\id GEN 
\ide UTF-8
\h Dunuɲa Fɔlɔn Sora
\toc1 Nabi Musa Alaa Falan Naxan Sɛbɛ
\toc2 Dunuɲa Fɔlɔna
\mt1 Dunuɲa Fɔlɔna
\mt2 Nabi Musa Alaa Falan Naxan Sɛbɛ
\ip Tawureta Musaa Kitabun yire singen naxan sɛbɛ, na xili “Dunuɲa Fɔlɔna.” Sora tonge suulun nan na ra. Ne yitaxunxi nɛn dɔxɔde naanin:
\ip Keli sora 1 ma han 11: Dunuɲa daan nun N Benba Adama nun Nmahawaa fe taruxun nun Nabi Nuhan ma fe taruxuna
\ip Keli sora 12 ma han 25: Nabi Iburahimaa fe taruxuna
\ip Keli sora 26 ma han 36: Nabi Isiyaga nun Nabi Yaxubaa fe taruxuna
\ip Keli sora 37 ma han 50: Nabi Yusufu a fe taruxuna
\ip En nɔɛ xaxili gbeen sɔtɛ nɛn Kitabun yireni ito barakani. Ala a yɛtɛ kɛɲaan nan makɛnɛnxi taruxuni itoe kui. A waxi a xɔn ma adamadiine xa tinxin nɛn. Koni adamadiine to yulubin nun hakɛn liga, Ala yi dunuɲa raxɔdɔxɔ e ma alogo e xa e sɔnne lu na. Fe ɲaxin mi rafan a ma feu! A mi muxu yo tima fe ɲaxin na. Muxun birin a yɛtɛ dɛntɛgɛma nɛn Ala xa lan a kɛwanle ma. Ala mɔn yulubi kanne yalagima nɛn. Koni Ala mi wama a xɔn adamadiine xa halagi. A waxi e mali feni alogo e xa tubi, e yi kisi a hinanna barakani.
\c 1
\s Dunuɲa Fɔlɔna
\p
\v 1 A fɔlɔni, Ala yi kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna da. 
\v 2 Dunuɲa mi yi yitɔnxi nun. A magenla nan yi a ra. Dimin nan yi na fufaan xun ma, koni Alaa Nii Sariɲanxin yi a masigama igen xun ma.
\p
\v 3 Ala yi a fala, a naxa, “Kɛnɛnna xa mini.” Kɛnɛnna yi mini. 
\v 4 Ala yi a mato, na kɛnɛnna fanxi. Ala yi kɛnɛnna nun dimini taxun. 
\v 5 Ala yi kɛnɛnna xili sa “yanyina.” A yi dimin xili sa “kɔɛna.” Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ singen nan na ra.
\p
\v 6 Ala yi a fala, a naxa, “Kore walaxan xa lu bɔxɔ igen nun kore igen tagi.” 
\v 7 Na yi findi naninna ra bɔxɔ igen nun kore igen tagi. A liga na kii nin. 
\v 8 Ala yi naninni ito xili sa “kore xɔnna.” Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ firinden nan na ra.
\p
\v 9 Ala yi a fala, a naxa, “Bɔxɔ igen xa a malan yire kedenni. Xaren xa maba.” A liga na kii nin. 
\v 10 Ala yi na xaren xili sa “bɔxɔna.” A yi na bɔxɔ igen xili sa “baana.” Ala yi a mato, na fanxi. 
\v 11 Ala yi a fala, a naxa, “Soli seene xa mini bɔxɔn ma. Sansiin birin xa soli, naxan yo naxan, bɔnsɔn kedenni. Sansi xɔnna naxan na sansi bogin kui, a solima nɛn birin nun a bɔnsɔnna.” A liga na kii nin. 
\v 12 Ala yi sansiin birin nasoli bɔxɔn fari. Sansi xɔnna naxan na sansi bogin kui, a yi soli e nun a bɔnsɔnna. Ala yi a mato, na fanxi. 
\v 13 Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ saxanden nan na ra.
\p
\v 14 Ala yi a fala, a naxa, “Yanban seene xa lu koren ma, yanyin nun kɔɛɛn taxun feen na. Waxatin birin kolonma yanban seene sabun nan na. Xii yo xii, ɲɛɛ yo ɲɛɛ a kolonma yanban seene sabun nan na. 
\v 15 E xa dɛgɛ koren ma, e bɔxɔni yalan.” A liga na kii nin. 
\v 16 Ala yi nayiyalanse xungbe firin nafala. Naxan xungbo han, na xa yanyin yamarin naba. Naxan xurun, na xa kɔɛɛn yamarin naba. A yi sarene fan nafala. 
\v 17 Ala yi yanban seene sa koren ma alogo e xa bɔxɔni yalan, 
\v 18 e yi yanyin nun kɔɛɛn yamarin naba, e yi dimin nun kɛnɛnni taxun. Ala yi a mato, a fanxi. 
\v 19 Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ naaninden nan na ra.
\p
\v 20 Ala yi a fala, a naxa, “Igen xa yimaxa niimaseene ra. Xɔline xa tugan kore.” 
\v 21 Ala yi yɛxɛ xungbene da e nun niimaseen birin igeni, naxan yo naxan bɔnsɔn kedenni. A yi xɔline fan da, naxan yo naxan bɔnsɔn keden. Ala yi a mato, a fanxi. 
\v 22 Ala yi barakan sa e fe yi, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ xa wuya, ɛ yi yiriwa alogo yɛxɛne xa baan nafe. Xɔline fan xa gbo bɔxɔn ma.” 
\v 23 Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ suulunden nan na ra.
\p
\v 24 Ala yi a fala, a naxa, “Niimaseene xa lu bɔxɔn ma. Birin xa lu e nun a bɔnsɔnna. Xuruseene nun bubuseene nun burunna subene, e birin xa lu e nun e bɔnsɔnna.” A liga na kii nin. 
\v 25 Ala yi burunna subene da naxan yo naxan bɔnsɔn keden. A yi xuruseene da naxan yo naxan bɔnsɔn keden. A yi bubuseene da naxan yo naxan bɔnsɔn keden. Ala yi a mato, a fanxi.
\p
\v 26 Ala yi a fala, a naxa, “En xa adaman da en yɛtɛ misaala ra en maligan na. A xa sɛnbɛn sɔtɔ yɛxɛne nun xɔline nun xuruseene nun bɔxɔn nun bubuseene xun na.”
\q
\v 27 Ala yi adaman da a yɛtɛ misaala ra.
\q A e daxi Ala misaala nan na,
\q a e da xɛmɛn nun ɲaxanla.
\p
\v 28 Ala yi barakan sa e fe yi, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ wuya ayi, ɛ yi yiriwa alogo bɔxɔn xa rafe. Ɛ sɛnbɛn sɔtɔ bɔxɔn nun yɛxɛne nun xɔline nun bubuseene xun na.” 
\v 29 Ala yi a fala, a naxa, “N bata sansiin birin nun sansi bogin birin fi ɛ ma balon na. 
\v 30 N bata sansiin birin fi subene ma naxanye bɔxɔn ma, e nun xɔline nun bubuseene nun niimaseene, naxan yo yengima. Sansiin birin bata findi e balon na.” A liga na kii nin. 
\v 31 Ala yi a daliseene birin mato, a fanxi han! Kɔɛ yi so, kuye yi yiba, lɔxɔ senninden nan na ra.
\c 2
\p
\v 1 Kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna daxi na kiini e nun e kui seen birin. 
\v 2 Lɔxɔ soloferedeni Ala wanla yi kamali. A yi a matabu. 
\v 3 Ala yi barakan sa na lɔxɔ soloferedena fe yi, a xa findi lɔxɔ sariɲanxin na bayo a matabuxi na lɔxɔn nin. A wanla kamalixi na lɔxɔn nin.
\s N Benba Adama nun Nmahawa fe
\p
\v 4 Kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna taruxun ni i ra, e daxi waxatin naxan yi.
\p Marigina Alatala bɔxɔn nun koren nafala waxatin naxan yi, 
\v 5 soli se yo mi yi na. Sansi yo mi yi na naxan solixi bɔxɔn ma bayo Marigina Alatala munma yi tule igen nagodo singen. Adaman fan mi yi na naxan bɔxɔn nawalima. 
\v 6 Koni xuyexuyenna yi minima bɔxɔn fari, a bɔxɔni kun. 
\v 7 Marigina Alatala yi adaman nafala bɛndɛn na. Na xanbi ra, a yi niin fe a ɲɔɛni, adaman yi findi daɲɔxɔn na.
\p
\v 8 Na xanbi Marigina Alatala yi nakɔ faɲin nafala sogeteden mabinni. Na yiren xili Eden. A yi adaman dɔxɔ mɛnni. 
\v 9 Marigina Alatala yi wudin siyaan birin nasoli mɛnni, wudin naxan tofan, wudin naxan bogi donma a faɲin na. Na yiren tagi, wudi firin yi na yi. Kedenna xili siimaya wudina. A firinden xili fe faɲin nun fe ɲaxin kolon wudina.
\p
\v 10 Xuden yi mini Eden nakɔni soli seene xa, a yi taxun, a findi xude naaninna ra. 
\v 11 Na xude singen xili Pison. A danguma Xawila bɔxɔn birin ma, xɛmaan dɛnaxan yi. 
\v 12 Na xɛmaan fan. Wudi igen xiri ɲaxumɛn fan na, e nun gɛmɛ tofaɲin naxan xili onixin. 
\v 13 Na xude firinden xili Gihon. A danguma Kusi bɔxɔn birin ma. 
\v 14 Na xude saxanden xili Tigiri. A danguma Asuri bɔxɔn ma a sogeteden binna ra. Na xude naaninden xili Efirati.
\p
\v 15 Marigina Alatala yi adaman dɔxɔ Eden nakɔni nɛn alogo a xa na yiren nawali, a yi a kantan. 
\v 16 Marigina Alatala yi yamarin so Adama yii, a naxa, “I nɔɛ wudini itoe bogin birin donɲɛ naxan Eden nakɔni, 
\v 17 koni i nama fe faɲin nun fe ɲaxin kolon wudin bogin don, bayo i na a don, i faxama nɛn.” 
\v 18 Marigina Alatala yi a fala, a naxa, “A mi lan xɛmɛn xa lu be a kedenna. N na a mali muxu faɲin dama nɛn a xa.”
\p
\v 19 Burunna subene birin e nun xɔline birin Marigina Alatala naxanye rafalaxi bɛndɛn na, a yi e xali adaman fɛma a xa e xili sa. Adaman e xili sa kii naxan yi, na yi findi e xinle ra. 
\v 20 A yi xuruseene birin nun xɔline birin nun burunna subene birin xili sa. Koni na waxatini Adaman munma yi a mali muxu faɲin sɔtɔ singen. 
\v 21 Marigina Alatala yi xixɔnla radangu a ma. A yi a raxi ki faɲi. A to xi, Marigina Alatala yi a ɲɛnsɛn xɔri keden ba. A yi na ragali. 
\v 22 Na xanbi, na ɲɛnsɛn xɔnna naxan kelixi adaman yi, Marigina Alatala yi na findi ɲaxanla ra, a yi fa a ra adama xɔn.
\p
\v 23 Adama yi a fala, a naxa, “Iki, ito fataxi n xɔnna nan na. A mɔn fataxi n fatin nin. A xinla falama nɛn ‘ɲaxanla,’ bayo a minixi xɛmɛni nɛn.”\f + \fr 2.23\fr* Heburu xuiin naxan bunna nɛɛn “\fk xɛmɛna\fk*” na maso \fk ɲaxanla\fk* xinla ra Heburu xuini.\f* 
\v 24 Nanara, xɛmɛna a nga nun a fafe beɲinma, a yi a maso a ɲaxanla ra, e findi fati bɛndɛ kedenna ra. 
\v 25 Xɛmɛn nun a ɲaxanla magenla nan yi a ra nun, koni e mi yi yagima na ra.
\c 3
\s Yulubi singena
\p
\v 1 Saɲin nan yi kɔta Marigina Alatalaa daliseene birin xa. A yi ɲaxanla maxɔdin, a naxa, “Ɲɔndin na a ra ba, Ala bata a fala, fa fala wudi binla naxanye birin Eden nakɔni, ɛ nama e bogin don?” 
\v 2 Ɲaxanla yi a yabi, a naxa, “Wudin naxanye Eden nakɔni, nxu nɔɛ e bogin donɲɛ nɛn, 
\v 3 koni wudin naxan Eden nakɔɔn tagiyani, nxu mi nɔɛ na bogin donɲɛ, nxu mi nɔɛ nxu yiin dinɲɛ a ra. Xa na liga nxu faxama nɛn.” 
\v 4 Saɲin yi a fala ɲaxanla xa, a naxa, “Ɛn-ɛn de! I mi faxama. 
\v 5 Ala a kolon, i na a don, i yɛɛn nabima nɛn. I fama fe faɲin nun fe ɲaxin kolondeni nɛn alo Ala yɛtɛna.” 
\v 6 Ɲaxanla to wudi bogin mato, a tofan, a fan donseen na, a fan xaxili sɔtɔ seen na, a yi a tongo. A yi a don. A yi nde tongo, a sa a so a xɛmɛn yii, naxan yi a fɛma. A fan yi a don. 
\v 7 Na waxatini e yɛɛn yi rabi. E yi a kolon, a e magenla nan yi a ra. E yi xɔdɛ dɛɛne gira, e yi e dɛgɛ dugin na.
\p
\v 8 Na xanbi ra, xɛmɛn nun a ɲaxanla yi Marigina Alatala sigati xuiin mɛ nakɔni ɲinbaridɛɛn foye faɲini. E yi e luxun wudine tagi. 
\v 9 Marigina Alatala yi a xili, a naxa, “Adama, i minɛn yi?” 
\v 10 Adaman yi a ratin, a naxa, “N bata i xuiin mɛ Eden nakɔni, koni n bata gaxu, bayo n magenla na a ra. Awa, n bata n luxun.” 
\v 11 Ala yi a maxɔdin, a naxa, “Nde a yitaxi i ra a i magenla na a ra? I bata na wudi bogin don ba, n na i yamarixi naxan ma fe ra a i nama a don?” 
\v 12 Adaman yi a yabi, a naxa, “Na ɲaxanla i naxan soxi n yii, na bata na wudi bogin so n yii, n yi a don.” 
\v 13 Na xanbi, Marigina Alatala yi ɲaxanla maxɔdin, a naxa, “I nanse ligaxi?” Ɲaxanla yi a yabi, a naxa, “Saɲin nan n mayendenxi han n na a don.”
\p
\v 14 Awa, Marigina Alatala yi a fala saɲin xa, a naxa, “I to bata ito liga, awa, n fan bata i danga xuruseene nun burunna subene birin tagi. I findima bubuseen nan na i kuiin xun na. I gbangbanna nan donma i ya dunuɲa yi gidini. 
\v 15 N bata yaxuyaan naso i tan nun ɲaxanla tagi. N bata a raso i ya diine nun a diine fan tagi. Na ɲaxanla diina i xunni wuruma nɛn, i fan yi a sanna maxɔlɔ.” 
\v 16 Ala yi a fala ɲaxanla xa, a naxa, “I fan, i tɔrɔma nɛn i ya dii barideni. Na tɔrɔn gboma ayi nɛn. I birama nɛn i ya xɛmɛn fɔxɔ ra. A i yamarima nɛn.”
\p
\v 17 Ala yi a fala Adama xa, a naxa, “I bata bira i ya ɲaxanla fɔxɔ ra. I bata na wudin bogin don, n na i yamarixi wudin naxan ma fe ra, a i nama na don. Iki n bata bɔxɔn danga i ya fe ra. I tɔrɔma nɛn balo sɔtɔdeni i ya dunuɲa yi gidini. 
\v 18 N ɲanle nun tansinne raminima nɛn bɔxɔn ma, koni i baloma siseene nan xɔn xɛɛn ma. 
\v 19 I balon sɔtɔma i kuye wolonna nin han i xɛtɛma bɔxɔni waxatin naxan yi, bayo i kelixi na bɔxɔn nin. Bɛndɛn ni i ra, i mɔn xɛtɛma na bɛndɛn nin.”
\p
\v 20 Adaman yi a ɲaxanla xili sa Nmahawa bayo a findima muxun birin nga nan na. 
\v 21 Marigina Alatala yi dugin kidi daxina nde dɛgɛ Adama nun a ɲaxanla xa. A yi na ragodo e ma. 
\v 22 Marigina Alatala yi a fala, a naxa, “Adaman bata findi alo en tan, bayo a bata fe faɲin nun fe ɲaxin kolon. A mi daxa a xa siimaya wudi bogin don, xa na mi a ra a mi faxama nun.” 
\v 23 Marigina Alatala yi e ramini Eden nakɔni, a e xa sa bɔxɔn nawali e fataxi naxan na. 
\v 24 A to Adama kedi, Ala yi maleka gubugubu kanne ti Eden sogeteden binna ra. A mɔn yi silanfanna\f + \fr 3.24\fr* \fk Silanfanna:\fk* Sofane yɛngɛso dɛgɛmana.\f* tɛɛ daxin lu mɛnni naxan a firifirima na longonni kiraan kantan xinla ma siga siimaya wudin yireni.
\c 4
\s Kayini nun Habila fe
\p
\v 1 Adama yi Nmahawa kolon ɲaxanla ra. Nmahawa yi fudikan. E yi diin sɔtɔ naxan xili Kayini. Nmahawa yi a fala, a naxa, “Alatala bata n mali dii xɛmɛn sɔtɔ feen na.”\f + \fr 4.1\fr* \fk Kayini \fk*maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “Sɔtɔna.”\f* 
\v 2 Na xanbi, Nmahawa yi Kayini raburunna sɔtɔ dii xɛmɛna, naxan yi xili Habila. Habila, xuruse rabaan nan yi a ra. Kayini, xɛɛ biin nan yi a ra.
\p
\v 3 Na waxatin to dangu, Kayini yi fa sansi bogina ndee ra, a ne ba saraxan na Alatala xa. 
\v 4 Koni Habila yi fa xuruse dii singen na e nun a turena. Alatala yi Habila nun a saraxan nasuxu, 
\v 5 koni a mi Kayini nun a saraxan nasuxu.
\p Awa, Kayini yi xɔlɔ. A yɛtagin yi masara. 
\v 6 Na xanbi, Alatala yi Kayini maxɔdin, a naxa, “Nanfera i xɔlɔxi? Nanfera i yɛtagin masaraxi? 
\v 7 Xa i fe faɲin liga, n na rasuxuma nɛn, koni xa i fe ɲaxin liga, yulubina i ya dɛɛn na, a i mamɛlɛnma. I kata, i yi a nɔ.”
\p
\v 8 Kayini yi a fala a xunyɛn xa, a naxa, “En siga xɛɛn ma.” E to so xɛɛn ma, Kayini yi a xunyɛn Habila suxu. A yi a faxa. 
\v 9 Na xanbi Alatala yi Kayini maxɔdin, a naxa, “I xunyɛn Habila minɛn yi?” A yi a yabi, a naxa, “N mi a kolon. N tan nan n xunyɛn kantan muxun na ba?” 
\v 10 Ala yi a fala, a naxa, “I nanse ligaxi? I tuli mati. I xunyɛn wunla n gbelegbelema bɔxɔni. 
\v 11 N bata i danga bayo i bata i xunyɛn faxa. N na i kedima nɛn bɔxɔni ito ma i xunyɛn wunla dɛnaxan yi. 
\v 12 I na bɔxɔn nawali, i mi balon sɔtɔma. I findima sigatiin nan na.”
\p
\v 13 Kayini yi a fala Alatala xa, a naxa, “Na hakɛn goronna gbo n tan xun ma. 
\v 14 Xa i bata n kedi to, n mi i toma sɔnɔn. N findima sigatiin nan na. Muxun naxan sa n toma, a n faxama nɛn.” 
\v 15 Alatala yi a yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, xa muxu yo i faxa, n na i gbeen ɲɔxɔma nɛn dɔxɔɲa ma solofere.” Alatala yi taxamasenna sa Kayini ma alogo xa naxan sa a to, a nama a faxa.
\p
\v 16 Awa, Kayini yi a makuya Alatala ra. A sa dɔxɔ Nodi bɔxɔni Eden nakɔɔn sogetede binna ra. 
\v 17 Kayini yi a ɲaxanla kolon ɲaxanla ra. A ɲaxanla yi fudikan. A yi diin sɔtɔ naxan xili Xanɔki. Kayini yi taan ti na yi. A yi a diin xili sa na taan xun ma.
\p
\v 18 Xanɔki nan Yiradi sɔtɔ. Yiradi yi Mehuyayɛli sɔtɔ. Mehuyayɛli yi Metusayɛli sɔtɔ. Metusayɛli yi Lameki sɔtɔ. 
\v 19 Lameki yi ɲaxalan firin tongo. Kedenna xili Ada. Boden xili Sila. 
\v 20 Ada yi Yabali sɔtɔ. Yabali, xuruse rabane nun bubu kanne baba nan yi a ra. 
\v 21 Yabali xunyɛn xili Yubali. Yubali, konden maxane nun xulen fene baba nan yi a ra.
\p
\v 22 Sila fan yi diin sɔtɔ. A xili Tubali-Kayini. A tan, xabun nan yi a ra. A yi waliseen sifan birin nafalama sulan na, e nun wurena. Tubali-Kayini xunyɛn ɲaxalanmaan yi xili Nama.
\p
\v 23 Lameki yi a fala a ɲaxanle xa, a naxa, “Ada nun Sila, ɛ tuli mati. Lameki a ɲaxanle, ɛ ɛ tuli mati n ma falan na. N bata xɛmɛna nde faxa n gbeen ɲɔxɔn na. N bata na banxulanna faxa bayo a bata n maxɔlɔ. 
\v 24 Xa Kayini daxa a gbeen ɲɔxɔ dɔxɔɲa ma solofere, Lameki a gbeen ɲɔxɔma nɛn dɔxɔɲa ma tonge solofere e nun solofere.”
\p
\v 25 Adama yi a ɲaxanla kolon ɲaxanla ra. A yi diin sɔtɔ naxan yi xili Seti. A na xili sa bayo Ala bata a diin Habila ɲɔxɔ so a yii Kayini naxan faxa.\f + \fr 4.25\fr* \fk Seti \fk*maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “A bata a fi.”\f* 
\v 26 Seti fan yi diin sɔtɔ naxan xili Enosi. Na waxatini, muxune yi Alatala xinla binya fɔlɔ.
\c 5
\s Adama han Nuhan
\r Taruxune Singen 1.1-4
\p
\v 1 Adama bɔnsɔnna taruxun ni ito ra. Ala to Adama da, a a findi a yɛtɛ maligan na, 
\v 2 a e da xɛmɛn nun ɲaxanla. A e baraka. A e xili sa “Adamana.” 
\v 3 Adama to fori ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge saxan, a yi diin sɔtɔ a yɛtɛ maligan na naxan maso a ra. A yi a xili sa Seti. 
\v 4 Seti bari xanbini, Adama yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 5 Adama a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ tonge saxan. Na xanbi ra, a yi faxa. 
\v 6 Seti to bu ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ suulun, a yi Enosi bari. 
\v 7 Enosi bari xanbini, Seti yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ ɲɛɛ solofere. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 8 Seti a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ fu nun firin. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 9 Enosi to bu ɲɛɛ tonge solomanaanin, a yi Kenan bari. 
\v 10 Kenan bari xanbini, Enosi yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ ɲɛɛ fu nun suulun. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 11 Enosi a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ suulun. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 12 Kenan to bu ɲɛɛ tonge solofere, a yi Mahalaleli bari. 
\v 13 Mahalaleli bari xanbini, Kenan yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ ɲɛɛ tonge naanin. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 14 Kenan ma siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ fu. Na xanbi ra, a yi faxa. 
\v 15 Mahalaleli to bu ɲɛɛ tonge sennin e nun suulun, a yi Yarɛdi bari. 
\v 16 Yarɛdi bari xanbini, Mahalaleli yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ ɲɛɛ tonge saxan. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 17 Mahalaleli a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ ɲɛɛ tonge solomanaanin ɲɛɛ suulun. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 18 Yarɛdi to bu ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge sennin e nun firin, a yi Xenɔki bari. 
\v 19 Xenɔki bari xanbini, Yarɛdi yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solomasɛxɛ. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 20 Yarɛdi a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ tonge sennin e nun firin. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 21 Xenɔki to bu ɲɛɛ tonge sennin ɲɛɛ suulun, a yi Matusela bari. 
\v 22 Matusela bari xanbini, Xenɔki yi bira Ala fɔxɔ ra ɲɛɛ kɛmɛ saxan. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 23 Xenɔki a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ saxan ɲɛɛ tonge sennin e nun suulun. 
\v 24 Xenɔki yi sigan tima e nun Ala. Na xanbi ra, a mi lu na sɔnɔn, bayo Ala bata a xali, a mi faxa.
\p
\v 25 Matusela to bu ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ ɲɛɛ solofere, a yi Lameki bari. 
\v 26 Lameki bari xanbini, Matusela yi bu ɲɛɛ kɛmɛ solofere ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ e nun firin. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 27 Matusela a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ tonge sennin e nun solomanaanin. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 28 Lameki to bu ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ e nun firin, a yi diin sɔtɔ. 
\v 29 A yi a xili sa Nuhan. A yi a fala, a naxa, “A tan nan a ligama en ɲinan en ma tɔrɔn nun en ma wanla ra, bayo Alatala bata bɔxɔn danga.”\f + \fr 5.29\fr* \fk Nuhan\fk* maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “madɛndɛnna.”\f* 
\v 30 Nuhan bari xanbini, Lameki yi bu ɲɛɛ kɛmɛ suulun ɲɛɛ tonge solomanaanin ɲɛɛ suulun. A mɔn yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛye sɔtɔ. 
\v 31 Lameki a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solofere ɲɛɛ tonge solofere e nun solofere. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p
\v 32 Nuhan to bu ɲɛɛ kɛmɛ suulun, a yi Semi nun Xami nun Yepeti sɔtɔ.
\c 6
\s Dunuɲa kala kiina
\p
\v 1 Muxune wuya fɔlɔ bɔxɔn fari waxatin naxan yi, e yi dii tɛmɛne bari. 
\v 2 Daɲɔxɔn naxanye fata Ala konna ra, na ndee yi yabu dii tɛmɛne ra, bayo e tofan. E yi ndee yɛ matongo, e yi e findi e ɲaxanle ra.
\p
\v 3 Na xanbi ra, Alatala yi a fala, a naxa, “N mi tinɲɛ n ma Niin xa bu adaman fatini habadan, bayo daliseen na a ra. A mi danguma ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ mɔxɔɲɛn na.”
\p
\v 4 Na waxatini, e nun waxatin naxan fa na xanbi ra, Nefilimi muxu magaxuxine nan yi na dunuɲa yi. Na daɲɔxɔne nun na dii tɛmɛne nan ne barixi. E findi sofa magaxuxine nan na na waxatine yi e nun xili kanne.
\p
\v 5 Alatala yi a to adamadina ɲaxuyaan bata gbo ayi bɔxɔn fari. A miriyane findixi fe kobin nan na waxatin birin. 
\v 6 Na yi Alatala tɔrɔ han a yi nimisa adaman da feen na. Na yi a bɔɲɛn tɔrɔ. 
\v 7 Alatala yi a fala, a naxa, “Adaman birin n naxan daxi, n na birin ɲanma nɛn dunuɲa yi. Muxu ba, sube ba, bubuse ba, xɔliin naxan tuganma kore ba, n na birin naxɔrima nɛn dunuɲa yi, bayo n bata nimisa adaman da feen na.” 
\v 8 Koni, Nuhan yi rafan Alatala ma.
\p
\v 9 Nuhan bɔnsɔnna taruxun ni ito ra. Muxu tinxinxin nan yi Nuhan na na waxatini. Fɛ yo mi yi a ra. A yi biraxi Ala fɔxɔ ra. 
\v 10 Nuhan dii saxan nan sɔtɔ: Semi nun Xami nun Yepeti.
\s Nuhan yi kunkin nafala
\p
\v 11 Dunuɲa bata yi kala Ala yɛɛ ra yi. A bata yi rafe fe ɲaxin na. 
\v 12 Ala yi dunuɲa to, a kalaxi, muxun birin fe ɲaxin fɔxɔ ra. 
\v 13 Awa, Ala yi a fala Nuhan xa, a naxa, “N waxi adaman birin naxɔri feni dunuɲa yi, bayo dunuɲa bata rafe fe kobin na. N waxi adaman birin nun bɔxɔn birin kala feni. 
\v 14 Awa, i xa Goferi wudin nafala kunkin na. Konkone xa lu a kui. I dolen sa a kuiin nun a fanna ma. 
\v 15 I xa a rafala i kiini: A kuyan xa findi nɔngɔnna yɛ kɛmɛ saxan na, a yigbona tonge suulun, a yitena tonge saxan. 
\v 16 I a xunna soon nafala. A xa dangu nɔngɔnna yɛɲa ma keden na. I a dɛɛn ti a dɛxɔn ma. I xa kunkin kuini taxun dɔxɔɲa ma saxan.”
\p
\v 17 “N tan igen nadinma nɛn dunuɲa yi. A muxun birin halagi. Niimaseen birin faxama nɛn. 
\v 18 Koni n bata layirin tongo i xa. I so kunkini ito kui, i tan nun i ya diine nun i ya ɲaxanla, e nun i ya diine ɲaxanle. 
\v 19 I xa fa daliseen sifan birin firin firinna ra, a xɛmɛn nun a gilɛna alogo e xa kisi. 
\v 20 Xɔliin bɔnsɔnna birin firin firin, suben bɔnsɔnna birin firin firin, bubuseen bɔnsɔnna birin firin firin, e fama i xɔn, i yi e rakisi. 
\v 21 I xa donseen sifan birin xali kunkin kui. I xa sa a mara i tan xa e nun e fan xa.”
\p
\v 22 Nuhan yi a birin liga alo Ala a yamarixi kii naxan yi.
\c 7
\s Fufa gbeena fe
\p
\v 1 Alatala yi a fala Nuhan xa, a naxa, “So kunkin kui, i tan nun i ya denbayaan birin, bayo tinxin muxun nan i ra waxatini ito yi. 
\v 2 Sube radaxaxi yo sube radaxaxi, i xa na solofere raso kunkin kui, a xɛmɛn nun a gilɛna. Sube raharamuxi yo sube raharamuxi i xa na firin naso, a xɛmɛn nun a gilɛna. 
\v 3 Xɔliin fan sifan birin, solofere tongo, a xɛmɛn nun a gilɛna, alogo daliseen sifan birin xa lu dunuɲa yi. 
\v 4 Xi solofere na dangu, n tulen nagodoma bɔxɔn ma nɛn, soge tonge naanin, kɔɛ tonge naanin. N niimaseen naxan birin daxi, na birin halagima nɛn.” 
\v 5 Nuhan yi na birin liga Alatala a yamari naxan na.
\p
\v 6 Fufaan mini waxatin naxan yi, Nuhan ma siimayaan ɲɛɛ kɛmɛ sennin nan yi a ra. 
\v 7 Nuhan nun a diine nun a ɲaxanla nun a diine ɲaxanle yi keli igen yɛɛ ra, e yi so kunkin kui. 
\v 8 Sube radaxaxine nun sube raharamuxine, xɔline nun bubuseene, 
\v 9 a xɛmɛn nun a gilɛna, e yi siga Nuhan fɛma firin firin. E yi so kunkin kui alo Ala a yamari Nuhan ma kii naxan yi.
\p
\v 10 Xii solofere dangu xanbini, na fufaan yi din dunuɲa ra. 
\v 11 Nuhan ma siimayaan yi ɲɛɛ kɛmɛ sennin, kike firin, xi fu nun solofere. Igen naxan bɔxɔni, na yi te fɔlɔ, e nun igen naxan kore, na fan yi godo fɔlɔ. 
\v 12 Tulen yi fa bɔxɔn ma soge tonge naanin, kɔɛ tonge naanin.
\p
\v 13 Na lɔxɔ yɛtɛni, Nuhan nun a diine, Semi nun Xami nun Yepeti e nun a ɲaxanla nun a dii saxanne ɲaxanle, ne birin yi so kunkin kui. 
\v 14 Burunna suben bɔnsɔnna birin nun xuruseen bɔnsɔnna birin nun bubuseen bɔnsɔnna birin nun xɔliin bɔnsɔnna birin, e yi so kunkin kui. 
\v 15 Daliseen birin naxan yengima, a firin firin, e yi fa Nuhan fɛma. E yi so kunkin kui. 
\v 16 Niimaseen birin, a xɛmɛn nun a gilɛna, e yi so kunkin kui alo Ala a yamari Nuhan ma kii naxan yi. Na xanbi ra, Alatala yi dɛɛn balan.
\p
\v 17 Xi tonge naanin fufaan yi mini. A yi kunkini te. 
\v 18 Igen to gbo bɔxɔn ma, kunkin yi dɔxɔ igen fari. 
\v 19 Igen yi te han a yi sa geyaan birin xun ma dunuɲa yi. 
\v 20 Igen yi sa geyane xun ma han nɔngɔnna yɛ fu nun naanin. 
\v 21 Niimaseen naxanye birin yi dunuɲa yi, ne birin yi halagi: xɔli yo, xuruse yo, burunna sube yo, bubuse yo, e nun adamadiin birin. 
\v 22 Niimaseen naxanye birin yi xaren na, naxanye yengima, ne birin yi halagi. 
\v 23 Niimaseen naxanye yi bɔxɔ xɔnna ma, na birin yi raxɔri: adamadiine nun subene nun bubuseene e nun xɔline, fɔ Nuhan kedenna, e nun naxanye yi a fɛma kunkin kui. 
\v 24 Fufaan yi din dunuɲa ra xii kɛmɛ xii tonge suulun.
\c 8
\s Fufaan ɲan fena
\p
\v 1 Koni Ala yi a xaxili lu Nuhan xɔn ma, e nun burunna subene, e nun xuruseen naxanye yi a fɛma kunkin kui. Ala yi foyen nafa dunuɲa yi. Igen yi godo fɔlɔ. 
\v 2 Igen naxan yi kelima bɔxɔn bun ma, na yi dan. Igen naxan yi kelima kore, na fan yi dan. 
\v 3 Lɔxɔ yo lɔxɔ fɔ nde ba igen na. Xii kɛmɛ xii tongo suulunna bun ma, igen yi yelin godɛ. 
\v 4 Kike soloferen xii fu nun soloferedeni, kunkin yi dɔxɔ geyaan fari, naxan xili Ararati. 
\v 5 Igen yi lu godɛ han kike fudeni. Kike fuden xii singe lɔxɔni, geyane xunne yi mini kɛnɛnni.
\p
\v 6 Xii tonge naanin dangu xanbini, Nuhan yi kunkin foye soden nabi, a bata yi naxan nafala a ma. 
\v 7 A yi xaxaan beɲin. Na yi a firifiri, han igen yi yelin godɛ. 
\v 8 Nuhan mɔn yi ganban beɲin, a xa sa igen mato xa a bata godo. 
\v 9 Koni na ganban mi san tide to, bayo igen yi dinxi dunuɲa birin na. A yi xɛtɛ Nuhan ma kunkin kui. Nuhan yi ganban suxu a yiin na, a a raso kunkin kui.
\p
\v 10 A yi a mamɛ han xii solofere. A mɔn yi ganban beɲin a firindeni. 
\v 11 Ɲinbanna ra ganban yi xɛtɛ Nuhan ma, oliwi wudi binla ɲɔxɔnde xinden suxi a dɛɛ ra. Awa, Nuhan yi a kolon a igen bata ba dunuɲa xun ma. 
\v 12 A mɔn yi a mamɛ xi solofere. A mɔn yi ganban beɲin, koni ganban mi xɛtɛ a ma.
\p
\v 13 Nuhan ma siimayaan to siga ɲɛɛ kɛmɛ sennin ɲɛɛ keden, kike keden, xi keden, fufaan yi ɲan dunuɲa yi. Nuhan to kunkin xunna ba, a yi a to bɔxɔn maxaraxi. 
\v 14 Kike firin xi mɔxɔɲɛn nun solofere to dangu, bɔxɔn yi xara gben! 
\v 15 Ala yi a fala Nuhan xa, a naxa, 
\v 16 “Ɛ mini kunkin kui, i tan nun i ya ɲaxanla nun i ya diine, e nun i ya diine ɲaxanle. 
\v 17 I xa niimaseen birin namini kunkin kui: xɔline nun subene e nun bubuseene, alogo e xa wuya, e xa yiriwa dunuɲa yi.” 
\v 18 Awa, Nuhan yi mini, e nun a diine nun a ɲaxanla nun a diine ɲaxanle. 
\v 19 Subene fan yi mini e nun bubuseene nun xɔline. Niimaseen birin, bɔnsɔn yo bɔnsɔn, e mini e danna.
\p
\v 20 Na xanbi ra, Nuhan yi saraxa ganden nafala Alatala xinli. A yi sube radaxaxina ndee tongo e nun xɔli radaxaxina ndee. A yi ne ba saraxan na, ne yi sa tɛɛni. 
\v 21 Tutun to te, Alatala yi na gan xirin mɛ. A yi rafan a ma. A yi a fala a bɔɲɛni, a naxa, “N mi bɔxɔn dangama sɔnɔn adamana fe ra, bayo n na a kolon adama bɔɲɛn mi fan xabu a dii ɲɔrɛya waxatini. N mi niimaseen birin halagima sɔnɔn alo n na singen liga kii naxan yi. 
\v 22 Fanni bɔxɔn daxi, xɛɛ bi waxatin nun se xaba waxatina, xunbenla nun kuye wolonna, soge furen nun ɲɛmɛna, yanyin nun kɔɛna, ne waxatine mi fa bama e kiini sɔnɔn.”
\c 9
\s Ala yi a layiri tongo Nuhan xa
\p
\v 1 Na xanbi ra, Ala yi barakan sa Nuhan nun a diine fe yi. A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ xa diin bari, ɛ xa wuya, ɛ xa bɔxɔn nafe. 
\v 2 Suben birin gaxuma ɛ yɛɛ ra nɛn naxanye bɔxɔn ma, xɔliin naxanye birin kore, bubuseen birin, yɛxɛn naxan birin baani, ɛ luma nɛn ne birin xun na. 
\v 3 Niimaseen naxan birin yengima e findima nɛn ɛ balon na. N sansine so ɛ yii kii naxan yi a singeni, iki n bata niimaseen birin fan so ɛ yii na kiini.”
\p
\v 4 “Koni ɛ nama sube yifaxin don bayo a niin wunla a yi. 
\v 5 Ɛ dɛntɛgɛn sama n xa niin wunla nan ma fe ra. Suben fan dɛntɛgɛn sama n xa niin wunla nan ma fe ra. Adaman dɛntɛgɛn sama n xa nɛn a adaman boden niin wunla a fe ra. 
\v 6 Muxun naxan muxun niin bama, muxun nan a fan niin bama, bayo Ala bata adaman da a misaala ra. 
\v 7 Ɛ xa diin bari, ɛ xa wuya, ɛ xa bɔxɔn nafe ɛ yi yiriwa ayi.”
\p
\v 8 Na xanbi ra, Ala yi a fala Nuhan xa e nun a diine, 
\v 9 a naxa, “N yɛtɛɛn bata layirin tongo ɛ xa e nun ɛ mamandenne, 
\v 10 e nun niimaseen naxan birin yi ɛ fɛma kunkin kui: xɔline nun xuruseene nun burunna subene e nun niimaseen naxan birin dunuɲa yi. 
\v 11 N bata layirin tongo ɛ xa: fufaan mi niin birin bama sɔnɔn. Fufaan mi dunuɲa birin kalama sɔnɔn.” 
\v 12 Ala yi a fala, a naxa, “N bata layirin tongo ɛ nun ɛ mamandenne xa e nun niimaseen birin xa. 
\v 13 N sengunna yitama nɛn koren ma, naxan findima layirin taxamasenna ra n tan nun bɔxɔn tagi. 
\v 14 N na tulen sa koren ma, sengunna minima nɛn. 
\v 15 Na waxatini na layirina fe rabirama n ma nɛn, n layirin naxan tongoxi ɛ xa e nun niimaseen birin xa. N mi niin birin bama dunuɲa yi fufaan na sɔnɔn. 
\v 16 Sengunna na mini koren ma, n na a to, na layirina fe rabirama n ma nɛn, layirin naxan luma habadan, n layirin naxan tongoxi ɛ xa e nun niimaseen birin xa naxanye dunuɲa yi.”
\p
\v 17 Awa, Ala yi a fala Nuhan xa, a naxa, “Sengunni ito findixi layiri taxamasenna nan na, n nun niimaseen birin tagi dunuɲa yi.”
\p
\v 18 Nuhan ma diin naxanye mini kunkin kui, e xili Semi nun Xami nun Yepeti. Kanan kaane baba nan yi Xami ra. 
\v 19 Muxun naxan birin wuyaxi dunuɲa yi, a kelixi Nuhan ma dii saxanne nin.
\s Nuhan yi dangan ti
\p
\v 20 Nuhan xɛɛ rawanla nan yi a ra. A yi manpa binla sansiin si langan kui.\f + \fr 9.20 \fr*\ft Wudi binla nde na yi, mɛn kaane naxanye sima, e yi naxanye bogi yitɔnma alo manpana e gbee kiini.\ft*\f* 
\v 21 Na sansiin to bogi, Nuhan yi manpaan nafala, a yi a min, a xunna yi keli. A yi a sa bubun kui a magenla ra. 
\v 22 Xami, Kanan kaane baba yi a baba magenla to. A yi na fala a tadane xa. 
\v 23 Semi nun Yepeti yi dugin tongo, e yi siga e xanbiramaan na. E yi dugin sa e baba fari, koni e mi e baba magenla to.
\p
\v 24 Nuhan xunna to dɔxɔ, a keli, a yi a kolon a bolokada naxan ligaxi a ra. 
\v 25 Nuhan yi a fala, a naxa, “N bata Kanan\f + \fr 9.29\fr* Nuhan a mamandenna \fk Kanan\fk* nan danga. A mi a dii yo danga. Semi yixɛtɛna nde Yaxuba yixɛtɛne nan Kanan yixɛtɛne raxɔri Isirayila bɔxɔni, na yi findi dangan bunna ra. Na yɛngɛna fe sɛbɛxi Yosuwe kitabu yiren kui. A mi sɛbɛxi yire yo yi fa fala Kanan yixɛtɛne siga nɛn fati fɔrɛ bɔxɔni. A yixɛtɛ dando naxanye luxi e nii ra yɛngɛn xanbi ra, ne yi basan Yaxuba yixɛtɛne ra han Kanan muxu yo mi lu. Yanyina nde fati fɔrɛne fe sɛbɛxi Dunuɲa Fɔlɔn 10.6 kui.\f* danga. A findima konyi dɔnxɛn nan na a tadane xa.” 
\v 26 A mɔn yi a fala, a naxa, “N bata barikan bira Alatala xa, Semi a Ala. Kanan xa findi Semi a konyin na. 
\v 27 Ala xa Yepeti a bɔxɔn gbo ayi. Yepeti xa lu Semi a bubun kui. Kanan xa findi Yepeti a konyin na.”
\p
\v 28 Fufaan ɲan xanbini, Nuhan yi ɲɛɛ kɛmɛ saxan ɲɛɛ tonge suulun sɔtɔ. 
\v 29 Nuhan ma siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ solomanaanin ɲɛɛ tonge suulun. Na xanbi ra, a yi faxa.
\p Nuhan ma diine, Semi nun Xami nun Yepeti a taruxun nan na ra.
\c 10
\s Semi nun Xami nun Yepeti yixɛtɛne
\r Taruxune Singen 1.5-23
\p
\v 1 Nuhan ma diine bɔnsɔnne taruxun ni i ra, Semi nun Xami nun Yepeti naxanye diine bari fufaan dangu xanbini.
\p
\v 2 Yepeti a diine xinle ni itoe ra: Gomɛrɛ nun Magogo nun Madayi nun Yawani nun Tubali nun Mesɛki e nun Tirasi.
\p
\v 3 Gomɛrɛ a diine xinle ni itoe ra: Asikenasi nun Rifati nun Togarama.
\p
\v 4 Yawani a diine xinle ni itoe ra: Elisaha nun Tarasisi nun Sipiri nun Rodanimi. 
\v 5 Muxuni itoe diine yi dɔxɔ fɔxɔ igen dɛ. E na siga dɛnaxan yi, e xabilayaan fɔlɔ mɛnni. Na xabilane yi findi siya gbɛtɛne ra, birin nun e kon xuina.
\p
\v 6 Xami a diine xinle ni itoe ra: Kusi\f + \fr 10.6\fr* Muxune laxi a ra a \fk Kusi\fk* yixɛtɛna nde siga nɛn fati fɔrɛne bɔxɔni. Yanyina nde fati fɔrɛne benban findɛ a yixɛtɛna nde ra. A fe mɔn sɛbɛxi Yatɛne 12.1 nun Esayi 20 nun Sofoni 3.10 kui e nun yire wuyaxi gbɛtɛ. Nuhan Kusi xunyɛ \fk Kanan\fk* nan danga. Na feen sɛbɛxi Dunuɲa Fɔlɔn 9.25 kui.\f* nun Misiran nun Puti nun Kanan.
\p
\v 7 Kusi a diine xinle ni itoe ra: Sɛba nun Xawila nun Sabata nun Raama nun Sabiteka.
\p Raama a diine xinle ni itoe ra: Saba e nun Dedan.
\p
\v 8 Kusi fan diin sɔtɔ nɛn naxan xili Nimirodi. Na findi yɛngɛso gbeen nan na dunuɲa yi. 
\v 9 Nimirodi fan, donso gbeen nan yi a ra Alatala yɛɛ ra yi. Nanara, muxune a falama, e naxa, “I luxi alo Nimirodi, donso gbeen nan yi a ra Alatala yɛɛ ra yi.” 
\v 10 A mangayaan liga nɛn taani itoe ma singen: Babilɔn nun Ereki nun Akadi nun Kalene taan naxan Sinari bɔxɔni. 
\v 11 A yi keli Sinari yi, a yi siga Asiriya bɔxɔni. Mɛnni, a yi taane ti naxanye xili Niniwa nun Rehoboti nun Iri nun Kala 
\v 12 e nun Resen, taa gbeen naxan Niniwa nun Kala tagi.
\p
\v 13 Misiran yi findi muxuni itoe benban na: Ludu kaane nun Anami kaane nun Lehaba kaane nun Nafatu kaane 
\v 14 nun Patirusu kaane nun Kasaluxu kaane, Filisitine keli dɛnaxan yi, e nun Kafatoro kaane.
\p
\v 15 Kanan yi findi muxuni itoe baba ra: Sidɔn, a dii singena, e nun Xitine 
\v 16 nun Yebusune nun Amorine nun Girigasane 
\v 17 nun Xiwine nun Arakane nun Sini kaane 
\v 18 nun Arawada kaane nun Sɛmara kaane nun Xamata kaane.
\p Na xanbi ra, Kanan bɔnsɔnne birin yi xuya ayi. 
\v 19 Kanan bɔxɔn naninna yi kelixi Sidɔn han sa dɔxɔ Gerari taan na, a yi siga han Gasa, a yi dangu Sodoma nun Gomora nun Adamaha nun Seboyimi yi, han sa dɔxɔ Lasa ra.
\p
\v 20 Xami a muxune ni itoe ra, fata e bɔnsɔnna nun e xuiin na e nun e bɔxɔne, e nun e siyane.
\p
\v 21 Semi, Yepeti tada fan yi diine sɔtɔ. Semi findi Eberi a diine benban nan na.
\p
\v 22 Semi a diine xinle ni itoe ra: Elan nun Asuri nun Arapaxadi nun Ludu e nun Arami.
\p
\v 23 Arami a diine xinle ni itoe ra: Yusu nun Xulu nun Geteri e nun Mesɛki.
\p
\v 24 Arapaxadi yi Selaxa sɔtɔ. Selaxa yi Eberi sɔtɔ.
\p
\v 25 Eberi yi dii firin sɔtɔ. Keden xili Pɛlɛgi\f + \fr 10.25\fr* \fk Pɛlɛgi\fk* bunna nɛɛn fa fala “Mayitaxunna.”\f* bayo dunuɲa yitaxun a waxatin nin. A xunyɛn xili Yokatan. 
\v 26 Yokatan ma diine xinle ni itoe ra: Alomodadi nun Selefa nun Xasaramaweti nun Yera 
\v 27 nun Hadoran nun Yusali nun Dikila 
\v 28 nun Obala nun Abimayele nun Saba 
\v 29 nun Ofiri nun Xawila nun Yobabo. Ne birin baba nan yi Yokatan na. 
\v 30 E bɔxɔn yi kelixi Mesa sa dɔxɔ han Sefare, naxan geyaan sogeteden binni.
\p
\v 31 Semi a diine ni i ra, fata e bɔnsɔnne nun e xuine nun e bɔxɔne nun e siyane ra.
\p
\v 32 Nuhan ma diine bɔnsɔnne nan ne ra e siyane yɛɛn ma. Fufaan dangu xanbini, bɔnsɔnni itoe yi findi siyane birin na dunuɲa yi.
\c 11
\s Xuine yitaxun fena
\p
\v 1 Na waxatini, dunuɲa birin yi xui keden nan falama. 
\v 2 Muxuna ndee to siga sogeteden binni, e yi dɔxɔ Sinari lanbanni. 
\v 3 E yi a fala e bode xa, e naxa, “En siga, en xa bitikidin bɔnbɔ, en xa a gan.” E yi bitikidine dɔxɔ gɛmɛne ɲɔxɔni. E yi dolen findi bitikidi\f + \fr 11.3\fr* \fk Bitikidin\fk* mɔn falama yirena nde yi fa fala “\fk Birikidina\fk*.”\f* dɔxɔ seen na. 
\v 4 Na xanbi ra, e yi a fala, e naxa, “En siga, en xa taan ti en yɛtɛ xa, e nun sanganso gbeen naxan tema han kore, alogo en xinla xa gbo ayi. Nanara, en nama xuya ayi dunuɲa xun xɔn.”
\p
\v 5 Koni Alatala yi godo na taan nun sanganso gbeen matodeni muxune naxan ti. 
\v 6 Alatala yi a fala, a naxa, “Muxuni itoe, naxanye siya keden, xui keden a ra, xa ne bata wanli ito fɔlɔ, wanla birin e waxi naxan kɛ feni sɔnɔn, e na ligama nɛn. 
\v 7 En siga, en godo e xuiin basandeni alogo e nama e bode xuiin mɛ.” 
\v 8 Alatala yi e raxuya ayi. Na taan ti feen yi dan. 
\v 9 Na yiren yi xili Babeli,\f + \fr 11.9\fr* \fk Babeli\fk* maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn fa fala “Mayibasanna.”\f* bayo Alatala bata dunuɲa xuine basan e bode ra na yi. Fɔlɔ mɛnni, Alatala yi e raxuya ayi dunuɲa birin ma.
\s Semi han Tera
\r Taruxune Singen 1.24-27
\p
\v 10 Semi bɔnsɔnna taruxun ni i ra.
\p Fufaan dangu ɲɛɛn firinna, Semi a siimayaan yi ɲɛɛ kɛmɛ sɔtɔ. A yi a diin sɔtɔ naxan xili Arapaxadi. 
\v 11 Arapaxadi bari xanbini, Semi mɔn yi ɲɛɛ kɛmɛ suulun sɔtɔ. A yi dii xɛmɛne nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 12 Arapaxadi to ɲɛɛ tonge suulun nun suulun sɔtɔ, a yi Selaxa bari. 
\v 13 A to Selaxa sɔtɔ, Arapaxadi yi bu ɲɛɛ kɛmɛ naanin ɲɛɛ saxan. A yi dii xɛmɛne nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 14 Selaxa to ɲɛɛ tonge saxan sɔtɔ, a yi Eberi bari. 
\v 15 A to Eberi sɔtɔ, Selaxa yi bu ɲɛɛ kɛmɛ naanin ɲɛɛ saxan. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 16 Eberi to ɲɛɛ tonge saxan e nun naanin sɔtɔ, a yi Pɛlɛgi bari. 
\v 17 A to Pɛlɛgi sɔtɔ, Eberi yi bu ɲɛɛ kɛmɛ naanin ɲɛɛ tonge saxan. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 18 Pɛlɛgi to ɲɛɛ tonge saxan sɔtɔ, a yi Rewu bari. 
\v 19 A to Rewu sɔtɔ, Pɛlɛgi yi bu ɲɛɛ kɛmɛ firin ɲɛɛ solomanaanin. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 20 Rewu to ɲɛɛ tonge saxan nun firin sɔtɔ, a yi Serugu bari. 
\v 21 A to Serugu sɔtɔ, Rewu yi bu ɲɛɛ kɛmɛ firin ɲɛɛ solofere. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 22 Serugu to ɲɛɛ tonge saxan sɔtɔ, a yi Nahori bari. 
\v 23 A to Nahori sɔtɔ, Serugu yi bu ɲɛɛ kɛmɛ firin. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 24 Nahori to ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun solomanaanin sɔtɔ, a yi Tera bari. 
\v 25 A to Tera sɔtɔ, Nahori yi bu ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ fu nun solomanaanin. A yi dii xɛmɛn nun dii tɛmɛ gbɛtɛne sɔtɔ.
\p
\v 26 Tera to ɲɛɛ tonge solofere sɔtɔ, a yi Iburama nun Nahori nun Haran bari.
\s Tera a denbayana
\p
\v 27 Tera bɔnsɔnna taruxun ni i ra.
\p Tera yi Iburama nun Nahori nun Haran bari. Haran yi Loti bari. 
\v 28 Benun Tera xa faxa, a diin Haran yi faxa Yuru taani Babilɔn bɔxɔni, a barixi dɛnaxan yi. 
\v 29 Iburama nun Nahori yi ɲaxanle futu. Iburama ɲaxanla yi xili Sarayi. Nahori a ɲaxanla xili Milika. Milika baba nan yi Haran na. Haran dii firin nan sɔtɔ, Milika nun Isika. 
\v 30 Gbantan nan yi Sarayi ra. Dii yo mi yi a yii.
\p
\v 31 Tera yi a denbayaan xali, a dii Iburama, e nun a mamandenna Loti, Haran ma diina, e nun a mamandenna Sarayi, Iburamaa ɲaxanla. E birin yi keli Yuru taani Babilɔn bɔxɔni alogo e xa siga Kanan bɔxɔni. Koni e to Xarani taan li, e yi dɔxɔ mɛnni.
\p
\v 32 Tera yi bu ɲɛɛ kɛmɛ firin ɲɛɛ suulun. A yi faxa Xarani yi.
\c 12
\s Ala yi Iburama xili
\p
\v 1 Alatala yi a fala Iburama xa, a naxa, “Keli i ya yamanan nun i xabilan nun i babaa genli. I siga na yamanani n naxan yitama i ra. 
\v 2 N ni i findima siya gbeen na nɛn. N na i barakama nɛn, n ni i findi xili kanna ra. Muxune fan duban sɔtɔma nɛn i tan barakani. 
\v 3 Naxan na duba i xa, n fan na kanna barakama nɛn. Naxan na i danga, n fan dangan nagidima na kanna ma nɛn. Dunuɲa xabilane birin duban sɔtɔma nɛn i tan barakani.”
\p
\v 4 Awa, a siin ɲɛɛ tonge solofere e nun suulunna sɔtɔ waxatin naxan yi, Iburama yi keli Xarani yi alo Alatala a yitaxi a ra kii naxan yi. Loti fan yi siga Iburama fɔxɔ ra. 
\v 5 A yi a ɲaxanla Sarayi nun a xunyɛna dii Loti nun a sɔtɔ seen birin, e nun muxune a naxanye sɔtɔxi Xarani yi, a yi ne birin xali. E yi siga Kanan bɔxɔni.
\p
\v 6 Iburama yi dangu bɔxɔn na han a sa wudi bili gbeen li dɛnaxan yi xili Morɛ, Siken bɔxɔni. Na waxatini, Kanan kaane yi dɔxi mɛnni nun. 
\v 7 Koni Alatala yi a yɛtɛ yita Iburama ra. A yi a fala, a naxa, “N bɔxɔni ito nan fima i yixɛtɛne ma.” Awa, Iburama yi saraxa ganden nafala Alatala xa naxan a yɛtɛ yitaxi a ra. 
\v 8 A yi keli mɛnni, a siga geyaan ma, geyaan naxan Betɛli sogeteden binni. A yi bubun ti mɛnni. Betɛli taan yi lu a sogegododeni. Ayi taan yi lu a sogetedeni. A yi saraxa ganden nafala Alatala xa mɛnni. A yi Alatala maxandi a xinla ra. 
\v 9 Na xanbi ra, a yi siga Negewi tonbonna binni.
\s Iburama yi siga Misiran yi
\p
\v 10 Na waxatini, fitina kamɛn yi so bɔxɔni. Awa, Iburama yi siga Misiran bɔxɔni bayo donse yo mi yi na. 
\v 11 Benun e xa so Misiran bɔxɔni, Iburama yi a fala a ɲaxanla Sarayi xa, a naxa, “A kolon, ɲaxalan tofaɲin nan i tan na. 
\v 12 Misiran kaane na i to waxatin naxan yi, e a falama nɛn a n ma ɲaxanla nan i ra. Na xanbi ra, e n faxama nɛn, koni e mi i tan faxɛ. 
\v 13 I xa a fala e xa a n xunyɛn nan i tan na, alogo e xa kininkinin n ma i sabun na. Nayi, e mi n faxama i tan ma fe ra.”
\p
\v 14 Iburama to Misiran li, Misiran kaane yi a to, a Sarayi ɲaxalan tofaɲin nan a ra. 
\v 15 Misiran Mangana kuntigine yi ɲaxanla ito matɔxɔ Misiran Mangan xa. Misiran Mangan yi a xali a konni. 
\v 16 A yi hinan Iburama ra a ɲaxanla fe ra. Iburama yi xuruse xunxurine nun ɲingene nun sofanle nun konyine nun ɲɔgɔmɛne sɔtɔ.
\p
\v 17 Koni Alatala yi fure ɲaxin sa Misiran Mangan nun a denbayaan ma Sarayi a fe ra, Iburama ɲaxanla. 
\v 18 Nanara, Misiran Mangan yi Iburama xili. A yi a fala, a naxa, “I nanse ligaxi n na? Nanfera i mi a falaxi n xa i ya ɲaxanla nan a ra. 
\v 19 Nanfera i ya falaxi a i xunyɛn nan a ra han n tan bata a findi n ma ɲaxanla ra? Awa, hɔn, i ya ɲaxanla ni i ra. Ɛ siga!” 
\v 20 Na xanbi, Misiran Mangan yi yamarin fi a sofane ma lan Iburama a fe ma. E yi a ragbɛngbɛn e nun a ɲaxanla, e nun a yii seen birin.
\c 13
\s Iburama nun Loti
\p
\v 1 Awa, Iburama yi keli Misiran yamanani. A yi siga Negewi tonbonna mabinni e nun a ɲaxanla nun a seen birin, e nun Loti. 
\v 2 Iburama bata yi findi nafulu kanna ra nun. Xuruseene nun gbetin nun xɛmaan yi a yii. 
\v 3 A keli Negewi yi, a yi a masiga han Betɛli taani. Yirena nde yi Betɛli taan nun Ayi taan longonna ra, Iburama bubun yi tixi mɛnna nan singe yi. 
\v 4 A saraxa gande singen fan yi mɛnna nin nun. Iburama yi Alatala maxandi a xinla ra mɛnni.
\p
\v 5 Loti yi biraxi Iburama fɔxɔ ra, xuruseene nun bubune yi a fan yii nun. 
\v 6 Iburama a xuruse ganla nun Loti a xuruse ganla yi gbo na bɔxɔn xa. E mi yi nɔɛ luyɛ yire kedenni sɔnɔn. 
\v 7 Sɔnxɔ sɔnxɔn yi mini Iburama xuruse rabane nun Loti a xuruse rabane tagi. Kanan kaane nun Perisi kaane fan yi mɛnni na waxatini.
\p
\v 8 Nanara, Iburama yi a fala Loti xa, a naxa, “Sɔnxɔ sɔnxɔn nama bira en tagi e nun en ma xuruse rabane tagi, bayo en tan ngaxakedenmane nan en na. 
\v 9 Bɔxɔni ito birin i yɛɛ ra. Awa, en xa fata. Xa i siga kɔmɛnna ma, n tan yi siga yiifanna ma. Xa i siga yiifanna ma, n tan yi siga kɔmɛnna ma.”
\p
\v 10 Loti yi a yɛɛn nasiga, a yi sa Yurudɛn mɛrɛn to. Igen yi na nun a faɲin na. Benun Alatala xa Sodoma nun Gomora halagi, na bɔxɔne yi fan han Soyari binni, alo Misiran bɔxɔna, alo Alatala a nakɔ rafalaxina.\f + \fr 13.10\fr* Na feen mɔn sɛbɛxi Dunuɲa Fɔlɔn 2.8-10 kui.\f* 
\v 11 Awa, Loti yi Yurudɛn mɛrɛn sugandi a yɛtɛ xa. A yi siga sogeteden mabinni. E yi fata.
\p
\v 12 Iburama yi lu Kanan bɔxɔni. Loti yi lu Yurudɛn mɛrɛn taane tagini. A yi bubun ti Sodoma fɛma. 
\v 13 Sodoma kaane bata yi kobi ayi a gbegbe, e bata yi findi yulubi kan belebelen na Alatala yɛɛ ra yi.
\p
\v 14 Iburama nun Loti to fata, Alatala yi a fala Iburama xa, a naxa, “I yɛɛn ti sogeteden na, e nun sogegododen na, e nun yiifanna nun kɔmɛnna ma. 
\v 15 I bɔxɔn naxan birin toxi, n na a fima i ma nɛn e nun i bɔnsɔnna ma han habadan. 
\v 16 N ni i bɔnsɔnna rawuyama ayi nɛn alo gbangbanna naxan bɔxɔn ma. Xa muxun nɔɛ mɛɲɛnsinna tɛngɛ, awa, a nɔɛ nɛn i bɔnsɔnna yatɛn kolonɲɛ. 
\v 17 Keli, i bɔxɔni siga, a kuye yɛɛn nun a yigbo yɛɛna, i xa a birin mato bayo n na a fima i tan nan ma.” 
\v 18 Awa, Iburama yi bubun yiren masara. A yi dɔxɔ wudi belebelena nde mabinna ra Mamire nun Xebiron fɛma. A yi saraxa ganden nafala mɛnni Alatala xa.
\c 14
\s Iburama Loti ratanga fena
\p
\v 1 Na waxatini, Manga Amirofɛli naxan Babilɔn bɔxɔn ma yo, Manga Ariyoki naxan Elasari bɔxɔn ma yo, Manga Kɛdolama naxan Elan bɔxɔn ma yo, Manga Tidali naxan Goyin bɔxɔn ma yo, manga naaninni itoe yi layirin tongo e bode xa manga suulun ni itoe yɛngɛ feen na. 
\v 2 Na manga suulunne nan itoe ra: Bera Sodoma mangan nun Birisa Gomora mangan nun Sinabu Adamaha mangan nun Sɛmɛbɛri Seboyimi mangana e nun Bela mangana. Bela mɔn xili Soyari. 
\v 3 Manga suulunni itoe yi e malan Sidimi lanbanni, Fɔxɔ Daraan dɛnaxan yi. 
\v 4 Xabu ɲɛɛ fu nun firin manga suulunni itoe yi Manga Kɛdolama bun ma, koni a ɲɛɛ fu nun saxanden na, e yi murutɛ.
\p
\v 5 A ɲɛɛ fu nun naanindena, Manga Kɛdolama nun mangan naxanye yi a fɛma, e yi siga yɛngɛ sodeni. E yi siyani itoe birin nɔ yɛngɛni: Refa kaan naxanye yi Asatarɔti-Karinayin yi, Susi kaan naxanye yi Xami yi, Emi kaan naxanye yi Sihawe-Kiriyatayimi yi, 
\v 6 e nun Xori kaan naxanye yi geyaan ma Seyiri binni han Eli-Paran tonbonna fɛma. 
\v 7 Na xanbi e yi xɛtɛ, e yi siga En-Misapati, naxan xili Kadesi. E yi Amalɛkine nɔ e nun Amorin naxanye yi dɔxi Xasasɔn-Tamari yi.
\p
\v 8 Na waxatini, Sodoma mangan nun Gomora mangan nun Adamaha mangan nun Seboyimi mangan nun Bela mangan dɛnaxan mɔn xili Soyari, na mangane yi e malan Sidimi lanbanni manga naaninni itoe yɛngɛdeni: 
\v 9 Kɛdolama Elan mangan nun Tidali Goyin mangan nun Amirofɛli Babilɔn mangan nun Ariyoki Elasari mangana. Na manga naaninna yi manga suulunna yɛngɛ. 
\v 10 Awa, yinle yi Sidimi lanbanni, dolena e kui. Sodoma mangan nun Gomora mangan yi e gi. Yɛngɛsona ndee yi bira yinle ra. Ndee yi e gi siga geyaan fari. 
\v 11 Na manga naanin naxanye nɔɔn sɔtɔxi, ne yi nafunla nun donseene birin tongo Sodoma taan nun Gomora taani. E yi siga. 
\v 12 E yi Iburama xunyɛna dii Loti fan suxu e nun a hɛrisigɛn birin, bayo a yi dɔxi Sodoma taan kui.
\p
\v 13 Muxuna nde yi a gi, a sa na feen birin yɛba Iburama Heburu kaan xa. Na waxatini, Iburama yi dɔxi wudi bili belebelen bun ma Mamire Amorin konni. Mamire nun a ngaxakedenne, Esikoli nun Aneri, ne bata yi layirin tongo Iburama xa. 
\v 14 Iburama to a mɛ, muxune bata a xunyɛna dii xɛmɛ Loti suxu, a yi yɛngɛsone tongo, muxu kɛmɛ saxan muxu fu nun solomasɛxɛ naxanye barixi a sariyan kui, naxanye fatan yɛngɛ sodeni. E yi siga na mangane fɔxɔ ra han taan naxan xili Dan. 
\v 15 Kɔɛɛn na, Iburama yi a yɛngɛsone yitaxun, e yi na mangane ratɛrɛna yɛngɛn na. E nun a yɛngɛsone yi nɔ na mangane matuntunɲɛ han Xoba, Damasi taan kɔmɛnna ma. 
\v 16 A yi fa e hɛrisigɛn birin na, a yi fa a xunyɛna diin Loti fan na, e nun a sɔtɔ seen birin, sa ɲaxanle fari e nun yamaan birin.
\s Iburama nun Mɛlikisedeki
\p
\v 17 Iburama to xɛtɛ xunna kenla kui, keli Manga Kɛdolama yɛngɛdeni e nun mangan naxanye yi a fɛma, Sodoma mangan yi siga Iburama ralandeni Sihawe lanbanni. Mɛnna xili “Mangana Lanbanna.”
\p
\v 18 Na xanbi, Mɛlikisedeki,\f + \fr 14.18\fr* \fk Mɛlikisedeki\fk* bunna nɛɛn fa fala “Manga tinxinxina.”\f* Salemi mangan yi fa burun nun wudi bogi igen na Iburama xa alo manpana. Kore Xɔnna Ala a saraxaraliin nan yi Mɛlikisedeki ra. 
\v 19 A yi duba Iburama xa, a naxa, “Kore Xɔnna Ala naxan koren nun bɔxɔn daxi, na xa Iburama barayi. 
\v 20 Tantunna Kore Xɔnna Ala xa, naxan i yaxune rayarabixi i xa.” Na waxatini, Iburama yi a se tongoxine birin yaganna fi Mɛlikisedeki ma.
\p
\v 21 Sodoma mangan yi a fala Iburama xa, a naxa, “N ma muxune raxɛtɛ n ma, koni nafunla xa lu i tan xa.” 
\v 22 Koni Iburama yi a fala Sodoma mangan xa, a naxa, “N bata n kɔlɔ Alatala yi, Kore Xɔnna Ala naxan koren nun bɔxɔn daxi, 
\v 23 n mi sese tongɛ naxan findixi i gbeen na, hali lutidina, xa na mi a ra sankidi lutina, alogo i nama a fala sɔnɔn fa fala ‘N tan nan Iburama findi nafulu kanna ra.’ 
\v 24 N mi sese tongɛ, fɔ n ma yɛngɛsone naxan donxi e nun naxan findixi e gbeen na. Aneri nun Esikoli nun Mamire e gbeen tongoma nɛn.”
\c 15
\s Ala yi layirin tongo Iburama xa
\p
\v 1 Na xanbi, Iburama yi fe toon ti alo xiyena, Alatala yi fa a ma, a yi a fala a xa, a naxa, “Iburama i nama gaxu, n tan nan i kantanma. I saran gbeen sɔtɔma nɛn.” 
\v 2 Iburama yi a yabi, a naxa, “Marigina Alatala, i nanse ɲɛnigexi i naxan soma n yii? Bayo dii yo mi n yii. N mi dii sɔtɔxi naxan n kɛɛn tongoma fɔ n ma walikɛna, Eliyeseri Damasi kaana. 
\v 3 I mi dii yo fixi n tan ma. Nanara, n ma walikɛɛn naxan barixi n konni, na nan findima n kɛɛ tongon na.” 
\v 4 Alatala yi a yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, i ya walikɛɛn mi findima i kɛɛ tongon na de! I bari diin yatin nan fama findideni i kɛɛ tongon na.” 
\v 5 Ala yi Iburama ramini a bubun bun ma, a yi a fala a xa, a naxa, “I yɛɛn nate kore. I sarene tɛngɛ xa i nɔɛ a yatɛn kolonɲɛ.” A mɔn yi a fala a xa, a naxa, “I ne toxi kii naxan yi kuyen ma, i bɔnsɔnna fan wuyama ayi na kiini nɛn, i mi nɔɛ a yatɛn kolonɲɛ.”
\p
\v 6 Iburama yi dɛnkɛlɛya Alatala ma, Ala fan yi na yatɛ tinxinna ra a xa. 
\v 7 Ala yi a fala a xa, a naxa, “N tan nan Alatala ra naxan i raminixi Yuru taani Babilɔn bɔxɔni. N na i xali bɔxɔn ma n dɛnaxan fima i ma.” 
\v 8 Iburama yi a maxɔdin, a naxa, “Marigina Alatala, n na a kolonma di, fa fala n fama na bɔxɔn sɔtɔdeni nɛn?”
\s Alatala layirin xidi fena
\p
\v 9 Ala yi a fala a xa, a naxa, “Fa ɲinge gilɛn nun sii gilɛn na, e nun yɛxɛɛ kontonna naxanye bata ɲɛɛ saxan saxan ti, e nun ganba gilɛn nun kolokonde diina. I yi e fi n ma.” 
\v 10 Iburama yi fa na subene ra. A yi ɲingen nun sii gilɛn nun yɛxɛɛ kontonni sɛnsɛn a tagi. A yi na sube dungine sa e dan na, koni a mi xɔline tan yixaba. 
\v 11 Sɛgɛne yi fa, e godo na sube faxaxine ma. Iburama yi e birin kedi. 
\v 12 Sogen godomatɔna, xixɔnla yi Iburama suxu kati! Kuyen yi yidimi, dimi magaxuxin yi so.
\p
\v 13 Ala yi a fala a xa, a naxa, “A kolon yati, i bɔnsɔnna dɔxɔma nɛn yamana gbɛtɛ yi, e konna mi dɛnaxan na. E findima nɛn konyin na na bɔxɔni. E fe xɔlɛn siyaan birin sɔtɔma nɛn ɲɛɛ kɛmɛ naaninna bun ma muxu yiini. 
\v 14 Koni e na lu siyaan naxan bun konyiyani, n na makitima nɛn. Na xanbi ra, e nɛɛn minima na yamanani, e se faɲin gbegbe xalima nɛn. 
\v 15 I tan fama nɛn bɔɲɛ xunbenla sɔtɔdeni, i mɔn siimaya xunkuyen sɔtɔma nɛn, han i sa laxiraya waxatin naxan yi. 
\v 16 I yixɛtɛn naaninden xɛtɛma nɛn na bɔxɔni, bayo fɔ Amorine e hakɛn na gbo ayi waxatin naxan yi.”
\p
\v 17 Sogen to godo, dimin yi so. Na waxatini tɛɛ kɔ seen naxan yi tutin naminima e nun tɛɛ dɛgɛna, a yi dangu sube dungine saden tagi. 
\v 18 Taxamasenna nan na ra, Alatala yi layirin naxan tongoxi a tan nun Iburama tagi na lɔxɔ yɛtɛni. A yi a fala a xa, a naxa, “N bata yamanani ito fi i bɔnsɔnna ma, keli Misiran baan ma han sa dɔxɔ Efirati baa belebelen na.” 
\v 19 Siya dɔxɔ wuyaxin nan yi na: Kenine nun Kenisine nun Kadimonne 
\v 20 nun Xitine nun Perisine nun Refane 
\v 21 nun Amorine nun Kanan kaane nun Girigasane e nun Yebusu kaane.
\c 16
\s Sumayila bari lɔxɔna
\p
\v 1 Sarayi, Iburama a ɲaxanla munma yi dii yo bari a xa. Konyi gilɛ Misiran kaana nde yi walima a yii naxan yi xili Hagara. 
\v 2 Sarayi yi a fala a xɛmɛn xa, a naxa, “I bata a to, Alatala mi dii bari feen nagidixi n tan ma. Koni yanyina nde n nɔɛ diin sɔtɛ i xa nɛn n ma konyi gilɛn sabun na. Ɛ birin nan lan ɛ xa xi to.” Iburama yi tin Sarayi a falan ma a naxan falaxi a xa. 
\v 3 Sarayi yi a konyi gilɛn Hagara Misiran kaan tongo, a yi a so a xɛmɛna Iburama yii, a xa findi a ɲaxanla ra. Iburama bata yi ɲɛɛ fu ti Kanan bɔxɔn ma.
\p
\v 4 Iburama nun Hagara yi xi yire kedenni, Hagara yi fudikan. Hagara to la a ra fa fala a bata fudikan, a yi yo a kanna ma, a yi a mato a kobin na. 
\v 5 Sarayi yi a fala Iburama xa, a naxa, “Konbini ito, n na raxɛtɛma i tan nan ma Hagara naxan saxi n fari! Bayo, n tan nan n ma konyi gilɛn fixi i ma a xa findi i ya ɲaxanla ra. Xabu a la a ra a fudikanna na a ra, a fa fe kobin nan tun yilanma n na. Alatala xa en tan firinna makiti.” 
\v 6 Iburama yi a ɲaxanla yabi, a naxa, “I ya konyi gilɛn nan a ra. A walima i tan nan yii. I waxi feen naxan birin xɔn ma, a birin liga a ra.” Na waxatini, Sarayi fe kobin birin naxan nafan a ma, a yi a liga Hagara ra. Hagara yi a gi a bun.
\p
\v 7 Alatalaa malekan yi naralan Hagara ra xude xunna fɛma Suru kiraan xɔn ma tonbon yireni. 
\v 8 Malekan yi Hagara maxɔdin, a naxa, “Sarayi a konyi gilɛn Hagara, i kelixi minɛn yi? I sigama minɛn yi?” Hagara yi malekan yabi, a naxa, “N nan n gixi n kanna nan bun ma.” 
\v 9 Alatalaa malekan yi a fala Hagara xa, a naxa, “I mɔn xa xɛtɛ i kelixi dɛnaxan yi. I mɔn xa i xuru a ma.” 
\v 10 Alatala a malekan yi a fala a xa, a naxa, “N fama bɔnsɔn wuyaxi fideni nɛn i ma, i mi nɔɛ naxan yatɛn kolonɲɛ.” 
\v 11 Alatalaa malekan mɔn yi a fala a xa, a naxa, “I fudikanna na a ra iki. I fama diin sɔtɔdeni. I na diin xili sama nɛn Sumayila.\f + \fr 16.11\fr* \fk Sumayila\fk* bunna nɛɛn fa fala “Ala fe mɛma.”\f* Bayo Ala bata i ya tɔrɔ xuiin mɛ marayarabin naxan sama i fari. 
\v 12 I ya diin luma nɛn alo burunna sofanla. A birin yɛngɛma nɛn, birin a fan yɛngɛma nɛn. E nun a xunyɛne birin luma nɛn fataxi.”
\p
\v 13 Hagara yi xili sa Alatala xɔn, naxan falan tixi a xa, a naxa, “Ala Naxan N Toma.” A yi a fala, a naxa, “N bata na kanna to, naxan n toma.” 
\v 14 Na nan a toxi e na xɔɲinna xinla falama, e naxa, “Niin Kanna Naxan N Toxi.” Na xɔɲinna Kadesi nun Bereda nan tagi. 
\v 15 Hagara yi diin sɔtɔ Iburama xa. Iburama yi a xili sa Sumayila. 
\v 16 Iburama bata yi ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ e nun ɲɛɛ sennin ti siimayaan na, Hagara yi fa na diin sɔtɔ a xa.
\c 17
\s Iburama xinla maxɛtɛ fena
\p
\v 1 Iburama to ɲɛɛ tonge solomanaanin ɲɛɛ solomanaanin ti siimayaan na, Alatala yi mini a xa, a fa ito fala a xa, a naxa, “Ala Sɛnbɛ Kanna nan n tan na. I sigati kiin xa kamali n yɛɛ ra yi. 
\v 2 N fama layirin tongodeni i tan nun n tan tagi. N mɔn fama nɛn bɔnsɔn gbeen fideni i ma.” 
\v 3 Iburama yi bira, a a yɛtagin lan bɔxɔn ma. 
\v 4 Ala yi a fala a xa, a naxa, “N ma layirin ni i ra n naxan tongoxi i tan nun n tan tagi. I findima nɛn siya wuyaxine benban na. 
\v 5 I xinla mi falama sɔnɔn Iburama,\f + \fr 17.5\fr* \fk Iburama\fk* bunna nɛɛn fa fala “Fafa binyena.” \fk Iburahima\fk* bunna nɛɛn fa fala “Yama gbeen fafe.”\f* i xinla falama nɛn fa fala Iburahima, bayo n na i findima nɛn siya wuyaxine benban na. 
\v 6 N na i findima nɛn yama gbeen benban na. I diine sɔtɔma nɛn naxanye findima siya wuyaxine ra. Mangane fan minima nɛn i ya diine tagi. 
\v 7 N nan n ma layirin nakamalima nɛn i tan nun n tan tagi, hali i dangu xanbini, e nun i bɔnsɔnne fan yixɛtɛn fan bɔnsɔn bɔnsɔn. A findima habadan layirin nan na. Nayi, n tan nan i ya Ala ra, e nun i bɔnsɔnna hali i dangu xanbini. 
\v 8 I tan nun i bɔnsɔnna, n fama nɛn bɔxɔn fideni ɛ ma, i findixi xɔɲɛn na dɛnaxan yi iki. Kanan bɔxɔn birin findima nɛn e gbeen na habadan! N tan nan e Ala ra.”
\p
\v 9 Ala mɔn yi a fala Iburahima xa, a naxa, “I tan nun i bɔnsɔnna fan yixɛtɛn bɔnsɔn bɔnsɔnna, ɛ lan nɛn ɛ xa n ma layirin nakamali. 
\v 10 En ma layirin ni i ra, n naxan saxi ɛ ma, ɛ lan ɛ xa naxan nakamali, i tan nun i bɔnsɔnne: Naxan birin findixi xɛmɛn na ɛ tagi, e birin lan nɛn e xa banxulan. 
\v 11 Ɛ xa na banxulanna findi layiri taxamasenna ra ɛ tan nun n tan tagi. 
\v 12 Keli ɛ tan ma, sa dɔxɔ ɛ bɔnsɔn bɔnsɔnna ra, a birin lan nɛn, naxan yo barin nɛma fa xii solomasɛxɛ ti, a xa banxulan. Na sariyan lan nɛn a xa sa ɛ konyine fan ma naxanye ɛ yii, naxanye barixi ɛ konni, e nun konyin naxanye saraxi bɔxɔ gbɛtɛni, hali a mi fa i bɔnsɔnni. 
\v 13 Na kui, konyin naxanye barixi i konni e nun i naxan fan saraxi, e birin lan nɛn e xa banxulan, alogo n ma layirin taxamasenna xa lu ɛ fatin ma habadan! 
\v 14 Xɛmɛn naxan na lu a fatin mi banxulanxi, a fama nɛn naminideni ɛ bɔnsɔnni, bayo a mi layirin nakamalixi.”
\p
\v 15 Na xanbi, Ala yi a fala Iburahima xa, a naxa, “I nama i ya ɲaxanla xinla fala sɔnɔn de, ‘Sarayi,’ a fa xili nɛn ‘Saran.’ 
\v 16 N na a barakama nɛn, a fama dii xɛmɛn barideni nɛn i xa. N na a barakama nɛn, a fama findideni nɛn siya gbeen benban na. Yamana wuyaxin mangane fama minideni nɛn a diine yi.” 
\v 17 Iburahima yi bira, a yi a yɛtagin lan bɔxɔn ma, a yi gele. A yi a fala a bɔɲɛni, a naxa, “N tan naxan bata ɲɛɛ kɛmɛ ti siimayaan na, n mɔn nɔɛ diin sɔtɛ ba? Saran naxan fan bata ɲɛɛ tonge solomanaanin ti siimayaan na, a fa nɔɛ diin barɛ ba?” 
\v 18 A yi a fala Ala xa, a naxa, “I ɲɔxɔ lu Sumayila xɔn ma tun!” 
\v 19 Ala yi a fala, a naxa, “Ɛn-ɛn! I ya ɲaxanla Saran fama dii xɛmɛn barideni nɛn i xa, i naxan xili sama Isiyaga.\f + \fr 17.19\fr* \fk Isiyaga\fk* bunna nɛɛn fa fala “A gelema.”\f* N nan n ma layirin nakamalima nɛn n tan nun a tan tagi e nun a bɔnsɔnna hali a faxa xanbini. Layirin naxan mi kalama habadan! 
\v 20 Na xanbi, n bata i ya maxandin nasuxu Sumayila fe ra. N na barakama nɛn, n mɔn dii gbegbe bari feen nagidima a ma nɛn, n bɔnsɔn wuyaxin fima nɛn a ma. A findima nɛn manga dii fu nun firinne baba ra, e nun siya xungbe kanna ra. 
\v 21 Koni, naxan findixi n ma layirin na, n fama na rakamalideni n tan nun Isiyaga nan tagi. Saran fama nɛn dii xɛmɛn barideni i xa i ɲɔxɔn waxati faraxi.” 
\v 22 Ala to yelin na falɛ, a yi keli Iburahima xun ma.
\p
\v 23 Iburahima yi a diin Sumayila tongo e nun a konyin naxanye barixi a konni, e nun a naxanye saraxi. Xɛmɛn naxanye birin a banxini, a yi e birin banxulan na lɔxɔni alo Ala a yamari kii naxan yi. 
\v 24 Iburahima siin ɲɛɛ tonge solomanaanin ɲɛɛ solomanaanin nan yi a ra, 
\v 25 a dii Sumayila tan bata yi ɲɛɛ fu nun saxan ti, e banxulanxi waxatin naxan yi. 
\v 26 E yi e birin banxulan lɔxɔ keden 
\v 27 e nun xɛmɛn naxanye birin yi Iburahimaa banxini, konyin naxanye barixi a konni, e nun a naxanye fan saraxi keli yamana gbɛtɛ yi.
\c 18
\s Xɔɲɛ saxanna fe
\p
\v 1 Alatala yi mini Iburahima xa Mamire wudi bili gbeen dɛnaxan yi. Na waxatini, Iburahima yi dɔxi a bubun so dɛɛn na, kuye wolon waxatini yanyin na. 
\v 2 A yi xɛmɛ saxan to tixi a yɛtagi. A yi keli bubun so dɛɛn na, a siga mafurɛn, a sa na xɛmɛ saxanna ralan. A yi a xinbi sin. 
\v 3 A yi a fala muxu keden xa e tagi, a naxa, “N kanna, yandi ɛ nama dangu singe, ɛ xa ɛ madigan n konni. 
\v 4 N xa fa igen na ɛ xa alogo ɛ xa ɛ sanne maxa. Ɛ mɔn xa ɛ matabu wudini ito bun ma. 
\v 5 N xa fa donseen na ɛ xa alogo ɛ xa fangan sɔtɔ. Na xanbi, ɛ fa siga ɛ sigatini. Amasɔtɔ, ɛ danguma ɛ walikɛɛn konna nin.” Na xɔɲɛne yi a yabi, e naxa, “Awa, i naxan falaxi, a raba.”
\p
\v 6 Nanara, Iburahima yi xɛtɛ a mafuraxin na a bubun kui. A yi a fala a ɲaxanla Saran xa, a naxa, “I xɔdɔxɔ. I murutu fuɲi faɲin debedin yɛ saxan nafala burun na.” 
\v 7 Na xanbi, a yi a gi, a siga ɲinge sansanni, a sa ɲinge dii turaxi keden tongo. A yi na ɲinge diin so a walikɛɛn yii alogo a xa a faxa, a xa a rafala donseen na. 
\v 8 Na suben to yelin ɲinɲɛ, Iburahima yi a tongo, a a so xɔɲɛne yii, e nun nɔnɔ kɛndɛna sa nɔnɔ xixin fari. E na donseen donma, Iburahima yi ti e fɛma wudin bun ma.
\p
\v 9 Na xɔɲɛne yi Iburahima maxɔdin, e naxa, “I ya ɲaxanla Saran minɛn yi?” A yi e yabi, a naxa, “A na yi bubun bun ma.” 
\v 10 Na xɔɲɛn muxu keden yi a fala Iburahima xa, a naxa, “N mɔn xɛtɛma be i ɲɔxɔn waxati faraxi. Na waxatini i ya ɲaxanla dii xɛmɛn barima nɛn i xa.” Saran yi tixi Iburahima xanbi ra bubun so dɛɛn na, a tuli matixi e falan ti xuiin na. 
\v 11 Iburahima nun Saran bata yi yelin forideni nun. Saran mi yi nɔɛ diin barɛ. 
\v 12 A yi gele a yɛtɛ ma, a naxa, “N tan na sɔtɛ, n bata yelin forɛ? N kanna fan bata findi xɛmɛ fonna ra. N fan sɛwama nɛn dii sɔtɔdeni ba?”
\p
\v 13 Alatala yi a fala Iburahima xa, a naxa, “Nanfera Saran gelexi? Nanfera a a falaxi, a tan mi nɔɛ diin barɛ sɔnɔn, bayo a bata fori? 
\v 14 Nanse na Alatala mi nɔɛ naxan ligɛ? N fama nɛn waxati saxini faraxi, Saran yi dii xɛmɛn bari.” 
\v 15 Saran yi gaxu, a yi wulen fala, a naxa, “N mi gelexi de!” A yi a fala a xa, a naxa, “Di! I gelexi nɛn.” 
\v 16 Na xɔɲɛne yi ti kiraan xɔn ma, e yi e xun sa Sodoma taan ma. Iburahima yi siga e tideni kira yi.
\p
\v 17 Alatala yi a fala, a naxa, “N naxan ligama, n nama na luxun Iburahima ma. 
\v 18 A fama nɛn findideni siya belebele sɛnbɛmaan na. Dunuɲa siyane birin duban sɔtɔma nɛn a tan barakani. 
\v 19 N na a sugandixi nɛn, alogo a xa a diine nun a bɔnsɔnna muxune birin yamari a e xa kiti kɛndɛn sa tinxinni. Na waxatini, n tan Alatala, n fama nɛn n ma layirin nakamalideni n naxan tongoxi Iburahima xa.” 
\v 20 Alatala yi a fala Iburahima xa, a naxa, “Feen naxan falaxi Sodoma kaane nun Gomora kaane xun ma, fe magaxuxin na a ra. E yulubin bata gbo ayi han, 
\v 21 n fama gododeni nɛn, n sa a mato feen naxanye birin falaxi e xun ma, xa a na kiini. Xa e birin na feene fari, n fama a kolondeni nɛn na waxatini.”
\p
\v 22 Xɔɲɛ firin yi keli e yi dɛnaxan yi, e yi siga Sodoma taani. Koni Alatala nun Iburahima yi lu yire kedenni. 
\v 23 Iburahima yi a maso a ra, a yi a fala a xa, a naxa, “I muxu ɲaxine nun tinxin muxune halagɛ e bode xɔn ba? 
\v 24 Yanyina nde tinxin muxu tonge suulun Sodoma kaane tagi. I na taan kalama nɛn? I mi diɲama Sodoma yamaan ma na tinxin muxu tonge suulunna fe ra ba? 
\v 25 Ɛn-ɛn, a mi lanma i xa na liga! A mi lan i xa muxu ɲaxin nun tinxin muxun faxa kii kedenni. A mi lan kiti kedenna xa sa muxu ɲaxin nun tinxin muxun ma. A mi lan i xa na liga. Naxan dunuɲa birin makitima, a mi a ligama tinxinna kiraan xɔn ma ba?” 
\v 26 Alatala yi yabin ti, a naxa, “Xa n tinxin muxu tonge suulun li Sodoma taan kui, n diɲama nɛn Sodoma kaane birin ma na muxu tonge suulunna fe ra.”
\p
\v 27 Iburahima mɔn yi falan tongo, a naxa, “Marigina, n bata i maxandi i xa diɲa n xa, n xa falani ito ti i xa, bayo n tan kelixi gbangbanna nun bɛndɛn nin. 
\v 28 Xa i sa a li, tinxin muxu tonge suulun mi na yi, yanyina nde fɔ muxu tonge naanin e nun suulun nan na. I na taan kalɛ bayo muxu suulun bata dasa a ra?” Ala yi a fala, a naxa, “N mi a kalama xa n tinxin muxu tonge naanin e nun suulun li na.”
\p
\v 29 Iburahima mɔn yi a fala a xa, a naxa, “Yanyina nde, i muxu tonge naanin nan lima na yi.” A yi a fala, a naxa, “N mi na kalama na muxu tonge naaninna fe ra.”
\p
\v 30 Iburahima yi a fala, a naxa, “Marigina, n bata i maxandi, i nama xɔlɔ xa n mɔn falana nde ti i xa. Yanyina nde, i muxu tonge saxan nan lima na yi.” Ala yi a fala a xa, a naxa, “N mi na kalama xa n tinxin muxu tonge saxan li na yi.”
\p
\v 31 Iburahima yi a fala, a naxa, “Marigina, i hakɛ lu n xa. Yanyina nde, i muxu mɔxɔɲɛ nan lima na.” Ala yi a fala, a naxa, “N mi na taan kalama na muxu mɔxɔɲɛna fe ra.”
\p
\v 32 Iburahima mɔn yi a fala, a naxa, “Marigina, yandi, i nama xɔlɔ. N ma maxɔdin dɔnxɛn ni ito ra. Yanyina nde, i muxu fu nan lima na.” Ala yi a fala Iburahima xa, a naxa, “N mi na taan kalama na muxu fuuna fe ra.” 
\v 33 A to yelin falan tiyɛ e nun Iburahima, Alatala yi siga, Iburahima fan yi xɛtɛ a konni.
\c 19
\s Sodoma nun Gomora halagi fena
\p
\v 1 Ɲinbari waxatini, maleka firin yi so Sodoma taani. Na waxatini, Loti yi dɔxi na taan so dɛɛn na. A to malekane to fɛ, a yi keli, a sa e ralan kiraan xɔn ma. A yi a xinbi sin, a yɛtagin yi lan bɔxɔn ma. 
\v 2 Loti yi a fala e xa, a naxa, “N kanne, yandi, ɛ xa so n konni. Ɛ xa ɛ sanne maxa, ɛ mɔn xa xi be to. Na xanbi, tila xɔtɔnni ɛ nɔɛ sigɛ ɛ sigatini.” Malekane yi a fala, e naxa, “Ɛn-ɛn! Fɔ nxu xa xi taan tagini to kɔɛɛn na.”
\p
\v 3 Koni Loti yi a yixɔdɔxɔ han e yi siga a konni. A yi donse faɲin nafala e xa, a yi buru ratetaren gan e xa. E yi e dɛge. 
\v 4 Sa waxatin mi yi a lixi nun, Sodoma kaane yi Loti a banxin nabilin. Keli banxulanne ma, sa dɔxɔ xɛmɛ fonne ra, e birin yi na nun. 
\v 5 E yi Loti xili, e a maxɔdin, e naxa, “Na muxune minɛn yi, naxanye soxi i konni to ɲinbanna ra. E ramini nxu ma, nxu xa nxu makoon naba e ra alo ɲaxanla.” 
\v 6 Loti yi mini a banxin kui a ti dɛɛn na, a yi na dɛɛn nagali. 
\v 7 A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛn-ɛn! Ngaxakedenne, ɛ nama fe ɲaxin liga. 
\v 8 N ma dii tɛmɛ firin be naxanye mi xɛmɛ feen kolon. N bata tin a ma, n xa ne sa ɛ sagoni, ɛ xa feen birin liga e ra ɛ waxi naxan xɔn ma, alogo ɛ nama sese liga n ma xɔɲɛne ra, bayo n tan bata findi e yatigin na.” 
\v 9 Na muxune yi a fala Loti xa, e naxa, “Mini i ya xɔɲɛne nan na nxu yɛtagi. I mi nɔɛ kitin sɛ nxu konni. Xa i mi i kata, nxu fama fe xɔlɛn dɔxɔdeni i ra nɛn dangu e tan na.” E yi sɔnsɔn Loti ra, alogo e xa dɛɛn kala. 
\v 10 Na maleka firinna yi Loti suxu, e yi a raso banxin kui, e dɛɛn balan e xun ma. 
\v 11 Malekan yi ganla xunna kala, naxanye yi tixi dɛɛn na, e birin yi findi danxutɔne ra, keli banxulanne ma sa dɔxɔ xɛmɛ fonne ra han e mi yi sese toma fa. Kiraan yi yifu e ma.
\p
\v 12 Na maleka firinna yi Loti maxɔdin, e naxa, “Muxuna nde i xa be? Hali a findixi i bitanna nan na, i ya dii xɛmɛne nun i ya dii tɛmɛne, e nun i ya muxune birin, i xa e birin namini taani ito kui 
\v 13 bayo nxu fama a halagideni. Alatala bata maxandi xui gbegbe mɛ taa yi kaani itoe wali kobine fe ra. Alatala yi nxu rafa, a nxu xa fa taani ito halagi.” 
\v 14 Loti yi siga, a a fala a bitanne xa, a naxa, “Ɛ keli be mafurɛn! Alatala fama be kaladeni iki sa.” E yi a miri a sabaan nan na. 
\v 15 Na subaxan ma, malekane yi digi Loti ra, e yi a fala a xa, e naxa, “Keli! I ya ɲaxanla tongo, e nun i ya dii tɛmɛ firinna naxanye be. Ɛ xa keli be alogo ɛ nama halagi ɛ nun taani ito hakɛ kanne.” 
\v 16 A to wa a madigan feni nun, malekan yi Loti suxu a yiin ma, e nun a ɲaxanla, sa a dii tɛmɛ firinna fari. E yi e ramini taan kui, bayo Alatala bata yi kininkinin e ma.
\p
\v 17 Malekan to e ramini, keden yi a fala Loti xa, a naxa, “I gi, alogo i niin xa ratanga. I nama i xanbi rato de! I nama i mati taani ito rabilinna yire yo yi. Xa i mi waxi a xɔn i xa halagi, siga na geyane yireni.” 
\v 18 Loti yi a fala, a naxa, “Ɛn-ɛn, n Marigina, n bata i maxandi, n mi nɔɛ na ligɛ. 
\v 19 N na a kolon, i bata hinan n tan i ya walikɛɛn na. I bata kininkinin n ma han! I bata n niin natanga. Koni, n tan mi nɔɛ n giyɛ han geyaan ma, xa na mi a ra n faxama nɛn. 
\v 20 Yandi, i bata taa xurudini ito to? Na nan masoxi n na. Tin, n xa siga, n xa sa lu na. A lu, n xa siga mɛnni, taa xurudidin na a ra! N niin xa ratanga!” 
\v 21 Malekan yi a fala, a naxa, “N bata tin na birin ma. N mi na taan kalɛ. 
\v 22 Siga mafurɛn, bayo han i sa soma waxatin naxan yi, n mi nɔɛ fefe ligɛ.” Na nan a toxi, na taan xili saxi Soyari.\f + \fr 19.22\fr* \fk Soyari\fk* bunna nɛɛn fa fala “A xurina.”\f* 
\v 23 Sogen yi tema waxatin naxan yi, Loti yi so Soyari taan kui.
\p
\v 24 Na waxatini, Alatala yi dole tɛɛn nagodo Sodoma taan nun Gomora taan ma. 
\v 25 A yi na taane halagi e nun na lanbanna birin, fɔlɔ sansine ma, sa dɔxɔ muxune ra naxanye birin dɔxi na taane kui. 
\v 26 Loti a ɲaxanla yi a yɛɛn naxɛtɛ a xanbi ra, a yi findi fɔxɔ gɛmɛ tixin na.
\p
\v 27 Na subaxan ma, Iburahima yi keli, a a xunsa na yiren ma e nun Alatala e bode to dɛnaxan yi. 
\v 28 A to a yɛɛn nasiga Sodoma taan nun Gomora taan ma, e nun na taane rabilinna birin, a yi tuti gbeen to, a tema na yi alo sulun tɛɛn\f + \fr 19.28\fr* \fk Sulun tɛɛn\fk* mɔn falama yirena nde yi fa fala “\fk Furu tɛɛna\fk*.”\f* tutina. 
\v 29 Ala to yi na taane kalama nun, a yi mirixi Iburahimaa fe ma. Na nan a toxi, Ala yi Loti ratanga na gbalon ma, a yi na taane kalama waxatin naxan yi, Loti yi dɔxi dɛnaxan yi.
\s Loti nun a dii tɛmɛ firinna
\p
\v 30 Loti bata yi gaxu lu feen na Soyari taan kui. A yi keli na, a siga geyaan fari a sa dɔxɔ mɛnni e nun a dii tɛmɛ firinna faran yinla kui.
\p
\v 31 Lɔxɔna nde, a dii tɛmɛ singen yi a fala a xunyɛn xa, a naxa, “En baba bata fori. En dɛnaxan yi, xɛmɛ yo mi be en dɔxɔma naxan xɔn ma alo adaman darixi kii naxan yi. 
\v 32 Fa be, en xa dɔlɔn so en baba yii han a xunna yi keli alogo en xa xi a xɔn ma, alogo en xa diin sɔtɔ. Na xa findi a bɔnsɔnna ra.” 
\v 33 Na kɔɛɛn na, e yi dɔlɔn fi e baba ma, a dii tɛmɛ singen yi xi a baba xɔn ma. A mi a xun ma fe yo kolon, a diin sa waxatina hanma a keli waxatina. 
\v 34 Kuye to yiba, a dii tɛmɛ singen yi a fala a xunyɛn xa, a naxa, “A bata ɲan, n tan nun n baba bata xi yire kedenni to. To kɔɛɛn na, i tan nan nun n baba xima yire kedenni. Na yanyini en nɔɛ bɔnsɔnna fiyɛ a ma.” 
\v 35 Na kɔɛɛn mɔn na, e yi dɔlɔn fi e baba ma, a xunyɛn fan yi xi a baba xɔn ma. A mi a xun ma fe yo kolon, a diin sa waxatina, e nun a keli waxatina.
\p
\v 36 Loti a dii tɛmɛ firinna yi fudikan e baba a diin na. 
\v 37 Na dii tɛmɛ singen to diin bari, a a xili sa “Moyaba.” Na nan findi Moyaba kaane birin benban na. Han iki e na yi. 
\v 38 A dii tɛmɛ firinden fan yi diin bari, a a xili sa “Bɛn-Ami.” Na nan findi Amonine birin benban na. Han iki e na yi.
\c 20
\s Iburahima nun Abimeleki
\p
\v 1 Iburahima yi siga Negewi yamanani. A yi dɔxɔ Kadesi nun Suru tagi. Na xanbi ra, a yi siga Gerari taani, a yi waxati ti mɛnni. 
\v 2 Iburahima yi a ɲaxanla Saran ma fe fala, a naxa, “N xunyɛn ɲaxalanmaan nan a ra.” Abimeleki, Gerari mangan yi Saran tongo.
\p
\v 3 Kɔɛɛn to so, Abimeleki xima, Ala yi a yɛtɛ yita a ra xiyeni, a naxa, “I faxama nɛn ɲaxanli ito a fe ra, i naxan tongoxi, bayo xɛmɛ taa ra dɔxɔn na a ra.” 
\v 4 Na waxatini, Abimeleki munma yi a maso a ra. A yi a yabi, a naxa, “N Marigina, i bɔnsɔn tinxinxin kalama nɛn? 
\v 5 Iburahima a fala nɛn n xa, fa fala ɲaxanli ito a xunyɛn ɲaxalanmaan nan a ra. Ɲaxanla fan yi a fala n xa, a tada nan Iburahima ra. N naxan ligaxi, n na ligaxi n bɔɲɛ fixɛn nan na.” 
\v 6 Na xiyeni Ala mɔn yi a fala a xa, a naxa, “N tan yati, n na a kolon i feen naxan ligaxi, fe kobi xa mi a ra. N tan nan a ligaxi, i mi nɔxi yulubi ligɛ n na. Na nan a toxi n mi a luxi i xa a findi i ya ɲaxanla ra. 
\v 7 Iki, ɲaxanli ito raxɛtɛ a xɛmɛn ma. Nabiin nan a ra. A Ala maxandima i xa nɛn alogo i niin xa ratanga. Koni xa i mi a raxɛtɛ a xɛmɛn ma, a kolon, i faxama nɛn i tan nun i ya muxune birin.”
\p
\v 8 Abimeleki yi keli sinma, a yi a kuntigine birin malan. Feen naxan birin danguxi, a yi a yɛba e xa. E yi gaxu han a dangu ayi. 
\v 9 Abimeleki yi Iburahima xili a konni. A yi a maxɔdin, a naxa, “N hakɛn mundun ligaxi i ra, i xa n tan nun n ma yamaan findi yulubi kanne ra? I bata fe liga n na, feen naxan mi lan a xa liga. 
\v 10 Nanfe a ligaxi i xa na raba?” 
\v 11 Iburahima yi a fala, a naxa, “N na falaxi nɛn, a be kaane mi gaxuxi Ala yɛɛ ra. E n faxama nɛn n ma ɲaxanla fe ra. 
\v 12 Ɲɔndin nan a ra, n xunyɛn na a ra. Nxu birin baba keden, koni nxu nga keden mi a ra. A mɔn findixi n ma ɲaxanla ra. 
\v 13 Ala to n namini n baba konni, n yi a fala n ma ɲaxanla xa, n naxa, ‘I hinanna yitama n na ikiini: En na siga dɛdɛ, i xa a fala a n xunyɛn nan i tan na.’ ”
\p
\v 14 Abimeleki yi yɛxɛɛne nun siine nun ɲingene nun konyi xɛmɛne nun konyi gilɛne tongo, a yi e birin so Iburahima yii. A mɔn yi a ɲaxanla Saran naxɛtɛ a ma. 
\v 15 A yi a fala Iburahima xa, a naxa, “N ma bɔxɔn dɛɛn bata rabi i xa. I na wa lu feni dɛdɛ bɔxɔni ito ma, lu mɛnni.” 
\v 16 A yi a fala Saran xa, a naxa, “N bata gbeti gbanan wuli keden so i tada yii i solona seen na i tan nun i sigati boden birin yɛɛ xɔri alogo i xa xunna kenla sɔtɔ.” 
\v 17 Iburahima yi Ala maxandi, na waxatini Ala yi Abimeleki rakɛndɛya alogo a ɲaxanla nun a konyi gilɛne xa nɔ diin barideni. 
\v 18 Alatala bata yi dii baritareyaan nagidi nun Abimeleki a muxune ma Iburahima a ɲaxanla Saran ma fe ra.
\c 21
\s Isiyaga bari lɔxɔna
\p
\v 1 Alatala yi hinan Saran na, a a falan nakamali. 
\v 2 Saran yi fudikan. A yi diin bari Iburahima xa a foriyani Ala waxatin naxan fala a xa. 
\v 3 Iburahima yi a diin xili sa Isiyaga, Saran naxan sɔtɔxi a xa.
\p
\v 4 A yi a dii Isiyaga banxulan a xii solomasɛxɛde lɔxɔni alo Ala a yamari kii naxan yi. 
\v 5 Iburahima bata yi ɲɛɛ kɛmɛ sɔtɔ siimayaan na, Isiyaga bari waxatin naxan yi. 
\v 6 Saran yi a fala, a naxa, “Ala bata n nagele sɛwani. Muxun naxanye na n ma dii Isiyaga bari feen mɛ, en birin sɛwama nɛn.”\f + \fr 21.6\fr* \fk Isiyaga\fk* bunna nɛɛn fa fala “A gelema.”\f* 
\v 7 A mɔn yi a fala, a naxa, “Nde yi nɔɛ a falɛ Iburahima xa a lɔxɔna nde fama a lideni, Saran findima nɛn dii ngan na? Koni n tan bata diin bari a xa a xɛmɛ foriyani.”
\s Iburahima yi Hagara kedi
\p
\v 8 Diin to gbo, e yi a dɛɛn ba xiɲɛn na. Iburahima yi sɛwa sumunna belebele yitɔn, a dii Isiyaga dɛɛ ba lɔxɔni. 
\v 9 Misiran kaan Hagara diin naxan barixi Iburahima xa, Saran yi na diin to gelɛ. 
\v 10 A yi a fala Iburahima xa, a naxa, “Konyi ɲaxanli ito nun a diin kedi. E nun n ma dii Isiyaga nama lu kɛɛ kedenni.” 
\v 11 Na falan mi rafan Iburahima ma a diina fe ra. 
\v 12 Koni Ala yi a fala Iburahima xa, a naxa, “I nama xɔlɔ i ya diina fe ra e nun i ya konyi ɲaxanla. Saran na feen naxan birin maxɔdin i ma, a birin liga a xa, bayo naxanye yatɛma i bɔnsɔnna ra, ne minima Isiyaga bɔnsɔnna nin. 
\v 13 N siyana nde fan naminima nɛn i ya konyi ɲaxanla diini, bayo i ya diin nan a fan na.” 
\v 14 Iburahima yi keli subaxan ma. A yi burun nun kidi sagbaan tongo igen yi naxan kui. A yi na birin nate Hagara xun ma, a yi diin so a yii, a yi e birin kedi. Hagara yi a xun ti tonbon yiren na dɛnaxan xili “Bɛriseba.”
\p
\v 15 Igen to ɲan a kidi sagbaan kui, a yi a diin sa wudidin bun ma. 
\v 16 A yi siga, a sa dɔxɔ a danna xalimakuli wolide keden ɲɔxɔndɔn yi. A yi a fala, a naxa, “N mi nɔɛ n yɛɛn tiyɛ n ma diin faxamatɔɔn na.” A yi siga, a sa dɔxɔ a danna, a yi lu tɛ a ma, a wuga. 
\v 17 Ala yi diin wuga xuiin mɛ kore. Alaa malekan yi Hagara xili, a yi a maxɔdin, a naxa, “Hagara nanse i sɔtɔxi? I nama gaxu bayo Ala bata diin wuga xuiin mɛ kore. 
\v 18 Keli i ti! I ya diin tongo i yii firinna ra, i xa a suxu, bayo n na a findima siya gbee kanna nan na.”
\p
\v 19 Ala yi Hagara yɛɛn nabi, a yi xɔɲinna to, igena a kui. A yi na kidi sagbaan tongo, a sa igen sa a kui. A yi igen fi a diin ma. 
\v 20 Ala yi a yengi lu diin xɔn ma han a yi gbo. A yi siga a sa dɔxɔ tonbonni. A yi findi xalimakuli wonla ra. 
\v 21 A yi dɔxɔ Paran tonbonni. A nga yi Misiran kaa ɲaxalan keden fen a xa.
\s Iburahima layirin naxan xidi e nun Abimeleki tagi
\p
\v 22 Na waxatini, Abimeleki nun a sofa mangana Pikoli, ne yi fa Iburahima li, e a fala a xa, e naxa, “Ala luxi i xɔn ma i ya feen birin yi. 
\v 23 I kɔlɔ n xa Ala xinli, fa fala i mi n yanfɛ, i mi n ma diine yanfɛ, i mi n mamandenne fan yanfɛ. I xa hinan n na e nun bɔxɔni ito muxune, i dɛnaxan yi, alo n na a liga i xa kii naxan yi.” 
\v 24 Iburahima yi a yabi, a naxa, “N bata n kɔlɔ Ala yi.”
\p
\v 25 Iburahima yi a mawuga Abimeleki xa, a walikɛne bata a xɔɲinna ba a yii. 
\v 26 Abimeleki yi a yabi, a naxa, “N ma kolon naxan na feen ligaxi i ra. I mi dɛntɛgɛni ito saxi n xa, fɔ to n tan yi fa a kolon.”
\p
\v 27 Iburahima yi yɛxɛɛne nun siine nun ɲingene tongo, a yi e so Abimeleki yii. E yi layirin tongo e bode xa. 
\v 28 Iburahima yi yɛxɛɛ dii solofere tongo, a yi e sa e danna. 
\v 29 Abimeleki yi a maxɔdin, a naxa, “Nanfera, i na yɛxɛɛ dii soloferene saxi e danna?”
\p
\v 30 Iburahima yi a yabi, a naxa, “N ne soma nɛn i yii, alogo i xa a kolon, a n tan nan xɔɲinni ito gexi.”
\p
\v 31 Nanara, mɛnna xili saxi Bɛriseba, bayo e firinna birin e kɔlɔ mɛnna nin.\f + \fr 21.31\fr* \fk Bɛriseba \fk*bunna nɛɛn fa fala “Marakɔlɔ xɔɲinna.”\f* 
\v 32 E yi layirin tongo e bode xa Bɛriseba. Na dangu xanbini, Abimeleki nun a sofa mangana Pikoli, e yi ti kiraan xɔn ma xɛtɛ Filisiti bɔxɔni. 
\v 33 Iburahima yi tamaro wudi bili keden si Bɛriseba bɔxɔn ma. A yi Alatala maxandi a xinla ra, Habadan Ala. 
\v 34 Iburahima ɲɛɛ wuyaxi ti nɛn Filisiti bɔxɔni.
\c 22
\s Iburahimaa saraxana
\p
\v 1 Na feene dangu xanbini, Ala yi Iburahima kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ. A yi a xili, a naxa, “Iburahima.” Iburahima yi a ratin, a naxa, “N tan ni i ra.”
\p
\v 2 Ala yi a fala a xa, a naxa, “I ya diin tongo, Isiyaga, i ya dii keden peena, naxan nafan i ma, i xa a xali Moriya yamanani geyaan fari,\f + \fr 22.2 \fr*\ft Muluku Sulemani Ala Batu Banxin ti mɛnna nin. Na feen sɛbɛxi Taruxune 3.1 kui. \ft*\f* n na dɛnaxan yita i ra. I xa a ba n xa saraxa gan daxin na.”
\p
\v 3 Subaxan ma, Iburahima yi keli, a yi dɔxɔ seni tɔn a sofanla fari. A yi a walikɛ firin tongo e nun Isiyaga, a diina. Iburahima yi yegeni bɔ naxan findima tɛɛ yitɔn seen na saraxa badeni. A yi siga yireni Ala dɛnaxan yitaxi a ra. 
\v 4 Na xii saxande lɔxɔni, Iburahima yɛɛn yi ti na yire makuyen na, a sigama dɛnaxan yi. 
\v 5 A yi a fala a walikɛ firinna xa, a naxa, “Ɛ tan nun sofanla xa lu be. Nxu nun n ma diin sigama geyaan fari Ala batudeni. Na waxatini nxu mɔn xɛtɛma han be.”
\p
\v 6 Iburahima yi na yegen dɔxɔ Isiyaga xun ma, a diina. A mɔn yi tɛɛ wolonna nun filɛn xali. E sigan tima e firinna. 
\v 7 Isiyaga yi a baba Iburahima xili, a naxa, “N baba.” A yi a ratin, a naxa, “N tan ni i ra, n ma diina.” Isiyaga yi a baba maxɔdin, a naxa, “N bata a to yegen nun tɛɛ wolonna en yii, koni yɛxɛɛ diin minɛn yi en naxan bama saraxan na?”
\p
\v 8 Iburahima yi a yabi, a naxa, “N ma diina, Ala yatin nan yɛxɛɛ diin fima en ma, en naxan bama saraxa gan daxin na.” E sigan tima e firinna.
\p
\v 9 E to e soden li, Ala dɛnaxan yitaxi a ra, Iburahima yi saraxa ganden nafala mɛnni, a yi yegen sa na. A yi a diin xidi, Isiyaga. A yi a rate na saraxa ganden fari, a yi a dɔxɔ yegen fari. 
\v 10 Na xanbi ra, a yi filɛn tongo, a yi a yiini bandun, a xa a diin kɔɛ raxaba, 
\v 11 koni Alatalaa malekan yi a xili kore, a naxa, “Iburahima hɛ, Iburahima hɛ!” Iburahima yi a ratin, a naxa, “N tan ni i ra.”
\p
\v 12 Malekan yi a fala, a naxa, “Banxulanni ito lu na. I nama fe ɲaxi yo liga a ra. N bata a kolon i gaxuxi Ala yɛɛ ra. N mɔn bata la a ra, i mi tondixi i ya dii kedenna fideni n ma saraxan na.”
\p
\v 13 Iburahima yi a yɛɛn naxɛtɛ a xanbi ra, a yi yɛxɛɛ kontonna to fɔtɔnna yii ra, a feri firinna kankanxi ɲansanni. A yi sa na yɛxɛɛ kontonna tongo, a fa a ra. A yi na ba saraxan na a diin ɲɔxɔn na. 
\v 14 Iburahima yi na yiren xili sa “Alatala nan fama a ra.” Nanara, han iki a falama “Alatala nan fama a ra a geyaan fari.”
\p
\v 15 Alatalaa malekan mɔn yi Iburahima xili kore. 
\v 16 A yi a fala a xa, a naxa, “N bata n kɔlɔ n yɛtɛni, Alatalaa falan ni ito ra. Bayo i bata ito liga, i mi tondi i ya dii kedenna ma n xa, 
\v 17 n na i barakama nɛn han! I bɔnsɔnna wuyama ayi nɛn alo saren naxanye koren ma, xa na mi a ra e wuyama ayi nɛn alo mɛɲɛnsinna naxan malanxi baa dɛɛn na. I bɔnsɔnna e yaxune nɔma nɛn. 
\v 18 Dunuɲa siyane birin duban sɔtɔma nɛn i tan bɔnsɔnna barakani, bayo i bata n xuiin suxu.”
\p
\v 19 Iburahima yi xɛtɛ a walikɛne yireni. E birin yi siga Bɛriseba, bayo Iburahima yi dɔxi mɛnna nin.
\p
\v 20 Na feene birin to dangu, Iburahima yi a mɛ, a Milika bata diini itoe bari a xunyɛn Nahori xa: 
\v 21 A dii singena Yusu nun na xanbiratɔna Busi nun Arami baba Kɛmuyɛli 
\v 22 nun Kesede nun Xaso nun Pilidasi nun Yidilafi e nun Betuyeli. 
\v 23 Betuyeli Rebeka nan sɔtɔ. Milika nan na dii solomasɛxɛn bari Iburahima xunyɛ Nahori xa. 
\v 24 Nahori a konyi ɲaxanla, na yi xili nɛn Reyuma. A yi diine bari. Na diine yi xili nɛn: Teba nun Gaxami nun Tahaka e nun Maka.
\c 23
\s Iburahimaa muxu maluxundena
\p
\v 1 Saran ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ mɔxɔɲɛn nun solofere nan sɔtɔ siimayaan na. 
\v 2 A yi faxa Kiriyati-Aruba yi, naxan mɔn xili “Xebiron,” Kanan bɔxɔni. Iburahima yi a ɲaxanla saya feen liga, a yi a wuga. 
\v 3 Iburahima yi keli, a ɲaxalan binbin saxi dɛnaxan yi, a yi siga Xitine fɛma. A yi sa falani ito ti e xa, a naxa, 
\v 4 “Xɔɲɛn nan n tan na ɛ tagi be. N bata ɛ maxandi, ɛ gaburu yiren fi n ma, n nɔɛ n ma ɲaxanla maluxunɲɛ dɛnaxan yi.”
\p
\v 5 Xitine yi a yabi, 
\v 6 e naxa, “Nxu kanna, i tuli mati nxu ra a faɲin na! Alaa muxu gbeen nan i ra nxu tagi. I na wa i ya ɲaxanla maluxun feni nxɔ gaburu yire yo yi, i sagoon na a ra. Nxu tan tagi be, muxu yo mi na naxan nɔɛ tondɛ i xa, i ya ɲaxanla maluxundeni a gaburu yireni.”
\p
\v 7 Iburahima yi keli. A yi a xinbi sin mɛn kaane xa, Xiti bɔnsɔnna. 
\v 8 A yi a fala e xa, a naxa, “Xa ɛ bata tin, n xa nɔ n ma ɲaxanla maluxundeni ɛ gaburu yireni, n fan bata ɛ maxandi ɛ xa nɔ n ma maxandin nadangudeni, Soxara a dii Eferon ma 
\v 9 alogo a xa Makipela faranna so n yii. Bayo, n na a kolon a tan nan gbee mɛnna ra, na mɔn a xɛɛn nan dɛxɔn. A xa na sara n ma ɛ yɛɛ xɔri, alogo birin xa a kolon, na bɔxɔn bata findi n ma muxu maluxunden na.”
\p
\v 10 Eferon Xiti kaan yi tixi a yamaan tagi. A yi Iburahima yabi a xuini texin na alogo Xitine nun muxun naxanye birin yi malanxi taan so dɛɛn na, e xa nɔ a falan namɛdeni. 
\v 11 “Nba, n bata i maxandi, n kanna, i tuli mati n na. Ɛn-ɛn, n bata xɛɛn nun faranni ito fi i ma n bɔnsɔnna yɛɛ xɔri. I ya ɲaxanla maluxun mɛnni.”
\p
\v 12 Iburahima mɔn yi a xinbi sin, yamaan birin yɛɛ xɔri. 
\v 13 A yi falan ti Eferon xa, a naxa, “I fan xa i tuli mati n na. N ni i ya xɛɛn saren fima nɛn. A rasuxu, yandi, n gbetin naxan soma i yii alogo n xa nɔ n ma ɲaxanla maluxundeni mɛnni.”
\p
\v 14 Eferon mɔn yi falan tongo, 
\v 15 a naxa, “Nba, i tuli mati n na a faɲin na. Bɔxɔn naxan saren lanma gbeti gbanan kɛmɛ naanin ma, sese mi na ra, i tan nun n tan tagi. I ya ɲaxanla maluxun na.”
\p
\v 16 Iburahima yi tin Eferon ma falan ma. A yi gbetin tɛngɛ, a naxan ma fe fala a bodene yɛɛ xɔri, Xitine, na gbeti gbanan kɛmɛ naanin yi maliga alo yulane yi darixi a ligɛ kii naxan yi na waxatini. 
\v 17 Eferon ma xɛɛn naxan yi Makipela yi, Mamire sogetede binna e nun faranna naxan na, e nun wudi binla naxanye birin sixi xɛɛn danne ra, 
\v 18 ne birin yi findi Iburahima gbeen na. Na Xitine nun muxun naxanye birin yi malanxi taan so dɛɛn na, e birin yi findi na fe serene ra.
\p
\v 19 Na birin dangu xanbini, Iburahima yi a ɲaxanla Saran maluxun na faranna ra Makipela xɛɛn ma, naxan Mamire yɛtagi, Xebiron yi, Kanan bɔxɔni. 
\v 20 Na xɛɛn nun na faranna yi ba Xitine gbeeyani, a findi Iburahima gbeen na alogo a xa nɔ a muxu faxaxine maluxundeni mɛnni.
\c 24
\s Isiyaga nun Rebeka futu xidina
\p
\v 1 Iburahima bata yi fori. Alatala yi Iburahima baraka kirayaan sifan birin xɔn ma. 
\v 2 A walikɛɛn naxan fori dangu a walikɛɛn birin na, naxan yengi luxi a yii seen birin xɔn ma, Iburahima yi a fala na xa, a naxa, “I yiin naso n danban bun ma.\f + \fr 24.2\fr* Mɛn kaane yi na nan ligama e na muxun nakɔlɔ waxatin naxan yi.\f* 
\v 3 N fama i rakɔlɔdeni Alatala yi, kore xɔnna nun bɔxɔ xɔnna Ala, alogo i nama ɲaxanla fen n ma diin xa naxan findɛ Kanan kaan na n dɔxi dɛnaxan yi. 
\v 4 I sigama n bari bɔxɔn nan ma, n bɔnsɔnni, i mɛnna ɲaxalan keden fen Isiyaga xa, n ma diina.”
\p
\v 5 A walikɛɛn yi a yabi, a naxa, “Yanyina nde, na ɲaxanla mi birɛ n fɔxɔ ra fa bɔxɔni ito yi. Fɔ n xa i ya diin xali mɛnni, i ya bɔxɔni, i kelixi dɛnaxan yi ba?” 
\v 6 Iburahima yi a yabi, a naxa, “I nama n ma diin naxɛtɛ n kelideni de! 
\v 7 Alatala, Ala Naxan Kore, naxan n tongoxi n bari muxune tagi e nun n bɔnsɔnni, naxan falan tixi n xa, naxan a kɔlɔxi a bɔxɔni ito soma nɛn n bɔnsɔnna yii, a tan yatina a malekan nasigama i yɛ ra nɛn alogo i xa nɔ ɲaxanla sɔtɔdeni n ma diin xa mɛnni. 
\v 8 Xa ɲaxanla mi fa sa tin birɛ i fɔxɔ ra, i fama nɛn natangadeni n ma kɔlɔn ma, i naxan tongoxi n xa. Koni i nama xɛtɛ n ma diin na mɛnni.”
\p
\v 9 Walikɛɛn yi a yiin naso a kanna Iburahima danban bun ma, a yi a kɔlɔ na ma. 
\v 10 Walikɛɛn yi ɲɔgɔmɛ fu tongo Iburahima a ɲɔgɔmɛne tagi e nun se faɲi gbegbe. A yi keli, a yi siga Nahori a taani, Mesopotamiya yamanan kɔmɛn fɔxɔni.
\p
\v 11 Ɲinbari waxatini, a yi xɔɲinna li naxan gexi taan fari ma. A yi ɲɔgɔmɛne rafelen mɛnni. Ɲaxanle yi fama ige badeni na xɔɲinna nan na.
\p
\v 12 A yi Ala maxandi, a naxa, “Alatala, n kanna Iburahimaa Ala, n bata i maxandi alogo n ma sigatiin xa findi xunna kenla ra n xa to. I xa hinan n kanna Iburahima ra. 
\v 13 I bata n to xɔɲinna dɛxɔn ma, taan sungutunne fama ige badeni dɛnaxan yi. 
\v 14 N sungutunna nde maxɔdinma nɛn, a xa a ige ba seen so n yii, n yi igen min. Xa a li, a n yabi iki, a naxa, ‘I xa igen min, n mɔn xa igen so i ya ɲɔgɔmɛne fan yii,’ n na a kolonma nɛn na waxatini, i ya ɲaxalan sugandixin yatin nan na ra Isiyaga xa, i ya walikɛna. Na waxatini n na a kolonma nɛn, a i bata hinan n kanna ra.”
\p
\v 15 Benun a xa yelin na falan tiyɛ, Rebeka yi fa, Betuyeli a dii tɛmɛna, Nahori nun Milika mamandenna. Nahori, Iburahima xunyɛn nan a ra. A fɛɲɛn yi dɔxi a tungunna fari. 
\v 16 Sungutun tofaɲin nan yi a ra, naxan mi yi xɛmɛ feen kolon. A yi godo xɔɲin dɛɛn na, a yi a fɛɲɛn nafe igen na, a mɔn yi te. 
\v 17 Iburahimaa walikɛɛn yi a gi, a sa a ralan. A yi a fala a xa, a naxa, “Yandi, a lu n xa igena nde min, naxan i ya fɛɲɛn kui.” 
\v 18 A yi a yabi, a naxa, “Nba, igen min.” A yi a fɛɲɛn nagodo a tungunna fari, a yi igen so a yii. 
\v 19 A to yelin igen soɛ a yii, a yi a fala a xa, a naxa, “N ni igen bama nɛn i ya ɲɔgɔmɛne fan xa alogo e birin xa wasa igen na.”
\p
\v 20 A yi igen sa xuruse mindeni, a mɔn yi siga a giyɛ a sa ige gbɛtɛ sɛgɛ. Ɲɔgɔmɛne birin yi wasa igen na. 
\v 21 Xɛmɛni ito yi a dundu, a yi a miri, yanyina nde, Alatala bata n ma sigatiin nasɔnɔya n xa. 
\v 22 Ɲɔgɔmɛne to yelin igen minɲɛ, xɛmɛni ito yi xɛma wuredin so sungutunna yii naxan sama ɲɔɛɛn na, na garamu sennin liyɛ, e nun xɛma yiikɔɛraso firin, naxan garamu kɛmɛ liyɛ. 
\v 23 A yi a maxɔdin, a naxa, “Nde a dii i tan na? Yandi, a fala n xa, xa yigiyana nde i baba konni, nxu xa xi na to kɔɛɛn na?”
\p
\v 24 A yi a fala a xa, a naxa, “Betuyeli a diin nan n na, Milika nun Nahori mamandenna nan n na.” 
\v 25 Ɲaxanli ito mɔn yi a fala, a naxa, “Nxu konni sɛxɛn nun ɲɔxɔndedɛ gbegbeen na, yigiyaden fan na ɛ luma dɛnaxan yi.” 
\v 26 Xɛmɛni ito yi a xinbi sin Alatala yɛtagi. 
\v 27 A yi a fala, a naxa, “Alatala, n kanna Iburahimaa Ala, n bata i tantun. I hinanma n kanna Iburahima ra waxatin birin. I ya lannayaan mi kalɛ. N ma sigatini, Alatala, n xunna tixi yiren nan na, dɛnaxan findixi n kanna Iburahima xunyɛn konna ra.”
\p
\v 28 Sungutunni ito yi a gi siga a konni, a sa xɔɲɛni ito a fe fala a nga xa. 
\v 29 Rebeka tadana nde yi na naxan xili Laban. A yi mini mafurɛn, a yi siga xɔɲin dɛɛn na xɛmɛn tixi dɛnaxan yi. 
\v 30 A bata yi ɲɔɛrasoon nun yiikɔɛrasoon to a xunyɛn ɲaxalanmaan yii. A mɔn bata yi a xunyɛn dɛntɛgɛ xuiin mɛ xɛmɛna falana fe ra. A yi siga xɛmɛni ito yireni a tixi xɔɲinna fɛma e nun ɲɔgɔmɛne.
\p
\v 31 A yi a fala a xa, a naxa, “Fa be, Alatala barakan fixi naxan ma. Nanfera i tixi tandeni? N bata banxini tɔn i yigiyadena e nun ɲɔgɔmɛne lan e xa lu dɛnaxan yi.” 
\v 32 Xɛmɛni ito yi so Laban konni. Laban yi goronna ragodo ɲɔgɔmɛne fari. A sɛxɛn so e yii e nun ɲɔxɔndedɛna e naxan donma. A yi igen fan so xɛmɛni ito yii, e nun muxun naxanye birin biraxi a fɔxɔ ra, alogo e xa e sanne maxa. 
\v 33 A yi fa donseen na e xa, koni a yi a fala, a naxa, “N mi n dɛgema singe, fɔ n xa falan ti ɛ xa, n lanma n xa naxan yita ɛ ra.” Laban yi a fala a xa, a naxa, “Falan ti xɛ.”
\p
\v 34 Xɛmɛni ito yi a fala, a naxa, “N tan Iburahimaa walikɛɛn nan n na. 
\v 35 Alatala bata baraka gbegbeen nagidi n kanna Iburahima ma. A bata findi nafulu kanna ra, bayo Ala bata xuruseen sifan birin fi a ma e nun gbetin nun xɛmaan nun walikɛ xɛmɛne nun walikɛ ɲaxanle nun ɲɔgɔmɛne nun sofanle. Ala bata na birin fi a ma. 
\v 36 N kanna Iburahima a ɲaxanla Saran, hali a to yi forixi, a yi diin bari a ma. A kɛɛn birin soxi diini ito nan yii.”
\p
\v 37 “Iburahima n nakɔlɔxi nɛn, a naxa, ‘I nama ɲaxanla tongo n ma diin xa naxan findɛ Kanan kaan na n dɔxi dɛnaxan yi. 
\v 38 I xa siga n baba denbayani n bɔnsɔnni alogo i xa ɲaxanla fen n ma diin xa mɛnni.’ 
\v 39 Na waxatini, n yi n kanna maxɔdin, n naxa, ‘Xa na ɲaxanla fa tondi biradeni n fɔxɔ ra go?’ 
\v 40 A yi n yabi, a naxa, ‘N sigan tima Alatala naxan yɛtagi, na fama nɛn a malekan biradeni i fɔxɔ ra alogo i ya sigatiin xa sɔnɔya. I fama nɛn ɲaxanla tongodeni n ma diin xa n bɔnsɔnni, n baba denbayani. 
\v 41 Na waxatini i na siga n bɔnsɔnna tagi, xa e mi fa sa sungutunna so i yii, i bata ratanga n ma marakɔlɔn ma.’ ”
\p
\v 42 “N to xɔɲinna yiren li, n yi maxandin ti, n naxa, ‘Alatala, n kanna Iburahimaa Ala, xa i bata a ɲɛnige n xa, i xa n ma sigatiin nasɔnɔya, 
\v 43 i yɛɛn ti n na xɔɲinna dɛxɔn ma. N fama nɛn sungutunna nde maxɔdindeni naxan fama ige badeni, a a xa igen so n yii naxan a fɛɲɛn kui alogo n xa n min. 
\v 44 Xa a n yabi, a naxa, “Igen min, n na igen bama nɛn i ya ɲɔgɔmɛne fan xa, e min,” n na a kolonma nɛn na waxatini, Alatalaa sungutun sugandixin yatin nan na ra n kanna Iburahima a diin xa.’ ”
\p
\v 45 “Benun n xa yelin na falan tiyɛ n yɛtɛ ma, Rebeka yi fa, fɛɲɛn dɔxi a tungunna fari. A yi godo xɔɲin dɛɛn na, a yi igen ba. N yi a maxɔdin, n naxa, ‘Yandi igen so n yii, n xa n min.’ 
\v 46 A yi a fɛɲɛn nagodo mafurɛn a tungunna fari, a yi a fala n xa, a naxa, ‘Igen min, i na yelin igen minɲɛ, n na igen soma nɛn i ya ɲɔgɔmɛne fan yii.’ N yi n min, a mɔn yi igen so ɲɔgɔmɛne yii. 
\v 47 N yi a maxɔdin, n naxa, ‘Nde a dii i tan na?’ A yi n yabi, a naxa, ‘Betuyeli a diin nan n na, Nahori nun Milika mamandenna nan n na.’ N yi xɛma wuredin so a ɲɔɛɛn na, n mɔn yi xɛma yiirasone so a yii kɔɛɛn na. 
\v 48 N yi n xinbi sin Alatala yɛtagi. N yi Alatala tantun, n kanna Iburahimaa Ala, bayo a bata n ti kira faɲin xɔn ma alogo n xa n kanna xunyɛna dii ɲaxalanmaan tongo a diin xa. 
\v 49 Iki, a fala n xa, xa i hinanma n kanna ra lannayani. Xa na mi a ra, n sigama nɛn yire gbɛtɛ yi.”
\p
\v 50 Laban nun Betuyeli yi a yabi, a naxa, “Alatala nan feni itoe ragidixi. Nxu mi na matandɛ. 
\v 51 Rebeka nan tixi i yɛtagi ito ra. A xali i yii, alogo a xa findi i kanna diina ɲaxanla ra, alo Alatala a fala kii naxan yi.”
\p
\v 52 Iburahimaa walikɛɛn to na fala xuine mɛ, a yi a xinbi sin Alatala yɛtagi. 
\v 53 Na xanbi ra, a yi muran gbeti daxin nun xɛma daxin nun dugine ramini a goronne yɛ, a e so Rebeka yii. A yi Rebeka nga nun a tada fan ki. 
\v 54 Iburahima a walikɛɛn nun a fɔxɔrabirane, e birin yi e dɛge, e igen min, e yi so e sadeni.
\p E to keli xɔtɔnni, Iburahimaa walikɛɛn yi a fala Rebeka nga nun a tada xa, a naxa, “Ɛ a lu fa n xa xɛtɛ n kanna konni.” 
\v 55 E yi a fala, e naxa, “Sungutunni ito xa lu be singen, a xa xii fu ɲɔxɔn liga be waxatini ito yi, na xanbi ra, i siga.” 
\v 56 Walikɛɛn mɔn yi e yabi, a naxa, “Ɛ nama n makankan be. Alatala bata n ma sigatiin findi n ma xunna kenla ra. Ɛ a lu fa n xa xɛtɛ n kanna konni.”
\p
\v 57 E yi a fala, e naxa, “En sungutunni ito xili ba, en na a maxɔdin, en xa a ɲɛnigen kolon.” 
\v 58 E yi Rebeka xili, e yi a maxɔdin, e naxa, “I waxi siga feni ba, ɛ nun xɛmɛni ito?” Rebeka yi a yabi, a naxa, “Ɔn, n waxi siga feni.” 
\v 59 E yi e xunyɛn Rebeka so e yii e nun ɲaxanla naxan yi a maxuruma. E nun Iburahima walikɛɛn nun a muxune yi siga.
\p
\v 60 E yi duba Rebeka xa, e naxa, “I tan nxu xunyɛna. Ala xa i yixɛtɛne rawuya ayi han wuli wuli wuyaxi, e nɔɔn sɔtɔ e yaxune xun na.” 
\v 61 Rebeka nun a walikɛ ɲaxanle yi dɔxɔ ɲɔgɔmɛne fari, e yi bira Iburahima a walikɛɛn fɔxɔ ra, e birin yi siga.
\p
\v 62 Isiyaga bata yi keli Lahayi Royi xɔɲinna yireni. A yi siga Negewi bɔxɔni, a sa dɔxɔ na. 
\v 63 Ɲinbanna nde ra, a minixi a masigadeni, a yi ɲɔgɔmɛne to fɛ. 
\v 64 Rebeka to Isiyaga to, a yi tugan ɲɔgɔmɛne fari, a godo bɔxɔni. 
\v 65 A yi walikɛɛn maxɔdin, a naxa, “Muxun mundun ito ra naxan fama en nalandeni xɛɛn ma?” 
\v 66 Iburahima a walikɛɛn yi a yabi, a naxa, “N kanna nan na ra.” Nayi, a yi dugin so a yɛtagin xun na.
\p Walikɛni ito yi a fala Isiyaga xa, a feen naxanye birin ligaxi. 
\v 67 Na xanbi ra, Isiyaga yi Rebeka tongo, a yi a xali bubuna nde kui, a nga Saran yi dɔxi dɛnaxan yi nun. Rebeka yi findi a ɲaxanla ra. A yi a xanu. Isiyaga nga faxa sunun yi ba a ma Rebekaa fe ra.
\c 25
\s Iburahima faxa fena
\r Taruxune Singen 1.32,33
\p
\v 1 Iburahima mɔn yi ɲaxalan gbɛtɛn tongo naxan xili Ketura. 
\v 2 Na ɲaxanla yi diine bari a xa. Na diine yi xili: Simiran nun Yokan nun Medan nun Midiyan nun Yisebaki e nun Suwa. 
\v 3 Yokan yi Saba nun Dedan bari. Dedan yixɛtɛne findixi Asuri kaane nan na, e nun Letusin kaane nun Leyumin kaane. 
\v 4 Midiyan ma diine nan Efa nun Efere nun Xanɔki nun Abida nun Elida ra. Keturaa diine nan e birin na.
\p
\v 5 Seen naxan birin findi Iburahima gbeen na, a yi a birin so Isiyaga yii. 
\v 6 Naxanye findi a konyi ɲaxanle diine ra, a yi e ki a siimayani. A yi e rasiga yireni, dɛnaxan makuya a dii Isiyaga ra sogetede mabinni.
\p
\v 7 Iburahima a siimayaan yi siga han ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge solofere e nun suulun. 
\v 8 A to siimaya xunkuyen sɔtɔ, a fori ki faɲi, a yi faxa, a yi siga laxira yi. 
\v 9 A diine Isiyaga nun Sumayila yi a maluxun faranna ra, Makipela, dɛnaxan yi Eferon ma xɛɛn ma, Soxara a diina, Xiti kaana, Mamire fɛma. 
\v 10 Iburahima na xɛɛn sara Xitine bɔnsɔnna nan ma. E nun a ɲaxanla Saran, e birin maluxunxi mɛnna nin. 
\v 11 Iburahima to faxa, Ala yi a dii Isiyaga baraka naxan dɔxɔ Lahayi Royi xɔɲinna fɛma.
\s Sumayilaa taruxuna
\r Taruxune Singen 1.28-31
\p
\v 12 Sumayila bɔnsɔnne xinle nan itoe ra. Saran bata yi a konyi ɲaxanla Misiran kaa Hagara fi Iburahima ma. Hagara yi Sumayila sɔtɔ. 
\v 13 Sumayilaa diine xinle ni itoe ra: Nebayoti Sumayilaa dii singen nun Kedari nun Adibeli nun Mibisan nun 
\v 14 Misema nun Duma nun Masa nun 
\v 15 Xadada nun Tema nun Yeturi nun Nafisi e nun Kedema. Na dii fu nun firinna findi Sumayilaa diine nan na. 
\v 16 Na muxu keden kedenna, ne findi bɔxɔ mangane nan na. E yi e xinle sa e taane xun ma e nun e muxune. 
\v 17 Sumayilaa siimayaan yi dan ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge saxan nun solofere nin. A yi faxa, a siga laxira yi. 
\v 18 Sumayila bɔnsɔnna yi dɔxɔ na bɔxɔni dɛnaxan yi Xawila nun Suru tagi. Suru yɛɛn nafindixi Misiran nan ma Asuri kiraan na. E yi dɔxi e ngaxakedenne nan dɛxɔn ma.
\s Esayu nun Yaxuba
\p
\v 19 Isiyaga bɔnsɔnne taruxun ni i ra. Isiyaga findi Iburahima a diin nan na. 
\v 20 Isiyaga to ɲɛɛ tonge naanin sɔtɔ siimayaan na, a yi Rebeka dɔxɔ, Laban xunyɛ ɲaxalanmana, Betuyeli a dii tɛmɛna. Arami kaane nan e ra, e kelixi Padan-Arami nɛn. 
\v 21 Koni Rebeka mi nɔ diin barɛ a xa. Isiyaga yi Alatala maxandi a ɲaxanla fe ra a xa nɔ dii barideni. Alatala yi a maxandin nasuxu, Rebeka yi fudikan. 
\v 22 Na diine yi lu yɛngɛ e nga kui. A yi a fala, a naxa, “Nanfera n kuina n tɔrɔma?” A yi Alatala maxɔdin. 
\v 23 Alatala yi a yabi, a naxa, “Siya dɔxɔde firin nan i kuini. Kedenna sɛnbɛn gboma nɛn boden xa. Tadan luma nɛn a xunyɛna nɔɔn bun ma.”
\p
\v 24 A diin bari waxatin to a li, e yi a to a gulunne nan yi Rebeka kui. 
\v 25 Diin naxan singe bari muxu gbeela nan yi a ra. Fati ma xabe gbegbe kanna nan yi a ra. E yi a xili sa Esayu. 
\v 26 Na xanbi ra, a xunyɛn fan yi bari. A yiin naxutuxi a tada Esayu santinban ma. E yi a xili sa Yaxuba.\f + \fr 25.26\fr* Heburu xuini, \fk Yaxuba\fk* xinla maliga xuina nde ra naxan bunna nɛɛn fa fala “Santinbana.”\f* Rebeka na diine barima waxatin naxan yi, Isiyaga ɲɛɛ tonge sennin nan yi a ra.
\p
\v 27 Na dii xɛmɛ firinna yi gbo. Esayu yi findi donso faɲin na naxan yi wulani sigama. Yaxuba findi muxu maxunbelixin nan na, a tan yi luma bubun nan bun ma. 
\v 28 Esayu nan yi rafan Isiyaga ma, a sube faxaxine fe ra, koni Yaxuba nan yi rafan Rebeka ma.
\p
\v 29 Lɔxɔna nde Yaxuba yi pɔrin nafala. Esayu to so, a xadanxi keli donsoyani. 
\v 30 A yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “N mi nɔɛ fefe ra iki. A lu n xa pɔri gbeeli ito nde kɔn.” Na nan a toxi a yi xili sa, Edɔn.\f + \fr 25.30\fr* Heburu xuini, \fk Edɔn\fk* bunna nɛɛn fa fala “A gbeeli.”\f* 
\v 31 Yaxuba yi a yabi, a naxa, “I ya foriyaan tiden fi n ma singen.” 
\v 32 Esayu yi a fala, a naxa, “N faxa feni kamɛn nan ma iki. Na foriya tiden nanse fanma n ma?” 
\v 33 Yaxuba mɔn yi a fala, a naxa, “Fɔ i xa i kɔlɔ.” Esayu yi a kɔlɔ, a bata a foriya tiden fi a ma. 
\v 34 Yaxuba yi burun nun pɔrin toge daxi so a yii. Esayu yi ne don, a yi a min. A yi siga. Nanara, Esayu mi a foriya tiden yatɛ sese ra.
\c 26
\s Isiyaga nun Abimeleki
\p
\v 1 Kamɛn yi so bɔxɔni, ba a singen na naxan so Iburahima waxatini. Isiyaga yi siga Gerari yi, Filisiti manga Abimeleki konni. 
\v 2 Alatala yi mini Isiyaga xa. A yi a fala a xa, a naxa, “I nama siga Misiran bɔxɔni de! Lu na bɔxɔni n na dɛnaxan yita i ra. 
\v 3 I lu na. En birin na a ra. N ni i barakama nɛn, bayo n fama bɔxɔni ito fideni i tan nun i bɔnsɔnne nan ma. N layirin naxan tongo i baba Iburahima xa, n na rakamalima nɛn. 
\v 4 N na i bɔnsɔnna rawuyama ayi nɛn alo saren naxanye kore. N bɔxɔni ito fima nɛn i bɔnsɔnna ma. Dunuɲa siyane birin duban sɔtɔma nɛn i tan bɔnsɔnna barakan nin, 
\v 5 bayo Iburahima n xuiin namɛ nɛn, a yi n gelene nun n ma yamarine nun n ma tɔnne nun n ma sariyane suxu.”
\p
\v 6 Isiyaga yi dɔxɔ Gerari yi. 
\v 7 Muxun naxanye dɔxi mɛnni, ne yi a maxɔdin a ɲaxanla fe ma. A yi e yabi, a xunyɛn ɲaxalanmaan nan a ra. A mi yi susuɛ a falɛ e xa, a ɲaxanla nan Rebeka ra alogo mɛn kaane nama a faxa. A gaxu a falɛ a ɲaxanla na a ra bayo Rebeka ɲaxalan tofaɲin nan yi a ra.
\p
\v 8 Isiyaga to bu na, lɔxɔna nde Abimeleki, Filisitine mangana, na yi a yɛɛn namini banxin foye soden na. A yi a to Isiyaga Rebeka masugusuguma. 
\v 9 Abimeleki yi a xili a konni. A yi a fala a xa, a naxa, “I ya ɲaxanla yatin nan ito ra! Nanfera i a falaxi nxu xa, a i xunyɛ ɲaxalanmaan nan a ra?” Isiyaga yi a yabi, a naxa, “N yi gaxuxi nɛn alogo ɛ nama n faxa. Na nan a to, n yi na fala.” 
\v 10 Abimeleki mɔn yi a fala, a naxa, “I nanse ligaxi nxu ra? Xa muxuna nde fa mini n ma yamaan tagi go, a yi i ya ɲaxanla kolon ɲaxanla ra? Na waxatini i bata nxu findi yulubi tongone ra.” 
\v 11 Abimeleki yi yamarin fi a yamaan birin ma, a naxa, “Muxu yo na maxa xɛmɛni ito nun ɲaxanla ito ra, n na kanna faxama nɛn.”
\p
\v 12 Na ɲɛɛn na, Isiyaga yi xɛɛn bi bɔxɔni ito ma. A to na xɛɛn xaba, a yi na ɲɔxɔndɔn kɛmɛ sɔtɔ, bayo Alatala bata a baraka. 
\v 13 A hɛrin yi lu xun masɛ, a yi findi nafulu kanna ra. 
\v 14 A yi findi yɛxɛɛ gbegbe kanna ra e nun siine nun ɲingene nun konyi wuyaxi kanna. Filisitine yi Isiyaga maxɔxɔlɔn.
\s Isiyagaa layirina e nun Abimeleki
\p
\v 15 Filisitine yi xɔɲinne birin nafe bɛndɛn na, Isiyaga baba Iburahimaa konyine naxanye ge Iburahima waxatini. 
\v 16 Abimeleki yi a fala Isiyaga xa, a naxa, “I bata sɛnbɛn sɔtɔ be dangu nxu tan na. Fɔ i xa keli be.” 
\v 17 Isiyaga yi keli na, a siga Gerari lanbanni. A sa dɔxɔ mɛnni. 
\v 18 Isiyaga yi xɔɲinne yiba, naxanye yi gexi a baba waxatini. Filisitine na xɔɲinne dutun nɛn Iburahima faxa xanbini. A baba yi na xɔɲinne xinle falama kii naxan yi, Isiyaga mɔn yi ne xinle fala e xun ma na kiini. 
\v 19 Isiyagaa konyine mɔn yi xɔɲin gbɛtɛ ge na lanbanni. E yi tigin li a kui. 
\v 20 Xuruse rabaan naxanye yi Gerari lanbanni, ne nun Isiyagaa xuruse rabane yi sɔnxɔ na xɔɲinna fe ra. E birin yi a fala, e naxa, “Nxu tan nan gbeen xɔɲinna ra.” Isiyaga yi xɔɲinni ito xili sa Eseki, bayo sɔnxɔn bata bira a fe yi.\f + \fr 26.20\fr* \fk Eseki\fk* bunna nɛɛn fa fala “Fe matandina.”\f* 
\v 21 A konyine mɔn yi xɔɲin gbɛtɛ ge, sɔnxɔn mɔn yi bira na fan ma fe yi. E yi a xili sa Sitina.\f + \fr 26.21\fr* \fk Sitina\fk* bunna nɛɛn fa fala “Tɔɲɛgɛna.”\f* 
\v 22 A yi keli na, a sa xɔɲinna ge yire gbɛtɛ yi. Na xɔɲinna to ge, sɔnxɔn mi bira na tan ma fe yi. E yi na xɔɲinna xili sa, Rehoboti,\f + \fr 26.22\fr* \fk Rehoboti\fk* bunna nɛɛn fa fala “Yire yigbeena.”\f* bayo e naxa, “Alatala bata dɔxɔde gbeen fi en ma. En ma feen bata fan bɔxɔni ito ma.”
\p
\v 23 E yi keli mɛnni, e siga Bɛriseba. 
\v 24 Alatala yi mini a xa kɔɛɛn na. A yi a fala a xa, a naxa, “I fafe Iburahimaa Ala nan n tan na. I nama gaxu fefe ra, en tan na a ra yiren birin yi. N mɔn i barakama nɛn. N ni i bɔnsɔnna rawuyama ayi nɛn Iburahima fe ra, n ma walikɛna.” 
\v 25 Isiyaga yi saraxa ganden nafala mɛnni, a yi fa Alatala maxandi a xinla ra. A yi a bubuni tɔn mɛnni. A konyine mɔn yi xɔɲinna ge na.
\p
\v 26 Abimeleki yi keli Gerari yi, a yi fa, a e xa e bode to. Axusati yi biraxi a fɔxɔ ra, a maxadi tina, e nun Pikoli, a sofa mangana. 
\v 27 Isiyaga yi a maxɔdin, a naxa, “Ɛ faxi n todeni nanfera? Ɛ bata n naɲaxu han ɛ bata n kedi ɛ konni.” 
\v 28 E yi a yabi, e naxa, “Nxu bata a kolon yati a Alatala luxi i xɔn. Nxu mɔn bata a miri, fɔ en xa layirin tongo en bode xa marakɔlɔni. 
\v 29 I kɔlɔ nxu xa, a i mi fama fe xɔlɛn ligadeni nxu ra, bayo nxu fan mi fe kobi yo ligaxi i ra. Fɔ nxu to fe faɲin nan tun ligaxi i xa. Nxu mɔn yi i lu, i xa siga bɔɲɛ xunbenli. Waxatini ito yi, Alatala bata i baraka.” 
\v 30 Isiyaga yi donse gbegbeen nafala e xa. E birin yi e dɛge, e yi e min. 
\v 31 Kuye to yiba, e yi e kɔlɔ e bode xa. Isiyaga yi a ɲungu e ma, e yi fata lanni.
\p
\v 32 Na lɔxɔni, Isiyagaa konyine yi fa xɔɲinni ito a fe dɛntɛgɛn sadeni a xa e naxan gexi, e naxa, “Nxu bata igen li xɔɲinni ito ra.” 
\v 33 Isiyaga yi na xɔɲinna xili sa Siba.\f + \fr 26.33\fr* \fk Siba\fk* bunna nɛɛn “Marakɔlɔna.”\f* Nanara, han to taani ito xinla falama Bɛriseba.\f + \fr 26.33\fr* \fk Bɛriseba\fk* bunna nɛɛn “Marakɔlɔ xɔɲinna.”\f*
\s Esayu a ɲaxanla dɔxɔna
\p
\v 34 Esayu to ɲɛɛ tonge naanin sɔtɔ, a yi Yudita dɔxɔ, Beeri a dii tɛmɛna, e nun Basamati, Elon ma dii tɛmɛna. Ne firinna Xiti kaan nan e ra. 
\v 35 E yi Isiyaga nun Rebeka nii yiɲaxu e ma.
\c 27
\s Isiyaga yi duba Yaxuba xa
\p
\v 1 Isiyaga bata yi fori, a yɛɛne bata yi rafɔrɔ. A mi yi fa nɔɛ sese toɛ. A yi a dii forimana, Esayu, xili, a naxa, “N ma diina.” Esayu yi a ratin, a naxa, “N tan ni i ra.” 
\v 2 Isiyaga yi a fala, a naxa, “I bata a to, n bata fori. N mi a kolon, n faxama waxatin naxan yi. 
\v 3 I ya sube faxa seene tongo e nun i ya sagbaan nun i ya xanla. I siga donsoyaan na. I sa fa burunna suben na n xa. 
\v 4 I xa na suben ɲin n xa a faɲin na alo a rafan n ma kii naxan yi, i fa a ra n xɔn alogo n xa duba i xa benun n xa faxa.” 
\v 5 Na waxatini, Rebeka yi tuli matixi Isiyaga ra, a falatini Esayu xa. Esayu yi siga burunna ra sube faxadeni a baba xa.
\p
\v 6 Rebeka yi a fala a diin Yaxuba xa, a naxa, “N bata i baba xuiin mɛ a falani ito tima Esayu xa, 
\v 7 a naxa, ‘Sa suben bun n xa, i fa a ra, i yi a ɲin n xa, n xa a don. N na na suben don, n dubama i xa nɛn Alatala yɛtagi benun n xa faxa.’ 
\v 8 Iki, n ma diina, i tuli mati n na ki faɲi. N ni i yamarima naxan na, i xa na liga. 
\v 9 Siga xuruseene dɛnaxan yi, i sa fa sii dii faɲin firin na n xa. N xa na rafala a faɲin na alo i baba waxi a xɔn ma kii naxan yi. 
\v 10 I xa a xali i baba xa alogo a xa duba i tan nan xa benun a xa faxa.”
\p
\v 11 Yaxuba yi a nga Rebeka yabi, a naxa, “Koni, fati ma xaben kanna nan Esayu ra. N tan fati ma xaben mi n ma. 
\v 12 N baba na n masuxu, a kolonma nɛn Esayu xa mi a ra. N findima wule falan nan na a tan yi. Benun n xa duban sɔtɔ, n fama dangan nan sɔtɔdeyi na waxatini.” 
\v 13 A nga yi a fala, a naxa, “Ɛn-ɛn, na dangan fama xɛtɛdeni n tan nan ma n ma diina. I naxan ligama, i tuli mati n na. Siga i sa fa na sii dii firinne ra n xa.”
\p
\v 14 Yaxuba yi siga, a sa fa sii dii firinne ra a nga fɛma. A nga yi na donseen nafala alo a rafan Isiyaga ma kii naxan yi. 
\v 15 Na xanbi ra, Rebeka yi Esayu, a dii singena domaan tongo, domaan naxan fan a dugine yɛ. A yi na ragodo Yaxuba ma, a dii firindena. 
\v 16 A yi sii kidine tongo, a yi a diin yiine maxidi e ra e nun a kɔɛna bayo fati ma xabe mi yi a ma. 
\v 17 A yi na donseen so a diin Yaxuba yii, e nun buruna a naxan nafalaxi.
\p
\v 18 A yi siga a baba fɛma, a yi a fala a xa, a naxa, “N baba, n tan ni i ra.” A yi a maxɔdin, a naxa, “Nde i tan na, n ma diina?” 
\v 19 Yaxuba yi a baba yabi, a naxa, “Esayu nan n na, i ya diin forimana. I naxan maxɔdinxi n na, n bata fa a ra. Yandi, keli, i dɔxɔ, i n ma sube rafalaxin don, alogo i xa duba n xa.” 
\v 20 Isiyaga yi a fala a diin xa, a naxa, “I subeni ito toxi minɛn yi xulɛn, n ma diina?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “Alatala i ya Ala nan a fixi n ma.”
\p
\v 21 Isiyaga yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “I maso n na, n xa i masuxu, n ma diina alogo n xa la a ra a Esayu nan yati i ra, n ma diina.” 
\v 22 Yaxuba yi a maso a baba ra. Isiyaga yi a fatin masuxu. A yi a fala, a naxa, “I xuiin maliga Yaxuba xuiin na, koni i yiine tan Esayu yiine nan e ra.” 
\v 23 A mi yi nɔɛ Yaxuba kolonɲɛ bayo a yiine xaben yi e ma, alo a tada Esayu yi kii naxan yi. A yi duba a xa.
\p
\v 24 A mɔn yi a maxɔdin, a naxa, “N ma diina Esayu yatin nan i ra?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “Ɔn.” 
\v 25 Isiyaga yi a fala, a naxa, “Fa donseen na, i naxan nafalaxi, n xa a don. N yi duba i xa.” Yaxuba yi donseen so a baba yii. Isiyaga yi a don. A yi wudi bogi igen fan so a yii alo manpana, a yi na fan min. 
\v 26 Na xanbi ra, a baba Isiyaga yi a fala a xa, a naxa, “I maso n na, i n sunbu, n ma diina.” 
\v 27 Yaxuba yi a maso a ra, a yi a sunbu. Isiyaga yi a dugine xirin mɛ. Awa, na xanbi ra, a yi duba a xa, a naxa,
\q “Yɔ! N ma diin xirin luxi nɛn
\q alo xɛɛna
\q Alatala barakan saxi naxan yi.
\q
\v 28 Ala xa xiila fi i ma
\q naxan kelima kore.
\q Ala xa dahamu bɔxɔn fi i ma.
\q Ala xa barakan sa i ya xɛɛni.
\q Ala xa wudi bogi igen fi i ma.
\q
\v 29 Ala xa i dɔxɔ siyane xun na.
\q Ala xa siyane magodo i xa.
\q I xa findi i ngaxakedenne yɛɛratiin na.
\q E birin xa e magodo i bun ma.
\q Muxu yo na i danga,
\q na dangan xa xɛtɛ a kanna ma.
\q Muxu yo na duba i xa,
\q na kanna fan xa duban sɔtɔ.”
\p
\v 30 Isiyaga to yelin dubadeni Yaxuba xa, a yi mini. A mi bu, Yaxuba tada Esayu fan yi so, sa keli sube bundeni. 
\v 31 A fan yi na suben nafala ki faɲi alo a baba waxi a xɔn ma kii naxan yi. A yi fa a ra a baba xa. A yi a fala a baba xa, a naxa, “N baba, keli, i dɔxɔ, i suben don n naxan nafalaxi i xa alogo i xa duba n xa.” 
\v 32 A baba Isiyaga yi a maxɔdin, a naxa, “Nde i tan na?” Esayu yi a yabi, a naxa, “Esayu nan n na, i ya diin forimana.” 
\v 33 Na feen yi Isiyaga yifu ki faɲi. A fatin birin yi xuruxurun a ma. A yi maxɔdinna ti, a naxa, “Koni nde tan faxi suben nafalaxin na n xa, n naxan donxi iki benun i tan xa fa? N bata duba na kanna xa. A tan nan fama duba sɔtɔdeni.”
\p
\v 34 Esayu to a baba falan mɛ, a bɔɲɛn yi mini, a yi sɔnxɔ gbegbeen nate. A yi a baba mafan, a naxa, “Duba n fan xa, n baba.” 
\v 35 Isiyaga yi a yabi, a naxa, “I xunyɛn bata n mayenden. A tan bata i ya duban sɔtɔ.” 
\v 36 Esayu yi a fala, a naxa, “A xinla yatina a xun ma, Yaxuba.\f + \fr 27.36\fr* \fk Yaxuba\fk* bunna nɛɛn, “A muxun santinban suxuma” hanma “yanfantenna.”\f* A sanɲa yi firinden ni i ra a n yanfama. A bata n ma foriya tiden tongo. Iki a bata n ma duban fan tongo.” Esayu mɔn yi a fala, a naxa, “Duba yo mi fa i yii sɔnɔn, i lan i xa naxan ti n tan xa?”
\p
\v 37 Isiyaga yi Esayu yabi, a naxa, “N bata a tan findi i xunna ra, n mɔn bata a ngaxakedenne fan birin so a yii e xa lu a bun ma. N bata baraka gbegbeen fi a ma, e nun wudi bogi ige faɲina. N nɔɛ nanfe ligɛ i tan xa, n ma diina?” 
\v 38 Esayu yi a fala a baba xa, a naxa, “N ba, duba keden peen nan i yii ba? N baba, duba n fan xa.” A yi wuga a xuini texin na. 
\v 39 A baba Isiyaga yi a yabi, a naxa,
\q “A kolon,
\q i mi fama bɔxɔ faɲi sɔtɔdeni,
\q hanma xiila naxan kelima kore.
\q
\v 40 I ya silanfanna nan fama i balodeni.
\q I fama walideni i xunyɛn nan bun ma,
\q koni i fama nɛn i yɛtɛ sɔtɔdeni.
\q A nɔɔn naxan sama i ma,
\q i murutɛma nɛn na bun.”
\s Yaxuba a giina
\p
\v 41 Esayu yi a xunyɛn Yaxuba rafen yɛngɛn na a duban sɔtɔ feen na e baba ra. Esayu yi a fala a bɔɲɛni, a naxa, “N baba na faxa waxatin naxan yi, n Yaxuba faxama nɛn.” 
\v 42 Rebeka to a dii singen Esayu a natan kolon, a yi a dii firinden Yaxuba xili. A yi a fala a xa, a naxa, “I bata a to, i tada Esayu waxi a gbeen ɲɔxɔ feni i ma, a i faxa. 
\v 43 Iki i tuli mati n na ki faɲi, n ma diina. Keli be, i siga Xarani yi, n tada Laban konni. 
\v 44 I sa lu a konni waxatini ito yi han i tada bɔɲɛn yi godo. 
\v 45 I tada bɔɲɛn na godo i ya fe ra waxatin naxan yi, a na ɲinan i liga fɔxɔn na, n na n ɲunguɛ, i fa. N mi waxi fula feni ɛ firinna birin na lɔxɔ kedenni.”
\p
\v 46 Rebeka yi a fala Isiyaga xa, a naxa, “N niin bata yiɲaxu n ma Xiti kaa ɲaxanle fe ra. Xa a sa a li, Yaxuba fan ɲaxanla tongo bɔxɔni ito ma, na waxatini n ma siimayaan tɔnɔn nanse ra?”
\c 28
\p
\v 1 Isiyaga yi Yaxuba xili. A yi duba a xa. A yi yamarini ito so a yii, a naxa, “I nama ɲaxanla dɔxɔ naxan findixi Kanan kaan na de! 
\v 2 Keli, i siga Padan-Arami yi, i nga baba Betuyeli konni. I sa mɛnna ɲaxanla nde dɔxɔ naxan findɛ Laban ma dii tɛmɛn na, i nga tada xɛmɛmana. 
\v 3 Ala Sɛnbɛ Kanna xa i baraka, Ala xa dii gbegbe fi i ma, alogo i xa findi siya gbegbeen benban na. 
\v 4 Ala xa Iburahima a duban yabi i ma e nun i bɔnsɔnna, alogo bɔxɔni ito xa findi i gbeen na i waxati rabɛ dɛnaxan yi, Ala bɔxɔn naxan fi Iburahima ma.” 
\v 5 Isiyaga yi Yaxuba rasiga Padan-Arami yi, Laban konni, Betuyeli a diina Arami kaana. Laban, Rebeka tada xɛmɛmaan nan yi a ra. Yaxuba nun Esayu nga nan yi Rebeka ra.
\p
\v 6 Esayu yi a kolon a baba bata duba Yaxuba xa, a a rasiga Padan-Arami yi, a xa sa mɛnna ɲaxanla dɔxɔ. A mɔn yi a mɛ, a baba Isiyaga bata a yamari, a nama ɲaxanla dɔxɔ naxan findɛ Kanan kaan na. 
\v 7 Yaxuba yi a baba nun a nga xuiin binya. A yi siga Padan-Arami yi. 
\v 8 Esayu yi a kolon na waxatini Kanan kaa ɲaxanle mi rafan a baba Isiyaga ma. 
\v 9 Awa, Esayu yi siga Sumayila konni, Iburahima diina. A yi Sumayilaa dii tɛmɛn Mahalati dɔxɔ, Nebayoti xunyɛ ɲaxalanmana.
\s Yaxubaa xiyena
\p
\v 10 Yaxuba to keli Bɛriseba yi, siga Xarani yi, 
\v 11 kɔɛna a li dɛnaxan yi, a yi xi mɛnni. A yi gɛmɛ keden tongo, a yi a raso a xunna bun ma. A yi a sa mɛnni. 
\v 12 A yi xiye sa, sangalanna tixi bɔxɔn fari a xunna texi han kore. Alaa malekane yi teen nun godoni sangalanna ma. 
\v 13 Alatala yi tixi e xun ma. A yi a fala a xa, a naxa, “N tan nan Alatala ra, i taɲe Iburahima nun Isiyagaa Ala. I saxi bɔxɔn naxan fari ito ra, n ni ito fima i ma nɛn ɛ nun i bɔnsɔnna. 
\v 14 I bɔnsɔnna fama wuyadeni nɛn alo gbangbanna. Ɛ bɔxɔn fama nɛn gbodeni ayi keli sogeteden ma han sa dɔxɔ sogegododen na, keli kɔmɛnna ma sa dɔxɔ yiifanna ra. Dunuɲa siyane birin duban sɔtɔma i tan nun i bɔnsɔnna sabun nan na. 
\v 15 En birin na a ra i na siga dɛdɛ. N ni i kantanma nɛn i na siga dɛnaxan yi, n ni i raxɛtɛma nɛn bɔxɔni ito ma. N mi i rabeɲinɲɛ. N feen naxan birin layiri tongoxi i xa, n na a birin ligama nɛn.”
\p
\v 16 Yaxuba yi xulun xixɔnli, a yi a fala, a naxa, “N bata yelin a kolonɲɛ yati, Alatala be yi, koni n mi yi a kolon.” 
\v 17 A yi gaxu, a yi a fala, a naxa, “Yire magaxuxin nan be ra. Sese mi a ra fɔ Alaa banxina, e nun kore xɔnna so dɛɛna.” 
\v 18 A yi keli xɔtɔn xɔtɔn, a gɛmɛn tongo naxan yi rasoxi a xunna bun ma. A yi a ti taxamasenna ra, a yi turen maso gɛmɛn xunna ma. 
\v 19 A yi na yiren xili sa Betɛli.\f + \fr 28.19\fr* \fk Betɛli\fk* bunna nɛɛn fa fala “Alaa banxina.”\f* Benun na xa liga, na yiren yi xili nɛn Lusi. 
\v 20 Yaxuba yi a dɛ ti Ala xa, a naxa, “Xa nxu nun Ala na a ra, a tan nan mɔn n kantanma kiraan xɔn ma n sigama dɛnaxan yi, a yi donseen so n yii n naxan donma, a mɔn yi maxidi seen so n yii n naxan soma n ma, 
\v 21 xa n xɛtɛ bɔɲɛ xunbenli n baba konni, nayi Alatala findima nɛn n ma Ala ra. 
\v 22 Gɛmɛni ito, n naxan tixi taxamasenna ra, a findima Alaa banxin nan na. I seen naxan birin fima n ma, n na a yaganna bama nɛn, n na fi i ma.”
\c 29
\s Yaxuba nun Rakeli
\p
\v 1 Yaxuba to ti kiraan xɔn ma siga sogeteden bɔxɔn mabinni, 
\v 2 a yi xɔɲinna to burunna ra. Yɛxɛɛn nun sii kuru saxan yi saxi na xɔɲinna fɛma e igen minma dɛnaxan yi. Gɛmɛ xungbeen nan yi saxi xɔɲinna dɛ ra. 
\v 3 Na waxatini, e yi darixi xuruseene malanɲɛ na yiren nin. E malanxina, xuruse rabane yi gɛmɛn makutukutu naxan yi saxi xɔɲinna dɛ ra. Xuruseene to yelin ige mindeni, e mɔn yi gɛmɛn naxɛtɛ xɔɲinna dɛ ra. 
\v 4 Yaxuba yi xuruse rabane maxɔdin, a naxa, “Ngaxakedenne, ɛ kelixi minɛn yi?” E yi a yabi, e naxa, “Nxu kelixi Xarani taan nin.” 
\v 5 A mɔn yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ Laban kolon, Nahori a dii xɛmɛna?” E yi a yabi, e naxa, “Ɔn, nxu a kolon.” 
\v 6 A yi e maxɔdin, a naxa, “A di na?” E yi a yabi, e naxa, “Sese mi a toxi. A dii tɛmɛna Rakeli nan fama na ra e nun xuruseene.” 
\v 7 A yi a fala e xa, a naxa, “En yanyin nin iki. Xuruseene malan waxatin xa mi a ra iki ba? Ɛ igen fi xuruseene ma mafurɛn, ɛ mɔn yi xɛtɛ e ra e rabadeni.” 
\v 8 E yi a fala, e naxa, “Nxu mi nɔɛ fefe ligɛ iki, fɔ xuruseene birin na malan. Na waxatini, nxu fa gɛmɛn ba xɔɲinna dɛ ra a dɛɛn yi balanxi naxan na, nxu fa igen fi xuruseene birin ma.”
\p
\v 9 Yaxuba to yi na falama e xa, Rakeli fan yi fa a babaa xuruseene ra, bayo xuruse rabaan nan yi a ra. 
\v 10 Yaxuba to Rakeli to fɛ, Yaxuba nga tada dii tɛmɛna, e nun Laban ma xuruseene, a yi a maso xɔɲinna dɛxɔn. A yi gɛmɛn ba xɔɲinna dɛ ra, a yi igen fi Laban ma xuruseene ma. 
\v 11 Yaxuba yi Rakeli sunbu, a yi wuga, a gbelegbele. 
\v 12 A yi a fala Rakeli xa, a a baba bari boden nan a ra, Rebekaa dii xɛmɛna. Rakeli yi giin nakɔ ayi, a sa na yɛba a baba xa. 
\v 13 Laban to Yaxuba fe mɛ a xunyɛn ɲaxalanmana diina, a yi siga, a sa a ralan. A yi a sunbu, a a xali banxini. Feen naxan birin Yaxuba sɔtɔ, a yi na yɛba Laban xa. 
\v 14 Laban yi a fala a xa, a naxa, “En birin wuli keden fasa keden.” Yaxuba yi kike keden naba Laban konni.
\p
\v 15 Lɔxɔna nde, Laban yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “N bari boden nan i ra, koni sariya yo mi a falaxi i xa wali n xa, a fa lu n mi i saren fi. A fala n xa, a lan n xa i saren fi naxan na.” 
\v 16 Awa, dii tɛmɛ firin nan yi Laban yii. A dii tɛmɛ singen xili nɛn Leya, a firindena Rakeli. 
\v 17 Leya yɛɛne mi yi rayabu, koni Rakeli tan ɲaxalan tofaɲin nan yi a ra. 
\v 18 Rakeli nan yi rafan Yaxuba ma ki faɲi. A yi a fala Laban xa, a naxa, “N ɲɛɛ solofere nan walima i xa, alogo i xa i ya dii tɛmɛn firinden Rakeli fi n ma.” 
\v 19 Laban yi a fala, a naxa, “Benun n xa n ma diin fi muxu gbɛtɛn ma, n lan n xa a fi i tan nan ma. Lu n konni be.” 
\v 20 Yaxuba yi ɲɛɛ solofere wanla kɛ Laban yii Rakeli a fe ra. Koni na ɲɛɛ soloferen lu nɛn a xa alo xii dando gbansan, bayo a bata yi a xanu.
\p
\v 21 Na xanbi ra, Yaxuba yi a fala Laban xa, a naxa, “N ma waxatin bata ɲan. N ma ɲaxanla so n yii fa, n xa a findi n yɛtɛ gbeen na.” 
\v 22 Laban yi mɛn kaane birin xili, a e xa fa e dɛgedeni, e sɛwa sumunna raba. 
\v 23 Ɲinbanna ra, a yi Leya tongo, a dii tɛmɛ singena, a yi a so Yaxuba yii. Yaxuba yi a findi a yɛtɛ gbeen na. 
\v 24 Laban yi Silipa so a diin Leya yii, a xa findi a konyin na. 
\v 25 Kuye to yiba, Yaxuba yi a to Leya na a ra. A yi a fala Laban xa, a naxa, “I nanse ligaxi n na ito ra? N mi walixi i xa Rakeli xan ma fe ra ba? Nanfera i n mayendenxi?” 
\v 26 Laban yi a yabi, a naxa, “Nxu tan ma namunna mi tinɲɛ dii tɛmɛ firinden xa dɔxɔ xɛmɛ taa ra, a singen mi xɛmɛ sɔtɔxi. 
\v 27 Xunsagini ito liga singen ɛ nun Leya. Xa i tin i mɔn xa ɲɛɛ solofere wanla kɛ n xa, n nan n ma dii tɛmɛ firinden fan fima nɛn i ma, a findi i ya ɲaxanla ra.”
\p
\v 28 Yaxuba yi na liga. E nun Leya to xunsagin naba yire kedenni, Laban yi Rakeli fan fi a ma. 
\v 29 A yi Bila tongo a a so Rakeli yii a xa findi a konyin na. 
\v 30 Yaxuba mɔn yi Rakeli findi a gbeen na, a yi Rakeli xanu dangu Leya ra. A mɔn yi ɲɛɛ solofere wanla kɛ Laban yii.
\s Yaxubaa diine
\p
\v 31 Alatala to a to Leya mi rafanxi Yaxuba ma alo Rakeli, a yi a findi dii barin na. Na waxatini Rakeli tan yi findi gbantan na. 
\v 32 Leya to fudikan, a yi diin bari. Na diin yi xili sa Rubɛn. A yi a fala, a naxa, “Alatala bata n ma marayarabin to. Iki n fa rafanma nɛn n ma xɛmɛn ma.”\f + \fr 29.32\fr* \fk Rubɛn\fk* masoxi xuina nde nan na Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “A bata n ma tɔrɔyaan to.”\f* 
\v 33 A mɔn yi fudikan dii firinden na. A to na diin bari, a yi a fala, a naxa, “Alatala fan yatina a kolon, a n mi rafan n ma xɛmɛn ma. Na nan a toxi a dii firindeni ito fan fixi n ma.” A yi na diin xili sa Simeyɔn.\f + \fr 29.33 \fr*\fk Simeyɔn\fk* maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “Naxan fe mɛma.”\f* 
\v 34 A mɔn yi fudikan dii saxanden na. A to a bari, a mɔn yi a fala, a naxa, “Awa, iki, fɔ n ma xɛmɛn xa kankan nɛn n ma sɔnɔn, bayo n bata dii saxan sɔtɔ a xa.” Na na a to, e yi a xili sa Lewi.\f + \fr 29.34\fr* \fk Lewi \fk*maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “A kankanxi a ma.”\f* 
\v 35 A yi fudikan dii naaninden na. A to na fan bari, a yi a fala, a naxa, “Awa, iki n na Alatala tantunma nɛn.” A yi na diin xili sa Yuda.\f + \fr 29.35\fr* \fk Yuda\fk* maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn “Tantunna.”\f* A dii barin yi dan na dii muxu naaninna ma.
\c 30
\s Rakeli a dii bari fena
\p
\v 1 Rakeli to a to, a mi dii barima, a yi a tada maxɔxɔlɔn. A yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “Diin fi n fan ma, xa na mi a ra n faxama nɛn.” 
\v 2 Yaxuba yi xɔlɔ a falan na. A yi a fala, a naxa, “I a mirixi nɛn a Ala nan n tan na? Ala nan a ligaxi i mi dii barima!” 
\v 3 Rakeli yi a yabi, a naxa, “N ma konyi ɲaxanla Bila tongo alogo a xa diine bari n xa. Na waxatini na tan findɛ n xa sabun na n diin sɔtɔ i xa.”
\p
\v 4 A yi a konyi ɲaxanla Bila tongo, a a so a xɛmɛn Yaxuba yii. Yaxuba yi na kolon ɲaxanla ra. 
\v 5 Bila yi fudikan, a yi dii xɛmɛn bari Yaxuba xa. 
\v 6 Rakeli yi a fala, a naxa, “Ala bata n ma kitin sa. A bata n ma falan mɛ. Na nan a toxi a diin fixi n ma.” A yi na diin xili sa Dan.\f + \fr 30.6\fr* \fk Dan\fk* bunna nɛɛn fa fala, “A bata a xun mayɛngɛ kitin sa.”\f*
\p
\v 7 Rakeli a konyi ɲaxanla Bila mɔn yi fudikan. A yi dii xɛmɛ firinden bari Yaxuba xa. 
\v 8 Rakeli yi a fala, a naxa, “N bata n tada yɛngɛ n sɔbɛɛn birin na, n yi nɔɔn sɔtɔ.” A yi a diin xili sa Nafatali.\f + \fr 30.8\fr* \fk Nafatali\fk* bunna nɛɛn fa fala, “N ma yɛngɛna.”\f*
\p
\v 9 Leya to a kolon a mi fa dii barima, a yi a konyi ɲaxanla Silipa tongo, a yi a so Yaxuba yii, a xa findi a ɲaxanla ra. 
\v 10 Leyaa konyin Silipa yi dii xɛmɛn bari Yaxuba xa. 
\v 11 Leya yi a fala, a naxa, “Hɛrin bata fa n ma.” A yi na diin xili sa Gadi.\f + \fr 30.11\fr* \fk Gadi\fk* bunna nɛɛn fa fala, “Hɛrina.”\f*
\p
\v 12 Leyaa konyin Silipa yi dii firinden sɔtɔ Yaxuba xa. 
\v 13 Leya yi a fala, a naxa, “N bata sɛwa. Iki, ɲaxanle birin a falama nɛn a n bata sɛwa.” A yi a xili sa Aseri.\f + \fr 30.13\fr* \fk Aseri\fk* bunna nɛɛn fa fala, “Sɛwana.”\f*
\p
\v 14 Murutu xaba waxatin to a li, Rubɛn yi siga xɛɛn ma. A yi bogisena nde li na, naxan xili marafanna bogisena. A yi fa a ra a nga xa. Nanara, Rakeli yi a fala Leya xa, a naxa, “N bata i maxandi, i ya diina marafan bogisena nde so n yii.” 
\v 15 Leya yi a yabi, a naxa, “I bata n ma xɛmɛn ba n yii. Na mi i wasaxi? I mɔn waxi n ma diina marafan bogiseen nan tongo fe yi?” Rakeli yi a fala, a naxa, “To kɔɛɛn na, ɛ nun Yaxuba nan fama xideni i ya diina marafan bogiseen ɲɔxɔn na.” 
\v 16 Yaxuba to so ɲinbanna, sa keli xɛɛn ma, Leya yi a ralan. A yi a fala a xa, a naxa, “I xima n tan nan xɔn ma to kɔɛɛn na. N bata to kɔɛɛn saren fi n ma diina marafan bogiseen na.” Yaxuba mɔn yi Leya kolon ɲaxanla ra na kɔɛɛn na.
\p
\v 17 Ala yi tin Leyaa maxandin ma, a yi fudikan. Na yi findi a dii suulunden na Yaxuba xa. 
\v 18 Leya yi a fala, a naxa, “Ala bata n saren fi n ma konyi ɲaxanla so feen na n ma xɛmɛn yii.” A yi a diin xili sa Isakari.\f + \fr 30.18\fr* \fk Isakari\fk* maso xuina nde ra Heburu xuini naxan bunna nɛɛn fa fala, “Saranna.”\f* 
\v 19 Leya mɔn yi fudikan dii senninden na. A yi na diin bari Yaxuba xa. 
\v 20 Leya yi a fala, a naxa, “Ala bata n ki. Awa, iki n ma xɛmɛna n binyama nɛn, bayo n bata dii sennin bari a xa.” A yi na diin xili sa Sabulon.\f + \fr 30.20\fr* \fk Sabulon\fk* bunna nɛɛn fa fala “Binyena.”\f* 
\v 21 Na xanbi ra, a mɔn yi dii tɛmɛn bari. A yi a xili sa Dina.
\p
\v 22 Ala yi a yengin nasiga Rakeli ma. A yi a maxandi xuiin namɛ, a yi a findi dii barin na. 
\v 23 A yi fudikan, a yi diin bari. A yi a fala, a naxa, “Ala bata n namini yagini ito yi.” 
\v 24 A yi na diin xili sa Yusufu.\f + \fr 30.24\fr* \fk Yusufu\fk* bunna nɛɛn fa fala “A xa a fari sa.”\f* A yi falani ito ti, a naxa, “Alatala mɔn xa dii xɛmɛ gbɛtɛ fan fi n ma.”
\s Yaxubaa nafunle fe
\p
\v 25 Yusufu to bari, Yaxuba yi a fala Laban xa, a naxa, “A lu n xa xɛtɛ n kon bɔxɔn ma. 
\v 26 A lu n xa n ma ɲaxanle xali e nun n ma diine, n walixi i xa naxanye fe ra. I a kolon n wanla naxan yatɛn ligaxi i xa.” 
\v 27 Laban yi a fala a xa, a naxa, “Diɲa. N bata a kolon yiimatoon xɔn, Alatala barakan saxi n ma fe yi i tan nan sabu ra. 
\v 28 A fala n xa n lan n xa i saren fi naxan na. N na a soma i yii nɛn.”
\p
\v 29 Yaxuba yi a fala a xa, a naxa, “I tan yatina a kolon n walixi i xa kii naxan yi han i ya xuruseene bata wuya ayi n tan barakani. 
\v 30 Ndedi nan yi i yii nun benun n xa fa, koni iki, a gbegbe bata sa na fari. Alatala bata barakan sa i ya fe yi xabu n so i konni. N fa wanla nde kɛma n ma denbayaan fan xa waxatin mundun yi?”
\p
\v 31 Laban yi a fala, a naxa, “A lan n xa yoli fi i ma?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “I nama sese fi n ma. Xa i bata tin n feen naxan falaxi i xa, na liga, n fan bata tin n yengi sɛ i ya xuruseene xɔn ma. 
\v 32 N sigama nɛn to, n sa i ya xuruseene birin mato. Yɛxɛɛn nun sii makatunxin birin ti e danna e nun naxanye birin fɔrɔ makɛnɛnxi. N saren findima ne nan na. 
\v 33 N ma tinxinna fama makɛnɛndeni nɛn i na fa xuruse matodeni waxatin naxan yi. Siin naxanye birin mi makatunxi e nun yɛxɛɛ diin birin fɔrɔ makɛnɛnxi mi naxanye ma, na bata findi muɲan na n mabinni.”
\p
\v 34 Laban yi a fala, a naxa, “N bata tin na ma. I naxan falaxi, en bata lan na ma.” 
\v 35 Na lɔxɔn yɛtɛni Laban yi sii kɔtɔ maɲingixine nun a makatunxine yɛba. Sii gilɛne fɔrɛ fɔrɛdine naxanye ma e nun fɔrɛ xungbene yi naxanye ma e nun yɛxɛɛ fixɛ makadanxine, a mɔn yi ne birin yɛba. A yi na xuruseene birin taxu a diine ra. 
\v 36 Na xanbi ra, a yi ne xali yirena nde yi xii saxan sigatiin tiyɛ dɛnaxan yi e nun Yaxuba tagi. Yaxuba yi fa Laban ma xuruse dɔnxɛne raba.
\p
\v 37 Yaxuba yi wudi bili sifa saxan yii xindene gira. A yi e lutine ba e ma alogo maɲingi fixɛn xa makɛnɛn. 
\v 38 A yi wudi yiine sa xuruseene mindeni xuruseene yɛtagi bayo e tema e bode ra nɛn e na fa ige mindeni. 
\v 39 Xuruseene yi te e bode ma wudi yiine yireni, e yi diine xali maɲingi fixɛn nun fɔrɛ fɔrɛdine nun fɔrɛ xungbene saxi e ma. 
\v 40 Yaxuba yi xuruse diine yitaxun alogo e xa ti Laban ma xuruseene yɛtagi maɲingin nun ɲingin makɛnɛnxin naxanye ma. Nayi, a yi xuruseene malan a yɛtɛ xa a mi naxanye basan Laban gbeene ra. 
\v 41 Waxatin birin xuruse sɛnbɛmane nɛma tɛ a gilɛne ra, Yaxuba yi wudi yiine sama nɛn xuruse mindeni alogo e xa te a gilɛne ra wudi yiine yireni. 
\v 42 Yaxuba mi yi na ligama xuruse xunxurine ra. Na nan a liga xuruse xurine yi findi Laban gbeen na, a sɛnbɛmane yi findi Yaxuba gbeen na. 
\v 43 Yaxuba yi findi nafulu kan gbeen na. A yi xuruse gbegbe sɔtɔ. Konyi xɛmɛne nun konyi gilɛne nun ɲɔgɔmɛne nun sofanle yi lu a yii.
\c 31
\s Yaxuba yi siga Kanan yamanani
\p
\v 1 Na waxatini Yaxuba bata yi Laban ma diine xuiin mɛ e yi naxan falama, e naxa, “Seen naxan birin findixi en baba gbeen na, Yaxuba bata e birin tongo. Na nan a toxi a bata findi nafulu kanna ra.” 
\v 2 Yaxuba yatin yi a kolon, a a marafanna mi fa Laban yi sɔnɔn alo a fɔlɔni.
\p
\v 3 Alatala yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “Xɛtɛ i baba nun i bari bodene bɔxɔni i kelixi dɛnaxan yi. N luma nɛn i xɔn.” 
\v 4 Yaxuba yi Rakeli nun Leya xili. E yi a xuruseene rabama. 
\v 5 A yi a fala e xa, a naxa, “N bata a kolon n ma marafanna mi fa ɛ baba yi sɔnɔn alo a fɔlɔni, koni n babaa Ala bata lu n xɔn. 
\v 6 Ɛ a kolon yati, n bata wali ɛ baba xa n fangan birin na. 
\v 7 A bata n mayenden a n saranna maxɛtɛ sanɲa yi fu, koni Ala mi tin a fe ɲaxin liga n na. 
\v 8 Xa ɛ baba fa a fala, a naxa, ‘Fɔrɛ fɔrɛne xuruseen naxanye ma, ne nan findima i gbeen na,’ xuruseene birin yi diin xalima nɛn fɔrɛ fɔrɛne naxanye ma. Xa ɛ baba fa a fala, a naxa, ‘Maɲingin xuruseen naxanye ma, ne nan findima i gbeen na,’ xuruseene birin yi dii maɲingixin nan xalima. 
\v 9 Ala bata ɛ babaa xuruseene ba a yii, a yi e fi n tan ma.”
\p
\v 10 “Xuruseene yi tema e bode ra waxatin naxan yi, n bata a to xiyeni, xuruse xɛmɛn naxanye texi xuruse gilɛne ra, ne maɲingixi, e mafɔrɔ fɔrɔxi e nun e makatun katunxi. 
\v 11 N ma xiyeni, Ala a malekan yi n xili, a naxa, ‘Yaxuba.’ N yi a ratin, n naxa, ‘N tan ni i ra.’ 
\v 12 A yi a fala, a naxa, ‘I xunna rakeli, a mato. Xuruse xɛmɛn naxanye birin texi xuruse gilɛne ra, ne maɲingixi, e mafɔrɔ fɔrɔxi e nun e makatun katunxi, bayo Laban naxan birin ligaxi i ra, n na toxi. 
\v 13 N tan nan Ala ra naxan fa i ma Betɛli yi, i gɛmɛn tixi taxamasenna ra dɛnaxan yi i layirin tongoxi n xa dɛnaxan yi. Iki, keli bɔxɔni ito ma. I siga na bɔxɔni i barixi dɛnaxan yi.’ ”
\p
\v 14 Rakeli nun Leya yi Yaxuba yabi, e naxa, “Nxu baba mi kɛɛ yo luxi nxu tan xa! 
\v 15 Xɔɲɛn xa mi nxu ra nxu baba konni? A bata nxu mati, a mɔn bata nxɔ gbetin fan don. 
\v 16 Ala hɛrisigɛn naxan birin baxi nxu baba yii, a xɛtɛma nɛn nxu ma e nun nxɔ diine. Iki Ala feen naxan birin falaxi i xa, na birin liga.”
\p
\v 17 Yaxuba yi a ɲaxanle nun a diine rate ɲɔgɔmɛne fari. 
\v 18 A xuruseen nun hɛrisigɛn naxan birin sɔtɔ Padan-Arami yi, a yi keli, a yi e birin xali a baba Isiyaga konni Kanan bɔxɔni. 
\v 19 Laban yi a xuruseene xabene maxabama e ma waxatin naxan yi, Rakeli yi a babaa suxurene muɲa.
\p
\v 20 Yaxuba yi Arami kaan Laban mayenden. A siga a mi sese fala a xa. 
\v 21 A yi a gi, e nun seen naxan birin findi a gbeen na. A yi Efirati baani gidi. Na xanbi ra, a yi siga Galadi geyaan mabinni.
\p
\v 22 A xii saxande lɔxɔni, muxuna nde yi a fala Laban xa fa fala Yaxuba bata a gi. 
\v 23 Laban yi a ngaxakedenne tongo, e yi mini Yaxuba fendeni xii solofere bun ma. E yi e li Galadi geyane binna ra. 
\v 24 Koni kɔɛɛn na, Ala yi a yɛtɛ yita Arami kaan Laban na xiyeni. A yi a fala a xa, a naxa, “I yɛtɛ ratanga feen sifan birin fala feen na Yaxuba ma.”
\p
\v 25 Laban yi Yaxuba li. A bubun tixi geyaan fari. Laban nun a ngaxakedenne fan yi e gbeen ti Galadi geyaan fari. 
\v 26 Laban yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “I nanse ligaxi ito ra? Nanfera i n mayendenxi? I bata n ma diine xali alo muxu suxine yɛngɛni. 
\v 27 Nanfera i gixi luxunni? I bata yanfantenyaan liga n na. I mi sese falaxi n xa. Xa i yi n nakolon nun, n yi i matima nɛn sɛwa sigine yi, tanbanna nun konden xuiin na. 
\v 28 Koni i mi a lu yati n xa n ma diine nun n mamandenne sunbu, n yi n ɲungu e ma. I bata feen liga alo xaxilitarena. 
\v 29 N yi nɔɛ fe kobin ligɛ ɛ ra nɛn, koni i babaa Ala bata a fala n xa to kɔɛɛn na, a naxa, ‘I yɛtɛ ratanga feen sifan birin fala feen na Yaxuba ma.’ 
\v 30 Na bata lan, i sigaxi nɛn bayo i yi kunfaxi siga feen na i baba konni, koni nanfera i n ma suxurene muɲaxi n ma?”
\p
\v 31 Yaxuba yi Laban yabi, a naxa, “N gaxu nɛn n miriyani alogo i nama i ya diine rasuxu n na. 
\v 32 Koni i na i ya suxurene to n ma muxu yo yii, n na kanna faxama nɛn. Ngaxakedenne birin yɛɛ xɔri, n ma goronna birin mato. Naxan birin findixi i gbeen na, i xa a xali.” Na waxatini Yaxuba mi yi a kolon xa Rakeli a babaa suxurene tongoxi.
\p
\v 33 Laban yi Yaxubaa bubune kui to e nun Leya konni e nun konyi firinne konni, koni a mi sese to. A to mini Leyaa bubuni, a yi so Rakeli fan konni. 
\v 34 Rakeli nan yati suxureni itoe tongoxi. A yi e luxun kirixan bun ma naxan sama ɲɔgɔmɛn fari, a fa dɔxɔ a fari. Laban yi bubun kui to, a mi sese to na kui. 
\v 35 Rakeli yi a fala a baba xa, a naxa, “N baba i nama xɔlɔ n ma xa n mi fa keli i yɛtagi. N kike wanla nin.” Laban fenna sifan birin ti nɛn, koni a mi suxurene to.
\p
\v 36 Yaxuba yi xɔlɔ, a yi fala xɔlɛn ti Laban ma, a naxa, “N gbalon mundun ligaxi, n hakɛn mundun ligaxi naxan a ligama i xa mini n fendeni kiini ito yi? 
\v 37 I bata n ma goronna birin kui to. I gbee seen mundun toxi e kui? A yita n na ngaxakedenne yɛɛ xɔri e nun i fan ngaxakedenne yɛɛ xɔri alogo e xa kitin sa en tagi. 
\v 38 N ɲɛɛ mɔxɔɲɛ nan tixi i konni, koni i ya yɛxɛɛn nun sii dii keden mi diin xalixi a faxa n yii. N mɔn mi i ya xuruse yo donxi. 
\v 39 N mi faxi xuruse ra i fɛma burunna subene naxan faxaxi. Naxanye yi muɲama kɔɛɛn nun yanyin na, ne bɔnɔn yi luma n tan nan xa bayo i yi e ɲɔxɔn maxilima n na. 
\v 40 Lɔxɔ yo lɔxɔ kuye wolonna yi n tɔrɔma nɛn yanyin na, xunbenla yi n tɔrɔ kɔɛɛn na, n yɛtɛɛn mi yi nɔɛ xiyɛ. 
\v 41 N bata ɲɛɛ mɔxɔɲɛ ti i yii. N ɲɛɛ fu nun naanin wanla kɛxi nɛn alogo n xa i ya dii tɛmɛ firinne dɔxɔ. N mɔn yi ɲɛɛ sennin fan sa a fari i ya xuruseene kantandeni. Koni i bata n saranna maxɛtɛ dɔxɔɲa ma fu. 
\v 42 Xa n taɲe Iburahimaa Ala, n baba Isiyaga gaxun naxan yɛɛ ra, xa na mi yi a ra nun, n yi kelima nɛn be n yii genla. Koni Ala bata n ma marayarabin to, e nun n yi wali xɔdɛxɛn naxanye ligama, kɔɛ danguxini ito yi, a bata n ma kitin sa.”
\p
\v 43 Laban yi Yaxuba yabi, a naxa, “I ya ɲaxanle, n ma diine nan ne ra. E diine, n gbeen nan ne ra. Xuruseni itoe n gbeen nan e ra, n naxan birin toma ito ra, n tan nan gbee e ra. Koni to xanbi ra, n nɔɛ nanse ligɛ n ma diine nun n mamandenne xa? 
\v 44 Iki, en xa layiri tongo. Sereyaan xa lu en tagi.” 
\v 45 Yaxuba yi gɛmɛn tongo, a yi a ti taxamasenna ra.
\p
\v 46 Na xanbi ra, Yaxuba yi a fala a ngaxakedenne xa, a e xa gɛmɛne matongo. E yi e matongo, e e malan yire kedenni. E yi e dɛge na gɛmɛ malanxine fari. 
\v 47 Laban yi na mɛnna xili sa Yegara-Sahaduta. Yaxuba yi mɛn xili sa Galadi.\f + \fr 31.47\fr* \fk Yegara Sahaduta\fk* nun \fk Galadi\fk* bunna nɛɛn fa fala “Sere Se Malanxine.”\f* 
\v 48 Laban yi a fala, a naxa, “Gɛmɛ malanxini itoe findixi seren nan na i tan nun n tan tagi.” Na nan a toxi mɛnna xili saxi Galadi. 
\v 49 Mɛn mɔn xili nɛn “Misipa.”\f + \fr 31.49\fr* \fk Misipa\fk* bunna nɛn fa fala “Gbengbena.”\f* Laban mɔn yi a fala, a naxa, “Alatala xa a yengi dɔxɔ en tan firinna a fe xɔn ma, hali en fata xanbini. 
\v 50 Xa i n ma diine tɔrɔ, xa na mi a ra i ɲaxalan gbɛtɛ dɔxɔ, i lanma i xa xaxinla sɔtɔ, bayo muxun xa mi en tagi seren na. Ala nan yati en firinna seren na.”
\p
\v 51 Na xanbi ra, Laban yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “I yɛɛn ti gɛmɛ malanxini itoe ra. Taxamaseri gɛmɛni ito mato n naxan tixi en tagi. 
\v 52 Gɛmɛ malanxini itoe nun taxamaseri gɛmɛni ito findixi serene nan na. N mi lan n xa dangu be ra i ya fe ɲaxina n kui. I fan mi lan i xa dangu gɛmɛ malanxini itoe nun taxamaseri gɛmɛni ito ra n ma fe ɲaxina i kui. 
\v 53 Iburahimaa Ala nun Nahori a Ala xa findi en tan firinna makitimaan na.” Na waxatini Yaxuba yi a kɔlɔ Ala yi a baba Isiyaga gaxun naxan yɛɛ ra. 
\v 54 Yaxuba yi saraxan ba geyaan fari. A yi a ngaxakedenne birin xili, e xa sa e dɛge. E to yelin e dɛgɛ, e yi xi geyaan fari.
\s Yaxuba yi siga Esayu fɛma
\p
\v 55 Laban to keli subaxan ma, a yi a ɲungu a diine ma, e nun a mamandenne. A yi duba e xa. Na xanbi, Laban yi xɛtɛ a konni. 
\c 32
\p
\v 1 Yaxuba yi sigama kiraan xɔn waxatin naxan yi, Alaa malekane yi fa a ma. 
\v 2 Yaxuba to e to, a naxa, “Alaa ganla daaxaden nan ito ra.” A yi na yiren xili sa Maxanayin.\f + \fr 32.3\fr* \fk Maxanayin\fk* bunna nɛɛn fa fala “Daaxade firinne.”\f*
\p
\v 3 Yaxuba yi xɛrane rasiga a tada Esayu ma Edɔn banxidɛɛn na, Seyiri bɔxɔni. 
\v 4 A yi yamarin fi e ma, a naxa, “Ɛ ito nan falama n kanna Esayu xa, ɛ naxa, ‘I ya konyi Yaxuba naxa, n bata lu Laban konni. N bata bu gbeen ti na yi. 
\v 5 Ɲinge gbegbe nan n yii e nun sofanle nun yɛxɛɛne nun siine. Konyi xɛmɛne nun konyi gilɛne n yii. Iki, n xɛrane rasigama i ma alogo i xa marasɛnɛ faɲin fi n ma.’ ”
\p
\v 6 Xɛrane yi xɛtɛ, e yi a fala Yaxuba xa, e naxa, “Nxu bata siga. Nxu sa i tada Esayu li na. A fama i ralandeni e nun a banxulan muxu kɛmɛ naanin.” 
\v 7 Gaxu gbeen yi Yaxuba suxu, a kuisan. Yamaan naxan yi a fɔxɔ ra, a yi e taxun dɔxɔde firin. A yi yɛxɛɛne nun siine yitaxun dɔxɔ firin, e nun ɲingene, e nun ɲɔgɔmɛne. 
\v 8 A yi a fala, a naxa, “Xa Esayu yama keden yɛngɛ, yamaan boden xa a gi.”
\p
\v 9 Na xanbi Yaxuba yi Ala maxandi, a naxa, “N taɲe Iburahimaa Ala nun n baba Isiyagaa Ala, i bata a fala n xa, i tan Alatala, i naxa ‘Xɛtɛ i ya bɔxɔni, i kon kaane dɛnaxan yi. I na siga, n fe faɲin ligama nɛn i xa.’ 
\v 10 N tan xurun. N mi daxa n hinanna nun lannayaan birin sɔtɔ, i naxan nagidixi n ma, i ya walikɛna. N ma dunganna gbansanna nan yi suxi n yii n Yurudɛn baani gidi waxatin naxan yi, koni iki nxu nun yama firin nan xɛtɛma. 
\v 11 N natanga n tada Esayu ma, bayo n bata gaxu a yɛɛ ra. N sikɛxi, a nama fa n faxa, e nun ɲaxanle nun diine. 
\v 12 I bata a fala n xa, i naxa, ‘N fe faɲin ligama nɛn i xa. N ni i bɔnsɔnna rawuyama ayi nɛn alo fɔxɔ igen mɛɲɛnsinna naxan mi yatɛ.’ ”
\p
\v 13 Yaxuba yi kɔɛɛn nadangu na. Seen naxan birin yi a yii, a yi sanba seen yɛ mato a naxan soma a tada Esayu yii: 
\v 14 Sii kɛmɛ firin nun kɔtɔ mɔxɔɲɛ e nun yɛxɛɛ kɛmɛ firin nun konton mɔxɔɲɛ e nun 
\v 15 ɲɔgɔmɛ gilɛ tonge saxan nun e diine nun ɲinge tonge naanin nun tura fu nun sofali gilɛ mɔxɔɲɛ e nun sofali xɛmɛ fu. 
\v 16 A yi xuruseni itoe yitaxun kuru keden keden yɛɛn ma, a nde so a konyine yii. A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ dangu yɛɛn na. Ɛ xa sagaran lu kurune tagi.”
\p
\v 17 A yi a konyi singen yamari, a naxa, “Ɛ nun n tada Esayu na naralan, a fama i maxɔdindeni nɛn, a naxa, ‘Ɛ nun nde a ra? I sigan minɛn yi? Nde gbee xuruseni itoe ra naxanye tixi i yɛɛ ra?’ 
\v 18 I ya a yabima nɛn, i naxa, ‘I ya konyin Yaxuba nan gbee e ra. A i sanbaxi itoe nan na, n kanna Esayu. A fan nxu fɔxɔ ra.’ ” 
\v 19 A yi na yamarin fi a firinde fan ma, e nun a saxandena, e nun muxun naxanye biraxi xuruseene fɔxɔ ra, a naxa, “Xa ɛ nun Esayu naralan waxatin naxan yi, ɛ na nan falama a xa. 
\v 20 Ɛ ito nan sama a fari, ɛ naxa, ‘I ya konyina Yaxuba fama nxu xanbi ra.’ ” Yaxuba yi a fala, a naxa, “Iki n na a bɔɲɛn magodoma seni itoe nan na. Na xanbi n na fa a ma, yanyina nde a n nasɛnɛma nɛn a faɲin na.” 
\v 21 Yaxubaa sanba seene yi ti a yɛɛ ra, a tan yi kɔɛɛn nadangu daaxadeni.
\s Yaxuba nun Alaa malekana
\p
\v 22 Kɔɛɛn na, Yaxuba yi keli. A yi a ɲaxalan firinne tongo e nun e konyi firinne nun a dii fu nun kedenna. E yi Yaboko xuden gidi. 
\v 23 A yi e ragidi Yaboko xuden na e nun a yii seen birin. 
\v 24 A keden peen yi lu. Na waxatini, xɛmɛna nde yi mini a ma, e yi gerenna so han kuye yiba waxatini. 
\v 25 A to a to, a mi nɔ sɔtɔma Yaxuba ma e gerenni, a yi a garin a wotegelen ma. A wotegelen yi te a kui. 
\v 26 Xɛmɛn yi a fala, a naxa, “A lu n xa siga, bayo kuye bata yiba.” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “N mi i beɲinma, fɔ i duba n xa.” 
\v 27 Xɛmɛn yi a maxɔdin, a naxa, “I xili di?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “Yaxuba.” 
\v 28 Xɛmɛn yi a fala, a naxa, “I xili mi falama sɔnɔn Yaxuba. A fa falama nɛn Isirayila, bayo ɛ nun Ala nan gerenna soxi, e nun muxune, i yi nɔɔn sɔtɔ.”\f + \fr 32.29\fr* \fk Isirayila\fk* bunna nɛɛn fa fala “E nun Ala gerenna soma.”\f* 
\v 29 Yaxuba yi maxɔdinna ti, a naxa, “I xili di?” Boden yi a fala, a naxa, “Nanfera i n maxɔdinma n xinla ma?” Na xanbi, a yi duba Yaxuba xa.
\p
\v 30 Yaxuba yi na yiren xili sa Penuyɛli,\f + \fr 32.31\fr* \fk Penuyɛli\fk* bunna nɛɛn fa fala “Ala yɛtagina.”\f* bayo Yaxuba a fala nɛn, a naxa, “N bata Ala to yɛɛ nun yɛɛ, a tin n niin yi kisi.” 
\v 31 Sogen tema waxatin naxan yi, Yaxuba bata yi dangu Penuyɛli ra. A godoma a wotegelen ma. 
\v 32 Na nan a toxi han iki Isirayila kaane mi fasan donma naxan wotegelen ma, bayo Ala Yaxuba masɔtɔxi a wotegelen fasan nan ma.
\c 33
\s Yaxuba nun Esayu a layirina
\p
\v 1 Yaxuba yi Esayu to fɛ e nun banxulanna muxu kɛmɛ naanin. A yi diine yitaxun Leya nun Rakeli ra e nun konyi gilɛ firinne. 
\v 2 A yi konyi gilɛ firinne ti yɛɛn na, e nun e diine. Leya fan yi ti ne xanbi ra e nun a diine. Rakeli nun Yusufu yi lu dɔnxɛn na. 
\v 3 A tan yi dangu ne yɛɛ ra, a xinbi sin sanɲa ma solofere benun a xa a tada li. 
\v 4 Koni Esayu yi a gi a sa Yaxuba ralan. A yi dutun a ma, a fa a sunbu. E birin yi wuga. 
\v 5 Esayu to ɲaxanle nun diine to, a yi maxɔdinna ti, a naxa, “Nde ne ra naxanye biraxi i fɔxɔ ra?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “Ala diin naxanye fixi i ya konyin ma a nɛmaan xɔn ma.” 
\v 6 Konyi gilɛne yi e maso e nun e diine, e yi e xinbi sin. 
\v 7 Leya fan nun a diine yi e maso, e fan yi e xinbi sin. Na xanbi Yusufu fan nun Rakeli yi na liga.
\p
\v 8 Esayu yi maxɔdinna ti, a naxa, “I nanse ligama xuruseni ito birin na, n naralanxi naxanye ra?” Yaxuba yi a yabi, a naxa, “N waxi nɛn, n kanna xa n nafan.” 
\v 9 Esayu yi a fala, a naxa, “N xunyɛna, hɛrisigɛ gbegbe n fan yii. I gbeen mara.” 
\v 10 Yaxuba yi a fala, a naxa, “Ɛn-ɛn, n bata i maxandi, xa i bata n nafan, n na i sanbaxi seen naxanye birin yi, i xa ne rasuxu. N bata i yɛtagin to. Na luxi nɛn n yi alo n na Ala yɛtagi nan toma, bayo i bata n nasɛnɛ ki faɲi. 
\v 11 N seen naxanye sanbaxi i ma, e rasuxu. Ala bata hinan n na, a n makoon birin fan.” Yaxuba yi a yixɔdɔxɔ han Esayu yi tin.
\p
\v 12 Esayu yi a fala, a naxa, “En siga kiraan xɔn ma, n xa sa i mati.” 
\v 13 Yaxuba yi a yabi, a naxa, “N kanna, a kolon diine fe xɔdɔxɔ. Yɛxɛɛ gilɛne nun ɲinge gilɛne xiɲɛn fima e diine ma. Xa en gbɛtɛn e ra lɔxɔ kedenni, ne birin faxama nɛn. 
\v 14 N kanna, i tan xa ti yɛɛn na. N tan xa bira n ma xuruseene fɔxɔ ra ndedi ndedi. N xa siga n yeren ma, nxu nun n ma diine han nxu soma i konni waxatin naxan yi Seyiri bɔxɔni.” 
\v 15 Esayu yi a fala, a naxa, “N xa n ma muxuna nde lu i yii be.” Yaxuba yi a fala, a naxa, “Nanfera? N kanna, n tan waxi naxan xɔn, n xa rafan i ma gbansan.” 
\v 16 Na lɔxɔni, Esayu yi ti Seyiri kiraan xɔn ma.
\p
\v 17 Yaxuba tan yi siga Sukɔti yi. A yi banxi keden ti a yɛtɛ xa, a kulane ti a xuruseene xa. Nanara na yiren xili nɛn Sukɔti.\f + \fr 33.17\fr* \fk Sukɔti\fk* bunna nɛɛn fa fala “Bubune.”\f* 
\v 18 Yaxuba to keli Padan-Arami yi, a yi so kɛndɛyani Siken taani Kanan bɔxɔni. A yi daaxadeni tɔn taan xanbi ra. 
\v 19 A bubun yi tixi dɛnaxan yi, a yi bɔxɔn sara Xamori a diine ma, Siken Baba, naxanye singe dɔxɔ Siken yi. A yi na sara gbeti gbanan kɛmɛ ra. 
\v 20 A yi saraxa ganden nafala mɛnni. A yi na xili sa “Isirayilaa Ala.”
\c 34
\s Dinaa marayagina
\p
\v 1 Yaxubaa dii tɛmɛn Dina, Leya naxan barixi Yaxuba xa, na yi siga Siken ɲaxanle xɔntɔndeni. 
\v 2 Xamori a dii xɛmɛn Siken, Xiwin naxan findixi na yamanan mangan na, na to Dina to, a yi fu a ma a yi a rayagi. 
\v 3 Yaxubaa dii tɛmɛn Dinaa xanuntenyaan yi lu Siken fatini. A yi fala ɲaxumɛne ti a xa. 
\v 4 A yi a fala a baba Xamori xa, a naxa, “Dii tɛmɛni ito maxandi n xa alogo n xa a dɔxɔ.” 
\v 5 Yaxuba yi a mɛ, a bata a dii tɛmɛn Dina rayagi. Na waxatini, a diine yi sa xɛɛn ma xuruseene fɔxɔ ra. A mi sese fala han ne so waxatini.
\p
\v 6 Siken baba Xamori yi siga Yaxuba konni a xa sa falan ti a xa. 
\v 7 Yaxuba a diine to keli xɛɛn ma, e yi na feen mɛ naxan danguxi. E yi e yomayaan to, e bɔɲɛn yi te ki faɲi bayo Siken bata yi fu Yaxuba a dii tɛmɛn ma, a mi lan a xa naxan liga Isirayila bɔxɔni.
\p
\v 8 Xamori yi a fala e xa, a naxa, “Dii tɛmɛni ito rafanxi n ma dii xɛmɛn Siken nan ma a sɔndɔmɛn birin na. Yandi, ɛ xa a fi a ma, a xa findi a ɲaxanla ra. 
\v 9 En findi bitanmane ra. Ɛ xa ɛ dii tɛmɛne fi nxu ma alogo nxu xa e dɔxɔ. Nayi, ɛ fan nɔɛ nɛn nxu gbeene dɔxɛ. 
\v 10 Ɛ fama nɛn ludeni nxu dɛxɔn ma, bɔxɔni ito yi rabi ɛ xa. Ɛ nɔɛ dɔxɛ nɛn be, ɛ yulayaan liga alogo ɛ xa hɛrisigɛn sɔtɔ.”
\p
\v 11 Siken yi a fala Dina baba nun a tada xa, a naxa, “Ɛ diɲa n ma, ɛ ɲɛnige faɲin ti n xa. Ɛ wama seen naxan xɔn, ɛ xa na fala n xa, n xa a so ɛ yii. 
\v 12 Ɛ nɔɛ futu se gbegbe maxɔdinɲɛ nɛn n ma e nun kiseene. Ɛ na seen naxan birin maxɔdin n ma, n nɔɛ a birin soɛ ɛ yii nɛn alogo n xa dii tɛmɛni ito dɔxɔ.” 
\v 13 Yaxubaa diine yi yanfa falan ti Siken nun a baba Xamori xa, bayo Siken bata yi e xunyɛn Dina rayagi. 
\v 14 E yi a fala e xa, e naxa, “Nxu mi nɔɛ nxu xunyɛ ɲaxalanmaan fiyɛ muxun ma naxan mi banxulanxi. A findima yagin nan na nxu xa. 
\v 15 Xa nxu fa nxu xuiin soma ɛ yii, fɔ en lan ito ma. Xɛmɛn naxan birin ɛ konni, e lan nɛn e xa banxulan alo nxu tan. 
\v 16 Na waxatini nxu nɔɛ nxɔ dii tɛmɛne fiyɛ ɛ ma nɛn, ɛ yi e dɔxɔ. Nxu fan ɛ gbeene dɔxɔma nɛn, nxu luma ɛ dɛxɔn ma na waxatini, en birin yi findi yama kedenna ra. 
\v 17 Koni xa ɛ mi fa sa tin ɛ banxulandeni, nxu nxu xunyɛ ɲaxalanmaan nasuxuma nɛn, nxu fa keli be.” 
\v 18 Xamori nun a dii Siken yi tin falani ito ma. 
\v 19 Na xɛmɛn mi bu a na feen liga, bayo Yaxuba a dii tɛmɛn bata rafan a ma. A tan nan yi binyaxi dangu a ngaxakedenne birin na.
\p
\v 20 Xamori nun Siken yi siga yamaan malandeni taan so dɛɛn na. E yi a fala e yamaan xa, e naxa, 
\v 21 “Muxuni itoe, en ma fe faɲina e kui. E xa lu bɔxɔni ito ma, e yulayaan liga, bayo en ma bɔxɔn gbo. En nɔɛ nɛn e dii tɛmɛne dɔxɛ, en fan en ma dii tɛmɛne fima e ma nɛn. 
\v 22 Muxuni itoe mi dɔxɔma be, en xa findi yama kedenna ra, fɔ xɛmɛn naxan birin en konni be yi, ne xa banxulan alo e kiinde. 
\v 23 Xa en bata tin e falan ma, na waxatini e dɔxɔma en konni nɛn. E xuruseene nun e yii seen birin findima en birin gbeen na nɛn.” 
\v 24 Muxun naxan birin yi na taan so dɛɛn na na lɔxɔni, e birin yi tin Xamori nun a dii Siken ma falan ma. Xɛmɛn naxan birin yi na taan kui, e birin yi banxulan.
\p
\v 25 A xii saxande lɔxɔni, xɛmɛne fatine to yi e xɔlɔma, Yaxubaa dii xɛmɛ firinna Simeyɔn nun Lewi, Dina tada xɛmɛmane, e yi e dɛgɛmane tongo. E yi fu taan ma muxu yo mi sogin e ma, e yi xɛmɛn birin faxa. 
\v 26 E yi Xamori nun a dii Siken fan faxa. E yi Dina tongo Siken konni, e yi fa a ra. 
\v 27 Yaxubaa diine yi seen birin tongo faxa muxune xun ma, bayo e bata yi e xunyɛ ɲaxalanmaan nayagi. 
\v 28 E yi e yɛxɛɛne tongo e nun e siine nun e ɲingene nun e sofanle, naxanye yi taan kui e nun xɛɛn ma. 
\v 29 Nafunla naxan birin yi na, e yi a birin xali. E yi dii tɛmɛne nun ɲaxanle xali. E banxin birin kui geli.
\p
\v 30 Yaxuba yi a fala Simeyɔn nun Lewi xa, a naxa, “Ɛ bata lanbaranna ti n ma. Ɛ bata en naɲaxu Kanan kaane nun Perisi kaane ma alo se kunxin xirina. Muxu wuyaxi mi n yii. E e malanma nɛn n xili ma, e n yɛngɛ, n xabilan birin yi halagi.” 
\v 31 E yi a yabi, e naxa, “A mi lan a xa en xunyɛ ɲaxalanmaan findi yalunden na.”
\c 35
\s Yaxuba yi siga Betɛli yi
\p
\v 1 Ala yi a fala Yaxuba xa, a naxa, “Keli, i sa dɔxɔ Betɛli yi. I saraxa ganden nafala n xa mɛnni, n bata yi n yɛtɛ yita i ra dɛnaxan yi, i yi i gima i tada Esayu bun ma waxatin naxan yi.” 
\v 2 Yaxuba yi a fala a denbayaan xa e nun muxun naxanye yi a fɛma, a naxa, “Ɛ xɔɲɛne suxurene yiba, ɛ ɛ yɛtɛ sariɲan, ɛ ɛ dugine fan masara ɛ ma. 
\v 3 Ɛ fa, en siga Betɛli yi. N xa saraxa ganden nafala Ala xa, naxan n malixi n yi lanbaranni waxatin naxan yi. A yi a yengi lu n xɔn ma n ma sigatini.”
\p
\v 4 Na waxatini e yi e suxurene birin so Yaxuba yii e nun e tunla soone. Yaxuba yi e birin bitin konden bun ma naxan Siken dɛxɔn ma. 
\v 5 Yaxuba nun a diine to keli sigadeni, Ala yi gaxun lu e rabilin taane birin muxune bɔɲɛni, muxu yo mi susu birɛ e fɔxɔ ra. 
\v 6 Yaxuba nun a fɔxɔrabirane yi siga Lusi yi, naxan mɔn xili Betɛli, Kanan bɔxɔni. 
\v 7 A yi saraxa ganden nafala mɛnni. A yi na saraxa ganden xili sa “Betɛli a Ala,” bayo Ala a yɛtɛ yita a ra mɛnni nɛn, a yi a gima a tada bun waxatin naxan yi. 
\v 8 Rebeka a dii masuxun Debora to faxa, e yi a maluxun Betɛli mabinni wariin dɛnaxan yi. Na wariin xili nɛn “wugadena.”
\p
\v 9 Ala mɔn yi mini Yaxuba xa, a xɛtɛ xanbini Padan-Arami yi. A yi barakan nagidi a ma. 
\v 10 Ala yi a fala a xa, a naxa, “I xili nɛn Yaxuba, koni a mi falama na kiini sɔnɔn. To xanbi ra, i xinla fa falama nɛn Isirayila.” Awa, Ala yi a xili sa Isirayila. 
\v 11 A mɔn yi a fala a xa, a naxa, “Ala Sɛnbɛ Kanna nan n na. I xa wuya, i yiriwa alogo i xa findi siyana nde benban na. I mɔn findima nɛn siya wuyaxine benban na. Mangane minima nɛn i bɔnsɔnni. 
\v 12 N bɔxɔn naxan fi Iburahima nun Isiyaga ma, n na a fi i fan ma. Na dangu xanbini, n na a fima i bɔnsɔnna fan ma nɛn.”
\p
\v 13 Ala yi keli na, a falan ti Yaxuba xa dɛnaxan yi. 
\v 14 Yaxuba yi gɛmɛ taxamasenna ti na, a yi turen nun min seen bɔxɔn a ma saraxan na. 
\v 15 A yi yireni ito xili sa Betɛli, Ala falan ti a xa dɛnaxan yi.\f + \fr 35.15\fr* \fk Betɛli\fk* bunna nɛɛn fa fala “Alaa banxina.”\f*
\s Rakeli faxa fena
\p
\v 16 Yaxuba nun a denbayaan to keli Betɛli yi, e mɔn makuya Efarata ra, Rakeli yi diin sɔtɔ. Na dii bari feen yi xɔdɔxɔ ayi. 
\v 17 Rakeli yi diin barima waxatin naxan yi xɔlɛni, dii rasuxun yi a fala a xa, a naxa, “Hali i mi gaxu, i mɔn xɛmɛn nan barixi.”
\p
\v 18 Rakeli bata yi lu alo faxa muxuna. A yi a niin makakama waxatin naxan yi, a yi a diin xili sa Benoni.\f + \fr 35.18\fr* \fk Benoni\fk* bunna nɛɛn fa fala “Nimisa diina.”\f* Koni a baba tan yi a xili sa Bunyamin.\f + \fr 35.18\fr* \fk Bunyamin\fk* bunna nɛɛn fa fala “N yiifanna diina.”\f* 
\v 19 Rakeli to faxa, e yi a maluxun Efarata kiraan dɛxɔn ma. Na yiren xili nɛn iki Bɛtɛlɛmi. 
\v 20 Yaxuba yi gɛmɛn sa taxamasenna ra a gaburun fari. Han to na gɛmɛn na Rakeli gaburun taxamasenna ra.
\r Taruxune Singena 2.1-2
\p
\v 21 Isirayila yi sa a bubun ti Migidali-Ederi xanbi ra. 
\v 22 Isirayila to yi dɔxi na taani, Rubɛn nun Bila yi sa e sa, a baba konyi ɲaxanla. Isirayila yi a kolon.
\p Isirayila dii xɛmɛn fu nun firinna naxanye sɔtɔ: 
\v 23 Leya yi Rubɛn bari dii saran na, na xanbi ra Simeyɔn nun Lewi nun Yuda nun Isakari nun Sabulon. 
\v 24 Rakeli yi Yusufu nun Bunyamin bari. 
\v 25 Rakeli a konyin Bila yi Nafatali nun Dan bari. 
\v 26 Leyaa konyin Silipa yi Gadi nun Aseri bari. Ne birin findixi Yaxubaa diine nan na, a naxanye sɔtɔ Padan-Arami yi.
\p
\v 27 Yaxuba yi siga a baba Isiyaga konni Mamire, Kiriyati-Aruba mabinni. Mɛn xili nɛn Xebiron, Iburahima nun Isiyaga dɔxɔde fonna. 
\v 28 Isiyaga a siimayaan yi siga ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge solomasɛxɛ. 
\v 29 A to faxa, a bata yi siimaya xunkuye sɔtɔ, a yi faxa, a siga laxira yi. A dii Esayu nun Yaxuba yi a maluxun.
\c 36
\s Esayu bɔnsɔnna
\r Taruxune Singena 1.34-37
\p
\v 1 Esayu, naxan mɔn xili Edɔn, a bɔnsɔnna taruxun ni i ra. 
\v 2 Esayu Kanan ɲaxanle dɔxɔ nɛn: Ada findi Elon ma diin nan na, Xiti kaana, e nun Yoholibama, Anaa dii tɛmɛna, Sibeyon Xiwin mamandenna nan a ra. 
\v 3 A yi Sumayila a dii tɛmɛn Basamati fan dɔxɔ, Nebayoti xunyɛ ɲaxalanmana. 
\v 4 Ada nan Elifasi sɔtɔ Esayu xa. Reyuli findi Basamati a diin nan na. 
\v 5 Yoholibama dii xɛmɛ saxan nan bari: Yewusi nun Yalami e nun Kora. Ne birin findi Esayu a diine nan na naxanye barixi Kanan bɔxɔni. 
\v 6 Esayu yi a ɲaxanle nun a dii tɛmɛne nun a dii xɛmɛne nun a muxune birin tongo, e nun a xuruseene birin e nun a hɛrisigɛn naxan birin sɔtɔ Kanan bɔxɔni. A yi a birin xali bɔxɔ gbɛtɛn ma dɛnaxan makuya a xunyɛ Yaxuba ra, 
\v 7 bayo e hɛrisigɛn bata yi gbo ayi. E mi yi nɔɛ luyɛ e bode dɛxɔn ma. E yi dɛnaxan yi e xuruseene birin mi yi nɔɛ balo sɔtɛ mɛnni. 
\v 8 Na nan a to Esayu, naxan mɔn xili Edɔn, na yi siga a sa dɔxɔ Seyiri geya yireni.
\p
\v 9 Edɔn kaane benba Esayu bɔnsɔnna xinle ni itoe ra naxanye yi dɔxi Seyiri geya yireni: 
\v 10 Esayu a diine ni i ra:
\q Elifasi, Ada a dii xɛmɛna,
\q Reyuli, Basamati a dii xɛmɛna.
\p
\v 11 Elifasi a diine ni ito ra:
\q Teman nun Omaru nun Sefo nun Gatami e nun Kenasi.
\q
\v 12 Timina nan yi Elifasi a konyi ɲaxanla ra. Na Amalɛki bari nɛn Elifasi xa.
\q Esayu nun a ɲaxanla Ada mamandenne ni ito ra.
\p
\v 13 Reyuli a diine ni i ra:
\q Naxati nun Sera nun Sama e nun Misa.
\q Ne findi Esayu nun a ɲaxanla Basamati mamandenne nan na.
\p
\v 14 Esayu a ɲaxanla Yoholibama a diine ni i ra:
\q Yewusi nun Yalami e nun Kora.
\q Yoholibama findi Anaa dii tɛmɛn nan na.
\q Ana findi Sibeyon ma dii tɛmɛn nan na.
\p
\v 15 Mangan naxanye keli Esayu bɔnsɔnni, ne ni i ra:
\q Elifasi, Esayu a dii singena, na diine ni itoe ra:
\q Manga Teman nun Manga Omaru nun Manga Sefo nun Manga Kenasi
\q
\v 16 nun Manga Kora nun Manga Gatami nun Manga Amalɛki.
\q Mangane nan yi ne ra naxanye fataxi Elifasi ra Edɔn yamanani,
\q Ada mamandenne nan e ra.
\p
\v 17 Reyuli, Esayu a diina, a diine ni i ra:
\q Manga Naxati nun Manga Sera nun Manga Sama e nun Manga Misa.
\q Mangane nan yi ne ra naxanye fataxi Reyuli ra Edɔn yamanani,
\q Basamati mamandenne nan e ra.
\p
\v 18 Yoholibama, Esayu a ɲaxanla, a diine ni itoe ra:
\q Manga Yewusi nun Manga Yalami nun Manga Kora.
\p Mangane ni itoe ra naxanye fataxi Yoholibama ra, Esayu a ɲaxanla:
\q Yoholibama findi Anaa diin nan na.
\q
\v 19 Esayu, naxan mɔn xili Edɔn, na a diine nan ne ra.
\q Mangan naxanye keli Esayu bɔnsɔnni, ne nan ne ra.
\r Taruxune Singen 1.38-42
\p
\v 20 Seyiri Xori kaana diine ni itoe ra naxanye yi dɔxi na yamanani:
\q Lotan nun Sobali nun Sibeyon nun Ana
\q
\v 21 nun Dison nun Eseri e nun Disan.
\q Seyiri a diine yi findi Xori mangane ra Edɔn yamanani.
\p
\v 22 Lotan ma dii xɛmɛne ni itoe ra:
\q Xori nun Heman.
\q Timina findi Lotan xunyɛ dii tɛmɛn nan na.
\p
\v 23 Sobali a dii xɛmɛne ni itoe ra:
\q Aliban nun Manaxati nun Ebali nun Sefo e nun Onan.
\p
\v 24 Sibeyon ma dii xɛmɛne ni ito ra:
\q Aya nun Ana,
\q Ana nan tigi wolonxine to tonbon yireni
\q a to yi Sibeyon ma sofanle rabama.
\p
\v 25 Ana a diine ni itoe ra:
\q Dison nun Yoholibama,
\q Ana a dii tɛmɛna.
\p
\v 26 Dison ma dii xɛmɛne ni itoe ra:
\q Xemadan nun Eseban nun Itiran e nun Keran.
\p
\v 27 Eseri a dii xɛmɛne ni itoe ra:
\q Bilihan nun Saawan e nun Akan.
\q
\v 28 Disan ma dii xɛmɛne ni itoe ra:
\q Yusu nun Aran.
\p
\v 29 Xori kaane mangane ni i ra:
\q Manga Lotan nun Manga Sobali
\q nun Manga Sibeyon nun Manga Ana
\q
\v 30 nun Manga Dison nun Manga Eseri
\q e nun Manga Disan.
\q Xori kaane Mangane findi ne nan na e bɔnsɔn yɛɛn ma Seyiri bɔxɔni.
\s Edɔn Mangane
\r Taruxune Singen 1.43-54
\p
\v 31 Mangane nan itoe ra naxanye yi Edɔn yamanan xun na benun Isirayila kaane xa mangan dɔxɔ waxatin naxan yi: 
\v 32 Beyori a diin Bela yi findi Edɔn manga singen na, naxan ma taan yi xili Dinhaba. 
\v 33 Bela to faxa, Seraa diin Yobabo, Bosara kaan yi findi mangan na. 
\v 34 Yobabo to faxa, Xusama, naxan yi kelixi Teman yamanani, na yi findi mangan na. 
\v 35 Xusama to faxa, Bedadaa diin Xadada yi findi mangan na. A tan nan Midiyan kaane nɔ Moyaba bɔxɔni. A taan yi xili nɛn Abiti. 
\v 36 Xadada to faxa, Samala Masareka kaan yi findi mangan na. 
\v 37 Samala to faxa, Sayuli naxan yi kelixi Rehoboti taani baan dɛ, na yi findi mangan na. 
\v 38 Sayuli to faxa, Akibori a diin Baali-Xanan yi findi mangan na. 
\v 39 Baali-Xanan, Akibori a diin to faxa, Xadada yi findi mangan na. A taan yi xili nɛn Pawu. A ɲaxanla yi xili nɛn Mehetabeli, Matirɛdi a dii tɛmɛna, Mesahabi mamandenna.
\p
\v 40 Mangane ni i ra naxanye kelixi Esayu bɔnsɔnni, e bɔnsɔnna nun e yamanan yɛɛn ma.
\q Manga Timina nun Manga Aliwa nun Manga Yetɛti
\q
\v 41 nun Manga Yoholibama nun Manga Ela nun Manga Pinon
\q
\v 42 nun Manga Kenasi nun Manga Teman nun Manga Mibisari
\q
\v 43 nun Manga Magadiyɛli nun Manga Irami.
\p Ne nan yi Edɔn mangane ra e nun e bɔxɔna e yi dɔxi dɛnaxan yi.
\p Esayu a feen nan na ra naxan findixi Edɔn kaane benban na.
\c 37
\s Yusufu a xiyena
\p
\v 1 Yaxuba dɔxɔ nɛn Kanan yamanani, a baba yi dɛnaxan yi. 
\v 2 Yaxuba bɔnsɔnne taruxun ni ito ra. Yusufu a dii ɲɔrɛyaan ɲɛɛ fu nun solofere nan yi a ra. A tan nun a tadane yi xuruseene nan kantanma, naxanye nga yi Bila nun Silipa ra, a babaa ɲaxanle. A yi e fe ɲaxine dɛntɛgɛn sama a baba xa. 
\v 3 Yusufu nan yi rafan Isirayila ma dangu a diine birin na, bayo a tan nan sɔtɔ a xɛmɛ foriyani. A yi doma kuye tofaɲin so a yii. 
\v 4 Yusufu tadane to na feen to, a a tan nan nafan e baba ma dangu e birin na, e yi a raɲaxu. Fala faɲi yo mi yi e tagi sɔnɔn.
\p
\v 5 Yusufu yi xiye sa, a yi a yɛba a tadane xa. E yi a raɲaxu dangu a fɔlɔn na. 
\v 6 A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ tuli mati n ma xiyen na, n naxan saxi. 
\v 7 En birin yi xɛɛn ma malo raxidideni. Nanunna, n ma malo xidin yi keli, a ti. Ɛ gbee malo xidine yi lu bilinxi n gbee xidin na, e birin yi e xinbi sin n ma malo xidin bun.” 
\v 8 A tadane yi a maxɔdin, e naxa, “Ee! I waxi findi feni nxɔ mangan nan na alogo i xa nxu yamari?” E yi a raɲaxu dangu a fɔlɔn na a xiyena fe ra e nun a falana.
\p
\v 9 Yusufu mɔn yi xiye gbɛtɛ sa, a yi na fan yɛba a tadane xa. A yi a fala, a naxa, “Ɛ ɛ tuli mati, n mɔn bata xiye sa. Sogen nun kiken nun sare fu nun keden yi e xinbi sinma n bun ma.” 
\v 10 A yi xiyeni ito yɛba a baba nun a tadane xa. A baba yi a kɔnkɔ a ma, a fa a fala a xa, a naxa, “I xiyen naxan saxi iki, nanse na ra? I nga nun i tadane nun n tan, nxu birin fama nxu xinbi sindeni i yɛtagi?” 
\v 11 A tadane yi lu a maxɔxɔlɔnɲɛ, koni a baba yi a yengi lu a xiyen xɔn ma.
\s Yusufu tadane yi a mati
\p
\v 12 Yusufu tadane yi siga Siken yi e babaa xurusene rabadeni. 
\v 13 Isirayila yi a fala Yusufu xa, a naxa, “I tadane bata siga xuruse rabadeni Siken yi. Fa be, n xa i xɛ e ma.” A yi a yabi, a naxa, “Awa.” 
\v 14 Isirayila yi a fala a xa, a naxa, “Siga mafurɛn, i sa a mato xa i tadane kɛndɛ, xa se mi xuruseene fan toxi, i yi fa na dɛntɛgɛn sa n xa.” A yi a xɛ keli Xebiron lanbanni siga Siken yi. 
\v 15 Xɛmɛna nde yi a to xɛɛne xun xɔn. Xɛmɛn yi a maxɔdin, a naxa, “I nanse fenma?” 
\v 16 A yi a yabi, a naxa, “N na n tadane nan fenma. A fala n xa, yandi, e xurusene rabama dɛnaxan yi.” 
\v 17 Xɛmɛn yi a fala a xa, a naxa, “E bata keli be, bayo n na e xuiin mɛ nɛn, e yi a falama, a e xa siga Dotan yi.” Yusufu yi bira a tadane funfu xɔn han a sa a tadane li Dotan yi.
\p
\v 18 E to a to wulani, benun a xa maso e ra, e lan a ma, a e xa a faxa. 
\v 19 E yi a fala e bode xa, e naxa, “Na xiye saan nan fama iki. 
\v 20 Ɛ fa be, en na a faxa, en na a woli xɔɲinna ra. Nayi, en na keli, en na a falama nɛn, a sube ɲaxin bata a don. Na waxatini en fama a kolondeni nɛn a xiyen findima a xa feen naxan na.”
\p
\v 21 Rubɛn yi na feen mɛ. A yi kata a xa a xunba, a naxa, “En nama a faxa.” 
\v 22 Rubɛn mɔn yi a fala, a naxa, “Ɛ nama a wunla ramini de! Ɛ a woli xɔɲinni ito ra naxan tonbon yireni ito yi. Muxu yo nama a yiin din a ra.” A yi wama a xunba feni alogo a xa nɔ a xalideni a baba fɛma.
\p
\v 23 Yusufu to so a tadane yireni, a doma kuye tofaɲin naxan yi ragodoxi a ma, e yi na rate a ma. 
\v 24 E yi Yusufu tongo, e a woli xɔɲinna ra, ige mi naxan kui.
\p
\v 25 Na xanbi, e yi dɔxɔ donse dondeni. E to e yɛɛn nakeli, e yi Sumayila bɔnsɔnna yulane to fɛ. E yi kelixi Galadi yi, wusulanna nun senna nun latikɔnɔnna yi e ɲɔgɔmɛne fari siga Misiran yi. 
\v 26 Yuda yi a fala a xunyɛne xa, a naxa, “Xa en na en xunyɛn faxa, en yi a wunla luxun, na tɔnɔn mundun en tan ma? 
\v 27 Ɛ fa, en na a mati Sumayila bɔnsɔnna muxune ma, koni en nama en yiin din a ra de! Bayo en xunyɛn na a ra, en wuli keden fasa keden.” A xunyɛne birin yi tin a falan ma.
\p
\v 28 Na xanbi, Midiyan yulane danguma, e yi Yusufu rate xɔɲinna ra. E yi Yusufu mati gbeti gbanan mɔxɔɲɛ ra Sumayila bɔnsɔnna muxune ma. E yi a xali Misiran yi.
\p
\v 29 Rubɛn to xɛtɛ xɔɲinna yireni, a mi Yusufu li na sɔnɔn. A yi a domaan birin yibɔ sununi. 
\v 30 A yi xɛtɛ a xunyɛne fɛma, a yi a fala, a naxa, “Diidin mi fa na! N tan fa nanse ligama sɔnɔn?” 
\v 31 E yi kɔtɔ keden faxa, e yi Yusufu a doma kuye tofaɲin maturuxun na sube wunli. 
\v 32 Na xanbi, e yi na doma kuye tofaɲin xali e baba fɛma. E yi a fala a xa, e naxa, “Nxu bata ito to. Domani ito mato ba, xa i ya diin gbeen na a ra.” 
\v 33 Yaxuba yi domaan kolon. A yi a fala, a naxa, “N ma diina domaan na a ra! Sube xaɲɛna nde bata a faxa! A bata Yusufu yibɔ!” 
\v 34 Yaxuba yi a dugine yibɔ sununi, a mɔn yi kasa dugin nagodo a ma. A yi a diin ɲan feen liga xii wuyaxi. 
\v 35 A dii xɛmɛne nun dii tɛmɛne yi siga a madɛndɛndeni, koni a mi tin na ma. A yi a fala, a naxa, “N nan n ma diin saya feen ligama nɛn han n sa a li laxira yi.” A yi lu wugɛ a diina fe ra.
\p
\v 36 Midiyan kaane yi Yusufu mati Potifari ma Misiran yi, Misiran Mangana kuntigina nde naxan a kantan tiine xunna.
\c 38
\s Yuda nun Tamari
\p
\v 1 Na waxatini, Yuda yi keli a ngaxakedenne xun ma, a siga Adulan kaana nde konni naxan xili Xira. 
\v 2 Yuda yi Suya Kanan kaana dii tɛmɛn to mɛnni. A yi a findi a ɲaxanla ra. E yi lu e bode xɔn. 
\v 3 A yi fudikan, a yi dii xɛmɛn bari. E yi na diin xili sa Eri. 
\v 4 A mɔn yi fudikan dii firinden na, a yi dii xɛmɛn bari. E yi na diin xili sa Onan. 
\v 5 Na xanbi, a mɔn yi dii xɛmɛ gbɛtɛ bari, a yi na xili sa Selaxa. Yuda yi Kesibe taan nin a ɲaxanla yi diin barima waxatin naxan yi.
\p
\v 6 Yuda yi ɲaxanla fen, a a so a dii singen Eri yii. Na ɲaxanla xili Tamari. 
\v 7 Muxu ɲaxin nan yi Yudaa dii singen Eri ra Alatala yɛɛ ra yi. Alatala yi a faxa. 
\v 8 Na xanbi Yuda yi a fala Onan xa, a naxa, “I tadaa ɲaxanla tongo, a xa findi i ya ɲaxanla ra. I a xɛmɛ xuriya wanla liga alogo i xa diin fi i tada faxa muxun ma.” 
\v 9 Koni Onan yi a kolon, a na diin mi yi findɛ a gbeen na. Na nan a liga, a to yi a tada ɲaxanla kolonma ɲaxanla ra, igen naxan minima a fatini, a yi na makala bɔxɔn ma alogo a nama diin bari a tada xa. 
\v 10 A yi naxan ligama, na mi yi rafan Alatala ma. Nanara, a yi a faxa.
\p
\v 11 Awa, Yuda yi a fala a mamuxun Tamari xa, a naxa, “Lu kaɲayani i baba konni benun n ma dii Selaxa xa gbo waxatin naxan yi.” A yi mirixi nɛn yanyina nde Selaxa fan faxama nɛn alo a tadane faxaxi kii naxan yi. Tamari yi siga a sa lu a baba konni. 
\v 12 A mi bu Suya a dii tɛmɛna, Yudaa ɲaxanla yi faxa. Ɲan feen to ba a ra, Yuda yi siga Timana yi e nun a lanfaan Xira Adulan kaana. E yi siga Yuda xuruse yireni, e yi e xabene maxabama dɛnaxan yi.
\p
\v 13 Muxuna nde yi a fala Tamari xa, a naxa, “I taɲe sigama Timana taani a xurusene xabene maxabadeni.” 
\v 14 A yi a kaɲa dugine ba a ma, a yi dugin so a yɛtagin xun na, a sa dɔxɔ Enayin taan so dɛɛn na Timana kiraan xɔn. A bata yi a to Selaxa bata findi banxulanna ra, koni e mi a fi a ma a xa findi a ɲaxanla ra.
\p
\v 15 Yuda to a to a dugin soxi a yɛtagin xun na, a yi a miri a yalunden na a ra. 
\v 16 A yi a fala a xa kiraan na, a naxa, “En siga, en sa kafu.” A mi yi a kolon a mamuxun na a ra. Koni, Tamari yi Yuda maxɔdin, a naxa, “I nanse fima n ma en na kafu?” 
\v 17 A yi a yabi, a naxa, “N sii keden nan tongoma n ma xuruseene tagi, n fa a ra i yɛɛ ra.” A yi a yabi, a naxa, “Awa, tolimana nde lu n yii be singe benun i xa fa siin na waxatin naxan yi.” 
\v 18 A yi a maxɔdin, a naxa, “I wama n xa nanse so i yii tolimaan na?” Tamari yi a yabi, a naxa, “I ya taxamasenna nun a lutin nun i ya dunganna so n yii.” A yi na seene so a yii, e fa kafu. Tamari yi fudikan a diin na. 
\v 19 A yi xɛtɛ a konni. A yi dugin ba a yɛtagin xun na, a mɔn yi a kaɲa domaan nagodo a ma.
\p
\v 20 Yuda yi a lanfa Adulan kaan xɛ sii diin tideni ɲaxanla ma alogo a xa fa seene ra a naxanye so ɲaxanla yii tolimaan na. Koni a mi ɲaxanla to. 
\v 21 A yi mɛn kaane maxɔdin, a naxa, “Yalunde ɲaxanla naxan yi kiraan dɛ Enayin taani, na minɛn yi?” E yi a yabi, e naxa, “Yalunde yo mi be.” 
\v 22 A yi xɛtɛ Yuda yireni, a fa a fala, a naxa, “N mi a lixi na. Mɛn kaane mɔn bata a fala n xa a yalunde yo mi na e tan konni.” 
\v 23 Yuda yi a fala, a naxa, “A xa na seene mara. En fan nama en yɛtɛ rayagi. N bata sii diin nasanba a ma, koni i mi a lixi na.”
\p
\v 24 Kike saxan dangu xanbi, muxuna nde yi a fala Yuda xa, a naxa, “I mamuxun Tamari bata findi yalunden na, a bata fudikan a yalunyani.” Yuda yi a fala, a naxa, “Ɛ a ramini, a gan.” 
\v 25 E yi fama a ra waxatin naxan yi, a yi xɛraan nasiga a taɲe ma, a naxa, “Seni itoe mato naxanye n yii. Taxamasenni ito nun a lutin nun dunganni ito na findi muxun naxan gbee ra na nan n nafudikanxi. I lan nɛn i xa a kanna kolon.” 
\v 26 Yuda yi na feene kolon. A yi a fala, a naxa, “A tinxin dangu n tan na bayo n mi a fixi n ma dii Selaxa ma.” Na xanbi ra, e mi fa kafu.
\p
\v 27 A yi diin barima waxatin naxan yi, e yi a kolon a gulunne nan a kui. 
\v 28 Diin bari waxatini, keden yi a yiin namini. Dii rasuxun yi a yiin suxu, a gari gbeela xidi a yiin na. A fa a fala, a naxa, “Ito nan singe barixi.” 
\v 29 Koni na diin yi a yiin naso, a xunyɛn yi bari. Dii rasuxun yi a fala, a naxa, “I yɛtɛ raminixi fangan mundun na iki?” A yi a xili sa Peresi.\f + \fr 38.29\fr* \fk Peresi\fk* bunna nɛɛn fa fala “A rabi fena.”\f* 
\v 30 Na xanbi boden fan yi bari gari gbeela xidixi a yiin na. Yuda yi a xili sa Sera.
\c 39
\s Yusufu Potifari konni
\p
\v 1 Sumayila bɔnsɔnna muxune yi siga Yusufu ra Misiran yamanani. Potifari, Misiran Mangan kantan tiine xunna yi a sara. 
\v 2 Alatala yi Yusufu xɔn. A yi feen naxanye birin suxuma, ayi birin gasama. A yi lu a kanna Misiran kaan konni. 
\v 3 A kanna yi a kolon, a Alatala yi Yusufu xɔn, bayo Alatala bata yi a feen birin nasɔnɔya. 
\v 4 Yusufu yi rafan a kanna ma, a yi a findi a banxi xunna ra. A yi a hɛrisigɛn birin taxu a ra.
\p
\v 5 Na xanbi Yusufu to findi a banxi xunna ra e nun a yii seene birin, Alatala yi barakan sa Misiran kaana denbayani Yusufu a fe ra. Alatala yi barakan sa a yii seene birin yi, e nun a banxin nun a xɛɛne. 
\v 6 Nanara, seen naxanye birin yi Potifari yii, a yi a birin nabeɲin Yusufu yii. A tan mi yi fa a yengi saxi fefe xɔn ma fɔ a yi donseen naxan donma.
\p Yusufu yi tofan han. 
\v 7 Na feene danguxina, a kanna ɲaxanla yi a yɛɛn ti Yusufu ra. A yi a fala a xa, a naxa, “Fa be, en fa kafu.” 
\v 8 Yusufu yi tondi, a a fala a kanna ɲaxanla xa, a naxa, “Xabu n fa n kanna konni a mi a yengi luxi fefe xɔn ma sɔnɔn a banxini. A bata a yii seene birin taxu n na. 
\v 9 A banxin kui be, n tan nan dangu muxun birin na. A mi sese rafisaxi n xa, fɔ i kedenna, bayo i tan bata findi a ɲaxanla ra. Iki, n fe ɲaxi gbee sifani ito ligama nanfera naxan findɛ yulubi feen na Ala yii?” 
\v 10 Na ɲaxanla yi na falama Yusufu xa lɔxɔ yo lɔxɔ. Koni hali na, Yusufu mi yi a tuli matima e kafu feen miriyaan na.
\p
\v 11 Lɔxɔna nde, Yusufu yi so banxini wali kɛdeni. Banxi kui konyi yo mi yi na na waxatini. 
\v 12 Na ɲaxanla yi dutun a domaan ma. A yi a fala a xa, a naxa, “En kafu!” Yusufu yi a ba a domani, a yi a lu ɲaxanla yii. A yi mini a giyɛ tandeni.
\p
\v 13 Ɲaxanla to a to a bata a gi, a a domaan lu a yii, a mini tanden ma, 
\v 14 a yi a banxi kui konyine xili, a fa a fala e xa, a naxa, “Ɛ ito mato, n ma xɛmɛn faxi Heburu nan na a xa fa sabaan so en na. A faxi nɛn n fɛma a nxu xa kafu, koni n yi sɔnxɔn nate. 
\v 15 A to n sɔnxɔ xuiin mɛ, a yi a gi, a a domaan lu n dɛxɔn ma. A yi mini a giyɛ tandeni.”
\p
\v 16 A yi Yusufu a domaan namara han a kanna fa waxatin naxan yi. 
\v 17 A yi feni ito yɛba a xa, a naxa, “I faxi Heburu konyi xɛmɛn naxan na, a faxi nɛn a xa sabaan so n na. 
\v 18 Koni n to sɔnxɔn nate, a yi a domaan lu n yii, a yi mini a giyɛ tandeni.” 
\v 19 Yusufu kanna to a ɲaxanla falan mɛ, a yi naxan falama a xa iki, a naxa, “A mato, i ya konyin naxan nabaxi n na,” 
\v 20 a bɔɲɛn yi te, a xɔlɔ. A yi Yusufu balan mangana kasorasane yi dɛnaxan yi.
\p Koni kasoon na, 
\v 21 Alatala yi lu Yusufu xɔn ma, a hinan a ra. A yi a ragidi Yusufu ma e nun kaso mangan yi dɛ fan. 
\v 22 Kaso mangan yi kasorasaan birin taxu Yusufu ra. Feen naxan birin yi ligama a yi danguma a tan nan yii. 
\v 23 Kaso mangan mi yi Yusufu a wanla xun matoma a ra, bayo Alatala yi Yusufu xɔn ma. A bata yi a feen birin nasɔnɔya.
\c 40
\s Yusufu kasoon na
\p
\v 1 Na xanbi, Misiran Mangana muxun naxan yengi dɔxi a minseen xɔn ma, na nun a buru ganna yi e kanna Misiran Mangan hakɛn tongo. 
\v 2 Misiran Mangan yi xɔlɔ a banxi kui konyin firinne ma, naxan yengi saxi a minseen xɔn ma e nun naxan a burun ganma. 
\v 3 A yi e suxu, a e balan sofane mangana kaso banxini, Yusufu yi dɛnaxan yi. 
\v 4 Sofane mangan yi e taxu Yusufu ra, naxan yi walima e yii.
\p E to waxati ti kasoon na, 
\v 5 naxan yengi saxi mangana minseen xɔn ma, e nun naxan burun ganma Misiran mangan xa, e yi xiye sa kasoni kɔɛna nde ra. Na xiye firinna birin nun a bun. 
\v 6 Yusufu yi fa e matodeni xɔtɔnni, a yi e li kuisanxi. 
\v 7 A yi Misiran Mangana banxi kui konyini itoe maxɔdin naxanye fan yi kasoni, a naxa, “Nanfera ɛ kuisanxi to?” 
\v 8 E yi a yabi, e naxa, “Nxu bata xiyena nde nan sa, koni muxu yo mi be naxan nɔɛ na yɛbɛ.” Yusufu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ mi a kolon Ala nan xiyene bunne kanna ra? Ɛ ɛ xiyene fala n xa.”
\p
\v 9 Naxan yengi yi saxi mangana minseen xɔn ma, na yi a xiyen fala Yusufu xa, a naxa, “N tan ma xiyeni, n manpa binla\f + \fr 40.9 \fr*\ft Wudi binla nde na yi, mɛn kaane naxanye sima, e yi naxanye bogi yitɔnma alo manpana e gbee kiini.\ft*\f* nan to, a tixi n yɛtagi alo ɲaxundan binla, 
\v 10 a yii saxan tixi a ma. A to fuga, a fugen yi bogi mɔxine ramini alo ɲaxundan tɔnsɔnne. 
\v 11 Misiran Mangana igelengenna suxi n yii. N yi manpa bogi mɔxine ba, n yi e bundu Misiran Mangana igelengenna kui, n fa a so a yii.” 
\v 12 Yusufu yi a fala a xa, a naxa, “A bunna ni ito ra: Na yii saxanna naxanye na kiini a xii saxan nan yitaxi. 
\v 13 Xii saxan na dangu, Misiran Mangana i xunnakelima nɛn, a mɔn yi i raxɛtɛ i ya walide fonni. I mɔn fama nɛn igelengenna sodeni Misiran Mangan yii alo i darixi a ra kii naxan yi. 
\v 14 Koni i ɲɔxɔ lu n xɔn ma i na hɛrin sɔtɔ waxatin naxan yi. I xa hinan n na, i xa n ma fe fala Misiran Mangan xa alogo n xa mini kasoni. 
\v 15 Bayo e n tongoxi fangan nan na Heburu bɔxɔni. Be fan, n mi fefe ligaxi naxan a ligɛ n xa kasoon sɔtɔ.”
\p
\v 16 Naxan burun ganma mangan xa, a to a to fa fala xiyen bunna fan, a yi a fala Yusufu xa, a naxa, “N tan fan xiye saxi nɛn. Debe saxan dɔxi n xun ma buru fixɛna e kui. 
\v 17 Deben naxan dɔxi a fari, buru ganna donseen naxan birin nafalama Misiran Mangan xa, ne a kui. Koni xɔline yi fa na donseen donɲɛ naxan dɔxi n xun ma.” 
\v 18 Yusufu yi a fala a xa, a naxa, “Xiyen bunna ni ito ra: Na debe saxanna naxan na kiini, e xii saxan nan yitaxi. 
\v 19 Xii saxan na dangu, Misiran Mangana i xunna sɛgɛma nɛn i dɛ. A i singanma nɛn wudin na, xɔline yi i suben don.”
\p
\v 20 Xii saxande lɔxɔni, Misiran Mangan bari lɔxɔni, a yi sumun belebele yitɔn a kuntigine xa. Naxan yengi saxi mangana minseen xɔn ma, e nun a buru ganna, Misiran Mangan yi e ramini kasoon na, a fa e ra kuntigine yɛtagi. 
\v 21 Naxan yengi saxi minseen xɔn ma, a yi na raxɛtɛ a walide fonni alogo a mɔn xa minseen so a yii. 
\v 22 Koni a yi a buru ganna singan wudin na alo Yusufu bata yi a yɛba kii naxan yi. 
\v 23 Naxan yengi saxi minse feen xɔn ma, Yusufu a fe mi rabira na ma. A yi ɲinan a xɔn ma.
\c 41
\s Misiran Mangan yi xiye sa
\p
\v 1 Ɲɛɛ firin dangu xanbi, Misiran Mangan yi xiye sa. A tixi xude dɛni. 
\v 2 A yi ɲinge to faɲi tuyanxi solofere to kelɛ xuden kui, e e dɛgema mɛrɛni. 
\v 3 Na xanbi, ɲinge solofere gbɛtɛ, naxanye to ɲaxu, e doyenxi, ne fan yi keli xuden kui ɲingen bonne dɛxɔn ma. 
\v 4 Ɲinge to ɲaxi doyenxi solofereni itoe yi ɲinge to faɲi tuyanxi solofereni itoe don. Nayi, Misiran Mangan yi xulun.
\p
\v 5 A mɔn yi xi, a xiye gbɛtɛ sa. 
\v 6 Tɔnsɔn solofere faɲi rafexine tixi bili kedenna ma. 
\v 7 Na xanbi, tɔnsɔn solofere gbɛtɛ, naxanye xurun, foyen bata e rafofo ayi, ne tixi tɔnsɔnna bodene dɛxɔn ma. Tɔnsɔn xurunni itoe yi tɔnsɔn nafexi faɲine gerun. Nayi, Misiran Mangan yi xulun. Xiyen nan yi a ra.
\p
\v 8 Xɔtɔnni Misiran Mangan bɔɲɛn yi mini. A yi woyimɛne nun fekolonne birin xili naxanye Misiran yi. A yi xiyeni itoe fala e xa, koni muxu yo mi nɔ xiyene yɛbɛ a xa. 
\v 9 Na waxatini, naxan yengi saxi mangana minseen xɔn ma, na yi a fala Misiran Mangan xa, a naxa, “N ma kala fonne bata rabira n ma to. 
\v 10 Misiran Mangan xɔlɔ nɛn a konyine ma waxatina nde yi. A yi n suxu, a n balan sofa mangana kasoon na, nxu nun naxan yi burun ganma mangan xa. 
\v 11 A tan nun n tan, nxu birin xiye sa nɛn kɔɛ kedenna ra, xiye firinna birin nun a bun. 
\v 12 Kasoni, nxu nun sofa mangana konyina, Heburu banxulanna nan yi na yi. Nxu yi xiyeni itoe fala a xa, a yi e birin bunna fala nxu xa. Nxu xiyen naxanye saxi, a yi e bunne fala nxu xa. 
\v 13 A xiyen yɛba nxu xa kii naxan yi, a mɔn birin ligaxi na kiini nɛn. Misiran Mangan bata n naxɛtɛ n walide fonni. A yi boden fan singan wudin na.”
\p
\v 14 Misiran Mangan yi Yusufu xili. E yi a ramini kasoni mafurɛn! A yi a xunna bi, a marabɛri baane yi masara a ma. A fa siga Misiran Mangan fɛma. 
\v 15 Misiran Mangan yi a fala Yusufu xa, a naxa, “N bata xiye sa. Muxu yo mi nɔxi a yɛbadeni, koni n bata a mɛ a i tan nɔɛ xiyen bunna falɛ, naxan na fala i xa.” 
\v 16 Yusufu yi Misiran Mangan yabi, a naxa, “N tan mi a ra, Ala nan Misiran Mangana a xiyen bun faɲin fima a ma.” 
\v 17 Misiran Mangan yi a fala Yusufu xa, a naxa, “N xiyeni, n yi tixi xude dɛɛn nin. 
\v 18 N yi ɲinge to faɲi tuyanxi solofere to kelɛ xuden kui, e e dɛgema mɛrɛni. 
\v 19 Nayi, ɲinge solofere gbɛtɛye yi te e xanbi ra, e doyenxi, e to ɲaxu, e xɔsixi. Han to n munma yi na ɲinge to ɲaxi sifan to Misiran bɔxɔn birin ma singen. 
\v 20 Ɲinge xɔsixi to ɲaxine yi ɲinge tuyanxi solofere singene don. 
\v 21 Koni na xanbi, muxu yo mi nɔɛ a kolonɲɛ xa e bata e don, masɔtɔ e doyen kiin ma mɔn. Nayi, n yi xulun.”
\p
\v 22 “N mɔn yi xiye gbɛtɛ sa. Tɔnsɔn nafexi faɲi solofere tixi bili kedenna ma. 
\v 23 Na xanbi tɔnsɔn solofere gbɛtɛye naxanye xurun, foyen naxanye rafofoxi ayi, ne yi te bodene dɛxɔn ma. 
\v 24 Tɔnsɔn fofone yi tɔnsɔn faɲi soloferene gerun. N bata a fala woyimɛne xa, koni muxu yo mi nɔxi a yɛbadeni n xa.”
\p
\v 25 Yusufu yi a fala Misiran Mangan xa, a naxa, “I ya xiye firinna birin fe kedenna nan yitaxi. Ala bata i rakolon feen ma a fama naxan ligadeni. 
\v 26 Na ɲinge to faɲi soloferene nun tɔnsɔn faɲi soloferene, ne ɲɛɛ solofere nan yitaxi na kiini. Xiye keden nan a ra. 
\v 27 Ɲinge xɔsixi to ɲaxi soloferene nun tɔnsɔn fofo soloferene foyen naxanye rafofoxi ayi, ne fan ɲɛɛ solofere fitina kamɛn nan yitaxi. 
\v 28 N na a falaxi i xa kii naxan yi, Ala bata na feene yita Misiran Mangan na a fama naxanye ligadeni. 
\v 29 Ɲɛɛ soloferen naxanye fama iki, a findima lugo ɲɛɛne nan na Misiran bɔxɔn xa. 
\v 30 Na xanbi, ɲɛɛ solofere kamɛn fama nɛn, en ɲinanma nɛn na lugon birin na. Kamɛn Misiran bɔxɔn halagima nɛn. 
\v 31 Fitina kamɛn findima fe magaxuxin nan na, han muxune birin yi ɲinan lugo ɲɛɛne xɔn bɔxɔni ito yi.”
\p
\v 32 “I xiyeni ito saxi nɛn dɔxɔɲa yi firin bayo Ala bata a feen nagidi, a mɔn mi buma a ligadeni. 
\v 33 Iki mangana, xaxilimaan fen, fe kolonna, i yi a dɔxɔ Misiran bɔxɔn xun na. 
\v 34 Mangana, i xa muxune sugandi naxanye dɔxɔma na wanla xun na lugo ɲɛɛ soloferen bun ma. Se xaba waxatin na a li, naxan yo na maala xidi naanin xaba, a suulundena, a xa fa na ra, a ramara. 
\v 35 E xa donseene birin malan lugo ɲɛɛ solofere famatɔɔn bun, e xa a ramara taane kui, Misiran Mangana nɔɔn bun ma. 
\v 36 Donse maraxini ito fama Misiran bɔxɔn natangadeni kamɛn ma nɛn naxan fama ɲɛɛ soloferen bun ma.”
\p
\v 37 Falani ito yi rafan Misiran Mangan nun a kuntigine birin ma. 
\v 38 Misiran Mangan yi a fala e xa, a naxa, “En nɔɛ muxuna nde sɔtɛ naxan ligaxi alo ito, Alaa Nii Sariɲanxin naxan yi?” 
\v 39 Misiran Mangan yi a fala Yusufu xa, a naxa, “Bayo Ala bata na feen birin yita i ra, muxu yo mi na naxan xaxili fan alo i tan, naxan fe kolon dangu i ra. 
\v 40 I tan nan fama findideni n ma banxi xunna ra. N ma yamaan fama biradeni i ya yamarin nan fɔxɔ ra. N ma manga gbɛdɛn nan tun luma i xun na.” 
\v 41 Misiran Mangan mɔn yi a fala Yusufu xa, a naxa, “A mato, n bata nɔɔn so i yii Misiran bɔxɔn birin xunna.” 
\v 42 A yi a gbeti wuredin ba a yiin na, a yi a so Yusufu yiin na. A yi a marabɛri ba taa dugi faɲin na. A yi xɛma ɲɛrɛn bira a kɔɛ ra. 
\v 43 A yi a rate sofa wontoron kui, naxan Misiran Mangan wontoron xanbi ra. E yi lu sarinɲɛ a yɛɛ ra, e naxa, “Ɛ xinbi sin!” Misiran mangana a mangayaan taxu a ra na kii nin.
\p
\v 44 Misiran Mangan mɔn yi a fala Yusufu xa, a naxa, “N tan nan mangan na. Xa i mi yamarin fi naxan ma, fefe mi ligɛ Misiran bɔxɔ yo ma.” 
\v 45 Misiran Mangan yi Yusufu xili sa Safanati-Paniya. A yi Potifari a dii tɛmɛna Asenati fi a ma a ɲaxanla ra. Hon taana saraxaraliin nan yi Potifari ra. Yusufu yi xun matoon fɔlɔ Misiran bɔxɔn ma. 
\v 46 Yusufu barin bata yi ɲɛɛ tonge saxan ti nun a fa Misiran Mangan yɛtagi waxatin naxan yi, Misiran mangana. A yi keli Misiran Mangan fɛma, a yi bɔxɔn birin yisiga.
\p
\v 47 Lugo ɲɛɛ soloferen bun ma, bɔxɔn birin yi rawali ki faɲi. 
\v 48 Yusufu yi donseen birin malan naxan sɔtɔxi ɲɛɛ solofereni ito bun ma Misiran bɔxɔn ma. Donseen naxanye sɔtɔxi banxidɛne yi, a yi ne ramara taa gbeene kui. 
\v 49 Yusufu yi donse xɔri gbegbe malan alo baa xɔn mɛɲɛnsinna. A yi gbo ayi, han e fata a tɛngɛn ma bayo a mi yi gasɛ.
\p
\v 50 Benun kamɛn ɲɛɛ singen xa a li, Yusufu a ɲaxanla Asenati, Hon taana saraxaraliin Potifari a dii tɛmɛna, na yi dii firin bari. 
\v 51 Yusufu yi dii singen xili sa Manase, a naxa, “Bayo Ala bata a liga n ɲinan n ma tɔrɔyaan birin xɔn, e nun n baba a denbayana.”\f + \fr 41.51\fr* \fk Manase \fk*bunna nɛɛn “A bata ɲinan.”\f* 
\v 52 A yi dii firinden xili sa Efirami, a naxa, “Bayo Ala bata n findi wuyalaan na n nayarabi bɔxɔn ma.”\f + \fr 41.52\fr* \fk Efirami \fk*bunna nɛɛn “A bata n findi wuyalaan na.”\f*
\p
\v 53 Lugo ɲɛɛ soloferen yi dangu Misiran bɔxɔn ma. 
\v 54 Kamɛ ɲɛɛ soloferen yi a li fɔlɔ alo Yusufu a yɛba kii naxan yi. Kamɛn yi so bɔxɔne birin yi, koni burun yi na Misiran bɔxɔn birin ma. 
\v 55 Kamɛn to Misiran bɔxɔn birin suxu, yamaan yi sɔnxɔn nate Misiran Mangan ma donse feen na. Misiran Mangan yi a fala Misiran kaane birin xa, a naxa, “Ɛ sa a fala Yusufu xa, a na feen naxan fala ɛ xa, ɛ na liga.” 
\v 56 Kamɛn yi din bɔxɔn birin na. Yusufu yi donse ramaradene rabi, a yi donseen sara Misiran kaane ma. Kamɛn yi sɛnbɛn sɔtɔ Misiran bɔxɔn birin ma. 
\v 57 Muxune yi fa, sa keli yamanane birin yi, e fa donseen sara Yusufu ma Misiran bɔxɔni, bayo kamɛn bata yi sɛnbɛn sɔtɔ yamanane birin yi.
\c 42
\s Yaxubaa diine yi siga Misiran yi
\p
\v 1 Yaxuba to a mɛ a murutun Misiran yi, a yi a fala a diine xa, a naxa, “Nanfera ɛ dɔxi tun? 
\v 2 N bata a mɛ a murutun Misiran yi. Ɛ siga, ɛ sa murutun sara en xa alogo en xa balo, en nama faxa.” 
\v 3 Yusufu tadan muxu fu yi siga donse xɔri saradeni Misiran yi. 
\v 4 Yaxuba mi tin Bunyamin xa bira e fɔxɔ ra, Yusufu xunyɛna. A yi a fala, a naxa, “N bata gaxu fe ɲaxin nama fa a sɔtɔ.” 
\v 5 Isirayilaa diine yi siga murutu saradeni, e nun muxu gbɛtɛn naxanye yi waxi murutun xɔn, bayo kamɛn bata yi din Kanan bɔxɔn birin na.
\p
\v 6 Yusufu nan yi yamana kanna ra bɔxɔn xun na. A tan nan yi murutun matima yamaan birin ma yamanani. Yusufu tadane yi fa e xinbi sin a bun, e e yɛtagine lan bɔxɔn ma. 
\v 7 Yusufu to a tadane to, a yi e kolon, koni a yi a yɛtɛ rasan e ma. A yi falan ti e xa a xɔdɛxɛn na, a fala e xa, a naxa, “Ɛ kelixi minɛn yi?” E yi a yabi, e naxa, “Nxu kelixi Kanan bɔxɔn nan ma fa donse saradeni.” 
\v 8 Yusufu yi a tadane kolon, koni e tan mi a kolon. 
\v 9 Yusufu a xiyene fe yi rabira a ma a naxanye sa e fe yi. A yi a fala e xa, a naxa, “Yaxune nan ɛ ra. Ɛ faxi yamanan fangatare yirene nan kolonde yi.”
\p
\v 10 E yi a yabi, e naxa, “Ɛn-ɛn, nxu kanna, nxu tan i ya konyine faxi donse saraden nin. 
\v 11 Xɛmɛ kedenna diine nan nxu ra. Nxu tinxin. Nxu tan i ya konyine, yire mato mi nxu ra.” 
\v 12 A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ wule. Ɛ faxi yamanan fangatare yirene nan kolonde yi.” 
\v 13 E yi a yabi, e naxa, “Nxu tan, i ya konyine, xɛmɛ kedenna dii muxu fu nun firin nan nxu ra Kanan bɔxɔni. Iki nxu birin ma bolokada nxu baba dɛxɔn. Keden mi fa na.” 
\v 14 Yusufu yi a fala e xa, a naxa, “N yi na nan falama ɛ xa, a yire matone nan ɛ ra. 
\v 15 N na ɛ kɛɲaan fɛsɛfɛsɛma ito nan na. N bata n kɔlɔ Misiran Mangan siini, ɛ mi minima be xa ɛ bolokadaan mi fa. 
\v 16 Ɛ muxu keden nasiga ɛ yɛ, a xa sa fa ɛ bolokadaan na. Ɛ tan dɔnxɛne sigama kasoon nin. Ɛ falane matoma nɛn, n na a kolonɲɛ xa ɛ ɲɔndin falama, xanamu n bata n kɔlɔ Misiran Mangan siini, yire matone nan ɛ ra.” 
\v 17 A yi e birin suxu han xii saxan.
\p
\v 18 Xii saxande lɔxɔni, Yusufu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ ito liga alogo ɛ xa kisi. N gaxuma Ala yɛɛ ra. 
\v 19 Xa tinxin muxun nan ɛ ra, ɛ muxu keden lu kasoon na. Bodene xa donseen xali ɛ denbaya kamɛtɔne xa. 
\v 20 Ɛ sa fa ɛ bolokadaan na n xɔn alogo n xa a kolon xa ɲɔndi falan nan ɛ ra, alogo ɛ nama faxa.” 
\v 21 E yi tin na falan ma, koni e bode tagi e naxa, “En tan nan yati findixi sɔnmaan na en xunyɛna a fe ra, bayo en bata a niina a tɔrɔyaan to, a to yi en mafanma kininkininni koni en mi en tuli mati a ra. Na nan a toxi tɔrɔyani ito en lixi.”
\p
\v 22 Rubɛn yi ito sa a fari, a naxa, “N mi yi a fala ɛ xa, ɛ nama fe ɲaxin naba diidini ito ra. Koni ɛ mi ɛ tuli ti. Iki en fa a faxan saren nan fima.” 
\v 23 E mi yi a kolon xa Yusufu a mɛma, bayo xui maxɛtɛn yi e tagi. 
\v 24 Yusufu yi a makuya e ra, a wuga. Na xanbi, a yi fa falan tiyɛ e xa. A yi Simeyɔn tongo e tagi, a yi a sa kasoon na e yɛɛ xɔri.
\p
\v 25 Yusufu yi yamarin fi, a muxune xa a tadane bɛnbɛnle rafe donse xɔnna ra, e mɔn xa e keden kedenna birin ma gbeti sa a bɛnbɛnla kui sa fandana ndee fari e naxanye donɲɛ kira yi. Na yi liga e xa. 
\v 26 E yi e murutu goronne sa e sofanle fari, e yi siga. 
\v 27 E kɔɛɛn nadangu dɛnaxan yi, keden yi a bɛnbɛnla rabi alogo a xa balon so a sofanla yii. A yi a gbetin to a bɛnbɛnla dɛɛ ra. 
\v 28 A yi a fala a ngaxakedenne xa, a naxa, “N ma gbetin bata xɛtɛ n ma. I mi a to n ma bɛnbɛnla kui mɔn?” E bɔɲɛne yi mini. Birin yi a kuisan feen fala a boden xa e naxa, “Ala nanfe ligaxi en na?”
\p
\v 29 E to so e baba Yaxuba konni Kanan bɔxɔni, feen naxanye birin e li, e yi a birin yɛba a xa. 
\v 30 E yi a fala, e naxa, “Xɛmɛn naxan na yamana kanna ra, a falan tixi nxu xa a xɔdɛxɛn nan na, a nxu kansun a yire mato nan nxu ra. 
\v 31 Nxu yi a fala a xa, nxu naxa, ‘Nxu tinxin, yire matone mi nxu ra. 
\v 32 Nxu dii fu nun firin na a ra, nxu birin baba keden. Keden mi fa na, nxɔ bolokadana nxu baba fɛma Kanan bɔxɔni.’ 
\v 33 Xɛmɛni ito naxan yamana kanna ra, na yi a fala nxu xa, a naxa, ‘Ɛ mi a to, a kolonma kii naxan yi a ɛ tinxin. Ɛ muxu keden lu n fɛma. Naxan daxa ɛ denbaya kamɛtɔɔn xa, ɛ na xali. 
\v 34 Ɛ siga, ɛ sa fa ɛ bolokada ra n xa. N na a kolonma nɛn nayi fa fala yire mato mi ɛ ra, ɛ tinxin. Na waxatini, n na ɛ xunyɛn soma ɛ yii nɛn, ɛ yulayaan liga bɔxɔni ito ma.’ ” 
\v 35 E to yi e bɛnbɛnle yixɛlɛma, birin ma sare so gbetin yi a bɛnbɛnla kui. E tan nun e baba yi gbetine to, e birin yi gaxu.
\p
\v 36 E baba Yaxuba yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ bata n nafula n ma diine ra. Yusufu mi fa na, Simeyɔn fan mi na. Ɛ mɔn waxi Bunyamin nan fan tongo fe yi iki. Na goronna ngaan sama n tan nan xun ma.” 
\v 37 Rubɛn yi a fala a baba xa, a naxa, “Xa n mi fa Bunyamin na, i xa n ma dii firinne faxa. A so n yii, n fama a ra nɛn i xa.” 
\v 38 Yaxuba yi a yabi, a naxa, “N ma diin mi sigama ɛ fɔxɔ ra, bayo a tada bata faxa, a kedenna nan fa luxi. Xa fena nde fa a sɔtɔ ɛ sigatini, ɛ n nagodoma nɛn sɔxɔlɛni laxira yi, nxu nun n fuge fixɛne.”
\c 43
\s Yaxubaa diine sigatiin firindena
\p
\v 1 Kamɛn yi fa gbo ayi bɔxɔni. 
\v 2 E to yelin na murutun birin donɲɛ e fa naxan na sa keli Misiran yi, Yaxuba yi a fala a diine xa, a naxa, “Ɛ mɔn xa siga ɛ sa donsena nde sara en xa.” 
\v 3 Yuda yi a yabi, a naxa, “Na xɛmɛna nxu rakolonxi nɛn a faɲin na, a naxa, ‘Ɛ mi fa n yɛtagin toma nɛn sɔnɔn fɔ ɛ bolokadaan na taran ɛ yɛ.’ 
\v 4 Xa i bata tin nxu nun Bunyamin birin xa siga, nxu sigɛ, nxu sa donseen sara i xa. 
\v 5 Koni xa i mi tin na ma, nxu mi sigɛ, bayo na xɛmɛna a fala nɛn nxu xa, a naxa, ‘Ɛ mi fa n yɛtagin toma fɔ ɛ bolokadaan taran ɛ yɛ.’ ”
\p
\v 6 Na waxatini Isirayila yi a fala, a naxa, “Nanfera ɛ fe ɲaxini ito ligaxi n na, ɛ a fala na xɛmɛn xa a ɛ ngaxakedenna nde mɔn na yi?” 
\v 7 E yi a yabi, e naxa, “Xɛmɛni ito nxu maxɔdinxi nɛn a gbengbenna ra e nun nxu bari kiin ma. A yi fa a fala, a naxa, ‘Ɛ baba mɔn barixi? Ɛ xunyɛna nde na?’ Nxu fan yi a maxɔdinna birin yabi. Nxu yi a kolonɲɛ ba, a a falɛ, a naxa, ‘Ɛ fa ɛ xunyɛn na?’ ” 
\v 8 Yuda yi a fala a baba Isirayila xa, a naxa, “A lu nxu nun diin xa siga. Nxu kelima nɛn, nxu siga, nayi en balon sɔtɔma nɛn en mi faxɛ, i tan nun nxɔ diine, e nun nxu tan. 
\v 9 N tan nan findixi tolimaan na a funfuni. I fama a maxɔdindeni n tan nan na. Xa n mi fa a ra, n fa a ti i yɛtagi, n bata findi sɔnmaan na i mabinni. 
\v 10 Anu, xa en mi yi buxi, nxu bata yi siga nun dɔxɔɲa yi firin.”
\p
\v 11 E baba Isirayila yi a fala e xa, a naxa, “Bayo na kiin na a ra, ɛ ito liga: Ɛ yamanan wali xɔnna nde sa ɛ bɛnbɛnle kui sanban na xɛmɛni ito xa, wudi dole senna nde nun kumin nun ture xiri ɲaxumɛne nun latikɔnɔnne nun wudi kɛsɛne nun a tinna nde. 
\v 12 Ɛ xa gbetin dɔxɔde firin tongo. Ɛ siga na gbetin na e naxan sa ɛ bɛnbɛnle dɛ ra. Yanyina nde tantanna na a ra. 
\v 13 Ɛ ɛ xunyɛn tongo, ɛ xɛtɛ xɛmɛni ito fɛma. 
\v 14 Ala Sɛnbɛ Kanna xa a liga, xɛmɛni ito yi kininkinin ɛ ma, a ɛ xunyɛn so ɛ yii e nun Bunyamin. N tan fan, xa n fulama n ma diine ra nɛn, n xa fula.”
\p
\v 15 Xɛmɛni itoe yi sanbane yitɔn, e yi gbetin dɔxɔde firin tongo e nun Bunyamin. E yi keli e siga Misiran yi, e sa e yɛtɛ yita Yusufu ra. 
\v 16 Yusufu to e to e nun Bunyamin, a yi a fala a banxi xunna xa, a naxa, “Xɛmɛni itoe raso banxini. Suben faxa, i yi a yitɔn bayo nxu nun xɛmɛni itoe nan nxu dɛgema to yanyin na.” 
\v 17 Yusufu feen naxanye fala a banxi xunna xa, a ne liga. A yi xɛmɛni itoe mati Yusufu a banxini. 
\v 18 Gaxun yi e suxu e sa e mati Yusufu a banxini waxatin naxan yi. E yi fa a fala, e naxa, “E faxi en na gbetin nan ma fe ra e naxan sa en ma bɛnbɛnle kui a fɔlɔni. E fama sodeni en xunna, e fa en suxu, e yi en findi konyine ra en nun en ma sofanle.”
\p
\v 19 E yi e maso Yusufu a banxi xunna ra, e yi falan ti a xa banxin so dɛɛn na. 
\v 20 E yi a fala, e naxa, “Yandi n kanna, nxu bata yi siga a singeni donse saradeni. 
\v 21 Na xanbi, nxu to ti kɔɛɛn na, nxu yi bɛnbɛnle rafulun. Nxu keden kedenna ngaan yi gbetin to nxɔ bɛnbɛnle kui, nxɔ balon saraxi gbetin naxanye yɛtɛ ra. Iki nxu mɔn bata fa na ra. 
\v 22 Nxu mɔn bata fa gbeti gbɛtɛ ra alogo nxu xa donse gbɛtɛ sara. Nxu mi a kolon naxan gbetin sa nxɔ bɛnbɛnle kui.”
\p
\v 23 A yi e yabi, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn xa xunbeli, ɛ nama gaxu. Ɛ Ala na a ra, ɛ babaa Ala nan hɛrisigɛn fixi ɛ ma ɛ bɛnbɛnle kui. Ɛ gbetin soxi n yii nɛn.” A yi Simeyɔn namini e ma. 
\v 24 Xɛmɛni ito yi e raso Yusufu a banxin kui. A yi igen so e yii, e yi e sanne maxa, a yi balon so e sofanle yii. 
\v 25 E yi sanba seni tɔn benun Yusufu xa so waxatin naxan yi yanyi tagini, bayo e bata yi a mɛ e e dɛgema mɛnna nin.
\p
\v 26 Yusufu to so banxini, e yi sanba seene so a yii, e e xinbi sin a yɛtagi. 
\v 27 Yusufu yi e maxɔdin e kɛndɛyaan ma. A yi a fala, a naxa, “Ɛ ɛ baba forixin naxan ma fe fala, tana mi a ma? A mɔn barixi?” 
\v 28 E yi a yabi, e naxa, “I ya konyina, nxu baba, tana yo mi a ma. A mɔn barixi.” E mɔn yi e xinbi sin a bun. 
\v 29 Yusufu yi a yɛɛn nakeli, a yi a xunyɛn Bunyamin to, a nga a diina. A yi a fala, a naxa, “Ito nan ɛ xunyɛn na ɛ naxan ma fe fala n xa?” A mɔn yi a fala, a naxa, “Ala xa hinan i ra, n ma diina.” 
\v 30 A xunyɛn hinanna yi so Yusufu yi, a yi wa wuga feni. A yi keli, a so a xideni, a wuga.
\p
\v 31 A to a yɛɛn naxa, a yi mini. A yi a yixɔdɔxɔ alogo a xa a yɛtɛ nɔ. A yi a fala, a naxa, “Ɛ donseni taxun.” 
\v 32 E yi a gbeen sa a danna, a tadane fan yi dɔxɔ e danna. Misiran kaan naxanye yi e dɛgema a xɔn ma ne fan yi lu e danna, bayo Misiran kaane nun Heburu muxune mi yi e dɛgɛ yire kedenni. Misiran kaane e namunna mi yi tinɲɛ na ma feu. 
\v 33 Yusufu tadane yi radɔxɔ a yɛtagi e bari yɛɛn ma, fɔlɔ saran ma han bolokadana. E lu e bode matoɛ xaminxin na. 
\v 34 Yusufu yi e donseene so e yii. Bunyamin ma donseen yi dangu a tadane gbeen na dɔxɔɲa ma suulun. E birin yi e dɛge, e e min, han e yi wasa.
\c 44
\s Yusufu yi a tadane mato
\p
\v 1 Yusufu yi yamarini ito so a banxi xunna yii, a naxa, “Muxuni itoe e bɛnbɛnle rafe donseen na han e nɔɛ yatɛn naxan xalɛ. I mɔn xa e gbetin sa e bɛnbɛnle dɛ ra. 
\v 2 I n ma igelengenna gbeti daxin fan sa e bolokadana bɛnbɛnla dɛ ra, e nun a murutu sara gbetina.” Yusufu feen naxan birin fala a banxi xunna xa, a yi na birin liga.
\p
\v 3 Kuye to yiba e yi muxuni itoe yiiba. E yi siga e nun e sofanle. 
\v 4 E yi mini taani. Koni e mi yi makuyaxi, Yusufu yi a fala a banxi xunna xa, a naxa, “Keli, i siga muxuni itoe fɔxɔ ra, i yi e suxu, i yi a fala e xa, i naxa, ‘Nanfera ɛ fe faɲin ɲɔxɔxi fe kobin na? 
\v 5 Nanfera ɛ n kanna igelengenna muɲaxi a a minma naxan yi, a yiimato sena? Ɛ bata fe ɲaxin liga na yi!’ ” 
\v 6 Banxi xunna to e yiren li, a yi xɛtɛ falani ito ma e xa. 
\v 7 E yi a yabi, e naxa, “Nanfera nxu kanna fala sifani itoe tima? Nxu tan, i ya konyine mi nɔɛ na fe sifan ligɛ. 
\v 8 Nxu gbetin naxan to bɛnbɛnle kui Kanan yi, nxu bata fa a ra. Nayi, nxu gbetin nun xɛmaan muɲama i kanna banxini di? 
\v 9 I na se keden peen to i ya konyi kedenna naxan yii, a xa faxa. Nxu tan fan yi findi mangana konyine ra.”
\p
\v 10 Mangana a banxi xunna yi a fala, a naxa, “Na bata fan, ɛ naxan falaxi na ra, n fan bata tin na ma. N na se keden peen to muxun naxan yii, na tan bata findi n ma konyin na, ɛ tan dɔnxɛne yi yiiba.” 
\v 11 E birin yi e bɛnbɛnle ragodo mafurɛn, e yi e rafulun. 
\v 12 Banxi xunna yi e kui to, fɔlɔ dii saran ma sa dɔxɔ bolokadaan na. Igelengenna yi to Bunyamin ma bɛnbɛnla kui. 
\v 13 E yi e domane yibɔ. E birin yi e goronne rate sofanle fari, e mɔn yi xɛtɛ taani.
\p
\v 14 Yuda nun a xunyɛne yi xɛtɛ Yusufu a banxini, a mɔn yi dɛnaxan yi. E bira bɔxɔni a yɛtagi, e yɛtagin yi lan bɔxɔn ma. 
\v 15 Yusufu yi a fala e xa, a naxa, “Nanfera ɛ ito ligaxi? Ɛ mi a kolon, a n tan muxu sifan nɔɛ feene kolonɲɛ nɛn yiimatoon xɔn?” 
\v 16 Yuda yi a yabi, a naxa, “N nanse falama n kanna xa? N lan n xa nanse fala? Nxu nɔɛ fixɛ di? Ala bata nxu tan i ya konyine to hakɛn xun ma. Nxu bata findi n kanna konyine ra, nxu nun igelengenna toxi muxun naxan yii.” 
\v 17 Yusufu yi a fala, a naxa, “N mi nɔɛ na fe sifan ligɛ! Igelengenna toxi muxun naxan yii, na nan n ma konyin na, koni ɛ tan, ɛ xɛtɛ bɔɲɛ xunbenli ɛ baba fɛma.”
\p
\v 18 Na xanbi ra, Yuda yi a maso a ra, a yi a fala a xa, a naxa, “N bata i mafan n kanna, a lu n tan i ya konyin xa falan ti n kanna xa. I bɔɲɛn nama te i ya konyin xili ma, bayo i luxi nɛn alo Misiran Mangana. 
\v 19 N kanna bata yi nxu tan i ya konyine maxɔdin, a a fala, a naxa, ‘Ɛ baba na yi, xanamu ɛ xunyɛna?’ 
\v 20 Nxu yi n kanna yabi, nxu naxa, ‘Nxu baba forixin na yi, e nun nxu xunyɛna, a naxan sɔtɔxi xɛmɛ foriyani. A tada bata faxa, a kedenna nan fa luxi a nga a diin na, a rafan a baba ma.’ ”
\p
\v 21 “I bata a fala i ya konyine xa, i naxa, ‘Ɛ fa a ra n fɛma alogo n xa a to n yɛɛn na.’ 
\v 22 Nxu yi n kanna yabi, nxu naxa, ‘Dii ɲɔrɛni ito mi kelɛ a baba dɛxɔn ma, xa a keli na, a baba faxama nɛn.’ 
\v 23 Koni, i yi a fala i ya konyine xa, i naxa, ‘Xa ɛ nun ɛ xunyɛn birin mi fa, ɛ mi n yɛtagin toɛ sɔnɔn.’ 
\v 24 Nxu to siga n baba konni, i ya konyina, nxu yi i tan n kanna dɛntɛgɛn sa a xa.”
\p
\v 25 “Nxu baba yi a fala, a naxa, ‘Ɛ siga ɛ sa donsena nde sara en xa.’ 
\v 26 Nxu yi a yabi, nxu naxa, ‘Nxu mi nɔɛ sigɛ xa nxu nun nxu xunyɛn birin mi a ra. Nxu sigɛ nɛn xa nxu birin na a ra. Xa na mi a ra nxu mi nɔɛ xɛmɛni ito yɛtagin toɛ.’ 
\v 27 I ya konyina, nxu baba a fala nɛn nxu xa, a naxa, ‘Ɛ a kolon n ma ɲaxanla dii xɛmɛ firin nan barixi n xa. 
\v 28 Kedenna kelixi nɛn n xun ma, n mirixi a ma yanyina nde suben bata a yibɔ, bayo han iki n munma a to. 
\v 29 Xa ɛ ito fan tongo n xun ma, fe ɲaxina nde yi a sɔtɔ, ɛ n nagodoma sɔxɔlɛni nɛn laxira yi nxu nun n ma fuge fixɛne.’ ”
\p
\v 30 “Iki xa n xɛtɛ n baba yireni, i ya konyina, xa nxu nun diidini ito mi a ra, 
\v 31 n baba faxama nɛn bayo a nii lutin nan a diin na, Bunyamin. A na a to diidini ito mi faxi, i ya konyine bata e baba ragodo nayi sɔxɔlɛni laxira yi e nun a fuge fixɛne. 
\v 32 Bayo, n tan, i ya konyina a yɛtɛ dɔxi nɛn tolimani diidini ito a fe ra. N bata yi a fala n baba xa, n naxa, ‘Xa n mi xɛtɛ a ra i yireni, n findima sɔnmaan nan na n baba mabinni habadan.’ ”
\p
\v 33 “Iki n bata i mafan, i ya konyin xa lu diidini ito ɲɔxɔni alo n kanna a konyina, alogo diidini ito nun a tadane birin xa siga. 
\v 34 N nɔɛ sigɛ n baba yireni di, xa nxu nun diidini ito birin mi a ra? N mi nɔɛ n yɛɛn tiyɛ na sunun na naxan n baba suxɛ.”
\c 45
\s Yusufu yi a yɛtɛ yita
\p
\v 1 Yusufu mi yi nɔɛ a yɛtɛ yisuxɛ a walikɛne yɛtagi. A yi sɔnxɔ, a naxa, “Ɛ birin xa mini n xun ma!” Yusufu a yɛtɛ yitama a tadane ra waxatin naxan yi, muxu yo mi yi a fɛma. 
\v 2 A yi wuga sɔbɛɛn na. Misiran kaane yi a xuiin mɛ, Misiran Mangana banxin muxune yi a feen mɛ. 
\v 3 Yusufu yi a fala a tadane xa, a naxa, “N tan nan Yusufu ra! N baba mɔn na?” Koni a tadane mi nɔ a yabideni bayo e bata dɛ xara, e yigitɛgɛ a yɛɛ ra.
\p
\v 4 Yusufu yi a fala a tadane xa, a naxa, “N bata ɛ maxandi, ɛ ɛ maso n na.” E yi e maso a ra. A yi a fala, a naxa, “N tan nan Yusufu ra, ɛ xunyɛna, ɛ naxan mati Misiran kaane ma konyin na. 
\v 5 Iki, ɛ bɔɲɛn nama mini, ɛ mɔn nama gaxu n mati feen ma, bayo Ala n xɛxi nɛn ɛ yɛɛ ra alogo n xa ɛ nii ratanga. 
\v 6 Ɛ bata a to, xabu ɲɛɛ firin kamɛn waraxi bɔxɔni, ɲɛɛ suulun mɔn luxi, bɔxɔn mi nɔɛ rawalɛ, sansiin mi nɔɛ xabɛ. 
\v 7 Ala n nasanbaxi nɛn ɛ yɛɛ ra alogo ɛ nun ɛ yixɛtɛne xa kisi dunuɲa yi, maratanga gbeen barakani. 
\v 8 Nayi, ɛ tan xa mi faxi n na be, koni Ala na a ra. A yi n findi Misiran Mangan baba ra, a banxi mangana, e nun Misiran bɔxɔn birin yamana kanna.”
\p
\v 9 “Ɛ xulun, ɛ siga n baba yireni. Ɛ a fala a xa, ɛ naxa, ‘I ya diin Yusufu ito nan falaxi, Ala bata n findi Misiran bɔxɔn birin mangan na. Fa n fɛma, i nama bu. 
\v 10 I luma Gosen bɔxɔn nan ma. I luma n fɛma nɛn, i tan nun i ya diine nun i mamandenne nun i ya xuruse kurun birin, e nun i yii seen birin. 
\v 11 Mɛnni n ni i makoon birin fanma nɛn, bayo ɲɛɛ suulun kamɛn mɔn luxi. Xa na mi a ra i fama nɛn halagideni ɛ nun i ya denbayana, e nun i yii seen birin.’ ”
\p
\v 12 “Ɛ bata a to ɛ yɛɛn na, n xunyɛn Bunyamin fan bata a to a yɛɛn na, a n tan nan falan tixi ɛ xa. 
\v 13 Ɛ xa n ma mangaya nɔrɔn yɛba n baba xa n naxan yi Misiran bɔxɔni, e nun ɛ feen naxan birin toxi. Ɛ xulun, ɛ fa n baba ra han be.” 
\v 14 A yi dutun a xunyɛn Bunyamin ma, a yi wuga. Bunyamin fan yi wuga. 
\v 15 A yi a tadane birin sunbu, a wugama. Na birin to ɲan, e nun a tadane yi batu.
\p
\v 16 Na feen xibarun yi Misiran Mangana banxin li, a Yusufu tadane bata fa. Na yi rafan Misiran Mangan ma e nun a kuntigine birin. 
\v 17 Misiran Mangan yi a fala Yusufu xa, a naxa, “A fala i tadane xa, i naxa, ‘Ɛ goronne rate ɛ sofanle fari. Ɛ keli, ɛ siga Kanan bɔxɔni. 
\v 18 Ɛ sa ɛ baba tongo e nun ɛ denbayane, ɛ fa n fɛma. Se faɲin naxan birin Misiran bɔxɔni, n na a soɛ ɛ yii, ɛ mɔn yi bɔxɔn donse faɲine don.’ 
\v 19 N bata i yamari, a fala i tadane xa, i naxa, ‘Ɛ wontorone tongo Misiran bɔxɔni, ɛ diine nun ɛ ɲaxanle xa. Ɛ ɛ baba fan nate, ɛ birin yi fa. 
\v 20 Hali ɛ nama mɔnɛ ɛ yii seene fe ra, bayo se faɲin naxanye birin Misiran bɔxɔni, a findima nɛn ɛ gbeen na.’ ”
\p
\v 21 Isirayila a diine yi na liga. Yusufu yi wontorone so e yii alo Misiran Mangana a fala a xa kii naxan yi. E yi fandan so e yii e naxan donma kira yi. 
\v 22 A yi domane so e birin yii. A gbeti gbananna kɛmɛ saxan fan so Bunyamin yii e nun doma suulun. 
\v 23 Se faɲin naxan birin Misiran bɔxɔni, a na ndee rate sofali fu fari, a e sanba a baba ma e nun donse xɔnna nun burun nun fandan birin a baba naxan donɲɛ kira yi, na yi rate sofali gilɛ fu fari. 
\v 24 Na xanbi ra, a yi a tadane yiiba, e yi siga. A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ nama sɔnxɔ kira yi de!”
\p
\v 25 E yi keli Misiran yi, e te Kanan bɔxɔn ma e baba Yaxuba yireni. 
\v 26 E yi a fala a xa, e naxa, “Yusufu mɔn barixi, a tan nan Misiran bɔxɔn birin yamarima.” Koni Yaxuba bɔɲɛn mi sɛwa, bayo a mi laxi e ra. 
\v 27 Yusufu falan naxanye birin ti e xa, e yi na birin yɛba a xa. Yaxuba yi wontorone to Yusufu naxanye rasanbaxi a ma a xali feen na. Na yi a liga e baba Yaxuba niin yi sɛwa. 
\v 28 Isirayila yi a fala, a naxa, “N bata sɛwa, n ma diin Yusufu mɔn na. Benun n xa faxa, n sa a toma nɛn.”
\c 46
\s Yaxuba yi siga Misiran yi
\p
\v 1 Seen naxan birin yi findixi Isirayila gbeen na, a yi na birin xali a yii. A to Bɛriseba li, a yi saraxan ba a baba Isiyagaa Ala xa. 
\v 2 Isirayila yi fe toon ti kɔɛɛn na alo xiyena, Ala yi a fala a xa, a naxa, “Yaxuba, Yaxuba!” Isirayila yi a ratin, a naxa, “N tan ni i ra!” 
\v 3 Ala yi a fala, a naxa, “N tan nan Ala ra, i babaa Ala. Hali i nama gaxu siga feen na Misiran yi, bayo n ni i findima siya gbeen nan na mɛnni. 
\v 4 En birin nan sigama Misiran yi, n tan nan mɔn fama i raxɛtɛdeni. Yusufu nan i yɛɛne raxima, i na faxa waxatin naxan yi.”
\p
\v 5 Yaxuba yi keli Bɛriseba yi. Isirayilaa diine yi e baba Yaxuba nun e diine nun e ɲaxanle xali wontorone kui Misiran Mangan naxanye rasanba e ma. 
\v 6 E yi e xuruseene tongo e nun e seen naxanye birin sɔtɔ Kanan bɔxɔn ma. Yaxuba yi siga Misiran yi e nun a bɔnsɔnna birin. 
\v 7 A yi a dii xɛmɛne xali a yii Misiran yamanani e nun a mamanden xɛmɛne nun a dii tɛmɛne nun a mamanden ɲaxalanmane, e nun a bɔnsɔnna birin.
\s Yaxubaa denbayana
\p
\v 8 Isirayilaa diine xinle ni itoe ra naxanye siga Misiran yi Yaxuba nun a dii xɛmɛne: Yaxuba a dii singen nan Rubɛn na.
\p
\v 9 Rubɛn ma diine: Xanɔki nun Palu nun Xesirɔn e nun Karimi.
\p
\v 10 Simeyɔn ma diine: Yemuyeli nun Yamin nun Ohadi nun Yakin nun Soxara, e nun Sayuli. Sayuli findi Kanan ɲaxanla diin nan na.
\p
\v 11 Lewi a diine: Gɛrisɔn nun Kehati e nun Merari.
\p
\v 12 Yudaa diine: Eri nun Onan nun Selaxa nun Peresi e nun Sera. Koni Eri nun Onan faxa Kanan bɔxɔn nin. Peresi a diine findi Xesirɔn nun Xamuli nan na.
\p
\v 13 Isakari a diine: Tola nun Puwa nun Yobo e nun Simiron.
\p
\v 14 Sabulon ma diine: Seredi nun Elon e nun Yalele.
\p
\v 15 Diine nan ne ra, Leya naxanye bari Yaxuba xa Padan-Arami yi, e nun a dii tɛmɛn Dina. A dii xɛmɛne nun dii tɛmɛne yatɛn birin malanxina, muxu tonge saxan muxu saxan.
\b
\p
\v 16 Gadi a diine: Sifiyɔn nun Xagi nun Suni nun Ɛsibon nun Eriya nun Arodi e nun Areli.
\p
\v 17 Aseri a diine: Yimina nun Yisiwa nun Yisiwi nun Beriya e nun e magilɛn Sera. Beriya a diine findi Xeberi nun Malikili nan na.
\p
\v 18 Silipa, Laban naxan so a dii tɛmɛn Leya yii, na diin naxanye bari Yaxuba xa, na diine nan ne ra. E birin malanxi muxu fu nun sennin.
\b
\p
\v 19 Rakeli a diine, Yaxuba a ɲaxanla: Yusufu nun Bunyamin. 
\v 20 Asenati yi dii firin sɔtɔ Yusufu xa Misiran bɔxɔni: Manase nun Efirami. Asenati findi Hon taan saraxaralina dii tɛmɛn nan na, naxan xili Potifari.
\p
\v 21 Bunyamin ma diine: Bela nun Bekeri nun Asibeli nun Gera nun Naman nun Exi nun Roxi nun Mupin nun Xupimi e nun Arade.
\p
\v 22 Rakeli diin naxanye bari Yaxuba xa, na diine nan ne ra. E birin malanxina, muxu fu nun naanin.
\b
\p
\v 23 Dan ma diina: Xusimi.
\p
\v 24 Nafatali a diine: Yaseli nun Guni nun Yeseri e nun Silen.
\p
\v 25 Bila, Laban naxan so a dii tɛmɛn Rakeli yii, a diin naxanye bari Yaxuba xa ne ni itoe ra. E birin malanxina, muxu solofere.
\p
\v 26 Yaxuba nun muxun naxanye birin siga Misiran yi, a bɔnsɔnna birin malanxina, muxu tonge sennin e nun sennin, ba a diine e ɲaxanle ra. 
\v 27 Yusufu dii xɛmɛ firin nan bari Misiran yi. Yaxuba xabilan muxune yatɛn birin malanxina, naxanye siga Misiran bɔxɔn ma, e muxu tonge solofere nan yi a ra.
\p
\v 28 Yaxuba yi Yuda xɛ a yɛɛ ra Yusufu fɛma alogo e birin xa siga Gosen yi. E yi so Gosen bɔxɔn ma. 
\v 29 Yusufu yi a yɛngɛso wontoron tongo, a yi siga Gosen yi a baba Isirayila ralandeni. A to a li, a yi filinfilin a ma, a yi bu wugɛ a kɔɛɛn xɔn. 
\v 30 Isirayila yi a fala Yusufu xa, a naxa, “Hali n faxa fa, bayo n bata i yɛtagin to, i mɔn yengima!”
\p
\v 31 Yusufu yi a fala a tadane xa, e nun a babaa denbayana, a naxa, “N xa siga, n xa sa a fala Misiran Mangan xa, n naxa, ‘N tadane nun n babaa denbayaan naxanye yi dɔxi Kanan bɔxɔni, e birin bata fa n fɛma. 
\v 32 Muxuni itoe xuruse kantanne nan ne ra. E xuruseene rabama. E bata fa e xuruse kurune ra, siine nun yɛxɛɛne nun ɲingene e nun e yii seen birin.’ 
\v 33 Misiran Mangan na ɛ xili waxatin naxan yi, a ɛ maxɔdinma nɛn a ɛ wanla nanse a ra. 
\v 34 Ɛ a yabima nɛn, ɛ naxa, ‘Nxu tan i ya konyine xuruse rabaan nan nxu ra, xabu nxu dii ɲɔrɛne han iki, alo nxu baba yi a ma kii naxan yi.’ Na kiini, ɛ fama ludeni Gosen bɔxɔn nan ma, bayo xuruse rabane raɲaxu Misiran kaane ma.”
\c 47
\p
\v 1 Yusufu yi siga, a sa a fala Misiran Mangan xa, a naxa, “N baba nun n fafaxakedenne bata fa sa keli Kanan bɔxɔn ma, e nun e xuruseene birin nun e yii seene birin. E na yi iki Gosen bɔxɔni.” 
\v 2 A yi a tada suulun yita Misiran Mangan na. 
\v 3 Misiran Mangan yi Yusufu tadane maxɔdin, a naxa, “Ɛ wanla mundun maxaranxi?” E yi Misiran Mangan yabi, e naxa, “Nxu tan i ya konyine xuruse rabane nan nxu ra alo nxu benbane yi a ma kii naxan yi.” 
\v 4 E mɔn yi a fala Misiran Mangan xa, e naxa, “Nxu faxi nɛn nxu xa lu bɔxɔni ito ma singen, bayo xuruseene rabade mi i ya konyine yii sɔnɔn. Kamɛn bata gbo ayi Kanan bɔxɔn ma. I ya konyine sago sa e xa lu Gosen bɔxɔni.”
\p
\v 5 Misiran Mangan yi a fala Yusufu xa, a naxa, “I baba nun i tadane bata fa i fɔxɔ ra. 
\v 6 Misiran bɔxɔna i sagoni. Yire faɲin fen bɔxɔni ito ma, i baba nun i fafaxakedenne luyɛ dɛnaxan yi. E xa lu Gosen bɔxɔni. Xa i muxu faɲine kolon e yɛ, e findi n ma xuruse kantanne ra.” 
\v 7 Yusufu yi fa a baba ra, a yi a yita Misiran Mangan na. Yaxuba yi duba Misiran Mangan xa. 
\v 8 Misiran Mangan yi Yaxuba maxɔdin, a naxa, “I ya siimayaan ɲɛɛ yoli a ra iki?” 
\v 9 Yaxuba yi Misiran Mangan yabi, a naxa, “N ma siimayaan ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge saxan na a ra iki. N siimaya dungi naxasixin nan sɔtɔxi. A yɛtɛ mi masoxi n benbane siimayaan yatɛn na.” 
\v 10 Yaxuba mɔn yi duba Misiran Mangan xa, a fa siga.
\p
\v 11 Yusufu yi bɔxɔ faɲin fi a baba nun a tadane ma alo Misiran Mangana a yamari kii naxan yi. E bɔxɔn naxan sɔtɔ, na fan Misiran bɔxɔn birin xa. A xili Ramisesi. 
\v 12 A yi ti a baba nun a tadane nun a babaa denbayaan birin bun ma.
\s Yusufu a mangayana
\p
\v 13 Kamɛn yi ɲaxu ayi, donseen mi yi toma bɔxɔ yo yi, keli Misiran ma dɔxɔ Kanan na. Yamaan yi doyen kamɛn ma. 
\v 14 Gbetin naxan birin yi na Misiran nun Kanan bɔxɔni, e yi a birin sara murutun na. Yusufu yi na gbetin namara Misiran Mangana banxini. 
\v 15 Misiran bɔxɔn gbetin nun Kanan bɔxɔn gbetin to ɲan, Misiran kaane yi fa Yusufu fɛma, e yi a fala, e naxa, “Burun so nxu yii! Fɔ nxu faxa i yɛɛ xɔri bayo gbeti mi fa nxu yii sɔnɔn?” 
\v 16 Yusufu yi a fala, a naxa, “Ɛ fa ɛ xuruseene ra, en ɲa a masara burun na bayo gbeti mi fa ɛ yii.” 
\v 17 E yi fa e xuruseene ra Yusufu ma. A fan yi donseen so e yii e soone nun siine nun yɛxɛɛne nun ɲingene nun sofanle ɲɔxɔn na. A yi burun taxun e ra e xuruseene masaran na.
\p
\v 18 Na ɲɛɛn to dangu, e yi fa a fɛma. E yi a fala a xa, e naxa, “Nxu mi nɔɛ a luxunɲɛ nxɔ mangan ma. Gbeti yo mi nxu yii. Nxɔ xuruseen fan birin nxɔ mangan yii. Nxu gbindine nun nxɔ bɔxɔne gbansanna nan luxi nxɔ mangan xa. 
\v 19 Fɔ nxu xa faxa i yɛɛ xɔri, nxu tan nun nxɔ bɔxɔne? Nxu tan nun nxɔ bɔxɔne masara burun na, nxu xa findi Misiran Mangana konyine ra, nxu nun nxɔ bɔxɔne. Sansiin so nxu yii, nxu xa a rawali, nxu xa balo alogo nxu nama faxa, bɔxɔn nama rabeɲin.”
\p
\v 20 Yusufu yi Misiran bɔxɔn birin sara Misiran Mangan xa, bayo Misiran kaane birin e bɔxɔne mati nɛn. Kamɛn bata yi dɔxɔ e yi. Bɔxɔn yi findi Misiran Mangan gbeen na. 
\v 21 A yi yamaan findi konyine ra, keli Misiran yamanan bode fɔxɔn ma sa dɔxɔ a naninna boden na. 
\v 22 Hali na birin to liga, a mi saraxaraline bɔxɔn sara bayo Misiran Mangan bata yi sariya faɲin tongo e fe ra. E mi e bɔxɔne mati bayo Misiran Mangan yi burun taxunma e ra.
\p
\v 23 Yusufu yi a fala yamaan xa, a naxa, “N bata ɛ sara to. Ɛ nun ɛ bɔxɔne luma nɛn Misiran Mangan xa. Ɛ sansine ni itoe ra, ɛ xa bɔxɔne rawali. 
\v 24 Se xaba waxatini, naxan yo na maala xaba xidi naanin, a suulunden nan soma Misiran Mangan yii. Xidi naaninna, na xa findi sansiin na e nun ɛ balona, ɛ tan nun ɛ diine nun muxun naxanye birin ɛ yii banxine kui.” 
\v 25 E yi a fala, e naxa, “I bata nxu ratanga! Nxu bata nxɔ mangana a fe faɲin to a naxan ligaxi nxu xa. Nxu findima Misiran Mangana konyine nan na.” 
\v 26 Yusufu yi na findi sariyan na, na nan nakamalixi han to. Misiran bɔxɔni, se xabaxine xidi suulunden findin Misiran Mangan nan gbee ra, fɔ saraxaraline bɔxɔne. Ne mi findixi Misiran Mangan gbeen na.
\s Yaxuba waxɔn fe dɔnxɛne
\p
\v 27 Isirayila yi dɔxɔ Misiran bɔxɔni Gosen binni. Na bɔxɔn yi findi e gbeen na. E yi findi dii barine ra, e yi wuya ayi. 
\v 28 Yaxuba ɲɛɛ fu nun solofere nan liga Misiran bɔxɔni. Yaxuba a siimayaan ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ tonge naanin e nun solofere nan sɔtɔ. 
\v 29 Isirayilaa siimayaan fa ɲan feni, a yi a dii Yusufu xili, a yi a fala a xa, a naxa, “Xa i wama n nafan feen liga feni, n bata i mafan i yiin naso n danban bun ma,\f + \fr 47.29\fr* Mɛn kaane yi na nan ligama e na muxun nakɔlɔ waxatin naxan yi.\f* i xa i kɔlɔ n xa. I xa hinan n na lannayani. N bata i maxandi i nama n maluxun Misiran bɔxɔni. 
\v 30 N na laxiraya waxatin naxan yi, i n naminima nɛn Misiran yi, i sa n maluxun n baba gaburun yireni.” Yusufu yi a yabi, a naxa, “I naxan falaxi n xa, n na a ligama nɛn.” 
\v 31 Isirayila yi a fala, a naxa, “I kɔlɔ n xa.” Yusufu yi a kɔlɔ a xa. Na xanbi, Isirayila yi a xinbi sin Ala yɛtagi a saden xunsaden na.
\c 48
\s Manase nun Efirami
\p
\v 1 Na feen birin to dangu, e yi a fala Yusufu xa, e naxa, “I bata a to, i baba mi yalan.” A yi siga e nun a dii xɛmɛ firinna, Manase nun Efirami. 
\v 2 E yi a fala Yaxuba xa, e naxa, “I ya diin Yusufu fama i fɛma.” Isirayila yi fangan sɔtɔ, a keli, a dɔxɔ a saden ma. 
\v 3 Yaxuba yi a fala Yusufu xa, a naxa, “Ala Sɛnbɛ Kanna fa nɛn n ma Lusi yi, Kanan bɔxɔni. A yi barakan nagidi n ma. 
\v 4 A yi a fala n xa, a naxa, ‘N tan ni i ra. I findima dii barin na nɛn. N na i rawuyama ayi nɛn, siya wuyaxi yi mini i yi. N bɔxɔni ito fima nɛn i bɔnsɔnna ma, hali i dangu xanbini. A findi e gbeen na habadan.’ ”
\p
\v 5 “Dii firinni itoe i naxanye barixi Misiran yi benun n tan xa fa, n bata e findi n ma diine ra. Efirami nun Manase findima n tan nan gbee ra, alo Rubɛn nun Simeyɔn. 
\v 6 Koni i diin naxanye barixi ne xanbi ra, i gbeen nan ne ra. E fama nɛn ludeni e tadane bun ma e kɛɛna a fe ra. 
\v 7 N to keli Padan yi, Rakeli yi faxa n yii kira yi Kanan bɔxɔni. Na mi yi makuya Efarata ra. N yi a maluxun mɛnni Efarata kiraan na, dɛnaxan xili Bɛtɛlɛmi.”
\p
\v 8 Isirayila yi Yusufu a diine mato, a a fala, a naxa, “Nde ne ra?” 
\v 9 Yusufu yi a baba yabi, a naxa, “N ma dii xɛmɛne nan e ra Ala naxanye fixi n ma be.” Isirayila naxa, “N bata i mafan, e maso n na alogo n xa duba e xa.” 
\v 10 Yaxuba bata yi yelin forɛ, a yɛɛne mi yi seni gbɛma. A mi yi seen toma ki faɲi. Yusufu yi a diine maso a ra. Isirayila yi a yiin filinfilin e ma, a e sunbu. 
\v 11 Isirayila yi a fala Yusufu xa, a naxa, “N mi yi laxi a ra xa n ni i yɛtagin toɛ sɔnɔn, koni Ala bata a ragidi n bata i ya diine fan to.” 
\v 12 Yusufu yi a diine tongo a baba sanna fari, a a xinbi sin a bun ma, a yɛtagin yi lan bɔxɔn ma.
\p
\v 13 Na xanbi ra, Yusufu yi a dii firinna suxu e yiine ma. A yi Efirami suxu a yiifanna ra, Isirayila kɔmɛnna mabinni. A yi Manase suxu a kɔmɛnna ra, Isirayila yiifanna mabinni. A yi e maso a ra. 
\v 14 Koni Yaxuba yi a yiifanna sa Efirami xunna fari naxan yi dii ɲɔrɛn na. A yi a kɔmɛnna sa Manase xunna fari naxan yi dii singen na. A a yiine gindingalan. 
\v 15 A yi duba Yusufu xa, a naxa,
\q “Ala, n fafane Iburahima
\q nun Isiyaga sigan ti naxan yɛɛ xɔri,
\q Ala naxan n kantanma xabu n bari lɔxɔni han to,
\q
\v 16 malekan naxan n natangaxi fe xɔdɛxɛn ma,
\q na xa dii ɲɔrɛni itoe baraka.
\q N xinla xa fala e xun ma,
\q e nun n baba Iburahima nun Isiyaga.
\q E xa wuya ayi bɔxɔni.”
\p
\v 17 Yusufu yi a to a baba bata a yiifanna sa Efirami xun ma. Na feen yi raɲaxu a ma. A yi a baba yiin suxu, a a ba Efirami xun ma a yi a sa Manase xun ma. 
\v 18 Yusufu yi a fala a baba xa, a naxa, “Na kiin xa mi a ra, baba, bayo ito nan fonna ra. I yiifanna sa ito nan xun ma.” 
\v 19 A baba yi tondi, a a fala, a naxa, “N na a kolon, n ma diina, n na a kolon. A fan findima nɛn siya gbeen na, koni a xunyɛn nan fama wuyadeni dangu a ra. A xunyɛn bɔnsɔnna findima nɛn siya wuyaxin na.”
\p
\v 20 A yi duba e xa na lɔxɔni, a a fala, a naxa, “Isirayila kaane Ala maxandin ligama ɛ xinle ra nɛn. E fama a faladeni nɛn, e naxa, ‘Ala xa i lu alo Efirami nun Manase.’ ” Na kiini, a yi Efirami rafisa Manase xa.
\p
\v 21 Isirayila yi a fala Yusufu xa, a naxa, “I bata a to, n fa faxama nɛn, koni Ala luma nɛn ɛ xɔn, a fama i raxɛtɛdeni nɛn i benbane bɔxɔn ma. 
\v 22 N kɛɛ keden fima nɛn i ma dangu i tadane ra, n Siken yamanan nan fima i ma n naxan tongo Amorine yii n ma silanfanna nun n ma xanla ra.”
\c 49
\s Yaxuba a dubana
\p
\v 1 Yaxuba yi a diine xili, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ malan, n xa feene fala naxanye fama ligadeni ɛ xa waxati famatɔne yi. 
\v 2 Ɛ maso, ɛ tuli mati n na Yaxubaa diine. Ɛ tuli mati ɛ baba Isirayila ra.”
\b
\q
\v 3 “Rubɛn, i tan, n ma dii singena,
\q i tan nan n fangan na,
\q naxan singe n sɛnbɛn mayitaxi.
\q I xunnayeren dangu bodene ra
\q i sɛnbɛn gbo.
\q
\v 4 I yɛ yifuxi alo fufana,
\q i mi fisamantenyaan sɔtɔma
\q bayo i bata i sa i baba a saden ma,
\q i yi a xɔsi.”
\b
\q
\v 5 “Simeyɔn nun Lewi ngaxakedenmaan nan e ra.
\q E silanfanna nan e yɛngɛso seen na.
\q
\v 6 N xaxinla nama lu e maxadini,
\q n miriyaan nama lu e malanni,
\q bayo e bata muxune faxa e bɔɲɛ teeni,
\q e bata turane fasane bolon e ɲaxuni.
\q
\v 7 N bata e xɔlɔn danga,
\q bayo e yɛngɛn gidima.
\q N bata e fitinaxin danga,
\q bayo e yɛɛne yixara.
\q N na e raxuyama ayi nɛn Yaxuba bɔnsɔnne yɛ,
\q n mɔn yi e rayensen Isirayila yi.”
\b
\q
\v 8 “Yuda, i xunyɛne i tan nan tantunma.
\q I nɔɔn sɔtɔma nɛn i yaxune xun na.
\q I babaa dii xɛmɛne e xinbi sinma nɛn i xa.
\q
\v 9 Yuda, yata sɛnbɛmaan nan i ra.
\q N ma diina, i baloma suben nan na.
\q I xinbine yidɔxɔma nɛn, i sa alo yatana,
\q alo yata gilɛna, nde susuɛ i rakelɛ?
\q
\v 10 Manga dunganna mi bama Yuda yii.
\q Muxu yo mi manga taxamasenna bama a yii.
\q Han taxamaseri kanna fa waxatin naxan yi,
\q siyane yi xuru a xa.
\q
\v 11 A a sofanla xidima manpa binla\f + \fr 49.11 \fr*\ft Wudi binla nde na yi, mɛn kaane naxanye sima, e yi naxanye bogi yitɔnma alo manpana e gbee kiini.\ft*\f* nan na,
\q a a sofali diin xidima manpa bili faɲin yiin nan na.
\q A a domaan xama wudi bogi igen nan na alo manpana,
\q a a doma gbeen fan xama bogi se ige gbeela nan na alo wunla.
\q
\v 12 A yɛɛne fɔrɔ wudi bogi ige gbeela xa,
\q A ɲinna fixa nɔnɔn xa.”
\b
\q
\v 13 “Sabulon fama dɔxɔdeni baan nan dɛ.
\q A bɔxɔn findima kunki yigiyaden nan na.
\q A naninna Sidɔn dɛxɔnna nan na.”
\b
\q
\v 14 “Isakari sɛnbɛn luxi nɛn alo sofanla,
\q naxan a sama a goron bɛnbɛli firinna tagi.
\q
\v 15 A saxi bɔxɔn naxan ma,
\q a na yire faɲiyaan to,
\q a tungunni godoma nɛn goronna bun ma,
\q a xuru konyiya wanla bun.”
\b
\q
\v 16 “Dan, a a yamaan makitima nɛn,
\q alo Isirayila bɔnsɔnna bonne.
\q
\v 17 Dan luma nɛn alo saɲina kiraan xɔn ma,
\q alo kosona san ma kiraan dɛ.
\q A yi soon santinban xin,
\q soo ragiin yi bira a fari.
\q
\v 18 Alatala, n xaxili tixi i ya kisin na!”
\b
\q
\v 19 “Gadi, yɛngɛsone a yɛngɛma nɛn,
\q koni a tan nan e rabodonma ayi e san xanbi ra.”
\b
\q
\v 20 “Aseri findima donse xɔri kanna nan na
\q naxan kamalixi mangan dɛge seen na.”
\b
\q
\v 21 “Nafatali luma nɛn
\q alo xɛli gilɛn naxan a gima,
\q a fala faɲine tima.”
\b
\q
\v 22 “Yusufu luma nɛn
\q alo wudi bogilana
\q naxan tixi xuden dɛ.
\q A yiine yibandunxi taan nabilinna yinna nan xun ma.
\q
\v 23 Xalimakuli wonle yi yɛngɛn gidi a ma xɔlɛni,
\q e xalimakunle woli a ma xɔnnantenyani.
\q
\v 24 Koni a fan yi a xanla suxu ken,
\q a yii rafan
\q Yaxubaa Ala Sɛnbɛmaan barakani,
\q Isirayila kantanmana, a kantan fanyena,
\q
\v 25 naxan findixi i fafe a Ala ra,
\q naxan i ratangama, Ala Sɛnbɛ Kanna,
\q naxan i barakama,
\q naxan koren dubane fima i ma,
\q naxan bɔxɔn dubane fima i ma,
\q naxan dii bari dubane ragidima i ma.
\q
\v 26 I babaa dubane baraka dangu baraka feene ra
\q naxanye sɔtɔma geya fonne xɛɛne ma,
\q e dangu habadan geyane se faɲine ra.
\q Ala xa na birin lu Yusufu xun ma,
\q naxan findima a fafaxakedenne yɛɛratiin na.”
\b
\q
\v 27 “Bunyamin luma nɛn alo kankona.
\q Xɔtɔn yo xɔtɔn fɔ a subena nde suxu, a a don,
\q ɲinbanna ra a a se suxine yitaxun.”
\p
\v 28 Isirayila bɔnsɔn fu nun firinne nan ne ra. E babaa duban nan na ra a naxan fala e xa. A duba birin xa, birin nun a duba.
\s Yaxubaa sayana
\p
\v 29 Na xanbi, a yi a ɲungu a diine ma, a naxa, “N fa sigama nɛn laxira yi. N na faxa, ɛ n maluxun n baba yireni, gaburun naxan Eferon Xiti kaana xɛɛn ma, 
\v 30 Makipelaa xɛɛn faranna ra, Mamire fɛma, Kanan bɔxɔni. Iburahima na xɛɛn saraxi Eferon Xiti kaan nan ma alogo na xa findi a muxu maluxunden na. 
\v 31 Iburahima maluxunxi mɛnna nin, e nun a ɲaxanla Saran. Isiyaga fan maluxunxi mɛnni e nun a ɲaxanla Rebeka. N tan fan Leya maluxunxi mɛnni. 
\v 32 Na xɛɛn nun na faran yinla naxan na yi, e saraxi Xitine nan ma.” 
\v 33 Yaxuba to yelin yamarine fiyɛ a diine ma, a yi a sa saden ma. A yi faxa, a siga laxira yi.
\c 50
\s Yaxubaa sayana
\p
\v 1 Yusufu yi a yiin bira a baba kɔɛ, a a sunbu, a wuga. 
\v 2 Na xanbi Yusufu yi yamarin fi seribane ma a e xa senna raso a baba fatini alogo a nama kun. E yi na liga Isirayila ra 
\v 3 xii tonge naanin e namunna kiini. Misiran kaane yi a saya feen liga xii tonge solofere bun.
\p
\v 4 Saya feen to ba a ra, Yusufu yi a fala Misiran Mangana yamaan xa, a naxa, “Xa n nɔɛ maxandini ito sɔtɔdeni ɛ sabun na, n bata ɛ maxandi ɛ n ma falan nadangu Misiran Mangan ma. 
\v 5 N baba n nakɔlɔ nɛn, a yi a fala, a naxa, ‘N fa faxama nɛn. I n maluxunma gaburun nan na n naxan gexi Kanan bɔxɔni.’ N waxi siga feni n xa sa n baba maluxun. Na waxatini n fama.”
\p
\v 6 Misiran Mangan yi a yabi, a naxa, “Siga, i sa i baba maluxun alo a i rakɔlɔxi kii naxan yi.” 
\v 7 Yusufu yi siga a baba maluxundeni e nun Misiran Mangan bundɔxɔne nun Misiran kuntigine 
\v 8 nun Yusufu a denbayaan nun a fafaxakedenne nun a babaa denbayana. Dii ɲɔrɛne nun xuruseene gbansan yi lu Gosen bɔxɔni. 
\v 9 Yusufu nun wontorone nun e ragi muxune birin yi siga. Na yamaan yi gbo han!
\p
\v 10 E to Atadi lonna yiren li, Yurudɛn xuden kidi ma, e yi wuga gbeen ti e yi saya feene raba sɔxɔlɛni. Yusufu yi sunu a baba ɲan feen na han xii solofere. 
\v 11 Kanan kaane yi na saya feen to naxan ligaxi Atadi lonna ma. E yi a fala, e naxa, “Misiran kaane saya fe gbeen nan ligama.” Nanara, e yi na yiren xili sa “Misiran Saya Fena” Yurudɛn baan kidi ma.
\p
\v 12 Yaxuba feen naxan yamari a diine ma, e yi na liga. 
\v 13 A diine yi a xali Kanan bɔxɔni, e sa a maluxun Makipelaa xɛɛn faran yinla ra, Iburahima xɛɛn naxan sara Eferon Xiti kaan ma alogo na xa findi muxu maluxunden na Mamire dɛxɔn ma. 
\v 14 E to yelin a baba maluxunɲɛ, Yusufu nun a tadane nun muxun naxanye birin siga a matideni a baba maluxundeni, ne yi xɛtɛ Misiran bɔxɔn ma.
\p
\v 15 Yusufu tadane to a to e baba bata faxa, e yi a fala, e naxa, “Xa Yusufu fa keli en xili ma, en fe ɲaxin naxan birin ligaxi a ra, a a gbeen ɲɔxɔma nɛn en na.” 
\v 16 Na waxatini e yi siga a faladeni Yusufu xa, e naxa, “I baba yamarini ito nan fi nxu ma benun a xa faxa, 
\v 17 a naxa, ‘Ɛ ito fala Yusufu xa: N bata i maxandi, diɲa i tadane gbalo feen ma e nun e hakɛna, bayo e bata fe ɲaxin liga i ra. N bata i maxandi, iki nxu tan i fafe a Ala a walikɛne hakɛne mafelu.’ ” E to na falane ti Yusufu xa, a yi wuga. 
\v 18 A tadane yi bira a bun ma, e a fala, e naxa, “Nxu tan ni i ra i ya konyine.”
\p
\v 19 Yusufu yi a fala e xa, a naxa, “Hali ɛ nama gaxu. N tan xa mi Ala ra. 
\v 20 Ɛ lanxi a ma nɛn ɛ xa fe ɲaxin liga n na, koni Ala yi a maxɛtɛ fe faɲin na alogo feene xa rakamali, nii wuyaxin yi ratanga. 
\v 21 Iki hali ɛ mi gaxu. N na ɛ makoon birin fanma nɛn e nun ɛ diine.” A fala kɛndɛne yi e bɔɲɛn sa.
\s Yusufu faxa fena
\p
\v 22 Yusufu yi dɔxɔ Misiran yi, a tan nun a denbayana. A yi ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ fu sɔtɔ siimayaan na. 
\v 23 Yusufu Efirami a diine to nɛn. A yi a yixɛtɛn naaninden to. Manase a dii Makiri a diine, ne birin yi sa a sanna fari e bari waxatin naxan yi. 
\v 24 Yusufu yi a fala a tadane xa, a naxa, “N fan fa faxama nɛn, koni Ala ɛ malima nɛn yati! A fama nɛn ɛ tongodeni Misiran yi, a ɛ xali na bɔxɔni a dɛnaxan layirin tongo Iburahima nun Isiyaga nun Yaxuba xa.” 
\v 25 Yusufu yi Isirayila a diine rakɔlɔ, a a fala, a naxa, “Ala ɛ malima nɛn yati! Na waxatini, ɛ nɛma kelɛ be, ɛ n xɔnne xali.”
\p
\v 26 Yusufu faxa a ɲɛɛ kɛmɛ ɲɛɛ fuun nan ma. E yi a senna raso a fatini alogo a nama kun, e yi a binbin sa gɛmɛ kankiraan kui Misiran yamanani.