\id ROM - Hdi NT [xed] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) \h La Ruma \toc1 Tsgha ta lwa Pwal ŋa La Ruma \toc2 Rum \toc3 Rum \mt2 Tsgha ta lwa Pwal ŋa \mt1 La Ruma \c 1 \s1 Ga zgwa Pwal \p \v 1 Iʼi Pwal ta nzakway ka kwalva Yesu Kristi ta vindaftá na ɗelewer na. Lazglafta ta hgaftá iʼi ŋa nzakwa ɗa ka mnda ghunayni. Tsatsi ta zbaptá iʼi ŋa dzaʼa ɗa mna Lfiɗa Gwaɗani ŋa mnduha. \p \v 2 Tsa Lfiɗa Gwaɗa ya ná, nda kɗa fitika tamafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta ghəŋani tvə la anabi ghalya, ka vindaftá həŋ ta gwaɗa ta ghəŋani ma deftera Lazglafta. \v 3 Ta ghəŋa zwaŋani ya ka mnda səla yaga lu ma zivra mgham Dawuda tsa gwaɗa ya. \v 4 Ma sliʼagaptani ma mtaku, ka kligiŋtá Lazglafta ta ghəŋa nzakwani ka zwaŋani nda mbrakwani ta tsa Yesu Kristi Mghama mu ya. Ka mutsaftá tsi ta inda mbrakwa Sulkum nda ghuɓa. \v 5 Nda ma Yesu Kristi zɗiɗiŋta Lazglafta ta huɗi, ka niɗifta ka mnda ghunay ŋa dzaʼa ɗa mna gwaɗani ŋa inda mndəra mnduha kavghakavgha, ŋa zlghafta taŋ ka snata taŋ. Mantsa dzaʼa kəl həŋ ka vlaŋtá glaku ta Yesu Kristi. \v 6 Kaghuni guli ná, tekw kuni mataba tsa mnduha ya, kabga hagafhaga Yesu Kristi ta kaghuni ŋa nzakway ka ŋani. \p \v 7 Inda kaghuni ta nzakway ma luwa Ruma, ɗvuɗva Lazglafta ta kaghuni, ka hgaftá tsi ta kaghuni ŋa nzakway ka ŋani. Ka nza zɗakatahuɗa Da mu Lazglafta nda Mghama mu Yesu Kristi ta ghəŋa ghuni. \s1 Mamay Pwal ta nghanaghatá gwal zlghay nda ŋuɗuf ma luwa Ruma \p \v 8 Karaku ná, ta rfanagharfa yu ta Lazglafta ɗa nda ma Yesu Kristi ta ghəŋa kaghuni demdem, kabga ta kulay lu ta zlghay nda ŋuɗufa ghuni ma inda vli ta ghəŋa haɗik. \v 9 Nda sna Lazglafta ya ta maganata yu ta slna nda ŋuɗufa ɗa turtuk ma mnay ɗa ta Lfiɗa Gwaɗa ta ghəŋa Zwaŋani, ta skwi dzaʼa yu mnay. Nda sna kazlay: Ma inda fitika ndəɓay ɗa ta dzvu ná, ta kulay yu ta kaghuni kəʼa. \v 10 Inda fitik yu ta maga duʼa da Lazglafta ŋa gi vlihatani ta tvi ka ta kumay tsi ŋa ɓhadaghata ɗa da kaghuni sizlay, \v 11 kabga ta mamay yu katakata ta nghaŋtá kaghuni. Ta kumay yu ta dguvusta mu ta skwi ya vliha Sulkum ŋa sgaghunaghatá mbraku ta tva Lazglafta. \v 12 Skwi ta ndanu yu ná, ta kumay yu ta vluvusta mu ta mbraku, ta vlaghunatá iʼi ta mbraku nda ŋa ɗa ma zlghay nda ŋuɗuf, ta vlihatá kaghuni ta mbraku nda ŋa ghuni ma zlghay nda ŋuɗuf. \p \v 13 Zwanama ɗa, ta kumay yu ta snaŋta ghuni kazlay: Nda kɗa fitika ɗa ta zba ɓhadaghata da kaghuni kəʼa, ama kulam gita ta mutsaf a yu ta fitik wa. Ta kumay yu ta ɓhadaghata ɗa ŋa maga slna mataba ghuni, ya dzaʼa kla kaghuni ta kəma ta kəma manda ya ta magə yu mataba sanlaha ma mnduha ta sana haɗikha ya. \v 14 Dguvta ghəŋa ɗa ka mnanata ɗa ta Lfiɗa Gwaɗa ta inda mnduha, ŋa la Grek, ŋa gwal nda hiɗa nda ya ŋa gwal kul hiɗaku tani. Ŋa gwal nda guna sləməŋa taŋ nda ya ŋa gwal kul gunaku sləməŋa taŋ tani. \v 15 Tsaya tama ta kəl yu ka kuma ɓhadaghata ɗa da kaghuni ta nzakway ma luwa Ruma guli ŋa mnaghunatá Lfiɗa Gwaɗa. \s1 Mbrakwa Lfiɗa Gwaɗa \p \v 16 Ksa a hula ta iʼi ka mna Lfiɗa Gwaɗa ŋa mnduha wa. Tsa Lfiɗa Gwaɗa ya ná, mamu mbrakwa Lazglafta mida ŋa mba inda mndu ta zlghafta. Ŋa zlrafta nda la Yahuda karaku, tahula tsa ŋa kɗay nda la Grek. \v 17 Tsa Lfiɗa Gwaɗa ya ta maray kinawu ká Lazglafta ta nanaftá mnduha ka gwal tɗukwa tawa irani zlghafər həŋ. Haɗ sana tvi wu, ta ghəŋa tsa zlghay nda ŋuɗuf ya kweŋkweŋ. Nda nza manda ya nda vinda ma deftera kazlay: Mndu ta zlghafta Lazglafta ná, tsaya mndu tɗukwa tawa ira Lazglafta, tsa mndu ya guli dzaʼa nzata nda hafu\f + \fr 1:17 \ft Ngha ta Habakuk 2:4.\f* kəʼa. \s1 Gwal dmaku mnduha ta ghəŋa haɗik demdem \p \v 18 Daga ta luwa ta margamata Lazglafta kazlay: Nda ɓasa ŋuɗufani ta ghəŋa inda dmakuha ta magə mnduha, nda kwala taŋ kul haɗ ta vla glaku ŋani kəʼa. Dzaʼa tsanaghatsa ta guma ta həŋ, kabga ghwaɗaka skwi ya ta magə həŋ ná, ta hawuha ta kahwathwata. \v 19 Skwi má ŋa snaŋta ta ghəŋa Lazglafta ná, ɗifaghu a wu, dəɗay ta daɓi nzakwani, kabga maranaŋmara Lazglafta ta həŋ. \v 20 Nzakwa Lazglafta kaghəŋani nda mbrakwani ya ŋa kɗekedzeŋ ná, skwi ya kul laviŋtá lu ta nghaŋta ya. Ama daga ka yawu zlrafta ghəŋa haɗik, laviŋlava lu ta nghaŋta nda ta tva skwiha ya maga tsi. Ta haɗ mndu nda pslaftawi da tsi wa. \v 21 Aŋ mndani, nda sna mnduha kazlay: Mamu Lazglafta kəʼa kulam nda tsa, haɗ həŋ ta vla glaku ŋani wu, haɗ həŋ ta rfanaghata guli wa. Katək ná, zwaɗuta zwaɗu həŋ ma ndanu. Ka nzamtá həŋ ma grusl, sna a həŋ ta skwi tɗukwa wa. \v 22 Gwal nda hiɗa aŋni ka hahəŋ ta gray, tsaw ka rgha həŋ. \v 23 Má ŋa tsəlɓay taŋ ta tsəlɓu ka vla glaku ŋa Lazglafta ya ta nzaku nda hafu ŋa kɗekedzeŋ ya ná, ka laghu həŋ da tsəlɓu ŋa skwa wuyay tsaf lu manda mndu kul haɗ hafu mida. Sanlaha ma tsa skwa wuyay ya ná, manda tsatá zarak həŋ, manda nimtak fwaɗ səla mista taŋ tsatá sanlaha, manda tsatá nahaɗik sanlaha. \p \v 24 Tsaya kəl Lazglafta ka zliŋtá mnduha ŋa maga skwi ya kumaŋ maya taŋ. Mantsa tama ka magə həŋ ta skwa hula nda vgha taŋ mataba taŋ. \v 25 Ka zluŋtá həŋ ta kahwathwata Lazglafta ka laghwi sna tsakalawi. Ka laghwi həŋ da tsəlɓu ŋa skwiha ya tsatsaf Lazglafta, ka maga slna ŋa taŋ, ka kwalaghutá tsəlɓu ŋa Lazglafta ta tsatsaftá inda skwi. Tsatsi ya raŋ zləzlvay ŋa kɗekedzeŋ. Amin. \p \v 26 Tsaya kəl Lazglafta ka zliŋtá həŋ ŋa maga skwa hula. Zlaŋzla miʼaha ta guya vgha nda zgwana, ka laghwi da guya vgha nda miʼaha manda hahəŋ, skwi ya kul raku magay kadzeŋkadzeŋ. \v 27 Manda tsaya zgwana guli, zlaŋzla həŋ ta guya vgha nda miʼaha, ka kakə haraʼuwa sani nda sani ta həŋ, ka laghwi həŋ guya vgha zgun nda zgun, skwi ya kul raku magay kadzeŋkadzeŋ. Ka tɗanaktá həŋ ta ghəŋa taŋ ta guma ya prək nda ghwaɗaka skwi ya maga həŋ. \p \v 28 Manda va ya kwalaghu həŋ ta snanatá Lazglafta ya, ka zliŋtá Lazglafta guli ta həŋ mista tsa ghwaɗaka ndana taŋ ya. Ka magə həŋ ta skwi kul raku. \v 29 Ndəghundəgha ghwaɗaka skwiha kavghakavgha ta magə həŋ: Ta ŋaslu həŋ, ta tsagana həŋ, ta sidi həŋ, ta draku həŋ, ta psla mndu həŋ, ta zlərɗawi həŋ, ta tsaghutá mndu həŋ, ka matsaŋwaslay həŋ, ta tsa mndəra mndu həŋ, \v 30 ta vza rutsak həŋ ta mndu, ghuma Lazglafta həŋ, ta ghazeŋzeŋ həŋ, ta gla ghəŋ həŋ, ta ghərɓaku həŋ. Meʼ ka həŋ ta dzatá vgha ŋa maga ghwaɗaka skwi. Sna a həŋ ta gwaɗa da dadaha taŋ wa. \v 31 Haɗ ghəŋ da həŋ wu, maga a həŋ ta skwi ta mnata həŋ wu, ɗva a həŋ ta mndu wu, tawa a həŋ ta hiɗahiɗa ta mndu wa. \v 32 Mataba tsa guli ná, ta nda sna həŋ kazlay: Inda gwal ta nzakwa mndərga tsa nzakuha ya ná, mtaku skwi ta raŋtá həŋ kəʼa. Magay ta magə həŋ ta tsa skwiha ya kweŋkweŋ yeya a wu, ta ghubay həŋ ta gwal ta maga tsa skwiha ya guli. \c 2 \s1 Guma Lazglafta \p \v 1 Kagha mndu ya ta nzakway ta tha mndu, dər wa ka, haɗ ka nda pslaftawi baɗu guma wu, kabga ma tsa tsay ta tsə kagha ta guma ta sanlaha ya ná, ta tsə ta ghəŋa gha ka. Tsa kagha ta tsanaghatá guma ta mndu ya ná, ta magay kagha ta va tsa skwiha ya. \v 2 Nda sna amu kazlay: Ta tvani tsanaghata Lazglafta ta guma ta ghəŋa gwal ta maga skwiha mantsa ya kəʼa. \v 3 Kagha mndu ya ta tsanaghatá guma ta ghəŋa gwal ta maga skwiha mantsaya, wya ta magaymagay kagha kay guli. Ta grə ka ná, dzaʼa ndapnda ka ma guma Lazglafta rki na? \v 4 Lazglafta ná, dagala zɗaku da tsi, dagala ksa ŋuɗuf da tsi, ghudza a nda ghudza ta skwi wa. Ta gagə nda gaga kagha tama rki? Ari sna a wa kagha kazlay: Tsa zɗakwa Lazglafta ya ta tiŋwa kagha ŋa mbəɗanafta gha ta nzakwa gha kəʼa ka na? \v 5 Ma tsa təŋatá ghəŋa gha ya, ka kwalaghutá ka ta mbəɗanaftá nzakwa gha ya ná, guma ɓasatá ŋuɗufa Lazglafta ta tɗanakta ka ta ghəŋa gha. Dzaʼa ksafksa guma ta kagha, baɗu ɓasafta Lazglafta ta ŋuɗuf ta ghəŋa mnduha, ŋa tsanaghatani ta guma nda tvani ta inda mndu. \v 6 «Ŋa vlaŋtani ta nisəla inda mndu taɓta slani maga\f + \fr 2:6 \ft Ngha ta Zabura 62:13, nda Mahdihdi 24:12.\f* tsi.» \v 7 Ŋa gwal ta gɗata ta maga skwiha ɗinaɗina ŋa mutsa glaku nda sgit, nda hafu ŋa kɗekedzeŋ ya, dzaʼa vlaŋvla Lazglafta ta nzaku nda hafu ŋa kɗekedzeŋ ta həŋ. \v 8 Ŋa gwal ta ga sidi nda Lazglafta, ka kwalaghutá sna kahwathwata ka laghwi da maga ghwaɗaka skwiha ya ná, dzaʼa ghuzlanaŋghuzla Lazglafta tiri ta həŋ. \v 9 Inda mndu ta maga ghwaɗaka skwi, dzaʼa ghuzlanaŋghuzla Lazglafta tiri. Ŋa zlrafta ta la Yahuda karaku, ka da sagha ta la Grek. \v 10 Ama ŋa gwal ta maga skwiha ɗinaɗina ya, dzaʼa vlaŋvla Lazglafta ta glaku nda sgit nda zɗaku ta həŋ. Ŋa zlrafta ta la Yahuda karaku, kada sagha ta la Grek guli. \v 11 Mantsa ya ná, haɗ Lazglafta ta gala mndu wa. \p \v 12 Inda gwal ta maga dmaku kul haɗ zlaha Musa da həŋ, dzaʼa rwaku həŋ dər má haɗ tsa zlahu ya da həŋ. Inda gwal ta maga dmaku, mamu tsa zlahu ya da həŋ guli, nda tsa zlahu ya dzaʼa tsanaghata lu ta guma ta həŋ. \v 13 Gwal ta snatá tsa zlaha Musa ya a gwal ta nzakway tɗukwa da Lazglafta wu, ama gwal ta nzakway ta ksa slna manda ya kumə tsa zlahu ya gwal ta nzakway tɗukwa da Lazglafta. \v 14 Gwal kul nzakway ka la Yahuda ná, sna a həŋ ta zlaha Musa wu, tsaw baɗu sani, ta magay həŋ ta skwi manda ya ta kumə tsa zlahu ya. Haɗ zlahu da həŋ wu, vərɗa hahəŋ ta nzakway ka tsa zlahu ya. \v 15 Tsaya tama ná, slna taŋ ta maraŋta kazlay: Tsa skwi ta kumə zlahu ta magay lu ya ná, nda vinda ma ŋuɗufa taŋ guli manda tsaya ŋa taŋ. Ta ndanay həŋ baɗu masani kazlay: Skwi ɗina maga yu, skwi ɗina a maga yu wu kəʼa. \v 16 Tsaya tama, mandana Lfiɗa Gwaɗa ta mnə yu na, manda tsaya dzaʼa nzakwa tsi baɗu dzaʼa ghunagata Lazglafta ta Yesu Kristi ŋa tsanaghatá guma ta ghəŋa inda skwi nda ɗifa ma ŋuɗufa mnduha ya. \s1 Kwalaghuta la Yahuda ta snatá zlahu \p \v 17 Kagha ta mnay kazlay: La Yahuda iʼi kəʼa ta dihaftá vgha ta zlaha Musa, ta ghərɓaku ta Lazglafta, \v 18 nda sna yu ta skwi ta kumə Lazglafta ka ka, nda sna yu ta skwi ɗina ma snaŋta ɗa ta zlaha Musa ka ka, \v 19 nda fa ghəŋa gha kazlay: Prək iʼi ka dzugwa gwal nda ghulpa kəʼa. Tsuwaɗaka gwal ma grusl yu ka ka ta ndanay, \v 20 mnda tagha skwi ŋa gwal kul snaŋtá skwi yu ka ka, mnda taghanaftá skwi ta zwani yu, kabga taghaɗif tagha Zlaha Musa ta inda skwi nda kahwathwata tani ka ka. \v 21 Mantsa nzakwani, ta tagha skwi yu ŋa sanlaha ka ka, tagha a ka ŋa ghəŋa gha rki? Ɗina a ghali wu ka kagha ta mnay, tata ghali kagha kay guli. \v 22 Ɗina a hliri wu ka kagha ta mnay, tata hliri kagha kay guli. Husihahusa skwa wuyay ka ka, tata ghalay kagha ta skwi ma həga skwa wuyay. \v 23 Ta ghərɓaku kagha ta nzakwa zlaha Musa mamu da kagha, ta maga a kagha ta tsa skwi ta kumə zlahu ya kay guli wa. Razanaf a ka ta Lazglafta nda tsa ra? \v 24 Tsaya kəl lu ka vindafta ma deftera Lazglafta kazlay: Ta gwaɗa ta kaghuni ta kəl gwal kul nzakway ka la Yahuda ka raza Lazglafta kəʼa\f + \fr 2:24 \ft Ngha ta Izekiyel 36:20, Isaya 52:5.\f*. \p \v 25 Mantsa nzakwani, ka ta magay kuni ta skwi ta kumə zlahu katsi, ta tvani tsa tsatá fafaɗa ghuni ya. Ala ka si nda tsa fafaɗa gha, ta maga a ka ta skwi ta kumə zlahu wu katsi, nda nza ka manda mndu kul tsaku fafaɗani. \v 26 Lagha mndu kul tsaku fafaɗani ka maga skwi ta kumə zlaha Lazglafta ní, haɗ Lazglafta dzaʼa ngha tsa mndu ya manda mndu nda tsa fafaɗani ra? \v 27 Ya wya tsa mndu ya ná, haɗ lu ta tsa fafaɗ ma nzakwa mndəra taŋ wu, ama ta magay ta skwi ta kumə zlahu. Haɗ tsa mndu ya dzaʼa tsaghaghatá guma ta kagha mndu ta kwalaghutá maga skwi ta kumə zlahu ya ra? Ta wya kay guli, mamu vindatá zlaha Musa da kagha, nda tsa fafaɗa gha guli. \v 28 Vərɗa mnda la Yahuda ná, tsa ta nghaku tsakwam ya a wa. Vərɗa tsatá fafaɗ guli ná, tsa tsa lu ta nghaku miviɗani ya a wa. \v 29 Vərɗa mnda la Yahuda ná, ma ŋuɗuf nzakwani. Vərɗa tsatá fafaɗ guli ná, ma ŋuɗuf. Skwi ta vlata Sulkum ná, zlahu ya vindaf lu nda vinda a wa. Vərɗa mnda la Yahuda ná, da Lazglafta ta mutsa tsatsi ta ghubaku, da mndu a wa. \c 3 \s1 Haɗ mndu ta nzakway tɗukwa wa \p \v 1 Ndaw malaghuta la Yahuda ka lamndu? Nu hayhaya tsatá fafaɗ na? \v 2 Ndaɗa a nzakwani ta nghadaptá lu ta nghaynghay wu, kabga tiŋəl ŋa taŋ vlagata Lazglafta ta gwaɗani. \v 3 Ka si kwalaghukwala sanlaha ma həŋ ta zlghafta ná, dzaʼa pyafpya tsa slna palamapalama taŋ ya ta nzakwa Lazglafta ka ŋərma ra? \v 4 Pyaf a wu! Dər má ta tsakalawi inda mnduha ná, kahwathwata ŋa Lazglafta ta mnay, manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: \q1 «kagha Lazglafta, \q1 ka gwaɗagwaɗa ka ta gwaɗa ná, nda sna lu kazlay: \q1 tɗukwa tsa gwaɗa gha ya kəʼa. \q1 Dər má tsafha lu ta rutsak ta kagha, \q1 fləwəɗ dzaʼa saba ka ma gumani.»\f + \fr 3:4 \ft Ngha ta Zabura 51:6.\f* \p \v 5 Ka si tsa ghwaɗaka skwi ta magə amu ya dzaʼa maraŋtá nzakwa Lazglafta tɗukwa katsi ná, nu ka mu dzaʼa mnay tama? Dzaʼa mnay mu kazlay: Tuɗukwa a Lazglafta wu kəʼa tsamaghar tsi ta guma rki? Ma tsa vli ya ná, manda va ya gwaɗə lamndu gwaɗata yu ta tsa gwaɗa ya. \v 6 Mantsa a wu! Ka tɗukwa a Lazglafta wu katsi ná, wa kaʼa dzaʼa tsa guma ta ghəŋa mnduha na? \p \v 7 Ka si tsa tsakalawa ɗa ya ta malaghutá kligiŋta kahwathwata Lazglafta, ka nzaku tsi ŋa vlaŋtá glaku katsi, kabgawu dzaʼa kəl lu ka tsaɗighatá guma kazlay: Mnda dmaku ka kəʼa tama? \v 8 Ka si mantsa ya tsi ní, nu kwal lu kul mnay kazlay: Magama dmaku kada saba skwi ɗina kəʼa? Nu kul magə lu manda ya ta tsaŋnavata sanlaha ta gwaɗa kazlay: Mantsa ya ta mna həŋ kəʼa nda aŋni ya na? Nda ra ka tsanaghata Lazglafta ta guma ta tsa mnduha ya. \s1 Gaga inda mnduha ta dmaku \p \v 9 Kinawu nzakwani tama! Malaghumala amu la Yahuda ka hamata gwal kul nzakway ka la Yahuda rki? Malaghumala a amu wa. Ka yu mnata kay ná, nda la Yahuda tani, nda la Grek tani, hahəŋ demdem nzanaghanza dmaku ta həŋ. \v 10 Nda nza manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: \q1 «haɗ mndu tɗukwa ta wa ira Lazglafta wu, dər turtuk haɗ wa. \q1 \v 11 Haɗ mndu nda sna ta skwi wu, haɗ ya ta psa Lazglafta wa. \q1 \v 12 Inda taŋ mbəɗanambəɗa həŋ ta hul ta Lazglafta, \q1 nda zaɗa həŋ demdem. Haɗ ya dər turtuk ta maga skwi ɗina wu, \q1 dər turtuk haɗ wa. \q1 \v 13 Wa taŋ ná, manda gunatá kulu nzakwani. \q1 Nda ghanika taŋ ta nana həŋ ta mnduha. \q1 Ghwana mupuhwa ma huta ta wa taŋ. \q1 \v 14 Dagala ksiʼi nda ŋaslu ma wa taŋ. \q1 \v 15 Nda tsəra səla taŋ ŋa dzaʼa dzata mndu. \q1 \v 16 Inda tvi labə hahəŋ ná, nda hwanzaɓa inda vli, \q1 ta wahu inda mnduha. \q1 \v 17 Sna a həŋ ta tva zɗaku wa. \q1 \v 18 Haɗ zləŋa Lazglafta\f + \fr 3:18 \ft Ngha ta Zabura 14:1-3 nda 53:2-4 nda 5:10 nda 140:4 nda 10:7 nda Isaya 59:8 nda Zabura 36 2.\f* da həŋ ɗekɗek wa.» \p \v 19 Aŋ mndani, nda sna amu ka kazlay: Inda skwi ta gwaɗə zlahu ná, ŋa gwal vla Lazglafta ta tsa zlahu ya ŋa taŋ ta gwaɗa tsi kəʼa. Tsaya tama ná, haɗ mndu nda pslaftawi ta kəma Lazglafta wu, kada snaŋta inda mndu kazlay: Gaga həŋ ta dmaku ta kəmani kəʼa. \v 20 Tsaya tama, haɗ mndu dzaʼa nzakway ka mndu tɗukwa ta kəma Lazglafta ta ghəŋa vəl magatani ta skwi ta kumə zlahu wa. Zlahu ná, nda nza ŋa snanamtá mnduha kazlay: Gaga kuni ta dmaku kəʼa. \s1 Zlghay nda ŋuɗuf ta nanaftá mndu ka mndu tɗukwa \p \v 21 Ndana tama, maranaŋmara Lazglafta ta tvi ta mnduha dzaʼa kəl həŋ ka nzakway ka tɗukwa mnduha ta kəmani. Tsa nzaku tɗukwa ya ná, nda ma zlahu a ta nzakwa lu wa. Mnaŋmna zlaha Musa nda la anabi guli ta gwaɗa ta ghəŋani. \v 22 Tsaya tvi dzaʼa kəl Lazglafta ka nanaftá mnduha ka gwal tɗukwa ta kəmani ya nda nza nda ma zlghafta dər wa ta Yesu Kristi. Haɗ ya galap Lazglafta, dər la Yahuda dər gwal kul nzakway ka la Yahuda wa. \v 23 Inda taŋ gaga həŋ ta dmaku traptra həŋ ma snaŋtá sgita Lazglafta. \v 24 Ka zɗanaŋta Lazglafta ta huɗi ta həŋ ka mbalay, ka nanaftá həŋ ka gwal tɗukwa ta kəmani nda ma Yesu Kristi ta pligiŋtá həŋ ma dmaku. \v 25 Tsa Yesu Kristi ya vla Lazglafta ŋa mtutani ta ghəŋa inda mnduha ka planatá dmakwa taŋ nda usani nda ma zlghafta taŋ ta Yesu Kristi ŋa maraŋta kazlay: Tuɗukwa tsatsi kəʼa. Tsa dmaku si ta magə mnduha ghalya ya ná, ka nzata Lazglafta manda skwi kul nghaŋta, \v 26 ksana ksa ta ŋuɗufani. Manda va tsaya ta mara Lazglafta ndana guli kazlay: Tuɗukwa tsatsi kəʼa. Tsatsi, tɗukwa tsatsi. Ta kumay guli ta nanafta ka gwal tɗukwa ta gwal ta zlghaftá Yesu. \p \v 27 Ka si mantsa tsi tama ní, ta mamu skwa ghuba ghəŋ nda tsa tama rki? Haɗ wa. Kabgawu? Kabga zlghay nda ŋuɗuf ŋərma skwi, snanatá skwi ta kumə zlahu a wa. \v 28 Nda sna amu kazlay: Nda ma zlghay nda ŋuɗuf mutsafta mnduha ta nzata ka gwal tɗukwa ta kəma Lazglafta kəʼa, nda ma snatá skwi ta kumə zlahu a wa. \v 29 Lazglafta ná, ŋa la Yahuda nda ghəŋa taŋ ra? Lazglafta gwal kul nzakway ka la Yahuda a guli ra? Mantsa nzakwani, Lazglafta gwal kul nzakway ka la Yahuda ya guli, \v 30 kabga turtuktuk Lazglafta. Tsatsi dzaʼa nanafta ka gwal tɗukwa ta gwal nda tsa fafaɗa taŋ nda ma zlghay nda ŋuɗufa taŋ. Tsatsi dzaʼa nanafta ka gwal tɗukwa ta gwal kul nzakway ka la Yahuda nda ma zlghay nda ŋuɗufa taŋ guli. \v 31 Ma tsa zlghafta zlghaf mu ya tama guli ná, hərɗiŋhərɗa mu ta zlahu ra? Hərɗiŋ amu wu, katək ná, ŋlanafta ŋlanaf mu ta zlahu. \c 4 \s1 Grafta nda nzakwa Abraham \p \v 1 Ndana tama, nu dzaʼa mu mnay taghəŋa Abraham ta nzakway ka dzidza mu? Nahgani mutsaf tsi ma nzakwani? \v 2 Ka si má ma slnani maga tsi mutsafta Abraham ta nzakway ka mndu tɗukwa ta wa ira Lazglafta katsi ná, ma raŋra ghubayni ta ghəŋani, ama ta wa ira Lazglafta a tama wa. \v 3 Waka deftera Lazglafta ta mnay na? Ka lu ta mnay ma deftera Lazglafta na: «Zlghafzlgha Abraham ta Lazglafta, tsaya\f + \fr 4:3 \ft Ngha ta Zlrafta 15:6.\f* kəl Lazglafta ka klafta ka mndu tɗukwa ta wa irani» kəʼa. \p \v 4 Ka magamaga mndu ta slna ná, ta planapla lu ta nisəlani. Tsa skwi plana lu ya ná, mbəhay a mbəha lu wu, skwi ta raŋta ya. \v 5 Ama ka lagha mndu ka zlghaftá Lazglafta nda ŋuɗufani klaf a ta ghəŋani ka mndu tɗukwa ta kəma Lazglafta ta ghəŋa tsa slnani ta magə tsi ya wu katsi, dzaʼa klafkla Lazglafta ta tsa mndu ya ka mndu tɗukwa ta wa irani. Mndərga tsa mndu ya guli ná, nda sna kazlay: Mamu tvi dzaʼa kəl Lazglafta ka nanaftá gwal dmaku ka gwal tɗukwa ta wa irani kəʼa. \v 6 Manda va tsaya ka mgham Dawuda guli ta fay ma lahani ta ghəŋa gwal ya klaf Lazglafta ka gwal tɗukwa ta wa irani dər má maga a həŋ ta skwi ɗina. Tsa mnduha ya ná, mamu rfu da həŋ, kaʼa. \q1 \v 7 «Rfu da gwal plana Lazglafta ta dmakuha taŋ, ga həŋ. \q1 Rfu da gwal hərɗiŋ Lazglafta ta dmakuha taŋ \q1 \v 8 Rfu da mndu kul haɗ Mgham Lazglafta ta mbəɗa dmakwani\f + \fr 4:8 \ft Ngha ta Zabura 32:1-2.\f*.» \p \v 9 Tsa rfu mnə mgham Dawuda ya ná, ta ghəŋa gwal nda ɗatsa fafaɗa taŋ re, ari nda gwal kul ɗatsaku fafaɗa taŋ guli a na? Ka mu kay na: «Zlghafzlgha Abraham ta Lazglafta kəl Lazglafta ka klafta ka mndu tɗukwa ta wa irani, ka mu.» \v 10 Yawu mutsafta Abraham ta nzakway ka mndu tɗukwa ta wa ira Lazglafta na? Daga ta kul tsaku fafaɗani re, ari tahula tsanatá fafaɗ a na? Daga ta kul tsaku fafaɗani. \v 11 Ma fitika nzakwani ta kul tsaku fafaɗani, ka klaftá Lazglafta ka mndu tɗukwa ta wa irani, kabga vəl zlghaftani. Tahula tsa ka tsatá tsi ta fafaɗ. Ka nzaku tsa tsatá fafaɗani ya, ka ŋizla maraŋtá nzakwani tɗukwa ta wa ira Lazglafta. Abraham ná, dani ma inda gwal kul tsaku fafaɗani ya, ama ka zlghaftá həŋ ta Lazglafta, ka klaftá Lazglafta ta həŋ ka gwal tɗukwa ta wa irani, manda ŋa Abraham ya. \v 12 Nda nza ka dani ma gwal nda tsa fafaɗa taŋ guli, ka ksafksa həŋ ta saɗa zlghay nda ŋuɗufa da mu Abraham ta zlghaftá Lazglafta daga ta kul tsaku fafaɗani ya. \s1 Tanafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta gwal ta zlghafta \p \v 13 Tanafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta Abraham nda zivrani tani kazlay: Dzaʼa vlaghavla yu ta ghəŋa haɗik\f + \fr 4:13 \ft Ngha ta Zlrafta 12:2-3, 17:4-6, 22:15-18.\f* kəʼa. Tanaf a Lazglafta ta imi ta sləməŋ kabga vəl magayni ta skwi ta kumə zlahu wu, ama kabga vəl klafta Lazglafta ka mndu tɗukwa ma zlghaftani. \v 14 Ka si gwal ta maga skwi ta kumə zlahu dzaʼa mutsa tsa skwi tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta mndu ya katsi ná, bətbət tsa zlghafta zlghaf lu ya, haɗ hayhaya tsa skwi tanaf tsi ta imi ta sləməŋ ta mndu ya nda tsa tama wa. \v 15 Zlahu ná, ta klakkla ta ɓasa ŋuɗufa Lazglafta, ama ka haɗ zlahu wu katsi, haɗ sana skwi ŋa ɓlanapta wa. \p \v 16 Tsaya tama ná, ma zlghafta nda ŋuɗuf kəl Lazglafta ka vlatá tsa skwi tanaf tsi ta imi ta sləməŋ ta mndu ya. Ka mbalay vlata tsi guli. Nda nza tsa skwi taf tsi ta imi ta sləməŋ ya ŋa inda zivra Abraham. Nza a ka ŋa gwal ta sna skwi ta kumə zlahu kweŋkweŋ wu. Nda nza guli ka ŋa inda gwal ta zlghafta nda ŋuɗuf manda ŋa Abraham ta nzakway ka Da mu demdem ya. \v 17 Nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: Fafa yu ta kagha ka dani ma inda mndəra mndu\f + \fr 4:17 \ft Zlrafta 17:5.\f* kəʼa. Nda nza Abraham ka Da mu da Lazglafta ya zlghaf tsi nda ŋuɗuf. Tsa Lazglafta ya ta vranamtá hafu ma gwal nda rwa. Tsatsi nda mbrakwa hgagaptá skwi kul haɗ ŋa nzakwani mamu. \v 18 Fəglaf a lu ta ghəŋ sizlay wu, tsaw mataba tsaya ná, nda fa ghəŋa Abraham, zlghafzlgha ta Lazglafta kəl tsi ka nzata ka dani ma inda mndəra mnduha\f + \fr 4:18 \ft Zlrafta 15:5.\f*, manda ya mnana Lazglafta kazlay: Dzaʼa nda ndəgha zivra gha kəʼa ya. \v 19 Ta mnanatá Lazglafta ta tsa gwaɗa ya ta Abraham ná, ta ghwaŋ a imani ka hɗa dərmək wa. Nda sna guli kazlay: Nda ghada halata iʼi kəʼa. Guli ná, lula fitika yay markwa taŋ ta nzakway ka Sara ta zwaŋ. \v 20 Dgaŋ a ta ghəŋ ɗekɗek ta ghəŋa skwi ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ wu. Katək ná, zlghay nda ŋuɗufani ta vlaŋtá mbraku, ka zləzlvu tsi ta Lazglafta. \v 21 Grafgra guli kazlay: Tsa skwi tiɗif Lazglafta ta imi ta sləməŋ ya ná, mamu nda mbraku ŋa magata guli kəʼa. \v 22 Tsaya tama kəl Lazglafta ka klafta ka mndu tɗukwa\f + \fr 4:22 \ft Ngha ta Zlrafta 15:6.\f* tawa irani. \v 23 Ka klafkla Lazglafta ka mndu tɗukwa ta wa irani ka deftera Lazglafta mnata ya ná, ta ghəŋa Abraham ndaghəŋani a nzakwa tsa gwaɗa ya wu, \v 24 nda nza guli ta ghəŋa amu, ka zlghafzlgha mu ta Lazglafta ta sliʼaganaptá mghama mu Yesu ma mtaku ya. Dzaʼa klafkla ta amu guli ka gwal tɗukwa ta wa irani. \v 25 Lazglafta ta vlatá tsa Yesu ya ma dzva mnduha ŋa dzata ta ghəŋa dmakwa mu. Ka sliʼaganaptá tsi guli ma mtaku ŋa nzakwa mu ka gwal tɗukwa ta wa irani. \c 5 \s1 Slərɓaptá ta zughu nda Lazglafta \p \v 1 Ndana tama, nda nza mu ka gwal tɗukwa ta wa ira Lazglafta ma zlghafta mu nda ŋuɗuf. Mamu zɗaku mataba mu nda tsi nda ma Mghama mu Yesu Kristi. \v 2 Nda ma tsa Yesu Kristi ya mutsafta mu ta zɗakatahuɗa Lazglafta nda ma zlghafta mu nda ŋuɗuf. Ta tsa zɗakatahuɗi ya sladafta amu ka rfu, kabga nda fa ghəŋa mu ta gwata Lazglafta nda amu ma glakwani. \v 3 Ta ghəŋa tsaya guli ná, ta rfu mu nda ghuya ɗaŋwa ta ghuyə mu, kabga nda sna amu kazlay: Ta taghay ghuya ɗaŋwa ta ksa ŋuɗuf kəʼa. \v 4 Ksa ŋuɗuf ta klaktá ghuɓasaptá ghuya ɗaŋwa. Tsa ghuɓasaptá ghuya ɗaŋwa ya guli ta klaktá faftá ghəŋ ta Lazglafta. \v 5 Ka faffa mu ta ghəŋ ta Lazglafta ná, nzata a ka bətbət wu, kabga maramaŋmara Lazglafta ma ŋuɗufa mu kəʼa ɗvutá amu nda ma Sulkumani ya vlama tsi. \p \v 6 Mantsa nzakwani, ta ma fitika nzakwa mu kul haɗ mbrakwa mu ná, ka saha Yesu Kristi mtuta ta ghəŋa gwal dmaku ma fitik ya kumaŋ Lazglafta. \v 7 Nda bla ka fata mndu ta ghəŋani ŋa mtuta ta ghəŋa mndu ta nzakway tɗukwa. Ka waya ka skwi ba dzaʼa laviŋlava ta fata ghəŋani ŋa mtuta ta ghəŋa mndu ta maga skwi ya ɗina. \v 8 Ka Lazglafta maramaŋtá ɗvutani ta amu na: Ta ma fitika nzakwa mu ta ma dmaku ta saha Yesu Kristi mtuta ta ghəŋa amu. \v 9 Ma tsa mtuta mtu Yesu Kristi ta ghəŋa amu ya, ka klaftá Lazglafta ta amu ka gwal tɗukwa ta wa irani. Mantsa tama ná, nda fa ghəŋa amu kazlay: Dzaʼa mbamafmba Yesu Kristi ma ɓasa ŋuɗufa Lazglafta kəʼa. \v 10 Ma fitika nzakwa mu ka ghuma Lazglafta ná, ka slərɓaptá tsi ta zughu mataba mu nda tsi nda ma mtuta mtu zwaŋani. Mantsa tama guli ná, ya nda slərɓa zughu mataba mu nda tsi ya, nda fa ghəŋa mu guli kazlay: Dzaʼa mbamafmba nda ma hafa zwaŋani kəʼa. \v 11 Tsaya kweŋkweŋ yeya a wu, ta ghərɓaku mu ta Lazglafta nda ma Yesu Kristi ta slərɓaptá zughu ndanana mataba mu nda Lazglafta ya. \s1 Gwaɗa ta ghəŋa i Adamu nda Kristi \p \v 12 Samsa dmaku da ghəŋa haɗik nda ma mndu turtuk ta nzakway ka Adamu. Ka klaktá dmaku ta mtaku, kəl mtaku ka lanaghatá inda mndu, kabga gaga inda mndu ta dmaku. \v 13 Ma kɗaku Lazglafta ka vlaŋtá zlahu ta Musa ná, mamu dmaku ma ghəŋa haɗik. Ma fitika nzakwani ta kul haɗ zlahu ná, haɗ lu ta kulaftá dmaku wa. \v 14 Kulam nda tsa, daga ta Adamu ka sagha ta Musa ná, ta ga mghamani mtaku ta ghəŋa mndu, nduk ta ghəŋa gwal kul gatá dmaku manda ŋa Adamu. \p Adamu ná, ta grə nda tsa mndu dzaʼa sagha nda sa ya lu. \v 15 Nda dga katakata na nzakwa mbalay vla Lazglafta nda nzakwa Adamu. Mantsa nzakwani, ta ghəŋa dmakwa mndu turtuk ta nzakway ka Adamu ná, dagala mnduha ta rwuta. Ama malaghumala tsa mbalaya Lazglafta ta vlata ya. Tsa mbalayani vla tsi nda ma mndu turtuk ta nzakway ka Yesu Kristi ya ná, klanakkla ta zɗaku ta ndəghata mnduha katakata guli. \v 16 Tsa mbalay vla Lazglafta ya ná, skwi ɗina ŋani ta magata ka ŋa tsa mndu turtuk ta gatá dmaku ya. Manda gatá tsa mndu turtuk ya ta dmaku ná, ka ksutá guma Lazglafta ta inda mnda səla. Ama tahula vlaŋta Lazglafta ta zɗakatahuɗani ta mnduha dər má dagala dmaku maga həŋ mndani, ka klaftá tsi ta həŋ ka gwal tɗukwa ta wa irani. \v 17 Nda ma dmaku ga mndu turtuk lanaghata mtaku ta inda mndu. Ama nda ma mndu turtuk ta nzakway ka Yesu Kristi mutsafta mnduha ta zɗakatahuɗi katakata da Lazglafta. Ka mbalay vlaŋta tsi ta tsa zɗakatahuɗani ya ta həŋ, ka klaftá tsi ta həŋ ka gwal tɗukwa ta wa irani nda ma Yesu Kristi, ŋa mutsafta taŋ ta hafu ŋa kɗekedzeŋ, ŋa zay taŋ ta mgham kawadaga nda tsi guli. \p \v 18 Mantsa tama, manda va nzakwa dmakwa mndu turtuk ta klakta kəl guma ka hbutá inda mndu ya, manda va tsaya guli ná, slna tɗukwa maga mndu turtuk ta nanaftá inda mndu ka gwal tɗukwa guli, ka pliŋtá tsi ta inda mndu ma guma, ka mutsaftá həŋ ta hafu ŋa kɗekedzeŋ. \v 19 Manda va nzakwa mndu turtuk ta kwalaghutá snanatá gwaɗa Lazglafta kəl ndəghata mnduha ka nuta ka gwal dmaku ya, manda va tsaya guli ná, mndu turtuk ta snanatá gwaɗa Lazglafta kəl ndəghata mnduha ka nzakway ka tɗukwa mnduha ta wa ira Lazglafta. \p \v 20 Ma sagha zlaha Musa, ka sgavaghata saba dmaku ta daɓi. Ma vli sgavagha dmaku ya ná, malaghumala sgəglavaghata zɗakatahuɗa Lazglafta guli. \v 21 Manda va nzakwa gay dmaku ta mgham nda ma mtaku ya ná, manda va tsaya ta ga zɗakatahuɗa Lazglafta ta mgham nda ma nzaku tɗukwa ŋa mutsa hafu ŋa kɗekedzeŋ nda ma Yesu Kristi Mghama mu. \c 6 \s1 Gwal nda ndiʼa vgha taŋ nda Yesu ná, mamu hafu da həŋ \p \v 1 Nu ka mu dzaʼa magay tama ndana? Ka gɗavata mu ma dmaku kada sgavaghata zɗakatahuɗa Lazglafta re, ari ki? \v 2 Mantsa a ɗekɗek wa! Mtuguduŋ mta amu ta dmaku, wa ka amu dzaʼa gɗəglamta ma dmaku na? \v 3 Sna a kuni kazlay: Ma magamatá batem ná, nda ndiʼa mu nda Yesu Kristi, mtumta mu kawadaga nda tsi nda tsa kəʼa ra? \v 4 Ma magamatá batem ná, nda gwa mu nda tsi ma mtakwani, paɗampaɗa lu ta amu kawadaga nda tsi. Ka sliʼaganaptá mbrakwa glakwa Da ta Yesu Kristi ŋa nzakwa amu guli nda lfiɗa hafu. \p \v 5 Aŋi, nda ndiʼa amu kahwathwata nda tsi ma fitika mtuta mtu mu kawadaga nda tsi. Manda va tsaya guli ná, sliʼagapsliʼa mu ma mtaku manda va ya sliʼagap tsatsi ŋa nzakwa mu nda lfiɗa hafu. \v 6 Ɗina ka snaŋta mu kazlay: Tsa nzaku si ta nzaku mu ghalya ya ná, zləŋaf zləŋa lu ta udza zləŋay kawadaga nda Kristi kəʼa, kabga ŋa zaɗanatá tsa mbrakwa dmaku ma vgha mu ya. Yaha mu kɗaŋtá nzaku ka vuʼa dmaku ka lu, kəl lu ka magata manda tsaya. \v 7 Mndu ya ta mtuta ná, falauʼ vghani da dmaku. \v 8 Ka lagha mu ka mtuta kawadaga nda Kristi katsi ná, nda fa ghəŋa mu guli kazlay: Dzaʼa nzaku mu nda hafu kawadaga nda tsi kəʼa. \v 9 Nda sna amu kazlay: Sliʼagapsliʼa Kristi ma mtaku, mtugəlta a guli wu kəʼa. Ta haɗ mtaku nda mbraku ta ghəŋani wa. \v 10 Tsa mtuta mtu tsi ya ná, turtuktuk mtuta tsi ta ghəŋa dmakwa mnduha. Ndanana ná, nda hafu tsatsi. Ka ŋa Lazglafta ta nzakwa tsi ta nzakwani. \v 11 Manda tsaya kaghuni guli, ɗina ka snaŋta ghuni kazlay: Nda mta kuni, nda dga vgha ghuni nda dmaku kəʼa. Ta nzaku kuni nda hafu ŋa Lazglafta, kabga nda ndiʼa vgha ghuni nda Yesu Kristi. \p \v 12 Mantsa tama, yaha dmaku gəgəltá mgham ta ghəŋa na sluʼuvgha ghuni ta mtaku na. Yaha kuni snanatá skwi ya ta kumə tsi. \v 13 Ma zlanaŋ kuni ta dmaku ta fawayha ghuni ŋa maga dmaku. Katək ná, vlaŋwavla ta ghəŋa ghuni ta Lazglafta, kabga nda nza kuni ka gwal nda hafu ta sliʼagapta ma mtaku. Zlanaŋwa fawayha ghuni ta Lazglafta, ka maga tsi ta skwiha ya tɗukwa nda həŋ. \v 14 Mantsa tama, ta haɗ dmaku nda ga mgham ta ghəŋa kaghuni wu, kabga ta mista zlahu a kuni wu, mista zɗakatahuɗa Lazglafta kuni. \s1 Vuʼa dmaku mu re, vuʼa Lazglafta a mu na? \p \v 15 Kinawu nzakwani tama! Ka maga mu ta dmaku kabga kwala mu ta kul haɗ mista zlahu, laghula mu dista zɗakatahuɗa Lazglafta rki? Mantsa a ɗekɗek wa! \v 16 Sna a kuni kazlay: Ka fafa kuni ta ghəŋa ghuni manda vuʼa mndu ka snanatá gwaɗani ná, nda nza kuni ka vuʼa tsa mndu ta snu kuni ta gwaɗani ya kəʼa ra? Laviŋlava ka ta nzakway ka vuʼa dmaku, ŋa klay dmaku ta kagha da mtaku. Laviŋlava ka ta snanatá ŋa Lazglafta, ŋa naghafta Lazglafta ka mndu tɗukwa ta ghəŋa vəl snanata gha ta gwaɗani. \v 17 Rfama ta Lazglafta! Ghalya si nda nza kuni ka vuʼa dmaku. Ndanana, snasna kuni nda inda ŋuɗufa ghuni ta dughwaŋa skwi ya ta taghu lu ŋa inda mnduha demdem, ka taghaftá kuni. \v 18 Manda pligighunista ma dmaku, ka nutá kuni ka vuʼa maga skwi tɗukwa. \v 19 Manda va ya ta gwaɗə mnda səla ta gwaɗaghunata yu ta na gwaɗa na, kabga pərɗaf a kuni ta snaŋta wa. Ghalya ná, si zliŋzla kuni ta fawayha ghuni ka vuʼa maga ŋəɗaka skwiha, nda dmakuha ŋa kwal kul sna gwaɗa da Lazglafta. Ndanana tama ná, zlaŋwazla ta fawayha ghuni ka vuʼa maga skwi tɗukwa ŋa nzakway ka gwal ta snanatá ŋa Lazglafta. \p \v 20 Ma nzakwa ghuni ka vuʼa dmaku ná, Zɗəgaghuna a maga skwi tɗukwa wa. \v 21 Slənawu tsa maga kuni tama? Wya ka skwa hula tsa skwiha ya ndana, kabga mtaku kɗavakta tsa skwiha ya. \v 22 Ndana tama guli ná, pligighunispla lu ma dmaku ka nutá kuni ka kwalva Lazglafta ka mutsaftá kuni ta nzata nda ghuɓa ma nzakwa ghuni, ŋa mutsay ghuni ta hafu ŋa kɗekedzeŋ ma kɗavaktani. \v 23 Manda va tsaya ná, ka ta ga dmaku mndu, nisəlani ná mtaku ya. Ama skwi ka mbalay ta mutsu lu da Lazglafta ná, hafu ŋa kɗekedzeŋ ya ma ndiʼatá vgha mu nda Yesu Kristi Mghama mu. \c 7 \s1 Grafta nda nzakwa i marakw nda zəʼal \p \v 1 Zwanama ɗa, nda sna kaghuni ta zlahu. Ŋa kaghuni nda sna ta zlahu ya, ta mna yu ta na gwaɗa na kazlay: Ta ma nzakwa mndu ta ndiri ta ga zlahu ta mgham ta ghəŋa mndu kəʼa. \v 2 Ka graghunaf gra yu ɓa! Marakw ga mndu ná, hbafhba zlahu ta zəʼala taŋ ka ta ndiri zəʼala taŋ. Ala, ka mtumta zəʼala taŋ katsi, falauʼ vghani ma tsa zlahu ta hbafta ta zəʼala taŋ ya. \v 3 Ka ta ndiri zəʼala taŋ, ka sliʼafta tsi ka laghwi da sana mndu katsi, hliri ta magə tsa marakw ya nda tsa. Ala ka mtumta zəʼala taŋ katsi, falauʼ vghani ma tsa zlahu ya, dər sliʼafha tsi ka laghu wuma ta sana mndu ná, hla a ta iri nda tsa wa. \v 4 Manda va tsaya nzakwani nda kaghuni guli zwanama. Ma mtuta Kristi ta udza zləŋay ná, mtumta kaghuni guli kawadaga nda tsi, nda dga vgha ghuni nda zlahu. Nda nza kuni ka ŋa sana mndu, ka ŋa tsa mndu ta sliʼagapta ma mtaku ya, ŋa magay mu ta skwi ɗina ŋa Lazglafta. \v 5 Ghalya, ma fitika nzakwa mu ta maga skwi ta kumə maya mu ná, dmaku tsa skwi ya ka zlahu ta mnay ŋa mu. Na tsa snaŋta mu mantsaya, ka mamaftá mu ta maga tsa skwi lmaf lu ya. Ka ksə tsa ghwaɗaka skwiha ya ta slna ma amu, ka kla amu da mtaku. \v 6 Ndanana tama ná, falauʼ vgha mu da zlahu, mtuguduŋmta mu ta tsa zlahu ya si ta hbamata ya. Laviŋlava mu ta maganatá slna ta Lazglafta ma lfiɗa nzaku ta maramaŋta Sulkum. Manda tsa vindaf lu ma zlahu ghalya ya a ta magəgəlta mu wa. \s1 Nzakwa zlahu nda dmaku \p \v 7 Nu ŋa mnay tama? Zlahu ná, dmaku ya ra? Dmaku a wa. Ama ka má haɗ ka zlahu wu ná, ma sna a yu ta dmaku wa. Ka má mniha a zlahu kazlay: Ma haraʼu ka ta iri ta skwa mndu kəʼa ná, ma sna a yu kazlay: Dmaku\f + \fr 7:7 \ft Ngha ta Sabi 20:17 nda Vrafta ta Zlahu 5:21.\f* ya kəʼa wa. \v 8 Mantsa ya tama, ka mutsaftá dmaku ta gaganaftá inda haraʼuwa skwiha ma iʼi nda ma zlahu. Ka má haɗ ka zlahu wu ná, gratá skwi nda mta na dmaku. \v 9 Ghalya, ma kwala ɗa ta kul snaŋtá zlahu ná, ta nzutá nzakwa ɗa yu. Manda snaŋta ɗa ta zlahu, ka nzatá dmaku nda hafu, \v 10 ta mtutá iʼi. Lazglafta ná, vlavla tsatsi ta zlahu ŋa mutsa hafu, ama ka klaghatá tsi ta iʼi da dmaku. \v 11 Mutsafmutsa dmaku ta tvi, ka klaftá tsi ta zlahu ŋa nana iʼi ka ga dmaku, ka dzihatá. \p \v 12 Tsaw zlahu ná, sagha daga da Lazglafta. Inda gwaɗa ya mna tsi ná, nda ghuɓa, tɗukwa nzakwani, ɗina guli. \v 13 Tsaya tama ní, laviŋlava skwi ɗina ta dzihata ra? Laviŋ a wu, dmaku katək ta dzihata. Tsa dmaku ya ta klaftá tsa ŋərma skwi ya, ka dzihata nda tsi, kabga ŋa snaŋtá kɗavakta nzakwa dmaku. Nda ma zlahu saba dmaku dəɗay ta daɓi, nda kɗavakta ɓadzatani tani. \s1 Mnda səla ná, ŋurɗika dmaku ya \p \v 14 Nda sna amu kazlay: Sagha daga da Lazglafta na zlahu kəʼa. Tsaw iʼi ná, mnda səla yu habu dmaku. \v 15 Kahwathwata ná, sna a yu ta skwi ta magə yu wu, haɗ yu ta maga skwi ta kumə yu wu, tsa skwi ta husihata ya katək ta magə yu. \v 16 Tsaw ka tsa skwi kul kumə yu ya ta magə yu katsi, tsaya kəl yu ka grafta kazlay: Skwi ɗina zlahu kəʼa. \v 17 Tsa ghwaɗaka skwi ta magə yu ya ná, iʼi a ta gay wa, tsa dmaku ma iʼi ya ta gay. \v 18 Nda sna yu kazlay: Haɗ skwi ɗina ma iʼi, ma na sluʼuvgha iʼi na wu kəʼa, na skwi ta kumə yu ta mnay. Ta kumay yu má ta maga skwi ɗina, triɗ laviŋ a yu wa. \v 19 Haɗ yu ta maga skwi ɗina má ta kumə yu wu, skwi kul ɗinaku kul kumə yu, ta magə yu. \v 20 Ka ta magay yu ta skwi kul kumə yu katsi ná, iʼi a ta gay wu, tsa dmaku ma iʼi ya ta gay. \p \v 21 Wya skwi ta tapafta yu tazlay ma vgha ɗa: Ka maga yu ta skwi ɗina ka yu ya ná, gi ka ghwaɗaka skwi kəʼa ta nuta. \v 22 Ma hyahya ŋuɗufa ɗa ya ná, zɗigihazɗa zlaha Lazglafta. \v 23 Ama ma vgha ɗa, ta tapaf tapa yu ta sana ghwaɗaka skwi ta lmu nda vərɗa skwi ɗina ya ta ndanu yu. Tsa ghwaɗaka skwi ma iʼi ya, ta na iʼi ka vuʼa dmaku. \v 24 Ɗaŋwa ɗa ŋa ɗa gra! Wa dzaʼa dgihata nda na vgha ta kla iʼi da dmaku na na? \v 25 Ta rfay yu katakata ta Lazglafta ta mbiɗifta nda ma Yesu Kristi. \p Tsaya tama ná, ma ghəŋa ɗa ya ná, ta kumay yu ta sna zlaha Lazglafta, ama ma vgha ɗa ya, zlaha dmaku ta laghu yu da snay. \c 8 \s1 Nzakway nda mbrakwa Sulkum nda ghuɓa \p \v 1 Ndanana tama, tsanaghata a Lazglafta ta guma ta gwal nda ndiʼa vgha taŋ nda Yesu Kristi wu, \v 2 kabga mbrakwa Sulkum nda ghuɓa ta vlamatá hafu nda ma Yesu Kristi ta ga mgham ta ghəŋa iʼi. Mbrakwa tsa Sulkum nda ghuɓa ya ta klaptá iʼi ma mbrakwa dmaku nda ŋa mtaku tani. \v 3 Traptra zlaha Musa ta maga tsa slna ya, kabga hta ta mbrakwa mnda səla ta pyafta ka magata. Ama ka magatá Lazglafta ma ghunagatani ta zwaŋani turtuktuk ma sluʼuvgha manda ŋa gwal dmaku, ŋa klagamapta ma dmaku. Nda tsaya tsanaghata Lazglafta ta guma ta dmaku ta magə mnda səla. \v 4 Kada laviŋta mu ta nzaku manda ya ta kumə zlahu kəʼa kəl tsi ka magata mantsa ya, ŋa nzay mu ta nzaku manda ya ta kumay Sulkum, manda ya ta kumə sluʼuvgha a wa. \v 5 Gwal ta nzaku manda ya ta zɗəganatá sluʼuvgha ná, tsa ŋa sluʼuvgha ya ta laghu həŋ da snay. Gwal ta nzaku manda ya ta zɗəganatá Sulkum nda ghuɓa ya guli, tsa ŋa Sulkum nda ghuɓa ya ta laghu hahəŋ da snay. \v 6 Ka laghula lu da snanatá ta ŋa skwi ta zɗəganatá sluʼuvgha katsi ná, kla ghəŋ da mtaku tsa. Ka laghula lu da sna skwi ta zɗəganatá Sulkum nda ghuɓa katsi guli ná, kla ghəŋ da hafu nda ya da zɗaku tsa guli. \v 7 Gwal ta laghwi da snanatá ŋa skwi ta zɗəganatá sluʼuvgha ná, ghuma Lazglafta həŋ, kabga haɗ həŋ ta sna zlaha Lazglafta wu, traptra həŋ ta snata. \v 8 Gwal ta maga skwi ta zɗəganatá sluʼuvgha ná, laviŋ a həŋ ta maga skwi ta zɗəganatá Lazglafta wa. \p \v 9 Ama kaghuni, haɗ kuni ta maga skwi manda ya ta zɗəganatá sluʼuvgha wa, manda ya ta zɗəganatá Sulkuma Lazglafta ta nzaku ma kaghuni ta nzakwa kuni ta nzaku. Ka haɗ Sulkuma Kristi ma mndu wu ná, ŋa Kristi a tsa mndu ya wa. \v 10 Ka si mamu Kristi ma kaghuni katsi, ta vlaghunavla Sulkumani ta hafu, kabga naghunafna Lazglafta ka gwal tɗukwa ta wa irani. Aŋ mndani dzaʼa mtumta kuni ta ghəŋa vəl magata ghuni ta dmaku. \v 11 Ka si ta nzaku Sulkuma tsa mndu ta sliʼaganaptá Yesu ma mtaku ya ma kaghuni katsi, va tsa mndu ta sliʼaganaptá Kristi ma mtaku ya, dzaʼa vranamtá hafu ma tsa sluʼuvgha ghuni ta mtuta nda ma tsa Sulkumani ta nzaku ma kaghuni ya. \p \v 12 Ka si mantsa tsi tama zwanama, ka dməŋ tsa nzaku ya ta amu. Dəməŋa nzaku manda ya ta zɗəganatá sluʼuvgha a wa. Haɗ amu ta nzay manda ya ta zɗəganatá sluʼuvgha wa. \v 13 Ka manda ya ta zɗəganatá sluʼuvgha ka kuni nzaku katsi ná, dzaʼa mtaku kuni. Ala, ka zlanaŋzla kuni ta ghəŋa ghuni ta Sulkum ka dzata tsi ta skwiha ta zɗəganatá sluʼuvgha ghuni katsi, dzaʼa nzakway kuni nda hafu. \v 14 Inda gwal ta pghə Sulkuma Lazglafta ná, nda nza həŋ ka zwana Lazglafta. \v 15 Tsa Sulkum vlaghuna Lazglafta ya ná, haɗ ta nighunista ka vuʼa ŋa zləŋglay ghuni ta zləŋ wa. Tsa Sulkum ya ná, naghunafna ka zwana Lazglafta. Nda ma tsa Sulkum ya ta hga mu ta Lazglafta ka «Aba, Da!» kəʼa. \v 16 Tsa Sulkuma Lazglafta ya ta mnay ŋa sulkuma vgha mu kazlay: Zwana Lazglafta amu kəʼa. \v 17 Ka si nda nza mu ka zwanani, dzaʼa mutsay mu ta skwi ya payamaf tsi. Nda amu tani, nda Yesu Kristi tani, kawadaga mu dzaʼa mutsa tsa skwi payamaf tsi ya, kabga kawadaga mu ta ghuya ɗaŋwa, kawadaga mu guli nda tsi dzaʼa mutsa tsa glaku ya. \s1 Ŋərma skwi ya faf mu ta ghəŋ tida \p \v 18 Grafgra yu kazlay: Nana ghuya ɗaŋwa ta ghuyə mu na ná, haɗ lu dzaʼa walaŋta gray nda tsa glaku dzaʼa maramaŋta Lazglafta ya wu kəʼa. \v 19 Inda skwi zlagəgiŋ Lazglafta ná, nda mndər ta kzla həŋ ta tsa fitik dzaʼa maraŋta Lazglafta ta zwanani ya. \v 20 Tsaw tsa skwiha zlagəgiŋ Lazglafta ya ná, nuna həŋ ka skwa bətbət, nda ɗvay taŋ a nuta həŋ mantsaya guli wu, Lazglafta ta ɗvaftá nzata taŋ mantsa\f + \fr 8:20 \ft Ngha ta Zlrafta 3:17.\f* ya. Tsaw ta nda fa ghəŋani ta skwi dzaʼa tsi magay dazlay, \v 21 kabga mamu fitik ya dzaʼa pliŋta tsi ta inda skwi ya zlagigiŋ tsi, ma ga vuʼa rwaku. Ŋa mutsay taŋ ta glaku manda ŋa zwana Lazglafta, ŋa nzakwa taŋ flauʼ vgha taŋ. \v 22 Nda sna amu kulam gwatna, ta ŋizi inda skwiha zlagigiŋ Lazglafta, ta ɓasa vgha həŋ manda marakw ta ɓasa yaku. \v 23 Hahəŋ ndaghəŋa taŋ yeya a wu, nda amu tiŋlaghu Lazglafta ta vlamatá Sulkumani ya tani, ta ɓasay ɓasay amu guli ma vgha mu, ka kzla fitika vərɗa nzakwa mu ka zwana Lazglafta, ŋa nzata mu nda vərɗaka falauʼwa ta vgha mu. \v 24 Ma fatá ghəŋa mu mbamafta Lazglafta. Ka nda ghada nghaŋta skwi ya faf lu ta ghəŋ tida ná, fəgla a lu ta ghəŋ tida wa. Tata fay lu ta ghəŋ ta skwi ya ghada lu ta nghaŋta ra? \v 25 Ala, ka nda fa ghəŋa mu ta skwi ta kul nghaŋta mu katsi ná, nda ksata ŋuɗuf ta kzla mu ta tsa skwi ya. \p \v 26 Manda tsaya guli ná, ta katay Sulkum nda ghuɓa ta amu guli ma hta ta mbrakwa mu. Sna a amu ta maga duʼa manda ya ta raku wu, ama ka ndəɓu Sulkum kaghəŋani ta dzvu da Lazglafta da manaka amu nda ŋizi, kul laviŋtá lu ta mnay nda wi. \v 27 Lazglafta ná, nda sna tsatsi ta kɗavakta skwi ma ŋuɗufa mndu. Nda sna ta skwi ta kumə Sulkum ta ɗaway, kabga manda ya ta kumə Lazglafta ta ɗawa Sulkum da tsi ta skwi ŋa gwal ta nzakway ka ŋani. \p \v 28 Nda sna amu guli kazlay: Ŋa ɗinakwa taŋ mida ta maga Lazglafta ta inda skwi ŋa gwal ta ɗvuta, tsa gwal ghadu tsi ta zabuta daga taŋtaŋ ya. \v 29 Tsa gwal ghadu tsi ta zabuta daga taŋtaŋ ya, ghadughada ta nanaftá həŋ ŋa gara vgha nda zwaŋani, ŋa nzakwa tsa zwaŋani ya ka zumali mataba ndəghata zwanama. \v 30 Tsa gwal ghadu tsi ta zabuta ya, tsa hahəŋ ya hagaf tsi guli. Tsa gwal hagaf tsi ya guli, hahəŋ nanaf tsi ka gwal tɗukwa ta wa irani. Tsa hahəŋ nanaf tsi ka gwal tɗukwa ta wa irani ya, tsa hahəŋ ya vlaŋ tsi ta glaku ta həŋ. \s1 Ɗvuɗva Lazglafta ta amu \p \v 31 Ka si mantsa tsi, nu ta ŋa mnay mu ta ghəŋa tsaya tama? Ka si ŋa mu Lazglafta ya ní, wa dzaʼa dzaŋtá kəma nda amu na? \v 32 Lazglafta ná, pyaghu a ta zwaŋani wa. Vlagavla ka mtuta tsi da manaka amu demdem. Wa kəʼa dzaʼa kwal kul vlamatá inda skwi kawadaga nda tsatsi tama? \v 33 Wa dzaʼa tsaftá skwi ta gwal zabap Lazglafta na? Haɗ mndu wa. Lazglafta ta hlaftá həŋ ka gwal tɗukwa ta wa irani. \v 34 Wa ya dzaʼa laviŋta ksutá həŋ ma guma na? Yesu Kristi ná, mtumta. Ta nzaku nda ga zeghwa Lazglafta, ta maga duʼa da manaka amu. \p \v 35 Wa dzaʼa dgamata nda ɗvuta ya ɗvu Kristi ta amu na? Ghuya ɗaŋwa re, skwi ta malaghutá mbrakwa mu re, giri re, maya re, pɗa lgut re, nzaku ta wa hɗak re, budugwa a dzaʼa dgamata na? \v 36 Manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta na: \p «Ta ghəŋa gwaɗa ta kagha ta kəl ŋni ka nzakway ta wa hɗak inda fitik. \p «Ta kəl lu ka ngha aŋni manda tuwakha ta klə lu ta tumbla\f + \fr 8:36 \ft Ngha ta Zabura 44:23.\f* kəʼa.» \m \v 37 Ma inda tsa skwiha ya ná, fərtapfərta amu ma zatá ghwa, nda ma mndu ya ta ɗvutá amu. \v 38 Manda va tsaya nzakwani, nda sna yu kazlay: Dər má mtaku tsi, dər má nzata nda hafu tsi, dər má duhwalha Lazglafta tsi, dər má sana skwiha nda mbra nda mbra ta luwa tsi, dər má nzaku ndanana tsi, dər má nzaku ta kəma a tsi, \v 39 dər má sana skwiha nda mbra nda mbra ta ghəŋa haɗik a tsi, dər má skwi kighkigh zaghutani ta ghudzifa luwa tsi, dər ma skwi kighkigh zaghutani da ghuvata haɗik tsi, haɗ sana skwi zlaganap Lazglafta nda zlaga dzaʼa dgamata nda tsa ɗvu ya ɗvu Lazglafta ta amu, maramaŋ tsi nda ma Yesu Kristi Mghama mu ya wu kəʼa. \c 9 \s1 Lazglafta ta zbaptá la Israʼila \p \v 1 Kahwathwata na gwaɗa dzaʼa yu mnay na, ma hga Yesu Kristi, tsakalawa ɗa a wa. Manda tsaya ka nzakwani ka ndana ɗa guli ta mnihata Sulkum nda ghuɓa. \v 2 Ta kuzliha kuzla ta ŋuɗufa ɗa katakata, nda ŋra ŋuɗufa ɗa inda fitik, \v 3 ta ghəŋa zwanama ɗa ta nzakway ka mndəra ini. Ta dər ma Ksiʼafta Lazglafta ta iʼi, ka dgihata nda Kristi, ta mbanaftá tsi ta hahəŋ, ka yu. \v 4 La Israʼila həŋ. Hahəŋ nanaf Lazglafta ka zwanani, hahəŋ maranaŋ tsi ta sgitani, nda hahəŋ dzrafta tsi ta wi, hahəŋ vlaŋ tsi ta zlahu, hahəŋ maranaŋ tsi ta tvi ká həŋ da tsəlɓu ta kəmani, hahəŋ tanaf lu ta imi ta sləməŋ, \v 5 dzidzíha taŋ gwal kulaŋ lu, nda tvi sluʼuvgha guli ná, ma mndəra taŋ saba Kristi. Tsatsi ta hemanatá inda skwi demdem. Zləzlvama ŋa ɗekɗek ta Lazglafta. Ka nza tsi mantsa. \p \v 6 Vraghu nda wani a tsa gwaɗa Lazglafta ta mnata ya wu, kabga inda gwal ta nzakway yagap lu ma la Israʼila a ta nzakway ka vərɗa la Israʼila wa. \v 7 Guli ná, inda gwal ta nzakway yagap lu ma mndəra Abraham a ta nzakway ka vərɗa zivirha Abraham wa. Ka Lazglafta nda Abraham na: «Nda ma Izak\f + \fr 9:7 \ft Ngha ta Zlrafta 21:12.\f* dzaʼa yagapta zivra gha,» kaʼa. \v 8 Ghəŋa tsa gwaɗa ya na: Zivir ya yagap lu nda ma sluʼuvgha a gwal ta nzakway ka zwana Lazglafta wa. Ama zwani ya yagap lu nda ta tva dzratawa Lazglafta nda Abraham, zwana zivir. \v 9 Wya tsa gwaɗa ta ta ta imi ta sləməŋ mnə Lazglafta ya: «Ta vraktá yu kɗaghalam mandana luwa ná, nda zwaŋ\f + \fr 9:9 \ft Ngha ta Zlrafta 18:10-14.\f* ta ghuva Sara,» kaʼa. \p \v 10 Manda va tsaya luta tsi nda Rabika markwa dzidza mu Izak, ka yanatá tsi ta mbuhwali. \v 11-12 Ma kɗə lu ka yatá tsa zwaniha ya, ka Lazglafta nda Rabika mantsa: «Mali dzaʼa ndəɓa dzvu da sagəŋ,» kaʼa. Ta la a tsa zwaniha ya saha ta haɗik, ka snaŋta taŋ ta skwi ɗina nda ya kul ɗinaku nda tsa ta luta tsa gwaɗa ya wa. Nzanza tsa skwi ya mantsa kada nzakwa skwi ta kumə Lazglafta manda ya tha tsi. Tsa zbaf lu ya ná, ŋa nzakwani manda ya ta kumə Lazglafta hgafta lu, ta vəl magatani ta slna a wa. \v 13 Manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta na: \q1 «Zbuzba yu ta Yakubu ka zlaŋtá Isuwa\f + \fr 9:13 \ft Ngha ta Zlrafta 25:23, nda Malatsi 1:2-3.\f*,» kaʼa \m \v 14 Kinawu ka mu dzaʼa mnay tama? Tuɗukwa a Lazglafta nda tsa tama wu rki na? Mantsa ya a ɗekɗek wa. \v 15 Ka Lazglafta nda Musa na: «Ta maganamaga yu ta skwi ɗina ta mndu ya ta kumə yu ta maganatá skwi ɗina. Ta taway yu ta hiɗahiɗa ta mndu ya ta kumə yu ta tawatá hiɗahiɗa tida\f + \fr 9:15 \ft Ngha ta Sabi 33:19.\f* guli,» kaʼa. \v 16 Tsaya tama, ka zbaf zba Lazglafta ta mndu ná, ta vəl kumafta maya tsa mndu ya a wu, ta vəl magatani ta slna a guli wa. Lazglafta tani ta ɗvafta maganatá skwi ɗina, kaʼa. \v 17 Wya ka Lazglafta mnanatá Firʼawna, ka vindaftá lu ma defteri: «Faffa yu ta kagha ka mgham ŋa maravata mbrakwa ɗa ta kagha, nda ya ŋa tiŋtá hga ɗa ta ghəŋa haɗik\f + \fr 9:17 \ft Ngha ta Sabi 9:16.\f* demdem.» \v 18 Mantsa ya tama ná, ta magay Lazglafta ta skwi ɗina ŋa mndu ya kumaŋ tsi, ta təŋay ta ŋuɗufa mndu ya kumaŋ tsi guli. \s1 Manda ya kumaŋ tsi ta maga Lazglafta ta slnani \p \v 19 Ka waya ka skwi dzaʼa mnay ka ŋa ɗa kazlay: Ka si mantsa ya tsi, kabgawu ta kəl Lazglafta ka mnay, magamaga kuni ta dmaku kəʼa nda mnduha tama ɓa? Tsaw waya dzaʼa laviŋtá kwalaghutá skwi ya kumaŋ Lazglafta na? \v 20 Kagha mnda səla, wa hga gha ŋa zlərɗa ya kumaŋ Lazglafta na? Ta mnay skwi tsaf lu nda rɓisl ŋa mndu ya ta tsafta kazlay: Kabgawu kəl ka ka tsaftá iʼi mandana na kəʼa ra? \v 21 Tsa mnda tsafta huzla ya a ta laviŋta maga skwi ya kumaŋ tsi nda tsa rɓisl ya ra? Nda va tsa rɓisla turtuk ya, laviŋlava ta tsatsaftá huzla ya ŋa maga slna nda tsi baɗu gwaɗa, nda ya ŋa maga slnaha baɗu walaya fitikha. \p \v 22 Ka manda tsaya kumaŋta Lazglafta ta maraŋtá ɓasata ŋuɗufani, nda maraŋtani ta mbrakwani ma suʼayni nda ksatá ŋuɗuf katakata ta ghəŋa gwal nda fa ŋa zwaɗuta ma ɓasata ŋuɗufani ya ní, nu ŋa gha mida tama na? \v 23 Mantsa ya kumaŋta Lazglafta ta snaŋta mnduha ta glakwa sgitani ŋa gwal tawa tsi ta hiɗahiɗa ta həŋ, tsa gwal ya thanaf tsi ŋa lami da sgitani ya. \v 24 Ama tsa gwal hagaf tsi ya, mataba la Yahuda yeya a wu, kulam mataba gwal kul nzakway ka la Yahuda tani. \p \v 25 Tsaya skwi ya mna tsi ma deftera Huseya: \q1 «Mnduha ɗa kuni, \q1 ka yu dzaʼa hga gwal kul haɗ ka mnduha ɗa. \q1 Gwal ɗvu yu kuni, \q1 dzaʼa hga yu ta gwal si kul ɗvuta yu. \q1 \v 26 Ma vli ya mnana lu ta həŋ, \q1 “mnduha ɗa a kuni wu” kəʼa ya, ma tsa vli ya dzaʼa hga lu ta həŋ ka Zwana Lazglafta nda hafu\f + \fr 9:26 \ft Ngha ta Huseya 2:1-3 nda 2:25.\f*.» \m \v 27 Ka Isaya nda ŋani klaŋtá lwi nda zwana la Israʼila guli na: «Dər manda wutak ta wa ghwa yatá zwana la Israʼila ná, mtsel yeya gwal dzaʼa mbaʼata mataba taŋ. \v 28 Dzaʼa sasa Mgham Lazglafta tsanaghatá guma ta ghəŋa haɗik demdem, haɗ dzaʼa laghwi da gərɗaku wu\f + \fr 9:28 \ft Ngha ta Isaya 10:22-23.\f*,» kaʼa. \v 29 Manda ya mna Isaya ghalya guli na: \q1 «Ka má pɗama a Lazglafta ta Mbruta ta zivir wu katsi ná, \q1 má nda nza mu manda luwa Suduma, má nuna mu manda luwa Gwamura\f + \fr 9:29 \ft Ngha ta Isaya 1:9 nda 19:23-28.\f* guli,» kaʼa. \s1 La Israʼila nda tva mbaku ma zlghay nda ŋuɗuf \p \v 30 Kinawu tsa tama? Gwal kul nzakway ka la Yahuda ná, zbaŋ a hahəŋ ta nzakway ka gwal tɗukwa ta wa ira Lazglafta wu, ka mutsaftá həŋ ta nzakway ka gwal tɗukwa ta wa ira Lazglafta nda ma zlghay nda ŋuɗuf. \v 31 La Israʼila ya guli ná, zbaŋzba hahəŋ ta magatá skwi ta kumə zlahu, ŋa nzakway ka gwal tɗukwa ta wa ira Lazglafta, triɗ traptra həŋ ta magatá tsa skwi kumaŋ zlahu ya. \v 32 Kabgawu kəl la Israʼila ka trapta na? Kabga zbaŋ a həŋ nda ma zlghay nda ŋuɗuf wu, nda ma magatá skwi kumaŋ zlahu dzaʼa mutsakwa tsi ka hahəŋ. Ka dzuŋtá tuthun ta həŋ «ta palaka tuthun.» \v 33 Manda ya nda vinda ma defteri kazlay: \q1 Wana yu ta fatá palaka tuthun ma luwa Siyuna, \q1 pala ya dzaʼa zlambanaptá mnduha. \q1 Mndu dzaʼa zlghafta ná, \q1 haɗ dzaʼa pghanaghatá hula wu\f + \fr 9:33 \ft Ngha ta Isaya 28:16.\f* kəʼa ya. \c 10 \s1 Turtuktuk Lazglafta ŋa inda mndu \p \v 1 Zwanama ɗa, skwi ta kumə yu ma ŋuɗufa ɗa ná, ta kumay yu ta mutsafta la Israʼila ta mbaku. Tsaya skwi ta magə yu ta duʼa ta ghəŋa taŋ da Lazglafta. \v 2 Nda sna yu kazlay: Ta zbay həŋ ta Lazglafta nda ŋuɗufa taŋ kəʼa, ama sna a həŋ ta vərɗa tvi wa. \v 3 Sna a həŋ ta tvi ká Lazglafta ta nanaftá mnduha ka gwal tɗukwa ta wa irani wa. Ŋa taŋ ŋa taŋ ma zba tva nzaku tɗukwa ta wa ira Lazglafta ta magə həŋ, ka kwalaghutá həŋ ta tsuʼaftá tsa tvi ta kəl Lazglafta ka nanaftá mnduha ka gwal tɗukwa ta wa irani ya. \v 4 Tsaya tama ná, kɗanakkɗa Kristi ta zlahu. Inda gwal ta zlghaftá Yesu Kristi ná, nanaf na Lazglafta ta həŋ ka gwal tɗukwa ta wa irani. \s1 Inda mndu ta zlghafta nda mba \p \v 5 Ka vərɗa Musa vindafta ta ghəŋa tva nzaku ka mndu tɗukwa nda ma zlahu na: «Inda mndu ta kɗanaktá inda skwi manda ya ta kumə zlahu\f + \fr 10:5 \ft Levitik 18:5.\f* ná, dzaʼa mbaku nda mida» kaʼa. \v 6 Ama wya ka gwaɗa Lazglafta ta mnay ta ghəŋa tva nzaku tɗukwa ta wa ira Lazglafta nda ma zlghay nda ŋuɗuf: «Wa dzaʼa lafi ta luwa da klagatá Kristi na?» ka ka mndu ná, ghadaghada Kristi ta saha! \v 7 Ma mnə ka guli kazlay: «Wa dzaʼa laha da ghuvata haɗik da klagaftá Kristi na kəʼa guli,» ghadaghada Kristi ta sliʼagapta. \v 8 Tsaw wya ka Musa mnata ma deftera Lazglafta ta ghəŋa tva nzakw tɗukwa ta wa ira Lazglafta: Tavata kagha gwaɗa Lazglafta, ma wubisima gha nzakwani, nda ya ma ŋuɗufa gha\f + \fr 10:8 \ft Vrafta ta Zlahu 30:12-14.\f* guli. Tsa gwaɗa ya ná, gwaɗa ta zlghay nda ŋuɗuf ya ta mnə ŋni ŋa mnduha. \v 9 Ka mnaŋmna ka nda wa gha kazlay: Yesu ná, Mgham ya kəʼa, zlghafzlgha ka guli ma ŋuɗufa gha kazlay: Sliʼaganapsliʼa Lazglafta ma mtaku kəʼa, dzaʼa mbaku ka. \v 10 Ma zlghafta nda ŋuɗuf ta nuta lu ka mndu tɗukwa ta wa ira Lazglafta. Ma mnigiŋta nda ma wubisim guli ta mutsafta lu ta mbaku. \v 11 Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta na: «Inda mndu ta zlghafta ná, ta haɗ hula ta ghəŋani wu\f + \fr 10:11 \ft Isaya 28:16.\f*» kaʼa. \v 12 Tsaya tama ná, ta haɗ dgəvgha mndu kazlay: La Yahuda yeya, la Grek yeya kəʼa wa. Inda taŋ demdem, Mgham turtuk Mghama taŋ, ta vla zɗaku katakata ŋa inda gwal ta hwayanavata. \v 13 Nda vinda guli ma deftera Lazglafta kazlay: Inda mndu ta hwayanavatá Mgham ná, dzaʼa mbaku\f + \fr 10:13 \ft Yuwel 3:5.\f* kəʼa. \p \v 14 Ka zlghaf a həŋ wu, kinawu ka həŋ dzaʼa hwayanavata tama, kinawu ka həŋ dzaʼa zlghaftá mndu kul snaŋta həŋ ta gwaɗa ta ghəŋani? Kinawu ka həŋ dzaʼa snaŋtá gwaɗa ta ghəŋani guli ka haɗ mndu ta mnanaŋtá həŋ? \v 15 Kinawu ka gwal ta mnay dzaʼa mnaŋta ka ghunaf a lu ta həŋ guli? Nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: Ngha ɓa ta waɗahata vgha mndu ta ghəŋa gwal ta klədanaghatá Lfiɗa Gwaɗa\f + \fr 10:15 \ft Isaya 52:7.\f* ta həŋ kəʼa. \v 16 Tsaw inda taŋ a ta snatá tsa Lfiɗa Gwaɗa ya wa. Ka Isaya mnata guli na: Mghama ɗa! Wa ta zlghaftá tsa gwaɗa mna ŋni\f + \fr 10:16 \ft Isaya 53:1.\f* ya? kaʼa. \v 17 Mantsa ya ná, ma snaŋtá gwaɗa ta kəl lu ka nuta ka mnda zlghay nda ŋuɗuf. Tsa gwaɗa snaŋ lu ya guli ná, gwaɗa Kristi ya. \p \v 18 Tsaw snaŋ a tama rki ɓa? ka yu. Mantsa ya a guli wa. Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta guli na: \q1 «Snavasna hga taŋ ta inda ghəŋa haɗik, ɓhaɓha lwa taŋ guli ta slrəŋa luwa\f + \fr 10:18 \ft Zabura 19:5.\f*,» kaʼa. \m \v 19 Ta sna a la Israʼila rki? ka yu guli. Ka Musa ghadata mnata guli na: \q1 «Dzaʼa famfa yu ta kaghuni da dra gwal kul nzakway ka la Yahuda, \q1 dzaʼa famfa yu ta kaghuni da ɓasa ŋuɗuf nda gwal kul nzakway ka la Yahuda kul snaŋtá sana skwi\f + \fr 10:19 \ft Vrafta ta Zlahu 32:21.\f* ya,» kaʼa. \m \v 20 Ka Isaya mnatá sana gwaɗa kul raku ka mnayni guli na: \q1 «Slafsla gwal kul psaŋtá iʼi, ta iʼi, \q1 maravamara yu da gwal kul ɗawaŋtá iʼi guli, \q1 ka Lazglafta\f + \fr 10:20 \ft Isaya 65:1.\f*,» kaʼa. \m \v 21 Tsaw kaʼa mnata ta ghəŋa la Israʼila guli na: \q1 «Pghapgha yu ta dzva ɗa ŋa tsuʼa gwal kwisa ghəŋa taŋ, \q1 sna a həŋ ta gwaɗa da mndu ya wu\f + \fr 10:21 \ft Isaya 65:2.\f*,» kaʼa. \c 11 \p \v 1 Vziŋvza Lazglafta ta mnduhani tama rki na? ka yu guli. Mantsa ya a guli wa. Iʼi guli ná, la Israʼila yu, zivra Abraham. Sabə nda ma mndəra la Benzameŋ yu guli. \v 2 Vziŋ a Lazglafta ta mnduhani ya zbu tsi daga ghalya wa. Havakwahava ta skwi ya vindaf lu ma deftera Lazglafta ta ghəŋa Iliya, ma fitika tawayni ta taw da Lazglafta ta ghəŋa la Israʼila, kaʼa na: \v 3 «Mghama ɗa! Pslapsla həŋ ta la anabi, ka zlazliŋtá həŋ ta gwirha gha. Iʼi turtukwa ɗa ta pɗata, ta psa iʼi həŋ guli ŋa dzata\f + \fr 11:3 \ft 1 Mghamha 19:10, 14.\f*,» kaʼa ya. \v 4 Ama waka Lazglafta zlghanaftawani? «Ta tekeʼa mnduha ɗa dəmbuʼ ndəfáŋ pghaghu yu, gwal kul walaŋta tsəlɓata ta kəma baʼal\f + \fr 11:4 \ft Aya 3-4: Ngha ta 1 Mghamha 19:10, 18.\f*,» kaʼa. \v 5 Ndanana guli ná, tekeʼa pɗakwa mnduha hutsekw zabap Lazglafta ma zɗakatahuɗani. \v 6 Ka si nda ma zɗakatahuɗi tsi, nda ma magatá slna a tsa tama wa. Ka má mantsa a tsi wu, ma nza a tsa zɗakatahuɗi ya, ka zɗakatahuɗi wa. \p \v 7 Nu klatá ghəŋa tsa gwaɗa ya tama? Tsa ta psə la Israʼila ya ná, mutsaf a həŋ wu, ama gwal ɗagap Lazglafta ná, mutsafmutsa hahəŋ. Təŋanaftəŋa sanlaha ta ghəŋa taŋ. \v 8 Nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: Niŋna Lazglafta ta həŋ dlufur, ka razliŋtá ira taŋ, ka dərzliŋtá sləməŋa\f + \fr 11:8 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 29:3 nda Isaya 6:10.\f* taŋ kulam gitana kəʼa. \v 9 Ka mgham Dawuda guli mantsa: \q1 «Ka nza skwa zaya magwalgwalaya taŋ ka dəɓla taŋ, \q1 ka kadəŋ ŋa taŋ, \q1 ka tuthun ŋa taŋ nda ya ŋa ghuzla iri ŋa taŋ. \q1 \v 10 Ka ghulpghulpa ira taŋ ŋa kwala taŋ nghaŋtá vli, \q1 ka gɗavata həŋ nda ŋatá hul\f + \fr 11:10 \ft Zabura 69:23-24.\f*!» kaʼa. \p \v 11 Ŋa ɗekɗek zlambuta həŋ tama rki? ka yu guli. Mantsa ya a wa. Ma tsa zlambuta zlambu həŋ ya kəl gwal kul nzakway ka la Yahuda ka mutsaftá mbaku, ŋa gagaftá həŋ da draku. \v 12 Ka si klanakkla tsa zlambakwa taŋ ya ta skwi ɗina ta ghəŋa haɗik, klanakkla tsa hta ta həŋ ya guli ta skwi ɗina ta gwal kul nzakway ka la Yahuda katsi, kighkigh dzaʼa nzakwa tsi baɗu vravakər inda la Israʼila tama? \s1 Tva mbakwa gwal kul haɗ ka la Yahuda \p \v 13 Ndanana, nda kaghuni gwal kul nzakway ka la Yahuda ta gwaɗa yu. Lazglafta ta ghunaftá iʼi da kaghuni gwal kul nzakway ka la Yahuda. Ta ghərɓaku yu ta tsa slna ɗa ya, \v 14 ŋa sliʼanaftá ŋuɗufa zwanama ɗa ŋa draku ka má ta magaku tsi ŋa mbanaftá sanlaha mataba taŋ. \v 15 Ma tsa wuɗiŋta Lazglafta ta həŋ ya, slərɓapta Lazglafta ta zughu matabani nda hamata mnduha ta ghəŋa haɗik. Ka si mantsa ya tsi, kinawu kəʼa dzaʼa magaku baɗu tsuʼuglafta Lazglafta ta həŋ? Sabə ma mtaku ka nzata nda hafu a tsa ra? \p \v 16 Ka taŋtaŋa tsaʼatá skwa zay, vlaŋtá Lazglafta lu ná, pɗakwani guli\f + \fr 11:16 \ft Ngha ta Mbsak 15:19-21.\f* ná, ŋani ya. Ka ŋa Lazglafta slrəŋa fu ná, ŋani zligimaha tsa fu ya guli. \v 17 Ka ɗatsanaghutá lu ta zligimaha fwa zaytuŋ ya ta hvə lu nda hva, ka tsaktá ya ma mtak ndiʼafta tida. Kagha mndu kul nzakway ka la Yahuda ná, manda fwa zaytuŋ ma mtak ka. Kagha tsa ndiʼaf lu ta dughwaŋani ta nzakway ka la Yahuda ya. Ndanana tama ná, ima slrəŋa tsa fu ya ta mutsə kagha. \v 18 Ka si mantsa tsi tama, ma ghərɓə kagha ta ghərɓaku ta ghəŋa tsa zligimaha ya. Ka ta ghərɓaku ka katsi, ɗina ka snaŋta gha ta kagha a slrəŋani wu, ta tsa slrəŋ ya nzafta kagha kəʼa. \p \v 19 Ka waya ka skwi dzaʼa mnay ka kazlay: Ɗatsiŋ nda ɗatsa a lu ta zligimahani, ka ndiʼafta iʼi ra kəʼa? \v 20 Aŋ mndani, manda tsaya nzakwani. Ta ghəŋa kwala taŋ kul zlghafta nda ŋuɗuf, ɗatsiŋta lu ta hahəŋ, ama kagha, ma zlghay nda ŋuɗuf gha nzafta kagha nda ndiʼatá vgha tida. Ma laghu ka da ghərɓaku, zləŋa ta Lazglafta. \v 21 Ka si zlana a Lazglafta ta zligimaha fu ya ta hvə lu nda hva ya wu katsi ní, kagha yeya dzaʼa zlaghata tsi ka zlghaf a ka rki? \v 22 Hada tama ná, grafgra kazlay: Dagala zɗaku da Lazglafta, dagala sidi da tsi guli kəʼa. Ta sidi nda gwal ta zlambuta, ama nda kagha ná, mamu zɗakwani ka dihavadiha ka ma tsa zɗakwani ya. Ka mantsa ya a tsi wu, dzaʼa tsiŋtsa lu ta kagha guli. \p \v 23 Manda va tsaya hahəŋ guli, ka gɗava a həŋ ma tsa kwala taŋ kul zlghafta nda ŋuɗuf ya wu ná, mamu Lazglafta nda mbrakwa ndiʼiglanaftá həŋ ta vla taŋ. \v 24 Ka si kagha, nzakwa fwa zaytuŋ ma mtak ta tsagaghata lu ka ndiʼanafta ta fwa zaytuŋ ya ta hvə lu nda hva ka katsi ya ní, hahəŋ ta nzakway ka fwa zaytuŋ ta hvə lu nda hva nzakwa taŋ yeya, dzaʼa kwal lu kul ndiʼiglanafta ta va tsa dughwaŋani ya rki? \s1 Dzaʼa mbaku inda la Israʼila \p \v 25 Zwanama ɗa, va a yu ta nzakwa ghuni kul snaŋta ɗifatá skwa Lazglafta wu, da klaftá kuni ta ghəŋa ghuni ka gwal nda ɗifil ma ghəŋa taŋ. Gɗavagɗa sanlaha ma la Israʼila nda təŋatá ghəŋ, ha ka sliʼadaghata nekwata gwal kul nzakway ka la Yahuda da Lazglafta. \v 26 Manda va tsaya ná, dzaʼa mbanafmba lu ta inda la Israʼila. Manda ya nda vinda na: \q1 «Dzaʼa saghasa mnda mba mndu daga ma Siyuna, \q1 ŋa hliŋtani ta kwal kul sna gwaɗa ma ŋuɗufa mndəra la Yakubu. \q1 \v 27 Dzaʼa klaghukla yu ta dmakwa taŋ, \q1 tsaya dzaʼa nzakway ka dzratawa ɗa nda həŋ\f + \fr 11:27 \ft Isaya 59:20-21.\f*,» kaʼa. \p \v 28 Ta ghəŋa skwi ta nghanata Lfiɗa Gwaɗa, nda nza həŋ ka ghuma ta gwaɗa ta kaghuni. Ama ta ghəŋa gwaɗa ta zabatani, ɗvuɗva lu ta həŋ ta gwaɗa ta dzidzíha taŋ. \v 29 Skwi ya vla Lazglafta, nda hgu ya hgaf tsi ná, haɗ ta mbəɗglanafta wa. \v 30 Ghalya ná, manda va tsaya kaghuni guli. Si kwalaghukwala kuni ta sna gwaɗa da Lazglafta. Ndana ná, tawa tawa Lazglafta ta hiɗahiɗa ta kaghuni nda ma kwalaghuta taŋ ta snatá gwaɗa Lazglafta. \v 31 Manda va tsaya ndana ná, kwalaghukwala hahəŋ ta snatá gwaɗa, ka nzaku tsi ka skwi ŋa mutsafta taŋ ta tawa hiɗahiɗa nda ma tsa tawa hiɗahiɗa Lazglafta ta tawata ta kaghuni ya. \v 32 Hamha Lazglafta ta inda mnduha ma kwal kul sna gwaɗa, kada tawata tsi ta hiɗahiɗa ta həŋ demdem. \s1 Diʼiŋ gwaɗa ta Lazglafta \p \v 33 Diʼiŋ gwaɗa ta Lazglafta! La ta ɗifilani nda snaŋtá skwani ná, laviŋ a lu ta sliŋta wa. Wa dzaʼa laviŋtá tsislaptá skwi ya kura Lazglafta na? Malaghumala skwi ya ta magə tsi ta mbraku. Ka deftera Lazglafta ta mnay na: \q1 \v 34 «Wa ya ta laviŋta snaŋtá ndana Lazglafta na? \q1 Wati ma mndu ya ta vla hiɗaku ŋani na\f + \fr 11:34 \ft Isaya 40:13.\f*? \q1 \v 35 Wati ma mndu ya ta vlaŋtá skwi ta Lazglafta, \q1 ŋa faftani ta ghəŋ ta vranamta na\f + \fr 11:35 \ft Ngha ta Ayuba 41:3.\f*?» kaʼa. \m \v 36 Sagha da tsatsi inda skwi, nda ma tsatsi nzata inda skwi, ka ŋani inda skwi. Ŋa Lazglafta glaku ŋa kɗekedzeŋ. Amin! \c 12 \s1 Lfiɗa hafu ma Kristi \p \v 1 Zwanama ɗa, dagala tawa hiɗahiɗa Lazglafta ta amu. Tsaya tama ta kəl yu ka ndəɓa ghunata dzvu. Vlaŋwavla ta ghəŋa ghuni tsuhtsuh ta Lazglafta manda skwa pla ghəŋ nda hafu mida, nda ghuɓa ta zɗəganata. Tsaya vərɗaka tva tsəlɓay ghuni ta tsəlɓu ŋani. \v 2 Ma ksə kuni ta saɗa mnduha ma na ghəŋa haɗik na, zlaŋwa Lazglafta ka mbəɗaghunafta tsi ta ndana ghuni ka lfiɗ, kada laviŋta kuni ta tsatsaftá skwi ta kumə Lazglafta, skwi ya ta ɗinuta, ta zɗəganata, ta payuta. \p \v 3 Nda ma tsa zɗakatahuɗi zɗiɗiŋ Lazglafta ka fimta ma slnani ya, ka yu ta mnay ŋa inda kaghuni ná, ma klaf dər wa ta ghəŋani ka sana skwi. Manda ya ta raku, ka dər wa ka klafkla tsi ta ghəŋani, ka gray nda slna zlghay nda ŋuɗuf ya vlaŋ Lazglafta. \v 4 Inda mndu ná, tsuhmbura vgha turtuk nzakwani, tsa vgha ya guli ná, nda ndəgha fawayha tida. Ka skwa turtuk a slna tsa fawayha ya guli wa. \v 5 Manda tsaya guli ná, nana ndəghata amu na ná, tsuhmbura vgha turtuk mu ma Kristi. Ka faway ka faway nzakwa inda na amu na guli. \v 6 Zɗazɗa Lazglafta ta huɗi ka dagamaftá slna ŋa magay mu manda ya kumaŋ tsi. Ka kla lwa gwaɗa Lazglafta vlaŋ Lazglafta ta mndu ya, ka kla tsi ta tsa lwi ya manda ya vlaŋ Lazglafta ta mbrakwa magay. \v 7 Ka hgaf ŋa maganatá slna ta mndu Lazglafta ta mndu ya, ka ndiʼandiʼa tsi ka magay. Ka tagha skwi ŋa mndu vlaŋ Lazglafta ta mbrakwa magay ta mndu ya, ka tagha tsi ŋa taŋ. \v 8 Ka vla mbraku ŋa mnduha vlaŋ Lazglafta ta mbrakwani ta sani ya, ka vla tsi ta tsa mbraku ya ŋa taŋ. Ka muvla vlaŋ Lazglafta ta mndu ya, ka vla tsi nda kwal kul tha madər mistani. Ka nzaku ka mali ta ghəŋa sanlaha vlaŋ Lazglafta ta mndu ya, ka nza tsi kwatskwats ma slnani. Ka tawa hiɗahiɗa ta mndu vlaŋ Lazglafta ta sani ya, ka maga tsi nda rfu. \p \v 9 Hmətət ka kuni ɗvuvustá vgha ghuni, ma magə kuni ta maɗgwirmaɗgwir. Ka husaghunahusa inda ghwaɗaka skwi. Ŋafwa vgha ta skwi ɗina. \v 10 Manda zwanama ka kuni ɗvuvustá vgha ghuni mataba ghuni. Ŋavawaŋa ta tiŋlaghuta vlaŋtá glaku ta sani ta ghəŋa ghuni. \v 11 Kwatskwats ka kuni, ma yaɗi kuni ta yaɗi, ufa ka vgha ghuni ka maga slna Mgham Yesu. \v 12 Nzawanza nda rfu ma fata ghəŋa ghuni. Ksawaksa ta ŋuɗuf ma ghuya ɗaŋwa. Ndiʼawandiʼa ka maga duʼa ma zlaŋ kuni. \v 13 Dguvuswa dga ta skwa ghuni nda gwal zlghay nda ŋuɗuf ta pɗay. Tsuʼawatsuʼa ta matbay. \p \v 14 Ɗawawa tfawi ta ghəŋa gwal ta giri ŋa ghuni. Ɗawawa tfawi ta ghəŋa taŋ, ma ksiʼi kuni ta həŋ. \v 15 Rfawarfa ta rfu kawadaga nda gwal ta rfu. Tawawatawa ta taw kawadaga nda gwal ta taw guli. \v 16 Hmətət ka kuni nzaku mataba ghuni sani nda sani. Ma zbə kuni ta gla ghəŋ. Magawamaga ta skwi ya ta nghə lu kul haɗ hayhayani. Ma klaf kuni ta ghəŋa ghuni ka gwal nda sna ta inda skwi. \p \v 17 Ma vranam kuni ta ŋaslu nda ŋaslu ta mndu. Zbawa maga skwi ɗina ta wa ira inda mnduha. \v 18 Ka ta magaku tsi ŋa nzata nda zɗaku nda inda mndu ná, magawamaga ta kɗavakta mbrakwa ghuni. \v 19 Zwanama ɗa, ma planam kaghuni ka ghəŋa ghuni ta ŋasla mndu, zlanaŋwazla ta ɓasa ŋuɗufa Lazglafta. Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta na: «Iʼi dzaʼa planamtá mndu, iʼi dzaʼa vranamta\f + \fr 12:19 \ft Vrafta ta Zlahu 32:35.\f*,» ka Mgham Lazglafta mnata. \v 20 Katək na, «ka ta kuzlaŋkuzla maya ta ghuma gha katsi, vlaŋvla ta skwi ŋa zay, vlaŋvla ta imi ŋa say. Ma tsa maganata gha mantsa ya ná, nda nza manda skwi ta hanzanaghatá lanzəŋa vu ka ta bɗəmani\f + \fr 12:20 \ft Ngha ta Mahdihdi 25:21-22.\f*.» \v 21 Ma zlana ka ta ghəŋa gha ka gay ŋaslu ta mgham ta ghəŋani. Katək ná, maga kagha ta skwi ɗina ŋa ŋraptá ŋaslu. \c 13 \s1 Sna gwaɗa da ŋumna \p \v 1 Ka haniŋhana inda mndu ta ghəŋ mista ŋumna, kabga inda mndu ta ga mgham ná, Lazglafta ta vlaŋtá həŋ, Lazglafta ta fata ŋumna. \v 2 Tsaya tama, mndu ta pgha ghəŋ nda ŋumna ná, təŋanaftəŋa ta ghəŋ ta ghəŋa zlahu ya fa Lazglafta. Mndu ta təŋanaftá ghəŋani guli ná, dzaʼa klanakkla ta ɗaŋwa ta ghəŋani. \v 3 Haɗ gwal ta maga skwi ɗina ta zləŋa ŋumna wu, gwal ta maga ghwaɗaka skwi yeya ta zləŋay. Ta kumay ka ta kwal kul zləŋa ŋumna kiʼe? Ala maga ta skwi ɗina, dzaʼa rfaghagha rfa. \v 4 Nda nza mnda ŋumna ka mnda maganatá slna ta Lazglafta ŋa kata kagha. Ala, ka ghwaɗaka skwi ta magə ka katsi, zləŋa, kabga ka bətbət a ta kla tsi ta budgwani wa. Ma tsa nzakwani ka mnda ksanatá slna ta Lazglafta ya ná, nda nza tsatsi ŋa maraŋtá ɓasa ŋuɗufa Lazglafta ŋa planamtá inda gwal ta maga ghwaɗaka skwi. \v 5 Tsaya tama ná, nda ra ka hanaganatá ghəŋ mistani. Ta ghəŋa zləŋa ghuya ɗaŋwa yeya a wu, ta ɗaslay dər amu ma ghəŋa mu. \p \v 6 Tsaya ta kəl dər kaghuni ka pla dzumna. Tsa gwal ta tskay ya guli ná, Lazglafta ta pghatá həŋ ŋa magay taŋ ta tsa slna ya ɗina. \v 7 Vlaŋwavla ta inda tsa mnduha ya ta skwi ta raŋta həŋ: Plawa dzumna ŋa gwal ta tska dzumna, plawa dzumna huzla ŋa gwal ta tska dzumna huzla. Zləŋawazləŋa ta gwal ta raku ka zləŋay ghuni, vlaŋwavla ta glaku ta gwal ta raku ka vlaŋta ghuni ta glaku ta həŋ. \s1 Ɗva mnda səla \p \v 8 Ma nzaf dməŋa mndu ta kaghuni. Ba dməŋa ɗvutá sani nda sani yeya katsi gɗavata. Mndu ta ɗvutá mnduha ná, snasna ta inda zlahu. \v 9 Tsa zlahuha ya na: Yaha da hliri, yaha ka da dzatá mndu, yaha ka da ghali, yaha ka da haraʼutiri, nda inda pɗakwa sanlaha ya ná, nda gwagwa həŋ ma tsa gwaɗa ta mnay kazlay: Ɗvuɗva ta mnda səla manda va ghəŋa gha\f + \fr 13:9 \ft Ngha ta Sabi 20:13-17 nda Vrafta ta Zlahu 5:17-21 nda Zlahu 19:18.\f* kəʼa ya. \v 10 Haɗ ɗvu ta maga ghwaɗaka skwi ŋa mndu wa. Ɗvu ta dzanaghata ghəŋa zlahu. \s1 Nzata hzleŋa ka kzla sagha Kristi \p \v 11 Ŋavawaŋa, kabga nda sna kaghuni ta na fitik mida lu gitana na. Fitika sliʼafta ghuni ta hani nana. Kəl yu ka mnay mantsa ya na: Mal ndanana ndusavamata mbaku, ka ya ma fitika zlghafta mu. \v 12 Nda dga rviɗik, ndusa tsaɗakwa vli. Slurtiŋmaslurta ta slna grusl, ka pghavata mu ta huzla vulu ta nghanatá tsuwaɗak. \v 13 Nzamanza ta nzaku ya ta raku manda skwi gifitik. Zluŋmazla ta mblitá skwi nda ghuyaku. Zluŋmazla ta sliʼiŋsliʼiŋ nda hliri. Zluŋmazla ta zlərɗawi nda draku. \v 14 Suɗavawa suɗa ta Mgham Yesu Kristi. Ma laghu kuni hamta ghəŋ ka maga skwi ta zɗəganata sluʼuvgha. \c 14 \s1 Ma laghu kuni tsa guma ta mndu \p \v 1 Tsuʼawatsuʼa ta mndu ya nda hta mbrakwani ma zlghay nda ŋuɗuf, ma vzə kuni ta rutsak ta skwi ya ta ndanu tsi. \v 2 Inda skwi, ta zay yu, ka sani ma ŋani ma zlghay nda ŋuɗuf. Ama mndu ya nda hta zlghay nda ŋuɗufani ya guli ná, masuʼata yeya ŋani ta zay. \v 3 Ma thə mndu ta za inda skwi kazlay: Wa kagha na kəʼa nda mndu kul haɗ ta zay. Ma tsə mndu kul zay ta guma ta ghəŋa mndu ta zay guli, kabga tsuʼaftsuʼa Lazglafta. \v 4 Wa kagha ŋa tsay kagha ta guma ta kwalva sana mndu? Ka nda slada tsa mndu ya, ka nda zləmba a tsi, nghanatá daŋahəgani tsaya. Zləmbuta a wu, kabga mamu Mgham Yesu nda mbrakwa hinistá dzvu. \p \v 5 Mal ya fitik ya ka hamata sana fitikha, ka sani ta ndanay. Ka skwa turtuk həŋ, ka sani nda ŋani. Ɗina ka snaŋta dər wa ta graftá skwi ya ta ndanu tsi. \v 6 Ma tsa mndu ta daganaptá ya má, ŋa Mgham Yesu ta maga tsi. Tsa mndu ta za inda skwi ya, ŋa Mgham Yesu ta maga tsi, kabga ta rfanagharfa ta Lazglafta ta ghəŋani. Mndu kul za inda tsa skwiha ya, ŋa Mgham Yesu ta maga tsatsi guli, ta rfay tsatsi guli ta Lazglafta. \v 7 Haɗ mndu mataba amu ta nzaku nda hafu ka ŋa ghəŋani wa, haɗ mndu ta mtaku ka ŋa ghəŋani guli wa. \v 8 Ka ta nzaku mu nda hafu ná, ka ŋa Mgham Yesu ta nzakwa mu. Ka ta mtaku mu, ka ŋa Mgham Yesu ta mtakwa mu. Dər tata nzaku mu nda hafu, dər mtumta mu, ŋa Mgham Yesu mu. \v 9 Kristi ná, mtumta ka vragaptá tsi nda hafu ŋa nzanaghata ta ghəŋa gwal nda rwa nda gwal nda hafu tani. \v 10 Kagha tama, kabgawu ta kəl kagha ka tsa guma ta ghəŋa zwaŋama gha? Kagha guli! Kabgawu ta kəl kagha ka mnay i wa kagha na, kaʼa nda zwaŋama gha na? Wya dzaʼa laghala inda amu demdem ta kəma Lazglafta ŋa tsamaghatani ta guma. \v 11 Manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta na: \q1 «Ka iʼi Lazglafta hafu ta mnaghunata, \q1 dzaʼa saghasa inda mndu tsəlɓata ta kəma ɗa. \q1 Inda taŋ dzaʼa mnay həŋ nda wa taŋ kazlay: Iʼi Lazglafta\f + \fr 14:11 \ft Ngha ta Isaya 45:23.\f* kaʼa.» \m \v 12 Mantsa ya tama ná, inda amu dzaʼa mnay mu nda wa mu ta skwi ya maga mu ŋa Lazglafta. \s1 Ɗina a zləmbiŋtá zwaŋama wa \p \v 13 Ma tsəglə mu ta guma ta ghəŋa sani nda sani mataba mu. Katək ná, ɗina ka ndanay dər wa kazlay: Yaha yu da nzakway ka skwa tuthun da zləmbiŋtá yu ta zwaŋama ɗa kəʼa. \v 14 Ma ndiʼatá vgha ɗa nda Yesu Kristi ná, nda sna yu tsiɗiɗ kazlay: Haɗ sana skwi kul ghuɓaku wu kəʼa. Ama nda nza tsa skwi ya kul ghuɓaku ka ŋa mndu ta klafta ka skwi kul ghuɓaku. \v 15 Ala, ka ma skwa zay ta zə ka dəmanafta ka ta ŋuɗufa zwaŋama gha katsi, ɗvu a ka nda tsa wa. Ma zləmbiŋ ka ta zwaŋama gha nda ma skwa zay ya ta zə ka, kabga mtumta Kristi ta ghəŋa tsatsi guli. \v 16 Yaha tsa skwi klaf kagha ka skwi ɗina da kagha ya da nzakway ka skwi ŋa raza kagha. \v 17 Tsaya ná, nza a ga mghama Lazglafta ka gwaɗa ta skwi ŋa zay nda za, nda gwaɗa ta skwi ŋa say nda sa wa. Nda nza ŋa gwaɗa ta nzaku tɗukwa, nda zɗaku, nda ya nda nzaku nda rfu nda ma Sulkum nda ghuɓa. \v 18 Ka mantsa ya ka mndu maga slna Yesu Kristi katsi ná, dzaʼa zɗəganazɗa ta Lazglafta, dzaʼa rfay mnduha guli. \p \v 19 Mantsa ya tama ná, ŋavamaŋa ka zba skwi ya dzaʼa klaktá zɗaku nda ya ŋa ŋla guyatá ghəŋa mu. \v 20 Ma badziŋ ka ta magatá slna Lazglafta nda gwaɗa ta skwa zay. Kahwathwatani ná, haɗ sana skwi ŋa zay nda za kul ghuɓaku wa. Ala, ka si dzaʼa zləmbiŋzləmba tsa skwa zay ya ta zwaŋama gha katsi, Zlaŋzla, ma zə ka. \v 21 Skwi ta raku ná, zlaŋzla ta maga skwi ya dzaʼa zləmbiŋtá zwaŋama gha. Dər za sluʼi tsi, dər sa ima inabi tsi, ka dər nahgani tsi. \v 22 Inda skwi ya graf kagha, ŋamŋa gha ma ghəŋa gha, mataba kagha nda Lazglafta gha tsa. Mndu ya ta kuratá maga skwi ɗina kul dgaŋtá ghəŋ ta ghəŋani ná, rfu da tsa mndu ya. \v 23 Ama mndu ta dga ghəŋ ta ghəŋa skwi ya ta zə tsi ná, ksuksa guma Lazglafta ta tsa mndu ya, kabga sladaf a ta skwi ya snaŋ tsi wa. Inda skwi ya ta magə lu nda dga ghəŋ ná, dmaku ta magə lu. \c 15 \s1 Ksa saɗa Kristi \p \v 1 Na amu nda mbra ma zlghay nda ŋuɗuf na ná, kataŋma kata ta gwal nda hta mbrakwa taŋ. Ma laghu mu da zba skwi ta zɗəgamata. \v 2 Magamamaga ta skwi ta zɗəganatá mnda səla ŋa kataŋtá həŋ ŋa ŋlakwa taŋ ma zlghay nda ŋuɗuf. \v 3 Kristi ná, zbaŋ a tsatsi ta skwi ya ta zɗəganata wa. Ama manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta na: «Tsa razu ta razu mnduha ta kagha ya ná, ta iʼi dəɗafta tsi\f + \fr 15:3 \ft Ngha ta Zabura 69:10.\f*,» kaʼa. \v 4 Tsaw inda skwi ya vindaf lu ma deftera Lazglafta manda ghalya ná, vindafvinda lu ŋa gunamatá sləməŋ, kada nzakwa mu nda fata ghəŋ ta Lazglafta, ma lɓa ŋuɗuf nda ksa ŋuɗuf ya ta mnamata gwaɗa Lazglafta. \v 5 Ka vlaghunavla Lazglafta lɓa ŋuɗuf ŋa mndu nda ksa ŋuɗuf ŋa mndu ta nzaku nda dzratawi mataba ghuni nda ma ksay ghuni ta saɗa Yesu Kristi. \v 6 Mantsa ya, ŋa zləzlvay ghuni nda ŋuɗuf turtuk, nda lwi turtuk guli, ta Lazglafta Dani ma Mghama mu Yesu Kristi. \s1 Ŋa inda mndu na Lfiɗa Gwaɗa \p \v 7 Kasuvuswakasa ta vgha tama sani nda sani, ŋa vlaŋtá glaku ta Lazglafta, manda ya kasuvə Kristi ta vgha nda kaghuni ya. \v 8 Ka yu ta mnaghunata ná, sasa Yesu Kristi maganatá slna ta la Yahuda ŋa maranaŋtá həŋ kazlay: Tɗukwa Lazglafta kəʼa, ŋa dzanaghatá ghəŋa skwi ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta dzidzíha taŋ. \v 9 Sasa guli ŋa zləzlvay gwal kul nzakway ka la Yahuda ta Lazglafta ta ghəŋa tawa hiɗahiɗani manda ya nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: \q1 tsaya dzaʼa kəl yu ka zləzlva hga gha mataba gwal kul nzakway ka la Yahuda, \q1 ŋa fay ɗa ta laha vla glaku ŋa hga gha\f + \fr 15:9 \ft Ngha ta 2 Samuyel 22:50 nda Zabura 18:50.\f* kəʼa ya. \m \v 10 Ka gwaɗa Lazglafta mnata guli na: \q1 «Kaghuni gwal kul nzakway ka la Yahuda, \q1 gwafwagwa ta rfu kawadaga nda mnduha Lazglafta\f + \fr 15:10 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 32:43.\f*,» kaʼa. \m \v 11 Kaʼa mnata guli na: \q1 «Inda kaghuni gwal kul nzakway ka la Yahuda, \q1 zləzlvawa Mgham Lazglafta. \q1 Ka zləzlva inda mndəra mndu ta Lazglafta\f + \fr 15:11 \ft Ngha ta Zabura 117:1.\f*,» kaʼa. \m \v 12 Ka anabi Isaya nda ŋani guli na: \q1 «Dzaʼa sabsa zivir ma mndəra Yesay, \q1 ŋa gayni ta Mgham ta ghəŋa la Grek, \q1 ŋa nzakwa la Grek nda fatá ghəŋ tida\f + \fr 15:12 \ft Ngha ta Isaya 11:10.\f*,» kaʼa. \p \v 13 Lazglafta ná, Lazglafta ta vla faftá ghəŋ ya. Ka vlaghunavla tsi ta rfu nda zɗaku ma zlghay ghuni nda ŋuɗuf, kada nzata kuni nda fata ghəŋ nda ma mbrakwa Sulkum nda ghuɓa. \s1 Pwal ná, kwalva Kristi ya \p \v 14 Zwanama ɗa, grafgra iʼi kaghəŋa ɗa kazlay: Nda fa vgha ghuni ŋa maga skwi ɗina, nda sna kuni ta inda skwi ya nda ra ka snaŋta, nda sna kuni ta tva vluvtá hiɗaku kəʼa. \v 15 Aŋ mndani, ma na defteri vindaghunaf yu na ná, dvaghunagha dva yu ma sana vliha taghəŋa sana skwiha ŋa havakta ghuni. Kəl yu ka mnaghunata mantsa ya ná, kabga zɗiɗiŋzɗa Lazglafta ta huɗi, \v 16 ka faftá iʼi ka kwalva Yesu Kristi mataba gwal kul nzakway ka la Yahuda. Ka faghutá tsi ta iʼi ŋa mna Lfiɗa Gwaɗani, ŋa nuta gwal kul nzakway ka la Yahuda ka skwi vlaŋ lu ta zɗəganatá Lazglafta. Sulkum nda ghuɓa ta nanaftá tsa skwi ya vla lu ya ka skwi ta raŋta Lazglafta. \v 17 Tsaya tama ná, ta ghubay yu ta ghəŋa ɗa ma Yesu Kristi, ta ghəŋa slna Lazglafta ya maga yu. \v 18 Haɗ yu ta walaŋtá mna sana skwi, ka ya maga Kristi nda ma iʼi a tsi wa. Nda ma iʼi hlakta tsi ta gwal kul nzakway ka la Yahuda ŋa nzakwa taŋ ka gwal snanatá gwaɗa ta Lazglafta. Nda nza nda ma gwaɗa ɗa, nda nza nda ma slnaha ɗa. \v 19 Nda ya nda ma mazəmzəmha nda mandərmimiha, nda mbrakwa Sulkuma Lazglafta magata tsi. Zlraf ma luwa Ursalima yu ta tuza tsa Lfiɗa Gwaɗa ta Kristi ya ka laghwi dikw ta haɗika Iliri. \v 20 Ma vli ya ta kul snaŋtá mnduha ta gwaɗa ta Kristi yeya kumta maya ɗa ta mna Lfiɗa Gwaɗa kada kwala yu ta magay ta thatá ŋa sana mndu ta magata. \v 21 Mantsa ya vindafta lu ma deftera Lazglafta kazlay: \q1 «Dzaʼa nghaŋngha gwal ta kul walaŋta lu ta mnanaŋtá gwaɗa tida ta həŋ. \q1 Dzaʼa snaŋsna gwal ta kul walaŋta lu ta snanamtá\f + \fr 15:21 \ft Ngha ta Isaya 52:15.\f* həŋ guli kəʼa.» \s1 Gwaɗa Pwal ta ghəŋa sliʼani da Ruma \p \v 22 Tsaya skwi ta pyaftá iʼi ka labə da kaghuni. \v 23 Ndanana tama ná, kɗiŋkɗa yu ta slna ɗa ma tsa luwaha ya. Nda kɗa fitika ɗvafta ɗa ta lagha da kaghuni. \v 24 Ta labə yu ka dzaʼa ta haɗika Ispay ya ná, dzaʼa laghala yu da nzɗavata da kaghuni, ŋa sliʼafta ɗa hada ka dzaʼa, ŋa katihata ghuni. \v 25 Ndanana karaku ná, nda sliʼa yu da luwa Ursalima. Ta klaŋtá katu ya kataŋ lu ta mnduha Lazglafta hada yu, \v 26 kabga gwal zlghay nda ŋuɗuf ta haɗika Mekaduniya nda ya ta haɗika Akaya ná, kurakura hahəŋ kaghəŋa taŋ ta tskaftá skwi ŋa kataŋtá gwal ka pɗu mataba mnduha Lazglafta ma luwa Ursalima. \v 27 Hahəŋ kaghəŋa taŋ ta kurata kataŋtá həŋ. Aŋ mndani, ka dməŋ nzakwani má ta həŋ kabga kataŋkata la Yahuda ta gwal kul nzakway ka la Yahuda nda mutsaftá tfawi ma Sulkuma Lazglafta. Mantsa ya guli ná, nda ra ka kataŋta gwal kul nzakway ka la Yahuda ta hahəŋ nda skwiha ma ghəŋa haɗik ta htaghuta da həŋ. \v 28 Dgata ɗa ta vgha nda tsa skwi ya, grafgra yu kazlay: Lamla tsa skwi tsghanaf lu ta həŋ ya da dzva taŋ kəʼa ya, sliʼafta ɗa tsa ka dzaʼa ta haɗika Ispay, ŋa lagha ɗa nda da kaghuni. \v 29 Nda sna yu kazlay: Ma tsa lagha dzaʼa lagha yu da kaghuni ya ná, dzaʼa lagha nda tfatawa Kristi katakata yu da kaghuni kəʼa. \p \v 30 Zwanama ɗa, ma nzakwa ndiʼatá vgha mu ma Yesu Kristi nda ya ma ɗvu ya ta vlamata Sulkum ná, ta ndəɓa dzvu yu da kaghuni ŋavawa ŋa kawadaga nda iʼi ma maga duʼa da Lazglafta ŋa katihata. \v 31 Magawa duʼa da Lazglafta kada ndapta yu ma dzva gwal kul snaŋtá Yesu ta haɗika Zudiya, nda ya ŋa tsuʼafta mnduha ma Ursalima nda rfu ta na katu ta klə yu ŋa taŋ na. \v 32 Mantsa ya tama, kata kumay Lazglafta, dzaʼa ɓhadaghaɓha yu nda rfu da kaghuni, ŋa mbiʼapta ɗa ta vgha da kaghuni. \v 33 Ka nza Lazglafta ta vla zɗaku kawadaga nda kaghuni demdem. Ka nza tsi mantsa ya. \c 16 \s1 Ga zgwa Pwal \p \v 1 Ta kumay yu ta snaŋta ghuni ta mukuma mu Fabe. Slna Lazglafta ta magə tsi ma luwa Saŋkre. \v 2 Ka ɓhadaghaɓha tsi da kaghuni, ka tsuʼafta kuni manda ya ta raŋta mnduha Lazglafta. Ka kataŋta kuni ma skwi ya zbaŋ tsi ta kataŋta ghuni. Tsatsi guli ná, dagala mnduha katana tsi, katihakata ta vərɗa iʼi kaghəŋa ɗa guli. \p \v 3 Ka ganaghata kuni ta zgu ta i Priskila nda Akilas ta nzakway ka gwal ta ksə ŋni ta slna Yesu Kristi kawadaga nda həŋ ya. \v 4 Kərɗakərɗa htsiŋa taŋ mista ɗa, ŋa mbaɗiftá iʼi. Iʼi nda ghəŋa ɗa yeya a ta rfa həŋ wu, nduk nda inda gwal kul nzakway ka la Yahuda ta nzakway ka Igliz ta rfa həŋ. \v 5 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Igliz ta tska vgha ga taŋ ka maga duʼa ya. Ka ganaghata kuni ta zgu ta Ipayneta gra ɗa tegeɗ tegeɗ. Tsatsi taŋtaŋa mndu ta zlghaftá Kristi ta haɗika Asiya. \v 6 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Mari ta dzata vghani ka maga slna ŋa ghuni ya. \v 7 Ka ganaghata kuni ta zgu ta i Adranikus nda Zuniyas, ta nzakway ka la ini. Si kawadaga ŋni nda həŋ ma gamak. Mal tsa hahəŋ ya snaŋ lu mataba gwal ghunay. Tiŋəl hahəŋ ta zlghaftá Kristi ka iʼi. \p \v 8 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Ampliyas, gra ɗa tegeɗtegeɗ ma ndiʼatá vgha nda Mghama mu. \v 9 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Urbeŋ gratá ksa slna mu ma Kristi nda Stasis gra ɗa tegeɗtegeɗ guli. \v 10 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Apeles ta maraŋtá ndiʼata vghani ta Kristi. Ka ganaghata kuni ta zgu ta gwal ma həga ga Aristabul. \v 11 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Hirudiyaŋ la ini, ganagha kuni guli ta zgu ta mnduha Lazglafta ga Narsis. \v 12 Ka ganaghata kuni ta zgu ta i Trifene nda Trifwaz, ta fata ghəŋa taŋ tərdehw ka maga slna Lazglafta ya. Ka ganaghata kuni ta zgu ta Persida magra ɗa tegeɗ tegeɗ, ta ŋavata tərdehw ka maga slna Lazglafta guli ya. \v 13 Ka ganaghata kuni ta zgu ta Rufus ta nzakway ka mndu snava hgani ma gwaɗa Lazglafta ya. Ganagha kuni guli ta zgu ta mani ta klaftá iʼi manda zwaŋani ya. \v 14 Ka ganaghata kuni ta zgu ta i Asiŋkrita nda Fligwana, nda Hermes, nda Patrubas, nda Hermas, nda pɗakwa zwanama kawadaga nda həŋ ya. \v 15 Ka ganaghata kuni ta zgu ta i Faluluka nda Zuliya, nda i Nere nda mukumani, nda Ulimpa, nda inda mnduha Lazglafta kawadaga nda həŋ ya. \p \v 16 Ka gaguvta kuni ta zgu va huɗukhuɗuk ta həŋ. Ta ga zgu inda Igliz ma Kristi ŋa ghuni guli. \s1 Ɗasuwa ka kuni, ka Pwal \p \v 17 Zwanama ɗa, wyawa dzvu, ɗaswa ka kuni nda gwal ta kladamtá daga vgha da taba ghuni ya, nda nza həŋ ka tuthun, ta irna həŋ nda tsa tagha skwi taghaf kuni ya, tsaghwa vgha nda həŋ. \v 18 Mndərga tsa mnduha ya ná, maganatá slna ta Kristi Mghama mu a ta magə həŋ ɗekɗek wu, ŋa huɗa taŋ ta maga həŋ ta slna. Hlemem ka həŋ ta magaku. Ta gatutawi, ka nana gwal kul snaŋtá dgata skwi ɗina nda ya kul ɗinaku həŋ. \v 19 Kaghuni ná, nda sna inda gwal zlghay nda ŋuɗuf ya ka kuni snatá gwaɗa Mghama mu. Ta rfu yu katakata ta ghəŋa kaghuni nda tsaya. Ta kumay yu ta nzakwa ghuni nda ɗifla maga skwi ɗina. Ka nzata kuni suɗek kul maga ghwaɗaka skwi. \v 20 Lazglafta ná, tsatsi ta vla zɗaku, dzaʼa gi huʼanaphuʼa ta halaway, ŋa vlaghunatani ta mbraku ta ghəŋani. Ka nza zɗakatahuɗa Mghama mu Yesu kawadaga nda kaghuni. \p \v 21 Ta ga zgu Timute gra ta ksa slna ɗa guli ŋa ghuni. Ta ga zgu la ini, i Lukiyus nda Yasuŋ nda Susipata guli ŋa ghuni. \p \v 22 Ta ga zgu iʼi Tirtiyus ta vindaftá na defteri na guli ŋa ghuni ma hga Mghama mu. \p \v 23 Ta ga zgu Gayus ta nzaku yu ga taŋ ya ŋa ghuni. Ta tskə ga taŋ inda Igliz guli ta vgha. Ta ga zgu Irasta mnda ŋanatá tseda luwa ŋa ghuni. Ta gay zwaŋama mu Kartus guli ta zgu ŋa ghuni. \p [ \v 24 Ka nza zɗakatahuɗa Mghama mu Yesu Kristi nda inda kaghuni demdem.] \s1 Ŋa Lazglafta turtukwani glaku \p \v 25 Ŋa Lazglafta glaku! Laviŋlava ta dihaghunata manda va ya ta mnə Lfiɗa Gwaɗa, ya ta mnə yu ta ghəŋa Yesu Kristi ya. Tsa Lfiɗa Gwaɗa ya ná, skwi si nda ɗifa ya daga ghalya, zlagigiŋ lu. \v 26 Ndanana ná, sabsa ta daɓi nda ma vindi ya vindaf la anabi, manda va ya mna Lazglafta ŋa kɗekedzeŋ guli, ka snanamtá lu ta inda mndəra mndu ŋa snata taŋ ta gwaɗani ma zlghafta taŋ. \p \v 27 Ŋa Lazglafta glaku! Da tsatsi turtukwani ɗifil nda ma Yesu Kristi, ŋa kɗekedzeŋ! Amin.