\id 2CO 2co \ide UTF-8 \h Kɔrɛnti Firinden Sora \toc1 Kɛdi Firindena Kɔrɛnti Kaane Ma \toc2 Kɔrɛnti Firindena \mt1 Kɛdi Firindena Kɔrɛnti Kaane Ma \mt2 Pɔli Alaa Falan Kɛdi Firindena Kɔrɛnti Kaane Ma \ip Kɛdi firindeni ito xɔdɛxɛn nan yitama Pɔli nun Kɔrɛnti dɛnkɛlɛya muxune tagi. Muxuna ndee yi e yɛ, ne bata yi sikɛ Pɔli a xɛrayaan ma e yi a bɔtɛ raba. Na feen yi Pɔli xɔlɔ han! Koni hali na, a mɔn yi a xanuntenyaan yitama Kɔrɛnti kaane ra e nun a mɔn yi wama e lanna xɔn ma kii naxan yi. Nanara, a to e xili faɲine mɛ, a feene bata lan fɔlɔ, a yi sɛwa (sora 7.5-15). \ip Kɛdin fɔlɔna, a tan yɛtɛɛn mantɔrɔ ɲaxine nan yɛbama, a naxanye sɔtɔ Efɛsi yamanani (1.1-11), a fe xɔdɛxɛ gbɛtɛye fan yɛba naxanye dangu e nun Kɔrɛnti kaane tagi. A mɔn yi xɛrayaan wanla tɔnɔna fe fala, Marigi Yesu naxan xɛxi. Nayi, a yi a yɛba nanfera a yɛtɛ findi muxu a fe maxɔdɛxɛn na a kɛdi danguxin kui e nun a sɛwaxi kii naxan yi na fe ra bayo a bata a to fa fala na tɔnɔn bata lu e ma (sora 1.12 han sora 7.16). \ip A yi yiimalanna fe fala lan Yudaya yamanan dɛnkɛlɛya muxune fe ma (sora 8 han 9). A yi a fala Kɔrɛnti kaane xa a e xa kiin ti fonisireyani. \ip Kɛdin naɲanna fala ti kiin masaraxi ndedi (sora 10 han 13). Pɔli falan tima muxune ma naxanye a falama a Yesu a xɛra mi a tan na. Kɛdin naɲanxi xanuntenya falane nan ma (sora 13.11-13). \ip Kitabun yireni ito kui, Pɔli nɛma a xɛrayaan xun mafalama, a mɔn Xibaru Faɲin yɛtɛɛn xun mafalama. Xa a kataxi alogo a xɛrayaan sɛnbɛn xa kolon, a yi na ligama nɛn alogo muxune xa tin Yesu a fe Xibaru Faɲin na, Alaa Muxu Sugandixin yi kolon Marigin na. \c 1 \s Duban nun xɔntɔnne \p \v 1 N tan Pɔli naxan findixi Yesu Alaa Muxu Sugandixina xɛraan na Ala sagoni, n tan nan kɛdini ito sɛbɛma ɛ ma, nxu nun en ngaxakedenna Timɔte, siga dɛnkɛlɛya yamaan ma Kɔrɛnti taani e nun muxu sariɲanxine birin Akaya yamanani. \p \v 2 En Fafe Ala nun en Marigin Yesu Alaa Muxu Sugandixin xa hinanna nun bɔɲɛ xunbenla fi ɛ ma. \s Pɔli yi barikan bira Ala xa \p \v 3 En barikan bira en Marigi Yesu a Alaa Muxu Sugandixin Fafe Ala xa, en Fafe kininkininna kanna, Ala naxan muxune ralimaniyama. \v 4 A en nalimaniyama en ma tɔrɔne birin yi nɛn alogo en xa nɔ tɔrɔ muxune ralimaniyɛ na limaniyaan xɔn Ala naxan fixi en ma. \v 5 En nun Alaa Muxu Sugandixin tɔrɔma en bode xɔn kii naxan yi, en ma limaniyaan gboma ayi Alaa Muxu Sugandixin barakani na kii nin. \v 6 Xa nxu tɔrɔ, na findixi ɛ ralimaniya fɛrɛn nun ɛ rakisi fɛrɛn nan na. Xa nxu limaniyaan sɔtɔ, ɛ fan limaniyaan sɔtɔma nɛn, alogo ɛ xa sɛnbɛn sɔtɔ tɔrɔne bun, en na tɔrɔ en bode xɔn ma waxatin naxan yi. \v 7 Nxu mɔn laxi ɛ ra ki faɲi, bayo nxu a kolon fa fala en to tɔrɔma en bode xɔn, en limaniyaan sɔtɔma nɛn en bode xɔn. \p \v 8 Nba, ngaxakedenne, nxu tɔrɔn naxanye sɔtɔ Asi yamanani, nxu waxi ɛ rakolon feni ne ra. Goronna naxan sa nxu xun ma, na yi binya han! Nxu mi yi a nɔɛ! Nxu yigitɛgɛ nɛn, a nxu mi yi kisima sayaan ma. \v 9 Nxu yi nxu mirixi nun fa fala sayaan bata ragidi nxu ma. Koni na ligaxi nɛn alogo nxu nama la nxu yɛtɛ ra fɔ Ala naxan faxa muxune rakelima sayani. \v 10 A bata nxu xunba sayaan gbalon ma, a mɔn fama nxu xunbadeni nɛn. Nxu bata nxu yigi ti Ala ra yati fa fala a mɔn luma nxu xunbɛ, \v 11 ɛ nɛma nxu malima Ala maxandideni. Nayi, Ala hinanma nɛn nxu ra masɔtɔ muxu wuyaxi a Ala maxandin xɔn, nanara muxu wuyaxi fan mɔn nɔɛ nɛn barikan birɛ Ala xa nxɔ fe yi. \s Pɔli yi a waxɔn feene maxɛtɛ \p \v 12 Nxɔ binyen ni ito ra: Nxu xaxinla sereyaan bama, nxu bata sigan ti dunuɲa yi Alaa sariɲanna nun tinxinni, a gbengbenna ɛ mabinni. Muxune fe kolonna mi yi a ra, koni Alaa hinanni. \v 13 Nxu mi sese sɛbɛma ɛ ma ɛ mi naxan xaranɲɛ, ɛ yi a kolon. A xɔnla n na ɛ xa a kolon a faɲin na, \v 14 alo ɛ to a kolonxi ndedi fa fala nxu findixi ɛ binyen nan na en Marigi Yesu fa waxatini alo ɛ fan findixi nxu gbeen na kii naxan yi. \p \v 15 N to laxi ito ra, n yi a miri, fa fala n xa siga ɛ tan nan fɛma singen alogo ɛ xa a tɔnɔn sɔtɔ sanɲa ma firin. \v 16 Amasɔtɔ n bata yi a miri, n xa dangu ɛ xɔntɔnɲɛ n nɛma sigɛ Masedoniya yi waxatin naxan yi. Na xanbi ra, n xɛtɛmatɔɔn mɔn yi dangu ɛ konni keli Masedoniya yi, ɛ yi n mali siga feen na Yudaya yi. \v 17 N feni ito ragidi waxatin naxan yi, n na ligaxi fuun nin ba? Hanma, n ma feene ligɛ alo adamadiin bonne ba? N yi “ɔn” e nun “ɛn-ɛn” falan sanɲa yi kedenni? \v 18 Koni Ala to tinxin, nxu falan naxan tixi ɛ xa, na mi findixi wulen nun ɲɔndin na sanɲa ma kedenni. \v 19 Amasɔtɔ Yesu Alaa Muxu Sugandixina, Alaa Dii Xɛmɛna, Silasi nun Timɔte nun n tan yɛtɛɛn naxan ma fe kawandi ba ɛ tagi, na falan mi findixi fala firinna ra, alo “ɔn” e nun “ɛn-ɛn.” Fala gbɛtɛ mi a tan yi, fɔ “ɔn!” \v 20 Amasɔtɔ Ala bata en tuli sa feen naxan birin na, ne kamalixi Yesu a falani ito xɔn fa fala “ɔn.” Nanara, nxu fan a falama Yesu barakani fa fala, “amina,” Ala binya feni. \v 21 Amasɔtɔ Ala yɛtɛɛn nan nxu tan nun ɛ tan sɛnbɛ soxi a Muxu Sugandixini. A bata en masusan turen na en sugandi feen na, \v 22 a yi a taxamasenna sa en ma, a a Nii Sariɲanxin naso en bɔɲɛni a lu alo se singen naxan soxi en yii taxamasenna ra alogo en xa la fe famatɔne ra. \p \v 23 Ala nan n seren na, n bata n kɔlɔ n niini: Xa n mi xɛtɛxi Kɔrɛnti yi na ligaxi nɛn alogo n nama ɛ raxɔlɔ. \v 24 Fa fala nxu nɔɔn sɔtɔxi ɛ dɛnkɛlɛyaan xun na, na mi a ra. Koni en walima nɛn en bode xɔn ma ɛ sɛwana fe ra amasɔtɔ ɛ sɛnbɛ soxi dɛnkɛlɛyani. \c 2 \p \v 1 Nanara, n bata a ragidi fa fala n nama xɛtɛ ɛ konni xɔlɔni. \v 2 Amasɔtɔ xa n na a liga ɛ xɔlɔ, nde n tan nasɛwama ba ɛ tan na, n naxanye raxɔlɔxi? \v 3 Nanara, n kɛdin sɛbɛxi ɛ ma\f + \fr 2.3\fr* A \fk kɛdin\fk* naxan ma fe falama be, yanyina nde na mi ramaraxi muxune yii to.\f* fa fala n mi yi sigama ɛ konni, alogo n nama na muxune raxɔlɔ naxanye findɛ n sɛwa xunna ra. N yi laxi a ra, a n ma sɛwan findɛ en birin ma sɛwan na. \v 4 N kɛdin sɛbɛxi ɛ ma tɔrɔ gbeen nun bɔɲɛ rafɔrɔn nun yɛɛgen nin. N mi yi waxi ɛ raxɔlɔ feni, koni n yi ɛ rakolonma nɛn, a n na ɛ xanuxi han! \s Fe ɲaxi rabaan mafelu fena \p \v 5 Xa ɛ tan nde findi yamaan naxɔlɔ fɛrɛn na, a mi n tan xan naxɔlɔxi, koni fɔ ɛ tan yamaan birin, anu ɲɔndin naxan na, a nde nan tun naxɔlɔxi. \v 6 Ɛ wuyaxi to bata a hakɛn saran a ra, na bata a li. \v 7 Nba, iki, fɔ ɛ xa na kanna mafelu nɛn, ɛ yi a ralimaniya, alogo a bɔɲɛn nama fɔrɔ gbeen ti han a yigitɛgɛ. \v 8 Nayi, n bata ɛ mafan, ɛ mɔn xa ɛ xanuntenyaan yita a ra. \v 9 Bayo n na a sɛbɛxi ɛ ma nɛn alogo n xa ɛ sɔnna kolon, xa ɛ xuruxi feen birin yi. \v 10 Ɛ na muxun naxan mafelu, n fan na mafeluma nɛn. N tan na naxan mafelu, xa n bata na mafelu, n na ligama ɛ tan nan ma fe ra Alaa Muxu Sugandixin yɛɛ xɔri, \v 11 alogo Setana nama en mayenden, bayo en na a waxɔn feene kolon. \p \v 12 Nba, n siga Tirowasi taani Alaa Muxu Sugandixina fe Xibaru Faɲin nalideni waxatin naxan yi, n yi a to fa fala Marigin bata dɛɛn nabi n xa mɛnni. \v 13 Koni n xaxili mi yi saxi, amasɔtɔ n mi ngaxakedenna Tito lixi na. Nanara, n yi n ɲungu mɛn kaane ma, n siga Masedoniya yi. \s Yesu nan tima en yɛɛ ra \p \v 14 Koni Ala tantun, amasɔtɔ a Muxu Sugandixina en nasoma a fangan bun ma nɛn, a ti en yɛɛ ra siga yiren birin yi, a kolonna yi xuya ayi en xɔn ma alo se xiri faɲin naxan xuyama ayi. \v 15 Amasɔtɔ en luxi nɛn alo wusulanna xirina Alaa Muxu Sugandixin naxan ganma, a rali Ala ma yamaan birin tagi, kisi muxune nun kisitarene. \v 16 A findixi sayaan xirin nan na muxuna ndee xa naxanye xalima sayani. A findi nii rakisin xirin na ndee gbɛtɛye xa naxanye xalima nii rakisini. Nde nɔɛ wanli ito kɛ? \v 17 Anu, nxu tan mi luxi alo muxun naxanye Alaa falan findima yulaya seen na. Koni nxu tan falan tima Alaa Muxu Sugandixin barakan nin fata Ala ra nxu bɔɲɛ fixɛn na Ala yɛtagi. \c 3 \s Layiri nɛnɛn walikɛne \p \v 1 Nxu mɔn bata nxu yɛtɛ matɔxɔ fɔlɔ ba? Hanma nxu makoon mɔn nxu dɛntɛgɛ kɛdine ma ba naxanye nxu tɔnɔn falama ɛ xa hanma ɛ naxanye sɛbɛma bonne ma nxɔ fe yi alo muxuna ndee kii naxan yi? \v 2 Ɛ tan yɛtɛɛn findixi nxu dɛntɛgɛ kɛdin nan na, naxan sɛbɛxi nxu bɔɲɛne yi, muxune birin nɔɛ naxan kolonɲɛ, e a xaran. \v 3 Ɛ bata findi kɛdin na Alaa Muxu Sugandixin naxan sɛbɛxi nxɔ wanla xɔn, naxan mi sɛbɛxi duba igen na hanma gɛmɛ walaxan fari,\f + \fr 3.3\fr* Nabi Musaa sariyan nan yi sɛbɛma \fk walaxan fari\fk*. A mato Xɔrɔyaan 24.12 kui. Nabi Yeremi fan a fala nɛn fa fala sariya nɛnɛn na fa, na fa sɛbɛma muxune bɔɲɛni benun a xa sɛbɛ walaxan ma. A mato Yeremi 31.33 nun Esekiyɛli 11.19 nun 36.26-27 kui.\f* koni habadan Alaa Nii Sariɲanxin nan na sɛbɛxi fati walaxane ma ɛ bɔɲɛne yi. \p \v 4 Na yigin nan en yi Ala yɛtagi a Muxu Sugandixin barakani. \v 5 Anu, na mi na ra fa fala sɛnbɛna nxu ra nxu na wanla kɛ, koni nxu sɛnbɛn kelixi Ala nan yii. \v 6 A tan nan sɛnbɛn fixi nxu ma, a nxu xa layiri nɛnɛn wanla kɛ, naxan mi fataxi sariya sɛbɛxin na fɔ Alaa Nii Sariɲanxina. Amasɔtɔ sariya sɛbɛxin sayaan nan nafama, koni Alaa Nii Sariɲanxin nii rakisin nan fima. \p \v 7 Nba, sariyan naxan sayaan nafaxi, naxan yi kɛrɛndɛnxi gɛmɛ walaxan ma, xa na faxi binyeni han Musa yɛtagin yi mayilen a nɔrɔni, Isirayila kaane mi nɔ e yɛɛn tiyɛ a ra hali a yɛtagin nɔrɔn to yi sigama ɲanɲɛ, xa na fa na binyen sifani, \v 8 Alaa Nii Sariɲanxin wanla binyen mi gboma ayi dangu na ra ba? \v 9 Wanla naxan muxune yalagima, xa na findi binyen na, wanla naxan muxune ratinxinma Ala yɛɛ ra yi, na binyen gboma ayi nɛn han dangu na ra. \v 10 Naxan yi findixi binyen na nun, na mi fa a ra iki binye fisamantenni ito a fe ra. \v 11 Awa, nɔrɔn naxan yi ɲanma, xa na faxi binyena nde yi, nayi naxan luma habadan, na tan ma binyen danma minɛn? \p \v 12 Nanara, na yigin to en yii, en xaxili ragidixi han! \v 13 En tan mi ligaxi alo Musa, naxan yi dugin soma a yɛtagin xun na alogo Isirayila kaane nama a mayilenna to, naxan yi sigama ɲanɲɛ. \v 14 Koni e bɔɲɛn bata yi xɔdɔxɔ ayi. Bayo han to, e nɛma Layiri Fonna Kitabun xaranɲɛ, a luxi alo na dugin mɔn na yi, e mi a yɛɛ to. A munma ba singen, bayo a mi bɛ fɔ Alaa Muxu Sugandixini. \v 15 Hali to, e nɛma Musaa Kitabu yirene xaranɲɛ, dugin soxi e bɔɲɛn xun na. \v 16 Koni muxun na a yɛɛ rafindi Marigin ma, dugin bama nɛn na yi.\f + \fr 3.16\fr* A mato Xɔrɔyaan 34.34 kui.\f* \v 17 Bayo Marigin nan Nii Sariɲanxin na. Marigina Nii Sariɲanxin dɛnaxan yi, xɔrɔyaan nan mɛnni. \v 18 En tan birin, Alaa binyen nan mayilenma en yɛtagine ma, anu en mi dugin soma en yɛtagin xun na. En luma maxɛtɛ a tan maligan nan na, en ma binyen yi siga gboɛ ayi, fata Marigin na, naxan findixi Alaa Nii Sariɲanxin na. \c 4 \p \v 1 Nanara, wanli ito to en yi Alaa kininkininni, nxu mi tunnaxɔlɔma nxu ma. \v 2 Nxu bata nxu mɛ yagi fe luxunxine birin na, nxu mi fefe ligama yanfani, nxu mi Alaa falan maxɛtɛma. Koni nxu ɲɔndin nan mayitama, alogo muxune birin xa nxɔ lannayaan nakɔrɔsi e xaxinle yi Ala yɛtagi. \v 3 Nxu Yesu a fe Xibaru Faɲin naxan nalima, xa na mɔn luxunxi, a luxunxi muxune nan ma naxanye halagima. \v 4 Dunuɲani ito mangan Setana bata dɛnkɛlɛyatarene xaxinle yidimi alogo e nama Alaa Muxu Sugandixina fe Xibaru Faɲin nɔrɔn to dɛgɛ. Alaa Muxu Sugandixin nan Ala sawuran na. \v 5 Nxu mi nxu yɛtɛ a fe kawandi xan bama, fɔ nxu a falama Alaa Muxu Sugandixin Yesu nan Marigin na, e nun nxu bata findi ɛ walikɛne nan na Yesu a fe ra. \v 6 Amasɔtɔ Ala naxan a falaxi, a naxa, “Kɛnɛnna xa mini dimini,”\f + \fr 4.6\fr* Dunuɲa Fɔlɔn 1.3\f* na Ala nan a ligaxi kɛnɛnna yi lu en bɔɲɛni, alogo en xa Alaa binyen kɛnɛnna kolon, naxan a Muxu Sugandixin yɛtagin ma. \p \v 7 Koni en na nafulu kɛndɛn namaraxi bɛndɛ fɛɲɛne nan kui naxanye findixi en fati bɛndɛne ra, naxan a yitama a sɛnbɛ fisamantenni ito findixi Ala gbeen nan na, a mi kelixi en tan ma. \v 8 Nxu yigbɛtɛnxi kiin birin yi, koni nxu mi yilunburunxi! Nxu xaminxi koni nxu mi yigitɛgɛxi! \v 9 Nxu bɛsɛnxɔnyaxi, koni nxu mi rabeɲinxi! Nxu rabiraxi koni nxu mi halagixi! \v 10 Nxu Yesu a sayaan tɔrɔn tongoma nxu fatini waxatin birin, alogo Yesu a dunuɲa yi gidin fan xa makɛnɛn nxu fatin xɔn. \v 11 Hali nxu to nxu nii ra, nxu sayaan dɛ waxatin birin Yesu a fe ra, alogo a dunuɲa yi gidin xa makɛnɛn nxu fati bɛndɛn xɔn. \v 12 Na bunna nɛɛn fa fala sayaan walima nxu tan yi koni nii rakisin nan walima ɛ tan yi. \p \v 13 A sɛbɛxi Kitabun kui, a naxa, “N dɛnkɛlɛyaxi, nanara n yi falan ti.”\f + \fr 4.13\fr* Yaburin 116.10\f* Nxu tan nan fan falan tima dɛnkɛlɛyani na xaxili kedenni amasɔtɔ nxu bata dɛnkɛlɛya. \v 14 Bayo nxu a kolon fa fala Ala naxan Marigi Yesu rakelixi sayani, na nan en fan nakelima sayani Yesu xɔn, a yi en birin malan en bode xɔn a yɛtagi. \v 15 Na birin ligama ɛ tan nan ma fe ra alogo Alaa hinanna xa siga warɛ, a yi muxu wuyaxi li, e barika biran yi gbo ayi, na yi findi Alaa binyen na. \s En yigin saxi se totarene yi \p \v 16 Nanara, nxu mi tunnaxɔlɔma nxu ma. Hali nxu fati bɛndɛn to danguma, koni niin naxan nxu yi, na findima nɛn a nɛnɛn na lɔxɔ yo lɔxɔ. \v 17 Bayo, en tɔrɔdin naxan yi waxatidini ito bun ma dunuɲa yi, na mi gbo xa a sa habadan barayi gbeen ma, en naxan sɔtɔma e xɔn. \v 18 Nxu bata nxu yigin sa se totarene fari. Bayo seen naxanye toma, ne mi buma, koni seen naxanye mi toma, ne luma nɛn habadan! \c 5 \p \v 1 Amasɔtɔ en na a kolon fa fala en niin fati bɛndɛn nin naxan luxi alo en dɔxɔ bubuna dunuɲa yi. Xa na kala, habadan banxina en yii naxan findixi ariyanna fatin na Ala wali xɔnna, muxune mi naxan nafalaxi. \v 2 Nba, iki en kutunma bubuni ito yi, en fati bɛndɛna, bayo en ma habadan dɔxɔden xɔnla en suxuma ki faɲi, alogo ariyanna fatin xa sa en ma alo dugina. \v 3 Bayo en na na dugin so en mi fa luma alo en nagenla na a ra. \v 4 Amasɔtɔ en nɛma bubuni ito kui, en kutunma, en tɔrɔxi. En mi waxi dugi fonna ba feni en ma, koni a xɔnla en na, ariyanna fatin xa sa en ma alo dugina, alogo seen naxan faxama, nii rakisin xa findi na raɲanna ra. \v 5 Ala en daxi na feen nan ma. A bata a Nii Sariɲanxin fi en ma, a lu alo se singen naxan soxi en yii taxamasenna ra alogo en xa la fe famatɔne ra. \p \v 6 Nanara, en xaxili ragidixi waxatin birin. En mɔn a kolon fa fala fanni en na en konni fati bɛndɛni ito yi, en nun Marigin dɔxɔden tagi kuya. \v 7 Amasɔtɔ en sigan tima dɛnkɛlɛyaan nan xɔn ma, koni se toxin mi a ra. \v 8 Anu, en xaxili ragidixi. A rafanɲɛ en ma, en keli fati bɛndɛni ito yi, en sa dɔxɔ Marigin konni. \v 9 Naxan xunna kenla ra en xa, en yi Ala kɛnɛn, xa en lu en fati bɛndɛni hanma en faxa. \v 10 Amasɔtɔ a fɛrɛ mi na fɔ en birin xa ti kɛnɛnni Alaa Muxu Sugandixina kiti saden yɛtagi nɛn. Muxune birin e kɛwanle saranna sɔtɔma nɛn keden keden yɛɛn ma, a naxan nabaxi a dunuɲa yi gidini, a faɲina hanma a ɲaxina. \s Ala nun muxune tagini tɔnna \p \v 11 Nxu to Marigin yɛɛragaxun kolon, nanara, nxu kataxi, nxu xa muxune sɔtɔ. Ala nxu kolon ki faɲi. N ma miriyani, ɛ fan nxu kolon ɛ xaxinli. \v 12 Nxu mi kataxi nxu mɔn xa nxu yɛtɛ matɔxɔ ɛ xa. Koni nxu fɛrɛn nan fima ɛ ma, ɛ yi ɛ kanba nxɔ fe yi, alogo ɛ xa nɔ na muxune yabɛ naxanye e kanbama e tofanni benun e xa e kanba e bɔɲɛ yi feene yi. \v 13 Xa xaxilitaren nan nxu tan na, na Ala nan ma. Koni xa xaxilimaan nan nxu ra, na ɛ tan nan xa. \v 14 Amasɔtɔ Alaa Muxu Sugandixina xanuntenyaan nan nxu karahanma, nxu tan to laxi a ra fa fala a muxu keden peen nan faxaxi birin xa, nayi, birin bata faxa a tan yi. \v 15 A bata faxa muxun birin xa. Nanara, muxun naxanye e nii ra, ne mi fa e nii ra e yɛtɛ xa sɔnɔn, koni fɔ naxan faxaxi, a keli sayani e tan xa. \p \v 16 Nba, iki en mi fa muxu yo yatɛma adamadiyaan kiraan xɔn. Hali en to yi Alaa Muxu Sugandixin yatɛma na kiini nun, en mi fa na ligama. \v 17 Nayi, xa muxu yo Alaa Muxu Sugandixini, na kanna bata findi dali nɛnɛn na. A kɛɲa fonne bata dangu, a nɛnɛne bata fa! \v 18 Na birin kelixi Ala nan ma, naxan en nun a tan tagini tɔnxi a Muxu Sugandixin xɔn, a yi wanla so en yii a en fan xa a tan nun bonne tagini tɔn. \v 19 Bayo, Ala a yɛtɛɛn nun dunuɲa muxune tagini tɔnma a Muxu Sugandixin nan xɔn, a mi fa e sɔnna yatɛma. A mɔn bata na tagi tɔn fɛrɛn xibarun taxu nxu ra. \p \v 20 Nayi, Alaa Muxu Sugandixina xɛrane nan en na. Ala yɛtɛɛn nan muxune rawɛkilɛma en ma falan xɔn. En naxa, “Nxu bata ɛ mafan Alaa Muxu Sugandixin xinli, ɛ a lu ɛ nun Ala tagin xa yitɔn.” \v 21 Naxan mi yulubi yo ligaxi, Ala en yulubin saxi na nan ma alogo Ala gbee tinxinna xa lu en yi Yesu barakani. \c 6 \p \v 1 En to walima en bode xɔn, nxu bata ɛ mafan, ɛ Alaa hinanna naxan sɔtɔxi, ɛ nama na tongo fe fuun na. \v 2 Bayo a falaxi nɛn, a naxa, \q “N bata i yabi n ma marafanna waxatini, \q n yi i mali marakisi lɔxɔni.”\f + \fr 6.2\fr* Esayi 49.8\f* \m A mato, Ala rafan waxatin ni i ra, marakisi lɔxɔn ni i ra. \p \v 3 Nxu mi sese luyɛ naxan muxun birɛ tantanni, alogo fɛ yo nama to nxɔ wanla ra. \v 4 Koni nxu kataxi kiin birin yi nxu xa findi Alaa walikɛ faɲine ra: tunnafan gbeen nun tɔrɔn nun fe xɔdɛxɛne nun kɔntɔfinle yi. \v 5 Xa e nxu bɔnbɔ, nxu nɛma kasoon na, xa e yamaan nadin nxu ma, xa nxu wali xɔdɛxɛne nun xixɔlitareyaan nun kamɛni. \v 6 Nxu kataxi sariɲanna nun fe kolonna nun diɲan nun ɲɛnige faɲin nun Alaa Nii Sariɲanxin nun xanuntenya kɛndɛni, \v 7 e nun ɲɔndi falan nun Ala sɛnbɛni. Nxu tinxinna rawali yɛngɛ so seen nun nxu makantan seen na. \v 8 Nxu nɛɛn binyeni, hanma yagini, nxu nɛɛn xili kalani hanma xili faɲina, nxu tinxin hali nxu to yatɛxi yanfantenne ra. \v 9 Nxu suxi alo muxun naxanye mi kolonxi, anu nxu kolonxi ki faɲi. Nxu yatɛxi alo nxu faxamatɔɔn nan yi a ra nun, anu ɛ mato nxu ɲɛɲɛ mi a ra iki ba? Nxu ɲaxankataxi, koni e munma nxu faxa. \v 10 Nxu yatɛxi muxu sunuxine ra, anu nxu sɛwaxi waxatin birin. Nxu suxi alo yiigelitɔne koni nxu bata muxu wuyaxi findi se kanne ra. Sese mi nxu yii, koni nxu gbeen nan seen birin na. \p \v 11 Kɔrɛnti kaane, nxu bata falan ti ɛ xa kɛnɛnni, nxu yi nxu kui feen birin fala ɛ xa. \v 12 Nxu mi nxɔ xanuntenyaan luxunxi ɛ ma, koni ɛ tan bata ɛ gbeen luxun nxu ma. \v 13 N bata falan ti ɛ xa alo n ma diine. A daxa, ɛ fan xa ɛ kui feene yita nxu ra! \s Dɛnkɛlɛyatarene nun dɛnkɛlɛya muxune nama malan \r Kɔrɛnti Singen 10.14-22, Efɛsi 5.5-11, Piyɛri Singen 2.9-12 \p \v 14 Ɛ nun dɛnkɛlɛyatarene nama xun xidi wudi kedenna tongo ɛ malan fe kedenna ma. Amasɔtɔ tinxinyaan nun tinxintareyaan lanɲɛ e bode ma feen mundun yi? Kɛnɛnna nun dimin lanɲɛ e bode ma ba? \v 15 Alaa Muxu Sugandixin nun Setana nɔɛ lanɲɛ di? Dɛnkɛlɛya muxun lanxi dɛnkɛlɛyataren ma kiin mundun yi? \v 16 Layirin mundun xidixi Ala Batu Banxin nun suxurene tagi? Amasɔtɔ habadan Ala Batu Banxin nan en na, alo Ala a falaxi kii naxan yi, a naxa, “N luma nɛn e yɛ. N yi n masiga ti e tagi, n findi e Ala ra. E yi findi n ma yamaan na.” \v 17 Nanara, Marigin naxa, \p “Ɛ mini ne yɛ, ɛ ɛ masiga e ra. Ɛ nama din se sariɲantare yo ra, nayi n tan ɛ rasuxuma nɛn.” \v 18 Marigina Sɛnbɛn Birin Kanna ito nan falaxi, a naxa, “N findima nɛn ɛ fafe ra, ɛ findi n ma dii xɛmɛne nun n ma dii tɛmɛne ra.”\f + \fr 6.16-18\fr* A mato Saraxaraline 26.12 nun Esekiyɛli 37.27 nun Esayi 52.11 nun Yeremi 31.9 nun Esekiyɛli 20.34 nun Samuyɛli Firinden 7.14 nun Esayi 43.6 nun Hose 2.1 kui.\f* \c 7 \p \v 1 Bayo Ala to bata en tuli sa feni itoe birin na, ngaxakedenne, en ba feen birin ma naxan fati bɛndɛn nun niin xɔsima, en yi lu en ma sariɲanna rakamalɛ Ala yɛɛragaxuni. \s Pɔli a sɛwana \p \v 2 Ɛ bɔɲɛni tɔn nxu xa. Nxu mi tinxintareya ligaxi muxe ra, nxu mi e ratantan, nxu mi e yii se kansun. \v 3 N mi ito falaxi ɛ yalagi feen xan na, amasɔtɔ n bata yi a fala a singeni, n naxa, “Ɛ fe nxu bɔɲɛni kii naxan yi, en birin na a ra siimayaan nun sayani.” \v 4 N laxi ɛ tan na kati! N na n kanbama ɛ tan nin. Ɛ fe n nalimaniyama han n dɛfe. Hali nxu to tɔrɔn birin yi, n ma sɛwan dan mi na! \p \v 5 Amasɔtɔ, nxu Masedoniya li waxatin naxan yi, nxu mi matabu yo sɔtɔ. Nxu yi tɔrɔxi kiin birin yi. Matandi tiine yi nxu rabilinni, gaxun yi nxu yi. \v 6 Koni Ala naxan muxu magodoxine ralimaniyama, na yi nxu ralimaniya Tito a faan xɔn ma. \v 7 A fa feen gbansanna xa mi yi a ra, fɔ a limaniyaan naxan sɔtɔ ɛ xɔn. A yi a fala nxu xa, n xɔnla ɛ suxu kii naxan yi, ɛ sunu, n ma fe kunfan yi lu ɛ yi. Nanara, n ma sɛwan yi gbo ayi. \p \v 8 Hali n to ɛ raxɔlɔxi n ma falan xɔn kɛdin kui,\f + \fr 7.8\fr* Yanyina nde Pɔli \fk kɛdina\fk* nde sɛbɛxi e ma naxan mi luxi en yii to.\f* n tan mi nimisaxi a sɛbɛn na. N nimisa nɛn waxatidi, n to a kolon a na kɛdin bata yi ɛ raxɔlɔ. \v 9 Koni iki, n sɛwaxi, ɛ to nimisaxi na mi a ra, koni na nimisan to ɛ fe raba kiine masaraxi. Ala nan na nimisan nagidixi. Nanara, ɛ mi tɔrɔ yo sɔtɔxi nxu yii. \v 10 Amasɔtɔ nimisan naxan kelixi Ala ma, na a ligan nɛn muxune yi e xun xanbi so e hakɛni, e kisi. Nanara, mɔnɛ yo mi na yi. Koni nimisan naxan kelixi dunuɲa feene yi, na raɲanma sayaan nan ma. \v 11 Nimisani ito naxan kelixi Ala ma, ɛ na mato. A bata ɛ findi sɔbɛ ralane ra. Ɛ kunfaxi ɛ sɔntareyaan mayita feen na. Ɛ xɔlɔxi fe ɲaxin ma, ɛ bɔɲɛn bata te, fe faɲin xɔnla bata ɛ suxu ken! Ɛ fe ɲaxi rabane hakɛne saranma e ra. Na bata a yita fa fala fɛ yo mi ɛ ra fefe yi. \p \v 12 Xa n na kɛdin sɛbɛxi, n mi a sɛbɛxi fe kalane xan ma fe ra hanma e muxun naxanye tɔrɔxi. Koni alogo ɛ sɔbɛ soxi nxu xa kii naxan yi, na xa mini kɛnɛnni ɛ yɛtɛɛn xa Ala yɛtagi. \v 13 Ne nan birin nxu ralimaniyaxi. \p E nun mɔn, ba nxu ralimaniya feen na, ɛ Tito rasɛwaxi kii naxan yi, nxu sɛwaxi na fan na han! Bayo ɛ birin bata a nii yifan a ma. \v 14 N bata yi ɛ matɔxɔ Tito xa nun. Ɛ mi n nayagixi. Bayo nxu bata ɲɔndin fala ɛ xa waxatin birin, nxu ɛ matɔxɔn naxan tixi Tito xa, na fan bata findi ɲɔndin na. \v 15 A marafanna luma gboɛ ayi ɛ tan ma fe yi, a na rabira a ma ɛ birin xuruxi feen birin yi kii naxan yi, e nun ɛ a rasɛnɛxi kii naxan yi binye gbeeni han ɛ xuruxurun. \v 16 N sɛwaxi bayo n laxi ɛ ra feen birin yi. \c 8 \s Yii malanna Yerusalɛn dɛnkɛlɛya muxune xa \p \v 1 Ngaxakedenne, Alaa hinanna walima Masedoniya dɛnkɛlɛya muxune tagi kii naxan yi, nxu waxi a xɔn ɛ xa na kolon. \v 2 Hali e to yi tɔrɔya ɲaxini, e sɛwa gbeen sa nɛn e yiigelitɔya xɔdɛxɛn fari, e yi kiin ti fonisireya gbeeni. \v 3 N na e seren bama fa fala e kiin tixi nɛn alo e fanga bɛrɛna, a mɔn yi dangu na ra e ɲɛnige faɲini. \v 4 E nxu mafan nɛn kati, a e xa na binyen sɔtɔ, e fan yi yama sariɲanxin mali Yerusalɛn taani. \v 5 E dangu nɛn nxu gbee miriyaan na. E yi e yɛtɛ fi Marigin ma singen. Na xanbi ra, e yi e yɛtɛ fi nxu fan ma Ala sagoni. \v 6 Nayi, Tito naxan hinan wanli ito fɔlɔxi ɛ konni, nxu bata na mafan, a xa sa a rakamali ɛ tagi. \v 7 Koni ɛ to ɛ sɛnbɛ soma feen birin yi, dɛnkɛlɛyaan nun falan nun fe kolonna nun wɛkilɛn nun xanuntenyaan na nxu xa, nayi ɛ sɛnbɛ so hinanna fan yi. \p \v 8 N mi yamarin sama ɛ ma, koni n nɛma bonne wanla a fe falɛ, n fɛrɛn fima ɛ ma nɛn alogo ɛ xa ɛ xanuntenyaan mayita. \v 9 Amasɔtɔ ɛ en Marigi Yesu Alaa Muxu Sugandixina hinanna kolon. Se kanna nan yi a ra, koni a yi a yɛtɛ findi yiigelitɔɔn na ɛ fe ra, alogo ɛ xa findi se kanne ra a yiigelitɔyaan xɔn. \p \v 10 Nayi, n nan n ma miriyaan nan yitama ɛ ra feni ito yi: ɛ tan nan singeye ɛ yii malan yala, ba na ra mɔn, ɛ tan nan singe a ɲɛnigexi. \v 11 Awa, ɛ na wanla raɲan alogo ɛ lanxi ɲɛnige faɲin naxan ma a fɔlɔni, ɛ xa na rakamali na kiini, fata ɛ fɛrɛne ra. \v 12 Amasɔtɔ xa ɛ ɲɛnigen fan, Ala ɛ kiseen yatɛma nɛn ɛ yii seene xasabin ma, seen naxan mi ɛ yii, na mi a ra. \p \v 13 Nxu mi waxi a xɔn ma, nxu xa goronna ba bonne xun ma, a dɔxɔ ɛ tan xun ma, koni nxu waxi nɛn birin xa yɛ lan. \v 14 Koni bayo se wuyaxi ɛ yii waxatini ito yi, a lan nɛn, ɛ xa ne mali naxanye mako ɛ yii seene ma iki. Nayi, ɛ yii seene na dasa waxatin naxan yi, e fan ɛ malima nɛn e yii seene ra alogo ɛ birin yi yɛ lan. \v 15 A sɛbɛxi Kitabuni, a naxa, “Naxanye a gbegbe matongo, ne mi a gboxi ayi. Naxanye ndedi matongo, a mi dasa ne fan ma.”\f + \fr 8.15\fr* Xɔrɔyaan 16.18\f* \s Tito nun a lanfane \p \v 16 Nxu barikan birama Ala xa, amasɔtɔ a bata a liga Tito xa a sɔbɛ so ɛ xa alo n tan. \v 17 Nxu naxan maxɔdinxi Tito ra, a bata tin na ma, a mɔn bata a sɔbɛ so, a yi a ɲɛnige a xa siga ɛ fɛma. \v 18 Nxu e nun nxu ngaxakedenna nde rasigama ɛ ma, dɛnkɛlɛya yamane birin naxan matɔxɔma a wanla fe ra Yesu a fe Xibaru Faɲin nali feen na. \v 19 Naxan mɔn dangu na ra, dɛnkɛlɛya yamaan birin bata a tan sugandi, a xa siga nxu matideni, nxu nɛma kiseni itoe xalɛ waxatin naxan yi, naxanye goron saxi nxu xun ma Marigin yɛtɛɛn binya feen na e nun nxu ɲɛnige faɲin seren na. \p \v 20 Nxu a ligama nxu yeren ma alogo muxe nama nxu mafala nxu kise gbeeni itoe masuxu kiina fe ra. \v 21 Naxan daxa Marigin yɛtagi e nun muxune yɛtagi, nxu katama na nan ligadeyi. \p \v 22 Nxu naxan sama na muxu firinne fari, nxu nxu ngaxakedenna nde rasigama e matideni. Nxu bata a mato sanɲa ma wuyaxi, nxu yi a kolon, a sɔbɛ soxi waxatin birin. A mɔn bata na sɔbɛɛn yita iki a to laxi ɛ ra han! \v 23 Tito tan, na findixi n xɔyin nun n walikɛ boden nan na. Nxu ngaxakedenna naxanye rasigaxi, dɛnkɛlɛya yamana xɛrane nan ne ra Alaa Muxu Sugandixina binyena fe ra. \v 24 Nanara, ɛ xa xanuntenyaan yita e ra alogo dɛnkɛlɛya yamane xa nxu kanba xunna kolon ɛ yi, e yi a to. \c 9 \s Dɛnkɛlɛya muxune mali fena \p \v 1 Ɛ maliin naxan nabama lan yama sariɲanxin ma, a tɔnɔ mi na n xa kɛdin sɛbɛ ɛ ma lan na ma. \v 2 Bayo, n na a kolon fa fala ɛ ɲɛnigen fan. N luma ɛ matɔxɛ Masedoniya kaane xa, n naxa, “Xabu yala, Akaya kaane yitɔnxi mali ti feen na.” Ɛ bata muxu wuyaxi rakunfa ɛ sɔbɛ soon xɔn. \v 3 Nayi, n na ngaxakedenna ndee rasigama ɛ ma alogo nxu ɛ matɔxɔxi kii naxan yi, na nama findi fe fuun na. Koni a xa a li ɛ yitɔnxi alo n na a falaxi kii naxan yi. \v 4 Xa Masedoniya kaana nde fa n fɔxɔ ra ɛ fɛma, e yi a li ɛ mi yitɔnxi, nxu yi yagima nɛn nayi nxu to laxi ɛ ra, koni katarabi ɛ tan nan ma. \v 5 Nanara, n bata a miri, fa fala, a lan n xa ngaxakedenna ndee mafan, e siga ɛ fɛma n yɛɛ ra, ɛ yi na fonisireya kiseni tɔn, ɛ bata yi nxu tuli sa naxan na alogo a xa fi fonisireyani benun a xa findi karahanna ra. \p \v 6 Ɛ xaxili lu ito xɔn ma. Naxan na sansina ndedi woli, na ndedi nan xabama. Koni naxan na sansi gbeen woli, na a gbegbe xabama nɛn. \v 7 Birin xa Ala ki alo a bata a ragidi a bɔɲɛni kii naxan yi. A nama findi mɔnɛn na hanma karahanna. Amasɔtɔ naxan kiin tima sɛwani, na kanna rafan Ala ma. \v 8 Ala nɔɛ ɛ kiyɛ nɛn a hinan dɛfexini alogo a xa ɛ makone fan feen birin yi waxatin birin, nde mɔn yi lu ɛ yii wali faɲine birin kɛdeni. \v 9 A sɛbɛxi Kitabuni, a naxa, \q “A bata tɔrɔ muxune ki fonisireyani. \q A tinxinyaan luma nɛn habadan!”\f + \fr 9.9\fr* Yaburin 112.9\f* \m \v 10 Nba, Ala naxan sansiin fima xɛɛ biin ma e nun donsena, na sansiin fima ɛ ma nɛn, a a rawuya ayi, a yi ɛ tinxinyaan wali xɔnne ragbo ayi. \v 11 Ɛ findima nɛn se kanne ra kiin birin yi, alogo ɛ xa lu fonisireyani waxatin birin. Nayi, muxu wuyaxi barikan birama nɛn Ala xa, nxu na ɛ kiseene xali e xɔn. \v 12 Amasɔtɔ ɛ wanla naxan nabama ito ra, na mi yama sariɲanxin makone xan gbansan fanma, koni a mɔn wali faɲi kolonna rayiriwama Ala xa. \v 13 Muxu wuyaxi Ala binyama nɛn ɛ wanli ito tɔnɔn xɔn, ɛ to yamari suxun saxi ɛ tubi feen fari Alaa Muxu Sugandixina fe Xibaru Faɲini. E mɔn Ala binyama nɛn ɛ fonisireyana fe ra ɛ to e kima ɛ seene yi e nun muxun bonne. \v 14 Nanara, e Ala maxandɛ ɛ xa xanuntenyani Alaa hinan gbeena fe ra a naxan nagidixi ɛ ma. \v 15 En barikan bira Ala xa a kisena fe ra naxan ɲɔxɔn mi na. \c 10 \s Pɔli yi a wanla xun mayɛngɛ \p \v 1 N tan Pɔli, n bata ɛ mafan Alaa Muxu Sugandixina limaniyaan nun diɲani, hali ndee to a falama a n falan tima ɛ yɛɛ xɔri yɛtɛ magodon nin, koni a n na keli ɛ fɛma, n ɲaxu ɛ ra. \v 2 N bata ɛ mafan, n na fa ɛ fɛma, ɛ nama n karahan a n xa ɲaxu ɛ ra sɔbɛɛn na, amasɔtɔ n laxi a ra, n susuɛ nɛn na ligɛ ndee ra yati, naxanye e mirixi a nxu nxɔ dunuɲa yi gidin ligama adamadiyaan kiraan nan xɔn. \v 3 Amasɔtɔ, nxu dunuɲa yi gidin ligama adamadiyaan nin, koni nxu mi yɛngɛn soma adamadiyaan kiraan xɔn. \v 4 Bayo nxɔ yɛngɛ so seene mi luxi alo adamadiine gbeene: Alaa yɛngɛ so se sɛnbɛmane nan e ra, naxanye nɔɛ yire makantanxine kalɛ. Nxu wule miriyane kalama ne nan na, \v 5 e nun wason naxan birin kelima Alaa kolonna xili ma. Nxu yi xaxinle birin yɛɛ rafindi Ala ma alogo e xa xuru a Muxu Sugandixin ma. \v 6 Ɛ na Alaa fala suxun nakamali waxatin naxan yi, nxu tinma nɛn fala suxutarene hakɛne saranɲɛ e ra. \p \v 7 Ɛ feene fanna nan tun toma. Xa muxuna ndee bata la a yɛtɛ ra fa fala a Alaa Muxu Sugandixini, a mɔn xa a miri ito ma: a Alaa Muxu Sugandixin nan gbee en fan na alo a tan. \v 8 Marigin nɔɔn soxi n yii ɛ sɛnbɛ so feen nan na, ɛ kala feen mi a ra. Hali n nan n yɛtɛ matɔxɔma na ra ɲaxi ra, n mi yagixi na feen na. \v 9 N mi waxi a xɔn ma, a xa liga alo n na ɛ magaxuma n ma kɛdine ra nɛn. \v 10 Bayo, ndee a falama, e naxa, “Pɔli a kɛdine xɔdɔxɔ, e sɛnbɛn gbo, koni xa a yɛtɛna en fɛma, sɛnbɛ mi a ra, sese mi a falan na.” \v 11 Na kanna xa a miri nɛn fa fala nxu kii naxan yi nxu nɛma kɛdin sɛbɛ, nxu kɛwanle luma na kii nin nxu nɛma ɛ yɛ. \p \v 12 Muxuna ndee na yi naxanye e yɛtɛ matɔxɔma, anu nxu mi susuɛ nxu yɛtɛ sɛ ne ma hanma nxu nun ne yi yatɛ nxu bode xɔn. E na misaala tongo e yɛtɛ ma, e yi e yɛtɛ sa e yɛtɛ ma, xaxilitaren nan ne ra. \v 13 Koni nxu tan mi nxu yɛtɛ matɔxɛ ɲaxi ra. Ala bata wanla naxan so nxu yii, nxu mi nxu yɛtɛ matɔxɔma dangu na ra, naxan a ligama nxu fa han ɛ fɛma. \v 14 Bayo nxɔ yɛtɛ matɔxɔn mi danguxi nxu danna ra, alo nxu yi naxan ligama nun xa nxu mi yi fa ɛ konni, anu nxu singe nan faxi han ɛ fɛma Alaa Muxu Sugandixina fe Xibaru Faɲin nalideni. \v 15 Nxu mi nxu yɛtɛ matɔxɛ bonne wanla fe ra, nxu a radangu ayi. Koni nxu laxi a ra fa fala ɛ dɛnkɛlɛyaan gboma ayi nɛn, nxu yi nɔ wali kɛndɛ gbɛtɛ rakamalɛ ɛ tagi hali nxu mi dangu nxu danne ra\f + \fr 10.15\fr* A mato Romi 15.17-21 kui.\f* \v 16 bayo taan naxanye ɛ konna xanbi ra, nxu nɔɛ Yesu a fe Xibaru Faɲin naliyɛ nɛn ne ma, benun nxu xa nxu yɛtɛ matɔxɔ bonne wanli naxan kɛxi muxu gbɛtɛne walideni. \v 17 Koni, a sɛbɛxi Kitabun kui, a naxa, “Xa naxan a yɛtɛ matɔxɔma, a xa a yɛtɛ matɔxɔ Marigina fe ra.”\f + \fr 10.17\fr* A mato Kɔrɛnti Singen 1.31 kui.\f* \v 18 Amasɔtɔ muxun naxan a yɛtɛ matɔxɔma, Ala mi na rasuxɛ fɔ Marigin na naxan matɔxɔ. \c 11 \s Pɔli nun wule xɛrane \p \v 1 Ɛ diɲɛ ba, xa n fatɔyana ndedi fala ɛ xa? Koni ɛ diɲaxi xɛ! \v 2 Bayo xɔxɔlɔnyaan nan n yi ɛ fe ra, xɔxɔlɔnyaan naxan kelixi Ala ma. Amasɔtɔ a luxi alo n na ɛ masuxi futun nin xɛmɛ keden peen xa, Alaa Muxu Sugandixina, alogo n xa ɛ yita a ra alo sungutun nasɔlɔnxina. \v 3 Koni alo saɲina Nmahawa mayenden kii naxan yi, n gaxuxi nɛn ɛ fan miriyane nama ɛ yifu ɛ yi ɛ masiga ɛ lannaya kɛndɛn nun ɛ sariɲanna ra Alaa Muxu Sugandixin xa. \v 4 Bayo xa muxuna nde fa Yesu gbɛtɛ a fe kawandi ba ɛ xa, nxu mi naxan ma fe kawandin ba, hanma xa ɛ nii gbɛtɛ sɔtɔ ɛ mi naxan sɔtɔ nxu ra, hanma xa ɛ Xibaru Faɲi gbɛtɛ mɛ, ɛ mi naxan nasuxu a singeni, ɛ tinma nɛn na birin ma ki faɲi! \v 5 Koni muxuni itoe naxanye e yɛtɛ yatɛma xɛra fisamantenne ra, n mi laxi a ra xa ne dangu n tan na kii yo yi. \v 6 Yanyina nde, n mi fatan falan na, koni n fe kolon. Bayo nxu bata na rafixa ɛ xa kiin birin yi. \p \v 7 N na Alaa fe Xibaru Faɲin nali ɛ ma waxatin naxan yi, n mi sese rasuxu ɛ ra, n yi n yɛtɛ magodo alogo n xa ɛ tan yite, n hakɛn nan ligaxi ɛ ra nayi ba? \v 8 N seen nasuxu nɛn dɛnkɛlɛya yama gbɛtɛye ra, e yi n saranna fi, alogo n xa wali ɛ xa. \v 9 N yi ɛ fɛma waxatin naxan yi, n hayu ramaan yi lu, koni n mi muxu yo tɔrɔ, bayo dɛnkɛlɛya muxun naxanye keli Masedoniya yi, ne n makone fan nɛn. N mi tin n xa findi goronna ra ɛ xun ma, n mɔn n yɛtɛ suxuma nɛn na ma. \v 10 N bata n kɔlɔ Alaa Muxu Sugandixina ɲɔndini naxan n yi, muxu yo mi n kumɛ binyeni ito yi Akaya yamanani. \v 11 N na falaxi nanfera? N to mi ɛ xanuxi ba? Ala a kolon, a n na ɛ xanuxi! \p \v 12 N naxan ligama, n mɔn na ligama nɛn alogo nxu mafala xunna nama taran na naxanye a ligɛ na muxune yi e yɛtɛ matɔxɔ a nxu nun ne birin lan. \v 13 Ne findixi wule xɛrane nun mafu tiine nan na, naxanye e yɛtɛ findixi Alaa Muxu Sugandixina xɛrane maligan na. \v 14 Nba, kabanako fe mi na ra, bayo hali Setana nɔɛ a yɛtɛ findɛ nɛn kɛnɛnna malekan maligan na. \v 15 Nayi, na mi findɛ tɛrɛna fe ra xa Setanaa walikɛne fan e yɛtɛ findi tinxinyaan walikɛne maligan na. Ne raɲanna lanma nɛn e kɛwanle saranna ma. \s Pɔli a tɔrɔna xɛrayani \p \v 16 N mɔn xa a fala, muxu yo nama n yatɛ xaxilitaren na. Hanma xa ɛ a mirixi na kiini, ɛ tin n xa findi xaxilitaren maligan na alogo n fan xa n yɛtɛ matɔxɔ ndedi. \v 17 N falan naxan tima iki, n mi na falama Marigina kiraan xɔn, koni n na a falama xaxilitareyaan nin. \v 18 Bayo muxu wuyaxi to e yɛtɛ matɔxɔma adamadiyaan kiraan xɔn, nanara, n fan n yɛtɛ matɔxɔma nɛn. \v 19 Ɛ tan to findixi xaxilimane ra, ɛ mafura diɲɛ xaxilitarene bun ba? \v 20 Ɛ tinxi e xa ɛ findi konyine ra, e yi ɛ rawali, e yi ɛ yii seene kansun, e yi e yɛtɛ yite ɛ ma, e yi ɛ yɛtagi garin! \v 21 N xa a fala ɛ xa, yagin nan na ra, koni nxu mi susuɛ na ligɛ. \p Nayi, muxu gbɛtɛ nɔɛ a yɛtɛ matɔxɛ dɛnaxan yi, n xa falan ti alo xaxilitarena, n fan susuɛ nɛn n yɛtɛ matɔxɛ mɛnni. \v 22 Heburun nan e ra ba? A tan nan n fan na. Isirayila kaan nan e ra ba? A tan nan n fan na. Iburahima bɔnsɔnna nan e ra ba? A tan nan n fan na. \v 23 Alaa Muxu Sugandixina walikɛɛn nan e ra ba? N falan tima alo xaxilitaren yɛtɛna, koni n dangu e tan na! N bata tɔrɔ walideni dangu e tan na pon! N bata sa kasoon na dangu e tan na pon! Muxune yi n bulan dangu e tan na, n yi lu sayaan dɛ waxati wuyaxi. \v 24 Yahudiyane yi n bulan dɔxɔɲa ma suulun bosaan yɛ tonge saxan e nun solomanaanin.\f + \fr 11.24\fr* A mato Sariyane 25.3 kui.\f* \v 25 Romi kaane yi n mabɔnbɔ gbelemɛne ra dɔxɔɲa ma saxan. E n magɔlɔn n faxa feen na sanɲa ma keden. Kunkin yi kala n na fɔxɔ igen tagi dɔxɔɲa ma saxan, n lu fufani yanyi keden kɔɛ keden, na waxatina nde yi. \v 26 N yi sigatini waxati wuyaxi gbalon dɛ, baane nun mafu tiine nun n kon kaa Yahudiyane nun siya gbɛtɛne gbalone. N yi taan nun burunna nun fɔxɔ igene nun wule dɛnkɛlɛya muxune gbalone dɛ. \v 27 N tɔrɔ nɛn waliden nun waxati xɔdɛxɛne yi, n lu xii xɔlitareyani waxati wuyaxi, n lu kamɛn nun min xɔnla ra. Donseen mumɛɛn yi dasa n ma waxati wuyaxi, n lu xunbenla ra marabɛnni. \v 28 Naxan saxi na birin fari, n goronna naxan tongoma lɔxɔ yo lɔxɔ, n kɔntɔfilixi dɛnkɛlɛya yamane birin na. \v 29 Xa muxuna nde sɛnbɛn xurun, n fan sɛnbɛn xurunma nɛn. Xa muxuna nde bira yulubini, na n bɔɲɛn ganma nɛn. \p \v 30 Xa n yi daxa nun n xa n yɛtɛ matɔxɔ, n yi n yɛtɛ matɔxɔma n ma sɛnbɛtareyaan nan na. \v 31 En Marigi Yesu Fafe Ala a kolon fa fala n mi wulen falama. Tantunna xa fi a ma habadan! \v 32 N yi Damasi taani waxatin naxan yi, Yamana Kanna naxan Manga Aretasi bun ma, na yi muxune ti taan so dɛɛn na n suxu xinla ma. \v 33 Koni muxune yi n dɔxɔ sagan kui, e yi n nagodo taan nabilin yinna xanbi ra, n nan n futuxulu a yii na kii nin.\f + \fr 11.33\fr* A mato Xɛrane 9.23-25 kui.\f* \c 12 \s Pɔli fe toon naxan ti alo xiyena \p \v 1 A daxa n xa lu n yɛtɛ matɔxɛ, hali tɔnɔ yo mi a yi. Koni fe toon naxanye tixi alo xiyena, e nun Marigin bata feen naxanye makɛnɛn, n xa ne fan fala. \v 2 N muxuna nde\f + \fr 12.2\fr* \fk Muxuni\fk* ito findixi Pɔli yɛtɛɛn na. A mato Kɔrɛnti Firinden 12.7 kui.\f* kolon naxan Alaa Muxu Sugandixini. Na rate nɛn han kore xɔnna saxandena. Na ɲɛɛ fu nun naaninna ni i ra. A gbengbenna, n mi a kolon xa a fatin nan te kore, hanma xa a fe toon nan ti alo xiyena. Ala nan na kolon. \v 3 N na a kolon xɛmɛni ito te nɛn, koni xa a fatin nan te, hanma xa a fe toon nan ti alo xiyena, n mi na tan kolon. Ala nan na kolon. \v 4 A tongo nɛn a rate ariyanna yi. A yi falane mɛ naxanye mi nɔɛ falɛ, e nun muxu yo mi nɔɛ xɛtɛ naxanye ma. \v 5 N na muxu sifan matɔxɔma nɛn, koni n tan, n mi n yɛtɛ matɔxɛ fɔ n ma sɛnbɛtareyani. \v 6 Xa n yi waxi n yɛtɛ matɔxɔ feni nun, n mi yi findin xaxilitaren na nun, bayo n yi ɲɔndin nan falama. Koni n na n yɛtɛ suxuma alogo muxu yo nama n yatɛ dangu n kɛwanle ra ɛ naxanye toxi e nun ɛ naxanye fe mɛxi. \p \v 7 Na ma, Ala tɔrɔ fena nde ragidi nɛn n ma alo ɲanla na lu fati bɛndɛni, naxan yi findixi Setana xɛrana nde ra. Na yi n ɲaxankata alogo n nama lugo wason na, n to fe makɛnɛnxi gbeeni itoe toxi. \v 8 N bata Marigin maxandi sanɲa ma saxan alogo a xa na tɔrɔ feen ba n ma. \v 9 A yi n yabi, a naxa, “N ma hinanna bata i wasa. N sɛnbɛn nakamalima muxuna sɛnbɛtareyaan nin.” Nayi, n mafura n yɛtɛ matɔxɛ n ma sɛnbɛtareyani, alogo Alaa Muxu Sugandixin sɛnbɛn xa lu n xɔn ma. \v 10 N na n yɛtɛ kɛnɛnxi sɛnbɛtareyaan nun konbine nun fe xɔdɛxɛne nun bɛsɛnxɔnyaan nun kɔntɔfinle yi Alaa Muxu Sugandixina fe ra. Amasɔtɔ xa n sɛnbɛn ɲan waxatin naxan yi, n sɛnbɛn sɔtɔma na waxatin nin. \s Pɔli a xaminna \p \v 11 N falan tima alo xaxilitarena, koni ɛ n karahanxi nɛn. Ɛ tan yi lan nun ɛ yi n xun mafala, bayo naxanye e yɛtɛ yatɛma xɛra fisamantenne ra, ne mi dangu n na sese yi, hali se mi n na. \v 12 Taxamasenna naxanye a yitaxi a xɛraan nan n tan na, nxu bata ne liga ɛ tagi tunnafanni, e findi taxamasenne nun kabanako feene nun fe magaxuxine ra. \v 13 Nxu dɛnkɛlɛya yamaan bonne rafisaxi ɛ xa kiin mundun yi? Fɔ n goronna to mi luxi ɛ xun ma tun. Ɛ mi diɲɛ na hakɛn ma ba? \p \v 14 N yitɔnna saxanden ni ito ra siga feen na ɛ konni. N goronna mɔn mi luma ɛ xun ma. Amasɔtɔ n mi ɛ yii seene xan fɔxɔ ra, koni fɔ ɛ yɛtɛna. Na ma, diine xa mi gbetin malanma e sɔtɔ muxune xa, koni denbaya kanne nan gbetin malanma e diine xa. \v 15 Nayi, a findɛ sɛwan nan na, n yi n yii seene birin fi, n yi n yɛtɛ fi ɛ niine fe ra. Xa n na n ma xanuntenyaan fari sa ɛ xa, ɛ xanuntenyaan xurunɲɛ ayi n tan xa ba? \p \v 16 A xa lu na ki. N mi findixi goron na ɛ xun ma. Koni muxune a falama, a n to findixi yanfantenna ra, n na ɛ suxi kɔtɛn nan na. \v 17 N xɛraan naxanye rasiga ɛ ma, n na ɛ rawali nɛn na nde xɔn ba? \v 18 N Tito mafan nɛn alogo a xa siga ɛ konni, n yi dɛnkɛlɛya muxuna nde\f + \fr 12.18\fr* Pɔli bata yi \fk dɛnkɛlɛya muxuni\fk* ito a fe fala Kɔrɛnti Firinden 8.22 kui.\f* rasiga a fɔxɔ ra. Tito ɛ rawali nɛn ba? Nxu birin kui fe keden kɛɲa keden xa mi yi a ra nxu sigati kiini ba? \v 19 Yanyina nde, ɛ mirixi fa fala a to mi na ra a nxu kataxi nxu xun mayɛngɛ feen nan na ɛ fɛma. Ɛn-ɛn. Nxu falan tima Ala nan yɛɛ xɔri a Muxu Sugandixin barakani. N xanuntenne, nxu na birin ligama ɛ yɛɛ rasiga feen nan ma. \v 20 N gaxuxi nɛn, n na fa waxatin naxan yi, n na ɛ liyɛ kii naxan yi, na mi rafanɲɛ n ma, e nun ɛ fan n liyɛ kii naxan yi, na mi rafanɲɛ ɛ ma. N gaxuxi nɛn lantareyaan nun xɔxɔlɔnyaan nun bɔɲɛ teen nun yɛtɛ yigboon nun fala ɲaxin nun muxu mafalan nun wason nun fe yibasanna nama lu ɛ tagi. \v 21 N gaxuxi nɛn a n na fa, n ma Ala nama n nayagi ɛ fe yi, n yi wuga muxu wuyaxi a fe ra naxanye bata yi yulubin liga koni han to e mi e xun xanbi soxi e fe xɔsixine nun e yanga suxun nun e haramu feene yi, e yi naxanye ligama. \c 13 \s Maxadi dɔnxɛn nun xɔntɔnne \p \v 1 A saxanden ni i ra n fama ɛ konni. A sɛbɛxi Kitabuni, a naxa, “Feen birin makitima sereya firin hanma saxan fala xuiin nan xɔn.”\f + \fr 13.1\fr* A mato Sariyane 19.15 kui. \f* \v 2 N bata yi ɛ rakolon n faan firindeni ɛ fɛma. N to mi ɛ fɛma iki, n mɔn xa a fala na muxune xa naxanye bata yi yulubin liga a fɔlɔni e nun bonne birin, n naxa, n na fa ɛ fɛma sɔnɔn, n mi ɛ xun mafalama ɛ yulubine fe ra, \v 3 bayo ɛ waxi a xɔn n xa sereyane yita ɛ ra fa fala n na Alaa Muxu Sugandixina falane nan tima. A tan mi ɛ masuxɛ sɛnbɛtareyani, bayo sɛnbɛ kanna nan a tan na ɛ tagi. \v 4 Amasɔtɔ a gbangban nɛn wudin ma a sɛnbɛtareyani, koni a luxi a nii ra Ala sɛnbɛn barakan nin. Nxu fan bata findi sɛnbɛtarene ra a tan yi, koni nxu nii rakisin sɔtɔma ɛ tan ma fe ra, alo a tan kii naxan yi, Ala sɛnbɛn barakani. \p \v 5 Ɛ ɛ yɛtɛ rakɔrɔsi, alogo ɛ xa a kolon xa ɛ dɛnkɛlɛyaxi. Ɛ ɛ yɛtɛ fɛsɛfɛsɛ. Ɛ mi a kolon ba fa fala a Yesu Alaa Muxu Sugandixina ɛ yi? Fɔ xa a li de, ɛ bata fula fɛsɛfɛsɛn na. \v 6 N laxi a ra, ɛ a kolonma nɛn a nxu mi fulaxi fɛsɛfɛsɛni. \v 7 Nxu Ala maxandima a ɛ nama fe ɲaxi yo liga. Nxu mi waxi na xɔn ma alogo yamaan xa a kolon a nxu bata nɔɔn sɔtɔ fɛsɛfɛsɛni, koni alogo ɛ xa fe faɲin liga, hali a luxi alo nxu fa fulama fɛsɛfɛsɛni. \v 8 Bayo nxu mi nɔɛ sese ligɛ Alaa ɲɔndin xili ma, koni nxu nɔɛ walɛ a xa nɛn. \v 9 Nxu sɛwama nɛn xa sɛnbɛ mi nxu ra, ɛ tan sɛnbɛn yi gbo ayi. Na ma, nxu Ala maxandima nɛn a ɛ xa kamali. \v 10 Nanara, n feni itoe sɛbɛma ɛ ma, n to mi ɛ fɛma, alogo n na fa ɛ fɛma, n nama ɛ suxu a xɔdɛxɛn na n ma sɛnbɛmayani, Marigin sɛnbɛn naxan soxi n yii ɛ rawɛkilɛ feen na benun a xa ɛ halagi. \p \v 11 Awa, ngaxakedenne, Ala xa sɛwan fi ɛ ma. Ɛ kata ɛ xa dɛfe, ɛ yi ɛ bode ralimaniya, ɛ lu xaxili kedenna nun bɔɲɛ xunbenli. Nayi, xanuntenyaan kanna nun bɔɲɛ xunbenla kanna Ala luma nɛn ɛ xɔn. \p \v 12 Ɛ bode xɔntɔn ngaxakedenya xɔntɔn sunbuni. Yama sariɲanxin birin ɛ xɔntɔnma. \p \v 13 Marigi Yesu, Alaa Muxu Sugandixina hinanna nun Alaa xanuntenyaan nun Alaa Nii Sariɲanxin lanna xa lu ɛ birin xɔn.