\id JAS NT0143 - Clark - May, 1995 
\h Yamesi 
\toc1 Pepa Yamesi iŋgere panzi kalo-tawana tamâta 
\toc2 Yamesi 
\toc3 Yam 
\mt1 YAMESI  
\mt2 Pepa Yamesi iŋgere panzi kalo-tawana tamâta  
\ib  
\ip \it Yamesi nde Yesu tai (Matai 13:55, Galesia 1:19), aku imo poe tamâta panzi kalo-tawana tamâta simo Jerusalem lawea (Pâri Tamâta 12:17, 21:17-18). Iŋgere ŋgua ŋine ilâ panzi Juda tamâta ŋinde kalonzi tawana Yesu Kirisi ŋineŋga sikai nâna ŋana, kala sikâwa pwapwataki silâ kala simo piti piti lâ tâno pinde. Yamesi itula ŋgua arara ŋana vetâŋa pinde kinda kalo-tawana tamâta ma tapaveta kuku. Iporo tu ambo nenda kalo-tawana ŋandai igagati kinda ŋana taveta vetâŋa ara pinde ŋga, ande nenda kalo-tawana nde mao tia. Kinda ma tapakatona kawânda ŋgua sondo ndo, ku ma tapatawa tininda ku takai noŋa pa Maro Ŋalae.\it*  
\c 1  
\p
\v 1 Naŋa Yamesi, naŋa amo Maro Kindeni kuku Yesu Kirisi rua nenzi wurâta tamâta. Naŋa aŋgere ŋgua lâ pepa ŋine tini imâ pa miki kalo-tawana tamâta lâ Isrel ŋgu saŋao kanaŋomi rua, miki ŋinde kala muŋga kapile nemi lawea tina, aku kalâ kamo pwapwataki lâ tâno pinde. Naŋa aporo kari ara pa miki rârâni.   
\s1 Malia kie-kie uru isuka kinda ŋana tamandi kaika kâ  
\p
\v 2 Niŋgu-nambwe wukale, ambo malia kie-kie ma ipâŋga pa miki ŋana ikai samâŋa pami, ande ara ŋana miki ma kaporo ŋgua lâ warakami ilomi mine tu, “Naŋa ma andeka pâta.”  
\v 3 Miki kasama tu ambo vetâŋa toŋge ma ipâŋga ŋana ikai samâŋa pa nemi kalo-tawana kâ, ande vetâŋani ndaina isukami ŋana kamandi kaika ku kakale malia ndia rârâni.  
\v 4 Aku ara ŋana miki ma kamandi kaika mine nâ ku kakale nemi malia ikura zo rârâni. Ambo nemi kalo-tawana ma ikeno kaika mine ku imo nâ, ande miki ma kamo kalo-tawana tamâta sondo ndo, ikura Maro Kindeni ne pateâŋa mine, aku miki ma kakura ndo ŋana kapono muli papa i.   
\s1 Ambo tamâta toŋge iroto ŋana ilo-kalo ara kâ, ande ara ŋana i ma ikai noŋa pa Maro Kindeni nâ  
\p
\v 5 Ambo tamâta toŋge lâ miki ŋginimi iroto ŋana ilo-kalo ara kâ, ande ara ŋana i ma ikai noŋa pa Maro Kindeni tu ma ilo-kalo ilua i. Ambo tamâta ŋinde iveta mine, ande Maro Kindeni ma ipaloŋo pa i ne noŋa. Ŋana tu Maro Kindeni uru kelekele arara kie-kie ilanzi tamâta rârâni, aku i ŋandai tini pwâka ŋananzi ku imbitanzi ŋana nenzi noŋa ŋga.  
\v 6 Taitu ara ŋana tamâta ŋinde ma kalo tawana kaika muŋga lâ ŋga, ŋineŋga ikai noŋa pa Maro Kindeni. Ambo tu i ilo rua-rua kala iporo pa tamwata mine tu, “Tiambo Maro Kindeni ma ipaloŋo pa naneŋgu noŋa ku ilo-kalo ara ilua naŋa, tiya?”, ande ŋgua kaŋa mine nde ara tia. Tamâta ea ilo rua-rua mine, ande i itogo tâi ne kâla ŋinde lawea ikai kâki ku imbwa potomule mine.  
\v 7 Ambo tamâta mine itu Maro Ŋalae ma sâ toŋge ilua i, ande i ne ilo-kalo ŋinde nde soki ndo,  
\v 8 ŋana tu i nde tamâta ŋana ilo rua-rua kâ. Mine kala i ne vetâŋa rârâni ikeno sondo tia ndo.   
\s1 Yamesi itula ŋgua panzi sugorai tamwatanzi wa kinzi mbaliŋa warakanzi wa  
\p
\v 9 Ambo kalo-tawana tamâta toŋge imo sugorai, i ne kelekele rârâ tia, ande ara ŋana i ma indeka nâ, ŋana tu Maro Kindeni isuka i kâki.  
\v 10 Ambo kalo-tawana tamâta toŋge imo itogo mbaliŋa warika mine, ande ara ŋana i ma indeka lâ zo ndia i ipâŋga sugorai tamâta, ŋana tu tamâta ea kinzi ilonzi ŋalae koŋa tu sigona tâno ne mbaliŋa rârâ, ande kinzi ŋinde nenzi via ma muli marumbu lâ, itogo unza ne mâle mine.  
\v 11 Kinda tasama tu lâ zo ŋana kari ikâki kâ, ande kari uru iveta nia nâna ndo, aku ikana unza ŋgâla-ŋgâla ndo lâ. Ŋineŋga unza ne mâle siyauru sindue, aku ne siŋgâra ara marumbu ndo. Aku mine nâ, kinzi mbaliŋa warakanzi ma siveta nenzi wurâta lee, ŋineŋga walele nâ nenzi via ma marumbu lâ.   
\s1 Maro Kindeni ilaŋe kinda ŋana taveta kiesaka kâ, ande tia ndo  
\p
\v 12 Tamâta ea uru imandi kaika ku ikale malia ikura zo rârâni, ande i ikura tu indeka. Ambo i ma ipole samâŋa ŋinde rârâni, aku ne kalo-tawana imbe tia, ande Maro Kindeni ma via mao ilua i itogo ne kulu mine, aku ma imo ara mine ku imo nâ. Muŋgani Maro Kindeni ipa ŋgua tu ma via mao ilanzi tamâta rârâni ŋinde ilonzi ndo keno pa i.   
\p
\v 13 Ambo kelekele toŋge ma igagati tamâta toŋge ilo ku ilaŋe i ŋana iveta kiesaka kâ, ande i ma iporo mine tu, “Maro Kindeni ilaŋe naŋa kala aveta kiesaka”, mine ndimo. Ŋana tu kiesaka toŋge ikura tu ilaŋe Maro Kindeni tia ndo, aku Maro Kindeni ilaŋenzi tamâta ŋana siveta kiesaka kâ, ande tia ndo kanaŋo.  
\v 14 Taitu kinda tamâta warakânda taitu-taitu ilonda uru igagati kinda ku ilaŋe kinda ŋana taveta kiesaka kâ. Ilo-kalo sakamao uru iveta mona-mona pa kinda, aku ŋinde iveta ilonda kâki ŋana taveta kiesaka kâ.  
\v 15 Ŋineŋga ilo-kalo sakamao ŋinde ipulia kiesaka ipâŋga lâ ilonda kalonda, itogo taine ipagugua natu mine. Aku muli ŋga kiesaka ma itumbu ŋalae, ande ma ipagugua mateŋa lâ ilonda kalonda.   
\p
\v 16 Niŋgu-nambwe wukale, naŋa iloŋgu ndo keno pami. Miki ma ilomi kalomi soki-soki ku kapalâŋe warakami ndimo.  
\v 17 Kelekele ara ndia kinda takai, ande Tamânda imo samba ilo io kelekele ŋinde ndoni indue imâ pa kinda. Inani muŋga ipulianzi samba ne sinâla ndoni, aku i ma ilele tamwata ne vetâŋa, ande tia. Kari uru ikâki ipane nia lee indue, ŋineŋga nia ŋaŋa lâ; andeta Maro Kindeni ipalele mine tia ndo.  
\v 18 Nanayoni i ilo patea tu ne ŋgua mao ma ipulia via ipâŋga lâ ilonda. I ilo tu kinda ma tamuŋga panzi tamâta ŋgu rârâni wa kelekele ndia rârâni i muŋga ipulianzi sipâŋga ŋinde, tatogo kâpwa wasaseki ipâŋga muŋgâŋa lâ tâno ilo mwasina.   
\s1 Ambo kinda taŋânda nâ taloŋo Maro Kindeni kawa ŋgua, ande ŋinde nde ara tia  
\p
\v 19 Niŋgu-nambwe wukale, naŋa iloŋgu ndo keno pami. Miki kalomi ŋgere sondo ŋana ŋine kâ; ara ŋana miki rârâni taitu-taitu ma katambira taŋami walele nâ ŋana kaloŋo Maro Kindeni kawa ŋgua. Taitu miki ma kaporo katula ŋgua walele ndimo, aku ma wisimi nâna walele ndimo.  
\v 20 Ŋana tu Maro Kindeni ilo tu kinda ma taveta vetâŋa ara lâ i nao, andeta kinda tamâta nenda wisi-nâna ŋandai isuka kinda ŋana taveta mine ŋga.  
\v 21 Mine nde ara ŋana miki ma kapile vetâŋa ndia uru iveta ilomi muso, aku kapile vetâŋa sakamao rârâni ŋinde kala ipâŋga ŋalae lâ tâno kulu. Ara ŋana miki ma kapatawa warakami tinimi ku kapono muli sondo pa Maro Kindeni kawa ŋgua, ŋgua ŋinde i uru io lâ ilomi kalomi. Ŋana tu ŋgua ŋinde ikura tu iyautemi piti lâ kondoma ilo ku via mao ilami.   
\p
\v 22 Miki ma kaloŋo Maro Kindeni kawa ŋgua ŋinde lâ taŋami nâ ndimo. Ambo miki ma kaloŋo kaa nâ, ande miki ma kapalâŋe warakami. Ara ŋana miki ma kapaveta kuku ŋgua ŋinde ku koka muli.  
\v 23 Ambo tamâta toŋge iloŋo Maro Kindeni kawa ŋgua, andeta iloŋo kaa nâ kala ipaveta kuku tia, ande tamâta ŋinde itogo tamâta imora tamwata nao lâ nduŋgu ilo.  
\v 24 I imora tamwata nao lâ, ŋineŋga iyoka ilâ, aku walele nâ i kalo kapa tu i nao kilala mana.  
\v 25 Taitu Yesu Kirisi ne ŋgua tukuŋa sondo ŋinde imbware kiesaka ne kaika ku iveta kinda tamo soo nâ. Mine kala tamâta ea uru kalo ŋgere sondo ŋana Maro Kindeni kawa ŋgua ku ipaveta kuku, ambo i ma kalo kapa ŋana tia, ande Maro Kindeni ne nzâmbe ma ikeno pa tamâta ŋinde ne wurâta tava ne vetâŋa rârâni.   
\p
\v 26 Ambo tamâta toŋge ilo mine tu, “Naŋa nde kalo-tawana tamâta ara”, andeta i ŋandai ikatona tamwata kawa ŋgua sondo ŋga, ande tamâta ŋinde ikai laŋeŋa pa tamwata, aku ne kalo-tawana nde kelekele kaa nâ.  
\v 27 Ambo tamâta toŋge ne kalo-tawana ikeno sondo ndo lâ Maro Kindeni nao, ne soki toŋge tia, ande tamâta ŋinde ma uru iveta mine; i ma ilo ŋananzi lâlu mundoro wa kinzi taine mwala-mwala wa, ku ma isukanzi ŋana nenzi malia kie-kie kâ. Andeta ŋinde nâ tia; i ma ipakatona tamwata sondo tona, ŋana tâno ŋine ne vetâŋa potomule ma ikura tu iveta i ilo muso lâ Maro Kindeni nao, ande ma tia.   
\c 2  
\s1 Ara ŋana kinda ma taveta vetâŋa kie taitu nâ panzi tamâta rârâni  
\p
\v 1 Niŋgu-nambwe wukale, Maro Kindeni kilala ipâŋga nia yo lâ nenda Maro Yesu Kirisi tini, aku nemi kalo-tawana ikeno pa i. Mine nde miki ma kaveta kemi ara panzi mbaliŋa warakanzi, aŋga kapu mulimi panzi sugorai tamwatanzi, mine ndimo.  
\v 2 Ambo tamâta rua ma soka lombo simâ nemi luma ŋana pasauŋa kâ ilo ŋana sipanea Maro Kindeni kâ, aku tamâta toŋge lâ kinzi rua ipasawa pasawaŋa ara ndo ku io siŋgâra “gol” lâ mbau sili, aŋga tamâta toŋge nde imo sugorai, ne pasawaŋa ara tia;  
\v 3 ambo miki ma kaveta kie ara papa tamâta ŋinde, i ne pasawaŋa ara, aku kano tu, “Noko kumâ kusaŋona saŋonâŋa nia ara ŋine”, andeta miki ma kaveta maŋeti pa sugorai tamâta ŋinde ku kapai tu, “Noko kulâ kumandi lâ nia ŋgaŋe ndai”, tâku, “Kusaŋona tâno kulu lâ naŋa keŋgu tini laiti”;  
\v 4 ambo miki ma kaveta vetâŋa kie mine, ande ŋinde itogo miki kapateanzi tamâta simo piti-piti ikura warakami nâ nemi ilo-kalo soki-soki. Aku ŋinde itogo miki kapâŋga katogonzi ŋgua-samâŋa tamâta ŋinde simo tava ilo-kalo sakamao nâ.   
\p
\v 5 Niŋgu-nambwe wukale, naŋa iloŋgu ndo keno pami. Miki kaloŋo ŋga; Maro Kindeni ilo panzi tamâta ea simo sugorai lâ tâno tamâta naonzi, aku nanayoni ipatea tu nenzi kalo-tawana ma ipâŋga ŋalae ndo. Aku ipatea tu ma ikai maro panzi tona, kala ma simo i ne ŋgu. Muŋgani i ipa ŋgua tu ma ikai maro mine nâ panzi tamâta ea ilonzi ndo keno pa i.  
\v 6 Aŋga miki uru kaveta maŋeti panzi sugorai tamwatanzi. Opopo, kalomi ŋgere sondo ŋga; ea kinzi uru sitawa miki ndue ku sio malia kâki lâ kulumi, a? Aku ea kinzi uru sikaimi kalâ pa ŋgua nia, a? Kinzi mbaliŋa warakanzi nâ siveta kenzi mine pami!  
\v 7 Yesu Kirisi ŋa ikeno miki tinimi, andeta kinzi mbaliŋa warakanzi nâ uru siporo ŋgua pavaligiŋa pa Yesu ne ŋoa ara ŋinde.   
\p
\v 8 Kinda nenda koipu ŋalae Maro Kindeni ne tukuŋa ikeno lâ pepa tini mine tu, “Noko ma tini mwasa panzi tini pinde itogo noko tini mwasa pa tamwata mine”. Ambo miki ma kapaveta kuku ŋgua tukuŋa ŋinde, ande ŋinde ma ara ndo.  
\v 9 Taitu miki kaloŋo ŋga; ambo miki ma kaveta kemi ara panzi mbaliŋa warakanzi, andeta ma kapu mulimi panzi sugorai tamwatanzi, ande miki kaveta kiesaka, aku ŋgua tukuŋa itula kilalami pwataki tu miki nde tamâta ŋana kapu ŋgua tukuŋa ututu.  
\v 10 Ambo tamâta toŋge uru ipono muli pa ŋgua tukuŋa rârâni, andeta ipu ŋgua tukuŋa taitu nâ utu, ande ŋinde itogo ilaŋa ipole ŋgua tukuŋa rârâni.  
\v 11 Kinda tasama tu Maro Kindeni itula tukuŋa toŋge pwataki mine tu, “Noko ma kuveta sakamao kuku tamâta toŋge kaiwa ndimo”. Aku ina kala itula tukuŋa toŋge pwataki mine tu, “Noko ma kupu tamâta pâta imâte ndimo”. Mine kala, ambo noko kupono muli pa ŋgua tukuŋa ŋana pakâeŋa kâ, andeta kupu tamâta toŋge pâta imâte, ande noko kupâŋga tamâta ŋana kulaŋa kupole ŋgua tukuŋa kâ.   
\p
\v 12 Miki kalomi ŋgere sondo ŋana ŋine kâ; Yesu Kirisi ne ŋgua tukuŋa ŋana tini-mwasa kâ imbware kiesaka ne kaika ku iveta kinda tamo soo nâ, aku Maro Kindeni ma ilea pa tukuŋa ndainani nâ lâ zo ŋinde kinda ma tamandi lâ i ne ŋgua nia. Mine nde ara ŋana miki ma kaporo wa kaveta ikura tukuŋa ŋinde kilala mine.  
\v 13 Ŋana tu lâ zo ŋana Maro Kindeni ma ipare nia panzi tamâta kâ, tamâta ea muŋga ŋandai kalo sukâŋa ŋananzi i tini pinde, ande Maro Kindeni ma kalo sukâŋa ŋana tamâta ŋinde, ande tia. Mâsi ŋana kalo-sukâŋa kâ nde ŋalae ndo, ipole pareŋa-nia ne mâsi.   
\s1 Nenda vetâŋa itula nenda kalo-tawana kilala pwataki  
\p
\v 14 Niŋgu-nambwe wukale, ambo tamâta toŋge iporo tu, “Naŋa kaloŋgu tawana Yesu Kirisi”, andeta i ŋandai iveta vetâŋa ara pinde ŋga, ande tamâta ŋinde ne kalo-tawana nde kelekele kaa nâ. Tiambo kalo-tawana kie mine ikura ŋana iyaute tamâta ŋinde piti lâ kondoma ilo ku via mao ilua i, tiya? Tia ndo!  
\v 15 Ambo kalo-tawana tamâta toŋge i ne lalava ara toŋge tia, aku i kâ kaniŋa kala keno tia,  
\v 16 ambo tamâta toŋge lâ miki ŋginimi ipai tu, “Maro imo kuno! Noko kulâ, aku kupita lalava ara lâ tini wa kuka kaniŋa ŋana ma kapwa pupuro kâ”; ambo tamâta ŋinde ma iporo ŋgua kaŋa mine, andeta i tamwata tini pwâka ŋana isuka sugorai tamâta ŋinde ŋana lalava wa kâpwa wa, ande i ne ŋgua ma isuka tamâta ŋinde mâsi mana, a? Tia ndo!  
\v 17 Aku nenda kalo-tawana kilala kala ikeno mine nâ. Ambo tamâta toŋge ne kalo-tawana ŋandai igagati i ŋana iveta vetâŋa ara pinde kâ, ande ŋinde itogo i ne kalo-tawana nde imâte lâ.   
\p
\v 18 Tamâta pinde uru siporo pa nawalanzi tu, “Noko kalo tawana Maro Kindeni, aŋga naŋa uru aveta vetâŋa ara pinde”. Taitu naŋa iloŋgu tu atu ŋgua lâ kawanzi mine tu, “Ambo noko kalo tawana Maro Kindeni, andeta noko ŋandai uru kuveta vetâŋa ara pinde, ande naŋa ma akura tu asama noko ne kalo-tawana ŋinde kilala pwataki mâsi mana, a? Ambo taitu naŋa warakâŋgu ma aveta vetâŋa ara pinde, aku ŋine ma itula pwataki pa noko tu naneŋgu kalo tawana nde mao nâ.  
\v 19 Noko uru kutula ne kalo-tawana pwataki mine tu, ‘Maro Kindeni simbo nâ nde Maro mao’, aku ŋgua ŋinde nde ara ndo. Andeta kuloŋo ŋga; kinzi koroani saka kala uru kalonzi tawana mine nâ, aku ŋine iveta kinzi siruru pâta kanaŋo!   
\p
\v 20 Noko kulu kâmba tia ndo! Ambo noko ne kalo-tawana ŋandai igagatino ŋana kuveta vetâŋa ara pinde kâ, ande noko ne kalo-tawana nde kelekele kaa nâ.” Kala ŋine naŋa ma atula ŋgua ŋine ne duvi pwataki.  
\v 21 Muŋga, kinda timbunda Abraham io i natu Isaka kâki mira kulu ŋana ipu pâta imâte ku ilua Maro Kindeni itogo patarawâŋa mine. Lâ zo ŋinde, Maro Kindeni ilo ara ndo ŋana Abraham ne kalo-tawana kâ, aku imora Abraham tu i tamâta ŋana ilo mbâra-mbâra kâ.  
\v 22 Miki kalomi ŋgere sondo ŋga. Abraham ne kalo-tawana nde ilâ taitu kuku i ne vetâŋa, aku i ne vetâŋa nde iveta ne kalo-tawana ipâŋga mao.  
\v 23 Mine kala Maro Kindeni kawa ŋgua ipâŋga kanaŋo. I ne ŋgua ikeno lâ pepa tini mine tu,  
\q1 “‘Abraham io ne kalo-tawana ilâ pa Maro Kindeni, aku ŋana duvi ŋinde kâ ipâŋga ilo mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao.”  
\m Aku muli ŋga Maro Kindeni iporo ŋgua ŋana Abraham mine tu, “Abraham nde imo naŋa niŋgu-nambwe.”  
\v 24 Kala ŋine ŋga miki kasama tu kalo-tawana laŋeŋa ikura ŋana iveta tamâta toŋge ipâŋga ilo mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao, ande tia. Kalo-tawana mao uru ipulia vetâŋa ara pinde, aku kalo-tawana kie mine nâ ikura ŋana iveta tamâta ipâŋga ilo mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao.   
\p
\v 25 Muŋga, nzâla taine toŋge imo, i ŋa mine Rahap. Kinda timbunda Yosua ionzi zugu tamâta rua soka paveâŋa nâ silâ pa Rahap ne lawea, ŋana sisama kazâŋa tamâta ŋinde nenzi kaika, aku Rahap iveta kie ara panzi. Iveanzi lâ ne luma ilo lee, ŋineŋga ionzi soka ara lâ nzâla toŋge siŋgeŋge ŋana kazâŋa kâ ku sitaulo kilo. Maro Kindeni imora Rahap ne vetâŋa ara ŋinde, ande kala iveta i ipâŋga ilo mbâra-mbâra lâ i nao.  
\v 26 Kinda tasama tu ambo koroani ipile tamâta toŋge karae, ande tamâta ŋinde nde imâte lâ. Aku mine nâ, ambo tamâta toŋge ne kalo-tawana ŋandai igagati i ŋana iveta vetâŋa ara pinde, ande ŋinde itogo i ne kalo-tawana nde imâte lâ.   
\c 3  
\s1 Kinda ma tapakatona sondo ŋana kawânda ŋgua kâ  
\p
\v 1 Niŋgu-nambwe wukale, ambo tamâta rârâ lâ miki ŋginimi situ sikai wurâta ŋana sipanananzi tamâta ŋana Maro Kindeni kawa ŋgua kâ, ande ŋinde ara koŋa tia. Naneŋgu ŋgua ŋinde nde duvi mine; lâ zo ŋana kinda tamâta rârâni ma tamandi lâ Maro Kindeni ne ŋgua nia, ande i ma io mata ilea kaika pa maka pananâŋa tamâta nema vetâŋa.  
\v 2 Kinda rârâni taitu-taitu uru taveta vetâŋa potomule pinde. Andeta miki kaloŋo ŋga; ambo kalo-tawana tamâta toŋge ma iporo ŋgua ara nâ, ande tamâta mine ma imo tamâta sondo ndo, aku ma ikura ŋana ipakatona tamwata tini ndoni sondo.   
\p
\v 3 Kinda uru tao “aini” mbuku pinde lâ hosi kawanzi ilo, ŋana iveta kinzi silâ ikura ilonda papa mine. Ambo takatona kinzi hosi kawanzi mine, ande kinda takura tu takai poe pa tininzi ndoni.  
\v 4 Aku miki kalomi ŋgere ŋana wâŋga ŋalaŋala nenzi vetâŋa kâ tava. Wâŋga nde kelekele ŋalae tina, aku lawea uru iyoka more-more ŋalae ku izuzuŋa wâŋga ikâwa tâi kulu ilâ. Aŋga wâŋga ne poe nde kelekele kiri-mwata nâ. Andeta kalomi ŋgere ŋana ŋine kâ; ambo wâŋga warika itambulilia poe kiri-mwata ŋinde, ande wâŋga ma nao sori lâ, ku ma ilâ papa nia ndia wâŋga warika itu ilâ papa.  
\v 5 Aku mine nâ, kinda kawânda nde karaenda ne pinde-pinde kiri-mwata nâ. Taitu i uru ipasuka tamwata tini kâki ndo. Aku kalomi ŋgere ŋana yââ tona. Yââ tini-mwata nâ ikura tu igagati yââ ŋalae tina ku ikananzi kâi rârâni lâ dugu ilo.  
\v 6 Aku kinda kawânda kala itogo yââ mwasina. I nde karaenda ne pinde-pinde taitu nâ, ambo taitu i uru ipulia vetâŋa sakamao kie-kie rârâ. I uru iveta karaenda ndoni ipâŋga muso, aku iveta nenda vetâŋa ndoni ipâŋga soki-soki, itogo yââ ikana kelekele ndoni mine. Aku yââ ŋinde nde iyoka pa yââ ŋalae ne mbââ ilo kala imâ kawânda ilo.   
\p
\v 7 Kinda tamâta takura ŋana takai poe panzi simbi ŋgoi kie-kie, kinzi sii wa mwâta wa kelekele rârâni uru simo tâi ilo wa. Mao nâ, kinda taveta kinzi simbi ŋgoi rârâni simo kalonda marumbu lâ.  
\v 8 Taitu tamâta toŋge ikura ŋana ikai poe sondo pa tamwata kawa, ande tia ndo. Ikura zo rârâni, kinda kawânda pakâe ku taporo ŋgua sakamao. Kinda kawânda nde itogo mwâta saka mwasina, aku ŋinde itogo kawânda ikura ŋana ipu tamâta pâta imâte.   
\p
\v 9 Kinda kawânda taporo ŋgua pinde ŋana tapanea nenda Maro Ŋalae kâ, ina kinda Tamânda. Andeta taporo ŋgua sakamao pinde ŋana tayaulanzi tamâta kâ tona, kinzi ŋinde Maro Kindeni muŋga io tamwata kilala lâ tininzi.  
\v 10 Kinda kawânda nde kelekele taitu nâ, andeta ŋgua kaŋa rua uru ipâŋga lâ kawânda ilo. Paneâŋa ne ŋgua uru ipagema kuku ŋgua sakamao. Niŋgu-nambwe wukale, vetâŋa mine nde ara tia ndo.  
\v 11 Lââ ara ne keve toŋge ikura tu ipulia tâi tava, ande tia.  
\v 12 Niŋgu-nambwe wukale, kâi mbimu ikura ŋana ipulia nâto kanaŋo, ande tia, aŋga kâi wâwâe ikura ŋana ipulia mbimu kanaŋo, ande tia. Aku mine nâ, tâi ikura ŋana ipulia lââ ara kâ, ande tia. Mine nde mana mana ŋga kinda kawânda uru iporo ŋgua kaŋa rua, a?   
\s1 Ambo tamâta toŋge ne ilo-kalo nde sondo, ande i ma iveta vetâŋa ara  
\p
\v 13 Ambo tamâta toŋge imo miki ŋginimi tava ilo-kalo sondo, ande i ne vetâŋa rârâni ma itula ne ilo-kalo ŋinde pwataki. I ma ipatawa tamwata tini ku ma ipono muli pa vetâŋa ara, itogo i ne ilo-kalo sondo kilala mine.  
\v 14 Aŋga tamâta ea uru ipadâda ŋananzi tamâta pinde, aku imo iroto nzâla ŋana ipasuka tamwata tini kâ, ande tamâta mine ma indeka ku iporo tu, “Naneŋgu ilo-kalo nde ara nâ”, mine ndimo. Ŋgua kaŋa mine nde ŋgua laŋeŋa nâ.  
\v 15 Ilo-kalo kie mine ŋandai iyoka pa samba indue imâ ŋga. Ŋinde nde tâno nâ ne ilo-kalo, aku ŋinde nde ilo-kalo potomule lâ Maro Kindeni nao. Sadana nde imo ilo-kalo kie mine warika.  
\v 16 Miki kaloŋo ŋga; tamâta ea kinzi uru sipadâda ŋananzi tamâta pinde, aku simo siroto nzâla ŋana sipasuka warakanzi tininzi kâ, ande tamâta ŋinde silaŋa sipole ŋgua tukuŋa, aku uru siveta vetâŋa potomule kie-kie rârâni tona.   
\p
\v 17 Aŋga ilo-kalo ara iyoka pa samba indue imâ, aku ilo-kalo ŋinde nde kie toŋge. Tamâta ea kinzi sikai ilo-kalo ŋinde, kinzi ŋinde ma siveta vetâŋa sondo lâ Maro Kindeni nao. Kinzi ma simo ilonzi kalonzi taitu kunzi tininzi pinde, ku ma naonzi mwasa nâ panzi. Kinzi ma sipatawa warakanzi tininzi, ku ma kalonzi sukâŋa ndo ŋananzi tininzi pinde. Kinzi ma siveta vetâŋa ara kie-kie, ku ma siveta vetâŋa kie taituni panzi mbaliŋa warakanzi wa kinzi sugorai tamwatanzi wa. Kinzi nenzi vetâŋa ma irerege kuku kawanzi ŋgua.  
\v 18 Ambo wisi-pisi ne mâsi ma imo ŋgininda, ande ŋinde itogo kinda tapau kaniŋa vâsa lâ tâno ilo. Aku muli, ŋineŋga vetâŋa arara kie-kie ma ipâŋga lâ ŋgininda, itogo kâpwa ara ipâŋga tâno ilo mine.   
\c 4  
\s1 Tamâta ea ipono muli pa tâno ne vetâŋa, ande i imo Maro Kindeni ne kazâŋa tamâta  
\p
\v 1 Pambitâŋa tava pawaŋa rârâ uru ipâŋga lâ miki ŋginimi. Aku ŋinde nde duvi mana, a? Ŋinde miki kasama lâ. Miki uru ilomi kâki ŋana kagona mbaliŋa kie-kie, aku ŋinde iveta paraŋa ipâŋga lâ ilomi kalomi.   
\p
\v 2 Miki ilomi ŋalae koŋa tu kagona mbaliŋa kie-kie, andeta miki ŋandai kakai ŋga. Mine kala miki uru kapunzi tamâta pâta simâte. Miki ilomi yosi pa mbaliŋa, taitu miki kakai, ande tia. Mine kala miki uru kapawa sakamao ndo wa kaveta paraŋa wa. Miki ŋandai kano pa Maro Kindeni tu ma mbaliŋa ilami ŋga, aku ŋana duvi ŋinde kâ, ande miki kakai mbaliŋa ŋinde tia.  
\v 3 Aku lâ zo ŋana miki kakai noŋa pa Maro Kindeni tu i ma mbaliŋa ilami, ande miki kakai tia, ŋana tu nemi ilo-kalo nde soki-soki. Miki ilomi tu kakai mbaliŋa ŋana kandeka ku katambira kaa nâ, aku kalomi kapa ŋana Maro Kindeni kâ.   
\p
\v 4 Miki nde katogo taine toŋge ipile kaiwa tamâne ku ilâ itambira tini potomule! Miki kaloŋo ŋga; ambo tamâta toŋge ilo pa tâno ŋine ne vetâŋa wa kelekele wa, ande ikai kazâŋa pa Maro Kindeni. Tiambo miki kazizâla ŋana ŋinde kâ, a? Tamâta ea ilo tu iveta mete kuku tâno ŋine ne vetâŋa, ande i imo Maro Kindeni ne kazâŋa tamâta.  
\v 5 Maro Kindeni kawa ŋgua ikeno lâ pepa tini, aku ŋgua ŋinde itula pwataki tu i io Koroani Sapâŋa imâ ilonda lâ, aku Maro Kindeni ilo ŋalae tu kinda ma tao ilonda ndo ilâ papa i simbo nâ. Tiambo miki katu ŋgua ŋine nde ŋgua kaa nâ, a?  
\v 6 Taitu Maro Kindeni ne wisi-wisi nde imâ ŋalae ndo pa kinda. Mine kala i kawa ŋgua ikeno lâ pepa tini mine tu,  
\q1 “Tamâta ea kinzi uru sipasuka warakanzi nâ tininzi, ande Maro Kindeni ikai kazâŋa panzi; aŋga i ne wisi-wisi ikeno panzi tamâta ea uru sipatawa warakanzi tininzi.”   
\p
\v 7 Mine nde ara ŋana miki ma kapatawa warakami tinimi lâ Maro Kindeni nao, aku kapaveta kuku i kawa ŋgua. Ambo miki ma kakai kazâŋa pa Sadana, ande i ma ipilemi ku ikâwa ilâ.  
\v 8 Ambo miki ma kalâ kamo Maro Kindeni tini laiti, ande i kala ma imâ imo ku miki mine nâ. Miki kiesaka tamwatami, ara ŋana miki ma kapaveta kuku vetâŋa ara nâ, itogo tamâta ipua mbau ŋana ipâŋga tini mbâra-mbâra kâ. Aku miki tamâta ea kamo tava ilomi kalomi rua-rua nâ, ande ara ŋana miki ma kasoki ilo-kalo sakamao ikeno ilomi ŋinde piti, ŋana ilomi ma ipâŋga mbâra-mbâra kâ.  
\v 9 Ara ŋana miki ma kalomi ŋgere ŋana nemi vetâŋa soki kâ, aku kalomi sukâŋa wa ilomi malia wa kata ŋalae wa. Miki tamâta ea uru kandeka ŋana nemi vetâŋa soki kâ, ande ara ŋana miki ma kapalele ku kamo tava ilomi malia ndo.  
\v 10 Ambo miki ma kapatawa warakami tinimi lâ Maro Ŋalae nao, ande i ma isuka miki kâki.   
\s1 Kinda ma tasowe ŋgua sakamao ilâ panzi kalo-tawana tamâta ndimo  
\p
\v 11 Niŋgu-nambwe wukale, miki ma kaporo ŋgua sakamao ilâ panzi ninda-nambwe kalo-tawana tamâta ndimo. Tamâta ea isowe ŋgua sakamao ilâ pa ninambwe kalo-tawana tamâta wa italea i wa, ande ŋinde itogo tamâta ŋinde italea ku iporo ŋgua sakamao pa Maro Kindeni ne tukuŋa tona. Aku lâ zo ndia noko kutalea tukuŋa ŋinde, ande noko kupu muli papa marumbu lâ, aku kupamorai tu noko nde ŋalae kala kupole tukuŋa.  
\v 12 Taitu Maro Kindeni simbo nâ ipulia ŋgua tukuŋa, aku i simbo nâ ma ipare nia panzi tamâta. I simbo nâ ikura ŋana iyautenzi tamâta ku via mao ilanzi, aku i simbo nâ ikura ŋana izavarunzi kâ. Mine kala noko nde ea kala kutu kutalea ŋgua ilâ panzi noko tini pinde, a?   
\s1 Kinda ma tapasuka warakânda tininda ndimo  
\p
\v 13 Miki tamâta pinde uru kaporo ŋgua mine; “Tiambo ŋainani tâku mbwale tâku, ande naŋa ma ayoka alâ pa lawea toŋge, aku ma akai wurâta ŋana mbaliŋa kâ ikura mbwera taitu.” Ayo, noko tamâta ea uru kuporo ŋgua kaŋa mine, ande kuloŋo ŋga;  
\v 14 Noko ŋandai kusama ŋana vetâŋa ndia ma ipâŋga lâ mbwale kâ. Noko ne via nde itogo mundo ipâŋga ku imo zo tini nâ, ŋineŋga walele nâ marumbu ndo, aku nao tia lâ.  
\v 15 Mine nde ara ŋana noko ma kuporo ŋgua kaŋa mine; “Ambo Maro Ŋalae ma isâu pa naŋa, ande naŋa ma amo viâŋgu, ku ma aveta wurâta ŋinde iloŋgu tu aveta.”  
\v 16 Andeta miki uru kapasuka warakami tinimi. Miki kapandekâna warakami, andeta kalomi kapa ndo ŋana Maro Kindeni kâ. Aku vetâŋa rârâni kie mine nde vetâŋa sakamao ndo.  
\v 17 Miki rârâni taitu-taitu kalomi ŋgere sondo ŋga; ambo Maro Kindeni itula vetâŋa ara toŋge pa noko tu kuveta, andeta noko ŋandai kuveta vetâŋa ŋinde ŋga, ande ŋinde nde kiesaka.   
\c 5  
\s1 Ŋgua kaika ilâ panzi mbaliŋa warakanzi  
\p
\v 1 Kala ŋine naŋa atu aporo ŋgua pinde pa miki mbaliŋa warakami. Malia ŋalaŋala kie-kie nde nao laiti ŋana ipâŋga pami kâ. Mine nde ara ŋana miki ma kakai kalo-kalo ku kata ŋalae.   
\p
\v 2 Miki nemi mbaliŋa wa kelekele rârâni nde nao tia lâ, aku nzirika sika nemi lalava arara rârâni marumbu lâ.  
\v 3 Miki nemi “gol” wa “silva” wa, ande take kana lâ. Aku lâ zo ŋana Maro Kindeni ma ipare nia panzi tamâta kâ, ande take kana ŋinde ma itula nemi kiesaka ipâŋga nia yo, aku ma ikana miki karaemi itogo yââ mine. Zo imâ ipâŋga laiti lâ ŋana tâno ŋine ne zo ma marumbu kâ, taitu miki kamo kagona mbaliŋa nâ.  
\v 4 Miki kalomi ŋgere sondo ŋga; muŋga, tamâta pinde sikai wurâta pami lâ nemi tâno ilo, andeta miki kakai laŋeŋa panzi ku katoto nenzi mbumbu pinde. Aku mbumbu ndainani nâ nde isarâwa pa Maro Kindeni tu ma ipare nia pami ŋana nemi vetâŋa sakamao ŋinde kâ. Aku nemi wurâta tamâta ŋinde nenzi sarawâŋa kala ipâŋga pa Maro Ŋalae, i Walo Tamwata, aku iloŋo lâ.  
\v 5 Ikura zo rârâni miki kamo tâno kulu, ande miki uru kakai mbaliŋa arara kie-kie, kala kamo kandeka nâ. Miki uru kaka kâpwa ŋalae, kala katumbu ŋalaŋala lâ. Mine nde miki katogo ŋgoa itumbu ŋalae, ŋineŋga tamâta sipu pâta imâte.  
\v 6 Miki uru kaonzi tamâta arara lâ ŋgua nia, ŋineŋga kapunzi pâta simâte. Andeta kinzi ŋandai miki nemi kazâŋa tamâta ŋga.   
\s1 Ara ŋana kinda ma tatu ilonda keno mwasa ŋana takale malia kâ  
\p
\v 7 Mine nde niŋgu-nambwe wukale, ara ŋana miki ma katu ilomi keno mwasa ŋana kakale malia kâ, aku kao tinimi pa Maro Ŋalae ne zo ŋana itaulo imâ kilo kâ. Kalomi ŋgere ŋana ŋine kâ: kinda uru tao tininda ŋana kâpwa ara tu ipâŋga lâ tâno ilo, aku tatu ilonda keno mwasa ku tao tininda pa karâzi tu ma isuka tâno.  
\v 8 Aku ara ŋana miki kala ma katu ilomi keno mwasa mine nâ ŋana kakale malia kâ. Aku kamandi kaika nâ, ŋana tu Maro Ŋalae ne zo ŋana itaulo imâ kilo kâ ande imâ ipâŋga laiti lâ.  
\v 9 Niŋgu-nambwe wukale, miki ma wisimi nâna panzi ninda-nambwe kalo-tawana tamâta ku kaporo ŋgua nao-muli panzi, mine ndimo. Tia ma Maro Kindeni io miki lâ i ne ŋgua nia ŋana ipare nia pami. Miki kaloŋo ŋga; tini nâ ŋga Ŋgua-Samâŋa Tamwata ŋinde ma imâ ipâŋga.   
\p
\v 10 Niŋgu-nambwe wukale, ara ŋana miki ma kalomi ŋgere ŋananzi ŋgua-tulâŋa tamâta muŋgâŋa, kinzi ŋinde muŋga situla Maro Ŋalae kawa ŋgua. Lâ zo ŋinde, nenzi kazâŋa tamâta uru siveta kenzi sakamao ndo panzi, andeta kinzi situ ilonzi keno mwasa aku sikale malia ŋinde. Ara ŋana miki kala ma kaveta ikura nenzi vetâŋa mine.  
\v 11 Kinda uru taporo ŋgua mine; “Tamâta ea kinzi situ ilonzi keno mwasa ŋana sikale malia kâ, ande kinzi ŋinde sikura ŋana sindeka kâ”. Aku miki kaloŋo Jop parina lâ tu i itu ilo keno mwasa ku ikale malia kie-kie ipâŋga papa i ŋinde. Aku miki kasama tu muli, ande Maro Ŋalae iveta kie ara ndo pa Jop. Mao nâ, Maro Ŋalae kalo sukâŋa ndo pa kinda, aku i nao mwasa nâ pa kinda.   
\s1 Kinda ma tasarâwa pa sâ toŋge ŋana isuka kinda nenda ŋgua pâŋa, mine ndimo  
\p
\v 12 Niŋgu-nambwe wukale, naneŋgu ŋgua ŋine nde ŋalae tina; miki ma kasarâwa pa samba wa tâno wa kelekele toŋge ŋana isuka nemi ŋgua pâŋa, mine ndimo. Ambo miki kapambwâre ŋana kaveta vetâŋa toŋge, ande ara, kaveta ikura warakami kawami mine. Ambo miki ma kaporo tu, “Naŋa ma aveta vetâŋa ŋinde tia”, ande ara, kaveta ikura warakami kawami mine. Ambo miki ma kasarâwa pa sâ toŋge tu isuka nemi ŋgua, ande Maro Kindeni ma iomi lâ i ne ŋgua nia.   
\s1 Maro Kindeni uru ipaloŋo pa tamâta ara nenzi noŋa  
\p
\v 13 Ambo malia ipâŋga pa tamâta toŋge lâ miki ŋginimi, ande ara ŋana tamâta ŋinde ma ikai noŋa pa Maro Kindeni ŋana isuka i kâ. Ambo tamâta toŋge ilo ndeka, ande ara ŋana i ma iwâŋgi wâŋgiŋa paneâŋa kâ pa Maro Kindeni.  
\v 14 Ambo tamâta toŋge lâ miki ŋginimi ikai pukoŋa, ande ara ŋana i ma ipasupwa ilâ panzi kalo-tawana tamâta ŋgu nenzi katonâŋa tu ma simâ kuku. Ŋineŋga kinzi ma sino pa Maro Ŋalae, ku ma sikai i ndamwa ku siyoli samimi lâ pukoŋa tamâta ŋinde tini.  
\v 15 Ambo nenzi kalo-tawana ikeno mao pa Maro Kindeni, kala sikai noŋa mine papa i, ande Maro Ŋalae ma izavaru pukoŋa ŋinde piti lâ tamâta ŋinde tini, aku ma tini ara kilo. Ambo tamâta ŋinde muŋga iveta kiesaka, ande Maro Ŋalae ma izavaru kiesaka ŋinde piti lâ i tini tona.  
\v 16 Mine nde ara ŋana miki kalo-tawana tamâta taitu-taitu ma kapatula nemi kiesaka pa nawalami, aku kano pa Maro Kindeni tu ma isukami. Ambo miki ma kaveta mine, ande Maro Kindeni ma ivetami tinimi ara kilo. Ambo tamâta toŋge imo tamâta sondo lâ Maro Kindeni nao, aku ikai noŋa papa, ande Maro Kindeni ma ipaloŋo pa tamâta ŋinde ne noŋa. Kinzi tamâta mine nenzi noŋa ma sikai kanaŋo.   
\p
\v 17 Ŋgua-tulâŋa tamâta muŋgâŋa Ilia, ande i tamâta nâ, itogo kinda mine. Andeta i ino kaika pa Maro Kindeni tu ma isae nzâla pa karâzi ŋana indue imâ tia kâ. Ŋineŋga karâzi imbe indue tâno kulu tia ndo lee, ikura mbwera ŋato aŋga nzimona lima kanaŋo taitu lâ.  
\v 18 Aku muli, ŋineŋga ikai noŋa kilo, aku karâzi imbe indue, kala kâpwa ipâŋga tâno ilo kilo.   
\s1 Ambo tamâta toŋge iveta kiesaka, ande ara ŋana kinda ma takai i taulo pa nzâla ara kilo  
\p
\v 19 Niŋgu-nambwe wukale, ambo tamâta toŋge lâ miki ŋginimi ipu muli pa Maro Kindeni ne ŋgua mao ku ilâ iveta kiesaka, ŋineŋga i ninambwe toŋge ikai i taulo imâ pa nzâla ara kilo, ande ninambwe ŋinde iveta kie ara ndo papa i.  
\v 20 Miki kalomi ŋgere sondo ŋana ŋine kâ; ambo tamâta toŋge itu ipono muli pa kiesaka, andeta ninambwe toŋge isuka i ŋana ipile nzâla sakamao ŋinde, kala itaulo imâ pa Maro Kindeni kilo, ande ŋinde itogo i ninambwe ŋinde ikai tamâta ŋinde piti lâ nzâla ŋinde ilâ pa mateŋa kâ. Aku Maro Kindeni ma izavaru i ne kiesaka piti lâ i tini tona.