\id RUT rut
\ide UTF-8
\h Ruti Sora
\toc1 Ruti a Fe Taruxuna
\toc2 Ruti
\mt1 Ruti
\mt2 Ruti a Fe Taruxuna
\ip Ruti Moyaba kaana a fe taruxun nan ito ra. Ruti a fe taruxu ligaxi waxatin naxan yi, kitisane nan yi Isirayila yɛɛratine ra. Ruti yi a mame Nowɛmi fɛma. A siga nɛn Nowɛmi fɔxɔ ra a konni Isirayila yamanani. Ruti nun a mame Nowɛmi yi na waxatin naxan yi, a dɔxɔ nɛn a xɛmɛ singen xabilan muxuna nde xɔn ma. Ala yi a baraka, a dii xɛmɛna nde sɔtɔ naxan yi xili Obedi. Taruxuni ito bata a yita en na fa fala Ala hinanma siyane birin muxune ra naxan na fa a ma, a findi a muxun na. Ruti findixi Yesu Alaa Muxu Sugandixin benbana nde sɔtɔ muxun nan na. Amasɔtɔ Obedi nan Yese sɔtɔ. Yese yi Manga Dawuda sɔtɔ. Yesu nga kelixi Manga Dawuda bɔnsɔnna nin (Matiyu 1.5).
\c 1
\s Elimɛlɛki Moyaba yamanani
\p
\v 1 Kitisane yi Isirayila yamanani waxatin naxan yi, kamɛ gbeen yi so yamanani. Nayi, xɛmɛna nde yi keli Bɛtɛlɛmi taani, Yuda yamanani e nun a ɲaxanla nun a dii xɛmɛ firinne, e yi sa dɔxɔ Moyaba yamanani. 
\v 2 Na xɛmɛn yi xili nɛn Elimɛlɛki. A ɲaxanla fan yi xili nɛn Nowɛmi. A dii xɛmɛ firinne fan xinle nan itoe ra, Malɔn nun Kiliyon. Efarata bɔnsɔnna nan yi e ra, Bɛtɛlɛmi kaane Yuda yamanani. Elimɛlɛki nun a denbayaan yi siga Moyaba yamanani. E yi dɔxi Moyaba yamanani waxatin naxan yi, 
\v 3 Elimɛlɛki yi faxa. Nowɛmi yi findi kaɲa gilɛn na e nun a dii xɛmɛ firinne yi lu. 
\v 4 Nowɛmi a dii xɛmɛne yi Moyaba ɲaxanle futu. Ɲaxanla boden yi xili Oropa, boden fan yi xili Ruti. Nba, e yi lu mɛnni han ɲɛɛ fu ɲɔxɔn. 
\v 5 Na xanbi ra, a dii xɛmɛ firinne, Malɔn nun Kiliyon fan yi faxa. Nowɛmi keden peen yi lu amasɔtɔ a xɛmɛn nun a dii xɛmɛne bata yi faxa.
\s Ruti yi bira Nowɛmi fɔxɔ ra
\p
\v 6 Nowɛmi yi a mɛ fa fala a Alatala bata a yamaan baraka Isirayila yamanani. Marigin bata balon so Isirayila kaane yii ki faɲin. Nanara, Nowɛmi yi a yitɔn a keli Moyaba e nun a mamuxune. 
\v 7 Nowɛmi yi dɔxi dɛnaxan yi a keli mɛnni, a mamuxu firinne biraxi a fɔxɔ ra, e yi kiraan suxu xɛtɛ Yuda yamanani. Koni e kira yi, 
\v 8 Nowɛmi yi a fala a mamuxune xa, a naxa, “Ɛ xɛtɛ, birin xa siga a nga konni. Alatala xa hinan ɛ fan na alo ɛ bata hinan n tan nun n ma diine ra kii naxan yi naxanye faxaxi. 
\v 9 Alatala xa xɛmɛ faɲin fi ɛ ma e nun bɔɲɛ xunbenla ɛ banxine kui.”
\p Awa, Nowɛmi yi a ɲungu a mamuxune ma, koni e lu wugɛ e mame a fe ra. 
\v 10 E yi a fala e mame xa, e naxa, “Ɛn-ɛn, en birin xa siga i kon kaane fɛma.”
\p
\v 11 Nowɛmi yi a fala a mamuxune xa, a naxa, “N mamuxune, a lan ɛ xa xɛtɛ ɛ konni. Nanfera ɛ waxi a xɔn ma en birin xa siga? Ɛ yengi a ma fa fala a n mɔn nɔɛ dii xɛmɛna nde barɛ nɛn naxanye ɛ futɛ ba? 
\v 12 Ɛ xɛtɛ ɛ konni amasɔtɔ n tan bata fori xɛmɛ taa ra dɔxɔn ma. Hali n na a fala n naxa n xɛmɛ gbɛtɛ sɔtɛ to kɔɛɛn na, n dii xɛmɛne bari, 
\v 13 ɛ nɔɛ dɔxɛ han ne yi gbo ba? Ɛn-ɛn, n mamuxune, ɛ a kolon a na mi ligɛ. Alatala bata n tan, Nowɛmi a dunuɲa ragidin xɔdɔxɔ ayi dangu ɛ gbeen na.”
\p
\v 14 Nba, Oropa nun Ruti mɔn yi wuga fɔlɔ. Awa, Oropa yi a ɲungu a mame ma, a xɛtɛ a konni, koni Ruti tan mi tin xɛtɛ. 
\v 15 Nanara, Nowɛmi yi a fala Ruti xa, a naxa, “Ruti, Oropa bata siga a muxune fɛma e nun a gbee alane. I fan xa siga a fɔxɔ ra ɛ konni.”
\p
\v 16 Koni Ruti yi Nowɛmi yabi, a naxa, “I nama a fala a n xa xɛtɛ i fɔxɔ ra. N mame, en birin xa siga. I na siga yire yo yi, en birin nan sigama na yi. I dɔxɔ yire yo yi, n fan dɔxɔn na nin. I ya muxune yi findi n ma muxune ra, i ya Ala yi findi n ma Ala ra. 
\v 17 I na faxa yire yo yi, n fan faxan mɛnna nin, n maluxun mɛnni. Xa sese en tan firinna fata, xa sayaan mi a ra, Alatala a tɔrɔn naxan ɲaxu dangu tɔrɔn birin na, na xa n li.”
\p
\v 18 Nba, Nowɛmi to a to a Ruti bata kankan a ma, a fɔ e firinna birin xa siga, Nowɛmi mi fa fala yo ti sɔnɔn.
\p
\v 19 E firinna birin yi siga han Bɛtɛlɛmi taani. E soxina, taan birin yi kabɛ e fe ra, ɲaxanle yi lu a falɛ, e naxa, “Nowɛmi nan yati ito ra ba?”
\p
\v 20 Nowɛmi yi e yabi, a naxa, “Ɛ nama n xili Nowɛmi, koni ɛ n xili ba ‘Sɔxɔlɛtɔna’ amasɔtɔ Ala Sɛnbɛ Kanna bata tɔrɔn nafa n tan ma. 
\v 21 Nba, n tan Nowɛmi kelima be waxatin naxan yi, se wuyaxi yi n yii nun. Koni Alatala bata n naxɛtɛ be yi sese mi fa n yii sɔnɔn. Nanfera ɛ tan ɲaxanle n xilima a Nowɛmi?\f + \fr 1.21\fr* \fk Nowɛmi\fk* bunna nɛɛn fa fala “Sɛwa muxuna.”\f* Alatala bata yelin n yalagɛ, Ala Sɛnbɛ Kanna bata tɔrɔn nafa n ma.”
\p
\v 22 Nba, Nowɛmi nun a mamuxun Ruti fa kii nan na ra sa keli Moyaba yamanani fa Bɛtɛlɛmi yi malo xaba waxatini.
\c 2
\s Ruti yi siga Boosu a xɛɛn ma
\p
\v 1 Xɛmɛna nde yi Nowɛmi a xɛmɛn xabilani a xili Boosu. Muxu kɛndɛn nan yi a ra e nun nafulu kanna. E nun Elimɛlɛki yi xabila kedenna nin. 
\v 2 Lɔxɔna nde, Ruti Moyaba kaan yi a fala a mame Nowɛmi xa, a naxa, “N xa siga malo xɔri yikentundeni. Waxatina nde, muxuna nde tinma nɛn n yi na liga.” Nowɛmi yi a yabi, a naxa, “N mamuxuna, awa siga.”
\p
\v 3 Nayi, Ruti yi siga xɛɛna nde ma malo xɔri makentundeni walikɛne fɔxɔ ra. Boosu nan ma xɛɛ yi na ra Elimɛlɛki xabila yi muxuna nde. 
\v 4 Ndedi ligaxina, Boosu fan yɛtɛɛn yi fa keli Bɛtɛlɛmi yi, a yi a fala walikɛne xa, a naxa, “Alatala xa lu ɛ xɔn.” E yi a yabi, e naxa, “Alatala xa i fan baraka.”
\p
\v 5 Boosu yi a walikɛ kuntigin maxɔdin, a naxa, “Ɲaxalan sungutunna mundun ito ra?”
\p
\v 6 Kuntigin yi Boosu yabi, a naxa, “Ɲaxalan xɔɲɛn nan a ra naxan kelixi Moyaba yamanani, a faxi Nowɛmi nan fɔxɔ ra. 
\v 7 A n maxɔdin nɛn a xa bira n ma walikɛne fɔxɔ ra, alogo a xa e xɔri makentun. A wanla fɔlɔxi nɛn xabu xɔtɔnni, a baxi sigadeni nɛn iki a matabudeni gageni.”
\p
\v 8 Awa, Boosu yi siga Ruti fɛma, a naxa, “N xa a fala i xa, i nama fa siga malo xɔri yikentundeni dɛdɛ yi sɔnɔn fɔ n ma xɛɛn ma be. Ɛ nun ɲaxanli itoe xa lu walɛ be. 
\v 9 Bira walikɛne fɔxɔ ra, e nɛma yire yo xabɛ, i siga e fɔxɔ ra mɛnni. N bata yamarin fi n ma muxune ma a e nama i tɔrɔ. Awa, min xɔnla na i suxu waxati yo yi, i siga, i sa i min walikɛne min seen na.”
\p
\v 10 Ruti yi a xinbi sin Boosu bun ma, a yi a yɛtagin lan bɔxɔn ma, a yi a fala a xa, a naxa, “Nanfera i xaminxi n ma fe ra? Nanfera i hinanxi n tan xɔɲɛn na?”
\p
\v 11 Boosu yi Ruti yabi, a naxa, “N bata na feene birin mɛ i naxan nabaxi i mame xa xabu i ya xɛmɛn faxa. N bata a kolon fa fala i bata i nga nun i fafe nun i ya yamanan beɲin, i fa be yi, i fa so n ma muxune yɛ, i mi yi naxanye kolon a fɔlɔni. 
\v 12 Ruti, i bata naxan liga, Alatala xa i barayi. I yi duba kamalixin sɔtɔ keli Alatala Isirayilaa Ala yii i faxi naxan fɛma i ratanga feen na.”
\p
\v 13 Ruti yi Boosu yabi, a naxa, “Mangana, i fan n tan xa, i bata n bɔɲɛn xunbeli fala faɲin na i naxan tixi n xa, amasɔtɔ hali i ya walikɛ keden peena a fisa n tan xa.”
\p
\v 14 Awa, dɛge waxatina a lixina, Boosu yi Ruti xili, a naxa, “Fa be, en birin xa fa en dɛge. Buruna nde tongo i yi a sin sabini.” Nba, Ruti nun walikɛne yi sa dɔxɔ e nun Boosu. Boosu mɔn yi donse ganxina nde radangu Ruti ma. Ruti yi a dɛge han a lugo, a donse dɔnxɛn mɔn yi lu a yii. 
\v 15 Nba, Ruti mɔn sigaxi na malo xɔri makentundeni, Boosu yi yamarin fi a walikɛne ma, a naxa, “Ruti xa a xaba han xidine saxi dɛnaxan yi. Ɛ nama a rayagi fe yo raba. 
\v 16 Na na dangu, ɛ mɔn xa maala nde ba xidine ra, ɛ yi e rabeɲin bɔxɔn ma, a yi e tongo. Ɛ nama fala yo ti a xili ma.”
\p
\v 17 Awa, Ruti yi fɛriɲɛn maala malanɲɛ han ɲinbanna ra. A yi a maala bɔnbɔ, a yi a liga fayida barama xungbeen yɛ firin ɲɔxɔn. 
\v 18 Ruti yi maali ito tongo, a siga a ra taani. A bata naxan birin malan, a sa na yita a mame ra. Ruti mɔn yi a donse dɔnxɛne so a mame yii. 
\v 19 Nowɛmi yi Ruti maxɔdin, a naxa, “I sa maala nun donseni itoe birin malanxi minɛn yi? I yi walima nde a xɛɛ ma nun? Muxun naxan yi yengi dɔxi i xɔn ma, Ala xa na kanna baraka!”
\p Awa, Ruti yi a fala a mame Nowɛmi xa, a naxa, “N yi sa walima na xɛmɛn nan ma xɛɛ ma naxan xili Boosu.”
\p
\v 20 Nowɛmi yi kabɛ, a naxa, “Alatala naxan ma hinan mi ɲanɲɛ faxa muxune nun niiramane xa, na xa Boosu baraka.” Nowɛmi mɔn yi a fala Ruti xa, a naxa, “Na xɛmɛna, nxu bari boden na ra naxan en goronna tongɛ, a yi a yengi dɔxɔ en xɔn ma.”
\p
\v 21 Nanara, Ruti Moyaba kaan yi a fala Nowɛmi xa, a naxa, “Naxan dangu a birin na, Boosu mɔn yi a fala n xa a nxu nun a walikɛne xa lu maala nde xabɛ han e yelin waxatin naxan yi.”
\p
\v 22 Nowɛmi yi a fala Ruti xa, a naxa, “N mamuxuna, a lan ɛ nun ɲaxanle xa lu walɛ Boosu a xɛɛn ma. Xa i sa wali muxu gbɛtɛne xɛɛn ma, waxatina nde i tɔrɔma nɛn.” 
\v 23 Awa, Ruti yi siga xɛɛn ma, a lu walɛ Boosu walikɛ ɲaxanle fɔxɔ ra han e yelin maala nun murutun birin malanɲɛ. Ruti mɔn yi lu a mame fɛma.
\c 3
\s Ruti a xɛmɛ sɔtɔ fena
\p
\v 1 Lɔxɔna nde, Nowɛmi yi a fala Ruti xa, a naxa, “N mamuxuna, n xa xɛmɛn fen i xa alogo i xa sɛwa. 
\v 2 I a kolon, na Boosu naxan tinxi ɛ nun a walikɛ ɲaxanle yi wali, en nun na barixi nɛn. To ɲinbanna ra, Boosu sa a maala bɔnbɔma nɛn. 
\v 3 Awa, Ruti, sa i maxa, i latikɔnɔnna nde so i ma. I yi i ya dugi faɲine tongo, i yi i yitɔn. Na na dangu, i siga Boosu a malo bɔnbɔdeni. Koni a nama a kolon de a i na yi han a yelin a dɛgedeni. 
\v 4 Awa, a sa xima dɛnaxan yi, i xaxili lu mɛnna xɔn ma. Boosu na xi waxatin naxan yi, i siga, i sa a mafelenni te, i yi i sa a san laben na. I lan i xa naxan liga, a tan yɛtɛɛn na falama i xa nɛn.”
\p
\v 5 Awa, Ruti yi Nowɛmi yabi, a naxa, “I naxan yo fala n xa, n na nan ligama.”
\p
\v 6 Nba, Ruti yi siga malo bɔnbɔdeni, a yi a liga alo a mame a yamarixi kii naxan yi. 
\v 7 Boosu yelinxina a dɛgedeni, a niin yi fan a ma. A sa a sa maala dɛxɔn, a xi. Ruti yi siga na yi dɔɲin, a yi Boosu a mafelenni te, a yi a sa a san laben na. 
\v 8 Kɔɛ tagini, Boosu yi matugan, a xulun, a yi a maxɛtɛ, a yi a tɛrɛna ɲaxanla saxin na a san laben na. 
\v 9 Boosu yi a maxɔdin, a naxa, “Nde i tan na?”
\p Ruti yi Boosu yabi, a naxa, “Mangana, n tan na a ra. I yengi dɔxɔ n xɔn ma, i yi n goronna tongo, bayo ɛ nun Nowɛmi barixi nɛn. Nayi, yandi, n futu.”
\p
\v 10 Boosu yi Ruti yabi, a naxa, “Alatala xa i baraka. I naxan ligaxi iki, na bata a yita n na fa fala i bata nxɔ xabilan binya. Na binyen gbo dangu i mame gbeen na i bata naxan liga a xa. I nɔɛ banxulan ɲɔrɛna nde fenɲɛ hali a findi se kanna ra hanma yiigelitɔna, koni i mi tinxi na ma. 
\v 11 Awa Ruti iki, i nama xamin, i na wa sese xɔn ma a fala n xa, n na a ligɛ i xa amasɔtɔ muxun birin i ya ɲaxalan faɲiyaan kolon taan kui. 
\v 12 Ɲɔndin na a ra, fa fala nxu nun Nowɛmi barixin na a ra, koni xɛmɛ keden na, na nun Nowɛmi tagi so dangu n tan na. 
\v 13 Xi be to han tila xɔtɔnni, en na a matoɛ xa a tinɲɛ i goronna tongɛ. Xa a tin, na lan. Koni xa a mi tin, n bata n kɔlɔ habadan Alatala yi fa fala n tan, Boosu, i goronna birin tongɛ. Ruti, i sa han xɔtɔnni.” 
\v 14 Nanara, a yi a sa Boosu san laben na han xɔtɔnni. Koni a yi keli subaxani amasɔtɔ Boosu mi yi waxi a xɔn ma a muxe xa a kolon fa fala a yi na yi nun. 
\v 15 Benun Ruti xa siga, Boosu yi a fala a xa, a naxa, “I ya xunbeli domaan ba i ma, i yi a yifulun be yi.” Ruti yi a xunbeli domani sa. Boosu yi maala ligaseen yɛ tonge naanin e nun naanin ɲɔxɔn sa Ruti a xunbeli domani. Boosu yi Ruti rate a ma. A yi siga a ra taani. 
\v 16 Ruti a konna lixina, a mame yi a maxɔdin, a naxa, “N mamuxuna, nanse danguxi na?”
\p Ruti yi na feene birin yɛba a xa Boosu naxan ligaxi a xa. 
\v 17 Ruti mɔn yi a fala a mame xa, a naxa, “Boosu maali ito soxi n yii nɛn, a n yii genla nama fa i fɛma.”
\p
\v 18 Awa, Nowɛmi yi a fala Ruti xa, a naxa, “Iki, diɲa han i yi a to a raɲanma kii naxan yi. Boosu mi dɔxɛ fɔ a feni itoe birin yitɔn.”
\c 4
\s Boosu yi Ruti futu
\p
\v 1 Boosu yi siga taan so dɛɛn na, a sa dɔxɔ na. A yi na waxatin naxan yi, Elimɛlɛki bari boden yɛtɛɛn yi fa, Boosu bata yi naxan ma fe fala Ruti xa nun. Boosu yi xɛmɛn xili, a naxa, “N xɔyina, fa, i fa dɔxɔ be.” A yi siga na yi a sa dɔxɔ. 
\v 2 Awa, Boosu yi taan fori muxu fu xili alogo e fan xa fa dɔxɔ a fɛma. E to fa dɔxi na, 
\v 3 Boosu yi a fala a bari boden xa, a naxa, “Iki, Nowɛmi mɔn bata fa sa keli Moyaba yamanani, a waxi Elimɛlɛki a bɔxɔn mati feni, en bari bodena. 
\v 4 A lan i xa feni ito kolon. Awa, xa i waxi a sara feni, a sara fonni itoe yɛɛ xɔri. Koni xa i mi waxi a xɔn ma, i na fala n tan Boosu xa amasɔtɔ xa i mi a sarama, a lan n tan yi a sara.” Na xɛmɛn yi Boosu yabi, a naxa, “N tan a sarama nɛn.”
\p
\v 5 Boosu yi xɛmɛn yabi, a naxa, “Nba, na lanxi. Koni xa i bɔxɔni ito sara Nowɛmi ma, i Moyaba ɲaxanla Ruti fan dɔxɔma nɛn i ya ɲaxanla ra alogo bɔxɔn xa lu a xɛmɛn kɛɛni naxan faxaxi.”
\p
\v 6 Xɛmɛn yi Boosu yabi, a naxa, “N tinma nɛn nayi, i yi na xɛɛn sara amasɔtɔ xa n na tongo, a mi nɔɛ findɛ n kɛɛn na n ma diine xa. I tan xa a sara amasɔtɔ a mi lan n tan yi a sara.”
\p
\v 7 Nba, na waxatini benun muxune xa yelin sare sodeni hanma benun e xa e yii seene masara e bode yi, keden yi a sankidin bama nɛn a sanni yamaan tagi, a yi a so boden yii naxan a seen sarama a ma. Na waxatini Isirayila kaane yi a yitama nɛn nayi fa fala feen birin bata ɲan e tagi.
\p
\v 8 Nanara xɛmɛni ito yi a fala Boosu xa, a naxa, “I tan xa bɔxɔn sara.” Xɛmɛn yi a sankidin ba a sanni, a yi a so Boosu yii. 
\v 9 Awa, Boosu yi a fala yamaan fonne birin xa e nun muxun naxanye yi na yi, a naxa, “Ɛ birin bata findi seren na to fa fala a n bata Elimɛlɛki nun Kiliyon nun Malɔn ma seene birin sara naxanye Nowɛmi yii. 
\v 10 Naxan saxi na fari, Ruti Moyaba kaana, Malɔn ma kaɲa gilɛn bata findi n ma ɲaxanla ra. Nayi, faxa muxun kon kaane mi fulama a kɛɛn na. A xabilana fe sigama nɛn yɛɛn na a muxun bonne yɛ e taani. Ɛ tan fonne bata findi seren na feni itoe yi.”
\p
\v 11 Awa, kuntigine nun muxun bonne yi Boosu yabi, e naxa, “Awa, nxu bata findi seren na. Alatala xa i ya ɲaxanla liga alo Rakeli nun Leya naxanye dii wuyaxine bari, ne yi findi Isirayila yamaan na. Ala xa i findi se kanna ra Efarata bɔnsɔnna yɛ. I mɔn yi findi xili kan gbeen na Bɛtɛlɛmi taani. 
\v 12 Alatala xa dii wuyaxi fi i ma fata na sungutunna Ruti ra, i xabilan yi gbo ayi alo Peresi mamandenne kii naxan yi Tamari naxan bari Yuda ma.”
\s Boosu nun a mamandenne
\p
\v 13 Awa, Boosu yi Ruti tongo, a findi a ɲaxanla ra. Alatala yi Ruti baraka, a yi fudikan, a yi dii xɛmɛn sɔtɔ. 
\v 14 Nayi, ɲaxanle yi a fala Nowɛmi xa, e naxa, “En xa Alatala tantun amasɔtɔ a bata mamandenna fi i ma to naxan a yengi dɔxɔma i xɔn ma. Ala xa diidini ito findi xili kan gbeen na Isirayila yamanani. 
\v 15 I rafan i mamuxun ma. Ruti mɔn bata fe faɲin liga i xa hali dangu dii xɛmɛ solofere ra. Iki, Ruti bata mamandenna nde so i yii naxan i nii yifanma i ma, a yi i mali i ya foriyani.” 
\v 16 Awa, Nowɛmi yi diin tongo, a yi a maso a ra, a yi a yengi dɔxɔ a xɔn ma.
\p
\v 17 E dɔxɔ bode ɲaxanle yi Ruti a dii xɛmɛn xili sa Obedi. E yi a fala muxun birin xa, e naxa, “Nowɛmi bata mamandenna sɔtɔ, dii xɛmɛn na a ra.” Awa, Obedi yi Yese sɔtɔ. Yese fan yi Manga Dawuda sɔtɔ.
\p
\v 18 E bɔnsɔnna muxune xinle ni itoe ra, keli Peresi ma han sa dɔxɔ Manga Dawuda ra.
\q Peresi nan Xesirɔn sɔtɔ.
\q
\v 19 Xesirɔn yi Rami sɔtɔ.
\q Rami yi Aminadabo sɔtɔ.
\q
\v 20 Aminadabo yi Naxason sɔtɔ.
\q Naxason yi Salimon sɔtɔ.
\q
\v 21 Salimon yi Boosu sɔtɔ.
\q Boosu yi Obedi sɔtɔ.
\q
\v 22 Obedi yi Yese sɔtɔ.
\q Yese yi Dawuda sɔtɔ.