\id REV rev \ide UTF-8 \h Lankɛnɛmayaan Sora \toc1 Lankɛnɛmayana \toc2 Lankɛnɛmayana \mt1 Lankɛnɛmayana \mt2 Fe Toon Naxan Makɛnɛn Yoni Xa \ip Yoni naxan Ningila Yesu a fe yirena nde sɛbɛ, na taxamasenne nun misaale nan yɛbama en xa Alaa Muxu Sugandixin Yesu naxanye yita a ra. A itoe sɛbɛxi nɛn alogo dɛnkɛlɛya yamaan xa e tunnafan e nɛma bɛsɛnxɔnyani waxatin naxan yi. A yi Kitabun yireni ito sɛbɛma waxatin naxan yi, a yi kedixi Patimɔsi bɔxɔdin nin fɔxɔ igen tagi, a lu ramaraxi mɛnni alo a kasoon nan na. Yamana kanna yi dɛnkɛlɛya muxune ɲaxankatama na waxatini. Kitabun yireni ito yi sɛbɛxi Asi bɔxɔn dɛnkɛlɛya yama soloferen nan ma. \ip Fe toone nun misaala naxanye sɛbɛxi be, ne yɛbaxi sanda daxin nin alo xiyena, koni e birin fe kedenna nan falama: a Yesu fe ɲaxin nun Setana sɛnbɛne nɔma nɛn. A nabiya falane tima be naxanye bata kamali Romi bɔxɔn mangaya waxatini. A nabiya falana ndee fan ti naxanye sa kamalima dunuɲa raɲanna waxatini. Yesu to sɛnbɛ ɲaxine birin kalama dunuɲa raɲanni, en na en tunnafan en ma dɛnkɛlɛyani. \c 1 \s Yesu feen naxanye yita Yoni ra \p \v 1 Yesu Alaa Muxu Sugandixin nan fe famatɔni itoe makɛnɛnxi a walikɛne xa fata Ala ra. A a malekan nan xɛ a walikɛɛn Yoni ma a rakolondeni. \v 2 Na Yoni nan na feene seren bama fa fala a a feen naxanye birin toxi, Alaa falan nan ne ra e nun Yesu Alaa Muxu Sugandixin sereyana. \v 3 Sɛwan na kanna xa naxan na nabiya falani itoe xaran e nun naxanye na e tuli mati e ra, e yi a falane suxu naxanye sɛbɛxi a kui, amasɔtɔ waxatin bata maso. \s Xɔntɔn xuiin nun Ala tantunna \p \v 4 N tan Yoni nan bata ito sɛbɛ dɛnkɛlɛya yama soloferene ma Asi yamanani. \p Ala naxan na, naxan yi na, naxan fama, na Ala xa hinanna nun bɔɲɛ xunbenla fi ɛ ma, fata nii soloferene ra\f + \fr 1.4\fr* Solofere bunna nɛɛn fa fala “Se dɛfexina.” Yanyina nde \fk nii soloferene\fk* bunna nɛɛn fa fala, “Alaa Nii Sariɲanxin dɛfexin birin.”\f* naxanye a manga gbɛdɛn yɛtagi, \v 5 e nun fata Yesu Alaa Muxu Sugandixin na, sere tinxinxin nun habadan muxu singe kelixin sayani e nun dunuɲa mangane mangana. \p Naxan bata en xanu, a yi en xɔrɔya en yulubine ma a wunla xɔn,\f + \fr 1.5\fr* Na bunna nɛɛn fa fala a \fk wunla\fk* minixi, na yi findi saraxan na en xa a en xɔrɔya.\f* \v 6 a mɔn yi en findi a mangayaan muxune nun saraxaraline ra a Fafe Ala xa, binyen nun sɛnbɛn xa lu na nan xa habadan han habadan. Amina. \q \v 7 Ɛ a mato, a fama kundani! \q Muxune birin a toma nɛn \q hali naxanye a sɔxɔnxi.\f + \fr 1.7\fr* A mato Sakari 12.10 nun Yoni 19.37 kui.\f* \q Bɔxɔn bɔnsɔnne birin wugama nɛn a fe ra. \q A xa liga na kiini yati! Amina. \m \v 8 Marigina Ala naxa, “N tan nan a fɔlɔn na e nun a raɲanna, naxan na, naxan yi na e nun naxan fama, Sɛnbɛn Birin Kanna.” \s Yoni a fe toona alo xiyena \p \v 9 N tan Yoni, ɛ ngaxakedenna, naxan findixi ɛ boden na en ma tɔrɔyaan nun mangayaan nun tunnafanni Yesu yi, e bata yi n nasiga Patimɔsi bɔxɔn ma fɔxɔ igen tagi Alaa falana fe ra, n to yi Yesu seren bama. \v 10 Marigin batu lɔxɔna nde yi, n yi Alaa Nii Sariɲanxini, n fala xui gbeena nde mɛ n xanbi ra, a gbo alo xɔta xuina. \v 11 A naxa, “I feen naxanye toma, e sɛbɛ, i yi e rasiga dɛnkɛlɛya yama soloferene ma Efɛsi taan nun Simirini taan nun Pɛragama taan nun Tiyatire taan nun Saridesi taan nun Filadɛlifi taan nun Layodise taani.” \p \v 12 N yi n yɛɛ raxɛtɛ na kanni gbɛdeni. N to n yɛɛ raxɛtɛ, n yi xɛma lɛnpun dɔxɔ se solofere to na. \v 13 Na lɛnpu dɔxɔ seene tagi, n yi adamadi maligana nde to. Doma gbeen nagodoxi a ma, xɛma tagi xidin yi xidixi a kanken ma. \v 14 A xunna nun a xun sɛxɛne yi fixa alo yɛxɛɛ xabe dugi fixɛna hanma balabalan kɛsɛna, a yɛɛne luxi alo tɛɛ dɛgɛna, \v 15 a sanne mayilenma alo sulan tɛɛn na, a xuiin yi gbo alo walan gbeen xuina. \v 16 Sare solofere yi a yiifanni, silanfan xɛnxɛn dɛ firin kanna yi minima a dɛ,\f + \fr 1.16 \fr*\fk Silanfan xɛnxɛn dɛ firin kanna\fk* a fe mato Heburune 4.12 kui. Alaa falan sama silanfanna ma bayo a sɛnbɛn gbo a sɔndɔmɛn nun niin yɛtɛɛn fatama e bode ra, a e kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ. Efɛsi 6.17 fan mato. Alaa falan findixi silanfanna ra a Nii Sariɲanxin xa. Silanfanna, sofane yɛngɛ so dɛgɛmaan na a ra.\f* a yɛtagin yi mayilenma alo soge xɔlɛna yanyi tagini. \v 17 N to a to, n yi bira a san bun ma alo faxa muxuna. A yi a yiifanna sa n fari, a naxa, “I nama gaxu. N tan nan a fɔlɔn nun a raɲanna ra. \v 18 Nii rakisina n tan nan yii. N bata yi faxa nun, koni iki n na n niini han habadan. Sayaan nun laxira dɛɲinna n tan nan yii. \v 19 Awa, i naxan toxi, na sɛbɛ, naxan ligama iki e nun naxan fama ligadeni. \v 20 I sare soloferen naxanye toxi n yiifanni, e nun xɛma lɛnpu dɔxɔ se soloferene, ne bunna ni ito ra: Sare soloferene findixi dɛnkɛlɛya yama soloferene malekane nan na, xɛma lɛnpu dɔxɔ se soloferene, dɛnkɛlɛya yama soloferene nan yi ne ra.” \c 2 \s Falan naxan ti Efɛsi dɛnkɛlɛya yamaan xa \p \v 1 “A sɛbɛ Efɛsi dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Sare soloferene suxi naxan yiifanni, naxan sigan tima xɛma lɛnpu dɔxɔ se soloferene tagi, na ito nan falaxi. \v 2 N na i kɛwanle kolon, i ya wanla nun i ya tunnafanna. N na a kolon yati, a muxu ɲaxine mi rafan i ma. I bata muxune kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ naxanye a falaxi a xɛraan nan e tan na, koni ɲɔndi mi a ra, i yi e kolon wule falane ra. \v 3 I tunnafanxi, i bata tɔrɔ n ma fe ra, koni i mi tunnaxɔlɔxi i ma. \v 4 Koni mawugana nde n yii ɛ xili ma, i bata i mɛ i ya xanuntenya singen na. \v 5 Nayi, i biraxi sa keli yire matexin naxan yi, na yirena fe xa rabira i ma, i yi i kɛɲaan maxɛtɛ, i mɔn yi i ya wali singene dɛ suxu. Xa i mi tin xɛtɛ, n fama nɛn i ma, n yi i ya lɛnpu xɛma dɔxɔ seen ba na. \v 6 Koni i fe faɲini ito ligama: na Nikolayiti muxune\f + \fr 2.6\fr* \fk Nikolayiti muxune\fk* yi xaranna nde tima na waxatini naxan findixi wulen na, koni e fe mi fa kolonxi iki.\f* kɛwanle raɲaxu i ma, naxanye raɲaxu n fan ma.” \p \v 7 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ. Naxan na nɔɔn sɔtɔ, n tinma nɛn a yi siimaya wudi bogin don naxan tixi Alaa nakɔni ariyanna yi.”\f + \fr 2.7\fr* A mato Dunuɲa Fɔlɔn 2.8-9 kui.\f* \s Falan naxan sɛbɛ Simirini dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 8 “A sɛbɛ Simirini dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Naxan a fɔlɔn nun a raɲanna ra, naxan faxa, a mɔn yi keli sayani, na ito nan falaxi. \v 9 N na i ya tɔrɔn nun i ya yiigelitɔyaan kolon, anu nafulu kanna nan yati ɛ ra. Naxanye a falama a Yahudiyan nan e ra, koni a tan mi e ra, n na a kolon ne ɛ rayelefuma kii naxan yi. E findixi Setana salide banxin yamaan nan na. \v 10 I nama gaxu i tɔrɔ fe famatɔne ra sese ma. Yinna Manga Setana ɛ tan nde sɛ nɛn kasoon na, alogo a xa ɛ mato, ɛ yi xi fu tɔrɔn sɔtɔ. Ɛ tɔgɔndiya han ɛ sayana, n yi nii rakisin mangaya taxamaseri kɔmɔtin so ɛ xun na.” \p \v 11 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ. Naxan na nɔɔn sɔtɔ, sayaan firinden mi na kanna liyɛ mumɛ.” \s Falan naxan sɛbɛ Pɛragama dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 12 “A sɛbɛ Pɛragama dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Silanfan xɛnxɛn dɛ firin kanna naxan yii, na naxa iki: \v 13 N na i dɔxɔden kolon, Setanaa manga gbɛdɛn dɛnaxan yi. I kankanxi n xinla ma, i mi i mɛxi n ma dɛnkɛlɛyaan na, hali e n ma sere tɔgɔndiyaxi Antipasi faxa lɔxɔn naxan yi ɛ konni Setana dɔxɔdeni. \v 14 Koni mawugana ndee n yii ɛ xili ma, muxuna ndee i konni naxanye Balami a xaranna suxi, naxan Balaki xaranxi Isirayila kaane rabira kiin ma yulubini sube donna xɔn naxan bata ba saraxan na suxurene xa e nun yalunyaan xɔn.\f + \fr 2.14\fr* A mato Yatɛne 31.16 kui.\f* \v 15 Na kiini, muxuna ndee i konna fan yi naxanye fan Nikolayiti muxune xaranna suxi. \v 16 Nayi, i xun xanbi so i hakɛni, xanamu, n fama nɛn i ma sasa, n yi na muxune yɛngɛ n dɛ silanfanna\f + \fr 2.16\fr* A \fk dɛ silanfanna\fk* findixi Alaa falan nan na.\f* ra.” \p \v 17 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ. Naxan na nɔɔn sɔtɔ, n Manna donse\f + \fr 2.17\fr* \fk Manna donseen\fk* findixi donseen nan na Ala yi naxan fima a yamaan ma tonbonni lɔxɔ yo lɔxɔ Nabi Musaa waxatini. Na fe mato Xɔrɔyaan 16.13-15 nun 16.31 kui.\f* luxunxina nde soma nɛn a yii e nun gɛmɛ fixɛna xili nɛnɛn sɛbɛxi naxan ma, muxu yo mi naxan kolon, fɔ naxan a sɔtɔma.” \s Falan naxan sɛbɛ Tiyatire dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 18 “A sɛbɛ Tiyatire dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Alaa Dii Xɛmɛn naxan yɛɛn luxi alo tɛɛ dɛgɛna, a sanne mayilenma alo sula xuruxina, a tan naxa: \v 19 N na i kɛwanle nun i ya xanuntenyaan nun i ya dɛnkɛlɛyaan kolon i walima muxune xa kii naxan yi e nun i ya tunnafanna. N na a kolon i ya wali dɔnxɛne wuya dangu a singene ra. \v 20 Koni mawugani ito n yii i xili ma, Yesabele,\f + \fr 2.20\fr* \fk Yesabele\fk* findixi ɲaxanla nde ra naxan yi Alaa muxune yɛngɛma. A fe mato Mangane Singen 16.31 nun 19.1-2 nun Mangane Firinden 9.22 nun 9.30 kui.\f* ɲaxanla naxan a falama a nabiin nan a tan na, i bata tin na xa n ma walikɛne mayenden, a yi e xaran yalunyaan nun suben donna ma naxan baxi saraxan na suxurene xa. \v 21 N bata waxatin fi a ma alogo a xa a xun xanbi so a hakɛni, koni a mi tin xɛtɛ a yalunyaan fɔxɔ ra. \v 22 Nanara, n na a rasama nɛn ɲaxankatani. E nun naxanye yalunyaan ligama e bode xɔn, e tɔrɔ kati, xa e mi xɛtɛ e wali ɲaxine fɔxɔ ra. \v 23 N na a diine faxama nɛn. Dɛnkɛlɛya yamaan birin yi a kolon a n tan nan muxune miriyane nun bɔɲɛ yi feene fɛsɛfɛsɛma. N na ɛ tan birin saranma nɛn ɛ kɛwanle ra.” \p \v 24 “Koni ɛ tan muxu dɔnxɛn naxanye birin Tiyatire taani, ɛ tan naxanye mi biraxi xaran ɲaxini ito fɔxɔ ra, naxanye mi Setana ‘wundo fe tilinxine’ kolonxi, e naxan ma fe falama, n mi goron gbɛtɛ dɔxɔma ɛ xun ma. \v 25 Naxan ɛ yii, ɛ na suxu tun, han n yi fa. \v 26 Naxan na nɔɔn sɔtɔ, a n sagoon liga han a raɲanna, n sɛnbɛn fima nɛn na ma siyane xun na. Kitabun naxa, \q \v 27 a mangaya xɔdɛxɛn ligama nɛn e xun na \q a mangaya wure dunganna ra, \q a yi e rayensenɲɛ ayi alo fɛɲɛna.\f + \fr 2.27\fr* Yaburin 2.9\f* \m \v 28 N sɛnbɛn fima a ma nɛn alo n na a sɔtɔxi n Fafe ra kii naxan yi, n yi tagalan saren fan so a yii.” \p \v 29 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ.” \c 3 \s Falan naxan sɛbɛ Saridesi dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 1 “A sɛbɛ Saridesi dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Alaa Nii soloferene nun a sare soloferene naxan yii, na ito nan falaxi: N na i kɛwanle kolon, yamaan laxi a ra a i bata nii rakisin sɔtɔ, koni faxa muxun nan i ra. \v 2 Xulun! Sɛnbɛ dɔnxɛn naxan luxi i yi, i na masuxu benun a xa ɲan, amasɔtɔ n mi i kɛwali dɛfexin toxi n ma Ala yɛtagi. \v 3 Nba, i xaranna naxan mɛxi, i yi a sɔtɔ, na feen xa rabira i ma, i yi a suxu, i yi i xun xanbi so i hakɛni. Xa i mi lu i yɛɛ ra yi, n na i ratɛrɛnama nɛn alo muɲadena, i mi n fa waxatin kolonɲɛ. \v 4 Anu, muxuna ndee i konni Saridesi taani naxanye mi e dugine raxɔsixi. Ne sigan tima nɛn n xɔn dugi fixɛne yi, amasɔtɔ e sariɲan. \v 5 Naxan na nɔɔn sɔtɔ, na dugi fixɛn soma nɛn, n mi a xinla bɛ Nii Rakisin Kitabun kui mumɛ. N na n tima a xinla ra nɛn n Fafe Ala nun a malekane yɛtagi.” \p \v 6 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ.” \s Falan naxan sɛbɛ Filadɛlifi taan dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 7 “A sɛbɛ Filadɛlifi dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: Sariɲanna nun Ɲɔndin Kanna nan ito falaxi, Dawudaa dɛɲinna naxan yii, naxan dɛɛn nabima, muxu yo mi nɔɛ a ragalɛ, naxan dɛɛn nagalima, muxu yo mi nɔɛ a rabiyɛ, na naxa: \v 8 N na i kɛwanle kolon. A mato, n bata dɛɛn nabi i yɛɛ ra, muxu yo mi nɔɛ a ragalɛ, bayo n na a kolon a i sɛnbɛn mi gbo, anu i n ma falan suxu nɛn, i mi i mɛ n xinla ra. \v 9 Nba, a mato n naxan ligama Setana salide yamaan muxune ra, na wule falan naxanye e yɛtɛ yatɛxi Yahudiyane ra, koni a tan mi e ra. N ne rafama nɛn e yi e xinbi sin i bun ma, e yi a kolon a n bata i xanu. \v 10 Amasɔtɔ i to bata n ma yamari falan suxu i yi i tunnafan, n fan yɛtɛna i kantanma nɛn maratantan waxatini, naxan fama dunuɲa muxune birin kɛɲaan fɛsɛfɛsɛdeni bɔxɔn yiren birin yi. \v 11 N famatɔɔn ni i ra! Naxan i yii, na suxu ken alogo muxu yo nama i ya nɔ sɔtɔn taxamaseri kɔmɔtin ba i xunna ma. \v 12 Naxan na nɔɔn sɔtɔ, n na kanna findima nɛn sɛnbɛtɛnna ra Ala Batu Banxini. A mi fa minɛ na mumɛ! N yi n ma Ala nun a taan xinla sɛbɛ a ma, Yerusalɛn nɛnɛn naxan godoma keli ariyanna yi n ma Ala fɛma. N na n xili nɛnɛn fan sɛbɛma nɛn a ma.” \p \v 13 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ.” \s Falan naxan sɛbɛ Layodise taan dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 14 “A sɛbɛ Layodise dɛnkɛlɛya yamaan malekan ma, i naxa: N tan nan xili ‘Amina,’\f + \fr 3.14\fr* Na bunna nɛɛn Yesu nan Alaa falane birin nakamalima.\f* sere tinxinxin nun ɲɔndina, Alaa daala birin xun na, n naxa: \v 15 N na i kɛwanle kolon. I mi xunbeli, i mi wolon. A yi lan nun, i wolon hanma i xunbeli. \v 16 Koni bayo i tɔxɔfilɔxin nan a ra, i mi wolonxi, i mi xunbelixi, n na i ya fe baxunma nɛn! \v 17 Bayo i a falama, i naxa, ‘Nafulu kanna nan n na, n ma nafunla bata gbo ayi, n mako mi fa sese ma.’ Koni i mi a kolon a i tɔrɔxi, a i makininkinin, se mi i yii, danxutɔɔn nan i ra, marabɛnna i ma. \v 18 Nba, n na i kawandima, i xa xɛma faɲin sara n ma naxan nasɛnsɛnxi tɛɛn na, alogo i xa findi nafulu kanna ra ɲɔndini. E nun dugi fixɛne alogo i ragenla nama lu, i yagi. E nun i yɛɛn dandan senna alogo i xa seen to. \v 19 N na n xanuntenne sɔnna yitama e ra, n yi e xuru. Nayi, i sɔbɛ so, i yi i xun xanbi so i hakɛne yi. \v 20 I tuli mati, n tixi dɛɛn na, n na a makɔnkɔnma, naxan na n xuiin mɛ, a yi na rabi, n soma nɛn na kanna konni, nxu yi nxu dɛge nxu bode xɔn. \v 21 Naxan na nɔɔn sɔtɔ, n tinma nɛn na yi dɔxɔ n fɛma n ma mangaya gbɛdɛni alo n tan fan nɔɔn tixi kii naxan yi, n dɔxɔ n Fafe Ala fɛma a mangaya gbɛdɛni.” \p \v 22 “Nba, xa naxan tuli na, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falama dɛnkɛlɛya yamane xa, a xa na mɛ.” \c 4 \s Alaa manga gbɛdɛna ariyanna yi \p \v 1 Na xanbi ra, n yi fe gbɛtɛ to, n yi dɛna nde to rabixi ariyanna yi. N fala xui singen naxan mɛ, naxan yi gbo alo xɔta xuina, na yi a fala, a naxa, “Te be, feen naxanye fama ligadeni to xanbi ra, n xa ne yita i ra.” \v 2 Alaa Nii Sariɲanxin yi so n yi mafurɛn! N yi muxuna nde to dɔxi manga gbɛdɛni ariyanna yi. \v 3 A yɛtagin yi mayilenma alo yasipi gɛmɛn nun karinɛliya gɛmɛna. Manga gbɛdɛn yi rabilinxi sengunna ra naxan yi mayilenma alo emerodi gɛmɛna. \v 4 Manga gbɛdɛ mɔxɔɲɛn nun naanin gbɛtɛye yi manga gbɛdɛn nabilinni, fori muxu mɔxɔɲɛn nun naanin yi dɔxi naxanye ma e maxidixi dugi fixɛne yi, xɛma mangaya kɔmɔti taxamasenne soxi e xun na. \v 5 Kuyen ɲin masɔxɔnna nun xuine nun galan xuiin yi minima manga gbɛdɛni. Lɛnpu dɛgɛ gbeen solofere yi dɛgɛma mangaya gbɛdɛn yɛtagi. Alaa Nii soloferene nan yi ne ra. \v 6 Lonna nde yi mangaya gbɛdɛn yɛtagi naxan gbo alo fɔxɔ igena, a fixa alo mato kikena alo kilasina. \p Dalise naanin yi mangaya gbɛdɛn yireni, e nun a rabilinni, naxanye yɛɛye yi e yɛtagi nun e xun xanbin ma. \v 7 Dalise singen yi maliga yatan nan na. A firinden tan yi luxi alo turana. Muxun yɛtagin yi a saxanden ma. A naaninden yi luxi alo singbinna tuganmatɔna. \v 8 Gubugubu sennin nan yi na daliseene keden kedenna birin ma, e yɛɛne yi e fatin yiren birin ma, e yi bɛtin bama kɔɛɛn nun yanyin birin na, e naxa, \q “Marigina Ala Sɛnbɛn Birin Kanna sariɲan, \q a sariɲan, a sariɲan, \q naxan yi na, naxan na, \q e nun naxan fama.” \m \v 9 Naxan dɔxi mangaya gbɛdɛni naxan luma habadan, dalise naaninne nɛma yi binyen nun xunna kenla nun barikan birɛ na xa waxatin naxan yi, \v 10 na fori muxu mɔxɔɲɛn nun naaninne yi e xinbi sinma nɛn a yɛtagi, e yi a batu, e yi e manga kɔmɔtine woli mangaya gbɛdɛn yɛtagi, e yi a fala na kanna xa naxan dɔxi manga gbɛdɛn ma naxan luma habadan, e naxa, \q \v 11 “Nxu Marigina, nxɔ Ala, \q binyen nun xunna kenla nun sɛnbɛn daxa a fi i ma, \q amasɔtɔ i tan nan seen birin daxi, \q e taranxi na i sagoon nin, \q e daxi i sagoon nin.” \c 5 \s Kɛdin nun Yɛxɛɛ Diina fe \p \v 1 Naxan yi dɔxi mangaya gbɛdɛni, n yi kɛdi mafilinxina nde to suxi na yiifanni sɛbɛnla yi tixi naxan fɔxɔ firinna birin ma. A yi balanxi taxamaseri solofere nan na. \v 2 N yi maleka sɛnbɛmana nde to naxan yi falan tima a xuini texin na, a naxa, “Nde daxa a kɛdini ito taxamasenne kala alogo a xa kɛdi mafilinxin nabi?” \v 3 Koni muxu yo mi sɔtɔ ariyanna nun bɔxɔ xɔnna ma, hanma bɔxɔn bun ma naxan yi nɔɛ a kɛdin nabiyɛ, hanma a yi a mato. \v 4 N yi wuga kati, amasɔtɔ muxu yo mi sɔtɔ naxan yi daxa a na kɛdin nabi, hanma a yi a mato. \v 5 Nayi, na fonna nde yi a fala n xa, a naxa, “I nama wuga. A mato! Yuda bɔnsɔnna yatan naxan luxi alo salenna naxan maɲingi kelixi Dawuda xabilani, na bata sɛnbɛn sɔtɔ a xa kɛdin nabi e nun a taxamaseri soloferene.” \p \v 6 Nba, n yi yɛxɛɛ diina nde to tixi manga gbɛdɛn nun dalise naaninne nun fonne tagi. Na Yɛxɛɛ Diin yi luxi alo a kɔɛ raxabaxin nan yi a ra nun. Feri solofere, yɛɛ solofere nan yi a ma, naxanye yi findixi Alaa Nii soloferene ra a naxanye rafa dunuɲa yiren birin yi. \v 7 Naxan yi dɔxi manga gbɛdɛni, Yɛxɛɛ Diin yi sa kɛdi mafilinxin nasuxu na yiifanni. \v 8 A to na rasuxu, dalise naaninne nun fori mɔxɔɲɛn nun naaninne yi e xinbi sin Yɛxɛɛ Diin bun, kondenna yi e keden kedenna birin yii e nun xɛma wuren naxanye yi rafexi wusulanna ra naxan yi findixi yama sariɲanxina Ala maxandi xuine ra. \v 9 E yi bɛti nɛnɛn ba, e naxa, \q “I daxa i yi kɛdi mafilinxin tongo, \q i yi a taxamasenne ba a ma, \q alogo a xa rabi. \q Amasɔtɔ i bata yi faxa nun, \q i yi muxune xunba Ala xa i wunla xɔn ma, \q keli bɔnsɔnne birin nun xuine birin \q nun yamane birin nun siyane birin yi. \q \v 10 I yi e findi en ma Alaa mangayaan muxune nun a saraxaraline ra, \q e mangayaan ligama nɛn bɔxɔn xun na.” \p \v 11 N yi a matoma waxatin naxan yi, n maleka wuyaxi xuiin mɛ daliseene nun fonne nun manga gbɛdɛn nabilinni, e xasabin yi sigɛ han wuli wuli wuyaxi naxan mi yi yatɛ. \v 12 E yi bɛtin bama, e yi e xuini te, e naxa, \q “Yɛxɛɛ Diin naxan bata yi faxa nun, \q na daxa a xa sɛnbɛn nun nafunla \q nun xaxinla nun fangan nun xunna kenla \q nun binyen nun tantunna sɔtɔ!” \m \v 13 Daliseene birin kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna ma e nun bɔxɔn bunni, e nun naxanye birin fɔxɔ igeni, n yi daala birin xuiin mɛma, e bɛtin bama, e naxa, \q “Naxan dɔxi manga gbɛdɛni \q e nun Yɛxɛɛ Diina, \q tantunna nun xunna kenla \q nun binyen nun sɛnbɛn xa fi ne nan ma habadan!” \m \v 14 Dalise naaninne yi a fala, e naxa, “Amina.” Fonne yi e xinbi sin, e yi Ala batu. \c 6 \s Taxamasenne fe \p \v 1 Na xanbi ra, n yi Yɛxɛɛ Diin to na taxamaseri soloferena nde keden nabiyɛ, n yi dalise naaninna nde keden xuiin mɛ, a xuiin luxi alo kuye sarinna, a naxa, “Fa be!” \v 2 N yi soo fixɛn to. Naxan yii dɔxi a fari, xanla yi suxi na yii. E yi mangaya kɔmɔti taxamasenna so a xun na. A siga nɔ sɔtɔn xunna kenli, alogo a xa sa nɔɔn ti. \p \v 3 A to taxamasenna firinden nabi, n yi daliseen firinden xuiin mɛ, a naxa, “Fa be!” \v 4 Soo gbɛtɛ yi mini naxan yi gbeeli alo tɛɛna. Naxan yi dɔxi a fari, dunuɲa muxune bɔɲɛ xunbenla kala sɛnbɛn yi so na yii alogo muxune xa e bode faxa, silanfan kuye gbeen yi so a yii. \p \v 5 A to taxamaseri saxanden nabi, n yi daliseen saxanden xuiin mɛ a falɛ, a naxa, “Fa be!” N yi soo fɔrɛn to. Naxan yi dɔxi a fari, sikeela yi suxi na yii. \v 6 N yi xuina nde mɛ dalise naaninne tagi alo fala xuina, a naxa, “Ligaseen yɛ keden maala ra soge keden saranna ra. Ligaseen yɛ saxan fundenna ra soge keden saranna ra. Koni i nama turen nun manpaan tan kala.” \p \v 7 A to a taxamaseri naaninden nabi, n yi dalise naaninden xuiin mɛ a falɛ, a naxa, “Fa be!” \v 8 N yi soo fati ɲɔxɔndedɛ ramaan to. Naxan yi dɔxi a fari, na yi xili nɛn sayana. Laxira yi biraxi a fɔxɔ ra. Bɔxɔni taxunxin dɔxɔde naaninna ra, na kedenna halagi sɛnbɛn yi so e yii silanfanna nun fitina kamɛn nun fitina furen nun burunna sube xaɲɛne xɔn. \p \v 9 A to taxamasenna suulunden nabi, muxun naxanye bata yi faxa Alaa falan nun a sereyana fe ra, n yi ne niine yɛlɛnne to saraxa ganden bun ma. \v 10 E yi gbelegbele, e naxa, “Marigi sariɲanxina, ɲɔndin kanna, i mɔn buma han waxatin mundun yi benun i xa kitin sa, i yi nxu faxa feen saran dunuɲa muxune ra?” \v 11 Doma fixɛn yi so e keden kedenna birin yii. A yi fala e xa, a e xa e matabu waxatidi singen han e walikɛ bodene nun e ngaxakedenne birin xasabin yi dɛfe naxanye faxama alo e tan. \p \v 12 A to taxamasenna senninden nabi, n ni ito nan to: Bɔxɔn yi xuruxurun kati! Sogen yi fɔrɔ alo kasa dugina. Kiken fan yi gbeeli alo wunla, \v 13 kore xɔnna sarene yi yolon bɔxɔni, alo foye gbeen na xɔdɛn binla yigisan a bogine yi yolon. \v 14 Kore xɔnna yi tunun alo kɛdin na mafilin, geyane nun fɔxɔ ige tagi bɔxɔne birin yi ba e funfuni. \v 15 Na xanbi ra, dunuɲa mangane nun a kuntigine nun sofa kuntigine nun nafulu kanne nun sɛnbɛ kanne nun muxun birin, konyine nun xɔrɔne birin, ne yi sa e luxun faranne nun geya yinle ra. \v 16 E lu a falɛ geyane nun gɛmɛne xa, e naxa, “Ɛ bira nxu fari! Naxan manga gbɛdɛni, ɛ nxu luxun na nun Yɛxɛɛ Diina xɔlɔn bun. \v 17 Amasɔtɔ e xɔlɔ lɔxɔ gbeen bata a li, nde nɔɛ tiyɛ a yɛtagi?” \c 7 \s Taxamasenna yi sa dɛnkɛlɛya yamaan ma \p \v 1 Na xanbi ra, n yi maleka naanin to tixi dunuɲa tongon naaninne ma. Bɔxɔ xɔnna foye naaninne yi suxi e yii, alogo foye yo nama mini bɔxɔ xɔnna xun ma, hanma fɔxɔ igena hanma wudine xun ma. \v 2 N yi maleka gbɛtɛ to fɛ, keli sogeteden binni, habadan Alaa taxamasenna yi suxi naxan yii. Bɔxɔ xɔnna nun fɔxɔ igen tɔrɔ sɛnbɛn so maleka naaninna naxanye yii, a yi sɔnxɔ ne ma, a naxa, \v 3 “Ɛ nama fe ɲaxin liga bɔxɔ xɔnna ra singen hanma fɔxɔ igena hanma wudine han en yi taxamasenna sa en ma Alaa walikɛne tigi ra.” \p \v 4 Nba, Alaa taxamasenna sa naxanye tigi ra, n yi na xasabin mɛ, muxu wuli kɛmɛ muxu wuli tonge naanin e nun naanin keli Isirayila bɔnsɔnne birin yi: \q \v 5 Taxamasenna yi sa muxu wuli fu nun firin ma Yuda bɔnsɔnni, \q Rubɛn bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Gadi bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q \v 6 Aseri bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Nafatali bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Manase bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q \v 7 Simeyɔn bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Lewi bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Isakari bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q \v 8 Sabulon bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Yusufu bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin, \q Bunyamin bɔnsɔnna, \q muxu wuli fu nun firin taxamasenna yi naxanye ma. \s Yama gbeena Ala yɛtagi \p \v 9 Na xanbi ra, n yi yama gbeen to naxan xasabin mi yi yatɛ, sa keli siyane birin nun bɔnsɔnne birin nun yamane birin nun xuine birin yi. E yi tixi manga gbɛdɛn nun Yɛxɛɛ Diin yɛtagi, doma fixɛn nagodoxi e ma, tugu dɛɛne suxi e yii. \v 10 E yi e xuini te, e naxa, \q “Kisina en ma Ala nan yii \q naxan dɔxi manga gbɛdɛni \q e nun Yɛxɛɛ Diina.” \m \v 11 Malekane birin yi tixi manga gbɛdɛn nun fonne nun dalise naaninne rabilinni, ne yi bira manga gbɛdɛn yɛtagi, e yɛtagine yi lan bɔxɔn ma, e yi Ala batu, \v 12 e naxa, \q “Amina! Tantunna nun binyen \q nun fe kolonna nun barika biran \q nun xunna kenla nun sɛnbɛn \q nun fangan xa lu en ma Ala xa \q habadan han habadan! Amina.” \p \v 13 Na fonna nde yi n maxɔdin, a naxa, “Doma fixɛn nagodoxi ndee ma itoe ra? E kelixi minɛn yi?” \v 14 N yi a yabi, n naxa, “N fafe, i tan nan na kolon.” A yi a fala n xa, a naxa, “Muxune nan e ra naxanye bata dangu ɲaxankata waxati gbeeni. E bata e domane xa, e yi e rafixa Yɛxɛɛ Diin wunli.” \q \v 15 Nanara, e tixi Alaa manga gbɛdɛn yɛtagi, \q e a batu yanyin nun kɔɛɛn na a Batu Banxini. \q Naxan dɔxi manga gbɛdɛni, \q na e yigiyama nɛn a konni. \q \v 16 Kamɛn mi fa e suxɛ sɔnɔn, \q min xɔnla mi fa e suxɛ sɔnɔn, \q sogen mi fa e ganɲɛ sɔnɔn, \q kuye wolon yo mi minɛ e ma, \q \v 17 amasɔtɔ Yɛxɛɛ Diin naxan manga gbɛdɛni, \q na e masuxuma nɛn \q alo xuruse rabana, \q a yi ti e yɛɛ ra, \q siga siimaya tigi igene yi, \q Ala yi e yɛɛgene birin fitan \q e yɛɛ ra yi. \c 8 \s Taxamasenna soloferedena fe \p \v 1 Yɛxɛɛ Diin to taxamasenna solofereden nabi, kore xɔnna yi madundu han waxatidi. \v 2 N yi maleka solofere to tixi Ala yɛtagi, xɔta solofere yi so ne yii. \p \v 3 Maleka gbɛtɛ yi fa saraxa ganden yɛtagi, wusulan gan se xɛma daxin suxi a yii. E wusulan gbegbe so a yii a gan daxin na, sa yama sariɲanxine birin ma maxandi xuine fari, a yi ne gan saraxa ganden xɛma daxin fari manga gbɛdɛn yɛtagi. \v 4 Wusulanna tutin nun yama sariɲanxina Ala maxandi xuine yi te, keli malekan yii siga Ala yɛtagi. \v 5 Na xanbi ra, malekan yi wusulan gan seen tongo, a yi a rafe saraxa ganden tɛɛn na, a yi a woli bɔxɔni. Galan xuiin nun xuine nun kuyen ɲin masɔxɔnna yi mini, bɔxɔn yi xuruxurun. \s Xɔta naanin singene yi fe \p \v 6 Nayi, xɔta soloferene yi maleka soloferen naxanye yii, ne yi keli xɔtane fedeni. \v 7 Maleka singen yi a gbee xɔtaan fe. Balabalan kɛsɛn nun tɛɛn nun wunla basanxin yi fa bɔxɔ xɔnna fari. Bɔxɔni taxunxin dɔxɔde saxanna ra, na kedenna yi gan, e nun a wudine nun a sɛxɛ xindene birin. \p \v 8 Malekan firinden yi a xɔtaan fe. Gɛmɛ gbeena nde yi sin fɔxɔ igeni naxan yi gbo alo geyaan ganmatɔna. Fɔxɔ igene yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, na kedenna yi findi wunla ra, \v 9 daliseen naxanye birin yi ɲɛɲɛ na fɔxɔ igeni, ne yi faxa, mɛnna kunkine fan yi kala. \p \v 10 Malekan saxanden yi a gbee xɔtaan fe. Sare gbeen ganmatɔɔn yi keli kore, a ganma alo xaye raxidi dɛgɛna. Baane nun tigine birin yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, saren yi bira na keden yi. \v 11 Na saren yi xili nɛn, “Se Xɔlɛna.” Na igene yi xɔlɔ ayi, muxu wuyaxi yi faxa na ige xɔlɛn mindeni. \p \v 12 Malekan naaninden yi a gbee xɔtaan fe. Sogen nun kiken nun sarene yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, na kedenna yi yidimi, alogo na yatɛn ɲɔxɔn xa ba e dɛgɛn na. Na kɛnɛnna ɲɔxɔn yi ba yanyin nun kɔɛɛn kɛnɛnna ra. \p \v 13 Nba, n yi fe gbɛtɛ to, n singbinna nde fala ti xuiin mɛ, a yi foyeni kore, a naxa, “Gbalona, gbalona, gbalon bɔxɔ xɔnna muxune xa, maleka saxanna bonne na e xɔtane fe waxatin naxan yi.” \c 9 \s Xɔtaan suulunden yi fe \p \v 1 Malekan suulunden yi a xɔtaan fe. N yi saren\f + \fr 9.1\fr* \fk Sareni\fk* ito findixi malekana nde taxamasenna ra alo Lankɛnɛmayaan 12.4.\f* to kelɛ kore, a bira bɔxɔni, yili ɲaxi tilinxin dɛɲinna yi so a yii. \v 2 A yi yili ɲaxin dɛɛn nabi, tutin yi te a kui alo sulun gbeen tɛɛn tutina. Na yi sogen nun kuyeni fɔrɔ. \v 3 Tuguminne yi mini tɛɛn tutini e xuya ayi bɔxɔn ma, sɛnbɛn yi so ne yii alo tanle bɔxɔn ma. \v 4 A yi fala e xa a e nama sɛxɛne halagi bɔxɔn ma, hanma se xinde yo hanma wudine fɔ adamadiine tun, Alaa taxamasenna mi naxanye tigi ra. \v 5 E mi yi daxa e muxune faxa koni e xa e ɲaxankata kike suulun. E yi sɔxɔlɛn naxan tima muxune ma, na yi luxi nɛn alo tanla na muxun xin. \v 6 Na lɔxɔne yi, muxune sayaan fenma nɛn koni e mi a toma. Sayaan xɔnla e suxuma nɛn han, koni sayana a gima nɛn e ma. \p \v 7 Na tuguminne yi luxi nɛn alo soon naxanye yitɔnxi yɛngɛ so xinla ma. Mangaya kɔmɔti taxamasenna e xunna alo xɛmana, e yɛtagine luxi alo muxun yɛtagina. \v 8 E xun sɛxɛne luxi alo ɲaxanle xun sɛxɛna. E ɲinne luxi alo yatan ɲinna. \v 9 E xanle yi e kanken ma alo yɛngɛ so seen kanke masaan wure daxina. E gabutɛne xuiin luxi alo soo wuyaxin na xidi wontorone ra, e yi e gi siga yɛngɛni. \v 10 E xunle luxi alo tali xunla. Xirinna yi e xunla nan na naxan muxune sɔxɔlɛma han kike suulun. \v 11 Yili Ɲaxin Malekan nan yi e xun na e mangan na, naxan xili Heburu xuini, Abadɔn. Girɛki xuiin tan yi, a xili nɛn, Apoliyon. Na bunna nɛɛn, “Halagi Tiina.” \p \v 12 Gbalo singen bata dangu. Gbalo firin mɔn luxi. \s Xɔtaan senninden yi fe \p \v 13 Malekan senninden yi a xɔtaan fe. N yi xuina nde mɛ keli saraxa gande xɛma daxin feri naaninne binni naxan yi Ala yɛtagi. \v 14 Xɔtaan senninden yi malekan naxan yii, a yi a fala na xa, a naxa, “Malekan naaninna naxanye xidixi Yufareti baa gbeen dɛ, ne fulun.” \v 15 Na maleka naaninna naxanye yi yitɔnxi na waxatin nun lɔxɔn nun kiken nun ɲɛɛn ma, ne yi fulun alogo dunuɲa muxune yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, e xa na kedenna faxa. \v 16 Yɛngɛ soon naxanye yi soone fari, muxu wuli mɔxɔɲɛn dɔxɔde wuli fu. N na xasabin nan mɛxi. \v 17 Na fe toon kui, n soone nun soo ragine to na kiini: E kanke masane yi gbeeli alo tɛɛna, e mamiloxi alo safiri gɛmɛna, e nɛri fuɲiramana alo dole tɛɛ fuɲina. Soone xunne luxi alo yata xunna, tɛɛn nun tutin nun dole tɛɛn yi minima e dɛ. \v 18 Dunuɲa muxune birin yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, na kedenna yi faxa na ɲaxankata saxanne xɔn, tɛɛn nun tutin nun dole tɛɛn naxanye yi minima e dɛ. \v 19 Amasɔtɔ soone sɛnbɛn yi e dɛɛn nun e xunla nin. E xunle yi luxi alo saɲine. E xunne na, e muxune maxɔlɔma naxanye ra. \p \v 20 Na gbalone mi muxun naxanye faxa, ne mi xɛtɛ e yii fɔxɔn batu feen fɔxɔ ra e mi ɲinanne kiin yiba hanma suxure xɛma daxina hanma a sula daxina hanma a gɛmɛ daxina hanma a wudi daxina naxanye mi seen toma, e mi fe mɛma, e mi nɔɛ sigan tiyɛ. \v 21 E mi xɛtɛ e muxu faxan nun e kɔɛrayaan nun e yanga suxun nun e muɲan fɔxɔ ra. \c 10 \s Malekan nun kɛdi xurina fe \p \v 1 N yi maleka sɛnbɛma gbɛtɛ to godɛ keli ariyanna yi, kundaan filinxi a ma alo dugina, sengunna rabilinxi a xunna ma. A yɛtagin mayilenma alo sogena, a sanne yi tɛɛn yiyani alo tɛɛ sɛnbɛtɛnne. \v 2 Kɛdi mafilinxin xuridin nabixin yi suxi a yii. A yi a yiifari ma sanna ti fɔxɔ igeni, a kɔmɛnna xaren na. \v 3 A sɔnxɔ xuini te alo yatan wurundun xuina. A to a xuini te, kuye sarin soloferene yi e xui ramini. \v 4 E yi naxan falama, n yi nɔɛ na sɛbɛ nɛn nun, koni n yi fala xuina nde mɛ keli kore, a naxa, “Kuye sarin soloferene naxan falama, na ramara wundoni, i nama a sɛbɛ!” \p \v 5 Na xanbi ra, n malekan naxan to tixi fɔxɔ igen nun xaren ma, na yi a yiifanni te kore xɔnna ma. \v 6 A yi a kɔlɔ habadan Ala xinli, naxan kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna nun fɔxɔ igen daxi e nun e yi seene birin. Malekan yi a fala, a naxa, “A mi fa buma sɔnɔn! \v 7 Koni maleka solofereden na a xɔtaan fe waxatin naxan yi, Alaa wundo fe ragidixin kamalima nɛn nayi alo a rali a nabine ma kii naxan yi, a walikɛne.” \p \v 8 Nba, n fala xuiin naxan mɛ a singeni keli kore, na mɔn yi falan ti n xa, a naxa, “Siga, i sa kɛdi rabixin tongo na malekan yii naxan tixi fɔxɔ igen nun xaren ma.” \v 9 N yi n maso malekan na, n yi a fala a xa, a xa kɛdi mafilinxi xuridin so n yii. A yi a fala n xa, a naxa, “A tongo, i yi a ragerun, a ɲaxunma ayi nɛn i dɛ alo kumina, koni a i kuiin nafema nɛn xɔlɛn na.” \v 10 N yi kɛdi mafilinxi xuridin tongo malekan yii, n to a raso n dɛɛ, a yi ɲaxun n dɛɛ alo kumina, koni n to a ragodo n kuini, n kuiin yi rafe xɔlɛn na. \v 11 Na xanbi ra, e yi a fala n xa, a n mɔn xa nabiya falane ti lan yamane nun siyane nun xuine nun mangane ma. \c 11 \s Sere firinne \p \v 1 Awa, e yi xayen so n yii naxan yi luxi alo tamina se maliga seen na, a naxa, “Keli, i yi Ala Batu Banxin nun saraxa ganden maliga e nun muxun naxanye Ala batuma a kui. \v 2 Koni hali i mi Ala Batu Banxin sansan kuiin tan maliga, na lu na. Amasɔtɔ na bata so siyane yii naxanye Taa Sariɲanxini bodonma han kike tonge naanin e nun firin. \v 3 N nan n sere firinne rasigama nɛn nabiya falane ralideni kasa dugine ragodoxi naxanye ma sununa fe ra, xi wuli keden xi kɛmɛ firin xi tonge sennin.” \p \v 4 Na sere firinne findixi oliwi wudi firinne nun lɛnpune dɔxɔ se firinne nan na naxanye tixi bɔxɔn birin Marigin yɛtagi. \v 5 Muxu yo wa fe ɲaxin naba feni e ra, tɛɛn minima nɛn e dɛ, a yi e yaxune halagi. Muxu yo wa fe ɲaxin naba feni e ra, fɔ na kanna xa faxa na kii nin. \v 6 Kore xɔnna balan sɛnbɛna e ra alogo tulen nama fa e nɛma nabiya falane tiyɛ waxatin naxan yi. Igene maxɛtɛ sɛnbɛn fan e ra wunla ra, e mɔn yi fitinan sifan birin nadin dunuɲa muxune ma, e na wa a xɔn waxati yo yi. \p \v 7 E nɛma yelin e sereyaan bɛ waxatin naxan yi, sube magaxuxin naxan tema yili ɲaxin kui, na e yɛngɛma nɛn, a yi e nɔ, a yi e faxa. \v 8 E binbine yi lu saxi taa gbeen yama malandeni, muxune e Marigin gbangban wudin ma taan naxan yi. Na taan luxi nɛn alo Sodoma hanma Misiran. \v 9 Yamane nun bɔnsɔnne nun xuine nun siyane birin e binbine toma nɛn han soge saxan e nun a tagi. E mi tinɲɛ ne xa maluxun. \v 10 Dunuɲa muxune sɛwama nɛn muxu firinni itoe faxa feen na, e ɲaxan, e sanbane rasiga e bode ma amasɔtɔ na nabi firinne bata yi muxune ɲaxankata bɔxɔ xɔnna fari. \v 11 Koni na soge saxan e nun a tagiin na dangu, niin soma nɛn e yi fata Ala ra, e yi keli. Naxanye birin e toma, ne gaxuma nɛn kati. \v 12 E yi xui gbeena nde mɛ kore naxan yi a falama, a naxa, “Ɛ te be.” E yi te kore kundani, e yaxune yɛɛ xɔri. \v 13 Na waxatin yɛtɛni, bɔxɔn yi xuruxurun gbeen ti. Taani taxunxin dɔxɔde fuun na, na keden yi kala. Muxu wuli solofere yi faxa na bɔxɔ xuruxurunni. Muxun dɔnxɛne yi gaxu, e yi Ala tantun naxan kore. \p \v 14 Gbalon firinden bata dangu, koni a saxanden famatɔɔn ni i ra. \s Xɔtaan soloferedena \p \v 15 Maleka solofereden yi a xɔtaan fe. Fala xui gbeene yi keli kore, e naxa, \q “Dunuɲa mangayaan bata findi \q en Marigin nun a Muxu Sugandixin gbeen na, \q a mangayaan ligama a xun na nɛn \q habadan han habadan!” \m \v 16 Fori mɔxɔɲɛn nun naaninna naxanye yi dɔxi e manga gbɛdɛne yi Ala yɛtagi, ne yi e xinbi sin a bun ma, e yɛtagine yi lan bɔxɔn ma, e yi a batu. \v 17 E naxa, \q “Marigina Ala Sɛnbɛn Birin Kanna, \q naxan na, naxan yi na a fɔlɔni! \q Nxu bata barikan bira i xa \q bayo i bata i sɛnbɛ gbeen nawali, \q i ya mangayaan tixi naxan na. \q \v 18 Siyane bata yi xɔlɔ, \q koni i ya xɔlɔn yi fa, \q faxa muxune makiti waxatin yi a li, \q i yi i ya walikɛne saranna fi, \q i ya nabine, muxu sariɲanxine, \q e nun naxanye gaxuxi i xinla yɛɛ ra, \q muxudin nun muxu gbeena, \q i yi ne halagi \q naxanye bɔxɔn halagima.” \p \v 19 Ala Batu Banxin naxan ariyanna yi, na yi rabi. N yi a Layiri Kankiraan\f + \fk 11.19\fk* \fk Layiri Kankirana\fk* fe mɔn sɛbɛxi Xɔrɔyaan 25.10-22 kui.\f* to Ala Batu Banxini. Na xanbi ra, kuyen ɲin masɔxɔnna nun xuine nun galan xuiin yi mini, bɔxɔn yi xuruxurun, balabalan kɛsɛne yi yolon han! \c 12 \s Ɲaxanla nun ninginangana fe \p \v 1 Taxamaseri gbeena nde yi mini kore: ɲaxanla\f + \fr 12.1\fr* Fe tooni ito fɔlɔxina, \fk ɲaxanli\fk* ito findixi Yesu nga nan na. Koni falatide 12,17 kui, a bɔnsɔnna yi findi dɛnkɛlɛya yamaan na. Yanyina nde, a findixi dɛnkɛlɛya yamaan maligan na fe toon kui.\f* maxidixin sogeni, kikena a sanna bun ma, mangaya kɔmɔti taxamasenna soxi a xun na sare fu nun firin yi naxan ma. \v 2 A fudikanna nan yi a ra, a gbelegbelema dii barin sɔxɔlɛni. \p \v 3 Taxamaseri gbɛtɛ yi mini kore: Ninginanga gbeeli gbeen\f + \fr 12.3\fr* \fk Ninginangan\fk* findixi Setana misaala nan na.\f* nan yi na ra, xun solofere yi a ma e nun feri fu, mangaya kɔmɔti taxamasenna yi soxi a xun soloferene birin na. \v 4 Sarene\f + \fr 12.4\fr* \fk Sareni\fk* itoe findixi malekane taxamasenne ra. Setana bata malekana ndee ramurutɛ Ala ma, e yi godo bɔxɔni e findi ɲinanne nun yinnane ra.\f* yitaxunxin dɔxɔde saxanna ra, a yi na keden bandun kore a xunla ra, a yi e rayolon bɔxɔni. Ɲaxanla naxan yi diin barima, ninginangan yi sa ti na yɛtagi alogo a xa a diin don a na a bari waxatin naxan yi. \v 5 Ɲaxanla yi dii xɛmɛn bari, naxan mangaya xɔdɛxɛn ligama siyane birin xun na a manga wure dunganna ra. Koni a dii xɛmɛn yi rate kore Ala nun a manga gbɛdɛn fɛma. \v 6 Ɲaxanla yi a gi, a siga tonbonni Ala dɛnaxan yitɔnxi a xa, alogo a xa sa balo na han xi wuli keden kɛmɛ firin xi tonge sennin. \p \v 7 Nayi, yɛngɛ gbeen yi keli kore xɔnna ma. Malekan Mikeli nun a malekane yi na ninginangan yɛngɛ. Ninginangan nun a malekane fan yi yɛngɛn soma. \v 8 Koni a mi nɔ sɔtɔ, dɔxɔde mi fa lu e xa kore xɔnna ma. \v 9 E yi ninginanga gbeen woli bɔxɔni, saɲi fonna, naxan xili Yinna Mangana hanma Setana, naxan dunuɲa muxune birin mayendenma. E nun a malekane birin yi rawoli ayi bɔxɔ xɔnna ma. \v 10 Nayi, n yi fala xui gbeena nde mɛ keli kore, a naxa, \q “Iki, en ma Alaa kisin nun a sɛnbɛn \q nun a mangayaan waxatin bata a li, \q e nun a Muxu Sugandixina sɛnbɛna. \q Amasɔtɔ en ngaxakedenne kansun muxun bata woli bɔxɔni, \q naxan yi e kansunma kɔɛɛn nun yanyin na \q en ma Ala xa. \q \v 11 E yi a nɔ Yɛxɛɛ Diin wunla \q nun e sereya falan xɔn, \q e mi e yɛtɛ niin natanga, \q e tin sayaan ma. \q \v 12 Nanara, ɛ tan naxanye kore xɔnna ma, \q ɛ sɛwa. \q Koni gbalon bɔxɔ xɔnna nun fɔxɔ igen xa, \q bayo Yinna Manga Setana xaɲɛxin bata godo ɛ fɛma, \q amasɔtɔ a kolon a waxati xunkuye mi a xa.” \p \v 13 Ninginangan to a to, a bata rawoli ayi bɔxɔn ma, ɲaxanla naxan dii xɛmɛn bari, a yi na sagatan fɔlɔ. \v 14 Nayi, gubugubune yi so ɲaxanla yii alo singbin gbeen gubugubune alogo a xa tugan a siga han dɛnaxan sa yitɔnxi a xa tonbonni, a sa baloma dɛnaxan yi ɲɛɛ saxan e nun a tagi, a yi tanga saɲin ma. \v 15 Nayi, saɲin yi igen baxun ɲaxanla fɔxɔ ra alo baana, alogo baan walanna xa a xali. \v 16 Koni bɔxɔ xɔnna yi ɲaxanla mali, a yi rabi, a yi igen min ninginangan naxan baxun ɲaxanla fɔxɔ ra. \v 17 Ninginangan yi xɔlɔ ɲaxanla ma kati! A yi siga ɲaxanla bɔnsɔn dɔnxɛne yɛngɛdeni, naxanye Alaa yamarine suxuma, e nun naxanye Yesu a fe sereyaan bama. \v 18 Ninginangan yi sa ti fɔxɔ igen dɛ. \c 13 \s Sube magaxuxi firinne fe \p \v 1 Nba, n yi sube magaxuxina\f + \fr 13.1\fr* \fk Sube magaxuxin\fk* findixi yamanan manga gbeen sɛnbɛn misaala ra na waxatini. Yamanan manga gbeen yi dɛnkɛlɛya muxune ɲaxankatama. A mɔn findɛ to dunuɲa mangane sɛnbɛ ɲaxin misaala ra.\f* nde to tɛ fɔxɔ igen xɔrɛ ra, xun solofere, feri fu a ma. Mangaya kɔmɔti taxamasenne soxi a feri fune ra, Ala rayelefu xinla nde sɛbɛxi a xunne birin ma. \v 2 N sube magaxuxin naxan to, na yi maliga burunna ɲarin nan na, a sanne yi luxi alo kanko gbeen sanne. A dɛɛn luxi alo yatan dɛna. Ninginangan yi a sɛnbɛn nun a manga gbɛdɛn nun nɔ gbeen so a yii. \v 3 N yi a xunna nde to, na yi luxi alo e na a maxɔlɔ gbeen ti naxan a faxɛ, koni na yiren bata yi bari. Dunuɲa muxune birin yi kabɛ gbeen ti sube magaxuxini ito ma, e bira a fɔxɔ ra. \v 4 Muxun birin yi ninginangan batu amasɔtɔ a bata yi sɛnbɛn so sube magaxuxin yii. E yi sube magaxuxin batu, e naxa, “Nde luxi alo sube magaxuxini ito, nde nɔɛ a yɛngɛ?” \p \v 5 Waso falan nun marayelefu falan ti fena Ala ma, na sɛnbɛn yi sa sube magaxuxin dɛ, fe ɲaxin naba sɛnbɛn yi so a yii kike tonge naanin e nun firin. \v 6 A yi Ala rayelefu fɔlɔ, a lu a xili kalɛ e nun Ala dɔxɔdena e nun naxanye birin ariyanna yi. \v 7 Yama sariɲanxin yɛngɛ sɛnbɛn yi so a yii, alogo a xa e nɔ. Sɛnbɛn yi so a yii bɔnsɔnna birin nun yamane birin nun xuine birin nun siyane birin xun na. \v 8 Dunuɲa muxune birin e xinbi sinma nɛn a bun ma, naxanye birin xili mi sɛbɛxi Yɛxɛɛ Diina Nii Rakisin Kitabun kui xabu dunuɲa da waxatini, naxan bata yi faxa nun e fe ra. \v 9 Nba, xa naxan tuli na, a xa a tuli mati. \q \v 10 Xa kasorasaan nagidixi naxan ma, \q na sama nɛn kasoon na yati. \q Xa sayaan nagidixi naxan ma silanfanna ra, \q na faxama nɛn silanfanna ra yati. \m Nanara, yama sariɲanxin lan e xa e tunnafan e tɔgɔndiya. \p \v 11 Nba, n yi sube magaxuxi gbɛtɛ\f + \fr 13.11\fr* \fk Sube magaxuxi gbɛtɛ\fk* findixi mangane seri batune misaala ra. Na waxatini, yamanan manga gbeen yi batuma alo alana nde. Naxanye findixi yamanan manga gbeen sawurane ki muxune ra, ne sɛnbɛn misaala nan sube magaxuxi firindeni ito ra. Ne nan yi katama yamanan muxune birin xa mangan batu alo ala, anu, dɛnkɛlɛya muxune mi yi nɔɛ na ligɛ. A findɛ to dunuɲa mangane seri batune fan misaala ra.\f* to minɛ bɔxɔni. Feri firin yi a ma, ne luxi alo Yɛxɛɛ Diin fenne, koni a yi falan tima alo ninginangana. \v 12 A yi sube magaxuxi singena nɔɔn birin nawalima a ɲɔxɔni, a yi a liga bɔxɔn nun a muxune birin yi e xinbi sin na sube magaxuxi singen bun ma, naxan maxɔlɔde ɲaxin bata yi bari. \v 13 Sube magaxuxi firindeni ito yi kabanako taxamasenne ligama, a yi tɛɛn nagodo bɔxɔn ma muxune yɛtagi keli kore. \v 14 Sɛnbɛn naxan so a yii a xa kabanako taxamasenne raba sube magaxuxi singen ɲɔxɔni, na yi dunuɲa muxune mayenden, a yi a fala dunuɲa muxune xa a e xa sube magaxuxi singen sawuran nafala e suxuren na suben naxan bata yi maxɔlɔ silanfanna ra, a yi bari. \v 15 Sɛnbɛn yi so sube magaxuxi firinden yii alogo a xa niin bira sawurani, alogo na sawuran xa falan ti, a mɔn xa muxune faxa naxanye mi e xinbi sinma sawuran bun ma. \v 16 A yi a liga a muxune birin xa karahan taxamasenna yi lu e birin yiifanna ma hanma e tigi ra, muxudin nun muxu gbeena, nafulu kanna nun yiigelitɔna, xɔrɔn nun konyina. \v 17 Muxu yo mi nɔɛ seen sarɛ hanma e seen mati xa na taxamasenna mi a ma, sube magaxuxin xinla hanma a xinla taxamasenna xasabina. \p \v 18 Fɔ xaxinla xa sɔtɔ nɛn feni ito yi. Xa naxan xaxili na, na kanna xa sube magaxuxin xinla taxamasenna xasabini ito yatɛ ki faɲi, a yi a bunna fala, amasɔtɔ xɛmɛna nde xinla nan a bunna ra, a tan ni i ra: kɛmɛ sennin tonge sennin e nun sennin.\f + \fr 13.18\fr* \fk 666:\fk* Ndee laxi a ra fa fala na yatɛn findixi wundo taxamasenna nan na lan Romi taan manga gbeen xinla ma naxan xili Nero. Heburu xuiin nun Girɛki xuiin sɛbɛlidine keden kedenna birin yi lanxi yatɛna nde ma mɛn kaane gbee wundo kiini. Muxun na mangan xinla tongo, a yi a xinla sɛbɛlidine yatɛne sa e bode ma, na malanxin lanma kɛmɛ sennin tonge sennin e nun sennin nan ma. Mɛn kaane miriyani, solofere nan yatɛ kamalixin na. Sennin fan yi a yita fa fala, na muxuna fe mi kamalixi. \f* \c 14 \s Muxu xunbaxine bɛtina \p \v 1 Nba, n mɔn yi Yɛxɛɛ Diin to tixi Siyon Geyaan fari, e nun muxu wuli kɛmɛ wuli tonge naanin wuli naanin nan yi a ra a xinla nun a Fafe xinla yi sɛbɛxi naxanye tigi ra.\f + \fr 14.1\fr* A mato Lankɛnɛmaya 7.4-8 kui.\f* \v 2 N yi fala xuina nde mɛ keli kore, naxan yi luxi alo ige walan gbeen xuina alo kuyen sarin xui gbeena. N fala xuiin naxan mɛ, na yi luxi nɛn alo konden maxane nan yi konden maxani. \v 3 E yi bɛti nɛnɛn bama manga gbɛdɛn nun dalise naaninne nun fonne yɛtagi. Muxu yo mi yi nɔɛ a maxaranɲɛ na bɛtin ma fɔ na muxu wuli kɛmɛ wuli tonge naanin wuli naaninna naxanye yi xunbaxi bɔxɔ xɔnna fari. \v 4 Ne nan mi e yɛtɛ raxɔsi ɲaxanle xɔn, e sariɲan. E yi biraxi Yɛxɛɛ Diin fɔxɔ ra a na yi siga dɛdɛ. E bata yi xunba muxune tagi e lu alo bɔxɔn bogise singe faɲin naxanye fima Ala nun Yɛxɛɛ Diin ma. \v 5 Wule falan mi yi minima e dɛ mumɛ! Fɛ yo mi yi e ra. \s Maleka saxanne fe \p \v 6 Nba, n yi maleka gbɛtɛ to tuganɲɛ kore xɔnna ma. Habadan Xibaru Faɲin falana a yii, a a ralima dunuɲa muxune ma, e nun siyane nun bɔnsɔnne nun xuine nun yamane birin. \v 7 A yi a falama a xuini texin na, a naxa, “Ɛ gaxu Ala yɛɛ ra, ɛ yi binyen fi a ma, amasɔtɔ a kiti sa waxatin bata a li. Ɛ a batu, a tan naxan kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna nun fɔxɔ igen nun tigine daxi.” \p \v 8 Malekan firinden yi fa a fɔxɔ ra, a naxa, “Babilɔn taa gbeen\f + \fr 14.8\fr* \fk Babilɔn taan\fk* findixi wundo falan nan na naxan bunna nɛɛn fa fala Romi taana. Romi kaane yi Alaa yamaan ɲaxankatama Yoni waxatini alo Babilɔn taan yi Alaa yamaan ɲaxankatama Daniyɛli waxatini. \f* bata kala! A bata kala, a tan naxan a tinxintareyaan dɔlɔn fixi siyane birin ma.” \p \v 9 Malekan saxanden yi fa e fɔxɔ ra, a yi a xuini te, a naxa, “Xa muxu yo sube magaxuxin nun a sawuran batu, a yi tin a taxamasenna xa sa a tigi ra hanma a yiin ma, \v 10 na kanna fan Alaa xɔlɔn manpaan minma nɛn naxan saxi xɔlɔ igelengenna kui, a yi ɲaxankata tɛɛn nun dole tɛɛni maleka sariɲanxine nun Yɛxɛɛ Diin yɛtagi. \v 11 E ɲaxankata tɛɛn tutin tema nɛn habadan han habadan, matabu mi e xa kɔɛɛn nun yanyin na e tan naxanye sube magaxuxin nun a sawuran batuma e tan naxanye tinma a xinla taxamasenna yi sa e ma.” \v 12 Nanara, yama sariɲanxin lanma nɛn e yi e tunnafan, naxanye Ala yamarine suxuma e dɛnkɛlɛya Yesu ma. \p \v 13 Na danguxina, n yi fala xuiin mɛ keli kore, a naxa, “Ito sɛbɛ: Sɛwan na kanne xa naxanye faxama Marigini fɔlɔ iki ma.” Alaa Nii Sariɲanxin naxa, “Ɲɔndin nan na ra, e e matabuma nɛn e wanli, amasɔtɔ e wanle biraxi e fɔxɔ ra.” \s Se xabana bɔxɔni \p \v 14 Nba, n yi kunda fixɛn to. Adamadi maligana nde yi dɔxi na kundaan fari, mangaya taxamaseri kɔmɔtin xɛma daxin soxi a xun na, wɔlitɛ xɛnxɛna a yii. \v 15 Maleka gbɛtɛ yi keli Ala Batu Banxini, naxan yi dɔxi kundaan fari, a yi a xui ramini na ma, a naxa, “I ya wɔlitɛn tongo, i seen xaba, amasɔtɔ se xaba waxatin bata a li bɔxɔni, a bata mɔ.” \v 16 Nayi, naxan yi dɔxi kundaan fari, na yi a wɔlitɛn nadangu bɔxɔ xɔnna fari, a bɔxɔ xɔnna se xaba daxin ɲan fefe! \p \v 17 Awa, n yi maleka gbɛtɛ to kelɛ Ala Batu Banxini ariyanna yi, wɔlitɛ xɛnxɛna nde na fan yii. \p \v 18 N mɔn yi maleka gbɛtɛ to minɛ ariyanna saraxa badeni, naxan yi tɛɛn xun na. Wɔlitɛ xɛnxɛn yi suxi naxan yii, a yi falan ti na xa a xuini texin na, a naxa, “I ya wɔlitɛ xɛnxɛn naso bɔxɔ xɔnna manpa bogine ra, i yi e xaba amasɔtɔ e bata mɔ!” \v 19 Malekan yi a wɔlitɛn nadangu bɔxɔn fari, a manpa bogine xaba. A yi e rawoli Alaa xɔlɔ gbeen manpa igen badeni. \v 20 E sa manpa bogine bodon manpa bogi ige badeni taa xanbin na. Wunla yi mini manpa bogi ige badeni, a te han soone dɛni lanna, a bɔxɔn manpa ige baden ma han fayida kilo kɛmɛ saxan ɲɔxɔn. \c 15 \s Malekane nun fitina dɔnxɛne fe \p \v 1 Nba, n mɔn yi taxamaseri gbee magaxuxi gbɛtɛ to kore xɔnna ma, maleka solofere nan yi a ra fitina fe solofere yi naxanye yii. Fitina fe dɔnxɛne nan ne ra, amasɔtɔ Alaa xɔlɔn kamalima ne nan xɔn ma. \p \v 2 Na xanbi ra, n yi lonna nde to, a gbo alo fɔxɔ igena naxan mayilenma alo kilasi fixɛna, a basanxi tɛɛn na. N yi muxuna ndee fan to tixi na lonna ma naxanye sube magaxuxin nɔ e nun a sawuran nun a xinla xasabina, Alaa kondenne yi suxi e yii. \v 3 E yi Alaa walikɛɛn Musaa bɛtin bama e nun Yɛxɛɛ Diina bɛtina, e naxa, \q “Marigina, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna, \q I ya wanle gbo, e magaxu! \q Siyane birin ma mangana, \q i ya kiraan tinxin. Ɲɔndin nan a ra. \q \v 4 Marigina, nde mi gaxuɛ i tan yɛɛ ra, \q a tondi i xinla binyɛ? \q Amasɔtɔ i tan nan keden pe sariɲan. \q Siyane birin fama nɛn, \q e yi i batu. \q Amasɔtɔ i ya tinxinyaan bata makɛnɛn.” \p \v 5 Na xanbi ra, n yi Ala Batu Banxin dɛɛn nabixin to kore, Alaa sereya bubuna. \v 6 Fitina fe soloferene yi maleka soloferen naxanye yii, ne yi mini Ala Batu Banxini, e maxidixi taa dugi sariɲanxine yi naxanye yi mayilenma, e kanke yi xidixi xɛma tagi xidine ra. \v 7 Awa, na dalise naaninna nde keden yi xɛma lenge solofere so maleka soloferene yii naxanye yi rafexi habadan Alaa xɔlɔn na. \v 8 Ala Batu Banxin yi rafe tɛɛ tutin na fata Alaa binyen nun a sɛnbɛn na. Muxu yo mi yi nɔɛ soɛ Ala Batu Banxini han maleka soloferene fitina fe soloferene yi kamali. \c 16 \s Alaa xɔlɔ lengenne fe \p \v 1 Nba, n yi fala xui gbeen mɛ keli Ala Batu Banxini. A yi a falama maleka soloferene xa, a naxa, “Ɛ siga, ɛ sa Alaa xɔlɔ lengen solofereni itoe yixɛlɛ bɔxɔ xɔnna ma!” \p \v 2 Maleka singen yi siga, a sa a gbee lengenni xɛlɛ bɔxɔn ma. Sube magaxuxin taxamasenna yi muxun naxanye ma, e nun naxanye yi a sawuran batuma, fure ɲaxin yi mini ne fatin ma. \v 3 Malekan firinden yi a gbee lengenni xɛlɛ fɔxɔ igeni. Igen yi liga alo muxu faxaxin wunla. Daliseen naxanye birin yi fɔxɔ igeni, ne birin yi faxa. \v 4 Malekan saxanden yi a gbee lengenni xɛlɛ baane nun tigine yi, e birin yi findi wunla ra. \v 5 Malekan naxan yi igene xun na, n yi na xuiin mɛ, a naxa, \q “I tinxin, i tan naxan na, \q i tan naxan yi na a fɔlɔni, \q i tan sariɲandena, \q i bata kitin sa tinxinni, \q \v 6 bayo e bata i ya yama sariɲanxin nun nabine wunla ramini. \q Nayi, i bata wunla so e yii, \q e yi a min. \q Na nan lan e ma.” \m \v 7 Awa, n yi fala xuiin mɛ keli saraxa gandeni, a naxa, \q “Ɲɔndin na a ra, \q Marigina, Ala Sɛnbɛ Birin Kanna, \q i kitine sama tinxinna nun ɲɔndin nin.” \p \v 8 Malekan naaninden yi a gbee lengenni xɛlɛ sogen fari. Ala yi tin, sogen xa yamaan magan a yilinga gbeen na. \v 9 A yilinga gbeen yi muxune magan, e yi Ala xinla rayelefu, sɛnbɛn naxan yii a fitina feni itoe rafa. E mi e xun xanbi so e yulubine yi, e yi Ala binya. \p \v 10 Malekan suulunden yi a gbee lengenni xɛlɛ na sube magaxuxina manga gbɛdɛn ma, a yamanan yi lu dimini, muxune yi lu e lɛnne xinɲɛ xɔlɛni. \v 11 Ala Naxan Kore, e yi na rayelefu e xɔlɛn nun e fure dɛ ɲaxine fe ra. Koni e mi xɛtɛ e kɛwali ɲaxine fɔxɔ ra. \p \v 12 Malekan senninden yi a gbee lengenni xɛlɛ Yufareti baa gbeeni. Baan yi xara alogo mangan naxanye fama sa keli sogeteden binni, ne xa kiraan sɔtɔ. \v 13 Nba, n yi yinna saxan to minɛ ninginangan nun sube magaxuxin nun wule nabiin dɛ, e luxi alo xunɲɛne. \v 14 Yinnane nan yi ne ra naxanye kabanako feene ligama. E siga dunuɲa mangane birin fɛma alogo e xa e malan yɛngɛ so xinla ma Sɛnbɛ Birin Kanna, Alaa lɔxɔ gbeena fe ra. \p \v 15 Marigin naxa, “A mato, n fa feen muxune ratɛrɛnama nɛn alo muɲadena. Sɛwan na kanna xa naxan luma a yɛɛ ra yi, a yi a dugine kantan alogo a ragenla nama mini, a yagi.” \p \v 16 Nba, yinnane yi mangane malan yirena nde yi dɛnaxan xili Heburu xuini Haramagedon. \p \v 17 Malekan solofereden yi a gbee lengenni xɛlɛ foyeni. Fala xui gbeen yi keli manga gbɛdɛni Ala Batu Banxini, a yi a fala, a naxa, “A bata ɲan!” \v 18 Kuyen ɲin masɔxɔnna nun xuine nun galan xuiin yi mini, bɔxɔn yi xuruxurun gbeen ti naxan ɲɔxɔn munma yi liga xabu muxune da! \v 19 Taa gbeen yi taxun saxanna ra. Siyane taane yi kala. Ala mi ɲinan Taa gbeen Babilɔn\f + \fr 16.19\fr* \fk Babilɔn taan\fk* findixi wundo falan nan na naxan bunna nɛɛn fa fala Romi taana. Romi kaane yi Alaa yamaan ɲaxankatama Yoni waxatini alo Babilɔn taan yi Alaa yamaan ɲaxankatama Daniyɛli waxatini. \f* xɔn, a yi a xɔlɔ gbeen manpa lengenna so mɛn kaane yii, alogo e xa Alaa xɔlɔn min. \v 20 Ige tagi bɔxɔne birin yi tunun. Geyane fan mi yi fa toma. \v 21 Balabalan kɛsɛ binyene yi lu yolonɲɛ muxune ma naxanye yi kilo tonge naaninna liyɛ. Muxune yi Ala rayelefu na fitina balabalan kɛsɛna fe ra, amasɔtɔ na yi magaxu kati! \c 17 \s Yalunde ɲaxalan gbeena fe \p \v 1 Na xanbi ra, lenge soloferene yi suxi maleka soloferen naxanye yii, na nde keden yi fa n fɛma, a naxa, “Fa be, yalunde ɲaxalan gbeena\f + \fr 17.1\fr* \fk Yalunde ɲaxalan gbeeni\fk* ito findixi Romi taan misaala ra.\f* fe kitin sama kii naxan yi, n xa na yita i ra, naxan findixi taa gbeen misaala ra naxan tixi baa wuyaxi longonna ra. \v 2 Dunuɲa mangane yalunyaan liga a tan nan xɔn, dunuɲa muxune birin yi e min a yalunyaan dɔlɔn na han e xunne yi keli.” \p \v 3 Alaa Nii Sariɲanxin yi so n yi, malekan yi n tongo, a siga n na tonbonni. N yi sa ɲaxanla nde to, a dɔxi sube magaxuxi gbeela nde fari, Ala rayelefu falane yi sɛbɛxi naxan yiren birin ma a xinle ra. Xun solofere nun feri fu nan yi a ma. \v 4 Na ɲaxanla yi maxidixi dugi mamiloxin nun a gbeela nan na e nun xɛmaan nun bɔxɔ bun nafunle nun gɛmɛ tofaɲine.\f + \fr 17.4\fr* \fk bɔxɔ bun nafunla:\fk* Gɛmɛn siyana nde nan ma fe falaxi be naxan toma fɔxɔ ige yi xaxunna ndee kui. Na gɛmɛn xili nɛn “pɛrili.”\f* Xɛma igelengenna a yii, na rafexi fe haramuxine nun a yalunya fe xɔsixine birin na. \v 5 Xinla nde yi sɛbɛxi a tigi ra, wundo feen nan yi na ra, a naxa, \q “Babilɔn Taa Gbeena,\f + \fr 17.5\fr* \fk Babilɔn Taa Gbeena:\fk* Wundo falan na a ra naxan Romi taan nan ma fe falama.\f* \q Yalunde ɲaxanle nun dunuɲa fe haramuxine birin nga.” \m \v 6 Awa, n yi na ɲaxanla to, a minxin nan yi a ra yama sariɲanxin wunla nun Yesu a sere tɔgɔndiyaxine wunla ra. N to a to, n yi kabɛ kati. \v 7 Malekan yi n maxɔdin, a naxa, “I kabɛn nanfera? N ɲaxanla fe wundo feen bunna falama i xa nɛn e nun sube magaxuxin naxan a xalima, xun solofere nun feri fu naxan ma. \v 8 I sube magaxuxin naxan toxi, na yi na nun, koni iki, a mi fa na. Anu, a mɔn tema nɛn yili ɲaxin na, a sa halagi. Dunuɲa muxun naxanye birin xili mi sɛbɛxi habadan Nii Rakisin Kitabun kui benun dunuɲa xa da waxatin naxan yi, ne na sube magaxuxin to waxatin naxan yi, e kabɛma nɛn, amasɔtɔ a yi na nun, koni a mi fa na iki, anu a mɔn fama nɛn.” \p \v 9 “Na ma, fɔ xaxinla nun fe kolonna nan xa lu en yi: Xun soloferene findixi na taan geyaan soloferene nan na, ɲaxanla dɔxi naxanye fari. E mɔn findixi manga soloferene nan na. \v 10 Suulun bata kala. Keden mangayani iki, boden munma fa singen. A na fa waxatin naxan yi, a waxatidi nan tun nabama. \v 11 Sube magaxuxin naxan yi na nun, koni a mi fa na, na yɛtɛɛn findixi mangan solomasɛxɛden nan na, a mɔn manga soloferene yɛ, a sigan halagin nan ma.” \p \v 12 “I feri fuun naxanye toxi, ne findixi manga fuuna ndee nan na, naxanye munma mangayaan fɔlɔ singen, koni e mangayaan ligama nɛn waxatidi bun ma sube magaxuxin waxatini. \v 13 E birin miriyaan keden: e e sɛnbɛn nun e fangan birin soma nɛn sube magaxuxin yii. \v 14 E Yɛxɛɛ Diin yɛngɛma nɛn, koni Yɛxɛɛ Diina e nɔma nɛn, amasɔtɔ Marigine Marigin nan a ra, e nun Mangane Mangana. E nun a muxu xilixine nun a muxu sugandixine nun a muxu tɔgɔndiyaxine fan yi nɔɔn sɔtɔ.” \p \v 15 Malekan yi a fala n xa, a naxa, “I igen naxanye toxi, yalunde ɲaxanla yi dɔxi dɛnaxan yi, bɔnsɔnne nun yamane nun siyane nun xuine nan ne ra. \v 16 I feri fuune nun sube magaxuxin naxanye toxi, ne yalunde ɲaxanla raɲaxuma nɛn, e yi a yii seene birin ba a yii, e yi a rageli. E yi a fati bɛndɛn don, e yi a gan. \v 17 Amasɔtɔ Ala nan na saxi e bɔɲɛni, e xa a sagoon liga. E birin yi lan a ma, e yi e sɛnbɛn nawali sube magaxuxina mangayani han Alaa falan yi kamali.” \p \v 18 “I ɲaxanla naxan toxi, na findixi taa gbeen nan na naxan mangayaan ligama dunuɲa mangane birin xun na.” \c 18 \s Babilɔn kala fena \p \v 1 Na danguxina, n mɔn yi maleka gbɛtɛ to godɛ keli kore naxan sɛnbɛ yi gbo, a nɔrɔn dɛgɛn yi bɔxɔn birin yiyalan. \v 2 A yi a xuini te, a naxa, \q “Babilɔn taa gbeen\f + \fr 18.2\fr* \fk Babilɔn taa gbeena:\fk* Wundo falan na a ra naxan bunna nɛɛn fa fala Romi taana.\f* bata bira, \q a bata kala! \q A bata findi ɲinanne nun yinna ɲaxine birin dɔxɔden na \q e nun xɔli ɲaxin nun sube haramuxi xɔsixin sifan birin konna. \q \v 3 Amasɔtɔ siyane birin bata a yalunyaan dɔlɔ xɔlɛn min. \q Dunuɲa mangane birin bata yalunyaan liga a xɔn. \q Dunuɲa yulane bata findi nafulu kanne ra a nafulu kanya gbeen xɔn.” \p \v 4 Na xanbi ra, n yi fala xui gbɛtɛ mɛ keli kore, a naxa, \q “N ma yamana, ɛ keli a yi, \q alogo ɛ nama basan a yulubine ra, \q ɛ nun ne yi fitina fena ndee sɔtɔ ɛ bode xɔn. \q \v 5 Amasɔtɔ a yulubine bata e malan e bode fari \q te han kore xɔnna. \q Ala mi ɲinanxi a fe ɲaxine xɔn ma. \q \v 6 Ɛ a saranna fi \q alo a bonne saranxi kii naxan yi, \q ɛ a saranna fi a kɛwanle ra dɔxɔde firin. \q A dɔlɔn saxi igelengenna naxan kui, \q ɛ na rafe dɔxɔde firin. \q \v 7 A binyen nun yɛtɛ yiɲaxunna naxan nagidi a yɛtɛ ma, \q ɛ na tɔrɔn nun a sɔxɔlɛn ɲɔxɔnna ragidi a ma. \q Amasɔtɔ a fala nɛn a yɛtɛ ma, a naxa, \q ‘A mato, \q n bata findi ɲaxalan mangan na, \q kaɲa gilɛ mi n na, \q n mi sunɛ mumɛ!’ \q \v 8 Na ma, fitina feni itoe birin fama a ma nɛn lɔxɔ kedenni: \q furen nun sunun nun fitina kamɛna, \q a mɔn yi woli tɛɛni, a gan. \q Amasɔtɔ Marigina Ala sɛnbɛn gbo \q naxan a kitin saxi.” \p \v 9 Dunuɲa mangan naxanye luxi yalunyaan nun yɛtɛ yiɲaxunni a xɔn, ne na a ganmatɔɔn tutin to tɛ waxatin naxan yi, e sunuma nɛn, e wuga a fe ra. \v 10 E gaxuxin yi sa ti wulani a ɲaxankatana fe ra, e yi a fala, e naxa, \q “Gbalona, gbalona, \q Babilɔn taa gbeena, \q taa sɛnbɛ kanna, \q i ya kitin bata fa i ma sanɲa ma kedenni!” \p \v 11 Dunuɲa yulane fan sunuma nɛn, e wuga a fe ra, amasɔtɔ muxu yo mi fa e sare seene sarama sɔnɔn: \v 12 naxanye findixi xɛmaan nun gbeti fixɛn nun bɔxɔ bun nafunle nun pɛrili gɛmɛ tofaɲin nun taa dugi faɲine nun dugi mamiloxine nun dugi faɲi gbɛtɛ nun dugi gbeele nun wudi faɲi sifane birin na e nun se faɲin sifan birin naxanye rafalaxi sama ɲinna ra, e nun wudi faɲine nun sulan nun wuren nun gɛmɛ faɲi fixɛne, \v 13 e nun sinamon wudi xiri ɲaxumɛn nun se xiri ɲaxumɛne nun latikɔnɔnna nun mirihi latikɔnɔnna nun wusulanna nun dɔlɔn nun turen nun murutu fuɲin nun murutun nun ɲingene nun yɛxɛɛne nun soone nun wontorone nun konyine nun muxune niine. \v 14 Yulane yi a fala taan muxune xa, e naxa, \q “Sare seen naxanye birin xɔli i ma, \q ne bata tunun, \q i ya nafunle nun i ya nɔrɔn bata ɲan. \q E mi fa toma sɔnɔn!” \p \v 15 Yulan naxanye nafunla sɔtɔ na taani yulayani, ne sa tima nɛn wulani, amasɔtɔ e bata gaxu a ɲaxankatan yɛɛ ra, e wugama nɛn, e sunu. \v 16 E yi a fala, e naxa, \q “Gbalona. \q Gbalon taa gbeeni ito xa. \q Na kaane yi maxidixi taa dugi faɲin nin, \q e nun dugi mamiloxin nun a gbeela \q e nun xɛmaan nun gɛmɛ tofaɲine. \q \v 17 Nafulu gbee sifani ito bata raxɔri sanɲa ma kedenni!” \p Kunki ragine nun kunki kui muxune nun kunkin walikɛne birin yi sa ti wulani. \v 18 E gbelegbelema, e yɛɛn tixi a ganmatɔɔn tutin tematɔɔn na, e naxa, “Taa mundun yi maliga taa gbeeni ito ra?” \v 19 E lu gbangbanna sɛ e xunne yi sununi, e yi lu wugɛ, e sunu, e naxa, \q “Gbalona, \q gbalon taa gbeeni ito xa! \q Kunki kanne birin findixi nafulu kanne ra taani ito nin. \q A bata raxɔri sanɲa ma kedenni!” \b \q \v 20 Ɛ sɛwa a halagi feen na, \q ɛ tan naxanye kore xɔnna ma, \q ɛ tan yama sariɲanxin nun a nabine nun a xɛrane, \q ɛ fan xa sɛwa. \q Amasɔtɔ Ala bata a makiti, \q a yi ɛ xun mafala kitin bolon. \p \v 21 Nba, maleka sɛnbɛmana nde yi gɛmɛ gbeen tongo alo se din gɛmɛna a yi a woli fɔxɔ igeni, a naxa, \q “Babilɔn taa gbeen nawolima ayi kala sɛnbɛ sifani ito nin, \q a mi fa to sɔnɔn. \q \v 22 Konden xuiin nun yenla xuiin nun xulen xuiin nun \q xɔta xuiin mi fa mɛma ayi sɔnɔn! \q Walikɛ kesuxi sifa yo mi fa toma ayi sɔnɔn. \q Se din xuiin mi fa mɛma ayi sɔnɔn! \q \v 23 Lɛnpu dɛgɛn mi fa toma ayi sɔnɔn. \q Ɲaxalandin nun ɲaxalandi kanna xuiin mi fa mɛma ayi sɔnɔn. \q Na birin bayo ɛ yulane yi findixi dunuɲa sɛnbɛ kanne nan na. \q Na birin bayo ɛ dunuɲa muxune birin mayenden nɛn ɛ woyimɛya feene xɔn. \q \v 24 Alaa nabine nun a yama sariɲanxin wunla minixi Babilɔn taan nin \q muxun naxanye birin faxa bɔxɔni, \q ne wunla goronna a tan nan ma.” \c 19 \p \v 1 Na danguxina, n yi fala xui gbeen mɛ kore naxan yi luxi alo gali gbeen xuina, a naxa, \q “Tantunna Ala xa! \q Kisin nun binyen nun sɛnbɛna en ma Ala nan yii! \q \v 2 Amasɔtɔ a kitine sama ɲɔndin nun tinxinna nin. \q A bata ɲaxalan yalunxi gbeen makiti \q naxan yi dunuɲa kalama a yalunyaan na.\f + \fr 19.2\fr* \fk Ɲaxalan yalunxin\fk* findixi wundo falan na lan Romi taan ma.\f* \q A mɔn yi a walikɛne faxa feen saran a ra.” \m \v 3 E mɔn yi a fala, e naxa, \q “Tantunna Ala xa! \q Taan gan tutin luma nɛn tɛ habadan.” \m \v 4 Fori mɔxɔɲɛn nun naaninne nun dalise naaninne yi e xinbi sin, e yi Ala batu, a dɔxi a manga gbɛdɛni, e naxa, \q “Amina! Tantunna Ala xa!” \s Yɛxɛɛ Diina ɲaxalandi tiin ɲaxaɲaxana \p \v 5 Na xanbi ra, fala xuiin yi keli manga gbɛdɛni naxan a fala, a naxa, \q “Ɛ en ma Ala tantun, \q ɛ tan a walikɛne birin, \q ɛ tan naxanye gaxuxi a yɛɛ ra, \q muxudin nun muxu gbeena.” \m \v 6 Nba, n yi fala xuiin mɛ, naxan yi luxi alo gali gbeen xuina, a mɔn yi luxi alo ige walan gbeen xuina, e nun kuye sarin gbeen xuina. A naxa, \q “Tantunna Ala xa! \q Amasɔtɔ en Marigina, \q Ala sɛnbɛn birin kanna nan mangayaan nabama! \q \v 7 En sɛwa, en ɲaxan. \q En yi binyen fi a ma! \q Bayo Yɛxɛɛ Diina ɲaxalandi tiin waxatin bata a li, \q a ɲaxalandin bata a yitɔn. \q \v 8 Dugi faɲi sariɲanxin mayilenxin bata so a yii a maxidi seen na.” \m Dugi faɲin findixi yama sariɲanxina tinxinyaan misaala nan na. \p \v 9 Na xanbi ra, malekan yi a fala n xa, a naxa, “Ito sɛbɛ: ‘Sɛwan na kanne xa naxanye xilixi Yɛxɛɛ Diina ɲaxalandi tiin sɛwa bande donni.’ ” A mɔn yi a fala n xa, a naxa, “Alaa ɲɔndi falane nan itoe ra.” \p \v 10 N yi n xinbi sin a bun ma a batu feen na, koni a yi a fala n xa, a naxa, “I nama na liga! I walikɛ boden nan n tan na e nun i ngaxakedenna naxanye birin na Yesu a fe seren ba. Ala nan xa batu!” Bayo Yesu a fe sereya falan findixi Alaa Nii Sariɲanxin nabiya falane nan na. \s Soo ragiin nun soo fixɛna fe \p \v 11 Nba, n yi kore xɔnna to rabixi, n yi soo fixɛn to. Naxan yi dɔxi a fari, na yi xili nɛn Tinxinna nun Ɲɔndina. A kitin nun yɛngɛn nabama tinxinna nin. \v 12 A yɛɛne yi luxi alo tɛɛ dɛgɛna. Mangaya taxamaseri wuyaxi yi soxi a xun na. Xinla yi sɛbɛxi a ma, muxu yo mi naxan kolon, fɔ a tan. \v 13 Domaan naxan yi ragodoxi a ma, na bata yi sin wunli. A xili nɛn, “Alaa Falana.” \v 14 Ariyanna ganle yi biraxi a fɔxɔ ra, e yi dɔxi soo fixɛne fari. E maxidixi taa dugi fixɛ sariɲanxini. \v 15 Silanfan xɛnxɛn yi minima a dɛ, a yi siyane nɔma naxan na. A tan nan mangaya xɔdɛxɛn ligama siyane birin xun na a manga wure dunganna ra.\f + \fr 19.15\fr* Yaburin 2.9\f* A tan nan manpa bogine bodonma Ala Sɛnbɛn Birin Kanna xɔlɔ gbeen manpa ige badeni. \v 16 Xinla sɛbɛxi a domaan nun a danban ma, a naxa, “Mangane Mangana, Marigine Marigina.” \p \v 17 Nba, n yi malekan to tixi sogen tagi. Xɔnla naxanye birin yi kore foyeni, a yi falan ti ne xa a xuini texin na, a naxa, “Ɛ fa be, ɛ fa ɛ malan Alaa donse donna malan gbeena fe ra, \v 18 alogo ɛ xa fa mangane suben don e nun sofa kuntigine nun sɛnbɛmane nun soone nun soo ragine e nun muxune birin, xɔrɔne nun konyine, muxu gbeen nun muxudina.” \p \v 19 N yi na sube magaxuxin to, e nun dunuɲa mangane nun e ganle. E yi malanxi alogo e xa na kanna yɛngɛ naxan dɔxi soo fixɛn fari, e nun a ganla. \v 20 E yi sube magaxuxin suxu, e nun wule nabiin naxan yi kabanako feene ligama a yɛtagi a muxune mayenden naxanye xɔn e yi tin sube magaxuxin taxamasenna xa sa e ma, e yi a sawuran batu. E firinna birin ɲɛɲɛn yi woli ayi tɛɛ darani naxan dɛgɛma dole tɛɛn na. \v 21 Naxan yi dɔxi soo fixɛn fari, silanfanna naxan yi minima na dɛ, na yi a dɔnxɛne faxa, xɔline yi lugo e binbine ra. \c 20 \s Ɲɛɛ wuli kedenna mangayana fe \p \v 1 Nba, n yi malekan to godɛ keli kore, yili ɲaxin dɛɲinna a yii e nun yɔlɔnxɔn kuye gbeena. \v 2 A yi ninginangan suxu, saɲi fonna, Yinna Mangana, Setana, a yi a xidi, a lu na han ɲɛɛ wuli keden. \v 3 Malekan yi a woli yili ɲaxin na, a yi na sɔxɔn a ma, a taxamasenna sa a ma, alogo a nama fa siyane mayenden han ɲɛɛ wuli kedenna yi kamali. Na na dangu, fɔ a mɔn xa fulun nɛn han waxatidi. \p \v 4 N yi manga gbɛdɛne to. Naxanye yi dɔxi e yi, kiti sa sɛnbɛn yi so ne yii. Naxanye xunne bata yi sɛgɛ e dɛ Yesu a fe sereyaan nun Alaa falana fe ra, naxanye mi sube magaxuxin nun a sawuran batu, naxanye mi tin a taxamasenna xa sa e tigi ra hanma e yiin ma, n yi ne niine to. E niin mɔn yi bira e yi e nun Alaa Muxu Sugandixin yi mangayaan liga han ɲɛɛ wuli keden. \v 5 Faxa muxun dɔnxɛne niin mi birama e yi han ɲɛɛ wuli kedenna yi dɛfe. Faxa muxune kenla sayani, a fɔlɔn nan na ra. \v 6 Sɛwan muxune xa naxanye na lu na keli singeni sayani. Sayaan firinden mi sɛnbɛ sɔtɔma e tan ma, e findima nɛn Ala nun a Muxu Sugandixina saraxaraline ra, e yi mangayaan liga a xɔn han ɲɛɛ wuli keden. \s Setana nɔ fena \p \v 7 Na ɲɛɛ wuli kedenna na dangu waxatin naxan yi, Setana raminima nɛn kasoon na. \v 8 A minima nɛn a siyane birin mayenden bɔxɔn tongon naaninne birin yi alogo a xa e malan yɛngɛn xili ma, na yi xili sa “Gogo nun Magogo.”\f + \fr 20.8\fr* Alaa yamaan yaxune xili na kiini Nabi Esekiyɛli kitabu yiren kui. A mato Esekiyɛli sora 38 han 39 kui.\f* E wuya ayi alo fɔxɔ igen mɛɲɛnsinna. \v 9 E fama nɛn e bɔxɔn yiren birin li, e sa yama sariɲanxin daaxaden nabilin e nun Alaa taa rafanxina. Koni tɛɛn yi godo keli kore, a yi e halagi. \v 10 Na Yinna Mangana, Setana naxan e mayenden, na yi woli tɛɛ darani naxan dɛgɛma dole tɛɛn na, sube magaxuxin nun wule nabiin dɛnaxan yi. E lu ɲaxankataxi yanyin nun kɔɛɛn na habadan han habadan. \s Kiti dɔnxɛna fe \p \v 11 Nba, n yi manga gbɛdɛ fixɛ gbeen to, e nun naxan yi dɔxi a yi. Bɔxɔ xɔnna nun kore xɔnna e gima a yɛɛ ra, e mi fa to sɔnɔn. \v 12 Na xanbi ra, n yi faxa muxune to, muxu gbeene nun muxudine, e tixi manga gbɛdɛn yɛtagi. Kitabune yi rabi, Kitabu gbɛtɛ fan yi rabi. Nii Rakisin Kitabun nan yi na ra. Faxa muxune yi makiti alo a yi sɛbɛxi kii naxan yi kitabune kui, lan e kɛwanle ma. \v 13 Fɔxɔ igen yi a gbee faxa muxune ramini, sayaan nun laxira fan yi e gbee faxa muxune ramini, e birin yi makiti e kɛwanle ma. \v 14 Nayi, sayaan nun laxira yi woli tɛɛ darani. Na findin sayaan firinden nan na, tɛɛ darani. \v 15 Naxan yo xili mi to sɛbɛxi Nii Rakisin Kitabun kui, na wolima ayi nɛn tɛɛ darani. \c 21 \s Kore xɔri nɛnɛn nun bɔxɔ xɔri nɛnɛna fe \p \v 1 Na xanbi ra, n yi kore xɔri nɛnɛn nun bɔxɔ xɔri nɛnɛn to. Amasɔtɔ kore xɔri singen nun bɔxɔ xɔri singen bata yi tunun, fɔxɔ igen mi yi fa na sɔnɔn. \v 2 Awa, n yi Alaa Taa Sariɲanxin to godɛ keli ariyanna yi Ala fɛma, Yerusalɛn nɛnɛna, a yitɔnxi alo ɲaxalandin naxan a yitɔnxi siga a xɛmɛn nalandeni. \v 3 N yi fala xui gbeen mɛ manga gbɛdɛni, a naxa, “Ala dɔxɔden bata lu adamadiine tagi! A luma nɛn e fɛma, e findi a yamaan na. Ala yɛtɛɛn luma nɛn e fɛma, a findi e Ala ra. \v 4 A yi e yɛɛgen birin fitan e yɛɛ ra yi, sayaan mi fa luma na sɔnɔn hanma sununa hanma wugana hanma xɔlɛna. Amasɔtɔ fe fonne bata ɲan.” \p \v 5 Na xanbi ra, naxan yi dɔxi manga gbɛdɛni, na yi a fala, a naxa, “N bata feen birin findi a nɛnɛn na!” A mɔn yi a fala, a naxa, “Ito sɛbɛ, amasɔtɔ fe ragidixin nun ɲɔndin nan falani itoe ra.” \v 6 A mɔn yi a fala n xa, a naxa, “N tan nan Alifa nun Omega ra.\f + \fr 21.6\fr* Girɛki xuiin gbee sɛbɛlidine fɔlɔn nan Alifa ra, a raɲanna yi findi Omega ra. Na nan na ra, a fɔlɔn nun a raɲanna.\f* Na nan na ra, a fɔlɔn nun a raɲanna. Xa min xɔnla naxan ma, n siimaya tigi igena nde soma nɛn a yii, a sare mi na. \v 7 Na nan findima nɔ sɔtɔ muxun kɛɛn na. N findima nɛn a Ala ra, a yi findi n ma diin na. \v 8 Koni nafigine nun dɛnkɛlɛyatarene nun muxu xɔsixine nun faxa tiine nun yanga suxune nun kɔɛramuxune nun suxure batune nun wule falane birin, ne tan gbeen tɛɛ daraan nan na naxan dɛgɛma dole tɛɛn na. Sayaan firinden nan na ra.” \s Yerusalɛn nɛnɛna fe \p \v 9 Lenge soloferen yi suxi maleka soloferen naxanye yii, naxanye yi rafexi fitina fe dɔnxɛ soloferene ra, na nde keden yi fa n fɛma, a naxa, “Fa be, n xa ɲaxalandin yita i ra, Yɛxɛɛ Diina ɲaxanla.” \v 10 Alaa Nii Sariɲanxin yi so n yi, malekan yi siga n na geya gbeen fari pon, a sa Taa Sariɲanxin yita n na, Yerusalɛn naxan godo keli ariyanna yi Ala fɛma. \v 11 Alaa nɔrɔn yi a ma, a mayilenma alo yasipi gɛmɛna alo gɛmɛ fixɛna. \v 12 Yinna yi taan nabilinxi, a mate, a gbo. So dɛ fu nun firin yi a ma. Maleka fu nun firin tixi na dɛɛne ra. Isirayila bɔnsɔn fu nun firinne xinle sɛbɛxi dɛɛne ma. \v 13 Sogeteden binni dɛ saxan, kɔmɛnna ma dɛ saxan, yiifanna ma dɛ saxan, sogegododen binni dɛ saxan. \v 14 Bɛtɛn sade fu nun firin nan yi taan yinna bun, Yɛxɛɛ Diina xɛra fu nun firinne xinle sɛbɛxi e ma. \p \v 15 Malekan naxan yi falan tima n xa, se maliga tamin yi suxi na yii naxan yi rafalaxi xɛmaan na, alogo a xa taan maliga e nun a dɛɛne nun a yinna. \v 16 Tongon naanin nan yi taan ma. A kuyan nun a yigboon yi lan. Malekan yi taan maliga se maliga tamin na: kilo wuli firin. A kuyan nun a yigboon nun a yiteen birin yi lan. \v 17 Malekan yi yinna maliga adamadiine se maliga kiini, nɔngɔnna yɛ kɛmɛ tonge naanin e nun naanin. \v 18 Na yinna yi tixi yasipi gɛmɛn nan na, taan yi tixi xɛma faɲin nan na. A fixa alo kilasina. \v 19 Taan nabilinna yinna bɛtɛn sadene yi rayabuxi gɛmɛ faɲin sifan birin na: yasipi gɛmɛn nan yi a bɛtɛn sade singen ma, a firindena safiri gɛmɛna, a saxandena agati gɛmɛna, a naanindena emerodi gɛmɛna, \v 20 a suulundena onixi gɛmɛna, a sennindena karinɛliya gɛmɛna, a soloferedena kirisoliti gɛmɛna, a solomasɛxɛdena berili gɛmɛna, a solomanaanindena topasi gɛmɛna, a fudena kirisopirasi gɛmɛna, a fu nun kedendena yasinti gɛmɛna, a fu nun firindena ametisi gɛmɛna. \v 21 A so dɛ fu nun firinne birin yi rafalaxi gɛmɛ faɲine nan na. Dɛ keden kedenna birin yi rafalaxi pɛrili gɛmɛ tofaɲi keden nan na. Taan kira gbeen yi rafalaxi xɛma faɲin nan na, a fixa alo kilasina. \p \v 22 Koni n mi Ala Batu Banxin se to na taani, amasɔtɔ Marigina, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna nun Yɛxɛɛ Diin nan findixi Ala Batu Banxin na. \v 23 Taan mako mi yi sogen nun kike dɛgɛn ma, amasɔtɔ Alaa nɔrɔn yi a yiyalanma. Yɛxɛɛ Diin nan a lɛnpun na. \v 24 Dunuɲa siyane sigan tima a dɛgɛn nan ma, dunuɲa mangane fama nɛn e binyen na a xɔn. \v 25 Taan dɛɛne mi ragalin mumɛ, amasɔtɔ kɔɛɛn mi soma na yi mumɛ! \v 26 Siyane birin fama nɛn e binyene nun e xunnayerenne ra a xɔn. \v 27 Koni se sariɲantare yo mi soɛ na taani, hanma fe xɔsixi rabana hanma wule falana, koni fɔ naxanye xili sɛbɛxi Yɛxɛɛ Diina Nii Rakisin Kitabun kui. \c 22 \s Ariyanna \p \v 1 Malekan yi siimaya baa igen fan yita n na. A fixa alo kilasina, keli Ala nun Yɛxɛɛ Diina manga gbɛdɛni. \v 2 Siimaya wudin yi tixi taan yama malanden tagi, e nun baan fɔxɔ firinne ra, naxan yi bogima sanɲa ma fu nun firin ɲɛɛn bun ma. A yi bogima nɛn kike yo kike. Siyane rakɛndɛya seen nan yi a dɛɛne ra. \v 3 Danga mi fa na sɔnɔn. \p Ala nun Yɛxɛɛ Diina manga gbɛdɛn luma nɛn na taani. A walikɛne yi a batu. \v 4 E yi a yɛtagin to, a xinla yi lu e tigi ra. \v 5 Kɔɛɛn mi fa soɛ mumɛ, e mako mi fa luma lɛnpu dɛgɛn ma hanma sogena, amasɔtɔ Marigina, Ala nan e luma kɛnɛnni. E luma nɛn mangayani habadan han habadan. \s Yesu fa fena fe \p \v 6 Na xanbi ra, malekan yi a fala n xa, a naxa, “Fe ragidixin nun ɲɔndin nan falani itoe ra. Marigina, Ala naxan xaxinla fima nabine ma, na nan a malekan nafaxi alogo a xa sa a yita a walikɛne ra naxan fama ligadeni.” \p \v 7 Yesu naxa, “N famatɔɔn ni i ra. Sɛwan na kanna xa naxan na nabiya fala sɛbɛxini itoe suxu.” \p \v 8 N tan Yoni nan feni itoe mɛxi, n yi e to. Nba, n to e mɛ, n yi e to, malekan naxan yi e yitama n na, n yi bira na san bun ma, alogo n xa a batu. \v 9 Koni a yi a fala n xa, a naxa, “I nama na liga de! I walikɛ boden nan n na, e nun i ngaxakeden nabine e nun naxanye birin fala sɛbɛxini itoe suxuma. Ala nan batu!” \v 10 A yi a fala n xa, a naxa, “I nama nabiya fala sɛbɛxini itoe findi wundo feene ra de. Amasɔtɔ waxatin bata maso. \v 11 Xa tinxintaren naxan na, na xa lu tinxintareyani. Xa xɔsiden naxan na, na xa lu xɔsi fe rabani. Xa naxan tinxin, na xa lu tinxinyaan fari. Xa naxan sariɲan, na xa lu sariɲanni.” \p \v 12 Yesu naxa, “N famaan ni i ra. N fama nɛn birin kɛwanla saranna ra n yii. \v 13 N tan nan Alifa nun Omega ra, na bunna nɛɛn fa fala a singen nun a dɔnxɛna, a fɔlɔn nun a raɲanna.” \p \v 14 “Sɛwan na kanne xa naxanye e domane xama alogo e xa siimayaan wudin sɔtɔ, e so taan so dɛɛne ra. \v 15 Koni fe xɔsixi rabane nun kɔɛramuxune nun yalundene nun faxa tiine nun suxure batune nun wule falan nafan naxanye birin ma, ne luma nɛn taan fari ma.” \p \v 16 “N tan Yesu bata n ma malekan xɛ ɛ ma alogo a xa sa sereyani ito ba dɛnkɛlɛya yamane xa. Dawuda bɔnsɔnna nan n na, keli a denbayani. Tagalan saren nan n tan na, naxan tema xɔtɔnni.” \p \v 17 Awa, Alaa Nii Sariɲanxin nun ɲaxalandin yi a fala, e naxa, “Fa be!” Naxan yo na a mɛ, na fan xa a fala, a naxa, “Fa be!” Xa min xɔnla naxan ma, na xa fa. Xa naxan wama siimaya igen xɔn, na xa a rasuxu, a mi sarama. \s Fala Dɔnxɛna \p \v 18 N muxune nan maxadima naxanye birin nabiya fala sɛbɛxini itoe mɛma, xa naxan nde sa e fari, Ala fitina feene sama nɛn na kanna fari naxanye sɛbɛxi kitabuni ito kui. \v 19 Xa naxan yo nde ba nabiya fala sɛbɛxini itoe ra, Ala na kanna gbee bama nɛn siimaya wudin nun taa sariɲanxina fe yi, naxanye fe falaxi kitabuni ito kui. \p \v 20 Naxan feni itoe seren bama, na naxa, “Ɲɔndin na a ra, n famaan ni i ra.” Amina! Marigi Yesu fa! \v 21 Marigi Yesu xa hinan ɛ birin na.