\id LEV \ide UTF-8 \h Saraxaraline Sora \toc1 Nabi Musa Alaa Falan Naxan Sɛbɛ \toc2 Saraxaraline \mt1 Saraxaraline \mt2 Nabi Musa Alaa Falan Naxan Sɛbɛ \ip Tawureta Musa yire saxanden ni i ra. Ala a falama Kitabun yireni ito kui, Isirayila kaane yulubi xafarin sɔtɔma kii naxan yi saraxane xɔn. \ip Kitabun yireni ito fala tide singeni, Ala nan Musa xilima Naralan Bubun kui yire sariɲanxini alogo a xa falan ti a xa. Kitabun yireni ito birin, Ala sariyane nan falama Musa xa lan Isirayila kaane ma, a yi e tuli sa, a naxa, “Naxan na e suxu, na kanna nii rakisin sɔtɔma nɛn e xɔn.” (Saraxaraline 18.5) A yisoxina, Ala a yɛbama Isirayila kaane xa e lan e xa fe ɲaxin naxanye ba e tagi alogo e nun Ala yi lan. A a yɛba e xa, e lan e xa naxan liga alogo e yire sariɲanxin xa findi e nun Ala naralanden na. Nayi, naxanye saraxan bama, fɔ ne xa a liga nɛn alo sariyana a falaxi kii naxan yi. Saraxaraline lan e xa binya, e yi e yɛtɛ suxu binyeni. Yamanan muxune birin lan e yi fati bɛndɛn fe xɔsixine matanga e nun yulubi feene. \ip Ala sariɲanxina, xanuntenyana Ala, na wama a yamaan xa lu a sariɲanni alogo xanuntenyaan xa lu en fan yi. Nanara, a habadan sariyan soxi Isirayila kaane yii, naxan makɛnɛnxi Marigi Yesu xɔn, a naxa, “I adamadi boden xanu alo i yɛtɛna.” (Saraxaraline 19.18, na mɔn sɛbɛxi Matiyu 22.39 kui). \ip Ala bata saraxan naxanye birin yɛba Kitabun yireni ito kui, ne en malima nɛn, en yi a famu Marigi Yesu nɔɛ muxune yulubin xafarɛ kii naxan yi. Ala a fala nɛn Nabi Musa xa Kitabun yireni ito kui, a naxa, “N tan bata wunla findi n solona seen na ɛ niine xa, naxan sama saraxa ganden ma. Amasɔtɔ wunla nan n solonama bayo niina a yi.” (Saraxaraline 17.11-12) Na nan findixi Marigi Yesu fan faxa feen na. A tinxi faxan ma nɛn alogo a wunla xa findi Ala solona seen na yamaan xa. Naxan na yulubin liga, na bata findi muxu halagi daxin na Ala yɛɛ ra yi, na lan a xa a niin fi na yulubina fe ra. Na nan a ligaxi, muxune e yiin sama suben xunna ma, e nɛma a bɛ saraxan na. Na bunna nɛɛn fa fala, “Naxan yi lan nun a xa liga n tan yulubi kanna ra, na xa liga subeni ito ra.” Marigi Yesu findixi na saraxa kamalixin nan na yamaan xa. Naxan yi lan nun a xa liga adamadi yulubi kanne ra, na liga Yesu nan na naxan mi yulubi ligaxi. \ip Saraxan naxanye fe sɛbɛxi Kitabun yireni ito kui, ne keden kedenna birin findixi Marigi Yesu a fena nde misaala nan na. En nɔɛ Marigi Yesu a dunuɲa yi gidin bunna kolonɲɛ nɛn en na saraxani itoe bunne fɛsɛfɛsɛ. \c 1 \s Sariyane nun Saraxane \p \v 1 Alatala yi Musa xili Naralan Bubuni, a yi a fala a xa \v 2 a a xa falani ito rali Isirayila kaane ma, a naxa, \p “Xa ɛ tan nde fama saraxan na Alatala xa, a xa findi ɲingen na hanma yɛxɛɛna hanma siina.” \p \v 3 “Xa a ɲingen nan bama saraxa gan daxin na, a xa turaan nan ba fɛ mi naxan na. Na kanna xa fa a ra Naralan Bubun so dɛɛn na alogo Alatala xa a rasuxu. \v 4 A xa a yiin sa saraxa ɲingen xunna ma. Ala a rasuxuma nɛn, a findi a solona seen na na kanna xa. \v 5 A xa tura bulanna kɔɛ raxaba Alatala yɛtagi. Saraxaraline xa fa a wunla ra, Harunaa diine. Ne yi a so saraxa ganden dɛxɔnne ma Naralan Bubun so dɛɛn na. \v 6 Na kanna xa ɲingen budo, a yi a yisɛgɛ dungi dungin na. \v 7 Saraxarali Harunaa diine xa tɛɛn sa saraxa ganden fari, e yegen sa tɛɛn na. \v 8 Saraxaraline, Harunaa diine, ne xa a dungine nun a xunna nun a turene sa yegene fari tɛɛni saraxa ganden fari. \v 9 Na kanna xa ɲingen kui seene nun a sanne yixa, saraxaraliin yi e birin sa tɛɛni saraxa ganden fari. Saraxa gan daxin na a ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma.” \p \v 10 “Xa na kanna saraxan findixi yɛxɛɛn nan na hanma siina, a xa kontonna ba fɛ mi naxan na hanma kɔtɔna. \v 11 A xa a kɔɛ raxaba saraxa ganden kɔmɛn fɔxɔni Alatala yɛtagi. Saraxaraline, Harunaa diine, ne xa a wunla so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 12 Na kanna xa a yisɛgɛ a dungi dungin na. Saraxaraliin xa a dungine nun a xunna nun a turene sa yegene fari tɛɛni, saraxa ganden fari. \v 13 Na kanna xa a kui seene nun a sanne maxa, saraxaraliin yi a birin xali, a e sa tɛɛni saraxa ganden fari. Saraxa gan daxin na a ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma.” \p \v 14 “Xa na kanna saraxan findixi xɔliin nan na naxan bama saraxa gan daxin na Alatala xa, a xa ganban nan ba hanma kolokonde diina. \v 15 Saraxaraliin xa xɔliin xali saraxa ganden fari, a xa a xunna bolonɲɛ a ra, a yi a sa tɛɛni saraxa ganden fari. A yi a wunla rabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔnna ma. \v 16 A xa a xɔsɔn ba e nun a yi seene, a yi e woli saraxa ganden dɛxɔn, sogeteden binni, xube bɔxɔndeni. \v 17 A xa a yibɔ a gabutɛne tagi, hali a mi e ba e bode ra. Saraxaraliin yi a sa yegene fari tɛɛni saraxa ganden fari. Saraxa gan daxin na a ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma.” \c 2 \s Bogise fi daxine Ala ma \p \v 1 “Xa muxuna nde waxi bogise saraxan fi feni Alatala ma, a xa fa murutu fuɲin nan na. A yi turen sa a yi, a wusulanna sa a fari. \v 2 A xa a xali saraxaraline fɛma, Harunaa diine. A yi a yiin yɛ keden tongo murutu fuɲini, turen saxi naxan yi e nun wusulanna birin. Saraxaraliin xa na sa tɛɛni saraxa ganden fari ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn. Bogise saraxan nan na ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma. \v 3 Haruna nun a diine nan gbee bogise saraxan dɔnxɛn na. A sariɲan han! Amasɔtɔ a baxi saraxane nan na naxanye ralixi tɛɛn na Alatala ma.” \p \v 4 “Xa bogise saraxan na a ra naxan ganxi buru gandeni, a xa findi murutu fuɲi faɲin nan na, a rafala buru xunne ra naxanye bɔnbɔxi turen na hanma buru yilɛnlɛnxine turen saxi naxanye ma. Buru rate seen\f + \fr 2.4\fr* \fk burun nate sena:\fk* Lɛbɛnna na a ra naxan burun nagboma ayi. \f* nama sa ne yi.” \p \v 5 “Xa bogise saraxan na a ra naxan ganxi tunde dutunna ma, a lan a xa findi murutu fuɲi faɲin nan na naxan bɔnbɔxi turen na. Buru rate seen nama sa a yi. \v 6 I xa a yibolon, i turen sa a yi. Bogise saraxan na a ra.” \p \v 7 “Xa i ya bogise saraxan gilinxin na a ra, a xa findi murutu fuɲi faɲin nan na naxan bɔnbɔxi turen na.” \p \v 8 “Bogise saraxan naxan nafalaxi na seene ra, i xa fa na ra Alatala fɛma, i yi a so saraxaraliin yii, a yi a xali saraxa ganden dɛxɔn. \v 9 A nde bama bogise saraxan na nɛn ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn, a na sa tɛɛni saraxa ganden fari. Saraxan na a ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma. \v 10 Haruna nun a diine nan gbee bogise saraxan dɔnxɛn na. A sariɲan han! Amasɔtɔ a baxi saraxane nan na naxanye ralixi tɛɛn na Alatala ma.” \p \v 11 “Ɛ bogise saraxan naxanye fima Alatala ma, ne sese nama rafala buru rate seen na. Ɛ nama sese gan buru rate seen na hanma kumin naxan yi xa bogise saraxan na a ra naxan nalima tɛɛn na Alatala ma. \v 12 Ɛ nɔɛ ne fiyɛ nɛn Alatala ma alo bɔxɔn bogise singene saraxana, koni ɛ nama ne gan saraxa ganden fari alo bogise saraxan naxan xiri rafan Ala ma. \v 13 I xa fɔxɔn sa i ya bogise saraxane birin yi. I nama ɲinan a sa feen na, amasɔtɔ fɔxɔn findixi Alaa Layirin taxamasenna nan na. A xa sa bogise saraxane birin yi.” \p \v 14 “Xa i fa i ya bɔxɔn bogise singene ra Alatala xa bogise saraxan na, i xa se xɔri kɛndɛne nan fi a ma naxanye dinxi, e ganxi. \v 15 I xa turen nun wusulanna sa a fari. Bogise saraxan na a ra. \v 16 Saraxaraliin xa nde ba se xɔri dinxine nun turen na, a a sa tɛɛni ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn e nun wusulanna birin. Saraxan na a ra naxan nalima Alatala ma tɛɛn na.” \c 3 \s Bɔɲɛ xunbeli saraxane \p \v 1 “Xa muxuna nde a ɲingen bama bɔɲɛ xunbeli saraxan na, a xɛmɛna hanma a gilɛna, a xa fa ɲingen na Alatala yɛtagi fɛ mi naxan na. \v 2 A xa a yiin sa ɲingen xunna ma, a yi a kɔɛ raxaba Naralan Bubun so dɛɛn na. Saraxaraline, Harunaa diine xa a wunla so saraxa ganden dɛxɔnne birin ma. \v 3 A xa a subeni itoe ba a ra, a ne rali Alatala ma tɛɛn na: turen naxanye buru subene ma, e nun naxanye singanxi e ra, \v 4 a gbingi ra xɛlɛ firinne, e nun turen naxanye e ma a gbingini, farafaran naxan bɔɲɛn ma naxan nun gbingi ra xɛlɛne bama. \v 5 Harunaa diine xa ne sa tɛɛni saraxa ganden fari, e nun saraxa gan daxin naxanye yegene fari tɛɛni. Saraxan nan na ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma.” \p \v 6 “Xa a xuruse xunxurin nan bama bɔɲɛ xunbeli saraxan na Alatala xa, a xa a xɛmɛn hanma a gilɛɛn ba fɛ mi naxan na. \v 7 Xa a yɛxɛɛn ba, a xa a xali Alatala yɛtagi. \v 8 A xa a yiin sa xuruseen xunna ma a yi a kɔɛ raxaba Naralan Bubun so dɛɛn na. Harunaa diine xa a wunla so saraxa ganden dɛxɔnne birin ma. \v 9 A xa a subeni itoe tongo bɔɲɛ xunbeli saraxan na, a ne rali Alatala ma tɛɛn na: a turena, a xunla nun a turene birin, naxan baxi a gbingi xɔnna ma, a turen naxanye birin a buru subene ma e nun naxanye singanxi e ra, \v 10 a gbingi ra xɛlɛ firinne, e nun turen naxanye e ma a gbingini, farafaran naxan bɔɲɛn ma naxan bama e nun gbingi ra xɛlɛne. \v 11 Saraxaraliin ne sama nɛn tɛɛni saraxa ganden fari. Donseen nan na ra naxan nalixi Alatala ma tɛɛn na.” \p \v 12 “Xa a siin nan bama, a xa a xali Alatala yɛtagi. \v 13 A xa a yiin sa xuruseen xunna ma a yi a kɔɛ raxaba Naralan Bubun yɛtagi. Harunaa diine xa a wunla so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 14 A xa a subeni itoe tongo, a ne rali Alatala ma tɛɛn na: a turen birin naxanye a buru subene ma e nun naxanye singanxi e ra, \v 15 a gbingi ra xɛlɛ firinne, e nun turen naxanye e ma a gbingini, farafaran naxan bɔɲɛn ma naxan bama e nun gbingi ra xɛlɛne. \v 16 Saraxaraliin xa ne birin sa tɛɛni saraxa ganden fari. Donseen na a ra naxan nalima tɛɛn na. A xirin nafan Alatala ma. Alatala nan gbee a turen birin na.” \p \v 17 “Habadan sariyan na a ra waxati famatɔne birin yi, ɛ na dɔxɔ dɛdɛ yi: Ɛ nama suben turen don, ɛ nama suben wunla don.” \c 4 \s Yulubi xafari saraxana \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Naxan na tantan a yulubin liga, a Alatalaa yamarina nde kala, a xa ito liga: \v 3 Xa saraxaraliin nan yulubin ligaxi naxan masusanxi turen na a findi saraxarali kuntigin na, a yamaan findi yulubi tongon na, a xa fa tura bulanna ra fɛ mi naxan na, a na ba a yulubi xafari saraxan na Alatala xa. \v 4 A xa turaan xali Naralan Bubun dɛɛn na Alatala yɛtagi. A xa a yiin sa turaan xunna fari, a yi turaan kɔɛ raxaba Alatala yɛtagi. \v 5 A yi a wunla nde tongo, a a xali Naralan Bubun kui. \v 6 A xa a yii sonla sin wunli, a a xuya Alatala yɛtagi dɔxɔɲa ma solofere yire sariɲanxin yɛ masansan dugin yɛtagi. \v 7 Saraxaraliin xa wunla nde sa wusulan ganden tongonna fenne ma, naxan Alatala yɛtagi Naralan Bubun kui alogo na wunla xa rali Ala ma. A xa turaan wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa gan daxin baden san bunna dɛxɔn ma Naralan Bubun dɛɛn fɛma. \v 8 A xa turani ito turen birin ba, turen naxanye a buru subene ma hanma naxanye singanxi e ra, \v 9 a gbingi ra xɛlɛ firinne nun turen naxanye e ma a gbingini, farafaran naxan bɔɲɛn ma naxan bama e nun gbingi ra xɛlɛne. \v 10 A turen bama nɛn alo turen naxanye bama bɔɲɛ xunbeli saraxana turani. Saraxaraliin xa e sa tɛɛni saraxa ganden fari. \v 11 Koni turaan kidin nun a suben nun a xunna nun a sanne nun a kui seene nun a gbiine, \v 12 e nun a gbindin dɔnxɛn birin, a xa ne xali yamaan daaxaden fari ma xube bɔxɔndeni dɛnaxan sariɲan. A yi e sa yegene fari tɛɛni, a e gan xube malanxin fari.” \p \v 13 “Xa Isirayila yamaan birin nan Alatalaa yamarina nde kala tantanni, e mi a kolon, e bata findi yulubi tongone ra na yi. \v 14 E na a kolon a e bata yulubin liga, yamaan xa fa tura bulanna ra, e na ba yulubi xafari saraxan na. E na xalima nɛn Naralan Bubun yɛtagi. \v 15 Yamaan fonne xa e yiine sa turaan xunna ma Alatala yɛtagi, e turaan kɔɛ raxaba. \v 16 Saraxarali gbeen xa a wunla nde xali Naralan Bubun kui. \v 17 A xa a yii sonla sin wunli a a xuya Alatala yɛtagi dɔxɔɲa ma solofere yire sariɲanxin yɛ masansan dugin yɛtagi. \v 18 Saraxaraliin xa a wunla nde sa saraxa ganden tongonna fenne ma, naxan Alatala yɛtagi Naralan Bubun kui. A xa a wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa gan daxi baden dɛxɔn ma Naralan Bubun dɛɛn fɛma. \v 19 A xa a turene birin ba, a a sa tɛɛni saraxa ganden fari. \v 20 A xa na turaan liga alo turaan naxan ba a yɛtɛɛn yulubi xafari saraxan na. Saraxaraliin xa Ala solona e xa na kiini, Ala yi e mafelu. \v 21 A xa turaan xali yamaan daaxaden fari ma, a yi a sa tɛɛni alo a tura singen liga kii naxan yi. Yamaan yulubi xafari saraxan na ra.” \p \v 22 “Mangan na yulubin liga tantanni, a Alatalaa yamarin kala, a Ala. A bata findi yulubi tongon na. \v 23 A na a kolon a a bata yulubin liga, a xa fa kɔtɔn na saraxan na, fɛ mi naxan na. \v 24 A xa a yiin sa kɔtɔn xunna ma, a yi a kɔɛ raxaba, saraxa gan daxine kɔɛ raxaban dɛnaxan yi Alatala yɛtagi. Yulubi xafari saraxan na a ra. \v 25 Saraxaraliin xa a yii sonla sin na wunli, a yi nde sa saraxa gan daxi baden tongonna fenne ma, a yi wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn ma. \v 26 A xa a turen birin sa tɛɛni saraxa ganden fari, alo bɔɲɛ xunbeli saraxan turen liga kiinde. Saraxaraliin xa Ala solona mangan yulubina fe ra na kiini, Ala yi a mafelu.” \p \v 27 “Xa muxuna nde tantan yamaan yɛ, a yulubin liga, a Alatalaa yamarina nde kala, a bata findi yulubi tongon na. \v 28 A na a kolon a a bata yulubin liga, a xa fa sii gilɛn na saraxan na fɛ mi naxan na a yulubina fe ra. \v 29 A xa a yiin sa siin xunna fari naxan bama yulubi xafari saraxan na. A xa a kɔɛ raxaba saraxa gan daxine bama dɛnaxan yi. \v 30 Saraxaraliin xa na wunla nde tongo a yii sonla ra, a yi a sa saraxa gan daxi baden tongonna fenne ma, a yi wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn. \v 31 A xa a turene birin ba, alo bɔɲɛ xunbeli saraxan turen ba kii naxan yi. A yi a sa tɛɛni saraxa ganden fari, a xirin yi rafan Alatala ma. Saraxaraliin xa Ala solona na kiini, Ala yi na kanna mafelu.” \p \v 32 “Xa a fa yɛxɛɛ diin nan na a yulubi xafari saraxan na, a lan a xa a gilɛɛn nan ba, fɛ mi naxan na. \v 33 A xa a yiin sa a xunna fari. A xa a kɔɛ raxaba yulubi xafari saraxan na saraxa gan daxine kɔɛ raxaban dɛnaxan yi. \v 34 Saraxaraliin xa a wunla nde tongo a yii sonla ra, a yi a sa saraxa gan daxin baden tongonna fenne ma, a yi wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn ma. \v 35 A xa a turene birin ba, alo yɛxɛɛn naxan ba bɔɲɛ xunbeli saraxan na. Saraxaraliin yi a sa saraxan bonne fari naxanye ralima Alatala ma tɛɛni saraxa ganden fari. Saraxaraliin xa Ala solona na kiini na kanna xa a yulubi ligaxine fe ra, Ala yi a mafelu.” \c 5 \s Yulubin misaale \p \v 1 “Xa yamaan xilixi sereya badeni e yi e rakɔlɔ, xa muxuna nde feen naxan toxi hanma a a kolon, xa a mi sereyaan ba na ma, a bata yulubin liga. A na hakɛn goronna tongoma nɛn. \v 2 Xa muxuna nde a din se haramuxina nde ra, xa a findi sube haramuxi faxaxin na, hanma xuruse haramuxina nde, hanma bubuse haramuxina nde, hali a mi a kolon, a fan mi fa sariɲanxi, a bata yulubin tongo. \v 3 Xa muxuna nde a din se xɔsixina nde ra naxan fataxi adamadiine ra, hali a mi yi a kolon, a na a kolon, a bata findi yulubi tongon na. \v 4 Xa muxuna nde mi a miri, a a kɔlɔ wulen fari, fa fala a fena nde rabama nɛn. Xa a mi a raba, a bata findi yulubi tongon na.” \p \v 5 “Naxan na findi yulubi tongon na na feene yi, na xa a ti a yulubi ligaxin na. \v 6 Na xanbi ra, a xa fa yɛxɛɛ gilɛn na hanma sii gilɛna, a a ba saraxan na Alatala xa a yanginna ra. Nayi, saraxaraliin xa Ala solona a yulubina fe ra.” \p \v 7 “Xa fɛrɛ mi a xa a xuruseen sɔtɔ, a xa fa ganba firin hanma kolokonde firin na, a ne ba saraxan na a yanginna ra Alatala xa, keden yulubi xafarin na, keden saraxa gan daxin na. \v 8 A xa e xali saraxaraliin fɛma. A xa yulubi xafari saraxan nan singe ba. A xa a kɔɛɛn gira, koni a nama a xunna bolonɲɛ a ra. \v 9 A xa a wunla nde xuya saraxa ganden dɛxɔnna ma, a wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn. Yulubi xafari saraxan na a ra. \v 10 A xa xɔliin boden ba saraxa gan daxin na alo sariyana a falaxi kii naxan yi, a yi Ala solona na kanna yulubina fe ra. Ala a mafeluma nɛn.” \p \v 11 “Xa fɛrɛ mi a xa a ganba firin hanma kolokonde firin sɔtɔ, a nɔɛ fɛ murutu fuɲin kilo naanin na nɛn yulubi xafari saraxan na. Koni a nama turen hanma wusulanna sa a yi, bayo yulubi xafari saraxan na a ra. \v 12 A xa a xali saraxaraliin fɛma, na yi a yiin yɛ keden ba a ra ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn, a yi a sa saraxane fari naxanye ralima Alatala ma tɛɛni saraxa ganden fari. Yulubi xafari saraxan na a ra. \v 13 Saraxaraliin xa Ala solona na kiini na kanna yulubi ligaxine fe ra, Ala yi a mafelu. Saraxaraliin nan gbee saraxan dɔnxɛn na alo a ligan bogise saraxan na kii naxan yi.” \s Yangin saraxana \p \v 14 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 15 “Xa muxuna nde tinxintareyaan liga, a yulubin liga tantanni a mi Alatala gbee se sariɲanxine fi a ma. A xa fa kontonna ra e nun naxan yɛlan a yanginna ra Alatala xa, fɛ mi naxan na, naxan saren lanxi kala tixin ma, fata yire sariɲanxin gbeti liga seen na. Yangin saraxan nan na ra. \v 16 A mi se sariɲanxin naxan fixi, a xa a ɲɔxɔn fi, a yi a saren yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari, a yi a birin so saraxaraliin yii. Saraxaralina Ala solonama nɛn na kanna xa kontonna ra, a naxan bama yangin saraxan na, Ala yi a mafelu.” \p \v 17 “Xa muxuna nde yulubin liga, a Alatalaa yamarina nde kala, hali a mi a kolon, a bata findi yulubi tongon na. A a hakɛn goronna tongoma nɛn. \v 18 A xa fa kontonna ra saraxaraliin fɛma fɛ mi naxan na yangin saraxan na. A saren xa lan a kala tixin saren ma fata sariyan na saraxaraliin miriyani. Nayi, saraxaralina Ala solonama nɛn a tantanna fe ra, Ala yi a mafelu. \v 19 Yangin saraxan na a ra, bayo na kanna findixi yulubi tongon nan na Alatala mabinni.” \c 6 \s Sariyana lan yangin saraxan ma \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 2 “Xa muxuna nde yulubin liga, a yi tinxintareyaan liga Alatala ra, a wulen fala a boden xa a yii sena nde a fe ra, naxan taxuxi a ra hanma a a muɲa, hanma a a kansun, \v 3 hanma a a dɛ yixalan sena nde a fe ra naxan lɔxi ayi, a yi a to, hanma a a kɔlɔ wuleni, hanma a yulubina nde liga alo adaman dari fena, \v 4 a na na sifan liga, a bata findi yulubi tongon na. A xa na se muɲaxin naxɛtɛ, hanma a naxan kansunxi, hanma naxan yi taxuxi a ra, hanma a seen naxan toxi naxan yi lɔxi ayi, \v 5 hanma a wulen falaxi seen naxan ma fe ra. A xa na ɲɔxɔn fi, a yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari, a yi a so a kanna yii na lɔxɔn yɛtɛni a na yangin saraxan ba lɔxɔn naxan yi. \v 6 A xa fa kontonna ra saraxaraliin fɛma fɛ mi naxan na yangin saraxan na Alatala xa. Na kontonna saren nun kala tixin saren xa lan. \v 7 Saraxaralina Alatala solonama nɛn, a yi a mafelu na feen na, naxan a findixi yulubi tongon na.” \s Sariyan saraxa gan daxine fe yi \p \v 8 Alatala yi a fala Musa xa, \v 9 a xa yamarini ito fi Haruna nun a diine ma, a naxa, “Sariyan ni i ra saraxa gan daxine fe ra. Saraxa gan daxin xa lu ganɲɛ saraxa ganden fari kɔɛɛn birin na han xɔtɔnni. Tɛɛn nama tu saraxa ganden fari. \v 10 Na xanbi ra, saraxaraliin xa a maxidi taa dugi gubani e nun a taa dugi bunbirana, a saraxan xuben ba saraxa ganden fari tɛɛn naxanye ganxi, a yi e sa saraxa ganden dɛxɔn. \v 11 Na xanbi ra, a a dugine masara, a xuben xali yamaan daaxaden fari ma yirena nde yi naxan sariɲan. \v 12 Tɛɛn naxan dɛgɛma saraxa ganden fari, na nama tu. Xɔtɔn yo xɔtɔn, saraxaraliin xa yegene fari sa, a yi saraxa gan daxini tɔn tɛɛni, a bɔɲɛ xunbeli saraxane turen sa a fari. \v 13 Tɛɛn xa lu dɛgɛ saraxa ganden fari waxatin birin. A nama tu.” \s Sariyan bogise saraxane fe yi \p \v 14 “Sariyan ni i ra bogise saraxana fe ra: Harunaa diine xa fa a ra Alatala yɛtagi, saraxa ganden yɛtagi. \v 15 Saraxaraliin xa murutu fuɲin nun turen yiin yɛɲayi keden tongo, e nun wusulanna birin naxan saxi bogise saraxan fari. A yi na sa tɛɛni ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn saraxa ganden fari, a xirin yi rafan Alatala ma. \v 16 Haruna nun a diine xa na bogise saraxan dɔnxɛn don. E xa a don yirena nde yi naxan sariɲan Naralan Bubun sansanna kui. Buru rate se\f + \fr 6.9\fr* \fk burun nate sena:\fk* Lɛbɛnna na a ra naxan burun nagboma ayi. \f* nama sa a yi. \v 17 A mi ganma buru rate seen na. N na nan soxi e yii e gbeen na fata ne saraxane ra naxanye ralima n ma tɛɛn na. A sariɲan han! A sariɲan alo yulubi xafari saraxan nun yangin saraxan sariɲan kii naxan yi. \v 18 Haruna bɔnsɔnna xɛmɛne birin daxa e xa a don. E gbeen na a ra fata saraxane ra naxanye ralima Alatala ma tɛɛn na waxati famatɔne birin yi. Naxan yo nɛma a yiin dinɲɛ a ra fɔ a xa sariɲan.” \p \v 19 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 20 “Haruna nun a diine na masusan lɔxɔn naxan yi e yi findi saraxaraline ra, e xa murutu fuɲin kilo saxan ba bogise saraxan na Alatala xa, a tagina xɔtɔnni, a tagiin bonna ɲinbanna ra. \v 21 Murutu fuɲin lan a bɔnbɔ turen na, na yi gan tunde dutunna ma. Na xanbi ra, na burudin xa yigira dungi dungin na, a rali bogise saraxan na naxan xiri rafan Alatala ma. \v 22 Haruna bɔnsɔnna naxan findima saraxarali kuntigin na, na xa saraxani ito ba. Habadan sariyan na a ra Alatala yɛtagi, a ganma nɛn fefe! \v 23 Saraxaraliin na fa bogise saraxan naxan na, a ganma nɛn fefe, a nama don.” \s Yulubi xafari saraxan sariyana \p \v 24 Alatala yi a fala Musa xa, \v 25 a a xa a fala Haruna nun a diine xa, a naxa, “Sariyan ni i ra yulubi xafari saraxana fe ra. Yulubi xafari saraxan xa faxa Alatala yɛtagi saraxa gan daxin kɔɛ raxaban dɛnaxan yi. A sariɲan han! \v 26 Saraxaraliin naxan a ralima, na nan a donma. A xa a don Naralan Bubun sansanna kui yirena nde yi naxan sariɲan. \v 27 Naxan yo nɛma a yiin dinɲɛ a suben na fɔ a xa sariɲan nɛn. Xa a wunla xuya dugina nde ma, i xa na dugin xa yire sariɲanxina nde yi. \v 28 A na ɲin fɛɲɛn naxan kui, i xa na kala. Koni xa a ɲin sula goronna nan kui, a xa maxa, a malinsaxun. \v 29 Xɛmɛn naxanye saraxaralina denbayani, ne nan daxa, e a don. A sariɲan han! \v 30 Koni yulubi xafari saraxan naxan wunla bata xali Naralan Bubun yire sariɲanxin kui Ala solona seen na, na nama don. Na xa sa tɛɛni.” \c 7 \s Yangin saraxan sariyana \p \v 1 “Sariyan ni i ra yangin saraxana fe ra. A sariɲan han! \v 2 Yangin saraxan xa faxa saraxa gan daxin kɔɛ raxaban dɛnaxan yi. A wunla yi so saraxa ganden dɛxɔnne birin ma. \v 3 A turen birin xa ba saraxan na, a xuli turen nun a turen naxanye a buru subene ma, \v 4 a gbingi ra xɛlɛ firinne nun turen naxanye e ma a gbingini, farafaran naxan bɔɲɛn ma naxan bama e nun gbingi ra xɛlɛne. \v 5 Saraxaraliin xa ne rali Alatala ma tɛɛni saraxa ganden fari. Yangin saraxan na a ra. \v 6 Xɛmɛn naxanye saraxaralina denbayani, ne nan daxa, e a don, koni fɔ a xa don yire sariɲanxina nde yi, bayo a sariɲan han! \v 7 Yangin saraxan nun yulubi xafari saraxan lanxi sariya kedenni ito nan ma: saraxaraliin naxan Ala solonama, a tan nan gbee suben na.” \p \v 8 “Saraxaraliin naxan saraxa gan daxin bama muxuna nde xa, a tan nan gbee na kidin na.” \p \v 9 “Bogise saraxan naxan birin ganxi buru gandeni, naxan nafalaxi tunde dutunna ma hanma naxan gilinxi, saraxaraliin nan gbee ne ra, naxan saraxan nalixi. \v 10 Bogise saraxan birin naxan basanxi turen na hanma a xarena, Haruna bɔnsɔnne birin nan gbee ne ra.” \s Bɔɲɛ xunbeli saraxan sariyana \p \v 11 “Sariyan ni i ra bɔɲɛ xunbeli saraxana fe ra naxan bama Alatala xa. \v 12 Xa muxuna nde xuruseen bama barika bira seen na, a xa a ba e nun buru xunne buru rate se mi naxanye yi naxanye bɔnbɔxi turen na e nun burudine turen saxi naxanye ma buru rate se mi naxanye yi, e nun buru yilɛnlɛnxin naxanye rafalaxi murutu fuɲin faɲin na naxanye bɔnbɔxi turen na. \v 13 Buru rate seen buru xunna naxanye yi, na ndee xa sa bɔɲɛ xunbeli saraxan fari naxan bama barika bira seen na. \v 14 A xa nde ba ne keden kedenna ra, a na fi Alatala ma. Na findima saraxaraliin nan gbee ra naxan bɔɲɛ xunbeli saraxan wunla xuyaxi. \v 15 Bɔɲɛ xunbeli saraxan naxan bama barika bira seen na, na suben xa don a ba lɔxɔn nin. Na sese nama ramara han xɔtɔnni.” \p \v 16 “Koni, xa muxuna nde bɔɲɛ xunbeli saraxan bama alogo a xa a dɛ xuiin nakamali hanma a a ba ɲɛnige ma saraxan na, saraxa suben xa don a ba lɔxɔn nin, koni naxan na lu, a nɔɛ na donɲɛ nɛn na xɔtɔn bode. \v 17 Saraxan suben dɔnxɛn naxan na lu a xii saxandeni na xa sa tɛɛni. \v 18 Xa muxuna nde susu a bɔɲɛ xunbeli saraxan suben don a xii saxande lɔxɔni, saraxan mi rasuxuma. Ala mi a yatɛma sese ra, a ba muxun xa bayo a haramuxi. Naxan na a don, a na hakɛn goronna tongoma nɛn. \v 19 Suben naxan na din se haramuxin na, na nama don, a xa sa tɛɛni. Muxun naxan sariɲan, na kanna daxa a saraxa suben don, \v 20 koni naxan mi sariɲanxi, a yi bɔɲɛ xunbeli saraxa subena nde don Alatala gbeen naxan na, na kedima nɛn a yamani. \v 21 Naxan na a din se haramuxina nde ra, fata adaman na hanma sube haramuxina, hanma xɔsi se haramuxina nde, a yi bɔɲɛ xunbeli saraxa suben don Alatala gbeen naxan na, na kanna kedima nɛn a yamani.” \p \v 22 Alatala yi a fala Musa xa, \v 23 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Ɛ nama ɲingen turen don, hanma yɛxɛɛna, hanma siina. \v 24 I na suben to, a faxaxi hanma burunna subene a yibɔxi, ne turen nɔɛ rawalɛ nɛn se gbɛtɛ ra, koni i nama a don. \v 25 Naxan na na sube sifane turen don naxanye nɔɛ raliyɛ Alatala ma tɛɛn na, na kedima nɛn a yamani. \v 26 Ɛ nama xɔliin wunla don hanma suben wunla, ɛ nɛma dɔxi dɛdɛ yi. \v 27 Naxan na wunla nde don, na kedima nɛn a yamani.” \p \v 28 Alatala yi a fala Musa xa, \v 29 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Naxan na bɔɲɛ xunbeli saraxan ba, a xa fa a fɔxɔ kedenna ra, a na ba saraxan na Alatala xa. \v 30 A yɛtɛɛn xa fa na kiseen na naxan nalima Alatala ma tɛɛn na. A xa fa suben turen nun a kanken na. A xa a kanken yita Alatala ra alo se ralixina. \v 31 Saraxaraliin xa turen sa tɛɛni saraxa ganden fari, koni a kanken xa lu Haruna nun a diine xa. \v 32 I xa bɔɲɛ xunbeli saraxan yiifari ma danban fi saraxaraliin ma kiseen na. \v 33 Haruna bɔnsɔnna naxan bɔɲɛ xunbeli saraxan wunla nun turen nalixi, na nan gbee a yiifari ma danban na. \v 34 Amasɔtɔ Isirayila kaane bɔɲɛ xunbeli saraxan naxanye bama, a kanke ralixin nun a danban naxan fixi, n bata ne so Haruna nun a diine yii, saraxaraline. Isirayila kaane na subene nan soma e yii habadan.” \p \v 35 “Ito nan findi Haruna nun a diine gbeen na e Alatalaa saraxarali wanla fɔlɔ lɔxɔn naxan yi. A bama ne saraxane ra naxanye ralixi Alatala ma tɛɛn na. \v 36 Alatala na nan yamarixi Isirayila kaane ma, e to masusan lɔxɔn naxan yi. Habadan sariyan na a ra e yixɛtɛne birin xa. \v 37 Sariyane nan ne ra saraxani itoe fe ra: saraxa gan daxina, bogise saraxana, yulubi xafari saraxana, yangin saraxana, saraxaraliin dɔxɔ saraxana e nun bɔɲɛ xunbeli saraxana. \v 38 Alatala na sariyan so Musa yii Sinayi geyaan nan fari, a Isirayila kaane yamari lɔxɔn naxan yi Sinayi tonbonni, a e xa fa e saraxane ra Alatala xa.” \c 8 \s Saraxaraline dɔxɔ feen saraxana \r Xɔrɔyaan 29.1-37 \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 2 “Haruna nun a diine xili Naralan Bubun so dɛɛn na. I xa fa e dugine nun masusan turen na, e nun turaan naxan bama yulubi xafari saraxan na, e nun konton firin e nun debena buru ratetarene naxan kui. \v 3 I xa Isirayila yamaan birin malan Naralan Bubun so dɛɛn na.” \v 4 Alatala yamarin naxan fi, Musa yi na liga, yamaan yi e malan Naralan Bubun so dɛɛn na. \p \v 5 Musa yi a fala yamaan xa, a naxa, “Alatala ito nan yamarixi.” \v 6 Musa yi Haruna nun a diine maso, a yi e maxa. \v 7 A yi dugin nagodo Haruna ma, a yi a tagi xidi tagixidin na, a gubaan nagodo a ma, a saraxarali domaan nagodo a ma, a saraxarali domaan tagi xidi tagixidi faɲin na. \v 8 A yi kanke masaan bira a kɔɛ, a masɛnsɛn ti seene, Yurima nun Tumin sa na kui. \v 9 A yi namun so Haruna xun na, a yi xɛma walaxadin sa a tigi yɛɛ ra taxamaseri sariɲanxin na alo Alatala a yamari Musa ma kii naxan yi. \p \v 10 Musa yi masusan turen tongo, a Ala batu bubun masusan e nun a yi seen birin. A ne birin nasariɲan. \v 11 A yi na turena nde xuya saraxa ganden ma dɔxɔɲa ma solofere, a saraxa ganden masusan e nun a goronne birin, e nun ige sa seen nun a dɔxɔ sena, alogo a xa ne rasariɲan. \v 12 A mɔn yi turen sa Haruna xunni, a a masusan, alogo a xa a rasariɲan. \v 13 A yi Harunaa diine maso. A yi e dugine ragodo e ma, e nun tagi xidine nun xun tagi xidine, alo Alatala yamarin naxan so Musa yii. \p \v 14 A yi fa turaan na yulubi xafari saraxan na, Haruna nun a diine yi e yiine sa turaan xunna fari. \v 15 Musa yi a kɔɛ raxaba, a a wunla nde tongo, a yi a sa saraxa ganden tongonna fenne ma a yii sonla ra, alogo a xa saraxa ganden nasariɲan. A yi wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn ma. A saraxa ganden nasariɲan na kiini alogo a xa Ala solona mɛnni. \v 16 Musa mɔn yi turen tongo naxanye yi ɲingen buru subene rabilinni, e nun farafaran naxan yi bɔɲɛn fari, e nun a gbingi ra xɛlɛ firinne nun e turene. A yi na birin sa tɛɛni saraxa ganden fari. \v 17 Koni a yi ɲingen gbindin nun a kidin nun a suben nun a gbiine woli tɛɛni yamaan daaxaden fari ma, alo Alatala a yamarin Musa ma kii naxan yi. \p \v 18 Na xanbi ra, a yi fa kontonna ra saraxa gan daxin na. Haruna nun a diine yi e yiine sa a xunna ma. \v 19 Musa yi a kɔɛ raxaba, a a wunla nde so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 20 A yi a yixaba dungi dungin na, a a xunna sa tɛɛni, e nun a dungine nun a turena. \v 21 A yi a buru subene nun a sanne maxa, a yi kontonna gbindin birin sa tɛɛni saraxa ganden fari saraxa gan daxin na, naxan nalixi Alatala ma tɛɛn na alo a yamari Musa ma kii naxan yi. A xirin yi rafan Ala ma. \p \v 22 Na xanbi ra, a yi fa kontonna firinden na saraxarali dɔxɔ saraxan na. Haruna nun a diine yi e yiine sa a xunna ma. \v 23 Musa yi a kɔɛ raxaba, a a wunla nde tongo, a yi a sa Haruna yiifari ma tunla ma. A nde sa a yiifari ma yii konkoribaan nun a san konkoribaan ma. \v 24 A yi Harunaa diine fan maso, a a wunla nde sa e yiifari ma tunle ma e nun e yiifari ma yii konkoribaan nun san konkoribane. A yi a wunla nde so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 25 A a turen tongo, e nun a xuli turena, e nun turen naxanye a buru subene rabilinni, e nun farafaran naxan a bɔɲɛn fari, e nun a gbingi ra xɛlɛ firinne nun e turene, e nun a yiifari ma danbana. \p \v 26 A deben tongo buru ratetaren naxan kui, naxan yi Alatala yɛtagi. A yi buru xun keden tongo, e nun buru keden naxan nafalaxi turen na e nun burudi keden. A yi e sa suben turene nun yiifari ma danban fari. \v 27 A yi e birin so Haruna nun a diine yii, a yi e yite Alatala yɛtagi se ralixin na. \v 28 Na xanbi ra, Musa yi e rasuxu e ra, a yi e sa tɛɛni saraxa ganden fari saraxa gan daxine fari. Saraxarali dɔxɔ saraxan na a ra, naxan xiri rafan Ala ma. A ralima Alatala ma tɛɛn nan na. \p \v 29 Musa yi kontonna kanken tongo a yi a yite Alatala yɛtagi se ralixin na. Na yi findi Musa gbeen na alo Alatala a yamari Musa ma kii naxan yi. \p \v 30 Musa yi masusan turena nde tongo e nun wunla nde naxan yi saraxa ganden fari, a yi a xuya Haruna nun a dugine ma, e nun a diine nun e dugine. Nayi, a yi Haruna nun a dugine rasariɲan, e nun a diine nun e dugine. \p \v 31 Musa yi a fala Haruna nun a diine xa, a naxa, “Ɛ suben ɲin Naralan Bubun dɛ ra, ɛ yi a don na, e nun burun naxan deben kui saraxarali dɔxɔ saraxan na, alo n na a yamari kii naxan yi. N naxa, ‘Haruna nun a diine xa a don.’ \v 32 Ɛ xa burun nun sube dɔnxɛn woli tɛɛni. \v 33 Ɛ nama keli Naralan Bubun dɛ ra xii solofere, han ɛ dɔxɔ fe lɔxɔne yi ɲan bayo ɛ dɔxɔ feene buma nɛn xii solofere. \v 34 Alatala to feene yamarixi nɛn alogo a xa solona ɛ xa. \v 35 Nanara, ɛ xa lu Naralan Bubun dɛɛn na xii solofere, kɔɛɛn nun yanyin na, ɛ yi Alatalaa yamarin suxu, alogo ɛ nama faxa, amasɔtɔ na nan yamarixi n ma.” \v 36 Alatalaa yamarin naxanye birin fi e ma fata Musa ra, Haruna nun a diine yi ne birin liga. \c 9 \s Haruna nun a diine yi wanla fɔlɔ \p \v 1 Xii solomasɛxɛde lɔxɔni, Musa yi Haruna nun a diine xili, e nun Isirayila fonne. \v 2 A yi a fala Haruna xa, a naxa, “Turaan dii keden tongo i yulubi xafari saraxan na e nun konton keden saraxa gan daxin na, fɛ mi naxanye ra, i fa e ra Alatala yɛtagi. \v 3 I yi a fala Isirayila kaane xa, i naxa, ‘Ɛ xa kɔtɔn tongo yulubi xafari saraxan na, e nun turaan diin nun yɛxɛɛ diina ɲɛɛ keden kedenne, fɛ mi naxanye ra saraxa gan daxin na, \v 4 e nun turana e nun kontonna bɔɲɛ xunbeli saraxan na, alogo e xa ba saraxan na Alatala yɛtagi, e nun bogise saraxan naxan basanxi turen na. Amasɔtɔ Alatala a nɔrɔn yitama ɛ ra nɛn to.’ ” \p \v 5 Musa naxan yamari, e na xali Naralan Bubun yɛtagi. Yamaan birin yi e maso, e ti Alatala yɛtagi. \v 6 Musa yi a fala, a naxa, “Alatalaa yamarin ni i ra ɛ naxan ligama alogo ɛ xa a nɔrɔn to.” \p \v 7 Musa yi a fala Haruna xa, a naxa, “I maso saraxa ganden na. I yi i yulubi xafari saraxan nun saraxa gan daxin ba, i Ala solona i yɛtɛɛn nun yamaan xa. I xa saraxan ba yamaan fan xa alogo i xa Ala solona e xa, alo Alatala a yamarixi kii naxan yi.” \p \v 8 Haruna yi a maso saraxa ganden na, a yi turaan diin kɔɛ raxaba a yɛtɛ yulubi xafari saraxan na. \v 9 A diine yi fa a wunla ra a xɔn, a yi a yii sonla sin wunli, a yi a sa saraxa ganden tongonna fenne ma. A yi wuli dɔnxɛn nabɔxɔn saraxa ganden dɛxɔn ma. \v 10 A yi a turen sa tɛɛni saraxa ganden fari, e nun a gbingi ra xɛlɛne nun farafaran naxan a bɔɲɛn fari, e naxanye baxi yulubi xafari saraxani, alo Alatala a yamari Musa ma kii naxan yi. \v 11 Koni a yi a suben nun a kidin sa tɛɛni yamaan daaxaden fari ma. \v 12 A yi saraxa gan daxin kɔɛ raxaba. A diine yi a wunla so a yii, a yi a so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 13 E yi saraxan dungi keden keden so a yii e nun a xunna, a yi e sa tɛɛni saraxa ganden fari. \v 14 A yi a buru subene nun a sanne maxa, a yi e sa saraxa gan daxin fari tɛɛni saraxa ganden fari. \v 15 Na xanbi ra, Haruna yi fa yamana saraxan na. A yi yamana yulubi xafari saraxa kɔtɔn tongo, a yi a kɔɛ raxaba. A na ba yulubi xafari saraxan na alo a singen ba kii naxan yi. \v 16 A yi fa saraxa gan daxin na, a na ba alo sariyana a falaxi kii naxan yi. \v 17 A yi fa bogise saraxan na, a yi a yiin yɛ keden ba a ra, a yi na sa tɛɛni saraxa ganden fari, sa xɔtɔn ma saraxan gan daxin fari. \v 18 A yi turaan nun kontonna kɔɛ raxaba yamana bɔɲɛ xunbeli saraxan na. A diine yi a wunla so a yii, a yi a so saraxa ganden dɛxɔnne ma. \v 19 E yi turaan nun kontonna turen tongo, e nun a xuli turena, a ture yirene, a gbingi ra xɛlɛne, e nun farafaran naxan a bɔɲɛn fari, \v 20 e yi ne sa subene kankene fari. Haruna yi turene sa tɛɛni saraxa ganden fari. \v 21 Haruna yi subene kankene nun e yiifari ma danbane yite Alatala yɛtagi, se ralixin na alo Musa a yamari kii naxan yi. \p \v 22 Haruna yi a yiine yite yamaan binni, a duba e xa. A to yulubi xafari saraxan nun saraxa gan daxin nun bɔɲɛ xunbeli saraxan ba, a yi godo. \v 23 Musa nun Haruna yi so Naralan Bubun kui. E to mini, e duba yamaan xa. Alatalaa nɔrɔn yi godo saraxa gandeni yamaan yɛtagi. \v 24 Tɛɛn yi mini Alatala yɛtagi, a saraxan nun turen gan saraxa ganden fari. Yamaan to na to, e sɔnxɔ sɛwani, e yi e xinbi sin, e yɛtagin lan bɔxɔn ma. \c 10 \s Haruna dii firin yi gan \p \v 1 Haruna dii firinne, Nadaba nun Abihu, ne yi e wusulan gan seene tongo, e tɛɛn sa e kui, e wusulanna sa a fari. E yi fa tɛɛn na Alatala yɛtagi, naxan mi yi lan, a mi yi naxan yamarixi. \v 2 Nayi, tɛɛn yi mini Alatala yɛtagi, a yi e gan, e faxa Alatala yɛtagi. \p \v 3 Musa yi a fala Haruna xa, a naxa, “Alatala ɛ rakolonxi nɛn ito ra, a to a fala, a naxa, ‘N na n ma sariɲanna mayitama nɛn n batu muxune tagi. N binyama nɛn yamaan yɛtagi.’ ” \p Haruna yi lu dunduxi. \p \v 4 Musa yi Mikayeli nun Elisafan xili, Haruna sɔxɔ Yusiyɛli a diine, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ xa ɛ ngaxakedenne binbine xali yamaan daaxaden fari ma, keli yire sariɲanxin yɛtagi.” \v 5 E yi fa, e yi e xali yamaan daaxaden fari ma, alo Musa e yamari kii naxan yi. Dugine mɔn yi e binbine ma. \p \v 6 Musa yi a fala Haruna nun a diine xa, Eleyasari nun Itamara, a naxa, “Ɛ nama ɛ xunna lu a yitɔntaren na, ɛ to sunuxi. Ɛ nama ɛ dugine yibɔ, alogo ɛ nama faxa, ɛ yi Alatalaa xɔlɔn nafa yamaan birin ma. Alatala ɛ kon kaan naxanye faxaxi tɛɛn na, Isirayila yamaan birin nan ne wugama. \v 7 Ɛ nama keli Naralan Bubun so dɛɛn na, alogo ɛ nama faxa, amasɔtɔ Alatalaa masusan turen nan ɛ ma.” Musa naxan fala, e na liga. \p \v 8 Alatala yi a fala Haruna xa, a naxa, \v 9 “I na so Naralan Bubun kui, i nama manpaan min, i nama na minse sifan min, i tan nun i ya diine, alogo ɛ nama faxa. A findima habadan sariyan nan na i yixɛtɛne xa waxati famatɔne yi. \v 10 Ɛ xa se sariɲanxin nun a haramuxin tagi raba, naxan mi daxa e nun naxan daxa. \v 11 Ɛ xa Isirayila kaane xaran tɔnne ma Alatala naxanye fixi e ma fata Musa ra.” \p \v 12 Musa yi a fala Haruna nun a diine xa naxanye yi fa luxi, Eleyasari nun Itamara, a naxa, “Bogise saraxan naxan luxi, naxan mi ralixi Alatala ma tɛɛn na, ɛ xa na tongo, ɛ yi a don saraxa ganden fɛma. A nama basan buru rate seen\f + \fr 10.12\fr* \fk burun nate sena:\fk* Lɛbɛnna na a ra naxan burun nagboma ayi. \f* na. A sariɲan fefe! \v 13 Ɛ xa a don yirena nde yi naxan sariɲan, amasɔtɔ i gbeen na a ra ɛ nun i ya diine, fata na saraxane ra naxanye ralixi Alatala ma tɛɛn na, bayo na nan yamarixi n ma. \v 14 Koni suben kanken naxan nalixi e nun danban naxan yitexi Ala xa, ɛ nun i ya dii xɛmɛne nun i ya dii tɛmɛne xa ne don yirena nde yi naxan sariɲan. Amasɔtɔ e bata so ɛ yii ɛ gbeen na, naxanye baxi Isirayila kaane bɔɲɛ xunbeli saraxane ra. \v 15 Isirayila kaane lan e xa fa danban na naxan yitexi e nun kanken naxan nalixi Ala ma, sa turene fari naxanye sama tɛɛni, alogo e xa yite Alatala yɛtagi se ralixin na. Habadan sariyan na a ra: I gbeen nan e ra, ɛ nun i ya diine alo Alatala a yamarixi kii naxan yi.” \p \v 16 Musa yi kɔtɔna fe maxɔdin, naxan baxi yulubi xafari saraxan na. A yi a mɛ a e bata yi a birin sa tɛɛni. Nayi, a yi xɔlɔ Eleyasari nun Itamara ma, Harunaa dii naxanye lu, a naxa, \v 17 “Nanfera ɛ mi saraxani ito suben donxi yire sariɲanxini? A sariɲan han! Alatala subeni ito soxi ɛ yii nɛn alogo Isirayila yamana hakɛn xa ba a ma, ɛ yi Alatala solona e xa. \v 18 Amasɔtɔ subeni ito wunla to mi soxi yire sariɲanxin kui, nayi ɛ lan nɛn ɛ kɔtɔn suben don yire sariɲanxini, alo n na a yamari kii naxan yi.” \v 19 Haruna yi a fala Musa xa, a naxa, “I tuli mati. E bata yulubi xafari saraxan nun saraxa gan daxin ba Alatala yɛtagi to lɔxɔni, na kui, i mi a to fe sifan naxan n masɔtɔxi. Na yi Alatala kɛnɛnɲɛ ba, xa n fa yulubi xafari saraxa suben don to?” \v 20 Musa to na mɛ, na yi a kɛnɛn. \c 11 \s Sube radaxaxine nun a haramuxine \r Sariyane 14.3-21 \p \v 1 Alatala yi a fala Musa nun Haruna xa, \v 2 a e xa a fala Isirayila kaane xa, e naxa, “Bɔxɔn subene birin yɛ, ɛ lan ɛ xa itoe nan don: \v 3 Sube toro kanna naxanye mɔn donseen laxunma, ɛ nɔɛ ne birin donɲɛ nɛn fɔ naxanye toro mi bɔxi ɲaxi ra.” \p \v 4 “Koni ndee na naxanye donseen laxunma tun, hanma naxanye toro bɔxi tun, ne haramuxin na a ra ɛ tan xa. Ɲɔgɔmɛna, na haramuxi bayo a donseen laxunma, koni a toro mi bɔxi ɲaxi ra. \v 5 Fanyerasiin donseen laxunma, koni a toro mi bɔxi ɲaxi ra. A haramuxin na a ra ɛ tan xa. \v 6 Ɲeren donseen laxunma, koni a toro mi bɔxi ɲaxi ra, a haramuxin na a ra ɛ tan xa. \v 7 Xɔsɛn toron bɔxi, koni a mi donse laxunma, a haramuxin na a ra ɛ tan xa. \v 8 Ɛ nama e suben don, ɛ nama ɛ yiin din e faxaxin na. E haramuxin na a ra ɛ tan xa.” \p \v 9 “Niimaseen naxanye igeni, ɛ lan ɛ xa xali yɛxɛne don naxanye e bama, fɔxɔ igeni hanma baani. \v 10 Koni niimase xunxuri naxanye fɔxɔ igeni hanma baani, e mi e bama, e xali mi e ma, ɛ nama ne don. E xɔsixin na a ra ɛ tan xa. \v 11 Se xɔsixin nan ne ra ɛ tan xa, ɛ nama e suben don. Ɛ xa e faxaxin yatɛ alo xɔsina. \v 12 Naxanye birin igeni, e mi e bama, e xali mi e ma, se xɔsixin nan ne ra ɛ tan xa.” \p \v 13 “Ɛ xa xɔliini itoe yatɛ alo se xɔsixina, ɛ nama ne don: singbinna nun dugan nun xɔlimangan \v 14 nun bangaan nun sɛgɛn siyaan birin \v 15 e nun xaxaan siyaan birin \v 16 nun dangaranfulen nun kutunxunban nun fɔxɔ ige ma xɔliin nun tɔxɛdi tongon siyaan birin, \v 17 e nun kunkutunna nun ɲinɲaxan nun fɔtɔnbunsamuran \v 18 nun toxoroon nun yɛxɛ suxu kankon nun kankanna, \v 19 e nun yaya xɔnla nun saɲi xɔnla siyaan birin, e nun sarasima xɔnla nun tuyɛna.” \p \v 20 “Gabutɛɛn nun sanne niimase xunxurin naxanye ma, ba xɔline ra, ne xɔsixin na a ra ɛ tan xa. \v 21 Koni, xa na niimase xunxurin sifana nde sanna a ligɛ a tugan, ɛ nɔɛ na donɲɛ nɛn. \v 22 Ɛ nɔɛ itoe nan donɲɛ ne yɛ: suɲɛn siyaan birin nun xoxorone nun songolonbalane e nun tuguminne. \v 23 Koni, gabutɛɛn nun sanne niimase xunxuri gbɛtɛ naxanye ma, ɛ xa ne yatɛ se xɔsixine ra. \v 24 Ne ɛ raxɔsima nɛn. Naxan yo na a yiin din e faxaxin na, na kanna mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 25 Naxan yo na e faxaxin tongo, na lan a yi a dugine xa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra.” \p \v 26 “Suben naxan birin toro mi bɔxi ɲaxi ra hanma a mi donseen laxunma, ne haramuxin na ra ɛ tan xa. Naxan na a yiin din e faxaxin na, na mi fa sariɲanxi. \v 27 Sube san naaninna naxanye birin sanna xunduxi, e haramuxin na a ra ɛ tan xa. Naxan yo na a yiin din e faxaxin na, na kanna mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 28 Naxan yo na e faxaxin tongo, na lan a yi a dugine xa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. E haramuxin na a ra ɛ tan xa.” \p \v 29 “Yili ra seen naxanye bɔxɔn ma, itoe nan haramuxi ɛ tan xa: sulumɛn nun yɛlɛn nun dangen siyaan birin, \v 30 e nun lɛnnakɔnsaan nun sagadin nun kendemelexaan nun mululuna e nun kolona. \v 31 Ne nan haramuxi ɛ xa yili ra seene yɛ bɔxɔn ma. Naxan yo na a yiin din e faxaxin na, na kanna mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 32 E faxaxin na bira se yo ma, na xɔsima nɛn, xa a findi wudi daxin na, hanma dugina, hanma kidina, hanma bɛnbɛnla. Goron yo naxan nawalɛ wali yo yi, a sama nɛn igeni. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. Na xanbi ra, a yi sariɲan. \v 33 Xa na niimasena nde keden bira fɛɲɛna nde kui, a xɔsima nɛn. Ɛ xa na fɛɲɛn kala. \v 34 Donseen naxan lan a xa don, koni xa na fɛɲɛ kui igen sa a ma, a xɔsima nɛn. Minse yo na min na fɛɲɛn kui, a xɔsixin na a ra. \v 35 E faxaxin na bira se yo ma, na xɔsima nɛn. Xa buru ganden na a ra hanma tɛɛ yinla fɔ ɛ xa a kala, bayo a xɔsixi. Ɛ xa a yatɛ alo se haramuxina. \v 36 Koni xa a faxaxin bira tigini hanma ige ramaradeni, ne mi xɔsixi. Koni naxan na a yiin din a faxaxin na, na mi fa sariɲanxi. \v 37 Xa a faxaxin bira sansiin ma naxan lan a si, a mi xɔsixi. \v 38 Koni xa igen bata sa sansiin ma, a faxaxin yi bira a yi, na sansiin bata haramu ɛ xa.” \p \v 39 “Suben naxan lan a xa don, xa na faxa a yɛtɛ ma, naxan na a yiin din a faxaxin na, na mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 40 Naxan na a suben don, na lan a yi a dugine xa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. Naxan yo na e faxaxin maxali na lan a xa a dugine xa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 41 Ɛ nama niimase xunxuridine don, naxanye bɔxɔn ma. Ne xɔsixin na a ra. \v 42 Niimase xunxurin naxanye birin e bubuma bɔxɔn ma, ɛ nama ne sese don. Xa a bubuma a kuiin ma hanma a sigan tima a san naaninne ra hanma a san wuyaxi, a xɔsixin na a ra. \v 43 Nayi, ɛ nama ɛ yɛtɛ raxɔsi na niimase xunxurine xɔn. Ɛ nama ɛ yɛtɛ raxɔsi e xɔn de! \v 44 Alatala nan n tan na, ɛ Ala. Ɛ xa ɛ yɛtɛ suxu sariɲanna kui, alogo ɛ xa sariɲan, bayo n tan sariɲan. Ɛ nama ɛ yɛtɛ raxɔsi niimase xunxuri yo xɔn naxanye e bubun bɔxɔn ma.” \p \v 45 “N tan nan Alatala ra naxan ɛ raminixi Misiran yi alogo n xa findi ɛ Ala ra. Nanara, ɛ xa sariɲan, amasɔtɔ n tan sariɲan. \v 46 Sariyan nan na ra naxan lanxi subene ma, e nun xɔline, e nun niimaseen naxanye birin igeni e nun naxanye bɔxɔn ma. \v 47 Ɛ xa sube haramuxine nun sube daxaxine tagi raba, naxanye lan e don e nun naxanye mi lan e don.” \c 12 \s Ɲaxanla rasariɲanna diin bari xanbini \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Xa ɲaxanla nde fudikan, a dii xɛmɛn bari, a mi fa sariɲanxi na feen ma han xii solofere, alo a nɛma a kike wanli. \v 3 Xii solomasɛxɛden lɔxɔni, diin yi banxulan. \v 4 A mɔn mi sariɲanxi xii tonge saxan nun saxan benun a xa sariɲan wunla ma naxan minixi a ma dii bari waxatini. A nama a yiin din se sariɲanxi yo ra, a nama siga yire sariɲanxini, han a marasariɲan lɔxɔne yi kamali. \v 5 Xa a dii tɛmɛn bari, a mi fa sariɲanxi xunsagi firin, alo a nɛma a kike wanli bayo wunla bata mini a ma. A xa a marasariɲanna legeden xii tonge sennin nun sennin. \v 6 A marasariɲan lɔxɔne na kamali a dii xɛmɛn xa hanma a dii tɛmɛna, a xa yɛxɛɛ diin ɲɛɛ kedenna saraxa gan daxin xali saraxaraliin fɛma Naralan Bubun dɛɛn na, e nun kolokonde diina hanma ganbana, yulubi xafari saraxan na. \v 7 Saraxaraliin xa na saraxane ba Alatala xa, a yi Ala solona na ɲaxanla xa. A sariɲanma nɛn a wunla ma. Sariyan nan na ra ɲaxanla xa naxan na dii xɛmɛn bari hanma dii tɛmɛna. \v 8 Xa a mi nɔ yɛxɛɛn sɔtɛ, a nɔɛ ganba firin hanma kolokonde dii firin xalɛ nɛn, kedenna xa ba saraxa gan daxin na, bonna yulubi xafari saraxana. Saraxaraliin xa Ala solona a xa, a sariɲanma nɛn.” \c 13 \s Furene muxune fatine ma \p \v 1 Alatala yi a fala Musa nun Haruna xa, a naxa, \v 2 “Xa muxun fatin yirena nde kusinxi, hanma kafanla a ma hanma fure dɛna nde a fatin ma naxan nɔɛ findɛ fure ɲaxin na dangu muxu gbɛtɛ ma, na xa xali saraxarali Haruna fɛma hanma a diina nde. \v 3 Furen naxan a fatin ma, saraxaraliin xa na mato. Xa furen yiren xabene bata fixa, a dɛɛn yi tilinɲɛ ayi, fure ɲaxin nan na ra. A na yelin a matoɛ, saraxaraliin xa a fala, a na kanna mi sariɲan. \v 4 Xa fure dɛ fixɛna a fatin ma, koni a mi tilin, a fati ma xabe mi fixaxi, saraxaraliin xa furemaan lu a danna xunsagi keden. \v 5 A xii soloferede lɔxɔni, a yi a mato. Xa a to furen dɛɛn mi masaraxi, a mi gboxi ayi a fatin ma, a mɔn xa furemaan lu a danna xunsagi keden. \v 6 Saraxaraliin xa a mato a xunsagi firinden xii soloferede lɔxɔni. Xa furen bata fisa a mi gboxi ayi a fatin ma, saraxaraliin xa a fala, a na kanna bata sariɲan. Kafanla nan tun na a ra. A xa a dugine xa, a sariɲanma nɛn. \v 7 Koni saraxaraliin yelin xanbini a falɛ a sariɲanxi, xa kafanla fa gbo ayi a fatin ma, na kanna mɔn xa xɛtɛ saraxaraliin fɛma. \v 8 Saraxaraliin mɔn xa a mato. Xa a to kafanla bata gbo ayi a fatin ma, a xa a fala, a na kanna mi sariɲanxi, fure ɲaxin na a ra.” \p \v 9 “Xa fure ɲaxin bata lu muxuna nde fatin ma, e xa a xali saraxaraliin fɛma. \v 10 A xa a mato. Xa kusindena nde a ma naxan dɛ bata fixa, xa na kusinden bata fati ma xaben fixa, a suben minixi kɛnɛnni, \v 11 nayi fure ɲaxi kɔxɔxin nan na ra. Saraxaraliin xa a fala, a na kanna mi sariɲanxi. A nama lu a danna matoni, bayo a bata a kolon a mi sariɲanxi. \v 12 Xa saraxaraliin bata a to a na fure ɲaxin bata gasin namini a fatin birin ma, keli a sanne ma han a xunna, \v 13 a xa a mato ki faɲi, bayo xa na furena a fatin birin ma, a xa a fala furemaan ma, a sariɲan bayo furen bata yelin xarɛ. \v 14 Koni furen dɛɛn na mini a ma lɔxɔn naxan yi, a mi sariɲanxi. \v 15 Saraxaraliin na furen dɛɛn to a ma, a xa a fala a ma, a mi sariɲanxi. Fure ɲaxin nan na ra. \v 16 Xa furen dɛɛn xara, na kanna xa siga saraxaraliin fɛma. \v 17 A xa a mato. Xa furen bata xara, saraxaraliin xa a fala furemaan ma, a bata sariɲan. \v 18 Xa seteen te muxuna nde ma, a yalan, \v 19 a funfun yi kusin, a fixa hanma a gbeeli, na muxun xa siga saraxaraliin fɛma. \v 20 Saraxaraliin xa a mato. Xa furen funfun tilin, a fati ma xabe bata fixa, saraxaraliin xa a fala, a na kanna mi sariɲanxi. Fure ɲaxin na a ra, naxan minixi seteen funfuni. \v 21 Koni saraxaraliin na a mato, xa a mi fati ma xabe fixɛ to, xa furen funfun mi tilin, a xaraxi, a xa furemaan lu a danna xunsagi keden. \v 22 Xa furen bata gbo ayi fatin ma, saraxaraliin xa a fala na kanna ma, a mi sariɲanxi. Fure ɲaxina nde na a ra. \v 23 Koni xa furen funfun mi masaraxi a mi gboxi ayi, nayi larun nan tun a ra. Saraxaraliin xa a fala na kanna ma a sariɲanxi.” \p \v 24 “Xa muxuna nde fatin ganxi, xa furen dɛɛn fixa hanma a gbeeli, \v 25 saraxaraliin xa a mato. Xa a fati ma xabene fixa, furen dɛɛn tilin, fure ɲaxina nde nan na ra, naxan bata mini ganden ma. Nayi, saraxaraliin xa a fala na kanna ma a mi sariɲanxi bayo fure ɲaxin na a ra. \v 26 Koni a na a mato, xa saraxaraliin mi fati ma xabe fixɛ to furen yɛ, a dɛɛn mi tilin, a bata xara, saraxaraliin xa na kanna lu a danna xunsagi keden. \v 27 Saraxaraliin xa a mato xii soloferede lɔxɔni. Xa furen bata gbo ayi a fatin ma, saraxaraliin xa a fala na kanna ma, a mi sariɲanxi. Fure ɲaxin na a ra. \v 28 Koni xa furen mi masaraxi, a mi gboxi ayi, a bata xara, gande funfun nan na ra. Saraxaraliin xa a fala, a na kanna sariɲanxi. Gande larun nan na ra.” \p \v 29 “Xa furen lu xɛmɛna nde hanma ɲaxanla nde xunna ma hanma a kenkenna ma, \v 30 saraxaraliin xa furen mato. Xa a tilin, a xunsɛxɛn hanma a dɛ xaben gbeeli, a xunxurun, saraxaraliin xa a fala na kanna ma, a mi sariɲanxi. Fure ɲaxin na a ra, daxana, naxan a suxi a xunna ma hanma a kenkenna ma. \v 31 Xa saraxaralina a to furen mi tilin, koni a xunsɛxɛ fɔrɛ munma mini, furemaan xa lu a danna xii solofere. \v 32 Saraxaraliin xa a furen mato xii soloferede lɔxɔni. Xa daxaan mi gboxi ayi, a mi tilin, a xunsɛxɛn mi gbeeli, \v 33 na kanna xa a xunna bi, fɔ furen dɛnaxan ma. Saraxaraliin mɔn xa a lu a danna xunsagi keden. \v 34 Saraxaraliin xa daxaan mato xii soloferede lɔxɔni. Xa a mi gboxi ayi, a mi tilin, saraxaraliin xa a fala na kanna ma, a a sariɲanxi. A xa a dugine xa, a sariɲanma nɛn. \v 35 Koni xa daxaan gbo ayi fatin ma, saraxaraliin yelin xanbini a falɛ a a sariɲanxi, \v 36 saraxaraliin xa a mato. Xa daxaan bata gbo ayi, hali saraxaraliin mi fa a xunsɛxɛn mato, a mi sariɲanxi. \v 37 Koni xa a mi gboxi ayi, xa fati ma xabe fɔrɛne bata mini, daxaan bata yalan. A bata sariɲan. Saraxaraliin xa a fala, a sariɲanxi.” \p \v 38 “Xɛmɛna hanma ɲaxanla, xa fixɛ fixɛne a fatin ma, \v 39 saraxaraliin xa a mato. Xa e mi mɔxi, gasin nan tun na ra. A sariɲan.” \p \v 40 “Xa muxuna nde xun sɛxɛ mi na, teeli kanna na a ra, a sariɲan. \v 41 Xa xunsɛxɛ mi a tigi ra, teeli kanna na a ra, a sariɲan. \v 42 Koni xa furena a teeli hanma a tigi ra naxan fixa hanma a gbeeli, fure ɲaxin nan minixi a ma. \v 43 Saraxaraliin xa a mato. Xa a kusinden to teeli hanma a tigi ra naxan fixa hanma a gbeeli alo fure ɲaxin kii naxan yi, \v 44 furemaan nan na kanna ra, a mi sariɲanxi. Saraxaraliin xa a fala, a mi sariɲanxi bayo furena a xunna ma.” \p \v 45 “Awa, xa fure ɲaxin naxan ma, na kanna xa dugi yibɔxine ragodo a ma, a xunni tɔntaren yi lu, a a dɛɛn yɛ maluxun, a yi gbelegbele. Sariɲantarena! Sariɲantarena! \v 46 Furen nɛma a ma, a mi sariɲanxi. Nayi, a lan a lu a danna, a xa lu yamaan daaxaden fari ma.” \s Dugi funduxine \p \v 47 “Xa dugina nde bata fundu, xuruse xabe dugina hanma taa dugina, \v 48 a na findi dugi sɔxɔnxin sifa yo ra hanma xuruse xabe dugine hanma se kidine, \v 49 xa funduden fɔrɔ hanma a gbeeli dugin ma hanma kidin ma hanma dugi sɔxɔnxin ma hanma se kidina nde ma, funɛ ɲaxin na a ra naxan seen kalama. Saraxaraliin xa a mato. \v 50 Funɛn seen naxan ma, saraxaraliin xa na ramara matoni xii solofere. \v 51 Xii soloferede lɔxɔni saraxaraliin xa a mato. Xa funɛn bata gbo ayi na dugin ma hanma dugi sɔxɔnxin ma, hanma se kidin ma, a na rawali kii yo yi, funɛ ɲaxin nan na ra naxan seen kalama, na seen xɔsixi. \v 52 Nayi, saraxaraliin xa na dugin gan, hanma dugi sɔxɔnxina hanma xuruse xabe dugina hanma se kidina, funɛ funfun naxan ma. Amasɔtɔ funɛ ɲaxin na a ra naxan seen kalama. Na seen xa gan. \v 53 Koni xa saraxaralina a mato, xa funɛn mi gboxi ayi na seen ma, \v 54 funɛn naxan ma, a xa yamarin fi e ma, a e xa na dugin xa. A mɔn yi a ramara xii solofere. \v 55 E na a xa, saraxaraliin mɔn xa a mato. Xa a to funɛn mi maxɛtɛxi, a mi gboxi ayi, na seen xɔsixi. Xa funɛn bata dugin suxu a yɛ faɲin ma hanma a yɛ ɲaxin ma, a gan daxin na a ra. \v 56 Xa saraxaralina a to funɛn bata ba fɔlɔ, dugin xa xanbini, a xa na funɛ yiren bɔ dugin na, hanma kidina, hanma dugi sɔxɔnxina. \v 57 Koni, xa a mɔn sa dugi sɔxɔnxin suxu hanma se kidina, funɛn nan na ra naxan seen kalama. Nayi, funɛn seen naxan ma, na xa gan. \v 58 Funɛn seen naxan suxi, dugina, hanma dugi sɔxɔnxina, hanma se kidina, koni funɛn funfun bata lɔ ayi, na mɔn xa xa alogo a xa sariɲan.” \p \v 59 Funɛn bata xuruse xabe dugin naxan suxu hanma taa dugina, hanma dugi gbɛtɛ, hanma se kidina, sariyan nan na ra ne fe yi naxan a yitama a e sariɲan hanma e mi sariɲanxi. \c 14 \s Furetɔɔn nasariɲan sariyane \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 2 “Fure ɲaxin muxun naxan ma, na rasariɲanma ikiini: A xa a yita saraxaraliin na. \v 3 Nayi, saraxaraliin xa mini yamaan daaxaden fari ma na kanna matodeni. Xa furemaan bata yiyalan, \v 4 saraxaraliin xa yamarin fi, e xa fa xɔli ɲɛɲɛ radaxaxi firin na, e nun suman wudin nun gari gbeela nun hisopi wudi yiina nde. \v 5 Saraxaraliin xa yamarin fi, a e xa xɔliin keden kɔɛ raxaba fɛɲɛna nde xun ma, tigi igen naxan kui. \v 6 A xa xɔli ɲɛɲɛn tongo, e nun suman wudin nun gari gbeela nun hisopi wudi yiina, a yi e rafu xɔliin kɔɛ raxabaxin wunli. \v 7 A yi a xuya na kanna ma sanɲa ma solofere naxan nasariɲanma fure ɲaxin ma. A yi a fala na kanna ma a a bata sariɲan. A yi xɔli ɲɛɲɛn beɲin burunna ra.” \p \v 8 “Naxan nasariɲanma, na kanna xa a dugine xa, a a fati ma xabene bi, a yi a maxa. Na xanbi ra, a sariɲanma nɛn. Nayi, a nɔɛ soɛ nɛn yamaan daaxadeni, koni a luma nɛn a bubun fari ma xii solofere. \v 9 Xii soloferede lɔxɔni, a mɔn yi a xunsɛxɛne bi, e nun a dɛ xabene, a yɛ gilingilinna xabene, e nun a fati ma xabene birin. A mɔn yi a dugine xa, a a fatin maxa. Na xanbi ra, a sariɲanma nɛn. \v 10 Xii solomasɛxɛdeni, a xa konton firin tongo e nun yɛxɛɛ gilɛna, ɲɛɛ keden kedenne, fɛ mi naxanye ra. A mɔn xa murutu fuɲi faɲin kilo solomanaanin tongo bogise saraxan na turen naxan yi, a turen litiri tagin sa a fari. \v 11 Saraxaraliin naxan na kanna rasariɲanma, na xa e nun a kiseene ti Alatala yɛtagi Naralan Bubun dɛ ra. \v 12 A xa konton keden tongo, a a ba yangin saraxan na, e nun turen litiri tagi. A xa ne yita Alatala ra saraxa ralixin na. \v 13 A xa a kontonna kɔɛ raxaba na yire sariɲanxini muxune yulubi xafari saraxane nun saraxa gan daxine kɔɛ raxabama dɛnaxan yi. Saraxaraliin nan gbee yangin saraxan na alo yulubi xafari saraxana. A sariɲan han! \v 14 Saraxaraliin xa yangin saraxan wunla nde tongo, a yi a sa na kanna yiifari ma tunla ma, e nun a yiifari ma yii konkoribaan nun a yiifari ma san konkoribana. \v 15 Na xanbi ra, a mɔn xa saraxa turena nde tongo, a yi a sa a yɛtɛɛn kɔmɛn ma yiini. \v 16 A xa a yiifari ma yii soli keden sin tureni, a yi a xuya Alatala yɛtagi dɔxɔɲa ma solofere. \v 17 A mɔn yi ndedi sa na kanna yiifari ma tunla ma, e nun a yiifari ma yii konkoribaan nun a yiifari ma san konkoribana. A yangin saraxan wunla saxi dɛnaxan yi. \v 18 Ture dɔnxɛn naxan luxi saraxaraliin yii, a xa na sa na kanna xunni, saraxaraliin yi Alatala solona a xa. \v 19 Saraxaraliin xa yulubi xafari saraxan ba, a Ala solona na kanna xa naxan nasariɲanma. Na xanbi ra, a yi saraxa gan daxin kɔɛ raxaba. \v 20 A yi saraxa gan daxin nun bogise saraxan nali saraxa ganden fari. A yi Ala solona na kanna xa, a yi sariɲan.” \p \v 21 “Xa yiigelitɔɔn nan na kanna ra, a mi nɔɛ saraxane sɔtɛ, a xa konton keden tongo yangin saraxan na, naxan yitama Ala ra solona seen na a xa, e nun murutu fuɲi faɲin bogise saraxan kilo saxan, turen naxan yi, e nun turen litiri tagi, \v 22 e nun ganba firin hanma kolokonde dii firin, a nɔɛ naxan sɔtɛ. Keden xa findi yulubi xafari saraxan na, bonna saraxa gan daxina. \v 23 Xii solomasɛxɛde lɔxɔni, a xa fa e ra saraxaraliin fɛma Naralan Bubun dɛɛn na Alatala yɛtagi alogo a xa rasariɲan. \v 24 Saraxaraliin xa yangin saraxa yɛxɛɛn nun turen litiri tagin tongo, a yi e yita Alatala ra saraxa ralixin na. \v 25 A xa yɛxɛɛn kɔɛ raxaba yangin saraxan na. A yi a wunla nde tongo, a a sa na kanna yiifari ma tunla nun a yiifari ma yiin konkoribaan nun a yiifari ma san konkoribaan ma. \v 26 A yi turena nde sa a yɛtɛɛn kɔmɛn ma yiini. \v 27 A xa na turena nde xuya Alatala yɛtagi a yiifari ma yii sonla ra sanɲa ma solofere. \v 28 Turen naxan a yiin kui, a xa na ndedi tongo, a yi a sa na kanna yiifari ma tunla ma, e nun a yiifari ma yii konkoribaan nun a yiifari ma san konkoribana. A bata yi yangin saraxan wunla sa dɛnaxan yi. \v 29 Turen naxan luxi a yiin kui, a xa na sa na kanna xunni, a yi Alatala solona a xa. \v 30 Saraxaraliin xa ganba keden tongo hanma kolokonde diina, na kanna naxan sɔtɔxi, \v 31 a yi a ba yulubi xafari saraxan na, a yi xɔliin boden ba saraxa gan daxin na, e nun bogise saraxana. Nayi, a yi Alatala solona na kanna xa.” \p \v 32 Sariyan nan na ra na kanna xa, fure ɲaxin naxan fatin ma, naxan mi nɔɛ saraxa kamalixin sɔtɛ. \s Banxi ma funɛna \p \v 33 Alatala yi a fala Musa nun Haruna xa, a naxa, \v 34 “Ɛ na so Kanan yamanani, n naxan soma ɛ yii ɛ kɛɛn na, xa n funɛn sa banxina nde ma na yamanani, \v 35 banxi kanna xa sa a fala saraxaraliin xa, a naxa, ‘N bata funɛn to n ma banxin ma.’ \v 36 Saraxaraliin xa yamarin fi, a e xa seene ramini banxini benun a xa siga funɛn matodeni, alogo sese nama lu banxini a yi yatɛ se xɔsixin na. Na xanbi ra, saraxaraliin xa so banxini a matodeni.” \p \v 37 “A xa funɛn mato. Xa funɛn fɔrɔ hanma a gbeeli, xa yilidine banxin ma, \v 38 saraxaraliin xa mini banxini, a banxin dɛɛn balan xunsagi keden. \v 39 Xii soloferede lɔxɔni, saraxaraliin mɔn xa fa a mato. Xa funɛn bata gbo ayi banxi ma, \v 40 saraxaraliin xa yamarin fi, a funɛn gɛmɛn naxanye ma, e xa ne ba na, e yi e woli yirena nde yi taan fari ma naxan mi sariɲan. \v 41 A xa banxin kuiin birin maxɔlin, e yi a lɔxɔn woli ayi yirena nde yi taan fari ma naxan mi sariɲan. \v 42 Na xanbi ra, e xa gɛmɛ gbɛtɛye tongo. E yi na gɛmɛne masara. E maso se gbɛtɛ tongo, e mɔn yi banxin maso.” \p \v 43 “E na a gɛmɛ kalaxine ba na, e banxin maxɔlin, a kankene mɔn yi maso, xa funɛn mɔn mini banxin ma, \v 44 saraxaraliin xa sa a mato. Xa a to funɛn bata gbo ayi banxini, na nan na ra funɛ ɲaxin na a ra naxan seen kalama. Banxin mi sariɲanxi. \v 45 Banxin xa rabira, a gɛmɛne nun a wudine nun a maso bɛndɛne yi maxali taan fari ma yirena nde yi naxan mi sariɲanxi. \v 46 Naxan yo na so banxini a balanxi lɔxɔn naxanye yi, na mi fa sariɲanxi han ɲinbanna ra. \v 47 Naxan na a sa hanma a a dɛge na banxini, a xa a dugine xa.” \p \v 48 “Xa saraxaralina a mato, funɛn mi gboxi ayi banxin ma a maso xanbini, a xa a fala a banxin bata sariɲan, amasɔtɔ funɛn bata ɲan na.” \p \v 49 “Na kanna xa xɔli firin tongo e nun suman wudina nde nun gari gbeela nun hisopi wudi yiina nde. \v 50 A xa xɔliin keden kɔɛ raxaba fɛɲɛna nde xun ma tigi igen naxan kui. \v 51 A yi suman wudin tongo, e nun hisopi wudi yiin nun gari gbeela e nun xɔli ɲɛɲɛna, a ne sin xɔli kɔɛ raxabaxin wunla nun tigi igeni. A yi a xuya banxin ma sanɲa ma solofere. \v 52 A yi banxin nasariɲan xɔliin wunla ra, e nun tigi igen nun xɔli ɲɛɲɛn nun suman wudin nun hisopi wudina e nun gari gbeela. \v 53 A xa xɔli ɲɛɲɛn beɲin taan fari ma burunna ra. Nayi, na banxina fe ɲaxin bata ɲan, a yi sariɲan.” \p \v 54 Sariyane nan ne ra fure ɲaxine fe yi hanma daxana naxanye minin muxun fatin ma, \v 55 e nun funɛn naxan minin dugin ma hanma banxin ma, \v 56 kusindene, gasine, e nun larune, \v 57 alogo a xa kolon xa sena nde sariɲan hanma xa a mi sariɲanxi. Sariyan na a ra fure ɲaxin nun funɛ ɲaxina fe yi. \c 15 \s Muxun xɔsima kiinde a bari boden xɔn \p \v 1 Alatala yi a fala Musa nun Haruna xa, \v 2 a e xa a fala Isirayila kaane xa, e naxa, “Xa furen xɛmɛna nde bari boden ma, faxunna naxan minima xɔsin nan na ra. \v 3 Xa a minima hanma a mi tin minɛ, na faxunna bata na kanna xɔsi. \v 4 Nayi, xɛmɛn na a sa saden naxan ma, na xɔsixi. A na dɔxɔ gbɛdɛn naxan ma, na xɔsixi. \v 5 Naxan na a yiin din a saden na, na kanna xa a dugine xa, a yi a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 6 Furemaan bata dɔxɔ gbɛdɛn naxan ma, naxan yo dɔxɔ na ma, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 7 Naxan na a yiin din furemaan na, na kanna lan a xa a dugine xa, a yi a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 8 Xa furemaan dɛ igen namini muxu sariɲanxina nde ma, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 9 Furemaan na dɔxɔ sese fari a siga sigatini, na mi fa sariɲanxi. \v 10 Furemaan bata dɔxɔ sese ma, naxan yo na a yiin din na ra, na kanna mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. Naxan yo na se sifan tongo, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 11 Xa furemaan mi a yiin naxa, a na a yiin din muxu yo ra, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 12 Furemaan na a yiin din fɛɲɛ yo ra, na lan a kala. Xa goronna wudi daxin na a ra, a lan a maxa.” \p \v 13 “Furemaan na yiyalan, na kanna lan a legedenna ti xunsagi keden benun a xa rasariɲan. A xa a dugine xa, a yi a maxa tigi igen na. A sariɲanma nɛn na yi. \v 14 Xii solomasɛxɛde lɔxɔni, a xa ganba firin tongo hanma kolokonde dii firin, a sa e so saraxaraliin yii Alatala yɛtagi Naralan Bubun dɛɛn na. \v 15 Saraxaraliin xa xɔli keden ba yulubi xafari saraxan na, bonna saraxa gan daxina. Nayi, a yi na kanna rasariɲan Alatala yɛtagi faxunna ma naxan minixi a ma. \v 16 Xa xɛmɛn bari bodeni igen mini, na kanna lan a a gbindin birin maxa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 17 Xa na ige sifan sa dugin ma hanma se kidin ma, na lan a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 18 Xa xɛmɛn nun ɲaxanla kafu, e firinna birin lan e e maxa, e mi fa sariɲanxi han ɲinbanna.” \p \v 19 “Xa ɲaxanla a kike wanli, wunla minima a ma, a mi fa sariɲanxi xunsagi keden. Naxan na a yiin din a ra, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 20 A nɛma a kike wanli, xa a a sa saden ma hanma a dɔxɔ gbɛdɛn ma, na mi fa sariɲanxi. \v 21 Naxan na a yiin din a saden na, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 22 A na dɔxɔ gbɛdɛn naxan ma, naxan na a yiin din na ra, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 23 Xa sena nde saxi na saden ma hanma gbɛdɛn ma, a yi dɔxi naxan ma, naxan yo na a yiin din na seen na, a mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. \v 24 Xa e nun xɛmɛna nde kafu, a wunla yi sa xɛmɛn ma, a fan mi sariɲanxi xunsagi keden. A na a sa sade yo ma na xɔsixi.” \p \v 25 “Xa wunla lu minɛ ɲaxanla ma, naxan mi findixi a kike wanla ra, hanma a kike wali waxatin yi xɔnkuya ayi, a mi fa sariɲanxi han wunla yi ɲan alo a nɛma a kike wanli. \v 26 A na a sa saden naxan ma hanma a dɔxɔ gbɛdɛn naxan ma, na mi sariɲanxi, alo a nɛma a kike wanli. \v 27 Naxan na a yiin din na saden na hanma a dɔxɔ na gbɛdɛn ma, na kanna lan a a dugine xa, a yi a maxa, a mi sariɲanxi han ɲinbanna. \v 28 Wuli minin na ɲan, na ɲaxanla lan a legedenna ti xunsagi keden, a sariɲanma nɛn na yi. \v 29 Xii soloferede lɔxɔni, a xa ganba firin hanma kolokonde dii firin tongo, a e xali saraxaraliin fɛma Naralan Bubun dɛɛn na. \v 30 Saraxaraliin xa xɔliin boden ba yulubi xafari saraxan na, bonna saraxa gan daxina. Na xanbi ra, ɲaxanla wuli minin xɔsin ɲanma nɛn Alatala yɛɛ ra yi.” \p \v 31 “Ɛ xa Isirayila kaane ratanga na feene ma naxanye e xɔsima, alogo e nama n batu bubun naxɔsi naxan e tagi, e yi faxa e xɔsina fe ra.” \p \v 32 Sariyane nan ne ra feni itoe ma: faxunna na mini xɛmɛn bari boden ma, igen na mini xɛmɛn xɛmɛyani a yi a xɔsi, \v 33 ɲaxanla nɛma a kike wanli, igena nde na mini xɛmɛn hanma ɲaxanla bari bodeni, e nun xɛmɛn naxan kafuma ɲaxanla ma a kike wali waxatini. \c 16 \s Ala solona lɔxɔna \p \v 1 Harunaa dii firinna naxanye siga Alatala yɛtagi, ne faxa xanbini, Alatala yi falan ti Musa xa. \v 2 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, “A fala i tada Haruna xa, a a nama so yire sariɲanxi fisamantenni yɛ yo yɛ, yɛ masansan dugin xanbi ra Layiri Kankiraan yɛtagi, Ala solonama dɛnaxan yi. Xa a na liga, n minima a ma nɛn kundaan yiyani Layiri Kankiraan dɛraganla xun ma, a yi faxa.”\f + \fk 16.2\fk* \fk Layiri Kankirana\fk* fe mɔn sɛbɛxi Xɔrɔyaan 25.10-22 kui.\f* \p \v 3 “Haruna xa feni itoe nan liga alogo a xa so yire sariɲanxi fisamantenni: A lan a tura bulanna ba yulubi xafari saraxan na, e nun kontonna saraxa gan daxin na. \v 4 A lan a yi taa dugi guba sariɲanxin nagodo a ma, a yi a taa dugi wantanna so. A xa a tagi xidi taa dugi tagixidin na, a yi taa dugi namun so. Na dugine sariɲan, nanara a lan a yi a maxa benun a xa e so. \v 5 Isirayila yamaan lan e kɔtɔ firin so a yii yulubi xafari saraxan na, e nun konton keden saraxa gan daxin na. \v 6 Haruna xa turaan ba a yɛtɛna yulubi xafari saraxan na alogo a xa Ala solona a yɛtɛ xa e nun a denbayana. \v 7 Na xanbi ra, a yi kɔtɔ firinne xali Alatala yɛtagi, Naralan Bubun dɛɛn na. \v 8 A xa kɔtɔne masɛnsɛn alogo a xa a kolon naxan lan a findi Alatala gbeen na e nun naxan sigan yire ɲaxini. \v 9 Masɛnsɛnna na kɔtɔn naxan suxu Alatala gbeen na, Haruna xa fa na ra, a a ba yulubi xafari saraxan na. \v 10 Masɛnsɛnna na kɔtɔn naxan suxu yire ɲaxin gbeen na, a ɲɛɲɛn nan nalima Alatala ma a solona seen na, e sa a beɲin yire ɲaxini burunna ra. \v 11 Haruna xa fa turaan na, a a ba a yɛtɛna yulubi xafari saraxan na, a Ala solona a yɛtɛ xa e nun a denbayana. A xa na turaan kɔɛ raxaba a yɛtɛna yulubi xafari saraxan na. \v 12 A xa tɛɛ kɔ seen nafe tɛɛ wolonna ra naxan tongoxi saraxa ganden fari Alatala yɛtagi. A yi wusulan fuɲin yiin yɛ firin tongo, a yi e xali yɛ masansan dugin xanbi ra, yire sariɲanxi fisamantenni. \v 13 A xa wusulanna sa tɛɛn na Alatala yɛtagi, alogo tutin naxan tema, na xa Layiri Kankiraan dɛraganla luxun alogo a nama faxa. \v 14 A xa turaan wunla nde tongo a yii sonla ra, a yi a xuya Layiri Kankiraan dɛraganla yɛtagin ma. A mɔn yi a xuya Layiri Kankiraan yɛtagi dɔxɔɲa ma solofere. \v 15 Na xanbi ra, a xa kɔtɔn kɔɛ raxaba yamaan yulubi xafari saraxan na, a yi a wunla xali yɛ masansan dugin xanbi ra, a yi a liga alo turaan wunla, a a xuya Layiri Kankiraan ma e nun a yɛtagi.” \p \v 16 “Na kiini, a xa Ala solona yire sariɲanxi fisamantenna xa alogo a xa rasariɲan Isirayila kaane xɔsi feene nun e murutɛ feene nun e yulubine birin ma. A mɔn xa a liga na kiini Naralan Bubun xa, naxan tixi Isirayila kaa xɔsixine tagi. \v 17 Muxu yo nama lu Naralan Bubun kui a na so Ala solonadeni yire sariɲanxi fisamantenni, han a yi mini. A xa Ala solona a yɛtɛɛn xa e nun a denbayaan nun Isirayila yamaan birin.” \p \v 18 “Na xanbi ra, a yi mini, siga saraxa ganden yireni dɛnaxan Alatala yɛtagi. A yi na fan nasariɲan, a turaan nun kɔtɔn wunla sa saraxa ganden tongonna fenne birin ma. \v 19 A xa wunla xuya a yii sonla ra dɔxɔ solofere saraxa ganden ma, alogo a xa a rasariɲan Isirayila kaane xɔsine ma.” \p \v 20 “Haruna na yelin xɔsine bɛ yire sariɲanxi fisamantenna ma, e nun Naralan Bubuna, e nun saraxa gandena, a xa kɔtɔ ɲɛɲɛn fan maso. \v 21 Haruna xa a yii firinne sa kɔtɔ ɲɛɲɛn xunna fari, a yi Isirayila kaane hakɛne nun murutɛ feene nun yulubine birin fala a ma, a yi e sa kɔtɔn xunna fari. A yi muxuna nde xɛ, alogo a xa sa kɔtɔn beɲin burunna ra, \v 22 a yi e hakɛne birin xali wulani. A xa kɔtɔn kedi, a siga burunna ra.” \p \v 23 “Na xanbi ra, Haruna xa so Naralan Bubun kui, a yi taa dugine ba a ma, a naxanye so benun a xa so yire sariɲanxini. A xa ne lu na. \v 24 A xa a maxa yire sariɲanxina nde yi, a yi a dugin bonne ragodo a ma. Na xanbi ra, a xa sa saraxa gan daxi firinna bonne ba a yɛtɛ xa e nun yamaan xa, a Ala solona a yɛtɛ xa e nun yamaan xa. \v 25 A mɔn xa yulubi xafari saraxan turene sa tɛɛni saraxa ganden fari.” \p \v 26 “Naxan kɔtɔn beɲinxi yire ɲaxini, na lan a yi a dugine xa, a yi a maxa, a fa fa yamaan daaxadeni. \v 27 Turaan nun kɔtɔn naxanye baxi yulubi xafari saraxan na, naxanye wuli rawalixi yire sariɲanxini Ala solona seen na, ne lan e xali yamaan daaxaden fari ma, e kidine nun e suben nun e gbiine yi sa tɛɛni. \v 28 Naxan na e gan, na lan a yi a dugine xa, a yi a maxa. Na xanbi ra, a yi so yamaan daaxadeni.” \p \v 29 “Habadan sariyan na a ra ɛ xa. Kike solofereden xii fuden lɔxɔni, ɛ xa sunna suxu, ɛ tan Isirayila kaane ba, xɔɲɛn naxanye dɔxi ɛ konni ba, ɛ xa wanla birin beɲin. \v 30 Amasɔtɔ Ala solonama ɛ xa na lɔxɔn nin, alogo ɛ xa sariɲan. Nayi, ɛ sariɲanma nɛn ɛ yulubine birin ma Alatala yɛɛ ra yi. \v 31 A xa findi Matabu Lɔxɔn nun sanla ra. Ɛ xa sunna suxu na lɔxɔni. Habadan sariyan na a ra.” \p \v 32 “Saraxaraliin naxan bata masusan a sugandi feen na, a dɔxɔ saraxaraliyani a baba funfuni, na nan Ala solonama. A tan nan taa dugi doma rasariɲanxine soma, \v 33 a Ala solona yire sariɲanxin nun Naralan Bubun nun saraxa ganden nun saraxaraline nun Isirayila yamaan birin xa. \v 34 Habadan sariyan na a ra ɛ xa. Ala solonama Isirayila kaane yulubine birin ma fe ra lɔxɔ kedenni ɲɛɛn bun ma.” \p E yi a liga alo Alatala a yamari Musa ma kii naxan yi. \c 17 \s Isirayila kaane xa sariɲan \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a a xa a fala Haruna xa, e nun a diine nun Isirayila kaane birin, a naxa, “Alatala ito nan yamarixi. \v 3 Isirayila kaan naxan na a ɲingen ba saraxan na, hanma yɛxɛɛna hanma siina, yamaan daaxadeni hanma a fari ma, \v 4 a mi a xali Naralan Bubun so dɛɛn na alogo a xa a rali Alatala ma kiseen na Alatala Batu Bubun yɛtagi, na kanna yatɛma nɛn alo faxa tiina. A bata wunla ramini, na kanna kedima nɛn a yamani. \v 5 Na ma, Isirayila kaane bama nɛn saraxan bɛ burunna ra, e fa e saraxane ra saraxaraliin fɛma Alatala yɛtagi Naralan Bubun dɛɛn na, a yi e ba bɔɲɛ xunbeli saraxan na Alatala xa. \v 6 Saraxaraliin xa a wunla xuya Alatalaa saraxa ganden dɛxɔnna ma Naralan Bubun dɛɛn na, a yi a turene sa tɛɛni, a xirin yi rafan Alatala ma. \v 7 Nayi, Isirayila kaane nama fa suxure kɔtɔne ki, e tinxintareyaan liga Ala ra naxanye xɔn. Habadan sariyan na a ra e tan xa e nun e yixɛtɛne birin.” \p \v 8 A mɔn xa a fala, a naxa, “Isirayila kaan hanma xɔɲɛn naxan dɔxi e tagi, a na saraxa gan daxin ba hanma saraxa gbɛtɛ, \v 9 xa a mi a xali Naralan Bubun dɛɛn na alogo a xa ba Alatala xa, a kedima nɛn a yamaan yɛ.” \s Wunla nama don \p \v 10 “Isirayila kaan hanma xɔɲɛn naxan dɔxi e tagi, naxan na wunla don, n kelima nɛn na kanna xili ma, n yi a kedi a yamaan yɛ. \v 11 Amasɔtɔ fati bɛndɛn niina a wunla nin. N tan bata wunla findi n solona seen na ɛ niine xa, naxan sama saraxa ganden fari. Amasɔtɔ wunla nan n solonama bayo niina a yi. \v 12 Nanara, n na falama ɛ tan Isirayila kaane xa, ɛ tan sese nama wunla don. Xɔɲɛ yo naxan dɔxi ɛ tagi, e nama wunla don. \v 13 Isirayila kaan hanma xɔɲɛn naxan ɛ tagi, naxan na suben hanma xɔliin faxa donsoyani naxan daxa a don, a xa a wunla dindin bɔxɔni a bɛndɛn sa a yɛ ma. \v 14 Amasɔtɔ suben birin niina a wunla nin. Nanara, n bata a fala Isirayila kaane xa, n naxa, ‘Ɛ nama sube yo wunla don, amasɔtɔ suben birin niina a wunla nin. Naxan yo a don, na kedima nɛn Isirayila yamani.’ ” \p \v 15 “Naxan na suben don naxan faxaxi a yɛtɛ ma hanma sube gbɛtɛ naxan faxaxi, a na findi Isirayila bari diin na hanma xɔɲɛna, na kanna lan a yi a dugine xa, a yi a maxa. A mi fa sariɲanxi han ɲinbanna, na xanbi ra a yi sariɲan. \v 16 Xa a mi a dugine xa, xa a mi a maxa, a na hakɛn goronna tongoma nɛn.” \c 18 \s Kafu feen sariyane \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa ito nan fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Alatala nan n tan na, ɛ Ala. \v 3 Ɛ nama Misiran kaane namunne liga, ɛ yi dɔxi dɛnaxan yi, hanma Kanan yamanan namunne, n na ɛ xalima dɛnaxan yi. Ɛ nama e namunne suxu de! \v 4 Ɛ xa n ma sariyane nun n ma tɔnne suxu bayo Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 5 “Ɛ xa n ma tɔnne nun n ma sariyane suxu bayo naxan na e suxu, na kanna nii rakisin sɔtɔma nɛn e xɔn. Alatala nan n tan na.” \p \v 6 “Muxu yo nun a bari boden nama kafu. Alatala nan n tan na.” \p \v 7 “I nama i baba rayagi, ɛ nun i nga yi kafu. I nga na a ra. Ɛ nama kafu.” \p \v 8 “Ɛ nun i baba ɲaxalan gbɛtɛ nama kafu, na i baba rayagɛ nɛn.” \p \v 9 “Ɛ nun i magilɛn nama kafu, i baba dii tɛmɛna hanma i nga dii tɛmɛna, hali ɛ mi maxuruxi tande kedenna ma.” \p \v 10 “Ɛ nun i mamandenna nama kafu i ya dii xɛmɛna dii tɛmɛna hanma i ya dii tɛmɛna dii tɛmɛna. Amasɔtɔ na i tan yagɛ nɛn.” \p \v 11 “Ɛ nun i baba ɲaxalan gbɛtɛ a dii tɛmɛn nama kafu, a naxan barixi i baba ma. I magilɛn na a ra.” \p \v 12 “Ɛ nun i baba magilɛn nama kafu. I baba bari boden na a ra.” \p \v 13 “Ɛ nun i nga ngaxakeden ɲaxalanmaan nama kafu. I nga bari boden na a ra.” \p \v 14 “I nama i baba ngaxakedenna rayagi. Ɛ nun a ɲaxanla yi kafu. I nga xurin na a ra.” \p \v 15 “Ɛ nun i mamuxun nama kafu. I ya diina ɲaxanla na a ra. Ɛ nama kafu.” \p \v 16 “Ɛ nun i ngaxakedenna ɲaxanla nama kafu. Na i ngaxakedenna rayagɛ nɛn.” \p \v 17 “Ɛ nun ɲaxanla nde nama kafu, ɛ nun a dii tɛmɛn fan yi kafu. Ɛ nun a mamandenna nama kafu, a dii xɛmɛna dii tɛmɛna hanma a dii tɛmɛna dii tɛmɛna. I bari boden nan ne ra. Na mi daxa.” \p \v 18 “I nama i ya ɲaxanla bari boden tongo i ya ɲaxanla ra, i ya ɲaxanla mɔn ɲɛɲɛ, alogo i nama yɛngɛn naso e tagi.” \p \v 19 “Ɛ nun ɲaxanla nama kafu a nɛma a kike wanli, amasɔtɔ a mi sariɲanxi.” \p \v 20 “Ɛ nun i lanfana ɲaxanla nama kafu, i yi i yɛtɛ xɔsi a xɔn.” \p \v 21 “I nama i ya dii yo ba saraxan na Mɔlɔkɔ suxure kideni, i yi i ya Ala xili kala. Alatala nan n tan na.” \p \v 22 “Ɛ nun xɛmɛn nama kafu alo ɲaxanla. Xɔsi feen nan na ra.” \p \v 23 “Ɛ nun suben nama kafu, i yi i yɛtɛ xɔsi a xɔn. Ɲaxanla nama a maso suben na e kafu. Fe haramuxin nan na ra.” \p \v 24 “Ɛ nama ɛ xɔsi na kɛwali yo xɔn. Amasɔtɔ n siyaan naxanye kedima ɛ yɛɛ ra, ne e yɛtɛ xɔsi na feene nan xɔn. \v 25 E kɛwanle bɔxɔ yɛtɛɛn xɔsi nɛn. Nanara, n yi e hakɛne saran e ra, bɔxɔn yi a mɛ e ra. \v 26 Nayi, ɛ tan Isirayila kaane nun xɔɲɛn naxanye ɛ tagi, ɛ xa n ma tɔnne nun sariyane suxu. Ɛ nama xɔsi feni itoe liga de! \v 27 Amasɔtɔ naxanye yi dɔxi bɔxɔni ito yi benun ɛ tan, ne yi feni itoe birin ligama, e bɔxɔn naxɔsi. \v 28 Na bɔxɔn nama a mɛ ɛ fan na ɛ xɔsina fe ra, alo siyaan naxanye yi na benun ɛ tan. \v 29 Nanara, naxan yo na xɔsi feni ito nde liga, na kedima nɛn a yamani. \v 30 Ɛ xa n ma yamarine suxu, ɛ nama namun xɔsixi yo liga naxanye yi ligama mɛnni benun ɛ tan. Ɛ nama ɛ yɛtɛ xɔsi e xɔn. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \c 19 \s Yamaan nasariɲan fena \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa ito fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Ɛ xa sariɲan, amasɔtɔ n tan sariɲan, n tan, Alatala, ɛ Ala. \v 3 Birin xa a nga nun a baba binya, a yi Matabu Lɔxɔne suxu. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 4 “Ɛ nama suxurene batu, ɛ nama wure raxulunxin nafala ala maligane ra. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 5 “Ɛ na bɔɲɛ xunbeli saraxan ba Alatala xa, ɛ xa a ba a faɲin na alogo a xa a rasuxu. \v 6 Saraxan suben xa don a faxa lɔxɔni hanma na xɔtɔn bode. Naxan na lu han a xii saxande lɔxɔni, ɛ xa na sa tɛɛni. \v 7 Xa ɛ nde don xii saxande lɔxɔni, na haramuxi, na mi rasuxuma. \v 8 Naxan na a don, na a hakɛn goronna tongoma nɛn. Amasɔtɔ a bata Alatalaa se rasariɲanxin naharamu. Na kanna kedima nɛn a yamani.” \p \v 9 “Ɛ na malo xaban fɔlɔ, ɛ nama maala xaba han xɛɛn xɛdɛɛn xɔn. Ɛ nama tɔnsɔnne makentun naxanye na lu a xɔri ma. \v 10 I nama sansi bogi dɔnxɛne bolon langani, i nama xɔnne makɔ naxanye yolonxi. I xa ne lu yiigelitɔne nun xɔɲɛne xa. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 11 “Ɛ nama muɲan ti. Ɛ nama wulen fala. Ɛ nama ɛ bode yanfa. \v 12 Ɛ nama ɛ kɔlɔ n xinli wulen fari, amasɔtɔ i ya Ala nan xili kalama. Alatala nan n tan na.” \p \v 13 “I nama i muxun boden yii seene tongo yanfan xɔn, i yi a ɲaxankata. I nama walikɛɛn saranna ramara i konni han na xɔtɔn bode.” \p \v 14 “I nama tuli xɔrin konbi, i nama sese sa danxutɔɔn yɛɛ ra naxan a rabirɛ, koni i xa gaxu Ala yɛɛ ra. Alatala nan n tan na.” \p \v 15 “Ɛ nama tinxintareya liga kiti sadeni. I nama yiigelitɔɔn nafisa, i nama nafulu kanna rafisa, koni i xa i adamadi boden makiti tinxinni. \v 16 I nama i adamadi boden mafala yamaan tagi. I nama i adamadi boden tɔɲɛgɛ alogo a xa faxa. Alatala nan n tan na. \v 17 I nama i ngaxakedenna raɲaxu, koni i xa i adamadi boden maxadi, alogo i nama yulubin tongo a fe ra. \v 18 I nama i gbeen ɲɔxɔ. I nama yamaan muxuna nde fe xɔnnantenyaan namara i kui. I adamadi boden xanu alo i yɛtɛna. Alatala nan n tan na.” \p \v 19 “Ɛ xa n ma tɔnne suxu. I nama sube siya firinne rakafu. I nama sansi siya firinna si xɛɛn ma. I nama gɛsɛ siya firinna dugi sɔxɔnxin so.” \p \v 20 “Xa xɛmɛna nde nun konyi gilɛna nde kafu, muxu gbɛtɛ naxan masuxi a ɲaxanla ra, naxan munma xunba hanma a xɔrɔya, e kala tixin saranma e ra nɛn. Koni e mi faxama, amasɔtɔ a munma yi xunba nɛn. \v 21 Xɛmɛn lan a kontonna xali Alatala yɛtagi Naralan Bubun dɛɛn na a yangin saraxan na. \v 22 Saraxaraliin xa yangin saraxa kontonna findi Alatala solona seen na a yulubi ligaxina fe ra, a yulubin yi xafari.” \p \v 23 “Ɛ na so na yamanani, n na ɛ xalima dɛnaxan yi, ɛ yi bogiseen siyaan birin si, ɛ xa tɔnna dɔxɔ e bogine ra. E haramuxi nɛn ɛ tan xa ɲɛɛ saxan, ɛ nama e don. \v 24 Ɲɛɛn naanindeni, bɔxɔn bogine birin nasariɲanma nɛn Alatala tantun seen na. \v 25 Ɲɛɛn suulundeni, ɛ nɔɛ e bogine donɲɛ nɛn. Nayi, ɛ bogi se sɔtɔxine sigan gbo ayi nɛn. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 26 “Ɛ nama sese don wunla naxan yi. Ɛ nama ɛ yiimato, ɛ nama kɔɛrayaan liga. \v 27 Ɛ nama ɛ xunna dɛ bi a radigilinxin na. I nama i dɛ xaben dɛxɔnne bi. \v 28 Ɛ nama ɛ fatin mabɔ faxa feen sunun taxamasenna ra. Ɛ nama taxaraan te ɛ fatin ma. Alatala nan n tan na.” \p \v 29 “I nama i ya dii tɛmɛn nayagi i a findi yalunden na, alogo yamanan nama bira yalunyaan fɔxɔ ra, a yi rafe fe ɲaxin na. \v 30 Ɛ xa Matabu Lɔxɔne suxu, ɛ yi n ma yire sariɲanxin binya. Alatala nan n tan na.” \p \v 31 “Ɛ nama siga koron bɔnbɔne nun yiimatone fɛma, alogo e nama ɛ raxɔsi. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 32 “I xa keli fonna bun binyeni. I xa fonne binya, i yi gaxu i ya Ala yɛɛ ra. Alatala nan n tan na.” \p \v 33 “Xa xɔɲɛn fa dɔxɔ ɛ yamanani, ɛ nama ɲaxu a ra, \v 34 koni ɛ xa a yisuxu alo yamanan bari diina ɛ tagi. I xa a xanu alo i yɛtɛna, amasɔtɔ ɛ findi xɔɲɛn na nɛn Misiran yamanani. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 35 “Ɛ nama tinxintareya liga kiti sadeni, hanma se maligadeni, hanma se binyeni ligadeni, hanma se yiligadeni. \v 36 Ɛ sikeela xa tinxin. Ɛ nɛma sese maligɛ, ɛ xa ligase kamalixin nawali. Alatala nan n tan na, ɛ Ala, naxan ɛ ramini Misiran yamanani.” \p \v 37 “Ɛ xa n ma tɔnne nun sariyane birin suxu. Alatala nan n tan na.” \c 20 \s Sariya kalane saranna fe \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa \v 2 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, \p “Isirayila kaan hanma xɔɲɛn naxan dɔxi Isirayila bɔxɔni, xa na nde a diin ba saraxan na Mɔlɔkɔ suxure kideni, yamaan xa a magɔlɔn a faxa. \v 3 N tan yɛtɛɛn kelima nɛn a xili ma, n yi a ba Isirayila yamaan yɛ. Amasɔtɔ a to a diin ba saraxan na Mɔlɔkɔ suxuren xa, a bata n ma yire sariɲanxin naxɔsi, a yi n xili sariɲanxin kala. \v 4 Xa yamaan bata e yɛɛne raxi na feen ma, e tondi na kanna faxɛ, naxan a diin baxi saraxan na Mɔlɔkɔ xa, \v 5 n tan yɛtɛɛn kelima nɛn a xili ma e nun a denbayana. N na a kedima nɛn Isirayila yamani e nun naxanye birin biraxi a fɔxɔ ra e n yanfa Mɔlɔkɔ suxure kideni.” \p \v 6 “Xa muxuna nde n yanfa, a bira koron bɔnbɔne nun yiimatone fɔxɔ ra, n kelima nɛn a xili ma, n yi a kedi a yamani. \v 7 Ɛ xa ɛ yɛtɛ suxu sariɲanni, alogo ɛ xa sariɲan amasɔtɔ Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 8 “Ɛ xa n ma tɔnne suxu, ɛ yi e liga. Alatala nan n tan na, naxan ɛ rasariɲanma.” \p \v 9 “Naxan yo na a baba danga hanma a nga, ɛ na kanna faxa. A tan nan a faxa feen nagidixi, bayo a bata a baba danga hanma a nga.” \p \v 10 “Xa xɛmɛna nde yalunya liga e nun xɛmɛ gbɛtɛ a ɲaxanla, a lanfana ɲaxanla, ɛ xa xɛmɛ yalunxin nun ɲaxalan yalunxin firinne birin faxa.” \p \v 11 “Xa xɛmɛna nde nun a baba ɲaxanla kafu, a bata a baba rayagi. Ɛ xa xɛmɛn nun ɲaxanla firinne birin faxa. E tan yɛtɛɛn nan e faxa feen nagidixi. \v 12 Xa xɛmɛna nde nun a mamuxun kafu, ɛ xa e firinne birin faxa. Amasɔtɔ e bata fe ɲaxin liga. E tan nan e faxa feen nagidixi.” \p \v 13 “Xa xɛmɛna nde kafu xɛmɛn ma alo muxun kafun ɲaxanla ma kii naxan yi, e firinna birin bata xɔsi feen liga. Ɛ xa e firinna birin faxa. E tan nan e faxa feen nagidixi.” \p \v 14 “Xa xɛmɛna nde dii tɛmɛ nun a nga fen a ɲaxanla ra, fe ɲaxin nan na ra. Xɛmɛn nun ɲaxanle birin xa gan, alogo na fe ɲaxin nama lu ɛ tagi.” \p \v 15 “Xa xɛmɛna nde kafu suben ma, ɛ xa a faxa, ɛ yi suben faxa.” \p \v 16 “Xa ɲaxanla nde a maso suben na e yi kafu, ɛ xa ɲaxanla nun suben faxa. E xa faxa, e tan nan e faxa feen nagidixi.” \p \v 17 “Xa muxuna nde a magilɛn tongo a ɲaxanla ra, a baba a dii tɛmɛna hanma a nga a dii tɛmɛna, e yi kafu, yagin nan na ra. E xa kedi yamaan yɛ. Xɛmɛn bata kafu a magilɛn ma, a tan nan a hakɛn goronna tongoma.” \p \v 18 “Xa xɛmɛna nde kafu ɲaxanla ma a nɛma a kike wanli, e firinne birin xa kedi yamani bayo e lanxi e yagi feen ma nɛn.” \p \v 19 “Ɛ nun i nga ngaxakedenna hanma i tɛnɛn nama kafu, bayo na i bari boden nayagima nɛn. Ɛ firinna birin ɛ hakɛn goronna tongoma nɛn.” \p \v 20 “Xa xɛmɛna nde nun a sɔxɔ ɲaxanla kafu, a bata a sɔxɔ rayagi. E firinna nan e hakɛn goronna tongoma, e faxama nɛn e mi dii bari.” \p \v 21 “Xa xɛmɛna nde a ngaxakedenna ɲaxanla tongo a ɲaxanla ra, xɔsin nan na ra. A bata a ngaxakedenna rayagi. E mi dii barima.” \p \v 22 “Ɛ xa n ma tɔnne nun n ma sariyane birin suxu, ɛ yi e liga, alogo na bɔxɔn nama a mɛ ɛ ra, n na ɛ xalima bɔxɔn naxan yi dɔxɔdeni. \v 23 N siyaan naxanye kedima ɛ yɛɛ ra, ɛ nama bira ne namunne fɔxɔ ra. Amasɔtɔ e feni itoe birin ligaxi nɛn e yi raɲaxu n ma. \v 24 Koni n na a fala nɛn ɛ xa, n naxa, ‘E bɔxɔn soma ɛ tan nan yii. N na bɔxɔn fima ɛ ma nɛn ɛ kɛɛn na, kumin nun nɔnɔn gbo dɛnaxan yi.’ Alatala nan n tan na, ɛ Ala, naxan ɛ sugandixi siyane tagi. \v 25 Nanara, ɛ xa sube haramuxine nun sube daxaxine tagi raba, e nun xɔli haramuxine nun a daxaxine. Ɛ nama ɛ yɛtɛ xɔsi subeni itoe xɔn, hanma xɔline xɔn, hanma niimaseen naxanye e masigama bɔxɔn ma, n tɔnna saxi naxanye ra a e haramuxi.” \p \v 26 “Nayi, ɛ findima n ma yama sariɲanxin na nɛn, amasɔtɔ n tan Alatala sariɲan. N bata ɛ sugandi siyane tagi, alogo ɛ xa findi n gbeen na.” \p \v 27 “Xɛmɛn hanma ɲaxanla naxan ɛ tagi, xa a findi koron bɔnbɔn na hanma yiimatoon na, ɛ xa a magɔlɔn a faxa. A tan nan a faxa feen nagidixi.” \c 21 \s Saraxaraline sariɲanna \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, a a xa a fala saraxaraline xa, Harunaa diine, a naxa, “Saraxaraliin nama a yɛtɛ xɔsi a muxuna nde ɲandeni, a a maso a binbin na. \v 2 Fɔ a muxu kɛndɛne alo itoe: a nga, a baba, a diina, a dii tɛmɛna, a tada hanma a xunyɛna, \v 3 hanma a magilɛn naxan munma futu, naxan dɔxi a konni bayo xɛmɛn mi a yii. A nɔɛ a yɛtɛ xɔsɛ nɛn e ɲandeni. \v 4 Koni, saraxaraliin naxan tixi yamaan yɛɛ ra, na nama a yɛtɛ xɔsi, a yɛtɛ rayagi. \v 5 Xa sayaan ti, saraxaraline mi lan e e xunne bi, hanma e e dɛ xabene dɛxɔn bi, hanma e e fatin mabɔ. \v 6 E xa sariɲan e Ala yɛtagi, e nama e Ala xili kala, amasɔtɔ e tan nan saraxane ralima Alatala ma tɛɛn na, naxanye luxi alo e Ala donsena. Nayi, e xa sariɲan. \v 7 E nama yalunden futu hanma ɲaxanla naxan xɛmɛ feen kolon hanma ɲaxanla naxan ma xɛmɛ a mɛxi a ra. Amasɔtɔ e rasariɲanxin na a ra Ala xa. \v 8 I xa a yatɛ muxu sariɲanxin na, amasɔtɔ a tan nan saraxane fima Ala ma naxanye luxi alo a donsena. Nanara, ɛ xa a kolon a sariɲan, amasɔtɔ n tan Alatala sariɲan, n tan nan ɛ rasariɲanma. \v 9 Xa saraxaralina diina nde a yɛtɛ rayagi a findi yalunden na, a a baba nan nayagixi. A xa gan.” \p \v 10 “Saraxarali kuntigin naxan bata masusan, a sugandi a ngaxakedenne tagi alogo a xa nɔ dugi rasariɲanxine sodeni, na nama a xunsɛxɛn lu a yitɔntaren na hanma a yi a dugine yibɔ ɲandeni. \v 11 A nama so binbin xun ma. A nama a yɛtɛ xɔsi hali a baba na a ra hanma a nga. \v 12 A nama mini yire sariɲanxin kui, hanma a yɛtɛ xɔsi, amasɔtɔ a rasariɲanxi Alaa masusan turen nan na. Alatala nan n tan na. \v 13 A xa sungutun nasɔlɔnxin tongo a ɲaxanla ra. \v 14 A nama kaɲa gilɛn tongo, hanma ɲaxanla beɲinxina hanma yalunde xɔsixina, koni a xa sungutun nasɔlɔnxin tongo a yamani, \v 15 alogo a nama a yixɛtɛne rayagi a yamaan tagi. Alatala nan n tan na naxan a rasariɲanma.” \p \v 16 Alatala yi a fala Musa xa, \v 17 a xa a fala Haruna xa, a naxa, “I yixɛtɛn muxu madɔnxi yo nama wali saraxa rabadeni, a Ala donseen nali a ma. \v 18 Madɔntɔ yo mi daxa a a maso: danxutɔna, lɛbutɛnna, naxan yɛtagi madɔnxi, hanma naxan salen se madɔnxi, \v 19 sankalatɔna hanma yiikalatɔna, \v 20 dantɔna hanma tongona, teeli kanna, hanma kafanla muxun naxan ma, hanma naxan tɛgɛnxi. \v 21 Saraxarali Haruna yixɛtɛn madɔnxi yo nama a maso, a yi saraxane rali Alatala ma tɛɛn na. Madɔntɔɔn na a ra, a mi lan a a maso, a Ala donseen nali a ma. \v 22 A nɔɛ Alaa donse sariɲanxin sifan birin donɲɛ nɛn, hali naxanye sariɲan han. \v 23 Koni a madɔntɔyana fe ra, a mi lan a yi a maso yire sariɲanxin yɛ masansan dugin na hanma saraxa gandena. A nama n ma yire sariɲanxina fe kala. Alatala nan n tan na, naxan saraxaraline rasariɲanma.” \v 24 Musa yi na falane rali Haruna nun a diine ma, e nun Isirayila kaane birin. \c 22 \s Saraxane sariɲanna \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa a fala Haruna nun a diine xa, a Isirayila kaane na saraxa sariɲanxin naxanye fi n ma, e xa ne suxu ki faɲi e don kiin ma alogo e nama n xili sariɲanxin kala. Alatala nan n tan na. \p \v 3 A fala e xa, i naxa, “Xa ɛ yixɛtɛ yo mi sariɲan waxati famatɔne yi, a a maso Isirayila kaane saraxane ra e naxanye ralima Alatala ma, na kanna kedima nɛn n yɛtagi. Alatala nan n tan na.” \p \v 4 “Xa fure ɲaxin bata mini Haruna yixɛtɛna nde fatin ma, hanma furen yi a bari boden suxu, na mi lan a saraxa sariɲanxine don benun a xa rasariɲan. A mɔn mi sariɲanxi xa a bata a yiin din sena nde ra naxan bata din muxun binbin na, hanma igen sifana nde naxan minixi muxun xɛmɛyani, \v 5 hanma a na a yiin din bubu seen na hanma muxun naxan mi sariɲan, hanma a findi se xɔsixi yo ra. \v 6 Naxan na a yiin din na se sifan na, na mi fa sariɲanxi han ɲinbanna. A nama saraxa sariɲanxine don, han a yi a fatin birin maxa. \v 7 Sogen na godo, a bata sariɲan. Na xanbi ra, a nɔɛ saraxa sariɲanxine donɲɛ sɔnɔn, amasɔtɔ a balon na a ra. \v 8 A nama suben don naxan faxaxi a yɛtɛ ma hanma burunna subene naxan yibɔxi, alogo a nama a yɛtɛ xɔsi a xɔn. Alatala nan n tan na.” \p \v 9 “Saraxaraline xa n ma yamarine suxu alogo e nama yulubin tongo, e faxa e kalane fe ra. Alatala nan n tan na, naxan e rasariɲanma. \v 10 Muxu yo nama saraxa sariɲanxin don xa a mi saraxaralina denbayani. Hali saraxaralina muxu xilixina hanma a walikɛɛn mi daxa a a don. \v 11 Koni xa saraxaraliin bata konyina nde sara, hanma naxan barixi a konni, na nɔɛ a donɲɛ nɛn. \v 12 Xa muxuna nde saraxaralina dii tɛmɛn dɔxɔ a ɲaxanla ra, saraxarali mi a tan na, dii tɛmɛn nama fa saraxa sariɲanxine don. \v 13 Koni xa saraxaralina dii tɛmɛn findi kaɲa gilɛn na hanma a futun yi kala, dii mi a yii, a xɛtɛ a baba konni alo a to yi dii ɲɔrɛyani, a nɔɛ a baba donseen donɲɛ nɛn. Koni naxan mi saraxaralina denbayani, na nama a don. \v 14 Xa muxuna nde a saraxa sariɲanxin don tantanni, a lan a yi a ɲɔxɔn fi, a mɔn yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari a yanginna ra. \v 15 Saraxaraline nama Isirayila kaane saraxa sariɲanxine kala e naxan bama Alatala xa. \v 16 Xa e tin yamaan yi saraxa sariɲanxine don, e bata e findi yulubi tongone ra, yanginna fima naxan ma fe ra. Alatala nan n tan na, naxan e rasariɲanma.” \p \v 17 Alatala yi a fala Musa xa, \v 18 a xa a fala Haruna nun a diine nun Isirayila kaane birin xa, a naxa, “Isirayila kaan birin hanma xɔɲɛne Isirayila yi, naxan saraxa gan daxin bama Alatala xa, dɛ tiin nakamalina fe ra, hanma ɲɛnige ma saraxana, \v 19 a lan a yi fa turaan na hanma kontonna, hanma kɔtɔna fɛ mi naxan na. \v 20 Fɛɛn xuruseen naxan na, a mi lan ɛ yi fa na ra, amasɔtɔ a mi rasuxuma ɛ xa. \v 21 Xa muxuna nde fa xuruse gbeen na hanma a xunxurina, bɔɲɛ xunbeli saraxan na Alatala xa, hanma dɛ tiin nakamali saraxana hanma ɲɛnige ma saraxana, fɛ yo nama lu a ra alogo a xa rasuxu. \v 22 Nayi, ɛ nama fa xuruse yɛɛtaren na, ɛ a rali Alatala ma tɛɛn na n ma saraxa ganden fari, hanma naxan madɔnxi, hanma a maxɔlɔxi, hanma furen naxan fatin ma hanma kaban naxan ma. \v 23 Ɲingena hanma yɛxɛɛna naxan salen se kuya hanma a dungi, i nɔɛ na bɛ nɛn ɲɛnige ma saraxan na, koni a mi rasuxɛ dɛ tiin nakamali saraxan na. \v 24 Ɛ nama fa xuruseen na Alatala xɔn naxan tɛgɛnxi, a dɛlane kalaxi, hanma e baxi na. Ɛ nama na ba saraxan na ɛ yamanani. \v 25 Ɛ nama na xuruse sifan nasuxu xɔɲɛne yii, ɛ a ba donse saraxan na ɛ Ala xa. Amasɔtɔ e tɛgɛnxi. Fɛna e ra. E mi rasuxɛ ɛ xa.” \p \v 26 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 27 “Ɲingena, yɛxɛɛna hanma siin na bari, a xa lu a nga bun xii solofere. Xii solomasɛxɛde lɔxɔni e nun na xanbi ra, a rasuxɛ nɛn saraxan na, naxan nalima Alatala ma tɛɛn na. \v 28 Ɲingena hanma yɛxɛɛna, ɛ nama e nun a diin kɔɛ raxaba lɔxɔ kedenni. \v 29 Xa ɛ barika bira saraxan ba Alatala xa, ɛ xa a ba ki faɲi alogo a xa rasuxu. \v 30 A donma na lɔxɔn yɛtɛɛn nin. Ɛ nama sese lu han xɔtɔnni. Alatala nan n tan na.” \p \v 31 “Ɛ n ma yamarine suxu ɛ yi e liga. Alatala nan n tan na.” \p \v 32 “Ɛ nama n xili sariɲanxin kala, alogo n xa lu sariɲanni ɛ tagi, ɛ tan Isirayila kaane. Alatala nan n tan na, naxan ɛ rasariɲanma. \v 33 N tan nan ɛ ramini Misiran yamanani, n yi findi ɛ Ala ra. Alatala nan n tan na.” \c 23 \s Isirayila yamana sali lɔxɔne \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Sali lɔxɔne ni itoe ra Alatala xa, ɛ yamaan xilima malan sariɲanxini waxatin naxan yi. Sali lɔxɔne ni itoe ra n xa. \v 3 Ɛ xa wali xii sennin, koni xii soloferede lɔxɔn findixi Matabu Lɔxɔn nan na, malan sariɲanxin tima lɔxɔn naxan ma. Ɛ nama wali yo kɛ. Ɛ xa Matabu Lɔxɔn findi Alatala gbeen na ɛ nɛma dɔxi dɛdɛ yi.” \r Yatɛne 28.16-25 \p \v 4 “Sali lɔxɔn bonne ni i ra Alatala xa. Ɛ xa yamaan xili malan sariɲanxini waxatini itoe yi: \v 5 Kike singen xii fu nun naaninna, fitirin ma, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla nan na ra Alatala xa. \v 6 Na kiken xii fu nun suulundena, Buru Tetaren Sanla nan na ra Alatala xa. Ɛ xa buru ratetarene don xii solofere. \v 7 Xii singeni, ɛ xa malan sariɲanxin maxili. Na lɔxɔni, ɛ nama ɛ wanle kɛ. \v 8 Ɛ xa saraxane rali Alatala ma tɛɛn na xii solofere. Xii soloferede lɔxɔni, ɛ mɔn yi malan sariɲanxin maxili. Na lɔxɔni, ɛ nama ɛ wanle kɛ.” \p \v 9 Alatala yi a fala Musa xa, \v 10 a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “N bɔxɔn naxan soma ɛ yii, ɛ na so mɛnni, ɛ se xaban fɔlɔ, ɛ xa fa ɛ bogise singen xidin na saraxaraliin fɛma. \v 11 Saraxaraliin xa a yita Alatala ra Matabu Lɔxɔn xɔtɔn bode, alogo a xa a rasuxu ɛ yii. \v 12 Ɛ se xidin yitama Ala ra lɔxɔ naxan yi, ɛ xa yɛxɛɛn ɲɛɛ kedenna ba saraxa gan daxin na Alatala xa, fɛ mi naxan na, \v 13 e nun bogise saraxana, murutu fuɲin kilo sennin naxan basanxi turen na. Na xa rali Alatala ma tɛɛn na, naxan xiri rafan a ma, e nun minse saraxan wudi bogi igen litiri keden e nun a tagi. \v 14 Burun ba, tɔnsɔn ganxine ba, a xindene ba, ɛ nama se xabaxi yo don benun ɛ xa fa na saraxane ra ɛ Ala xa. Habadan sariyan nan na ra ɛ yixɛtɛne birin xa, ɛ na dɔxɔ dɛdɛ yi.” \r Yatɛne 28.26-31 \p \v 15 “Keli Matabu Lɔxɔn xɔtɔn bode, ɛ malo xidin yitama Ala ra lɔxɔn naxan yi, xunsagi solofere xa dangu. \v 16 Xii tonge suulundeni, Matabu Lɔxɔ solofereden xɔtɔn bode, ɛ mɔn xa bogise xaba nɛnɛn fi Alatala ma bogise saraxan na. \v 17 Ɛ xa murutu fuɲin kilo saxan nafala buru ratexin na, ɛ fa na buru xun firin na bogise singe saraxa ralixin na Alatala xa. \v 18 Yamaan mɔn xa kontondi solofere ba saraxan na ɲɛɛ keden kedenne fɛ mi naxanye ra, e nun tura bulan keden nun konton firin, sa bogise saraxa burune fari e nun bogise saraxane nun minse saraxan naxanye daxa. Saraxa gan daxin nan ne ra, naxanye ralima Alatala ma tɛɛn na, e xirin yi rafan a ma. \v 19 Ɛ mɔn xa kɔtɔ keden ba yulubi xafari saraxan na, e nun yɛxɛɛn ɲɛɛ keden kedenna firin bɔɲɛ xunbeli saraxan na. \v 20 Saraxaraliin xa yɛxɛɛ firin nun bogise singen burun yita n na se ralixin na. E rasariɲanma Alatala xa nɛn, e yi so saraxaraliin yii. \v 21 Na lɔxɔn yɛtɛni, ɛ xa yamaan xili malan sariɲanxini. Ɛ nama ɛ wanle kɛ na lɔxɔni. Habadan sariyan na a ra ɛ yixɛtɛne birin xa, ɛ na dɔxɔ dɛdɛ yi. \v 22 Ɛ na malo xaban fɔlɔ, ɛ nama maala xaba han xɛɛn xɛdɛɛn xɔn, ɛ nama tɔnsɔnne makentun naxanye na lu a xɔri ma. I xa ne lu yiigelitɔne xa e nun xɔɲɛne. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \r Yatɛne 29.1-6 \p \v 23 Alatala yi a fala Musa xa, \v 24 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Kike solofereden xii singeni, ɛ xa ɛ matabu na lɔxɔni ɛ yi a binya, ɛ xɔtaan fe, ɛ yamaan xili malan sariɲanxini. \v 25 Ɛ nama ɛ wanle kɛ na lɔxɔni, ɛ xa saraxane rali Alatala ma tɛɛn na.” \s Ala Solona lɔxɔna \r Yatɛne 29.7-11 \p \v 26 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 27 “Kike solofereden xii fuden xa findi Ala Solona Lɔxɔn na. Ɛ xa malan sariɲanxin ti, ɛ yi sunna suxu, ɛ yi saraxane rali Alatala ma tɛɛn na. \v 28 Ɛ nama ɛ wali yo kɛ na lɔxɔni, amasɔtɔ Ala Solona Lɔxɔn na a ra. Alatala solonama ɛ xa na lɔxɔn nin, ɛ Ala. \v 29 Xa naxan yo mi sunna suxu na lɔxɔni, na kedima nɛn a yamani. \v 30 Xa naxan yo wali na lɔxɔni, n na a raxɔrima nɛn a yamaan yɛ. \v 31 Ɛ nama wali yo kɛ. Habadan sariyan na a ra ɛ yixɛtɛne birin xa, ɛ na dɔxɔ dɛdɛ yi. \v 32 Matabu Lɔxɔn na a ra ɛ xa e nun sali lɔxɔna. Ɛ xa sunna suxu. Ɛ xa matabu sanla raba keli kiken xii solomanaaninden ɲinbanna ma han na xɔtɔn bode ɲinbanna.” \s Bubu Kui Sanla \r Yatɛne 29.12-40 \p \v 33 Alatala yi a fala Musa xa, \v 34 a a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Kike solofereden xii fu nun suulundeni, Bubu Kui Sanla na ra Alatala xinli, han xii solofere. \v 35 Sanla xii singeni, malan sariɲanxin tima nɛn, ɛ nama ɛ wali yo kɛ. \v 36 Xii solofere, ɛ xa saraxane rali Alatala ma tɛɛn na. Xii solomasɛxɛde lɔxɔni, ɛ mɔn xa malan sariɲanxin ti, ɛ mɔn yi saraxane rali Alatala ma tɛɛn na. Malan sariɲanxin na a ra, ɛ nama ɛ wali yo kɛ. \v 37 Sali lɔxɔne nan ne ra Alatala xa, ɛ yamaan xilima malan sariɲanxini lɔxɔn naxanye yi, alogo ɛ xa saraxane rali Alatala ma tɛɛn na, saraxa gan daxine nun bogise saraxane nun saraxa gbɛtɛye, e nun minse saraxane, naxanye daxa sali lɔxɔne yi. \v 38 Saraxani itoe sama Alatalaa Matabu Lɔxɔne saraxane fari nɛn, e nun ɛ kiseene nun ɛ dɛ tiin nakamali saraxane, e nun ɛ ɲɛnige ma saraxane ɛ naxanye birin fima Alatala ma.” \p \v 39 “Kike solofereden xii fu nun suulunde lɔxɔni, ɛ na yelin bogi seene malandeni xɛɛn ma, ɛ xa sanla raba Alatala xa xii solofere. Xii singen nun xii solomasɛxɛden findin Matabu Lɔxɔne nan na. \v 40 Xii singe lɔxɔni, ɛ xa bogise faɲine ba wudine kɔɛ ra, e nun tugu yiine, e nun ɲɔxɔndene, e nun wudi yii gbɛtɛye, ɛ yi sɛwa Alatala yɛtagi ɛ Ala han xii solofere. \v 41 Ɛ xa sanli ito raba Alatala xa ɲɛɛ yo ɲɛɛ, xii solofere. Habadan sariyan na a ra ɛ yixɛtɛne birin xa. Ɛ sanla raba ɲɛɛn kike soloferedeni. \v 42 Ɛ xa dɔxɔ bubune kui xii solofere. Isirayila bari diine birin xa lu bubune kui, \v 43 alogo ɛ yixɛtɛne xa a kolon fa fala n na e benbane radɔxɔ nɛn bubune kui, n to ɛ ramini Misiran bɔxɔni. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 44 Musa Alatalaa sali lɔxɔne fala na kii nin Isirayila kaane xa. \c 24 \s Yire sariɲanxin lɛnpu dɔxɔ sena \r Xɔrɔyaan 27.20,21 \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 2 “A yamari Isirayila kaane ma a e xa fa oliwi ture faɲin na i xɔn, alogo lɛnpune xa dɛgɛ waxatin birin. \v 3 Haruna xa a yengi lu lɛnpune xɔn Layiri Kankiraan yɛ masansan dugin fari ma Naralan Bubun kui, alogo e xa dɛgɛ Alatala yɛtagi keli ɲinbanna ma han xɔtɔnni waxatin birin. Habadan sariyan na a ra ɛ yixɛtɛne birin xa. \v 4 Haruna xa a yengi lu lɛnpune xɔn kɔɛɛn birin na naxanye dɔxi lɛnpu dɔxɔ se xɛma daxin fari Alatala yɛtagi.” \p \v 5 “Murutu fuɲin tongo i yi buru fu nun firin nafala. Burune keden kedenna birin binyen xa kilo sennin li. \v 6 I xa e dɔxɔ yɛlan firin nin xɛma tabanla fari Alatala yɛtagi, sennin sennin yɛ ma. \v 7 I xa wusulan faɲin sa burune birin fari, naxan nalima Alatala ma tɛɛn na burun ɲɔxɔn na ɲɔxɔ lu seen na Ala xɔn. \v 8 Buruni itoe xa dɔxɔ Alatala yɛtagi Matabu Lɔxɔn birin yi. Habadan layirin na a ra Isirayila kaane xa. \v 9 Burune xa raxɛtɛ Haruna nun a diine ma, e yi e don yire sariɲanxini. Amasɔtɔ se sariɲanxin na a ra na saraxane yɛ, naxanye ralima Alatala ma tɛɛn na, naxanye so saraxaraline yii. Habadan sariyan na a ra.” \s Ala rayelefun nun gbalona \p \v 10 Lɔxɔna nde muxuna nde yi mini Isirayila kaane yɛ, a nga Isirayila kaa, a baba Misiran kaa. Na kanna nun Isirayila kaana nde yi yɛngɛ yamaan daaxadeni. \v 11 Isirayila ɲaxanla diin yi Ala xinla rayelefu, a yi a konbi. A nga yi xili nɛn Selomiti, Dibiri a dii tɛmɛna Dan bɔnsɔnni. Mafurɛn e yi a xali Musa fɛma. \v 12 E yi a ramara a faɲin na han Alatala yɛtɛɛn yi a fe yɛba e xa. \p \v 13 Alatala yi a fala Musa xa, a naxa, \v 14 “Naxan konbin tixi, na ramini yamaan daaxaden fari ma. Naxanye birin a xuiin mɛxi, ne birin xa e yiine ti a xunna ma, yamaan birin yi a magɔlɔn han a faxa. \v 15 I xa a fala Isirayila kaane xa iki, i naxa, ‘Naxan na Ala konbi, a lan a yi a yulubin goronna tongo. \v 16 Naxan na Alatala xinla rayelefu, na xa faxa, yamaan birin xa a magɔlɔn. Xa a findi xɔɲɛn na hanma Isirayila kaana, a na Alatala xinla rayelefu, a faxama nɛn. \v 17 Naxan na muxuna nde faxa, ɛ xa na kanna faxa. \v 18 Naxan na muxuna nde a suben faxa, a lan a yi a ɲɔxɔn so a yii. Niin ɲɔxɔn xa fi niin na. \v 19 Naxan na a boden maxɔlɔ, a fan xa maxɔlɔ na kiini. \v 20 Maxɔlɔn ɲɔxɔn nan maxɔlɔn na, yɛɛn ɲɔxɔn nan yɛɛn na, ɲinna ɲɔxɔn nan ɲinna ra. A xa maxɔlɔ alo a a ligaxi boden na kii naxan yi. \v 21 Naxan na suben faxa a lan a yi a ɲɔxɔn fi, koni naxan na muxun faxa a lan a yi faxa. \v 22 Sariya kedenna na a ra ɛ birin xa, xɔɲɛna hanma Isirayila kaana. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.’ ” \p \v 23 Musa yi falan ti Isirayila kaane xa. Xɛmɛn naxan konbin tixi, e yi na xali yamaan daaxaden fari ma, e yi a magɔlɔn, a faxa. Isirayila kaane yi a liga alo Alatala a yamari Musa ma kii naxan yi. \c 25 \s Matabu ɲɛɛna \r Sariyane 15.1-11 \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa Sinayi geyaan fari, \v 2 a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Ɛ na so na bɔxɔni n naxan soma ɛ yii, bɔxɔn yɛtɛɛn xa a matabu Alatala xinli. \v 3 Ɛ nɔɛ ɛ xɛɛne biyɛ nɛn ɲɛɛ sennin, ɛ manpa bili nakɔne wali, ɛ yi e bogine malan. \v 4 Koni ɲɛɛ solofereden findin matabu ɲɛɛn nan na Alatala xinli. Ɛ nama ɛ xɛɛne bi hanma ɛ yi ɛ manpa bili nakɔne wali. \v 5 Sansi bogin naxanye na soli e yɛtɛ ma, i tan nama e malan i yɛtɛ xa. I tan nama manpa tɔnsɔn mɔxine malan naxanye bogixi e yɛtɛ ma. Amasɔtɔ matabu ɲɛɛn na ra bɔxɔn xa. \v 6 Koni bɔxɔn na naxan namini matabu ɲɛɛn kui, ɛ birin xa na don, i tan, i ya konyi xɛmɛna, i ya konyi gilɛna, i ya walikɛna, xɔɲɛn naxan luma i konni, \v 7 e nun i ya xuruseene, e nun hali burunna suben naxanye i ya bɔxɔni. Bɔxɔn na naxan namini, na birin nɔɛ donɲɛ nɛn.” \s Xɔrɔya ɲɛɛna \p \v 8 “Ɛ xa matabu ɲɛɛ solofere tɛngɛ, ɲɛɛ solofere dɔxɔ solofere, alogo matabu ɲɛɛ soloferene xa lan ɲɛɛ tonge naanin e nun solomanaaninna ma. \v 9 Kike solofereden xii fudeni, Ala Solona Lɔxɔna, ɛ xa xɔtane fe yamanan birin yi. \v 10 Ɛ ɲɛɛ tonge suulunden nasariɲanma nɛn, ɛ yi a rali yiren birin yi a yamanan muxune birin bata xɔrɔya. Xɔrɔya Ɲɛɛn na a ra ɛ xa, ɛ birin yi xɛtɛ ɛ denbayana bɔxɔn ma ɛ bɔnsɔnne yi. \v 11 Ɲɛɛ tonge suulunden findima Xɔrɔya Ɲɛɛn nan na ɛ xa. Ɛ nama ɛ xɛɛne bi, ɛ nama sansi bogine malan naxanye solima e yɛtɛ ma. Ɛ nama manpa bogi tɔnsɔnne malan naxanye bogima e yɛtɛ ma. \v 12 Amasɔtɔ Xɔrɔya Ɲɛɛn nan na ra. A sariɲan ɛ xa. Ɛ na donseen naxan to xɛɛne ma, ɛ xa na don.” \p \v 13 “Na Xɔrɔya Ɲɛɛna, birin xa xɛtɛ a gbee bɔxɔn ma. \v 14 Xa ɛ bɔxɔna nde mati hanma ɛ a sara muxuna nde ma, ɛ nama ɲaxu ɛ bode ra. \v 15 I a saren naxan soma i kon kaan yii, na xa lan na ɲɛɛne yatɛn ma naxan luxi benun Xɔrɔya Ɲɛɛn xa a li. A xa a saren nasuxu i yii naxan lanɲɛ se xaba waxatine yatɛn ma naxanye luxi. \v 16 Xa ɲɛɛ wuyaxi luxi, a saren xa mate na kiini. Xa ɲɛɛ dando nan luxi a xa a saren magodo. Amasɔtɔ a mi bɔxɔn matima, fɔ se xaba waxatine. \v 17 Ɛ nama ɲaxu ɛ bode ra, koni ɛ xa gaxu ɛ Ala yɛɛ ra. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 18 “Ɛ xa n ma tɔnne nun sariyane suxu. Nayi, ɛ luma nɛn yamanani bɔɲɛ xunbenli. \v 19 Bɔxɔn yi bogi seene fi, ɛ yi ɛ dɛge han ɛ lugo, ɛ lu bɔɲɛ xunbenli. \v 20 Waxatina nde ɛ a falama nɛn, ɛ naxa, ‘En nanse donma ɲɛɛ soloferedeni, xa en mi xɛɛn bi, en mi seen xaba?’ \v 21 N barakan sama nɛn ɛ feene yi ɲɛɛ sennindeni, alogo ɛ se xabaxin xa ɛ makone birin fan han ɲɛɛ saxan. \v 22 Ɲɛɛ solomasɛxɛdeni, ɛ nɛma ɛ xɛɛne bima, ɛ donse ramaraxin nan donma. Ɛ luma a donɲɛ nɛn han ɲɛɛn solomanaaninden se xaba waxatini.” \p \v 23 “Ɛ nama bɔxɔn mati habadanni mumɛ, amasɔtɔ n tan nan gbee bɔxɔn na. Ɛ tan luxi nɛn alo xɔɲɛn naxanye yigiyaxi n konni. \v 24 Nanara, ɛ na yamanan sɔtɔ, ɛ xa sariyan dɔxɔ alogo bɔxɔ matixin xa xunba.” \p \v 25 “Xa i ngaxakedenna findi yiigelitɔɔn na, a yi a bɔxɔna nde mati, a bari bodena nde xa fa a bɔxɔ matixin xunba. \v 26 Xa a bari bode mi na naxan daxa a a xunba, xa a tan yɛtɛɛn bata a xunba fɛrɛn sɔtɔ, \v 27 a xa ɲɛɛne yatɛ keli a saran ma, a yi na ɲɔxɔn naxɛtɛ a sara muxun ma. Na xanbi, a nɔɛ xɛtɛ nɛn a bɔxɔni. \v 28 Koni, xa a mi a ɲɔxɔ raxɛtɛ se sɔtɔ, bɔxɔn xa lu a sara muxun yii han Xɔrɔya Ɲɛɛna. Na waxatini a kari singen mɔn xa xɛtɛ a bɔxɔni. \v 29 Xa muxuna nde a banxin mati taa gbeeni yinna soxi naxan ma, a nɔɛ a xunbɛ nɛn han ɲɛɛ keden a sara xanbini. \v 30 Koni xa banxin mi xunba benun ɲɛɛ keden, a luma nɛn a sara muxun gbeeyani sɔnɔn e nun a yixɛtɛne. A mi a raxɛtɛma Xɔrɔya Ɲɛɛni. \v 31 Koni banxin naxanye taa xunxurine yi naxanye mi rabilinxi yinna ra, ne luma nɛn alo bɔxɔna. E nɔɛ xunbɛ nɛn, e mɔn yi raxɛtɛ e kari singen ma Xɔrɔya Ɲɛɛni.” \p \v 32 “Lewi bɔnsɔnna taane kui, Lewine nɔɛ e banxine xunbɛ nɛn waxatin birin. \v 33 Naxan na Lewi kaana nde a banxin sara, a minima nɛn banxi saraxin nun na taani Xɔrɔya Ɲɛɛni. Amasɔtɔ banxin naxanye Lewi taane yi, ne findixi Lewine nan gbansan gbee ra Isirayila yamanani. \v 34 Koni xɛɛn naxanye e taane rabilinni, ne mi lan e mati, amasɔtɔ Lewine nan gbee e ra habadan!” \s Donla feen sariyane \p \v 35 “Xa i ngaxakedenna findi yiigelitɔɔn na, naxan dɔxi i fɛma, fɛrɛn mi fa a yii a balo, i lan i yi a maso i ra alo xɔɲɛna alogo a xa lu i fɛma. \v 36 I nama tɔnɔ yo maxɔdin a ma koni i xa gaxu i ya Ala yɛɛ ra, i ngaxakedenna yi lu i fɛma. \v 37 Xa i a doli gbetini, i nama tɔnɔ sa a fari. Xa i donseen mati a ma, i nama tɔnɔn sɔtɔ a xɔn.” \p \v 38 “Alatala nan n tan na, ɛ Ala, naxan ɛ raminixi Misiran bɔxɔni alogo n xa Kanan bɔxɔn so ɛ yii, n yi findi ɛ Ala ra.” \s Muxun xunba sariyana fe \p \v 39 “Xa muxuna nde findi yiigelitɔɔn na i dɛxɔn, a yi a yɛtɛ mati i ma, i nama a ti konyi wanla ra. \v 40 A xa masuxu i konni alo walikɛna hanma xɔɲɛna. A xa lu i ya wanla ra han Xɔrɔya Ɲɛɛna. \v 41 Na waxatini, e nun a diine yi xɔrɔya, a yi xɛtɛ a xabilani, e nun a benbane bɔxɔni. \v 42 Amasɔtɔ n ma walikɛne nan Isirayila kaane ra, n naxanye raminixi Misiran yamanani. E nama mati konyiyani. \v 43 I nama e ɲaxankata, fɔ i xa gaxu i ya Ala yɛɛ ra.” \p \v 44 “Xa ɛ konyi xɛmɛn hanma konyi gilɛn sara, a xa keli siya gbɛtɛne yɛ naxanye ɛ rabilinxi. \v 45 Ɛ mɔn nɔɛ xɔɲɛna ndee sarɛ nɛn naxanye dɔxi ɛ yɛ, e nun e xabilan muxuna nde naxanye barixi ɛ yamanani. E yi findi ɛ gbeen na. \v 46 Ɛ mɔn nɔɛ e luyɛ ɛ diine yii nɛn ɛ kɛɛn na, alogo e xa lu konyiyani habadan. Koni ɛ ngaxakedenne, Isirayila kaane, ɛ tan sese nama nɔɔn sɔtɔ a ngaxakedenna xun na, a a ɲaxankata.” \p \v 47 “Xa xɔɲɛn findi nafulu kanna ra naxan dɔxi ɛ konni, ɛ ngaxakedenna nde yi findi yiigelitɔɔn na, a a yɛtɛ mati xɔɲɛn ma, hanma xɔɲɛn xabila muxu gbɛtɛ ma, \v 48 a nɔɛ xunbɛ nɛn a mati xanbini. A ngaxakedenna nde nɔɛ a xunbɛ nɛn, \v 49 hanma a sɔxɔna, hanma a dunbode, hanma a bari bodena nde a xabilani, na nɔɛ a ligɛ nɛn. A tan yɛtɛɛn nɔɛ a yɛtɛ xunbɛ nɛn, xa a fɛrɛn sɔtɔ. \v 50 Nayi, e nun a sara muxun xa ɲɛɛne yatɛ keli a sara ɲɛɛn ma han Xɔrɔya Ɲɛɛna. A xa a ɲɔxɔn fi alo walikɛɛn nɔɛ saranna yatɛn naxan sɔtɛ na ɲɛɛne bun. \v 51 Ɲɛɛn dɔnxɛn naxanye luxi, xa ne mɔn gbo, a xa ne xasabin gbetin naxɛtɛ nafulu kanna ma a xunba saren na. \v 52 Ɲɛɛn naxanye luxi benun Xɔrɔya Ɲɛɛn yi a li, xa ne mi fa gbo, a xa na fan xasabin gbetin naxɛtɛ a xunba saren na. \v 53 A yisuxuma nɛn a kanna konni alo walikɛɛn naxan sare fixi, a nama a ɲaxankata. \v 54 Xa a mi xunba na kii yo yi, e nun a diine xa xɔrɔya Xɔrɔya Ɲɛɛni. \v 55 Amasɔtɔ n ma walikɛne nan Isirayila kaane ra. N gbee walikɛne nan e ra, n naxanye raminixi Misiran bɔxɔni. Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \c 26 \s Barakan nun dangana \r Sariyane 7.12-24 nun 28.1-14 \p \v 1 “Ɛ nama suxurene rafala. Ɛ nama alana nde sawuran nafala. Ɛ nama gɛmɛn dɔxɔ, ɛ yi a batu. Ɛ nama gɛmɛ masolixin ti ɛ yamanani ɛ yi a batu. Amasɔtɔ Alatala nan n tan na, ɛ Ala.” \p \v 2 “Ɛ xa n ma Matabu Lɔxɔne suxu, ɛ yi n ma yire sariɲanxin binya. Alatala nan n tan na.” \p \v 3 “Xa ɛ n ma tɔnne nun yamarine suxu, \v 4 n tulen nafama nɛn ɛ ma a waxatini, bɔxɔn yi balon fi, wudine yi bogi xɛɛne ma. \v 5 Se bɔnbɔ waxatin buma nɛn han bogise bolon waxatina. Bogi seene yi lu bolonɲɛ han xɛɛ bi waxatina. Ɛ dɛgema nɛn han ɛ lugo, ɛ yi lu ɛ bɔxɔni bɔɲɛ xunbenli. \v 6 N tinma nɛn yamanan yi lu hɛrini. Ɛ na ɛ sa, sese mi ɛ tɔrɛ. N burunna sube xaɲɛne bama nɛn ɛ yamanani, yɛngɛn mi soɛ ɛ konni. \v 7 Ɛ ɛ yaxune kedima nɛn, e yi bira ɛ bun yɛngɛni. \v 8 Ɛ tan muxu suulun fama nɛn ɛ yaxun muxu kɛmɛ kedideni. Ɛ tan muxu kɛmɛ yi ɛ yaxun wuli fu kedi. Ɛ yaxune birama nɛn ɛ bun yɛngɛni. \v 9 N fanma nɛn ɛ ra. N yi dii wuyaxi fi ɛ ma, ɛ wuya ayi. N na n ma layirin nakamalima nɛn en tagi. \v 10 Ɛ yala malo ramaraxine donma nɛn han malo xaba waxatin mɔn yi a li, ɛ yi a fonna dɔnxɛn woli ayi alogo a nɛnɛn xa ramara. \v 11 N luma nɛn ɛ yɛ, n mi n mɛ ɛ ra mumɛ! \v 12 N na n masiga tima nɛn ɛ tagi, n findi ɛ Ala ra. Ɛ yi findi n ma yamaan na. \v 13 Alatala nan n tan na, ɛ Ala, naxan ɛ ramini Misiran bɔxɔni alogo ɛ xa ba Misiran kaane yii. N Misiran konyiyaan goronna ba nɛn ɛ ma, alogo ɛ xa nɔ sigan tiyɛ xunna kenli.” \r Sariyane 28.15-68 \p \v 14 “Koni, xa ɛ mi n xuiin namɛ, ɛ yamarini itoe birin suxu, \v 15 xa ɛ n ma tɔnne kala, ɛ yi ɛ mɛ n ma sariyane ra, ɛ mi n ma yamarine birin liga, ɛ n ma layirin kala, \v 16 nayi, n ni ito nan ligama ɛ ra: N yihadin nagodoma nɛn ɛ ma, e nun fitina furene nun fati mawolonna, naxanye ɛ yɛɛne kalama, e yi ɛ niin ba. Ɛ sansine sima fuuni bayo ɛ yaxune nan e donma. \v 17 N kelima nɛn ɛ xili ma, alogo ɛ yaxune xa ɛ nɔ. Naxanye ɛ raɲaxuxi, ne yi nɔɔn sɔtɔ ɛ xun na. Ɛ ɛ giyɛ hali muxu yo mi ɛ fɔxɔ ra.” \p \v 18 “Na birin xanbi ra, xa ɛ mi n xuiin namɛ, n na ɛ yulubine saranma ɛ ra nɛn dɔxɔɲa ma solofere. \v 19 N yi ɛ wason kala, n yi kuyeni xara alo wurena, e nun bɔxɔna alo sulana. \v 20 Ɛ sɛnbɛn yi ɲan fuuni, bayo ɛ bɔxɔn mi bogi seene fiyɛ, yamanan wudine mi bogima.” \p \v 21 “Xa ɛ murutɛ n ma, ɛ tondi n xuiin namɛ, n na ɛ tɔrɔne rawuyama ayi nɛn dɔxɔ solofere naxan lanxi ɛ yulubine ma. \v 22 N burunna subene rafama nɛn ɛ xili ma naxanye ɛ diine faxama, e yi ɛ xuruseene raxɔri. E yi ɛ xurunɲɛ ayi han ɛ kirane yi yigeli.” \p \v 23 “Xa hali na birin ɛ mi xuru n ma, ɛ lu murutɛxi n ma, \v 24 n yɛtɛɛn kelima nɛn ɛ xili ma, n mɔn yi ɛ tɔrɔne rawuya ayi dɔxɔ solofere. \v 25 N yɛngɛn nakelima nɛn ɛ tan xili ma, n yi ɛ yulubine saran ɛ ra n ma layirin kala feen na. Ɛ na ɛ luxun ɛ taa ratangaxine yi, n fitina furen nafama nɛn, ɛ yi lu ɛ yaxune yiini. \v 26 N yi ɛ kuma donseen na, ɲaxalan fu yamaan birin ma burun ganma nɛn buru gande kedenni, e yi ɛ buruni taxun ligase xurudin na, ɛ yi a don koni ɛ mi lugo.” \p \v 27 “Xa hali na birin, ɛ mi n xuiin namɛ, ɛ yi lu murutɛxi n ma, \v 28 nayi, n kelima nɛn ɛ xili ma, n yi ɛ yulubine saran ɛ ra dɔxɔɲa ma solofere. \v 29 Ɛ ɛ diine suben donma nɛn. \v 30 N yi ɛ taan kidene kala, n yi ɛ wusulan gandene rabira. \v 31 N yi ɛ taane findi xɔrinxɔrinna ra, ɛ yire sariɲanxine yi raxɔri. Nayi, ɛ saraxane mi fa rafanma n ma. \v 32 N na ɛ yamanan kalama nɛn. Ɛ yaxune na fa dɔxɔdeni ɛ konne yi, e kabɛma nɛn a kalaxin ma. \v 33 N na ɛ raxuyama ayi nɛn yamanane yi, n yi bira ɛ fɔxɔ ra silanfanna ra, n yi ɛ sagatan.\f + \fr 26.33\fr* \fk Silanfanna:\fk* Sofane yɛngɛso dɛgɛmana.\f* Ɛ yamanani gelima nɛn, a yi findi taa xɔnne ra.” \p \v 34 “Nayi, ɛ nɛma ɛ yaxune yii e konni waxatin naxan yi, ɛ yamanani genla yi lu, ɛ bɔxɔn luma nɛn matabuni, matabu waxatine ɲɔxɔn na ɛ mi naxanye suxu. \v 35 A nɛma rabeɲinxi, a matabun sɔtɔma nɛn, ɛ mi tin naxanye ma ɛ yi dɔxi a yi waxatin naxan yi. \v 36 Naxanye na lu e nii ra ɛ yɛ, n na e tunnaxɔlɔma e ma nɛn e yaxune yamanani, han e yi e gi ɲɔxɔnden gbansanna bira xuiin bun alo silanfanna, e bira hali muxe mi e fɔxɔ ra. \v 37 E birama nɛn e bode fari alo e nɛma e giyɛ silanfanna bun, anu muxu yo mi e fɔxɔ ra. Ɛ mi nɔɛ tiyɛ ɛ yaxune yɛɛ ra. \v 38 Ɛ faxama nɛn siya gbɛtɛne tagi, ɛ yaxune yamanan yi ɛ don. \v 39 Naxanye na lu ɛ tan yɛ, ne doyenma nɛn han e faxa e yaxune yamanane yi e tan nun e benbane hakɛne fe ra.” \p \v 40 “Koni e na e ti e hakɛne ra e nun e benbane gbeene nun e tinxintareyaan nun e murutɛna, \v 41 feen naxanye a ligaxi, n yi keli e xili ma, n yi e rasiga e yaxune yamanani, nayi e Ala kolontare bɔɲɛne na xuru, e yi e hakɛne yanginna fi, \v 42 n na n mirima nɛn layirina feen ma nxu nun Yaxuba tagi, e nun nxu nun Isiyaga, e nun nxu nun Iburahima, n yi n miri yamanana fe ma. \v 43 Koni, fɔ yamanan nabeɲinxin xa lu singe, a yi a matabu e mi na waxatin naxan yi. E e hakɛne yanginna fima nɛn amasɔtɔ e bata e mɛ n ma sariyane nun tɔnne ra. \v 44 Koni, hali e lu e yaxune yamanani, n mi e rabeɲinɲɛ han e yi raxɔri, n yi n ma layirin kala. Amasɔtɔ Alatala nan n tan na, e Ala. \v 45 N na n mirima nɛn n ma layirin ma, naxan nxu nun e benbane tagi, n naxanye ramini Misiran bɔxɔni siyane yɛtagi, alogo n xa findi e Ala ra. Alatala nan n tan na.” \p \v 46 Alatala tɔnne nun yamarine nun sariyane nan ne ra, a naxanye falaxi Isirayila kaane xa fata Musa ra Sinayi geyaan fari. \c 27 \s Muxun naxanye fixi Ala ma \p \v 1 Alatala yi a fala Musa xa, \v 2 a xa a fala Isirayila kaane xa, a naxa, “Xa muxuna nde bata a dɛ ti, a muxuna nde fi Alatala ma, a xunbama gbetin nan na naxan lanxi a yatɛn ma. \v 3 Xa xɛmɛn na a ra naxan barin bata ɲɛɛ mɔxɔɲɛ ti han ɲɛɛ tonge sennin, i xa a saren yatɛ gbeti gbanan tonge suulun na, gbeti gbananna naxanye rawalima yire sariɲanxini. \v 4 Xa ɲaxanla na a ra, gbeti gbanan tonge saxan. \v 5 Dii xɛmɛn naxan barin bata ɲɛɛ suulun ti han ɲɛɛ mɔxɔɲɛ, na lanma gbeti gbanan mɔxɔɲɛ nan ma. Dii tɛmɛna, gbeti gbanan fu. \v 6 Dii xɛmɛn naxan barin bata kike kedenna ti han ɲɛɛ suulun, na lanma gbeti gbanan suulun nan ma. Dii tɛmɛna, gbeti gbanan saxan. \v 7 Xɛmɛn naxan bata dangu ɲɛɛ tonge senninna ra, na lanma gbeti gbanan fu nun suulun ma. Ɲaxanla, gbeti gbanan fu. \v 8 Naxan bata a dɛ ti, xa yiigelitɔɔn na a ra, a mi nɔɛ na gbetin yatɛn fiyɛ, a lan a yi na muxun xali saraxaraliin fɛma. Na nɔɛ gbetin xasabina nde falɛ nɛn a nɔɛ naxan fiyɛ.” \p \v 9 “Xa muxuna nde bata a dɛ ti xurusena fe ra naxan nɔɛ bɛ saraxan na Alatala xa, na xuruse sifan na fi Alatala ma, a bata rasariɲan. \v 10 A mi masarɛ gbɛtɛ ra. A faɲin mi masarɛ a kobin na, a kobin mi masarɛ a faɲin na. Xa a kanna xuruseen masara gbɛtɛ ra, e firinna birin bata rasariɲan. \v 11 Xa suben na a ra naxan haramuxi, naxan mi bɛ saraxan na Alatala xa, a xa xali saraxaraliin fɛma. \v 12 Saraxaraliin xa a saren fala, xa suben fan, hanma a mi fan. A na saren naxan fala, a bata lu na ma. \v 13 Xa a kanna waxi suben xunba feni, a xa a ɲɔxɔn fi a yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari.” \p \v 14 “Xa muxuna nde a banxin fi Alatala ma, saraxaraliin xa a saren fala, xa a fan hanma a mi fan. A na naxan fala, a bata lu na ma. \v 15 Xa a kanna waxi a xunba feni, a xa a ɲɔxɔn fi a yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari. Banxin yi xɛtɛ a kanna ma.” \p \v 16 “Xa muxuna nde a xɛɛn fi Alatala ma, a saren xa fala fata sansiin yatɛn na naxan xuyɛ a ma. Malo bɛnbɛli gbee saxan xuyɛ bɔxɔn naxan ma, na lanma gbeti gbanan tonge suulun nan ma. \v 17 Xa xɛɛn fixi Xɔrɔya Ɲɛɛn nin, a saren luma na kii nin. \v 18 Xa xɛɛn fixi Xɔrɔya Ɲɛɛn xanbin nin, saraxaraliin xa ɲɛɛne yatɛ naxan luxi benun Xɔrɔya Ɲɛɛ famatɔna, a yi nde ba xɛɛn saren na. \v 19 Xa xɛɛ kanna waxi a xunba feni, a xa a ɲɔxɔn fi, a yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari, xɛɛn yi xɛtɛ a kanna ma. \v 20 Xa a mi xɛɛn xunba, a yi a mati muxu gbɛtɛ ma, a mi fa nɔɛ a xunbɛ. \v 21 Xɛɛn na yɛba Xɔrɔya Ɲɛɛni, a bata rasariɲan, a so Alatala yii kiseen na habadan! A findima saraxaraline gbeen nan na. \v 22 Xa muxuna nde xɛɛn fi Alatala ma a naxan saraxi, naxan mi yi a kɛɛni, \v 23 saraxaraliin xa a saren fala fata ɲɛɛne yatɛn na naxanye luxi benun Xɔrɔya Ɲɛɛna. Na kanna xa a saren fi na lɔxɔ yɛtɛni. A sariɲan Alatala yɛtagi. \v 24 Xɛɛn naxɛtɛma a kari singen ma nɛn Xɔrɔya Ɲɛɛni, a sara naxan ma, naxan gbee yi a ra nun. \v 25 Na sarene birin falama nɛn fata yire sariɲanxin gbeti gbananna ra, naxan lanxi garamu fu ma.” \p \v 26 “Muxu yo nama a xuruse dii singen fi Alatala ma na kiini, amasɔtɔ Alatala nan gbee dii singene birin na hali ba na feen na. Ɲinge ba, yɛxɛɛ ba, Alatala nan gbee e birin na. \v 27 Xa a findi sube haramuxin dii singen na, a kanna nɔɛ a xunbɛ nɛn. A xa a ɲɔxɔn fi, a yi yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari. Xa a mi a xunba, a xa a mati a sare falaxin na.” \p \v 28 “Koni, muxun na sese fi Alatala ma habadanni, muxu ba, xuruse ba, a kɛɛ xɛɛn ba, na sese mi sarɛ, a mi xunbɛ. Naxan yo na fi a ma habadanni, na bata sariɲan a xa fefe. \v 29 Hali a findi muxun na naxan fixi Ala ma habadanni, a mi nɔɛ xunbɛ, ɛ xa a faxa.” \p \v 30 “Alatala nan gbee bɔxɔn bogiseene birin yaganna ra. A na keli xɛɛn ma hanma langan kui, a sariɲan Alatala yɛtagi. \v 31 Xa muxuna nde waxi a yaganna yirena nde xunba feni, fɔ a xa a ɲɔxɔn fi, a yi na yiren yaganna dɔxɔɲa ma firin sa a fari. \v 32 Alatala nan gbee xuruseene birin yaganna ra, a xurin nun a xungbena. Xuruseene na yatɛ, Alatala nan gbee e fudene ra. \v 33 Xuruseene mi yɛbama a faɲin nun a kobin na. Xuruseen nama masara gbɛtɛ ra. Xa a na liga e firinna birin nasariɲanma nɛn, e mi nɔɛ xunbɛ.” \b \p \v 34 Alatala na yamarine nan so Musa yii Isirayila kaane xa Sinayi geyaan fari.