\id JAS \h Santiago \toc1 Carta n‑kidavaꞌa Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg. \mt1 Carta n‑kidavaꞌa Santiago \c 1 \s1 Xtuu‑n nituꞌu ñuñayiu \p \v 1 Mee‑da, Santiago, se xinokuechi nuu Ianyuux xiꞌin nuu Xtoꞌo‑ro Jesucristu, kidavaꞌa‑da nuu mee‑n. Ka kuu‑n daꞌya dana n‑uxi uu sexaꞌnu n‑ka xio ñuu Israel xá n‑kuu kueꞌe kuia. Te vitna xtuu‑n nituꞌu ñuñayiu. \s1 Kida Ianyuux xa vaꞌa kutnuni ini koio‑n \p \v 2 Ñani‑da kuꞌa‑da, hora kueꞌe vida yaꞌa koio‑n, io xa kuvete‑n xa kuvete‑n. \v 3 Ka jandixa‑n Ianyuux, xini‑n xa nux duꞌa na kada koio‑n, te kuaꞌa‑n xa kundee ini‑n ntdaa xa ka yaꞌa‑n. \v 4 Te nux kundee ini koio‑n, xee‑n kuu koio‑n ñayiu kanu ini, ñayiu ndaa, ñayiu ka kida xa juini Ianyuux. \p \v 5 Nux ndeda ɨɨn‑n ndoñuꞌu ka xa kutnuni ini vaꞌa‑n, kajan‑n nuu Ianyuux, te taxi‑ia. Chi taxi‑ia ntdaa xa ndoñuꞌu‑ro, te taxi‑ia xiꞌin ntdaa anu‑ia. \v 6 Ko io xa jandixa‑n‑ia. Hora xijan‑n, ni itaꞌu maxku ñaꞌa kɨ ini‑n. Chi ɨɨn ñayiu yɨ ini, ná kuu ndute mar xa neꞌe tachi juaꞌan vaxi kuu‑i. \v 7 Ñayiu jan, maxku kani ini‑i xa juñaꞌa Ianyuux xa n‑xijan‑i, chi ni ɨɨn ma tnɨɨ‑i. \v 8 Ñayiu juini ɨɨn xa juini‑i vitna, ɨnka xa juini‑i tnee, te ntdaa xa kida‑i ñatu xiniñuꞌu. \p \v 9 Ɨɨn ñani‑ro, juini se kundaꞌu kuu‑s, ko na kuvete‑s xaxeꞌe xa kunduu‑s xiꞌin Ianyuux. \v 10 Te ɨɨn ñani‑ro, ɨɨn se kuika, juini na kuita ntdaa xa nevaꞌa‑s, ko na kuvete‑s xaxeꞌe xa kunduu‑s xiꞌin Ianyuux. Chi ná kuu ita kuꞌu, ita ñatu naꞌa xee, da kuu se kuika. \v 11 Hora xino ngandii te yo iꞌni, te yichi kuꞌu jan te jungava ita, te xe ndɨꞌɨ xa vili kaa‑ta. Duꞌa kuu se kuika. Nɨni kidatniu‑s xa niꞌi ka‑s xa juini‑s, te n‑xiꞌí‑s. \s1 Na kundee ini koio‑n \p \v 12 Na kuvete koio ñayiu kundee ini ntdaa xa yaꞌa‑i, chi nux kundee ini‑i, te tnɨɨ‑i premiu‑i. Premiu‑i kuu xa kutuu vaꞌa‑i xiꞌin Ianyuux andɨu kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Ná kuu corona kuu. Xá n‑taxi Ianyuux tnuꞌu‑ia xa duꞌa koo, nuxa xemani‑ro‑ia. \v 13 Te hora juini‑n xa kada‑n xa uꞌu, maxku jaꞌan‑n xa Ianyuux kidajuexa ñaꞌa xa duꞌa kada‑n. Nuncas ña n‑kida Ianyuux xa uꞌu, te nuncas ma kada‑ia xa kada ñayiu xa uꞌu. \v 14 Chi xa kukajan ini ñayiu kida xa kada‑i xa uꞌu. Kuu ná kuu xa mee‑i kidajuexa mee‑i xa kida‑i xa uꞌu. \v 15 Kukajan ini‑i te kida‑i kuechi. Te dani kida‑i xa kida ka‑i kuechi, nde xee‑i xa kuú‑i xiꞌin kuechi‑i. \p \v 16 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, maxku dandaꞌu‑n mee‑n. \v 17 Ntdaa xavaꞌa ntdaa xandaa xa niꞌi‑ro vaxi nde andɨu. Xa taxi Ianyuux kuu. N‑kidavaꞌa mee‑ia ntdaa xa io andɨu. Ianyuux, ma dama‑ia, kɨu xiꞌin kɨu ɨɨn ni‑ia kuu‑ia. \v 18 N‑taxi‑ia tnuꞌu ndaa. Xaxeꞌe xa n‑jandixa‑ro tnuꞌu jan, te n‑kida‑ia xa n‑nduu‑ro daꞌya‑ia. N‑juini‑ia xa ku kuu‑ro xa kiꞌna nuu nuu ntdaa xa ndadavaꞌa‑ia. \s1 Io xa dandeꞌa koio‑n Ianyuux xa ndaa xa ka jandixa‑n‑ia \p \v 19 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, ntdaa‑n, ndoñuꞌu xa koo tuꞌa‑n xa kunini vaꞌa‑n. Ko maxku yachi jaꞌan koio‑n, ni maxku yachi kiti ini koio‑n. \v 20 Chi xa kiti ini‑ro ma kada xa kada‑ro xa juini Ianyuux. \v 21 Kuiꞌa xa kuiꞌa ka xa ka kida ñayiu. Kida‑i xa kida ka‑i xa uꞌu. Dandoo koio mee‑n ntdaa xijan, te maxku kuxee ini koio‑n. Xá n‑ka xeka vaꞌa‑n tnuꞌu Ianyuux, te tnuꞌu jan kada xa kutuu vaꞌa‑n xiꞌin Ianyuux. \p \v 22 Ko io xa kada‑n ná jaꞌan tnuꞌu jan. Nux diko ni nini‑n, te ñatu jandixa‑n, duꞌa dandaꞌu‑n mee‑n. \v 23 Ɨɨn seyɨɨ, nux nini‑s, ko ñatu kida‑s ná io, kuu‑s ná kuu ɨɨn seyɨɨ ndeꞌa nuu‑s nuu spejo. \v 24 Ndeꞌa‑s, ko hora juaꞌan‑s, ndunaa‑s janda kaa‑s. \v 25 Ko ɨnka seyɨɨ, ñatu ndunaa‑s xa n‑teku‑s. Vaꞌa kutuni ini‑s xa tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux kuu, tnuꞌu ndaa, tnuꞌu kida xa kutuu vaꞌa‑s. Ñatu daxio‑s tnuꞌu jan. Kundee ini‑s xa jandixa‑s, te kida‑s ntdaa ná io. Se yaꞌa, jaꞌan Ianyuux xa vaꞌa kida‑s. \p \v 26 Nuxa xani ini ɨɨn ñayiu xa kida‑i ná io ná juaꞌan tnuꞌu taꞌu tniu, ko ña daxe tnɨɨ‑i tnuꞌu jaꞌan‑i, dandaꞌu‑i mee‑i. \v 27 Dandeꞌa ɨɨn ñayiu Taa‑ro Ianyuux xa ndaa xa jandixa‑i‑ia, nux chindee‑i sekuechi ña yoo tadɨꞌɨ‑s, xiꞌin ñadɨꞌɨ n‑ndoo viuda, te nux dandoo‑i ntdaa xa uꞌu ñuñayiu. \c 2 \s1 Maxku kaxí niꞌna tnaꞌa‑n \p \v 1 Ñani‑da kuꞌa‑da, xá ka jandixa‑n Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Ia taxnuni nuu ntdaa xa io kuu‑ia. Xijan kuu xa maxku kaxí niꞌna koio mee‑n ñayiu. \v 2 Na kani ini‑ro xa n‑ka nataka‑n. Te xee ɨɨn se kuika ñuꞌu deꞌe oro ndaꞌa‑s te niꞌna‑s daꞌma yo vaꞌa. Dɨuni xee ɨɨn se kundaꞌu niꞌna daꞌma ndaꞌu. \v 3 Te kueka vaꞌa‑n se niꞌna daꞌma yo vaꞌa, te jaꞌan‑n: “Nkoo‑n yaꞌa silla vaꞌa ka”, ko jaꞌan‑n nuu se kundaꞌu: “Kunujuiin ijan o nkoo yaꞌa nuu ñuꞌu.” \v 4 Nux duꞌa kada tnaꞌa‑n, duꞌa ka kaxí niꞌna tnaꞌa‑n. Kuiꞌa ka xani ini‑n, xaxeꞌe xa xani ini‑n xa kunuu ka se kuika dada se kundaꞌu. \p \v 5 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, kunini koio‑n. N‑kaxí Ianyuux ñayiu kundaꞌu xa kunduu‑i xiꞌin‑ia. Kuu ná kuu xa n‑ka nduu‑i ñayiu kuika, xaxeꞌe xa ka jandixa‑i Jesucristu. Ñuñayiu yaꞌa ka kundaꞌu‑i, ko andɨu ku kuu‑i daꞌya Ianyuux taxnuni, te taxnuni koio mee‑i xiꞌin‑ia. Xá n‑xiaꞌan Ianyuux tnuꞌu‑ia nuu ñayiu ka xemani‑ia xa duꞌa koo. \v 6 Ko mee‑n, n‑ka kida xa kujanuu ñayiu kundaꞌu. ¿Ña ndaa xa ka kida uꞌu ñaꞌa se kuika u? ¿Ña ndaa xa xkandeka ñaꞌa‑s xeꞌen nuu juxtixia u? \v 7 Ka kunduu‑n xiꞌin Cristu. ¿Ñadu se kuika kuiꞌa ka jan tnuꞌu Xtoꞌo‑ro Jesucristu a? \p \v 8 Taxnuni Ianyuux nuu ntdaa xa io. Tnuꞌu taꞌu tniu‑ia jaꞌan: “Io xa juemani‑n ɨnka ñayiu ná xemani‑n mee‑n.” Nux duꞌa ka kida‑n, vaꞌa ka kida‑n. \v 9 Ko nux ka kaxí niꞌna tnaꞌa‑n, duꞌa ka kida‑n kuechi. Te tekuechi ñaꞌa tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux. \v 10 Ɨɨn seyɨɨ, nux xani ini‑s xa kida‑s ná io ná juaꞌan tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux, ko io ɨɨn xa ñatu kida‑s, kuu ná kuu xa ña n‑kida‑s ni ɨɨn. \v 11 N‑jaꞌan Ianyuux: “Maxku dandoo‑n ñadɨꞌɨ‑n, yɨɨ‑n, xa kidi‑n xiꞌin ɨnka seyɨɨ, ɨnka ñadɨꞌɨ.” Dɨuni n‑jaꞌan‑ia: “Maxku kaꞌni‑n ndɨyɨ.” Xijan kuu xa juini ñatu kidi‑n xiꞌin ñayiu ñatu n‑tnundaꞌa xiꞌin‑n, ko xaꞌni‑n ndɨyɨ, duꞌa kuu xa ñatu jandixa‑n tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux. \v 12 Ñayiu ka kida ná jaꞌan tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux, xandaa kuu xa ñayiu libre ka kuu‑i. Xijan kuu xa io xa vaꞌa jaꞌan koio‑n te vaꞌa kada koio‑n. Chi xini‑n xa ndadandaa ñaꞌa Ianyuux, nux n‑ka xemani tnaꞌa‑n, a ñaꞌa. \v 13 Vaxi kɨu xa ndadandaa Ianyuux ntdaa ñayiu. Kɨu ijan ma kundau ini‑ia ñayiu ña n‑kundau ini ɨnka ñayiu. Ko nux n‑kundau ini ɨɨn ñayiu ɨnka ñayiu, ma yuꞌu‑i kɨu ijan, chi kundau ini Ianyuux mee‑i ná n‑kundau ini mee‑i ɨnka ñayiu. \s1 Nux jandixa‑n Ianyuux, io xa kada‑n xa juini‑ia \p \v 14 Ñani‑da kuꞌa‑da, ¿nax xiniñuꞌu nux jaꞌan ɨɨn ñayiu xa jandixa‑i Xtoꞌo‑ro Jesucristu, ko ñatu kida‑i xavaꞌa? ¿Ña ndaa xa kada uꞌu Ianyuux ñayiu jan, hora ndadandaa‑ia ntdaa xa io? \v 15 Kani ini koio‑n: Kixi ɨɨn ñani‑ro kuꞌa‑ro kundaꞌu, ña tuu na daꞌma‑i io, ña tuu na xa kaxi‑i io. \v 16 Te jaꞌan mee‑n: “Juaꞌan xavii xavaꞌa, juaꞌan, tnɨɨ‑n daꞌma‑n te tnɨɨ‑n xa kaxi‑n”, ko nux mee‑n ñatu xiaꞌan xa ndoñuꞌu‑i, ñatu xiniñuꞌu xa kida‑n. \v 17 Nux jaꞌan‑ro xa jandixa‑ro Xtoꞌo‑ro Jesucristu, ko ñatu kida‑ro xavaꞌa, kuu ná kuu xa ñatu jandixa‑ro. \p \v 18 Kudana jaꞌan ɨɨn ñayiu: “Ndoꞌo, jandixa‑n Xtoꞌo‑ro Jesucristu, te mee‑r, kida‑r xavaꞌa.” ¿Janda dandeꞌa ñaꞌa‑n xa jandixa‑n, nux ma kada‑n ni ɨɨn? Ko mee‑da, kada‑da xavaꞌa te duꞌa dandeꞌa ñaꞌa‑da xa jandixa‑da. \v 19 Jandixa‑n xa idini Ianyuux io. Vatuka. Ko duꞌa ka jandixa kuiꞌna tuku, te ka nɨꞌɨ‑i xa yuꞌu‑i. \v 20 Ñatu ka xani ini vaꞌa‑n. Ña juini‑n xa kutnuni ini‑n. Nux jandixa ɨɨn ñayiu Ianyuux, te io xa kada‑i xavaꞌa. Nux ñaꞌa, te xini‑ro xa ñatu jandixa‑i. \v 21 Na kani ini‑ro xa n‑kida taxaꞌnu tnetnu‑ro Abraham. N‑xiaꞌan‑s daꞌya‑s nani Isaac nuu Ianyuux. N‑xio tuꞌa‑s xa kaꞌni‑s daꞌya‑s nuu altar, te n‑jaꞌan Ianyuux xa n‑kida‑s xavaꞌa. \v 22 Kuaꞌa‑n xa jini‑n xa n‑dandeꞌa Abraham Ianyuux xa jandixa‑s‑ia, hora n‑kida‑s xa n‑taꞌu tniu‑ia. Xaxeꞌe xa duꞌa n‑kida‑s, te n‑xini Ianyuux xa jandixa‑s‑ia xiꞌin ntdaa anu‑s. \v 23 Te duꞌa n‑xetnaꞌa ná yodotnuni tnuꞌu Ianyuux. Xaxeꞌe xa n‑jandixa Abraham Ianyuux, te n‑jaꞌan Ianyuux xa kuu ná kuu xa ña tuu na kuechi‑s. Te n‑ka danani ñayiu Abraham: “Se kumani xiꞌin Ianyuux.” \p \v 24 Xijan kuu xa ka xini‑n xa ɨɨn seyɨɨ, nux jandixa‑s Ianyuux te kida‑s xavaꞌa, te jaꞌan Ianyuux xa ña tuu na kuechi‑s. \v 25 Dɨuni Rahab. Ñadɨꞌɨ n‑xo kidi xiꞌin kueꞌe seyɨɨ n‑xo kuu‑ña. N‑xian nuu‑ña nuu n‑ka ndoo se n‑tundaꞌa Josué, te dada n‑chindee‑ña‑s xa kee koio‑s ñuu jan jɨꞌɨn‑s ɨnka ichi. Xaxeꞌe xa duꞌa n‑kida‑ña ɨɨn xavaꞌa, te n‑jaꞌan Ianyuux xa kuu ná kuu xa ña tuu na kuechi‑ña. \v 26 Xijan kuu xa, nani ñatu xiniñuꞌu yɨkɨ kuñu ɨɨn ñayiu, nux n‑kane anu‑i, dani ñatu xiniñuꞌu xa jandixa ɨɨn ñayiu Ianyuux, nux ñatu kida‑i xavaꞌa. \c 3 \s1 Yaa‑ro \p \v 1 Ñani‑da, vaꞌa ka xa maxku yo kueꞌe‑n ku kuu se ka dakuaꞌa tnuꞌu Ianyuux nuu ñayiu. Chi naꞌa‑n xa ndichi ka ndadandaa ñaꞌa Ianyuux mee‑ro dada ɨnka ñayiu. \v 2 Chi ntdaa‑ro kida kueꞌe kuechi. Xa jaꞌan‑ro, kida‑ro kuechi. Ɨɨn seyɨɨ, nuxa dajɨn tnɨɨ‑s tnuꞌu jaꞌan‑s, se kida xavaꞌa kuu‑s. Te kuaꞌa‑s xa taxnuni‑s nuu ntdaa xa kida‑s. \v 3 Kani ini koio‑n: nux na chiꞌi‑ro yoꞌo yuꞌu caballu, xa na jandixa ñaꞌa‑tɨ, te duꞌa kada‑tɨ xa juini‑ro. \v 4 Barcu du. Yo naꞌnu barcu, te tundaꞌa ñaꞌa tachi ndeꞌe. Ko se dakaka barcu, xetniu‑s timu luchi xa dakuiko‑s barcu, xa jɨꞌɨn ni‑s davaꞌa nga nuu juini‑s. \v 5 Dani kuu yaa‑ro. Luchi ni‑i nuu yɨkɨ kuñu‑ro, ko, ¡naka kueꞌe xa dajuen tnuꞌu‑i! Idini yañuꞌu luchi kada xa teñuꞌu‑i ɨɨn yuku kaꞌnu. \v 6 Te ná kuu yañuꞌu kuu yaa‑ro. Ná kuu ɨɨn ñuu n‑chitu xa uꞌu kuu. Luchi ni yaa‑ro nuu yɨkɨ kuñu‑ro, ko ná kida mee‑i, da kida ntdaa yɨkɨ kuñu‑ro. Ntdaa tnuꞌu kuiꞌa kaa jaꞌan‑ro vaxi nde andea. \v 7 Kuaꞌa ñayiu xa kada maxu‑i ntdaa nuu kɨtɨ io. Ntdaa chilidaa xiꞌin ntdaa kɨtlavichi xiꞌin ntdaa kɨtɨ io nuu ndute mar. \v 8 Ko ni ɨɨn ñayiu, ma kuaꞌa xa kada maxu‑i yaa‑i. Nuncas ña iin naꞌi yaa‑ro, ɨɨn xa io kuu. Ná kuu venenu koo da kuu tnuꞌu yaa‑ro. \v 9 Xiꞌin yaa‑ro ndadakaꞌnu‑ro Ianyuux. Taa‑ro kuu‑ia. Te xiꞌin yaa‑ro kuiꞌa jaꞌan‑ro ñayiu n‑kidavaꞌa‑ia. Te n‑kidavaꞌa Ianyuux ñayiu xa ku kuu mee‑i ná kuu mee‑ia. \v 10 Idini yuꞌu‑ro, jaꞌan‑ro xavaꞌa te jaꞌa‑ro xa uꞌu. Ñani‑da kuꞌa‑da, maxku duꞌa koo. \v 11 Ɨɨn nuu kane ndute, ma kuaꞌa xa kane ndute vidi xiꞌin ndute ua idini vuelta. \v 12 Ñani‑da kuꞌa‑da, nani ña kuaꞌa xa juun mangorki nuu tnutɨchɨ, te ña kuaꞌa xa juun tɨchɨ nuu tnundeꞌa, dani ña kuaꞌa xa kane ndute vidi nuu kane ndute ede. \s1 Xa taxi Ianyuux \p \v 13 ¿Nuu tnaꞌa mee‑n io ɨɨn se tuꞌa vaꞌa, se kutnuni ini a? Maxku najuen tnuꞌu‑s mee‑s. Na ku kuu‑sɨ se vii se vaꞌa kida xavaꞌa, te duꞌa dandeꞌa‑s ñayiu xa ndaa xa se kutnuni ini kuu‑s. \v 14 Nux ka kukuedi ini‑n, te ka kuu ua anu‑n, te ka kida‑n xavaꞌa mee‑n, maxku jaꞌan koio‑n xa vaꞌa kutnuni ini‑n, chi ña ndaa. Tnuꞌu vete ka jaꞌan‑n. \v 15 Nux duꞌa ka xani ini‑n, ta kueka ka‑n xa taxi Ianyuux. Meni xa dakuaꞌa ñaꞌa ñayiu ñuñayiu n‑ka xeka‑n, meni xa taxi kuiꞌna. \v 16 Chi nux ka kukuedi ini nuu tnaꞌa‑n, te ka kida‑n xavaꞌa mee‑n, xijan kida xa ka jantnaꞌa‑n te ka kida‑n xa uꞌu. \v 17 Ko xa taxi Ianyuux kada xa kiꞌna ka dandoo‑ro xa ña kuu xavaꞌa. Kada xa kutuu mani‑ro xiꞌin ntdaa ñayiu, kada xa ku kuu‑ro ñayiu vaꞌa te maxku kuxee ini‑ro. Kada xa kundau ini‑ro ñayiu te ma kani ini‑ro xa vaꞌa ka ɨɨn ñayiu dada ɨnka‑i. Kada xa ndaa anu‑ro te kada‑ro xavaꞌa. \v 18 Nux nduku ini‑ro xa kutuu mani‑ro xiꞌin ñayiu, te duꞌa kuaꞌa‑ro xa kada‑ro ntdaa ɨnka xavaꞌa tuku. Kuu ná kuu xa dakeé‑ro tata vaꞌa te nakueka‑ro cosecha vaꞌa. \c 4 \s1 Ñayiu xemani xa io ñuñayiu \p \v 1 ¿Nakuenda ka jantnaꞌa mee‑n, ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n? ¿Nakuenda ka jantnatnuꞌu‑n? ¿Ña ndaa xa kuu xaxeꞌe xa kukajan ini‑n xa uꞌu a? Te duꞌa jantnaꞌa mee‑n xiꞌin xa kukajan ini‑n. \v 2 Ka kukajan ini‑n xaxii ɨnka ñayiu, ko ñatu niꞌi‑n xa ka juini‑n, te ka xaꞌni‑n ndɨyɨ. Ka kukuedi ini‑n xaxii ɨnka ñayiu, te xaxeꞌe xa ñatu ka niꞌi‑n xa ka juini‑n, te ka jantnaꞌa‑n xa ka jantnaꞌa‑n. Ñatu niꞌi‑n xa juini‑n, xaxeꞌe xa ñatu xijan‑n nuu Ianyuux. \v 3 Te juini xijan‑n, ko ña tnɨɨ‑n, chi ña xijan‑n ɨɨn xavaꞌa. Diko ni xijan‑n xa juetniu‑n nuu xa uꞌu kukajan ini‑n. \v 4 Xá n‑ka dandoo‑n Ianyuux. Ná kida ñadɨꞌɨ dandoo yɨɨ‑ña, da ka kida mee‑n. ¿Ñatu ka xini‑n xa ka kuu‑n ñayiu xemani xa io ñuñayiu, te duꞌa ka kuu‑n ñayiu xini uꞌu tnaꞌa‑i xiꞌin Ianyuux a? Davaꞌa nga ñayiu juini‑i xa tnɨɨ‑i xa io ñuñayiu, kida‑i xa xini uꞌu tnaꞌa‑i xiꞌin Ianyuux. \v 5 ¿Ka xani ini‑n xa ña ndaa jaꞌan tnuꞌu Ianyuux a? Jaꞌan tnuꞌu Ianyuux xa n‑kida‑ia xa tuu Espíritu Ii anu‑ro, te juini‑ia xa juemani‑ro meni mee‑ia, ná xemani ñaꞌa mee‑ia mee‑ro. \v 6 Ko Ianyuux, chindee ñaꞌa‑ia xiꞌin xamani‑ia. Jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: “Ma chindee‑r ñayiu kuxee ini, ko chindee‑r xiꞌin xamani‑r ñayiu ka xijan xa chindee‑r‑yɨ.” \v 7 Xijan kuu xa jandixa koio‑n Ianyuux. Io xa kada koio‑n ntdaa xa juini mee‑ia. Te maxku juejoon‑n nuu kuiꞌna xa kadatniu‑i anu‑n. Io xa jantnaꞌa‑n xiꞌin‑i, te kunu‑i jɨꞌɨn‑i. \v 8 Kuyatni koio‑n nuu Ianyuux, te kuyatni mee‑ia nuu mee‑n. ¡Ñayiu ka kida kuechi ka kuu‑n! ¡Nandaꞌa koio‑n! ¡Maxku kada koio ka‑n kuechi! Nux ka juini‑n xa juemani‑n Ianyuux xiꞌin ntdaa anu‑n, ña kuaꞌa‑n xa juemani‑n xa io ñuñayiu. Io xa ndada ndoo‑n anu‑n. \v 9 Io xa kukoꞌyo ini koio‑n, io xa ndaꞌi koio‑n, io xa kutnau ini koio‑n, xaxeꞌe xa ñayiu ka kida kuechi ka kuu‑n. Maxku kueku ka‑n, io xa ndaꞌi‑n. Maxku kudɨ ini ka‑n, io xa kutnau ini‑n. \v 10 Maxku kuxee ini ka‑n. Kajan koio‑n nuu Ianyuux, xa na chindee ñaꞌa‑ia, te kada‑ia xa kutuu vaꞌa koio‑n xiꞌin‑ia, vitna xiꞌin nde kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. \s1 Maxku jan tnuꞌu tnaꞌa‑n \p \v 11 Ñani‑da kuꞌa‑da, maxku kuiꞌa jaꞌan‑n, ɨɨn‑n nuu ɨnka‑n. Nux kuiꞌa jaꞌan‑n nuu ñani‑n nuu kuꞌa‑n, te jan tnuꞌu tnaꞌa‑n, dani kuu xa kuiꞌa jaꞌan te jan tnuꞌu‑n tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux. ¿Jundu kuu‑n xa jan tnuꞌu‑n tnuꞌu taꞌu tniu Ianyuux? Io xa jandixa‑n tnuꞌu taꞌu tniu‑ia. \v 12 Idini Ianyuux io xa taxi‑ia tnuꞌu taꞌu tniu, te idini Ianyuux io xa ndadandaa‑ia ñayiu. Meni mee‑ia kuaꞌa xa dakaku‑ia ñayiu, te meni mee‑ia kuaꞌa xa danaa‑ia ñayiu. ¿Te jundu kuu mee‑n xa xani ini‑n xa kuaꞌa‑n xa ndadandaa‑n ɨnka ñayiu? \s1 Ña ka xini‑n nax koo tnee \p \v 13 Vitna kunini koio‑n xaꞌa. Mee‑n ka jaꞌan‑n: “Vitna, tnee jɨꞌɨn‑ro ñuu ijan, te ijan kutuu‑ro ɨɨn kuia. Na diko‑ro, jueen‑ro, te niꞌi‑ro tvini.” \v 14 Te mee‑n, ni ña ka xini‑n nax koo tnee. Xaku ni kutuu‑ro. Ná kuu vikó nuꞌu kuu‑ro, iin vikó te nanaꞌa ni te n‑tɨꞌu. Te duꞌa kuu mee‑ro tuku. \v 15 Io xa jaꞌan koio‑n: “Na kachi mee Ianyuux nux kutuu‑ro te kada‑ro xaꞌa, xijan.” \v 16 Ko duꞌa ñatu jaꞌan mee‑n, chi jaꞌan‑n: “Kuaꞌa‑r xa kada‑r xa juini‑r, ñatu ndoñuꞌu‑r xa chindee ñaꞌa Ianyuux.” Te duꞌa ka kida‑n xa uꞌu. \v 17 Xijan kuu xa ñayiu xini xa kada‑i xavaꞌa, ko ñatu kida‑i, te duꞌa kida‑i xa uꞌu. \c 5 \s1 Na kunini koio ñayiu kuika xaꞌa \p \v 1 Kunini koio‑n, ñayiu kuika. Io xa ndaꞌi koio‑n, io xa kana koio‑n, chi vaxi hora xa kueꞌe xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n. \v 2 Vax teꞌyu xaxii‑n, te juan kɨu tkidi daꞌma vaꞌa‑n. \v 3 Vax nane dɨꞌu tvini‑n. Ná kuu se tekuechi ñaꞌa nuu se ndadandaa ñaꞌa, da kuu tvini‑n, te kada xa kayu‑n nuu yañuꞌu ma ndaꞌva. Ka niꞌi‑n xa ka niꞌi‑n xa xnevaꞌa‑n, te xá n‑xee kɨu xa xinokava ntdaa. \v 4 Dɨuni ñayiu n‑ka kidatniu nuu xaxii‑n. N‑ka dakee‑i nɨñɨ‑n, ko ña n‑chiyaꞌu‑n‑yɨ. Ka najan kuechi‑i xa n‑dandaꞌu‑n‑yɨ, te teku Ianyuux ntdaa xa jan kuechi‑i. Te mee‑ia kuu Xtoꞌo ntdaa ángel andɨu. \v 5 Ñuñayiu yaꞌa yo vaꞌa n‑ka xo tuu‑n, te n‑ka niꞌi‑n ntdaa xa ka kukajan ini‑n. Ná ka ndada ndee ñayiu kuchi, da n‑ka ndada ndee‑n mee‑n, te vitna xa vax kuyatni xa kuú‑n. \v 6 N‑ka xini uꞌu‑n te n‑ka xaꞌni‑n ñayiu ña tuu na kuechi ña tuu nax tau, te ña n‑ka jaꞌan‑i ni ɨɨn. \s1 Kundetu kuee koio‑n, te kajan taꞌu koio‑n \p \v 7 Ñani‑da kuꞌa‑da, xijan kuu xa io xa kundetu kuee koio‑n, nde na ndixi Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Ka xini‑n xa hora kidatniu ɨɨn seyɨɨ nuu ñuꞌu, te io xa kundetu‑s nde na kee xa kaxi xa koꞌo‑s. Kundetu‑s, nde na kixi dau kiꞌna nuu, te dada xee vikó dau. \v 8 Mee‑n tuku, kuee kuee kundetu koio‑n. Kundee ini koio‑n, chi vax kuyatni xa ndixi Xtoꞌo‑ro. \v 9 Ñani‑da kuꞌa‑da, maxku kuyɨka koio‑n, ɨɨn‑n nuu ɨnka‑n, xa maxku ndadandaa ñaꞌa Ianyuux. Chi Ia ndadandaa ntdaa xa io, xá vax kuyatni xa ndixi‑ia. \v 10 Ñani‑da kuꞌa‑da, najaꞌan koio‑n se n‑ka xian tnuꞌu tnuꞌu Ianyuux nuu ñayiu. N‑ka kuu‑s ɨɨn ichi kaneꞌe katnɨɨ mee‑n jɨꞌɨn. Najaꞌan koio‑n xa ndaꞌu n‑ka yaꞌa‑s te n‑ka kundee ini‑s. \v 11 Xijan kuu xa jaꞌan‑ro xa kuvete ñayiu kundee ini hora kueꞌe vida yaꞌa‑i. Xá n‑ka teku‑n nanda n‑kundee ini taxaꞌnu tnetnu‑ro n‑xo nani Job ntdaa vida n‑yaꞌa‑s. Te xá n‑ka xini‑n nax n‑kida Ianyuux xaxeꞌe‑s. Yo n‑kundau ini Ianyuux Job, te duꞌa kundau ini ñaꞌa‑ia mee‑ro. \p \v 12 Ñani‑da kuꞌa‑da, maxku chinaa koio‑n, ni xaxeꞌe andɨu, ni xaxeꞌe nuu ñuꞌu. Maxku chinaa‑n ni ɨɨn. Hora na jaꞌan‑n “Joon”, te joon kuu. Te hora na jaꞌan‑n “Ñaꞌa”, te ñaꞌa kuu. Nux duꞌa kada‑n, te ña tuu na xa tekuechi ñaꞌa Ianyuux. \p \v 13 Nux ɨɨn ñayiu kueꞌe vida yaꞌa, na kajan taꞌu‑i Ianyuux. \v 14 Te ɨɨn ñayiu kuꞌu, na kana‑i sexaꞌnu veñuꞌu, te na kajan taꞌu koio‑s xaxeꞌe‑i, te xiꞌin xa taxnuni Xtoꞌo‑ro Jesucristu na kajan‑s‑yɨ itaꞌu aciti. \v 15 Te hora ka xijan taꞌu‑n nuu Ianyuux xaxeꞌe ñayiu kuꞌu, te koo koio‑n confianza nuu Ianyuux xa na ndvaꞌa‑i, te kada‑ia xa ndokoo‑i. Te nux n‑kida‑i kuechi, te taxkanu ini‑ia kuechi‑i tuku. \v 16 Xijan kuu xa juña tnuꞌu tnaꞌa‑n, ɨɨn‑n nuu ɨnka‑n, xa io kuechi‑n, te kajan taꞌu koio‑n, ɨɨn‑n xaxeꞌe ɨnka‑n, xa chindee tnaꞌa‑n xa kada koio‑n xavaꞌa. Chi ɨɨn ñayiu vaꞌa xijan taꞌu nuu Ianyuux xiꞌin ntdaa anu‑i, kueꞌe xa kueꞌe xa kuaꞌa‑i xa kada‑i. \v 17 Najaꞌan koio‑n taxaꞌnu tnetnu‑ro n‑xo nani Elías. Nani kuu mee‑ro, dani n‑kuu mee‑s, ko n‑jandixa‑s Ianyuux. Xiꞌin ntdaa anu‑s n‑xijan taꞌu‑s nuu Ianyuux xa maxku juun dau, te duꞌa n‑kuu. Uni yodo kuia ñatu n‑juun dau nuu ñuꞌu ijan. \v 18 Te dada n‑ndajan taꞌu‑s nuu Ianyuux ɨnka vuelta xa na juun dau, te n‑xio kueꞌe xa kaxi xa koꞌo ñayiu ijan. \p \v 19 Ñani‑da kuꞌa‑da, nux ɨɨn mee‑n n‑dandoo ichi Jesucristu, te io xa chindee koio‑n‑yɨ, xa na najandixa‑i‑ia. \v 20 Io xa jini koio‑n xa nux kada‑n xa nadatu ini ɨɨn ñayiu kuechi‑i, te duꞌa dakaku‑n‑yɨ xa ma kuú‑i xiꞌin kuechi‑i, chi taxkanu ini Ianyuux kuechi‑i.