juŵagumbikwe mu litaka, nambo aŵala ŵaa kwinani ali mpela ajula juŵatyochele kwinani. \v 49 Ni mpela itutite kulandana ni mundu juŵagumbikwe kwa litaka, iyoyo chitulandane ni mundu juŵatyochele kwinani. \p \v 50 Ngunsalila achinjangu, chiilu cha mundu ngachikombola kwinjila mu umwenye wa Akunnungu, atamuno chiilu chachikuwola ngachikukombola kwinjila peuto paikwinjila iilu yangaikuwola. \p \v 51 Mpilikanile, ngunsalila yantemela, ngatuwa wose, nambo wose chitugalauswe, \v 52 indu yi chiikopochele katema lipenga lya mbesi pachilisone, chisisimuchile. Pakuŵa lipenga pachilisone, ŵawe chachisyuswa akawa sooni, noweji chitugalauswe. \v 53 Pakuŵa chiilu chakonasika chikusachilwa chigalauswe ni kuŵa changajonasika, ni chiilu chakuwa chikusachilwa chigalauswe chiŵe changawa. \v 54 Nipele chiilu chakonasika cho pachichigalauswe ni kuwa changajonasika, ni chiilu chakuwa pachichigalauswe kuŵa changawa, nipele alila liloŵe lyalilembekwe patiliŵe isyene, “Chiwa chijonasikwe ni kupunda kumalile!” \q \v 55 “Ana ugwe chiwa, kupunda kwenu kuli kwapi? \q Ana ugwe chiwa machili genu gagakwika nako kupoteka galikwapi?” \m \v 56 Chiwa chikukola machili gakuulasya kutyochela mu sambi, ni sambi sikukola machili kutyochela mmalajisyo ga che Musa. \v 57 Nambo twatogolele Akunnungu, ŵelewo akututenda tupunde kwa litala lya Ambuje ŵetu Che Yesu Kilisito. \p \v 58 Nipele achalongo achinjangu, njimanje kwakulimbila, nkatinganyika. Moŵa gose mpunde kulityosya mmasengo ga Ambuje pakuŵa nkuimanyilila kuti masengo gankugapanganya kwa ligongo lya Ambuje nganigaŵa ga iyiyi peyi. \c 16 \s Nanjenunanjenu kwakwakamuchisya ŵakukulupilila \p \v 1 Sambano ngusala yankati mbiya kwa ligongo lya kwakamuchisya ŵandu ŵa Akunnungu: Mpanganye achila chinalajisye mmipingo ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵa ku Galatia. \v 2 Kila chijuma, kila mundu mwa ŵanyamwe asapule mbiya syasikutyochela mu yakupata yakwe, nipele agose kuti pachiiche ngasindenda nanjenunanjenu sooni. \v 3 Namalaga kwika kukwenu, aŵala ŵandu uchimwasagule pasikati jenu, chinaatume ni chikalata chakwamanyisya, ni ajausye mbote syenu ku Yelusalemu. \v 4 Iŵaga chiiwoneche ili yambone noneji nyaule, nipele ŵele ŵanduwo chalongane none. \s Ikotopasyo i che Paolo \p \v 5 Chiiche kweleko namalaga kupita ku Makedonia, pakuŵa ngusaka kwaula ku Makedonia. \v 6 Panjipa chindame ni ŵanyamwe kwa moŵa kanandi pane chindame katema kose kambepo kuti mpakombole kungamusya mu ulendo wangu kulikose kuchinyaule. \v 7 Pakuŵa ngangusaka kuonegana ni ŵanyamwe ni kupelenganya. Ngulolela kutama ni ŵanyamwe kwa katema kakajinji Ambuje asakaga. \p \v 8 Chindame ku Efeso mpaka lyuŵa lya Pentekosite, \v 9 pakuŵa Ambuje amugulile nnango kupanganya masengo gamakulungwa, namuno kweleko kwana ŵandu achajinji ŵakunganila. \p \v 10 Che Timoseo aikaga kukwenu, nkantendekasya akole lipamba pachatame ni ŵanyamwe, pakuŵa ŵelewo akugapanganya masengo ga Ambuje mpela une. \v 11 Nipele mundu jwalijose akasannyelusya jwelejo, nambo munkamusye ajendelechele ni ulendo kwa chitendewele kuti apakombole kumujila. Pakuŵa ngwalolela auje pamo ni achalongo ŵane. \p \v 12 Sambano ngusala yankati ngani ja nlongo njetu che Apolo: Nachondelele kwannope aiche kukwenu pamo ni achalongo ŵane. Nambo ngakusaka kwika kweleko katema kano, nambo chaiche pachachikola lipesa. \s Chikomasyo cha mbesi \p \v 13 Nchesye, njime uchenene mu chikulupi, mmeje ŵakulimbila ni mmeje ŵamachili. \v 14 Kila chindu chinkupanganya mpanganyeje kwa unonyelo. \p \v 15 Sambano achalongo achinjangu, nkwamanyilila che Sitefano ni ŵandu ŵaali mu nyuumba jakwe, ŵelewo ŵalongolele kuŵa Ŵakilisito ku Akaya ko, nipele ŵalityosisye achinsyene kwatumichila ŵandu ŵa Akunnungu. Kwapele achalongo achinjangu ngunchondelela, \v 16 mwajitichisye ŵandu mpela ŵelewo ni kila mundu jwakupanganya masengo ni kutumichila pamo nawo. \p \v 17 Ngusengwa nnope paikangene che Sitefano ni che Futunata ni che Akaiko, pakuŵa ŵelewo ŵangamuchisye kupanganya masengo agala gamwapanganyaga ŵanyamwe katema kanganimpagwa. \v 18 Ŵelewo angonjile ntima wangu mpela iŵatite pakujikonga mitima jenu, ŵandu mpela ŵelewo ili yambone kwakumbuchila. \p \v 19 Mipingo jose ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵa ku Asia jikunkomasya. Che Akila ni che Pilisila pamo ni mpingo wa ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito waukusongangana mu nyuumba jao, akunkomasya kwa lina lya Ambuje. \v 20 Ni achalongo wose ŵaali pelepa akunkomasya. Nkomasyane kwakulosya unonyelo wa Kilisito. \p \v 21 Uneji, che Paolo ngunkomasya, ngulemba kwa nkono wangu nansyene. \v 22 Mundu jwalijose jwangasaka kwanonyela Ambuje, jwelejo alwesechekwe! Maranatha malumbo gakwe njise Ambuje ŵetu. \p \v 23 Ngunsachila umbone kutyochela kwa Ambuje Che Yesu. \v 24 Unonyelo wangune uŵe pamo ni mwanyamwe wose ŵanlumbikene ni Kilisito Che Yesu.