\id GAL - Konkomba Bible 2nd Edition Reprint - Ghana 2014 (DBL - 2014) \h GALASIA YAAB \toc1 Kigbaŋ ki Pɔɔl ŋmee ki tii Galasia Yaab na \toc2 Galasia Yaab \toc3 GAL \mt2 Kigbaŋ ki Pɔɔl ŋmee ki tii \mt1 GALASIA YAAB \mt2 na \c 1 \p \v 1-2 Min Pɔɔl ni nnaabitiib bimɔk bi m chee na dooni nimi Yesu aanib bi bi Galasia aatim ni na. Yesu Kristo ni Tite Uwumbɔr u fikr u nkun ni na le ŋa mi waakpambal. Naa ye unibɔn le ŋa mi, kaa ye binib le di lituln ngbaan tii mi. \p \v 3 Tite Uwumbɔr ni Tidindaan Yesu Kristo ŋa tinyoor ŋa ni pu, ki tii nimi nsuudoon. \p \v 4 Tite Uwumbɔr aageehn pu, le Kristo nan kpo timi aatunwanbir pu, ke u nyan timi dulnyaa wee aatunwanbir ni. \v 5 Uwumbɔr le yeh mpakm n‑yoonn mu kaa kpa ndoon na. Amii. \s1 Tibɔnyaan baan baanja le bi \p \v 6 Kristo aanimbaasaln pu, le Uwumbɔr yin nimi ke ni dii u. Ni tee gar mi pam; ba pu? ni ban ni di Uwumbɔr lii mala, ki gaa tibɔyayan, \v 7 ti kaa ye tibɔnyaan na. Binib bibaa bi, ki muk nimi, ki ban bi kpeln Kristo aabɔnyaan tee. \v 8 Timi le yaa tuk nimi tibɔr ti kaa ye taah nan tuk nimi tibɔnyaan ti na, bee ni ti ki ye Uwumbɔr aatuun u nyan ni Uwumbɔr do na le tuk nimi tibɔyayan tee kan, cha Uwumbɔr puun lii u pu. \v 9 Taah nan tuk nimi pu na, m ki tuk nimi dandana wee, ke unii ubaa yaa tuk nimi tibɔyayan ti kaa ye naah nan gaa tibɔnyaan ti na kan, cha Uwumbɔr puun lii u pu. \p \v 10 M ban m piir binib aasui le aan Uwumbɔr aasui? M ban ke binib pak mi ii? Aayii. M yaa ban ke binib pak mi kan, maa ba ga li ye Kristo aatutunn. \s1 Pɔɔl aah ŋa Yesu Kristo aatutunn pu na \p \v 11 Nnaabitiib, m ban ke ni bee ke maah nan tuk nimi tibɔnyaan ti na, taa nyan ni binib chee. \v 12 Maa nan gaa ti binib chee. Unii ubaa aa di ti tuk mi. Yesu Kristo ubaa le kpiir ti tuk mi. \p \v 13 Ni nan ŋun maabimbin aah nan ye pu buyoonn m nan dii Juu yaab aasan na. M nan ŋa Uwumbɔr aanib falaa sakpen a, ki ban ke m kuln bi. \v 14 M nan dii Juu yaab aasan ki jer ŋŋeen aatɔtiib ponn ni pam aah dii pu na. Nnimbil nan man tiyaajatiib aakaal pu. \p \v 15 Uwumbɔr aanimbaasaln pu, le u lee mi buyoonn baa nan kee ma mi na, le ki yin mi ke m dii u. \v 16 Waageehn pu le u kpiir Ujapɔɔn aah bi pu na mɔk mi, ke m buen ti tuk binib bi kaa ye Juu yaab na waabɔr. Waah ŋa kina na, le maa buen unii ubaa chee ki ti kpokl maah ga ŋa pu na, \v 17 kaa buen Jerusalem ki ti kpokl binib bi puen ye Yesu aakpambalb na chee. M nan buen Arabia aatiŋ ni ki ti bi nima mbaa ki mee Uwumbɔr, le ki nin gir buen Damaskus aatiŋ ni. \v 18 Ŋibin ŋitaa aah jer na, le m buen Jerusalem m ti mann Piita, ki nan bi u chee iwiin kipiik ni iŋmu. \v 19 Maa nan ki kan Yesu aakpambal ubaa kpee, see Jems u ye Tidindaan aanaal na baanja. \p \v 20 Maah ŋmee pu tii nimi na, Uwumbɔr nyi ke maa mɔn nnyamɔn. \p \v 21 Tɔ, le m nyan Jerusalem, ki buen Siria aatiŋ ni, ni Silisia aatiŋ ni. \v 22 N‑yoonn ngbaan Kristo aanib bi nan bi Judea aatim ni na aa nan kee kan mi, kaa nyi mi. \v 23 Bi po ŋun ke uja u nan ŋani bi falaa na, dandana wee u chuun mooni tibɔnyaan ti u nan ban u bii ti na. \v 24 Nima le cha bi nyuŋ Uwumbɔr m pu. \c 2 \s1 Pɔɔl ni Yesu Kristo aakpambalb biken \p \v 1 Ŋibin kipiik ni ŋinaa aah jer na, le m ni Banabas gir buen Jerusalem. Taitus mu nan dii timi. \v 2 Uwumbɔr nan tuk mi ke m buen Jerusalem. Nima le cha m buen. Le m ni Yesu aanib aaninkpiib kuun tɔb chee tibaa, le m ŋeer tuk bi tibɔnyaan ti m mooni binib bi kaa ye Juu yaab chee na; ba pu? m nan ban ke bininkpiib ngbaan kii maah tun Uwumbɔr aatuln pu na, maatuln taa bee fam. \v 3 Tɔ, Taitus u nan bi m chee na ye Griik aanii la. Le Yesu aanib aaninkpiib ngbaan aa muk u ke u gii uchakpaln. \v 4 Binib bibaa bi, ki ŋmanni ke bi dii Yesu Kristo, ki kpaan ti chee; bima le nan ban ke bi gii u. Bi kpaan ti chee ke bi lik taah gaa tibaa pu ki dii Yesu aasan kaa ki dii Moses aakaal na. Le bi nan ban ke bi muk timi ti ki dii Moses aakaal. \v 5 Le taa kii baah ban pu na kpala. Taa nan ban unii ubaa kpeln Yesu aabɔnyaan tee ki tuk nimi tibɔyayan. \p \v 6 Yesu aanib aaninkpiib bi kpa liyimbil na, baah bi pu na, naa ye nibaa m chee; ba pu? Uwumbɔr aa pak ubaa ki jer uken, binib ngbaan aa len ke m di tibɔr tibaa ki kpee maah mooni tibɔr ti na pu. \v 7 Bi bee ke Uwumbɔr lee mi ke m di Yesu aabɔnyaan tuk binib bi kaa ye Juu yaab na, ke waah nan lee Piita u ti tuk Juu yaab pu na. \v 8 Uwumbɔr u tii Piita mpɔɔn ke u ti tuk Juu yaab Yesu aabɔnyaan na, uma le tii m mu mpɔɔn ke m tuk binib bi kaa ye Juu yaab na. \v 9 Le Jems, ni Piita, ni Jɔnn, bi ye Yesu aanib aaninkpiib na, bee Uwumbɔr aah ter mi waatuln ponn ni pu na, le bi di biŋaal tii m ni Banabas ke naabitiib pu na, ki kii ke ni ŋan ke ti buen binib bi kaa ye Juu yaab na chee, aan bi mu buen Juu yaab chee. \v 10 Bi nan ban ke ti li teer ki ter binib bi ye bigiim bi ponn ni na. M mu aanimbil man ke m ter bi. \s1 Pɔɔl aah kae Piita pu na \p \v 11 Tɔ, Piita aah fuu ni Antiok aatiŋ ni na, le m kpak u; ba pu? u nan kpa taani la. \v 12 Bijab bi nan nyan ni Jems chee na aah kaa nan kee fuu ni buyoonn na, u nan ji binib bi kaa ye Juu yaab na chee tijikaar. Bijab ngbaan aah nan fuu ni na, le u nyan binib bi kaa ye Juu yaab na chee, kaa ki ji bi chee tijikaar; ba pu? u nan san Juu yaab bi nyan ni Jems chee na ijawaan. \v 13 Le Juu yaab bi nan bi Antiok aatiŋ ni na mu ŋani Piita aah ŋa pu na. Bi nyi tiwan ni ŋan na, le kaa ŋani ni. Hali bi nan cha Banabas mu yenn. \v 14 M nan kan ke baa dii Yesu aabɔnyaan mbamɔm. Le m tuk Piita bi mɔmɔk aanimbil ni ke, “Aa ye Juu aanii la. Aa yaa dii binib bi kaa ye Juu yaab na aah dii pu na, kaa ki dii Juu yaab aasan kan, ba ŋa aa muk binib bi kaa ye Juu yaab na ke bi dii Juu yaab aasan?” \s1 Gaakii pu le Uwumbɔr ga gaa binib lii \p \v 15 Tɔ, ti ye Juu aamaal ni la. Taa ye binib bi kaa ye Juu yaab bi ye titunwanbirdam na; \v 16 le ti mu nyi ke unii yaa dii Moses aakaal kan, nima le aan cha Uwumbɔr len ke waabɔr ŋan. Unii yaa gaa Yesu Kristo ki kii kan, nima le ga cha Uwumbɔr len ke waabɔr ŋan. Le ti gaa Yesu Kristo ki kii; ba pu? taah gaa u ki kii pu na, nima le cha Uwumbɔr len ke timi aabɔr ŋan, naa ye ke ti dii Moses aakaal mbamɔm le cha u len; ba pu? Uwumbɔr aan len ke unii ubaa aah dii nkaal ngbaan pu na le cha waabɔr ŋan. \v 17 Taah kpaan Kristo chee ke ti ŋmar pu na, nima le mɔk ke timi Juu yaab ye titunwanbirdam ke binib bi kaa ye Juu yaab na mu aah ye pu na. Nimina mɔk ke Kristo ban titunwanbir aa? Aayii. \v 18 M nan yii Moses aakaal ki dii Yesu aasan la. M yaa ki dii nkaal ngbaan kan, nima le ga ŋa mi utunwanbirdaan. \v 19 Maa ki dii nkaal ngbaan ke unii u kpo na aah kaa ki dii pu na la. Ni naahn ke nkaal ngbaan aah ku mi le na. M yii nkaal ngbaan ke m li bi Uwumbɔr aah ban pu na la. \v 20 M nan kpo Kristo chee ndɔpuinkoo pu, le m mu beenin fu; naa ki ye min Pɔɔl le fu. Kristo le fu m ni. Uma Uwumbɔr Aajapɔɔn u gee mi ki nan kpo m pu na, uma le m gaa u ki kii, nima pu le m bi. \v 21 Maa yii Uwumbɔr aanimbaasaln. Maah len pu na le ye ke unii yaa bui ke waah dii Moses aakaal na, nima le ga gaa u lii kan, u bui ke Yesu nan kpo fam le na. \c 3 \s1 Nkaal bee gaakii \p \v 1 Galasia aatiŋ aanib, bijɔrb, ŋma ŋmann nimi ke ni taa ki dii mbamɔn? Ti nan tuk nimi Yesu Kristo aah nan kpo ndɔpuinkoo pu pu na. Ni bi ke ninimbil aah kan le na. \v 2 Cha m baa nimi mbaan mbaa. Naah dii Moses aakaal na le cha ni gaa Uwumbɔr Aafuur Nyaan aan naah ŋun Yesu aabɔnyaan tee ki gaa u ki kii na le cha ni gaa? \v 3 Uwumbɔr Aafuur Nyaan aapɔɔn pu, le ni nan piin ki dii waasan. Ni ye bijɔrb ki dak ke ni ga ŋmaa dii u nimi nibaa aapɔɔn pu uu? \v 4 Uwumbɔr aah tun litukpaan ki tii nimi na, ni ye fam la aa? M mak ke laa ye fam. \v 5 Uwumbɔr nan tii nimi Waafuur Nyaan ki tun lijinjiir aatun nikaasisik ni. Naah dii Moses aakaal na le cha u ŋani kina aan naah ŋun Yesu aabɔnyaan tee ki gaa u ki kii na le cha u ŋani kina? \p \v 6 Ni ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke, “Abraham nan gaa Uwumbɔr aamɔboln ki kii, kina pu na le Uwumbɔr gaa u ke u ye uninyaan u chee.”\f + \fr 3:6 \ft : Lik Mpiin 15.6; Rom Yaab 4.3.\f* \v 7 Nimina mɔk timi ke binib bi gaa Uwumbɔr ki kii na, bima le ye Abraham aayaabitiib. \v 8 Ni ki ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke Uwumbɔr nan bee ke binib bi kaa ye Juu yaab na ga nan gaa u ki kii ki ŋmar. Baah kaa nan kee gaa u ki kii buyoonn na, le u nan puen tuk Abraham tibɔnyaan tee, ki bui u, “Aa pu, le m ga ŋa tinyoor ŋa ŋinibol mɔmɔk pu.”\f + \fr 3:8 \ft : Lik Mpiin 12.3.\f* \v 9 Nima pu na, Uwumbɔr ga ŋa tinyoor ŋa binib bi gaa u ki kii na pu, ke waah nan ŋa tinyoor ŋa Abraham u nan gaa u ki kii na pu na. \p \v 10 Tɔ, binib bimɔk dii Moses aakaal ke bi ŋmar na, Uwumbɔr aamɔpuur bi bi pu la. Ba pu? ni ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke, “Uwumbɔr aamɔpuur bi unii umɔk yii, kaa dii ikaal ni mmɔkm mumɔk bi Nkaal aagbaŋ ni na pu la.”\f + \fr 3:10 \ft : Lik Ikaal 27.26.\f* \v 11 Ni ye mbamɔn la, unii yaa dii Moses aakaal kan, nima le aan cha Uwumbɔr len ke waabɔr ŋan. Ni ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke, “Unii yaa gaa Uwumbɔr ki kii kan, Uwumbɔr ga len ke udaan ngbaan aabɔr le ŋan, uma le ga kan limɔfal li kaa kpa ndoon na.”\f + \fr 3:11 \ft : Lik Habakuk 2.4.\f* \v 12 Moses aakaal bi, le ki cha naadii mu bi. Nkaal ngbaan len ke unii u dii mu mbamɔm na ga li kpa limɔfal.\f + \fr 3:12 \ft : Lik Liifai Yaab 18.5.\f* \p \v 13 Ti bii nkaal ngbaan la, nima le Uwumbɔr aamɔpuur bi ti pu. Le Kristo nyan timi mmɔpuur ngbaan ni; kinye pu? u nan kpo ndɔpuinkoo pu ki di mmɔpuur ngbaan di tun uma ubaa aayil pu, ke baah nan ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni pu na ke,\f + \fr 3:13 \ft : Lik Ikaal 21.23.\f* “Unii umɔk bi kpaa u ndɔpuinkoo pu na, Uwumbɔr aamɔpuur bi u pu la.” \v 14 Uwumbɔr nan ŋa tinyoor ŋa Abraham pu. Le Yesu Kristo nan kpo ti pu ke binib bi kaa ye Juu yaab na mu kan tinyoor ngbaan. Le ti yaa gaa Yesu ki kii kan, ti ga gaa Uwumbɔr Aafuur Nyaan, waah nan puu tipuur ti ke u ga tii timi na. \s1 Nkaal na, ni tipuur ngbaan \p \v 15 Nnaabitiib, m ga di binib aabɔr ki di ŋaŋ Uwumbɔr aabɔr aah bi pu na la. Unii yaa puu tipuur, ki ŋmee waayimbil ti pu kan, ubaa aan ŋmaa kpeln ti, kaan ŋmaa ŋa ti fam. \v 16 Uwumbɔr nan puu tipuur tii Abraham ni uyaabil la. Waa len ke uyaabitiib, kaa len ke kinipaak, u len ke unibaan la. U nan len ke uyaabil la.\f + \fr 3:16 \ft : Lik Mpiin 12.7.\f* Uma le ye Kristo. \v 17 Maah len pu na le ye ke Uwumbɔr nan puu tipuur, ki puu ke u ga sil ŋa kina [Kristo pu]. Ŋibin ikui inaa ni ŋibin piitaa aah jer na, le u tii binib nkaal. Nkaal ngbaan aa ŋa tipuur ngbaan fam. \v 18 Tipuur ngbaan pu le Uwumbɔr nan ŋa tinyoor ŋa Abraham pu. Nima le mɔk ke u ga ŋa tinyoor ŋa ti mu pu, tipuur ngbaan pu. Naa ye ke ti dii nkaal ngbaan le ga cha u ŋa tinyoor ŋa ti pu. \p \v 19 Ni yaa ye kina kan, ba pu Uwumbɔr nan tii binib nkaal ngbaan? U nan tii bi nkaal ngbaan ke bi bee titunwanbir aah ye pu na. U ban ke nkaal ngbaan li bi ki nan saa buyoonn Abraham aayaabil\f + \fr 3:19 \ft : Abraham aayaabil ngbaan ye Yesu la.\f* ga fuu ni na. Abraham aayaabil ngbaan le Uwumbɔr nan puu tipuur ngbaan tii u. Uwumbɔr nan cha waatuuntiib di nkaal ngbaan tii Moses, ke u di tii binib. \v 20 Uwumbɔr nan cha waatuuntiib ni Moses le tii binib nkaal ngbaan. Uwumbɔr ubaa le nan puu tipuur na ki tii Abraham. \s1 Nkaal ngbaan aatuln \p \v 21 Moses aakaal kpak Uwumbɔr aah puu tipuur ti na aa? Aayii. Nkaal ngbaan yaa ba ŋmaa tii timi limɔfal kan, nkaal ngbaan pu le ti ba ga ŋmar. \v 22 Tɔ, Uwumbɔr Aagbaŋ len ke dulnyaa ni aanib mɔmɔk ye titunwanbirdam la, ke Uwumbɔr aah nan puu tipuur ti na, u ga ŋa tinyoor ŋa binib bi gaa Yesu Kristo ki kii na pu. Binib bi gaa u ki kii na, bima le u ŋa tinyoor ŋa bi pu. \p \v 23 Buyoonn Yesu aa nan kee fuu ni na, Moses aakaal nan dii timi ki nan saa buyoonn Yesu nan dan dulnyaa ni na ke ti gaa u ki kii. \v 24 Nkaal ngbaan nan ye ukikiir ki kii timi, ki nan saa buyoonn Yesu fuu ni na, aan ti gaa u ki kii le ki ŋmar. \v 25 Dandana wee Yesu le ti gaa ki kii. Moses aakaal aa ki joo timi. \p \v 26 Nimi bimɔk gaa Yesu Kristo ki kii na, u pu le ni ye Uwumbɔr aabim. \v 27 Baah nan muin nimi nnyun ni, Kristo aayimbil pu na, ni gaa Kristo aabimbin la. \v 28 Naah kpaan Yesu Kristo ni na, ni mɔmɔk ye unibaan la. Juu yaab ni binib bi kaa ye Juu yaab na, ni binaagbiib ni mmaal aabim, ni bijab ni bipiib, ni mɔmɔk ye unibaan la. \v 29 Ni ye Kristo aanib la. Nima le ni ye Abraham aayaabitiib. Le ni ni u ga kan tiwanyaan ni Uwumbɔr nan puu tipuur ke u ga tii nimi paacham na. \c 4 \p \v 1 Maah len pu na le ye ke ubo u ga ji lifaal na le yeh ute aawan mɔmɔk; le waah laa ye ubo buyoonn na, waa jer unaagbiija. \v 2 U bi waaninkpiib ni bimɔmɔkb aaŋaal ni, ki nan saa nwiin mu ute siin na. \v 3 Ti mu bi kina la. Buyoonn taa nan kee nyi Yesu aabɔr na, dulnyaa aawanbir nan joo timi tinaagbiir la. \v 4 Naah nan ŋeer n‑yoonn mu na, le Uwumbɔr nan tun ni Ujapɔɔn. Upii le nan ma u. Juu yaab aakaal le nan joo u, \v 5 ke u gaa binib bi dii nkaal ngbaan na lii, aan Uwumbɔr ŋa timi waabim. \p \v 6 Taah ye Uwumbɔr aabim na, le Uwumbɔr tun ni Ujapɔɔn Aafuur Nyaan tisui ni. Muma le cha ti yin Uwumbɔr ke Tite. \v 7 Nima pu na, saa ki ye unaagbiija. Aa ye Uwumbɔr aabo la. Saah ye waabo na, aa ga kan waah puu tipuur ti na [Kristo pu]. \s1 Pɔɔl aatafal aah bi Galasia yaab ni pu na \p \v 8 Buyoonn naa nan kee nyi Uwumbɔr na, ŋiwaa ŋi kaa ye Uwumbɔr na nan joo nimi tinaagbiir la. \v 9 Dandana wee, ni nyi Uwumbɔr, le u mu nyi nimi. Ba ŋa ni ban ni labr ki ki dii dulnyaa aawanbir mu kaa kpa mpɔɔn, kaa ŋmaa ter nimi na? Ba ŋa ni ban ke tiwanbir ngbaan ki li joo nimi tinaagbiir? \v 10 Ni joo nwiin aakpaakool, ki joo uŋmal mu aakpaakool, ki joo libiln mu aakpaakool la. \v 11 M nan tun Uwumbɔr aatuln linimaln nikaasisik ni. Le ni muk mi nsui ni, ke nibaakan maatuln ga nan ŋa yɔli la. \p \v 12 Nnaabitiib, m nan di ŋikoobil ngbaan mɔmɔk lii, ke m li bi ke naah bi pu na. M gaŋni nimi ke ni mu li bi ke maah bi pu na, ki taa ki dii ŋikoobil ngbaan. Ni ye mbamɔn la, naa ŋa mi bakaa ubaa. \v 13 Idabur nan joo mi. Ni nyi ke idabur ngbaan nan tii mi nsan njan ke m dan nan tuk nimi Yesu aabɔnyaan. \v 14 Le ni ŋa mi tibulchinn, kaa lik mi fam, kaa yii mi ke m ye iween aanii. Ni nan gaa mi ke naah ba ga gaa Uwumbɔr aatuun, bee Yesu Kristo pu na. \v 15 Ni nan kpa mpopiin m pu la. Mpopiin ngbaan ki bi la chee dandana wee? M nyi ke ni yaa ba ga ŋmaa lokr nimi aanimbil ngbaan ki di tii mi kan, ni ba ga lokr ŋi tii mi. \v 16 Dandana wee, maah sur nimi ki tuk nimi mbamɔn na, nima le cha m kpaln nimi aadin aa? \p \v 17 Binib bi tuk nimi tibɔyayan na, binimbil man ni pu la. Baabɔr mu aa ŋan. Bi ban ke bi nyan nimi Yesu aasan ni. Bi ban ke ninimbil li man bi pu, aan ni dii bi. \v 18 Binib aanimbil yaa man nsanyaan pu kan, nima le ŋan. Ni ŋan, maah bi ni chee buyoonn na, ki ŋan maah kaa bi ni chee buyoonn na mu. \v 19 Maabim, ni wu mi ke imalween aah chuu upii kan, ni wu pu na, ki nan saa buyoonn ni ga chikr Kristo aasan ni na. \v 20 M ban ke m li bi ni chee dandana wee, ki kpeln maamɔboln; ba pu? nlan ŋmal nimi aabɔr pu la. \s1 Sara ni unaagbiipii Hagar aamɔkl \p \v 21 Nimi bi ban ni dii Moses aakaal na, naa nyi nkaal ngbaan aah len pu na aa? \v 22 Uwumbɔr Aagbaŋ len ke Abraham nan kpa japɔtiib bilee. Unaagbiipii nan ma ubaa, mmaal aabo mu ma uken. \v 23 Unaagbiipii ngbaan ma kan, u po ma ubijabo binib aah ma pu na la. Mmaal aabo ma kan, Uwumbɔr le nan puu tipuur tii u ke u ga maa ubijabo, le u ma u. \v 24 Bipiib bilee ngbaan aabɔr kpa ŋitaa la. Unaagbiipii u bi nan yin u ke Hagar na nan ma nnaagbiibim la. Hagar aabɔr ŋaŋ Moses aakaal la; ba pu? Moses aakaal joo binib tinaagbiir la. Uwumbɔr nan tii Moses nkaal ngbaan Sainai aajool paab. \v 25 Sainai aajool bi Arabia aatiŋ ni la. Hagar aabim mu nan bi nima la. Jerusalem aatiŋ ki bi dulnyaa ni na naahn unaagbiipii Hagar la; ba pu? Jerusalem aanib ye binaagbiib la. Moses aakaal le joo bi tinaagbiir. \v 26 Le Jerusalem aatiŋ ki bi paacham na aanib ye mmaal aabim. Timi le ye waabim. \v 27 Ni ŋmee Uwumbɔr Aagbaŋ ni ke, \q1 “Upii u kaa ma mbim na, u li kpa mpopiin. \q1 Imalween aah kaa chuu upii u na, \q2 u li tar mpopiin ngbaan pu; \q1 ba pu? upii u aachal yii u na aabim wiir \q2 ki jer upii u kpa chal na aabim.”\f + \fr 4:27 \ft : Lik Aisaya 54.1.\f* \p \v 28 Nnaabitiib, ti bi ke mmaal aabijabo Aisak aah nan bi pu na la; ba pu? Uwumbɔr aah puu tipuur ti na le cha ti ye waabim. \v 29 N‑yoonn ngbaan unaagbiipii aabijabo nan muk mmaal aabijabo Aisak u bi nan ma u Uwumbɔr Aafuur Nyaan aapɔɔn pu na. Dandana wee, ni bi kina la. Binib bi dii Juu yaab aakaal na muk timi bi ye Uwumbɔr aabim Waafuur Nyaan aapɔɔn pu na la. \v 30 Uwumbɔr Aagbaŋ len kinye? Ki len ke Uwumbɔr nan bui Abraham, “Nyan unaagbiipii na ni waabo; unaagbiipii aabo na aa kpa nsan u ji lifaal mmaal aabo na chee.”\f + \fr 4:30 \ft : Lik Mpiin 21.10.\f* \v 31 Nnaabitiib, maah len pu na le ye ke taa ye unaagbiipii aabim, ti ye mmaal aabim la. \c 5 \s1 Yesu Kristo aah gaa timi lii pu na \p \v 1 Kristo nan gaa timi lii, ke ti taa ki li bi tinaagbiir ni. Nima pu na, ni li si mbamɔm, ki taa cha tiwan nibaa ki li joo nimi tinaagbiir. \p \v 2 Ni li pel mbamɔm, min Pɔɔl le tuk nimi ke ni yaa gii lichakpaln ke ni ŋmar kan, Kristo aan ŋa nimi tinyoor. \v 3 Unii umɔk gii uchakpaln ke u ŋmar na, m ban m ki sur u ke Moses aakaal mɔmɔk dii u la. \v 4 Nimi bi ban ke ni dii Moses aakaal ke ni ŋmar na, ni yakr Kristo chee la, ki di Uwumbɔr aaterm lii a. \v 5 Uwumbɔr Aafuur Nyaan bi ti ni. Le ti gaa Yesu ki kii. Nima le cha ti kii bundaln Uwumbɔr ga nan len ke timi aabɔr ŋan na. \v 6 Ti yaa kpaan Yesu Kristo ni kan, lichakpangeei aa ye tibɔkpaan. Unii yaa kaa gii kan, ni mu aa ye tibɔkpaan. Ti yaa gaa Yesu ki kii, ki mu yaa gee binib kan, nima le ye tibɔkpaan. \p \v 7 Ni nan dii Yesu mbamɔm la. Ŋma kiir nimi ke ni taa ki kii waabɔr ti ye mbamɔn na? \v 8 Binib bi kiir nimi na aabɔr aa nyan ni Uwumbɔr u yin nimi na chee. \v 9 Boroboro aanyɔk siib le cha boroboro mɔmɔk duuni. \v 10 Tɔ, naah ye Tidindaan aanib na le m bee ke naan dii nnyamɔn aamɔkm. Ntafadaan ga pii binib bi muk nimi na. \p \v 11 Nnaabitiib, binib bibaa len ke m tuk binib ke bi li geei ŋichakpan aan ki ŋmar. Ti yaa gbii kan, ba pu Juu yaab beenin ŋani mi falaa? Ti yaa gbii ke m tuk binib ke bi li geei ŋichakpan aan ki ŋmar kan, Yesu aadɔpuinkoo aabɔr aa ba ga cha Juu yaab gee liŋuul. \v 12 Cha binib bi muk nimi lichakpangeei pu na lee nyan bibaa aajawan. \p \v 13 Nnaabitiib, Uwumbɔr yin nimi ke u nan gaa nimi lii la. Waah gaa nimi lii na, ni taa ki li ŋani nimi aabimbikpok aah ban pu na. Ni li gee tɔb ki li ter tɔb. \v 14 Uwumbɔr aakaal mbaa len ke, “Aa li gee aana aabo ke saah gee aabaa pu na.”\f + \fr 5:14 \ft : Lik Liifai Yaab 19.18.\f* Aa yaa joo nkaal ngbaan kan, Uwumbɔr aakaal mɔmɔk le aa joo. \p \v 15 Ni mu yaa kpa lipiipoln ki kpak tɔb kinikpakpak kan, ni li nyi, ni ga kuln tɔb. \s1 Nfuur Nyaan ni unibɔn aabimbin \p \v 16 M tuk nimi la, cha Uwumbɔr Aafuur Nyaan le joo nimi man, ki taa ŋani nimi aabimbikpok aah gee pu na. \v 17 Timi aabimbikpok aah ban pu na le kpak Uwumbɔr Aafuur Nyaan aah ban pu na. Uwumbɔr Aafuur Nyaan aah ban pu na mu kpak timi aabimbikpok aah ban pu na. Timi aabimbikpok ni Uwumbɔr Aafuur Nyaan ye tɔb aadim la. Nima le cha ni pɔɔ ke ni dii mbamɔm naah ban pu na. \v 18 Ni yaa dii Uwumbɔr Aafuur Nyaan aah ban pu na kan, Moses aakaal aa dii nimi. \p \v 19 Mbimbikpok aatuln bi lipaal la. Binib bi dii kina na le gɔr kidagook, ki tun tijɔŋ aatuln, ni inimɔɔn aatuln, \v 20 ki dii ŋiwaa, ki chuun ji inyɔk, ki nan binib, ki ban tibɔr, ki kpa lipiipoln, ki kpa liŋuul, ki kpa kukumɔŋ, ki kpak tɔb kinikpakpak, ki yakr tɔb, \v 21 ki kpa iniman, ki ku binib, ki nyu ndaan gbii, ki gbiir bidagbiib aagbiir, ki tun lituln limina mɔk aaboln. M ki sur nimi ke maah nan sur nimi n‑yoonn mu jer na pu na, ke binib bi ŋani kina na aan koo Uwumbɔr aanaan ni. \p \v 22 Uwumbɔr Aafuur Nyaan le cha binib gee tɔb, ki kpa mpopiin, ni nsuudoon, ni limɔr, ni tibulchinn, ni mbimbinyaan, ni ibamɔn, \v 23 ki bi suuna, ki chur bibaa. Nkaal aa bi ki ga kpak binib bi ŋani kina na. \v 24 Binib bi ye Yesu Kristo aanib na, bi yii baabimbikpok aah ban pu na mɔmɔk, ki di mbimbikpok ngbaan kpaa Yesu aadɔpuinkoo pu. \p \v 25 Ti kpa limɔfal Uwumbɔr Aafuur Nyaan pu. Nima pu na, cha Nfuur Nyaan ngbaan le joo timi. \v 26 Ti taa li kpa kalmbaani, ki taa muk tɔb, ki taa li kpa lipiipoln tɔb pu. \c 6 \s1 Ni li ye tɔb aatutum \p \v 1 Nnaabitiib, bi yaa pii unii titunwanbir ni kan, nimi bi nyi Uwumbɔr aasan mbamɔm na, ni li bi suuna ki ter u ke u ki dii mbamɔm, ki li lik aabaa, kinimbɔŋ taa tɔŋ aa mu. \v 2 Kii Kristo aakaal mbamɔm man, ki li ter tɔb nimi aamuk ponn ni. \v 3 Unii u kaa bi tibɔr tibaa ni na yaa dak ke u ye uninyuun kan, u ŋmanni ubaa la. \v 4 Cha unii mɔmɔk dakl lik ke waatuln ŋan aan laa ŋan. Li yaa ŋan kan, u ga li kpa mpopiin uma ubaa aatuln pu. U taa li kpa kipupuk ke waatuln ŋan ki jer una aabo yaan. \v 5 Ba pu? unii mɔmɔk kpa uma ubaa aatuln la. \p \v 6 Tɔ, binib bi bae Yesu aabɔnyaan na, cha bi yakr baah kpa ni na tii unii u mɔk bi tibɔnyaan ngbaan na. \p \v 7 Tɔ, ni taa ŋmanni nibaa; ni taa dak ke ni ga ŋmaa ŋmann Uwumbɔr; tiwan ni aa bun na, nima le aa ga nan chee.\fig Tiwan ni aa bun na, nima le aa ga nan chee|src="AB02819b.tif" size="span" ref="Galasia Yaab 6.7" \fig* \v 8 Maah len pu na le ye ke unii yaa ŋani unibɔn aabimbin aah ban pu na kan, u ga kan nkun. Unii yaa ŋani Uwumbɔr Aafuur Nyaan aah ban pu na kan, u ga kan limɔfal li kaa kpa ndoon na. \v 9 Cha ti tun litunyaan ki taa di cha; ba pu? ti yaa kaa di cha kan, ni nan saa naayoonn kan, ti ga kan lituln ngbaan aanyoor. \v 10 Nima na, ti yaa kan nsan kan, ti li ŋani binib mɔmɔk tiŋann. Binib bi gaa Yesu ki kii na, ti li ŋani bima le tiŋann sakpen. \s1 Kookoo aasurm ni idoon \p \v 11 Lik man, m di mbaa aaŋaal ŋmee ke ni filk ki tii nimi. \v 12 Binib bi muk nimi ke ni li geei ŋichakpan na, bi ban ke bi piir Juu yaab aasui, aan bi taa ŋa bi falaa Kristo aadɔpuinkoo aabɔr pu la. \v 13 Tɔ, binib ngbaan geei ŋichakpan la; bima bibaa aa dii Moses aakaal mɔmɔk. Bi po ban ni li geei ŋichakpan, aan bi li kpa kipupuk ke ni ŋa kina. \v 14 Mma kan, m ga li kpa kipupuk tiwan nibaa baanja le pu, nima le ye ke Tidindaan Yesu Kristo nan kpo ndɔpuinkoo pu. Waadɔpuinkoo pu, le dulnyaa wee ni aawan aa ki mɔ m chee, ntafal aa ki bi dulnyaa wee ni aawan ni. \v 15 Unii yaa dii Yesu Kristo aasan kan, lichakpangeei aa ye tibɔkpaan, unii yaa kaa gii kan, ni mu aa ye tibɔkpaan. Mbimbipɔɔn le ye tibɔkpaan. \v 16 Binib bimɔk kii kina na le ye Uwumbɔr aanib, ki ye Israel yaab bamɔm. Uwumbɔr tii bi nsuudoon ki san bi kinimbaak. \p \v 17 Tɔ, ubaa taa ki muk mi; ba pu? binib aah gbaa mi na aabue bi nwon pu, ki mɔk ke m ye Yesu yoo. \p \v 18 Nnaabitiib, Tidindaan Yesu Kristo aaŋann li bi nisui ni. Amii.