\id JER \ide UTF-8 \h Nabi Yeremi Sora \toc1 Nabi Yeremi Alaa Falan Naxan Sɛbɛ \toc2 Yeremi \mt1 Yeremi \mt2 Nabi Yeremi Alaa Falan Naxan Sɛbɛ \ip Nabi Yeremi keden peen nan tin Alaa fala xɔdɛxɛne raliyɛ yamaan ma a waxatini Yerusalɛn yi, hali muxune birin to keli a xili ma. Yeremi mɔn yi foningeyani waxatin naxan yi, Ala yi a findi a fala raliin na Yerusalɛn taani (Yeremi 1.4-9) fɔ ɲɛɛ kɛmɛ sennin ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun sennin ɲɔxɔn benun Marigi Yesu xa bari waxatin naxan yi, Yuda mangan Yosiyaa mangayaan waxatini. A lu nɛn na wanli ɲɛɛ tonge naanin bun ma. Na waxatine yi lu sigɛ xɔdɛxɛ. \ip Asiriya kaane nan sɛnbɛ yi gbo na rabilinna siyane birin xa nun. Koni, Yeremi waxatini, e yi e gi fɔlɔ Babilɔn kaane sɛnbɛn bun. Yuda mangan Yosiya fan kata na nin, a yi Isirayila yamanan yire fonna ndee tongo yaxune bata yi dɛnaxanye suxu yɛngɛni nun. Koni ɲɛɛ kɛmɛ sennin ɲɛɛ solomanaanin benun Marigi Yesu xa bari, Misiran mangan sofa ganla nde rasiga nɛn Asiriya yamanan malideni Babilɔn kaane yɛngɛdeni. Yosiya to wa ne yɛngɛ feni, e yi a faxa. (Taruxune Firinden 35.20-24) Misiran kaane yi Yosiyaa dii xɛmɛn xali, e yi Yehoyakimi findi mangan na a funfuni. (Taruxune Firinden 36.4-5) Ɲɛɛ kɛmɛ suulun ɲɛɛ tonge solomanaanin e nun solofere benun Marigi Yesu xa bari, Babilɔn kaane yi fa Yerusalɛn taan yɛngɛdeni, e yi yamaan fɔxɔ kedenna suxu, e siga e ra e nun e mangan Yoyakin, naxan yi baxi tideni a baba Yehoyakimi funfuni. (Mangane Firinden 24.10-12) E yi Sedeki findi Yuda mangan na. Manga kobi sɛnbɛtare kanna nan yi a ra. Dɔnxɛn na, a yi a yɛtɛ lu murutɛni Babilɔn kaane xili ma. (Taruxune Firinden 36.13) Na feen yi ɲaxu ayi. Babilɔn mangana ganla yi Yerusalɛn taan nabilin ɲɛɛ keden benun e xa taan suxu yɛngɛni, ɲɛɛ kɛmɛ suulun ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ e nun solofere benun Marigi Yesu xa bari. E yi Manga Sedeki suxu, e yi Ala Batu Banxin gan, e siga yamaan muxu kɛndɛne ra e yii konyiyani. (Taruxune Firinden 36.17-21) \ip Babilɔn kaane yi Gedali dɔxɔ yamana kanna ra, koni e keli xanbini mɛnni, muxune yi a faxa. Yuda muxu mafutuxuluxine yi e gi, e sa dɔxɔ Misiran yamanani. Ne yi Nabi Yeremi xali e xɔn, a sa faxa mɛnni. \ip Nabi Yeremi a kawandini, a yamaan nakolon nɛn a fɔ e xa xɛtɛ Ala ma alogo e xa tanga gbalon ma. Yamaan yi lu e sɛ Misiran kaane fari alogo e xa e mali Babilɔn kaane yɛngɛdeni. Nabi Yeremi yi a fala, a e mi lan e xa na liga, fɔ e xa tin Babilɔn mangane nɔɔn nan ma e yulubin saranna ra. Na ma, e yi a fala a Yeremi bata sa yaxune fari, e yi a ɲaxankata. Anu, a yi a yamaan xanuxi han! A a dunuɲa yi gidin liga na fe firinna tɔrɔyaan kui, Ala xɛraya xɔdɛxɛn naxan so a yii, e nun xanuntenyaan naxan yi a bɔɲɛni lan a yama tɔrɔxin ma. Na nan a liga, a yi lu a mawugɛ Ala xa. Na feen sɛbɛxi Yeremi 11.18 han 12.6 e nun 15.10-21 nun 17.14-18 nun 18.18-23 nun 20.7-18 kui. \ip Koni ba a yamaan halagi feen na a naxan toxi fɛ e tinxintareyana fe ra, a mɔn marakisina nde toma e yɛɛ ra, naxan findixi layiri nɛnɛn na naxan mɔn sa xidima e nun Ala tagi. (Yeremi 31) Marigi Yesu layiri nɛnɛn nan ma fe falaxi nayi fayida ɲɛɛ kɛmɛ sennin benun a xa bari. Na feen sɛbɛxi Heburune 8.8-12 kui. \ip Yeremi sora 2 han a mɔxɔɲɛn nun naanindeni, nabina kawandine fɛsɛfɛsɛxi mɛnne nin. Yeremi sora 25 fɔlɔn na, Yeremi a kawandine fala yisoxin sɛbɛxi mɛnna nin. Sora 26 han a tonge naanin nun suulundeni, ne Yeremi a taruxuna ndee sɛbɛxi. Sora 46 han a tonge suulun nun kedendeni, ne kawandin nan bama lan siya xɔɲɛne ma. Sora tonge suulun nun firinden findixi taruxun nan na, lan Yerusalɛn suxu feen nun a kala feen ma. \ip Marigi Yesu misalixi kawandi ba tinxinxi ɲaxankataxin Yeremi nan ma. (Matiyu 16.14) Marigi Yesu nan a falaxi a Nabi Yeremi layiri nɛnɛn naxan ma fe falaxi, a a tan nan na falan nakamalima, a yi na layiri nɛnɛn xidi a yɛtɛ wunla xɔn. Na feen sɛbɛxi Luka 22.20 nun Kɔrɛnti Singena 11.25 kui. \c 1 \p \v 1 Yeremi a falan ni ito ra, Xiliki a dii xɛmɛna, saraxaralina nde Anatɔti taani Bunyamin yamanani. \p \v 2 Alatala falan ti nɛn a xa Yuda mangana Amɔn ma dii xɛmɛn Yosiyaa mangayaan ɲɛɛ fu nun saxandeni. \v 3 A mɔn yi falan ti a xa Yuda mangan Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan waxatini han Yosiyaa dii xɛmɛn Sedeki a mangayaan ɲɛɛ fu nun kedenden kike suulundeni. Yerusalɛn kaane suxu waxatin nan yi na ra. \s Nabi Yeremi xili fena Ala xɔn \p \v 4 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, \q \v 5 “Benun i nga xa fudikan i ra, \q n yi i kolon. \q Benun a xa i bari, \q n bata yi i sugandi, \q n bata yi i findi nabiin na siyane xa.” \p \v 6 N yi a yabi, n naxa, “Ee! Marigina, Alatala! N mi fatan falan tiyɛ, bayo banxulan ɲɔrɛn nan n na.” \v 7 Alatala yi a fala n xa, a naxa, \q “I nama a fala, \q ‘Banxulan ɲɔrɛn nan n na’ \q bayo i sigama nɛn muxune birin ma, \q n na i rasigama naxanye ma, \q n na naxan yo fala i xa, \q i yi na fala. \q \v 8 I nama gaxu e yɛɛ ra, \q amasɔtɔ, n na i fɔxɔ ra, \q n ni i xunbama nɛn.” \q Alatalaa falan nan na ra. \p \v 9 Na xanbi ra, Alatala yi a yiin sa n dɛɛn ma. Alatala yi a fala n xa, a naxa, “N bata n ma falan sa i dɛ. \v 10 N bata i dɔxɔ siyane nun mangane xun na to, alogo i xa e fe kala, i e rabira, i e halagi, i e raxɔri, i mɔn yi e ti, i yi e xɔn bitin.” \p \v 11 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, “Yeremi, i nanse toma?” N yi a yabi, n naxa, “N na Amandi wudi yiin nan toma.” \f + \fr 1.11\fr* \fk Amandi wudin\fk* xinla bunna nɛɛn fa fala “I yengi dɔxɔ a xɔn.”\f* \v 12 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, “I bata a to ki faɲi, bayo n yengi n ma falan xɔn, n yi a rakamali.” \v 13 Alatala mɔn yi falan ti n xa, a naxa, “I nanse toma?” N yi a yabi, n naxa, “N tunden nan toma a raminɛ sogeteden kɔmɛnna binni.” \v 14 Alatala yi a fala n xa, a naxa, \q “Gbalon sa kelima kɔmɛnna binna nin, \q siga yamanan birin yi. \q \v 15 Bayo n fama nɛn kɔmɛnna binna yamanane birin maxilideni, \q e yi fa, \q e birin yi fa e manga gbɛdɛne dɔxɔ Yerusalɛn so dɛɛne ra, \q taan makantan yinne nun Yuda taane birin xili ma,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 16 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “N na e makitima nɛn, \q lan e fe ɲaxine birin ma, \q bayo e bata n nabeɲin, \q e yi wusulanna gan ala gbɛtɛne xa, \q e yi e xinbi sin e ala rafalaxine bun. \q \v 17 I tan xa keli, i tagi xidi, \q n yamarin naxanye birin soxi i yii, \q i yi ne birin nali e ma. \q I nama gaxu e yɛɛ ra, \q alogo n nama i ragaxu e yɛɛ ra. \q \v 18 Fɔlɔ to ma, \q n bata i dɔxɔ yamanan birin xun na \q alo taa makantanxina, \q alo wure sɛnbɛtɛnna, \q alo yinna sula daxina, \q Yuda mangane nun a kuntigine nun \q saraxaraline nun yamanan muxune birin xili ma. \q \v 19 E i yɛngɛma nɛn, koni e mi i nɔma, \q bayo n ni i fɔxɔ ra, n yi i kantan,” \q Alatalaa falan nan na ra. \c 2 \s Isirayila yamana fe ɲaxina \p \v 1 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, \q \v 2 “Sa falani ito ti Yerusalɛn kaane xa, \q i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, \q a naxa: N bata n miri ɛ ma \q ɛ yi kii naxan yi ɛ foningeyaan xanuntenyani. \q N yi rafan ɛ ma alo ɲaxalandi futuxina. \q Ɛ yi bira n fɔxɔ ra tonbonni, \q ɛ yi n fɔxɔ ra bɔxɔ xareni. \q \v 3 Isirayila kaane yi rasariɲanxi Alatala xa. \q E yi findixi a se bogi singen nan na, \q naxan yo na yi e don, \q na feen yi saran e ra, \q gbalon yi godo na kanna ma.’ ” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 4 Ɛ tuli mati Alatalaa falan na, \q Yaxuba yixɛtɛne, \q ɛ tan, Isirayila yamaan denbayane birin! \q \v 5 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Ɛ benbane tinxintareyaan mundun toxi n yi, \q naxan a ligaxi \q e yi makuya n na? \q E biraxi suxure fufafune fɔxɔ ra, \q e yɛtɛɛn yi findi fufafune ra. \q \v 6 E mi a fala, e naxa, \q ‘Alatala minɛn? \q A bata nxu ramini Misiran yi, \q a fa nxu ra tonbonni, \q bɔxɔ xaren folon gbo dɛnaxan yi, \q naxan luma tuletareyaan nun dimi gbeeni, \q muxu yo mi danguma dɛnaxan yi, \q muxu yo mi dɔxi dɛnaxan yi.’ \q \v 7 N bata fa ɛ ra yamana faɲini \q alogo ɛ xa wudi bogi faɲine don. \q Koni, ɛ bata fa, \q ɛ fa n ma yamanan naxɔsi \q ɛ yi n kɛɛn findi se xɔsixin na. \q \v 8 Saraxaraline mi a fala, \q e naxa, ‘Alatala minɛn?’ \q Sariya kanne fan mi n kolon, \q kuntigine murutɛxi n xili ma, \q nabine yi lu Baali a fe falɛ, \q e biraxi suxure fufafune fɔxɔ ra. \q \v 9 Nanara, n mɔn ɛ makitima nɛn, \q n yi ɛ mamandenne makiti.” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 10 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “Ɛ siga fɔxɔ ige tagi bɔxɔn Sipiri yi, \q ɛ sa a mato! \q Ɛ xɛrane rasiga Kedari bɔnsɔnna yamanani, \q e xa sa na rakɔrɔsi ki faɲi, \q ɛ a mato xa na fe sifan ligama na! \q \v 11 Yamana nde a alane masaraxi ba? \q Hali e to mi findixi ala kɛndɛne ra. \q Koni, n ma yamaan tan bata a binyen masara \q suxure fufafune ra. \q \v 12 Kore xɔnna xa sunu \q lan na ma, \q a xa kutun, a yi xara.” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 13 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “N ma yamaan bata yulubi firin tongo. \q E bata e mɛ n na, \q n tan naxan findixi siimaya ige tigin na, \q e yi sa e gbee ige ramaradene rafala, \q naxanye yibɔxi, e minima. \q \v 14 Isirayila kaane bata findi konyine ra iki ba? \q Hanma e barixi konyiyaan nin ba? \q Nanfera e findixi se tongo daxine ra? \q \v 15 Yatane kelima e xili ma, \q e wurundunma e xili ma, \q e yi e bɔxɔn naxɔri, \q muxu mi fa e taa ganxine yi sɔnɔn. \q \v 16 Hali Nofi kaane nun Tapanese kaane nɔɔn sɔtɔma ɛ xun na. \q \v 17 Na birin mi ligaxi ɛ ra naxi ba, \q bayo ɛ bata ɛ mɛ Alatala ra, ɛ Ala, \q a yi ɛ tima kira faɲin xɔn ma waxatin naxan yɛtɛ yi? \q \v 18 Ɛ fa sigan nanfera Misiran yi iki? \q Ɛ sigama Nila baa igen nan mindeyi? \q Ɛ sigan nanfera Asiriya yi? \q Ɛ sigama Efirati baa igen nan mindeyi ba? \q \v 19 Ɛ saren xa fi ɛ fe ɲaxin na, \q ɛ yanfantenyaan yi xɛtɛ ɛ ma. \q Ɛ a mato! \q Ɛ yi a kolon a fe ɲaxin na ra, \q naxan xɔlɔ ɛ ra. \q Ɛ bata ɛ mɛ Alatala ra, ɛ Ala, \q gaxu yo mi lu ɛ yi n tan yɛɛ ra.” \q Marigina Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan nan na ra. \b \q \v 20 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “To mi na ra, \q ɛ murutɛxi n xili ma, \q ɛ yi en tagin kala, \q ɛ yi a fala, ɛ naxa, \q ‘Nxu bata mini konyiyani!’ \q Ɛ yi suxurene batu geya matexine birin fari, \q e nun wudi gbeene birin bun! \q Na luxi nɛn \q alo yalunyana Ala yɛɛ ra yi.\f + \fr 2.20\fr* Suxure batun luxi alo \fk yalunyana\fk* bayo Ala nun a yamaan bata layirin xidi alo futun xidima kii naxan yi. Na kui, Ala a yamaan masuxuma alo xɛmɛna a ɲaxanla masuxuma kii naxan yi. A yamaan na se gbɛtɛ batu ba Ala ra, e bata a yanfa nayi alo ɲaxanla na a xɛmɛn yanfa yalunyaan xɔn.\f* \q \v 21 N bata yi ɛ rasabati \q alo manpa bili faɲin naxan kɛndɛ. \q Nanfera ɛ masaraxi, \q ɛ findi manpa bili kalaxin na? \q \v 22 Hali ɛ ɛ maxa libin na, \q ɛ yi ɛ maxa safun wuyaxi ra, \q ɛ hakɛne luma nɛn n yɛtagi.” \q Marigina Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 23 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “Nanfera ɛ a falama, ɛ naxa, \q ‘N mi xɔsixi, n mi Baali batuxi?’ \q Ɛ funfune mato lanbanni, \q ɛ xa a kolon ɛ naxan nabaxi, \q alo ɲɔgɔmɛn naxan a masiga tima na xun xɔn. \q \v 24 Ɛ luxi nɛn alo burunna sofali gilɛn \q naxan darixi tonbonna ra naxan sigama \q alogo e nun a xɛmɛne xa sa kafu. \q Nde nɔɛ a raxɛtɛ? \q Naxanye birin a fenma, \q ne nama e yɛtɛ yixadan, \q bayo e a toma nɛn a waxatini. \q \v 25 Ɛ a liga ɛ yeren ma, \q alogo ɛ nama xadan, \q ɛ san yigenla yi lu, \q min xɔnla yi ɛ suxu! \q Koni ɛ yi a fala, \q ɛ naxa, ‘A mi lanɲɛ! \q Bayo ala xɔɲɛne rafan nxu ma, \q nxu waxi bira feni e fɔxɔ ra.’ \b \q \v 26 Isirayila yamaan yagixi, \q alo muɲaden na suxu a yagi, \q e nun e mangane nun e kuntigine \q nun e saraxaraline nun e nabine, \q \v 27 e tan naxanye a falama wudin ma, \q e naxa, ‘Nxu fafe nan i ra!’ \q E a fala gɛmɛn xa, e naxa, \q ‘I tan nan nxu barixi!’ \q E bata e xun xanbi so n yi, \q e mi e yɛtagin tixi n xa, \q koni, e nɛma tɔrɔni, \q e naxa, ‘Keli, i nxu mali!’ \b \q \v 28 Nayi, ɛ alane minɛn, \q ɛ naxanye rafalaxi ɛ yɛtɛ xa? \q E xa keli, \q xa e nɔɛ ɛ rakisɛ ɛ tɔrɔ waxatini! \q Yuda kaane, ɛ gbee alane wuya \q alo ɛ taane. \b \q \v 29 Nanfera ɛ ɛ mawugama n fari? \q Ɛ birin bata murutɛ n xili ma,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 30 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “N bata ɛ diine ratɔrɔn fuuni, \q e mi tinxi xurɛ, \q ɛ yɛtɛna silanfanna bata nabine faxa,\f + \fr 2.30\fr* \fk Silanfanna:\fk* Sofane yɛngɛso dɛgɛmana.\f* \q alo yatan naxan halagin tima. \q \v 31 Ɛ tan, iki muxune, \q ɛ Alatalaa falan yatɛ! \q N findi nɛn tonbonna ra Isirayila xa ba \q hanma dimi yamanana? \q Nanfera n ma yamana a falama, \q e naxa, ‘Nxu bata xɔrɔya, \q nxu mi waxi xɛtɛ feni i ma’? \q \v 32 Sungutunna ɲinanɲɛ a tunla sone ma ba? \q Ɲaxalandin ɲinanɲɛ a futu dugi tagi xidin ma ba? \q Anu, n ma yamaan bata ɲinan n xɔn \q xabu waxati xunkuye. \q \v 33 Ɛ fatan sigɛ ɛ yangane fendeni!\f + \fr 2.33\fr* Ɲaxanla a xɛmɛn yanfama a \fk yangane\fk* xɔn kii naxan yi, Isirayila kaane fan bata Ala yanfa e suxurene xɔn na kiini.\f* \q Hali ɲaxanla naxan ɲaxu e birin xa, \q ɛ mɔn nɔɛ na xaranɲɛ nɛn yanfantenyaan ma. \q \v 34 Sɔntare yiigelitɔne niin wunla bata sa ɛ dugi lenbene ma, \q ɛ naxanye faxaxi \q alo ɛ e lixi ɛ banxin dɛɛn kalɛ. \q Koni hali na birin, \q \v 35 ɛ naxa, \q ‘Sɔntaren nan nxu tan na! \q A xa ba xɔlɔxi nxu ma.’ \q Bayo, ɛ bata a fala \q a ɛ mi yulubi ligaxi, \q n na ɛ kitima nɛn. \q \v 36 Nanfera ɛ kiraan masarama xulɛn? \q Ɛ yagima nɛn Misiran kaane yɛɛ ra, \q alo ɛ yagixi Asiriya kaane yɛɛ ra kii naxan yi. \q \v 37 Ɛ minima nɛn mɛnna fan yi, \q ɛ yiine saxi ɛ xun ma yagini \q bayo naxanye ɛ malima, \q Alatala a mɛma nɛn ne ra, \q ɛ mi nɔɔn sɔtɔma e xɔn.” \c 3 \s Isirayilaa suxure batu feen luxi nɛn alo yalunyana \q \v 1 Ala yi a fala, a naxa, \q “Xa muxuna nde a mɛ a ɲaxanla ra, \q na ɲaxanla yi sa dɔxɔ xɛmɛ gbɛtɛ xɔn, \q na xɛmɛn mɔn na ɲaxanla fenɲɛ ba? \q Na mi findɛ fe xɔsixin na yamanani ba? \q Ɛ tan bata suxure wuyaxi batu, \q naxanye luxi n yɛɛ ra yi \q alo ɛ yangane, \q ɛ tan mɔn nɔɛ xɛtɛ n tan ma ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 2 A mɔn yi a fala, a naxa, \q “Ɛ yɛɛn ti geyane ra, \q yiren mundun na \q ɛ mi ala gbɛtɛne batuxi dɛnaxan yi? \q Ɛ yi dɔxi nɛn kira xunne ma \q alo ɲaxanla naxan a yangane legedenma, \q alo sigatine tonbonni. \q Ɛ bata yamanan naxɔsi \q ɛ fe ɲaxine nun ɛ yalunya suxurene xɔn. \q \v 3 Nayi, n mi tinxi tulen yi fa, \q ɲɛmɛn tulen mi faxi. \q Koni, ɛ yɛtagin luxi alo yalundena, \q ɛ tondima ɛ tiyɛ ɛ yagi feen na. \q \v 4 Iki, ɛ n xili, \q ɛ naxa, ‘N fafe! \q I tan nan yi nxu xɔyin na \q nxu dii ɲɔrɛ waxatini! \q \v 5 I luma xɔlɔxi nxu ma \q han waxatin mundun yi? \q I luyɛ xɔlɔxi ba han habadan?’ \q Ɛ yi na nan falama, \q koni, ɛ mɔn yi fe ɲaxin sifan birin ligama.” \s Isirayilaa tinxintareyaan nun Yudaa yanfantenyana \p \v 6 Alatala yi a fala n xa Manga Yosiyaa waxatini, a naxa, “I bata a to Isirayila kaane naxan ligaxi? E bata siga geyane birin fari e nun wudi gbeene birin bun, e sa kidene batu mɛnne yi alo yalunden naxan yanga wuyaxin suxi. \v 7 N yi laxi a ra nun, e yelin xanbini feni ito birin ligɛ, e xun xɛtɛma nɛn n ma. Koni, e mi e xun xɛtɛxi. Na ma, Isirayila magilɛn Yuda yanfantenna fan yi na to. \v 8 Hali n to n mɛxi Isirayila ra a yalunyane fe ra, n yi e ramɛ futu kala kɛdin so e yii, koni Yuda yanfantenna mi gaxuxi. Yuda kaane fan siga nɛn e sa suxurene batu alo yalunyana. \v 9 E yalunya kunfa gbeeni, Isirayila kaane bata yamanan naxɔsi, e yi yalunyaan liga e to e suxure gɛmɛ daxine nun e suxure wudi daxine batu. \v 10 Koni hali na birin, Yuda kaane mi e xun xɛtɛxi n ma e bɔɲɛn birin na, e yi wulen nan falama,” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 11 Alatala mɔn yi a fala n xa, a naxa, “Isirayilaa tinxintareyani, a tinxin dangu Yudaa yanfantenna xa. \v 12 Siga, i sa falani itoe ti sogeteden kɔmɛnna ma, i naxa, \q ‘Alatalaa falan ni ito ra. \q Isirayila tinxintarena, \q ɛ xun xɛtɛ! \q N mi fa ɲaxuma ɛ ra sɔnɔn, \q bayo n tinxin, \q n mi luma xɔlɔxi habadan. \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 13 Ɛ ti ɛ hakɛne ra tun, \q bayo ɛ murutɛxi Alatala nan xili ma, ɛ Ala. \q Ɛ yi ala xɔɲɛne batu wudi gbeene birin bun, \q ɛ mi ɛ tuli mati n na.’ ” \q Alatalaa falan nan na ra. \p \v 14 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Dii murutɛxine, ɛ xɛtɛ n ma, bayo n tan nan ɛ kanna ra. N muxu keden sugandima nɛn taana nde yi, n yi muxu firin sugandi denbayana nde yi, n siga ɛ ra Siyon taani. \v 15 N yi yɛɛratine so ɛ yii naxanye bɔɲɛn luxi alo n bɔɲɛna, e yi lu ɛ xun na xaxilimayaan nun fe kolonni.” \v 16 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Ɛ na wuya ayi waxatin naxan yi yamanani, Alatalaa Layiri Kankirana\f + \fk 3.16\fk* \fk Layiri Kankirana\fk* fe mɔn sɛbɛxi Xɔrɔyaan 25.10-22 kui.\f* fe mi fa falama na waxatini, muxune mi fa e mirima na ma sɔnɔn. A fe mi fa falama, a fe mi fa kolonma nayi, gbɛtɛye mi rafalama. \v 17 Na waxatini, a falama nɛn Yerusalɛn taan ma, a Alatalaa manga gbɛdɛna. Siyane birin fama nɛn a ma Alatala xinli Yerusalɛn yi. Nayi, e mi fa birama e bɔɲɛ yi fe ɲaxine fɔxɔ ra sɔnɔn e tengbesenyani.” \p \v 18 “Na lɔxɔne yi, Yuda muxune nun Isirayila yamaan sigan tima nɛn e bode xɔn. E birin mɔn yi fa sa keli sogeteden kɔmɛnna yamanani, e fa yamanani n dɛnaxan so e benbane yii e kɛɛn na.” \s Yamaan xɛtɛ fena \p \v 19 Ala mɔn yi a fala, \q a naxa, “N mirixi a ma a \q n xa ɛ yatɛ n ma diine ra, \q n yi bɔxɔ faɲin fi ɛ ma, \q dɛnaxan fan dangu siyane birin kɛɛn na. \q N yi laxi a ra \q a ɛ n xilima nɛn fafe, \q ɛ mi fa ɛ xun xanbi soma n yi. \q \v 20 Anu, ɛ bata n yanfa, \q ɛ tan Isirayila yamana \q alo ɲaxalan yalunxina a xɛmɛn yanfama kii naxan yi!” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 21 Ala mɔn yi a fala, a naxa, \q “Xuina nde minima geyane fari, \q Isirayila kaane mayandi xuine. \q E wugama bayo e bata kiraan beɲin, \q e bata ɲinan Alatala xɔn, e Ala. \q \v 22 Muxu murutɛxine, \q ɛ xun xɛtɛ, \q n na ɛ furene dandanma nɛn.” \b \p Muxune yi a yabi, e naxa, \q “Nxu tan ni i ra, nxu bata fa i ma, \q bayo i tan nan Alatala ra, nxɔ Ala. \q \v 23 Ɲɔndin na a ra, \q xuiin naxanye minima geyane ma kidene yi, \q wulen nan ne ra. \q Ɲɔndin na a ra, \q Isirayila marakisin sɔtɔma Alatala nan yii, nxɔ Ala. \q \v 24 Yagin bata nxu benbane wanla kala \q xabu nxu dii ɲɔrɛ waxatini, \q e nun e xuruse xunxurine nun e ɲingene \q nun e dii xɛmɛne nun e dii tɛmɛne. \q \v 25 Nxɔ yagin nan findixi nxu sa seen na, \q nxɔ marafɛyaan yi findi nxɔ bitinganna ra, \q bayo nxu bata yulubin sɔtɔ Alatala ra, nxɔ Ala, \q nxu nun nxu benbane, \q keli nxu dii ɲɔrɛ waxatin ma han to, \q nxu mi nxu tuli mati Alatala xuiin na, nxɔ Alaa.” \c 4 \q \v 1 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Isirayila kaane, \q xa ɛ xun xɛtɛ n ma, \q xa ɛ xɛtɛ n ma, \q xa ɛ ɛ suxurene ba n yɛtagi, \q xa ɛ ba sigɛ na xun xɔn, \q \v 2 xa ɛ kɔlɔ n tan habadan Alatala yi, \q ɲɔndin nun kiti kɛndɛn nun tinxinni, \q nayi, siyane duban sɔtɔma nɛn n tan Ala ra, \q e yi e kanba n yi.” \p \v 3 Amasɔtɔ Alatala ito nan falaxi Yuda bɔnsɔnna muxune nun Yerusalɛn kaane xa, a naxa, \q “Ɛ xɛ nɛnɛne sɛgɛ, \q ɛ nama sansiin si ɲanle tagi. \q \v 4 Ɛ kafiri bɔɲɛne xa sariɲan \q alo dɛnkɛlɛyataren na tubi Alatala ma, \q a banxulan, \q ɛ tan Yuda bɔnsɔnna muxune nun Yerusalɛn kaane, \q ɛ tubi \q alogo n ma xɔlɔn nama godo ɛ ma \q ɛ kɛwali ɲaxine fe ra \q alo tɛɛn naxan halagin tima \q naxan mi nɔɛ ratuyɛ.” \s Yaxune fama \q \v 5 “Ɛ falani ito rali Yuda yamanani, \q ɛ yi a rawanga Yerusalɛn taani, \q ɛ naxa, ‘Ɛ xɔtaan fe yamanan birin yi!’ \q Ɛ a fala ɛ xuini texin na, \q ɛ naxa, ‘Ɛ malan, en na en gi, \q sa so taa makantanxine yi!’ \q \v 6 Ɛ yɛngɛn taxamasenni te Siyon kaane xa! \q Ɛ gi, ɛ nama ɛ ti de! \q Bayo n gbalon nun halagi gbeen nafama nɛn \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma.” \q \v 7 Yatan bata mini a yinla ra! \q Muxun naxan yamanane halagima, \q na bata kiraan suxu. \q A bata mini a konni, \q a xa fa ɛ yamanan kala, \q a ɛ taane raxɔri, \q muxu yo mi fa lu e yi. \q \v 8 Nanara, ɛ kasa bɛnbɛli dugine so sununi, \q ɛ wuga, ɛ gbelegbele, \q bayo en mi tangama Alatalaa xɔlɔ gbeen ma. \b \q \v 9 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Na lɔxɔni, \q mangan nun kuntigine tunnaxɔlɔma e ma nɛn, \q saraxaraline yi yigitɛgɛ. \q Nabine yi kabɛ.” \b \q \v 10 Nayi, n yi a fala, n naxa, \q “Ee! Marigina, Alatala! \q I bata yamani ito nun Yerusalɛn kaane mayenden, \q i to a fala, i naxa, \q ‘Ɛ bɔɲɛ xunbenla sɔtɔma nɛn!’ \q Anu, silanfanna yitɔnxi \q nxu kɔɛ raxaba xinla ma.” \p \v 11 Na waxatini, Ala a falama nɛn yamani ito nun Yerusalɛn kaane xa, a naxa, \q “Foye wolonna fama n ma yamaan ma \q keli geyane ma tonbonni, \q a mi fama se fintandeni, \q a mi se yɛbama. \q \v 12 Foye gbeen nan a ra \q naxan sa kelixi mɛnni n ma yamarin bun. \q Iki, n tan nan kitin sama n ma yamaan xili ma.” \b \q \v 13 Yamaan naxa, “A mato! \q Yaxune nan itoe ra, \q e tema alo kundana! \q E yɛngɛ so wontorone fama \q alo wuluwunla. \q E soone xulun singbinna xa. \q Gbalona en xa, \q bayo en naxɔrimatɔɔn ni i ra!” \q \v 14 Ala naxa, “Yerusalɛn kaane, \q ɛ fe ɲaxin ba ɛ bɔɲɛni, \q alogo ɛ xa kisi! \q Ɛ miriya ɲaxine ramarama ɛ yi \q han waxatin mundun? \q \v 15 Bayo, falana nde fama \q sa keli fɔ Dan yamanani, \q a halagin nan ma fe ralima \q sa keli Efirami geyane fari. \q \v 16 Ɛ siyane rakolon ito ma, \q ɛ a fala Yerusalɛn kaane xa, ɛ naxa, \q Sofa ganla fama sa keli yire makuyeni, \q e xa fa fu taane ma. \q E yɛngɛ so sɔnxɔni tema Yuda taane xili ma. \q \v 17 E Yerusalɛn taan nabilinma nɛn yɛngɛni \q alo xɛ kantanne, \q bayo a bata murutɛ n xili ma.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 18 Ɛ sigati kiin nun ɛ kɛwanle saren nan na ra. \q Ɛ fe xɔlɛn ni ito ra, \q a xɔlɔ mumɛ! \q A soma nɛn fɔ ɛ bɔɲɛni. \s Yeremi a kuisanna lan gbalo famatɔɔn ma \q \v 19 N kuisanxi! N kuisanxi! \q N kutunma tɔrɔyaan ma. \q Kɔntɔfinla bata n bɔɲɛni li. \q N bɔɲɛn dinma, \q n mi nɔɛ n dundɛ! \q Bayo n bata xɔtaan fe xuiin mɛ, \q e nun yɛngɛ so sɔnxɔ xuine. \q \v 20 Fitina fena nde nɛma raliyɛ, \q gbɛtɛ sa fama, \q bayo halagin bata so yamanan birin yi. \q N ma bubune birin bata kala, \q e nun n ma banxine birin sanɲa ma kedenni. \q \v 21 N yɛngɛn taxamasenna toma singanxi \q han waxatin mundun yi? \q N xɔta xuiin mɛma \q han waxatin mundun yi? \b \q \v 22 Ala naxa, \q “Xaxilitarene nan n ma yamaan na, \q e mi n kolon. \q Dii kɔmɔne nan e ra, \q xaxili yo mi e ma. \q E fatan fe ɲaxin nan tun ligɛ, \q e mi a kolon fe faɲin nabama kii naxan yi.” \b \q \v 23 “N to n yɛɛn ti bɔxɔ xɔnna ra, \q a yitɔntareyaan nun a yigenla yi lu. \q N to n yɛɛn ti kore xɔnna ra, \q kɛnɛnna yi ɲan a yi. \q \v 24 N to n yɛɛn ti geyane ra, \q e yi xuruxurun \q yire matexine birin yi yimaxa. \q \v 25 N to n yɛɛn ti e ra, \q muxu yo mi fa lu na, \q xɔline birin yi e gi. \q \v 26 N to n yɛɛn ti yamana sabatixin na, \q a yi findi tonbonna ra, \q a taane birin kalaxin yi lu \q n tan Alatala fitinaxin yɛɛ ra \q n ma xɔlɔna fe ra.” \b \q \v 27 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Yamanan birin kalama nɛn, \q koni n mi ɛ raxɔrima. \q \v 28 Na ma, bɔxɔ xɔnna sunuma nɛn, \q kore xɔnna fan yi yifɔrɔ, \q bayo n na a fala nɛn, \q n mi fa nimisama. \q N bata a feen nagidi, \q n mi fa xɛtɛma a fɔxɔ ra.” \s Yerusalɛn luma nɛn halagin bun \q \v 29 Taan muxune birin e gima nɛn \q soo ragine nun xalimakuli wonle fa xuiin bun, \q muxuna ndee yi sa e luxun ɲansanne yi, \q ndee yi so gɛmɛ gbeene longonna ra, \q taan nabeɲinxin yi lu a yɛtɛ ma. \q Muxu yo mi fa luma a yi. \q \v 30 Ɛ tan naxan ma taa kalaxi, \q ɛ fa nanse ligama? \q Ɛ fa dugi mamiloxine ragodɛ ɛ ma ba, \q ɛ yi xɛma maxidi seene so, \q ɛ ɛ yɛtagine yitɔn? \q Siyaan naxanye yi ɛ rakunfama \q alo ɛ yangane, \q ɛ mi fa rafan ne ma! \q E waxi ɛ faxa feni. \q \v 31 Bayo, n gbelegbele xuina nde mɛma \q alo ɲaxanla nɛma dii barini, \q e nun kutun xuina \q alo ɲaxanla nɛma a dii singen barɛ. \q Siyon kaane nan xui ne ra, \q e kutunma, \q e yiine yibandunma, \q e yi a fala, e naxa, \q “Gbalona nxu xa! \q Muxu faxane nxu niin bamatɔɔn ni i ra.” \c 5 \s Mayifuna Yerusalɛn yi \q \v 1 “Siga Yerusalɛn kirane xɔn, \q i a rakɔrɔsi ki faɲi, \q i a feene fɛsɛfɛsɛ. \q I a yirene birin yito. \q Xa i muxu keden peen to \q naxan tinxinna nun ɲɔndin fɔxɔ ra, \q n diɲama nɛn Yerusalɛn kaane ma na yi. \q \v 2 Hali e na a fala, e naxa, \q ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi!’ \q e kɔlɔma wulen nan fari.” \q \v 3 Alatala, i mi lannaya muxun xan fenma ba? \q I bata e ɲaxankata, \q koni e mi fe kolonxi ayi, \q i wa nɛn e raxɔri feni, \q koni e mi xurun sɔtɔxi na yi. \q E yɛ xɔdɔxɔ alo fanyena, \q e tondi e xun xɛtɛ i ma. \q \v 4 N yi n miri, n naxa, \q “Yiigelitɔne nan ne ra, \q e feene ligama xaxilitareyaan nin, \q bayo e mi Alatalaa kiraan \q nun e Alaa kiti saxine kolon. \q \v 5 N sigama nɛn yɛɛratine fɛma, \q n sa falan ti ne xa. \q E tan Alatalaa kiraan kolon, \q e nun Alaa kiti saxine.” \q Koni, a li, \q e tan fan birin bata murutɛ Ala ma, \q e tondi xurɛ a bun. \q \v 6 Nanara, yatan minima fɔtɔnni, \q a fu e ma. \q Kankon kelima burunna ra, \q a yi e yibɔ. \q Ɲarin dɔxɔma e yɛɛ ra e taane dɛxɔn, \q alogo naxan yo na mini, \q a yi na yibɔ a dungi dungin na. \q Bayo, muxuni itoe Ala matandin bata gbo ayi, \q e yanfantenyaan bata radangu ayi. \b \q \v 7 Ala yi a fala, a naxa, \q “N diɲama ɛ ma di nayi? \q Ɛ diine bata e mɛ n na, \q e yi e kɔlɔ alane yi \q naxanye mi ala yo ra. \q N tan nan yi e balon soma e yii, \q koni e yi yalunyaan naba, \q e birin yi e gi \q siga yalundene banxine yi. \q \v 8 E luxi nɛn alo soo xɛmɛ kɛndɛna, \q a nɛma wugɛ a gilɛɛn fɔxɔ ra, \q birin a lanfana ɲaxanla fɔxɔ ra. \q \v 9 N mi lan n xa e saran na fe sifane ra ba? \q N mi n gbeen ɲɔxɛ na yama sifan na ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 10 “Ɛ te e nakɔ sansanne ra, \q ɛ yi e rabira, \q koni ɛ nama e raxɔri! \q Ɛ wudi yiine ba e binle ma, \q bayo Alatala gbee mi fa e ra. \q \v 11 Bayo, Yuda yamaan nun Isirayila yamaan bata n yanfa mumɛ!” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 12 E bata e mɛ Alatala ra, \q e yi a fala, e naxa, \q “A mi na! \q Tɔrɔn mi fa fama en ma sɔnɔn, \q En mi fa yɛngɛn toma, \q en mi kamɛma. \q \v 13 Foyen nan tun nabine ra, \q Ala mi falan tima e xɔn. \q Nayi, e naxan falama, \q na xa e tan nan sɔtɔ.” \b \q \v 14 Nanara, Alatala, \q Ala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, \q a naxa, “Bayo ɛ bata na falan ti, \q n bata n ma falan sa i tan Yeremi dɛ, \q falan naxan luxi alo tɛɛna, \q yamani ito findima yegen nan na, \q na tɛɛn naxan ganma.” \q \v 15 Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Ɛ tan Isirayila yamana, \q n siyana nde rafama nɛn ɛ xili ma \q sa keli yire makuyeni, \q siya barakaxin nan a ra, \q naxan na yi xabu waxati xunkuye, \q ɛ mi naxan xui mɛma, \q ɛ mi naxan ma falan yɛɛ toma. \q \v 16 E xalimakunle faxan tima han! \q E muxune birin findixi sofa wɛkilɛxine nan na. \q \v 17 E fama ɛ se xabaxine nun ɛ donseene birin naxɔrideni nɛn, \q e nun ɛ dii xɛmɛne nun ɛ dii tɛmɛne, \q e nun ɛ xuruse xunxurine nun a xungbene, \q e nun ɛ manpa binle\f + \fr 5.17 \fr*\ft Wudi binla nde na yi, mɛn kaane naxanye sima, e yi naxanye bogi yitɔnma alo manpana e gbee kiini.\ft*\f* nun ɛ xɔdɛ binle. \q E yi ɛ taa makantanxine kala yɛngɛni \q ɛ yigi saxi taan naxanye yi.” \p \v 18 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Koni hali na waxatini, n mi ɛ raxɔrima fefe. \v 19 Nayi, muxune na maxɔdinna ti, e naxa, ‘Nanfera, Alatala, en ma Ala ito birin ligama en na?’ I tan Yeremi yi e yabi, i naxa, ‘Bayo ɛ bata ɛ mɛ a ra. Ɛ yi ala xɔɲɛne batu ɛ yamanani. Nayi, ɛ sa walima nɛn xɔɲɛne xa yamana gbɛtɛni dɛnaxan mi findixi ɛ konna ra.’ ” \s Yamana murutɛna fe \q \v 20 “Ɛ ito fala Yaxuba bɔnsɔnna muxune xa, \q ɛ a fala Yuda yamanani, ɛ naxa, \q \v 21 Ɛ tuli mati ito ra, \q ɛ tan yama xaxilitaren miritarena! \q Ɛ yɛɛne na, \q koni ɛ mi sese toma! \q Ɛ tunle na, \q koni ɛ mi sese mɛma! \q \v 22 Alatalaa falan ni ito ra. \q Ɛ mi gaxuma n yɛɛ ra ba? \q Ɛ mi xuruxurunɲɛ gaxuni n yɛtagi ba? \q N tan nan baan ɲɛmɛnsinna findixi fɔxɔ igen danna ra, \q a mi nɔɛ naxan yigidɛ habadan. \q A walanne tema, \q koni e mi a nɔɛ, \q e xuxu xuiin minima, \q koni e mi danguma a ra. \q \v 23 Koni yamani ito muxune tengbesen, \q e murutɛxi e bɔɲɛni, \q e xun xanbi so, e siga. \q \v 24 E mi e mirima, e naxa, \q ‘En xa gaxu Alatala yɛɛ ra, \q en ma Ala, \q naxan tulen nafama a waxatini, \q tule singen nun tule dɔnxɛna, \q naxan se xaba waxatine ragidixi en xa.’ \q \v 25 Ɛ hakɛne nan ne baxi e kiini. \q Ɛ yulubine yi ɛ munanfanna kala. \b \q \v 26 Bayo muxu ɲaxine n ma yamaan yɛ, \q alo xɔli suxun naxanye xɔline mamɛlɛnma, \q e lutine ratima muxune yɛɛ ra. \q \v 27 E banxine rafexi muxune se kansunxine ra \q alo xɔli suxun xɔli sa seen nafema kii naxan yi. \q E findixi sɛnbɛmane nun nafulu kanne ra na kii nin. \q \v 28 E fatin bata fanɲɛ ayi, \q e tuyanxi. \q Dan yo mi e fe ɲaxine ma. \q E mi kiridine xun mafalama kitini. \q E nafunla sɔtɔma tun! \q E mi tɔrɔ muxune xun mayɛngɛ kitine bolonma. \q \v 29 N mi lan \q n xa e saran na fe sifane ra ba? \q N mi n gbeen ɲɔxɛ na yama sifan na ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 30 “Fe ɲaxin bata so yamanani \q naxan magaxu mumɛ! \q \v 31 Nabine wule nabiya falane nan tima. \q Saraxaraline nɔyaan ligama e yɛtɛ sɛnbɛn nan xɔn. \q Anu, a rafan n ma yamaan ma na kiini. \q Koni a raɲanna na a li, \q ɛ nanse ligama nayi?” \c 6 \s Gbalon Yerusalɛn xili ma \q \v 1 Bunyamin bɔnsɔnna muxune, ɛ gi! \q Ɛ keli Yerusalɛn yi! \q Ɛ xɔtaan fe Tekowa taani! \q Ɛ yɛngɛn taxamasenni te Beti-Hakeremi taani! \q Bayo, gbalo gbeen fama \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma, \q halagi magaxuxin na a ra. \q \v 2 Siyon taan naxan tofan, \q a rayabu, \q n na raxɔrima nɛn! \q \v 3 Sofa ganla fama a ma nɛn \q alo xuruse rabane nun e xuruseene, \q e yi e bubune ti a rabilinni, \q e birin yi lu e konna kantanɲɛ. \q \v 4 E yi a fala, e naxa, \q “Ɛ keli, ɛ a yɛngɛ feni tɔn! \q Ɛ keli, en na a yɛngɛ yanyin nan na! \q Anu, sogen bata godo fɔlɔ. \q Ɲinbanna bata a li, \q nininne bata siga fɔlɔ iki. \q \v 5 Nanara, ɛ keli, \q en na a yɛngɛ kɔɛɛn na. \q En sa a banxi faɲine kala.” \b \q \v 6 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, \q a naxa, “Ɛ wudine sɛgɛ, \q ɛ gbingbinne rate \q Yerusalɛn taan makantan yinna xɔn.\f + \fr 6.6\fr* Yaxune yi tema taan makantan yinna xuntagi \fk gbingbinni\fk* itoe nan xɔn, e taan yɛngɛ.\f* \q Taani ito lan a kɛwanle yi saran a ra, \q bayo muxu ɲaxankatanxine bata gbo ayi taani. \q \v 7 Fe ɲaxine minima taani ito yi \q alo igen minima xɔɲinna ra kii naxan yi. \q Fala yo mi mɛma a yi \q fɔ gbalo feene nun halagi feene. \q N na a tɔrɔn nun a furene nan tun toma n yɛtagi. \q \v 8 Yerusalɛn kaane, \q ɛ a liga ɛ yeren ma, \q alogo n nama n masiga ɛ ra, \q n yi ɛ konna findi bɔxɔ rabeɲinxin na, \q muxe mi nɔɛ dɔxɛ dɛnaxan yi.” \s Yamaan naxan mi a tuli matiyɛ \q \v 9 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “E Isirayila yamaan muxu dɔnxɛne tongo ma nɛn \q alo manpa bogi tɔnsɔnne na makentun. \q Ɛ mɔn xa dangu ndee suxɛ \q alo se bogi malanne na xɛtɛ nakɔɔn yirena nde ma.” \b \q \v 10 N falan tima nde xa? \q N na ndee rakolonma \q alogo e xa e tuli mati n na? \q Dɛnkɛlɛyatare tunle nan e ma, \q e mi nɔɛ falan mɛ. \q Alatalaa falan luxi nɛn e xa \q alo konbina, \q e mi e rafan fe yo toma a yi. \q \v 11 Koni n tan bɔɲɛn bata rafe Alatalaa xɔlɔn na, \q n mi fa nɔɛ a ramarɛ. \b \q Ala naxa, \q “N ma xɔlɔn xuya diine ma kiraan xɔn, \q e nun foningen naxanye malanxi na yi. \q Xɛmɛne nun ɲaxanle birin suxuma nɛn e bode xɔn, \q e nun fonne nun muxu kɔbɔkɔbɔxine. \q \v 12 E banxine yi findi muxu gbɛtɛye gbeene ra, \q e nun e xɛɛne nun e ɲaxanle, \q n na keli yamanan muxune xili ma waxatin naxan yi.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 13 “Bayo keli muxudin ma \q han muxu gbeene, \q e birin kunfaxi e tɔnɔn nan xɔn. \q Keli nabiin ma han saraxaralina, \q e birin wulen falama. \q \v 14 E mi n ma yamana furen dandanma e sɔbɛ ra. \q E luma a falɛ nɛn, e naxa, \q ‘Bɔɲɛ xunbenla! Bɔɲɛ xunbenla!’ \q Koni, bɔɲɛ xunbeli mi na. \q \v 15 E yi lanma nɛn e yagi e xɔsi feene ra, \q koni, e mi yagima hali! \q E mi yagin yɛtɛɛn kolon! \q Nanara, naxanye faxama, \q e nun ne nan faxama. \q N na e kɛwanle saranma e ra nɛn, \q e yi bira bɔxɔni.” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 16 Alatala ito nan falaxi, \q a naxa, “Ɛ ti kirane xɔn, \q ɛ yi e mato. \q Ɛ maxɔdinna ti lan singe ra kirane fe ma, \q ɛ naxa, ‘Kira faɲin minɛn?’ \q Ɛ yi siga na xɔn. \q Ɛ matabuden sɔtɔma nɛn na yi ɛ niin xa. \q Koni ɛ yi a fala, ɛ naxa, \q ‘Nxu mi sigama na kiraan xɔn.’ \q \v 17 N bata ɛ xun makantan muxune ti, \q n naxa, ‘Ɛ tuli mati xɔtaan xuiin na de!’ \q Koni, ɛ yi n yabi, ɛ naxa, \q ‘Nxu mi nxu tuli matima!’ \q \v 18 Nanara, ɛ tan siyaan bonne, \q ɛ tuli mati! \q Ɛ birin xa a kolon \q feen naxan danguma e konni. \q \v 19 Dunuɲa muxune, ɛ tuli mati! \q N tan nan gbalon nafama yamani ito xili ma, \q naxan findixi e miriyane saranna ra. \q Bayo e mi e tuli matixi n ma falane ra, \q e yi e mɛ n ma sariyan fan na. \q \v 20 N hayun mundun wusulanna ma \q naxan kelixi Saba yamanani? \q Hanma se xiri ɲaxumɛn naxan kelixi yire makuyeni? \q Ɛ saraxa gan daxine mi n kɛnɛnxi, \q ɛ saraxane mi rafan n ma.” \q \v 21 Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “N gɛmɛne sama nɛn yamani ito yɛɛ ra, \q e sanne radinma naxanye ra, \q fafane nun e diine, \q e nun e dɔxɔ bodene nun e xɔyine, \q e birin yi bira halagini.” \s Yaxune fama \q \v 22 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Ganla fama nɛn keli sogeteden kɔmɛnna binni. \q Yama sɛnbɛmaan fama nɛn \q sa keli fɔ bɔxɔn danna ra. \q \v 23 Xalimakunle nun tanbane e yii, \q e yɛɛ xɔdɔxɔ, e mi kininkinin. \q E xuiin gbo alo fɔxɔ igen xuina, \q e nɛma fama e soone fari. \q E yɛbaxin fama safa yɛɛn ma \q yɛngɛ so xinla ma, \q e fama ɛ tan Siyon kaane nan xili ma.” \q \v 24 Yamaan naxa, \q “Nxu bata na feen xibarun mɛ, \q nxu sɛnbɛn yi ɲan. \q Kuisanna bata nxu suxu, \q a xɔlɛn luxi \q alo ɲaxanla dii barimatɔna. \q \v 25 Ɛ nama mini taani siga burunna ra. \q Ɛ nama siga kirane xɔn, \q bayo yaxun nun a silanfanna kira yi. \q Gaxun yiren birin yi. \q \v 26 N ma yamana, ɛ kasa bɛnbɛli dugin so sununi, \q ɛ ɛ sa xubeni, ɛ gbelegbele \q alo muxuna dii xɛmɛ kedenna na faxa, \q bayo naxan muxune birin halagima, \q na fa en natɛrɛnama nɛn. \b \q \v 27 N bata i tan Yeremi dɔxɔ \q alogo i xa n ma yamaan kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ, \q alo xabun naxan wuren matoma, \q alogo i xa e sigati kiin nakɔrɔsi, \q i yi a mato. \q \v 28 E birin findixi muxu murutɛxi tengbesenxine nan na, \q nafigin naxanye xɔdɔxɔ \q alo wuren nun sulana. \q Kala tiine nan e birin na. \q \v 29 Xabun tɛɛn nafema nɛn \q alogo tɛɛn xa yɔxɔn ba wureni, \q koni a katama wuren nasɛnsɛndeni fuun nin, \q bayo wuren gbiin mi tinma bɛ a yi. \q \v 30 E luxi nɛn \q alo wure gbetin naxan lan a woli ayi, \q bayo Alatala bata a mɛ e ra.” \c 7 \s Dina fufafuna fe \p \v 1 Alatala falani ito nan ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Sa ti Alatalaa banxin so dɛɛn na, i yi falani ito rali mɛnni, i naxa, ‘Ɛ tuli mati Alatalaa falan na! Ɛ tan, Yuda kaan naxanye soma dɛni itoe ra, ɛ yi Alatala batu.’ \v 3 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Alaa ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ sigati kiin nun ɛ kɛwanle masara. Nayi, n tinma nɛn ɛ lu dɔxi yireni ito yi. \v 4 Ɛ nama ɛ yigi sa wule falane yi, bayo ɛ a falama, ɛ naxa, “Alatala Batu Banxin ni ito ra! Alatala Batu Banxina! Alatala Batu Banxina!” \v 5 Xa ɛ sigati kii nun ɛ kɛwanle masara, xa ɛ bode suxu kiti kɛndɛni, \v 6 xa ɛ mi xɔɲɛn ɲaxankata, e nun kiridin nun kaɲa gilɛna, xa ɛ mi sɔntarene faxa be, xa ɛ mi bira ala gbɛtɛne fɔxɔ ra, ɛ yi ɛ yɛtɛ tɔrɔ, \v 7 nayi, n tinɲɛ nɛn, ɛ lu dɔxi be yi, n yamanan naxan soxi ɛ benbane yii habadan han habadan.’ ” \p \v 8 “Koni, ɛ yigi saxi wule falane nin naxanye tɔnɔ mi na. \v 9 Ɛ muɲan tima, ɛ faxan tima, ɛ yalunyaan ligama. Ɛ kɔlɔn wulen fari, ɛ wusulanna ganma Baali suxuren xa, ɛ ala gbɛtɛne batuma, ɛ mi naxanye kolon. \v 10 Na xanbi ra, ɛ mɔn yi fa ti n yɛtagi n batu banxin kui n xinla binyama dɛnaxan yi. Ɛ yi a fala, ɛ naxa, ‘Nxu bata xunba.’ Ɛ bata xunba alogo ɛ xa lu xɔsi feene rabɛ ba? \v 11 Nayi, n xinla binyama banxin naxan yi, ɛ na yatɛxi mafu tiine luxunden nan na ba? N tan yɛɛna ɛ ra de!” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 12 “Nayi, ɛ siga n ma yire fonni Silo taani n xinla yi binyama dɛnaxan singe yi.\f + \fr 7.12\fr* Filisitine bata yi \fk Silo\fk* taan kala na waxatini. Ala Batu Bubun yi tixi mɛnna nin. Na feen sɛbɛxi Yosuwe 18.1 kui e nun Samuyɛli Singen 4.12-18 kui.\f* Ɛ sa a to n naxan ligaxi a ra, lan n ma yamana fe ɲaxin ma, Isirayila kaane. \v 13 Ɛ yi feni itoe birin ligama waxatin naxan yi, n tan, Alatala yi lu falan tiyɛ ɛ xa yɛ yo yɛ. Koni, ɛ mi tinxi n xuiin namɛ. N bata ɛ xili, ɛ mi tinxi n natinɲɛ. Nayi, n tan Alatalaa falan ni ito ra. \v 14 Ɛ yigi saxi n Batu Banxini ito naxan yi, n dɛnaxan soxi ɛ nun ɛ benbane yii n xinla binyaden na, n na a suxuma nɛn alo n Silo taan suxi kii naxan yi. \v 15 N na ɛ kedima nɛn n yɛtagi, alo n na n mɛxi ɛ ngaxakedenne ra kii naxan yi, Efirami bɔnsɔnna muxune.”\f + \fr 7.15\fr* \fk Efirami\fk* bɔnsɔnna nan yi gbo Isirayila bɔxɔn kɔmɛn fɔxɔn bɔnsɔnne tagi. Na bɔnsɔnne tunun nɛn yɛngɛne yi ɲɛɛ kɛmɛ benun Yeremi xa kawandin ba fɔlɔ. Ala e raxɔri nɛn lan e suxure batu feene ma.\f* \s Ala mi Yeremi xuiin namɛ \p \v 16 “I tan Yeremi nama n madiɲa e fe ra. I nama n mafan, i nama n maxandi. I nama n solona e xa, bayo n mi i xuiin namɛma. \v 17 I mi a toxi ba e naxan ligama Yuda taane nun Yerusalɛn kirane xɔn? \v 18 Diidine yegen fenma, fafane tɛɛn sama e ra, ɲaxanle taminna ramulanma alogo e xa burudine rafala Kore Xɔnna Ɲaxalan Mangan kiden xa, e yi minse saraxane rabɔxɔn ala gbɛtɛne xa, e yi n naxɔlɔ. \v 19 E n tan nan tɔrɔma ba? E mi e yɛtɛ xan tɔrɔma ba, e yi e yɛtɛ rayagi?” Alatalaa falan nan na ra. \v 20 Nanara, Marigina Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N fitinaxina n ma xɔlɔn nagodoma nɛn be ma, e nun a muxune nun a xuruseene, e nun a wudine nun a bogi seene. Taan ganma nɛn, a tɛɛn mi nɔɛ ratuyɛ.” \s Yamaan mi a tuli mati \p \v 21 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “Ɛ saraxa gan daxine sa ɛ saraxan bonne fari, ɛ tan yi e subene don! \v 22 Bayo, n to ɛ benbane ramini Misiran yi, n mi yamarine soxi e yii lan saraxa gan daxine nun saraxan bonne xan ma na lɔxɔni! \v 23 Koni, yamarin nan ito ra n naxan so e yii: Ɛ tuli mati n xuiin na, alogo n xa findi ɛ Ala ra, ɛ yi findi n ma yamaan na. N na ɛ yamari feen naxanye birin ma, ɛ sigan ti na kiraan xɔn, ɛ yi hɛrin sɔtɔ.\f + \fr 7.23\fr* Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 19.5 kui.\f* \v 24 Koni, e mi tin n xuiin namɛ, e mi e tuli mati. E yi bira e bɔɲɛ yi fe ɲaxine fɔxɔ ra e tengbesenyani. E yi xɛtɛ xanbin na, benun e xa siga yɛɛn na. \v 25 Xabu ɛ benbane mini lɔxɔni Misiran yi han to, n na n ma walikɛne rasigama ɛ ma, nabine, lɔxɔ yo lɔxɔ waxatin birin. \v 26 Koni, ɛ mi tinxi n xuiin namɛ, ɛ mi ɛ tuli mati n na. Ɛ yi tengbesenɲɛ ayi, ɛ fe ɲaxin naba dangu ɛ benbane ra.” \p \v 27 “I tan Yeremi na falani ito birin ti e xa, e mi e tuli matima i ra, e mi i yabɛ sese ma. \v 28 Nayi, i yi a fala e xa, i naxa, ‘Ɛ findixi yamaan nan na naxan mi Alatala xuiin namɛma, naxan tondixi xurɛ ɛ Ala ma. Lannayaan bata lɔ ayi ɛ ma, na mi fa ɛ falane yi.’ ” \s Faxa Ti Lanbanna fe \p \v 29 Ala naxa, \q “Ɛ xunsɛxɛ kuyen naxan ɛ rasariɲanma n xa, \q ɛ na maxaba, ɛ yi a woli ayi.\f + \fr 7.29\fr* Na waxatini, muxune yi e kɔlɔma, e yi e \fk xunsɛxɛn\fk* lu kuyɛ ayi han e yi e falan nakamali. Na feen sɛbɛxi Yatɛne 6.5-9 kui.\f* \q Ɛ lu ɛ mawugɛ yire matexi yigenla fari, \q bayo Alatala bata a mɛ iki waxatin muxune ra \q a yi e rabeɲin \q e tan naxanye a raxɔlɔ.” \p \v 30 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Yuda kaane bata fe ɲaxin liga n yɛɛ ra yi. E bata e suxure xɔsixine dɔxɔ banxini, n xinla binyama dɛnaxan yi, e yi na sariɲanna kala. \v 31 E bata Tofeti kidene ti Ben-Hinɔn lanbanni, alogo e xa e dii xɛmɛne nun e dii tɛmɛne gan mɛnni. N mi naxan yamarixi, n mi sa mirixi naxan ma.” \p \v 32 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Nanara, lɔxɔna nde fama, muxune mi fa mɛnna xili bama a ‘Tofeti’ hanma ‘Ben-Hinɔn lanbanna.’ Koni e fa na xili bama nɛn ‘Faxa Ti Lanbanna.’ Muxune yi maluxun Tofeti yi, han na yi rafe. \v 33 Yamani ito binbine yi findi xɔline balon na e nun burunna subene. Muxu yo mi e kedɛ. \v 34 N danna sama nɛn sɛwa sigine nun ɲaxan sigine nun ɲaxalandi ti sigine ra xɛmɛn nun a ɲaxanla xa Yuda yamanani e nun Yerusalɛn taane yi, bayo yamanan kalama nɛn.” \c 8 \s Danxutɔ yamana \p \v 1 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Na waxatini, e Yuda mangane nun kuntigine xɔnne bama nɛn gaburun na, e nun a saraxaraline nun a nabine nun Yerusalɛn kaane birin. \v 2 E yi e sa sogen na, e lu raxuyaxi ayi kike dɛgɛn nun sare ganla birin bun, naxanye yi rafan e ma, e yi naxanye batuma, e bira naxanye fɔxɔ ra, e yi xibarune sɔtɔma naxanye ra, e xinbi sin naxanye bun. E xɔnne mi fa malanma, e mi maluxunɲɛ, e birin findima nɛn lɔxɔn na bɔxɔn fari. \v 3 Sayaan xɔnla yama ɲaxini ito muxu dɔnxɛne suxuma nɛn, n na e raxuya ayi dɛnaxanye birin yi.” Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan nan na ra. \s Alaa yamaan tondi fena \p \v 4 Yeremi, a fala yamaan xa, i naxa, “Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q ‘Muxun birɛ ba, a mi keli? \q Muxuna a xun xanbi soɛ ba, \q a mi fa a xun xɛtɛ? \q \v 5 Nanfera nayi, \q Yerusalɛn yamani ito xun xanbi soxi, \q e lu e masigɛ n na waxatin birin? \q E tantanni han, \q e tondixi e xun xɛtɛ n ma. \q \v 6 N tuli matixi e ra ki faɲi \q koni e falan mi lanma. \q E sese mi nimisama e fe ɲaxine ra, \q e mi a falama, e naxa, \q “N nanfe ligaxi?” \q E birin gixin sigama e xun xɔn \q alo soon naxan sigan yɛngɛni. \q \v 7 Hali yaya xɔnla naxan kore, \q na a xɛtɛ waxatine kolon. \q Hali ganban nun tuntunna \q nun saɲi xɔnla e xɛtɛ waxatine yatɛxi. \q Koni n ma yamaan mi Alatalaa kiti saxine kolon.’ ” \s Karamɔxɔ tantanxine \q \v 8 “Nayi, ɛ nɔɛ a falɛ di, ɛ naxa, \q ‘Nxu bata fe kolonna sɔtɔ, \q bayo Alatalaa sariyana nxu yii?’ \q Anu, karamɔxɔne wule sɛbɛnle tima \q alogo na xa findi wulen nan na. \q \v 9 Fe kolonni itoe yagima nɛn, \q e yigitɛgɛ, e suxin na a ra \q bayo e bata e mɛ Alatalaa falan na. \q Fe kolonna sifan mundun fa e yii sɔnɔn?” \b \q \v 10 Ala naxa, “Nanara, \q n na e ɲaxanle soma nɛn gbɛtɛye yii, \q muxu gbɛtɛye yi e xɛɛne ba e yii. \q Bayo keli muxudin ma han muxu gbeene, \q e birin kunfaxi e yɛtɛ tɔnɔn nan xɔn, \q keli nabine ma han saraxaraline, \q e birin wulen falama. \q \v 11 E mi n ma yamana furen dandanma e sɔbɛɛn na. \q E luma a falɛ nɛn, e naxa, \q ‘Bɔɲɛ xunbenla! Bɔɲɛ xunbenla!’ \q Koni, bɔɲɛ xunbeli mi na. \q \v 12 E yi lanma nɛn e yagi e xɔsi feene ra, \q koni, e mi yagima hali! \q E mi yagin yɛtɛɛn kolon! \q Nanara, naxanye faxama, \q e nun ne nan faxama. \q N na e kɛwanle saranma e ra nɛn, \q e yi bira bɔxɔni.” \q Alatala naxa na kiini. \q \v 13 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “N wama nɛn n xa danna sa e ra, \q manpa bogi mi fa luma na, \q xɔdɛ bogi mi luma na, \q e wudine dɛɛne xarama ayi nɛn. \q N seen naxanye soxi e yii, \q na bama e yii nɛn.” \b \q \v 14 Yamaan naxa, \q “Nanfera en luma dɔxi? \q Ɛ malan! \q En na en gi, \q siga taa makantanxine yi, \q en sa halagi mɛnni! \q Bayo Alatala, en ma Ala bata halagin nagidi en ma, \q a ige xɔlɛne fi en ma, \q bayo en bata yulubin liga a ra. \q \v 15 En yengi yi bɔɲɛ xunbenla nan ma, \q koni en mi sese faɲi sɔtɔma. \q En yi marakɛndɛyaan nan mamɛma, \q koni fe magaxuxin nan fama. \q \v 16 En bata yaxune soone xuiin mɛ Dan bɔxɔn mabinni, \q bɔxɔn birin bata yimaxa e soo kɛndɛne wuga xuiin ma! \q E fama, \q e yamanan nun a seen birin naxɔri, \q e nun taan nun a muxune.” \b \q \v 17 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “N saɲine rasigama nɛn ɛ xili ma \q naxanye seri mi na, \q e yi ɛ maxin.” \s Nabina mawuga xuina \q \v 18 N yi wama n ma tɔrɔni suxu feni, \q n bɔɲɛn sunuxi n kui. \q \v 19 N ma yamaan wuga xuiin nan ito ra \q sa keli yire makuyeni. \q E naxa, \q “Alatala mi fa Siyon taani ba? \q A mangan mi fa na yi ba?” \q Ala naxa, \q “Nanfera e n naxɔlɔxi e suxurene ra, \q e nun xɔɲɛne batu se fufafune?” \b \q \v 20 Se xaba waxatin bata ɲan, \q kuye wolon waxatin fan bata dangu, \q koni han to en mi rakisixi! \q \v 21 N ma yamana tɔrɔna n tɔrɔma, \q n sunuxi, n kuisanxi. \q \v 22 Seri mi fa Galadi yamanani ba? \q Dandan ti mi fa na? \q Nanfera nayi, \q n ma yamana furen mi yalanma? \c 9 \q \v 1 Xa ige xunna nan yi n xunna ra nun \q xa n yɛɛ yinle yi findixi tigin nan na nun, \q n yi Siyon faxa muxune wugama nɛn kɔɛ nun yanyin birin na. \s Mayifuun yamanan yiren birin yi \q \v 2 Xa n yi yigiyaden sɔtɔ burunna ra nun, \q n yi n mɛma nɛn n ma yamaan na, \q n yi n masiga e ra! \q Bayo e birin yalunde, \q yanfanten ganla nan e ra. \q \v 3 Alatalaa falan nan na ra, a naxa, \q “E lɛnne yitɔnxi nɛn e xa wulen fala \q alo xanla xalimakunle wolima kii naxan yi. \q E mi nɔɔn sɔtɔn yamanani ɲɔndi falan xan xɔn, \q koni e fe ɲaxin nan tun nabama. \q E mi n kolon. \q \v 4 Birin xa a xɔyina fe liga a yeren ma. \q Muxu yo nama a yigi sa a ngaxakedenne yi, \q bayo muxune ngaxakedenne birin findixi yanfantenne nan na, \q muxune xɔyine birin yi findi nafigine ra. \q \v 5 E birin e bode mayendenma, \q muxe mi ɲɔndin falama. \q E bata e xaran wulen ma ki faɲi. \q E yi e yɛtɛ yixadan hakɛ ligadeni. \q \v 6 Yeremi, i dɔxi yanfantenne nan tagi. \q E tondixi n kolonɲɛ e yanfantenyaan nin.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 7 Nanara, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna naxa, \q “N na e rasariɲanma nɛn, \q alo xabun wuren naxulunma kii naxan yi \q n yi e kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ, \q bayo n fa n ma yamaan suxɛ di? \q \v 8 E lɛnne maxɔlɔn tima \q alo faxa ti xalimakunla, \q e yanfa falane nan tun tima. \q E bɔɲɛ xunbeli falane tima e adamadi bodene xa, \q koni e luti ratixini tɔnma e bɔɲɛni. \q \v 9 N mi lan n xa e saran na fe sifane ra ba? \q N mi n gbeen ɲɔxɛ na yama sifan ma ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Wuga waxatina fe \q \v 10 N wugama nɛn, \q n gbelegbele sununi geyane fari. \q N na n mawugama \q xuruse rabade kalaxine nan ma fe ra, \q bayo e bata gan, \q muxu yo mi fa danguma e yi. \q Xuruseene wuga xuiin mi fa minima na yi sɔnɔn. \q Xɔline nun burunna subene birin bata e gi, e siga. \q \v 11 N Yerusalɛn taan luma nɛn \q alo gɛmɛ malanxine, \q kankone kurudena, \q n Yuda taane raxɔri, \q muxu yo mi lu e yii. \q \v 12 Xaxilimaan mundun feni itoe yɛɛ toɛ? \q Xa Alatala bata falan ti a xa, \q a xa na yɛba! \q Nanfera yamanan bata kala, \q a raxɔri alo burunna, \q muxu yo mi danguma dɛnaxan yi? \p \v 13 Alatala naxa, “Na feene ligaxi nɛn bayo e bata e mɛ n ma sariyan na, n naxan so e yii, bayo e mi e tuli matixi n xuiin na, e sigan ti a ma. \v 14 E biraxi e bɔɲɛ yi feene fɔxɔ ra e tengbesenyani, e nun Baali suxurene alo e fafane e xaranxi a ma kii naxan yi.” \v 15 Nanara, Alatala, Isirayilaa Ala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “N dabarin nun ige xɔlɛn fima yamani ito ma nɛn e balon na. \v 16 N yi e raxuya ayi siyane yɛ, e nun e benbane mi naxanye kolon, n yɛngɛn bira e fɔxɔ ra han n yi e birin naxɔri.” \b \q \v 17 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, \q a naxa, “Ɛ miri! \q Ɛ sa ɲaxalan wugalane fen, \q e xa fa! \q Ɲaxanla naxanye fatan gbelegbeledeni sununi, \q ɛ ne fen de! \q \v 18 E xa e mafura fɛ, \q e fa e wuga xuini te en ma fe ra, \q han en fan yi wuga, \q en yɛɛgen yi godo \q alo xude igena. \q \v 19 Bayo wuga xuiin minima Siyon taani, \q e naxa, ‘En bata halagi feu! \q Yagin bata gbo en ma! \q Fɔ en xa keli nɛn yamanani, \q bayo e bata en ma banxine rabira!’ ” \q \v 20 Nayi, ɲaxanle, \q ɛ tuli mati Alatalaa falan na, \q a naxan falama a dɛɛn na, \q ɛ yi na ramɛ! \q Ɛ ɛ dii tɛmɛne xaran wugan ma, \q ɛ bode xaran mawugan ma! \q \v 21 Bayo sayaan bata so en ma banxine foye sodene ra, \q siga han en ma banxi faɲine kui, \q en ma diidine yi faxa kirane xɔn, \q en ma foningene yi faxa yama malandene yi. \q \v 22 Yeremi, a fala iki, i naxa, \q “Alatalaa falan ni ito ra, fa fala \q ‘Binbine luma nɛn yiren birin yi \q alo ɲaman xɛɛn ma, \q alo malo xidine xɛɛn xun xɔn malo xaban fɔxɔ ra, \q koni e malan muxu mi na!’ ” \s Ala kolonna nan fe kolon kɛndɛn na \q \v 23 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Fe kolonne nama e kanba e fe kolonni. \q Sɛnbɛmaan nama a kanba a sɛnbɛni. \q Nafulu kanna nama a waso \q a nafulu kanyani. \q \v 24 Koni xa naxan a kanbama, \q na xa a kanba ito nin: \q fa fala, a bata n famu, \q a yi n kolon. \q A xa n kolon Alatala ra, \q naxan hinanna nun kiti kɛndɛn \q nun tinxinyaan nabama dunuɲa yi \q bayo na fe sifane nan nafan n ma.” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Dɛnkɛlɛyatarene yamaan yɛ \p \v 25 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Lɔxɔne fama, n muxune saranma e kɛwanle ra waxatin naxan yi, naxanye birin banxulanxi e fati bɛndɛn mabinni koni e mi tubixi e bɔɲɛni, \v 26 alo Misiran kaane nun Yuda kaane nun Edɔn kaane nun Amonine nun Moyaba kaane, naxanye birin dɔxi tonbonni, naxanye e xunne dɛxɔn bima. Amasɔtɔ Ala kolontarene nan siyani itoe ra. Isirayila yamaan birin fan luxi nɛn alo banxulantarene dɛnkɛlɛyaan mabinni.” \c 10 \s Ala suxurene halagi fena \p \v 1 Isirayila yamana, ɛ tuli mati Alatalaa falan na lan ɛ ma! \v 2 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Ɛ nama bira siya gbɛtɛne kirane fɔxɔ ra. \q Ɛ nama gaxu taxamasenne yɛɛ ra \q naxanye toma kore, \q alo siya gbɛtɛne. \q \v 3 Bayo yamanane namunne findixi fe fuune nan na. \q E wudin sɛgɛma fɔtɔnni, \q yii rawali kɛɛn yi a masoli soden na. \q \v 4 E yi a rayabu wure gbeti fixɛn nun xɛmaan na, \q e yi a gbangban \q alogo a nama bira. \q \v 5 Na suxurene luxi nɛn \q alo xɔli magaxu seen naxan tixi xɛɛn ma, \q e mi fala tima, fɔ e maxali, \q bayo e mi nɔɛ sigan tiyɛ hali ndedi. \q Ɛ nama gaxu e yɛɛ ra, \q bayo e mi nɔɛ sese ɲaxi rabɛ, \q e mɔn mi nɔɛ a faɲin fan nabɛ.” \b \q \v 6 Alatala, i tan ɲɔxɔn mi na! \q I gbo, i xinla sɛnbɛn gbo. \q \v 7 Nde mi gaxuɛ i tan yɛɛ ra, \q i tan siyane mangana? \q E lan e gaxu i yɛɛ ra \q bayo i ɲɔxɔn mi na siyane fekolonne yɛ, \q hanma e yamanane birin yi. \b \q \v 8 E birin xaxilitare, \q e birin fekolontare. \q E xaranxi fe fuun nan ma, \q wudi batuna. \q \v 9 E fama na wure gbetine ra \q sa keli Tarasisi yamanani, \q e nun xɛmane sa keli Yufasi yi, \q xabun nun xɛma rawanla yi e rafala suxuren na, \q e yi a maxidi dugi mamiloxine nun a gbeele yi. \q Muxu kesuxine wali xɔnna nan tun ne ra. \q \v 10 Koni Alatala nan Ala ɲɔndin kanna ra. \q A tan nan habadan Ala ra, \q habadan mangana. \q Bɔxɔ xɔnna xuruxurunma a tan nan ma xɔlɔ bun, \q yamanane mi susɛ naxan ma xɔlɔ yɛɛ ra. \b \q \v 11 Yeremi, a fala e xa, i naxa, \q “Wule alani itoe, \q e tan naxanye mi kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna daxi \q ne tununma nɛn bɔxɔ xɔnna fari, \q e nun kore xɔnna bun.” \b \r Yeremi 51.15-19 \q \v 12 Ala nan bɔxɔ xɔnna daxi a sɛnbɛni, \q a yi dunuɲa bɛtɛn sa a fe kolonna xɔn, \q a kore walaxani bandun a xaxilimayani. \q \v 13 A na a xui ramini, \q tulen yi a malan kore, \q a kundaan nafa, \q sa keli bɔxɔn danne ra. \q A yi galanna nun tulen nafa, \q a foyen namini a ramaradeni. \q \v 14 Muxune birin bata findi xaxilitarene nun fekolontarene ra. \q Xɛma rawanle birin yagixi \q lan e sawura rafalaxine fe ma, \q bayo wulen nan e suxurene ra, \q nii yo mi e yi. \q \v 15 Fe fuun nan e ra, \q wali magelexina. \q E halagi waxatin na a li, \q e raxɔrima nɛn. \q \v 16 Koni Yaxuba gbee Ala mi luxi alo e tan. \q Bayo a tan nan seen birin daxi. \q A tan nan gbee Isirayila bɔnsɔnne ra. \q A xili nɛn Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna. \s Halagi famatɔna fe \q \v 17 Ɛ yiiseene malan bɔxɔn ma, \q ɛ tan naxanye rabilinxi yɛngɛni! \q \v 18 Amasɔtɔ Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “N yamanan muxune wolima ayi nɛn \q alo lantan gɛmɛna. \q N yi e yigbɛtɛn \q alogo e xa suxu yɛngɛni.” \q \v 19 Yamaan naxa, \q “Gbalona nxu xa! \q Nxu maxɔlɔxi! \q Nxɔ furen dɛɛn mi yiyalanɲɛ! \q Nxu tan nan yi a falama, nxu naxa, \q ‘Nxɔ furen na a ra, \q nxu a raxanɲɛ!’ \q \v 20 N ma bubun bata kala, \q a lutine birin bata a beɲin! \q N ma diine bata keli n fɛma, \q e mi fa na. \q Muxu yo mi fa n yii \q naxan mɔn n ma bubun tiyɛ, \q hanma a yigiyaden ti n xa.” \q \v 21 Bayo yamaan yɛɛratine xaxili mi na. \q E mi Alatala fenma. \q Nanara, e mi sabatixi. \q E yamaan birin bata raxuya ayi. \q \v 22 Ɛ tuli mati xui magaxuxini ito ra, \q a fama muxune yimaxɛ \q sa keli sogeteden kɔmɛnna binni. \q A Yuda taane findima nɛn yire rabeɲinxine ra \q a e findi kankone kurudene ra. \s Yeremi Ala maxandina \q \v 23 Alatala, n bata a kolon fa fala \q adamadiin gbee mi a dunuɲa yi gidin na. \q Muxun mi a sanna tidene ragidima. \q \v 24 Alatala, n xuru \q alo a lan kii naxan yi \q koni hali i mi n suxu i ya xɔlɔni \q alogo i nama n halagi. \q \v 25 I ya xɔlɔn nagodo siya gbɛtɛne ma \q naxanye mi i kolon, \q e nun yamanan naxanye mi i xinla binyama! \q Bayo e i ya yamaan halagima, \q Yaxuba bɔnsɔnna, \q e a raxɔrima han, \q e a bɔxɔne kalama. \c 11 \s Yamaan bata layirin kala \p \v 1 Alatala yi falani ito ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Ɛ tuli mati layiri falani itoe ra, ɛ yi e fala Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane xa! \v 3 A fala e xa, fa fala Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Dangan na kanna xa naxan mi layiri falani itoe ramɛma. \v 4 N falan naxanye sɛbɛxi ɛ benbane ma, n na e ramini waxatin naxan yi Misiran yamanani dɛnaxan luxi alo sulun tɛɛn\f + \fr 11.4\fr* \fk Sulun tɛɛn\fk* mɔn falama yirena nde yi fa fala “\fk Furu tɛɛna\fk*.”\f* naxan wuren naxulunma.’ N na a fala nɛn e xa, n naxa, ‘Ɛ n xuiin namɛ, ɛ yi n ma yamarine birin suxu. Nayi, ɛ findima nɛn n ma yamaan na, n yi findi ɛ Ala ra. \v 5 Nayi, n na n kɔlɔ feen naxan ma ɛ benbane xa, n na rakamalima nɛn, fa fala a n yamanana nde soma ɛ yii nɛn kumin nun nɔnɔn gbo dɛnaxan yi. Ɛ mɛnna nin to.’ ” N yi a yabi, n naxa, “Amina, Alatala!” \p \v 6 Alatala yi a fala n xa, a naxa, “Falani ito rali Yuda taane birin yi e nun Yerusalɛn kirane birin xɔn, i naxa, ‘Ɛ tuli mati layiri falane ra, ɛ yi e suxu! \v 7 Bayo n na ɛ benbane maxadi nɛn ki faɲi, xabu n na e ramini lɔxɔni Misiran yamanani han to. N lu e maxadɛ n sɔbɛɛn na, n naxa, “Ɛ n xuiin namɛ!” \v 8 Koni e mi n xuiin namɛ, e mi e tuli mati. E birin yi bira e bɔɲɛ yi fe ɲaxine fɔxɔ ra e tengbesenyani. Nayi, n yi layirini ito falane birin nakamali e xili ma, n na e yamari naxan liga fe ra koni e mi tin a suxɛ.’ ” \p \v 9 Alatala yi a fala n xa, a naxa, “Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane bata yanfan so n ma. \v 10 E bata xɛtɛ e benbane hakɛni, naxanye tondi n ma falan namɛ, e bira ala gbɛtɛne fɔxɔ ra, e yi e batu. Isirayila yamaan nun Yuda yamaan bata e mɛ n ma layirin na, n naxan xidi nxu nun e benbane tagi.” \p \v 11 “Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘N gbalon nafama nɛn e ma, e mi minɛ naxan yi. E n xilima nɛn, koni n mi e xuiin namɛma. \v 12 Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane sa alane maxandima nɛn, e wusulanna gan naxanye xa, koni ne mi e rakisɛ gbalon waxatini mumɛ! \v 13 Ɛ tan Yuda kaane, ɛ gbee alane wuya alo ɛ taane! Ɛ tan Yerusalɛn kaane, ɛ bata wusulan gandene ti Baali suxurene kidene ra, e wuya alo kiraan naxanye taani. Na mayagi de!’ \v 14 Yeremi, i nama n maxandi yamani ito xa, i nama n mafan, i nama n solona e xa, bayo e na n maxandi waxatin naxan yi lan e tɔrɔna fe ma, n mi e xuiin namɛma.” \s Ala a yamaan kalama nɛn \q \v 15 “N xanuntenne mɔn fa nanse ligama n ma banxini? \q E kɔtɛ ɲaxi wuyaxi yitɔnma. \q Ɛ saraxa subene nɔɛ ne saranna masigɛ ɛ ra nɛn ba, \q hali ɛ to sɛwama fe ɲaxi rabadeni? \q \v 16 Alatala bata yi i xili sa fa fala a \q ‘Oliwi bili yifɔtɔnxin naxan bogiye rayabu,’ \q koni a fa tɛɛn nan soma a ra, \q a yiine yi raxɔri tɛɛn xui gbeeni.” \p \v 17 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna naxan ɛ fe fɔlɔxi, na nan tɔrɔn nafaxi ɛ ma, lan Isirayila yamaan nun Yuda yamana fe ɲaxi rabaan ma, e to wusulanna gan Baali suxuren xa, e yi a raxɔlɔ. \s Yanfan Yeremi xili ma \p \v 18 Alatala bata muxune fe nataxin makɛnɛn n xa, n yi a kolon. A bata e kɛwanle yita n na. \v 19 N yi luxi nɛn alo e xuruseen naxan xalima a faxadeni. N mi yi a kolon e feen naxanye yitɔnxi n xili ma, e naxa, “En wudini ito kala a bogixi waxatin naxan yi! En na a ba ɲɛɲɛ muxune yɛ, ɲinan xa ti a xinla xɔn!” \b \q \v 20 Koni kitisa tinxinxin nan Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ra \q naxan muxun bɔɲɛn nun sɔndɔmɛn kɛɲaan fɛsɛfɛsɛma. \q Tin, n xa i to i gbeen ɲɔxɛ e ra \q bayo n bata n xun mayɛngɛ feen lu i tan ma. \p \v 21 Nanara, Alatala ito nan falaxi Anatɔti kaane xili ma, naxanye waxi n faxa feni, naxanye a falama, e naxa, “I nama fa nabiya falane ti Alatala xinli, xanamu, nxu i faxama nɛn!” \v 22 Nanara, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “N na e saranma nɛn e kɛwanle ra. E banxulanne faxama nɛn yɛngɛni, fitina kamɛn yi e dii tɛmɛne nun e dii xɛmɛne faxa. \v 23 E muxu yo mi luyɛ a nii ra, bayo n gbalon nafama nɛn Anatɔti kaane ma, n na e saran e kɛwanle ra ɲɛɛn naxan na.” \c 12 \s Nanfera muxu ɲaxine hɛrixi? \q \v 1 Alatala, i tinxin na ma, \q kitin xa so en tan tagi. \q Koni n waxi i maxɔdin feni \q lan i ya kiti saxina nde a fe ma: \q Nanfera muxu ɲaxine hiyabuxi? \q Nanfera yanfantenne bɔɲɛ xunbelixi? \q \v 2 I bata e ti, i yi e sɛnbɛ so. \q E sabatima, e wanle kɛ. \q I ya falana e dɛ waxatin birin, \q koni e bɔɲɛ makuya i ra. \q \v 3 Anu, i tan Alatala, i n kolon. \q I n toma, \q i n bɔɲɛ yi feene fɛsɛfɛsɛma lan i ma. \q Muxu ɲaxine lu e danna \q alo xuruseen naxanye sigama e faxadeni, \q i yi e ramara halagin lɔxɔn yɛɛ ra. \b \q \v 4 Yamanan luma sunuxi \q han waxatin mundun, \q sɛxɛne yi lu xaraxi xɛɛne ma? \q Amasɔtɔ a muxune ɲaxu, \q subene nun xɔline raxɔrima. \q Bayo e a falama, e naxa, \q “A mi en naɲanna toma.” \s Alaa yabina \q \v 5 Xa ɛ nun adamadiine ɛ gima, \q i yi tagan, \q ɛ nun soone xa ɛ gi di nayi? \q Xa i xaxili mi ragidixi \q fɔ i nɛma bɔɲɛ xunbeli yireni, \q i nanse ligama i na so fɔtɔnni \q Yurudɛn baan dɛ? \p \v 6 Bayo, i ngaxakedenne nun i fafe a denbayaan fan i yanfama, e fan sɔnxɔma i xili ma i xun xanbi ra. I nama la e ra, e na fala faɲine ti i xa waxatin naxan yi. \s Ala a Batu Banxin nun a yamaan nabeɲin fena \q \v 7 Ala naxa, \q “N bata n mɛ n ma banxin na, \q n yi n ma yamanan nabeɲin. \q N naxanye xanuxi han, \q n bata ne so e yaxune yii. \q \v 8 N ma yamaan luxi nɛn n tan yɛɛ ra yi \q alo yatan fɔtɔnni, \q e bata sɔnxɔ n na, \q nanara n yi e raɲaxu. \q \v 9 N ma yamaan mi luxi n tan yɛɛ ra yi ba, \q alo wunla minima sɛgɛn naxan ma, \q sɛgɛn bonne e malanxi naxan ma a dondeni? \q Ɛ burunna subene birin malan, \q e xa fa e dɛge! \q \v 10 Xuruse raba wuyaxi\f + \fr 12.10\fr* \fk Xuruse rabaan\fk* xuruseene yɛɛ ra, na misalixi yɛɛratine nan na yamaan yɛɛ ra.\f* bata n ma nakɔɔn kala, \q e yi n ma xɛɛni bodon, \q e yi n nafan xɛɛn findi tonbonna ra. \q \v 11 E bata a findi yire rabeɲinxin na, \q a xaraxi, a raxɔrixi n yɛtagi. \q Yamanan birin naxɔrixi, \q a kɔntɔfili mi muxu yo ma.” \q \v 12 Halagi ti ganla fama tonbonna yire matexine yi, \q bayo Alatalaa silanfanna yamanan birin naxɔrima nɛn, \q yɛngɛn yi a danne birin li. \q Muxu yo mi fa luma bɔɲɛ xunbenli. \q \v 13 E bata sansine si, \q koni e sa tansinne nan sɔtɔma. \q E tɔrɔma walideni, \q koni e mi tɔnɔ sɔtɔma. \q Ɛ yagi lan ɛ wanla saranna fe ma \q bayo Alatala bata xɔlɔ ɛ ma han! \s Alaa falana lan Isirayila rabilinna yamanane ma \p \v 14 Alatala ito nan falaxi a yamaan nabilinna yamana ɲaxine xili ma, a naxa, “E bata e yiin din n ma yamanan na, n naxan soxi Isirayila kaane yii e kɛɛn na. Nayi, n fa na siyane bama nɛn e yamanane yi, n yi Yuda kaane ba e tagi. \v 15 N na yelin na siyane bɛ e yamanane yi, n mɔn kininkininma e ma nɛn, n mɔn yi e birin naxɛtɛ e kɛɛ bɔxɔne yi, e dɔxɔ e yamanane yi. \v 16 Xa e lu n ma yamana kirane fɔxɔ ra, e yi e kɔlɔ n xinli, e naxa, ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi!’ alo e yi n ma yamaan xaranma a ma kii naxan yi nun, e yi e kɔlɔ Baali suxurene yi. Nayi, e sabatima nɛn n ma yamaan tagi. \v 17 Koni xa e mi e tuli mati, n na yama sifan bama nɛn na, n yi a raxɔri.” Alatalaa falan nan na ra. \c 13 \s Yeremi nun tagi xidina \p \v 1 Alatala yi a fala n xa, a naxa, “Siga, i sa taa dugi tagi xidina nde sara, i yi i tagi xidi a ra. Koni, i nama a sin igeni de.” \v 2 N yi tagi xidin sara alo Alatala a falaxi kii naxan yi, n yi a xidi n tagi. \p \v 3 Alatala mɔn yi falan ti n xa, a naxa, \v 4 “I tagi xidin naxan saraxi i yi a xidi i tagi, a tongo i siga Efirati baan binni, i sa a luxun fanye yinla ra mɛnni.” \v 5 Nayi, n yi siga, n sa a luxun Efirati baan dɛxɔn, alo Alatala a yamari n ma kii naxan yi. \v 6 Na waxati xunkuyen to dangu, Alatala mɔn yi a fala n xa, a naxa, “Keli, i siga Efirati baan binni, i sa tagi xidin tongo, n na i yamari naxan luxun fe ra.” \v 7 Nayi, n yi siga Efirati baan binni, n sa na yiwulen, n tagi xidin sa dɛnaxan yi, n yi a tongo mɛnni, koni tagi xidin bata yi kala, a tɔnɔ mi yi fa na sɔnɔn. \p \v 8 Alatala yi falan ti n xa iki, \v 9 “N tan Alatala ito nan falaxi, n naxa, ‘N Yuda kaane wason kalama na kii nin e nun Yerusalɛn kaane waso gbeena. \v 10 Yama ɲaxini ito naxan tondima n ma falan namɛ, naxanye biraxi e bɔɲɛ yi feene fɔxɔ ra e tengbesenyani, e nun ala gbɛtɛne, e yi e batu, e yi e xinbi sin e bun, ne luma nɛn alo tagi xidini ito, naxan tɔnɔ mi fa na! \v 11 Awa, n bata yi Isirayila yamaan nun Yuda yamaan birin tugun n na alo tagi xidin xidima muxun tagi kii naxan yi alogo e xa findi n ma yamaan na, e yi n xinla matɔxɔ, e n tantun, e n binya. Koni e mi e tuli mati.’ ” Alatalaa falan nan na ra. \s Manpa kundine fe \p \v 12 “Yeremi, sa ito fala e xa, i naxa, ‘Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, a manpa kundine birin lanma nɛn e xa rafe manpaan na.’ E i yabima nɛn, e naxa, ‘Alo nxu mi na kolon ba, a manpa kundine lan nɛn e rafe manpaan na?’ \v 13 Nayi, i yi a fala e xa, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa: n yamanani ito muxune birin luma nɛn alo dɔlɔ minna naxanye lugoxi dɔlɔn na, hali a mangan naxanye dɔxi Dawudaa mangaya gbɛdɛni, e nun a saraxaraline nun a nabine, e nun Yerusalɛn kaane birin. \v 14 N na e xusinma nɛn e bode ra, e yi kala alo kundine,\f + \fr 13.14\fr* Ala muxuni itoe yatɛxi \fk manpa kundine\fk* misaala nan na be.\f* diine nun fafane birin. N mi muxu yo ratangɛ, n mi kininkininma, n mi hinanɲɛ e ra, sese mi a ligɛ n tagan e halagɛ.’ Alatalaa falan nan na ra.” \s Ɛ tuli mati \q \v 15 Ɛ n xuiin namɛ, ɛ tuli mati! \q Ɛ nama fa ɛ yɛtɛ yite, \q bayo Alatala nan falan tima. \q \v 16 Ɛ binyen fi Alatala ma, ɛ Ala, \q benun a xa dimin naso, \q ɛ yi ɛ sanne radin geya yidimixine yi. \q Ɛ yengi kɛnɛnna nan ma, \q koni Ala yi a masara sayaan dimin na, \q a yi findi dimi gbeen na. \q \v 17 Xa ɛ mi ɛ tuli mati, \q n wugama nɛn wundoni ɛ wasona fe ra. \q N yɛɛgen minima nɛn han, \q n yɛɛn xɔnna yi rafe yɛɛgen na, \q bayo Alatalaa yamaan sigama nɛn konyiyani. \s Alaa falana lan mangana denbayaan ma \q \v 18 A fala mangan nun ɲaxalan mangan xa, \q i naxa, “Ɛ dɔxɔ bɔxɔni, \q bayo ɛ mangaya taxamaseri kɔmɔti nɔrɔxin bata bira.” \q \v 19 Negewi yamanan taane balanma nɛn, \q muxu yo mi fa na \q naxan e rabiyɛ. \q Yuda kaane birin sigama konyiyani, \q e birin bata xali. \s Yerusalɛn bata xunna kala \q \v 20 I yɛɛn nakeli, \q i muxune mato naxanye fama \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma. \q Xuruse kurun minɛn \q naxan taxu i ra, \q i yi i kanbama xuruseen naxanye yi?\f + \fr 13.20\fr* \fk Xuruse rabaan\fk* xuruseene yɛɛ ra, na misalixi yɛɛratine nan na yamaan yɛɛ ra.\f* \b \q \v 21 Ɛ bata naxanye radari \q e xa findi ɛ xɔyine ra, \q ɛ nanse falama, \q ne na keli ɛ xili ma e dɔxɔ ɛ xun na. \q I mi tɔrɛ nayi ba \q alo ɲaxanla naxan diin barima? \q \v 22 Xa ɛ na fala, ɛ naxa, \q “Nanfera ito n sɔtɔma?” \q Ɛ xa a kolon, \q a muxune fuma ɛ ma nɛn, \q e yi ɛ rayagi ɛ hakɛ wuyaxi saranna ra. \b \q \v 23 Fati fɔrɛn nɔɛ a fatin masarɛ ba, \q hanma burunna ɲarin yi a fatin makatunxi yirene maxɛtɛ a ma? \q Na ma, ɛ fan mi nɔɛ fe faɲin ligɛ, \q ɛ to darixi fe ɲaxin na. \q \v 24 N na ɛ raxuyama ayi nɛn \q alo foyen se dagin naxan xalima tonbonni. \b \q \v 25 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “N bata ito nan nagidi ɛ ma \q bayo ɛ bata ɲinan n xɔn, \q ɛ yi ɛ yigi sa wule alane yi. \q \v 26 N na ɛ rayagima nɛn \q alo ɲaxanla dugin na mate a ra \q han a yɛtagi, alogo a ragenla xa to. \q \v 27 N bata ɛ yalunyaan nun ɛ kunfa feene to, \q ɛ tɔnɔn fenma yalunyani yagitareyani! \q N bata ɛ fe xɔsixine to geyane fari \q e nun burunna ra. \q Gbalona ɛ xa Yerusalɛn kaane! \q Ɛ mɔn luma nɛn sariɲantareyani \q han waxatin mundun?” \c 14 \s Fitina furuna fe \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa lan fitina furuna fe ma, a naxa, \q \v 2 “Yuda kaane sunuxi, \q e taane bata kala, \q e muxune gbelegbelema bɔxɔni, \q e wuga xuini tema Yerusalɛn taani. \q \v 3 Muxu gbeene muxudine rasigama ige badeni. \q E sigama ige ramaradeni, \q e mi ige sɔtɔ. \q E yigitɛgɛxin yi xɛtɛ e kundine kui genla ra, \q e yi e xunna so yagini. \q \v 4 Bɔxɔn bata xara \q bayo tulen mi fama yamanani, \q nayi xɛɛ biine yagixin yi e xunna so. \q \v 5 Hali xɛnla a dii xali nɛnɛn nabeɲinma burunna ra, \q bayo sɛxɛ xinde mi na. \q \v 6 Burunna sofanle tema geyane fari, \q e yi foyen tongo alo kankone. \q E yɛɛ rakoɲinma, \q bayo sɛxɛ mi na.” \b \q \v 7 Nxu hakɛne seren bama nxu xili ma, \q koni Alatala, nxu mali i xinla fe ra! \q Bayo nxɔ tinxintareyaan gbo, \q nxu bata yulubin liga i ra. \q \v 8 I tan, Isirayila yigina, \q naxan a rakisima ɲaxankata waxatini, \q nanfera i luyɛ \q alo xɔɲɛn dangumatɔna yamanani, \q alo sigatiin naxan xii kedenna tima be? \q \v 9 Nanfera i luxi \q alo sofaan na a tɛrɛna yɛngɛn na, \q naxan mi nɔɛ marakisin tiyɛ? \q Anu, Alatala, i nxu yɛ, \q i xinla falama nxu xun ma. \q I nama i mɛ nxu ra! \b \q \v 10 Alatala ito nan falaxi lan a yamana fe ma, \q a naxa, “Na xun xɔn sigan nafan e ma, \q e mi e raxarɛ yire kedenni. \q Nanara, Alatala mi e rasuxuma, \q a mi ɲinanma e hakɛne xɔn, \q a e saranma nɛn e yulubine ra.” \p \v 11 Nayi, Alatala yi a fala n xa, a naxa, “I nama n maxandi yamani ito hɛrina fe ra. \v 12 Hali e sunna suxu, n mi n tuli matiyɛ e wuga xuiin na. Hali e saraxa gan daxine nun bogise saraxane ba, n mi e rasuxɛ, bayo n waxi e halagi feni yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen na.” \v 13 N yi a yabi, n naxa, “Ee! Marigina Alatala! E nabine luma a falɛ e xa, e naxa, ‘Ɛ mi yɛngɛn toma, fitina kamɛn mi ɛ konna liyɛ. Ala bɔɲɛ xunbeli kɛndɛn fima nɛn ɛ ma be.’ ” \v 14 Alatala yi a fala n xa, a naxa, “Na nabine wulen nan falama n xinli. N tan xa mi e rafaxi. N mi yamari soxi e yii, n mi fala tixi e xa. E nabiya falane tima wule fe toone nan xɔn alo xiyena. Ne fataxi yiimato feene nun suxure batu feene nun e yɛtɛ bɔɲɛ mayendenxine nan na.” \v 15 Nanara, Alatala ito nan falaxi lan nabine fe ma naxanye falan tima a xinli, a naxa, “N mi ne xɛxi, koni e a falama, e naxa, ‘Yɛngɛn nun fitina kamɛn mi soɛ yamanani ito yi.’ Nanara, n na nabine faxama nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn xɔn. \v 16 E nabiya falan tima yamaan naxan xa, ne binbine rabeɲinma nɛn Yerusalɛn kirane xɔn fitina kamɛn nun yɛngɛni. Muxu yo mi luma naxan e maluxunɲɛ, e tan nun e ɲaxanle nun e dii xɛmɛne nun e dii tɛmɛne. N na e fe ɲaxin naxɛtɛma nɛn e ma.” \b \q \v 17 “Falani ito ti e xa, i naxa, \q ‘N yɛɛgen minima kɔɛ nun yanyin na, \q a mi danma, \q bayo gbalo gbeen bata godo n ma yama faɲin ma, \q a ɲaxankataxi han! \q \v 18 Xa n siga burunna ra, \q n muxu faxaxine toma mɛnni \q silanfanna naxanye faxaxi. \q Xa n siga taani, \q fitina kamɛn bata muxune rafura mɛnni. \q Nabine nun saraxaraline yamanani sigama \q koni e mi sese famuma.’ ” \b \q \v 19 Yamaan naxa, \q “I bata i mɛ Yuda kaane ra ba fefe? \q I niin bata a mɛ Siyon taan na ba? \q Nanfera i nxu ɲaxankatama \q han nxu mi fa kɛndɛyaan sɔtɔma? \q Nxu yengi yi bɔɲɛ xunbenla ma, \q koni nxu mi sese faɲi sɔtɔma. \q Nxu yi marakɛndɛyaan nan mamɛma, \q koni fe magaxuxin nan fama. \q \v 20 Alatala, nxu bata nxɔ fe ɲaxine kolon, \q e nun nxu benbane hakɛne, \q bayo nxu bata yulubin liga i ra. \q \v 21 I xinla fe ra, \q i nama nxu raɲaxu. \q I nama i ya mangaya gbɛdɛ nɔrɔxina fe magodo! \q I miri layirin ma en tagi, \q i nama a kala. \q \v 22 Siyane ala fufafuna ndee nɔɛ tulen nafɛ ba? \q Hanma koren nan tulen nagodoma a yɛtɛ ma ba? \q Ɛn-ɛn de! \q I tan Alatala na a ra, nxɔ Ala! \q Nxu yigi saxi i yi, \q bayo i tan nan na feene birin ligama.” \c 15 \s Ala yi a yamaan yalagi \p \v 1 Alatala yi a fala n xa, a naxa, “Hali Musa nun Samuyɛli fa ti n yɛtagi n solonadeni yamani ito xa, n mi kininkininɲɛ e ma. E kedi n yɛtagi, e xa siga! \v 2 Xa e a fala i xa, e naxa, ‘Nxu xa siga minɛn?’ I xa e yabi, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa: \q Sayaan nagidixi naxanye ma, \q ne sayaan sɔtɔma nɛn! \q Naxanye faxama silanfanna ra, \q ne faxama nɛn! \q Fitina kamɛn nagidixi naxanye ma, \q ne kamɛma nɛn! \q Konyiyaan nagidixi naxanye ma, \q ne xalima nɛn konyiyani!’ ” \p \v 3 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N fitina feen sifa naanin nan nafama e xili ma: silanfanna yi e faxa, barene yi e yibɔ, xɔline nun burunna subene yi e don, e yi e ɲan. \v 4 N na e findima nɛn fe magaxuxin na bɔxɔ xɔnna yamanane birin xa, lan Yuda mangan Xesekiyaa dii xɛmɛn Manase kɛwanle ma a naxanye rabaxi Yerusalɛn taani.” \s Ala mi fa kininkininma \q \v 5 Ala naxa, “Nayi, nde kininkininma ɛ tan Yerusalɛn kaane ma? \q Nde a mawugama ɛ fe ra? \q Nde danguma ɛ xɔntɔnɲɛ?” \q \v 6 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Ɛ bata ɛ mɛ n na, \q ɛ lu xɛtɛ xanbin na. \q Nayi, n na n yiini tema nɛn ɛ xili ma, \q n yi ɛ halagi, \q bayo ɛ kininkinin mi fa n yi. \q \v 7 N na e fintanma nɛn \q alo se dagina yamanan taane so dɛɛne birin na. \q N yi e diine ba e yii, \q n yi n ma yamaan halagi \q bayo e mi e xun xanbi soxi e kɛwanle yi. \q \v 8 N na a ligama nɛn kaɲa gilɛne yi wuya ayi \q alo baan ɲɛmɛnsinna. \q N halagi tiin nafama nɛn e banxulanne ngane ma yanyi tagini, \q sanɲa ma kedenni, \q ɲaxankatan nun kui sanna yi e li. \q \v 9 Naxan bata dii solofere bari, \q na furama nɛn, a faxa. \q Kɔɛɛn yi so a ma yanyin na, \q a yagi, a xun sin. \q Naxanye na lu e nii ra, \q e yaxune yi fa ne raxɔri e silanfanne ra.” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Nabina mawugana \q \v 10 Yeremi naxa, \q “Nna, gbalona n xa \q bayo i bata n bari. \q Yamanan muxune birin n matandima, \q e yi n yɛngɛ! \q Doli so mi n na, \q n mɔn mi doli tongoxi, \q koni birin n dangama.” \b \q \v 11 Alatala yi a fala n xa, a naxa, \q “N na i xunbama nɛn \q alogo i xa fe faɲin sɔtɔ yati! \q N na i yaxune rafama nɛn \q i mafandeni tɔrɔn nun gbalon waxatini yati! \q \v 12 Muxun nɔɛ wureni bolonɲɛ a yiin na ba, \q wuren naxan kelixi sogeteden kɔmɛnna ma hanma sulana? \q \v 13 Yuda kaane, n na ɛ hɛrisigɛne nun ɛ nafunle fima ɛ yaxune ma nɛn e yɛngɛ yi se tongoxine ra, \q masɔtɔ ɛ yulubine xɔn ɛ yamanan birin yi. \q \v 14 N bata ɛ so ɛ yaxune yii e konyine ra \q ɛ yi siga yamanani ɛ mi dɛnaxan kolon. \q N bata tɛɛn so ɛ xili ma n ma xɔlɔni.” \b \q \v 15 Yeremi naxa, “I tan, Alatala, \q i feene birin kolon. \q I miri n ma, i yi n mali, \q i yi n gbeen ɲɔxɔ n ɲaxankata muxune ra! \q I nama n faxa, \q i tan naxan mi xɔlɔma xulɛn! \q A kolon, n yagin masɔtɔma i tan nan ma fe ra! \q \v 16 I ya falane na yi n li tun, \q n yi e rasuxuma nɛn alo donsena, \q bayo i ya falane nan n nasɛwama, \q n yi ɲaxan n bɔɲɛni. \q Amasɔtɔ i xinla bata fala n xun ma, \q Alatala, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna! \q \v 17 N mi dɔxi fuyantenne tagi batudeni. \q N yi luxi n danna nɛn \q bayo i sɛnbɛn yi n fari, \q bayo i n nafexi i ya xɔlɔn na. \q \v 18 Nanfera nayi n ma tɔrɔn dan mi na? \q Nanfera n ma furen mi yalanma? \q I luyɛ n xa \q alo tigin naxan xɔrima ba, \q muxun mi nɔɛ a xaxili tiyɛ naxan na?” \b \q \v 19 Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Xa i xun xɛtɛ n ma, \q n mɔn i tima nɛn i ya wanla ra n yɛtagi. \q Xa i fala kɛndɛne ti, \q i fala fuune lu na, \q i falan tima nɛn nayi \q alo n yɛtɛɛn dɛ xuina. \q E tan nan fa xɛtɛma i ma, \q koni i tan xa mi xɛtɛma e tan ma de! \q \v 20 N na i findima nɛn yinna wure daxin na nayi, \q yamani ito yɛtagi, \q naxan mi nɔɛ rabirɛ. \q E i yɛngɛma nɛn, \q koni e mi i nɔɛ sese ma, \q bayo n na i fɔxɔ ra, \q n ni i rakisi, n yi i xɔrɔya.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 21 “N na i xunbama nɛn muxu ɲaxine yii, \q n yi i xɔrɔya gbalotɔne sɛnbɛn ma.” \c 16 \s Gbalon lɔxɔna fe \p \v 1 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, \v 2 “I nama ɲaxanla futu. I nama dii xɛmɛ sɔtɔ hanma dii tɛmɛna yireni ito yi.” \v 3 Bayo Alatala ito nan falaxi dii xɛmɛne nun dii tɛmɛne xili ma naxanye barima be, e nun dii ngaan naxanye e barima, e nun fafan naxanye e sɔtɔma yamanani ito yi, a naxa, \v 4 “E faxama nɛn fureni. E sayaan mi wugɛ, e mi maluxunɲɛ. E luma nɛn alo ɲaman bɔxɔn ma. Yɛngɛn nun fitina kamɛn nan e raxɔrima. E binbine yi findi balon na xɔline nun burunna subene xa.” \p \v 5 Bayo, Alatala ito nan falaxi, a naxa, “I nama so ɲande banxini. I nama siga saya yirene yi sununi. I nama e wuga. Bayo n bata n ma bɔɲɛ xunbenla ba yamanani ito yi e nun n ma hinanna nun n ma kininkininna.” Alatalaa falan nan na ra. \v 6 “Muxu gbeene nun muxudine birin faxama nɛn yamanani ito yi. E sayaan mi wugɛ, e mi maluxunɲɛ, muxe mi a yɛtɛ maxabɛ sununi hanma a xunna bi e fe ra. \v 7 Tamin mi yitaxunma muxu sunuxine ra e madɛndɛn xinla ma. E mi minseen soma sunu muxune yii, e yi e madɛndɛn, hali e fafe hanma e nga nan faxaxi.” \p \v 8 “I nama so banxina nde yi sɛwa donse donna dɛnaxan yi, i yi dɔxɔ muxune fɛma i dɛgedeni, i yi i min. \v 9 Bayo Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘N danna sama nɛn sɛwa sigine nun ɲaxan sigine nun ɲaxalandi ti sigine ra xɛmɛn nun a ɲaxanla xa yireni ito yi, waxatini ito yi i yɛɛ xɔri.’ ” \p \v 10 “I na falani ito birin ti yamani ito xa waxatin naxan yi, e a falama nɛn i xa, e naxa, ‘Nanfera Alatala gbalo gbeeni itoe birin nagidixi nxu ma? Nxu kalan mundun tixi? Nxu yulubin mundun ligaxi Alatala ra, nxɔ Ala?’ \v 11 Nayi, i yi a fala e xa, i naxa, ‘Alatalaa falan ni ito ra, a naxa: N na ligaxi nɛn bayo ɛ benbane e mɛ nɛn n na, e bira ala gbɛtɛne fɔxɔ ra, e yi e xinbi sin e bun, e yi e batu, e yi e mɛ n tan na, e mi n ma sariyan suxu. \v 12 Anu, ɛ tan bata fe ɲaxin naba dangu ɛ benbane ra. Ɛ birin biraxi ɛ bɔɲɛ yi fe ɲaxine nan fɔxɔ ra ɛ tengbesenyani, ɛ mi ɛ tuli matima n na. \v 13 N na ɛ kedima nɛn yamanani ito yi. N yi ɛ rasiga yamanani ɛ nun ɛ benbane mi dɛnaxan kolon. Ɛ sa ala gbɛtɛne batu mɛnni kɔɛɛn nun yanyin na, bayo n mi fa hinanɲɛ ɛ ra mumɛ!’ ” \s Konyine xɛtɛ fena \p \v 14 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Lɔxɔne fama, muxe mi a falɛ lɔxɔn naxanye yi, a naxa, ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi, naxan Isirayila kaane ramini Misiran yi!’ \v 15 Koni a a falama nɛn, a naxa, ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi, naxan Isirayila kaane ramini kɔmɛn fɔxɔn yamanani, e nun a e kedi yamanan naxanye birin yi!’ Bayo n mɔn fama nɛn e ra na bɔxɔni, n dɛnaxan so e benbane yii.” \p \v 16 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N yamani ito yaxu wuyaxi xilima nɛn e xili ma, e fa e suxu alo yɛxɛ suxune. E fa e sagatan geyane nun yire matexine nun gɛmɛ yinle birin yi alo donsone. \v 17 Bayo n yɛɛna e kɛwanle birin na, e mi luxunxi n ma. E hakɛne mi luxunɲɛ n ma. \v 18 N na e hakɛne nun e yulubine saranma nɛn e ra dɔxɔ firin, bayo e bata n ma yamanan naharamu, e bata n kɛɛ bɔxɔn nafe e sawura niitarene nun e suxure xɔsixine ra.” \s Ala keden peen kolon fena \q \v 19 Alatala, n sɛnbɛna, \q n ma faran makantanxina, \q n na n yigiyama dɛnaxan yi tɔrɔ waxatine yi, \q siyane fama nɛn i tan ma \q keli bɔxɔn danne birin na, \q e yi a fala, e naxa, \q “Wulen nan findixi nxu benbane kɛɛn na, \q suxure fufafuun naxanye tɔnɔ mi na. \q \v 20 Adamadiine nɔɛ alane rafalɛ e yɛtɛ xa ba? \q A rabama, koni ala xa mi ne ra!” \q \v 21 Nayi, Alatala naxa, \q “Nanara, n na a yitama nɛn e ra ito yi, \q n na n fangan nun sɛnbɛn yitama nɛn e ra, \q e yi a kolon, a n xili nɛn Alatala.” \c 17 \s Murutɛdene yalagi fena \q \v 1 Yuda kaane yulubine kɛrɛndɛnxi wure sɛbɛli ti seen nan na, \q naxan xɔdɔxɔ alo dayimuna. \q E sɛbɛxi e bɔɲɛ walaxan nan ma, \q e nun e saraxa gandene fenne ma. \q \v 2 Nayi, e diine luma nɛn e mirɛ e saraxa gandene ma, \q e nun e Asera kide gbindonne wudi yifɔtɔnxine fɛma, \q e nun geya matexine fari. \q \v 3 Ɛ tan seen naxanye batuma n ma geyaan ma e nun burunne ra, \q ne nun ɛ hɛrisigɛne nun ɛ nafunle birin soma nɛn \q ɛ yaxune yii e yɛngɛ se tongoxine ra \q e nun ɛ taan kidene, \q masɔtɔ ɛ yulubine xɔn ɛ yamanan birin yi. \q \v 4 Ɛ tan yɛtɛɛn nan fama kɛɛn nabeɲindeni, \q n naxan soxi ɛ yii. \q N yi ɛ findi konyine ra ɛ yaxune xa yamanani \q ɛ mi dɛnaxan kolon, \q bayo ɛ bata n ma xɔlɔn tɛɛn nadɛgɛ. \q A ɛ ganma nɛn han habadan. \b \q \v 5 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Dangan na kanna xa \q naxan a yigi sama adamadiine yi, \q naxan a xaxili tixi muxune ra, \q a yi a xun xanbi so Alatala yi a bɔɲɛni. \q \v 6 Na kanna luxi nɛn \q alo wudi dungin tonbonni. \q A tan mi hɛrin toɛ. \q A dɔxɔma nɛn tonbonna yire yixareni, \q fɔxɔn dɛnaxan yi bɔxɔ rabeɲinxini. \q \v 7 Koni, duban na kanna xa \q naxan a yigi saxi Alatala yi, \q Alatala findixi naxan yigi ra. \q \v 8 A luxi nɛn \q alo wudin naxan sixi igen dɛ, \q a salenne sigama igen bun. \q Wuyenna mi a tɔrɔma, \q a dɛɛne xinde yɛyɛ. \q Furun na ti ɲɛɛna nde ra, \q na mi a tan tɔrɔma \q a bogin mi ɲanma.” \b \q \v 9 “Muxun bɔɲɛna a mayendenma \q dangu seen birin na. \q A furen mi dandanɲɛ! \q Nde nɔɛ a famunɲɛ? \q \v 10 N tan Alatala, \q n muxune bɔɲɛn fɛsɛfɛsɛma, \q n yi e sɔndɔmɛn nakɔrɔsi, \q alogo n xa birin saren fi a kɛwanle ra, \q lan a sigati kiin ma. \q \v 11 Muxun naxan nafulu sɔtɔ ki mi fan, \q na luxi nɛn \q alo dɔmɛn naxan xɛlɛne rasɛgɛma, \q a mi naxanye biraxi. \q A nɛma a dunuɲa yi gidin tagini, \q a fuxari. \q A raɲanna, a lu alo xaxilitarena.” \q \v 12 En ma banxi sariɲanxin findixi Alaa mangaya gbɛdɛ nɔrɔxin nan na \q naxan ma fe yitexi xabu a fɔlɔni. \q \v 13 I tan Alatala, Isirayila yigina, \q naxanye birin e mɛma i ra, \q ne yagima nɛn. \q Naxanye e masigama i ra, \q ne sa luma burunburunna nin, \q bayo e bata e mɛ Alatala ra, \q siimaya ige tigina. \b \q \v 14 Alatala, n nakɛndɛya, \q alogo n xa yiyalan. \q N nakisi, alogo n xa kisi, \q bayo n ni i tan nan tantunma. \q \v 15 E a falama n xa, e naxa, \q “Alatalaa falane mi kamalima ba? \q A xa e rakamali fa.” \q \v 16 N tan mi tondixi findɛ yɛɛratiin na i fɔxɔ ra. \q N fan mi yi waxi tɔrɔ lɔxɔni ito xa a li. \q I na kolon. \q N ma falane birin kɛnɛnni i yɛtagi. \q \v 17 Nayi, i nama kui sanna ragidi n ma. \q I tan naxan findixi n luxunden na gbalon lɔxɔni. \q \v 18 N ɲaxankata muxune xa yagi, \q koni i nama n tan lu yagini! \q E tan nan xa magaxu, \q koni n tan nama gaxu. \q Gbalon lɔxɔn nafa e tan nan ma \q i xa e halagi gbalon na dɔxɔɲa ma firin. \s Matabu Lɔxɔn nasariɲanna \p \v 19 Alatala ito nan falaxi n xa, a naxa, “Siga, i sa ti taan so dɛɛn na, naxan xili ‘Yamaan So Dɛna’ Yuda mangane danguma dɛnaxan yi e nɛma soma hanma e nɛma minɛ. I mɔn xa ti Yerusalɛn taan so dɛɛne birin na. \v 20 I yi a fala e xa, i naxa, ‘Ɛ tuli mati Alatalaa falan na, Yuda mangane nun Yuda yamaan birin, e nun Yerusalɛn kaane birin, ɛ tan naxanye soma dɛni itoe ra. \v 21 Alatala ito nan falaxi, a naxa: Ɛ a liga ɛ yeren ma! Ɛ nama goron tongo Matabu Lɔxɔni, ɛ yi a raso Yerusalɛn dɛɛne ra. \v 22 Ɛ nama goron namini ɛ konne yi Matabu Lɔxɔni. Ɛ nama wali yo kɛ. Koni ɛ Matabu Lɔxɔn nasariɲan, alo n na a yamari ɛ benbane ma kii naxan yi. \v 23 Koni e mi n xuiin namɛ, e mi e tuli mati n na. E yi e tengbesen, e tondi n xuiin namɛ, e mi tin xurɛ. \v 24 Alatalaa falan ni ito ra. Xa ɛ n xuiin namɛ ki faɲi, xa ɛ mi goron naso taan so dɛni itoe ra Matabu Lɔxɔni, ɛ Matabu Lɔxɔn nasariɲan, ɛ mi wali yo kɛ, \v 25 nayi mangane nun kuntigine soma nɛn dɛni itoe ra, naxanye dɔxi Dawuda ɲɔxɔni a manga gbɛdɛni. E tema nɛn wontorone nun soone fari, e tan nun e kuntigine, e so e nun Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane. Muxune luma nɛn taani ito yi han habadan! \v 26 Muxune fama nɛn sa keli Yuda taane yi e nun Yerusalɛn rabilinna taane nun Bunyamin yamanan nun geya yiren sogegododen binni e nun geyaan bonne nun Negewi tonbonni, alogo e xa fa saraxa gan daxine nun saraxa gbɛtɛye nun bogise saraxane nun wusulanne nun barika bira saraxane ba Alatalaa banxini. \v 27 Koni xa ɛ mi ɛ tuli mati n na, ɛ yi Matabu Lɔxɔn nasariɲan, xa ɛ goronna raso Yerusalɛn taani Matabu Lɔxɔni, nayi, n tɛɛn soma nɛn taan dɛɛne ra naxan mi nɔɛ ratuyɛ, a yi taan banxi faɲine gan.’ ” \c 18 \s Fɛɲɛ rafalana fe \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Keli, i siga fɛɲɛ rafalan konni, i sa n ma falan mɛma mɛnna nin.” \v 3 N yi siga fɛɲɛ rafalan konni, n yi a li fɛɲɛna nde rafalɛ. \v 4 Koni fɛɲɛn naxan yi a yii, a yi naxan nafalama fɛɲɛ bɛndɛn na, fɛɛn yi na ra. Nayi, a mɔn yi xɛtɛ a ma, a fɛɲɛ gbɛtɛ rafala na fɛɲɛ bɛndɛn na, alo a yi rafan a ma kii naxan yi. \v 5 Alatala yi falan ti n xa, a naxa, \v 6 “Ɛ tan Isirayila yamana, n fan mi nɔɛ na fe sifan ligɛ ɛ ra ba, alo fɛɲɛ rafalana? Isirayila yamana, ɛ fan luxi n yii nɛn alo fɛɲɛ bɛndɛn fɛɲɛ rafalan yii.” Alatalaa falan nan na ra. \v 7 “Waxatina nde yi, n na a falama nɛn a siyana nde hanma yamanana nde xa kala, hanma a halagi, hanma a raxɔri. \v 8 Koni n falan tixi siyaan naxan xili ma, xa na xɛtɛ a fe ɲaxine fɔxɔ ra, nayi n ɲaxankatan naxan nagidixi e ma, n xɛtɛma nɛn na feen fɔxɔ ra, na mi fa e sɔtɔma. \v 9 Waxatina nde, n yi a fala a siyana nde hanma yamanana nde xa ti, a sabati. \v 10 Koni xa na siyaan fe ɲaxin naba n yɛɛ ra yi, a mi n xuiin namɛ, nayi n fe faɲin naxan nagidixi e ma, n na xunbama nɛn e ra, na mi fa liga.” \p \v 11 “Iki, Yeremi, falan ti Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane xa, i naxa, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ a mato, n gbalona nde rafama ɛ ma, n fena nde yitɔnma ɛ xili ma. Nayi, ɛ xɛtɛ ɛ fe ɲaxine fɔxɔ ra! Ɛ birin xa ɛ sigati kiin nun ɛ kɛwanle maxɛtɛ!’ \v 12 Koni e a falama nɛn, e naxa, ‘A mi lanɲɛ! Fɔ nxu xa lu nxu miriyane ligɛ, birin yi bira a bɔɲɛ yi fe ɲaxine fɔxɔ ra tengbesenyani.’ ” \s Isirayila bata ɲinan a Ala xɔn \q \v 13 Nanara, Alatala ito nan falaxi, \q a naxa, “Maxɔdinna ti siyane yɛ. \q Nde bata fe sifani ito mɛ singe? \q Isirayila yama faɲin bata fe magaxuxin liga. \q \v 14 Ige xundin ɲanɲɛ Liban geyane gɛmɛ gbeene fari ba? \q Ige xunbenla ɲanɲɛ xudeni ba \q naxan fama sa keli na yire makuyeni? \q \v 15 Anu, n ma yamaan bata ɲinan n xɔn! \q E wusulanna ganma saraxan na suxure fufafune xa, \q naxanye e ratantanma e sigati kiini, \q e yi e ba e kira fonna xɔn, \q e yi e ti kira yitɔntarene xɔn. \q \v 16 E bata e yamanan findi yire rabeɲinxin na, \q muxune kabɛma naxan ma \q e kolin a ma han habadan. \q A fe dangu muxune birin yigitɛgɛma nɛn, \q e xunni maxa. \q \v 17 N na e raxuyama ayi nɛn e yaxune bun \q alo sogeteden foyena. \q N na n yɛɛn bama e ra nɛn, \q n yi n xun xanbi so e yi e gbalon waxatini.” \s Yanfan Yeremi xili ma \p \v 18 Muxune a falama, e naxa, “Ɛ fa be, en fa yanfan so Yeremi ma! Bayo saraxaraline sariya xaranna, na mi ɲanma alo Yeremi a falan kii naxan yi, fekolonne maxadi xuine fan mi ɲanɲɛ, nabine falane mi ɲanɲɛ. Ɛ fa, en fa a mafala yamani alogo a xa tɔrɔ. En nama en tuli mati a fala yo ra!” \q \v 19 Alatala, i tuli mati n na! \q I tuli mati n yaxune xuiin na n xili ma! \q \v 20 Fe faɲin lan a saran a ɲaxin na ba? \q Anu e bata n faxa yinla ge n yɛɛ ra. \q Koni, a kolon \q a n bata ti i yɛtagi i solonadeni e xa \q alogo i ya xɔlɔn xa masiga e ra. \b \q \v 21 Na ma, i xa fitina kamɛn nagidi e diine ma, \q i yi sayaan nagidi e ma yɛngɛni, \q e ɲaxanle yi findi kaɲa gilɛne ra \q naxanye diiye baxi e yii. \q E xɛmɛne xa sayaan sɔtɔ, \q e banxulanne yi faxa yɛngɛni! \q \v 22 Gbelegbele xuiin xa mini e banxine yi, \q i na fa sofa ganla ra e xili ma sanɲa ma kedenni. \q Bayo e bata yinla ge n xili ma, \q e yalaan nati n yɛɛ ra. \q \v 23 I tan Alatala, \q i e yanfantenyane birin kolon, \q e naxanye yitɔnxi n faxa xinla ma. \q I nama e hakɛne mafelu, \q i nama i yɛɛn ba e yulubine ra! \q E xa bira i yɛtagi! \q Keli e xili ma, i ya xɔlɔ waxatin xa a li! \c 19 \s Fɛɲɛ kalaxina fe \p \v 1 Alatala yi ito fala, a naxa, “Sa fɛɲɛna nde sara fɛɲɛ rafalan konni, i yi yamaan fonne nun saraxaraline xili. \v 2 I siga Ben-Hinɔn lanbanni, dɛnaxan sa Fɛɲɛ So Dɛɛn binni, i sa falani itoe rali mɛnni n naxanye tima i xa. \v 3 I yi a fala, i naxa, ‘Ɛ tuli mati Alatalaa falan na, ɛ tan Yuda mangane nun Yerusalɛn kaane! Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa: N gbalon nagodoma nɛn be ma, naxan yo na a fe mɛ, na kanna tuli madɔxɔma ayi nɛn. \v 4 Amasɔtɔ e bata e mɛ n na! Muxun mi fa be kolonma bayo e bata be findi wusulan ganden na ala gbɛtɛne xa, e mi naxanye kolon, e benbane mi e kolon, Yuda mangane mi e kolon, e yi be rafe sɔntarene wunla ra. \v 5 E yi kidene rafala Baali suxurene xa alogo e xa e diine gan mɛnni Baali xa, n mi naxan yamarixi, n mi naxan ma fe falaxi, n mi sa mirixi naxan ma.’ ” \p \v 6 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Nanara, lɔxɔna nde fama, muxune mi fa be xili bama a ‘Tofeti’ hanma ‘Ben-Hinɔn lanbanna.’ Koni e fa be xili bama nɛn ‘Faxa Ti Lanbanna.’ \v 7 N fa Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane fe yitɔnxine kalama be nin. N yi e faxa e yaxune silanfanne ra naxanye waxi e raxɔri feni. N yi e binbine lu xɔline nun burunna subene bun. \v 8 N taani ito findima nɛn yire rabeɲinxin na, muxune kabɛma naxan ma e kolin a ma. Naxan yo nɛma danguɛ be, na kanna yigitɛgɛma nɛn a kolin a yire kalaxine ma. \v 9 N yaxune rafama nɛn naxanye waxi e raxɔri feni, e taan nabilin yɛngɛni. Na kamɛn gbama nɛn han e yi e dii xɛmɛne nun dii tɛmɛne suben don, e yi e bode sube don.” \p \v 10 “Na xanbi ra, i xa fɛɲɛni bɔ muxune yɛtagi naxanye biraxi i fɔxɔ ra, \v 11 i yi a fala e xa, i naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa: N yamani ito nun taani ito halagima kiini ito nin, alo fɛɲɛn kalama kii naxan yi, naxan mi nɔɛ yitɔnɲɛ. E binbine maluxunma nɛn Tofeti yi han na yi rafe. \v 12 N yireni ito ligama na kii nin, e nun a muxune, n mɔn yi taani ito fan liga alo Tofeti yireni ito. Alatalaa falan nan na ra. \v 13 Yerusalɛn banxine nun Yuda mangane banxine raharamuma nɛn alo Tofeti yire haramuxini ito, e yi wusulanna ganma banxin naxanye xuntagi sarene birin xa, e minse saraxane rabɔxɔn ala gbɛtɛne xa dɛnaxanye birin yi.’ ” \p \v 14 Yeremi yi fa, sa keli Tofeti yi Alatala a rasiga dɛnaxan yi nabiya falane tideni. A yi ti Alatala Batu Banxin tanden ma, a yi a fala yamaan birin xa, a naxa, \v 15 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘N gbalon nafama nɛn taani ito xili ma e nun a rabilinna taane birin, n bata gbalo feen naxanye birin ma fe fala e xili ma, bayo e bata tondi e tuli matiyɛ n ma falane ra tengbesenyani.’ ” \c 20 \s Yeremi xidi fena \p \v 1 Saraxaralina Imeri a dii xɛmɛn Pasaxuri, kuntigin naxan yi Alatala Batu Banxin xun na, na to Yeremi a nabiya falane mɛ, \v 2 a yi Nabi Yeremi bɔnbɔ, a sa a sa kutun na Alatala Batu Banxin dɛxɔn Bunyamin So Dɛɛn Faxaraxiin binni.\f + \fr 20.2\fr* So dɛɛn naxan geyaan na.\f* \v 3 Koni na xɔtɔn bode, Pasaxuri to Yeremi beɲin, Yeremi yi a fala a xa, a naxa, “Alatala mi i xili saxi Pasaxuri, koni a bata i xili sa ‘Gaxun Yiren Birin Yi.’ \v 4 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘N gaxun nasoma nɛn ɛ nun i xɔyine birin yi. Ɛ yaxune i xɔyine faxama nɛn i yɛɛ xɔri. N Yuda kaane birin sama nɛn Babilɔn mangan sagoni, a yi e suxu a siga e ra konyiyani Babilɔn taani, hanma a e faxa silanfanna ra. \v 5 N taani ito nafunle birin sama nɛn ɛ yaxune sagoni, e wali xɔnne nun e se faɲine, e nun Yuda mangane nafunle birin. E yi e tongo yɛngɛni, e siga e ra Babilɔn taani. \v 6 I tan Pasaxuri e nun muxun naxanye birin i ya banxini, ɛ sigama nɛn konyiyani Babilɔn taani, i sa faxa na, i maluxun na, e nun i wule nabiya falane ti i xɔyin naxanye birin xa.’ ” \s Nabina mawugana \q \v 7 Alatala i bata n mayenden, \q n lu mayendenni. \q I bata n suxu sɛnbɛni, \q i yi n nɔ feu! \q Muxune yoma n ma waxatin birin, \q e birin n magelema. \q \v 8 Bayo n nɛma falan tiyɛ yɛyɛ, \q fɔ n gbelegbele, \q n yi gbalon nun halagina fe fala! \q Nayi, e n konbima, \q e n magele waxatin birin Alatalaa falana fe ra. \q \v 9 Koni xa n na a fala nun, n naxa, \q “N mi fa n mirima Alaa fe ma, \q n mi fa falan tima a xinli sɔnɔn,” \q a falan luma nɛn n yi nayi \q alo tɛɛn nan n bɔɲɛn ganma, \q alo n tɛɛn nan namaraxi n xɔnne yi, \q n xadan a yisuxɛ, n mi nɔ. \q \v 10 Bayo n muxu wuyaxi xuiin mɛma n mafalɛ. \q E n xili bama \q “Gaxuna yiren birin yi.” \q E naxa, “Ɛ a tɔɲɛgɛ! \q En na a tɔɲɛgɛ.” \q N xɔyine n matoma, \q xa n tantanɲɛ, e naxa, \q “Waxatina nde, \q a mayendenma nɛn. \q Nayi, en yi a nɔ, \q en yi en gbeen ɲɔxɔ a ma.” \q \v 11 Koni Alatala bata lu n xɔn \q alo sofa sɛnbɛmana. \q Nanara, n ɲaxankata muxune tantanma nɛn, \q e mi n nɔɛ sese ma. \q E fulama n na nɛn, \q na yi e yagi han! \q A findi marafɛyaan na e xa han habadan, \q ɲinan mi tiyɛ naxan xɔn. \q \v 12 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna i tan nan tinxin muxun kɛɲaan fɛsɛfɛsɛma, \q i muxun bɔɲɛn nun a sɔndɔmɛn toma. \q Tin, n xa i to i gbeen ɲɔxɛ e ma \q bayo n bata n xun mayɛngɛ feen lu i tan ma. \b \q \v 13 Ɛ bɛtin ba Alatala xa, \q ɛ Alatala tantun. \q Bayo a tɔrɔ muxune xunbama nɛn muxu ɲaxine yii. \b \q \v 14 Dangana n bari lɔxɔn xa. \q Nga n xalixi lɔxɔn naxan yi, \q na mi findixi duba lɔxɔ ra. \q \v 15 Dangan na kanna xa \q naxan sa xibaru faɲina fe rali n fafe ma fa fala \q dii xɛmɛn bata bari a xa, \q a yi sɛwa na ma. \q \v 16 Na kanna xa lu alo taane \q Alatala naxanye kalaxi kininkinintareyani. \q A xa gbelegbele xuiin mɛ xɔtɔnni, \q a yi yɛngɛ so sɔnxɔ xuiin mɛ yanyin na. \q \v 17 A yi lan nun \q a xa n faxa nga kui, \q alogo nga kuiin xa findi n gaburun na \q n yi lu na yi habadan. \q \v 18 Nanfera n minixi nga kuini \q n yi tɔrɔn nun xɔlɛn kolon \q n yi n ma siimayaan birin naba yagini? \c 21 \s Falana lan Yerusalɛn suxu feen ma \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa, Manga Sedeki to Malakiyaa dii xɛmɛn Pasaxuri rasiga a ma e nun saraxaraliin Sofoni, Maaseyaa dii xɛmɛna. E yi a fala Yeremi xa, e naxa, \v 2 “Alatala maxɔdin nxu xa, bayo Babilɔn mangan Nebukadanesari bata nxu yɛngɛ fɔlɔ. Waxatina nde Alatala nxu maliyɛ nɛn, a yi a kabanako fena ndee raba nxu xa, alogo yaxuni ito xa a masiga nxu ra.” \p \v 3 Yeremi yi e yabi, a naxa, “Ɛ a fala Sedeki xa, ɛ naxa, \v 4 ‘Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa: Babilɔn mangan nun Babilɔn kaan naxanye ɛ taan makantan yinna rabilinxi yɛngɛni iki, ɛ ne yɛngɛma yɛngɛ so seen naxanye ra, n ne raxɛtɛma ɛ tan nan ma, n yi ɛ yaxuni itoe malan taani ito kui. \v 5 N tan yɛtɛna ɛ yɛngɛma nɛn, n fitinaxin yi n sɛnbɛn nun n fanga gbeen yita ɛ ra n ma xɔlɔn nun n ma bɔɲɛ teeni. \v 6 Naxanye birin taani ito yi, n ne ɲaxankatama nɛn, a muxune nun a xuruseene, e birin yi faxa fitina fureni. \v 7 Alatalaa falan ni ito ra! Na na dangu, naxanye na lu e nii ra fitina furen nun yɛngɛn nun fitina kamɛn xanbi ra, n ne birin sama nɛn Babilɔn mangan Nebukadanesari sagoni, Yuda mangan Sedeki nun a kuntigine nun taani ito muxune birin, n yi e lu e yaxune sagoni, naxanye waxi e faxa feni. A e faxama nɛn silanfanna ra, a mi kininkinin e ma, a mi hinan e ra sese ma.’ ” \p \v 8 “Yeremi, a fala yamani ito xa, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Ɛ a mato, n bata siimayaan kiraan nun sayaan kiraan yita ɛ ra. \v 9 Naxan yo na lu taani ito kui, silanfanna nun fitina kamɛn nun fitina furen nan na kanna faxama. Koni naxan na mini, a yi sa a yɛtɛ dɛntɛgɛ Babilɔn kaane xa, naxanye ɛ rabilinxi yɛngɛni, na kanna kisima nɛn, a tan yi lu a nii ra bɛtɛ. \v 10 Bayo n na n yɛɛ rafindima nɛn taani ito ma a ɲaxin na, a faɲin mi a ra. A sama nɛn Babilɔn mangan sagoni, a yi a gan.” Alatalaa falan nan na ra.’ ” \s Alaa falana lan Yuda mangana denbayaan ma \q \v 11 “Yeremi, a fala Yuda mangana denbayaan xa, \q i naxa, ‘Ɛ tuli mati Alatalaa falan na. \q \v 12 Dawuda bɔnsɔnna, Alatala ito nan falaxi, \q a naxa: Ɛ kiti kɛndɛn sa xɔtɔn yo xɔtɔn, \q ɛ yi muxu kansunxin ba ɲaxankata tiin yii, \q alogo n ma xɔlɔn nama godo ɛ ma ɛ fe ɲaxine fe ra \q alo tɛɛn naxan ɛ ganma \q naxan mi nɔɛ ratuyɛ. \q \v 13 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa: \q N bata keli ɛ xili ma, \q ɛ tan naxanye dɔxi lanbanni, \q ɛ tan naxanye dɔxi fanyen ma fiila ma, \q ɛ tan naxanye a falama, ɛ naxa, \q “Nde nɔɛ fɛ nxu xili ma? \q Nde nɔɛ soɛ nxu luxunden kui?” \q \v 14 N na ɛ saranma ɛ kɛwanle ra nɛn. \q N tɛɛn soma nɛn ɛ fɔtɔnne ra, \q a yi ɛ rabilinna birin gan.’ \q Alatalaa falan nan na ra.” \c 22 \s Kitina manga ɲaxine xili ma \p \v 1 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Siga Yuda mangana banxini, i sa falani ito ti na, i naxa, \v 2 ‘I tan Yuda mangana, i tan naxan dɔxi Dawudaa mangaya gbɛdɛni, i tuli mati Alatalaa falan na, i tan nun i ya kuntigine nun i ya yamaan birin, naxanye soma dɛni itoe ra! \v 3 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Ɛ kiti kɛndɛne sa, ɛ tinxinna raba. Ɛ muxu kansunxine xunba e ɲaxankata muxune yii. Ɛ nama ɲaxu xɔɲɛne nun kiridine nun kaɲa gilɛne ra, ɛ nama gbalo feen liga, ɛ nama sɔntaren faxa yireni ito yi. \v 4 Bayo xa ɛ falani ito suxu ki faɲi, mangan naxanye dɔxi Dawudaa mangaya gbɛdɛni, ne soma nɛn banxini ito tanden so dɛɛne ra, e dɔxi wontorone kui e nun soone fari, e tan nun e kuntigine nun e yamana. \v 5 Koni xa ɛ mi falani itoe suxu, n bata n kɔlɔ n yɛtɛni, banxini ito findima nɛn banxi xɔnna ra.” Alatalaa falan nan na ra.’ ” \b \q \v 6 Bayo, Alatala ito nan falaxi \q lan Yuda mangana banxin ma, a naxa, \q “Banxini ito rayabu n tan yɛɛ ra yi \q alo Galadi yamanana, \q alo Liban geyaan xuntagina. \q Koni n na a findima nɛn tonbonna ra yati, \q alo taa rabeɲinxina. \q \v 7 N halagi tiine rasigama nɛn a xili ma, \q e birin nun e yɛngɛ so seene \q e yi a suman sɛnbɛtɛnne sɛgɛ a bun, \q e yi e gan.” \p \v 8 “Siya wuyaxine danguma nɛn taani ito dɛxɔn. E yi a fala e bode xa, e naxa, ‘Nanfera Alatala taa gbeeni ito ligaxi iki?’ \v 9 Muxune e yabima nɛn nayi, e naxa, ‘Bayo e bata e mɛ Alatala, e Alaa layirin na, e yi e xinbi sin ala gbɛtɛne bun, e yi e batu.’ ” \s Manga Salun wuga fena \q \v 10 Ɛ nama manga faxaxin wuga, \q ɛ nama sunu Manga Yosiyaa fe ra, \q koni fɔ e bata mangan naxan xali konyiyani, \q ɛ na nan wuga, \q bayo a mi fa xɛtɛma sɔnɔn! \q A mi fa a konna toma sɔnɔn! \p \v 11 Bayo Alatala ito nan falaxi lan Yuda mangan Yosiya a dii xɛmɛn Salun ma, naxan yi a fafe Yosiya ɲɔxɔni mangayani, naxan bata keli be, a naxa, “A mi fa xɛtɛma sɔnɔn! \v 12 Koni e a xalixi konyiyani dɛnaxan yi, a sa faxama mɛnna nin. A mi fa yamanani ito toma sɔnɔn!”\f + \fk 22.12\fk* Yuda mangan Yosiyaa dii xɛmɛn \fk Salun\fk* nan ma fe falaxi be naxan mɔn xili Yehowaxasi. Misiran mangan nan Yosiya faxa yɛngɛni. Salun kike saxan nan naba mangayani, benun Misiran mangan xa a suxu, a siga a ra Misiran yi konyiyani. Na feen sɛbɛxi Mangane Firinden 23.29-34 kui.\f* \s Alaa falana Yehoyakimi xili ma \q \v 13 “Gbalon na kanna xa, \q naxan a banxin tima tinxintareyani, \q a yi a banxi kuine fari sa kansun ti kitini, \q a yi a muxu boden ti konyi wanle ra, \q a mi a saren fi. \q \v 14 A a falama, a naxa, \q ‘N banxi gbeen tima nɛn n yɛtɛ xa \q naxan konkone gbo mumɛ!’ \q A yi foye sodene rafala a ma, \q a suman farinne sa banxin kankene yi, \q a yi a kasi a gbeela ra. \q \v 15 I mangayani nɛn ba, \q bayo suman wudin nafan i ma? \q I fafe mi yi a dɛgema ba, a yi a min? \q Koni na yi tinxin, a kiti kɛndɛn kolon, \q nanara a feene birin yi lanxi. \q \v 16 A yi yiigelitɔne nun tɔrɔ muxune xun mafalama kitini, \q nanara a feene birin yi lanxi. \q Muxun mi n kolonma na kiin xan yi ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 17 “Koni i yɛɛne nun i bɔɲɛn tixi i yɛtɛna tɔnɔn nan tun na, \q i yi sɔntarene faxa, \q i muxune ɲaxankata, \q i e kansun.” \p \v 18 Nanara, Alatala ito nan falaxi lan Yuda mangan Yehoyakimi ma Yosiyaa dii xɛmɛna, a naxa, \q “Muxune mi a saya feen wugɛ, e naxa, \q ‘Ee! Ngaxakedenna xɛmɛn nun ɲaxanla, \q en nu tɔrɔ de!’ \q E mi a saya feen wugɛ, e naxa, \q ‘Ee! N kanna! Ee! Mangana!’ \q \v 19 A tan saya feen ligama nɛn \q alo sofanla gbeena, \q a binbin bubuma nɛn, \q a sa woli ayi Yerusalɛn fari ma.” \s Yerusalɛn yagin nun yarabina fe \q \v 20 “Ɛ te Liban geyaan xuntagi, \q ɛ gbelegbele! \q Ɛ xuiin xa siga han Basan yamanana! \q Ɛ gbelegbele Abarimi geyane xuntagi! \q Bayo ɛ xɔyine birin bata xunna kala. \q \v 21 N falan ti nɛn ɛ xa, \q benun ɛ kɔntɔfili waxatin xa a li. \q Ɛ yi a falama nɛn, ɛ naxa, \q ‘Nxu mi nxu tuli matima.’ \q Ɛ yi na kii nin xabu ɛ dii ɲɔrɛ waxatini. \q Ɛ mi n xuiin namɛ. \q \v 22 Ɛ yɛɛratine bata lɔ ayi foyeni, \q ɛ xɔyine birin yi xali konyiyani. \q Ɛ yagima nɛn na waxatini, \q ɛ lu marafɛyani, \q masɔtɔ ɛ fe ɲaxine xɔn. \q \v 23 I tan naxan dɔxi Liban fɔtɔnni\f + \fr 22.23\fr* Manga banxin yi xili saxi \fk Liban\fk* fɔtɔnna xun ma nɛn, a to tixi suman wudine ra keli Liban yamanan fɔtɔnne yi. Na feen sɛbɛxi Mangane Singen 7.2 kui.\f* \q i tan naxan dɔxi suman wudi banxin kui, \q i gbelegbelema nɛn, \q tɔrɔn na i sɔtɔ waxatin naxan yi, \q ɲaxankatana alo ɲaxanla naxan dii barini!” \s Alaa falana Yehoyakimi a dii Yoyakin xili ma \p \v 24 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N tan Habadan Ala, n bata n kɔlɔ n yɛtɛni, fa fala i tan Yuda mangan Yoyakin,\f + \fr 22.24\fr* \fk Yoyakin\fk* ma fe sɛbɛxi Mangane Firinden 24.8-16 kui.\f* Yehoyakimi a dii xɛmɛna, hali i yi findixi n ma taxamaseri yiisolirasoon nan na n yiifanni, n yi i bɛ nɛn na. \v 25 N na i sama nɛn i yaxune sagoni naxanye waxi i faxa feni, i gaxuma naxanye yɛɛ ra, Babilɔn mangan Nebukadanesari e nun Babilɔn kaane. \v 26 N na i wolima ayi nɛn yamana gbɛtɛni, e nun i nga naxan i barixi. Ɛ yi faxa yamanani ɛ mi barixi dɛnaxan yi. \v 27 Ɛ kon yamanan xɔnla ɛ suxuma nɛn han! Koni ɛ mi fa xɛtɛma mumɛ!” \p \v 28 Yamaan naxa, “Nayi, Yoyakin bata findi goron kalaxin nan na ba, se ramɛxina? Nanfera e nun a diine wolima ayi nɛn yamana gbɛtɛ yi e mi dɛnaxan kolon?” \p \v 29 Yamanana, n ma yamanana, n ma yamanan muxune, ɛ tuli mati Alatalaa falan na. \v 30 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Xɛmɛni ito xinla xa sɛbɛ alo naxan mi dii barixi, alo muxun naxan ma dunuɲa yi gidin findixi bɔnɔn na, bayo a bɔnsɔn yo mi nɔɛ dɔxɛ Dawudaa mangaya gbɛdɛni, a yi lu Yuda yamanan xun na.” \c 23 \s Yɛɛrati ɲaxine nun Marakisi Ti Mangana \p \v 1 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Gbalon na yɛɛratine xa, naxanye n ma yamaan naxuyama ayi, e e ralɔ ayi!” \v 2 Nanara, Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi lan yɛɛratine ma naxanye a yamaan masuxuma, a naxa, “Ɛ bata n ma yamaan naxuya ayi, ɛ yi e kedi, ɛ mi ɛ yengi dɔxi e xɔn. Nayi, n na ɛ kɛwali ɲaxine saranma ɛ ra nɛn.” Alatalaa falan nan na ra. \v 3 “N na n ma yamaan muxu dɔnxɛne malanma nɛn keli yamanane yi, n na e raxuyaxi ayi dɛnaxanye yi, n mɔn yi fa e ra e yireni. E yi sabati mɛnni, e wuya ayi. \v 4 N yi yɛɛratine lu e xun na naxanye e masuxuma ki faɲi, naxanye mi fa gaxuɛ, e mi yilanyilanɲɛ. N ma yamaan muxu yo mi dasɛ e ra.” Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 5 Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Lɔxɔne fama, \q n manga tinxinxin naminima Dawuda bɔnsɔnni waxatin naxan yi \q alo wudi ɲingin na mini wudin ma, \q a mangayaan naba xaxilimayani, \q a yi kiti kɛndɛn sa, \q a tinxinyaan liga yamanani. \q \v 6 Yuda bɔnsɔnna rakisima nɛn a waxatini, \q Isirayila kaane yi lu bɔɲɛ xunbenli. \q E a xili bama nɛn fa fala, \q ‘En ma tinxinna, Alatala.’ ” \p \v 7 Nanara, Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Lɔxɔne fama, muxe mi a falɛ lɔxɔn naxanye yi, fa fala, ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi, naxan Isirayila kaane ramini Misiran yi!’ \v 8 Koni a a falama nɛn, a naxa, ‘N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi, naxan Isirayila kaane ramini kɔmɛn fɔxɔn yamanani, e nun a e kedi yamanan naxanye birin yi!’ Na waxatini, e mɔn dɔxɔma nɛn e bɔxɔni.” \s Nabi wuledene \q \v 9 Falana lan nabine ma: \q N bɔɲɛn bata kala n kui, \q n fatin birin xuruxurunma. \q N bata lu \q alo n xunna kelixi manpaan nan na, \q masɔtɔ Alatala nun a fala sariɲanxina fe ma. \q \v 10 Bayo, yamanan bata rafe yalundene ra. \q Yamanan bata yi xara dangan xɔn. \q Xuruse rabadene birin bata kala. \q Muxune mafura fe ɲaxin nabɛ, \q e sɔbɛ soxi tinxintareyaan nan tun ma. \q \v 11 “Nabine nun saraxaraline birin, \q e sese mi fa sariɲan! \q N fa e kɛwali ɲaxine toma \q hali n ma banxini.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 12 “Nanara, e kiraan masalaxunma nɛn, \q a yidimi, e yi radin, e bira. \q Bayo n gbalon nafama nɛn e ma, \q n na e kɛwanle saran e ra ɲɛɛ naxan na.” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Yerusalɛn nabine ɲaxu Samari nabine xa \q \v 13 N bata fe magaxuxine to Samari taan nabine yɛ, \q e nabiya falane ti Baali suxuren sɛnbɛn xɔn ma, \q e yi n ma yamana Isirayila ralɔ ayi. \q \v 14 Koni Yerusalɛn nabine yɛ, \q n fe ɲaxine nan toxi. \q E yalun, \q wulen yi findi e siga seen na. \q E fe ɲaxi rabane rawɛkilɛma, \q alogo muxu yo nama xɛtɛ fe ɲaxin fɔxɔ ra. \q E birin luxi n yɛɛ ra yi \q alo Sodoma kaane, \q Yerusalɛn kaane luxi \q alo Gomora kaane.\f + \fr 23.14\fr* \fk Sodoma nun Gomora\fk* taane fe sɛbɛxi Dunuɲa Fɔlɔn 19.1-29 kui.\f* \p \v 15 Nanara, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi lan nabini itoe ma, a naxa, \q “N dabarin nun ige xɔlɛn fima yamani ito ma nɛn e balon na, \q bayo sariɲantareyaan soxi yamanan yiren birin yi \q Yerusalɛn nabine nan xɔn.” \b \q \v 16 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “Ɛ nama ɛ tuli mati nabine falane ra \q naxanye nabiya falane tima ɛ xa. \q E ɛ mayendenma nɛn, \q e ɛ xibaru fata e yɛtɛ miriyane ra, \q koni Alatala dɛ xuiin mi na ra. \q \v 17 N mi rafan naxanye ma, \q e a falama ne xa, fa fala, \q Alatala naxa, \q ‘Ɛ bɔɲɛ xunbenla sɔtɔma nɛn.’ \q Naxanye biraxi e bɔɲɛ yi feene fɔxɔ ra tengbesenyani, \q e a falama ne xa, e naxa, \q ‘Fefe ɲaxi mi ɛ sɔtɛ.’ \q \v 18 Koni nde yi tixi Alatala yɛtagi \q alogo a xa fe toon ti, \q a yi a falan mɛ? \q Nde bata a tuli mati, \q a yi a falan namɛ?” \q \v 19 Alatala gbalon soma nɛn muxu ɲaxine xun na \q alo foye kala tiina. \q A xɔlɔn ɲaxankatan yi fa e ma \q alo wuluwunla. \q \v 20 Alatalaa xɔlɔn mi xɛtɛma e fɔxɔ ra \q fɔ feene kamali \q Ala naxanye birin nagidixi a bɔɲɛni. \q Ɛ xaxili sɔtɔma nɛn na feene xɔn waxati famatɔne yi. \q \v 21 Ala naxa, \q “N tan mi nabini itoe xɛxi, \q koni e gixin sigama xɛrayaan na. \q N mi fala tixi e xa, \q koni e nabiya falane tima. \q \v 22 Xa e yi tixi n yɛtagi nun, \q e yi n ma falan nalima nɛn n ma yamaan ma nun \q e yamaan ba e kira ɲaxine xɔn, \q e yi e raxɛtɛ e kɛwali ɲaxine fɔxɔ ra.” \s Ala dunuɲa yiren birin yi \q \v 23 Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Ala xa mi n na ba, \q naxan maso ɛ ra? \q Ala nan mɔn n na yire makuyene fan yi.” \q \v 24 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Muxun nɔɛ a luxunɲɛ wundo yireni ba, \q alogo n nama a to? \q N mi bɔxɔ xɔnna nun kore xɔnna rafexi ba?” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Naxanye wule xiyene fe falama \p \v 25 “N bata nabine fala xuiin mɛ naxanye nabiya falane tima n xinli wulen fari, e naxa, ‘N bata xiye sa, n bata xiyena nde to.’ \v 26 Nabine bɔɲɛne luma e tiyɛ wule falan na nabiyani han waxatin mundun, e yi mayenden falane ti fata e yɛtɛ bɔɲɛ yi feene ra? \v 27 E yengi a ma a e n xinla raɲinanɲɛ nɛn yamaan na e xiyene xɔn e naxanye falama e bode xa, alo e benbane ɲinanxi n xinla ra kii naxan yi Baali suxurene fe ra. \v 28 Xa nabiin naxan xiye saxi, na xa a xiyen yɛba. Xa n ma falan naxan yi, na kanna xa a rali a ɲɔndin kiini.” \p Alatalaa falan ni ito ra. A naxa, “Malo kɛsɛn nun malo dagin lanɲɛ e bode ma di?” \v 29 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N ma falan mi luxi ba alo tɛɛna, alo sinben naxan fanyen bɔma? \v 30 Nanara, n bata keli nabini itoe xili ma naxanye falane muɲama e bode ma, e mɔn naxa a ne fataxi n tan nan na.” Alatalaa falan nan na ra. \v 31 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N bata keli nabine xili ma naxanye e yɛtɛ dɛ xuiin findima n ma falan na.” \v 32 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N bata keli nabine xili ma naxanye wule xiyene yɛbama, naxanye falane tima e xunna ayi, e yi n ma yamaan nalɔ ayi e wulene xɔn. Anu, n tan mi e rasigaxi, n mi e yamarixi, e tɔnɔ yo mi yamani ito ma,” Alatalaa falan nan na ra. \s Alaa falan findɛ goronna ra ba? \p \v 33 Alatala naxa, “Xa yamani ito hanma nabina nde hanma saraxaralina nde i maxɔdin, a naxa, ‘Waliyiya falan mundun tixi nxu xili ma keli Alatala ma?’ I xa e yabi, i naxa, ‘Waliyiya falan mundun? Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N na n mɛma nɛn ɛ ra.” ’ \v 34 Xa nabina nde hanma saraxaralina nde hanma muxu gbɛtɛ a fala, a naxa, ‘Waliyiya falan ni ito ra keli Alatala ma,’ n na kanna kɛwanla saranma nɛn a ra e nun a denbayana. \v 35 Ɛ a falama ɛ bode xa, ɛ naxa, ‘Alatala yabin mundun tixi?’ hanma ‘Alatala nanse falaxi?’ \v 36 Koni ɛ nama fa waliyiya falana fe fala Alatala xun ma sɔnɔn, bayo birin waliyiya falan findixi e gbee falan nan na. Ɛ habadan Alaa falane maxɛtɛma na kii nin, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, en ma Ala, \v 37 ɛ lu a falɛ nabina nde xa, ɛ naxa, ‘Alatala i yabixi nanse ra?’ hanma ‘Alatala nanse falaxi?’ \v 38 Xa ɛ mɔn a fala, ɛ naxa, ‘Waliyiya falan ni ito ra keli Alatala ma.’ Nayi, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Amasɔtɔ ɛ a falama, ɛ naxa, “Waliyiya falan ni ito ra keli Alatala ma,” hali n to a falaxi a ɛ nama na fala, \v 39 nayi, n ɲinanma nɛn ɛ xɔn fefe, n yi ɛ kedi n yɛtagi, ɛ tan nun ɛ taana n dɛnaxan so ɛ nun ɛ benbane yii. \v 40 N yi habadan yagin sa ɛ fari, habadan marafɛyaan naxan mi ɲinanɲɛ muxune ra mumɛ!’ ” \c 24 \s Xɔdɛ debe firinne nun yamana fe \p \v 1 Babilɔn mangan Nebukadanesari yelin xanbini Yehoyakimi a dii xɛmɛn Yoyakin suxɛ, Yuda mangana, e nun a kuntigine nun yiirawanle nun xabune, a siga e ra konyiyani Babilɔn taani keli Yerusalɛn taani, Alatala yi debe firin yita n na Alatala Batu Banxin yɛtagi, e rafexi xɔdɛ bogine ra. \v 2 Debe kedenna yi rafexi xɔdɛ bogi faɲine ra alo bogin naxanye bolonma xɔdɛ malan waxati singeni. Koni deben boden xɔdɛne mi yi fan, e mi yi nɔɛ donɲɛ. \v 3 Alatala yi a fala, a naxa, “Yeremi, i nanse toma?” N yi a yabi, n naxa, “Xɔdɛ bogine. Xɔdɛ bogi faɲine na, naxanye fan han! A ɲaxine fan na naxanye kalaxi han e mi nɔɛ donɲɛ.” \p \v 4 Alatala yi falan ti n xa. \v 5 Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “I xɔdɛ bogi faɲini itoe toxi kii naxan yi, n Yuda muxune fan yisuxuma na kii nin, n naxanye rasiga Babilɔn kaane yamanani. \v 6 N na n ɲɔxɔ luma nɛn e xɔn ki faɲi, n xɛtɛ e ra yamanani ito yi. N na e sɛnbɛ soma nɛn, n mi fa e halagima. N na e sima nɛn, n mi fa e talama. \v 7 N bɔɲɛ faɲin fima nɛn e ma alogo e xa a kolon a Alatala nan n tan na. Xa e xɛtɛ n ma e bɔɲɛn birin na, e findima nɛn n ma yamaan na, n yi findi e Ala ra.” \p \v 8 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Xɔdɛ bogi ɲaxini itoe tan, naxanye kalaxi han e mi nɔɛ donɲɛ, n Yuda mangan Sedeki nun a kuntigine suxuma na kii nin e nun Yerusalɛn yamaan muxu dɔnxɛne, naxanye luxi yamanani, e nun naxanye dɔxi Misiran yamanani. \v 9 E fe magaxuma ayi nɛn e findi gbalon misaala ra bɔxɔn yamanane muxune birin xa. N na e raxuya ayi dɛnaxanye birin yi, mɛn kaane e mafalama nɛn, e yi yo e ma, e yi e magele, e e danga. \v 10 N na e raxɔrima nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen na han e ɲan yamanani n dɛnaxan so e yii e nun e benbane.” \c 25 \s Ɲɛɛ tonge solofere konyiyana \p \v 1 Ala yi falan ti Yeremi xa lan Yuda yamaan birin ma, Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan ɲɛɛ naanindeni Yuda yamanani, naxan mɔn findixi Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ singen na Babilɔn yi. \v 2 Nayi, Nabi Yeremi yi falan ti Yerusalɛn kaane nun Yuda yamaan birin xa, a naxa, \v 3 “Xabu Amɔn ma dii xɛmɛn Yosiyaa mangayaan ɲɛɛ fu nun saxandena, Yuda mangana, han to, na ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun saxanna nan ito ra Alatala falan tima n xa, n fan a falama ɛ xa yɛyɛ, koni ɛ mi ɛ tuli matixi n na. \v 4 Alatala bata a walikɛne birin nafa ɛ ma waxatin birin, nabine, koni ɛ mi e xuiin namɛ, ɛ mi ɛ tuli mati e ra. \v 5 E yi a falama nɛn, e naxa, ‘Ɛ birin xa xɛtɛ ɛ kira ɲaxine nun ɛ kɛwali ɲaxine fɔxɔ ra, alogo ɛ xa lu bɔxɔni Alatala dɛnaxan soxi ɛ nun ɛ benbane yii, habadan han habadan. \v 6 Ɛ nama bira ala gbɛtɛne fɔxɔ ra, ɛ yi ɛ xinbi sin e bun, ɛ yi e batu. Ɛ nama n naxɔlɔ batu seene ra ɛ naxanye rafalaxi. Nayi, n mi sese ɲaxi ligama ɛ ra.’ \v 7 Koni ɛ mi ɛ tuli mati n na, ɛ yi n naxɔlɔ batu seene ra ɛ naxanye rafala, ɛ yi tɔrɔyaan nafa ɛ yɛtɛ ma.” Alatalaa falan nan na ra. \v 8 Na ma, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “Bayo ɛ mi ɛ tuli matixi n ma falan na, \v 9 n yamanan muxune birin xilima nɛn keli sogeteden kɔmɛnna ma e nun Babilɔn mangan Nebukadanesari, n ma walikɛna. N na e rafama nɛn yamanani ito nun a muxune nun a rabilinna siyane birin xili ma, alogo n xa e raxɔri fefe. N yi e fe findi fe magaxuxin na muxune kabɛma naxan ma, e kolin e ma, e nun yire rabeɲinxin na han habadan. Alatalaa falan nan na ra. \v 10 N danna sama nɛn sɛwa sigine nun ɲaxan sigine nun ɲaxalandi ti sigine ra xɛmɛn nun a ɲaxanla xa, e nun se din xuine nun lɛnpu dɛgɛne. \v 11 Yamanani ito birin kalama nɛn, a raxɔri, siyani itoe yi findi konyine ra Babilɔn mangan xa ɲɛɛ tonge solofere.” \p \v 12 “Koni na ɲɛɛ tonge soloferene na ɲan waxatin naxan yi, n Babilɔn mangan nun a yamaan hakɛne saranma e ra nɛn, n Babilɔn kaane yamanan findi yire rabeɲinxin na habadan. Alatalaa falan nan na ra. \v 13 N feen naxanye birin fala na yamanan xili ma, n na birin ligama nɛn a ra, feen naxanye birin sɛbɛxi kitabuni ito kui, Yeremi naxanye fala siyane birin xili ma. \v 14 Bayo Babilɔn kaane fan luma nɛn siya sɛnbɛmane nun manga gbeene bun, n yi e fan kɛwanle nun e wali xɔnne saran e ra.” \s Alaa xɔlɔ igelengenna fe \p \v 15 Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi n xa, a naxa, “Yeremi, igelengenni ito rasuxu n yii, naxan nafexi n ma xɔlɔn na, i yi a so siyane birin yii, n na i rasigaxi naxanye fɛma, alogo e xa a min. \v 16 E na a min, e xunna firifirima nɛn, e lu alo dɔlɔ minna silanfanna yɛɛ ra, n yɛngɛn naxan nasigama e ma.” \p \v 17 N yi igelengenna rasuxu Alatala yii, n yi a so siyane birin yii, alogo e xa a min, Alatala n nasiga naxanye ma. \v 18 N na a so Yerusalɛn nun Yuda taane muxune yii, a mangane nun a kuntigine, alogo mɛnne xa findi yire kalaxine ra, muxune kabɛma naxanye ma, e kolin e ma, e yi a danga alo a kii naxan yi to. \v 19 N mɔn yi a so Misiran mangan yii e nun a bundɔxɔne nun a kuntigine nun a yamaan birin, \v 20 e nun siyaan naxanye basanxi e ra. N yi a so Yusu yamanan mangane birin yii, e nun Filisiti yamanan taa mangane birin, Asikalɔn taan nun Gasa taan nun Ekirɔn taana e nun naxanye na lu e nii ra Asadodi taani. \v 21 N yi a so Edɔn kaane nun Moyaba kaane nun Amonine yii, \v 22 e nun Tire taan nun Sidɔn taan mangane birin, e nun fɔxɔ ige tagi bɔxɔne mangane baan kidi ma. \v 23 N yi a so Dedan kaane nun Tema kaane nun Busi kaane yii e nun muxun naxanye birin e xunne dɛxɔn bima. \v 24 N yi a so Arabi mangane birin yii, e nun siya basanxin naxanye dɔxi tonbonni, \v 25 e nun Simiri mangane nun Elan mangane nun Mede yamanan mangane birin \v 26 e nun sogeteden kɔmɛn fɔxɔn mangane birin, naxanye maso, naxanye makuya, bɔxɔ xɔnna yamanane birin. Ne xanbi ra, Sesaki\f + \fr 25.26\fr* \fk Sesaki\fk* findixi wundo falan nan na naxan bunna nɛɛn fa fala “Babilɔn taana.”\f* mangan fan a minma nɛn. \p \v 27 Ala ito nan falaxi, a naxa, “Yeremi, a fala e xa, i naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala naxa, “Ɛ n ma xɔlɔ igelengenni ito min, a ɛ xunna firifirima nɛn alo dɔlɔna, ɛ yi baxun, ɛ bira. Ɛ mi fa kelima sɔnɔn yɛngɛna fe ra n naxan nafama ɛ xili ma.” ’ \v 28 Xa e tondi igelengenna rasuxɛ i ra, e yi e min, nayi a fala e xa, i naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “Fɔ ɛ xa a min, ɛ a min! \v 29 Bayo, xa n gbalon fɔlɔma taan nan ma n xinla binyaxi dɛnaxan yi, nayi, ɛ fan kɛwanle mi saranɲɛ ɛ ra ba? Ɛ mi tangɛ na ma sese ma. Bayo n yɛngɛn nasigama nɛn bɔxɔ xɔnna muxune birin xili ma,” Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan nan na ra.’ ” \p \v 30 “I tan xa nabiya falani itoe birin ti e xili ma, i naxa, \q ‘Alatala sɔnxɔ xuiin bata keli kore, \q a bata a xui ramini a dɔxɔde sariɲanxini! \q A xɔlɔ xuiin naminima a muxune ma. \q A sɔnxɔma alo naxanye manpa bogini bodonma \q alogo e xa a igen ba, \q a sɔnxɔma bɔxɔ xɔnna muxune birin xili ma. \q \v 31 A xuiin sigama han bɔxɔn danna, \q bayo kitina Alatala nun siyane tagi, \q e nun adamadiine birin kitima nɛn. \q A muxu ɲaxine faxama nɛn silanfanna ra,’ \q Alatalaa falan nan na ra.” \b \q \v 32 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “Gbalon bata keli \q naxan luma sigɛ \q keli siyana nde yi siga gbɛtɛ yi, \q alo foye kala tiin naxan bata sa keli bɔxɔn danne ra.” \p \v 33 Na lɔxɔni, Alatala muxu faxaxine binbine luma nɛn yiren birin yi, keli bɔxɔn fɔxɔ kedenni han bode fɔxɔni. Muxu yo mi e sayaan wugama, e binbine mi malanma, e mi maluxunma. E binbine yi lu bɔxɔn ma alo ɲamana. \b \q \v 34 Ɛ tan yɛɛratine, ɛ wuga, \q ɛ gbelegbele, \q ɛ yi ɛ makutukutu \q ɛ tan naxanye yamaan xun na! \q Bayo ɛ kɔɛ raxaba waxatin bata a li. \q Ɛ birama nɛn, ɛ fe yi kala \q alo fɛɲɛ faɲin na raxuya ayi. \q \v 35 Sigade mi fa yɛɛratine xa \q e gima dɛnaxan yi. \q Luxunde yo mi fa e xa \q e tan naxanye yamaan xun na. \q \v 36 Ɛ yɛɛratine wuga xuiin namɛ, \q yamaan kuntigine gbelegbele xuina, \q bayo Alatala e bɔxɔn kalama. \q \v 37 Langa sabatixine yidunduxi Alatalaa xɔlɔ magaxuxin bun. \q \v 38 Ala bata a yamanan nabeɲin \q alo yatan na a dingiraan masara, \q e yamanan yi kala halagi tiin bun a xɔlɔ gbeeni. \c 26 \s Muxune yi e kɔnkɔ Yeremi ma \p \v 1 Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan fɔlɔ waxatini Yuda yamanani, Alatala yi falan ti Yeremi xa. \v 2 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Sa ti Alatalaa banxin yinna kui, i falan ti Yuda yamanan taane muxune xa naxanye birin fa e xinbi sinma Alatalaa banxini. N na i yamari falan naxan birin ti feen na, i xa na birin fala e xa, i nama sese ba a ra. \v 3 Waxatina nde, e tuli matima nɛn, e birin yi xɛtɛ e kira ɲaxine fɔxɔ ra. Nayi, n gbalon naxan nagidixi e ma e fe ɲaxine fe ra, n xɛtɛma nɛn na feen fɔxɔ ra, na mi fa e sɔtɔ. \v 4 A fala e xa, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa: Xa ɛ mi ɛ tuli mati n na, xa ɛ mi n ma sariyane suxu, n naxanye soxi ɛ yii, \v 5 ɛ yi n ma walikɛne xuiin namɛ, nabine, n naxanye rasigaxi ɛ ma waxatin birin, ɛ mi tin ɛ tuli matiyɛ naxanye ra, \v 6 nayi, n banxini ito kalama nɛn alo Silo taana,\f + \fr 26.6\fr* \fk Silo taana\fk* fe sɛbɛxi Yeremi 7.12 kui.\f* n yi taani ito findi danga taan na bɔxɔn siyane birin tagi.’ ” \p \v 7 Saraxaraline nun nabine nun yamaan birin yi Yeremi xuiin mɛ falani itoe tiyɛ Alatalaa banxini. \v 8 Yeremi yi yelinma falane tiyɛ waxatin naxan yi Alatala a yamari naxanye fala fe ra, saraxaraline nun nabine nun yamaan birin yi a suxu, e naxa, “I faxama nɛn yati! \v 9 Nanfera i nabiya falane tima Alatala xinli fa fala banxini ito kalama nɛn alo Silo taana, taani ito yi kala, a findi yire rabeɲinxin na?” Yamaan birin yi e malan Yeremi rabilinni Alatalaa banxini. \p \v 10 Yuda yamanan kuntigine to na feene mɛ, e yi keli mangana banxini, e sa dɔxɔ Alatalaa banxini dɛnaxan xili “So Dɛ Nɛnɛna.” \v 11 Nayi, saraxaraline nun nabine yi a fala kuntigine nun yamaan birin xa, e naxa, “Xɛmɛni ito a kitin xa lan sayaan ma! Bayo a bata nabiya falane ti taani ito xili ma, alo ɛ fan yɛtɛna a mɛxi kii naxan yi!” \p \v 12 Yeremi yi a fala kuntigine nun yamaan birin xa, a naxa, “Ɛ falan naxanye birin mɛxi, Alatala nan n nafaxi a n xa fa na nabiya falane ti banxini ito nun taani ito xili ma. \v 13 Iki, ɛ sigati kiin nun ɛ kɛwanle maxɛtɛ, ɛ yi ɛ tuli mati Alatala ra, ɛ Ala. Nayi, Alatala gbalon naxan nagidixi ɛ xili ma, a xɛtɛma nɛn na feen fɔxɔ ra, na mi fa ɛ sɔtɔma. \v 14 N tan fa ɛ sagoon nin. Naxan fan ɛ yɛɛ ra yi, a tinxin, ɛ na liga n na. \v 15 Koni, ɛ xa a kolon nɛn, xa ɛ n faxa, sɔntaren faxa feen goronna luma nɛn ɛ xun ma, ɛ tan nun taani ito nun a muxune, bayo Alatala nan n nafaxi yɔ, alogo n xa falani itoe ti ɛ xa.” \p \v 16 Kuntigine nun yamaan birin yi a fala saraxaraline nun nabine xa, e naxa, “Hali xɛmɛni ito a kitin mi lan sayaan ma! Bayo a falan tixi en xa Alatala nan xili yi, en ma Ala.” \v 17 Yamanan fonna ndee yi keli, e yi a fala yamaan malanxin birin xa, e naxa, \v 18 “Yuda mangan Xesekiya waxatini, Moreseti kaan Mike a fala nɛn Yuda yamaan birin xa, a naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “Siyon taani buxama nɛn \q alo xɛɛna, \q Yerusalɛn findima nɛn taa xɔnna ra. \q Ala Batu Banxin tixi geyaan naxan ma, \q na findima nɛn fɔtɔnna yire matexin na.” ’\f + \fr 26.18\fr* Mike 3.12\f* \m \v 19 Yuda mangan Xesekiya nun Yuda yamaan birin Mike faxa nɛn na ma ba? Xesekiya mi gaxu Alatala yɛɛ ra ba, a yi Alatala mafan? Nayi, Alatala gbalon xunba nɛn e ra, a yi naxan nagidixi e ma. En fe ɲaxin nan nafama en yɛtɛ ma, xa en xɛmɛni ito faxa!” \s Mangan yi nabi Yuriya faxa \p \v 20 Xɛmɛna nde fan yi na naxan yi nabiya falane tima Alatala xinli, naxan ma falaye yi luxi alo Yeremi a falane, Semaya Kiriyati-Yeyarin kaana dii xɛmɛn Yuriya. A fan nabiya falane ti nɛn taani ito nun yamanani ito xili ma. \v 21 Yehoyakimi nun a sofa kuntigine nun a kuntigine birin to na falane mɛ, mangan yi wa a faxa feni. Koni, Yuriya to na feen mɛ, a yi gaxu, a yi a gi, a siga Misiran yamanani. \v 22 Manga Yehoyakimi yi muxune rasiga Misiran yi, Akibori a dii xɛmɛna Elanatan e nun muxuna ndee. \v 23 E sa Yuriya suxu Misiran yi, e sa fa a ra Manga Yehoyakimi xɔn, a yi a faxa silanfanna ra, e sa a binbin woli ayi yamaan yiigelitɔne gaburu yireni. \p \v 24 Anu, na waxatini, Safan ma dii xɛmɛna Axikan Yeremi ratanga nɛn alogo e nama a lu yamaan sagoni, e yi a faxa. \c 27 \s Yuda kaane lan e xuru Babilɔn mangan ma \p \v 1 Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan fɔlɔ waxatini Yuda yamanani, Alatala yi falan ti Yeremi xa. \v 2 Alatala yi falani ito ti n xa, a naxa, “Gbelemɛne rasɛgɛ, i lutine ti e ra goron tongo seen na, i e sa i kɔɛ ma. \v 3 I mɔn yi e rasiga Edɔn mangan nun Moyaba mangan nun Amoni mangan nun Tire mangan nun Sidɔn mangan ma e xɛrane xɔn e naxanye rafaxi Yerusalɛn yi Yuda Manga Sedeki fɛma. \v 4 I yi n ma yamarin nali e ma, alogo e xa sa a fala e kanne xa, i naxa, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ɛ sa ito fala ɛ kanne xa, ɛ naxa, \v 5 ‘N tan nan bɔxɔ xɔnna daxi n sɛnbɛ gbeeni, e nun muxune nun suben naxanye a fari. Naxan na n kɛnɛn, n yi bɔxɔ xɔnna so na yii. \v 6 Iki n fa ɛ yamanane birin sama nɛn Babilɔn mangan Nebukadanesari sagoni, n ma walikɛna. N mɔn burunna subene sama nɛn a sagoni. \v 7 N siyane birin sama nɛn a nɔɔn bun e nun a diin nun a mamandenna nɔɔn bun, han a waxati saxin yi a li, a fan ma yamanan yi sa lu siya sɛnbɛmane nun manga gbeene nɔɔn bun. \v 8 Xa siyana nde hanma yamanana nde mi xuru Babilɔn mangan Nebukadanesari ma, a mi tin Babilɔn mangana konyiyaan xa lu a xun ma alo goron tongo gbelemɛna, n na siyaan kɛwanla saranma a ra nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen na, han n yi yelin e halagɛ Babilɔn mangan xɔn.’ Alatalaa falan nan na ra. \v 9 Ɛ tan nama ɛ tuli mati ɛ nabine nun ɛ yiimatone nun ɛ xiyene nun ɛ koron bɔnbɔne nun ɛ kɔɛramuxune ra, naxanye a falama ɛ xa, e naxa, ‘Ɛ mi luma Babilɔn mangana nɔɔn bun.’ \v 10 Bayo, e wulen nan falama ɛ xa, naxan ɛ masigama ɛ bɔxɔn na. N na ɛ kedima nɛn ɛ yamanani, n yi ɛ raxɔri. \v 11 Koni siyaan naxan na tin Babilɔn mangana konyiyaan yi sa a fari alo goron tongo gbelemɛna, a xuru a ma, n matabun fima nɛn na ma a yɛtɛ bɔxɔni, a yi a bi, a lu dɔxi na,” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 12 N na nan fala Yuda mangan Sedeki fan xa, n naxa, “Ɛ tin Babilɔn mangana konyiyaan xa sa ɛ fari alo goron tongo gbelemɛna, ɛ xuru e nun a yamaan ma, ɛ kisima nɛn. \v 13 Nanfera ɛ nun i ya yamaan lanma ɛ faxa yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina fureni, alo Alatala a falaxi kii naxan yi siyane xa naxanye tondin xurɛ Babilɔn mangan ma? \v 14 Ɛ nama ɛ tuli mati nabine ra, naxanye a falama ɛ xa, e naxa, ‘Ɛ mi luma Babilɔn mangana nɔɔn bun!’ Bayo, e wule nabiya falane nan tima ɛ xa. \v 15 N tan mi e xɛxi, e wulen nan falama n xinli. Nayi, n na ɛ kedima nɛn ɛ yamanani, ɛ nun ɛ nabiin naxanye falane tima, ɛ birin yi raxɔri.” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 16 N ni ito nan fala saraxaraline nun yamaan birin xa, n naxa, “Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ nama ɛ tuli mati ɛ nabine ra naxanye a falama ɛ xa, e naxa, “Alatalaa banxin muranne famatɔɔn ni i ra sa keli Babilɔn yi!” Bayo e wule nabiya falane nan tima ɛ xa. \v 17 Ɛ nama ɛ tuli mati ne ra. Ɛ xuru Babilɔn mangan ma, ɛ yi kisi. Nanfera ɛ waxi taani ito kala feni? \v 18 Xa nabiin nan e ra, xa Alatalaa falana e yi, nayi e xa Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna mafan alogo muranna naxanye fa luxi Alatalaa banxini, e nun Yuda mangana banxin nun Yerusalɛn yi, a ne fan nama xali Babilɔn yamanani. \v 19 Bayo Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi lan sɛnbɛtɛnne ma, e nun ige ramaraden nun ige maxali wontorone nun muran gbɛtɛn naxanye luxi taani ito yi, \v 20 Babilɔn mangan Nebukadanesari mi naxanye tongo a Yehoyakimi a dii xɛmɛn Yoyakin xali konyiyani waxatin naxan yi, Yuda mangana, e nun Yuda yamanan nun Yerusalɛn taan muxu gbeene birin a siga naxanye ra konyiyani Babilɔn yi, \v 21 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi yati muranne xili ma naxanye luxi Alatalaa banxini, e nun Yuda mangana manga banxini e nun Yerusalɛn taani, a naxa, \v 22 “Ne tongoma nɛn, e xali Babilɔn yi, e sa lu na yi han n na keli lɔxɔn naxan yi, n mɔn yi e rafa be.” Alatalaa falan nan na ra.’ ” \c 28 \s Yeremi nun wule nabina fe \p \v 1 Na ɲɛɛ kedenna ra, Yuda mangan Sedeki a mangayaan ɲɛɛ naaninden kike suulunden lɔxɔna nde yi, Gabayon kaana Asuru a dii xɛmɛn Nabi Xananiya yi falan ti n xa Alatalaa banxini saraxaraline nun yamaan birin yɛɛ xɔri, a naxa, \v 2 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Babilɔn mangan goron tongo gbelemɛn naxan sama muxune kɔɛ ma, n fama na kaladeni nɛn! \v 3 Benun ɲɛɛ firin, n mɔn xɛtɛma nɛn muranne birin na be Alatalaa banxini, Babilɔn mangan Nebukadanesari naxanye tongoxi be, a siga e ra Babilɔn yi. \v 4 N mɔn xɛtɛma nɛn Yuda mangan na, Yoyakin Yehoyakimi a dii xɛmɛna, e nun Yuda muxu suxine birin, naxanye sigaxi Babilɔn yi, bayo Babilɔn mangan goron tongo gbelemɛn naxan sama muxune kɔɛ ma, n fama na kaladeni nɛn!’ Alatalaa falan nan na ra.” \p \v 5 Nabi Yeremi yi Xananiya yabi saraxaraline nun yamaan birin yɛɛ xɔri naxanye yi Alatalaa banxini. \v 6 Nabi Yeremi naxa, “Amina! Alatala xa na liga! Alatala xa i fala xuine rakamali, a yi xɛtɛ Alatalaa banxin muranne nun muxu suxine ra be sa keli Babilɔn yi. \v 7 Koni i tuli mati falani ito ra n naxan falama ɛ nun yamaan birin xa: \v 8 Nabiin naxanye fa benun i tan nun n tan xa fa, xabu a fɔlɔni, ne nabiya falane ti nɛn lan yɛngɛn nun gbalon nun fitina furene fe ma yamana wuyaxi nun mangaya gbeene xili ma. \v 9 Koni xa nabina nde bɔɲɛ xunbenla fe fala, fɔ a falan xa kamali nɛn benun muxune xa a kolon a Alatala nan a xɛxi.” \p \v 10 Nayi, nabi Xananiya yi goron tongo gbelemɛn ba Nabi Yeremi kɔɛ ma, a yi a yigira. \v 11 Xananiya yi a fala yamaan birin yɛɛ xɔri, a naxa, “Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Babilɔn mangan Nebukadanesari nɔɔn naxan sama siyane birin fari alo goron tongo gbelemɛna, benun ɲɛɛ firin, n na kalama na kii nin.’ ” Nabi Yeremi yi siga. \p \v 12 Nabi Xananiya yelin xanbini goron tongo gbelemɛni girɛ, a naxan ba Nabi Yeremi kɔɛ ma, Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 13 “Sa a fala Xananiya xa, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa: I bata wudi gbelemɛni gira, koni i fa wure gbelemɛn nan sɔtɔma a funfuni. \v 14 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa: N goron tongo wure gbelemɛn sama nɛn siyani itoe birin kɔɛ ma, alogo e xa lu Babilɔn mangan Nebukadanesari a nɔɔn bun, e lu walɛ a xa, n mɔn burunna subene sama nɛn a sagoni.’ ” \p \v 15 Nabi Yeremi yi a fala Nabi Xananiya xa, a naxa, “Xananiya, i tuli mati! Alatala mi i xɛxi, anu i bata yamani ito mayenden alogo e xa e yigi sa wulene yi. \v 16 Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘N ni i ɲanma nɛn bɔxɔ xɔnna fari, i faxama nɛn ɲɛɛni ito ra, bayo i ya falane yamaan namurutɛma Alatala ma.’ ” \v 17 Nabi Xananiya yi faxa na ɲɛɛn kike solofereden na. \c 29 \s Kɛdin yi rasiga muxu suxine ma \p \v 1 Nabi Yeremi a falan ni i ra a naxan sɛbɛ kɛdin kui Yerusalɛn taani, a yi a rasiga fonne ma naxanye xali konyiyani, e nun saraxaraline nun nabine nun yamaan dɔnxɛn birin, Nebukadanesari naxanye suxu Yerusalɛn yi a siga e ra konyiyani Babilɔn yi. \v 2 A lixi, Manga Yoyakin nun a nga nun mangan bundɔxɔne nun Yuda kuntigine nun Yerusalɛn kuntigine nun yiirawanle nun xabune fan bata yi mini Yerusalɛn yi siga konyiyani. \v 3 A kɛdin taxu nɛn Safan ma dii xɛmɛna Elasa nun Xiliki a dii xɛmɛn Gemariya ra, Yuda mangan Sedeki naxanye xɛ Babilɔn mangan Nebukadanesari ma. Kɛdin kui falan ni i ra: \p \v 4 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi muxu suxine birin xa, n naxanye rasiga konyiyani keli Yerusalɛn yi siga Babilɔn yi, a naxa, \v 5 “Ɛ banxine ti, ɛ dɔxɔ e kui. Ɛ nakɔne si, ɛ yi e bogine don. \v 6 Ɛ ɲaxanle futu, ɛ yi diine sɔtɔ. Ɛ ɲaxanle fen ɛ dii xɛmɛne xa, ɛ yi ɛ dii tɛmɛne fi xɛmɛ taa ra, alogo e fan xa diine bari. Ɛ wuya ayi ɛ dingirani, ɛ yatɛn nama xurunɲɛ ayi de! \v 7 Ɛ bɔɲɛ xunbenla raso taani, n na ɛ xalixi konyiyani dɛnaxan yi, ɛ yi Alatala maxandi na taan xa, bayo ɛ bɔɲɛ xunbenla sɔtɔma na nan xɔn.” \p \v 8 Bayo Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “Ɛ nama tin, nabine nun yiimatone xa ɛ mayenden naxanye ɛ tagi. Ɛ nama ɛ tuli mati ɛ xiyene ra! \v 9 Bayo e wule nabiya falane nan tima ɛ xa n xinli. N tan mi e xɛxi,” Alatalaa falan nan na ra. \v 10 Koni Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Babilɔn yamanana nɔ sɔtɔn na ɲɛɛ tonge solofere ti, n na ɛ malima nɛn, n yi n ma fala faɲin nakamali ɛ xa, n xɛtɛ ɛ ra be. \v 11 Bayo n na a kolon n feen naxanye yitɔnxi ɛ xa. N bɔɲɛ xunbenla nan yitɔnxi ɛ xa, tɔrɔyaan mi a ra, alogo n xa yigin lu ɛ ma waxati famatɔne yi.” Alatalaa falan nan na ra. \v 12 “Nayi, ɛ na n xili, ɛ yi fa n maxandi, n na ɛ yabima nɛn. \v 13 Ɛ na n fen, ɛ n toma nɛn, xa ɛ n fen ɛ bɔɲɛn birin na.” \v 14 Alatalaa falan ni ito ra. “N tinma nɛn ɛ xa n to, n yi xɛtɛ ɛ ra keli konyiyani, n yi ɛ malan keli siyane nun yirene birin yi, n na ɛ raxuya ayi dɛnaxanye yi, n yi xɛtɛ ɛ ra be, n na ɛ kedixi dɛnaxan yi siga konyiyani.” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 15 Na ma, ɛ a falama nɛn, ɛ naxa, “Alatala bata nabine fi nxu ma Babilɔn yi!” \p \v 16 Koni Alatala ito nan falaxi lan mangan ma naxan dɔxi Dawudaa manga gbɛdɛni, e nun yamaan naxan birin dɔxi Yerusalɛn taani ito yi, ɛ ngaxakedenna naxanye mi siga ɛ fɔxɔ ra konyiyani, \v 17 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “N yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen nafama e ma nɛn, n yi e lu alo xɔdɛ bogi kalaxin naxanye mi nɔɛ donɲɛ. \v 18 N na e sagatanma nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen na, n yi e fe findi fe magaxuxin na bɔxɔn yamanane birin xa, e yi findi danga taan misaala ra, e fe yi yamanane birin muxune yigitɛgɛ, e yi kabɛ e ma, e kolin e ma, e e konbi, n na e raxuya ayi dɛnaxanye birin yi.” \v 19 Alatalaa falan ni ito ra. “Na ligama nɛn bayo e mi e tuli matixi n ma falan na, n na n ma walikɛne rasigaxi e tan naxanye ma waxatin birin, nabine. Anu ɛ fan mi ɛ tuli matixi,” Alatalaa falan nan na ra. \p \v 20 Koni ɛ tan xa ɛ tuli mati Alatalaa falan na, ɛ tan muxu suxine birin, n bata ɛ tan naxanye rasiga keli Yerusalɛn yi siga Babilɔn yi! \p \v 21 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi lan Kolayaa dii xɛmɛna Axabi nun Maaseyaa dii xɛmɛn Sedeki ma, naxanye wule nabiya falane tima ɛ xa, a naxa, “N na e sama nɛn Babilɔn mangan Nebukadanesari sagoni, a yi e faxa ɛ yɛɛ xɔri. \v 22 Yuda kaan naxanye birin siga konyiyani Babilɔn yi, ne birin dangan misaala tongoma muxu firinni itoe nan ma sɔnɔn, e naxa, ‘Alatala xa i lu alo Sedeki nun Axabi, Babilɔn mangan naxanye gan!’ \v 23 Bayo e bata xaxilitareyaan liga Isirayila yi. E bata yalunyaan liga e muxu bodene ɲaxanle xɔn, e yi falan ti n xinli wulen fari, anu, n tan xa mi yamarin fixi e ma. N na kolon, na feen seren nan mɔn n na.” Alatalaa falan nan na ra. \s Yeremi yi Semayaa kɛdin yabi \p \v 24 A fala Nexelan kaan Semaya xa, i naxa, \v 25 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, i bata kɛdine sɛbɛ Yerusalɛn kaane birin ma, e nun Maaseya a dii xɛmɛn Sofoni saraxaralina, e nun saraxarali gbɛtɛye birin, i ito nan sɛbɛxi Sofoni ma, i naxa, \v 26 ‘Alatala bata i findi saraxaraliin na Yehoyada ɲɔxɔni alogo i xa i yengi dɔxɔ Alatalaa banxin feene xɔn. Na ma, muxu yo na a yɛtɛ findi nabiin na daxuyani, i lan i xa a sa kutun na, i a kɔɛɛn xidi yɔlɔnxɔnna ra. \v 27 Nanfera nayi, i mi i kɔnkɔma Yeremi Anatɔti kaan ma, naxan a yɛtɛ findixi nabiin na ɛ tagi? \v 28 A yɛtɛɛn bata kɛdin nasiga nxu ma Babilɔn yi, a naxa: Ɛ buma nɛn mɛnni de! Nayi, ɛ banxine ti, ɛ dɔxɔ e kui. Ɛ nakɔne si, ɛ yi e bogine don.’ ” \p \v 29 Saraxarali Sofoni yi na kɛdin xaran Nabi Yeremi xa. \v 30 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 31 “Xɛraan nasiga a faladeni muxu suxine birin xa naxanye Babilɔn yi, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi Semaya Nexelan kaan xili ma, a naxa, “Bayo Semaya nabiya falane tima ɛ xa, anu, n tan mi a xɛxi, a yi ɛ mayenden alogo ɛ xa ɛ yigi sa wuleni.” \v 32 Nayi, Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N Semaya Nexelan kaan nun a bɔnsɔnna kɛwanle saranma e ra nɛn. A bɔnsɔnna muxu yo mi luyɛ yamani ito yɛ, a mɔn mi fe faɲin toma n naxan ligama n ma yamaan xa, bayo a falane yamaan namurutɛma Alatala ma.” ’ Alatalaa falan nan na ra.” \c 30 \s Ala mɔn Isirayila yamanani tɔnma nɛn \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘N falan naxanye tixi i xa, e birin sɛbɛ kɛdin kui.’ \v 3 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, ‘Lɔxɔne fama, n Yuda nun Isirayila muxu suxine raxɛtɛma waxatin naxan yi, n fa e ra yamanani n naxan so e benbane yii, e yi dɔxɔ a yi,’ Alatala naxa na kiini.” \p \v 4 Alatala falani itoe nan ti lan Isirayila nun Yuda yamanane ma, a naxa, \q \v 5 “Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q ‘En gbelegbele xuiin mɛma. \q Gaxun nan na ra, \q bɔɲɛ xunbeli mi fa na. \q \v 6 Ɛ maxɔdinna ti, \q xa xɛmɛn nɔɛ diin barɛ! \q Nanfera nayi, \q xɛmɛne birin e tagin suxi \q alo ɲaxanla nɛma dii barini? \q Nanfera birin yɛtagini tɔɲɔnxi? \q \v 7 Gbalo lɔxɔ gbeen nan a ra! \q A ɲɔxɔn mi na. \q Waxati xɔdɛxɛn nan na ra Yaxuba bɔnsɔnna xa, \q koni e xunna minima a yi nɛn, \q e kisi.’ ” \p \v 8 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan ni ito ra, a naxa, ‘Na lɔxɔni, n goron tongo wudine kalama nɛn, a ba e kɔɛ ma, n yi e xidi lutine yibolon, n yi e ba xɔɲɛne konyiyaan bun. \v 9 E yi wali Alatala xa e Ala, e nun Dawuda yixɛtɛna, e mangana, n naxan fima e ma.’ \q \v 10 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q ‘Ɛ tan Yaxuba yixɛtɛne, \q n ma walikɛne, ɛ nama gaxu, \q Isirayila kaane, ɛ nama kuisan! \q Bayo, n na ɛ rakisima nɛn, \q n yi sa ɛ ba yire makuyeni, \q n yi ɛ bɔnsɔnna ba yamanani \q e sa konyiyani dɛnaxan yi. \q Yaxuba bɔnsɔnna muxune mɔn xɛtɛma nɛn, \q e yi lu maraxaran nun bɔɲɛ xunbenli. \q E mi fa yimaxɛ sɔnɔn! \q \v 11 Bayo, n luma nɛn ɛ xɔn, \q alogo n xa ɛ rakisi. \q N siyane birin naxɔrɛ nɛn, \q n na ɛ raxuyaxi ayi naxanye yɛ, \q koni n mi ɛ tan naxɔrima. \q N na ɛ xuruma nɛn \q alo a lan kii naxan yi, \q bayo n mi ɛ yatɛma sɔntarene ra.’ \q Alatalaa falan nan na ra.” \b \q \v 12 “Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q ‘Ɛ ɲaxankatan mi dandanɲɛ, \q ɛ furen magaxu. \q \v 13 Muxu yo mi ɛ xun mafalama, \q ɛ fure dɛɛn dandan muxu mi na, \q a seri mi ɛ tan yii. \q \v 14 Ɛ xɔyine birin bata ɲinan ɛ xɔn, \q e mi fa ɛ fenma sɔnɔn. \q Bayo, n bata ɛ ɲaxankata alo yaxuna, \q n yi ɛ hakɛ gbeene nun ɛ yulubi wuyaxine saran ɛ ra a ɲaxin na. \q \v 15 Nanfera ɛ wugama ɛ ɲaxankatan \q nun ɛ tɔrɔyaan bun naxan mi nɔɛ dandanɲɛ? \q N na ligaxi ɛ ra ɛ hakɛ gbeene nun ɛ yulubi wuyaxine nan ma fe ra.’ ” \b \q \v 16 “ ‘Koni naxan yo na wa ɛ raxɔri feni, \q na fan naxɔrima nɛn. \q Ɛ yaxune birin xalima nɛn konyiyani. \q Naxanye birin fuma ɛ yiiseene ma, \q muxune fuma ne fan yiiseene ma nɛn. \q Naxanye ɛ suxuma yɛngɛni, \q ne fan birin suxuma nɛn yɛngɛni.’ \q \v 17 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q ‘Koni n mɔn ɛ rasabatima nɛn, \q n yi ɛ rakɛndɛya ɛ furene ma, \q bayo e a falama ɛ ma nɛn a yama ramɛxina, \q muxe mi a yengi dɔxi naxan xɔn, Siyon taana.’ \q \v 18 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q ‘N mɔn Yaxuba bɔnsɔnne yigiyadene rasabatima nɛn, \q n kininkinin e dɔxɔdene ma. \q Taa xɔnna mɔn tima nɛn a funfuni. \q Manga banxin mɔn yi ti a yireni. \q \v 19 Bɛti xuiin nun sɛwa xuiin minima nɛn e tagi. \q N na e rawuyama ayi nɛn, \q e mi fa xurunɲɛ ayi mumɛ! \q N binyen fima nɛn e ma, \q e mi fa rayelefuɛ sɔnɔn. \q \v 20 E diine luma nɛn alo a fɔlɔni, \q e yamaan luma nɛn n yɛtagi. \q N yi e ɲaxankata muxune kɛwanle saran e ra. \q \v 21 E mangan minima e tan nin, \q e tan nde nan tima e yɛɛ ra. \q N yi na kanna maso n na, \q a yi a maso n na, \q bayo muxun mundun susɛ a masoɛ n na a yɛtɛ ra?’ \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 22 ‘Ɛ findima nɛn n ma yamaan na, \q n yi findi ɛ Ala ra.’ ” \b \q \v 23 Alatala gbalon soma nɛn muxu ɲaxine xun na \q alo foye kala tiina. \q A xɔlɔn ɲaxankatan yi fa e ma \q alo wuluwunla. \q \v 24 Alatalaa xɔlɔn mi xɛtɛma e fɔxɔ ra \q fɔ feene rakamali \q Ala naxanye birin nagidixi a bɔɲɛni. \q Ɛ xaxili sɔtɔma nɛn na feene xɔn waxati famatɔne yi. \c 31 \s Isirayila kaane xɛtɛ fena \p \v 1 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Na waxatini, n findima nɛn Isirayila xabilane birin ma Ala ra, e yi findi n ma yamaan na.” \v 2 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Yama dɔnxɛn naxanye luxi e nii ra yɛngɛn xanbini, \q ne n ma hinanna toma nɛn tonbonni, \q Isirayila yamaan yi matabun sɔtɔ.” \q \v 3 Alatala a yɛtɛ yita nɛn n na wulani, \q a naxa, “N bata ɛ xanu habadan! \q Nanara, n ma hinanna mi ɲanma ɛ xa. \q \v 4 Isirayila yama faɲina, \q n mɔn ɛ rasabatima nɛn, \q ɛ yamanan mɔn tima nɛn. \q Ɛ mɔn ɛ tanbanne maxama nɛn \q ɛ yi siga bodonlane fɔxɔ ra ɲaxaɲaxani. \q \v 5 Ɛ mɔn manpa bili nakɔne sima nɛn Samari geyane fari. \q Xɛɛ biine sansine sima nɛn, \q e yi e bogine sɔtɔ. \q \v 6 Bayo lɔxɔna nde fama, \q kantan tiine e xui raminima \q Efirami yamanan geyane ma waxatin naxan yi, e naxa, \q ‘Ɛ keli, en siga Siyon taani Alatala fɛma, en ma Ala.’ ” \b \q \v 7 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Ɛ xuini te sɛwani Yaxuba bɔnsɔnna fe ra, \q Ɛ ɲaxan e fe ra e tan naxanye siyane xun na! \q Ɛ xui ramini, ɛ yi Ala tantun, ɛ naxa, \q ‘Alatala, i ya yamaan nakisi, \q Isirayila muxu dɔnxɛne.’ \q \v 8 N xɛtɛma nɛn e ra \q sa keli kɔmɛn fɔxɔn yamanani, \q n yi e malan sa keli bɔxɔn danne ra. \q Danxutɔne nun sankalatɔne e yɛ, \q ɲaxalan fudi kanne nun naxanye dii barini, e birin. \q Yama gbeen nan xɛtɛn be. \q \v 9 E fama nɛn wugɛ, \q e lu n maxandɛ, \q n yi ti e yɛɛ ra, \q siga xudene dɛ, kira yitɔnxin xɔn, \q e mi e sanna radinɲɛ dɛnaxan yi, \q bayo Isirayila yamaan fafe nan n na, \q Efirami bɔnsɔnna luxi nɛn \q alo n ma dii singena.” \b \q \v 10 Siyane, ɛ tuli mati Alatalaa falan na, \q ɛ sa a rali \q fɔ fɔxɔ ige tagi bɔxɔ makuyene yi! \q Ɛ naxa, \q “Naxan Isirayila yamaan naxuyaxi ayi, \q na e malanma nɛn. \q A e kantanma nɛn \q alo xuruse rabaan nun a xuruse kuruna. \q \v 11 Bayo, Alatala bata Yaxuba yixɛtɛne xɔrɔya, \q a yi e xunba muxune yii \q naxanye sɛnbɛn gbo e xa. \q \v 12 E fama nɛn, \q e xuini te ɲaxaɲaxani Siyon geyaan xuntagi. \q E sɛwama nɛn Alatalaa nɛmaan birin na, \q murutun nun manpa nɛnɛn nun turen \q nun yɛxɛɛne nun siine nun ɲingene. \q E nii yifanma e ma nɛn \q alo igen saxi nakɔɔn naxan ma, \q e mi fa yigitɛgɛ mumɛ! \q \v 13 Nayi, sungutunne sɛwama nɛn e bodondeni, \q e nun banxulanne nun fonne birin. \q N yi e sunun findi sɛwan na, \q n yi e madɛndɛn, \q n yi e rasɛwa e ɲaxankatan xanbini. \q \v 14 N yi saraxaraline ralugo sube turaxine ra \q n ma yamaan yi wasa n ma nɛmaan na,” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 15 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Gbelegbele xuiin nun wuga xui gbeen tema Rama taani. \q Rakeli nan a diine wugama. \q A mi tinɲɛ a xa masabari \q amasɔtɔ e birin bata faxa.” \q \v 16 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Ɛ wuga xuiin nun ɛ yɛɛgen dan, \q bayo ɛ kɛwanle saren fima nɛn, \q ɛ diine fama nɛn \q sa keli yaxune konni.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 17 “Ɛ yigin sɔtɔma nɛn waxati famatɔne yi, \q bayo ɛ diine mɔn xɛtɛma nɛn e konni.” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 18 N bata Efirami bɔnsɔnna wuga xuiin mɛ, e naxa, \q “Ala, i bata nxu xuru kari xɔdɛxɛni \q alo turaan naxan mi suxi, \q nxu yi xuru ki faɲi. \q I mɔn xa nxu raxɛtɛ, \q nxu xɛtɛma nɛn, \q bayo i tan nan Alatala ra, nxɔ Ala. \q \v 19 Nxu nxu xun xanbi so nɛn i yi, \q koni na xanbi ra, \q nxu yi nimisa. \q Nxu yelin xanbini xaxinla sɔtɛ, \q nxu yi xɔlɔ nxu yɛtɛ ma, \q nxu yagi, nxu yi nxu xun sin, \q bayo nxu bata kalan ti nxu dii ɲɔrɛ waxatini han!” \q \v 20 Ala naxa, “Efirami bɔnsɔnna mi findixi n nafan diin xan na ba, \q n diin naxan nafisama bonne xa? \q Bayo n nɛma falane tiyɛ a ma, \q a fe rabirama n ma. \q Nanara, n bɔɲɛn bata kala a fe ra, \q a kininkininna yi n suxu han!” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 21 Ɛ taxamasenne ti kiraan xɔn, \q ɛ wudine bitin kiraan dɛ \q alogo muxune nama kira gbeen fata \q e lan e xa bira naxan fɔxɔ ra. \q Isirayila yama faɲina, \q ɛ mɔn xa xɛtɛ, ɛ xɛtɛ ɛ taane yi. \q \v 22 N ma dii murutɛxine, \q ɛ luma na xun xɔn sigani \q han waxatin mundun yi? \q Bayo Alatala fe nɛnɛn naminima nɛn bɔxɔ xɔnna fari, \q ɲaxanla fama nɛn xɛmɛn fendeni.\f + \fr 31.22\fr* Waxatina nde, Ala waxi a xɔn ma nɛn a Isirayila yamaan xa a tan Ala fen. Anu, e dari fe mi yi na ra hali Isirayila yamaan to findixi Ala gbeen na layiri xidin xɔn alo xɛmɛn nun ɲaxanla futun xidima kii naxan yi.\f* \s Ala mɔn Yuda nun Isirayila yitɔnma nɛn \p \v 23 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “N na xɛtɛ e muxu suxine ra waxatin naxan yi, a mɔn falama nɛn Yuda yamanan nun a taane yi, e naxa, ‘Alatala xa barakan sa tinxin yirena fe yi geya sariɲanxina.’ \v 24 Xɛɛ biine nun xuruse rabane dɔxɔma nɛn Yuda yamanani e nun a taane birin. \v 25 Bayo n muxu xadanxine nii yifanma e ma nɛn, n yi muxu nii kalaxine ralugo.” \p \v 26 Na waxati yɛtɛni, n yi xulun, n yi a kolon a n ma xixɔnla yi ɲaxun han! \p \v 27 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Lɔxɔne fama, n mɔn muxune nun xuruseene rasabatima nɛn Isirayila nun Yuda yamanane yi, e wuya ayi alo muxun na sansiin xuya xɛɛn ma. \v 28 Benun to, n na n yɛɛn ti nɛn e ra alogo n xa e xunna kala, n yi e tala, n yi e halagi, n yi e raxɔri, n yi gbalon nafa e ma. Koni iki, n mɔn n yengi dɔxɔma nɛn e xɔn alogo n xa e yamanan ti, n yi e si,” Alatalaa falan nan na ra. \v 29 A mi fa falama na lɔxɔni fa fala, \q Fafane bata ɲaxundan xindene don, \q koni e diine nan ɲinye ramuluxun.\f + \fr 31.29\fr* Na feen mɔn sɛbɛxi Nabi Esekiyɛli 18.2 kui.\f* \m \v 30 Koni birin faxama a yɛtɛ hakɛn nan ma fe ra. Muxu yo ɲaxundan xindene don, na kanna yɛtɛɛn nan ɲinye ramuluxunma. \s Layiri nɛnɛna fe \q \v 31 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Na lɔxɔne fama, n layiri nɛnɛn xidima\f + \fr 31.31\fr* \fk Layiri nɛnɛna\fk* fe sɛbɛxi Luka 22.20 nun Kɔrɛnti Singen 11.25 nun Kɔrɛnti Firindena 3.6 nun Heburune 8.8-12 kui.\f* \q nxu nun Isirayila nun Yuda yamane tagi waxatin naxan yi. \q \v 32 A mi ligama \q alo n layirin naxan xidi nxu nun e benbane tagi, \q n to e yii rasuxu n yi e ramini Misiran yamanani. \q Bayo e n ma layirin kala nɛn \q hali n to findi e kanna ra,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 33 “Koni layirin ni i ra, \q n naxan xidima nxu nun Isirayila yamaan tagi.” \q Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Na waxatin na dangu, \q n na n ma sariyane sama nɛn e xaxinli, \q n yi e sɛbɛ e bɔɲɛni. \q N findima nɛn e Ala ra, \q e yi findi n ma yamaan na. \q \v 34 Muxu yo mi fa a boden maxaranma, \q muxu yo mi a falɛ a ngaxakedenna xa, \q a naxa, ‘I xa Alatala kolon,’ \q bayo e birin n kolonma nɛn, \q keli muxudin ma han muxu gbeena. \q Bayo n diɲama nɛn e hakɛne ma \q n yi e yulubine xafari.” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 35 Alatala ito nan falaxi, \q a tan naxan sogen da \q alogo a xa kɛnɛnna fi yanyin na, \q e nun kiken nun sarene kɔɛɛn na, \q naxan fɔxɔ igeni maxama, \q a mɔrɔnne yi xuxu,\f + \fr 31.35\fr* \fk Igen mɔrɔnne:\fk* alo foyen na so igeni.\f* \q naxan xili Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, na naxa, \q \v 36 “Fanni dunuɲa da kiin sariyani itoe n yɛtagi, \q Isirayila yixɛtɛne fan yatɛma nɛn siyaan na n yɛɛ ra yi.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 37 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Xa kore xɔnna nɔɛ maligɛ, \q xa bɔxɔ xɔnna bunne nɔɛ kolonɲɛ, \q nayi, n fan n mɛma nɛn Isirayila bɔnsɔnna ra e kɛwanle fe ra,” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Yerusalɛn taa nɛnɛna fe \p \v 38 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “Lɔxɔne fama, taani ito mɔn tima Alatala xa waxatin naxan yi, keli Xananɛli Sangansoon ma han sa dɔxɔ Songen Ma Dɛɛn na. \v 39 Taan dan nɛnɛn fɔlɔma mɛnna nin siga tinxinni han Garɛbi geyana, sa dangu Gowa binni. \v 40 Binbine nun xubene bɔxɔnma lanbanna naxan yi e nun gbingbinna naxanye sigama han Kedirɔn xudeni siga han taan so dɛɛn tongonna so dɛɛn naxan xili Soone Dɛna, sogeteden binni, mɛnne birin nasariɲanma nɛn Alatala xa. Yire yo mi fa kalɛ na hanma a raxɔri.” \c 32 \s Yeremi yi xɛɛna nde sara \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa, Yuda manga Sedeki a mangayaan ɲɛɛ fudeni, Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ fu nun solomasɛxɛden nan yi a ra nun. \p \v 2 Babilɔn yamanan sofa ganla bata yi Yerusalɛn taan nabilin nun na waxatini, e yi taan yɛngɛma. Nabi Yeremi yi saxi kasoon na kantan tiine banxin sansanna kui Yuda mangan konni. \v 3 Yuda mangan Sedeki bata yi a balan mɛnni, a naxa, “Nanfera i nabiya falani itoe tima? I yi a fala, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N taani ito sama nɛn Babilɔn mangan sagoni, a yi a tongo. \v 4 Yuda mangan Sedeki mi tangama Babilɔn kaane ma de! N na a sama nɛn Babilɔn mangan sagoni yati, a yi falan ti a xa kɛnɛn nun kɛnɛn, a yi a yɛtagi to. \v 5 Babilɔn mangan sigama nɛn Sedeki ra Babilɔn yi, a sa luma dɛnaxan yi han n na keli a malideni waxatin naxan yi. Xa ɛ Babilɔn kaane yɛngɛ, ɛ mi nɔ sɔtɔma de!” Alatalaa falan nan na ra.’ ” \p \v 6 Yeremi a falan ni ito ra, a naxa, “Alatala falan ti nɛn n xa, a naxa, \v 7 I sɔxɔ Salun ma dii xɛmɛn Xanameli fama nɛn i fɛma, a yi a fala i xa, a naxa, ‘N ma xɛɛ bɔxɔn sara n ma, naxan Anatɔti taani, bayo i tan daxa kɛ sariyan na, i yi a sara, a findi i gbeen na.’ \v 8 Nayi, n sɔxɔ a dii xɛmɛn Xanameli yi fa n fɛma kantan tiine banxin sansanna kui alo Alatala a fala kii naxan yi. Xanameli yi fa a fala n xa, a naxa, ‘N ma xɛɛ bɔxɔn sara n ma naxan Anatɔti taani, Bunyamin yamanani, bayo i tan daxa kɛ sariyan na, i yi a sara, a findi i gbeen na. A sara!’ N yi a kolon fa fala Alatalaa falan nan yi kamalixi na ra. \v 9 Nayi, n yi n sɔxɔ a diin Xanameli a xɛɛ bɔxɔn sara a ma naxan Anatɔti taani, n yi gbeti gbanan fu nun solofere so a yii. \v 10 N yi a sara kɛdini tɔn, n yi n ma taxamasenna sa a ma, n yi serene xili, n gbetin maliga sikeela ra. \v 11 N yi a sara kɛdin tongo, n ma taxamasenna yi naxan ma, sariyane yi sɛbɛxi naxan kui, e nun kɛdi gbɛtɛ naxan mi yi balanxi taxamasenna ra. \v 12 N yi a sara kɛdin so Neriyaa dii xɛmɛn Baruku yii Maxiseya mamandenna. N na liga n sɔxɔ a dii xɛmɛn Xanameli yɛɛ xɔri, e nun seren naxanye e yii fɔxɔn sa xɛɛ bɔxɔn sara kɛdin ma, e nun Yahudiyan naxanye birin yi kantan tiine banxin sansanna kui. \v 13 N yi yamarini ito so Baruku yii e yɛɛ xɔri, n naxa, \v 14 ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, Isirayilaa Ala, a naxa, bɔxɔn sara kɛdini itoe tongo, naxan balanxi n ma taxamasenna ra e nun naxan nabixi, i sa e sa fɛɲɛna nde kui, e mi kalɛ dɛnaxan yi. \v 15 Bayo Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, lɔxɔna nde, muxune mɔn banxine nun xɛɛ bɔxɔne nun manpa bili nakɔ bɔxɔne sarama nɛn yamanani ito yi.’ ” \p \v 16 “N to bɔxɔn sara kɛdin so Neriyaa dii xɛmɛn Baruku yii, n yi Alatala maxandi, n naxa, \v 17 ‘Marigina Alatala, i tan naxan kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna daxi i sɛnbɛ gbeeni, kabanako fe yo mi xɔdɔxɔ i tan yii. \v 18 I ya hinanna mayitama nɛn muxune xa han mayixɛtɛ wuli keden, koni i fafane hakɛne saranma e diine ra nɛn. Ala, i gbo, Ala sɛnbɛmaan nan i tan na naxan xili Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna. \v 19 I ya fe ragidixine gbo, i kɛwanle magaxu. I yɛɛna adamadiine birin sigati kiin na, alogo i xa birin saran a kɛwanle ra, saranna naxan lan a wali xɔnne ma. \v 20 I yi kabanako feene nun taxamasenne ligama xabu nxu yi Misiran yamanani waxatin naxan yi han to, i ne liga Isirayila kaane yɛ e nun adamadiine birin, i yi xinla sɔtɔ naxan gbo han to. \v 21 I bata Isirayila i ya yamaan namini Misiran yamanani taxamasenne nun kabanako feene nun sɛnbɛ gbeen nun nɔɔn nun fe magaxuxine xɔn. \v 22 I yamanani ito so nɛn e yii, i bata yi i kɔlɔ naxan so fe ra e benbane yii, kumin nun nɔnɔn gbo yamanan naxan yi. \v 23 E bata fa, e fa dɔxɔ a yi. Koni, e mi e tuli matixi i xuiin na, e mi bira i ya sariyan fɔxɔ ra, e mi i ya yamarine suxi. Nanara, i ɲaxankatani ito birin nafaxi e ma. \v 24 Yaxune bata gbingbinne rate taan yinna xɔn alogo e xa dangu a xun ma. Taan fama nɛn ludeni Babilɔn kaane sagoni, naxanye a yɛngɛma, silanfanna nun fitina kamɛn nun fitina furen yi taan kala. I naxan falaxi, na bata kamali, a tan ni ito ra. \v 25 Marigina Alatala, i a fala n xa nɛn, i naxa, “Xɛɛ bɔxɔn sara gbetin na serene yɛɛ xɔri.” Anu, taan sa luma Babilɔn kaane nan sago yi.’ ” \s Alatala yi Yeremi yabi \p \v 26 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 27 “Alatala nan n tan na, niiramane birin ma Ala. Kabanako fena nde na yi ba, naxan xɔdɔxɔ n tan yii? \v 28 Nanara, n tan, Alatala, n ni ito nan falama, fa fala taani ito sama Babilɔn kaane nun Babilɔn mangan Nebukadanesari sagoni nɛn, e yi a tongo. \v 29 Babilɔn kaan naxanye taani ito yɛngɛma, ne soma nɛn taani ito yi, e tɛɛn so a ra, e a gan, e nun a banxine e wusulanna gan Baali xa naxanye xuntagi, e minse saraxane rabɔxɔn ala gbɛtɛne xa dɛnaxanye yi, e yi n naxɔlɔ. \v 30 Bayo xabu e dii ɲɔrɛ waxatine yi Yuda kaane nun Isirayila kaane mi sese ligaxi fɔ fe ɲaxina n yɛɛ ra yi, e lu n naxɔlɛ e suxure rafalaxine xɔn, Alatalaa falan nan na ra. \v 31 Bayo taani ito muxune bata n naxɔlɔ, e n bɔɲɛn nate, keli a ti lɔxɔn ma han to. Nayi, n fa a bama nɛn n yɛtagi. \v 32 Yuda kaane nun Isirayila kaane bata n naxɔlɔ e kɛwali ɲaxine xɔn, e tan nun e mangane nun e kuntigine nun e saraxaraline nun e nabine, e nun Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane birin. \v 33 E bata e xun xanbi so n yi, e mi e yɛɛ rafindixi n ma. Anu, n yi e xaranma waxatin birin, koni e mi tin e tuli matiyɛ, e xurun sɔtɔ. \v 34 E yi e suxurene dɔxɔ n ma banxini n xinla binyama dɛnaxan yi, e yi a raharamu. \v 35 E yi kidene rafala Baali xa Ben-Hinɔn lanbanni, alogo e xa e diine gan saraxan na Mɔlɔkɔ xa. N mi e yamari naxan ma, n mi sa mirixi naxan ma. E bata xɔsi fe sifani itoe liga, e yi Yuda bɔnsɔnna ti yulubin ma.” \p \v 36 “Iki, ɛ fa a falama taani ito ma nɛn, ɛ naxa, ‘A sama nɛn Babilɔn mangan sagoni! E a nɔma nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen xɔn!’ Nanara, n tan Alatala, Isirayilaa Ala, n fa ito nan falama, n naxa, \v 37 ‘N na e malanma nɛn yati, sa keli yamanane birin yi, n na e raxuyama ayi dɛnaxanye yi n ma xɔlɔ gbeen nun n ma bɔɲɛ teeni. N mɔn xɛtɛma e ra nɛn be, n yi tin e dɔxɔ bɔɲɛ xunbenli. \v 38 E findima nɛn n ma yamaan na, n yi findi e Ala ra. \v 39 N yi xaxili kedenna fi e ma. E lu kira kedenna xɔn, alogo e xa gaxu n yɛɛ ra habadan, alogo e nun e diine xa lu hɛrini. \v 40 N yi habadan layirin xidi n tan nun e tan tagi, n mi e rabeɲinɲɛ mumɛ. N luma nɛn fe faɲin ligɛ e xa, n yi n yɛɛragaxun sa e bɔɲɛni, alogo e nama e xun xanbi so n yi. \v 41 N sɛwama nɛn fe faɲin liga feen na e xa. N yi e rasabati yamanani ito yi yati, n bɔɲɛn nun n niin birin na.’ ” \v 42 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N fe faɲin naxan falaxi lan e fe ma, n na ligama e xa nɛn alo n ɲaxankatani itoe birin nafaxi yamanani ito xili ma kii naxan yi. \v 43 Ɛ mɔn xɛɛ bɔxɔne sarama nɛn yamanani ito yi na waxatini, ɛ a falama dɛnaxan ma, ɛ naxa, ‘Yire raxɔrixin nan a ra, muxu mi na, sube mi na, a bata sa Babilɔn kaane sagoni.’ \v 44 Xɛɛ bɔxɔne sarama nɛn gbetin na, e sara kɛdine yi yɛlan, muxune yi e taxamasenne sa e ma sereyane yɛɛ xɔri Bunyamin yamanani e nun Yerusalɛn rabilinna taane nun Yuda taane nun geya yire taane nun sogegododen binna geya yire taane nun Negewi yamanan taane yi. Bayo, Alatala mɔn e yamanan nasabatima nɛn. Alatalaa falan nan na ra.” \c 33 \s Yerusalɛn kisi fena \p \v 1 Alatala mɔn yi falan ti Yeremi xa a firindeni, a yi balanxi kantan tiine sansanna kui waxatin naxan yi. A naxa, \v 2 “Alatala ito nan falaxi, a tan naxan feene ligama, a tan naxan feene yitɔnma, a e ragidi, a xili Alatala, a tan naxan a falama, a naxa, \v 3 ‘N maxandi, n na i yabima nɛn. N fe gbeene yɛbama nɛn i xa, wundo fe luxunxine i mi naxanye kolon.’ \v 4 Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi lan taani ito banxine ma e nun Yuda mangane banxine, naxanye bata rabira alogo e xa yaxune yɛngɛ naxanye tema yinna fari yɛngɛni, a naxa, \v 5 ‘Yamaan na Babilɔn kaane yɛngɛ waxatin naxan yi, banxini itoe rafema nɛn muxune binbine ra n naxanye faxama n ma xɔlɔ gbeeni. N na n yɛtagin luxunma nɛn taani ito muxune ma e kɛwali ɲaxine fe ra. \v 6 Koni, n mɔn taani ito rasabatima nɛn, n yi a muxune rakɛndɛya, n yi bɔɲɛ xunbenla nun lannayaan fi e ma han! \v 7 N Yuda muxu suxine nun Isirayila muxu suxine raxɛtɛma nɛn keli konyiyani, n mɔn yi e rasabati alo a fɔlɔni. \v 8 N yi e rasariɲan e hakɛne birin ma e yulubin ligaxi n na naxanye xɔn. N na e hakɛne birin mafeluma nɛn e n yulubin tongoxi naxanye xɔn, naxanye findixi murutɛ feene ra n xili ma. \v 9 Nayi, taani ito findima nɛn sɛwan na n xa, e nun tantunna nun binyena bɔxɔ xɔnna siyane birin tagi, e na fe faɲine birin mɛ waxatin naxan yi n naxanye ligama e xa. E kuisanma nɛn e gaxu lan na fe faɲine nun bɔɲɛ xunbenla birin ma n naxanye fima e ma.’ ” \p \v 10 “Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ tan a falama yireni ito ma, ɛ naxa, “Yire raxɔrixin na a ra, muxu mi fa na, xuruse mi na.” Anu, Yuda taani itoe nun Yerusalɛn kirani itoe naxanye rabeɲinxi iki, muxune nun xuruseene mi fa dɛnaxanye yi iki, \v 11 sɛwa sigine nun ɲaxaɲaxa sigine mɔn sama nɛn mɛnne yi e nun ɲaxalandi ti sigine xɛmɛn nun a ɲaxanla xa, e nun naxanye sigama bɛtin bɛ barika bira saraxane badeni Alatalaa banxini, e naxa, \q “En Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna tantun, \q bayo Alatala fan, \q a hinanna luma nɛn habadan.” \m Bayo n mɔn yamanan nasabatima nɛn alo a fɔlɔni,’ Alatala naxa na kiini.” \p \v 12 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, ‘Yamana raxɔrixini ito, muxune nun xuruseene mi fa dɛnaxan yi, lɔxɔna nde xuruse rabane mɔn xuruse rabaden nun matabuden sɔtɔma nɛn e xuruse kurune xa mɛnna taane birin yi. \v 13 Xuruseene mɔn luma nɛn e kantan muxune dɛxɔn geya yire taane nun sogegododen geya yire taane nun Negewi yamanan taane nun Bunyamin yamanan nun Yerusalɛn rabilinna taane birin yi, e nun Yuda taane yi.’ Alatala naxa na kiini.” \s Ala a falan nakamalima nɛn Dawuda bɔnsɔnna xa \p \v 14 “Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, ‘Lɔxɔne fama, n fala faɲine rakamalima lɔxɔn naxanye yi, n naxanye fala lan Isirayila yamaan nun Yuda yamaan ma. \v 15 Na lɔxɔne nun na waxatini, n tinxinden naminima nɛn Dawuda bɔnsɔnni, alo wudi ɲingin na mini wudin ma, a yi kiti kɛndɛn nun tinxinyaan naba yamanani. \v 16 Yuda yamaan nakisima nɛn na lɔxɔne yi, bɔɲɛ xunbenla yi so Yerusalɛn yi. E a xili bama nɛn fa fala, “En ma tinxinna, Alatala.” \v 17 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa: Dawuda ɲɔxɔ yi biran mi dasɛ mumɛ naxan dɔxɛ Isirayila yamaan manga gbɛdɛni.\f + \fr 33.17\fr* Na feen mɔn sɛbɛxi Samuyɛli Firinden 7.12-16 nun Mangane Singen 2.4 nun Taruxune Singen 17.11-14 kui.\f* \v 18 Lewi saraxaraline ɲɔxɔ yi biran mi dasɛ mumɛ naxan saraxa gan daxine bɛ, a bogise saraxane tutin nali, a saraxane ba lɔxɔ yo lɔxɔ.’ ” \p \v 19 Alatala yi falan ti Yeremi xa. A naxa, \v 20 “Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Xa ɛ nɔɛ layirin kalɛ nxu nun yanyin nun kɔɛɛn tagi, kɔɛɛn nun yanyin yi ba minɛ e waxatini nun, \v 21 nayi, n ma layirin nɔɛ kalɛ nxu nun n ma walikɛɛn Dawuda fan tagi nɛn, a bɔnsɔnna muxun yi dasa naxan dɔxɛ a ɲɔxɔni a manga gbɛdɛni. Nayi, n ma layirin mɔn nɔɛ kalɛ nxu nun Lewi saraxaraline tagi nɛn naxanye n ma wanla ra. \v 22 N na n ma walikɛɛn Dawuda yixɛtɛne rawuyama ayi nɛn, e nun Lewi bɔnsɔnna muxun naxanye n ma wanla ra alo kore xɔnna saren naxanye mi nɔɛ yatɛ, alo baan ɲɛmɛnsinna naxan yatɛn mi kolonɲɛ.’ ” \p \v 23 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 24 “I mi a toxi ba, yamani ito naxan falama? E naxa, ‘Alatala bata a mɛ a yama sugandixi firinne ra.’ Nayi, e n ma yamaan naɲaxuma, e mi fa e yatɛxi siya ra.” \p \v 25 Alatala ito nan falaxi, a naxa, “Xa layirin mi yi nxu nun yanyin nun kɔɛɛn tagi nun, xa n mi yi kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna da kiin sariyane sa nun, \v 26 nayi, n yi nɔɛ n mɛ nɛn Yaxuba yixɛtɛne nun n ma walikɛɛn Dawuda yixɛtɛne ra, n yi tondi a bɔnsɔnna muxuna nde sugandɛ alogo a xa lu Iburahima nun Isiyaga nun Yaxuba yixɛtɛne xun na. Bayo n mɔn e yamanan nasabatima nɛn, n yi kininkinin e ma.” \c 34 \s Alaa falana Sedeki xa \p \v 1 Babilɔn mangan Nebukadanesari nun a sofa ganla nun yamanan naxanye birin yi a nɔɔn bun ma e nun siyane birin yi Yerusalɛn nun a rabilinna taane birin yɛngɛma waxatin naxan yi, Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Alatala, Isirayilaa Ala naxa, sa falan ti Yuda mangan Sedeki xa, i naxa, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘N taani ito sama nɛn Babilɔn mangan sagoni, a yi a gan. \v 3 I tan mi tangama a ma, koni a i suxuma nɛn yati, i lu a sagoni, i Babilɔn mangan toma nɛn i yɛɛn na, a yi falan ti i xa kɛnɛn nun kɛnɛn, a yi siga i ra Babilɔn yi. \v 4 Koni Yuda mangan Sedeki, i tuli mati Alatalaa falan na! Alatala falani ito nan tixi lan i ma, a naxa, i mi faxɛ yɛngɛni sese ma. \v 5 I faxan bɔɲɛ xunbenla nin. I saya feen ligama nɛn alo i benbane gbeene liga kii naxan yi, manga danguxine, muxune yi wusulanna gan i ya binyen mayita feen na, e i wuga, e naxa, “Ee! Nxu kanna bata faxa!” N tan Alatala nan na falaxi.’ Alatalaa falan nan na ra.” \p \v 6 Nabi Yeremi yi na falane birin nali Yuda mangan Sedeki ma Yerusalɛn yi. \v 7 Na waxatini, Babilɔn mangana ganla yi Yerusalɛn yɛngɛma e nun Yuda taan bonne birin, a li Lakisi taan nun Aseka taan nan tun yi fa luxi Yuda taa makantanxine ra. \s Konyine xɔrɔyana fe \p \v 8 Alatala yi falan ti Yeremi xa, mangan Sedeki yelin xanbini layirin xidɛ e nun Yerusalɛn yamaan tagi, alogo e xa konyine xɔrɔya. \v 9 Birin yi xɔrɔyaan fima a konyi Heburu kaane ma, alogo muxu yo nama fa a Yahudiyan boden nawali alo konyina. \v 10 Kuntigine nun yamaan naxanye na layirin xidi, ne yi tin e konyine beɲin feen ma alogo e nama fa lu konyiyani. E yi tin na ma, e yi e beɲin. \v 11 Koni na xanbi ra, e mɔn yi e miriyaan masara, e yi e konyine maxili, e bata yi naxanye beɲin, e yi e karahan alogo e mɔn xa findi konyine ra. \p \v 12 Nayi, Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 13 “Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘N layirin xidi nɛn nxu nun ɛ benbane tagi, n na e ramini waxatin naxan yi Misiran yi konyiyani. N yi a fala e xa, n naxa, \v 14 “Xa ɛ ngaxakedenna Heburuna nde a yɛtɛ mati ɛ ma konyin na, a walima nɛn ɛ xa ɲɛɛ sennin. A ɲɛɛ soloferedeni ɛ xa a xɔrɔya.”\f + \fr 34.14\fr* Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 21.2 nun Sariyan 15.12-15 kui.\f* Koni ɛ benbane mi n xuiin suxu, e mi e tuli mati n na. \v 15 Ɛ tan bata yi ɛ kɛwanle masara waxati danguxini itoe yi, naxan fan n tan yɛɛ ra yi, ɛ yi na liga, ɛ birin yi xɔrɔyaan fi ɛ ngaxakedenne ma. Ɛ layirin xidi nɛn n yɛtagi, n ma banxini n xinla binyama dɛnaxan yi. \v 16 Koni ɛ bata xɛtɛ ɛ fe ragidixin fɔxɔ ra, ɛ yi n xinla kala, ɛ to ɛ konyine maxili, ɛ bata yi naxanye beɲin nun, ɛ bata yi naxanye lu e xa siga, ɛ mɔn yi e karahan a e xa findi ɛ konyine ra.’ ” \p \v 17 “Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ to mi n binyaxi, ɛ tondi xɔrɔyaan fiyɛ ɛ ngaxakedenne ma ɛ adamadi bodene. Nayi, n xɔrɔyaan sifana nde fima ɛ ma nɛn, ɛ fa xɔrɔyani ito nan sɔtɔma, naxan a ligɛ ɛ faxa silanfanna nun fitina furen nun fitina kamɛni, han ɛ fe yi bɔxɔ xɔnna yamanane birin muxune magaxu.’ Alatalaa falan nan na ra. \v 18 ‘Muxun naxanye n ma layirin kalaxi, naxanye mɔn mi tin layirin nakamalɛ e yɛtɛɛn naxan xidi n yɛtagi, n na e suxuma nɛn alo e ɲinge diin naxan yisɛgɛn firinna ra, e yi dangu a dungine tagi layiri xidin dangan misaala ra.\f + \fr 34.18\fr* Mɛn kaane yi xuruseni sɛgɛma nɛn firinna ra, e yi dangu a dungi firinne tagi layirin misaala ra fa fala xa naxan mi layirin nakamali, na kanna xa liga alo xuruseen naxan yisɛgɛxi ito ra. Na feen sɛbɛxi Dunuɲa Fɔlɔn 15.9-18 kui.\f* \v 19 Yuda nun Yerusalɛn kuntigine nun mangan bundɔxɔne nun saraxaraline nun yamanan muxun naxanye birin danguxi na ɲingen dungine tagi, \v 20 n ne sama nɛn e yaxune sagoni, naxanye waxi e faxa feni, e binbine yi findi xɔline nun burunna subene balon na. \v 21 N Yuda mangan Sedeki nun a kuntigine sama nɛn e yaxune sagoni, naxanye waxi e faxa feni, Babilɔn mangana sofa ganla, naxanye e masigaxi ɛ ra. \v 22 N yamarin fima nɛn, n yi e raxɛtɛ be taani ito xili ma. E taan yɛngɛma nɛn, e yi a tongo, e yi a gan. N yi Yuda taane raxɔri, e findi bɔxɔ rabeɲinxin na.’ Alatalaa falan nan na ra.” \c 35 \s Yeremi nun Rekabu bɔnsɔnne fe \p \v 1 Alatala bata yi falani ito ti Yeremi xa Yuda mangan Yosiyaa dii Yehoyakimi a mangayaan waxatini, a naxa, \v 2 “Siga Rekabu bɔnsɔnne fɛma, i yi e xili, e xa fa Alatalaa banxin kuiin yirena nde yi, i manpaan so e yii, alogo e xa a min.” \p \v 3 Nanara, n yi Yaasaniya tongo, Xabasiniyaa dii xɛmɛn Yeremi a dii xɛmɛna, e nun a ngaxakedenne nun a diine nun Rekabu bɔnsɔnna birin. \v 4 N yi siga e ra Alatalaa banxini, Alaa muxun Yigidali a dii xɛmɛn Xanan ma dii xɛmɛne yi walima banxin konkon naxan kui, kuntigine banxin kuiin yiren dɛxɔn, Salun ma dii xɛmɛn Maaseyaa waliden konkon xun ma, naxan yi so dɛɛn kantanma. \v 5 N yi fɛɲɛne dɔxɔ Rekabu bɔnsɔnna muxune yɛtagi e rafexi manpaan na e nun igelengenne. N yi a fala e xa, n naxa, “Ɛ manpana nde min!” \v 6 E yi n yabi, e naxa, “Nxu mi manpaan minma, bayo nxu benba Rekabu a dii xɛmɛn Yonadabo nxu yamari nɛn, a naxa, ‘Ɛ nama manpaan min mumɛ, ɛ tan nun ɛ yixɛtɛne, \v 7 ɛ nama banxi ti, ɛ nama sansi si, ɛ nama manpa bili si, seni itoe mɔn nama lu ɛ yii. Koni ɛ luma bubune nin ɛ dunuɲa yi gidin birin yi, alogo ɛ xa bu yamanani ɛ dɔxɔma xɔɲɛyani dɛnaxan yi.’ \v 8 Nxu benba Rekabu a dii xɛmɛn Yehonadabu nxu yamari feen naxanye ma, nxu bata ne suxu. Nxu mi manpaan minma nxɔ simayani mumɛ, nxu tan ba, nxɔ ɲaxanle ba, nxɔ dii xɛmɛne ba, nxɔ dii tɛmɛne ba, \v 9 nxu mi banxi tima, nxu so a kui, nxu gbee mi findɛ manpa bili nakɔ ra, hanma xɛɛna hanma langana. \v 10 Nxu luma bubune nan kui, nxu bata nxu benba Yonadabo a yamarine birin suxu ken! \v 11 Koni Babilɔn mangan Nebukadanesari to yamanan yɛngɛ, nxu a fala nɛn, nxu naxa, ‘En siga Yerusalɛn yi, en na en gi Babilɔn kaane nun Arami kaane sofa ganle bun.’ Nayi, nxu yi dɔxɔ Yerusalɛn yi.” \p \v 12 Nayi, Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 13 “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, sa a fala Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane xa, i naxa, ‘Ɛ mi xaxili sɔtɛ ba? Ɛ mi n ma falane suxɛ ba?’ Alatalaa falan nan na ra. \v 14 ‘Rekabu a dii xɛmɛn Yehonadabu bata yi yamarin fi a diine ma, a e nama manpaan min. E bata a yamarin suxu. E mi a minxi han to. Han to, e mi manpaan min bayo e bata e benbana a yamarin suxu. Anu, n tan falan tima ɛ xa yɛyɛ, koni ɛ mi n xuiin suxi. \v 15 N na n ma walikɛne rasigama ɛ ma yɛyɛ, nabine, alogo e xa a fala ɛ xa, e naxa, “Ɛ xɛtɛ ɛ kira ɲaxin fɔxɔ ra, ɛ kɛwanle maxɛtɛ, ɛ nama bira ala gbɛtɛne fɔxɔ ra, ɛ yi e batu. Nayi, ɛ luma nɛn yamanani n naxan soxi ɛ nun ɛ benbane yii.” Koni ɛ mi ɛ tuli mati n na, ɛ mi n xuiin namɛ. \v 16 Rekabu a dii xɛmɛn Yehonadabu yixɛtɛne bata e benbana a yamarin suxu, koni yamani ito mi n xuiin suxi!’ \v 17 Nanara, Alatala, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘N gbalon nafama nɛn Yuda kaane nun Yerusalɛn kaane ma, n feen naxanye birin fala e xili ma. Amasɔtɔ n bata falan ti e xa, e mi n xuiin namɛxi, n yi e xili, e mi n yabi.’ ” \p \v 18 Yeremi yi a fala Rekabu bɔnsɔnna muxune xa, a naxa, “Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ bata ɛ benba Yehonadabu a yamarine suxu, ɛ bira a yamarine birin fɔxɔ ra, ɛ yi e birin liga,’ \v 19 Na ma, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Rekabu a dii xɛmɛn Yonadabo yixɛtɛna ndee luma nɛn walɛ n yɛtagi, e mi ɲanɲɛ mumɛ!’ ” \c 36 \s Yehoyakimi yi kɛdin gan \p \v 1 Yuda mangan Yosiya a dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan ɲɛɛ naanindeni, Alatala yi falani ito ti Yeremi xa, a naxa, \v 2 “Kɛdi mafilinxina nde tongo, i yi n ma falane birin sɛbɛ n bata naxanye fala lan Isirayila yamaan nun Yuda yamaan ma e nun siya gbɛtɛne birin xabu n falan ti fɔlɔ i xa lɔxɔn naxan yi Yosiya waxatini han to. \v 3 Waxatina nde, Yuda kaane a famuma nɛn n fe ɲaxin naxan nagidixi e xili ma, e birin yi xɛtɛ e kira ɲaxin fɔxɔ ra. Nayi, n na e yulubine nun e hakɛne mafeluyɛ nɛn.” \p \v 4 Yeremi yi Neriyaa dii xɛmɛn Baruku xili. Alatala bata yi falan naxanye birin ti a xa, Yeremi yi ne fala, Baruku yi ne sɛbɛ kɛdin kui. \v 5 Na xanbi ra, Yeremi yi yamarin fi Baruku ma, a naxa, “E tɔnna nan dɔxi n ma mɛnni, n mi nɔɛ sigɛ Alatala Batu Banxini. \v 6 Nayi, i tan xa siga Alatalaa banxini. N na Alatalaa falan naxanye tixi i xa, i naxanye sɛbɛ, i sa ne xaran yamaan yɛtagi sun suxu lɔxɔni. I e xaran Yuda kaane xa naxanye fama sa keli e taane yi. \v 7 Nayi, waxatina nde, e Alatala mafanma nɛn, e birin yi xɛtɛ e kira ɲaxin fɔxɔ ra. Bayo Alatalaa xɔlɔn nun a fitinan gbo yamaan xili ma.” \v 8 Nabi Yeremi Neriyaa dii xɛmɛn Baruku yamari feen naxanye birin ma, a yi ne liga, a yi sa Alatalaa falane xaran kɛdini Alatala Batu Banxini. \p \v 9 Yuda mangan Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan ɲɛɛ suulunden kike solomanaanindeni, e yi lɔxɔ keden sugandi a Yerusalɛn kaane xa sunna suxu na lɔxɔni Alatala yɛtagi e nun Yuda kaan naxanye birin fa Yerusalɛn yi sa keli Yuda taane yi. \v 10 Baruku yi Yeremi a falane birin xaran kɛdini Alatala Batu Banxini yamaan birin yɛtagi. A yi dɔxi sɛbɛli tiin Gemariyaa konkon nin, Safan ma dii xɛmɛna, dɛnaxan yi sansanna kui naxan faxan na Alatala Batu Banxin so dɛ nɛnɛn na. \p \v 11 Gemariya dii xɛmɛn Mikahu, Safan mamandenna to Alatalaa falane birin namɛ naxanye yi sɛbɛxi na kɛdin kui, \v 12 a yi siga sɛbɛli tiin dɔxɔdeni manga banxini kuntigine birin yi malanxi dɛnaxan yi, sɛbɛli tiina Elisama nun Semayaa diin Dɛlaya nun Akibori a diina Elanatan nun Safan ma diin Gemariya nun Xananiyaa diin Sedeki, e nun kuntigin bonne birin. \v 13 Mikahu yi na falane birin yɛba e xa, a naxanye mɛ, Baruku yi kɛdin xaranma waxatin naxan yi yamaan birin yɛtagi. \p \v 14 Nayi, kuntigine yi Netaniyaa dii xɛmɛn Yehudi rasiga, Kusi a dii xɛmɛn Selemiya mamandenna, a xa sa a fala Baruku xa, a naxa, “I kɛdin naxan xaranxi yamaan birin yɛtagi, na tongo, i fa!” Neriyaa dii xɛmɛn Baruku yi na kɛdin tongo, a siga e fɛma. \v 15 E yi a fala a xa, e naxa, “I magodo, i yi a xaran nxu xa.” Baruku yi a xaran e xa. \v 16 E to na falane birin mɛ, e gaxuxin yi e bode mato, e yi a fala Baruku xa, e naxa, “Nxu falani itoe birin yɛbama nɛn mangan xa.” \v 17 Nayi, e yi Baruku maxɔdin, e naxa, “A fala nxu xa, i falani itoe birin sɛbɛxi kii naxan yi. Yeremi nan dɛ xui itoe ra ba?” \v 18 Baruku yi e yabi, a naxa, “A falani itoe tixi n xa a xuini texin nan na, n yi e sɛbɛ kɛdini ito kui duba igen na.” \v 19 Kuntigine yi a fala Baruku xa, e naxa, “Siga, ɛ nun Yeremi xa sa ɛ luxun, muxu yo nama a kolon ɛ dɛnaxan yi.” \p \v 20 E yi kɛdin lu Elisama sɛbɛli tiina konkoni, e siga mangan fɛma a tanden ma, e sa falane birin yɛba mangan xa. \v 21 Mangan yi Yehudi rasiga kɛdin tongodeni. Yehudi yi sa a tongo Elisama sɛbɛli tiina konkoni, a yi fa a xaran mangan yɛtagi e nun kuntigin naxanye birin yi mangan fɛma. \v 22 Ɲɛɛn kike solomanaaninden nan yi a ra, mangan yi dɔxi a xunbeli waxatin banxini, tɛɛn yi dɛgɛma wuren kui a yɛtagi. \v 23 Yehudi na yi kɛdin yire saxan hanma naanin xaran, mangan fan yi na kɛdin yiren xabama a ra nɛn sɛbɛli tiina filɛdin na, a yi na woli tɛɛni wuren kui, han kɛdin birin yi gan ɲan. \v 24 Nayi, mangan nun a kuntigine birin yi na falane birin namɛ, e mi gaxu hali, e mi e dugine yibɔ e ma nimisani. \v 25 Anu, Elanatan nun Dɛlaya nun Gemariya mangan mafan nɛn alogo a nama kɛdin gan, koni a mi a tuli mati e ra. \v 26 Mangan yi yamarin fi Yerameeli ma, mangana dii xɛmɛna nde, e nun Asiriyɛli a dii xɛmɛn Seraya nun Abadele a dii xɛmɛn Selemiya, a e xa sɛbɛli tiin Baruku nun Nabi Yeremi suxu. Koni Alatala yi e raluxun. \s Alaa falana mangan xili ma \p \v 27 Baruku bata yi Yeremi a falan naxanye sɛbɛ, mangan to na kɛdin gan, Alatala yi falan ti Yeremi xa, a naxa, \v 28 “I mɔn xa kɛdi gbɛtɛ tongo. Falan naxanye yi kɛdi singen ma, Yuda mangan Yehoyakimi naxan ganxi, i mɔn xa ne sɛbɛ kɛdini. \v 29 I mɔn xa a fala Yuda mangan Yehoyakimi xa, i naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa, i tan nan kɛdin ganxi, i naxa, “Nanfera i falani itoe sɛbɛxi a Babilɔn mangan fama nɛn, a yi yamanani ito kala, a yi a muxune nun a xuruseene birin naxɔri?” \v 30 Nanara, Alatala ito nan falaxi Yuda mangan Yehoyakimi xili ma, fa fala a bɔnsɔnna muxu yo mi dɔxɔma Dawudaa manga gbɛdɛni, a yɛtɛɛn binbin nabeɲinma nɛn sogen na yanyin na e nun xunbenla ra kɔɛɛn na. \v 31 N na a kɛwali ɲaxine saranma nɛn a ra e nun a diine nun a kuntigine. N gbalon nafama e tan nun Yerusalɛn kaane nun Yuda kaane birin ma nɛn, n feen naxanye birin fala e xili ma, bayo e mi e tuli matixi n na.’ ” \p \v 32 Yeremi yi kɛdi mafilinxi gbɛtɛ tongo, a yi a so Neriyaa dii xɛmɛn Baruku yii, sɛbɛli tiina. Baruku yi falane birin sɛbɛ Yeremi naxanye fala a xa, naxanye yi kɛdi singen kui, Yuda mangan Yehoyakimi naxan gan. A mɔn yi na fala sifa wuyaxi gbɛtɛye sa ne fari. \c 37 \s Yeremi yi sa kasoon na \p \v 1 Babilɔn mangan Nebukadanesari yi Yosiyaa dii xɛmɛn Sedeki dɔxɔ mangan na Yehoyakimi a dii xɛmɛn Yoyakin ɲɔxɔni Yuda yamanan xun na. \v 2 Alatala falan naxan ti Nabi Yeremi xa, a tan ba, a kuntigine ba, yamanan muxune ba, e sese mi na ramɛ. \p \v 3 Anu, na waxatini Manga Sedeki bata yi Selemiyaa dii xɛmɛn Yehukali nun saraxaraliin Maaseya dii xɛmɛn Sofoni xɛ a faladeni Nabi Yeremi xa, a naxa, “Alatala en ma Ala maxandi nxu xa.” \p \v 4 Na waxatini Yeremi yi sigan nun xɛtɛn nabama yamaan tagi. A munma yi sa kasoon na singen. \v 5 Misiran mangana ganla bata yi mini Misiran yamanani. Babilɔn kaan naxanye yi Yerusalɛn rabilinxi a yɛngɛdeni, ne yi na feen mɛ, e yi e masiga Yerusalɛn ra. \p \v 6 Nayi, Alatala yi falan ti Nabi Yeremi xa, a naxa, \v 7 “Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ sa a fala Yuda mangan xa naxan ɛ xɛxi n maxɔdindeni, ɛ naxa, “Misiran mangana ganla naxan minixi ɛ malideni, ne xɛtɛma nɛn e konni Misiran yamanani. \v 8 Nayi, Babilɔn kaane mɔn fama nɛn, e yi taani ito yɛngɛ, e yi a nɔ, e a gan.” \v 9 Alatala ito nan falaxi, a naxa: Ɛ nama ɛ yɛtɛ mayenden, ɛ yi a miri a Babilɔn kaane e makuyama ɛ ra nɛn! Bayo e mi sigama. \v 10 Hali ɛ Babilɔn kaane sofa ganla birin nɔ, naxanye ɛ yɛngɛma, hali muxu maxɔlɔxine nan gbansan lu e faxataren na, e birin kelima nɛn, e mini e bubune kui, e yi taani ito gan.’ ” \p \v 11 Babilɔn kaane sofane yi makuyaxi Yerusalɛn ra waxatin naxan yi lan Misiran mangana ganla fe ma, \v 12 Yeremi yi wa mini feni Yerusalɛn yi siga Bunyamin yamanani, alogo a xa sa kɛɛna nde tongo a konni. \v 13 A to taan so dɛɛn li dɛnaxan xili Bunyamin dɛna, mini taani, kantan ti kuntigin naxan xili Yiriya, Selemiyaa dii xɛmɛna, Xananiya mamandenna, na yi Nabi Yeremi rati, a yi a fala a xa, a naxa, “I bata sa Babilɔn kaane fari!” \v 14 Yeremi yi a yabi, a naxa, “Ɲɔndi mi na ra, n mi sɛ Babilɔn kaane fari sese ma!” Koni Yiriya mi a tuli mati a ra. A yi Yeremi suxu, a siga a ra kuntigine fɛma. \v 15 Kuntigine xɔlɔxin yi a bɔnbɔ, e yi a sa kasoon na Yonatan ma banxini, sɛbɛli tiina, bayo e bata yi mɛn findi kaso banxina nde ra. \v 16 E Yeremi raso yinla nde ra kaso banxin bun, a sa balan mɛnni, a yi bu na han! \p \v 17 Lɔxɔna nde, Manga Sedeki yi xɛraan nasiga a tongodeni. E to fa a ra mangan konni, mangan yi a maxɔdin wundoni, a naxa, “Alatala bata falana nde ti i xa iki ba?” Yeremi yi a yabi, a naxa, “Ɔn, a naxa a i sama nɛn Babilɔn mangan sagoni.” \v 18 Yeremi mɔn yi a fala Manga Sedeki xa, a naxa, “N hakɛn mundun ligaxi i ra, hanma i ya kuntigine hanma yamana, naxan a ligaxi i n saxi kasoon na? \v 19 Ɛ nabine sa minɛn yi iki, naxanye yi nabiya falane tima ɛ xa, e naxa, ‘Babilɔn mangan mi fama ɛ tan nun yamanani ito yɛngɛdeni’? \v 20 Iki, mangana, n kanna, yandi, i tuli mati n na, i xa tin n ma falan ma. I nama n naxɛtɛ sɛbɛli tiin Yonatan ma banxini, alogo n nama faxa mɛnni.” \v 21 Manga Sedeki yi yamarin fi a e xa e yengi dɔxɔ Yeremi xɔn kantan tiine banxin sansanna kui, e yi lu buru xun keden soɛ a yii lɔxɔ yo lɔxɔ keli buru ganne yireni han taan burun birin na ɲan lɔxɔn naxan yi. Yeremi lu na kii nin kantan tiine banxin sansanna kui. \c 38 \s E yi Yeremi ragodo yinla ra \p \v 1 Yeremi yi falan naxanye tima yamaan xa, Matan ma dii xɛmɛn Sɛfati nun Pasaxuri a dii xɛmɛn Gedali nun Selemiyaa dii xɛmɛn Yukala nun Malakiyaa dii xɛmɛn Pasaxuri yi ne birin namɛ. A yi a falama, a naxa, \v 2 “Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘Naxan yo lu taani ito yi, na kanna faxama yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen nin, koni naxan na keli taani ito yi, a sa a yɛtɛ dɛntɛgɛ Babilɔn kaane xa, na kanna kisima nɛn, a tan yi lu a nii ra bɛtɛ. A kisima nɛn.’ \v 3 Alatala mɔn ito nan falaxi, a naxa, ‘Taani ito sama nɛn Babilɔn mangan sagoni yati, a yi a tongo.’ ” \p \v 4 Kuntigine yi a fala mangan xa, e naxa, “Xɛmɛni ito xa faxa! Bayo sofaan naxanye luxi taani ito yi, a ne tunnaxɔlɔma e ma e nun yamaan birin, a lu fala sifani itoe tiyɛ e xa. Xɛmɛni ito mi yamaan munanfanna xan fenma, fɔ a kala fena.” \v 5 Manga Sedeki yi e yabi, a naxa, “N bata a lu ɛ yii. N tan mangan mi nɔɛ ɛ yɛɛ ratiyɛ.” \v 6 Nayi, e yi Yeremi tongo, e sa a rasin mangana dii xɛmɛn Malakiyaa ige ramara yinla ra kantan tiine banxin sansanna kui, e Yeremi ragodo mɛnni lutin na. Ige mi yi fa na kui, koni boron yi na. Yeremi yi bitin boroni. \p \v 7 Koni Ebedi-Meleki Kusi kaan naxan yi findixi kuntigin na mangana banxini, na yi a mɛ a e bata Yeremi rasin ige ramara yinla ra. Mangan yi tixi taan so dɛɛn na dɛnaxan xili Bunyamin. \v 8 Ebedi-Meleki yi mini manga banxini, a yi a fala mangan xa, a naxa, \v 9 “Mangana, n kanna, muxuni itoe bata fe ɲaxin liga Nabi Yeremi ra, e sa a woli ige ramara yinla ra. A faxama nɛn kamɛn na nayi, bayo buru mi fa taani.” \v 10 Mangan yi Ebedi-Meleki Kusi kaan yamari, a naxa, “Muxu tonge saxan tongo, i sa Nabi Yeremi rate ige ramara yinla ra, benun a xa faxa.” \v 11 Ebedi-Meleki yi muxune tongo, e siga mangana banxin kui yirena nde yi gbeti ramaraden bun ma, e sa dunkobine nun dugi fori kalaxine tongo mɛnni, e yi sa e ragodo Yeremi ma lutin na. \v 12 Ebedi-Meleki Kusi kaan yi a fala Yeremi xa, a naxa, “Dunkobin nun dugi fori kalaxini itoe raso i ganla bun ma, i lutine xidi e fari.” Yeremi yi na liga. \v 13 E yi Yeremi bandun lutine ra, e yi a rate ige ramara yinla ra. Yeremi yi lu kantan tiine banxin sansanna kui. \s Sedeki nun Yeremi e bode tona \p \v 14 Manga Sedeki yi xɛrane rasiga Nabi Yeremi tongodeni. E yi fa a ra mangan fɛma Alatala Batu Banxin so dɛ saxanden na. Mangan yi a fala Yeremi xa, a naxa, “N fe keden nan maxɔdinma i ma, i nama sese luxun n ma.” \v 15 Yeremi yi Sedeki yabi, a naxa, “Xa n na a fala i xa, i mi n faxɛ ba? N na i kawandi, i mi a suxɛ sese ma.” \v 16 Manga Sedeki yi a kɔlɔ Yeremi xa wundoni, a naxa, “N bata n kɔlɔ habadan Alatala yi, a tan naxan niin biraxi en yi, n mi i faxɛ, n mɔn mi i sɛ muxune sagoni naxanye waxi i faxa feni.” \v 17 Nayi, Yeremi yi a fala Sedeki xa, a naxa, “Alatala, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Xa i mini i yi i yɛtɛ dɛntɛgɛ Babilɔn mangana sofa ganla kuntigine xa, i kisima nɛn, taani ito mi ganɲɛ, ɛ nun i ya denbayaan yi kisi. \v 18 Koni, xa i mi i yɛtɛ dɛntɛgɛ Babilɔn mangana sofa ganla kuntigine xa, taani ito sama nɛn Babilɔn kaane sagoni, e yi a gan, i tan nun mi tangɛ e ma.’ ” \v 19 Manga Sedeki yi a fala Yeremi xa, a naxa, “N gaxuxi Yahudiyane nan yɛɛ ra naxanye saxi Babilɔn kaane fari. N gaxuxi nɛn, xa Babilɔn kaane mi n soɛ ne yii, e yi n ɲaxankata.” \v 20 Yeremi yi a yabi, a naxa, “E mi i soɛ ne yii. I tuli mati Alatalaa falan na, n naxan falama i xa. Nayi, i hɛrin sɔtɔma nɛn, i niin yi kisi. \v 21 Koni xa i tondi i yɛtɛ dɛntɛgɛ e xa, Alatala falani ito nan makɛnɛnxi n xa, a naxa \v 22 ‘Ɲaxanla naxanye birin luma Yuda mangana banxini, ne raminima nɛn Babilɔn mangana kuntigine yɛtagi, e yi a fala i xa, e naxa: \q I yi laxi i xɔyin naxanye ra, \q ne bata i mayenden, e yi i nɔ. \q I bata bitin boroni, e tan yi i rabeɲin.’ ” \p \v 23 “Ɲaxanle nun e diine birin xalima nɛn Babilɔn kaane fɛma, i tan fan mi tangama e ma. Babilɔn mangana i suxuma nɛn, a yi taani ito gan.” \v 24 Nayi, Sedeki yi a fala Yeremi xa, a naxa, “Muxu yo nama en ma falani itoe fe mɛ. Nayi, i mi faxɛ. \v 25 Xa kuntigine a mɛ a n bata falana nde ti i xa, e fa i maxɔdinma nɛn na falan ma, e naxa, ‘A fala nxu xa, mangan naxan falaxi i xa, i nama sese luxun nxu ma, xa na mi a ra, nxu i faxama nɛn.’ \v 26 I xa a fala e xa nɛn, i naxa, ‘N mangan mafanxi nɛn alogo a nama n nasiga Yonatan ma banxini alogo n nama faxa mɛnni.’ ” \p \v 27 Kuntigine birin yi fa Yeremi fɛma, e yi a maxɔdin. A yi e yabi alo mangana a yamari kii naxan yi. E yi Yeremi lu na, bayo muxu yo mi na falane mɛxi. \v 28 Yeremi yi lu kantan tiine sansanna kui han Yerusalɛn suxu lɔxɔna. \p Yerusalɛn suxu kiina a taruxun ni ito ra: \c 39 \s Yerusalɛn suxu fena yɛngɛni \r Mangane Firinden 25.1-12 nun Yeremi 52.4-16 \p \v 1 Yuda mangan Sedeki a mangayaan ɲɛɛ solomanaaninden kike fudeni, Babilɔn mangan Nebukadanesari nun a ganla birin yi fa Yerusalɛn xili ma, e yi a rabilin. \v 2 Sedeki a mangayaan ɲɛɛ fu nun kedenden kike naaninden xi solomanaaninde lɔxɔni, e yi taan yinna yirena nde rabira. \v 3 Nayi, Babilɔn mangana kuntigine birin yi e maso, e yi dɔxɔ gbɛdɛne yi Taa Tagin so dɛɛn na, Neragala-Sareseri nun Samigara-Nebu nun Sarasekimi, mangan bundɔxɔne kuntigin nun Neragala-Sareseri, kuntigi gbeena e nun Babilɔn mangana kuntigin bonne birin. \v 4 Yuda mangan Sedeki nun sofane birin to e to, e yi e gi, e mini mangana nakɔɔn kiraan xɔn taan so dɛɛn na kɔɛɛn na naxan makantan yin firinne tagi, siga Araba tonbonna lantaan kiraan xɔn. \v 5 Koni, Babilɔn sofa ganla yi e sagatan e sa Sedeki li Yeriko mɛrɛmɛrɛne yi. E yi a suxu, e siga a ra Babilɔn manga Nebukadanesari fɛma Ribila taani Xamata yamanani, a yi sa a makiti mɛnni. \v 6 Babilɔn mangan yi Sedeki a diine kɔɛ raxaba a yɛtagi Ribila taani. A mɔn yi Yuda yamanan muxu gbeene fan birin faxa. \v 7 A yi Sedeki yɛɛne sɔxɔnɲɛ ayi, a yi a xidi sula yɔlɔnxɔnna ra, a siga a ra Babilɔn yi. \v 8 Babilɔn kaane yi mangana banxin nun muxune banxine birin gan, e yi Yerusalɛn taan makantan yinne rabira. \v 9 Yamaan muxu dɔnxɛn naxanye lu taani, Babilɔn mangan kantan muxune xunna Nebusaradan yi ne suxu a siga e ra konyiyani Babilɔn yi e nun naxanye bata yi e yɛtɛ dɛntɛgɛ a xa e nun yamaan dɔnxɛn birin. \v 10 Koni yiigelitɔɔn naxanye yi yamaan yɛ, sese mi yi naxanye yii, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan yi ne lu Yuda yamanani, a yi manpa bili nakɔne nun xɛɛne fi e ma. \p \v 11 Babilɔn mangan Nebukadanesari bata yi yamarini ito fi mangan kantan muxune xunna Nebusaradan ma lan Yeremi ma, a naxa, \v 12 “Sa a tongo, i yi i yengi dɔxɔ a xɔn, i nama sese ɲaxi dɔxɔ a ra, koni a na naxan fala, i na liga a xa.” \v 13 Mangan kantan muxune xunna Nebusaradan nun Nebusasaban, mangan bundɔxɔne kuntigin nun Neragala-Sareseri, kuntigi gbeena nde e nun Babilɔn kuntigine birin \v 14 yi xɛrane rasiga Yeremi tongodeni kantan tiine banxin sansanna kui, e yi a taxu Axikan ma diin Gedali ra, Safan mamandenna, alogo a xa siga a ra a konni. A sa lu a kon kaane yɛ. \p \v 15 Alatala yi falan ti Yeremi xa, a yi kantan tiine banxin sansanna kui waxatin naxan yi, a naxa, \v 16 “Sa falani ito ti Ebedi-Meleki Kusi kaan xa, i naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “N bata ɲaxankatan nan ma fe fala taani ito xili ma a faɲin mi naxan na. Awa, iki n fama na rakamalideni nɛn i yɛɛ xɔri. \v 17 Alatalaa falan ni ito ra. Na lɔxɔni, n na i makantanma nɛn, i mi sɛ muxune sagoni i gaxuxi naxanye yɛɛ ra. \v 18 N na i rakisima nɛn, i mi faxɛ silanfanna ra sese ma. Bayo i bata i yigi sa n yi, i luma nɛn i nii ra,” Alatalaa falan nan na ra.’ ” \c 40 \s Yeremi yi xɔrɔya \p \v 1 Alatala yi falan ti Yeremi xa, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan yelin xanbini a beɲinɲɛ Rama taani. Bayo a bata yi Yeremi li xidixi yɔlɔnxɔnna ra mɛnni Yerusalɛn nun Yuda muxu suxine yɛ e yi sigama naxanye ra Babilɔn yi konyiyani. \p \v 2 Mangan kantan muxune xunna yi Yeremi tongo, a yi a fala a xa, a naxa, “Alatala, i ya Ala gbaloni ito nan ma fe fala be xili ma. \v 3 Alatala naxan fala, a bata na rakamali, bayo ɛ bata yulubin liga Alatala ra, ɛ mi ɛ tuli matixi a xuiin na, feni ito yi liga ɛ ra. \v 4 Iki, n yɔlɔnxɔnna bama nɛn i yiine ma. Xa i tinɲɛ fɛ n fɔxɔ ra Babilɔn yi, fa. N na n yengi dɔxɛ i xɔn. Xa a mi i kɛnɛnxi, i fa n fɔxɔ ra Babilɔn yi, hali i mi fa. I nɔɛ sigɛ nɛn yamanan yiren birin yi, dɛnaxan na i kɛnɛn i siga mɛnni.” \v 5 A to mi a yabi sinma Nebusaradan mɔn yi a fala a xa, a naxa, “Babilɔn mangan bata Gedali findi Yuda yamanan xunna ra, xɛtɛ na fɛma, Axikan ma dii xɛmɛna, Safan mamandenna. I sa dɔxɔ yamaan yɛ a fɛma, hanma dɛnaxan na i kɛnɛn, i siga mɛnni.” Mangan kantan muxune xunna yi donseene nun kiseene fi a ma, a yi a beɲin. \v 6 Yeremi yi siga Axikan ma dii xɛmɛn Gedali fɛma Misipa taani, a yi lu a fɛma yamaan yɛ naxanye luxi yamanani. \s Yamana kanna Gedali faxa fena \r Mangane Firinden 25.22-26 nun Yeremi 41.1-3 \p \v 7 Sofa kuntigine nun e sofaan naxanye mɔn yi burunne ra, ne birin to a mɛ, a Babilɔn mangan bata Axikan ma dii xɛmɛn Gedali findi yamana kanna ra, a yi yamanan xɛmɛne nun ɲaxanle nun diidine taxu a ra, yiigelitɔɔn naxanye mi xali konyiyani Babilɔn yi. \v 8 Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli nun Kareyaa dii xɛmɛne Yoxanan nun Yonatan nun Tanxumeti a dii xɛmɛn Seraya, e nun Netofa kaana Efayi a diine nun Maka kaana dii xɛmɛn Yaasaniya, ne nun e ganle yi siga Gedali fɛma Misipa taani. \v 9 Axikan ma dii xɛmɛn Gedali, Safan mamandenna yi a kɔlɔ e nun e ganle xa, a naxa, “Ɛ nama gaxu walɛ Babilɔn kaane xa, ɛ lu yamanani, ɛ wali Babilɔn mangan xa, ɛ hɛrin sɔtɔma nɛn. \v 10 N luma nɛn Misipa taani Babilɔn kaane yɛɛ ra, naxanye fama en ma. Ɛ tan xa manpa bogine bolon, ɛ bogiseene xaba, ɛ turene ba, ɛ yi e ramara, ɛ lu ɛ taane yi, ɛ dɛnaxanye tongoxi.” \p \v 11 Na ma, Yahudiyan naxanye birin yi Moyaba yamanan nun Amonine yamanan nun Edɔn yamanani e nun yamana gbɛtɛye birin yi, ne yi a mɛ a Babilɔn mangan bata yamaan muxun dɔnxɛne lu Yuda yamanani, a yi Axikan ma dii xɛmɛn Gedali findi yamana kanna ra e xunna, Safan mamandenna. \v 12 Yahudiyane yi fa, sa keli yiren birin yi, e yi raxuyaxi ayi dɛnaxanye yi, e yi fa Yuda yamanani Gedali fɛma Misipa taani, e yi manpa bogine nun bogiseene malan han a gbo ayi. \p \v 13 Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun sofa kuntigin naxanye birin yi burunne ra, ne yi fa Gedali fɛma Misipa taani. \v 14 E yi a fala a xa, e naxa, “I mi a kolon ba, a Amonine mangan Baalisi bata Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli rafa alogo a xa fa i faxa?” Koni Axikan ma dii xɛmɛn Gedali mi la e ra. \v 15 Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan yi a fala Gedali xa wundoni Misipa taani, a naxa, “Tin n xa sa Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli faxa. Muxu yo mi a kolonma. Nanfera i tinma a xa i faxa, Yahudiyani itoe birin yi raxuya ayi naxanye i rabilinni, Yuda yamaan dɔnxɛn yi lɔ ayi?” \v 16 Axikan ma dii xɛmɛn Gedali yi Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan yabi, a naxa, “I nama na liga de! Bayo i naxan falama Yisimayɛli xun ma, wulen nan na ra.” \c 41 \s Gedali faxa fena \p \v 1 Ɲɛɛn kike soloferedeni, Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli, Elisama mamandenna mangan xabilan muxuna nde, naxan yi mangana kuntigina nde ra, na yi fa Axikan ma dii xɛmɛn Gedali fɛma Misipa yi, muxu fu biraxi a fɔxɔ ra. E yi e dɛge e bode xɔn ma mɛnni Misipa taani. \v 2 Nayi, Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli nun na muxu fune yi keli sanɲa ma kedenni, e yi Axikan ma dii xɛmɛn Gedali faxa silanfanna ra, Safan mamandenna, Babilɔn mangan naxan dɔxɔ yamanan xun na. \p \v 3 Yisimayɛli mɔn yi Yahudiyane birin faxa, naxanye yi Gedali fɛma Misipa taani, e nun Babilɔn kaane sofaan naxanye yi na. \p \v 4 Gedali faxa lɔxɔn xɔtɔn bode, muxu yo munma yi a kolon, \v 5 muxu tonge solomasɛxɛ yi fa sa keli Siken nun Silo nun Samari taane yi, naxanye dɛ xabeye yi bixi, e dugine yibɔxi, e yɛtɛ maxabaxi sunun taxamasenna ra, alogo e xa fa bogise saraxane nun wusulanna ba saraxan na Alatalaa banxini. \v 6 Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli yi mini e ralandeni Misipa taani. A siga wugɛ. A to e li, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ fa so Axikan ma dii xɛmɛn Gedali konni.” \v 7 Koni e to so taani, Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli nun a fɔxɔrabirane yi e kɔɛ raxaba, e yi e birin woli ige ramaraden yinla ra. \v 8 Koni muxu fu yi e yɛ, ne yi a fala Yisimayɛli xa, e naxa, “I nama nxu faxa, bayo donseene luxunxi nxu xɔn xɛɛne ma, murutun nun fundenna nun turen nun kumina.” Nayi, a mi ne faxa e ngaxakedenne xɔn. \v 9 Yisimayɛli Gedali a muxune binbine woli ige ramara yinla naxan na, Manga Asa nan na rafala, alogo a xa taan xun mayɛngɛ Isirayila mangan Basa ma.\f + \fr 41.9\fr* Na feen sɛbɛxi Mangane Singen 15.9-24 kui.\f* Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli yi mɛn nafe binbine ra. \v 10 Na danguxina, Yisimayɛli yi Misipa kaane suxu, mangana dii tɛmɛne nun yamaan naxan birin yi luxi na yi, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan naxanye taxu Gedali ra, Axikan ma dii xɛmɛna. Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli yi keli, a xa siga e ra konyiyani Amonine yamanani. \p \v 11 Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli fe ɲaxin naxan liga, Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan yi na mɛ e nun sofa kuntigin naxanye birin yi a fɔxɔ ra. \v 12 E yi ganla birin tongo e siga Netaniya a dii xɛmɛn Yisimayɛli yɛngɛdeni, e sa a li dara gbeen dɛ Gabayon taani. \v 13 Yisimayɛli yi sigama yamaan naxan na, ne to Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan to, e nun sofa kuntigin naxanye yi a fɔxɔ ra, e birin yi sɛwa. \v 14 Yisimayɛli muxun naxanye birin suxu Misipa taani, a siga e ra konyiyani, ne yi xɛtɛ Yoxanan ma, Kareyaa dii xɛmɛna. \v 15 Koni Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli nun a muxu solomasɛxɛ yi nɔ e giyɛ Yoxanan yɛɛ ra, e siga Amonine yamanani. \v 16 Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun sofa kuntigin naxanye birin yi a fɔxɔ ra, ne yi ti yamaan yɛɛ ra naxanye yi luxi e nii ra, Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli naxanye suxu Misipa taani Axikan ma dii Gedali faxa xanbini, sofane nun ɲaxanle nun diidine nun kuntigine, a naxanye xali Gabayon taani. \v 17 E yi siga, e sa ti Kimihami yigiyadeni, Bɛtɛlɛmi taan dɛxɔn, alogo e xa siga Misiran yamanani, \v 18 e makuya Babilɔn kaane ra, e yi gaxuma naxanye yɛɛ ra, bayo Netaniyaa dii xɛmɛn Yisimayɛli bata yi Gedali faxa, Axikan ma dii xɛmɛna, Babilɔn mangan naxan dɔxɔ yamanan xun na. \c 42 \s Muxu gixine yi Yeremi maxɔdin \p \v 1 Sofa kuntigine nun Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun Hosayaa dii xɛmɛn Yesani nun yamaan birin, muxudin nun muxu gbeen birin yi e maso, \v 2 e yi a fala Nabi Yeremi xa, e naxa, “Yandi, tin, i yi Alatala, i ya Ala mafan nxu xa, i yi a mafan yama dɔnxɛni ito xa. Bayo nxu yi wuya, koni iki nxu muxu dando nan luxi, alo i a toma kii naxan yi. \v 3 Alatala, i ya Ala xa kiraan yita nxu ra, nxu lanma nxu xa bira naxan fɔxɔ ra, e nun nxu lanma nxu xa naxan liga.” \v 4 Nabi Yeremi yi a fala e xa, a naxa, “N bata a mɛ. N na Alatala maxandima nɛn, ɛ Ala, alo ɛ a falaxi kii naxan yi. Alatala na ɛ yabi naxan na, n na birin falama nɛn ɛ xa, n mi sese luxunɲɛ ɛ ma.” \v 5 E yi a fala Yeremi xa, e naxa, “Alatala xa findi sere tinxinxi ɲɔndi falan na nxu xili ma, xa nxu mi Alatala i ya Alaa falane birin suxu a naxanye tima i xa lan nxu ma! \v 6 Xa a findi a ɲaxin na hanma a faɲina, nxu Alatala xuiin suxuma nɛn, en ma Ala, nxu i xɛxi naxan fɛma alogo nxu xa hɛrin sɔtɔ, Alatala, en ma Alaa fala suxun xɔn.” \p \v 7 Xi fu to dangu, Alatala yi falan ti Yeremi xa. \v 8 Yeremi yi Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan xili, e nun sofa kuntigin naxanye birin yi a fɔxɔ ra, e yamaan birin, muxudin nun muxu gbeena. \v 9 A yi a fala e xa, a naxa, “Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, ɛ n xɛxi naxan ma alogo n xa sa a mafan ɛ xa, a naxa, \v 10 ‘Xa ɛ lu dɔxi yamanani ito yi, n na ɛ rasabatima nɛn, n mi ɛ fe kalɛ, n yi ɛ si, n mi ɛ talɛ mumɛ, bayo n bata sunu lan gbalon ma, n naxan ligaxi ɛ ra.’ \v 11 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, ‘Ɛ nama gaxu Babilɔn mangan yɛɛ ra, ɛ gaxuxi naxan yɛɛ ra iki. Ɛ nama gaxu a yɛɛ ra, bayo n luxi ɛ xɔn nɛn alogo n xa ɛ rakisi, n yi ɛ xunba a yii. \v 12 N kininkininma nɛn ɛ ma, a fan yi kininkinin ɛ ma, a yi ɛ raxɛtɛ ɛ yamanani.’ \v 13 Koni xa ɛ a fala, ɛ naxa, ‘Nxu mi luma yamanani ito yi!’ Xa ɛ mi ɛ tuli mati Alatala ɛ Alaa falan na, \v 14 xa ɛ a fala, ɛ naxa, ‘Ɛn-ɛn, nxu sigama Misiran yamanan nin, nxu mi fa yɛngɛn toɛ dɛnaxan yi, nxu mi fa yɛngɛ so xɔtaan fe xuiin mɛma dɛnaxan yi, donseen mi fa dasama nxu yii dɛnaxan yi. Nxu luma mɛnna nin!’ \v 15 Nayi, Yuda muxu dɔnxɛne, ɛ tuli mati Alatalaa falan na! Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Xa ɛ a ragidi yati, a ɛ xa siga Misiran yamanani, xa ɛ sa dɔxɔ nayi xɔɲɛyani, \v 16 nayi, ɛ gaxuxi yɛngɛn nun fitina kamɛn naxanye yɛɛ ra, ne sa ɛ sɔtɔma nɛn Misiran yamanani, ɛ yi faxa mɛnni. \v 17 Naxanye birin waxi siga feni Misiran yamanani, e sa dɔxɔ na, ne faxama yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen nin, e sese mi luyɛ e nii ra, e sese mi gbaloni minima n naxan nasigama e xili ma.’ \v 18 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna mɔn ito nan falaxi, Isirayilaa Ala, a naxa, ‘N ma xɔlɔn nun n ma fitinan godoxi Yerusalɛn kaane ma kii naxan yi, n ma xɔlɔn godoma ɛ ma na kii nin, xa ɛ siga Misiran yamanani. Ɛ findima nɛn danga yamaan misaala ra, ɛ fe yi muxune yigitɛgɛ, e yi ɛ yalagi, e ɛ konbi. Ɛ mi fa yireni ito toɛ mumɛ!’ ” \p \v 19 “Yuda yamaan muxu dɔnxɛne, Alatala bata a fala ɛ xa, a ɛ nama siga Misiran yamanani. Ɛ xa a kolon ki faɲi, a n bata ɛ rakolon to! \v 20 Ɛ tantanni ito sa findima ɛ faxa xunna nan na, ɛ to n xɛxi Alatala fɛma, ɛ Ala, ɛ naxa, ‘Alatala en ma Ala maxandi nxu xa. Alatala en ma Ala na naxan yo fala, i na fala nxu xa, nxu a ligama nɛn.’ \v 21 Awa, n bata fa ɛ yabi to, koni ɛ mi ɛ tuli matima Alatalaa falan na, en ma Ala, a naxanye birin falaxi n xa lan ɛ ma. \v 22 Awa iki, ɛ xa a kolon. Ɛ faxama nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina fureni ɛ sigan dɔxɔdeni dɛnaxan yi.” \c 43 \s E yi Yeremi xali Misiran yi \p \v 1 Yeremi yelinxina falane raliyɛ yamaan birin ma, Alatala e Alaa falane birin, alo Alatala e Ala a yamari a ma kii naxan yi, \v 2 Hosayaa dii xɛmɛna Asari nun Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun a yamaan wasodene birin yi a fala Yeremi xa, e naxa, “I wule! Alatala, en ma Ala mi i rafaxi a faladeni, fa fala, ‘ɛ nama siga Misiran yi ɛ sa dɔxɔ na.’ \v 3 Koni Neriyaa dii xɛmɛn Baruku nan i radinxi nxu ma alogo nxu xa sa Babilɔn kaane sagoni, e yi nxu faxa hanma e siga nxu ra konyiyani Babilɔn yi.” \v 4 Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun sofa kuntigine nun yamaan birin yi tondi e tuli matiyɛ Alatalaa falan na, fa fala e xa dɔxɔ Yuda yamanani. \v 5 Kareyaa dii xɛmɛn Yoxanan nun sofa kuntigine birin yi Yuda yama dɔnxɛn tongo naxanye bata yi fa dɔxɔ Yuda yamanani sa keli siyane birin tagi, e yi raxuyaxi ayi dɛnaxanye birin yi \v 6 e nun xɛmɛne nun ɲaxanle nun diidine nun mangana dii tɛmɛne, Babilɔn mangan kantan muxune xunna Nebusaradan muxun naxanye taxu Gedali ra, Axikan ma dii xɛmɛna, Safan mamandenna, e nun Nabi Yeremi nun Baruku, Neriyaa dii xɛmɛna. \v 7 E yi siga Misiran yamanani, bayo e mi tin e tuli matiyɛ Alatala xuiin na, e yi sa Tapanese taan li. \s Falana lan Misiran ma \p \v 8 Alatala yi falan ti Yeremi xa Tapanese taani, a naxa, \v 9 “Gɛmɛ xungbena ndee tongo i yi e bitin bɛndɛni Misiran mangana banxin so dɛɛn na Tapanese taani Yuda kaane yɛɛ xɔri. \v 10 I yi a fala e xa, i naxa, ‘Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa: N xɛraan nasigama nɛn Babilɔn mangan Nebukadanesari fɔxɔ ra, n ma walikɛna. N yi a manga gbɛdɛn dɔxɔ gɛmɛni itoe fari n naxanye luxunxi, e yi xunna soni bandun nininna ra mangan xun ma be. \v 11 A fama nɛn, a Misiran yamanan yɛngɛ. Sayaan nagidixi naxanye ma, ne yi faxa. Konyiyaan nagidixi naxanye ma, ne yi siga konyiyani. Silanfanna ragidixi naxanye ma, ne yi faxa silanfanna ra. \v 12 A yi tɛɛn so Misiran yamanan suxure kidene ra, a yi e gan, a siga e suxurene ra. A yi Misiran yamanan nɔ alo xuruse kantanna a domaan tongoma kii naxan yi, a mɔn yi xɛtɛ bɔɲɛ xunbenli. \v 13 A Beti-Semɛsi sɛnbɛtɛn gɛmɛ daxine fan kala Misiran yi, a yi Misiran kaane suxurene kide banxine gan.’ ” \c 44 \s Alaa falana Yahudiya gixine xili ma Misiran yi \p \v 1 Ala yi falan ti Yeremi xa lan Yahudiyane birin ma Misiran yamanani naxanye yi dɔxi Migidoli taan nun Tapanese taan nun Nofi taani e nun Misiran yamanan faxa binna, a naxa, \v 2 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “Ɛ bata a to n ɲaxankatan naxan saxi Yerusalɛn fari, e nun Yuda taane birin. To, e bata kala hali muxuna, a mi fa e yi \v 3 amasɔtɔ e fe ɲaxin xɔn e naxan ligaxi e to n naxɔlɔ, e sa wusulanna gan ala gbɛtɛne xa, e yi e batu, e tan nun ɛ tan nun ɛ benbane mi naxanye kolon. \v 4 N yi n ma walikɛne rafama ɛ ma yɛyɛ, nabine, e yi a falama, e naxa, ‘Ɛ xɛtɛ xɔsi feni itoe fɔxɔ ra naxanye mi rafan Ala ma.’ \v 5 Koni e mi n xuiin namɛ, e mi e tuli mati, e mi xɛtɛ e fe ɲaxine fɔxɔ ra, e mi ba wusulanna ganɲɛ ala gbɛtɛne xa. \v 6 Nayi, n ma xɔlɔ gbeen yi godo, a yi fitinan nafa Yuda taane birin ma, e nun Yerusalɛn kirane, e yi kala, e yi raxɔri, alo e kii naxan yi to.” \p \v 7 Iki, Alatala, Ala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “Nanfera ɛ fe ɲaxi sifani ito ligama ɛ yɛtɛ ra, ɛ yi xɛmɛn nun ɲaxanla nun dii ɲɔrɛn nun dii futene raxɔri Yuda yamaan yɛ, muxu yo mi lu? \v 8 Ɛ n naxɔlɔma ɛ batu se rafalaxine ra, ɛ wusulanna gan ala gbɛtɛne xa Misiran yamanani ito yi ɛ fa yigiyaxi dɛnaxan yi. Ɛ waxi ɛ yɛtɛ raxɔri feen nin, ɛ findi danga yamaan misaala ra bɔxɔ xɔnna siyaan bonne xa, e lu ɛ konbɛ. \v 9 Ɛ bata ɲinan ɛ benbane kɛwali ɲaxine xɔn ba, e nun Yuda mangane nun e ɲaxanle nun ɛ nun ɛ ɲaxanle kɛwali ɲaxine, ɛ naxanye liga Yuda yamanan nun Yerusalɛn taani? \v 10 Han to muxu yo munma nimisa, a gaxu, a n ma sariyan nun n ma yamarine suxu n naxanye soxi ɛ nun ɛ benbane yii.” \p \v 11 Nanara, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “N bata a ragidi, n xa gbalon liga ɛ ra, n yi Yuda yamaan birin naxɔri. \v 12 Yuda kaan naxanye luxi e nii ra, naxanye a ragidixi e xa sa dɔxɔ Misiran yamanani, ne birin naxɔrima nɛn Misiran yamanani, e birin yi faxa yɛngɛn nun fitina kamɛni muxudin nun muxu gbeena. Ɛ findima nɛn danga yamaan misaala ra, ɛ fe yi muxune yigitɛgɛ, e yi ɛ yalagi, e ɛ makonbi. \v 13 N na e kɛwanle saranma nɛn e ra e tan naxanye dɔxi Misiran yi, alo n Yerusalɛn kaane kɛwanle saran e ra kii naxan yi yɛngɛn nun fitina kamɛn nun fitina furen na. \v 14 Muxu yo mi luyɛ a nii ra Yuda muxu dɔnxɛne yɛ, naxanye bata sa dɔxɔ Misiran yamanani, e sese mi e futuxulɛ alogo e xa xɛtɛ, e dɔxɔ Yuda yamanani, bayo e mi xɛtɛma, fɔ e muxu gixi dando gbansan.” \p \v 15 Xɛmɛn naxanye birin yi a kolon a e ɲaxanle yi wusulanna ganma ala gbɛtɛne xa, e nun ɲaxanla naxanye birin yi tixi na yama gbeen malanni, e nun yamaan naxan birin yi dɔxi Misiran nun Misiran yamanan faxa binni, ne yi Yeremi yabi, e naxa, \v 16 “Nxu mi fa waxi i ya falan namɛ feni, i naxan tima fata Alatala ra. \v 17 Koni nxu waxi nxu dɛ xuiin nan nakamali fe yi, nxu yi wusulanna gan Kore Xɔnna Ɲaxalan Mangan xa, nxu yi minse saraxane rabɔxɔn a xa alo nxu nun nxu benbane nun nxɔ mangane nun kuntigine yi a ligama kii naxan yi a fɔlɔni Yuda taane yi, e nun Yerusalɛn kirane xɔn. Na waxatini, donseene yi nxu yii nun, nxu yi ɲaxunni, nxu mi yi ɲaxankataxi. \v 18 Koni xabu nxu ba wusulanna ganɲɛ Kore Xɔnna Ɲaxalan Mangan xa, nxu ba minse saraxane rabɔxɔnɲɛ a xa, seene birin yi dasa nxu ma, yɛngɛn nun fitina kamɛn yi nxu ɲaxankata.” \p \v 19 Ɲaxanle mɔn yi a fala, e naxa, “Nxu yi wusulanna ganma Kore Xɔnna Ɲaxalan Mangan xa waxatin naxan yi, nxɔ xɛmɛne mi yi na kolon ba? E yi a kolon a nxu yi burudine ganma a maligan na, nxu yi minse saraxane rabɔxɔn a xa.” \p \v 20 Nayi, Yeremi yi a fala yamaan xa, xɛmɛn nun ɲaxanla, yamaan naxan birin na yabin so a yii, a naxa, \v 21 “Ɛ wusulanna naxanye ganxi Yuda taane nun Yerusalɛn kirane xɔn, ɛ tan nun ɛ benbane nun ɛ mangane nun ɛ kuntigine nun yamaan birin, Alatala mi a xaxili luxi na xɔn ba, a yi a miri na ma a bɔɲɛni? \v 22 Alatala mi yi fa nɔɛ ɛ kɛwali ɲaxine nun ɛ xɔsi feene raxanɲɛ waxatin naxan yi, ɛ yamanan yi kala, a yi raxɔri, a findi danga yiren misaala ra, muxu yo mi dɔxi naxan yi, alo a kii naxan yi to. \v 23 Bayo ɛ bata wusulanna gan suxurene xa, ɛ yi yulubin liga Alatala ra, bayo ɛ mi ɛ tuli matixi Alatala xuiin na, ɛ mi a sariyane nun a yamarine nun a maxadi xuine suxu, nanara, gbaloni ito ɛ lixi, alo a kii naxan yi to.” \p \v 24 Yeremi yi a fala yamaan xa, e nun ɲaxanle birin, a naxa, “Ɛ tuli mati Alatalaa falan na, ɛ tan Yuda kaan naxanye Misiran yamanani. \v 25 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, ‘Ɛ nun ɛ ɲaxanle naxan falaxi ɛ dɛɛn na, ɛ bata na liga. Ɛ a fala nɛn, ɛ naxa, “Nxu waxi nxu dɛ xuine nan nakamali fe yi, nxu yi wusulanna gan Kore Xɔnna Ɲaxalan Mangan xa, nxu minse saraxane rabɔxɔn a xa.” Nba, ɛ naxan falaxi, ɛ na liga. Ɛ dɛ xuiin nakamali!’ \v 26 Koni, ɛ tuli mati Alatalaa falan na, ɛ tan Yuda kaan naxanye dɔxi Misiran yamanani! Alatala naxa, ‘N bata n kɔlɔ n xili gbeeni, Yuda kaa yo mi fa a kɔlɔma n xinli sɔnɔn, naxanye dɔxi Misiran yi. E sese mi fa a falama, e naxa, “N bata n kɔlɔ Habadan Marigina Alatala yi.” \v 27 Bayo n na n yɛɛn tima e ra nɛn alogo e xa gbalon sɔtɔ, koni hɛrin mi a ra. Yuda kaane birin naxɔrima nɛn yɛngɛn nun fitina kamɛni, naxanye dɔxi Misiran yamanani, han e ɲan. \v 28 Muxu dando nan tun yɛngɛni minima, e keli Misiran yamanani siga Yuda yamanani. Nayi, Yuda yamaan muxu dɔnxɛn naxanye faxi dɔxɔdeni Misiran yamanani, ne birin a kolonma nɛn, xa e tan nan ma fala ɲɔndin na hanma n ma falana.’ \v 29 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, ‘Ito nan fa findima taxamasenna ra ɛ xa fa fala n fama nɛn ɛ kɛwanle sarandeni ɛ ra yireni ito yi alogo ɛ xa a kolon a n kɔnkɔ falane kamalima nɛn yati, lan ɛ ɲaxankata feen ma.’ \v 30 Alatala ito nan falaxi, a naxa, ‘N Misiran mangan Xofira sama nɛn a yaxune sagoni, naxanye waxi a faxa feni, alo n Yuda mangan Sedeki sa Babilɔn mangan Nebukadanesari sagoni kii naxan yi, a yaxun naxan yi waxi a faxa feni.’ ” \c 45 \s Yeremi yi Baruku madɛndɛn \p \v 1 Yuda mangan Yosiyaa dii xɛmɛn Yehoyakimi a mangayaan ɲɛɛ naanindeni, Nabi Yeremi yi falani ito ti Neriyaa dii xɛmɛn Baruku xa, a Yeremi a falane sɛbɛ kɛdini waxatin naxan yi, a naxa, \v 2 “Alatala, Isirayilaa Ala ito nan falaxi lan i ma, Baruku, a naxa, \v 3 ‘I yi a falama, i naxa, “Gbalona n xa! Bayo Alatala bata ɲaxankatan sa n ma sɔxɔlɛn fari, n bata xadan kutundeni, n mi matabu yo sɔtɔma.” ’ \v 4 Nanara, Alatala yi a fala n xa a n xa ito fala i xa, a naxa, ‘Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N naxan tixi, n na rabirama nɛn. N naxan sixi, n na talama nɛn, yamanani ito kɔnin. \v 5 Nayi, i tan muxu gbeeyaan nan fenma i yɛtɛ xa ba? I nama a fen! Bayo n gbalon nafama nɛn birin ma. Koni, n na i rakisima nɛn, i na siga dɛdɛ yamanani.” ’ Alatalaa falan nan na ra.” \c 46 \s Alaa falana lan Misiran ma \p \v 1 Alatala falani itoe nan ti Nabi Yeremi xa lan siyane ma: \p \v 2 A ito nan fala lan Misiran yamanan nun Misiran mangan Neko a ganla ma, Babilɔn mangan Nebukadanesari naxan nɔ yɛngɛni Efirati baan dɛ Karakemisi taani, Yuda mangan Yehoyakimi a mangayaan ɲɛɛ naanindeni, Yosiyaa dii xɛmɛna. \b \q \v 3 “Ɛ yɛ masansan wure lefa xungbene nun a xurine yitɔn! \q Ɛ maso, ɛ yɛngɛn so! \q \v 4 Ɛ soone yitɔn, \q soo ragine xa te e fari! \q Ɛ xunna makantan wure kɔmɔtine so, \q ɛ ti ɛ yirene yi! \q Ɛ tanbane yitɔn! \q Ɛ kanke yɛ masansanne ragodo ɛ ma! \q \v 5 Nanfera, n fa e gaxuxin nan toma iki? \q E xɛtɛma e xanbi ra, \q e sofane bata faxa. \q E xɛtɛma e giyɛ! \q E e gima, e mi e xanbi rato. \q E gaxuxin yiren birin yi,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 6 “Hali xulunlane mi nɔɛ e giyɛ! \q Hali fangamane mi nɔɛ e futuxulɛ! \q E sanna radinma, \q e sa bira \q fɔ kɔmɛn fɔxɔn yamanani Efirati baan dɛ.” \b \q \v 7 “Nde ito ra naxan tema \q alo Nila baana, \q naxan igeye bɔxɔnma a ma \q a findi fufaan na? \q \v 8 Misiran nan tema \q alo Nila baana, \q naxan igeye bɔxɔnma a ma \q a findi fufaan na. \q A a falama, a naxa, \q ‘N tema nɛn, \q n sa bɔxɔn birin xun ma, \q n yi taane nun e muxune birin naxɔri.’ \q \v 9 Soo ragine, ɛ te yɛngɛni! \q Wontoro ragine ɛ fɔn e ma! \q Sofane, ɛ mini ɛ yɛ masansan wure lefane ra, \q ɛ tan Kusi kaane nun Puti kaane nun Ludu kaan xali wonle!” \b \q \v 10 “Marigina Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna nan gbee na lɔxɔn na, \q a gbeeɲɔxɔ lɔxɔna, \q a gbeen ɲɔxɔma a yaxune ra lɔxɔn naxan yi. \q Silanfanna faxan tima nɛn na lɔxɔni \q han a wasa wunla ra, \q bayo a luxi nɛn \q alo saraxana Marigina Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna xa, \q kɔmɛn fɔxɔn yamanani Efirati baan dɛ. \q \v 11 Misiran yama faɲina, \q ɛ siga Galadi yamanani ɛ sa senna fen. \q Koni ɛ dandan fɛrɛne fenma fuyan, \q seri mi fa ɛ yiyalanɲɛ sɔnɔn. \q \v 12 Siyane bata i ya yarabina fe mɛ. \q I gbelegbele xuiin bata bɔxɔn birin suxu. \q Amasɔtɔ sofane tema e bode fari, \q e birin yi bira.” \s Babilɔn mangan yi Misiran yɛngɛ \p \v 13 Alatala falani ito nan ti Nabi Yeremi xa lan Babilɔn mangan Nebukadanesari fa feen ma Misiran yamanan yɛngɛdeni: \b \q \v 14 “Ɛ a rawanga Misiran yamanani, \q Migidoli kaane xa a mɛ, \q Nofi kaane nun Tapanese kaane xa a mɛ! \q A fala e xa, ɛ naxa, \q ‘Ɛ keli, ɛ yitɔn, \q bayo yɛngɛn bata ɛ konna li!’ \q \v 15 Nanfera ɛ sofane bata raxɔri? \q E mi tiyɛ, \q bayo Alatala bata e radin bɔxɔni. \q \v 16 A muxu wuyaxi rabirama nɛn. \q E tema nɛn e bode ma, \q e bira, e naxa, \q ‘En keli, en xɛtɛ en konne yi, \q en bari taane! \q En na en masiga halagi ti yɛngɛni ito ra!’ \q \v 17 E a falama nɛn mɛnni, e naxa, \q ‘Misiran mangani ito a sɔnxɔn gbo de! \q Koni na waxatin bata a dan!’ ” \b \q \v 18 Mangana falan ni ito ra \q naxan xili Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, \q a naxa, “Habadan Ala nan n na, \q n bata n kɔlɔ n yɛtɛni, \q fa fala muxuna nde fama \q naxan sɛnbɛn gbo \q alo Taboro geyana geyane tagi, \q alo Karemele geyana baan dɛxɔn. \q \v 19 Misiran kaane, ɛ goronne yitɔn \q ɛ siga konyiyani! \q Bayo Nofi taan findima nɛn yire magenla ra, \q a ganma nɛn, \q muxu yo mi luma a yi. \b \q \v 20 Misiran yamanan findixi ɲinge faɲin nan na. \q Sigin fama nɛn a xili ma \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma. \q \v 21 Misiran kaane bata xɔɲɛ sofa yɛbaxine ramara e ganli \q naxanye masuxi e xɔn \q alo tura raturaxine. \q Hali ne fan e xun xɛtɛma nɛn, \q e gi e bode xɔn. \q E mi tiyɛ e funfuni yɛngɛn lɔxɔni, \q bayo gbalon lɔxɔn bata fa e ma, \q n na e kɛwanle saranma e ra lɔxɔn naxan yi. \q \v 22 Misiran kaane e gima nɛn \q e yaxu sɛnbɛmane bun \q alo saɲina. \q E fama e xili ma nɛn \q e nun bunbine, \q alo naxanye wudine sɛgɛma. \q \v 23 Alatalaa falan ni ito ra, \q e a fɔtɔnna sɛgɛma nɛn, \q hali muxun mi nɔɛ soɛ fɔtɔnna naxan na \q bayo e wuya alo tuguminne, \q e yatɛn mi nɔɛ kolonɲɛ. \q \v 24 Yagin nan a ra Misiran yamana faɲin xa. \q A bata sa yamaan sagoni, \q naxanye sa kelixi kɔmɛnna ma.” \p \v 25 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala naxa, “N kelima nɛn No taana ala xili ma, Amɔn e nun Misiran yamanan nun a mangan nun a alane nun a kuntigine e nun naxanye birin e yigi sama Misiran mangani. \v 26 N na e sama nɛn e yaxune sagoni, naxanye waxi e faxa feni, Babilɔn mangan Nebukadanesari nun a kuntigine. Na xanbi ra, muxune mɔn yi dɔxɔ Misiran yi alo a fɔlɔni,” Alatalaa falan nan na ra. \s Isirayila xunbana fe \r Yeremi 30.10-11 \q \v 27 “Ɛ tan Yaxuba yixɛtɛne, \q n ma walikɛne, ɛ nama gaxu, \q Isirayila kaane, ɛ nama kuisan! \q Bayo, n na ɛ rakisima nɛn, \q n yi sa ɛ ba yire makuyeni, \q n yi ɛ bɔnsɔnna ba yamanani \q e sa konyiyani dɛnaxan yi. \q Yaxuba bɔnsɔnna muxune mɔn xɛtɛma nɛn, \q e yi lu maraxaran nun bɔɲɛ xunbenli. \q E mi fa yimaxɛ sɔnɔn! \q \v 28 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q ‘Ɛ tan Yaxuba yixɛtɛne, \q n ma walikɛne, ɛ nama gaxu, \q bayo n luma nɛn ɛ xɔn. \q N siyane birin naxɔrɛ nɛn, \q n na ɛ raxuyaxi ayi naxanye yɛ, \q koni n mi ɛ tan naxɔrima. \q N na ɛ xuruma nɛn \q alo a lan kii naxan yi, \q bayo n mi ɛ yatɛma sɔntarene ra.’ ” \c 47 \s Nabiya falana Filisitine xili ma \p \v 1 Alatala falani ito nan ti Nabi Yeremi xa lan Filisitine ma, benun Misiran mangan xa Gasa taan yɛngɛ: \q \v 2 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Walanne bata keli sogeteden kɔmɛnna ma, \q e luma nɛn alo fufana, \q e sa yamanan xun ma, \q e nun naxanye birin a yi, \q e nun taane nun e muxune. \q Yamaan sɔnxɔma nɛn, \q yamanan muxune birin yi gbelegbele. \q \v 3 Soone torone xuiin minima nɛn, \q yaxune yɛngɛ so wontorone gi xuine yi mɛ. \q Fafane mi e diine danxunma na lɔxɔni \q bayo e tunnaxɔlɔma e ma nɛn fefe! \q \v 4 Amasɔtɔ Filisiti yamanan birin naxɔri lɔxɔn bata a li, \q han muxu yo mi lu \q naxan Tire taan nun Sidɔn taan maliyɛ. \q Bayo Alatala Filisiti kaane halagima nɛn, \q yamaan dɔnxɛn naxan sa kelixi Kafatoro fɔxɔ ige tagi bɔxɔni. \q \v 5 Gasa kaane e xunna bima nɛn sununi, \q Asikalɔn taan yi yidundu. \q Ɛ tan yamaan muxu dɔnxɛn naxanye dɔxi mɛrɛmɛrɛne yi, \q ɛ luma ɛ yɛtɛ maxabɛ sununi \q han waxatin mundun yi? \q \v 6 Ɛ a falama nɛn, ɛ naxa, \q ‘Ee! Alatalaa silanfanna luma nxu faxɛ \q han waxatin mundun yi? \q A xa so a tɛɛni, \q a danna sa faxan na, \q a raxara fa.’ \q \v 7 Koni a xa a raxara di? \q Bayo Alatala nan yamarin fixi \q a yɛngɛn xa keli Asikalɔn taan nun baan binna xili ma. ” \c 48 \s Nabiya falana Moyaba xili ma \p \v 1 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi lan Moyaba yamanan ma, a naxa, \q “Gbalon Nebo taan xa, \q bayo a bata kala! \q Yarabin na a ra Kiriyatayimi taan xa, \q e bata a suxu yɛngɛni! \q Yarabina e yire makantanxin xa e nun yigitɛgɛna. \q \v 2 Tantunna mi fa Moyaba yamanan xa, \q bayo e fe ɲaxine nan yitɔnma a xili ma Xɛsibɔn taani, \q e naxa, ‘En siga, \q en sa a raxɔri siyane yɛ!’ \q Ɛ tan Madimen kaane fan, \q ɛ taani dunduma nɛn \q bayo yɛngɛna ɛ fɔxɔ ra. \q \v 3 Gbelegbele xuiin tema nɛn Xoronayin taani! \q Halagin na a ra! \q A birin kalama nɛn! \q \v 4 Moyaba yamanan kalama nɛn! \q A diine gbelegbele xuiin mɛma nɛn. \q \v 5 E tema wugɛ nɛn Luxiti geyaan ma. \q E godoma nɛn gbelegbelɛ Xoronayin taani ɲaxankatana fe ra. \q \v 6 Ɛ gi! Birin xa a niin makata! \q Ɛ luxun alo wudi dungin burunna ra! \q \v 7 Amasɔtɔ ɛ yigi saxi ɛ kɛwanle nun ɛ nafunle nin, \q ɛ fan suxuma nɛn yɛngɛni, \q ɛ suxuren Kemosi fan yi xali konyiyani \q e nun a ki muxune nun e kuntigine. \q \v 8 Halagi tiin soma nɛn ɛ taane birin yi, \q taa yo mi luyɛ. \q Bɔnbɔn kuine kalama nɛn, \q mɛrɛmɛrɛne yi halagi, \q bayo Alatala na nan falaxi. \q \v 9 Ɛ Moyaba mali \q a xa a gi alo xɔliin na tugan. \q A taane yigelima nɛn, \q muxu yo mi luma e yi. \q \v 10 Dangan na kanna xa \q naxan na Alatalaa wanla rabeɲin. \q Dangan na kanna xa \q naxan tondima yɛngɛn soɛ!” \b \q \v 11 “Moyaba yi bɔɲɛ xunbelixi \q xabu a dii ɲɔrɛ waxatini, \q alo manpaan na ramara \q alogo a xa siga ɲaxunɲɛ ayi. \q A mi baxi a yamanani, \q a siga gbɛtɛ yi, \q a mi sigaxi konyiyani. \q Nanara, a mɔn ɲaxun a kiini, \q a xirin mi masaraxi.” \q \v 12 Koni, Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Lɔxɔne fama, \q n muxune rafama e ma lɔxɔn naxanye yi, \q e yi e ba e yamanani \q siga yamana gbɛtɛ yi. \q E yi e yamanani geli, \q e yi a xunna kala. \q \v 13 Moyaba yagima nɛn Kemosi suxurena fe ra, \q alo Isirayila yamaan yagi kii naxan yi \q Betɛli kidena fe ra, \q e yi e yɛtɛ taxuxi naxan na.\f + \fr 48.13\fr* Na feen sɛbɛxi Mangane Singen 12.28-29 kui.\f* \q \v 14 Ɛ a falama di nayi, ɛ naxa, \q ‘Sofa faɲine nan nxu ra, \q yɛngɛ so wɛkilɛxine?’ \q \v 15 Moyaba yamanan kalama nɛn, \q tutin yi te a taane yi. \q E sigama a banxulan faɲine ra nɛn e faxadeni,” \q Mangana falan nan na ra, \q naxan xili Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna. \q \v 16 Moyaba halagi waxatin bata a li, \q gbalon mafuraxin fama a xili ma. \q \v 17 Ɛ tan a rabilinna muxune, \q ɛ a wuga, \q ɛ tan naxanye birin a xili gbeen kolon! \q Ɛ naxa, “Ee! Sɛnbɛ gbee sifani ito bata kala! \q Mangaya gbeeni ito bata halagi!” \b \q \v 18 “Ɛ tan Dibon kaane, \q ɛ keli ɛ binyeni, \q ɛ godo han \q ɛ sa dɔxɔ bɔxɔ xareni, \q bayo Moyaba yamanan kala muxun fama nɛn ɛ xili ma. \q A ɛ taa makantanxine kalama nɛn. \q \v 19 Aroyeri kaane, \q ɛ ti kiraan matodeni, \q muxu gixi dangumatɔɔn naxanye e futuxuluxi, \q ɛ ne maxɔdin, \q ɛ naxa, ‘Nanfe ligaxi?’ \q \v 20 Yagin nan a ra Moyaba xa, \q bayo a bata yigitɛgɛ. \q Ɛ xuini te! Ɛ gbelegbele! \q Ɛ a rali Arinon xuden dɛ \q a Moyaba bata kala!” \b \q \v 21 “Kitin bata keli yamanan xili ma \q naxan lantani, \q a bata fa Xolon nun Yahasi nun Mefaati xili ma, \q \v 22 e nun Dibon nun Nebo nun Beti-Dibilatayimi, \q \v 23 e nun Kiriyatayimi nun Beti-Gamulu nun Beti-Meyɔn, \q \v 24 e nun Kɛriyoti nun Bosara, \q e nun Moyaba yamanan taane birin, \q naxanye maso, naxanye makuya. \q \v 25 Moyaba sɛnbɛn bata kala, \q a fangan bata ba a ra,” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 26 “Ɛ Alaa xɔlɔn dɔlɔn so a yii, \q a xa a xun magi a ra \q bayo a bata murutɛ Alatala xili ma! \q Moyaba xa a makutukutu a baxunni, \q birin yi gele a ma. \q \v 27 Ɛ tan xa mi yi Isirayila yamanan magelema ba? \q Ɛ a toxi suxi muɲadene nan yɛ ba, \q ɛ to ɛ xunne yimaxama a mageledeni, \q ɛ na a fe fala? \q \v 28 Ɛ tan Moyaba kaane, \q ɛ taane rabeɲin, \q ɛ sa dɔxɔ fanye yinle ra, \q ɛ ganbane raliga \q naxanye e tɛɛn sama gɛmɛ longonne ra.” \r Nabi Esayi 16.6-12 \q \v 29 “Nxu bata Moyaba kaane wasona fe mɛ \q naxan gbo han, \q e nun e yɛtɛ yigboon nun e wason \q nun e yɛtɛ yitena, e nun e yandana.” \q \v 30 Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “N na wasona fe kolon, \q koni e yɛtɛ matɔxɔma fuun nin.” \b \q \v 31 “Nanara, n Moyaba wugama, \q n gbelegbelema sununi Moyaba birin xa. \q N kutunma Kiri-Haresɛti kaane fe ra. \q \v 32 N wugama Sibima manpa binle fe ra \q dangu Yaasɛri kaane ra, \q bayo e yiine bata yi siga \q han baan xanbi ra, \q e yiine yi sigaxi han Fɔxɔ Daraan kidi ma. \q Koni halagi tiin bata e bogi faɲine kala. \q \v 33 Sɛwan nun ɲaxaɲaxan bata ɲan \q Moyaba wudi bili nakɔne nun xɛɛne yi. \q N bata manpa igen ɲan manpa ige badene yi, \q muxu yo mi fa manpa bogi igen bama sɛwani. \q Yɛngɛ so sɔnxɔ xuiin nan fa mɛma na yi. \q \v 34 Xɛsibɔn kaane gbelegbele xuiin sigama \q han Eleyale taani, \q e xuiin sa mɛma han Yahasi taani, \q keli Soyari taan ma \q siga han Xoronayin taani, \q siga Egilati-Selisiya taani, \q bayo hali Nimirimi daraan fan bata xɔri. \q \v 35 N Moyaba yamanan naxɔrima nɛn, \q e tan naxanye saraxane bama taane suxure kidene yi \q e wusulanna gan e alane xa,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 36 “Nanara, n bɔɲɛn wugama Moyaba fe ra. \q N ma mawuga xuiin luxi nɛn \q alo xulen xuina sununi. \q N kutunma Kiri-Haresɛti taana fe ra, \q bayo e nafunla naxan malan, \q na bata tunun. \q \v 37 Bayo muxune birin bata e xunne bi, \q e birin yi e dɛ xabene bi sununi, \q e yi e yiine birin maxaba, \q e kasa bɛnbɛli dugine so sununi. \q \v 38 Saya feen nan tun fa mɛma Moyaba banxine \q nun a yama malandene yi, \q bayo n bata Moyaba yamanan kala \q alo fɛɲɛna \q muxe mako mi fa naxan ma,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 39 Ee! E ɲaxankataxi! \q E gbelegbelema han! \q E yagixin bata e xun xanbi so! \q Moyaba yamanana fe findima magelen \q nun gaxu xunna ra nɛn a rabilinna birin xa! \b \q \v 40 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “E yaxun sinma nɛn e ma alo singbinna \q naxan a gabutɛne yifulunma Moyaba xun ma. \q \v 41 Kɛriyoti suxuma nɛn, a yire makantanxine yi tongo. \q Moyaba sofane bɔɲɛn luma nɛn na lɔxɔni \q alo ɲaxanla naxan dii barini. \q \v 42 Moyaba kalama nɛn, \q a mi fa findima siyaan na sɔnɔn, \q bayo a bata murutɛ Alatala xili ma. \q \v 43 Ɛ tan Moyaba kaane, \q gbalon nun yinla nun luti ratixina ɛ yɛɛ ra.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 44 “Naxan na a gi gbalon bun, \q na yi sa sin yinla ra! \q Naxan na te yinla ra, \q na yi sa a suxu luti ratixin na. \q Bayo n Moyaba kaane kɛwanle saranma e ra ɲɛɛn naxan na, \q na a limatɔɔn ni i ra,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 45 “Muxu gixine taganxin yigiyaan fenma nɛn Xɛsibɔn taani, \q koni tɛɛn minima nɛn Xɛsibɔn taani, \q tɛɛ dɛgɛn yi mini Sixɔn ma manga banxini, \q a Moyaba kaane xunna kala, \q a yi gbalotɔni itoe gan. \q \v 46 Gbalona ɛ tan Moyaba kaane xa! \q Kemosi suxurena yamaan bata tunun, \q bayo ɛ diine bata xali konyiyani. \q \v 47 Koni waxati famatɔni, \q n mɔn Moyaba muxu suxine raxɛtɛma nɛn. \q Na kitin nan saxi Moyaba sanna.” \q Alatalaa falan nan na ra. \c 49 \s Nabiya falana Amonine xili ma \p \v 1 Alatala ito nan falaxi Amonine xili ma, a naxa, \q “Dii mi fa Isirayila kaane yii sɔnɔn ba? \q Kɛɛ tongo yo mi fa e xa sɔnɔn ba? \q Nanfera nayi, \q Amonine dɔxi Isirayila taane yi? \q Nanfera Mɔlɔkɔ suxurena yamaan bata Gadi yamanan tongo?” \q \v 2 Nanara, Alatalaa falan ni ito ra, \q a naxa, “Lɔxɔne fama, \q n yɛngɛ so sɔnxɔ xuiin natema lɔxɔn naxanye yi \q Amonine taan Rabaha xili ma, \q a yi findi taa xɔnna ra, \q a rabilinna taane yi gan. \q Nayi, Isirayila kaane yi e kedi muxune kedi,” \q Alatala naxa na kiini. \q \v 3 “Xɛsibɔn kaane, ɛ gbelegbele, \q bayo Ayi taan bata kala! \q Rabaha kaane ɛ sunu xuini te, \q ɛ kasa bɛnbɛli dugine ragodo ɛ ma, \q ɛ wuga. \q Ɛ gi taan makantan yinna yiren birin yi \q bayo yaxune bata fa ɛ suxuren Mɔlɔkɔ suxudeni, \q e siga a ra konyiyani, \q e nun a ki muxune nun a kuntigine. \q \v 4 Nanfera ɛ kanbama ɛ lanbanne nun ɛ xɛɛne yi, \q e to rafexi bogise xaba daxine ra? \q Ɛ tan Raba kaane, \q yama murutɛxina, \q ɛ tan naxanye ɛ yigi saxi ɛ nafunle yi \q ɛ naxa, ‘Nde nɔɛ nxu yɛngɛ?’ ” \q \v 5 Marigina, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan ni ito ra, a naxa, \q “N fe magaxuxin nafama nɛn ɛ xili ma, \q sa keli ɛ rabilinne birin yi, \q ɛ birin yi kedi, \q muxu yo mi muxu gixine xun lanɲɛ. \q \v 6 Koni na na dangu, \q n mɔn Amonine muxu suxine raxɛtɛma nɛn,” \q Alatalaa falan nan na ra. \s Nabiya falana lan Edɔn ma \p \v 7 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi Edɔn yamanan xili ma, a naxa, \q “Fekolonne bata dasa Teman yamanani ba? \q Maxadi tiine mi fa na xaxilimane yɛ ba? \q E fe kolonna bata kala ba? \q \v 8 Ɛ xɛtɛ ɛ giyɛ, \q ɛ luxun faran yinle ra, \q ɛ tan Dedan kaane! \q Bayo n gbalon nafama nɛn Esayu yixɛtɛne xili ma, \q n na e kɛwanle saran e ra waxatin naxan yi.” \r Nabi Abadi 1.5-6 \q \v 9 “Xa muxune fa ɛ nakɔni ɛ manpa bogine muɲadeni, \q e mi bogi dando xan gbansan luma na ba? \q Xa muɲadene fa i konni kɔɛɛn na, \q e mi e waxɔnna xan tongoma ba? \q \v 10 Nba, n tan Ala Esayu yixɛtɛne yii seene birin naxɔrima nɛn, \q n yi e luxundene birin namini kɛnɛnni. \q E mi fa nɔɛ e luxunɲɛ. \q E bɔnsɔnna nun e ngaxakedenne \q nun e dɔxɔ bodene birin halagima nɛn, \q muxu yo mi lu Esayu bɔnsɔnni. \q \v 11 Ɛ ɛ kiridine lu na, \q n na n yengi dɔxɛ e xɔn. \q Ɛ kaɲa gilɛne xa e yigi sa n yi.” \p \v 12 Bayo Alatala ito nan falaxi, a naxa, “N tan mi naxanye yalagixi kitini, xa ne karahan xɔlɔ igelengenna mindeni, ɛ tan yatɛ sɔntaren na nayi ba? Ɛn-ɛn de! Ɛ mi suxuma sɔntarene ra de! Ɛ a minma nɛn yati!” \v 13 Bayo Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, “N bata n kɔlɔ n yɛtɛni, fa fala Bosara taan naxɔrima nɛn, a rayarabi, a danga, a halagi. A taane birin kalama nɛn habadan!” \r Nabi Abadi 1.1-4 \q \v 14 N bata xɛrayana nde a fe mɛ fata Alatala ra, \q xɛraan bata rasiga siyane ma, \q a xa sa a fala, a naxa, \q “Ɛ keli, ɛ sa Edɔn kaane yɛngɛ! \q Ɛ keli ɛ sa yɛngɛn so!” \q \v 15 Ala naxa, “Edɔn kaane, \q n na ɛ sɛnbɛn xurunma nɛn siyane birin xa. \q Birin ɛ raɲaxuma nɛn. \q \v 16 Ɛ to muxune magaxuma, \q wason naxan ɛ bɔɲɛni, \q na bata ɛ ratantan \q ɛ tan naxanye dɔxi faran yinle ra, \q e nun geyane fari. \q Hali ɛ ɛ tɛɛn sa kore alo singbinna, \q n na ɛ ragodoma nɛn,” \q Alatalaa falan nan na ra. \p \v 17 “Edɔn yamanan kalama nɛn, naxan yo na dangu a dɛxɔn ma, ne yigitɛgɛma nɛn, e kabɛ, e kolin a fitina feene ma.” \v 18 Alatala yi a fala, a naxa, “Muxu yo mi fa luyɛ be. Adamadi yo mi dɔxɛ a yi alo Sodoma nun Gomora nun e rabilinna taane halagi kii naxan yi. \q \v 19 N luma nɛn alo yatan \q naxan xaɲɛxin minima fɔtɔnni Yurudɛn baan dɛ, \q a siga sube fendeni yire faɲini. \q N Edɔn kaane kedima nɛn e yamanani sanɲa ma kedenni, \q n naxan sugandixi, \q n sa na dɔxɔ na yi. \q Bayo, nde maliga n tan na? \q Nde n yamarɛ? \q Xuruse rabaan mundun n yɛɛ ratiyɛ?” \b \q \v 20 Nanara, ɛ tuli mati Alatalaa fe ragidixin na lan Edɔn kaane ma, \q e nun a feen naxanye yitɔnxi Teman kaane xili ma! \q E luma nɛn \q alo xuruse diin naxanye suxuma e xali, \q e dɔxɔden yi yigeli yati! \q \v 21 E kala xuiin bɔxɔni maxama nɛn, \q e gbelegbele xuiin yi siga han Gbala Baana. \p \v 22 A luma nɛn alo singbinna nan tema a sa sin e ma, a yi a gabutɛne yifulun Bosara taan xun ma. Na lɔxɔni Edɔn sofane bɔɲɛn luma nɛn alo ɲaxanla naxan dii barini. \s Nabiya falana lan Damasi ma \p \v 23 Falana lan Damasi taan ma: \q “Xamata kaane nun Arapada kaane bata yagi, \q bayo e bata xibaru ɲaxina fe mɛ. \q E bata kɔntɔfili, \q e yimaxa alo baan na walanɲɛ ayi. \q \v 24 Damasi kaane sɛnbɛn bata ɲan, \q e bata e xun xanbi so, \q e waxi e gi feni. \q Gaxun nun kuisanna nun xɔlɛn bata e suxu, \q alo ɲaxanla naxan dii barini. \q \v 25 Taa xili kanni ito fa rabeɲinxi di, \q n ma sɛwa taana?” \p \v 26 “A banxulanne birama nɛn taan xun xɔn yati! A sofane birin yi faxa na lɔxɔni,” Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan nan na ra. \v 27 “N tɛɛn soma nɛn Damasi taan makantan yinne ra, a yi Ben-Hadada manga banxin gan.” \s Nabiya falana Arabune xili ma \p \v 28 Alatala ito nan falaxi Kedari bɔnsɔnna nun Xasori mangayane xili ma Babilɔn mangan Nebukadanesari naxanye yɛngɛ a yi e nɔ, a naxa, \q “Ɛ keli, ɛ Kedari bɔnsɔnna yɛngɛ! \q Ɛ sogeteden yamanan muxune halagi! \q \v 29 Ɛ e xuruse kurune nun e kidi bubune tongo e yii, \q e nun e yigiyadene nun e goronne nun e ɲɔgɔmɛne birin. \q Muxune sɔnxɔn natema nɛn e ma, \q e naxa, ‘Gaxun yiren birin yi!’ ” \q \v 30 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Ɛ tan Xasori kaane, \q ɛ gi mafurɛn! \q Ɛ sa ɛ luxun faran yinle ra! \q Bayo Babilɔn mangan Nebukadanesari bata yɛngɛni tɔn ɛ xili ma. \q \v 31 Ɛ keli, ɛ fu siyani ito ma \q naxan dɔxi bɔɲɛ xunbenli. \q A taane so dɛɛne mi nɔɛ balanɲɛ, \q e mi sɔxɔnxi, \q e dɔxi e danna nɛn,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 32 “Yaxune e ɲɔgɔmɛne tongoma nɛn yɛngɛni, \q e nun e xuruse kuru wuyaxine. \q Naxanye e xunne dɛxɔn bima, \q n ne raxuyama ayi nɛn foyeni, \q n gbalon nafa e ma \q keli yiren birin yi,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 33 Xasori taan findima nɛn kankone kuruden na, \q yire rabeɲinxina han habadan. \q Muxu yo mi dɔxɛ a yi, \q adamadi yo mi luyɛ na. \s Nabiya falana Elan xili ma \p \v 34 Alatala yi falan ti Nabi Yeremi xa lan Elan yamanan ma Yuda mangan Sedeki a mangayaan fɔlɔ waxatini, a naxa, \q \v 35 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “N Elan yamanana xanli girama nɛn, \q naxan findixi e sɛnbɛn binla ra. \q \v 36 N foye naanin nafama nɛn Elan xili ma \q keli kore xɔnna tongon naaninne ma, \q n yi e raxuya ayi foyeni. \q Yamana yo mi luyɛ \q Elan muxu gixine mi sigan dɛnaxan yi. \q \v 37 N Elan kaane rayarabima nɛn e yaxune yɛɛ ra \q naxanye waxi e faxa feni. \q N gbalon nafama nɛn e ma n ma xɔlɔ gbeeni, \q n yi yɛngɛn bira e fɔxɔ ra, \q han n yi e raɲan.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 38 “N Elan mangan nun a kuntigine halagima nɛn, \q n yi n ma manga gbɛdɛn dɔxɔ na,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 39 “Koni waxati famatɔni, \q n fama nɛn Elan muxu suxine ra,” \q Alatalaa falan nan na ra. \c 50 \s Babilɔn kalama nɛn \p \v 1 Alatala falani ito nan ti Nabi Yeremi xa lan Babilɔn nun a rabilinna taane ma, a naxa, \q \v 2 “Ɛ xibaruni ito rali siyane ma, \q ɛ a rawanga! \q Ɛ taxamasenni te, \q ɛ a fe rali birin ma, \q ɛ nama sese luxun, \q ɛ a fala, ɛ naxa, \q ‘Babilɔn taan suxuma nɛn! \q Yarabin na a ra Beli suxuren xa, \q Merodaki suxuren gaxuma nɛn! \q Yarabin na a ra e alane sawurane xa, \q gaxuna e suxurene suxuma nɛn!’ \q \v 3 Bayo siyana nde fama nɛn a yɛngɛdeni \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma, \q a e yamanan naxɔrima nɛn, \q muxu yo mi lu a yi. \q Muxune nun xuruseene birin e gima nɛn.” \b \q \v 4 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “Na lɔxɔne nun na waxatini, \q Isirayila kaane nun Yuda kaane fama nɛn e bode xɔn, \q e siga wugɛ, \q e Alatala fen, e Ala. \q \v 5 E maxɔdinna tima nɛn Siyon kirana fe yi, \q e yi e yɛɛ rafindi mɛn binna ma, \q e yi e yɛtɛ findi Alatala gbeen na habadan layirin xɔn \q naxan mi ɲinanma muxune ra mumɛ! \q \v 6 N ma yamaan yi luxi nɛn \q alo xuruse tununxine. \q E xuruse rabane bata yi e ralɔ ayi, \q e yi lu sigɛ geyane nun yire matexine xun xɔn \q e ɲinan e matabuden ma. \q \v 7 Naxan yo na yi e to, \q a yi e faxa, \q e yi a fala, e naxa, \q ‘Nxu mi kala tixi, \q bayo e bata yulubin liga Alatala ra, \q tinxinna kanna, Alatala, \q e benbane yigina.’ ” \b \q \v 8 “Ɛ gi, ɛ keli Babilɔn yi, \q ɛ keli Babilɔn kaane yamanani, \q ɛ lu alo kɔtɔne xuruse kurun yɛɛ ra. \q \v 9 Bayo n siya gbeene rakelima nɛn, \q n na e malan, \q n yi e radin Babilɔn taan xili ma \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma. \q E taan yɛngɛma nɛn, \q e yi a tongo. \q E xalimakunle mi fulɛ mumɛ \q alo sofa yɛbaxin to mi xɛtɛ a yii genla ra keli yɛngɛni. \q \v 10 E fuma Babilɔn taan ma nɛn, \q a kala muxune birin yi wasa,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 11 “Ɛ sɛwa, ɛ ɲaxan, \q ɛ tan naxanye fuma n ma yamaan ma! \q Ɛ tuganɲɛ ayi sɛwani \q alo ɲinge diin sɛxɛn dɛ. \q Ɛ ɲaxan xuiin xa gbo ayi \q alo soo kɛndɛn wuga xuina. \q \v 12 Koni ɛ nga yarabima nɛn, \q naxan ɛ barixi, \q na yagima nɛn. \q Ɛ findima siya dɔnxɛn nan na siyane birin tagi, \q ɛ yamanan yi findi burunna nun yire xaren nun tonbonna ra. \q \v 13 Muxu yo mi fa luma a yi sɔnɔn, \q bayo Alatala a findima nɛn yire magenla ra a xɔlɔni. \q Naxan yo na dangu Babilɔn yi, \q na kanna yigitɛgɛma nɛn, \q a kolin a kala kii ma.” \b \q \v 14 “Ɛ ti Babilɔn yɛngɛ xinla ma a rabilinna birin yi, \q ɛ tan xali wonle! \q Ɛ a bun, \q ɛ xalimakunle birin woli a ma! \q Bayo a bata yulubin liga Alatala ra. \q \v 15 Ɛ yɛngɛ so sɔnxɔn nate a ma yiren birin yi! \q E minima nɛn e yɛtɛ dɛntɛgɛdeni \q e yiine yitexi. \q A sangansone birama nɛn, \q a taa makantan yinne yi kala. \q Bayo Alatala bata a gbeen ɲɔxɔ. \q Ɛ gbeen ɲɔxɔ a ma! \q Ɛ a liga a ra \q alo a ligaxi bonne ra kii naxan yi. \q \v 16 Ɛ sansi siine nun bogise xabane raxɔri e bode xɔn Babilɔn yi. \q Halagi tiina silanfanna fama nɛn, \q birin xa xɛtɛ a konni, \q birin xa a gi, siga a yamanani.” \b \q \v 17 “Isirayila yamaan bata findi xuruse tununxin na \q yatane naxan kedixi. \q Asiriya mangan nan singe yi a yɛngɛma. \q Dɔnxɛn na, Babilɔn mangan Nebukadanesari nan a halagi.” \p \v 18 Nanara, Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, “N Babilɔn mangan nun a yamanan muxune kɛwanle saranma e ra nɛn alo n Asiriya mangan liga kii naxan yi. \q \v 19 Koni, n mɔn xɛtɛma nɛn Isirayila ra \q alo xuruse kuruna a sansanni, \q e yi e dɛge Karemele geyaan nun Basan yire matexin fari. \q E lugoma nɛn Efirami geya yiren nun Galadi yamanani.” \q \v 20 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Na lɔxɔne nun na waxatini, \q muxune Isirayila yamaan hakɛne funfun fenma nɛn, \q koni a sese mi luma na. \q E Yuda yamaan yulubine xɔn fenma nɛn, \q koni sese mi toɛ. \q Bayo n na yamaan muxu dɔnxɛn naxanye lu e nii ra, \q n ne yulubine xafarima nɛn.” \b \q \v 21 “Ɛ fu Meratayin yamanan ma, \q e nun Pekodo kaane! \q Ɛ e sagatan, ɛ e birin naxɔri. \q N na ɛ yamarixi naxan birin na, \q ɛ ne liga.” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 22 “Yɛngɛ so sɔnxɔne nan tun tema yamanani. \q Ɲaxankata gbeen na a ra. \q \v 23 Ee! Yamanan naxan sɛnbɛ gbo a birin xa, \q na bata kala, a halagi! \q Ee! Babilɔn bata findi yamana rabeɲinxin na! \q \v 24 Babilɔn kaane, \q n bata lutin nati ɛ yɛɛ ra, \q ɛ yi ɛ suxu a ra, \q benun ɛ xa a fe kolon. \q E yi ɛ li na, e yi ɛ suxu, \q amasɔtɔ ɛ bata n tan Alatala yɛngɛ. \q \v 25 Alatala bata a yɛngɛ so seene ramini e ramaradeni a xɔlɔni. \q Marigina Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna wanla kɛma nɛn \q Babilɔn kaane yamanani. \q \v 26 Ɛ fa a xili ma keli yire makuyene yi. \q Ɛ a sagane rabi, \q ɛ yi a nafunle yitaxun \q alo sansi kɛsɛne \q ɛ yi e birin kala, \q sese nama lu a yii. \q \v 27 Ɛ a turane birin faxa, \q ɛ e birin xali e faxadeni! \q Gbalon na a ra e xa, \q bayo e lɔxɔn bata a li, \q e kɛwanle saranma e ra waxatin naxan yi.” \b \q \v 28 “Muxu gixine xuiin nan ito ra, \q naxanye minixi yɛngɛni Babilɔn yi, \q e fa a rali Siyon taani \q a Alatala en ma Ala bata a gbeen ɲɔxɔ a batu banxina fe ra. \q \v 29 Ɛ xali wonle xili e xa fa Babilɔn xili ma, \q naxanye fatan xalimakunla wolɛ. \q Ɛ daaxadene yitɔn a rabilinni, \q muxu yo xun nama mini ayi. \q Ɛ e saranna fi e kɛwanle ra, \q ɛ a liga e ra \q alo e a liga bonne ra kii naxan yi! \q Bayo a bata murutɛ Alatala xili ma, \q Isirayila Sariɲandena. \q \v 30 Nanara, yaxune a banxulanne faxama nɛn taan yama malandene yi, \q a sofane birin yi halagi na lɔxɔni,” \q Alatalaa falan nan na ra. \b \q \v 31 Marigina Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna falan ni ito ra, a naxa, \q “Ɛ tan yɛtɛ yigbone, \q n bata keli ɛ xili ma. \q Ɛ kɛwanle saranma ɛ ra waxatin naxan yi, \q na bata a li. \q \v 32 Yɛtɛ yigbone e sanna radinma nɛn, \q e bira, \q muxu yo mi e rakelima. \q N tɛɛn soma nɛn e taane ra, \q a yi e rabilinne birin gan.” \b \q \v 33 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna yi falani ito ti, a naxa, \q “Isirayila kaane nun Yuda kaane birin ɲaxankataxi. \q Muxun naxanye e suxi konyiyani, \q ne tondixi e beɲinɲɛ. \q \v 34 Koni e xunbamaan sɛnbɛn gbo, \q a xili nɛn Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna. \q A e xun mayɛngɛma nɛn \q alogo a xa bɔɲɛ xunbenla sɔtɔ e yamanan xa, \q a yi Babilɔn kaane yimaxa.” \b \q \v 35 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Yɛngɛn kelima nɛn Babilɔn kaane xili ma! \q Yɛngɛn kelima nɛn muxune birin xili ma \q naxanye dɔxi Babilɔn yi, \q e nun e kuntigine nun e fekolonne. \q \v 36 Yɛngɛn kelima nɛn e yiimatone xili ma, \q e yi findi daxune ra! \q Yɛngɛn kelima nɛn e sofane xili ma, \q e yi lu gaxuni! \q \v 37 Yɛngɛn kelima nɛn e soone nun e yɛngɛ so wontorone xili ma, \q e nun siya basanxine birin xili ma \q naxanye dɔxi a yi, \q e sofane yi lu alo ɲaxanle! \q Yɛngɛn kelima nɛn e nafunle xili ma, \q e birin yi ba e yii! \q \v 38 Ala xa igen ɲan e xudene yi, \q e xɔri! \q Bayo suxure yamanan nan a ra, \q e xaxinla bata ɲan gaxu feene bun. \q \v 39 Nanara, burunna subene nun kankone luma nɛn Babilɔn yi, \q a findi dangaranfulene konna ra. \q Muxu yo mi fa luma a yi, \q a yigelima nɛn \q han mayixɛtɛn nun mayixɛtɛ, \q \v 40 alo Ala Sodoma nun Gomora nun e rabilinna taane halagi kii naxan yi. \q Muxu yo mi fa luma a yi, \q adamadi yo mi fa dɔxɛ na,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 41 “Yamaan fama nɛn \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma, \q siya gbeen nun manga sɛnbɛmane fama nɛn \q sa keli fɔ bɔxɔn danna ra. \q \v 42 E sofane fama nɛn xanle nun dɛgɛmane ra e yii. \q E ɲaxu, \q e mi kininkininna kolon. \q E xuiin minima nɛn alo fɔxɔ igena, \q e nɛma fama e soone fari. \q E fama nɛn safa yɛɛn ma, \q e yɛngɛn so e bode xɔn \q alo muxu kedenna. \q E fama Babilɔn taa faɲin nan yɛngɛde yi! \q \v 43 Babilɔn mangan to na feen xibarun mɛ, \q a gaxu, a fangan yi ɲan \q alo ɲaxanla naxan dii barini. \q \v 44 N luma nɛn alo yatan \q naxan xaɲɛxin minima fɔtɔnni Yurudɛn baan dɛ, \q a siga sube fendeni yire faɲini. \q N ne kedima nɛn e yamanani sanɲa ma kedenni, \q n naxan sugandixi, \q n sa na dɔxɔ na. \q Bayo, nde maliga n tan na? \q Nde n yamarɛ? \q Xuruse rabaan mundun n yɛɛ ratiyɛ?” \b \q \v 45 Nanara, ɛ tuli mati Alatalaa fe ragidixin na Babilɔn xili ma, \q a feen naxanye yitɔnxi Babilɔn kaane yamanan xili ma. \q E luma nɛn \q alo xuruse diin naxanye suxuma e xali, \q e dɔxɔden yi yigeli yati! \q \v 46 Dunuɲa muxune na a mɛ \q a Babilɔn bata suxu yɛngɛni, \q siyane yimaxama nɛn, \q e gbelegbele xuini te. \c 51 \q \v 1 Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “N kala ti foyen nafama nɛn Babilɔn \q nun Lebo-Kamayi\f + \fr 51.1\fr* \fk Lebo-Kamayi\fk* findixi wundo falan nan na naxan bunna nɛɛn fa fala “Babilɔn kaane.”\f* muxune birin xili ma. \q \v 2 N xɔɲɛne xɛma nɛn Babilɔn xili ma \q naxanye a fintanma alo maala, \q a muxune birin yi kedi \q alo se dagina. \q Bayo e fuma nɛn a ma \q keli yiren birin yi gbalon lɔxɔni. \q \v 3 Ɛ xalimakunle woli ɛ yaxune xalimakuli wonle xili ma, \q e nun wasodene kanke yɛ masansanne ragodoxi naxanye ma! \q Ɛ nama diɲa e sofa yo ma! \q Ɛ e sofa ganla birin faxa. \q \v 4 E maxɔlɔxine xa lu biraxi Babilɔn yamanan xun xɔn, \q e sɔxɔnxin yi lu saxi Babilɔn taan kirane xɔn. \q \v 5 Bayo Ala mi Isirayila yamaan nun Yuda yamaan nabeɲinxi, \q Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, \q hali e yamanan to rafexi yulubine ra Isirayilaa Sariɲanden yɛɛ ra yi. \q \v 6 Ɛ gi, ɛ mini Babilɔn yi, \q birin xa a niin makata, \q alogo ɛ nama faxa Babilɔn kaane hakɛne fe ra! \q Bayo Alatala gbeeɲɔxɔ waxatin bata a li, \q Ala Babilɔn kaane saranma nɛn \q alo a lan e ma kii naxan yi. \q \v 7 Babilɔn yi findixi xɛma igelengenna nan na Alatala yii, \q dunuɲa muxune birin xunna firifiri naxan kui dɔlɔ ra. \q Siyane bata a dɔlɔn min, \q e xunne yi keli e ra. \q \v 8 Babilɔn taan bata kala, \q a bata kala! \q Ɛ gbelegbele a fe ra! \q Ɛ senna fen naxan sama a furen dɛ! \q Waxatina nde, a yalanma nɛn. \q \v 9 ‘Nxu wa nɛn Babilɔn dandan feni, \q koni a mi nɔɛ yiyalanɲɛ. \q Nayi, en na a rabeɲin. \q Birin xa siga a konyi. \q Bayo kitin naxan nagidixi a xili ma, \q na feen bata te han kore xɔnna.’ \q \v 10 ‘Alatala bata en xun mayɛngɛ kitin sa. \q Ɛ fa, en sa Alatala, \q en ma Ala kɛwanla yɛba Siyon taani.’ ” \b \q \v 11 “Ɛ xalimakunle ralemun! \q Ɛ wure lefane tongo! \q Alatala bata Mede mangane radin Babilɔn xili ma \q bayo a bata a kala feen nagidi. \q Alatala a gbeen ɲɔxɔma nɛn a batu banxina fe ra. \q \v 12 Ɛ taxamasenne yite \q alogo muxune xa siga yɛngɛ sodeni \q Babilɔn taan makantan yinne xɔn! \q Ɛ xun makantan muxune fari sa, \q ɛ yi kantan tiine ti! \q Ɛ sofane yitɔn yaxune xili ma! \q Bayo Alatala naxan nagidixi, \q a na rakamalima nɛn \q a naxan falaxi lan Babilɔn kaane ma. \q \v 13 Ɛ tan naxanye dɔxi baa gbeene dɛ \q nafulu gbeena ɛ tan naxanye yii, \q ɛ raɲanna bata a li, \q danna fa sama ɛ siimayaan na nɛn.” \b \q \v 14 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna bata a kɔlɔ a yɛtɛ yi, a naxa, \q “N taani ito rafema nɛn yaxune ra yati, \q e wuya alo tuguminne, \q e yi e nɔ sɔtɔ xuini te ɛ xili ma sɛwani.” \b \r Nabi Yeremi 10.12-16 \q \v 15 “Ala nan bɔxɔ xɔnna daxi a sɛnbɛni, \q a yi dunuɲa bɛtɛn sa a fe kolonna xɔn, \q a kore walaxani bandun a xaxilimayani. \q \v 16 A na a xui ramini, \q tulen yi a malan kore, \q a kundaan nafa, \q sa keli bɔxɔn danne ra. \q A yi galanna nun tulen nafa, \q a foyen namini a ramaradeni. \q \v 17 Muxune birin bata findi xaxilitarene nun fekolontarene ra. \q Xɛma rawanle birin yagixi \q lan e sawura rafalaxine fe ma, \q bayo wulen nan e suxurene ra, \q nii yo mi e yi. \q \v 18 Fe fuun nan e ra, \q wali magelexina. \q E halagi waxatin na a li, \q e raxɔrima nɛn. \q \v 19 Koni Yaxuba gbee Ala mi luxi \q alo e tan. \q Bayo a tan nan seen birin daxi. \q A tan nan gbee Isirayila bɔnsɔnne ra. \q A xili nɛn Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna.” \s Babilɔn taan naɲanna fe \q \v 20 “Babilɔn kaane, ɛ lu nɛn n xa \q alo sinbena, yɛngɛ so se faɲina, \q n yi siyane raxuya ayi ɛ ra, \q n yi yamanane kala ɛ xɔn. \q \v 21 N soone nun soo ragine raxuyaxi ayi ɛ tan nan na, \q e nun yɛngɛ so wontorone nun a ragi muxune, \q \v 22 e nun xɛmɛne nun ɲaxanle, \q e nun fonne nun dii ɲɔrɛne, \q e nun banxulanne nun sungutunne, \q \v 23 e nun xuruseene nun xuruse rabane, \q e nun xɛɛ biine nun e ɲingene, \q e nun yamana kanne nun kuntigine. \q \v 24 Babilɔn taan nun a muxune fe ɲaxin naxanye ligaxi Siyon taan na, \q n na kɛwanle saranma nɛn e ra ɛ yɛtagi,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 25 “N kelima nɛn ɛ xili ma, Babilɔn kaane. \q Ɛ tan naxanye maxɔdɔxɔ kala tideni \q alo geyana, \q ɛ tan naxanye bɔxɔn birin halagima! \q N na n yiini bandunma nɛn ɛ xili ma, \q n yi ɛ taan makutukutu \q keli gɛmɛne xuntagi \q n yi ɛ konna findi geya ganxin na,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 26 “Gɛmɛ mi sɔtɛ ɛ konni, \q naxan findɛ banxin tongon ma gɛmɛ kɛndɛn na \q banxin nɔɛ bɛtɛn sɛ gɛmɛn naxan na. \q Amasɔtɔ ɛ konna luma nɛn kalaxi han habadan,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 27 “Ɛ taxamasenni te yamanani! \q Ɛ xɔtaan fe siyane tagi! \q Ɛ siyane yitɔn, e xa a yɛngɛ, \q ɛ Ararati nun Minni nun Asikenasi yamanane xili a yɛngɛdeni! \q Ɛ sofa ganle kuntigin dɔxɔ \q a xa yɛngɛn xun mato a ra Babilɔn xili ma! \q Ɛ soone rasiga a xili ma \q naxanye wuya alo tuguminne. \q \v 28 Ɛ siyane yitɔn, e xa sa a yɛngɛ, \q Medene mangane nun e yamana kanne nun e kitisane birin \q e nun yamanan naxanye birin e nɔɔn bun ma. \b \q \v 29 Alatala yɛngɛn naxan yitɔnxi Babilɔn kaane xili ma, \q na na rakamali waxatin naxan yi, \q a Babilɔn yamanan findi yire yigenla ra \q muxu yo mi luma dɛnaxan yi habadan, \q nayi bɔxɔ xɔnna xuruxurunma nɛn, \q a yimaxa. \q \v 30 Babilɔn sofane bama nɛn yɛngɛn soɛ, \q e so e yire makantanxine yi, \q e sɛnbɛn na ɲan. \q E luma nɛn alo ɲaxanle. \q Tɛɛn soma nɛn e taan banxine ra, \q e taa makantanxin yinne so dɛɛne birin kalama nɛn. \q \v 31 Xɛrane gixin fama nɛn xɛrane fɔxɔ ra \q a faladeni Babilɔn mangan xa, \q fa fala yaxune bata e taan yiren birin tongo yɛngɛni, \q \v 32 kirane bata suxu, \q tɛɛ dara yirene ganma, \q gaxun bata sofane suxu.” \p \v 33 Amasɔtɔ Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna, Isirayilaa Ala ito nan falaxi, a naxa, \q “Babilɔn taan malaxunma nɛn \q alo se bɔnbɔ lonna \q a nɛma yibodonma waxatin naxan yi. \q Se xaba waxatina a limaan ni i ra a xa.” \b \q \v 34 Yerusalɛn kaane a falama, e naxa, \q “Babilɔn mangan Nebukadanesari bata en naxɔri, \q a yi en ma taani maxa \q alo goron kui genla. \q A bata en gerun alo ninginangana, \q a lugo en yii se faɲine ra, \q a mɔn yi en baxun.” \q \v 35 Siyon kaane a falama, e naxa, \q “Babilɔn kaane gbalon naxan saxi en fari, \q Ala xa na sa e fan fari!” \q Yerusalɛn kaane a falama, e naxa, \q “Babilɔn kaane faxan naxanye ti en konni, \q Ala xa na wunla goronna lu e xun ma.” \q \v 36 Nanara, Alatala ito nan falaxi, a naxa, \q “N na ɛ xun mayɛngɛma nɛn, \q n na ɛ gbeen ɲɔxɔma nɛn, \q n yi Babilɔn yamanan baa gbeen xɔri, \q n yi a baan xunna xara. \q \v 37 N Babilɔn taan kalama nɛn, \q a findi gɛmɛ malanxine ra, \q e nun kankone kurudena. \q A fe yi magaxu ayi, \q muxune yi kolin a kala kii ma. \q Muxu yo mi dɔxɛ a yi. \q \v 38 A muxune xaɲɛ alo yatane, \q e wurundunma alo yata sɛnbɛmane. \q \v 39 Koni e na kunfa ɲaxi ra, \q n donse donna yitɔnma nɛn e xa \q e yi n ma xɔlɔn dɔlɔn min \q han e xunna yi keli e ra, \q e yi xi habadan, \q e mi fa kelɛ mumɛ!” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 40 “N yi e xali \q alo yɛxɛɛ diine na siga e faxadeni, \q alo kontonne nun kɔtɔne.” \b \q \v 41 “Ee! Sesaki\f + \fr 51.41\fr* \fk Sesaki\fk* findixi wundo falan nan na naxan bunna nɛɛn fa fala “Babilɔn taana.”\f* taan suxuma nɛn! \q A tan naxan matɔxɔma bɔxɔ xɔnna taane birin yɛ! \q Ee! Babilɔn taan naxɔrima nɛn siyane tagi!” \b \q \v 42 “Fɔxɔ igen sama nɛn Babilɔn bɔxɔn xun ma, \q a mɔrɔnne yi dangu a fari.\f + \fr 51.42\fr* \fk Igen mɔrɔnne:\fk* alo foyen na so igeni.\f* \q \v 43 A taane kalama nɛn, \q a findi bɔxɔ xaren nun tonbonna ra, \q muxu yo mi dɔxɛ yamanan naxan yi, \q adamadi yo mi danguɛ dɛnaxan yi. \q \v 44 N Beli suxuren ɲaxankatama nɛn, \q Babilɔn taana ala. \q A naxan gerunxi, \q n na bama a dɛ nɛn. \q Siyane mi fa luma sigɛ a ma sɔnɔn. \q Babilɔn taan makantan yinne yatin birama nɛn. \q \v 45 N ma yamana, ɛ mini a yi, \q birin xa a niin makata! \q Ɛ masiga Alatalaa xɔlɔ gbeen na! \q \v 46 Ɛ nama tunnaxɔlɔ ɛ ma, \q ɛ nama gaxu feene yɛɛ ra \q naxanye xinla mɛma yamanani! \q Bayo fena nde xinla mɛma nɛn to fari, \q fe gbɛtɛ xinla yi mɛ faraxi. \q E naxa, a gbalon na a ra yamanani, hanma \q mangana nde bata keli nde xili ma. \q \v 47 Nanara, lɔxɔne fama, \q n Babilɔn suxurene ɲaxankatama lɔxɔn naxanye yi. \q N na e yamanan birin nayarabima nɛn \q a faxa muxune binbine birin yi lu biraxi taan xun xɔn. \q \v 48 Naxanye birin kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna ma, \q ne e xuini tema nɛn Babilɔn xili ma sɛwani, \q bayo halagi tiine fama nɛn a xili ma \q sa keli sogeteden kɔmɛnna ma,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 49 “Babilɔn taan kalama nɛn Isirayila faxa muxune fe ra \q alo muxune bata faxa dunuɲa yiren birin yi \q Babilɔn taana fe ra kii naxan yi. \q \v 50 Ɛ tan naxanye mi faxaxi yɛngɛni, \q ɛ gi, ɛ nama ti de! \q Ɛ nɛma sa yamana makuyeni, \q ɛ miri Alatala ma, \q Yerusalɛn ma fe yi lu ɛ bɔɲɛni!” \q \v 51 Yamana a falama nɛn, e naxa, \q “En yagi nɛn, \q en to konbi ti xuine mɛ, \q yagin yi lu en yɛtagi, \q bayo xɔɲɛne bata so yire sariɲanxine yi Alatalaa banxini.” \q \v 52 Alatalaa falan ni ito ra, a naxa, \q “Lɔxɔne fama, \q n suxureni itoe ɲaxankatama lɔxɔn naxanye yi, \q muxu maxɔlɔxine kutun xuiin yi mini e yamanan birin yi. \q \v 53 Hali Babilɔn taan te tiyɛ \q han kore xɔnna, \q a yire makantanxine yi so raxɔlɔ ayi, \q n halagi tiine rafama nɛn a xili ma,” \q Alatalaa falan nan na ra. \q \v 54 “Gbelegbele xuiin tema nɛn Babilɔn taani, \q gbalo gbeen naba xuiin mɛma nɛn Babilɔn kaane yamanani. \q \v 55 Bayo Alatala Babilɔn kalama nɛn, \q a yi a xui gbeen dan. \q Yaxune fa xuiin minima nɛn \q alo fɔxɔ igen mɔrɔnne xuxu xuina, \q e yi sɔnxɔ alo kuye sarinna. \q \v 56 Halagi tiin fama nɛn Babilɔn taan xili ma, \q a yi a sofane suxu, a yi e xanle kala. \q Bayo Ala nan Alatala ra \q naxan a gbeen ɲɔxɔma, \q a muxune birin saran e kɛwanle ra. \q \v 57 N na n ma xɔlɔn dɔlɔn fima a kuntigine \q nun a fe kolonne ma nɛn \q han e xunne yi keli e ra, \q e nun a yamana kanne nun a kitisane nun a sofane, \q e yi xi habadan, \q e mi fa kelɛ sɔnɔn!” \q Mangana falan nan na ra, \q naxan xili Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna. \q \v 58 Alatala Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, \q “Babilɔn taan makantan yin gbeene rabirama nɛn, \q a taan so dɛ gbeene yi gan. \q Nayi, siyane e yɛtɛ yixadanma fuyanna nin, \q yamanane muxune wali xɔnne sa luma tɛɛn nin.” \p \v 59 Nabi Yeremi na falane nan xɛraya so Neriyaa dii xɛmɛn Seraya yii, Maxiseya mamandenna, kuntigi gbeena nde, a to siga Babilɔn yi e nun Yuda mangan Sedeki, na mangayaan ɲɛɛ naaninden ma. \v 60 Gbalon naxan birin yi lanma a xa Babilɔn sɔtɔ, Yeremi yi ne birin sɛbɛ kɛdin kui, a falan naxanye birin sɛbɛ lan Babilɔn ma. \v 61 Yeremi yi a fala Seraya xa, a naxa, “I na so Babilɔn yi waxatin naxan yi, falani itoe birin xaran i xuini texin na, \v 62 i yi a fala, i naxa, ‘Alatala, i tan yɛtɛɛn nan falan tixi be xili ma alogo a xa kala, alogo muxune nun dali seene nama fa lu a yi sɔnɔn, a findi yire rabeɲinxin na han habadan!’ \v 63 I na yelin kɛdini ito xaranɲɛ, i gɛmɛn xidi a ra, i yi a woli Efirati baan tagi. \v 64 Na xanbi ra, i naxa, ‘Awa, Babilɔn taana fe godoma ikiini, a mi a sɔtɛ gbalon na mumɛ, Ala naxan nafama a xili ma. A yamaan taganma nɛn.’ ” \p Yeremi a falane danna ni ito ra. \c 52 \s Babilɔn mangan yi Sedeki suxu \r Mangane Firinden 24.18-20 nun Taruxune Firinden 36.11-16 \p \v 1 Sedeki findi mangan na a ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun kedenden nan ma, a yi ɲɛɛ fu nun keden ti mangayani Yerusalɛn yi. A nga yi xili nɛn Xamutali Yeremi a dii tɛmɛna, Libina kaana. \p \v 2 Naxan ɲaxu Alatala yɛɛ ra yi, a yi na liga alo Yehoyakimi a liga kii naxan yi. \v 3 Na liga Alatala xɔlɔn nan ma fe ra Yerusalɛn nun Yuda xili ma, a yi wama naxanye ba feni a yɛtagi. Sedeki fan yi murutɛ Babilɔn mangan xili ma. \r Yeremi 39.1-10 nun Mangane Firinden 25.1-21 nun Taruxune Firinden 36.17-20 \p \v 4 Sedeki a mangayaan ɲɛɛ solomanaaninden kike fuden xi fude lɔxɔni, Babilɔn mangan Nebukadanesari nun a ganla birin yi fa Yerusalɛn xili ma, e yi daaxadeni tɔn a yɛtagi, e yi yire makantanxine ti a rabilinna birin yi. \v 5 E lu taan yɛngɛ han Manga Sedeki a mangayaan ɲɛɛ fu nun kedendena. \p \v 6 Na ɲɛɛn kike naaninden xi solomanaaninde lɔxɔni, kamɛn yi gbo ayi taani, donse mi yi fa yamanan muxune yii. \v 7 Nayi, Babilɔn ganla yi taan yinna yirena nde rabira. Kɔɛɛn na, hali Babilɔn kaane to yi taan nabilinxi, Yuda sofane birin yi e gi, e dangu taan makantan yin firinne longonna ra, e sa mini taan so dɛɛn na mangana nakɔɔn dɛxɔn. Sofane yi e gi, e nun mangan yi siga Araba tonbonna lantaan mabinni. \p \v 8 Koni, Babilɔn sofa ganla yi mangan sagatan, e sa Manga Sedeki li Yeriko mɛrɛmɛrɛne yi, a ganla birin yi xuya ayi e masiga a ra. \v 9 E yi mangan suxu e siga a ra Babilɔn mangan fɛma Ribila taani, Xamata yamanani, a yi sa a makiti mɛnni. \v 10 Babilɔn mangan yi Sedeki a diine kɔɛ raxaba a yɛtagi, a mɔn yi Yuda yamanan muxu gbeene fan birin faxa Ribila taani. \v 11 A yi Sedeki yɛɛne sɔxɔnɲɛ ayi, a yi a xidi sula yɔlɔnxɔnna ra, a siga a ra Babilɔn yi, a sa a sa kasoon na han a faxa. \s Yerusalɛn kala fena \r Mangane Firinden 25.8-21 nun Yeremi 39.8-10 \p \v 12 Kike suulunden xi fude lɔxɔni, Babilɔn mangan Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ fu nun solomanaaninden ma, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan naxan yi walima Babilɔn mangan xa, na yi fa Yerusalɛn yi. \v 13 A yi tɛɛn so Alatala Batu Banxin na e nun mangana banxin nun Yerusalɛn banxine birin. A yi banxi kɛndɛne birin gan. \v 14 Babilɔn sofa ganla naxan birin yi mangan kantan muxune xunna fɔxɔ ra, ne yi Yerusalɛn yinne birin kala. \p \v 15 Yiigelitɔna ndee nun yamaan muxu dɔnxɛn naxanye yi luxi taani, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan yi ne xali konyiyani, e nun yiirawali dɔnxɛne, e nun naxanye bata yi e yɛtɛ sa Babilɔn mangan sagoni. \v 16 Koni Nebusaradan yi yiigelitɔna ndee lu yamanani alo manpa bili siine nun xɛɛ biine. \p \v 17 Sula sɛnbɛtɛnna naxanye yi Alatala Batu Banxini, Babilɔn kaane yi ne kala, e nun ige maxali wontorone nun ige ramara se sula daxi gbeena, e yi siga na sulan birin na Babilɔn yi. \v 18 E yi tundene nun tɛɛ kɔ seene nun lɛnpu ratu seene nun wuli xuya goronne nun se sa lefane birin tongo e nun wali se sula daxin naxanye birin yi rawalima Ala Batu Banxini. \v 19 Mangan kantan muxune xunna mɔn yi baramane nun wusulanna gan wurene nun wuli xuya goronne nun tundene nun lɛnpu dɔxɔ seene nun se sa lefane nun minse saraxa rabɔxɔn goronne tongo, a xɛma daxine nun gbeti fixɛ daxine birin. \v 20 Sɛnbɛtɛn firinna nun ige ramara se gbeen nun turaan sawura fu nun firinna naxanye yi tixi a bun e nun ige maxali wontorone Manga Sulemani naxanye rafala Alatala Batu Banxin xa, ne birin sula daxin nan yi a ra naxanye binyen xasabin mi yi nɔɛ yatɛ. \v 21 Sɛnbɛtɛn kedenna yi mate nɔngɔnna yɛ fu nun solomasɛxɛ, lutin nɔngɔnna yɛ fu nun firin nan yi a rabilinɲɛ, a kui genla nan yi a ra, a yigboon yi yii soli naanin sa liyɛ. \v 22 Konden yi a xunna, naxan yi mate nɔngɔnna yɛ suulun, a konden yi rayabuxi sula yɔlɔnxɔn yalane nun girenada wudi bogi sawura sula daxine nan na. Sɛnbɛtɛn firinden fan yi na kii nin e nun a rayabu kiina. \v 23 Girenada wudi bogin sawura tonge solomanaanin e nun sennin nan yi rafalaxi sɛnbɛtɛnna dɛxɔnne ma. E birin malanxina, girenada wudi bogin sawura kɛmɛ nan yi sula yalaan nabilinni. \p \v 24 Mangan kantan muxune xunna yi saraxarali kuntigin Seraya suxu, e nun saraxarali firinden Sofoni nun dɛɛn kantan muxu saxanne. \v 25 A yi sofa kuntigina nde suxu e nun xɛmɛ solofere mangana muxune yɛ naxanye yi taani, e nun sofa kuntigina sɛbɛli tiina, naxan yi sofa nɛnɛne xinle sɛbɛma, e nun Yuda kaane muxu tonge senninna naxanye yi taani. \p \v 26 Mangan kantan muxune xunna Nebusaradan yi e tongo, a siga e ra Babilɔn mangan fɛma Ribila taani. \v 27 Babilɔn Mangan yi yamarin fi, e yi e faxa Ribila taani Xamata yamanani. Yuda kaane siga konyiyani na kii nin, e makuya e yamanan na. \p \v 28 Nebukadanesari muxun naxanye suxu, a siga e ra konyiyani, ne nan itoe ra: A mangayaan ɲɛɛ soloferedeni, a siga Yahudiyan muxu wuli saxan muxu mɔxɔɲɛn nun saxan nan na. \v 29 Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ fu nun solomasɛxɛdeni, a siga muxu kɛmɛ solomasɛxɛ muxu tonge saxan e nun firin nan na, a naxanye suxu Yerusalɛn yi. \v 30 Nebukadanesari a mangayaan ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun saxandeni, mangan kantan muxune xunna Nebusaradan siga Yahudiyan muxu kɛmɛ solofere muxu tonge naanin nun suulun nan na konyiyani. E birin malanxina, muxu wuli naanin muxu kɛmɛ sennin. \s Babilɔn Yoyakin xɔrɔya fena \r Mangane Firinden 25.27-30 \p \v 31 Yuda mangan Yoyakin suxun ɲɛɛ tonge saxan e nun soloferedeni, Babilɔn mangana Ewili-Merodaki a mangayaan ɲɛɛ fɔlɔni, a yi hinan Yuda mangan Yoyakin na, a yi a ramini kasoon na, na ɲɛɛn kike fu nun firinden xi mɔxɔɲɛn nun suulunde lɔxɔni. \v 32 A yi fala faɲin ti a xa, mangan bonna naxanye yi a fɛma Babilɔn yi, a yi a tiden mate ne birin xa. \v 33 A yi a kasorasa dugine masara, Yoyakin yi a dɛge mangana tabanla ra a siimayaan birin yi. \v 34 A makoon yi seen naxanye ma lɔxɔ yo lɔxɔ, Babilɔn mangan yi lu ne soɛ a yii a siimayaan birin yi han a faxa lɔxɔn naxan yi.