\id JAS YAK - Projet Kiyaka \ide UTF-8 \toc3 Zak \toc2 Zyaki \toc1 Mukanda wa Zyaki \mt2 Mukanda wa Zyaki \mt1 Zyaki \imt Khotidi ya mukanda \ip Mukanda wa Zyaki wenina hanga meni. Wenina dilongi yi kuhana kikesa kikuma kya Mabundu mana mákanguka muma mwosu mu tsi. Musoniki kabati sonikina kwena bimvuka bya bakidisitu babana benina mu kisina kya Bayuta. Bawu bisi zinga ha kimosi yi khadidi ya bisi Ngeleki yina yisi luma muna kipfumu kya mbuta kya bisi Loma. \ip Mukanda wa Zyaki wubati songila nduka kwena bakidisitu, disongidila ni mutindu wumosi wa kudyatisila luzingu lwa bawu mu kithwadi yi lukwikilu lwa bawu. Bakwikidi babati lomba nduka meni zazina kwena Nzambi, amana Nzambi wubahekiza (1:2-8; 3:13-18). Muna bwabuna, balendaku zyandama ku mambu moosu mana misi zanga luzingu lwa mutu: phasi za luzingu (1:2-4), tsambu za kukala mvwama (1:9-11; 5:1-6), nzala ya kuhanga mbi (1:2-18; 4:1-9), lulendu (4:13-16). Mukanda wubati zimbula hika ni kukwikila mwena Nzambi kwisi natisa mu kuhanga kima bwosu lusongidini lukwikilu. Tufwaniku ni twazingila mu kikhunda kya bukheti yi Nzambi amana konda twamonikisabwa muna mihangu myandi (2:14-26). Kubonga kwa lukanu kwenina kutambwasa mu kukala mutwadisi wa ngeyi meni mu kukonda kuzyandama ku thwala ya mbi. Kwenina phi kukala mutwadisi wa bakwenu: kusadisa babana benina yi mupfunu wa kima, kukonda kufundisa bakwenu keti kuditombula ku thwala ya bawu, kutalulula ndinga zaku (3:1-12). Musoniki wa mukanda kabati sonikina batu babana bakondi kala bamvwama (2:6), kaasi kimvwama kibati babenda amana benina yi nzala ya kuvwakya. Mukanda wubati balomba ni balewulaku baphutu kikuma kya kiphutu kya bawu (2:1-13). Mukanda wuzimbudi hika bwabu: kimvwama kyenina kya mbi kikuma kya mutindu wuna bisikya sadila bamvwama (5:1-6). \ip Kudisadisa bakwenu yi bakwenu, kusambila bakwenu yi bakwenu, kunata babana bisi ditotisa mu kyana yi kyedika: mamana mambu wubati lomba mukanda kwena bakidisitu kuna tsuka ya wawu. \c 1 \s Mboti \p \v 1 Meni Zyaki, musadi wa Nzambi yi wa Pfumu Yesu Kidisitu. Mboti zama kwena makanda kumi yi modi mámwangana muna tsi yamuthu. \s1 Kuzyama muna tangwa dya phasi za lukwikilu \p \v 2 Baphangi bama, ha lutundakanini phasi za mutindu wosu kikuma kya lukwikilu, kalenu mu kyesi kya lawu. \v 3 Mukuma, luzayibwa ni yuka lukwikilu lwenu lwakala lwazyama muna tangwa dya phasi, lwisi lumbula kikwamina. \v 4 Kinga bulungini ni kikwamina kyenu kyazyama yi kuna tsuka, ndangu lwakala bakodidila, bafwana muna mambu moosu amana bakonda kifu. \v 5 Amana ho mosi wa benu kakonda nduka, kalombaza kwena Nzambi. Yandi kamúhekaza; mukuma Nzambi kisi hana yi kyesi kwena boosu konda mulandu, amana zamúhanamina. \v 6 Kaasi bulungini kalombaza yi lukwikilu, konda kuketyanisa; mukuma mutu wuna wisi ketyanisa wufwanani yi mahuwa ma yanga dya mbuta mamana kisi hulumuna pfunzi amana wuhungudima ku kabeta kahika. \v 7 Mutu yanduna kadifwataku ni kima kabónga kitukini kwena Pfumu. \v 8 Kenina mutu mosi wa mbundu zodi amana keku yi kwatakani muna mambu mana kisi hanga. \s Kiphutu yi kimvwama \p \v 9 Amana Phangi wuna wa luzingu lwa mu sina kaditsikisila muna bina kamútombwala Nzambi. \v 10 Amana mvwama kaditsikisila muna bina kamúkulwamina Nzambi. Mukuma mvwama kalúta hanga kifulu kya khangu. \v 11 Ha kalúbuka tangwa, mwini wandi balabala wayúmwasa khangu; kifulu kyandi kibwini amana phisi yandi yihwini. Bwabuna katóta mvwama hana kati dya bisalu byandi. \s1 Bimeka yi phukumunu \p \v 12 Kyesi kwena mutu wuna wisi zita mu kimeka; mukuma ku manima ma kusongila kuzyama kwandi mu kimenga, kabónga mukhonzi wa luzingu luna kásila kwena babana bisi muzola. \v 13 Ka mutu ku ho ni kahukumukini, kazimbula: «Nzambi yandina wuphukumunini.» Mukuma Nzambi fwaniku bamuhukumuna, amana yandi-meni phi kisiku bwisa mutu mu phukumunu. \v 14 Kaasi, kosu mutu, yandi meni wisi dibwisa mu phukumunu muna tsambu zandi za mbi, zisi mulundika amana zisi mukwatisa ha mutambu; \v 15 ku manima, tsambu ya mbi yosu yisi kodidila amana yibuti disumu; amana disumu ha dikodidini dyosu, dibuti lufwa. \v 16 Ludizimbikisaku, baphangi bama batondama: \v 17 mambu moosu ma bukheti yi kabu dyosu dina dyalungila, byisi tuyisila tukidila ku zilu. Byabina, kwena Nzambi byisi tuka, yandi wuna wenina Tata wa mwini, yandi wuna kisiku soba hanga buna kyisi soba kivula ku matangwa. \v 18 Kikuma, Nzambi muna luzolu lwa yandi meni kátubutila muna nzila ya Ndinga ya masonga, ndangu twakala muna ndonga ya theti ya bihangwa byandi byosu. \s Kuhinikina yi kubonga lukanu \p \v 19 Zayenu, baphangi bama batondama: kosu mutu kakala tswatsu mu kuhinikina, kaasi malembi mu kuzonza, malembi phi mu kuyuka khabu. \v 20 Mukuma mutu wuna wenina mu khabu kahángaku mambu ma masonga ku mesu ma Nzambi. \v 21 Yi hakana, losenu mvindu yosu yi khu yosu yina yihitakani. Tambwasenu, yi kudikulumuna, ndinga yina kakunini Nzambi muna mbundu zenu wufwanini mu kuluhulula. \p \v 22 Kitukenu basadi ba ndinga buna bufwanini, kaasi lukalaku bahinikini lwesi mu kudihunaka benu benu. \v 23 Mukuma mutu wuna wisi hinikina ndinga konda kusadilaya wufwananini hanga mutu wuna wubati simbulula, ku kiphelu, mbunzu yandi yina kábutwakila. \v 24 Ku manima ma kudisimbulula, wendi kwandi amana muna mbala mosi, wuzimbakani buna kakadini. \v 25 Kaasi wuna wisi yekamina ku mitsiku myalungila, myamina myisi kutumuna, kisi hwila mwani mu kudihanaka kuna mitsiku meni myamina; kisi hinikina ndinga, kisiku zimbakanaya amana kisi hanga bwabuna bulombini mutsiku. Mutu yanduna kyesi kakála kyawu muna mambu mamana kisi hanga. \p \v 26 Ho mutu wisi dibanzila muna mbundu ni musambidi kenina amana kazayiku kusimbulula lulaka lwandi, kaasi kisi dihuna yandi-meni: bisambu byandi bya khatu. \v 27 Bisambu byenina bya kasemi amana byakonda mvindu ku mesu ma Nzambi, Tata, byabina byisi kinda bana ba batsona yi bafwidi muna kiwayi kya bawu, yi mu kudikenga konda kifu ku bima bya tsi. \c 2 \s Luzingu lwakonda kayengu \p \v 1 Baphangi bama, benu lwákwikila mwena Pfumu wetu Yesu Kidisitu, yandi wabasa yi khembu, luhangilakaku batu kayengu. \v 2 Mu mbandu: ho mwisa kota mutu mosi muna dingumba dyenu, wavwata ndamba yimosi ya wolu muna mulembu yi miledi misi kedyamina; amana mwisa kota phi muwayi mosi mu masengi; \v 3 ho luhungwadini mesu kwena yanduna wuvwatikini miledi myisi kedyamina amana lumuzimbwadini: «Ngeyi sikuka haka, homa ha lukumu!» Kaasi lwisi zimbula kwena muwayi: «Ngeyi, kala kwaku wa mutendendi, kondi loni sikuka kwaku haha, hana tsi, ha malu ma meni.» \v 4 Yuka ni bwabuna dyenina, lwisi swasisa mambu ha kati dya benu amana lukituki bazusi ba mabanza ma mbi. \p \v 5 Hinikinenu, baphangi bama batondama: Nzambi wásola bawayi ku mesu ma batu ba tsi ndangu bakituka bamvwama muna lukwikilu yi baswana ba mambu ma Kipfumu kyakina kásila kwena babana bisi tonda. \v 6 Kaasi benu, lwisi lewula muwayi! Kinga bamvwama bisi lutusuna amana balubulumuni ku mesu ma bazusi, kabwaku? \v 7 Aketi yi bawu bisi lewula zina dya bukheti dina lwisi sungamina. \p \v 8 Ho mu kyedika, lwisi lungisa mutsiku wa Kipfumu, bwosu buna mazimbudi Masonuku: «Wazóla khunda waku hanga ngeyi-meni, bukheti lwisi hanga.» \v 9 Kaasi ho lwasongilaka kayengu, luhodi disumu amana mutsiku wulufundisini hanga bakuludi ba mutsiku. \v 10 Mukuma mutu wuna wisi landa mitsiku myosu kaasi ho kadikhukula ku dyambu dimosi lwesi, wekina mukuludi wa mitsiku myosu. \v 11 Mukuma, Nzambi kázimbula: «Wukalaku muta mbongi», kázimbula phi: «Wuhondaku mutu.» Amana ho weku kwaku muta mbongi kaasi ho wuhondi mutu, hana wekina mukuludi wa mitsiku. \v 12 Zonzakenu amana zingakenu hanga batu babana bátangama mu kufundisama bwosu bwenina muna mutsiku wuna wisi kutumuna. \v 13 Mukuma, mu kilumbu kya pfundusu, Nzambi kakálaku yi kheni kikuma kya babana báyukilaku bakwawu kheni. Kaasi kheni yisi nunga ku pfundusu. \s1 Lukwikilu yi mihangu \p \v 14 Baphangi bama, khi mupfunu kwena mutu mu kuzimbula: «Yenina yi lukwikilu», ho kasongidilwoku mu mihangu? Kyedika lukwikilu lwaluna lwalenda mu kumuhulula? \v 15 Ho phangi mosi wa yakala kondi loni phangi wa mukhetu wukondi muledi wa kuvwata keti madya ma kosu kilumbu; \v 16 amana ho mosi hana kati dya benu kabazimbwala: «Alwendenu mu ngemba, lungwalenu amana dyenu lwayukuta!» Konda kubaheka bina bibafwani kikuma kya lutu, khi wawu si mupfunu? \v 17 Kitesu kimosi phi yi lukwikilu: ho lumonikiku muna mihangu, lwenina kwalwawu lwafwa lwosu. \p \v 18 Kaasi, ho mutu kazimbula: «Ngeyi wenina yi lukwikilu, meni yenina yi mihangu. Tsongileti lukwikilu lwaku konda mihangu! Amana meni yimúsongila lukwikilu lwama muna mihangu.» \v 19 Wisi kwikila ni Nzambi mosi lwesi kenina? Nunga kwaku. Bitembu bya mbi byisi kwikilabwa phi amana byisi tekita yi bweya. \v 20 Ngata! Amana wuzodini wazaya, ni lukwikilu lukondini mihangu lweku mupfunu? \v 21 Bulahami tata wetu, abweti bámutambwasila hanga mutu wa masonga: ka kikuma kya mihangu myandi ku, ha kátambika mwana wandi Yizaki hana mesa ma kimenga? \v 22 Wumoni ni lukwikilu lwakala monika muna mihangu myandi: amana muna nzila ya mihangu myamina lukwikilu lwandi lwálungila lwosu. \v 23 Amana yi bwabuna málungidila mana mazimbudi Masonuku: «Bulahami kákwikila mwena Nzambi, amana Nzambi wámunungisa hanga mutu wa masonga.» Ku manima bámutela ni nduku wa Nzambi. \v 24 Lumonibwa ni, mutu mu nzila ya mihangu, kisi tangamina hanga mutu wa masonga kwena Nzambi; heku ni kikuma kya lukwikilu lwesi. \p \v 25 Phila mosi phi kikuma kya Lahabi ndumba-leta: muna nzila ya mihangu Nzambi kámutambwasila hanga mutu wa masonga. Mukuma wáyamba bambambala ba kanda dya Kiseledi amana wábatinisina mu nzila yimosi ya hika. \v 26 Kikuma, phila mosi, konda lwanda lwa moya, lutu lwenina lwafwa, phila mosi phi, konda mihangu, lukwikilu lwenina lwafwa. \c 3 \s Tsadidi ya lulaka \p \v 1 Baphangi bama, ludikitulaku benu boosu balongi, mukuma zayenubwoku ni batúfundisa buna bwenina kuhita batu bahika. \v 2 Thwisi dikhukula lawu betu boosu mu mitindu mya lawu, ho mutu wudikhukudiku mu lulaka, kenina mutu mosi walunga, wafwana mu kuzita lutu lwandi lwosu. \v 3 Amana ho tubati kasa munwa mya baphunda kikuma kya kutulemvwakila, tubati natisa phi lutu lwa bawu lwosu. \v 4 Talenu phi masuwa: musyetebengi nana menina, pfunzi nana ya ngolu, ku phaka-phaka ya khunda bisima yendisila, misi kwenda kuna dyenina sunga dya muyendisi. \v 5 Phila mosi, bwosu lwenina lulaka ndambu yimosi ya khunda ya lutu, kaasi mambu ma mbuta lwisi hanga. \p Talenu kukeya kwa mbawu, kaasi yisi yoka musitu wumosi wa mbuta. \v 6 Kinga, lulaka lwenina mutindu wumosi yi mbawu. Lwenina tsi ya mambu ma mbi, ndambu yimosi ya lutu lwetu, lwisi zanga lutu lwosu. Lulaka lwisi yoka luzingu lwetu, tukidila ku lubutuku tii yi kuna lufwa; mbawu meni yayina ku bilungi yisi tuka. \v 7 Mutu kalenda mu kulemvula mutindu wosu wa bambisi, ba musitu, banuni, bambisi babana bisi landanda yi bambisi ba mu mamba. \v 8 Kaasi keti mutu heku walenda mu kulemvula lulaka: lwisiku lembwa kosu tangwa yi mambu mambi, lwabasa yi ndikila yina yisi honda. \v 9 Thwisilwa sadila lulaka kikuma kya kukumisina Pfumu, Tata wetu; amana phi yi lulaka meni, lwaluna thwisi singila batu babana benina mu kifwani kya Nzambi. \v 10 Muna munwa wumosi mwisi lubuka lusakumunu yi masingu. Baphangi, bufwaniku bwabuna bwakala. \v 11 Kweku tho yimosi yifwanini kulubula mamba ma tuluu yi mamba ma khadi muna mudidi wumosi. \v 12 Baphangi, kweku keti miti wa fiki wumosi wufwanini mu kuha bibundu bya Olive, kweku keti vinu dimosi difwanini mu kuha bibundu bya fiki. Kitesu kimosi, tho yimosi yalubulaku mamba ma mungwa yi mana ma tulu. \s Nduka zina zisi tuka ku zilu \p \v 13 Nati wenina nduka yi ngangu hana kati kya benu? Kasongilabwa muna kikalulu kyandi kya bukheti, muna mihangu, muna kudikulumuna yi muna nduka. \v 14 Kaasi ho lwakala muna mbundu zenu yi kiphala kimosi kya mbi, yi kitembu kya kudimonikisa; luditombulaku ni nduka lwenina, luhunaku ni bukamvi bwenu bwenina kyedika! \v 15 Nduka za bwabuna zisiku tuka ku zilu; kaasi nduka za ha tsi, za kimutu amana za kiphidi-mutu. \v 16 Kikuma hakana henina kiphala yi kitembu kya kudimonikisa, henina phi yi mvwalangani yi mihangu mya mbi myosu. \v 17 Kaasi nduka za ku zilu zisi kala theti za kasemi, kunima zisi nata ngemba, zisi kala talala amana zisi khundikisa, za kabasi mu kiwayi yi mu mihangu mya bukheti; zeku kayengu yi kavungalosi. \v 18 Kibundu kya masonga muna ngemba bisikya kunina kwena babana bisi hanga mihangu mya ngemba. \c 4 \s Kinduku kya batu ba ha tsi \p \v 1 Ku biki kwisi tuka ngyuma yi mvita hana kati kya benu? Aketi kuna tsambu zenu zazina zisi nwana muna mbundu yenu. \v 2 Lwisi neka kaasi lwisiku bonga; lwenina bahondi amana lwabasa yi kiphala, yi hakana lwisiku bongila; ludikotisi mu ngyuma yi mu mvita. Lweku yi bina lwisi zoluka, kikuma lwisibyoku lomba kwena Nzambi. \v 3 Ho lwisi lomba, lwisiku bonga, kikuma sunga dyenu dya mbi; lwisi lomba lwesi kikuma kya kusephidisa tsambu zenu za mbi. \v 4 Bita-mbongi! Luzayiku ni kukala yi zola dya mambu ma tsi, kukituka mbeni wa Nzambi? Yanduna wuzodini mu kukala nduku wa tsi wudikitudi mbeni wa Nzambi. \v 5 Kondi loni, zayenu ni Masonuku mazonzidiku mu phamba: «Nzambi kisi sangwala yi tsambu ya lawu mu Kitembu wuna kasya mwena betu.» \v 6 Kaasi khenda zina kisi tuheka za lawu hika zenina, mukuma Masonuku mazimbudini: «Nzambi kisi kakidila bakwa lulendu, kaasi kisi hana khenda kwena batu badikulumuna.» \v 7 Lemvukilenu Nzambi; kaasi muzyandaminenu kiphidi-mutu amana kalútina kyana. \v 8 Kokulukenu kwena Nzambi amana yandi kakókuluka kwena benu. Benu basumuki, semisenu moku menu; amana benu batu ba keti-keti, semisenu mbundu zenu! \v 9 Bakisenu buwayi bwenu, syenu khondu, dilenu amana kolulukenu; kiseyu kyenu kyakituka mu kitsanga, amana kyesi kyenu mu kiwayi. \v 10 Dikulumunenu ku mesu ma Pfumu amana kalútombula. \s Wufundisaku mukwenu \p \v 11 Baphangi, lukumbakaku bakwenu. Yanduna wisi zonzila mukwawu phangi mu mbi, wukituki zusi wandi amana wukituki phi zusi wa mitsiku. Muna bwabuna, wudikitudi zusi wa mitsiku hana bulungini mu kusadilamya. \v 12 Kinga, Nzambi lwesi wisi hana mitsiku, yandi phi wisimya fundisa; yandi wuna fwanini mu kuhulula yi kutotisa. Amana ngeyi nati wenina mu kufundisaka mukwenu? \s Kukonda kukala yi kimvunya \p \v 13 Ngyukenu benu lwisi zimbula: «Lelu kondi loni mbasi twakwénda ku mbanza yimosi, twanángakwa kwakuna mvula mosi, twata kikhita amana twavwa mbongu.» \v 14 Benu batu luzayiku mambu ma kilumbu kya mbasi luzingu lwenu keti abweti lwakála! Kikuma, lwenina hanga mbuki yina yisi lubuka kikuma kya koma ka tangwa kumanima yitotini! \v 15 Bulungini ni lwazimbulaka: «Ho Pfumu kazolabwa, twazínga amana twahánga kyaki kondi loni kina.» \v 16 Kaasi mu kuzonza kwa bukheti, lwisi ditsikisila muna ndinga zenu za bukamvi. Lulendu lwosu lwa mutindu wawuna lwenina lwa mbi. \v 17 Ho mutu wuzayi kuhanga mambu ma bukheti, amana kahangimoku; wuhodi masumu. \c 5 \s Ngwisi kwena bamvwama \p \v 1 Kwena benu bamvwama, ngyukenu buthwena! Dilenu amana kolulukenu kikuma kya biwayi byabina byalúyisila hana thandu ya benu! \v 2 Kimvwama kyenu kivundini amana miledi myenu mimani yatuka kwena bathaka. \v 3 Wolu dyenu yi mbongu zenu zihangi mboku, mboku ya byawu yakála kimbangi kikuma kya benu; Yavúkula misuni myenu hanga mbawu. Lulumbikiki bima bya thalu ku tsuka ya tangwa! \v 4 Taleti lubwisi mu kufuta lufutu lwa basadi babana bákatula mbongu muna bilanga byenu. Nyengi dya bawu yi kiwolu kya bawu biyukalakani tii yi muna matu ma Nzambi, Pfumu mukwa ngolu zoosu. \v 5 Muna luzingu lwenu lwa ha tsi, lwázingila muna muzandu yi muna tsambu. Lwakala disa bukheti lutu lwenu, luyukutini hanga bibulu bina bisi disa kikuma kya kilumbu kya kubahonda. \v 6 Lwázengila ndola amana lwáhondisa mutu wa masonga; kázyandamaku. \s Sipha dya mbundu yi bisambu \p \v 7 Baphangi disongidila, siphenu mbundu tii yi kuna ngisa ya Pfumu. Talenu mukuni wa kilanga, kisi sipha mbundu mu kuhingila tii yi kuna kanonina bibundu bya bukheti byabina byalúbuka mu mafu: yandika bina bya ndendi yi kuna bina byakódidila. \v 8 Siphenu mbundu, benu phi, zyamisenu mbundu zenu, mukuma ngisa ya Pfumu yibwesukini. \p \v 9 Lunyengalakanakaku kikuma kya bakwenu, baphangi, ndangu Nzambi kalufundisaku. Talenu yandi zusi, awuna muna mwelu watelama! \v 10 Muna mambu matadidini munyanga yi sipha dya mbundu, baphangi, bongenu mbandu ya bambikudi bázonzila mu zina dya Pfumu. \v 11 Talenu, tusamunini kyesi kwena batu babana bákwamina. Lwayukini buna bisi zonzila kikwamina kya Yobi, amana luzayini bina kámuheka Pfumu kuna tsuka. Mukuma, Pfumu wa kabasi mu khenda yi mukwa buweti. \p \v 12 Theti, baphangi bama, ludyaku ndefi: keti muna zilu, keti muna mafu, keti muna mutindu wahika. Ni «Eeh» dyenu dyakala eeh, amana «loni» dyenu dyakala loni, ndangu lubwaku mu pfundusu ya Nzambi. \p \v 13 Mosi hana kati dya benu wenina mu munyanga? Kasambila. Mutu wenina mu kyesi? Kayimbila mikunga mya lukumu. \v 14 Mutu wenina wabela hana kati dya benu? Katela bambuta ba Dibundu; amana bawu bamúsita masi ku manima basámbila kikuma kya yandi muna zina dya Pfumu. \v 15 Amana kisambu kya lukwikilu kyahúlula mbefu: Pfumu kamútelamisa, amana ho masumu kahodikini Nzambi kamúlolulama. \v 16 Fungunakenu masumu menu benu yi benu amana lwadisyaka mu bisambu benu yi benu, ndangu lwalenga kola mu bimbefu byenu. Kisambu kya mutu mosi wa masonga kyenina yi hamu dya lawu. \v 17 Diya kákala mutu mosi wafwanana mu lutu hanga betu; muna kisambu, wásambila yi hamu mu kusya ni mvula kanokaku, amana kwánokaku mvula mu mafu muna mvula tatu yi ngonda sambanu. \v 18 Amana phi wisa lombila hika mbala yikwawu; hanga zilu dyánokisa mvula amana mafu málumbula mbutu yandi. \p \v 19 Baphangi, honi mutu mosi hana kati dya benu wudizimbikisi nzila, wekina kyana yi masonga, amana phangi mosi wa hika wuna wulendini mu kumuvutula, \v 20 zayenu ni yanduna wavútula musumuki mosi muna nzila yayina kádizimbikisila, kahúlula moya wa mutu yanduna ku lufwa amana mutu yanduna kahuludini kabónga ndoluka ya masumu mana mahitini kitesu.