\id JAS - Yagua NT -Peru 2008 (web -2013) \h Santiyácu \toc1 Santiacubay Catera \toc2 Santiyácu \toc3 San \mt1 Santiacubay Catera \c 1 \s1 Samu̱chuveda \p \v 1 Ray, Santiyácu, Ju̱denu muchechiy, Vu̱yntyityu̱ Jesucrístu muchechintyi, ramyu̱chuvay ri̱chana̱yadamu jirye, jiryatiy su̱rema̱ Ju̱denu mucadiva jirye, judíyuveda jiryena̱miy ti̱ta̱ju̱. \s1 Vurya̱jachi̱niy paru̱cha̱riñube vu̱y \p \v 2 Ratyeryi̱veda, jirya̱ntya jachipityaja̱sarara jchana̱yada jaryi, ra̱numatiy sarye va̱cha jatachoda jirye. \v 3 Datyi̱sa̱mitya daryaju̱ jirye nu̱tyuramusiy rajantyanumaya̱ra vu̱tyuva̱choda simu Jesús. Vu̱vyanu̱tya variy ra̱jisivyu̱y, jatachodajisiy. \v 4 Vurya̱ntya datya tapimusiy jachi̱nitya̱dara jatachoda, vurya̱tidye vicha ja̱myi variy, samijye̱ñuma vu̱ñi̱cha, jiryatimyu̱ ne vurya̱su̱tye, mitya. \p \v 5 Ti̱tiy su̱tye jiryequebyimusiy datya̱dara, (jatachodajisiy vanu̱tya̱da), sa̱ma̱ jachiñu̱y jani̱sa̱ siva Ju̱denura, ni̱tiy sa̱chara ti̱ta̱ju̱ nijya̱nvajyu̱ra, tama̱ ju̱barya sani̱cha, dantyamu̱y ne sa̱jantaniñi̱ ni̱tiy jachiñu̱rya. \v 6 Sa̱ma̱ jachiñu̱y si̱tenu jachipiya̱jadata, ne sa̱janumityaja̱ varirya jijechipiya̱jada, tapi janumityaja̱jada jachipiya̱jadati̱, nu̱tyu ri̱ye̱rya sa̱numityaja̱ra. \v 7-8 Ne sa̱jachipiya̱ jmutya̱jada tara variy Vu̱yntyityu̱musiy, tapi savichasara janumityaja̱jada jachipiya̱jadacanu daryaju̱, ne vana̱y sajachipiya̱ si̱tenu. \p \v 9 Vu̱tyeryi̱ jantyuyani̱ ji̱ta ra̱jchana̱chara variy jiryatiy Ju̱denu nubesityaniy daryaju̱ni̱. \v 10 Daryantiy sa̱jchana̱tyasara tarati̱yu, Ju̱denu jantyutya daryaju̱ni̱. Ne sa̱jiriryi̱ jaryi tarati̱ra, nu̱tyu si̱sabitya suru̱y ta̱rijyu̱. \v 11 Ritanumatiy vindyadá raniy, raridyeje si̱sabi variy, raju̱u̱y variy rabi, racaramya̱ raratyeda variy. Daryamusiy ra̱ridye sata̱ryu̱tyi̱sara yimusiy jaryi tarati̱. \p \v 12 Chana̱tyi̱si̱ ji̱tani̱ ni̱tiy jachi̱niy jatachodaju̱yu, jantyasi̱numa daryaju̱ dañi̱, sa̱sa̱y Ju̱denu parenu variñi̱, ju̱na̱reju̱ jnu̱tya̱ju̱ sa̱sa̱ñi̱. Su̱teda Ju̱denu daryaju̱ ya̱sa̱ñi̱ ni̱tiy va̱tani̱. \v 13 Ne ti̱ ra̱jtay jatachodanubera: “Sa̱tachuru̱y Ju̱denu varirye,” tapi dantyamu̱y ne ti̱ vana̱y ra̱jatachuni̱, dantyamu̱y ne sa̱jatachu ti̱ varintyidye. \v 14 Jiñu vanu jatachusi̱numa sani̱ru̱yadamudayu. \v 15 Rapi̱ru̱ñumatiy sani̱ru̱yada variy, ru̱nday ji̱ta juuchuveda variy, variñumatiy raja̱vye juuchuveda variy saju̱, sadiitya̱numa varidyerya. \p \v 16 Ne jirya̱quivu̱chutaniyu, ratyeryi̱veda va̱tasavay daryaju̱ jirye. \v 17 Ru̱musa ji̱ta ti̱ta̱ju̱ mitya sa̱yada samirya, ti̱ta̱ju̱ jiryatiy mitya sa̱charara. Ru̱musa na̱vachiy, Vuryi̱ndenumusiy, jiryatiy no̱no̱ja̱mi̱ daryaju̱ dañi̱. Ne sa̱numitya Ju̱denura jijechipiya̱jada tajiñe̱cho̱ju̱, mitya. \v 18 Sadirya jachipiya̱jadamusiy yindejada si̱tenu jiñiquejadata vu̱y, vu̱vyicha ji̱ta variy samivye saju̱, nu̱tyu rajottedamusiy ramityanivye su̱ndevay cabyimusiy. \s1 Si̱tenu samirya vicha̱da Ju̱denu diya \p \v 19 Jirya̱jnu̱y rañe̱cho̱, ratyeryi̱veda va̱tasavay, daryani̱ vurye̱cha varenuntidye, vurya̱tidye tuva̱chu varirya; ne vurya̱jaryuvu̱rya niquejada, dantyamu̱y ne nique̱yada risa̱ju̱. \v 20 Vu̱ñique̱yadamu jiryi̱nu̱y, ne vuryito̱taniy daryaju̱ra jiryatiy samirya Ju̱denu diyara. \v 21 Ramuni̱tiy jirya̱paru̱y riva taji niquejada, taji vicha̱da jarye risa̱ju̱, jirya̱jmutya̱ variy siityejada jachityavarya Ju̱denu niquejada, jiryatiy nutasaranuma jiryejechimyudarya, jirya̱tidye ramitya rata. \p \v 22 Jirye̱cha Ju̱denu niquejada jto̱tanivye, ne jirya̱quivu̱chu yimusiyu, jiryatiy jiryetyuva̱chu mitya rana̱cho̱. \v 23-24 Ti̱qui vanutiy tuva̱chu yito̱tani̱sa̱damura Ju̱denu niquejada, savicha variy nu̱tyu vanu jiryatiy su̱nu̱ñi̱ yintu nuvatumu. Su̱nu̱y ji̱tayu, saya variy, vani̱ra sajachipuy varirya nu̱tyu̱ vanura rañi̱cha̱siy. \v 25 Ni̱ni̱ ji̱ta jiryatiy su̱nu̱y samirya rana̱cho̱ Ju̱denu niquejada, jiryatiy raratyanu juuchuvedajisivyu̱y, ne saparu̱ryu̱y riva rana̱cho̱ jnu̱yada. Jiryatimyu̱ ne sajachipurya Ju̱denu niquejada, satuva̱chusara variy ramu, ni̱ni̱ ji̱ta ra̱datyara Ju̱denu jmu̱tya̱da variy yivaayadamu. \p \v 26 Ni̱tiy jachipiya̱: Ravyicha Ju̱denunijyu̱ jachipiya̱jada jachi̱, netimyu̱ ne sani datyara jidyechiy sabodeda, mitya saquivu̱chu yimusiyu, rama̱cho̱ mitya variy saju̱ Ju̱denunijyu̱ jachipiya̱jada. \v 27 Rani̱ ji̱ta si̱tenu Ju̱denunijyu̱ jachipiya̱jada day, jiryatimyu̱ ne tara tárara, vurya̱tidye jañu̱ya̱ simu bachetadi, bacheno̱damu jarye, vurya̱tidye jmu̱tya taranijyu̱ variñada, ratiy nanuva̱ta, jadchintyi vurya̱tidye jnu̱y va̱cha vicha̱dajisiy vuryeyadaju̱. \c 2 \s1 Ne vurya̱jaryeta ti̱ nijya̱nvay cabyimusiy \p \v 1 Ratyeryi̱veda, jiryatiy vu̱tyuva̱chu simu Jesucrístu vandamu, ne vurya̱jaryetasarani̱ ti̱ nijya̱mi̱ Ju̱denu siityari̱jadamuju̱, ne vinu jiryatiy savicha jaryi tarati̱, dantyamu̱y ne vurya̱rrachuni̱ jiryatiy jantyuyani̱ní̱. \v 2-4 Dañuma saryi jay vu̱yntye̱ryanijyovimu ti̱qui vanu samijetyi̱, órutera jana̱jatuti̱ risa̱ju̱ni̱, nu̱ntiy dañuma sa̱jay ta̱rijepyota, jantyuyani̱, varityi vu̱jeryetani̱ samijetyi̱ vurya̱tidye jtay siva: “Ya̱jay, ya̱ma̱sa samirya ma̱sajoncha”; nu̱ ji̱ta, jantyuyani̱, vu̱ryi jtay dyetya siva: “Jasiy ya̱raniy,” varimyata vu̱ryi jtay siva: “Mitya ya̱ma̱sa mucomu,” vu̱jeryeta varivyu̱y, nu̱tyichitya vurye̱charu̱y variy samivye. Vu̱ñi̱cha variy taji jachipiya̱jadatavay. \p \v 5 Jirya̱tuva̱chu rañe̱cho̱, ratyeryi̱veda va̱tasavay. ¿Ne jiryedyetyaru̱dye jiryatiy sajaryeta̱da Ju̱denu riy jantyuyadavay rirya̱tidye vichaniy si̱tenu tuva̱chuvay variryi, rirya̱tidye jmutya̱ varirya jiyaru̱rya sansu̱jyomu rusa̱ ti̱ta̱ju̱ jiryatiy sava̱tavadyeryi? \v 6 Jirye ji̱ta javiryu̱tya daryi jantyuyadavadye. Jiryi̱tañi̱viy tarati̱ni̱ ramutiy sivaatyaniy mitya jirye, satiichiy simuju̱ cadnadu variy jirye. \v 7 Jaryi tarati̱ ji̱ta javityiye̱rya Ju̱denu jtya ramutiy jiryi̱tyu̱y varidye. \p \v 8 Vu̱tyi jto̱taniy ji̱tara Vu̱yntyityu̱ niquejada, darya nu̱chara ni̱day: \q1 “Vurya̱ntya va̱tani̱ vu̱ryeryenu nijya̱mi̱ nu̱tyu vu̱vya̱ta daryantivyu̱y,” \m vuryivaay samirya variy. \p \v 9 Vu̱tyi jaryeta ti̱, vu̱jyuuchuvay variy, Ju̱denu niquejada jtay darya. \v 10 Ne jiryi̱nu̱y, ni̱tiy ne jto̱taniy ti̱ta̱ju̱ra Ju̱denu niquejada, sa̱jiyasay variy ratayu. \v 11 Tapi ni̱tiy niquejada: \q1 “Ne ya̱rupi ti̱ vaturu̱jsa̱ ji,” \m saniquejadantiy: \q1 “Ne ya̱jvay risa̱ju̱ ti̱.” \m Dañumamu̱y ne vu̱ryupi ti̱ vaturu̱jsa̱, vu̱ryityi jvay ti̱, vurya̱rupanu varirya Ju̱denu niquejada. \v 12 Ramuni̱tiy vurya̱nique samirya, vurye̱cha samivye variy, ramutiy sa̱saranu Ju̱denu variy jiñiquejadata vu̱y, jiryatiy raratyanu juuchuvedajisivyu̱y. \v 13 Ni̱timyu̱ ne jantyutya ti̱, Ju̱denu ra̱chaniy sa̱ntyutyi̱sa̱damu tarayu. Jantyutya̱da ji̱ta jaryinra ramusiy tu̱chuta̱da murichenutadeda. \s1 Vurya̱dityanura vu̱tyuva̱choda vu̱vyichadedamu \p \v 14 Ratyeryi̱veda, ¿Ta̱ra vu̱ryiryi rata jiryatiy vu̱ñi jtay si̱tenu jachipiya̱vavyu̱y, ne vuryivaay nta tara ramusiy? ¿Ra̱ni̱viy jantyutya vinu vu̱jechipiya̱jada vu̱y? \v 15-16 Saryityi rupiñe̱ya̱ sidyavu̱ ti̱qui vu̱tyeryi̱, varimyata vuryi̱tyamutu, ne jmyicharati̱ daryaju̱ni̱, vuryi̱tatyi variy siva: “Ye̱jiya jidyirya samiryamu, ya̱vano̱nu sujajyuuta ji, ya̱potyaniy ji̱ta varintyi ji” tama̱ vu̱ñi sa̱y tarani̱, tama̱, tama̱ samirya rani̱cha daryamusiy. \v 17 Netimyu̱ ne vuryivaay samiryara vu̱jechipiya̱jada si̱tenu, ra̱rupanuma̱ varidyerya si̱tenu vu̱tyuva̱choda day. \p \v 18 Ti̱ni̱ dyetya jtadye: “Ji si̱tenu tuva̱chura, ray ji̱ta jvaay si̱tenu samiy. Ya̱dityanu si̱tenu jijechipiya̱jada yivaayadasa̱ racyu̱, samiryavidye rani̱cha, ray ji̱ta ra̱dityanu rivaayadamusiy jíírya si̱tenu rajechipiya̱jada.” \v 19 Jijechipiya̱ dyetya: “Vinu ti̱qui savichasara Ju̱denu.” Jivyichaniy samirya jiryatiy tuva̱chura ji. Bayantuveda jarye tuva̱chu simu Ju̱denu, samuchutye variy jichuvu̱yadamu. \v 20 Ne jidyetyaru̱y jidyetyi̱sa̱damu, tama̱ samirya rani̱cha tuva̱choda, tama̱, netimyu̱ ne vuryivaay samiy risa̱ju̱ra tara. \v 21 Daryatiy vu̱myunatyi̱ Avurá̱bay jnutatya̱dani̱ jidyenu Isácubay siva Ju̱denu, su̱tedamu, Ju̱denu diyada variy siityeera siva. \v 22 Ne jiryi̱nu̱y, satuva̱choda jmu̱tya̱da sivaayadaju̱yu, daryamusiy ji̱ta sivaayadamusiy yito̱tanirya jityuva̱choda simu Ju̱denu. \v 23 Daryamusiy rito̱tadeda Ju̱denu niquejada jiryatiy sivaañu̱yada Avurá̱barya, darya jtachara: \q1 “Satuva̱choda Avurá̱bay simu Ju̱denu, su̱mutya̱jada variñi̱, jiryatiy vase vichara sadiya daryaju̱ni̱, Ju̱denu jteda variy jijemyicyuni̱.” \p \v 24 ¿Jiryeñi jnu̱mya̱viy? Su̱mutya̱sara Ju̱denuni̱ vanu nu̱tyu vase jvaarya, ne vinu satuva̱chodamu, netiy vinu sivaayadiva jarye. \v 25 Darya nanuvichanu̱yada ta̱riy cadnatoda Raábijyu̱y jtyatanu̱be, su̱mutya̱jada Ju̱denu nadivaayadamusiyu, jiryatiy nani̱mutya̱jada jiryorimyu nada jpa̱sanu̱jyu̱y, jnu̱yasanu̱jyu̱y daryaju̱ nada, nani̱pa̱jada ji̱ta vani̱rade jadchiy tanú̱va nada, sañuma ju̱riy ju̱ri̱ nada, ramuni̱tiy nani̱pa̱jada tanú̱va nada. \v 26 Ni̱tiy jtay yitu̱yadamu jityuva̱chu simu Ju̱denu ¿va̱ taraju̱ rani̱cha cay? Nu̱tyunuma savu̱ rani̱cha jnutusa̱. \c 3 \s1 Vurya̱ntya jnu̱tya va̱cha niquejadajisivyu̱y \p \v 1 Ratyeryi̱veda, ne samirya nta vuryi̱tye rajuumusiy datyanu̱ju̱ vu̱y, tapi varityi sa̱su̱tye datyanu̱ riva yivaayada, sa̱vichaniy Ju̱denu jaryinra variy rivani̱. \v 2 Tapi ti̱ta jiryi̱nu̱y vu̱chu̱tye japichiy samirya jvaayadajisiy. Ni̱tiy ne su̱tye ra̱jisiy samirya niquejada, ni̱ni̱ ji̱ta ra̱cha samijyé̱, sadatya bayada samirya jivyu̱ ti̱ta̱ju̱ risa̱ju̱ntiy. \v 3 Ribe saju̱va cavañura sariitya̱ sasiityejadaju̱, ratani̱ richiquityataniya̱ ti̱ta̱ju̱ varirya savu̱. \v 4 Vapuruntiy, dañuma ra̱cha ja̱mujnu vapuru, rajatyaru̱y riicho varidyerya, sani siquityataniya̱ rata̱ti̱ra ratimyu̱dera varidye, vase jiya̱daju̱ rumutiy sayaru̱y. \v 5 Daryaday ravicha vu̱dyechiy pasidyentiy, taraqui niquejadamusiy rarichata rajuura. Jiryi̱nu̱y pasidyeramusiy ranu̱yasumiy jiiday. \v 6 Daryaday varintyirya vu̱dyechintyi, rivaay varirya va̱cha jaryedo. Ra̱rupanura vu̱vyu̱ ti̱ta̱ju̱ varintyi. Nu̱tyu jiiday ru̱rera va̱cha vicha̱da ti̱ta̱ju̱ vu̱vyichasa̱damu, nu̱tyu jiidatyo̱ nu̱ya̱jadamusiy radachimyu̱ya̱ jiidatyee vu̱dyechimyuju̱ daryaju̱. \v 7 Vanu ji̱ta ra̱ju̱tyanuni̱ jmyirya, nipya̱ti̱, codiy jarye, ja̱jare vichi̱ jaryentiy, saju̱tyanuma̱ nijya̱mi̱ jasiñi̱. \v 8 Vu̱dyechiy ji̱ta ne ti̱ ju̱tyadodasa̱ra̱ day, jaryi nicyara̱y daryaju̱ra, diichara dyetya ravicha variy. \v 9 Vu̱dyechitya ji̱ta vuryi̱tay samirya sanijyu̱ Vu̱jye̱ Ju̱denu, ratantiy vurya̱vityiye̱ñi̱ nijya̱mi̱ntiy, jiryatiy Ju̱denu jantyasi̱ ju̱desi̱ dañi̱. \v 10 Vuryi̱tosiy rasipyata samirya niquejada, nicyara̱y niquejada risa̱ju̱ntiy. Ratyeryi̱veda, ne samirya ráryicha daryá. \v 11 ¿Va̱ rasipyatavya̱ ja̱ saboja̱, jivyaja̱ jarye taju̱quivimusique? \v 12 Ra̱jo ne jay nu̱tyu pu̱riy japitu darya, dantyamu̱y ne rajay samu̱siy nu̱tyu ra̱jo. Dantyamu̱y ne ra̱sa̱y jivyaja̱ra saboja̱. \s1 Si̱tenu datya̱da \p \v 13 ¿Chi̱ra vichasara mityamusiy datyara jiryequebyimu, chi̱? ni̱tiy datya vase ramuju̱. Sa̱ntya dityanu jivyichasa̱damura yivaayada samirya; sa̱ntya dityanu samirya jachityi̱ra si̱tenu jidyetya̱da. \p \v 14 Varityi ravicha ra̱tya̱da jiryejechimyu, jiryatiy jivyara darya, varityi jiryejechipiya̱ vinu jiñijyu̱ntiy, ne jirya̱jchana̱tya variy jidyetya̱damuyu, ne jiryi̱nu̱y jiquivu̱chu rayaro̱ju̱ si̱tenu variyu. \v 15 Ne raju̱u̱je darya datya̱da na̱vachiy. Jirya mucadimusidyerya, vinu vu̱ñi̱ru̱yada jachipiya̱jada darya, jiryatiy bayantu nutyityu̱musirya. \v 16 Jasityirya jnuva̱yada, jasiy sajachipiya̱ vanu variy yimusiy, jadchiñuma ru̱nday ti̱ta̱ju̱ va̱cha jachipiya̱jada variy, va̱cha vicha̱da jarye, sa̱rupanuma̱ samiy varidyerya. \v 17 Na̱vamyusiy datya̱da ji̱ta, si̱tenu samirya vichasaraju̱, jiryatiy rantyityura datya̱da darya. Jadchintyi, darya datya̱damusiy vurye̱cha ju̱vara vichavay, samirya jachityavay jarye, siityevay risa̱ju̱, jantyutya̱datavay daryaju̱ vu̱y. Vu̱vyicha samirya jvaavye varintyi, ne siquitya̱daju̱ jachipiya̱vay, ne vurya̱niquenumaya̱ra quivu̱yada. \v 18 Vu̱ryityi nutara tara, vurya̱jato varintyirya. Vu̱ryityi jatoru̱rya samirya vichasa̱da Ju̱denu diya, vurya̱ntya nuta varirya ratadintiy samirya vicha̱daju̱. Jiryatiy vuryi̱dutya varirya va̱cha niquejada, vu̱vya̱tatya jiryi̱nu̱rya va̱cha niquejada day. \c 4 \s1 Vurya̱ntya tuva̱chu samirya jachipiya̱jadata simu Ju̱denu \p \v 1 ¿Tesiy ru̱nday nique̱tya̱da jiryimu, tesiy? ju̱veda jarye. ¿Neviy jiryeñiru̱yadamusiy jiryatiy ravuunuru̱y nicyara̱y jvaayadamuju̱ jirye? \v 2 Jiryevya̱tatirya tara, ne jiryedyiryu̱y riva; jiryi̱vay, ne samirya nta jiryevyicha variy, ne vana̱y nta jiryedyi variy riva; jiryi̱vatyiyu, jiryejyo̱tara nique̱yada daryaju̱, nu̱tyichitya jirya̱diy riva ratiy jiryevya̱ta, jiryatimyu̱ ne jiryejechiñu̱y siva Vuryi̱ndenura. \v 3 Jiryetyi va̱ta siva Ju̱denura, ne jiryi̱mutya̱ra, va̱chamusiy jiryejechiñu̱y siva daryaju̱ra, jirya̱tidye pa̱tya jiñi̱ru̱yadamu varintyirya. \v 4 Jiryi̱nu̱yada ramiy daryaju̱ni̱ Vuryi̱ndenu. Ne jiryedyetyaru̱y, ni̱tiy ju̱tya daryaju̱ rusa̱ rityimyu̱ ne Ju̱denumu tuva̱chuvadye, ramuni̱ savicha Ju̱denu mityasiy variy. Ramuni̱day ni̱tiy vicharu̱y rijemyicyu jiryatimyu̱ ne Ju̱denu siityari̱vadyeryi, savicha Ju̱denu mityasiy variy. \v 5 Jiryejechipiya̱ dyetya mitya ru̱tay Ju̱denu niquejada nu̱chara: \q1 “Ra̱tya̱damusiy ji̱ta sava̱ta Ju̱denu Jnutu jaryivyu̱y. Ju̱denu vichataniy daryaju̱ vuryivani̱, vuryi̱nu̱yadaju̱.” \m \v 6 Sasa̱y ji̱ta jaryivya̱ju̱ vu̱rya jivyanu̱yada, vurya̱tidye rupi variy vinu sisa̱. Ramuni̱tiy rú̱tay nu̱charamu: \q1 “Sayaro̱nu Ju̱denuni̱ yinnuva̱ñu, sasa̱y ji̱ta yimu̱tya̱dani̱ jiryatimyu̱ ne yinnuva̱ñu̱dañi̱.” \m \v 7 Ramuni̱ vurya̱siitye saju̱ Ju̱denu. Vurya̱vanu̱tya ra̱jisiy bayantu jatachoda vu̱y, sa̱bay variy vu̱myo̱musiy. \v 8 Vurya̱tuudiñi̱ Ju̱denu, sa̱tidye tuudi varintyidyevyu̱y. Jirya̱pu̱y riva jijyomutu va̱cha jvaayadajisiy, juuchatavay; jirya̱vasenura jijechiy, jiryatiy rajachipiya̱ rajuura va̱cha tajijyu̱. \v 9 Jirya̱ntya nuvay, jirya̱jna̱y, jiryejyuuchuveda jiyasayadamu day yina̱dye. Jirya̱janumityara jityodiyada, jiryi̱chana̱yada jarye, jiryi̱na̱yadaju̱, jiryeyivedaju̱ jarye. \v 10 Jirya̱jada Ju̱denu na̱cho̱ju̱ jijyuuchuvediva variy, sa̱ndyetyate nubesityanitye jiryentyi. \p \v 11 Ratyeryi̱veda, ne jirya̱nique va̱cha nu̱ñi jiryeñijyu̱ tara. Ni̱tiy niquera mitya quivu̱yada, satu̱chutaniy jityeryi̱ variy, ni̱ni̱ nique tajiy ramu Ju̱denu niquejada, satu̱chuta tajirya saniquejada variy. Vu̱tyi nique tajirya saniquejada, vu̱pyaru̱mya̱ ramusiy riva siityejada, vu̱tyu̱chu variy rayaro̱ju̱ saniquejada. \v 12 Jasiñi̱ ti̱qui, ni̱tiy sa̱y niquejada nu̱y, ni̱ni̱ ji̱ta datya samiryavidye rani̱cha saniquejada. Ni̱day ra̱ra̱y nijya̱mi̱ jiyada, ni̱day ra̱parutantiñi̱. ¿Va̱ jiique, chi̱ra dajyi, chi̱? ¿Nu̱tyuramu yitay sa̱chaniy Vu̱jye̱ tajiñi̱ jityuunu vichi̱, nu̱tyuramu? \s1 Ne vu̱dyetya nu̱tyura ra̱cha ta̱rimyusiy \p \v 13-14 “Ta̱rimyusiy ra̱jiya tajijyu̱, varimyata tanijya̱quisa̱ra̱ju̱, jasityi ra̱ta̱ryu̱rya ju̱vaadyi, ramurichiryatiy ra̱ca̱na̱y.” Jachú ji̱ta, ne vurya̱nique ji̱ta daryá, vu̱dyetyaviy, ta̱rijyu̱vidye sa̱jnu̱tyaniy Vu̱jye̱vyu̱y, vurya̱niquejay darya. Ne vu̱dyetya ta̱rijyu̱vidye ra̱cha vuryi̱nu̱yada, temusiy taraquiju̱ni̱ dyetya ra̱cha, temusiy ta̱ripyumusiy ra̱caray vuryi̱nu̱yada nu̱tyu rajiruju̱ryanube. \v 15 Temusiy dyetya vu̱ryi jtay: “Ju̱denu va̱ta̱damu dyetya vu̱ryi jnu̱y, vu̱ryi jvaay ji̱ta tara variy.” \v 16 Jiryatiy yitay jaryi yinnuva̱ñu daryaju̱ ji, yichana̱tya varintyi ji. Yinnuva̱ñu daryaju̱ ji, ramuni̱tiy jamirya vichara ji. \v 17 Ramuni̱day, ni̱tiy datyara samirya jvaayada, jiryatiy ne sivaay variy samirya, saju̱ ni̱dyerya juuchuveda varidye. \c 5 \s1 Sa̱ntya tuva̱chu jaryi tarati̱ \p \v 1 Jirya̱jna̱y ji̱ta, taratavay, jiryejechipiya̱ daryaju̱ ra̱jiju̱ yentyuyada. \v 2 Rapumya̱ daryaju̱ jiryeberya, si̱myiñuma raja̱mi̱ sujayu. \v 3 Radacumya̱ jiryecyuriquiy, ruuna̱dye, pupaday jarye risa̱ju̱, radacuyada ra̱tu̱chuta jiryeyaro̱ju̱, ra̱rupay jiryevyu̱ ru̱co̱sintyi, nu̱tyu jiiday jiryebe yajiju̱ daryaju̱ tamitya rundamuju̱ra. \v 4 Rasa̱ñe̱ya̱ ji̱ta jiryecyuriquiy vijyo̱mujache jiyaro̱ju̱, jiryatiy jiryi̱bayada murichedoda rata riy jvaavye, jiryatiy ruvaañu̱yada jiryeñudimyu. Nu̱ñi riy jityu̱chunu jvaavyedyeyu, ruvaayadiva: “Tama̱ sani murichenu samivyu̱y, tama̱.” Satuva̱chuma̱ Vuryi̱ndenura rityu̱choda, mityamusiy sadatya varidyerya. \v 5 Jiryi̱chana̱tyama̱ra va̱cha vicha̱da, taji nta vicha̱da jarye, ramutiy jiryepye̱tyara jicyuriquiy variy, ramutiy jiryepyotyaniy samiy ju̱vedajiju̱yu. \v 6 Jiryetyu̱chutajaya̱jadani̱ nijya̱mi̱ samirya vichara, jiryemyudoda varintyiñi̱, ne vana̱y satutadeda variy jirye. \s1 Tapimusiy vicha̱da \p \v 7 Jirya̱jachi̱niy tapimusiyu, ratyeryi̱veda, Vu̱yntyityu̱jiju̱ jirya̱jachi̱niyu. Nu̱tyu darya sajachi̱niy nudiy jvaañu ra̱jiju̱ ru̱murayu, ra̱tidye jovay nutasara variy. \v 8 Jirya̱ntya jachi̱niy tapimusiy sa̱jiju̱ntiyu, ratuudiya̱numa jiryi̱nu̱rya siti̱jada Vu̱yntyityu̱. Ramuni̱ jirya̱suru̱tyanirya jijechiy sa̱jiju̱. \v 9 Ne samirya tu̱chuta̱da nu̱ñi taryi̱veda vu̱y, sañuma tu̱chuta Ju̱denu varintyidyevyu̱y, jativyenuma jiryi̱nu̱ñi̱ ni̱tiy ra̱chaniy tara vu̱y. \v 10 Ratyeryi̱veda, jirya̱jantya raniy Ju̱denuju̱ tu̱chuvay jachi̱deda, jiryatiy rijechi̱deda jipyaru̱tya̱danubeyu, ne ripyaru̱ryu̱yada riva Ju̱denuju̱ tu̱choda varidye, dañuma rani̱cha̱da paru̱cha̱rimyusiy. \v 11 Vuryi̱tachara jchana̱vyeryi, jiryatiy rivyichasara tapimusiy jachi̱nivye daryaju̱. Jiryeñi tuva̱chuma̱ra Jóbubay jachi̱deda, jiryeñi dimya̱ riva jiryatiy sasa̱yada Ju̱denu ru̱co̱siñi̱. Tapi savichasara Ju̱denu samirya jachityi̱, jantyutyara jarye risa̱ju̱ni̱. \p \v 12 Jirya̱tuva̱chuva̱ju̱ rimu, ratyeryi̱veda, ne jirya̱tu̱chu si̱tenuva̱ju̱ Ju̱denu jtyamura, netimyu̱ vinu jarichunijyu̱, dantyamu̱y ne mucadinijyu̱, ne vinu taranijyu̱, mitya. Jirya̱tiy jtay daryani̱viy, mityani̱ jirya̱nique daryatiy jirya̱niqueru̱y, daryaday rani̱cha jiryeñiquejadantiy. Ne ti̱ ra̱tu̱chutaru̱y variy jirye. \s1 Ju̱denujsa̱ tu̱chodivasiy vurya̱diy riva sivaayada \p \v 13 Ti̱tiy jiryetyenu paru̱tyayu, jirya̱tu̱chu sisa̱ Ju̱denu variy saju̱; varityi sa̱jchana̱y, sa̱murra̱y ji̱ta yichana̱yadamu Ju̱denunijyu̱ variy. \v 14 Ti̱vidye jdiva̱jni̱ jiryetyenu, sa̱ma̱ natutyaniy yimuju̱ riy rimyityumiy Ju̱denu siityari̱vay, rirya̱tidye tu̱chu sisa̱ Ju̱denu sanijyu̱, rirya̱jva sivara ni̱ra Ju̱denu jtyanijyu̱. \v 15 Jiryatiy rityu̱chu si̱tenu tu̱chodamu Ju̱denunijyu̱ saju̱, sa̱mi̱sanichara variñi̱; juuchati̱tiñi̱, sa̱ma̱cho̱taniy variy mitya saju̱ra. \v 16 Ramuni̱ jirya̱tu̱chu vijyo̱mujache jiryejyu̱ra jiryejyuuchuveda, jirya̱tu̱chu sisa̱ Ju̱denu variy jiyadaju̱ntiy, jirya̱tidye mi̱sa̱siy. Sana̱cho̱tiy su̱nu̱y Ju̱denu samirya, ni̱ni̱ su̱mu̱tya, jaryi vanu̱rya daryaju̱ra satu̱choda sanijyu̱ jdiva̱jni̱, varityi sa̱jiriryi̱ tu̱choda Ju̱denu Jnutu jtedamuju̱. \v 17 Savichanu̱yada Edíyasibe Ju̱denuju̱ tu̱chu̱, nu̱tyu vu̱y savichanu̱yada nijya̱mi̱. Ni̱ni̱ jachiñu̱yada siva Ju̱denura samiryunda, rañumajmu. Ne ru̱boda variy mumuri̱ vaatasa̱ra̱ju̱, ti̱quinijyate jarimyuni̱ ranchaju̱ntiy. Ne ru̱boda variy mucadiva. \v 18 Jadchiy ji̱ta satu̱choda variy Ju̱denujsa̱ntiy, sajachiñu̱yada varirya ru̱mura, ru̱boda ji̱ta variy, ra̱tidye ja̱vye nutasarajo variy. \p \v 19-20 Ratyeryi̱veda, ti̱tiy caray jiryetyenu si̱tenu nú̱ta̱sasiy, sata̱ryataniñi̱ jityenu variy sacarajyomusintyi, sara̱y ji̱ta variy sayada, sabayanu diiyadajisiy, saramityaniy varintyirya sajuuchuvedajuuntiy. \p Jasiñuma rabaryi̱. \cls Sayanuma Santiyácu