\id PHP \h Filipenses \toc1 Carta n‑kidavaꞌa Spalu nuu ñayiu Filipos \toc2 Filipenses \toc3 Fil. \mt1 Carta n‑kidavaꞌa Spalu nuu ñayiu Filipos \c 1 \s1 Kidavaꞌa Spalu nuu ñayiu Filipos \p \v 1 Pablo xiꞌin Timoteo, se xinokuechi nuu Jesucristu ka kuu‑da, ka kidavaꞌa‑da carta yaꞌa nuu ntdaa ñayiu ka kunduu xiꞌin Cristu Jesús ñuu nani Filipos. N‑kida dɨɨn Ianyuux mee‑n, xa ku kuu koio‑n ñayiu mee‑ia. Dani kidavaꞌa‑da nuu se ka taxnuni nuu‑n, xiꞌin se ka kuu jefe veñuꞌu. \v 2 Na taxi Taa‑ro Ianyuux xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu xamani‑ia nuu‑n, te na kada‑ia xa kutuu vaꞌa koio‑n. \s1 Xijan taꞌu‑da nuu Ianyuux xaxeꞌe‑n \p \v 3 Ntnaꞌa najaꞌan ñaꞌa‑da, xiaꞌan‑da xa n‑kutaꞌu‑da nuu Ianyuux xaxeꞌe‑n. \v 4 Kɨu xiꞌin kɨu kuvete‑da xaxeꞌe‑n te xijan taꞌu‑da xaxeꞌe‑n, ntdaa‑n. \v 5 Kuvete‑da xaxeꞌe xa ka kidatniu‑n xiꞌin‑da. Na n‑xee‑da ñuu‑n kiꞌna nuu, n‑ka chindee ñaꞌa‑n. Nde vitna, ka chindee ñaꞌa‑n, xa juña tnuꞌu‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu nuu ñayiu. \v 6 Xini‑da xa kidatniu Ianyuux anu‑n. Io‑da confianza nuu‑ia xa daxinokava‑ia ntdaa xa kida‑ia. Nani n‑kixeꞌe‑ia xa kadatniu‑ia anu‑n, dani kadatniu naꞌi‑ia anu‑n nde na ndixi Jesucristu. \v 7 Te vatuka xa vaꞌa xani ini‑da xaxeꞌe‑n. Vaꞌa xemani ñaꞌa‑da. N‑taxi Ianyuux xamani‑ia mee‑da, te n‑taxi‑ia xamani‑ia mee‑n tuku. Kunduu‑ro, ntdaa‑ro, xiꞌin Jesucristu. Tuu‑da vekaa te jɨꞌɨn‑da nuu juxtixia, xa jaꞌan ndaa‑da xaxeꞌe Jesucristu. Dadaꞌan‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu, xa kuu xandaa. \v 8 Vaꞌa naꞌa Ianyuux xa xemani ñaꞌa‑da, ntdaa‑n. Naꞌa‑ia xa nani xemani ñaꞌa Jesucristu mee‑n, dani xemani ñaꞌa mee‑da tuku. \v 9 Xijan taꞌu‑da xa juemani koio‑n mee‑ia xiꞌin ñayiu. Xijan taꞌu‑da xa vaꞌa jini koio‑n, xa kutnuni ini‑n xa kuu xavaꞌa te kada koio‑n xavaꞌa. \v 10 Duꞌa kada koio‑n xa juini Ianyuux, te ma kuaꞌa xa tekuechi ñaꞌa ni ɨɨn ñayiu, kɨu na ndixi Jesucristu xa ndadandaa‑ia ntdaa xa io. \v 11 Ná kuu cosecha vaꞌa kuu xa kada‑n xa kuu xavaꞌa. Na kada Jesucristu xa duꞌa kada koio‑n. Te xaxeꞌe xavaꞌa kada koio‑n, te koo koio ñayiu xañuꞌu nuu Ianyuux, te jaꞌan vaꞌa‑i xaxeꞌe‑ia. \s1 Nux kutuu naꞌi‑da ñuñayiu yaꞌa, kutuu‑da xiꞌin Cristu \p \v 12 Ñani‑da kuꞌa‑da, juini‑da xa kutnuni ini koio‑n, xa ntdaa xa yaꞌa‑da kida xa kueꞌe xa kueꞌe ñayiu ka teku tnuꞌu vaꞌa Jesucristu vitna. \v 13 Ntdaa soldado io yaꞌa, xiꞌin ntdaa ñayiu xtuu yaꞌa, ka xini xa yɨndiꞌu‑da vekaa xaxeꞌe xa kunduu‑da xiꞌin Cristu. \v 14 Te vaꞌa ka kida ñani‑ro kuꞌa‑ro yaꞌa. Xaxeꞌe xa yɨndiꞌu mee‑da vekaa, te ka xian tnuꞌu mee‑s tnuꞌu Ianyuux nuu ñayiu. Xndaxio‑s kueꞌe ka confianza nuu Xtoꞌo‑ro Jesucristu vitna, te ñatu ka yuꞌu‑s nuu ñayiu. \p \v 15 Xandaa kuu, xa io ñayiu ka jaꞌan tnuꞌu Cristu, xaxeꞌe xa ka kukuedi ini‑i nuu mee‑da, te ka juini‑i xa kunuu‑i nuu‑da. Ko io ɨnka ñayiu ka jaꞌan tnuꞌu Cristu, xaxeꞌe xa ka kuu ini vaꞌa‑i. \v 16 Io ñayiu, juini ka xian tnuꞌu‑i tnuꞌu Cristu, ko ɨɨn xa jaꞌan‑i te ɨnka xa kida‑i, chi kida‑i xavaꞌa mee‑i. Ka juini‑i xa kueꞌe ka vida na yaꞌa‑da vitna xa yɨndiꞌu‑da. \v 17 Dɨuni, io ñayiu ka xian tnuꞌu tnuꞌu Cristu, xaxeꞌe xa xemani ñaꞌa‑i mee‑da. Ka xini‑i xa n‑kaxí ñaꞌa Ianyuux, xa dadaꞌan‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu. \v 18 Ko ñatu xkuu, nux ka jaꞌan vaꞌa‑i, a ñaꞌa. Ko xaxeꞌe xa ka xian tnuꞌu‑i tnuꞌu Cristu nuu ñayiu, te kuvete‑da. \p Te kueꞌe ka kuvete‑da. \v 19 Xaxeꞌe xa ka xijan taꞌu‑n nuu Ianyuux xaxeꞌe‑da, te chindee ñaꞌa Espíritu Jesucristu mee‑da, te xini‑da xa kada naꞌi ka‑da xa juini Ianyuux. \v 20 Io‑da confianza xa ma dakendoo ñaꞌa Ianyuux xa januu. Juini‑da xa jaꞌan‑da xaxeꞌe Cristu, te ma yuꞌu‑da ni ɨɨn nuu ñayiu. Ntdaa xá n‑kida‑da, n‑kida‑da xa kutnuni ini koio ñayiu xa Ia kunxaꞌnu ka kuu Cristu. Dani vitna. Nux kutuu naꞌi‑da, te juini‑da xa kada‑da xa koo koio ñayiu xañuꞌu nuu Cristu. Nux io xa kuú‑da, ko dani juini‑da xa kada‑da xa koo koio ñayiu xañuꞌu nuu Cristu. \v 21 Nux kutuu naꞌi‑da ñuñayiu yaꞌa, kutuu‑da xiꞌin Cristu, te kada‑da xa juini mee‑ia. Nux kuú‑da, jɨꞌɨn‑da andɨu, xa kutuu vaꞌa ka‑da xiꞌin‑ia ijan. \v 22 Ko nux yaꞌa kutuu‑da, kuaꞌa‑da xa kadatniu ka‑da xaxeꞌe Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Ña kuaꞌa‑da xa kaxí‑da. Nux kutuu‑da yaꞌa, te vatuka. Nux jɨꞌɨn‑da andɨu, te vatuka. \v 23 Yo uꞌu xa kaxí‑da. Juini mee‑da xa jɨꞌɨn‑da, xa kutuu‑da xiꞌin Cristu andɨu. Yo vaꞌa ka. \v 24 Ko ndoñuꞌu mee‑n xa kutuu‑da yaꞌa. \v 25 Xaxeꞌe xa kutnuni ini‑da xa ndoñuꞌu ñaꞌa‑n, io‑da confianza xa vitna ma kuú‑da. Kutuu‑da xiꞌin mee‑n, xa chindee ñaꞌa‑da, xa kunduu koio‑n xiꞌin Cristu, xa jandixa ka‑n te kuvete ka‑n. \v 26 Xee‑da ñuu‑n ɨnka vuelta, te duꞌa koo xa juñaꞌa koio‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu Cristu Jesús xaxeꞌe‑da. \p \v 27 Idini xa juini‑da: Xá n‑ka xeka vaꞌa‑n tnuꞌu vaꞌa Jesucristu. Na kada koio‑n xa juini mee‑ia. Nuxa xee‑da a ñaꞌa, ko juini‑da xa teku‑da xa kunduu koio‑n xiꞌin Cristu. Chindee tnaꞌa‑n xa kundee ini‑n xa jandixa koio‑n tnuꞌu vaꞌa Jesucristu, te chindee tnaꞌa‑n xa juñaꞌa koio‑n tnuꞌu‑ia nuu ɨnka ñayiu. \v 28 Juini‑da xa teku‑da xa ñatu ka yuꞌu‑n ni ɨɨn nuu ñayiu. Juini io ñayiu ka kiti ini nuu‑n, te ka jantnaꞌa‑i xiꞌin‑n, ko maxku yuꞌu koio‑n. Xijan kuu xa, jini koio‑i xa ndadandaa Ianyuux mee‑i andea, te dakaku ñaꞌa‑ia mee‑n xa kutuu vaꞌa‑n andɨu. Duꞌa kada Ianyuux. \v 29 Xaxeꞌe xa ka kunduu‑n xiꞌin Cristu, te taxi Ianyuux xamani‑ia, xa jandixa koio‑n‑ia, te dani xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n xaxeꞌe‑ia. \v 30 N‑ka xini ñaꞌa‑n mee‑da, hora n‑xini uꞌu ñaꞌa ñayiu, te ka tekutnuꞌu‑n xa dani kuu vitna. Nani kundee ini mee‑da, dani na kundee ini koio mee‑n tuku. \c 2 \s1 Na kani ini koio mee‑n ná n‑xani ini Cristu Jesús \p \v 1 Chindee ñaꞌa Cristu mee‑n, xa maxku kuita anu‑n. Xemani ñaꞌa‑ia, te taxi‑ia tnuꞌu kanu ini. Ka kunduu‑n xiꞌin Espíritu Ii, te kidatniu‑ia anu‑n. Ka xemani tnaꞌa‑n, ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n, te chindee tnaꞌa‑n. \v 2 Xijan kuu xa, kada koio‑n xa kuvete xa kuvete‑da. Ɨɨn nuu kani ini koio‑n. Juemani koio‑n Cristu, te juemani tnaꞌa‑n ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n. Kunduu koio‑n xiꞌin Cristu, te kunduu koio‑n ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n. Te kada koio‑n xa juini Ianyuux. \v 3 Maxku kadatniu‑n xa kunuu mee‑n nuu ñani‑n kuꞌa‑n. Maxku najuen tnuꞌu‑n mee‑n. Xakee xandaꞌu kadatniu‑n. Kani ini koio‑n xa vaꞌa ka ñani‑n kuꞌa‑n dada mee‑n. \v 4 Maxku nduku‑n xa niꞌi‑n ntdaa xa juini mee‑n, nduku‑n xa niꞌi ñani‑n kuꞌa‑n xa ndoñuꞌu mee‑i tuku. \p \v 5 Na kani ini koio mee‑n ná n‑xani ini Cristu Jesús. \v 6 N‑xo tuu‑ia xiꞌin Taa‑ia Ianyuux andɨu, n‑taxnuni‑ia nduu‑ia xiꞌin‑ia. Ko juini ɨɨn nuu kuu Jesucristu xiꞌin Taa‑ia Ianyuux, ko n‑dandoo‑ia nuu taxnuni‑ia, xa kixee‑ia ñuñayiu. \v 7 Ñatu n‑taxnuni ka‑ia. Ná kuu ɨɨn se xinokuechi nuu ɨnka ñayiu n‑kuu‑ia ñuñayiu. N‑kaku‑ia, ná kaku mee‑ro. \v 8 N‑kuu‑ia ɨɨn seyɨɨ, ná kuu mee‑ro. Ñatu n‑kuxee ini‑ia. Xaxeꞌe xa n‑jandixa‑ia Taa‑ia Ianyuux, te n‑xiꞌí‑ia. Nde xa n‑xejoon‑ia xa n‑ka xaꞌni ñaꞌa‑s nuu curuxi, n‑jandixa‑ia Taa‑ia Ianyuux. \v 9 Xijan kuu xa, n‑kida Ianyuux xa kunxaꞌnu ka Cristu dada ntdaa ɨnka xa io. N‑kida‑ia xa jaꞌan koio ntdaa ñayiu: “Xtoꞌo‑ro kuu Jesús.” \v 10 Xaxeꞌe xa taxnuni Jesús nuu ntdaa xa io, te xá n‑kida Ianyuux xa nujuiin xiti koio ntdaa ñayiu nuu‑ia. Ntdaa xa io andɨu, ntdaa xa io ñuñayiu, ntdaa xa io andea. \v 11 Xá n‑kida Ianyuux xa kutnuni ini koio ntdaa ñayiu xa taxnuni Xtoꞌo‑ro Jesucristu nuu ntdaa xa io, te duꞌa ka kutnuni ini ntdaa ñayiu xa Ia kunxaꞌnu ka kuu Taa‑ia Ianyuux. \s1 Ka kuu‑n ná kuu chudini diñu ñuu nee \p \v 12 Ñani‑da kuꞌa‑da, xemani ñaꞌa‑da mee‑n. Na n‑xo tuu‑da xiꞌin‑n, n‑ka jandixa‑n tnuꞌu Ianyuux n‑jaꞌan‑da nuu‑n. Dani vitna, juini‑da xa jandixa koio ka‑n Ianyuux, juini xika tuu‑da. N‑jaꞌan ñaꞌa Ianyuux xa kunduu koio‑n xiꞌin‑ia. Ɨɨn ɨɨn‑n, kunduu naꞌi ka‑n xiꞌin‑ia. Yuꞌu‑n nuu‑ia, te kada‑n xa juini‑ia. \v 13 Xaxeꞌe ntdaa xa juini‑ia, kidatniu Ianyuux anu‑ro, xa kani ini‑ro xa kada‑ro xavaꞌa, te chindee ñaꞌa‑ia xa duꞌa kada‑ro. \p \v 14 Maxku jaꞌan‑n: “¿Nakuenda io xa kada‑da xaꞌa?” Maxku jantnaꞌa tnuꞌu‑n xiꞌin Ianyuux. \v 15 Chi daꞌya Ianyuux n‑ka nduu‑n. Kada koio‑n xavaꞌa, xa ma kuaꞌa xa tekuechi ñaꞌa ni ɨɨn ñayiu, te ma dakuido datau‑n anu‑n. Xtuu‑n meꞌñu ñayiu ka kida xa uꞌu, ñayiu kuxee ini. Io xa ku kuu mee‑n ñayiu ka kida xa juini Ianyuux. Meꞌñu ñayiu jan, ka kuu‑n ná kuu chudini diñu ñuu nee. \v 16 Xá n‑ka tnɨɨ‑n tnuꞌu vaꞌa Jesucristu, te xtuu vaꞌa‑n xiꞌin Ianyuux. Hora na ndixi Cristu, te juini‑da xa jaꞌan vaꞌa‑da xaxeꞌe‑n. Kuu ná kuu xa kendava‑da xa tnɨɨ‑da premiu‑da. Juini‑da xa jini‑da xa vaꞌa n‑kidatniu‑da te vaꞌa n‑kendava‑da. \v 17 Xa ka jandixa‑n Jesucristu, kuu ná kuu xa ka xiaꞌan‑n ɨɨn xa doko‑n nuu Ianyuux. Te nux kaꞌni ñaꞌa koio ñayiu mee‑da, te kuu ná kuu xa daxinokava‑da xa n‑ka doko mee‑n. Ko vatuka. Xaxeꞌe xa ka kunduu mee‑n xiꞌin Jesucristu, te kuvete mee‑da, te juini‑da xa kuvete koio mee‑n tuku. \v 18 Nux io xa kuú‑da, xaxeꞌe xa n‑chindee ñaꞌa‑da xa kunduu‑n xiꞌin Cristu, ko kuvete‑da. Te juini‑da xa kuvete koio mee‑n tuku. \s1 Timoteo xiꞌin Epafrodito \p \v 19 Nux juejoon Xtoꞌo‑ro Jesús, te juini‑da xa yachi tundaꞌa‑da Timoteo na xee‑s ñuu‑n, xa kuvete‑da hora na teku‑da xa xtuu vaꞌa‑n. \v 20 Chi ña yoo ɨnka se xani ini ná xani ini mee‑da. Ɨnka ñani‑ro yaꞌa, ka xani ini‑sɨ xaxeꞌe tniu mee‑s, ñatu ka xani ini‑sɨ xa chindee ñaꞌa‑s mee‑n. \v 21 Ka nduku‑sɨ xavaꞌa mee‑s, te ñatu ka kida‑s xa juini Jesucristu. \v 22 Ko n‑ka xini‑n Timoteo hora n‑kidatniu‑da xiꞌin‑s ñuu‑n. Xini‑n xa vaꞌa n‑kidatniu‑s. Na n‑kachitnuñaꞌa‑s tnuꞌu vaꞌa Jesucristu, n‑kidatniu mee‑s xiꞌin mee‑da ná kidatniu ɨɨn daiyɨɨ xiꞌin taa‑s. \v 23 Xijan kuu xa, juini‑da xa yachi tundaꞌa‑da‑sɨ xee‑s ñuu‑n, diko ni na jini‑da nax kada koio juxtixia yaꞌa. \v 24 Te io‑da confianza nuu Xtoꞌo‑ro Jesús, xa yachi xee mee‑da ñuu‑n tuku. \p \v 25 N‑xani ini‑da xa tundaꞌa‑da Epafrodito xee‑s tuku. N‑ka tundaꞌa‑n‑sɨ xa kixi‑s xa chindee ñaꞌa‑s, te vaꞌa n‑chindee ñaꞌa‑s. Ñani mani‑da kuu‑s. Xá n‑kidatniu‑s xiꞌin‑da, te n‑kundee ini‑s xiꞌin‑da. Vaꞌa n‑kida‑s ntdaa xa n‑ka juini‑n. \v 26 Ko yo n‑kukajan ini‑sɨ xa jini ñaꞌa‑s, ntdaa‑n. Yo n‑ndu ini‑s, hora n‑teku‑sɨ xa n‑ka tekutnuꞌu mee‑n xa n‑kuꞌu‑s. \v 27 Xandaa kuu xa yo n‑kuꞌu‑s, diko nga xa kuú‑s, ko duꞌa ña n‑kuu. Chi n‑kundau ini ñaꞌa Ianyuux mee‑s, te mee‑da tuku, xa maxku yo kukoꞌyo ini‑da xa kukoꞌyo ini‑da. \v 28 Xijan kuu xa yachi ni tundaꞌa‑da‑s nuu‑n, xa na kuvete koio‑n hora najini‑n‑sɨ ɨnka vuelta, te xa maxku yo kukoꞌyo ini ka mee‑da. \v 29 Xijan kuu xa kueka vaꞌa koio‑n‑sɨ, te kuvete koio‑n, te juñaꞌa‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu Xtoꞌo‑ro Jesús xaxeꞌe‑s. Io xa koo koio‑n xañuꞌu nuu seyɨɨ ka kuu ná kuu mee‑s. \v 30 Xaku nga xa kuú‑s, xaxeꞌe xa kuu‑sɨ se xinokuechi nuu Cristu. Xaxeꞌe xa n‑kida‑s ntdaa xa ña n‑kuu kada koio mee‑n xaxeꞌe‑da, te xaku nga xa kuú‑s. \c 3 \s1 Jandixa‑da Cristu, te jaꞌan Ianyuux xa ña tuu na kuechi‑da io \p \v 1 Ñani‑da kuꞌa‑da, kuvete koio‑n xaxeꞌe xa ka kunduu‑n xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Nani n‑jaꞌan‑da nuu‑n, dani kidavaꞌa‑da vitna, chi juini‑da xa kutnuni ini koio‑n. \v 2 Io seyɨɨ ka juini xa dandaꞌu ñaꞌa‑s, se jaꞌan tnuꞌu vete ka kuu‑s. Ina ndeꞌe ka kuu‑s, se kida xa uꞌu. Ka jaꞌan‑sɨ xa io xa kaꞌnde‑s nuu ii‑n, nux juini‑n xa kunduu‑n xiꞌin Jesucristu. \v 3 Mee‑s n‑ka xaꞌnde‑s nuu ii‑sɨ, xa neꞌe ii‑s nuu Ianyuux. Mee‑ro, xá n‑nduu‑ro daꞌya Ianyuux, xaxeꞌe xa jandixa‑ro Jesucristu. Xaxeꞌe xa kidatniu Espíritu Ianyuux anu‑ro, te kuu‑ro ñayiu xinokuechi nuu Ianyuux. Xaxeꞌe xa kunduu‑ro xiꞌin Cristu Jesús, te kuvete‑ro xa kuvete‑ro. Te ñatu io‑ro confianza xa kada‑ro ná ka kida mee‑s. \v 4 Ko mee‑da tuku, dɨuni n‑kida‑da ná ka kida mee‑s, te n‑xio‑da confianza xa n‑kida‑da xavaꞌa. \v 5 Nu una kɨu xa n‑kaku‑da, te n‑xaꞌnde taa‑da nuu ii‑da. Se Israel kuu‑da. Taxaꞌnu tnetnu‑da n‑ka xo kuu se ñuu Benjamín. Se jaꞌan tnuꞌu hebreu kuu‑da, te dani n‑kuu tadɨꞌɨ‑da. Se tuꞌa vaꞌa tnuꞌu n‑taꞌu tniu Moisés n‑kuu‑da, se fariseu n‑kuu‑da. \v 6 Xaxeꞌe xa n‑jandixa‑da ntdaa ná io ná juaꞌan tnuꞌu taꞌu tniu Moisés, loko n‑xini uꞌu‑da ñayiu ka jandixa Jesucristu. N‑jandixa‑da tnuꞌu n‑taꞌu tniu Moisés, te ni ɨɨn ñayiu ña kuaꞌa xa tekuechi ñaꞌa‑i. \v 7 N‑xani ini‑da xa n‑kida‑da ntdaa xa kuu xavaꞌa, ko vitna, xaxeꞌe xa kunduu‑da xiꞌin Cristu, kutnuni ini‑da xa ñatu xiniñuꞌu ni ɨɨn xa n‑kida‑da. \v 8 Kueꞌe xa kueꞌe yaꞌu ka Jesucristu dada davaꞌa nga ɨnka xa kuaꞌa‑da xa niꞌi‑da. Daxio‑da ntdaa, xa kunduu‑da xiꞌin Xtoꞌo‑da Cristu Jesús. Xaxeꞌe Cristu, n‑dandoo‑da ntdaa xa n‑kuu‑da. Te ntdaa xa n‑dandoo‑da, kida‑da kuenda xa miꞌi kuu. Juini‑da xa kunduu‑da xiꞌin Cristu. \v 9 Juini‑da xa kɨndaꞌa ñaꞌa Cristu. Chi juini n‑kida‑da ná io ná juaꞌan tnuꞌu n‑taꞌu tniu Moisés, ko ñatu xiniñuꞌu. Jandixa‑da Cristu, te jaꞌan Ianyuux xa ña tuu na kuechi‑da io. Chi ɨɨn ñayiu, nux jandixa‑i Cristu, te jaꞌan Ianyuux xa ña tuu na kuechi‑i io. \v 10 Juini‑da xa jini vaꞌa‑da Cristu. N‑kida Ianyuux xa n‑nandoto Cristu nuu n‑kuu‑ia ndɨyɨ, te n‑kida‑ia xa taxnuni‑ia. Juini‑da xa taxnuni‑ia nuu mee‑da. Juini kueꞌe vida yaꞌa‑da, ko juini‑da xa kunduu naꞌi‑da xiꞌin Cristu. Ñatuka kida‑da xa juini mee‑da. Kuu ná kuu xa xiꞌí‑da, ná n‑xiꞌí mee‑ia, xa kunduu‑da xiꞌin‑ia. \v 11 Juini‑da xa xee‑da nandoto‑da hora na kuú‑da. \s1 Kundee ini‑da, xa xee‑da xa tnɨɨ‑da premiu taxi Ianyuux \p \v 12 Ñatu juini‑da xa jaꞌan‑da xa xá n‑niꞌi‑da ntdaa xaꞌa, ni xa xá n‑kida‑da ntdaa xa io xa kada‑da. N‑kaxí ñaꞌa Cristu Jesús mee‑da, te kunduu‑da xiꞌin‑ia, xa kada‑da ntdaa xa juini mee‑ia. \v 13 Ñani‑da kuꞌa‑da, ña juini jaꞌan‑da xa xá n‑niꞌi‑da xaꞌa, ko idini xa kida‑da kuu. Xá n‑ndunaa‑da ntdaa xa n‑kuu‑da, ntdaa xa n‑kida‑da, te kundee ini‑da xa kunduu naꞌi‑da xiꞌin Cristu. \v 14 N‑jaꞌan ñaꞌa Ianyuux mee‑da, xa kunduu‑da xiꞌin Cristu Jesús, te kutuu‑da xiꞌin‑ia andɨu. Kundee ini‑da xa xee‑da xa tnɨɨ‑da premiu taxi Ianyuux. \p \v 15 Ñayiu jandixa Jesucristu ka kuu‑ro, ɨɨn nuu na kani ini‑ro, ntdaa‑ro. Nux ñatu ɨɨn nuu xani ini‑ro, te dandeꞌa ñaꞌa Ianyuux mee‑n xa juini ka‑i. \v 16 Xá n‑ka xeka‑ro tnuꞌu xandaa. Na kunduu naꞌi‑ro xiꞌin xa kuu xandaa. \p \v 17 Ñani‑da kuꞌa‑da, kada koio‑n ná kida mee‑da, te kundeꞌa koio‑n nanda xtuu ñayiu duꞌa ka kida. Chi ɨɨn ichi kaneꞌe katnɨɨ koio mee‑n ka kuu‑da. \v 18 Kueꞌe vuelta xá n‑jaꞌan‑da, te vitna jaꞌan‑da xiꞌin nte nuu‑da, xa io kueꞌe ñayiu ña ka jandixa Cristu. Juini n‑xiꞌí‑ia nuu curuxi xaxeꞌe‑i, ko ka xini uꞌu‑i‑ia. \v 19 Ma dakaku Ianyuux mee‑i, jɨꞌɨn koio‑i andea. Ná kuu ɨɨn santu ka jandixa‑i, da kuu ntdaa xa ka kukajan ini‑i. Te ñatu ka kujanuu‑i, chi duꞌa ka najuen tnuꞌu‑i mee‑i. Meni xa io ñuñayiu ka juini‑i. \v 20 Ko mee‑ro, kuu‑ro ñayiu kutuu andɨu, te xndetu‑ro xa na ndixi Xtoꞌo‑ro Jesucristu nde andɨu. Ia dakaku ñaꞌa kuu‑ia. \v 21 Nadama‑ia yɨkɨ kuñu‑ro ña xiniñuꞌu ka. Nani n‑tnɨɨ Jesucristu yɨkɨ kuñu xee hora n‑nandoto‑ia, dani taxi Ianyuux yɨkɨ kuñu xee mee‑ro. Xaꞌa kada‑ia xiꞌin xa taxnuni‑ia, nani taxnuni‑ia nuu ntdaa xa io. \c 4 \s1 Kuvete koio‑n, xaxeꞌe xa ka kunduu‑n xiꞌin Cristu \p \v 1 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, kundee ini koio‑n, kunduu naꞌi koio‑n xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Yo juini‑da xa jini ñaꞌa‑da. Ná kuu premiu‑da ka kuu‑n, te kuvete‑da xa kuvete‑da xaxeꞌe‑n. Xemani ñaꞌa‑da, ntdaa‑n. \p \v 2 Juini‑da xa jaꞌan‑da nuu Evodia xiꞌin Síntique vitna. Xini‑da xa ñadɨꞌɨ kunduu xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu ka kuu‑ña. Xijan‑da xa ɨɨn nuu kani ini‑ña, nduu‑ña. \v 3 Te mee‑n, se kidatniu vaꞌa xiꞌin‑r, xijan‑r nuu‑n xa chindee‑n ñadɨꞌɨ jan. Vaꞌa n‑ka kidatniu‑ña xiꞌin‑da, hora n‑xian tnuꞌu‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu nuu ñayiu. Clemente tuku, xiꞌin dava ka ñayiu n‑ka kidatniu xiꞌin‑da. Naꞌa Ianyuux jundu ka kuu‑i, te xyodotnuni‑i nuu libru mee‑ia, xa kutuu vaꞌa‑i xiꞌin‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. \p \v 4 Ka kunduu‑n xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Xijan kuvete koio‑n kɨu xiꞌin kɨu. Jaꞌan‑da ɨnka vuelta: Kuvete koio‑n xa kuvete koio‑n. \v 5 Na jini koio ntdaa ñayiu xa ka kuu‑n ñayiu vaꞌa te vii ka kuu anu‑n. Vax kuyatni xa ndixi Xtoꞌo‑ro Jesucristu. \p \v 6 Maxku ndu ini‑n, ni ɨɨn‑n. Kɨu xiꞌin kɨu kajan taꞌu‑n nuu Ianyuux. Juñaꞌa‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu‑ia, te kajan‑n davaꞌa nga xa ndoñuꞌu‑n. \v 7 Te kada‑ia xa ndetatu anu‑n. Ña kuaꞌa‑ro xa kutnuni ini‑ro janda kida‑ia xa ndetatu anu‑ro, ko duꞌa kuu. Ndetatu anu‑ro. Kuu ná kuu xa ñunuu‑ia anu‑ro xiꞌin xaxtnuni‑ro, xaxeꞌe xa kunduu‑ro xiꞌin Cristu Jesús. \s1 Kani ini koio‑n xa kuu xavaꞌa \p \v 8 Ñani‑da kuꞌa‑da, duꞌa kani ini koio‑n: ntdaa xa kuu xandaa, ntdaa xa io xa koo‑ro xañuꞌu, ntdaa xa juini Ianyuux xa kada‑ro, ntdaa xavaꞌa, ntdaa xa vili kaa, ntdaa xa ma daketɨu ñaꞌa. Nux io ɨɨn xavaꞌa, te duꞌa kani ini koio‑n. Nux io ɨɨn xa kida xa juñaꞌa‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu Ianyuux, duꞌa kani ini koio‑n. \p \v 9 Duꞌa kada koio‑n. Xá n‑dakuaꞌa ñaꞌa‑da, te n‑ka xeka vaꞌa‑n tnuꞌu‑da. Xá n‑ka teku‑n tnuꞌu n‑jaꞌan‑da, te n‑ka xini‑n xa n‑kida‑da. Duꞌa kada koio‑n. Te duꞌa kunduu Ianyuux xiꞌin mee‑n, te kada‑ia xa ndetatu koio anu‑n. \s1 Ná kuu ɨɨn xa ka doko‑n nuu Ianyuux, kuu xa n‑taxi‑n \p \v 10 Dani kunduu‑da xiꞌin Xtoꞌo‑ro Jesucristu, te kuvete‑da xa kuvete‑da xaxeꞌe mee‑n. Ɨnka vuelta xá n‑ka xani ini‑n xa chindee ñaꞌa koio‑n. Vaꞌa xini‑da xa ñatu n‑ka xande ini ñaꞌa‑n, diko ni ña n‑kuu xa chindee ñaꞌa koio‑n. \v 11 Ñadu xa juini jaꞌan‑da xaxeꞌe xa ndoñuꞌu‑da, n‑kuaꞌa‑da xa kuvete‑da juini nax ni niꞌi‑da. \v 12 Xini‑da janda kuu xa kundaꞌu‑ro, te xini‑da janda kuu xa kutuu vaꞌa‑ro. N‑kuaꞌa‑da xa kundee ini‑da, nu io o ñaꞌa, nani kuu xa chitu xiti‑da a kojon‑da, io kueꞌe o ña tuu ni ɨɨn, ko ña tuu nax kuu ini‑da. \v 13 Xiꞌin Cristu, kuaꞌa‑da xa kundee ini‑da nuu ntdaa xa io. Kida‑ia xa ñatu kuita anu‑da. \v 14 Ko vaꞌa n‑ka kida‑n, xa ka kunduu‑n xiꞌin‑da hora kueꞌe vida yaꞌa‑da. \p \v 15 Ñani‑da kuꞌa‑da ñuu Filipos, ka xini‑n nax n‑kuu, hora n‑kachitnuꞌu‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu. Na n‑kee‑da Macedonia, meni mee‑n n‑ka tundaꞌa xa ndoñuꞌu‑da. Te duꞌa n‑ka xiaꞌan‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu Ianyuux, xaxeꞌe xa n‑ka xeka‑n tnuꞌu vaꞌa Jesucristu. \v 16 Chi na n‑xo tuu‑da Tesalónica, uu uni vuelta n‑ka tundaꞌa‑n xa ndoñuꞌu‑da. \v 17 Ñadu xa xani ini‑da xa meni xa tnɨɨ mee‑da, o xa ka taa‑n. Diko ni juini‑da xa kodo ka niꞌi koio mee‑n xa na taxi Ianyuux. \v 18 Xá n‑tnɨɨ‑da ntdaa xa ndoñuꞌu‑da, te diko kuu sobra. Ña ndoñuꞌu ka‑da ni ɨɨn. Chi n‑taxi Epafrodito ntdaa xa n‑ka tundaꞌa‑n. Ná kuu ɨɨn xa vili xeꞌen kuu, ná kuu ɨɨn xa ka doko‑n nuu Ianyuux. Te naꞌa‑da xa kueka vaꞌa Ianyuux ntdaa xa n‑ka xiaꞌan, te tna ini‑ia. \v 19 Te naꞌa‑da xa taxi Ianyuux ntdaa xa ka ndoñuꞌu mee‑n. Taxnuni‑ia nuu ntdaa xa io, ntdaa xa io kuu kuenda mee‑ia. Xaxeꞌe xa ka kunduu‑n xiꞌin Cristu Jesús, te taxi Taa‑ia ntdaa xa ndoñuꞌu‑n. \v 20 Taa‑ro Ianyuux kuu‑ia. Na juñaꞌa‑ro xa n‑kutaꞌu‑ro nuu‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Duꞌa na koo. \s1 Xanyuux nuu‑n \p \v 21 Juñaꞌa koio‑n nuu ntdaa ñayiu ijan xa ndajan tnuꞌu‑da‑i. Ñayiu n‑kida dɨɨn Ianyuux ka kuu‑i, ñayiu ka kunduu xiꞌin Cristu Jesús. Ñani‑ro xtuu xiꞌin‑da yaꞌa, ka ndajan tnuñaꞌa tuku. \v 22 Dɨuni ka ndajan tnuñaꞌa ntdaa ñayiu ka kunduu xiꞌin Cristu Jesús ñuu yaꞌa. Nde ñayiu xtuu veꞌe emperador nani César. \v 23 Na taxi Xtoꞌo‑ro Jesucristu xamani‑ia nuu‑n, ntdaa‑n. Duꞌa na koo.