\id 1PE \h 1 Pedro \toc1 Carta kiꞌna nuu n‑kidavaꞌa Spedru \toc2 1 Pedro \toc3 1 P. \mt1 Carta kiꞌna nuu n‑kidavaꞌa Spedru \c 1 \s1 Kidavaꞌa Spedru nuu mee‑n ka kuu ñayiu toꞌo ñuñayiu yaꞌa \p \v 1 Mee‑da kuu Spedru, ɨɨn se n‑tundaꞌa Jesucristu kuu‑da. Kidavaꞌa‑da carta yaꞌa nuu mee‑n ka kuu ñayiu n‑kaxí ñaꞌa Ianyuux. Ná kuu setoꞌo, ñátoꞌo ka kuu‑n, xtuu dɨɨ‑n distrito Ponto, distrito Galacia, distrito Capadocia, distrito Asia, distrito Bitinia. \p \v 2 Nde kiꞌna nuu xá n‑xo naꞌa Taa‑ro Ianyuux xa jandixa koio‑n Jesucristu. N‑kaxí ñaꞌa‑ia xa kunduu koio‑n xiꞌin‑ia. N‑kidatniu Espíritu Ianyuux anu‑n, te vitna kida Espíritu Ianyuux xa ka kuu‑n ñayiu kida xa juini Ianyuux. N‑xiꞌí Jesucristu xaxeꞌe‑n, te xiꞌin nɨñɨ‑ia n‑ka ndundoo‑n. Na taxi ka Ianyuux xamani‑ia nuu‑n, na kada‑ia xa yo vaꞌa kutuu koio mee‑n xiꞌin mee‑ia. \s1 Xndetu‑ro vitna, xa kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin Ianyuux kuia ma jɨn ndɨꞌɨ \p \v 3 Na kutaꞌu‑ro Ianyuux. Xaxeꞌe ntdaa xa n‑kida‑ia xaxeꞌe‑ro, na juñaꞌa‑ro xa n‑kutaꞌu‑ro nuu‑ia. Taa Xtoꞌo‑ro Jesucristu kuu‑ia. Yo kueꞌe n‑kundau ini ñaꞌa‑ia mee‑ro. N‑kida‑ia xa n‑nduu‑ro daꞌya‑ia. Kuu ná kuu xa n‑nakaku‑ro vuelta kuu uu. Kada‑ia xa kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Nani n‑nandoto Jesucristu nuu n‑kuu‑ia ndɨyɨ, dani kuu xa nandoto mee‑ro tuku. Vitna xndetu‑ro kɨu ijan. \v 4 Ná kuu ɨɨn xaxii xiaꞌan seyɨɨ daꞌya‑s, da kuu xa kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin Ianyuux andɨu. Nuncas ma jɨn ndɨꞌɨ xaxii‑ro, nuncas ma nadama, meni xavaꞌa kuu. Andɨu nevaꞌa Ianyuux xaxii‑n, te taxi‑ia, hora na xee‑n nde ijan. \p \v 5 Jandixa naꞌi koio ka‑n Ianyuux. Taxnuni‑ia nuu ntdaa xa io, te vaꞌa nevaꞌa ñaꞌa‑ia mee‑n. Na ndixi Jesucristu, dandeꞌa ñaꞌa‑ia ntdaa xa n‑kida tuꞌa‑ia xaxeꞌe‑ro, te kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. \p \v 6 Xijan kuu xa kueꞌe xa kueꞌe kuvete koio‑n. Vitna, nux ndoñuꞌu xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n, te duꞌa tnau ini koio‑n. Ko xaku nga kuia, te kɨu ijan ma tnau ini ka‑n. \v 7 Ndoñuꞌu xa kototnuni ñaꞌa Ianyuux mee‑n. Io xa jini‑ia nuxa ndaa xa jandixa‑n‑ia, a ñaꞌa. Kuu ná kuu xa xitotnuni ñayiu oro nuu ñuꞌu koko. Ko vax ndɨꞌɨ oro. Yo yaꞌu ka xa jandixa ɨɨn ñayiu Ianyuux, dada xa yaꞌu oro. Nux jandixa naꞌi ka‑n Ianyuux, te jaꞌan‑ia: “¡Vaꞌa n‑ka kida‑n!” Na ndixi Jesucristu, vaꞌa jaꞌan‑ia xaxeꞌe‑n, te taxi‑ia ntdaa xa nevaꞌa‑ia xaxeꞌe‑n, te kada‑ia xa taxnuni koio‑n xiꞌin‑ia. \p \v 8 Juini nuncas ña n‑ka xini‑n Jesucristu, ko ka xemani‑n‑ia. Juini nde vitna ñatu xndeꞌa‑n‑ia, ko ka jandixa‑n‑ia. Te kueꞌe xa kueꞌe ka kuvete‑n xaxeꞌe‑ia. Diko ni xiaꞌan‑ro xa xiaꞌan‑ro xa n‑kutaꞌu‑ro nuu‑ia. \v 9 Xaxeꞌe xa jandixa‑ro Jesucristu, naꞌa‑ro xa kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. \p \v 10 Xá n‑kuu kueꞌe kuia, n‑kida Ianyuux xa se xian tnuꞌu tnuꞌu Ianyuux nuu ñayiu n‑ka jaꞌan‑s xa tnɨɨ koio mee‑n xamani Ianyuux. N‑ka jaꞌan‑sɨ xa kutuu vaꞌa koio mee‑n xiꞌin Ianyuux kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Te se ijan, n‑ka juini‑s xa kutnuni ini‑s nax n‑jaꞌan‑ia. Kueꞌe xa kueꞌe n‑ka kaꞌu‑s tnuꞌu Ianyuux, te kueꞌe xa kueꞌe n‑ka xani ini‑s xa kutnuni ini‑s. \v 11 N‑ka juini‑sɨ xa kutnuni ini‑s ntdaa xa n‑dandeꞌa Espíritu Cristu mee‑s. N‑ka juini‑sɨ xa kutnuni ini‑s jundu kixi te nakɨu da kuu. Kueꞌe kuia antecas xa kixee Cristu ñuñayiu, te xá daa n‑jaꞌan Espíritu Ianyuux xa kixi‑ia. N‑jaꞌan Espíritu Ianyuux xa kueꞌe vida yaꞌa Cristu te kuú‑ia, te dada jini koio ñayiu xa Cristu kuu Ia kunxaꞌnu ka, Ia taxnuni nuu ntdaa xa io andɨu xiꞌin ñuñayiu. \v 12 N‑dandeꞌa Espíritu Ianyuux se ijan xa ña n‑ka tnɨɨ‑s tnuꞌu Ianyuux xaxeꞌe mee‑s, n‑dandeꞌa‑ia‑s xa n‑ka tnɨɨ‑s tnuꞌu‑ia xaxeꞌe mee‑n. Xaxeꞌe mee‑ro, n‑ka jaꞌan se ijan tnuꞌu yaꞌa. Te vitna, se n‑tundaꞌa Cristu, xá n‑ka kachitnuꞌu‑s tnuꞌu vaꞌa Cristu nuu mee‑n. Duꞌa n‑kida Espíritu Ii n‑tundaꞌa Ianyuux n‑kixi nde andɨu. Te ángel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, nde mee‑ia ka juini xa jini koio‑ia ntdaa xa koo. \s1 Meni xavaꞌa kida Ianyuux. Juini‑ia xa kada‑ro ná kida mee‑ia \p \v 13 Xijan kuu xa vaꞌa kani ini koio‑n, te koo tuꞌa koio‑n, xa kada‑n xa juini Ianyuux. Te kundetu koio‑n, xa taxi Ianyuux xamani‑ia, hora na ndixi Jesucristu. Koo koio‑n confianza nuu‑ia xa duꞌa koo. \v 14 Daꞌya Ianyuux ka kuu‑n. Jandixa‑n‑ia, maxku kuxee ini koio‑n. Antecas xa jini koio‑n Ianyuux, n‑ka xo kida‑n davaꞌa nga xa n‑ka kukajan ini‑n. \v 15 Ko vitna, xa n‑jaꞌan ñaꞌa Ianyuux, xa kunduu koio‑n xiꞌin mee‑ia. Meni xavaꞌa kida Ianyuux. Io xa kada koio mee‑n ná kida mee‑ia. Ntdaa xa kada koio‑n, io xa kada‑n xa juini Ianyuux. \v 16 Chi jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: “Kada koio mee‑n xavaꞌa, chi kida mee‑r xavaꞌa.” \p \v 17 Ka jaꞌan‑n xa Ianyuux kuu Taa‑n, te vatuka xa duꞌa ka jaꞌan‑n. Ko dɨuni Juexi kuu‑ia. Naꞌa‑ia xa ɨɨn nuu ka kuu ntdaa ñayiu, naꞌa‑ia xa ñatu vaꞌa ka ɨɨn ñayiu dada ɨnka ñayiu. Ndadandaa‑ia tniu ɨɨn ɨɨn ñayiu, ndadandaa‑ia ntdaa xa kida‑ro. Xijan kuu xa na yuꞌu‑ro‑ia, na kada‑ro xa juini mee‑ia ntdaa kɨu kutuu ka‑ro ñuñayiu yaꞌa. \v 18 Xnaꞌa‑n xa n‑xeen ñaꞌa Ianyuux mee‑n, xa ma kada koio ka‑n ná n‑ka kida taxaꞌnu tnetnu‑n. Chi ñatu xiniñuꞌu xa n‑ka kida mee‑s. Ñatu n‑xeen ñaꞌa Ianyuux xiꞌin oro, xiꞌin plata, chi vax ndɨꞌɨ oro, plata. \v 19 Ko n‑xeen ñaꞌa‑ia xiꞌin nɨñɨ Cristu. Te yo yaꞌu ka nɨñɨ Cristu dada ntdaa xa io. Xá n‑kuu kueꞌe kuia, n‑taꞌu tniu Ianyuux nuu ñayiu Israel xa juñaꞌa koio‑i xa doko‑i nuu‑ia. Xa doko‑i kuu ɨɨn tkolelu vaꞌa kaa, ɨɨn tkolelu vili kaa. Ná kuu tkolelu jan kuu Cristu. \v 20 Antecas xa kadavaꞌa Ianyuux ñuñayiu, xá daa n‑xo naꞌa‑ia xa tundaꞌa‑ia Cristu xa kuú‑ia xaxeꞌe‑ro. Vitna, hora vax ndɨꞌɨ ntdaa xa io, xá n‑kixi Cristu xaxeꞌe‑n. \v 21 Xaxeꞌe mee‑ia, ka jandixa‑n Ianyuux. N‑kida Ianyuux xa n‑nandoto Cristu nuu n‑kuu‑ia ndɨyɨ, te n‑kida‑ia xa taxnuni Cristu nuu ntdaa xa io. Xaxeꞌe Cristu, jandixa‑n Ianyuux, te io‑n confianza nuu‑ia. \p \v 22 Xá n‑kida Espíritu Ii xa ka jandixa‑n xa kuu xandaa, te duꞌa n‑kida‑ia xa n‑ka ndundoo anu‑n. Vitna kuaꞌa‑n xa kutuu mani koio‑n ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n. Ntdaa ñayiu ka jandixa Cristu kuu ñani‑ro kuꞌa‑ro. Io xa juemani tnaꞌa‑n xa juemani tnaꞌa‑n xiꞌin ntdaa anu‑n. \v 23 Kuu ná kuu xa n‑ka nakaku‑n ɨnka vuelta. Vuelta kiꞌna nuu, n‑ka kaku‑n nuu tadɨꞌɨ‑n, ko vitna n‑ka nakaku‑n xaxeꞌe xa ka jandixa‑n tnuꞌu Ianyuux. Ná kuu ɨɨn xa ndito kuu tnuꞌu Ianyuux. Kuú koio tadɨꞌɨ‑ro, ko nuncas ma jɨn ndɨꞌɨ tnuꞌu Ianyuux. \v 24 Chi jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: \q1 Ná kuu tnutnuꞌu kuu ñayiu, \q1 te ná kuu ita tnutnuꞌu, \q1 da kuu ntdaa xa kida‑i. \q1 Yichi tnutnuꞌu, te jungava ita‑tnu. \q1 \v 25 Ko nuncas ma jɨn ndɨꞌɨ tnuꞌu Ianyuux. \m Te tnuꞌu Ianyuux kuu tnuꞌu n‑ka kachitnuꞌu‑s nuu‑n. \c 2 \p \v 1 Xijan kuu xa, dandoo koio‑n ntdaa xa uꞌu, ntdaa kuechi. Maxku dandaꞌu‑n ɨɨn ñayiu. Jaꞌan koio‑n xandaa, te kada koio‑n xandaa. Maxku kukuedi ini‑n nuu ɨnka ñayiu, maxku kuiꞌa jaꞌan‑n yata ñayiu. \v 2 Ná kuu seyɨjɨn dichi yɨjɨn ka kuu‑n, te ná kuu dɨku vaꞌa kuu tnuꞌu Ianyuux. Io xa kojon‑n yichi‑n tnuꞌu‑ia, te duꞌa kueꞌnu vaꞌa‑n. Te duꞌa kutuu vaꞌa koio‑n xiꞌin Ianyuux kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. \v 3 Xá n‑ka xitotnuni‑n Jesucristu, te ka xini‑n xa yo vaꞌa‑ia. \s1 Ia Ndito kuu Jesucristu \p \v 4-5 Kuu ná kuu xa kidavaꞌa Ianyuux ɨɨn veñuꞌu nuu kutuu mee‑ia. Ná kuu yuú xeꞌe veñuꞌu ka kuu mee‑n. Yuú yo vaꞌa ka veñuꞌu jan kuu Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Seyɨɨ, n‑ka dajane‑s‑ia ɨɨn lado, ko Ianyuux n‑kaxí mee‑ia. Naꞌa Ianyuux xa vaꞌa ka yuú n‑ka dajane‑s dada davaꞌa nga yuú io. Ia Ndito kuu Jesucristu, te na kuyatni mee‑n mee‑ia, te kada‑ia xa kundito koio mee‑n tuku. Xaxeꞌe mee‑ia, ka kuu mee‑n yuú ndito, te yuú jan kidavaꞌa Ianyuux veñuꞌu nuu kutuu mee‑ia. Dɨuni ka kuu‑n dutu veñuꞌu jan. Xá n‑kida dɨɨn ñaꞌa Ianyuux mee‑n, xa ku kuu koio‑n dutu nuu mee‑ia. N‑kaxí ñaꞌa‑ia, xa juñaꞌa koio‑n xa doko‑n nuu‑ia. Te mee‑n ka kuu xa doko‑n. Xaxeꞌe xa n‑xiꞌí Jesucristu xaxeꞌe‑n, te kueka vaꞌa Ianyuux xa doko‑n. \v 6 Jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: \q1 Kundeꞌa koio‑n xa n‑kaxí mee‑r ɨɨn seyɨɨ. \q1 Ná kuu ɨɨn yuú yo vaꞌa ka kuu‑s, yuú kiꞌna nuu. \q1 Yaꞌu ka yuú yaꞌa, dada davaꞌa nga ɨnka xa io. \q1 Kajan ndodo‑r yuú yaꞌa ñuu Sión. \q1 Ɨɨn ñayiu, nux jandixa‑i se yaꞌa, nuncas ma kujanuu‑i. \m \v 7 Mee‑n, ka jandixa‑n Xtoꞌo‑ro Jesucristu, ka xini‑n xa yuú vaꞌa ka kuu‑ia. Ko io ñayiu ñatu ka jandixa‑ia. Ná jaꞌan tnuꞌu Ianyuux, dani kuu: \q1 Se kidavaꞌa veñuꞌu, n‑ka dajane‑s yuú yaꞌa ɨɨn lado. \q1 Ko vitna yuú yaꞌa kuu yuú yɨtnɨɨ meꞌñu dɨkɨ veñuꞌu nuu kutuu Ianyuux. \m \v 8 Dɨuni xetnaꞌa ná jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: \q1 Yuú yaꞌa kida xa jɨn kɨꞌɨ ñayiu, \q1 kida xa ndua‑i. \m Ndua‑i, chi xaxeꞌe xa kuxee ini‑i, ña juini‑i xa jandixa‑i tnuꞌu Jesucristu. Te n‑xo naꞌa Ianyuux xa duꞌa koo, n‑xo naꞌa‑ia xa ma jandixa‑i Cristu. \s1 Kuenda Ianyuux ka kuu‑n \p \v 9 Ko mee‑n ka kuu‑n ñayiu n‑kaxí ñaꞌa Ianyuux. Ia kunxaꞌnu ka kuu‑ia, te mee‑n ka kuu dutu nuu‑ia. N‑kida dɨɨn ñaꞌa‑ia, xa kada koio mee‑n xa juini mee‑ia. Ñayiu ñuu mee‑ia ka kuu‑n. Juñaꞌa‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu‑ia. Jaꞌan‑n nuu ntdaa ñayiu xa Ia kunxaꞌnu ka kuu‑ia. Kuu ná kuu xa n‑ka xo xika‑n nuu nee, ko n‑jaꞌan ñaꞌa‑ia, xa kee koio‑n nuu nee, xa kunduu koio‑n xiꞌin mee‑ia nuu kanda vaꞌa xa vaꞌa. \v 10 Chi antecas, ña n‑ka kuu‑n daꞌya Ianyuux, ko vitna, ka kuu‑n daꞌya‑ia. Antecas, ñatu n‑xo kundau ini ñaꞌa ni ɨɨn ñayiu, ko vitna, kundau ini ñaꞌa Ianyuux. \s1 Ñayiu xinokuechi nuu Ianyuux ka kuu‑n \p \v 11 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, setoꞌo, ñátoꞌo ka kuu‑n ñuñayiu yaꞌa. Andɨu kuu ñuu‑n. Maxku juejoon‑n xa kadajuexa ñaꞌa yɨkɨ kuñu‑n xa kada‑n kuechi. Kuu ná kuu xa jantnaꞌa yɨkɨ kuñu‑n xiꞌin anu‑n. \v 12 Meꞌñu ñayiu ña ka jandixa Ianyuux xtuu mee‑n. Io xa kada koio‑n xavaꞌa. Kuiꞌa ka jaꞌan ñayiu nuu mee‑n, ná ka jaꞌan‑i nuu ñayiu ka kida xa uꞌu. Ko nɨni duꞌa jaꞌan‑i, xndeꞌa‑i xa ka kida‑n xavaꞌa. Te duꞌa koo xa ndadakaꞌnu mee‑i Ianyuux, na ndadandaa‑ia ntdaa xa io. \p \v 13 Ñayiu jandixa Xtoꞌo‑ro Jesucristu ka kuu‑n. Xaxeꞌe xaꞌa, io xa jandixa koio‑n se ka taxnuni nuu‑n. Kada koio‑n nax taꞌu tniu se kunxaꞌnu ka, chi se taxnuni nuu‑ro kuu‑s. \v 14 Jandixa koio‑n se tundaꞌa‑s. Kada uꞌu koio‑s ñayiu kida xa uꞌu, ko vaꞌa jaꞌan‑s nuu ñayiu kida xavaꞌa. \v 15 Chi juini Ianyuux xa kada koio mee‑n xavaꞌa, te duꞌa kada‑n xa ma jaꞌan ka se xee ini, se ñatu xini vaꞌa. \p \v 16 Ñayiu libre ka kuu‑n. Ko maxku kani ini koio‑n xa kuaꞌa xa kada‑n davaꞌa nga xa juini‑n. Maxku kada koio‑n kuechi. Ku kuu koio‑n ñayiu xinokuechi nuu Ianyuux. \v 17 Koo koio‑n xañuꞌu nuu ntdaa ñayiu. Juemani koio‑n ñani‑ro kuꞌa‑ro. Yuꞌu koio‑n nuu Ianyuux. Koo koio‑n xañuꞌu nuu se kunxaꞌnu ka. \s1 Ɨɨn ichi kaneꞌe katnɨɨ koio‑n kuu Cristu \p \v 18 Vitna jaꞌan‑da nuu seyɨɨ ñadɨꞌɨ ka xinokuechi nuu ɨnka ñayiu. Jandixa koio‑n patrón‑n. Koo‑n xañuꞌu nuu‑s. Nux patrón vaꞌa kuu‑s te ndetu kuee‑s nuu‑n, jandixa‑n‑sɨ. Ko dɨuni, nux patrón ndeꞌe kuu‑s, ko dani jandixa‑n‑sɨ. \v 19 Duꞌa kada koio‑n xavaꞌa. Juini kueꞌe xa kida ñaꞌa patrón, te kueꞌe xa ka yaꞌa‑n, ko kundee ini naꞌi koio ka‑n, xaxeꞌe xa ka jandixa‑n Ianyuux. \v 20 Nux kida‑n xa uꞌu, te vatuka xa kada uꞌu ñaꞌa patrón‑n. Maxku jaꞌan‑n ni ɨɨn hora janñaꞌa‑s. Ko nux kida‑n xavaꞌa te kueꞌe vida yaꞌa‑n, te juejoon‑n nuu Ianyuux te kundee ini‑n. Te duꞌa tna ini Ianyuux. \v 21 Xaxeꞌe xaꞌa n‑jaꞌa ñaꞌa Ianyuux. Kueꞌe vida n‑yaꞌa Cristu xaxeꞌe‑ro. N‑kuu‑ia ɨɨn ichi kaneꞌe katnɨɨ‑ro, xa kada koio mee‑ro ná n‑kida mee‑ia. \v 22 Nuncas ña n‑kida‑ia ni ɨɨn kuechi, nuncas ña n‑dandaꞌu‑ia ni ɨɨn ñayiu. \v 23 Juini kuiꞌa n‑ka jaꞌan ñayiu, ko nuncas ña kuiꞌa n‑jaꞌan mee‑ia nuu mee‑i. Juini n‑ka kida ñayiu xa kueꞌe xa kueꞌe vida n‑yaꞌa‑ia, ko nuncas ña n‑ndundeꞌe‑ia. Naꞌa‑ia xa Taa‑ia kuu Ia ndadandaa vaꞌa ntdaa xa io, te n‑xejoon‑ia nuu Taa‑ia. \v 24 Xaxeꞌe kuechi mee‑ro n‑xiꞌí Cristu nuu curuxi. Xiꞌin yɨkɨ kuñu‑ia n‑chiyaꞌu‑ia kuechi‑ro. N‑xiꞌí‑ia, xa dandoo‑ro kuechi‑ro, xa kada‑ro xa juini Ianyuux. N‑tnukueꞌe Jesucristu, xa ndadavaꞌa ñaꞌa‑ia mee‑ro. \v 25 Ná doꞌo tkachi, da n‑ka xo kudoꞌo mee‑n. Ko vitna ka kunduu‑n xiꞌin Cristu. Ná ñunuu ɨɨn se ñunuu tkachi, da ñunuu ñaꞌa Cristu mee‑n. Te ná taxnuni ɨɨn sexaꞌnu nuu ñayiu veñuꞌu, da taxnuni Cristu nuu mee‑n. \c 3 \s1 Nanda io xa kutuu ñayiu n‑tnundaꞌa \p \v 1 Te vitna jaꞌan‑da nuu ñadɨꞌɨ. Jandixa koio‑n yɨɨ‑n. Juini ta jandixa ka‑s tnuꞌu Ianyuux, ko ndeꞌa‑s ntdaa xa kida mee‑n. Ña ndoñuꞌu xa juñaꞌa‑n tnuꞌu Ianyuux nuu‑s. Diko ni jandixa‑n‑sɨ. Te duꞌa chindee‑n‑sɨ xa dani jandixa mee‑s Cristu tuku. \v 2 Jini‑s xa jandixa‑n Ianyuux te jandixa‑n mee‑s, te kundeꞌa‑s xa meni xavaꞌa kida‑n. \v 3-4 Yaꞌu ka xa kida‑n xavaꞌa dada xa vaꞌa kaa‑n. Vax ndɨꞌɨ idi dɨkɨ vili kaa‑n. Vax ndɨꞌɨ xedoꞌo‑n, dɨkɨ‑n, deꞌe‑n. Vax ndɨꞌɨ daꞌma vaꞌa‑n. Ntdaa xaꞌa kida xa vili kaa yɨkɨ kuñu‑n, ko yo yaꞌu ka xa ku kuu‑n ñadɨꞌɨ vaꞌa. Ná kuu ɨɨn xa yo yɨvaꞌa kuu anu‑n, ko kutuu anu‑n kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Kuu ná kuu xa kida‑n xa vili kaa anu‑n. Maxku kuxee ini koio‑n, io xa ku kuu vii anu‑n. Nux duꞌa na kada koio‑n, te yo tna ini Ianyuux. \v 5 Duꞌa n‑ka xo kida ñadɨꞌɨ nde xá kuia. N‑kida dɨɨn Ianyuux mee‑ña, xa kada koio‑ña xa juini‑ia. N‑ka xo ndetu‑ña ntdaa xa kada Ianyuux, te n‑ka jandixa‑ña yɨɨ‑ña. Ñadɨꞌɨ vaꞌa n‑ka kuu‑ña, vii n‑ka kuu anu‑ña. \v 6 Duꞌa n‑kida ñadɨꞌɨ nani Sara. N‑jandixa‑ña yɨɨ‑ña, Abraham. N‑jaꞌan‑ña: “Jefe veꞌe kuu‑te.” Te mee‑n ka kuu daꞌya Sara, nux ka kida‑n xavaꞌa te ñatu ka yuꞌu‑n. \p \v 7 Seyɨɨ, mee‑n du. Io xa kutuu mani koio‑n xiꞌin ñadɨꞌɨ‑n. Xnaꞌa‑n xa ña ka ndaku mee‑ña ná unu ndaku mee‑n. Ñadɨꞌɨ ka kuu‑ña. Koo koio‑n xañuꞌu nuu‑ña, chi mee‑n xiꞌin mee‑ña, nduu‑n ka kuu daꞌya Ianyuux. Xamani‑ia n‑jaꞌan ñaꞌa Ianyuux mee‑n, xa kutuu vaꞌa‑n, nduu‑n xiꞌin mee‑ña, xiꞌin Ianyuux kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Kutuu mani koio‑n xiꞌin ñadɨꞌɨ‑n, xa kunini Ianyuux ntdaa xa kajan taꞌu‑n. \s1 Vatuka nux kueꞌe vida yaꞌa‑n xaxeꞌe xa kida‑n xavaꞌa \p \v 8 Vitna jaꞌan‑da nuu ntdaa‑n. Ɨɨn nuu kani ini koio‑n. Kundau ini tnaꞌa‑n, te chindee tnaꞌa‑n. Juemani tnaꞌa‑n, ɨɨn‑n xiꞌin ɨnka‑n, taxkanu ini tnaꞌa‑n. Ku kuu‑n ñayiu ka kida xavaꞌa. \v 9 Nux kida ñaꞌa ɨɨn ñayiu xa uꞌu, te maxku dandenaa‑n. Nux kuiꞌa jaꞌan ɨɨn ñayiu nuu‑n, te maxku kuiꞌa jaꞌan mee‑n nuu mee‑i. Kajan taꞌu‑n xaxeꞌe‑i, chi n‑jaꞌan ñaꞌa Ianyuux mee‑n, xa tnɨɨ koio‑n xamani‑ia. \v 10 Chi jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: \q1 Ɨɨn ñayiu, nux juini‑i xa kutuu vaꞌa‑i te kuvete‑i, \q1 io xa dajɨn tnɨɨ‑i tnuꞌu jaꞌan‑i, \q1 te maxku jaꞌan‑i tnuꞌu vete. \q1 \v 11 Na dandoo‑i xa uꞌu, na kada‑i xavaꞌa. \q1 Na kutuu mani‑i xiꞌin ntdaa ñayiu, \q1 na kajan niꞌno‑i xa na koo xamani te maxku koo pletu. \q1 \v 12 Chi xini Ianyuux ñayiu ka kida xavaꞌa, \q1 te nini‑ia hora ka xijan taꞌu‑i nuu‑ia. \q1 Ko kiti ini Ianyuux nuu ñayiu ka kida xa uꞌu. \q1 Ña tna ini‑ia, jantnaꞌa‑ia xiꞌin‑i. \p \v 13 Xijan kuu xa, ¿jundu kuaꞌa xa kada ñaꞌa‑i xa uꞌu, nux meni xavaꞌa kada koio‑n? \v 14 Te nux kueꞌe vida yaꞌa koio‑n xaxeꞌe xa ka kida‑n xavaꞌa, ko vatuka. Kada Ianyuux xa kuvete koio‑n. Ko maxku yuꞌu koio‑n nuu ñayiu ka kida xa kueꞌe vida yaꞌa‑n, maxku kɨ ini‑n nuu‑i. \v 15 Xiꞌin ntdaa anu‑n, jandixa naꞌi koio ka‑n Xtoꞌo‑ro Jesucristu. Ia ii kuu‑ia. Juejoon koio‑n xa taxnuni‑ia nuu‑n. Nux duꞌa na kada koio‑n, te duꞌa koo tuꞌa koio‑n xa jaꞌan ndaa‑n xaxeꞌe‑ia. Juñaꞌa‑n xa n‑kida‑ia xa kutuu vaꞌa‑n xiꞌin‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ, nux jundu xijan tnuꞌu ñaꞌa nakuenda jandixa‑n‑ia. \v 16 Ko kada vii kada vaꞌa‑n, koo koio‑n xañuꞌu nuu Ianyuux, te koo koio‑n xañuꞌu nuu ñayiu jan. Ntdaa xa kada koio‑n, maxku kada‑n xa dakuido datau‑n anu‑n. Nux duꞌa kada koio‑n, juini kuiꞌa jaꞌan ñayiu nuu‑n, ko dani kujanuu‑i xaxeꞌe tnuꞌu ka jaꞌan‑i, chi xini‑i xa ka jandixa‑n Cristu te ka kida‑n xavaꞌa. \v 17 Nux juini Ianyuux xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n xaxeꞌe xa ka kida‑n xavaꞌa, ko vaꞌa ka xaꞌa dada xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n xaxeꞌe xa ka kida‑n xa uꞌu. \p \v 18 Idini vuelta n‑xiꞌí Cristu xaxeꞌe kuechi ka kida ñayiu, n‑kenaa vitna. Meni xavaꞌa n‑kida Cristu. N‑xiꞌí‑ia xaxeꞌe ñayiu ka kida xa uꞌu, n‑xiꞌí‑ia xa kandeka ñaꞌa‑ia mee‑ro jɨꞌɨn nuu tuu Ianyuux, xa kutuu vaꞌa‑ro xiꞌin‑ia. N‑ka xaꞌni ñayiu yɨkɨ kuñu Cristu, ko n‑kida Ianyuux xa n‑xo tuu naꞌi anu Cristu. \v 19 N‑xeꞌen anu‑ia nuu ndɨyɨ, xa juña tnuꞌu‑ia nuu anu xyɨndiꞌu ijan. \v 20 Anu jan, na n‑ka xo tuu‑i ñuñayiu, ña n‑ka juini‑i xa jandixa‑i Ianyuux. Kuee kuee n‑xo ndetu Ianyuux xa jandixa‑i‑ia, ko ña n‑ka juini‑i. Kɨu ijan n‑xo kidavaꞌa se nani Noé barcu, nani n‑taꞌu tniu Ianyuux. Una ni ñayiu n‑ka kɨu barcu jan. Meni mee‑i n‑dakaku ñaꞌa Ianyuux nuu ndute kaꞌnu, nu n‑juun dau ndeꞌe. \v 21 Te nani n‑dakaku Ianyuux ñayiu n‑ka jandixa‑ia kɨu ijan, dani dakaku ñaꞌa‑ia mee‑ro vitna. Ná kuu ndute jan kuu xa xendute‑ro. (Ko ndute xendute‑ro ñatu dakaku ñaꞌa kuechi‑ro. Diko ni kuu ná kuu xa xiaꞌan‑ro nuu Ianyuux xa jandixa‑ro‑ia te juini‑ro xa kada‑ro xa juini mee‑ia.) Xaxeꞌe xa n‑nandoto Jesucristu, te dakaku ñaꞌa Ianyuux. \v 22 Tuu Jesucristu andɨu. Nukoo‑ia ndaꞌa kuaꞌa Ianyuux. Taxnuni‑ia nuu ángel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, te taxnuni‑ia nuu ntdaa ɨnka xa io. \c 4 \s1 Xá n‑taxi Espíritu Ii xamani‑ia nuu‑n, ɨɨn ɨɨn‑n \p \v 1 Ná kuu yɨkɨ kuñu mee‑ro, da n‑kuu yɨkɨ kuñu Cristu. Te kueꞌe xa kueꞌe vida n‑yaꞌa‑ia. Io xa kani ini koio mee‑n ná n‑xani ini mee‑ia. Nux ndoñuꞌu xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n, ko vatuka. Chi ɨɨn ñayiu, nux kueꞌe vida n‑yaꞌa‑i, xa n‑dandoo‑i kuechi‑i. \v 2 Ñayiu jan, nɨni kutuu ka‑i ñuñayiu, kada‑i xa juini Ianyuux, te ma kada ka‑i xa ka kukajan ini ñayiu ñuñayiu. \v 3 Kueꞌe kuia xá n‑ka kida‑n ná ka kida ñayiu ñatu jandixa Ianyuux, ko vitna ñaꞌa ka. N‑ka xo kida‑n davaꞌa nga xa n‑ka xo kukajan ini‑n. Seyɨɨ ka kidi xiꞌin ñadɨꞌɨ ɨnka seyɨɨ n‑ka kuu‑n, ñadɨꞌɨ ka kidi xiꞌin yɨɨ ɨnka ñadɨꞌɨ n‑ka kuu‑n. Sexini, ñáxini n‑ka kuu‑n. N‑ka xo kida‑n viko ka kudɨ ini‑n, ndeꞌe n‑ka xaxi‑n, ndeꞌe n‑ka xtaxeꞌe‑n, ndeꞌe n‑ka xiꞌi‑n. N‑ka xo ndadakaꞌnu‑n santu ña kuu Ianyuux Ndito. \v 4 Ñatu kutnuni ini ñayiu nakuenda ñatuka kida mee‑n ná ka kida mee‑i, te kuiꞌa ka jaꞌan‑i nuu‑n. Dani ka kida‑i xa uꞌu xiꞌin xa uꞌu, te ka juini‑i xa duꞌa kada koio mee‑n tuku. \v 5 Ko ndajan kuenda Ianyuux nuu‑i. Io tuꞌa‑ia xa ndadandaa‑ia ntdaa ñayiu, ñayiu ndito xiꞌin ñayiu n‑xiꞌí tuku. \v 6 Xijan kuu xa n‑ka xian tnuꞌu‑da tnuꞌu vaꞌa Jesucristu nuu ñayiu. Juini xá n‑ka xiꞌí‑i, ko antecas xa kuú‑i, n‑ka teku‑i tnuꞌu vaꞌa‑ia. N‑ka xiꞌí‑i, ná io xa kuú koio ntdaa ñayiu, ko tuu vaꞌa anu‑i, ná tuu vaꞌa Ianyuux. \p \v 7 Vitna xá vax ndɨꞌɨ ntdaa xa io. Kaxi kani ini koio‑n, kada koio‑n xavaꞌa, te kajan taꞌu koio‑n nuu Ianyuux. \v 8 Juemani tnaꞌa koio‑n. Yo yaꞌu ka xa xemani tnaꞌa‑n, dada davaꞌa nga ɨnka xa ka kida‑n. Chi nux juemani tnaꞌa‑n, duꞌa taxkanu ini tnaꞌa‑n kuechi‑n. \v 9 Maxku kuiꞌa jaꞌan‑n, hora juña tnaꞌa‑n xa kaxi‑n xiꞌin nuu ndoo‑n. \v 10 Xá n‑taxi Ianyuux xamani‑ia nuu‑n, ɨɨn ɨɨn‑n. Xá n‑taxi‑ia ɨɨn nuu ɨɨn‑n, te ɨnka nuu ɨnka‑n, te juini nuu dɨɨn xa n‑ka niꞌi‑n, ko ntdaa kuu xavaꞌa. Juetniu‑n xamani‑ia, xa chindee tnaꞌa‑n. Vaꞌa juetniu koio‑n, ɨɨn ɨɨn‑n, xa n‑taxi‑ia. \v 11 Nux jaꞌan ɨɨn ñayiu, na jaꞌan‑i meni tnuꞌu Ianyuux. Nux chindee ɨɨn ñayiu ñani‑ro kuꞌa‑ro, na kundetu kuee‑i nuu Ianyuux, xa kada ndaku‑ia‑i. Xaxeꞌe xa ka jandixa‑n Jesucristu, ntdaa xa kada koio‑n, kada‑n xa ndadakaꞌnu koio‑n Ianyuux. Na juñaꞌa‑ro xa n‑kutaꞌu‑ro nuu‑ia nɨkava nɨkuita. Te na taxnuni‑ia nuu‑ro nɨkava nɨkuita. Duꞌa na koo. \s1 Kuvete koio‑n, nux kueꞌe vida ka yaꞌa‑n xaxeꞌe xa ka jandixa‑n Cristu \p \v 12 Ñani mani‑da, kuꞌa mani‑da, xini‑da xa kueꞌe vida ka yaꞌa‑n, xini‑da xa kuu ná kuu xa ka yaꞌa‑n yunuꞌu koko xa koko. Ko maxku yuꞌu koio‑n, maxku jaꞌan koio‑n: “¿Nakuenda, Ianyuux? ¿Nakuenda duꞌa kuu?” \v 13 ¡Kuvete koio‑n! Kuvete koio‑n xaxeꞌe xa kuaꞌa xa yaꞌa koio mee‑n kueꞌe vida, ná n‑yaꞌa Cristu. Nux duꞌa ka kida‑n vitna, te yo kueꞌe ka kuvete koio‑n, hora na ndixi‑ia xa dandeꞌa ñaꞌa‑ia xa taxnuni‑ia nuu ntdaa xa io. \v 14 Nux kuiꞌa ka jaꞌan ñaꞌa ñayiu, xaxeꞌe xa ka kunduu‑n xiꞌin Cristu, kuvete koio‑n. Chi duꞌa xnaꞌa‑n xa ndetatu Espíritu Ianyuux nuu‑n, te taxnuni mee‑ia nuu ntdaa xa io. Mee‑i, kuiꞌa ka jaꞌan‑i Cristu, ko mee‑n, ndadakaꞌnu‑n‑ia. \v 15 Ɨɨn ñani‑ro, ɨɨn kuꞌa‑ro, nux io xa kueꞌe vida yaꞌa‑i, maxku duꞌa koo xaxeꞌe xa n‑xaꞌni‑i ndɨyɨ. Maxku duꞌa koo xaxeꞌe xa kuu‑i ñaduꞌu, a kida‑i xa uꞌu, a kɨutnaꞌa‑i nuu ka kida ɨnka ñayiu nax ka kida‑i. \v 16 Ko nux kueꞌe vida ka yaꞌa‑n xaxeꞌe xa kunduu‑n xiꞌin Cristu, maxku kujanuu koio‑n. Kunduu naꞌi koio ka‑n xiꞌin Cristu, te juñaꞌa‑n xa n‑kutaꞌu‑n nuu‑ia. \p \v 17 Chi n‑xee kɨu xa kixeꞌe Ianyuux xa ndadandaa‑ia daꞌya‑ia. Te nux kiꞌna nuu ndadandaa ñaꞌa‑ia mee‑ro, te, ¿nax koo hora ndadandaa‑ia ñayiu ñatu ka jandixa tnuꞌu‑ia? \v 18 Nux yo uꞌu xa nanitaꞌu ñayiu ka jandixa Ianyuux, te, ¿nanda nanitaꞌu ñayiu ñatu jandixa‑ia, xiꞌin ñayiu ka kida kuechi? \v 19 Xijan kuu xa, hora juejoon Ianyuux xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n, maxku yuꞌu‑n. Kunduu naꞌi koio ka‑n xiꞌin Ianyuux. N‑kidavaꞌa‑ia ntdaa xa io, te meni xavaꞌa kida‑ia. Juejoon koio‑n nuu‑ia, te kada naꞌi koio ka‑n xavaꞌa. \c 5 \s1 Ñayiu ka jandixa Jesucristu ka kuu‑n \p \v 1 Vitna jaꞌan‑da nuu ntdaa sexaꞌnu ka taxnuni nuu mee‑n ka jandixa Cristu. Mee‑da tuku, kuu‑da ɨɨn sexaꞌnu taxnuni nuu ñayiu ka jandixa Cristu. Xiꞌin nuu mee‑da n‑xini‑da Cristu, hora kueꞌe vida n‑yaꞌa‑ia. Te mee‑da tuku, kutuu‑da xiꞌin‑ia, hora dandeꞌa‑ia ñayiu xa taxnuni‑ia nuu‑i. \v 2 Ná kuu se ñunuu tkachi ka kuu‑n, te ná kuu tkachi kuu ñayiu ka jandixa Cristu. N‑taxi Ianyuux ñayiu‑ia, xa kundeka vaꞌa‑n‑yɨ. Kuvete koio‑n xa duꞌa kuu. Maxku kada koio‑n xa io xa kadajuexa ñaꞌa Ianyuux xa kundeka‑n‑yɨ. Te maxku kundeka‑n‑yɨ xa niꞌi koio‑n tvini. Kuvete koio‑n, xa duꞌa ka xinokuechi‑n nuu Ianyuux. \v 3 Maxku ku kuu‑n ná kuu se kundeꞌe nuu tkachi, ku kuu‑n ɨɨn ichi kaneꞌe katnɨɨ tkachi‑n. \v 4 Na ndixi Jesucristu, te taxi‑ia premiu‑n. Ia ñunuu vaꞌa ntdaa tkachi‑ia kuu‑ia. Ia taxnuni nuu ntdaa se ñunuu tkachi‑ia kuu‑ia. Ná kuu corona juꞌun koio‑n kuu premiu tnɨɨ koio‑n. Ɨɨn xadiñu, ɨɨn xa ma jɨn ndɨꞌɨ. Kutuu koio mee‑n xiꞌin mee‑ia kuia ma jɨn ndɨꞌɨ, te taxnuni koio mee‑n xiꞌin mee‑ia. \p \v 5 Se ka kuu solteru, jandixa koio nuu sexaꞌnu ka taxnuni nuu‑n. Ntdaa ñayiu ka jandixa Jesucristu, jandixa tnaꞌa koio‑n, ɨɨn‑n nuu ɨnka‑n. Maxku kuxee ini nuu tnaꞌa koio‑n. Chi jaꞌan tnuꞌu Ianyuux: \q1 Jantnaꞌa Ianyuux xiꞌin ñayiu kuxee ini. \q1 Ko ñayiu kutnuni ini xa ndoñuꞌu‑i xa chindee‑ia‑i, xiaꞌan‑ia xamani‑ia nuu‑i. \m \v 6 Xijan kuu xa, maxku kuxee ini‑n nuu‑ia. Ia kunxaꞌnu ka kuu‑ia. Kada koio‑n xa juini mee‑ia. Te duꞌa, kɨu vaꞌa, kada‑ia xa taxnuni koio‑n xiꞌin‑ia. \v 7 Maxku kɨ ini koio‑n. Juejoon koio‑n nuu Ianyuux, chi kundeka ñaꞌa‑ia mee‑n. \p \v 8 Kaxi kani ini koio‑n. Kundito koio‑n te koo koio‑n cuedado. Chi ná kuu ngaꞌa ndeꞌe kuu kuiꞌna. Xini uꞌu ñaꞌa‑i mee‑n. Xikonuu‑i te kana xiin‑i. Nduku‑i jundu kaxi‑i. \v 9 Jantnaꞌa naꞌi koio ka‑n xiꞌin‑i, maxku juejoon koio‑n xa kadajuexa ñaꞌa‑i xa kada‑n kuechi, jandixa naꞌi koio ka‑n Ianyuux. Xnaꞌa‑n xa ñani‑ro kuꞌa‑ro nituꞌu ñuñayiu, kueꞌe vida ka yaꞌa mee‑i, ná kueꞌe vida ka yaꞌa mee‑n. \v 10 Taxi Ianyuux ntdaa xamani‑ia. N‑jaꞌan ñaꞌa‑ia mee‑n, xa kutuu koio‑n xiꞌin‑ia nuu taxnuni‑ia, kuia ma jɨn ndɨꞌɨ. Ijan kutuu koio mee‑n xiꞌin Jesucristu. Io xa kueꞌe vida yaꞌa koio‑n vitna, ko xaku nga, te kutuu vaꞌa koio‑n. Kada tuꞌa ñaꞌa‑ia, kada‑ia xa kundee ini koio ka‑n. Kada ndaku ñaꞌa‑ia, te kada‑ia xa jandixa naꞌi koio ka‑n. \v 11 Na juñaꞌa‑ro xa n‑kutaꞌu‑ro nuu Ianyuux nɨkava nɨkuita. Te na taxnuni‑ia nuu‑ro nɨkava nɨkuita. Duꞌa na koo. \s1 Xanyuux nuu‑n \p \v 12 N‑chidotnuni Silvano carta yaꞌa. Ɨɨn se jandixa Cristu kuu‑s, te io‑da confianza nuu‑s. Itaꞌu ni kuu xa n‑kidavaꞌa‑da nuu‑n, xa taxi‑da tnuꞌu kanu ini nuu‑n. Xá n‑jaꞌan ndaa‑da xaxeꞌe xamani Ianyuux. Xandaa kuu xa xemani ñaꞌa‑ia mee‑n. Kundee ini naꞌi koio ka‑n. \p \v 13 Ka ndajan tnuꞌu ñaꞌa ñani‑ro kuꞌa‑ro xtuu ñuu nani Babilonia. Ná n‑kaxí ñaꞌa Ianyuux mee‑n, da n‑kaxí‑ia mee‑i tuku. Ndajan tnuꞌu ñaꞌa Smarku. Ná kuu daꞌya mee‑da kuu‑s. \v 14 Nutnaꞌa koio‑n, xaxeꞌe xa xemani tnaꞌa‑n. \p Ñayiu ka kunduu xiꞌin Jesucristu ka kuu‑n. Na kutuu vaꞌa koio‑n. Duꞌa na koo.