\id JHN \h Juan \toc1 Nan Gawis ay Damag ay Insolat Juan \toc2 Juan \toc3 JUN \mt1 Nan Gawis ay Damag ay Insolat Juan \is1 Nan Maipanggep Isnan Insolat Juan \ip Nan naay ay insolat Juan et ipailana ay si Jesus nan makwani en Kali ay nawawawawada ken Apo Dios esapay naboliw nan batawa dat menbalin is ipogaw et makitee isnan ipogaw isnan batawa. Intapin Juan nan gapo ay insolatna nan naay isnan nangibagana isnan menbasa en, “...nan naayda et naisolatda tasiyay patiyenyo ay si Jesus nan Kristo ay Anak Apo Dios et gapo isnan pammatiyo et matagotago kayo ay eng-enggana.” (20:31) \ip Nakwas ay inbagan Juan en si Jesus nan makwani en Kali ay nawawawawada danat ilogi ay mangibaga isnan inom-ommat isdin kad-an Jesus isna. Ibagana nan nateketeken ay nakaskasdaaw ay inik-ikkan Jesus ay mangipaila ay siya nan naikali ay mangisalakan ken datako danat ipagtek nan kayat ay kanan san kaskasdaaw isnan mangibagbagaana isnan sodsodok ya insolsolon Jesus. Insolat Juan gedan nan inkakan nan tap-ina ay namati ken Jesus dadat menbalin ay pasolotna dapay ligten nan tap-ina siya et adida patiyen. Isnan kapitolo 13 enggana isnan 17 et naibaga nan menkakadwaan da Jesus isnan papasolotna isdin labi esapay madpap ya nan inbagbagan Jesus ken daida issan deey ay labi ta mensaganada ya papipigsaenda nan nemnemda ay olay no ngan di ommat. Isnan kombosna et inbagan gedan Juan nan nadpapan Jesus ya nabistaana, nan nateyana ya nan kasina natagowan ya nan ninpailaana isnan papasolotna isdin kasina natagowan. \ip Dalon inbagan Juan isnan naay ay insolatna nan maipanggep isnan biyag ay maid patenggana ay gon-oden tako no mamati tako ken Kristo. Et siya nan namnama nan am-in ay mangpati ay si Jesus nan daan ay omey ken Apo Dios, nan mangibagbaga isnan tet-ewa ya nan mang-ited is biyag. Nan naiitken ay insolat Juan et nan ad-ado ay inbagana maipanggep isnan nangidildiligan Jesus isnan sigod ay wada isnan insolsolona ay kaneg nan danom, makan, silaw, kalnilo, nan kaiw ya nan begasna, pagey ya nan tapina pay. \iot Nan wada isna \io1 Nan logina 1:1-18 \io1 Si Juan ay Menbonbonyag ya nan damo ay papasolot Jesus 1:19-51 \io1 Nan nin-isolsolowan Jesus 2:1-12:50 \io1 Nan kad-an Jesus id Jerusalem esapay madpap 13:1-19:42 \io1 Nan kasin natagowan Jesus ya nan ninpailaana 20:1-31 \io1 Nan ninpailaan Jesus id Galilea 21:1-25 \c 1 \s1 Si Jesus Nan Kali Ay Ninbalin Ay Ipogaw \p \v 1 Isdin loglogina ay esapay mawada nan batawa et nawawada nan Kali ay si Kristo et nawawada ken Apo Dios san Kali ya Dios gedan siya. \v 2 Owen, nawawada siya ken Apo Dios esapay mawada nan naboliw. \v 3 Inpaboliw Apo Dios ken siya nan am-in et maiwed nawada no egayna boliwen. \v 4 Magapo ken siya nan biyag ya siya nan mangtangtanggew isnan nemnem di ipogaw ay kaneg silaw. \v 5 Tatanggewan nan silaw nan menbolinget et adi polos makaabak nan bolinget isnan silaw. \p \v 6 Wada gedan nan inbaan Apo Dios ay kangadan is Juan.\f + \fr 1:6 \ft Si Juan ay naay et siya san menbonbonyag ay baken nan pasolot Jesus ay nangisolat isna.\f* \v 7 Inmali ay mangipagtek issan silaw tasiyay dengen am-in di ipogaw dadat patiyen san silaw. \v 8 Baken si Juan san silaw ngem inmali ay mangipagtek issan silaw ay si Jesu Kristo. \v 9 Owen, siya nan tet-ewa ay silaw ay inmali isnan batawa ay mangtanggew isnan am-in ay ipogaw. \p \v 10 Inmali san makwani en Kali isnan batawa et olay no naboliw gapo ken siya et egay kayet inmatonan nan ipogaw siya. \v 11 Inmali isnan osto ay ilina ngem inadyan nan kailiyana siya. \v 12 Ngem wadada nan nangdawat ya nangpati ken siya et daida nan inagtana is kalintegan ay menbalin ay an-ak Apo Dios. \v 13 Et baken kaneg nan ikkan nan sin-asawa ay omanak is ikkanda ay menbalin ay an-ak Apo Dios nodi isnan kabaelana ay Amada. \p \v 14 San Kali et ninbalin is ipogaw ay si Jesu Kristo dat makitee ken dakami. Am-in ay kinkinwanina et tet-ewa ya gawigawis nan inik-ikkana ay nangipaila isnan layadna. Inilami nan panakabalina ay inidyan Amana ken siya ay kedkedeng is Anakna. \p \v 15 Siya nan inpagtek Juan isdin nangwaniyana en, “Si tona din inbagak ken dakayo en awnit wada nan somosokat ken sak-en ay nangatngato mo sak-en tay nawawada esakpay mawada.” \p \v 16 Gapo isnan dadama ay layadna ken datako et id-id-idyana nan gawis ken datako. \v 17 Nan linteg Apo Dios nan inpagtek din si Moses ngem nan inpagtek Jesu Kristo et nan kinatet-ewan nan maipanggep ken Apo Dios ya nan layadna ken datako. \v 18 Maiwed nakail-ila ken Apo Dios nodi nan kedkedeng ay Anakna ay makitetee ken Amana et siya nan nangipagtek. \s1 Nan Inpagtek Juan Ay Menbonbonyag \r Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8; Luc. 3:1-18 \p \v 19 Naay nan inommat isdin nangipagtekan Juan isnan maipanggep ken Jesus. Inbaan nan aap-apon di Judio id Jerusalem nan papadi ya nan iib-ada ay makwani en Levite ta sootenda ken Juan no sino siya. \v 20 Dat songbatan Juan et ibagana nan tet-ewa ay mangwani en, “Bakenak si Kristo ay inbaan Apo Dios.” \v 21 Ngem dadat kayet sooten, “Sinoka pay obpay? Ay sik-a din si Elias ay mamadto ay kasin natago?” “Bakenak,” kinwanin Juan. “Ay sik-a nan mamadto ay inbaan Apo Dios ay sesed-enmi?” kinwanida. “Baken,” kinwanin Juan. \v 22 Dadat kanan, “Ibagam ngalod ken dakami no sinoka tay masapol ay ibagami isnan nangbaa ken dakami. Ay ngan pay nan pangwanim isnan awakmo?” \v 23 Dat kanan Juan, “Sak-en nan mangtongpal isdin kinwanin Isaias ay mamadto id kasikasin ay nangwani en, \q1 ‘Wada isnan bilbilig nan mangibogbogaw en enkayo menletgen nan daanen nan Apo tako ay awnit omali.’” \p \v 24 Dat kayet sooten nan Fariseo ay tap-in di inbaan nan aap-apon di Judio en, \v 25 “Ngan nan kalebbengam ay menbonbonyag no bakenka si Kristo, si Elias ya no bakenka san mamadto?” \v 26 Dat kanan Juan, “Ibonyagko nan danom ngem wada nan naiddom ken dakayo ay adiyo getgetken \v 27 et siya nan awnit mangsokat ken sak-en. Et gapo isnan kawedwedana et adiyak maibilang ay mangkaan isnan olay sapatosna.” \p \v 28 Inommat am-in dana id Betania ay dedemangen di ginawang ay Jordan ay menbonbonyagan Juan. \s1 Si Jesus Nan Mangkaan Is Basol \p \v 29 Kawakgatana dat ilaen Juan si Jesus ay somagsag-en danat kanan, “Si todi nan mangkaan isnan basbasol di ipogaw isnan batawa gapo isnan awnitna kateyan. Inyalin Apo Dios siya ay kaneg kalnilo ay mapalti ta kaanena nan basol. \v 30 Si todi san kinwanik en awnit wada nan mangsokat ken sak-en ay nangatngato mo sak-en tay nawawada esakpay mawada. \v 31 Egayak gintek no sino siya ngem inmaliyak ay mangibonbonyag is danom tasiyay ipagtekko siya isnan Judio.” \p \v 32-33 Danat kanan ay mangipagtek isnan inommat, “Egayak gintek siya ay sokod inbagan Apo Dios ay nangibaa ken sak-en en, ‘Awnitmo ilaen nan Ispirito Santo ay lomayog ay pomatong isnan esay lalaki et siya nan awnit mangibonbonyag isnan Ispirito Santo.’ Et tinmet-ewa tay inilak nan Ispirito Santo ay linmayog ay nagapo id daya ay kaneg kalapati dat pomatong ken Jesus. \v 34 Siya nan inilak isonga ipaneknekko ken dakayo ay siya tet-ewa nan Anak Apo Dios.” \s1 Nan Inmon-ona Ay Papasolot Jesus \p \v 35 Kawakgatana kasin dat wada da Juan ya nan dowa ay pasolotna \v 36 danat inenengneng si Jesus ay lomaos danapay kanan, “Ilaenyo. Si tona nan kalnilon Apo Dios ay mangkaan isnan basbasol di ipogaw.” \p \v 37 Dinngen pay san doway pasolotna san kinwanina dadat omonod ken Jesus. \v 38 Dat mensagong si Jesus et ilaena daida ay omon-onod danat sooten, “Ay waday ibagayo?” Dadat kanan, “Rabbi, ay into nan menteteam?” (Nan kanan nan Judio isnan rabbi et mistolo.) \v 39 Danat kanan ken daida, “Akayo ta entako ilaen.” Isonga dadat makkey ken siya et enda ilaen nan menteteana dadat makitetee ken siya issan sedem engganay nagisbet. \p \v 40 San esa ken daida ay dowa et si Andres ay besat Simon Pedro. \v 41 Dat ikakamon Andres ay mang-anap ken Simon ta ibagana en, “Dinas-anmi nan Mesias.” Nan kayatna ay kanan et dinas-anda si Kristo ay sedsed-enda tay inbagan Apo Dios en awnitna ibaa. \p \v 42 Dat bowegen Andres si Simon et omeyda ken Jesus. Dat inengneng Jesus siya danat kanan, “Sik-a si Simon ay anak Juan ngem menngadanmo et nan Cefas.” (Nan ngadan ay naay isnan kalin di Judio et paliso nan kanana isnan ngadan ay Pedro ay makwani en bato.) \s1 Nan Namatiyan Abes Da Felipe Ken Natanael \p \v 43 Issan kawakgatana dat kanan Jesus en omey isnan probinsiya ay Galilea. Dinatngana si Felipe danat kanan, “Makkeyka ken sak-en.” \v 44 Si Felipe et kailiyan da Andres ken Pedro ay nagapo id Betsaida id Galilea. \p \v 45 Dat anapen Felipe si Natanael danat kanan, “Dinas-anmi nan ipogaw ay insolat Moses isnan liblo ay naisolatan nan linteg ya din insolat din mamadto. Siya si Jesus ay iNazaret ay anak Jose.” \v 46 “Ayke waday gawis is magapo id Nazaret?” kinwanin Natanael. Dat kanan Felipe, “Aka bawet ta enta ilaen.” \v 47 Issan nang-ilaan Jesus ken Natanael ay om-omey isnan kad-ana danat kanan, “Naay di tet-ewa ay Judio ay maid ngawi isnan nemnemna.” \v 48 Dat sooten Natanael, “Ngan di mangtekam ken sak-en?” Dat kanan Jesus, “Inilak sik-a issan kad-am issan poon di kaiw esapay omey ayagan Felipe sik-a.” \v 49 Dat kanan Natanael, “Apo, sik-a od nan Anak Apo Dios. Sik-a nan ali ay sedsed-enmi isna id Israel.” \v 50 Dat kanan Jesus, “Ay nan mamatiyam et gapo tay inbagak en inilak sik-a isnan poon di kaiw? Ngem awnit wada pay nan ilaem ay kaskasdaaw mo nan naay. \v 51 Ibagak et tet-ewa ay awnityo ilaen ay matokaban id daya et om-omey ya omal-ali nan aanghel Apo Dios ken sak-en ay makwani en Iyon-an Am-in di Ipogaw.” \c 2 \s1 Nan Danom Ay Ninbalin Is Tapey \p \v 1 Issan maikatlo ay agew et wada nan babayas id Cana ay sakop di Galilea. Wada si inan Jesus isdi \v 2 dapay nadkat gedan si Jesus ya san papasolotna. \v 3 Naamin pay nan tapey\f + \fr 2:3 \ft Nan tapey di Judio et nasapo isnan danom di obas ya kanegna nan ingel di tapey isna.\f* dat kanan inan Jesus ken siya, “Naamin et nan tapeyda.” \v 4 Dat kanan Jesus, “Ina, adi masapol ay ibagam nan ikkak. Egay pay omdan nan mang-ikkanak isnan inbilin Apo Dios.” \v 5 Ngem dat ibagan inana isnan deeyday baa isdi en, “Tongpalenyo am-in nan ibagana ken dakayo.” \p \v 6 Nan Judio et wada nan abigda isnan menboowanda isonga wada nan enem ay bolnay isdi ay maipaypay-an di danom et waay limay boti nan malaon di esa. \v 7 Dat kanan Jesus issan deeyday baa, “Ponowenyo dana is danom.” Dadat ponowen san deeyday bolnay \v 8 danat kanan, “Ala, gomaod kayo ta eyeyyo isnan apowen di baey ay naay.” Siya di nan inikkanda. \p \v 9 Dat tamtaman san apowen di baey san danom ay ninbalin is tapey daet masdaaw tay gawigawis. Ngem adina getken nan nagapowana tay kedengda ay baa is mangtek tay daida nan nang-ala. Danat ayagan san lalaki ay binommey \v 10 et kanana, “Nan ogalin di ipogaw et nan kagawisan ay tapey nan iyapagda omon-ona isnan sangailida et no maamin nan kagawisan dadat iyapag nan kaasiyan. Ngem sik-a et apay nga inpaod-odim ay nangiyapag isnan kagawisan ay tapey?” \p \v 11 Nan naay inikkan Jesus id Cana ay esay ili id Galilea et siya nan damo ay kaskasdaaw ay inikkana ay nangipailaana isnan panakabalina dat omam-amed nan pammatin nan papasolotna ken siya. \v 12 Nakwas pay san babayas dat omey da Jesus ken da inana, nan bebsatna ya nan papasolotna id Capernaum dadat mentetee isdi isnan nadandan ay agew. \s1 Nan Nangipabalaan Jesus Isnan Men-il-ilako Isnan Templo \r Mat. 21:12-13; Mar. 11:15-17; Luc. 19:45-46 \p \v 13 Nganngani nan Fiestan di Linmaosan di Anghel ay mangnemneman di Judio isdin nangbadangan Apo Dios isdin alal-apoda id sang-adom isonga inmey da Jesus id Jerusalem ay makifiesta. \v 14 Dadat omey isnan Templo et datnganda nan men-ilaklako is baka, kalnilo ya kalapati ay awnit mapalti ay iboyag nan ipogaw ken Apo Dios. Wada gedan isdi nan mensoksokat is siping. \v 15 Dat somalapid si Jesus is saplit et abowena am-in san bakbaka ya kakalnilo ta bomalada danapay tokangen nan lamisaan di mensoksokatanda is siping et maiwakat san sipingda. \v 16 Danat ibilin issan men-ilaklako is kalapati, “Ibalayo am-in dana. Ay inayan kayo pay, ay dakayon pabalinen ay pag-ilakowan nan baey Amak?” \v 17 Dat nemnemen san papasolotna nan naisolat ay kalin Apo Dios id kasin ay naay, “Apo Dios, dadama nan sakit di nemnemko tay adida polos paayen nan baeymo.” \p \v 18 Gapo isnan inikkan Jesus isnan Templo dat kanan nan aap-apon di Judio, “Ngan di kaskasdaaw ay ikkam ta kail-ana ay waday kalintegam ay mang-ikkan isna?” \v 19 Dat kanan Jesus, “No bakasenyo nan baey Apo Dios ay naay et pasagongek kasin isnan tolo ay agew.” \p \v 20 Dat kanan san deeyday Judio, “Aykeka makasaad kasin isna is tolo ay agew? Dapay epatpoo ya enem ay tew-en nan nasaadan nan Templo ay naay.” \p \v 21 Ngem nan baey Apo Dios ay kankanan Jesus et nan awakna. \v 22 Isonga idi natey si Jesus dat kasin matago et ninemnem san papasolotna ay tinmet-ewa nan kinwanina dadat patiyen nan naisolat id kasin ay kalin Apo Dios ya din inbagan Jesus isnan awnitna katagowan. \p \v 23 Issan kawad-an Jesus id Jerusalem ay makifiesta et adoado nan mamati ken siya tay inilada nan kaskasdaaw ay inik-ikkana. \v 24 Ngem getkena ay kolang kayet nan pammatida ken siya tay gegetkena nan kaipogawda \v 25 et adi masapol di waday mang-itdo ken siya maipanggep isnan ipogaw tay gegetkena nan nemnemda am-in. \c 3 \s1 Si Jesus Ya Si Nikodemo \p \v 1 Wada nan esay ap-apon di Judio ay Fariseo ay kangadan is Nikodemo. \v 2 Isnan esay labi inmey ken Jesus et kanana, “Apo, getkenmi ay si Apo Dios nan nangibaa ken sik-a ay mangisolo ken dakami tay maiwed makaikkan isnan kaskasdaaw ay ik-ikkam malaksig no wada si Apo Dios ken siya.” \v 3 Dat kanan Jesus, “Tet-etet-ewa nan ibagak ken sik-a, maiwed makasgep isnan mentolayan Apo Dios no adi maiyanak kasin.” \v 4 Dat kanan Nikodemo, “Ayke mabalin ay maiyanak kasin nan ipogaw ay naeteng? Ay daan di songgepana isnan eges inana esapay bomala kasin?” \p \v 5 Dat kanan kasin Jesus, “Ibagak ken sik-a nan tet-ewa, adi mabalin ay maitapi nan ipogaw isnan mentolayan Apo Dios no adida maiyanak isnan danom ya Ispirito Santo. \v 6 Nan iyanak nan ipogaw et awatena nan nangiyanak ken siya ay ipogaw. Et nan ipogaw ay iyanak nan Ispirito Santo et awatena abes nan nangiyanak ken siya ay Ispirito Santo isonga menbalinda ay an-ak Apo Dios. \v 7 Isonga adika masdaaw no ibagak en masapol ay maiyanak kayo kasin. \v 8 Kaneg nan dagem et adi kaila ngem menpoypoyopoy isnan laylaydena. Dedengngem nan ngengena ngem adim getken nan magapgapowana ya nan omay-ayana. Siya na nan kaneg nan am-in ay maiyanak isnan Ispirito Santo.” \v 9 “Intoy ikakkana?” sinoot Nikodemo. \v 10 Dat kanan Jesus, “Esaka ay nangato ay mangisolsolo ken datako ay Judio dakapay adi getken na? \v 11 Ibagbagak met nan tet-ewa ay getkek ya inilak ngem adiyo kayet patiyen nan kankanak. \v 12 Inpagtekko nan maipanggep isnan wada isnan batawa ngem adiyo patiyen. Intoy ikkanyo ngalod ay mangpati no ibagak ken dakayo nan maipanggep isnan wada id daya? \v 13 Maiwed ipogaw is in-inmey id daya ay makaibaga isnan wada isdi nodi kedengak ay Iyon-an Am-in di Ipogaw tay nagapowak id daya. \p \v 14 Et awnitak maipangato ay Iyon-an Am-in di Ipogaw ay kaneg din inikkan din si Moses ay nangilansa isnan sinang-oweg isnan sokod danat ipangato isnan kad-anda issan bilbilig\f + \fr 3:14 \ft Isdin kad-an di Judio isnan bilbilig et binmasolda isonga inpaeyey Apo Dios nan kaoweoweg ay mangketeb ken daida ta mateyda. Ngem idi inbabawida san basolda, inbagan Apo Dios ken Moses en somapo is sinang-oweg ay gading ta mailansa isnan sokod danat ipangato et am-in ay mang-ila isdi et matagoda olay naketbanda.\f* tay masapol ay awnitak mailansa abes esakpay maipangato \v 15 tasiyay am-in ay mamati ken sak-en et matagotagoda ay eng-enggana ken Apo Dios.” Siya di nan kinwanin Jesus. \p \v 16 Gapo tay dadama nan layad Apo Dios isnan ipogaw isnan batawa et inpaiyalina nan kedkedeng ay Anakna tasiyay am-in ay mamati ken siya et adida kadosdosa nodi matagotagoda ken Apo Dios. \v 17 Tay egay inbaan Apo Dios nan Anakna ay mangpabasol ken datako ay ipogaw nodi ta isalakana datako \v 18 tay am-in ay mamati isnan Anakna et adida madosa ngem nan adi mamati et awnit madosada is maid patenggana tay adida patiyen nan kedkedeng ay Anak Apo Dios. \v 19 Nan kapabasolanda et inmali nan silaw isnan batawa ngem pawedwed-en kayet nan ipogaw nan menbolinget mo nan menpat-a gapo isnan ngawi ay ik-ikkanda. \v 20 Tay adyan nan mang-ik-ikkan is ngawi nan menpat-a isonga adida somag-en isnan silaw tay adida layden ay maila nan ik-ikkanda. \v 21 Ngem nan mang-ik-ikkan isnan gawis et somag-enda isnan silaw tasiyay ipailada ay si Apo Dios nan mangbadbadang isnan gawis ay ik-ikkanda. \s1 Nan Pangwanin Juan Ken Jesus \p \v 22 Nakwas pay di dat omey si Jesus ya nan papasolotna isnan tap-in di ili isnan probinsiya ay Judea. Ninteeda isdi isnan nadandan ay agew et menbonbonyagda. \v 23 Si Juan et menbonbonyag abes id Enon ay sag-en di Salim tay adoado nan danom isdi. Men-inonod nan ipogaw ay omey ken siya danat bonyagan daida. \v 24 Egay pay naibalod si Juan issan deey ay menbonbonyagana. \p \v 25 Issan esay agew et wada nan inmey ay nakisongbat isnan papasolot Juan maipanggep isnan bonyag ay kakaanan di basol. \v 26 Isonga dadat omey ken Juan et kananda, “Apo, din ib-am issan demang di ginawang ay Jordan ay inbagam ken dakami et menbonbonyag id wani et siya nan omay-ayan am-in nan kaipoipogaw isonga atiatik nan omal-ali isna.” \p \v 27 Dat kanan Juan, “Adi mensakit nan nemnemko olay no atiatik nan omali isna tay si Apo Dios nan mang-idya isnan kalebbengan di ipogaw ay ikkan. \v 28 Dakayo met laeng nan mangpaneknek isdin kinwanik en bakenak si Kristo nodi inbaan Apo Dios sak-en ay mangipagtek ken siya tasiyay mamatida ken siya. \v 29 Nan kaidiligana et kaneg nan mangisagana is omasawaan nan gayyemna. No omey nan lalaki isnan babai ay asawaena et dadama nan gasing nan gayyemna tay men-asawada tet-ewa. Et siya nan kanegko abes ay nangisagana isnan omaliyan Jesus isonga dadama nan gasingko tay inmali et siya. \v 30 Et siya nan masapol ay maipawedweda dakpay maipababa.” \s1 Nan Magapo Id Daya Nan Kangatowan \p \v 31 Nan magapo isnan batawa et ibatawa isonga nan getkena et nan maipanggep isnan batawa ngem nan magapo id daya et siya nan kangatowan isnan am-in. \v 32 Ibagbagana nan inil-ilana ya nan dindinngena ngem atiatik nan mangpati isnan kankanana olay no siya nan kangatowan. \v 33 Ngem nan mangidnge isnan ibagbagana et paneknekana ay tet-ewa nan kankanan Apo Dios. \v 34 Tay si Jesu Kristo ay inbaan Apo Dios et kankanana nan kalin Apo Dios tay inidyan Apo Dios nan am-in ay panakabalin di Ispirito Santo ken siya. \v 35 Si Apo Dios et laylaydena nan Anakna isonga inidyana nan kabaelana ta makigad isnan am-in. \v 36 Nan mamati isnan Anakna et matagotago ken Apo Dios ngem nan adi mamati et adi matagotago nodi dosaen Apo Dios ay eng-enggana. \c 4 \s1 Si Jesus Ya Nan Babai Ay iSamaria \p \v 1 Nan Fariseo et mamaslatda issan nangdenganda ay adoado nan om-omey ken Jesus ay menpabonyag ay amed ad-ado mo nan om-omey ken Juan. \v 2 (Ngem nan kinatet-ewana et egay ninbonbonyag si Jesus nodi kedeng nan papasolotna.) \v 3 Idi gintek da Jesus ay mamaslat nan Fariseo dadat komaan id Judea et somagongda id Galilea \v 4 et nan daanda ay omey et isnan probinsiya ay Samaria. \p \v 5-6 Kag-aw nan inomdananda id Sicar ay esay ili id Samaria ay sag-en di om-a ay inpatawid din si Jacob ken Jose ay anakna id sang-adom. Wada gedan isdi nan bobon din si Jacob. Nabbay si Jesus ay nindad-aan dat omey tomokdo isdi \v 7-8 dapay omey san papasolotna isnan ili ay lomako is kanenda. \p Dat wada nan somakdo ay babai ay iSamaria dat kanan Jesus ken siya, “Omyalika kad is inomek.” \v 9 Nasdaaw san babai issan kinwanin Jesus tay nan Judio et aamisenda nan iSamaria isonga danat kanan, “Judioka dakapay aped makiin-inom ken sak-en ay iSamaria?” \v 10 Dat kanan Jesus, “No getkem koma nan idyan Apo Dios ya no sinowak ay mangmangwani en painomem et ibagam koma tapno agtak sik-a isnan danom ay mang-idya is biyag.” \v 11 Dat kanan san babai, “Apo, maid met igaodmo dapay adaadaem nan naay ay bobon. Ay intoy apedmo mang-alaan is danom ay mang-idya is biyag? \v 12 Inpatawid din alapo tako ay si Jacob nan naay bobon. Siya na nan sakdowanda isdin an-akna ya nan inmin-inoman din talakena. Ay kanam en nangatngatoka mo din si Jacob?” \p \v 13 Ngem dat kanan Jesus, “Nan mang-inom isnan danom ay naay et maewew kasin \v 14 ngem nan mang-inom isnan idyak ay danom et adi kaew-ewew. Tay nan danom ay idyak et menbalin ay kaneg balaan ay adi katkatdok isnan awakna ay mang-idya ken siya is biyag ay eng-enggana.” \p \v 15 Dat kanan san babai, “Apo, iyalim ngalod nan sanay danom tasiyay adiyak kasin maew-ewew ya mabmabbay ay somakdo isna.” \v 16 Dat kanan Jesus, “Enka ayagan si asawam dakayot omali isna.” \v 17 Dat kanan san babai, “Dapay maid asawak.” Dat kanan Jesus, “Tet-ewa nan inbagam ay maid asawam. \v 18 Namin limaka ay nakias-asawa et nan lalaki ay ibabaeymo id wani et bakenmo asawa. Tet-ewa nan inbagam.” \v 19 Dat kanan san babai, “Apo, mamadtoka obpay. \v 20 Ay into ngalod nan osto ay mangdayawan tako ken Apo Dios? Tay nan bilig ay naay nan nangdaydayawan di alal-apomi ay iSamaria ken siya ngem dakayo et kananyo en id Jerusalem nan kadayawan Apo Dios et kedeng.” \v 21 Dat kanan Jesus, “Patiyem nan kanak, awnit omdan nan timpo ay baken nan bilig ay naay ya baken gedan id Jerusalem is mangdaydayawan nan ipogaw ken Apo Dios ay Ama. \v 22 Dakayo ay iSamaria et adiyo getken no sino nan daydayawenyo ngem dakami ay Judio et getkenmi nan daydayawenmi tay nagapo isnan Judio nan awnit mangisalakan. \v 23 Ngem inomdan nan timpo ay nan ikkan nan tet-ewa ay mangdayaw ken Apo Dios et dayawenda ay ostoosto isnan nemnemda ya isnan tet-etet-ewa ay pammatida tay si Apo Dios ay Ama et siya di nan laydena ay ikkan di mangdayaw ken siya. \v 24 Si Apo Dios et manakabalin ay adi kaila isonga olay no intoy kad-am et wada siya isonga masapol ay dayawenda siya isnan kinatet-ewa ya isnan osto ay nemnemda.” \p \v 25 Dat kanan san babai, “Getkek ay awnit omali nan Mesias ay makwani en Kristo et awnit ipagtekna nan am-in ken datako.” \v 26 Dat kanan Jesus, “Nan kankanam ay awnit omali et sak-en ay makikalkali ken sik-a.” \s1 Nan Dinmatngan Nan Papasolot Jesus \p \v 27 Daan ay makikalkali si Jesus dat domateng san papasolotna et nasdaawda tay dinatnganda siya ay makitoytoya isnan babai. Ngem maid makasoot no ngan di masapol san babai ya dan aped makitoytoya ken siya. \p \v 28 Dat taynan san babai nan kalambana et somagong isnan ili danat kanan isnan kakailiyana, \v 29 “Akayo pod ta entako ilaen nan lalaki ay nangibaga isnan am-in ay inik-ikkak. Ay baken ngen siya di nan Kristo?” \v 30 Isonga dadat menlobwat ay omey issan kad-an Jesus. \p \v 31 Issan kinmaanan san babai isnan kad-an da Jesus dat kanan san papasolotna ken siya, “Apo, aka ta manganka od.” \v 32 Ngem danat kanan, “Wada nan kanek ay adiyo getken.” \v 33 Dat men-asikwani san papasolotna, “Ay wada ngen di nangyali is kanena?” \v 34 Dat kanan Jesus, “Nan kanek et nan mangtongpalak isnan layden nan nangibaa ken sak-en ya nan mangkewasak isnan ipaoblana. \v 35 Olay kananyo en epat pay ay bowan esapay aani ngem ibagak ken dakayo en mentamaang kayo et ilaenyo nan ado ay egay mamati ken Apo Dios tay kanegda pagey ay maani et. \v 36 Dakayo ay mangisolsolo id wani nan kaneg nan men-ani et malagbowan kayo tay togopenyo nan nabgasan tapno waday biyagda ay maid patenggana. Nan nin-isolo id kasin et daida nan nintoned isonga maigiddanda ay makigasing ken dakayo ay men-ani. \v 37 Tay tet-ewa nan pangwanida id kasin en teken nan mentoned ya teken nan men-ani. \v 38 Ibaak dakayo ay men-ani isnan egayyo ninbannogan. Teken nan nangibannog ngem makilak-am kayo isnan ninbannoganda.” \s1 Nan Namatiyan Nan iSamaria Ken Jesus \p \v 39 Adoado ay iSamaria nan namati ken Jesus issan deey ay ili gapo isnan nangwaniyan san babai en, “Inbagana ken sak-en nan am-in ay inik-ikkak.” \v 40 Isonga inmeyda ken Jesus dadat ipapati ay makitee da Jesus ken daida dadat makitee is doway agew \v 41 et adoado pay nan namati ken siya gapo isnan insolsolona. \v 42 Kinwanida issan babai, “Mamati kami et baken gapo isnan inbagam nodi tay dinngemi abes nan kankanana et getkenmi ay siya tet-ewa nan mangisalakan isnan ipogaw isnan batawa tay idyana nan biyag ay maid patenggana.” \s1 Nan Nangpagawisan Jesus Isnan Anak Di Opisyal \p \v 43 Nakwas nan doway agew dat komaan da Jesus id Samaria et omeyda isnan probinsiya ay Galilea. \v 44 Id kasin kinwanin Jesus en, “Nan mamadto et adi maipateg isnan ilina,” \v 45 ngem issan inomdanda id Galilea ay nasiknana dat dayawen obpay nan kailiyana siya tay issan inmayanda id Jerusalem issan Fiestan di Linmaosan di Anghel et inilada am-in nan inik-ikkana. \p \v 46 Dat omey da Jesus id Cana ay esay ili id Galilea ay din nangipabalinana is tapey nan danom. Id Capernaum et wada nan opisyal ay masaksakit nan anakna ay lalaki. \v 47 Dinngena ay wada si Jesus id Galilea ay nagapo id Judea isonga dat omey menseg-ang ken siya ta ena koma pagawisen nan anakna ay matmatey. \v 48 Ngem dat kanan Jesus, “Ay adi kayo mamati no maid ilaenyo is kaskasdaaw?” \v 49 Dat kanan san opisyal, “Apo, pangaasim ta enta esapay matey nan anakko.” \v 50 Dat kanan Jesus, “Somaaka tay ginmawis nan anakmo.” \p Pinatin san opisyal san inbagan Jesus dat somaa. \v 51 Issan kawakgatana ay egay kayet omdan dat sab-aten nan baana ay mangibaga en ginmawis nan anakna. \v 52 Danat sooten no tongona nan ginmawisana dadat kanan en, “Nabaew nan podotna issan nakwasan di kakan isnan kag-aw id kob-a.” \v 53 Nasdaaw siya tay ninemnemna ay siya di san osto ay nangwaniyan Jesus ken siya en, “Ginmawis nan anakmo.” Isonga dadat mamati ay sinbaey ken Jesus. \p \v 54 Siya na nan maikadwa ay kaskasdaaw ay inikkan Jesus id Galilea isnan nagapowana id Judea. \c 5 \s1 Nan Nangpagawisan Jesus Isnan Masakit Dapay Obaya \p \v 1 Nakwas pay di dat fiestan di Judio id Jerusalem isonga dat omey si Jesus ay makifiesta. \v 2 Wada nan pag-emsan isdi ay nginadnan di Judio is Betsaida isnan sag-en di segpan nan kakalnilo. Isnan bengetna et wada nan limay bawi \v 3 ay mangipodpodanan nan adoado ay masaksakit ay kollaw, pilay ya nan napalalais (tay sedsed-enda nan menkiwiyan nan danom \v 4 tay mamin ado kano ay lomayog isnan pag-emsan nan esay anghel et pakiwiyena nan danom et nan omon-ona ay manggatin isnan pag-emsan et gomawis kano nan kompolmi ay sakitna.) \v 5 Wada isdi nan lalaki ay nasasasakit is tolompoo ya wao ay tew-en. \v 6 Issan nang-ilaan Jesus ken siya ay nangipopodan isdi et gintekna ay nabayag ay nasasakit isonga danat kanan, “Ay laydem ay gomawis?” \v 7 Dat kanan san masaksakit, “Apo, maiwed od mangippey ken sak-en isnan pag-emsan no menkiwi nan danom tay no kanak en omeyak dat wada et nan epdas inmey.” \v 8 Dat kanan Jesus, “Bomangonka. Alaem nan abekmo ta mendaanka.” \v 9 Dat maganawis san mensakit danat alaen nan abekna et mendaan et. \p Sinabado ay obayan di Judio et issan agew ay deey et Sabado \v 10 isonga kinwanin nan aap-apon di Judio issan lalaki ay ginmawis, “Obaya id wani et lawaen nan linteg tako nan mangaawitam isnan abekmo.” \v 11 Danat kanan, “Dapay inbagan san ipogaw ay nangipagawis ken sak-en en alaek nan abekko ta mendaanak.” \v 12 Dadat sooten ken siya, “Ay sino nan ipogaw ay sana ay nangwani issa?” \p \v 13 Ngem adi getken san lalaki san nangipagawis ken siya tay adoado nan ipogaw et kinmaan si Jesus ay egayda getken. \p \v 14 Maaw-awni pay dat anapen Jesus san lalaki ay deey danat datngan siya isnan Templo danat kanan, “Ilam, ginmawiska et. Adika bomasbasol kasin modatya waday ommat ken sik-a is am-am-amed ngawi.” \p \v 15 Dat komaan san lalaki et ena ibaga issan aap-apon di Judio en si Jesus obpay nan nangipagawis isnan sakitna. \v 16 Gapo isnan naay et kaliligetda si Jesus tay inpagawisna nan masaksakit isnan obaya. \p \v 17 Issan nang-ilaan pay Jesus ken daida danat kanan en, “Nan kananyo et no obaya datakot adi men-obla. Ngem si Apo Dios ay Amak, et adina isalsaldeng ay mang-ay-ayowan isnan ipogaw olay no obaya isonga masapol ay kaneg todi abes nan ikkak.” \p \v 18 Isnan kinwanina ay naay et am-amed ginmege nan aap-apon di Judio ay mangwani en mangpatey ken siya tay baken kedeng di egayna nangtongpalan isnan lintegda isnan obaya nodi iyis-isona nan awakna ken Apo Dios ay mangwani en Amana siya. \s1 Nan Kalebbengan Jesus \p \v 19 Isonga dat kanan Jesus ken daida en, “Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, sak-en ay Anak Apo Dios et maiwed mabalinko is ikkan no makekedengak nodi ikkak et kedeng nan ilaek ay ik-ikkan Ama. Tay am-in ay ik-ikkan Ama et siya abes nan ik-ikkak. \v 20 Tay si Ama et laylaydena sak-en ay Anakna isonga ipailana ken sak-en nan am-in ay ik-ikkana et awnitna ipaikkan ken sak-en nan am-amed kaskasdaaw no da tona isonga awnit kayo masdaaw. \v 21 Si Ama et tagowena nan natey et siya abes nan ikkak ay Anakna tay agtak is biyag nan laydek ay agtan. \v 22 Tay baken si Ama is mangbanag isnan ipogaw nodi inyalina ken sak-en ay Anakna nan kalebbengak ay mangbanag isnan ipogaw \v 23 tasiyay dayawenda am-in sak-en ay Anakna ay kaneg nan panangdayawda ken Ama. Nan adi mangpateg ken sak-en et adina gedan patgen si Ama ay nangibaa ken sak-en.” \p \v 24 Dat itoloy Jesus ay mangwani, “Ibagak nan tet-ewa, am-in ay mangidnge isnan ibagbagak ya mamati isnan nangibaa ken sak-en et matagotago ay eng-enggana ya adi kadosdosa. Napakawan et nan basbasolna isonga makitetee ken Apo Dios ay eng-enggana. \v 25 Ibagak nan tet-ewa ken dakayo et kaneg nan natey nan kaipoipogaw tay maisisiyanda ken Apo Dios ngem enggana id wani et dengngenda nan kalik ay Anakna et nan mangidnge et awnit matagotagoda. \v 26 Tay si Ama nan kagapowan di biyag isonga inyalina nan kalebbengak ay mang-idya gedan is biyag. \v 27 Inyalina gedan nan kalebbengak ay mangbanag isnan ipogaw tay sak-en nan Iyon-an Am-in di Ipogaw. \v 28 Adi kayo masdaaw isnan inbagak tay awnit omdan nan timpo ay am-in ay natey et dengngenda nan kalik \v 29 et awnitda bomala isnan naipay-anda. Am-in ay gawis nan inik-ikkanda et awnit matagotagoda ay eng-enggana ken Apo Dios ngem nan ngawi nan inik-ikkanda et awnit maid patenggan nan dosada.” \s1 Si Amana Nan Mangpaneknek Ken Jesus \p \v 30 Dat itoloy Jesus ay mangwani, “No makekedengak et maiwed maikkak isonga kedeng nan ibagan Ama ken sak-en is banagek. Osto nan ikkak ay mangbanag isnan ipogaw tay baken nan laylaydek is ik-ikkak nodi kedeng nan layden Ama ay nangibaa ken sak-en. \v 31 No sak-en met laeng nan mangpanpaneknek isnan awakko et waay baken kapapati nan kankanak. \v 32 Ngem si Ama nan mangpaneknek ken sak-en et getkek ay tet-ewa nan ibagana maipanggep ken sak-en. \p \v 33 Wadada nan inbaayo ay inmey ken Juan et inbagana nan tet-ewa ay maipanggep ken sak-en. \v 34 Adiyak od masapol di ipogaw is mangpaneknek ken sak-en ngem apedko ipanemnem ken dakayo din inbagan Juan tasiyay mamati kayo koma daket agtan dakayo is biyag ay eng-enggana ken Apo Dios. \v 35 Si Juan et siya nan kaneg silaw ay menbidbidang tay tangtanggewana nan nemnem di ipogaw ngem apedyo ginanas is sin-awyan nan insolsolona. \p \v 36 Ngem wada nan mangpaneknek ken sak-en ay am-am-amed no si Juan. Nan naayday ik-ikkak ay ipaik-ikkan Ama et siya nan mangpaneknek isnan maipanggep ken sak-en ya mangipaila gedan ay si Ama nan nangibaa ken sak-en. \v 37 Isonga si Ama ay nangibaa ken sak-en et siya gedan nan nangibaga isnan maipanggep ken sak-en ngem egayyo dindinnge nan kalina ya egayyo gedan inil-ila nan kanegna \v 38 ya adiyo ipateg nan inbagana tay adiyo patiyen sak-en ay inbaana. \v 39 Solsolowenyo nan kalin Apo Dios ay naisolat id kasin isnan liblo tay kananyo en no siya nan patiyenyo et matagotago kayo ay eng-enggana dapay sak-en nan kankanan san liblo. \v 40 Ngem dayon ngalod adyan ay mamati ken sak-en tapno matagotago kayo ay eng-enggana? \p \v 41 Adiyak masapol nan dayaw di ipogaw \v 42 tay getkek nan gapo ay mang-adyanyo ken sak-en. Owen, tay maiwed layadyo ken Apo Dios. \v 43 Inmaliyak gapo isnan kalebbengan Ama ngem mang-adi kayo. Ngem no waday aped omali is teken ay wada nan kabaelana ay egay inbaan Apo Dios et siya nan dawatenyo. \v 44 Ayke kayo od mamati? Tay laydenyo ay mendindinayaw ngem adyanyo ay mang-ikkan is gawis tasiyay dayawen nan kedkedeng ay Dios ay si Apo Dios dakayo. \p \v 45 Ngem adiyo kanan en sak-en nan awnit mangpabasol ken dakayo ken Ama tay nan awnit mangpabasol ken dakayo et nan insolat din si Moses ay nangitalkanyo isnan namnamayo ay maisalakan. \v 46 Tay no pinatpatiyo din si Moses et patiyenyo abes sak-en tay din insolat Moses et sak-en nan kankanana. \v 47 Ngem gapo tay adiyo patiyen nan insolsolatna, intoy ikkanyo ay mangpati isnan ibagbagak?” kinwanin Jesus. \c 6 \s1 Nan Nangpakanan Jesus Isnan Limay Libo Ay Ipogaw \r Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Luc. 9:10-17 \p \v 1 Nallos nan kaat ay agew dat gedangen da Jesus nan baybay ay Galilea ay makwani gedan en baybay ay Tiberias. \v 2 Adoado nan ipogaw ay nang-onod ken siya gapo tay inilada nan kaskasdaaw ay inik-ikkana issan nangipagawisana isnan masaksakit. \v 3 Tinmikid si Jesus ya nan papasolotna isnan bilig dadat tomokdo. \v 4 Issan deey ay timpo et nganngani nan kapatgan ay fiestan di Judio ay makwani en Linmaosan di Anghel. \p \v 5 Nintamaang si Jesus danat ilaen nan kaipoipogaw ay om-omey isnan kad-ana isonga danat kanan ken Felipe, “Ay into ngen lomakowan tako is kanen am-in nan ipogaw ay naayda?” \v 6 Getken Jesus nan awnitna ikkan ngem apedna kinwani di ta ilaena no ngan nan ikkan Felipe. \v 7 Dat kanan Felipe, “Isnan kaad-adoda et adi omanay nan kaat ay gasot ay pisos is mailako is tinapay ay kanenda olay no sin-at-ikenda ay mangpigpigas.” \p \v 8 Dat kanan nan esay pasolotna ay si Andres ay besat Simon Pedro, \v 9 “Wada nan esay baballo ay kabaon is limay tinapay ya doway ikan. Ngem ayke omanay di isnan naayda ay kaipoipogaw?” \p \v 10 Dat kanan Jesus, “Kadya patokdowenyo daida.” Isonga dat tomokdo am-in san ipogaw isnan kaloglogaman isdi et waay limay libo nan lalalaki ay egay kaibilang nan bababai ya nan oongong-a. \v 11 Dat alan Jesus nan deeyday tinapay et men-iyaman ken Apo Dios danat ipawatwat isnan adoado ay tinmokdo. Siya di gedan nan inkana issan ikan et nanganda engganay nabsogda. \p \v 12 Idi nabsogda am-in danat kanan isnan papasolotna, “Togopenyo nan binay-an ta maid makawas.” \v 13 Isonga dadat togopen am-in san binay-anda issan limay tinapay et napno nan simpoo ya dowa ay lowa. \p \v 14 Issan nang-ilaan san kaipoipogaw issan kaskasdaaw ay inikkan Jesus dadat kanan, “Waay siya na nan tet-ewa ay mamadto ay inbaan Apo Dios isnan batawa.” \v 15 Gintek Jesus ay ipapatida ay mang-ala ken siya ta menbalinenda ay alida isonga dat makekedeng ay omey isnan bilig. \s1 Nan Nindaanan Jesus Isnan Oson Di Danom \r Mat. 14:22-33; Mar. 6:45-52 \p \v 16 Nagisbet pay dat lomayog san papasolotna issan baybay. \v 17 Nalabi et dapay maid kayet si Jesus isnan kad-anda isonga dadat menlogan isnan bangka et men-gedangda koma ay omey id Capernaum \v 18 ngem dat domateng nan napigsa ay dagem et mendalloyon. \v 19 Idi lima wenno enem ay kilometro nan nallosanda dadat ilaen si Jesus ay mendad-aan isnan danom ay omey isnan bangka daet palalo nan egyatda. \v 20 Ngem dat komali si Jesus ay mangwani en, “Adi kayo omegyat tay sak-en na.” \v 21 Dadat men-galalasing ay mangipalogan ken siya isnan bangka dadat maanedan isnan omayanda. \p \v 22-24 Issan kawakgatana et wada kayet nan adoado ay ipogaw issan kad-an san nin-iyamanan Jesus ay nangananda is tinapay. Kananda en waay wada kayet si Jesus isdi tay inilada ay es-esang ay bangka nan ninloganan nan papasolotna dapay egay nakilogan si Jesus. Ngem idi inilada ay maiwed si Jesus wenno san papasolotna isdi dadat et menlogan isnan bangka tay wada nan tap-in di bangka ay nagapo id Tiberias dadat omey anapen siya id Capernaum. \s1 Si Jesus Nan Kaneg Makan Ay Mang-idya Is Biyag \p \v 25 Issan nangdatnganan san kaipoipogaw ken Jesus issan demang di baybay dadat kanan ken siya, “Apo, ay tongona nan inmaliyam isna?” \v 26 Dat kanan Jesus, “Ibagak ken dakayo nan tet-ewa et mang-an-anap kayo gapo tay napnek kayo isnan tinapay ay kinanyo ay baken gapo tay naawatanyo nan kayat ay kanan nan kaskasdaaw ay inpailak ken dakayo. \v 27 Adi kayo koma aped menligligat gapo isnan makan ay adi menbayag nodi anapenyo nan makan ay mang-ited isnan biyag ay maid patenggana. Sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw nan mang-idya ken dakayo isnan makan ay naay tay si Apo Dios ay Amak nan nangyali isnan kalebbengak.” \p \v 28 Isonga dadat sooten, “Ngan pay nan ikkanmi ay mangtongpal isnan kayat Apo Dios?” \v 29 Dat kanan Jesus, “Siya na nan layden Apo Dios ay ikkanyo, patiyenyo sak-en tay sak-en nan inbaana.” \p \v 30 Dadat kanan, “Ngan ngalod di kaskasdaaw is ipailam tasiyay mamati kami ken sik-a? Ay ngan nan ikkam? \v 31 Tay din si Moses et pinakana din alal-apo tako isnan bilbilig is makan ay makwani en manna tay kanan nan naisolat id kasin ay kalin Apo Dios en, ‘Inagtana daida is makan ay nagapo id daya.’” \p \v 32 Dat kanan Jesus, “Ibagak ken dakayo nan tet-ewa, baken si Moses is nang-idya isnan makan ay nagapo id daya nodi si Amak tay siya nan mang-idya isnan tet-ewa ay makan ay magapo id daya. \v 33 Et nan makan ay idyan Apo Dios et siya nan magapo id daya ay mang-idya is biyag isnan kaipoipogaw.” \v 34 Dadat kanan, “Apo, agtam kad dakami ay kanayon isnan sanay makan.” \v 35 Dat kanan Jesus, “Sak-en nan makan ay mang-idya is biyag tay nan omali ay maitapi ya mamati ken sak-en et adi kaoowat ya adi kaew-ewew. \v 36 Ngem ibagak kasin din kinwanik en olay no mang-il-ila kayo et adi kayo kayet mamati. \v 37 Am-in nan ipogaw ay iyalin Ama ken sak-en et awnitda mamati ken sak-en. Et nan omali ken sak-en et adiyak polos ad-adyan. \v 38 Tay egayak nagapo id ngato ay omali ay mang-ikkan isnan laylaydek nodi nan layden nan nangibaa ken sak-en nan ikkak. \v 39 Et siya na nan layden nan nangibaa ken sak-en ay ikkak, masapol ay aayewak ta maid maamas is olay esa isnan am-in ay inyalina ken sak-en nodi tagowek daida isnan kaodiyan ay agew. \v 40 Tay siya na nan layden Amak, am-inda ay mangtek ya mangpati ay sak-en nan inbaan Apo Dios et agtak daida is biyag ay maid patenggana ken Apo Dios et sak-en nan mangtago ken daida isnan kaodiyan ay agew.” \p \v 41 Nan Judio et mamaslatda ken Jesus gapo isnan nangwaniyana en siya nan makan ay nagapo id daya. \v 42 Dadat kanan, “Ay baken siya na si Jesus ay anak Jose? Getken tako da amana ken inana danat aped kankanan id wani en nagapo id daya?” \p \v 43 Dat kanan Jesus, “Adi kayo men-ag-agotoot. \v 44 Maid makaali ken sak-en no adi paaliyen Ama ay nangibaa ken sak-en et siya nan awnitak tagowen isnan kaodiyan ay agew. \v 45 Insolat din deeyday mamadto en, ‘Am-in nan ipogaw et itdowan Apo Dios,’ ya nan am-in ay mangidnge ken Ama et daida nan omali ken sak-en. \v 46 Ngem adiyak kanan en waday nang-ila ken Ama tay maiwed nakaila ken siya nodi kedengak ay nagapo ken Apo Dios ay Amak. \v 47 Tet-ewa nan ibagak ken dakayo ay nan mamati ken sak-en et matagotago ay eng-enggana ken Apo Dios. \v 48 Sak-en nan makan ay mang-idya is biyag. \v 49 Din alal-apo tako et olay no kinanda nan makan ay manna isnan bilbilig ngem nateyda met laeng. \v 50 Ngem nan mangan isnan makan ay nagapo id daya et adi katkatey. \v 51 Sak-en nan makan ay nagapo id daya ay mang-idya is biyag. Et nan mangkakan isnan naay ay makan et maagtan is biyag ay eng-enggana. Nan awakko et siya nan makan ay idyak isnan ipogaw isnan batawa tasiyay matagotagoda.” \p \v 52 Dat mamaslat nan Judio dadapay men-asikwani en, “Into nan aped ikkan tosa ay mangiyali isnan awakna ta kanen tako?” \p \v 53 Dat kasin kanan Jesus, “Ibagak ken dakayo nan tet-ewa, no adiyo kanen nan awakko ya no adiyo inomen nan basak ay Iyon-an Am-in di Ipogaw et maiwed biyag ken dakayo. \v 54 Tay nan mangkakan isnan awakko ya mang-inom isnan basak et daida nan matagotago ay eng-enggana ken Apo Dios et daida abes nan awnitak tagowen isnan kaodiyan ay agew. \v 55 Tay nan awakko nan tet-ewa ay makan ya nan basak nan tet-ewa ay mainom. \v 56 Nan mangkakan isnan awakko ya mang-inom isnan basak et makitetee ken sak-en ya makiteteeak abes ken siya. \v 57 Tay si Amak ay nangibaa ken sak-en et siya nan kagapowan di biyag isonga matatagowak gapo ken siya. Siya di nan kaneg nan mangkakan ken sak-en et matatago abes gapo ken sak-en. \v 58 Tay sak-en nan makan ay nagapo id daya ay baken kaneg din makan ay kinan din alal-apo tako id kasin dadat matey met laeng. Ngem nan mangkakan ken sak-en et matagotago ay eng-enggana ken Apo Dios.” \v 59 Inbagan Jesus na issan nin-isolsolowana isnan sinagoga id Capernaum. \s1 Si Jesus Nan Kali Ay Mang-idya Is Biyag \p \v 60 Adoado nan naknakkey ken Jesus ay nangdedenge isnan inbagbagana ngem dadat kanan, “Adi kaokmon obpay nan naay isolsolona. Ayke ngen waday mangpati?” \p \v 61 Olay no maiwed nangibaga ken Jesus et gegetkena nan kankananda isonga danat kanan ken daida, “Ay mensakit obpay nan nemnemyo gapo isnan naay? \v 62 Ngan ngen pay nan nemnemyo no ilaenyo sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw ay somagong id daya ay nagapowak? \v 63 Nan mang-idya is biyag et nan Ispirito et nan ipogaw et maid maikkana isonga no patiyenyo nan kankanak et idyan Apo Dios ken dakayo nan biyag ay maid patenggana. \v 64 Ngem wada kayet ken dakayo nan adi mamati.” Tay sigod ay getken Jesus nan adi mamati ya nan awnit mangisipsip ken siya. \v 65 Danat itoloy ay mangwani en, “Siya na nan gapo ay inbagak ken dakayo en maiwed makaali ken sak-en no adi paaliyen Ama.” \p \v 66 Gapo isnan kinwanina et adoado nan kinmaan ay naknakkey ken siya. \v 67 Isonga danat kanan issan simpoo ya dowa ay pasolotna, “Dakayo pay, ay mangtaynan kayo abes?” \p \v 68 Dat kanan Simon Pedro, “Apo, ay sinoy teken is omayanmi dapay sik-a nan mangibagbaga isnan kali ay mang-idya is biyag ay eng-enggana? \v 69 Et id wani mamati kami et ay sik-a nan nasantowan ay inbaan Apo Dios ay mangisalakan.” \p \v 70 Dat kanan Jesus, “Sak-en nan nangpili ken dakayo ay simpoo ya dowa ngem wada kayet ken dakayo nan esa ay baan Satanas.” \v 71 San kankanana et si Judas ay anak Simon Iscariote tay siya nan awnit mangisipsip ken siya olay no esa siya ken daida ay simpoo ya dowa ay pasolotna. \c 7 \s1 Nan Inmayan Jesus Isnan Fiestan Di Bawbawi \p \v 1 Nakwas pay di dat kedeng id Galilea is sinolsol Jesus ay egay inmey id Judea tay getkena ay layden nan aap-apon di Judio isdi ay mangpatey ken siya. \v 2 Nganngani nan fiestan di Judio ay makwani en Fiestan di Bawbawi \v 3 isonga dat ibagan nan bebsat Jesus ken siya en, “Komaanka isna ay Galilea ta omeyka id Judea ay kad-an di adoado ay ipogaw \v 4 tay no laydem ay mait-it-ek et baken isna ay teeteen ay ili is apedmo mentetean. Enka koma adi isnan dakkel ay ili tasiyay ilaen am-in nan ipogaw nan kaskasdaaw ay ik-ikkam.” \v 5 Kinwanida di tay olay bebsat Jesus daida et adida mamati ken siya. \p \v 6 Dat kanan Jesus ken daida, “Egay pay inomdan nan menpailaak id Jerusalem. Ngem dakayo, omey kayo tay ikkanyo nan laydenyo is olay ngan tosa ay agew. \v 7 Adi mabalin ay kaliliget nan adi mamati ken Apo Dios dakayo ngem kaliligetda sak-en tay ibagbagak ay ngawi nan ik-ikkanda. \v 8 Enkayo bawet makifiesta. Adiyak makkey tay egay inomdan nan menpailaak.” \v 9 Inbagana na ken daida dat kayet mentetee id Galilea. \p \v 10 Idi nallos san bebsatna ay omey makifiesta id Jerusalem dat abes omey si Jesus isdi ngem egayna inpagpagtek. \v 11 Nan aap-apon di Judio et an-anapenda siya issan pagfiestaan no into nan kad-ana. \p \v 12 Nan kaipoipogaw ay nadagop id Jerusalem et sodsodokenda si Jesus maipanggep isnan ik-ikkana. Wada nan mangmangwani en, “Siya et gawis ay ipogaw.” Ngem nan tap-ina kananda en, “Baken, tay sos-owitikena nan ipogaw.” \v 13 Ngem inyaammada nan kalida tay omegyatda ay dengngen nan aap-apon di Judio. \s1 Nan Nin-isolowan Jesus Isnan Fiesta \p \v 14 Nintenga pay nan fiesta dat omey si Jesus isnan Templo et men-isolo. \v 15 Nasdaaw nan aap-apon di Judio isnan laingna dadat kanan, “Dan aped adoado nan getken nan ipogaw ay naay dapay egay nin-adal?” \p \v 16 Issan nangdengngan Jesus isnan kinwanida danat kanan, “Nan isolsolok et baken nan nemnemko is kagapgapowana nodi ken Apo Dios ay nangibaa ken sak-en. \v 17 Nan manglayad ay mang-ikkan isnan layden Apo Dios et getkena no sak-en nan kagapgapowan nan kankanak wenno si Apo Dios. \v 18 Tay nan mangibagbaga isnan maipanggep isnan awakna et it-it-ekna nan awakna. Ngem nan manglayad ay mangidayaw isnan nangibaa ken siya et adi menlaslastog ya tet-ewa am-in ay kankanana. \v 19 Inidyan din si Moses nan linteg ken dakayo ngem maiwed olay esa ken dakayo is mangtongpal isnan linteg tay dakayon kanan en mangpatey kayo?” \v 20 Dat kanan nan kaipoipogaw, “Maong-ong-ongka samet. Ay sinoy mangwani en pateyen dakaet en?” \p \v 21 Dat kanan Jesus, “Isdin namingsan et naslat kayo tay Sabado nan nangpagawisak isnan masaksakit dapay obaya. \v 22 Ngem dakayo et segyatanyo nan an-akyo isnan maikawao ay agewna olay no Sabado ay obaya tapno tongpalenyo din inbilin Moses isnan kasegyatan di onga. (Ngem baken si Moses is nangibilin isnan kasegyatan di onga nodi din alal-apona.) \v 23 No segyatanyo nan onga isnan obaya tasiyay tongpalenyo nan linteg Moses dakayon aped mamaslat ken sak-en gapo isnan nangipagawisak isnan masaksakit isnan obaya? \v 24 Adi kayo aped menpabpabasol gapo isnan il-ilaenyo et kedeng nodi nemnemenyo ay osto esakayopay menpabasol.” \s1 Ay Si Jesus Nan Kristo? \p \v 25 Nan tap-in di iJerusalem et kinwanida en, “Ay baken kad si tona nan laydenda ay pateyen? \v 26 Ilaenyo. Menkalkali siya isnan kad-an nan kaipoipogaw dapay maid makasopyat ken siya. Ay getken ngen nan aap-apo tako ay siya tet-ewa nan Kristo ay inbaan Apo Dios? \v 27 Ngem waay baken tay getken tako met am-in nan nagapowan tona ngem no omali si Kristo et maiwed mangtek kano is kagapowana.” \p \v 28 Ngem issan men-isolsolowan Jesus isnan Templo et inbibiyadna ay mangwani, “Kananyo kayman en mangtek kayo ya getkenyo nan nagapowak. Ngem adiyo getken adi tay bakenak is kanemnem ay aped inmali nodi wada nan nangibaa ken sak-en et siya nan tet-ewa ay nagapowak. Adiyo getken siya ngem \v 29 getkek siya tay siya nan nagapowak ya siya gedan nan nangibaa ken sak-en.” \p \v 30 Idi kinwanina di dat depapen koma nan aap-apon di Judio siya ngem egay inpalobos Apo Dios isonga egayda nakadpap ken siya. \v 31 Ngem olay no kaneg todi et adoado kayet nan mamati ken siya dadat kanan, “Waay siya tet-ewa si Kristo. Tay no baken siya, ay wada ngen teken ay omali ay menpaila is am-amed kaskasdaaw mo nan inikkan tona?” \p \v 32 Dinngen nan Fariseo nan kankanan nan kaipoipogaw maipanggep ken Jesus isonga dat ibaan nan Fariseo ya nan aap-apon di papadi nan gogowaldiyan di Templo ta enda depapen si Jesus. \p \v 33 Ngem dat kanan Jesus, “Makiteeak ken dakayo is sin-awyan pay esakpay somagong isnan nangibaa ken sak-en. \v 34 Et awnit kayo mang-an-anap ngem adi kayo makadateng tay nan omayak et adi kayo makaali.” \p \v 35 Dat men-asikwani nan aap-apon di Judio en, “Ay into ngen nan awnitna omayan tasiyay adi tako datngan? Ay omeyna ngen isolowan nan baken Judio isnan il-ilida ay inmayan nan ib-a tako ay Judio? \v 36 Ay ngan ngen nan kayat ay kanan nan inbagana en awnit tako an-anapen siya ngem adi tako makadateng ya nan inbagana gedan en adi tako makaey isnan omayana?” kinwanida. \p \v 37 Nan kaodiyan ay agew isnan Fiestan di Bawbawi et siya nan kawedwedaan. Issan deey ay agew tinmakdeg si Jesus danat ibibiyad ay mangwani, “No sino nan maewew dat omali ken sak-en ta ominom. \v 38 Tay kanan nan naisolat ay kalin Apo Dios id kasin en, ‘Nan mamati ken sak-en et mawada ken siya nan kaneg balaan ay adi katkatdok ay mang-idya is biyag ay eng-enggana.’” \v 39 Nan kayat ay kanan nan inbagan Jesus et nan Ispirito Santo ay nganngani ay dawaten nan mamati ken siya ngem egay kayet naidya tay masapol ay somagong si Jesus isnan kadayawana id daya esapay maidya. \p \v 40 Nan tap-in nan nangdenge isnan naay ay inbagan Jesus et kinwanida en, “Tet-ewa obpay ay siya na nan mamadto ay sinsin-ed tako.” \v 41 Nan tap-ina et kananda en, “Siya na si Kristo ay inbaan Apo Dios.” Ngem nan tap-ina et kananda en, “Baken tay id Galilea nan nagapowana dapay baken kano isdi is kagapowan di Kristo. \v 42 Tay kanan nan kalin Apo Dios ay naisolat id kasin en magapo kano si Kristo isnan ap-on David et maiyanak id Betlehem ay ilin din si David.” \v 43 Isonga nateketeken nan pangwanin nan kaipoipogaw ken siya. \v 44 Nan tap-ina et kayatda ay depapen siya ngem maiwed nakaitoled is mangikawe ken siya. \s1 Nan Aap-apon Di Judio Ya Nan Fariseo Et Adida Mamati \p \v 45 San gogowaldiyan di Templo et sinmagongda isnan aap-apon di papadi ya nan Fariseo dat sooten nan nangibaa ken daida en, “Dayon egay inyali siya no?” \v 46 Dat kanan san gogowaldiya, “Kaskasdaaw od nan kankanana tay maiwed makaikkan isnan ikkana ay men-isolo.” \v 47 Dat gilawen nan Fariseo daida ay mangwani, “Ay olay dakayo et naallilaw kayo gedan? \v 48 Ayke kad waday ap-apo wenno Fariseo is mamati ken siya? \v 49 Nan sanaday ninkanenengneng et adida od getken nan linteg Moses isonga nayaw-awanda.” \p \v 50 Dat menkali nan esa ken daida ay si Nikodemo. Siya din inmey nakikali ken Jesus. Kinwanina ken daida en, \v 51 “Kanan nan linteg tako en adi mabalin ay pabasolen tako nan ipogaw no adi tako somalyaen tasiyay getken tako nan inikkana.” \p \v 52 Dadat kanan ken siya, “Dakan aped badbadangan siya? Ay kailiyam siya ay iGalilea? Basaem kod nan kalin Apo Dios ay naisolat id kasin et awnit getkem ay maiwed polos mamadto is magapo id Galilea.” \v 53 Dadat somaa am-in. \c 8 \s1 Nan Babai Ay Makiseyseyep Isnan Bakena Asawa \p \v 1 Inmey si Jesus isnan bilig ay Olivo ay omapa \v 2 dat issan kawakgatana et nasapa ay sinmagong isnan Templo dat alibongbongan nan ipogaw siya isonga danat itokdo et isolowana daida. \v 3 Dat iyey nan men-is-isolo isnan linteg ya nan Fariseo nan babai ay dinatnganda ay makiseyseyep isnan bakena asawa dadat patakdegen isnan sasagangenda am-in. \v 4 Dadat kanan ken Jesus, “Mistolo, dinatnganmi nan naay babai ay makiseyseyep isnan bakena asawa dapay wada nan asawana. \v 5 Isnan linteg tako et inbilin Moses en nan kaneg tona ay babai et masapol ay magayang ta matey. Ay ngan nan kanam?” \p \v 6 Kinwanida di tay kaytenda ay waday kanan Jesus is mangidalomanda ken siya. Ngem dat aped menyodong si Jesus et isolatna nan gomotna isnan lota. \v 7 Ngem kasasanootda od isonga dat tomakdeg si Jesus et kanana ken daida, “Nan maiwed ngalod basolna ken dakayo et siya nan omon-ona ay manggayang ken siya.” \v 8 Dat kasin menyodong et mensolat. \p \v 9 Issan nangdengnganda isnan kinwanina dadat masonson ay komaan ngem nan kaam-amaan nan inmon-ona ay kinmaan. Et kedeng si Jesus ya san babai ay tinmatakdeg is nataynan isdi. \v 10 Tinmakdeg si Jesus danat kanan issan babai, “Ay into da todi? Ay maid nataynan is manggayang ken sik-a?” \v 11 “Maiwed, Apo,” kinwanin san babai. Dat kanan Jesus, “Olay sak-en et adiyak dosaen sik-a. Somaaka et ngem adika kasin menbasbasol.” \s1 Si Jesus Nan Silaw Nan Ipogaw Isnan Batawa \p \v 12 Kasin ninkali si Jesus isnan kaipoipogaw danat kanan, “Sak-en nan silaw ay mangtanggew isnan nemnem di ipogaw isnan batawa. Nan mamati ken sak-en dat mang-onod et matanggewan siya ta makaan nan menbolinget isnan nemnemna tasiyay maagtan is biyag ay maid patenggana.” \p \v 13 Dat kanan nan Fariseo ken siya, “Kaneg baken kapapati nan ibagbagam tay sik-a met laeng nan mangpanpaneknek isnan awakmo.” \p \v 14 Dat kanan Jesus, “Olay no sak-en nan mangpanpaneknek isnan awakko et tet-ewa nan kankanak. Tay gegetkek nan maipanggep ken sak-en dakpay getken nan nagapowak ya nan somagongak ngem dakayo et adiyo getken. \v 15 Aped kayo menpabpabasol gapo isnan maiila ay iilanyo. Sak-en et adiyak menpabpabasol \v 16 ngem no pabasolek dakayo et tet-ewa nan ikkak ay mangipabasol tay bakenak kedeng nodi dowa kami ken Ama ay nangibaa ken sak-en. \v 17 Tay tet-ewa nan kanan nan lintegyo en no menpaliso nan kanan nan doway tistigo et mapati nan kananda. \v 18 Et dowa kami ken Ama ay nangibaa ken sak-en ay mangpaneknek isnan awakko.” \v 19 Dadat sooten, “Ay into obpay di kad-an di amam is kankanam?” Dat kanan Jesus, “Adi kayo mangmangtek ya adiyo gedan getgetken si Ama. No mangmangtek kayo koma, getgetkenyo koma abes si Amak.” \v 20 Inbagan Jesus am-in dana issan men-isolsolowana isnan mentetean nan maipaypay-an di siping isnan Templo. Ngem maid nangdepap ken siya tay egay pay inpalobos Apo Dios. \s1 Adida Makaey Isnan Omayan Jesus \p \v 21 Intoloy kasin Jesus ay mangwani en, “No komaanak et awnit kayo mang-an-anap ngem adi kayo makadateng tay awnit kayo matey dapay egay kapakawan nan basbasolyo isonga adi kayo makaey isnan omayak.” \p \v 22 Isonga nin-asikwani nan Judio, “Aytay ngen danan kanan en adi tako makadateng ken siya? Ay awnitna pateyen ngen nan awakna?” \p \v 23 Dat kanan Jesus, “Ibatawa kayo od et maipanggep isnan batawa nan getkenyo et kedeng. Ngem sak-en et idayaak isonga nan maipanggep abes isnan daya nan ibagbagak. \v 24 Isonga inbagak en awnit matey kayo dapay egay kapakawan nan basbasolyo et maisisisisiyan kayo ken Apo Dios no adi kayo mamati ay sak-en nan inbaana.” \v 25 Dadat sooten, “Ay sinoka obpay?” Dat kanan Jesus, “Kanayon ngalod ay ibagak ken dakayo enggana isdin damo ay nin-isolsolowak. \v 26 No maipanggep ken dakayo et adoado nan mabalin ay kanak ay mangipabasol ken dakayo ngem adiyak ikkan nodi nan ibagbagak isnan ipogaw isnan batawa et nan tet-ewa ay dengdengngek ay kankanan nan nangibaa ken sak-en.” \p \v 27 Ngem daida egayda naawatan ay si Apo Dios ay Amana nan kinwanina \v 28 isonga dat kanan Jesus ken daida, “No ipangatoyo sak-en ay Iyon-an Am-in di Ipogaw isnan kros et siya nan mangtekanyo ay sak-en nan inbaan Apo Dios ya maiwed teken is ikkak nodi nan it-itdon Ama ken sak-en. \v 29 Nan nangibaa ken sak-en et kanayon ay wada ken sak-en ay mangbadbadang tay adina taytaynan sak-en ay maeesa tay nan laydena et kedeng nan ik-ikkak.” \s1 Nan An-ak Abraham \p \v 30 Adoado ay Judio nan namati ken Jesus gapo isnan kinwanina \v 31 isonga danat kanan ken daida, “No patpatiyenyo nan isolsolok et dakayo nan tet-ewa ay papasolotko. \v 32 Daket ipagtek nan tet-ewa ay maipanggep ken sak-en tasiyay mawayaan kayo.” \p \v 33 Dadat kanan, “Ap-on din si Abraham dakami et enggana id kasin maiwed kabaa ken dakami. Damen aped kanan en awnit kami mawayaan?” \p \v 34 Dat kanan Jesus, “Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, am-in ay bomasol et baan di basol. \v 35 Nan baa et mabalin ay maipakaan isnan baey nan kabaa ken siya ngem nan anak et adi mabalin ay aped maipakaan isnan baey nan amana tay wada nan kalebbengana. \v 36 Ngem no sak-en ay Anak Apo Dios nan mangwaya ken dakayo isnan basol et mawayaan kayo tet-ewa. \v 37 Getkek ay ap-on din si Abraham dakayo ngem laydenyo pay laeng ay mangpatey tay adiyo patiyen nan isolsolok. \v 38 Isolsolok nan inpailan Amak ken sak-en ngem dakayo et nan ik-ikkanyo et nan ibagbagan amayo.” \p \v 39 Dadat kanan, “Dapay si Abraham din amami.” Dat kanan Jesus, “No tet-ewa ay an-ak Abraham dakayo et ikkanyo koma nan kaneg nan inik-ikkana. \v 40 Ngem dakayon aped layden ay mangpatey dapay sak-en nan mangibagbaga ken dakayo isnan tet-ewa ay dinngek ken Apo Dios? Maiwed kaneg tosa is inik-ikkan din si Abraham nodi \v 41 nan ogaliyo et kaneg nan ogalin amayo.” Dadat kanan, “Baken kami nailistog tay es-esa nan Amami ay si Apo Dios et kedeng.” \v 42 Dat kanan Jesus, “No tet-ewa ay amayo si Apo Dios et manglaylayad kayo koma tay naayak ay nagapo ken siya. Egayak aped inmali nodi inbaana sak-en. \v 43 Ngem aytay dayon adi maawatan nan kankanak? Owen, gapo tay totowengenyo nan ibagbagak. \v 44 Dakayo nan an-ak Satanas ay amayo isonga laydenyo ay mangtongtongpal isnan laydena. Enggana isdin damo et ninpatpatey siya. Maiwed tet-ewa is kankanana tay siya di nan sigod ay ogalina ay menlaslastog. Isonga siya nan kagapowan nan am-in ay kinalastog. \v 45 Siya na nan gapo ay adi kayo mangpati olay no ibagak nan tet-ewa. \v 46 Ay wada ken dakayo di mangpaneknek en binmasolak? Maid tay maiwed basolko. Isonga no ibagak nan tet-ewa, dakayon pay adi mangpati? \v 47 Nan an-ak Apo Dios et idngeda nan ibagbagana. Ngem nan gapo ay adiyo idnge siya et tay bakena an-ak dakayo.” \s1 Nan Pangwanin Jesus Isnan Awakna \p \v 48 Dat kanan nan deeyday Judio ken Jesus, “Tet-ewa nan kananmi en iSamariaka tay ap-aposem dakami ay Judio. Waay obpay naan-anitowanka.” \p \v 49 Ngem dat kanan Jesus, “Egayak kaan-anitowan. Patpatgek si Amak ngem aped ngawi nan kankananyo ken sak-en. \v 50 Adiyak oman-anap is mangdaydayaw ken sak-en ngem si Apo Dios ay mangbanbantay ken sak-en et siya nan mangpaneknek ay gawisak. \v 51 Ngem ibagak nan tet-ewa ken dakayo ay nan mangtongpal isnan ibagbagak et adi katkatey.” \p \v 52 Dat kanan nan Judio, “Id wani getkenmi ay tet-ewa ay naan-anitowanka. Tay din si Abraham ya din mamadto et nateyda id sang-adom dakapay aped kanan en adi katkatey di mangtongpal isnan kalim? \v 53 Natey din napateg ay alapo tako ay si Abraham ya din mamadto. Ay kanam en nangatngatoka no daida? Ay sinoka et en?” \p \v 54 Dat kanan Jesus, “No idaydayawko nan awakko et maiwed silbina. Nan mangidayaw ken sak-en et si Amak ay apedyo kankanan en Diosyo. \v 55 Ngem adiyo getken siya. Sak-en pay et getkek tay no kanak en adiyak getken et kampotanak ay kanegyo. Ngem tet-ewa ay getkek siya isonga tongtongpalek nan kankanana. \v 56 Men-gasing din si Abraham ay alapoyo tay kanana en awnit mang-ila isnan omaliyak et id wani men-galalasing tay nang-ila.” \v 57 Dat kanan nan Judio, “Maiwed pay limampoo is tew-enmo damet aped kanan en inilam si Abraham?” \v 58 Dat kanan Jesus, “Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, nawadaak esapay naiyanak si Abraham.” \p \v 59 Dadat menpidit is bato ay igayangda koma ken siya ngem dat itabonan Jesus daida et komaan isnan Templo. \c 9 \s1 Nan Nangpagawisan Jesus Isnan Naiyanak Ay Kowap \p \v 1 Issan mendad-aanan Jesus et inilana nan esay lalaki ay naiyanak ay kowap. \v 2 Dat sooten nan papasolotna ken siya, “Apo, ay sino nan kabasol isnan naiyanakana ay kowap? Ay siya ngen wenno nan makin-anak?” \p \v 3 Ngem dat kanan Jesus, “Nan nakowapana et baken gapo isnan basbasolna wenno nan makin-anak. Nakowap siya tasiyay maipaila nan panakabalin Apo Dios isnan mangpagawisana ken siya. \v 4 Masapol ay ikkan tako nan ipaik-ikkan nan nangibaa ken sak-en tay daan ay kag-aw et wada pay laeng nan waya tako. Tay no matey tako et maiwed mabalin is ikkan tako ay kaneg nan labi ay adi tako men-obla. \v 5 Et isnan kawad-ak isnan batawa et sak-en nan silaw ay mangtanggew isnan nemnem di ipogaw.” \p \v 6 Kinwanina di dat mentobba isnan lota danat pekken et ipoklatna isnan matan san kowap \v 7 danapay kanan, “Enka mendaop isnan pag-emsan id Siloe.” (Nan kayat ay kanan nan Siloe et naibaa.) Isonga dat omey mendaop san lalaki dat makaila et ay somaa. \p \v 8 Ilaen pay nan sag-ogongna ya nan nang-il-ila ken siya isdin menlimlimosana dadat kanan, “Ay baken si tona din tomotototokdo isna ay menlimlimos?” \v 9 Nan tap-ina et kananda en, “Owen, siya si tosa,” ngem nan tap-ina et kananda en, “Baken. Ngem kanekanegna et kedeng.” \p Isonga dat kanan san lalaki, “Owen, tet-ewa ay sak-en din menlimlimos.” \v 10 Dadat sooten, “Dakan aped makaila? Ay into nan inkakkam ay ginmawis?” \v 11 Danat kanan, “Nan kangadan is Jesus et inlaokna nan tobbana isnan lota danat ipoklat isnan matak danat kanan en omeyak mendaop id Siloe isonga daket omey et issan nakadaopak daket tet-ewa makaila.” \v 12 “Into pay nan kad-ana?” sinootda. Danat kanan, “Adiyak getken.” \s1 Nan Ninsootan Nan Fariseo Isnan Kowap \p \v 13-15 Dadat eyey san ginmawis ay kowap isnan deeyday Fariseo. Dat sooten nan Fariseo nan inkakkan nan matana ay ginmawis. Danat kanan, “Pinoklatana nan matak is lota daket mendaop daket makaila.” \p San agew ay nangsapowan Jesus isnan lota danat iyagas isnan matan san kowap et Sabado ay obayan di Judio \v 16 isonga kinwanin nan tap-in di Fariseo en, “Nan nang-ikkan isna adi et egay kagapo ken Apo Dios tay adina tongpalen nan linteg di obaya.” Ngem nan tap-ina et kananda baw en, “Ayke makaikkan di managbasol is kaskasdaaw ay kaneg nan naayda?” Dadat mensinopyat am-in. \p \v 17 Isonga dat kanan kasin nan Fariseo issan lalaki, “Kanam en inpagawisna nan matam. Et ngan ngalod nan pangwanim ken siya?” “Siya et mamadton Apo Dios,” kinwanina. \p \v 18 Ngem san deeyday aap-apon di Judio et adida patiyen ay kowap siya dat makaila isonga dadat paayagan da amana \v 19 et sootenda, “Ay si todi san anakyo? Ay tet-ewa ay kowap isdin naiyanakana? Dan aped makaila id wani no?” \v 20 Dat kanan da amana, “Owen, anakmi di et tet-ewa ay kowap isdin binmalaana. \v 21 Ngem maipanggep isnan makailaana id wani et adimi getken no ngan nan inikkana ya no sino nan nangpagawis isnan matana. Sootenyo baw ken siya tay naetngan met siya et getkena nan kankanana.” \v 22 Siya di nan kinwanida tay omegyatda isnan aap-apon di Judio tay kananda en no sinoy mangwani en si Jesus nan Kristo ay inbaan Apo Dios et adida ipalobos ay maitapida isnan sinagoga. \v 23 Isonga siya na nan gapo ay kinwanin da amana en sootenda ken siya. \p \v 24 Dat kasin paayagan san Fariseo san lalaki et kananda en, “Isapatam ngalod ken Apo Dios en inbagam nan tet-ewa tay getkenmi ay managbasol nan nangpagawis ken sik-a.” \v 25 Dat kanan san lalaki, “Adiyak getken no managbasol siya. Basta nan getkek et kowapak daket makaila.” \v 26 Dadat sooten, “Ngem ngan nan inkana ay nangipagawis isnan matam?” \v 27 Danat kanan, “Inbagak et ngalod ken dakayo ngem adiyo patiyen. Dayon layden ay dengngen kasin? Ay laydenyo abes ay menbalin ay pasolotna?” \p \v 28 Iniyawda siya ay mangwani en, “Sik-a adi nan pasolotna tay papasolot Moses dakami. \v 29 Getkenmi ay makikalkali si Apo Dios ken Moses ngem nan ipogaw ay deey et adimi pay getken no intoy nagapowana.” \v 30 Dat kanan san lalaki, “Katakatataa obpay sa. Adiyo obpay getken nan nagapowana danapay inpagawis nan matak. \v 31 Getken tako met ay adi id-idngen Apo Dios nan kankanan di managbasol ngem idngena nan mangdaydayaw ken siya ya nan mang-ikkan isnan laydena. \v 32 Enggana isdin naboliwan nan batawa et maiwed nadnadnge is nangipagawgawis is naiyanak ay kowap. \v 33 No egay kagapo ken Apo Dios et adi koma makaikkan isna.” \p \v 34 Dadat kanan, “Naiyanakka ay managbasol dakapay aped isolsolowan dakami?” Dadat pakaanen siya. \s1 Kaneg Kowap Nan Adi Mamati \p \v 35 Issan nangdengan Jesus ay inpakaanda san lalaki danat anapen siya et kanana, “Ay mamatika isnan Iyon-an Am-in di Ipogaw?” \v 36 Dat kanan san lalaki, “Apo, ibagam od no sino siya tasiyay mamatiyak ken siya.” \v 37 Dat kanan Jesus, “Siya nan iilaem ay makikalkali ken sik-a.” \v 38 “Mamatiyak et ken sik-a, Apo,” kinwanin san lalaki dat menpalintomeng ay mangdayaw ken Jesus. \v 39 Dat kanan Jesus, “Inmaliyak isnan batawa tasiyay mailasinan nan mamati ya adi mamati ken Apo Dios. Nan adi mamati ken Apo Dios et kanegda kowap ngem awnitak pagawisen daida no mamatida. Ngem nan aped mangmangwani en makailada tay getkenda kano si Apo Dios et daida nan kowap.” \p \v 40 Nan tap-in di Fariseo ay wada isdi et dinngeda san kinwanina dadat sooten, “Ay kanam en kowap kami abes?” \v 41 Dat kanan Jesus, “No getkenyo koma ay kowap kayo et pagawisen Apo Dios dakayo tasiyay mangpatiyanyo ken siya ta adina pabasolen dakayo. Ngem gapo tay apedyo kankanan en getkenyo si Apo Dios isonga siya nan mangipabasolana ken dakayo.” \c 10 \s1 Si Jesus Nan Kagawisan Ay Menbanbantay \p \v 1 Dat menpangngalig si Jesus ay mangwani en, “Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, nan ipogaw ay mangsakyat isnan baked kakalnilo ay baken nan segpana is segpena et mangakew. \v 2 Tay nan mang-ay-ayowan isnan kakalnilo et kedeng nan segpan is segsegpena \v 3 tay wada nan mangbanbantay isnan segpan ay mangtokab isnan eneb no songgep nan mang-ay-ayowan isnan kakalnilo. No ayagana nan ngadngadan nan kalnilona et gegetkenda nan kalina danat ipabala daida. \v 4 No inpabalana daida dat mang-on-ona et onoden nan kakalnilona siya tay imamatonanda nan kalina. \v 5 Adida aped omon-onod isnan teken ay ipogaw nodi itagtaganda tay adida getken nan kalina.” \p \v 6 Sinodok Jesus di ken daida ngem egayda naawatan nan kayat ay kanan nan ibagbagana ken daida \v 7 isonga dat kasin kanan Jesus, “Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, sak-en nan kanega segpan di pokokan di kalnilo. \v 8 Ngem am-in ay inmal-ali esakpay omali et kanegda mangakew tay baken tet-ewa nan insolsoloda. Ngem nan mamati ken sak-en et egayda id-idnge daida \v 9 tay sak-en nan segpan et am-in ay omali ken sak-en et awnitak isalakan daida et kanegda nan kalnilok ay songsonggep ya bomalbala ay mangmangan is gawis ay menkatagoda. \v 10 Nan mangakew et aped omali ta men-akew, menpalti ya mendadael et kedeng ngem inmaliyak tasiyay agtak nan ipogaw is gawis ay biyag et siya na nan biyag ay maid kolangna ken Apo Dios.” \p \v 11 Dat itoloy Jesus ay mangwani, “Sak-en nan kagawisan ay mangbanbantay isnan kakalnilo. Nan gawis ay menbanbantay et olay matey gapo is ayyewna isnan kalnilona. \v 12 Ngem nan malaglagbowan ay menbanbantay et taynana nan kalnilo no waday ilaena is dakkel ay atap ay aso ay omala is isdana isnan banbantayana tay bakena kowa daida. Isonga isdan san atap ay aso nan tap-ina danapay patagtagen nan tap-ina ta mabokada. \v 13 Siya nan gapo ay lomayaw nan menbanbantay tay aped malaglagbowan et kedeng isonga adina paayen nan kalnilo. \p \v 14-15 Ngem sak-en nan kagawisan ay menbanbantay tay nan ikkanmi ken Ama ay men-gin-ginetek et siya nan kaneg nan kalnilok tay getkek daida ya mangtekda abes. Et olay mateyak basta matago nan kalnilok. \v 16 Wada pay nan tap-in di kalnilok ay egay naitatapi isnan naayda ay naipopokok et masapol ay iyalik daida isna ta idngeda abes nan kalik tasiyay maaam-inda ya ta maeesa nan mangbanbantay ken daida. \v 17 Laylayden Ama sak-en tay ikkak nan laydena ay olay siya nan kateyak tapno matagowak kasin. \v 18 Maiwed makapatey ken sak-en no adiyak ipalobos tay sak-en et kedeng nan kalebbeng isnan kateyak ya sak-en gedan nan kalebbeng isnan matagowak kasin. Siya na nan inbilin Ama ay ikkak,” kinwanin Jesus. \p \v 19 Nan deeyday Judio et ninsisinopyatda kasin gapo isnan kinwanin Jesus. \v 20 Adoado nan mangmangwani en, “Matawtawaw siya tay naan-anitowan. Dayon aped dengdengngen nan kankanana?” \p \v 21 Ngem nan tap-ina et kankananda en, “Nan naan-anitowan et adi makakali is kaneg tona. Ayke kad makaipagawis di anito is kowap?” \s1 Adi Mamati Nan Judio Ken Jesus \p \v 22 Isnan pinagtedek et siya nan Fiestan di Daton id Jerusalem. \v 23 Wada si Jesus issan fiesta et mendad-aan isnan makwani en Bangsal Solomon isnan Templo \v 24 dat likoben nan Judio siya et kananda, “Tongona pay nan mangibagaam isnan tet-ewa ken dakami? Ibagam kad no sik-a nan Kristo ay inbaan Apo Dios.” \p \v 25 Dat kanan Jesus, “Inbagak et ken dakayo ngem adi kayo mangpati. Nan ik-ikkak gapo isnan panakabalin Ama et siya dana nan mangipagpagtek ken sak-en \v 26 ngem adi kayo mamati tay bakenko kalnilo dakayo. \v 27 Tay nan kalnilok et idngeda nan kalik ya getkek gedan daida isonga mang-on-onodda. \v 28 Agtak daida is biyag ken Apo Dios ay eng-enggana et adida maisis-iyan ken siya ya maiwed makagowad ken daida ken sak-en. \v 29 Si Ama nan nangyali ken daida ken sak-en et siya nan kangatowan isnan am-in isonga maiwed makagowad isnan banbantayana. \v 30 Dakami ken Ama et es-esa kami.” \p \v 31 Dat kasin menpidit nan Judio is bato ta igayangda koma ken siya \v 32 isonga dat kanan Jesus, “Ngan nan gapo ay manggayang kayo? Adoado nan gawis ay inpail-ilak ken dakayo ay inpaik-ikkan Ama et into isnan naayda nan gapo ay manggayanganyo?” \p \v 33 Dat kanan nan Judio, “Adimi gayangen sik-a gapo isnan gawis ay inik-ikkam nodi nan mangiyiisowam isnan awakmo ken Apo Dios dakapay aped ipogaw et kedeng.” \p \v 34 Dat kanan Jesus, “Ngem naisosolat isnan liblo isnan kalin Apo Dios ay mangwani en, ‘Kaneg kayo dios gedan.’ \v 35 Isonga kinwanina en dios din aap-apoyo ay nangisolsolowana isnan linteg id sang-adom et adi mabalin ay sokatan tako din kinwanin Apo Dios. \v 36 Sak-en nan pinilin Ama ay inbaana isnan batawa isonga dayon aped kanan en ap-aposek si Apo Dios gapo isnan nangwaniyak en sak-en nan Anakna? \v 37 No baken nan ipaik-ikkan Ama is ik-ikkak et adiyo koma patpatiyen sak-en. \v 38 Ngem no nan ipaikkan Ama nan ik-ikkak et olay no adiyo patiyen nan kankanak et patiyenyo koma nan gawis ay inik-ikkak tasiyay getkenyo ay tet-ewa ay wada si Ama ken sak-en ya wadaak abes ken siya.” \p \v 39 Kananda kasin en depapenda siya ngem danat men-ikolipet ay komaan. \v 40 Dat kasin somagong si Jesus isnan demang di ginawang ay Jordan ay ninbonbonyagan Juan et mentee isdi. \v 41 Adoado nan ipogaw ay inmey ken siya dadat men-asikwani, “Maiwed kaskasdaaw is inik-ikkan Juan ngem tet-ewa nan am-in ay inbagbagana maipanggep ken Jesus.” \v 42 Et adoado nan namati ken siya isdi. \c 11 \s1 Nan Nateyan Lazaro \p \v 1-2 Wada id Betania ay ili id Judea nan tolo ay sin-ag-i ay kangadan is Maria, Marta, ya Lazaro. Si Maria ay naay et siya nan nangibokbok isnan menbango ay lana isnan sikin Apo Jesus danapay iponas nan bookna.\f + \fr 11:1-2 \ft Ilaem isnan 12:3.\f* Ninsakit si Lazaro \v 3 dat omibaa da Maria ken Marta is omey mangibaga ken Jesus en, “Apo, nan gayyemmo ay laylaydem et mensaksakit.” \p \v 4 Issan nangdengan Jesus isna danat kanan, “Nan sakit Lazaro et adina ikatey nodi ta maipaila nan panakabalinko ta madaydayaw si Apo Dios ya sak-en abes ay Anakna.” \p \v 5 Si Jesus et laylaydena san tolo ay sin-agi \v 6 ngem issan nangdengngana ay mensaksakit si Lazaro dat mentee kayet issan kad-ana is doway agew \v 7 danat kanan isnan papasolotna, “Somagong tako id Judea.” \v 8 Dadat kanan, “Apo, egay nabayag din manggayangan koma nan Judio ken sik-a dakat aped kasin somagong isdi?” \v 9 Ngem dat kanan Jesus, “Olay, tay simpoo ya dowa ay olas nan sin-agew isonga wada pay nan waya tako ay mang-ikkan isnan ikkan tako. Kanegna nan mendad-aanan nan ipogaw isnan kag-aw et adi maisagaw tay menpat-a \v 10 ngem no mendad-aan isnan labi et maisagaw tay menbolinget.” \v 11 Dat itoloy Jesus ay mangwani, “Nan gayyem tako ay si Lazaro et naseyep ngem omeyak ay manggido.” \v 12 Dat kanan nan papasolotna, “Apo, gawis no naseyep tay awnit gomawis.” \v 13 Kananda en waay tet-ewa ay naseseyep si Lazaro ngem nan kayat Jesus ay kanan et natey et \v 14 isonga danat kanan, “Natey si Lazaro \v 15 ngem men-gasingak tay maiwedak isnan kad-ana isnan nateyana tasiyay pomigsa nan pammatiyo no ilaenyo nan ikkak. Entako bawet ilaen siya.” \p \v 16 Si Tomas ay makwani en Ipi et kinwanina isnan iib-ana ay pasolot en, “Makkey tako ken Jesus id Judea ta olay no maitapi tako ken siya ay matey.” \s1 Si Jesus Nan Mangtago Isnan Natey Ya Nan Mang-idya Is Biyag \p \v 17 Issan inomdanan da Jesus id Betania et dinatnganda ay epdas naikaob si Lazaro is epat ay agew. \v 18 Toloy kilometro nan kaad-addawina id Jerusalem \v 19 isonga adoado nan Judio ay inmey nangliwliwaliw ken da Marta ken Maria gapo isnan nateyan nan besatda. \v 20 Issan nangdengan Marta ay omal-ali si Jesus danat omey sab-aten siya ngem si Maria et nataynan isnan baeyda. \p \v 21 Dat kanan Marta ken Jesus, “Apo, no wadaka isna et egay koma katey nan besatko. \v 22 Ngem getkek ay olay id wani et idyan Apo Dios ken sik-a nan dawatem ken siya.” \v 23 Dat kanan Jesus, “Awnit matago san besatmo.” \v 24 Dat kanan Marta, “Owen tay getkek ay awnit matago siya isnan katagowan kasin di am-in ay natey isnan kaodiyan ay agew.” \v 25 Dat kanan Jesus, “Sak-en nan mangtago isnan natey tay sak-en nan mang-idya is biyag. Am-in ay mamati ken sak-en olay no matey et awnit matago kasin \v 26 et daida ay matatago gapo isnan pammatida ken sak-en et adida kaisis-iyan ken Apo Dios. Ay patiyem na?” \v 27 Danat kanan, “Owen, Apo. Mamatiyak ay sik-a nan sinsin-edmi ay omali isnan batawa ay si Kristo ay Anak Apo Dios.” \p \v 28 Kinwanin Marta di dat somaa et wag-eyena si Maria ta iyagasaasna ay mangwani, “Inmali nan Apo tako et paay-ayagana sik-a.” \v 29 Issan nangdengan Maria isna danat ikakamo et ena sab-aten si Jesus. \v 30-31 San deeyda ay Judio ay wada isnan baey da Maria ay mangliwliwaliw ken siya et inonodda siya tay kananda en waay omey isnan naikaoban nan besatna ay men-aga. Ngem baken obpay is inmayana nodi issan kad-an Jesus tay egay kayet inomdan issan ili tay daan issan nangsab-atan Marta ken siya. \p \v 32 Inomdan pay si Maria issan kad-an Jesus dat menlokbob isnan sasagangena danapay kanan, “Apo, no wadaka isna et egay koma katey nan besatko.” \p \v 33 Inilan Jesus ay men-ag-aga siya ya nan Judio ay nakkey ken siya dat dadama nan seg-angna \v 34 danat sooten, “Ay into nan nangikaobanyo ken siya?” Dadat kanan, “Apo, aka ta entako ilaen.” \v 35 Dat men-aga abes si Jesus \v 36 isonga dat kanan nan Judio, “Ilaenyo kod et dadama nan layadna ken Lazaro.” \v 37 Ngem nan tap-ina et kinwanida, “Inpagawisna met san kowap. Ay maid ngen mabalin is inkana tasiyay egay katey koma si Lazaro?” \s1 Nan Natagowan Kasin Lazaro \p \v 38 Inmam-amed nan seg-ang Jesus issan sinmag-enana isnan liyang ay naipay-an san natey ay naeemban is bato. \v 39 Danat ibilin en, “Kaanenyo nan bato.” Ngem dat kanan Marta ay besat san natey, “Apo, adi tay menpeleleteg tay maikap-at ay agew id wani isnan naikaobana.” \v 40 Dat kanan Jesus ken siya, “Ay kinalingkingam nan inbagak en no mamatika et ilaem nan panakabalin Apo Dios?” \p \v 41 Dadat kaanen san bato dat mentangad si Jesus danapay kanan, “Ama, men-iyamanak tay id-idngem sak-en. \v 42 Getkek ay id-idngem sak-en ngem kanak na tasiyay nan mangdedenge ay naayda et mamatida ay sik-a nan nangibaa ken sak-en.” \v 43 Kinwanina na danat ibibiyad ay mangwani en, “Lazaro, bomalaka.” \v 44 Dat bomala ay nabebedbedan nan ledengna ya sikina ya nakokomonan nan angasna is galot. Dat kanan Jesus, “Kaanenyo nan naibebedbed ken siya tasiyay makadaan ay gawis.” \s1 Nan Nintotyaanda Isnan Ikkanda Ay Mangpatey Ken Jesus \r Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Luc. 22:1-2 \p \v 45 Adoado issan deeyday Judio ay inmey nangliwaliw ken da Maria et namatida ken Jesus issan nang-ilaanda isnan kaskasdaaw ay inikkana. \v 46 Ngem nan tap-ina et sinmagongda isnan Fariseo ta ibagada san inikkan Jesus. \v 47 Isonga nan Fariseo ya nan menkangangato ay papadi et inpadagopda nan aap-apon di Judio dadat kanan, “Ay ngan nan ikkan tako ken Jesus tay adoado nan kaskasdaaw ay ik-ikkana? \v 48 No adi tako pasaldengen nan ik-ikkana et mamati nan am-in ay ipogaw ken siya daet siya nan men-apoda et awnit omali nan menlelebbeng ay iRoma et bakasenda nan Templo ya nan il-ili tako.” \p \v 49 Ngem si Caifas ay kangatowan ay padi issan deey ay tew-en et kinwanina, “Maiwed polos getkenyo. \v 50 Ay adiyo getken en gawgawis no matey nan esa tapno matago nan kaipoipogaw isnan il-ili tako?” \v 51 Aped kinwanin Caifas di ay baken nan nemnemna is nagapowana ngem tay siya nan kangatowan ay padi isonga siya nan nangipanemneman Apo Dios en nganngani ay matey si Jesus ta kaanena nan basol di am-in ay Judio \v 52 ngem bakenda kedeng ay Judio nodi nan am-in ay an-ak Apo Dios ay mamati ken siya ay naiwakat isnan batawa tasiyay maeesada. \p \v 53 Enggana issan deey ay agew et ninemnemnem nan aap-apon di Judio nan ikkanda ay mangpatey ken Jesus \v 54 isonga egay ninpail-ila si Jesus ya nan papasolotna id Judea nodi inmeyda nintee isnan ili ay Efraim ay sag-en di bilig. \p \v 55 Nganngani nan Fiestan di Linmaosan di Anghel isonga adoado nan ipogaw ay nintikid id Jerusalem tasiyay ikkanda nan lintegda ay masapol ay men-emesda ta makaan nan dakes esapay omdan nan fiesta. \v 56 Anaanapenda si Jesus et issan nadagopanda isnan Templo dadat men-asikwani, “Ay ngan nan kananyo? Ay omali ngata siya isnan fiesta?” \v 57 Ngem nan menkangangato ay papadi ya nan Fariseo et inbilinda en no waday mangtek isnan kad-an Jesus danat ibaga ken daida ta depapenda. \c 12 \s1 Nan Nanglanaan Maria Ken Jesus \r Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9 \p \v 1 Enem pay ay agew esapay menlogi nan fiesta dat omey si Jesus id Betania ay ilin Lazaro ay tinagona. \v 2 Nakikan da Jesus isnan insagsaganada ay makan et binmadang si Marta ay mangpakan ken daida dapay makioobong si Lazaro ken Jesus. \v 3 Dat alaen Maria nan esay palanggo ay nangina ay menbango ay lana ay makwani en naldo et ibokbokna isnan sikin Jesus danat ponasan isnan bookna daet napno nan baey isnan bangon nan lana. \p \v 4 Ngem nan esay pasolot Jesus ay si Judas Iscariote ay awnit mangisipsip ken siya et kinwanina en, \v 5 “Dan egay kitdi nailako nan lana ay naay is tolong gasot ta maidya isnan kodokdo?” \v 6 Kinwanina di ngem baken gapo tay isakitna nan kodokdo nodi tay siya nan manggegeen isnan sipingda et apedna gasgastowen no laydena tay siya di nan ogalina. \p \v 7 Ngem dat kanan Jesus, “Bay-am si Maria. Tay nan inikkana ken sak-en et insaganana nan awakko isnan awnitak maikaoban. \v 8 Olay ket wawawawada nan kodokdo ay mabalin ay badanganyo ngem sak-en et adiyak makitetee ken dakayo ay eng-enggana.” \p \v 9 Dinngen nan adoado ay Judio ay wada si Jesus id Betania dadat omey isdi. Inmeyda ngem baken si Jesus et kedeng nan gapona nodi ta ilaenda si Lazaro ay tinagona. \v 10 Isonga dat mentotolag nan deeyday menkangangato ay papadi ta pateyenda gedan si Lazaro \v 11 tay isnan natagowana et adoado nan Judio ay naisiyan isnan aap-apoda ta mamatida ken Jesus. \s1 Nan Nangdayawanda Ken Jesus Isnan Inmayanda Id Jerusalem \r Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Luc. 19:28-40 \p \v 12 Issan kawakgatana nan kaipoipogaw ay inmey makifiesta et dinngeda ay domatdateng si Jesus id Jerusalem \v 13 isonga dadat omala is lamos ay iyap-apda isnan daanen Jesus isnan enda mangsab-atan ken siya dadapay ibogbogaw ay mangmangwani en, “Hosanna. Madaydayaw nan naay Ali tako. Mabindisyonan nan inbaan Apo Dios ay omali mentolay ken datako ay Judio.” \p \v 14 Si Jesus et mensasakay isnan anak di kabayo. Et siya nan katongpalan nan kalin Apo Dios ay naisolat id kasin ay naay, \q1 \v 15 “Dakayo ay iJerusalem, adi kayo omeg-egyat tay naay omal-ali nan Aliyo ay mensasakay isnan anak di kabayo.” \p \v 16 Nan papasolotna et egayda naawatan nan kayatna ay kanan ngem isnan sinmagongan Jesus id daya et siya nan nangnemnemanda isdin naisolat id kasin maipanggep ken siya tay tinmet-ewa ay naikkan ken siya. \p \v 17 Nan nang-ila isdin nang-ayagan Jesus ken Lazaro isnan liyang ay nangtagowana ken siya et inpadamagda nan inommat. \v 18 Siya di nan gapona ay adoado nan nangsab-at ken Jesus tay dinngeda nan inikkana ay kaskasdaaw. \v 19 Ngem nan Fariseo et nin-asikwanida kayet en, “Ilaenyo, maid maikkan tako tay omon-on-onod ken siya nan am-in ay ipogaw isnan batawa.” \s1 Inpagtek Jesus Nan Nganngani Ay Kateyana \p \v 20 Wadada nan baken Judio ay nagapo id Grecia ay inmey id Jerusalem ay makifiesta dadapay mendayaw ken Apo Dios. \v 21 Dadat omey ken Felipe et kananda en, “Apo, laydenmi ay mang-ila ken Jesus.” (Si Felipe san iBetsaida id Galilea.) \p \v 22 Dat omey ibagan Felipe ken Andres ta omeyda ipagtek ken Jesus. \v 23 Dat kanan Jesus, “Nganngani nan kateyak ya nan kaipangatowak ay Iyon-an Am-in di Ipogaw. \v 24 Nan awnitak maikaoban et siya nan kaneg nan mais-ekan nan esay bowa tay no adi kais-ek et adi bomgas ngem no mais-ek et awnit bomgas is adoado. Kaneg nan awnitak mateyan et awnit adoado nan maisalakan. \v 25 Nan ipogaw ay kedeng nan awakna is ay-ayyewana et awnit matey met laeng. Ngem nan adi mang-ayyew isnan awakna isnan naay batawa gapo ken sak-en et awnit matey ngem matagotago ken Apo Dios ay eng-enggana. \v 26 Nan manglayad ay menpabaa ken sak-en et masapol ay mang-on-onod tasiyay olay intoy kad-ak et wada siya abes isdi. Tay am-in ay menpabaa ken sak-en et awnit patpatgen Ama.” \p \v 27 Dat itoloy Jesus ay mangwani, “Id wani et mangangawngaw nan nemnemko. Ngan ngata nan kanak ken Ama? Ay kanak ngen en, ‘Ama, ilisim koma sak-en isnan naay ommat ken sak-en?’ Ngem adi tay siya na nan gapo ay inmaliyak.” \v 28 Danat kanan ken Apo Dios en, “O Ama, ipailam nan kadayawan nan ngadanmo.” \p Dat wada nan kali ay nagapo id daya ay mangwani en, “Inpailak nan kadayawak isnan inik-ikkam et awnitak ipaila kasin.” \p \v 29 San tinmatakdeg isdi et dinngeda san kali ngem kananda en waay ninkido. Nan tap-ina et kinwanida en nakitoya nan esay anghel ken siya. \v 30 Ngem dat kanan Jesus, “San kali ay dinngeyo et bakenak is maipadngeana nodi ken dakayo. \v 31 Id wani et nan menlogiyan nan kabanagan nan ipogaw isnan batawa ya id wani nan kaabakan Satanas ay ap-apon di adi mamati. \v 32 No maipangatowak et awisek am-in nan kaipoipogaw ta mamatida ken sak-en.” \v 33 Kinwanina na ta ipagtekna nan kateyana ay mailansa siya isnan kros. \p \v 34 Dadat kanan, “Damen kanan en masapol ay maipangato ta matey nan Iyon-an Am-in di Ipogaw dapay kanan nan linteg en nan Kristo et matatago ay eng-enggana? Ay sino obpay nan Iyon-an Am-in di Ipogaw? Ay baken siya nan Kristo?” \p \v 35 Dat kanan Jesus, “Sak-en nan silaw et sin-awyan pay et kedeng nan menteak ken dakayo. Isonga omali kayo isnan silaw tay kakad-ana pay ken dakayo ta adi kayo kalabiyan. Tay nan mendad-aan isnan menbolinget et adina getken nan omay-ayana. \v 36 Iso ngalod nga mamati kayo ken sak-en ay silaw isnan kakad-ak ken dakayo tapno matatanggewan nan nemnemyo.” \s1 Nan Egay Namatiyan Nan Judio \p Kinwanin Jesus di dat komaan et itabonana daida. \v 37 Olay no inpailana nan adoado ay kaskasdaaw isnan kad-anda et egayda kayet namati ken siya \v 38 et siya nan katongpalan din insolat Isaias ay mamadton Apo Dios id sang-adom ay naay, \q1 “Apo, maiwed namati isnan inbagbagami ya maiwed gedan namati isnan inpail-ilam ay panakabalinmo.” \m \v 39 Nan gapo ay egayda namati et insolat gedan din si Isaias en, \q1 \v 40 “Kaneg kinollaw Apo Dios nan dalon mang-adi ay mamati ya inpakentegna nan toktokda tay adida layden ay mangnemnem isnan tet-ewa isonga bobolagenda dadapay totowengen tay adida layden ay omali ken sak-en ta pakawanek nan basolda.” \m \v 41 Kinwanin Isaias na tay inilana nan kinadios Kristo id sang-adom danat ibaga nan maipanggep ken siya. \p \v 42 Ngem olay no kaneg todi et ado nan aap-apon di Judio ay namati ken Jesus ngem egayda inpapagtek tay omegyatda isnan Fariseo tay no getkenda et adida ipalobos ay maitapida isnan sinagogada \v 43 ya tay laylaydenda ay madaydayaw isnan ipogaw mo nan madayawanda ken Apo Dios. \p \v 44 Dat kasin menkali si Jesus et ibibiyadna ay mangwani en, “Nan mamati ken sak-en et bakenak kedeng is patiyenda nodi nan nangibaa gedan ken sak-en \v 45 tay nan nang-ila ken sak-en et inilana gedan nan nangibaa ken sak-en. \v 46 Inmaliyak ay silaw isnan batawa ta tanggewak nan nemnem am-in nan mamati ken sak-en ta adida mentetee isnan menbolinget. \p \v 47 Nan mangdenge isnan kalik danat adi tongpalen et bakenak is mangipabasol ken siya tay egayak inmali isnan batawa ay mangipabasol isnan ipogaw nodi inmaliyak ay mangisalakan ken daida. \v 48 Ngem wada nan mangpabasol isnan mang-adi ken sak-en ya nan kankanak tay nan mangpabasol ken daida et siya nan tet-ewa ay kinkinwanik isonga awnit madosada isnan kaodiyan ay agew. \v 49 Tay bakenak is kanemnem isnan kinkinwanik nodi inbilin Ama ay nangibaa ken sak-en nan masapol ay kanak. \v 50 Tay getkek ay nan bilin Ama nan mang-idya is biyag ay maid patenggana isonga nan inbilin Ama nan ibagbagak.” \c 13 \s1 Nan Nangdenasan Jesus Isnan Papasolotna \p \v 1 Nganngani nan Fiestan di Linmaosan di Anghel et getken Jesus ay siya nan komaanana isnan batawa ay somagongana ken Amana. Et siya na nan timpo ay mangipailaana ay maid kolang di layadna isnan ipogawna isnan batawa tay enggana isdin damo et linaylayadna daida. \p \v 2 Idi mangmangan si Jesus ya nan papasolotna isnan labi dat ipanemnem Satanas ken Judas ay anak Simon Iscariote en id wani ay labi nan mangisipsipana ken Jesus. \v 3 Ngem si Jesus et getkena ay inidyan Amana nan am-in ay panakabalin ken siya ya getkena gedan ay si Apo Dios nan nagapowana ya nan somagongana. \v 4 Dat tomakdeg et kaanena nan nin-ooson ay badona dat men-ibalikes is towalya. \v 5 Danat pay-an nan palanggana is danom et denasana nan papasolotna danapay ponasan issan towalya ay inbalikesna. \p \v 6 Idi inomdan si Jesus ken Simon Pedro dat kanan Pedro, “Apo, ay sik-a nan mangdenas ken sak-en dapay apomi sik-a?” \v 7 Dat kanan Jesus, “Adim pay maawatan nan naay ay ik-ikkak ngem awnit to met laeng getkem.” \v 8 Dat kanan Pedro, “Adiyak layden ay sik-a nan mangdenas ken sak-en.” Dat kanan Jesus, “Ngem no adiyak denasan sik-a et adika et maibilang ay pasolotko.” \v 9 “Apo, baken ngalod kedeng nan sikik is owasam nodi nan ledengko ya nan toktokko gedan,” kinwanin Pedro. \p \v 10 Ngem dat kanan Jesus, “Nan epdas nin-emes et adi masapol ay men-emes kasin tay nadalos et nodi kedeng nan sikina is madenasan. Dakayo et nadalos kayo malaksig nan esa.” \v 11 Getken Jesus nan awnit mangisipsip ken siya isonga siya nan gapo ay kinwanina en bakenda nadalos am-in. \p \v 12 Idi dinenasana daida dat menbado kasin et makitokdo ken daida. Danat sooten, “Ay maawatanyo san inikkak ken dakayo? \v 13 Kankananyo ken sak-en en Mistolo ya Apo et osto nan kananyo tay tet-ewa. \v 14 Iso ngalod nga no sak-en ay Apoyo ya Mistoloyo et ipababak nan awakko ta denasak dakayo et masapol abes ay mendinenas kayo ya adiyo pangangatowen nan awakyo. \v 15-16 Ibagak ken dakayo nan tet-ewa, maiwed baa is nangatngato mo nan apona ya maiwed naibaa is nangatngato mo nan nangibaa ken siya. Isonga sak-en ay apoyo et inpailak di ken dakayo tasiyay ikkanyo abes nan inikkak. \v 17 No getkenyo ya maawatanyo dana et nagasat kayo no tongpalenyo.” \s1 Nan Nangibagaan Jesus Isnan Awnit Mangisipsip Ken Siya \r Mat. 26:20-25; Mar. 14:17-21; Luc. 22:21-23 \p \v 18 “Ngem baken kayo am-in is pangwaniyak en nadalos kayo tay getkek nan nemnemyo ay pinilik. Ngem masapol ay maikkan na ta matongpal din naisolat ay kalin Apo Dios id kasin ay naay, ‘Nan esa ay nakikan ken sak-en et nangisipsip.’ \v 19 Ibagak na ken dakayo esapay ommat tasiyay no matongpal et awnit mamati kayo ay sak-en nan Kristo ay inbaan Apo Dios. \v 20 Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, nan mangidnge isnan ibaak et mangidnge gedan ya nan mangidnge et idngena gedan nan nangibaa ken sak-en.” \p \v 21 Kinwanin Jesus di dat dadama ay mangangawngaw nan nemnemna isonga danat kanan, “Ibagak nan tet-ewa et mangisipsip nan esa ken dakayo.” \p \v 22 Dat men-asiila nan papasolotna tay adida getken no sino ken daida nan kankanana. \v 23 Nan tomotokdo isnan sag-en Jesus et siya nan pasolot ay laylaydena \v 24 dat sinyasan Simon Pedro siya ta sootena ken Jesus no sino ken daida nan kankanana. \v 25 Isonga dat somag-en ken Jesus san deey pasolot et sadagana siya danapay sooten, “Apo, ay sino ken dakami nan kankanam?” \p \v 26 Dat kanan Jesus ken siya et kedeng, “Siya nan mang-idyaak isnan itab-awko ay tinapay.” Isonga dat omala is tinapay et itab-awna danat idya ken Judas ay anak Simon Iscariote. \v 27 Idi alaen Judas san tinapay dat kapten Satanas siya. \p Dat kanan Jesus ken siya, “Ikkam ay dagos nan wada isnan nemnemmo.” \v 28 San kinwanin Jesus ken Judas et egay naawatan nan papasolotna ay mangmangan \v 29 ngem gapo tay si Judas nan manggegeen isnan sipingda et inpagalopda en inbagan Jesus en omey lomako is osalenda isnan fiesta wenno agtana nan kodokdo. \v 30 Kinan pay Judas san tinapay dat bomala. San kinmaanana et nalabi. \s1 Masapol Ay Menlinayad Nan Papasolot Jesus \p \v 31 Issan kinmaanan Judas dat kanan Jesus, “Maipaila nan kadayawak id wani ay Iyon-an Am-in di Ipogaw ya siya abes nan maipailaan nan kadayawan Apo Dios. \v 32 Et no maipaila nan madayawan Apo Dios gapo ken sak-en et siya met laeng nan mail-an nan kinadayawko ay Anakna et maikkan ay dagos. \p \v 33 An-akko, sin-awyan pay et kedeng nan kawad-ak ken dakayo. Awnit kayo mang-an-anap ngem ibagak ken dakayo id wani din inbagak isnan aap-apon di Judio en adi kayo makaey isnan omayak. \v 34 Naay di balbalo ay bilin ay ipagtekko ken dakayo. Masapol ay menlilinayad kayo. Kaneg nan pananglayadko ken dakayo nan ikkanyo koma ay menlilinayad. \v 35 No menlilinayad kayo et siya nan mangipagtek isnan am-in ay ipogaw en tet-ewa ay papasolotko dakayo.” \s1 Nan Nangibagaan Jesus En Awnit Isot Pedro Siya \r Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Luc. 22:31-34 \p \v 36 Dat sooten Simon Pedro, “Apo, ay intoy omayam et en?” “Adi mabalin ay omonodka ken sak-en id wani ngem esaka met laeng omonod,” kinwanin Jesus. \v 37 Dat kayet sooten Pedro, “Apo, ayta dan adi mabalin ay omonodak ken sik-a id wani dapay olay mateyak gapo isnan pammatik ken sik-a?” \v 38 Dat kanan Jesus, “Kanam en olay no mateyka gapo isnan pammatim ken sak-en ngem ibagak nan tet-ewa ken sik-a et esapay mentan-o nan manok et mamitloka ay mangisot.” \c 14 \s1 Si Jesus Nan Daan \p \v 1 Dat itoloy Jesus ay mangwani ken daida, “Olay no ngan di ommat et adi kayo koma mendanag nodi mamati kayo ken Apo Dios ya mamati kayo gedan ken sak-en. \v 2 Tay nan kad-an Ama et omanay ay mentean di kaipoipogaw et omeyak ay mangisagana isnan menteanyo. Egayak koma inbagana no baken tet-ewa. \v 3 Et isnan omayak ay mangisagana isnan awnityo mentean, awnitak somagong ay mang-ayag ken dakayo tasiyay makitee kayo isnan kad-ak. \v 4 Getkenyo met nan daan ay omey isnan omayak.” \v 5 Dat kanan Tomas ken siya, “Apo, adimi getken nan omayam isonga adimi gedan getken nan daan ay omey isdi.” \v 6 Dat kanan Jesus, “Sak-en nan daan tay kedengak is kagapowan di biyag ya kedengak is mangibagbaga isnan tet-ewa et maiwed makaey ken Ama no adi mendaan ken sak-en. \v 7 No tet-ewa ay mangtek kayo et getkenyo gedan si Ama et enggana id wani kanegyo inila siya tay nang-ila kayo.” \p \v 8 Dat kanan Felipe, “Apo, ipailam ngalod si Amam ken dakami ta mapnek kami.” \v 9 Dat kanan Jesus, “Felipe, nabayag ay wadaak ken dakayo dakapay adi mangtek kayet? Nan nang-ila ken sak-en et inilana gedan si Ama. Ngem dakan kayet kanan en ipailak si Ama? \v 10 Ay adim patiyen ay wadaak ken Ama ya wada abes si Ama ken sak-en? Nan inbagbagak ken dakayo et bakenak is nagapowana nodi si Ama tay siya nan mangipakalkali ken sak-en. \v 11 Mamati kayo koma ay wadaak ken Ama ya wada abes si Ama ken sak-en. Ngem no adi kayo mamati isnan ibagbagak et mamati kayo koma gapo isnan naayda ay ik-ikkak. \v 12 Ibagak nan tet-ewa ken dakayo, nan mamati ken sak-en et awnit ikkana nan ik-ikkak. Owen, dadakke pay mo da tona nan ikkana tay omeyak ken Ama. \v 13 Isonga am-in ay dawatenyo gapo isnan mangtalkanyo isnan kabaelak et tongpalek tasiyay maidayaw si Ama isnan ik-ikkak ay Anakna. \v 14 Owen, gapo isnan talekyo ken sak-en et olay am-in ay dawatenyo isnan ngadanko et awnitak ikkan.” \s1 Nan Nangibagaan Jesus En Omali Nan Ispirito Santo \p \v 15 Intoloy Jesus ay mangwani en, “No laylaydenyo sak-en et tongpalenyo nan bilinko. \v 16 Awnitak dawaten ken Ama ta omibaa is teken ay mangbadang ay makitee ken dakayo ay eng-enggana \v 17 et siya nan Ispirito Santo ay mangipagtek isnan tet-ewa. Nan adi mamati ken sak-en et adida dawaten nan Ispirito Santo tay adida maimatonan siya. Ngem dakayo et gegetkenyo siya tay wada siya ken dakayo ay eng-enggana. \p \v 18 Adiyak taynan dakayo ay kaneg ngoso tay awnitak kasin somagong. \v 19 Isnan sin-awyan et awnit adi mang-il-ila nan adi mamati ken sak-en ngem dakayo ay mamati et awnit ilaenyo sak-en. Et gapo tay matagowak kasin isonga awnit kayo abes matagotago. \v 20 No omdan nan agew ay deey et getkenyo ay wadaak ken Ama et wada kayo ken sak-en ay kaneg nan kawadak ken dakayo. \v 21 Nan mangdenge isnan bilinko danat tongpalen et siya nan manglaylayad ken sak-en. Nan manglaylayad ken sak-en et laylayden Ama ya laylaydek abes isonga awnitak ipagtek ken siya nan am-in ay maipanggep ken sak-en,” kinwanin Jesus. \p \v 22 Dat kanan Judas (baken si Judas Iscariote), “Apo, dakan aped ipagtek nan kaipogawmo ken dakami et kedeng ay baken isnan am-in ay ipogaw?” \v 23 Dat kanan Jesus, “Nan manglaylayad ken sak-en et tongtongpalena nan ibagbagak. Siya gedan et laylayden Ama isonga dakami ken Ama et awnit kami omali ay makitee ken siya. \v 24 Ngem nan adi manglaylayad ken sak-en et adina tongtongpalen nan ibagbagak. Bakenak is nagapowan nan kali ay dinngeyo nodi nagapo ken Ama ay nangibaa ken sak-en. \p \v 25 Ibagbagak am-in dana tay daanak ken dakayo. \v 26 Ngem awnit ibaan Ama nan bomadbadang ay si Ispirito Santo ay mangipagtek isnan maipanggep ken sak-en. Awnitna itdo nan maipanggep isnan am-in ay gawis ya ipanemnemna am-in nan inbagbagak ken dakayo. \p \v 27 Adi kayo madandanagan ya omeg-egyat tay idyak nan lamnin ken dakayo ta menlamlamnin kayo et nan naay ay lamnin ay magapo ken sak-en et maiwed kaneg di kagawisna isnan batawa. \v 28 Dinngeyo san inbagak ay awnitak taynan dakayo ngem awnitak kasin somagong. No linaylayadyo sak-en et men-gasing kayo tay omeyak ken Ama ay nangatngato mo sak-en. \v 29 Inbagak na id wani ken dakayo esapay ommat tasiyay no ommat et pomigsa koma nan pammatiyo ken sak-en. \v 30 Adiyak bayabayagen ay makikalkali ken dakayo tay omal-ali si Satanas ay ap-apon di adi mamati ay ipogaw. Maiwed kabaelana ken sak-en \v 31 ngem ipalobosko ay ikkana nan kayatna ay ikkan tasiyay ipailak isnan am-in ay ipogaw ay laylaydek si Ama isonga tongtongpalek am-in ay ibagbagana ken sak-en. \p Ala, akayo ta entako.” \c 15 \s1 Si Jesus Nan Kanega Kaiw \p \v 1 Intoloy Jesus ay mangwani, “Sak-en nan kanega kaiw et si Ama nan mang-ay-ayowan. \v 2 Kaanena am-in nan panga ay adi bombomgas. Ngem nan bombomgas ay panga kaanena nan pingpingina ay adi bombomgas tasiyay ad-ado nan ibgasda. \v 3 Kanegyo nan panga ay bombomgas tay nadalosan kayo tay patiyenyo nan inbagak ken dakayo. \v 4 Isonga itoltoloyyo ay mangtaltalek tasiyay menteteeak ken dakayo. Tay no adi kayo mangtaltalek et adi kayo makaikkan is gawis. Kaneg nan panga et adi mabalin ay bomgas mo makaan isnan poona. \p \v 5 Sak-en nan kanega poon di kaiw et dakayo nan kanegna panga. Nan mangtaltalek ken sak-en et menteteeak ken siya et awnit adoado nan ik-ikkana ay gawis tay no maiwedak et adi kayo makaikkan is gawis. \v 6 Isonga nan adi maitoloy ay mentetee ken sak-en et maiwasit ay kaneg nan panga ay maango dat maponok et mapoowan. \v 7 Ngem no itoltoloyyo ay mentetee ken sak-en ya idngeyo nan kalik dakayot ibaga nan kayatyo ken Ama et awnit maikkan ken dakayo. \v 8 Siya na nan pakaidayawan Ama, no gawis nan ikkanyo et kaneg kayo bomgas is ado ta mangipail-anyo ay pasolotko dakayo. \v 9 Laylaydek dakayo ay kaneg nan pananglayad Ama ken sak-en isonga adiyo taytaynan nan layadko ken dakayo. \v 10 No tongpalenyo nan bilinko ay kaneg nan ikkak ay mangtongpal isnan bilin Ama et adi makak-aan nan layadko ken dakayo ay kaneg nan layad Ama ken sak-en ay adi makak-aan. \p \v 11 Inbagak na ken dakayo tasiyay makigasgasing kayo ken sak-en ay eng-enggana. \v 12 Siya na nan ibilinko, menlinlinayad kayo ay kaneg nan ikkak ay manglaylayad ken dakayo. \v 13 Nan kadakkelan ay layad ay ipailan nan ipogaw et olay matey siya basta matago nan gagayyemna \v 14 et dakayo nan gagayyemko no tongpalenyo nan bilinko. \v 15 Id wani gagayyem nan pangwanik ken dakayo tay inbagak ken dakayo nan am-in ay dinngek ken Ama isonga baken et baa nan pangwanik ken dakayo tay nan baa et adina getken nan ik-ikkan nan apona. \v 16 Baken kayo is nangpili ken sak-en ay mangisolo ken dakayo nodi sak-en nan nangpili ken dakayo. Pinilik dakayo ay omey mang-ikkan is gawis et siya nan kanegyo begas ay adi kaam-am-amin et ited Ama ken dakayo nan am-in ay dawatenyo isnan ngadanko tay mamati kayo ken sak-en. \v 17 Ibagak kasin san inbagak ken dakayo, menlinlinayad kayo.” \s1 Nan Mang-aamisan Nan Adi Mamati Ken Jesus Isnan Papasolotna \p \v 18 Kinwanin pay Jesus en, “Adi kayo masdaaw no aamisen nan adi mamati ken sak-en dakayo tay inilayo nan inkanda ay nang-aamis ken sak-en. \v 19 No kanegyo koma nan adi mamati et laylaydenda dakayo tay ib-ada dakayo. Ngem bakenyo kaneg daida tay pinilik dakayo ay mamati ken sak-en isonga siya na nan gapo ay aamisenda dakayo. \v 20 Nenemnemenyo nan inbagak ken dakayo ay maiwed baa is nangatngato mo nan apona. No inaamisda sak-en et awnitda aamisen abes dakayo. Ngem no tinongtongpalda koma nan inbagbagak et tongpalenda abes nan ibagbagayo. \v 21 Ngem awnit ikkanda na am-in ken dakayo gapo ken sak-en tay adida od mamati ken Apo Dios ay nangibaa ken sak-en. \v 22 No egayak koma inmali ay ninkali ken daida et bakenda basol nan adida mangpatiyan ken sak-en. Ngem id wani maiwed et ilasonda isnan basbasolda. \v 23 Tay nan mang-adi ken sak-en et adyana gedan si Ama. \v 24 Bakenda koma basol nan adida mangpatiyan ken sak-en no egayak inpaila ken daida nan kaskasdaaw ay maiwed polos makaikkan. Ngem id wani ay olay inilada nan inik-ikkak et adyanda kayet dakami ken Ama isonga dadama nan basolda. \v 25 Ngem masapol ay ommat dana tasiyay matongpal nan insolat din mamadto id kasin ay naay, ‘Adyanda sak-en ay maiwed gapo na.’ \p \v 26 Awnitak ibaa ken dakayo nan Ispirito Santo ay magapo ken Ama tasiyay badbadangana dakayo ay eng-enggana. Siya nan mangpaneknek isnan tet-ewa ay maipanggep ken sak-en. \v 27 Et dakayo abes nan mangibaga isnan maipanggep ken sak-en tay naiboboboboweg kayo ken sak-en engganay inlogik ay men-isolo et getkenyo nan kaipogawko. \c 16 \nb \v 1 Inbagak na ken dakayo tasiyay adiyo kalkalingkingan nan pammatiyo olay ngan di awnitda ik-ikkan ken dakayo \v 2 tay awnit adida ipalobos ay maitapi kayo isnan sinagogada gapo isnan pammatiyo ken sak-en. Owen, awnit omdan nan timpo ay nan mangpatey ken dakayo et kananda en nan inikkanda et siya nan layden Apo Dios. \v 3 Siya na nan ikkanda ken dakayo tay adida getken si Ama ya sak-en. \v 4 Ngem ibagbagak na tasiyay mo ikkanda na ken dakayo dayot manemnem nan inbagbagak.” \s1 Nan Ikkan Nan Ispirito Santo \p “Egayak inbaga na id kasin tay daanak ken dakayo \v 5 ngem id wani ibagak na tay somagongak et isnan nangibaa ken sak-en. Ngem dan maiwed mensoot ken dakayo no intoy somagongak? \v 6 Getkek ay menseseg-ang kayo gapo isnan inbagbagak \v 7 ngem ibagak nan tet-ewa ken dakayo, pagawisanyo met laeng nan komaanak tay no adiyak komaan et adi mabalin ay omali nan Ispirito Santo ken dakayo ngem isnan komaanak et ibaak siya ta badbadangana dakayo. \v 8 Et isnan omaliyana awnit ipagtekna isnan adi mamati ken sak-en nan maipanggep isnan basolda. Ipagtekna gedan nan maipanggep isnan kinagawisko ya ipagtekna gedan nan maipanggep isnan mangbanagan Apo Dios isnan ipogaw isnan batawa. \v 9 Nan maipanggep isnan basol et nan mangtekanda ay nakabasolda isnan egayda nangpatiyan ken sak-en. \v 10 Nan maipanggep nan kinagawisko et nan mangtekanda ay sak-en nan pinilin Apo Dios ay mang-ikkan isnan laydena ya nan omayak ken siya ay awnit adi kayo mang-il-ila. \v 11 Nan maipanggep isnan mangbanagan Apo Dios isnan ipogaw et nan mangtekanda isnan nabanagan Satanas ay ap-apon di adi mamati ya nan am-in ay baana. \p \v 12 Adoado pay nan ibagak koma ken dakayo ngem id wani adiyo pay laeng maawatan. \v 13 Ngem olay tay no omali nan Ispirito Santo et siya nan mangipagtek ken dakayo isnan am-in ay tet-ewa. Nan awnitna it-itdo et baken nan nemnemna is kagapgapowana nodi nan dengngena ay ibagbagan Apo Dios danapay ipagpagtek nan awnit om-ommat. \v 14 Madayawak gapo ken siya tay awnit id-ana nan kayatko ay ibaga ken dakayo. \v 15 Tay nan nemnem Ama et siya abes nan nemnemko isonga inbagak en awnit id-an nan Ispirito Santo nan kayatko ay ibaga ken dakayo.” \s1 Nan Mang-ilaanda Kasin Ken Jesus \p \v 16 Intoloy Jesus ay mangwani, “Isnan madandan ay agew awnit adiyo il-ilaen sak-en ngem adi mabayag et awnit mang-ila kayo kasin.” \p \v 17 Dat kanan nan tap-in nan pasolot Jesus isnan iib-ada, “Ngan ngen nan kayat ay kanan nan inbagana en isnan madandan ay agew et adi tako il-ilan siya ngem adi mabayag datakot ilaen kasin siya ya nan kinwanina gedan en omayana ken Amana?” \v 18 Dadat men-asisoot en, “Ngan nan kayatna ay kanan isnan madandan ay agew? Adi tako maawatan nan ibagbagana.” \p \v 19 Getken Jesus ay kayatda ay sooten ken siya isonga danat kanan ken daida, “Ay men-as-asisoot kayo gapo isnan inbagak en isnan madandan awnityo adi il-ilaen sak-en ngem adi mabayag dakayot mang-ila kasin? \v 20 Dengenyo pay nan ibagak ken dakayo, awnit kayo men-aga dakayopay menseseg-ang gapo isnan awnit ommat ken sak-en dapay men-gasgasing nan adi mamati. Owen, awnit kayo menseseg-ang ngem awnit kayo kasin gomasing. \v 21 Kaneg nan omanakan nan babai et kaseseg-ang nan ilana gapo isnan menpasikalana ngem no epdas binmala nan onga et kalingkingana et nan sakitna gapo isnan gasingna isnan onga. \v 22 Kaneg abes ken dakayo, id wani menseseg-ang kayo ngem nan awnitak mang-ilaan kasin ken dakayo et awnit kayo men-galalasing. Owen, gasing ay maiwed makakaan ken dakayo. \v 23 Ngem no mang-ila kayo kasin et bakenak is mendawdawatanyo nodi ken Ama. Owen, itedna nan am-in ay dawatenyo ken siya no iyosalyo nan ngadanko. \v 24 Enggana id wani et maiwed dinawatyo ken Ama ay maipoon isnan pammatiyo ken sak-en. Mendawat kayo et awnit maagtan kayo tasiyay maid kolang di gasingyo.” \s1 Inabak Jesus Si Satanas \p \v 25 Intoloy Jesus ay mangwani, “Pangngalig nan inik-ikkak ay nangsodsodok is dana ken dakayo ngem awnit omdan nan timpo ay adi masapol ay menpangngaligak ay mensodsodok ken dakayo nodi ipapadawesko ay mangipagtek isnan tet-ewa maipanggep ken Ama. \v 26 No omdan nan timpo ay deey awnit siya nan mendawdawatanyo tay idyak nan kalebbenganyo ay mendawat et adiyet masapol ay idawdawatak dakayo \v 27 tay laylayden Ama dakayo isonga itedna nan dawatenyo. Laylaydena dakayo gapo tay laylaydenyo sak-en ya patiyenyo ay nagapowak ken Apo Dios. \v 28 Nagapowak ken Ama daket omali isnan batawa ngem id wani et taynak nan batawa tay somagongak ken Ama.” \p \v 29 Dat kanan nan papasolotna ken siya, “Ilaem, maawatanmi nan kankanam id wani tay adim dadlo ipapangngalig. \v 30 Id wani getkenmi ay getkem am-in isonga adi masapol ay mensoot kami ken sik-a tay getkem nan wada isnan nemnemmi. Siya na nan mangpatiyanmi ay nagapoka ken Apo Dios.” \p \v 31 Dat kanan Jesus, “Ay mamati kayo dadlo id wani? \v 32 Ngem nganngani ay omdan nan timpo ay awnit kayo masis-iyan tay wasdin somaa et mataynanak ay maeesa. Ngem adiyak kaeesa tet-ewa tay wada si Ama ken sak-en. \v 33 Inbagak na ken dakayo tasiyay menlamlamnin kayo isnan maitatapiyanyo ken sak-en tay awnit paligaten nan adi mamati dakayo. Ngem olay, papigsaenyo kayet nan nemnemyo tay inabakko si Satanas ay ap-apon nan adi mamati ya nan am-in ay anito.” \c 17 \s1 Nan Lowalon Jesus \p \v 1 Nakwas pay ay kinwanin Jesus na dat mentangad id daya et kanana, “Ama, inomdan et nan kateyak. Ipailam nan kinapategko tasiyay maipaila abes nan kinapategmo ken sak-en. \v 2 Tay inyalim nan kalebbengak isnan am-in ay ipogaw tasiyay agtak is biyag ay maid patenggana nan am-in ay mamati ken sak-en. \v 3 Nan gapo ay matagotago nan ipogaw ay eng-enggana et nan pangtekanda ay sik-a et kedkedeng nan tet-ewa ay Dios ya nan pangtekanda ken sak-en ay Kristo ay inbaam. \v 4 Inpailak nan kinadiosmo isnan ipogaw isnan batawa tay kinwasko nan inbagam ay ikkak. \v 5 Ama, pasagongem sak-en isnan kad-am dakat mangipateg ay kaneg san panangipategmo ken sak-en issan kakad-ak ken sik-a esapay maboliw nan batawa. \p \v 6 Inpagtekko nan maipanggep ken sik-a isnan ipogaw ay inyalim ken sak-en tay ipogawmo daida dakat iyali ken sak-en. Tinongtongpalda nan kalim \v 7 et id wani getkenda ay sik-a nan nagapowan am-in nan inik-ikkak. \v 8 Inbagak am-in ken daida nan inbagam ken sak-en et pinatida. Getkenda ay tet-ewa ay nagapowak ken sik-a ya sik-a nan nangibaa ken sak-en \v 9 isonga ilol-owalowak daida. Baken nan adi mamati is ilol-owalowak nodi nan mamati tay ipogawmo ay inyalim. \p \v 10 Am-in ay ipogawko et ipogawmo gedan kaneg nan ipogawmo et ipogawko abes et daida nan nangipaila isnan kinapategko. \v 11 Id wani somagongak ken sik-a tay komaanak isnan batawa ngem mataynanda isna. Manakabalin ay Ama, aywanam daida isnan panakabalinmo tasiyay maeesa nan nemnemda ay kanegta. \v 12 Isnan kawadak ken daida et inaywanak daida isnan panakabalinmo ay inyalim. Inaywanak daida et maiwed naisis-iyan nodi kedeng nan esa ay manglayad ay maisiyan tasiyay matongpal din naisolat ay kalim id kasin. \v 13 Nganngani ay somagongak ken sik-a isonga ibagak dana ta dengen nan papasolotko esakpay taynan daida tasiyay makigasgasingda ken sak-en. \v 14 Inpagtekko nan kalim isnan papasolotko ngem inaamis nan adi mamati daida tay bakenda od ib-a daida ay kanegko ay bakenko gedan ib-a daida. \v 15 Adiyak kanan en pakaanem daida isnan batawa nodi dawatek ta aywanam daida isnan panakabalin Satanas. \v 16 Tay nan papasolotko et bakenda kaneg nan adi mamati nodi kanegda sak-en. \v 17 Nan kankanam et tet-ewa isonga ipagtekmo ken daida nan maipanggep ken sik-a ta maisiyanda isnan ngawi tasiyay makaikkanda isnan laydek ay ikkanda. \v 18 Nan inikkam ay nangibaa ken sak-en et siya abes nan ikkak ay mangibaa ken daida ay omey isnan il-ili isnan batawa ay mangipadamag isnan maipanggep ken sik-a. \v 19 Gapo ken daida et mensaganaak ay matey tasiyay madalosanda tet-ewa ken sik-a. \p \v 20 Baken kedeng nan naayda ay pasolotko is ilol-owalowak nodi olay nan am-in ay awnit mamati ken sak-en gapo isnan mangisolsolowanda isnan maipanggep ken sak-en. \v 21 Ilowalowak daida ta maeesa koma nan nemnemda ay kanegta. Maitapida koma ken daita ay kaneg nan kawad-ak ken sik-a ya nan kawad-am ken sak-en tasiyay patiyen nan ipogaw ay inbaam sak-en. \v 22 Siya nan gapo ay idyak ken daida nan panakabalin ay kaneg nan panakabalin ay inyalim tasiyay maeesada ay kanegta. \v 23 Wadaka ken sak-en ya wadaak abes ken daida isonga maeesada tasiyay maipaila isnan ipogaw ay inbaam sak-en ya laylaydem daida ay kaneg nan pananglayadmo ken sak-en. \p \v 24 Ama, linaylayadmo sak-en esapay maboliw nan batawa et siya nan gapo ay inyalim nan kinadiosmo. Laydek ay daida ay mamati ken sak-en et maitapida ken sak-en id daya ta ilaenda abes nan kinadiosko. \v 25 Ama ay nalinteg, nan adi mamati ken sak-en et adida getken sik-a ngem getkek sik-a ya getken nan mamati ay inbaam sak-en \v 26 tay inpailak ken daida nan kinadiosmo et itoltoloyko ay mangipagtek tasiyay menlinlinayadda ay kaneg nan pananglayadmo ken sak-en ya tasiyay wadaak ken daida ay eng-enggana,” kinwanin Jesus. \c 18 \s1 Nan Nadpapan Jesus \r Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Luc. 22:47-53 \p \v 1 Issan nakalowalowan Jesus danat iboweg nan papasolotna et gomdangda isnan ginawang ay Kidron dadat omey issan kad-an di kak-aiw ay olivo. \v 2 Si Judas ay nangisipsip ken Jesus et getkena nan kad-anda tay namin ado ay inmey da Jesus isdi. \v 3 Isonga inmey si Judas isdi ay mangboboweg isnan sosoldado ya nan tap-in di gowaldiyan di Templo ay inbaan nan menkangangato ay papadi ya nan Fariseo. Ninseselewda ya nin-aalmasda ay inmey. \v 4 Gegetken Jesus nan awnit ommat ken siya isonga danat sab-aten daida et kanana, “Ay sino nan an-anapenyo?” \v 5 Dadat kanan, “Si Jesus ay iNazaret.” Dat kanan Jesus, “Naayak.” (Si Judas ay nangisipsip et wada ay makitatakdeg ken daida.) \v 6 Ngem issan nangwaniyan Jesus en, “Naayak” dadat mensanod dadapay matokang. \v 7 Dat kasin sooten Jesus, “Sino ngalod nan an-anapenyo?” Dadat kasin kanan, “Si Jesus ay iNazaret.” \v 8 Dat kanan Jesus, “Inbagak ngalod ay sak-en. No sak-en nan an-anapenyo, bay-anyo nan iib-ak.” \v 9 Siya di nan kinwanina tasiyay matongpal san inbagana en, “Ama, maid polos naisis-iyan isnan am-in ay inyalim ken sak-en.” \p \v 10 Si Simon Pedro et wada nan gamigna danat asoten et pingasana nan kanawan ay ingan Malco ay baan di kangatowan ay padi. \v 11 Dat kanan Jesus ken Pedro, “Isiklangmo nan gamigmo. Ay kanam en adiyak maanosan nan ligat ay inyalin Ama?” \p \v 12 San sosoldado, san apoda ya san gogowaldiya et dinpapda si Jesus dadat ogden nan ledengna \v 13 dadat eyey omona ken Anas ay katogangan Caifas ay kangatowan ay padi isdin deey ay tew-en. \v 14 Si Caifas nan nangbagbaga isnan Judio ay gawgawis mo matey nan esay ipogaw gapo isnan kaipoipogaw. \s1 Nan Damo Ay Nangisotan Pedro Ken Jesus \r Mat. 26:69-70; Mar. 14:66-68; Luc. 22:56-57 \p \v 15 Si Simon Pedro ya nan esay ib-ana ay pasolot et inmonodda ken Jesus. San ib-an Pedro et getgetkena si Anas ay kangatowan ay padi isdin nallos ay tew-en isonga nakisgep ken Jesus issan pantew. \v 16 Ngem si Pedro et nataynan isnan lowangan di pantew isonga dat somagong san ib-ana et ibagana issan mangbanbantay isnan lowangan ta pasegpena si Pedro. \v 17 Dat kanan san babai ken Pedro en, “Ay baken sik-a nan esay pasolot nan ipogaw ay deey?” Dat kanan Pedro, “Baken.” \p \v 18 Issan labi ay deey et mentedek isonga dat mendenet nan deeyday baa ya san gogowaldiya et men-anidoda dat makianido abes si Pedro ken daida. \s1 Nan Nangsomalyaan Nan Kangatowan Ay Padi Ken Jesus \r Mat. 26:57-66; Mar. 14:55-64; Luc. 22:66-71 \p \v 19 Isnan baey et somsomalyaen san kangatowan ay padi si Jesus maipanggep isnan papasolotna ya nan isolsolona. \v 20 Dat kanan Jesus, “Nan ninkalkaliyak et isnan sagang nan kaipoipogaw tay nan nin-isolsolowak et isnan kaponponokan am-in di Judio ay kasinasinagoga ya isnan Templo. Maiwed polos kinkinwanik is naililimed. \v 21 Ngem dan sak-en od nan somsomalyaem ay baken nan naayda ay ipogaw ay nangdedenge ken sak-en is mensootam no ngan nan inbagbagak ken daida tay getkenda?” \p \v 22 Idi nakakali si Jesus dat tipaken nan esay gowaldiya siya danapay kanan, “Dan aped kaneg tosa nan ikkam ay mangsongbat isnan kangatowan ay padi?” \v 23 Dat kanan Jesus ken siya, “No waday kinwanik is ngawi, ibagam. Ngem no maiwed dakan aped mangtipak?” \p \v 24 Dat paeyey Anas si Jesus ay daan ay nababalod nan ledengna ken Caifas ay kangatowan ay padi. \s1 Nan Nangisotan Kasin Pedro Ken Jesus \r Mat. 26:71-75; Mar. 14:69-72; Luc. 22:58-62 \p \v 25 Daan ay tomatakdeg si Pedro ay men-an-anido dat kanan nan tap-ina ken siya en, “Ay baken kad sik-a nan esay pasolot todi?” Ngem dat isot Pedro ay mangwani, “Bakenak.” \p \v 26 Nan esay baan di kangatowan ay padi ay agin san piningasan Pedro san ingana et kinwanina en, “Ay baken sik-a san inilak ay ib-an todi issan kad-an di kak-aiw?” \p \v 27 Dat kasin isot Pedro en bakena ib-a si Jesus dat matanan-o nan manok. \s1 Nan Naeyeyan Jesus Ken Pilato \r Mat. 27:1-2,11-14; Mar. 15:1-5; Luc. 23:1-5 \p \v 28 Wisngit dat ikaan san aap-apon di Judio si Jesus issan baey Caifas et eyeyda isnan baey Gobilnadol Pilato. Ngem egayda songgep tay nan ogalida et no songgepda isnan baey di baken Judio et adi mabalin ay makikanda isnan Fiestan di Linmaosan di Anghel tay bakenda nadalos. \v 29 Isonga dat bomala si Gobilnadol Pilato et ena sooten, “Ngan nan mangidalomanyo isnan naay ay ipogaw?” \v 30 Dadat kanan, “Adimi aped iyali siya ken sik-a no maiwed basolna.” \v 31 Dat kanan Pilato ken daida, “Kigad kayo ngalod ay mangbanag ken siya ay kaneg isnan lintegyo.” Dat kanan san deeyday Judio, “Ngem dakami ay Judio et maid kalebbenganmi ay mangipapatey is ipogaw.” \v 32 Siya di nan inommat ta matongpalan din inbagan Jesus ay ikkakan di kateyana. \p \v 33 Dat songgep kasin si Pilato danat paayagan si Jesus et sootena en, “Ay sik-a nan alin di Judio?” \v 34 Dat kanan Jesus, “Ay sik-a nan kanemnem isnan sinootmo wenno waday nangibaga ken sik-a?” \v 35 Dat kanan Pilato, “Aykeak Judio? Nan kailiyam ya nan menkangangato ay papadiyo nan nangidalom ken sik-a isna. Ay ngan nan basolmo?” \v 36 Dat kanan Jesus, “Baken isnan batawa is men-aliyak. Tay no isnan batawa koma waay makigobat nan ipogawko tasiyay adiyak maidya isnan Judio. Ngem baken isnan batawa is men-aliyak.” \v 37 Isonga dat kanan Pilato, “Adi pay alika obpay?” Dat kanan Jesus, “Sik-a nan nangwani en aliyak. Siya na nan gapo ay naiyanakak isnan batawa ta ibagbagak nan tet-ewa. Et nan manglayad isnan tet-ewa, dengngenda nan ibagbagak.” \p \v 38 Dat kanan Pilato, “Ay ngan ngen nan kinatet-ewa?” Dat bomala kasin et kanana issan deeyday Judio en, “Maiwed getkek is basol todi is apedna kadosaan. \v 39 Ngem gapo isnan ogaliyo ay tonggal Fiestan di Linmaosan di Anghel et omipalobosak is esay balod isonga ay laydenyo ta nan naay alin di Judio nan palobosak?” \v 40 Dadat asigigiyaw ay mangmangwani en, “Baken siya nodi si Barabas nan palobosam.” Si Barabas et mangakew. \c 19 \s1 Nan Nangibagaanda En Mailansa Si Jesus \r Mat 27:15-31; Mar. 15:6-20; Luc. 23:13-25 \p \v 1 Daet ipabaig Pilato si Jesus. \v 2 Dat komawikaw nan sosoldado is sibit et ipabedbedda ken Jesus ay kaneg kalagong di ali dadapay badowan is men-gadangdang ay kaneg badon di ali. \v 3 Dadat sag-enen siya ay mangmangwani en, “Madayaw kano nan alin di Judio,” dadapay tipatipaken siya. \p \v 4 Dat bomala kasin si Pilato et kanana issan kaipoipogaw, “Ilaenyo, ipailak siya ken dakayo tasiyay getkenyo ay maid met masokalak is gapo na ay apedak mangdosaan ken siya.” \v 5 Isonga dat bomala si Jesus ay ninbebedbed is sibit ya ninbabado is kaneg badon di ali dat kanan Pilato ken daida, “Ilaenyo, naay san ipogaw.” \p \v 6 Idi inilan san menkangangato ay papadi ya san menlelebbeng ay Judio si Jesus dadat kasigigiyaw en, “Pailansam isnan kros. Pailansam isnan kros.” Ngem dat kanan Pilato ken daida, “Dakayo ngalod nan mangilansa ken siya isnan kros tay maiwed nasokalak is gapo na is apedak mangdosaan ken siya.” \v 7 Dat kanan san deeyday Judio, “Ngem isnan lintegmi et lebbengna ay matey siya tay apedna kankanan en Anak Apo Dios siya.” \p \v 8 Issan nangdengngan Pilato isnan kinwanida et am-amed inmegyat \v 9 dat songgep kasin et sootena ken Jesus, “Ay into nan nagapowam?” Ngem egay sinmongbat si Jesus. \v 10 Dat kanan Pilato, “Dakan adi somongbat? Ay adim getken ay wada nan kalebbengak ay mangipalobos wenno mangipalansa ken sik-a isnan kros?” \v 11 Dat kanan Jesus, “Maid kalebbengam ken sak-en no egay inidyan Apo Dios ken sik-a. Isonga nan nang-idya ken sak-en ken sik-a et dadama nan basolda.” \p \v 12 Issan nangdengngan Pilato isna et palalo nan layadna ay mangipalobos koma ken siya. Ngem am-amed inbogaw san deeyday Judio en, “No palobosam si tosa et mamagtek ay bakenmo gayyem si Cesar ay ali tako. Tay nan mangwani en ali nan awakna et ap-aposena si Cesar.” \p \v 13 Issan nangdengngan Pilato issan kinwanida danat ipabala kasin si Jesus dat omey tomokdo si Pilato isnan tokdowan di howis. San deey ay tokdowan et nadadatil is bato ay kanan nan Judio en Gabata. \v 14 Issan tinmokdowana ay mangbanag ken Jesus et kag-aw esapay menlogi nan fiesta. Dat kanan Pilato issan deeyday Judio, “Naay nan aliyo.” \v 15 Dadat kasigigiyaw en, “Papateymo. Papateymo. Pailansam isnan kros.” Dat sooten Pilato ken daida, “Ay laydenyo ay pailansak isnan kros nan aliyo?” Dat kanan san menkangangato ay papadi, “Maiwed teken is alimi nodi kedeng si Cesar.” \p \v 16 Dat idyan Pilato si Jesus ken daida ta mailansa isnan kros. \s1 Nan Nailansaan Jesus Isnan Kros \r Mat. 27:32-44; Mar. 15:21-32; Luc. 23:26-43 \p \v 17 Isonga dat alaen san sosoldado si Jesus et ipaboligda nan krosna dadat iyey isnan bilig ay makwani en ingit di toktok ay kanan di Judio en Golgota. \v 18 Isdi nan nangilansaanda ken siya isnan kros. Wada gedan nan doway lalalaki ay nailansa isnan krosda ay nanggagawa ken Jesus. \p \v 19 Dat ipasolat Pilato nan naay, “Si Jesus ay iNazaret ay alin di Judio” danat ipapaey isnan kros. \v 20 Adoado nan Judio ay mangbasbasa isna tay san nailansaan Jesus et naisasag-en id Jerusalem dapay naisolat isnan kalin di Judio, kalin di iRoma ya isnan kalin di iGrecia. \v 21 San deeyday Judio ay menkangangato ay papadi et enda inbaga ken Pilato en, “Sokatam kad nan insolatmo ay, ‘Alin di Judio’ ta isolatmo en, ‘Kankanan tona en siya nan alin di Judio.’” \v 22 Ngem dat kanan Pilato, “Nan epdasko insolat et siya nan maisosolat.” \p \v 23 Idi inlansan san sosoldado si Jesus dadat alaen nan badbadona et pagkap-atenda ay mangpigpigas tay epatda. Inalada gedan nan an-ando ay badona ay inabe ay maid panaitana. \v 24 Isonga dadat kanan, “Gawis no adi tako singsingaten na ta menbonot tako no sinoy mang-ala.” Et siya nan natongpalan din kalin Apo Dios ay naisolat id kasin ay naay, \q1 “Pinigpigasda nan badbadok. Ninsosogalda gapo isnan an-ando ay badok.” \m Et siya di nan inkan san sosoldado. \p \v 25 Issan sag-en nan kros Jesus et tinmatakdeg da inana ya san besat inana, si Maria ay asawan Cleofas ya si Maria Magdalena. \v 26 Inilan Jesus si inana ya san esay pasolotna ay linaylayadna ay tinmatakdeg isdi isonga dat kanan Jesus ken inana, “Ina, si tosa et nan men-anakmo.” \v 27 Danat abes kanan issan pasolotna, “Si ina et nan men-inam.” Et enggana isdi dat ayagan san pasolot si inan Jesus ta makitee ken siya. \s1 Nan Nateyan Jesus \r Mat. 27:45-56; Mar. 15:31-41; Luc. 23:44-49 \p \v 28 Getken Jesus ay nakwas am-in danat kanan, “Naewewak,” ta matongpalan nan naisolat ay kalin Apo Dios id kasin. \v 29 Wada isdi nan nalaka ay basi dadat itab-aw nan galot ay naibedbed isnan pao dadat ipangato ta sopsopan Jesus. \v 30 Sinopsopan Jesus san basi danat kanan, “Nakwas et am-in id wani,” dat maoyos nan leng-agna. \p \v 31 Issan agew ay deey et Biyalnis et kanan nan Judio ay lawa no taynanda nan nailansa isnan kros isnan agew di obaya tay nan kawakgatana et ngitingit di obaya isonga dat dawaten san aap-apon di Judio ken Pilato en palobosana nan sosoldado ta gopongenda nan siksikin san deeyday nailansa tasiyay epdasda matey ta kakaananda isnan krosda. \v 32 Isonga dat omey san sosoldado et gopongenda san siksikin san dowa ay naitapi ay nailansa ken Jesus. \v 33 Omdanda pay ken Jesus dadat ilaen ay epdas natey isonga egayda et gopongen nan sikina. \v 34 Ngem nan esay soldado et indoy-okna kayet nan balbegna isnan gitang Jesus dat mabanala ay dagos nan basa ya danom. \v 35 San nang-ila issan am-in ay inom-ommat et siya nan nangibagbaga isnan tet-ewa tasiyay patiyenyo abes. Tet-ewa nan ibagbagana tay getkena nan inom-ommat. \v 36 Siya na san inommat ta matongpalan din naipagto ay kalin Apo Dios id kasin, “Maiwed esay ingitna is awnit magpong.” \v 37 Wada gedan nan naisolat ay kanana en, “Awnit ilaenda met laeng san dinoy-okda.” \s1 Nan Naikaoban Jesus \r Mat. 27:57-61; Mar. 15:42-47; Luc. 23:50-56 \p \v 38 Wada nan am-ama ay si Jose ay iyArimatea. Si Jose et mamati ken Jesus ngem egayna inpagpagtek tay omegyat isnan aap-apon di Judio. Ngem issan nateyan Jesus dat omey ken Pilato ay mangdawat isnan awak Jesus. Dat palobosan Pilato siya ay mang-ala ken Jesus isonga dadat omey ken Nikodemo et alaenda. \v 39 Si Nikodemo san inmey nakitoya ken Jesus isdin esay labi. Issan inmayanda ken Jose et inkakawit Nikodemo nan limampoo ay kilo ay menbango ay agas ay ninlaok nan libon di kaiw ay mira ya alos. \v 40 Inalada nan awak Jesus dadat pakbowan issan menbango ay agas dadapay bongonen isnan balo ay galot tay siya di nan ikkan nan Judio isnan natey sadapay ikaob. \v 41 Dadat eyey siya isnan kakak-aiwan ay kad-an di nakakaongan ay bato ay egay kaos-osal ay sag-en nan nailansaana. \v 42 Siya di nan nangiyanda tay naisasag-en dapay kamasdemana et menlogi san obayan di Judio. \c 20 \s1 Nan Namaidan Nan Awak Jesus Issan Naipay-ana \r Mat. 28:1-8; Mar. 16:1-8; Luc. 24:1-12 \p \v 1 Wisngit isnan Domingo dat omey da Maria Magdalena issan naipay-an Jesus dadat ilaen ay nakaan san bato ay naitangeb. \v 2 Dadat tomagtag ay omey ken Simon Pedro ya san esay pasolot ay linaylayad Jesus dat kanan Maria, “Inalada man nan Apo tako issan naipay-ana et adimi getken no intoy nangyanda ken siya.” \p \v 3 Dat omey si Pedro ya san esay pasolot issan naipay-an Jesus. \v 4 Mentagtagtagda ay dowa ngem san ib-an Pedro et makatagtag mo siya isonga inomdan omon-ona \v 5 danat osdongan et inilana san galot ay naibongon ken Jesus ngem egay sinonggep. \v 6 Omdan pay si Simon Pedro danat idadawes ay songgep danat ilaen san galot ay naibongon ken Jesus ay naibabadeng \v 7 ngem san galot ay naibebedbed issan toktok Jesus et nalolon ay naisisiyan issan galot ay naibongon issan awakna. \v 8 Dat abes songgep san ib-an Pedro. Issan nang-il-ana issan galot et siya nan namatiyana ay natago kasin si Jesus. \v 9 Ngem egayda kayet naawatan din naisolat ay kalin Apo Dios id kasin ay mangwani en awnit matago kasin. \s1 Nan Ninpailaan Jesus Ken Maria Magdalena \r Mat. 28:9-10; Mar. 16:9-11 \p \v 10 Dat somaa san doway pasolot \v 11 ngem si Maria Magdalena et nataynan ay men-ag-aga issan kad-an di naipay-an Jesus. Daan ay men-ag-aga dat men-osdong \v 12 danat ilaen nan doway anghel ay ninbabado is polaw. Tinmotokdoda issan naipay-an san awak Jesus. Nan esa et wada isnan totongowen di toktok ya nan esa isnan sikiyan. \v 13 Dadat kanan, “Dakan aped men-ag-aga?” Danat kanan, “Inalada nan Ap-apo et adiyak getken nan nangyanda ken siya.” \p \v 14 Kinwanina di dat menligos danat ilaen si Jesus ay tomatakdeg isdi ngem egayna naimatonan ay si Jesus. \v 15 Dat kanan Jesus, “Dakan aped men-ag-aga? Ay sino nan an-anapem?” Ngem kanan Maria Magdalena en waay siya san mangbanbantay issan kad-an di kak-aiw isonga danat kanan, “Apo, no sik-a nan nang-ala ken siya, ibagam kad no intoy nangyam ta omeyak alaen.” \v 16 “Maria,” kinwanin Jesus. Dat sagongen Maria siya danat kanan, “Rabboni.” (Nan kanan tona isnan kalin di Judio et mistolo.) \v 17 Ngem dat kanan Jesus, “Adika mangikawkawe tay egayak kayet ninsagong ken Ama. Omeyka bawet ibaga isnan papasolotko ay bebsatko en somagongak ken Amak ay Diosko ay siya nan Amayo ya Diosyo gedan.” \p \v 18 Isonga dat omey si Maria Magdalena et ibagana issan papasolot Jesus en inilana si Apo Jesus danapay inbaga san inbagan Jesus ken siya. \s1 Nan Ninpailaan Jesus Isnan Papasolotna \r Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luc. 24:36-49 \p \v 19 Nalabi issan deey ay Domingo dat matogop san deeyday pasolot Jesus et mendakigda tay omegyatda isnan aap-apon di Judio. Ngem dat mawanada si Jesus issan kad-anda ay tomatakdeg danat kanan, “Menlamlamnin kayo.” \v 20 Danat ipaila nan adpana ya nan gitangna et dadama nan gasing san deeyday papasolotna issan nang-ilaanda isnan Apoda. \p \v 21 Dat kanan kasin Jesus ken daida, “Menlamlamnin kayo. Ibaak dakayo ay kaneg nan inkan Ama ay nangibaa ken sak-en.” \v 22 Danat sip-oyan daida danapay kanan, “Dawatenyo nan Ispirito Santo. \v 23 No pakawanenyo nan basbasol di ipogaw et pakawanen Apo Dios daida ngem no adiyo pakawanen daida et adi pakawanen Apo Dios daida.” \s1 Nan Ninpailaan Jesus Ken Tomas \p \v 24 Issan ninpailaan Jesus issan papasolotna et maiwed si Tomas ay makwani en Ipi ay esa issan simpoo ya dowa \v 25 isonga dat ibagan san iib-ana en inilada nan Apoda. Dat kanan Tomas, “No adiyak ilaen ya kapposen nan kiblat di nalansaan isnan adpana ya adiyak kapposen nan gitangna et adiyak polos patiyen.” \p \v 26 Nakwas nan esay domingo dat maponok kasin san papasolot Jesus isnan baey et wada et si Tomas. Naidadakig nan en-eneb ngem dat mawanada si Jesus ay tomatakdeg isnan kad-anda. Danat kanan, “Menlamlamnin kayo.” \v 27 Danat kanan ken Tomas, “Ilaem nan kiblat isnan adpak dakat kapposen dakapay oyaden nan ledengmo ta kapposem nan gitangko. Adika mendowadowa nodi mamatika.” \v 28 Dat kanan Tomas, “Sik-a nan Apok ya nan Diosko.” \v 29 Dat kanan Jesus ken siya, “Mamatika aya tay nang-ilaka? Nan mamati et olay no egayda nang-ila et dadama nan gasingda.” \s1 Nan Gapo Ay Naisolat Nan Naay Ay Liblo \p \v 30 Adoado pay nan inik-ikkan Jesus ay kaskasdaaw ay inpail-ilana isnan papasolotna ngem egay naisolat isnan naay ay liblo. \v 31 Ngem nan naayda et naisolatda tasiyay patiyenyo ay si Jesus nan Kristo ay Anak Apo Dios et gapo isnan pammatiyo et matagotago kayo ay eng-enggana ken Apo Dios. \c 21 \s1 Nan Ninpailaan Jesus Isnan Pito Ay Papasolotna \p \v 1 Nallos nan kaat ay agew dat kasin menpaila si Jesus isnan papasolotna isnan baybay id Tiberias. Siya na nan inkana ay ninpaila. \v 2 Nadadagop da Simon Pedro, Tomas ay makwani en Ipi, Natanael ay iCana ay esay ili id Galilea, san doway an-ak Zebedeo ya nan dowa pay ay ib-ada. \v 3 Dat kanan Simon Pedro issan iib-ana, “Omeyak mensidok.” Dadat kanan, “Makkey kami ken sik-a.” Isonga dadat omey et menloganda isnan bangka ngem maid polos inalada is ikan issan labi ay deey engganay nawakgat. \p \v 4 Isnan wisngit dat tomakdeg si Jesus issan benget di baybay ngem egay naimatonan san papasolotna siya. \v 5 Danat kanan ken daida, “Gagayyem, ay waday sinidokanyo?” Dadat kanan, “Maiwed polos.” \v 6 Danat kanan ken daida, “Oy-oyenyo nan sidokyo isnan makanawan nan bangka et awnit wada nan alaenyo.” Isonga dadat oy-oyen nan sidok dadat adi makaipadaka isnan sidok tay adoado nan inalada ay ikan. \p \v 7 Dat ibagan san pasolot ay linaylayad Jesus ken Pedro en, “Siya di si Apo Jesus.” Issan nangdengngan Simon Pedro ay siya si Apo Jesus dat menbado tay ninlalabos dat lomabtok isnan danom ta ena datngan si Jesus \v 8 dapay mataynan san iib-ana isnan bangka ay manggoygoyod ay mangidaka isnan sidok ay nanapno is ikan tay waay siyampoo ay metro et kedeng nan kaad-addawida isnan benget nan baybay. \p \v 9 Kinmay-atda isnan benget nan baybay dadat ilaen nan men-gag-aeb ay gabbang ay naiyooson nan ikan ya wada gedan nan tinapay. \v 10 Dat kanan Jesus ken daida, “Omyali kayo isnan kaal-alayo ay ikan.” \p \v 11 Dat omey si Simon Pedro et ipadakana isnan benget di baybay san sidok ay nanapno is dadakke ay ikan. Sin-gasot ya limampoo ya tolo am-in ngem olay no adoado nan ikan et egay nabakas san sidok. \p \v 12 Dat kanan Jesus ken daida, “Akayo ta mangan tako.” Ngem mabainda ay mangsoot no sino siya tay gegetkenda ay siya si Jesus. \v 13 Dat alaen Jesus nan tinapay ya nan ikan et idyana ken daida. \v 14 Siya di san maikatlo ay ninpailaan Jesus issan papasolotna enggana isdin natagowana. \s1 Si Jesus Ya Si Pedro \p \v 15 Nakakanda pay dat kanan Jesus ken Simon Pedro, “Simon ay anak Juan, ay am-amed nan pananglayadmo ken sak-en mo da tona?” Dat kanan Simon, “Owen, Apo, getkem ay laylaydek sik-a.” Dat kanan Jesus, “No siya sa, banbantayam ngalod nan ipogawko tay daida nan kanegko kakalnilo.” \v 16 Pinidwan Jesus ay mangwani, “Simon, ay anak Juan ay manglaylayadka?” Dat kanan kasin Simon, “Owen, Apo, getkem met ay laylaydek sik-a.” Dat kanan Jesus, “No siya sa, banbantayam nan kakalnilok.” \v 17 Dat pitlowan Jesus ay mangwani, “Simon, ay anak Juan, ay manglaylayadka tet-ewa?” Dat menseseg-ang si Pedro tay namitlo ay sinoot Jesus no laylaydena siya danat kanan, “Apo, getkem nan am-in et getkem ay laylaydek sik-a.” Dat kanan Jesus ken siya, “Banbantayam ngalod nan kakalnilok. \v 18 Ibagak ken sik-a nan tet-ewa, issan kaongam et kigadka ay menbadbado dakat omey is laylaydem ngem no maam-amaka awnit wadada nan mangipadedepa ken sik-a dadapay igalot nan ledengmo dadat eyey sik-a isnan adim layden ay omayan.” \v 19 Nan nangwaniyan Jesus isna et tasiyay ipagtekna nan awnit maikkan ken Pedro isnan mateyana ta maidaydayaw si Apo Dios. Dat kanan Jesus ken siya, “Mang-on-onodka.” \p \v 20 Dat menligos si Pedro et ilaena ay omon-onod san pasolot ay linaylayad Jesus. Siya di san nangsadag ken Jesus isdin deey labi ay nangananda ay nangsoot en no sinoy awnit mangisipsip ken siya. \v 21 Issan nang-ilaan Pedro issan deey ay pasolot danat kanan ken Jesus, “Apo, ay ngan pay nan awnit ommat isnan naay ay ipogaw?” \v 22 Ngem dat kanan Jesus, “No laydek ay matatago siya enggana ay omaliyak kasin, ay ngan di pangtom? Basta mang-on-onodka bawet.” \p \v 23 Issan nangdengngan san papasolot Jesus et kananda en waay adi matmatey nan deey ay pasolot. Ngem egay kinwanin Jesus en adi katkatey nodi kinwanina et kedeng en, “No laydek ay matatago siya enggana ay omaliyak kasin, ay ngan di pangtom?” \s1 Nan Kombos Nan Liblo Ay Naay \p \v 24 San deey pasolot ay kankanan Jesus et sak-en ay nangibaga ya nangisolat isnan naayda et getkenmi ay tet-ewa nan insolatko ay naay. \p \v 25 Owen, adoado pay nan tap-ina ay inik-ikkan Jesus. No maisolatda koma am-in et kanak en adi omanay nan batawa is kaipay-an nan liblo ay kaisolatanda.