\id PHP - Yagua NT -Peru 2008 (web -2013) \h Vidípo \toc1 Vidipo Vicha̱damu Vichavamyuju̱ra Catera \toc2 Vidípo \toc3 Vid \mt1 Vidipo Vicha̱damu Vichavamyuju̱ra Catera \c 1 \s1 Pávurubay nu̱yadara catera tanuvu̱nujovimusiy ruumuju̱, Vidípo vicha̱damu siityari̱vavyedabay \p \v 1 Ray Pávuru, Timutévuta, na̱ñi̱day Jesucrístu muchechijyu̱y, na̱ñu̱rya catera jiryejyu̱, Vidípo vicha̱damu vichavay, jiryatiy sajiintya̱da Ju̱denu jijyu̱ jirye, jirya̱tidye vicha samirya variy Jesucrístu jmu̱tya̱data. Na̱myu̱chuvay jirye, jiryi̱nu̱tyavatya, jiryi̱mu̱tyavatya jarye. \v 2 Samirya vicha̱da ra̱cha jiryejyu̱, samirya ra̱cha jiryejechintyi, Vu̱jye̱ Ju̱denumusiy, nutyityu̱ Jesucrístumusiy jarye. \s1 Pávurubay tu̱choda Ju̱denujsa̱, siityari̱vavyeda jiyadaju̱ \p \v 3 Nu̱ñi rajechipityaja̱sara jirye, ri̱chana̱tyate variñi̱ ri̱ndenu. \v 4-5 Ratyu̱chusaratiy sisa̱ Ju̱denu, ra̱tidye va̱ta siva tara jiryejyu̱, ri̱chana̱y jaryi variy jiryatiy jiryivaajeya̱sara risa̱, samitu̱choda datyadodamu, rajo̱ttya̱ rundamusiy, diyesa̱ra̱ju̱. \v 6 Diye ji̱ta radyetyate darya: “Sa̱jto̱tanichara Ju̱denu jiryivara jiryatiy sajo̱ta̱da jvaayada samiryara; sa̱jto̱tanichara Jesucrístu rundamura, sa̱numatiy jti̱sarantiy.” \v 7 Daryani̱day rañi jachipiya̱ jiryenchiy, jiryatiy rajechipityaja̱ jirye daryaju̱, ri̱nu̱ntyi nu̱tyu jiryi̱mutya̱ mityiji risa̱ju̱ra Ju̱denu jantyutya̱da dañuma rañi̱cha tanuvu̱nusi̱, dañuma ratyu̱chu rayada samitu̱chodantiy, ri̱tay variy: “Rani̱ ji̱ta si̱tenute.” \v 8 Sadatya ji̱ta Ju̱denu, ray ji̱ta si̱tenu nuvay jirye, Jesucrístu jachipiya̱jadata ravya̱ta jirye. \p \v 9-10 Rajechiñu̱y siva Ju̱denu jiryeyadaju̱: “Ya̱jasa̱chutityirya rivya̱tara jiñíjyu̱, rirya̱tidye va̱ta varintyiyu; ya̱sa̱y variy datya̱da risa̱ju̱riy, jachipiya̱jada jarye, rirya̱tidye datyajaya̱sarara samirya jaryeta̱da, ne juuchatavay rirye̱cha variy, ne ti̱ ra̱tu̱chuta variryi, Crístu rundasa̱ra̱ju̱, sa̱numatiy ju̱ti̱sarantiy.” \p \v 11 Rajechiñu̱y siva jiryeyadaju̱ntiy: “Ya̱vichataniy samirya vicha̱dariy, nu̱tyu jivya̱tatiy rirye̱cha daryá, jiryatiy vu̱vyichasara Jesucrístu jmu̱tya̱data, rirya̱tidye jchana̱tya nijya̱nvay variy ji, Vu̱jye̱ Ju̱denu, ra̱sa̱tyityi variy vanda yiva.” \s1 Pávurubajyu̱, Crístu vichasara savicha̱da ti̱ta̱ju̱ \p \v 12 Ratyu̱churu̱y jiryiva, jiryatiy ratyeryi̱veda jirye, nu̱rya ravyichati, nu̱ryamusiy rañi tu̱chutityirya samitu̱choda jaryi. \v 13 Jiryatiy tanuvu̱nusi̱ rañi̱cha, jiryatiy rachiityari̱ daryaju̱ni̱ Crístu, ni̱tiy vichasara Ju̱denu jaryeti̱, riñi datyama̱ ti̱ta̱ju̱ jiryatiy rivyicha ja̱mu nutyityu̱ roriquisumamu: “Pávuru ji̱ta vicha tanuvu̱nusi̱,” ridyetyama̱ tavay nijya̱nvay varintyirya. \v 14 Jadchintyi rajuu vu̱tyeryi̱veda, jiryatiy Nutyityu̱mu vu̱tyeryi̱veda daryi, riñi̱ ji̱ta vanu̱tya ratyanuvu̱nusa̱datayu, tapi ridyetya rachiityari̱ni̱ Crístu daryaju̱ day, ridyetanutityi jichuvu̱yasa̱damusirya Ju̱denu niquejada jaryi variy, ne nu̱tyu ta̱ridye. \p \v 15-17 Tavay rityevay ji̱ta datyanu sanchiy, Ju̱denu jaryeti̱ Crístunchiy, rinnu̱yadamu yavatyaru̱y riva ray, riryamucheniryu̱y riva risa̱ju̱ ray. Rityevay datyanu Crístunchintyi, riñi̱ ji̱ta datyanu samirya jachipiya̱jadata, rivya̱ta̱damu, ridyetya daryaju̱: “Pávuru ji̱ta rañi̱cha samitu̱choda jiyada rá̱ñu.” \p Tavay rityevay datyanu Crístunchiy, mitya jijyu̱, ne vinu rirya̱tidye tuva̱chu nijya̱nvay Crístumu. Riñi jtay ya̱jarupanta jaryi riva ray, ratyanuvu̱nusajomu. \p \v 18-19 Dañuma dyetya ra̱cha darya, vinu jiryatiy ridyetyanu Crístunchiy, ri̱chana̱y, varimyata jarupadodaju̱, varimyata samirya jachipiya̱jadaju̱, ra̱day jchana̱tyatityintyirya, radyetya daryaju̱, ra̱ti̱tunu rayada ra̱yadaju̱, jiryeñumatiy tu̱chu sisa̱ Ju̱denu rayadaju̱, sa̱numatiy vanu̱tya Jesucrístu Jnutu risa̱ju̱ ray. \v 20 Daryanuma rañi̱ru̱yadamu, rayntuyadamu jarye, ne rá̱da taranchiy mitya, ra̱ntya tu̱chu vijyo̱mujache Crístunchiy, nu̱tyu ratyu̱chusaratiy ta̱rintyi, rirya̱jachipiya̱ nijya̱nvay sanijyu̱ Crístu variy ramusiy, nu̱ryamusiy ravyicha saju̱, nu̱ryamusiy ra̱diiy saju̱ntiy. \v 21 Tapi rajyu̱ ji̱ta ti̱ta̱ju̱ni̱ Crístu day, ri̱nu̱yadasa̱ra̱ju̱; radyiyadamu ji̱ta ra̱ca̱na̱y jaryinrava̱ju̱. \v 22 Variñumatiy raryi jiriryi̱ jnu̱yada riva, sa̱jmu̱tya Ju̱denu riy nijya̱nvay, rivaayadamusiy. Ramutimyu̱ ne radyetya nu̱tyura ra̱jaryeta. \v 23 Rame̱cho̱ paru̱cha̱riy rajechipiya̱jadamusiy variy, tarademusiy rañi diryu̱y jiyusiy, ra̱tidye vicha sisa̱ Crístu, samiryava̱ju̱ ra̱cha variy rajyu̱. \v 24 Tajidyemyusintyi ji̱ta, jaryi samirya jiryejyu̱ ra̱tidye ma̱cho̱ riva. \v 25-26 Radyetya, si̱tenu ji̱ta ra̱ma̱cho̱ jiryisa̱, ra̱ríche variy jiryisa̱ntiy, ra̱tidye jmu̱tyara jiryetyuva̱choda Crístumu, jirya̱tidye jchana̱y simu varintyi, ra̱jasa̱chutityi varintyirya jiryi̱chana̱tya̱da sanijyu̱ntiy, ratyi ra̱mu̱ti̱ ju̱na̱y jiryimu. \p \v 27 Vinu jirya̱ntya vicha̱siy samirya, rirya̱tidye tuva̱chu nijya̱nvay ramu samitu̱choda, ra̱tiy jto̱ jiryimu, ra̱diy variy riva jiryevyicha̱da, ra̱tiy vicha tajijyu̱, ra̱tuva̱chu jiryenchiy variy: “Riñi̱ ji̱ta vanu̱tya vinu taraqui jachipiya̱jadatayu, riryaniy surra mityajuusuma rirya̱jiju̱ jimyityasivyeda, rivyanu̱tya taraqui jachipiya̱jadatayu, jiryatiy ridyetyanura samitu̱choda nu̱tyu sara̱y Jesucrístu vuryeyada, vú̱ñumatiy tuva̱chu variy simu. \v 28 Ne richuvu̱y rimyo̱musiy jimyityasivyeda, mitya.” \p Nu̱rya ratyuva̱churu̱y jiryenchiy. Jiryatiy ne jiryechuvu̱y jimyityasivyeda mo̱musiy, ru̱vatanunuma varidyeryi, jiryejyu̱ ji̱ta ra̱tiche ramitya̱da Ju̱denumusiy, jiryeyada ra̱yadaju̱. \v 29 Ne yinu̱y sasa̱yada Ju̱denu vu̱rya, ne vinu vu̱tyuva̱choda simu Crístu, sasa̱yadantirya paru̱cha̱riy vicha̱da sayadaju̱ntiy. \v 30 Daryanuma jirye ji̱ta paru̱tyajaya̱ sayadaju̱yu, nu̱tyu jiryeñi diyadama̱ ta̱riy rivantiy, diye jiryetyuva̱chuntiy diyesa̱ra̱ju̱ rapyaru̱tyajaya̱sara ray. \c 2 \s1 Crístu bay nu̱tyu muchechijyu̱yu, saja̱y ji̱ta ra̱jchana̱tya tamityayu \p \v 1-2 Jiryetyi vanu̱tya̱datavay Crístumu, jirya̱tidye jachipitya sava̱ta̱damu ray, jirya̱jchana̱tyaniy varirye, jiryatiy jiryejechipiya̱sara mityiji, jiryevya̱tasara nu̱ñi jiryedyeyu. Vu̱tyi jmutya̱ mityijirya Ju̱denu Jnutu datyadoda, jirya̱tidye jachipityaja̱ varirye, jirya̱jantyutya variy risa̱ju̱ntirye, jirya̱ntya jachipiya̱ darya jachipiya̱jadata, mityiji jirya̱jachipiya̱sara. \v 3 Ne jirya̱va̱ta vinu jiryejyu̱ tarana̱cho̱, ne jirya̱jachipiya̱ vinu jiryeñijyu̱ varintyi, ne jirya̱jchana̱tya nu̱ñi ti̱quimusiyu, samirya jachityavay jirya̱jnu̱y tavañe̱cho̱, jirya̱jachipiya̱ variy: “Riñi̱ ji̱ta jaryinravavya̱ju̱ vuryimusiy.” \p \v 4 Jirya̱jnu̱tyara yisa̱ vichavay baryantidye, ne vinu jiryeberya ya̱jnu̱tya. \p \v 5 Daryani̱day sajachipiya̱jada Crístu, daryani̱day jirya̱jachipiya̱ jasintyidye. \v 6 Nu̱tyu Ju̱denu savichanu̱yada, ne sajachipitya jiryedara jivyicha̱da jidchavu̱ jijye̱tya nu̱day. \v 7-8 Sa̱ntyudoda ji̱ta variyu, savichadeda variy muchechijyu̱yu, nu̱tyu nijya̱mi̱ sarupeda variy. Nu̱tyu mitya nijya̱mi̱ nta savicha̱da variy, sati̱tuyada variy muchechijyu̱, savichanu̱yada siityera variy jijye̱jyu̱, jidyiiyadasa̱ra̱ju̱, jiryatiy jaryi ju̱vajadasara diiyada ravicha̱da, crusitya̱sa saso̱tadeda sidyavu̱ daryaju̱ni̱. \v 9-10 Ramuni̱tiy sa̱sumityadeda saja̱y Ju̱denu jaryinraju̱yu, ti̱ta̱ju̱ tara jiyuju̱sa̱ra̱ju̱, sabayada variy si̱tyaju̱, ne tara jna̱y ratarya jtya jidchavu̱ daryaju̱ mitya, nu̱tyura sabayada saju̱, rirya̱tidye datya nijya̱nvarya si̱tya Jesús jtyata: jiryatiy si̱tenu nutyityu̱ dañi̱ Jesús day, rirya̱jadasiñu ji̱ta variy sana̱cho̱ju̱yu, rirya̱jadasiñu ti̱ta̱ju̱yu, jiryatiy jarichumu vichavaryi, mucomu vichavay jarye, mucadijariy vichavay jarye risa̱ju̱. \v 11 Jadchintyi rirya̱tu̱chu vijyo̱mujache, ti̱ta̱ju̱ niquejadatavarya: “¡Jesucrístu ji̱ta si̱tenu nutyityu̱ taarye!” Jchana̱tyasi̱ sa̱chasara saja̱y Ju̱denu variy. \s1 Crístu siityari̱vay vichasara nu̱tyu no̱no̱ jirya mucadimu \p \v 12 Daryaday ji̱ta, ravya̱tavay, daryatiy jiryechiityeñu̱yada ta̱rintyi, ne vinu ramyu̱ti̱jadamu, diye ji̱ta ri̱bivaju̱ntiy, jirya̱jvaatyityi sisa̱ Ju̱denu, jiryeyada ra̱yadaju̱, jiryechuvu̱yadanube, jiryemyichutyedanubentiy. \v 13 Ne yinu̱y ni̱ni̱ ji̱ta jiryevyanu̱tya̱ day, jirya̱tidye jvaaryu̱rya samirya jvaayada, jirya̱tidye jvaay varintyirya ratiy samirya saju̱. \v 14-15 Ti̱ta̱ju̱ jiryivaayadamu ne jirya̱cucutyayu, dantyamu̱y ne jirya̱niquetta rivayu, jirya̱tidye vicha samirya vichavajyu̱, ne juuchatavay jirye̱cha variy, riñuma tu̱chuta tariva jirye, jiryatiy Ju̱denu dadyeñu daryaju̱ jiryedye. Jiryatiy jiryevyichasara riquebyiva varuyu jachipiya̱vay, va̱cha vichavay cabyimu jarye, jirya̱no̱no̱nu̱y rijyu̱ra Ju̱denu nú̱. \v 16 Jiryeño̱no̱nu̱tya na̱varya Ju̱denu niquejada ta̱rijyu̱ jnu̱tya̱. Crístu jti̱jada rundamu ra̱jchana̱chara, jiryatimyu̱ ne ra̱ma̱cho̱ radyetyadoda mitya variy, jiryatiy paru̱cha̱rimyusiy radyetyadoda daryaju̱ jirye. \v 17 Temusiy dyetya ra̱rumichara rayndaja̱ Ju̱denuju̱, ramyunusa̱da rundamu, vurya̱tidye jto̱tanirya jiryeche̱yada, jiryatiy jiryeche̱yada Ju̱denura jiryi̱nu̱yada variy, simu tuva̱chodamu; daryamuni̱ ri̱chana̱y, ri̱chana̱y variy jiryeñijyu̱ntiy. \v 18 Jirye ji̱tantiy ra̱jchana̱y, jirya̱jchana̱y variy rañijyu̱ntidye. \s1 Pávurubay jpa̱ru̱yada nada Timutévuju̱be, Epájruditubatya \p \v 19 Ri̱pa̱ru̱y ji̱tani̱ Timutévu vani̱ra jiryimu, Vu̱yntyityu̱ Jesús jmu̱tya̱data ri̱pa̱ru̱ñi̱, ra̱tidye jchana̱y rantyidye, rañumatiy datya nu̱tyuranuma jiryeñi̱cha. \v 20 Rañi jtay ra̱jpa̱ni̱ Timutévu, ne ti̱ jna̱y daryaju̱ nu̱tyu ni̱tiy darya risa̱, ni̱tiy ra̱jnu̱tyasara jirye, si̱tenu jachipiya̱jadata. \v 21 Tavay ti̱ta̱ju̱ va̱ta jivyicha̱daju̱ntidye, ne rivya̱ta daryaju̱ra Crístu va̱tara. \v 22 Jiryedyetyama̱ ji̱tara Timutévu vicha̱da samirya, nu̱tyu sivaay siityera risa̱, nu̱tyu vu̱dyenu jvaay darya vuryisa̱, samitu̱choda datyadodamu sivaay risa̱. \v 23 Ni̱ni̱ ji̱ta ri̱pa̱ru̱tye vani̱ra, ra̱numatiy datya nu̱tyura ra̱cha rajyu̱. \v 24 Rañi jtay Nutyityu̱ jmu̱tya̱data ra̱jiya varenu jiryimuju̱. \p \v 25 Darya ri̱tay samirya jiryejyu̱, ra̱tiy jpa̱ni̱ vu̱tyeryi̱ Epájruditu jiryimu. Ni̱ni̱ ji̱ta jvaay mityiji risa̱, paru̱cha̱rimyusiy. Savichanu̱yada ji̱ta jiryi̱pa̱nu rimuju̱ntiy sa̱tidye jnu̱y rana̱cho̱ ravya̱tara, jiryi̱bivaju̱. \v 26 Sanuvayadamu ji̱ta jijechipiya̱jada jiryeñijyu̱ jiryatiy jiryetyuva̱chuma̱ra su̱diva̱jada. \v 27 Si̱tenu ji̱ta su̱diva̱jada, vadiiryo̱de sarabejada variy. Ju̱denu jantyutya̱date varitye ni̱, ne vinu ni̱, darya sa̱ntyutya̱da varintyirye, sañuma jasa̱chu rañuvayadanchaju̱ra rañuvayada. \v 28 Vani̱rava̱ju̱ ri̱pa̱te jiryimuju̱teni̱, jirya̱tidye diy ju̱na̱y sivantiy, jirya̱tidye jchana̱y variy, variñi̱ ji̱tamu̱y ne ra̱jachipiya̱ jaryi variñu̱day. \v 29-30 Ramutiy jirya̱dirye samirya Nutyityu̱ va̱ta̱damuni̱; jaryi jiryi̱chana̱yadamu jirya̱dirye samiryani̱. Jirya̱ntya va̱ta jaryiryi tavay sisa̱ju̱ntidye, nu̱tyu ni̱ vicha daryantidye. Ni̱ni̱ ji̱ta tuudiyadara diiyada, sa̱tidye jvaarya Crístu va̱tara, sayata̱dara jidyiiyada sa̱tidye jto̱tanirya jiryi̱mu̱tya̱da yibiva, jiryatiy jiryechu̱tyeda jiyusiy. \c 3 \s1 Si̱tenu vase vicha̱da \p \v 1 Ra̱nique tamitya jiryivara, ratyeryi̱veda, jirya̱ntya jchana̱y simuju̱ Nutyityu̱. Ne paru̱tya̱damusiy rajetyi nu̱yadara darya niquejadantiy, jiryejyu̱ ji̱ta samirya darya. \p \v 2 ¡Jiryi̱nu̱tyata̱ta rirya̱jisiy jivye nibyimiyu! ¡Jiryi̱nu̱tyata̱ta rirya̱jisiy jivye va̱cha datyanuvayu! ¡Jiryi̱nu̱tyata̱ta rirya̱jisiy jivye jivyu̱ nusiye̱yadacanumintyiyu, rityi jmutyonutadedara jivyu̱ Ju̱denuju̱! \v 3 Tapi vu̱ñi̱ ji̱ta saranusavay Ju̱denuju̱ vu̱tyi jachipiya̱ si̱tenu sanijyu̱, si̱tenu vu̱jechitya, vu̱tyi jchana̱tyasarani̱ Jesucrístu, vu̱tyimyu̱ ne tuva̱choda ramu vu̱vyicha̱da vuryeyada ra̱yadaju̱, vuryivaayadamu jarye ne vu̱tyuva̱choda. \v 4 Ray ji̱ta tuva̱chu jaryi ramu ravyicha̱da, rivaayadamu jarye, rayada ra̱yadaju̱. Ti̱tiy jtay jityuva̱chu ramu, ray ji̱ta jaryiñu̱va̱ju̱. \v 5 Su̱mutyonutadedate rajye̱betyera ravyu̱, mumurundamiñijyatemusiy raryupedivasiy. (Ramusiy sadityadoda rajye̱betyera: “Radyenu ji̱ta Judíyute day.”) Jadchiy ji̱ta Irayénu nijya̱mi̱ darye, jiryatiy savichanu̱yada ramyunatyi̱ Irayénu, ri̱riiñu ji̱ta Myi̱ja̱mí̱, jiryatiy Irayénu denuni̱, samiy datyasi̱. Nu̱tyu rajye̱benta rañiquera Ebrévu niquejada, rariryi̱jadantirya ta̱riy rajye̱be vicha̱dantiy. Muyisésibe jtedamu ji̱ta ratyuva̱choda samidye, nu̱tyu ridyetyadoda Varyiséyuvedara. \v 6 Ju̱denuju̱ rivaaryu̱yadamute, rayasantanumaya̱jada riy Jesúsmu tuva̱chuvay, mitya ri̱teda Ju̱denu mityasivyeda daryi. Samirya vichasa̱damuntiy, jiryatiy ta̱riy sadatyadoda Muyisésiberya, rito̱tanimya̱ ti̱ta̱ju̱ra. \v 7 Jirya ti̱ta̱ju̱ jiryatiy samirya ravichanu̱yada jaryi rajyu̱, rajechipumya̱ varicha̱ra̱ju̱ darya, Crístu jiyasachiy rajechipurya. \v 8-9 Si̱tenu ji̱ta rajechipuy ti̱ta̱ju̱ra, ra̱tidye datya samiñi̱ Jesucrístu, ni̱tiy rayntyityu̱. Rani̱ ji̱ta samirya si̱tenu ti̱ta̱ju̱, ne tara ntate rasa̱ra̱ nu̱ndye. Crístu jiyasachiy ra̱ntyuyada ti̱ta̱ju̱, nu̱tyu rujyuu jatyasara ri̱nu̱y rana̱cho̱, ra̱tidye ca̱na̱ñi̱ Crístu, rayada ra̱yasi̱ju̱, sa̱tidye diy Ju̱denu jidchavu̱ sisa̱ju̱ Crístu variy riva. Ne ravya̱ta sa̱diy samirya vichara riva, vinu jiryatiy ratyuva̱choda radyirya su̱tedamu, jiryatiy Muyisésibe datyadodara. Daryaday ravya̱ta sa̱diy samirya vichara riva, jiryatiy ratyuva̱choda simu Crístu, jiryatiy Ju̱denu sa̱y vu̱rya samirya vichasara, vu̱tyuva̱chunumatiy simu. \v 10-11 Ramusiñi̱day radyetyaru̱y samiñi̱ Crístu, daryaday radyetyaru̱ntyidyerya Ju̱denu datya̱dantidye, ratatiy sami̱sadeda diibyimusiñi̱ Crístu, daryaday ra̱paru̱tyajaya̱sara rayaru̱ryamuntidyerye, jiryatiy sara̱yada Crístu paru̱cha̱rimyusiy vuryeyadantidye, jaryi radyiiryu̱y variy nu̱tyu sadiiyada Crístu daryantidye, ratyi saryesara varirya raryi mi̱sa darya diibyimusintyidye. \s1 Paru̱cha̱rimyusiy vuryito̱taniy jvaayadara Ju̱denu va̱tara \p \v 12 Ne raryi didyerya samirya vichasara rimuju̱ didye, ne rito̱ ramu juuchajsa̱ vicha̱da didye. Vani̱rava̱ju̱ jaryi raryiryu̱rya jirya samirya vicha̱da rajyu̱, ne yinu̱y ramuju̱ sireda Crístuntirye. \v 13-14 Ratyeryi̱veda, ne ri̱tay tara: “Ririmya̱ rajyu̱ra samirya vichasa̱da.” Ri̱tatye ji̱ta: “Rajechiputyityirya rivaayada, ri̱sijyu̱numa darya, vani̱ra ri̱nta rana̱cho̱ ray jiryatiy rasu̱tye rivaayada rajyu̱, ra̱tidye ju̱riy varenuva̱ju̱ra ravya̱tara, samirya vichasara, ra̱tidye jmutya̱ variy Ju̱denumusirya samurichedoda, jiryatiy sa̱natuy variy jarichumuju̱ ray, Jesucrístu ra̱yadamuju̱.” \v 15 Ja̱myityi jirye̱cha Crístumu tuva̱chodamu, daryaday jirya̱jachipiya̱ntidye. Tajityi jirya̱jachipiya̱ varidye, ranchiy ji̱ta sa̱dityanu Ju̱denu jiryivayu. \v 16 Dañuma rumutiy vuryito̱jada samirya vichasa̱damu, vurya̱siityari̱ra darya vicha̱da varintyi. \p \v 17 Daryani̱ jirya̱jvaayasiy rañiya̱reju̱ntidye, ratyeryi̱veda, daryatiy rivaayada ta̱rintyidye. Jirya̱jnu̱yasiy samiryi, rityi vichanu̱jeya̱ nu̱tyu nu̱vyicha̱da daryantiy, jirya̱tidye datya variy: “Nu̱rya ra̱jvaay.” \v 18 Nu̱tyu ratyu̱chujaya̱jada jiryivara, ra̱jatyi tu̱choda jiryivantirya, ri̱na̱yadanube ratyu̱chura: “Jaryi rajuu rivyichasara Crístu crusiy mityasivyeda.” \p (Jiryatiy sabatye Crístu crusitya̱sa vu̱jyuuchuveda jiyadaju̱, ranchiy vu̱dyetya: “Ne samirya juuchuvedamu vicha̱da.”) \p \v 19 Jivye crusiy mityasivyeda ji̱ta batyi̱savadye, tapi vinu ripyudenijyu̱ jijechipiya̱ Ju̱denu jiyasachidye, riichana̱tya variyu, varityi ruvaarya jadasarate day, rijechipiya̱jada ranijyu̱ mucadincha vicha̱da. \p \v 20 Vu̱vyicha̱da ji̱ta jarichumu day, rumusiñi̱ ji̱ta vurya̱nutuñi̱ vuryeyada ra̱yasi̱, jiryatiy Vu̱yntyityu̱ Jesucrístu dañi̱. \v 21 Ni̱ni̱ ji̱ta ra̱ti̱tunura vu̱vyu̱rapu̱rya, nu̱tyu savu̱tiy daryantiy, vandavu̱, ne diiyasavay vurye̱chasara variñu̱day. Sa̱ti̱tunura vu̱vyu̱ jidyetya̱data, ratatiy sa̱saboniy ti̱ta̱ju̱ jijyu̱ra. \c 4 \s1 Vurya̱jchana̱chara simu Vu̱yntyityu̱ \p \v 1 Ramuni̱tiy ri̱tay jiryiva ratyevay: Jirya̱suru̱tyaniy Nutyityu̱muyu, su̱mu̱tya̱data. Jaryi ravya̱tasavay daryaju̱ jirye, jaryi rañuvachavay jiryentyi, jiryi̱chana̱tyanimya̱ ray jiryatiy jiryeñi̱cha rivaayada murichirya (ratyi jvaayada jiryeyadaju̱ paru̱cha̱rimyusiy.) \p \v 2 Rajechiñu̱y nadiva Evódiyaju̱y, rajechiñu̱y nadiva Síntiquejyu̱ntyi, nana̱tidye jachipiya̱ mityijijyu̱ Nutyityu̱nijyu̱. \v 3 Ji jerye, si̱tenu risa̱ jvaañu, ri̱tay yivara: Ya̱jmu̱tya nadantiy, tapi nadavitya risa̱ jvaañu̱jyu̱y mityijijyu̱ Crimyíntyuta, tavay risa̱ jvaavyentyi, rityi datyadodara samitu̱choda. Ritya ji̱ta vicha̱da nu̱chara catera padyevya, jiryatiy sanu̱yada Vuryi̱ndenura rityá, ta̱rijyu̱ jnu̱yadaju̱. \p \v 4 ¡Jirya̱jchana̱jeya̱ Nutyityu̱mu taarye! Ra̱jatyi jteda jiryivara: “¡Jirya̱tidye jchana̱y!” \p \v 5 Jirya̱ntya dityanu samirya jachityavayu. Nutyityu̱ jiryi̱nu̱y vu̱tyuunu. \p \v 6 Ne jirya̱jachipiya̱ jaryi taranijyu̱, jirya̱ni tu̱chu sisa̱ Ju̱denu nu̱tyu jiryevyicha ti̱ta̱ju̱, jirya̱jachiñu̱y sivara jivya̱tara day, jirya̱tu̱chu variy siva: “¡Yentyumya̱te riva!” \p \v 7 Variñi̱ ji̱ta sa̱bay Ju̱denu samiryara vu̱jechiy Jesucrístumu, ne vu̱dyetya nu̱tyichirya darya, dantyamu̱y ne vu̱dyetya̱dasa̱ra̱ra. Jirya samirya vicha̱data sa̱jnu̱tya Ju̱denura vu̱jechiy jaryi jachipiya̱jadajisiy, vu̱jechipiya̱jada jarye sa̱jnu̱tya taji jachipiya̱jadajisiy. \s1 Vurya̱jachipiya̱sara ranijyu̱ jiryatiy samiryara \p \v 8 Ra̱nique tamitya jiryivara, ratyeryi̱veda, jirya̱jachipiya̱sara ranchiy ti̱ta̱ju̱ jiryatiy si̱tenu darya, ne quivu̱yada; ranchintyi, nu̱tyichiy vurya̱tuva̱chu simu vu̱cyuraca, vu̱yntyityu̱mu jarye, Vu̱jye̱myu jarye ti̱ta̱ju̱. Ranchintyi, jirya̱jachipiya̱ ti̱ta̱ju̱ jiryatiy samirya Ju̱denu diyadajachera, nijya̱nvay diyadajache jarye; ranchintyi, jiryatiy ne juuchatarara, jiryatiy jaryi samirya darya, jiryatiy ru̱tay nijya̱nvay ranchiy: “¡Rani̱ ji̱ta samirya!” Ti̱ta̱ju̱, ti̱ta̱ju̱ jiryatiy samirya daryaju̱ra, ti̱ta̱ju̱ jiryatiy ru̱tay ranchiy: “¡Rani̱ ji̱ta samirya taarye!” ranchiy ji̱ta jirya̱jachipiya̱sara. \p \v 9 Jirya̱jvaatyityi varidyerya jiryatiy radyetyadoda jiryerya, jiryatiy jiryi̱mutya̱jadara. Daryatiy jiryetyuva̱choda rimusirya, daryatiy jiryi̱nu̱yada rivaay jiryedyiyara, daryani̱day jirya̱jvaatyityirya, sa̱vicha variy Ju̱denu jiryisa̱, ni̱tiy bachara samiryara vu̱jechiy. \s1 Vidípo vicha̱da ja̱nvavyedabay sa̱yadara tara Pávurubay jiyadaju̱ \p \v 10-11 Ri̱chana̱y ji̱ta Nutyityu̱mu jaryi, jiryatiy diyenuma ji̱ta jiryejetyi jachipiya̱jada rañijyu̱ntiy. Si̱tenuni̱ jiryejechipiya̱tityiyada rañijyu̱, ne vana̱y jiryi̱mu̱tya̱da varirye. Ri̱tatya ji̱tara jiryatiy rasu̱tye tara rajyu̱, radyetyama̱ daryaju̱ Ju̱denu jtedamuju̱, samirya jachipiya̱jada. \v 12 Radyetyantirya jantyuyadamu vicha̱dantiy, darya radyetyantirya jaryi tarati̱ vicha̱dantiy. Ti̱ta̱ju̱ ravyicha̱da rundamu radyetya̱dara poyada, jachi̱jada jarye, daryantiy jaryi tarati̱ vicha̱da, jantyuyadamu vicha̱dantiy. \p \v 13 Raryi jvaay ti̱ta̱ju̱ Crístumu, ni̱tiy ra̱vanu̱tyatityirye. \p \v 14 Dañuma jiryeñi jvaayada samiryara, jiryatiy jiryi̱mu̱tya̱da ra̱ntyuyadamu ray. \v 15 Jiryedyetyi̱satya, Vidípo vicha̱damu vichavay, nu̱tyu samitu̱choda jo̱ta̱da rundamu, ri̱dedanumatiy Masedóniya mucadimusiy, vinu jirye ji̱ta Ju̱denu siityari̱vajyuu cabyimusiy, mutta̱da risa̱ra cuenta, vurya̱tidye sa̱vyu̱y, vurya̱tidye jmutya̱ varintyirya. \v 16 Variñi̱ ji̱ta ravyichanu̱yada Tesadónica vicha̱damu, ne vinu taraquiju̱ jiryi̱pa̱jada ra̱ntyuyadamu ray. \v 17 Ne jirya̱jtay: “Sava̱ta rana̱cho̱ mitya sa̱yada”; ri̱nu̱ryu̱y ji̱tara ra̱sayada jiryatiy sa̱sa̱y Ju̱denu jiryeche̱yadivayu. \v 18 Ri̱mutya̱jada ji̱ta ti̱ta̱ju̱ra jiryatiy jiryi̱pa̱rára, ri̱teda varidye: “¡Jaryi tarati̱numa ji̱tate ray!” Epájruditu jti̱ta̱da jiryimusirya, su̱canuy ji̱ta Ju̱denu varirya darya sa̱yada, nu̱tyu su̱canuñu̱yadara tara sa̱yada jiñijyu̱ntiy. \v 19 Ri̱ndenu ji̱ta ra̱jto̱tanichara jiryejyu̱ ti̱ta̱ju̱ra jiryatiy rasu̱tye jirye, ne jiryi̱nu̱y daryaju̱ jaryi tarati̱ Jesucrístumuni̱, vanda vichajomu. \p \v 20 ¡Vu̱jye̱ Ju̱denunijyu̱ ji̱ta ra̱cha vandaquite, ta̱richa̱ra̱ju̱te! ¡Darya ra̱ma̱cho̱ ti̱ta̱ju̱! \p \v 21 Jirya̱mu̱chuvatyityi ti̱ta̱ju̱ riy Jesucrístumu tuva̱chuvay, jiryisa̱ vichavay. Risa̱ vichavantyi mu̱chuvatye jiryentyidye. \v 22 Ju̱denumu tuva̱chuvay ti̱ta̱ju̱ mu̱chuvatyadeda jiryentyidye, rityevay ji̱tate jiryatiy ja̱mu nutyityu̱ Sésarjsa̱ vichavadyeryi. \p \v 23 Sa̱vichaniy Vu̱yntyityu̱ Jesucrístu samiñi̱ vuryi̱ntu. \cls Sayanuma jiryetyeryi̱ Pávuru