\id PHP php \ide UTF-8 \h Filipi Kaane Sora \toc1 Pɔli Alaa Falan Naxan Nasiga Filipi Kaane Ma \toc2 Filipi Kaane \mt1 Filipi Kaane \mt2 Pɔli Alaa Falan Naxan Nasiga Filipi Kaane Ma \ip Yesu a Xɛra Pɔli nan Alaa falani ito sɛbɛxi Yesu a muxune ma naxanye yi dɔxi Filipi taani. Waxati danguxini, Pɔli bata yi kawandin ba na. E dɛnkɛlɛyaan yi sabati ki faɲi, han e yi Pɔli mali a wanla ra yire gbɛtɛ yi. Na birin yɛbaxi Xɛrane Kɛwanle kitabu yiren kui a sora 16. \ip Pɔli to sa Romi kasoon na a dɛnkɛlɛyana fe ra, Ala yi a liga a xa kɛdine sɛbɛ dɛnkɛlɛya yamane ma. Pɔli yi kɛdi keden sɛbɛ Filipi kaane ma. A yi e ralimaniya alogo e xa lu Ala sagoon kui, e mɔn xa findi misali faɲin na naxan nɔɛ a ligɛ muxu gbɛtɛ yi bira Yesu fɔxɔ ra. Pɔli yi a rabira e ma a e mi nɔɛ e yɛtɛ rakisɛ e wali faɲine xɔn, fɔ Yesu barakani naxan a yɛtɛ baxi saraxan na dunuɲa birin xa. \ip Xɛra Pɔli Yesu a fe Xibaru Faɲin kawandin ba nɛn Filipi taani Girɛki kaane yamanani, a yi dɛnkɛlɛya yamaan malan fɔlɔ mɛnni a xɛraya sigati firinden ni (Xɛrane Kɛwanle 16.12-24 mato). Ɲɛɛ dando danguxina, a yi kasoon na waxatin naxan yi (Filipi kaane 1.7 mato), Xɛra Pɔli yi ngaxakedenya kɛdin sɛbɛ Filipi kaane ma. A yi wama e nuwali sa feni se fixine fe ra e bata yi naxanye rafa a ma so Epaforodite yii, a tan yɛtɛɛn yi tɔrɔni waxatin naxan yi. A mɔn yi wama nɛn a xa a fala e xa a e xa e sɛnbɛ so e tinxin Alaa Muxu Sugandixin yɛɛ ra yi. E mɔn nama kunfa wule dinane xɔn ma naxanye e yamaan yɛ. \ip Kitabun yireni ito fɔlɔni (1.1-11), Pɔli a sɛwan nun a wali faɲi kolonna nan mayitama Filipi dɛnkɛlɛya muxune ra. Na xanbi ra, a yi a yɛtɛ kiin yɛba. A bɔɲɛ xunbenla naxan sɔtɔma Yesu barakani, a yi na mayita hali a to mi a kolon Romi kaane yi naxan ligama a ra kasoon na. (Filipi Kaane 1.12-26) A yi e kawandi a e xa lu dɛnkɛlɛya kɛndɛni, e yi lanna raso e tagi, e yi xuru e bode ma, nii faɲin yi lu e yi naxan kelixi Yesu ma (1.27-2.18). Benun e mɔn xa e bode to, Pɔli naxa, a Filipi kaane xɛra Epaforodite nun Pɔli fɔxɔrabira Timɔte xa lu e nun Filipi kaane tagi. (2.19-30) \ip Na xanbi ra, Pɔli mɔn yi e rakolon muxune fe ma naxanye mi tinxinxi Yesu a fe Xibaru Faɲin xa. A yi a fala Filipi kaane xa a e xa lu alo a tan, e yi e sɛnbɛ so dɛnkɛlɛyani, e yi lu alo Yesu (Filipi Kaane sora 3). Kitabun yireni ito raɲanxi kawandi wuyaxi nan ma e nun nuwali saane nun xɔntɔnne (Filipi Kaane sora 4). To, Yesu a muxune mɔn nɔma limaniyaan sɔtɔdeni Kitabun yireni ito xɔn. \c 1 \s Xɔntɔnne \p \v 1 N tan Pɔli nun Timɔte, Alaa Muxu Sugandixin Yesu a walikɛne, nxu bata ɛ tan Alaa Muxu Sugandixina yama sariɲanxin xɔntɔn naxanye sa Filipi taani e nun dɛnkɛlɛya yamaan xunmatone nun mali tiine. \v 2 En Fafe Ala nun en Marigi Yesu Alaa Muxu Sugandixin xa hinanna nun bɔɲɛ xunbenla fi ɛ ma. \s Pɔli Ala maxandina Filipi dɛnkɛlɛya muxune xa \p \v 3 Ɛ fe na rabira n ma waxati yo yi, n barikan birama nɛn Ala xa. \v 4 N na Ala maxandima ɛ xa sɛwan nin waxatin birin! \v 5 Amasɔtɔ ɛ bata n mali Yesu a fe Xibaru Faɲin nalideni keli lɔxɔ singen ma han to. \v 6 N laxi a ra yati, Ala naxan wali faɲini ito fɔlɔxi ɛ tagi, a a rakamalima nɛn han a Muxu Sugandixin Yesu fa lɔxɔni. \v 7 A lan xaxinli ito xa lu n ma ɛ fe yi, amasɔtɔ ɛ fe ramaraxi n bɔɲɛni. Bayo xa n xidixi yɔlɔnxɔnna ra, hanma xa n Yesu a fe Xibaru Faɲin xun mayɛngɛma, n yi a yɛba, en birin Alaa hinanni. \v 8 Ala nan n seren na a ɛ rafan n ma xanuntenya kɛndɛni naxan kelixi Yesu Alaa Muxu Sugandixin yɛtɛɛn ma. \p \v 9 N ma Ala maxandin ni ito ra: Ala xa lu ɛ xanuntenyaan fari sɛ fe kolonna nun famun kɛndɛn na han, \v 10 alogo ɛ xa nɔ fe faɲin kolonɲɛ, ɛ yi lu fɛtareyaan nun sɔntareyani han Alaa Muxu Sugandixin fa lɔxɔna. \v 11 Ɛ xa dɛfe kɛwali tinxinxine yi naxanye kelima Yesu Alaa Muxu Sugandixin ma, Ala binye feen nun a batu feen na. \s Pɔli kasoon na \p \v 12 Ngaxakedenne, n waxi a xɔn ma nɛn, ɛ xa a kolon feen naxanye liga n na, ne bata Yesu a fe Xibaru Faɲin mali, a siga yɛɛn na. \v 13 Amasɔtɔ a bata makɛnɛn mangana sofane birin nun muxune birin xa, fa fala a n kasoon na Alaa Muxu Sugandixin nan ma fe ra. \v 14 Ngaxakedenna naxanye e lannayaan saxi Marigini, n to saxi kasoon na, ne bata wɛkilɛn sɔtɔ Alaa falan nalideni ki faɲi, e mi gaxu. \p \v 15 Ɲɔndin na a ra, e tan ndee Alaa Muxu Sugandixina fe kawandi bama milɛn nun lantareyaan nin, koni ndee a ligama ɲɛnige faɲiyaan nin. \v 16 Ne a ligama xanuntenyaan nin, amasɔtɔ e a kolon a n ma wanla findixi Yesu a fe Xibaru Faɲin xun mayɛngɛ feen nan na. \v 17 Bodene tan Alaa Muxu Sugandixina fe kawandin bama yɛtɛ yigboon nin. E miriyane mi fan. E waxi nde sa feni n ma tɔrɔn fari kasoon na. \p \v 18 Fefe mi na ra. Xa e miriyaan findi a faɲin na, xa a findi a ɲaxin na, Alaa Muxu Sugandixina fe bata rali kiin birin yi. Na bata n sɛwa, n mɔn luma nɛn sɛwani. \v 19 Amasɔtɔ n na a kolon fa fala na birin findima n ma kisin nan na ɛ Ala maxandine nun Yesu Alaa Muxu Sugandixina Niin barakan nin. \v 20 Bayo n naxan mamɛma e nun naxan xɔli n ma, n nama yagi fe yo yi mumɛ. Koni n xa limaniya iki alo waxati danguxine yi alogo yamaan xa Alaa Muxu Sugandixin binya n fati bɛndɛna fe ra, xa n lu n nii ra, hanma xa n faxa. \v 21 Amasɔtɔ Alaa Muxu Sugandixin nan findixi n tan ma dunuɲa yi gidin na, sayaan yi findi tɔnɔn na n xa. \p \v 22 Koni xa n lu dunuɲa yi, n nɔɛ wali faɲina nde kɛ nɛn. N lan n xa nanse liga? N mi a kolon. \v 23 Fe firinni itoe birin xɔnla n ma: N waxi keli feni dunuɲani ito yi, n sa lu Alaa Muxu Sugandixin fɛma, na nan fan ki faɲi. \v 24 Koni ɛ tan ma fe ra, a lan n lu n nii ra fati bɛndɛni. \v 25 N to laxi na ra, n bata a kolon a n luma nɛn ɛ yɛ alogo ɛ xa siga yɛɛn na, ɛ sɛwa ɛ dɛnkɛlɛyani. \v 26 N mɔn na xɛtɛ ɛ fɛma, ɛ Alaa Muxu Sugandixin Yesu matɔxɔn xun masama nɛn n ma fe ra. \p \v 27 Koni, ɛ siga ti kiin xa lan Alaa Muxu Sugandixina Xibaru Faɲin ma, alogo xa n fa ɛ fɛma, hanma xa n be, n xa a mɛ nɛn fa fala ɛ xaxili kedenni, ɛ sɔbɛ soxi ɛ bode xɔn ma dɛnkɛlɛyani Xibaru Faɲina fe ra kii kedenni. \v 28 Ɛ nama gaxu ɛ yɛngɛfane yɛɛ ra mumɛ! Na a yitama e ra nɛn fa fala e halagima nɛn, a ɛ tan kisin kiraan nan xɔn Ala barakani. \v 29 Bayo a bata a ragidi a hinanni a ɛ xa la Alaa Muxu Sugandixin na, ɛ mɔn yi tɔrɔ a fe ra, \v 30 ɛ lu na yɛngɛ kedenna soɛ, ɛ n to naxan soɛ, alo ɛ mɔn bata a mɛ kii naxan yi, han iki n na fari. \c 2 \s Yesu raliga fena \p \v 1 Xa Alaa Muxu Sugandixin sɛnbɛ yo fima ɛ ma, xa a xanuntenyaan limaniya yo fi ɛ ma, xa lanbodeya yo ɛ nun Alaa Nii Sariɲanxin tagi, xa xanuntenyaan nun kininkinin yo ɛ yi, \v 2 nba, ɛ xa n ma sɛwan nakamali, ɛ yi lan ɛ bode ma, xanuntenya kedenna yi lu ɛ tagi, e nun xaxili keden. \v 3 Ɛ nama fefe liga yɛtɛ yigboni hanma wasoni, koni ɛ yɛtɛ magodo, ɛ yi bonne yatɛ dangu ɛ yɛtɛɛn na. \v 4 Ɛ nama ɛ miri ɛ makone gbansanna ma fɔ bonne fan gbeena. \p \v 5 Ɛ kɛɲaan xa lu ɛ bode tagi alo Alaa Muxu Sugandixina, Yesu. \q \v 6 Alayaan yi a tan naxan yi \q a mi na ramara a yɛtɛ yi. \q \v 7 Koni a yi a mɛ a yɛtɛ ra, \q a yi a yɛtɛ findi konyin na, \q a lu adamadiyaan kiini. \q A to adamadiyaan sɔtɔ, \q \v 8 a yi xuru Alaa falan bun \q han a tin sayaan ma a faxa wudin ma. \q \v 9 Na nan a ligaxi, \q Ala a ratexi binyeni kore xɔnna ma, \q a yi xinla fi a ma \q naxan gbo xinla birin xa, \q \v 10 alogo naxanye birin kore xɔnna ma \q naxanye bɔxɔ xɔnna ma e nun a bun ma, \q e na Yesu xinla mɛ waxatin naxan yi, \q xinbin birin sinma nɛn a bun ma, \q \v 11 lɛnna birin yi a fala \q fa fala Alaa Muxu Sugandixin Yesu nan Marigin na, \q Fafe Ala binya feen na. \s Ɛ dɛgɛ alo kɛnɛnna dunuɲa yi \p \v 12 Nayi, n xanuntenne, ɛ darixi n ma falan suxɛ kii naxan yi n yɛɛ xɔri, ɛ mɔn xa a suxu n xanbi dangu na ra iki, ɛ yi lu ɛ kisi feen nakamalɛ gaxun nun xuruxurunni. \v 13 Amasɔtɔ Ala nan walima ɛ yi, alogo ɛ ɲɛnigen nun ɛ kɛwanle xa lan a waxɔn feen ma. \p \v 14 Ɛ feen birin liga hali ɛ nama a findi mawugan nun fe matandin na, \v 15 alogo ɛ xa findi sɔntarene ra, ɛ sariɲan. Ɛ findi Alaa diine ra, fɛ mi naxanye ra naxanye dɛgɛma alo sarene kore xɔnna ma waxatini ito muxu tinxintare sariɲantarene yɛ, \v 16 ɛ nɛma nii rakisin falan naliyɛ. Xa ɛ na liga, n nan n kanbama ɛ yi nɛn Alaa Muxu Sugandixin fa lɔxɔni fa fala n ma dunuɲa yi gidin nun n ma wanla mi findixi fe fuun na. \p \v 17 Hali n faxa ɛ xa, n lu alo minse saraxan naxan nabɔxɔnma ɛ fe ra, sa ɛ dɛnkɛlɛyaan fari Ala yɛtagi naxan fan luxi alo saraxana, na n nasɛwama nɛn, en birin yi sɛwa. \v 18 Ɛ fan xa sɛwa na kiini, en lu en bode yi sɛwani. \s Timɔte nun Epaforodite a fe \p \v 19 N xaxili tixi Marigi Yesu ra, a xa n mali Timɔte rasigɛ ɛ ma xulɛn, alogo n tan yɛtɛɛn bɔɲɛ xunbelɛ kii naxan yi ɛ xibarune fe yi. \v 20 Muxu gbɛtɛ mi n dɛxɔn naxan xaminxi ɛ fe ra alo a tan. \v 21 Bonne tɔnɔn nan tun fenma e yɛtɛ xa. E mi Yesu Alaa Muxu Sugandixin gbeen fenma. \v 22 Koni ɛ yɛtɛna a kolon a Timɔte bata a kɛɲaan mayita tɔrɔni, a yi a yɛtɛ findi Xibaru Faɲina walikɛɛn na n dɛxɔn alo diin nun a fafe. \v 23 N waxi a rasiga feni ɛ ma, n na n ma feene to fixaxi waxatin naxan yi. \v 24 N laxi a ra Marigin barakani fa fala n fan yɛtɛɛn sigama nɛn ɛ fɛma. \p \v 25 N bata a miri fa fala a fɛrɛ mi na fɔ n mɔn xa ngaxakedenna Epaforodite raxɛtɛ ɛ ma, n wali kɛ boden nun n yɛngɛ so bodena, ɛ naxan nafa n ma, ɛ seene so a yii n mali feen na. \v 26 Ɛ birin to xɔnla a ma ki faɲi! A bata kɔntɔfili bayo ɛ bata a furena fe mɛ. \v 27 Ɲɔndin nan a ra, a fura nɛn yati! A yi luxi ndedi a xa faxa. Koni Ala yi kininkinin a ma. A mi kininkininxi a kedenna xan ma, koni n tan fan, alogo na sunun nama sa n ma tɔrɔn fari. \v 28 Nanara, n waxi a rasiga feni ɛ ma mafurɛn alogo ɛ na a to waxatin naxan yi, ɛ mɔn yi sɛwa, n bɔɲɛn yi sa ndedi. \v 29 Ɛ a rasɛnɛ sɛwa gbeeni Marigin xinli. Ɛ na muxu sifan binya, \v 30 bayo a yi faxama nɛn nun Alaa Muxu Sugandixina wanla fe ra. A yi tinxi a niin fi feen ma alogo a xa n mali ɛ tan yɛtɛɛn mi yi nɔɛ naxan ligɛ. \c 3 \s Kisin sɔtɔ fena \p \v 1 Iki, ngaxakedenne, ɛ sɛwa Marigini. Na mi n tɔrɛ xa n xɛtɛ na feene ma n bata yi naxanye sɛbɛ ɛ ma nun alogo na xa ɛ ratanga. \v 2 Ɛ ɛ masiga fe xɔsixi rabane nun fe ɲaxi rabane ra, e nun muxun naxanye a falama fa fala xa muxun mi banxulan a mi kisima. \v 3 Anu, ɲɔndin naxan na, en tan nan muxu banxulanxine yɛtɛɛn na, en tan naxanye Ala batuma a Nii Sariɲanxin barakani, en tan naxanye en kanbama Alaa Muxu Sugandixin Yesu a fe yi, en tan naxanye mi laxi en yɛtɛ ra. \p \v 4 Xa n wa, n fan nɔɛ lɛ n yɛtɛ ra nɛn. Xa bonne e mirixi nɛn a e nɔɛ e yɛtɛ rakisɛ nɛn, n dangu ne ra pon! \v 5 Amasɔtɔ n banxulan n barin xii solomasɛxɛde lɔxɔn nin. Isirayila kaan nan n na, keli Bunyamin bɔnsɔnni, Heburune Heburu nan n tan na. N yi biraxi sariyan fɔxɔ ra Farisi muxune\f + \fr 3.5\fr* \fk Farisi muxune:\fk* Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan ma fe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. E tan nan e sɔbɛ so Nabi Musaa sariyan suxun ma dangu Yahudiyan bonne ra. E mɔn yi e benbane namunne suxuma kii xɔdɛxɛni. E tan yi laxi malekane ra. E mɔn yi laxi a ra a muxune kelima nɛn sayani.\f* kiin ma nun. \v 6 Yahudiya dina xɔnxɔnna nan yi n na nun han n yi dɛnkɛlɛya yamaan ɲaxankatama. Fɛ yo mi yi n ma tinxinna ra sariyan mabinni. \v 7 Koni n yi seen naxanye yatɛma tɔnɔn na, iki n bata ne yatɛ bɔnɔn na Alaa Muxu Sugandixina fe ra. \v 8 Koni n feene birin yatɛxi bɔnɔn nan na fe fisamantenni ito a fe ra naxan findixi Alaa Muxu Sugandixin kolon feen na, Yesu n Marigina. Amasɔtɔ n bata bɔnɔ feen birin yi a fe ra. N bata seen birin yatɛ fe fuune ra alogo n xa Alaa Muxu Sugandixin sɔtɔ, \v 9 n yi lu a tan xa. N mi n yɛtɛ findima tinxin muxun na n ma sariya suxun xɔn, koni fɔ dɛnkɛlɛyaan barakani Alaa Muxu Sugandixin ma. Tinxinyaan na a ra naxan kelixi Ala ma a sɔtɔ dɛnkɛlɛyaan barakani. \v 10 N fa waxi Yesu kolon feni, e nun sɛnbɛn naxan a rakelixi sayani, nxu nun a tan yi tɔrɔya kedenna kolon, n yi lu alo a tan a sayani \v 11 alogo n fan xa keli sayani. \s Giina han a danna \p \v 12 N munma yelin na birin sɔtɛ singen, hanma n yi kamali. Koni n yixɔdɔxɔxi a fendeni alogo n xa n kɔntɔnna rasuxu bayo Alaa Muxu Sugandixin Yesu nan n fan nasuxi. \v 13 Nba, ngaxakedenne, n na a kolon, n munma a sɔtɔ singen. Koni n fe keden nan nabama iki: feen naxanye n xanbi ra, n bata ɲinan ne xɔn. Naxan n yɛɛ ra, n kataxi na nan li fe ra iki. \v 14 N na n gima, alogo n xa sa a danna li, n yi ariyanna sɔtɔ, Ala n xilixi naxan ma a Muxu Sugandixin barakani, Yesu. \p \v 15 Nanara, en tan naxanye bata kɔxɔ dɛnkɛlɛyani, a lan en birin xa na to na kii nin. Koni xa fe gbɛtɛ ɛ tan nde kui, Ala na fan nafixama nɛn na kanna xa. \v 16 Na ma, en xun tixi dɛnaxan na, en xa siga yɛɛn na na kii nin. \p \v 17 Ngaxakedenne, ɛ birin xa n tan naliga. Muxun naxanye sigati ki luxi alo nxu gbeena, ne nan xa findi misaala ra ɛ xa. \v 18 N bata yi ito fala ɛ xa nun sanɲa ma wuyaxi, n wugamatɔɔn mɔn xa a fala ɛ xa iki. Muxu wuyaxi sigati kiina e findixi Alaa Muxu Sugandixin faxa wudin\f + \fr 3.18\fr* Romi kaane yi muxune gbangbanma \fk wudin\fk* nan ma, e yi e faxa. Yesu sayaan nan habadan nii rakisin fima muxune ma. A faxa wudin yi findi kisin taxamasenna ra.\f* xaranna fe yaxune ra. \v 19 Na muxune e raɲanma yahannama nin. E ala nan e fati bɛndɛn sagone ra. E rafɛya feene nan nafan e ma. Dunuɲa feene nan tun nafan e ma. \v 20 Koni ariyanna dugurenne nan en tan na. En na en nakisimaan nan mamɛma keli ariyanna yi, en Marigina Yesu Alaa Muxu Sugandixina. \v 21 A en fati bɛndɛn sɛnbɛtaren maxɛtɛma nɛn, a lu nɔrɔni alo a gbeena, a yi a liga sɛnbɛn na naxan feen birin saxi a nɔɔn bun ma. \c 4 \s Pɔli a maxadina \p \v 1 Nanara, ngaxakedenne, n xanuntenne nun n nafan muxune, naxanye findixi sɛwan nun xunnayerenna ra n xa, ɛ lu Marigini gben gben, n xanuntenne. \p \v 2 Ewodi nun Sintiki, n na ɛ mafanma, ɛ lan ɛ bode ma Marigini. \v 3 I tan, n lanfana, lannaya muxuna, n bata i maxandi, i xa na ɲaxanle mali amasɔtɔ e bata wali n dɛxɔn Yesu a fe Xibaru Faɲina fe ra, e nun Kilementi e nun n lanfane birin naxanye xinle sɛbɛxi Nii Rakisin Kitabun kui. \p \v 4 Ɛ sɛwa Marigini waxatin birin. N mɔn xa a fala, ɛ sɛwa. \v 5 Muxun birin xa a kolon fa fala ɛ diɲaxi. Marigin famatɔɔn ni i ra! \v 6 Ɛ nama xamin fefe ra, koni ɛ makone fala Ala maxandideni e nun barika birani waxatin birin. \v 7 Nba, Ala bɔɲɛ xunbenla naxan fima, xaxinla mi nɔɛ naxan famunɲɛ, na ɛ bɔɲɛn nun ɛ xaxinla kantanma nɛn Marigini, Alaa Muxu Sugandixina Yesu. \p \v 8 Nba, dɔnxɛn na, ngaxakedenne, feen naxan yo findɛ ɲɔndin na, fe kɛndɛna, tinxinna, sariɲanna, marafanna, binyen feen naxan yo yi, xa sɔn faɲin na a ra, naxan findɛ tantunna ra, ne xa findi ɛ miriyane ra. \v 9 Ɛ bata xaranna naxanye sɔtɔ n na, ɛ bata naxan mɛ e nun n kɛwanle, ɛ xa ne liga. Nayi, bɔɲɛ xunbenla Ala luma nɛn ɛ xɔn ma. \s Pɔli a barika birana \p \v 10 N sɛwaxi Marigini ki faɲi bayo ɛ mɔn bata ɛ ɲɔxɔ lu n xɔn. Ɛ xaxili yi n xɔn nun yati koni ɛ mi fɛrɛ sɔtɔ ɛ xa a yita n na. \v 11 N mi ito falama ɛ xa n makoon xan ma fe ra, bayo n bata dari a ra n xa n wasa so n kiini. \v 12 N yiigelitɔyaan kolon, n nafulu kanyaan kolon. N bata wundo feni ito kolon fa fala xa n lugoxi hanma xa n kamɛxi, xa se gbegbe n yii hanma ndedi, n wasa soxi na yi yiren birin e nun waxatin birin bayo \v 13 n nɔɛ feen birin ligɛ nɛn Yesu barakani naxan sɛnbɛn fima n ma. \p \v 14 Koni hali na, ɛ bata fe faɲin liga ɛ n mali n ma tɔrɔne yi. \v 15 Ɛ tan Filipi kaane fan yatina a kolon, ɛ Yesu a fe Xibaru Faɲina fe mɛ waxatin naxan yi, n kelimatɔna Masedoniya yi, ɛ tan nan tun n mali dɛnkɛlɛya yamane yɛ, ɛ se faɲina ndee fi, ɛ ndee rasuxu. \v 16 N yi Tesaloniki taani waxatin naxan yi, sanɲa ma firin, ɛ seene rafama n ma n makoon yi naxanye ma. \v 17 N mi kiseene xan fenma n yɛtɛ xa, koni n waxi nɛn ɛ xa barayin nan sɔtɔ. \v 18 Ɛ seen naxanye birin soxi Epaforodite yii, n bata e birin masɔtɔ, ne bata n makone birin li, e n wasa. A ligaxi nɛn alo wusulanna naxan ganma saraxa faɲin na, naxan Ala kɛnɛnxi. \v 19 Nba, n ma Ala ɛ malima ɛ makoon birin na nɛn a nafulu kanyaan xɔn Alaa Muxu Sugandixin Yesu barakani. \v 20 En xa binyen fi en Fafe Ala ma habadan han habadan. Amina. \s Xɔntɔn dɔnxɛna \p \v 21 Ɛ yama sariɲanxin birin xɔntɔn naxanye Yesu Alaa Muxu Sugandixini. En ngaxakedenna naxanye n fɛma be, ne fan ɛ xɔntɔnma. \v 22 Yama sariɲanxin naxan birin be, ne ɛ xɔntɔnma, katarabi Romi Manga Gbeena muxune ma. \p \v 23 Marigi Yesu Alaa Muxu Sugandixina hinanna xa lu ɛ yi.