\id MRK - Hdi NT [xed] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) 
\h Markus 
\toc1 Gwaɗa ta sabi da Markus 
\toc2 Mak 
\toc3 Mak 
\mt2 Gwaɗa ta sabi da 
\mt1 Markus 
\c 1  
\s1 Slna Yuhwana mnda maga batem 
\r Mat 3:1-12, Luk 3:1-18, Yuh 1:19-28 
\p  
\v 1 Zlrafta Lfiɗa Gwaɗa ta ghəŋa Yesu Kristi Zwaŋa Lazglafta.  
\v 2 Nda nza manda ya nda vinda ta ghəŋani ma deftera anabi Isaya kazlay: 
\q1 Iʼi Lazglafta, wana yu ta tiŋlaghutá ghunaftá mndu ka kagha karaku, ŋa dzaʼa faɗaghatá tvi.  
\v 3 Lwa tsa mndu ya ta snu lu ta hagaku ma mtak kazlay: Payanawa paya ta tvi ŋa Mgham ka leleʼanata\f + \fr 1:3 \ft Ngha ta Isaya 40:3.\f* kuni kəʼa. 
\p  
\v 4 Mantsa tama, ka zlagaptá Yuhwana, mnda maga Batem ma mtak, kaʼa mantsa: «Mbəɗanafwa mbəɗa ta nzakwa ghuni, ka magaghunafta lu ta batem, ka plighunista Lazglafta ta dmakuha ghuni,» kaʼa.  
\v 5 Ka sliʼaktá inda gwal ma luwa Ursalima, nduk nda inda hamata gwal ta haɗika Zudiya, ka lagha slanaghatá Yuhwana. Ka manigiŋtá həŋ ta dmakuha taŋ, ka maganaftá Yuhwana ta batem ta həŋ ma imi ma ghwa ta hgu lu ka Zurdeŋ.  
\v 6 Tsa Yuhwana ya ná, gatá swida ŋalibwa ta kəl tsi ta vgha nda hbatá ɓanava huta misti.\f + \fr 1:6 \ft Ngha ta 2 Mghamha 1:8.\f* Hiʼi nda zuɗuma mtak skwa zayni.  
\v 7 Wya kəʼa ta mnay guli: «Mamu sana mndu ta sagha nda hula ɗa, mal ŋani mbraku ka ŋa ɗa, slaf a iʼi ɗekɗek dər ŋa ɓukwadata ka plaptá zuʼa ɓaɓah ma səlani wa.  
\v 8 Iʼi ná, magaghunaftá batem nda imi ŋa ɗa. Tsatsi, nda Sulkum nda ghuɓa dzaʼa magaghunafta tsi.» 
\s1 Maganaftá batem ta Yesu ma imi 
\r Mat 3:13—4:11, Luk 3:21-22, 4:1-13 
\p  
\v 9 Ma tsa fitik ya, ka sliʼaftá Yesu ma luwa Nazaret ta haɗika Galili ka lagha slanaghatá Yuhwana. Ka maganaftá Yuhwana ta batem ta Yesu ma ghwa Zurdeŋ.  
\v 10 Ta sabə Yesu ma imi manda kɗaku ta maganaftá, ka nghadaftá tsi ta luwa, gi ka nghaŋtá tsi ta gunatá luwa buwaŋ, ka saha Sulkum nda ghuɓa manda ghərbuʼ ta ghəŋani.\fig Maganaftá batem ta Yesu|src="Cn01656c.tif" size="span" loc="Mak 1:10" copy="David C. Cook" ref="Mak 1:10" \fig* 
\v 11 Ka gi snaku lwa Lazglafta daga ta luwa kazlay: «Kagha zwaŋa ɗa ta ɗvu yu, ma hyahya ŋuɗufa ɗa,\f + \fr 1:11 \ft Gray nda Zabura 2:7, Isaya 42:1.\f*» kaʼa. 
\s1 Dzəghaŋta halaway ta Yesu ma mtak 
\p  
\v 12 Tahula tsa, ka gi tiŋwaghatá Sulkum nda ghuɓa ta Yesu da mtak.  
\v 13 Ka zatá tsi ta fitik fwaɗ mbsak hada ta dzəghaydzəghay halaway. Ma tsa mtak ya, mataba nimtak ta nzakwa tsi, ta katay katay duhwalha Lazglafta. 
\s1 Taŋtaŋa hgay Yesu ta duhwalhani 
\r Mat 4:12-22, Luk 4:14-15, 5:1-11 
\p  
\v 14 Ma sana fitik, ka ksaghatá lu ta Yuhwana tsamta ma gamak,\f + \fr 1:14 \ft Ngha ta sura 6:17.\f* ka sliʼaftá Yesu ka laghwi ta haɗika Galili da mna Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta.  
\v 15 Kaʼa ta mnay mantsa: «Nda maga fitik, ndusa ga mghama Lazglafta, mbəɗanafwa nzakwa ghuni, ka zlghafta kuni ta Lfiɗa Gwaɗa,» kaʼa.  
\v 16 Ta labə tsi nda ta wa drəfa Galili, ka nghaŋtá tsi ta i Simuŋ nda zwaŋamani Andre ta wɗa kadəŋa taŋ da drəf ŋa tuma klipi, kabga tuma klipi slna taŋ.  
\v 17 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Saghawasa, mbaɗwa mista ɗa, dzaʼa naghunafna yu ka gwal hlaktá mnduha,» kaʼa.  
\v 18 Gi sɗak zlanavazla həŋ ta kadəŋa taŋ, ka laghu mistani.  
\v 19 Manda zadapta taŋ dawʼ, ka lagha həŋ slanaghatá zwana Zebedi, i Yakubu nda zwaŋamani Yuhwana ta paya kadəŋa taŋ guli ma kwambalu.  
\v 20 Ka hgaftá tsi ta həŋ, «mbaɗwa mista ɗa,» kaʼa. Ka gi sliʼaftá tsahaya guli ka laghwi mistani, ka zlanavatá da taŋ Zebedi ma kwambalu kawadaga nda gwal ksanatá slna ta həŋ. 
\s1 Ghzligiŋtá Yesu ta ghwaɗaka sulkum ma sana mndu 
\r Luk 4:31-37 
\p  
\v 21 Tahula tsa, ka ɓhadaghatá həŋ da luwa Kafarnahum. Na gi sagha sabat, ka lamə Yesu da həga tagha skwa la Yahuda, ka taghə tsi ta skwi ŋa mnduha ma tsa həga ya.  
\v 22 Ka ndərmim həŋ nda ndərmima ta tsa tagha skwani ya, kabga nda sgit ma tsa ŋani tagha skwi ya. Nza a manda ŋa gwal tagha zlaha Musa ŋa mnduha wa.  
\v 23 Ka gi zlagaptá sana mndu ksu ghwaɗaka sulkum mataba taŋ ta lami da tsa həga tagha skwa taŋ ya. Ka sliʼaftá tsi nda lili, kaʼa mantsa:  
\v 24 «Yesu zwaŋa la Nazaret, nu gwaɗa gha nda aŋni, sagha ka da zaɗa aŋni? Wya nda sna ŋni kazlay: Mndu nda ghuɓa daga da Lazglafta kagha kəʼa na?» kaʼa.  
\v 25 «Haf wa gha! Sabsa ma na mndu na,» ka Yesu dvanaghata.  
\v 26 Lagha tsa ghwaɗaka sulkuma ya ka ghudzanaftá tsa mndu ya katakata, ka lilatá tsi, ka saghu tsi mida.  
\v 27 Ka tsutá ŋuɗufa mnduha demdem ma tsa vli ya, ha ka ɗaɗawu həŋ mataba taŋ, ka həŋ mantsa: «Nu mndərga nana ma skwi? Aa! lfiɗa skwi ta zlagaptá mndərga nana! Na dvanaghatani ta dər halaway tsi ná, ta snanasna həŋ,» ka həŋ.  
\v 28 Ka tutá gwaɗa ta ghəŋa Yesu wdiɗ ta haɗika Galili. 
\s1 Mbanafta Yesu ta midza Simuŋ 
\r Mat 8:14-17, Luk 4:38-41 
\p  
\v 29 Tahula sliʼagabta taŋ ma tsa həga tagha skwa la Yahuda ya, ka gwaghatá həŋ ta vgha nda i Yakubu nda Yuhwana da i Simuŋ nda Andre.  
\v 30 Tata lamə nda la həŋ da həga, ka gi mnə lu ŋa Yesu ta gwaɗa ta midza Simuŋ ta hani ta ɓasa ŋuɗidar.  
\v 31 Ka gavadaghatá Yesu tavatani ka ŋanata ta dzvu, ka sliʼanafta. Na tsa gi sliʼanaftani ya, gi kwandlaŋ mbatani tsa. Ka sliʼaftá tsa marakw ya maganatá skwa zay ta həŋ. 
\s1 Mbambanafta Yesu ta gwal kul ɗughwanaku 
\r Luk 4:42-44 
\p  
\v 32 Tahula dəɗata fitik baɗu va tsaya, ka hladaghatá lu ta inda gwal kul ɗughwanaku da Yesu, kulam nda gwal ta tsuta ka halaway tani.  
\v 33 Ka tskavatá inda mnduha ma luwa ŋərɓisl ta watgha tsa həga ya.  
\v 34 Ka mbambanaftá Yesu ta ndəghata mnduha ma ɗaŋwaha taŋ kavghakavgha, ghazligiŋha ta ndəghata duhwalha halaway guli ma mnduha. Vlaŋ a ta tvi ta tsa duhwalha halaway ya ŋa gwaɗa guli wu, kabga nda sna hahəŋ guli ta nzakwa Yesu. 
\s1 Sliʼapta Yesu ma luwa Kafarnahum 
\p  
\v 35 Na tsaɗakwa vli ta tsughbura sərɗək, ka sliʼaftá Yesu, ka laghwi da mtak. Ka ndəɓu tsi ta dzvu hada.  
\v 36 Ka sliʼaftá i Simuŋ nda sanlaha ma mnduha ka laghwi da naghay.  
\v 37 Ka naghə həŋ, ka slaftá həŋ tida. «Ta paha kagha inda mnduha,» ka həŋ nda tsi.  
\v 38 «Mbaɗma da sana vliha ndusa ndusa, ka dzaʼa yu mnanaŋtá gwaɗa Lazglafta ta tsahaya guli, kabga tsaya kəl yu ka sagha,» kaʼa nda həŋ.  
\v 39 Ka laghu tsi da mna gwaɗa Lazglafta ma həgaha tagha skwa la Yahuda ta inda haɗika Galili, ghazligiŋha ta duhwalha halaway ma mnduha. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana mndu nda rɗa mndu tida 
\r Mat 8:1-4, Luk 5:12-16 
\p  
\v 40 Ma sana fitik, ka lagha sana mndu nda rɗa mndu tida tsəlɓata ta kəma Yesu. Kaʼa mantsa: «Nda zɗakatahuɗa gha, laviŋlava ka ta mbiɗifta,» kaʼa.  
\v 41 Ka ksaŋtá tsi ta Yesu ka hiɗahiɗa. Ka kapaŋtá tsi ta dzvani ka ksaŋta. «Ta kumay yu, mbafmba gha,» kaʼa nda tsi.  
\v 42 Gi hadahada, hlets mbatani tsa, kləwəɗ vghani.  
\v 43 «La tama,» ka Yesu vriŋta.  
\v 44 Kaʼa nda tsi guli mantsa: «Yahayaha ka da walaŋta mnanaŋtá mndu, ka dzaʼa ka da maranaŋtá vgha gha ta mnda dra skwi ŋa Lazglafta. Ka plata ka ta ghəŋ manda ya vindaf Musa, ŋa maraŋtá ghuɓatá kagha, ka da grafta mnduha ta mbatá kagha,\f + \fr 1:44 \ft Ngha ta Zlahu 14:2-32.\f*» kaʼa.  
\v 45 Ama ka sliʼaftá tsatsi, ka laghwi tay ma luwa, ka tutá tsi wdiɗ. Kabga tsa, ka pyaftá tsa gwaɗa ya ta Yesu ka lamə da luwa baŋluwa. Ama ka nzaghutá tsi ta wa mazawa. Kulam nda tsa, ka sliʼadaghatá mnduha dər ndiga ndiga da slanaghata hada. 
\c 2  
\s1 Mbanafta Yesu ta sana mndu nda rwa səlani 
\r Mat 9:1-8, Luk 5:17-26 
\p  
\v 1 Tsɓakw fitik tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu ka vradaghata da luwa Kafarnahum. Manda snaŋta lu kazlay: Vragaghavra Yesu dzagha kəʼa,  
\v 2 ka sliʼadaghatá mnduha ŋərɓisl ndaghaganaptá vli nduk ta daɓitgha, haɗ vli ŋa nzaku wu, ta mna Lfiɗa Gwaɗa Yesu ŋa taŋ.  
\v 3 Ka tsukwadanaghatá mnduha fwaɗ mataba mnduha ta sliʼadaghata da tsi ta sana mndu nda rwa səlani.  
\v 4 Zbay taŋ ta tvi ŋa ɓhanavatá Yesu ná, triɗ mutsaf a həŋ wa. Ka ŋladaftá həŋ ta ghəŋa tsa dzuguvi nzamə Yesu mida ya. Ka gunaptá həŋ ta ghəŋani, ka hbaftá həŋ ta tsa mndu ya ta tsa skwa hanani ya ka fadatá həŋ nda ta tsa ghurum ya.  
\v 5 Nghanata Yesu ta tsa zlghay nda ŋuɗufa taŋ ya ná, «nda pla dmakwa gha sagəŋ,» kaʼa nda tsa mndu nda rwa səlani ya.\fig Mndu nda rwa səlani fada lu nda ta ghəŋa həga|src="Parlyse-on-Roof.tif" size="col" loc="Mak 2:3-5" copy="Mbanji Bawe Ernest" ref="Mak 2:5" \fig* 
\v 6 Ta nzaku sanlaha ma gwal tagha zlaha Musa ŋa mnduha ma tsa vli ya, ka həŋ ma ghəŋa taŋ mantsa:  
\v 7 «Nu ta kəl na mndu na ka kwarakwara mandana na! Wa ta laviŋtá\f + \fr 2:7 \ft Gray nda Zlahu 24:16, Ngha ta Zabura 103:3, Isaya 43:25.\f* pla dmakwa mndu ta ghəŋa Lazglafta turtukwani na?» ka həŋ.  
\v 8 Snaŋta Yesu ta tsa skwi ta mnə həŋ ma ghəŋa taŋ ya nda ma sulkuma vghani, kaʼa nda həŋ mantsa: «Nu ta kəl kuni ka ndanu mandana na?  
\v 9 Ta grə kuni ná, mal blakwa mnay ŋa na mndu nda rwa səlani na kazlay: Nda pla dmakwa gha kəʼa re, ari mal blakwa mnay ŋani kazlay: Sliʼafsliʼa, kla ta skwa hana gha ka sliʼa ka kəʼa na?  
\v 10 Ndana tama, kada snaŋta kuni kazlay: Mamu Zwaŋa mndu nda mbrakwa pliŋtá dmakwa mndu ta ghəŋa haɗik kəʼa ná, wya tsi:  
\v 11 Ka iʼi ta mnaghata gra wa, “Sliʼafsliʼa, kla ta skwa hana gha, la dzagha gha,”» kaʼa nda tsa mndu nda rwa səlani ya.  
\v 12 Gi brahwat kəʼa sliʼafta, zləŋal klaftá skwa hanani, ka sabə tsi nzərem ta nghay inda mnduha. Ka ndərmim həŋ nda ndərmima, ka zləzlvu həŋ ta Lazglafta. Ka həŋ mantsa: «Ka yawu ka yawu, ta maga a skwi manda na wu,» ka həŋ. 
\s1 Hgafta Yesu ta Levi mnda tska dzumna 
\r Mat 9:9-13, Luk 5:27-32 
\p  
\v 13 Tahula tsa ka sliʼaftá Yesu ka vrəglaghata nda ta wa drəfa Galili. Ka sliʼadaghatá mnduha dlivis slanaghata hada, ka taghə tsi ta skwi ŋa taŋ.  
\v 14 Tata gra mbaɗa Yesu, ka nghaŋtá tsi ta Levi mnda tska dzumna, ta nzakway ka zwaŋa Alfe, ta nzaku ta watgha həga ksa slnani. «Mbaɗa mista ɗa,» kaʼa nda tsi. Ka sliʼafta Levi ka laghwi mistani. 
\s1 Za skwa zay ma həga ga Levi 
\p  
\v 15 Tahula tsa, ka tskavatá i Yesu nda duhwalhani kawadaga nda gwal tska dzumna, nda sanlaha ma ghwaɗaka mnduha, kabga nda ndəgha mndərga tsa mnduha ya ta dzaʼa mistani tazlay. Ka tskavatá həŋ ka za skwi ma həga ga Levi.\f + \fr 2:15 \ft Ngha ta Lukwa 5:29.\f* 
\v 16 Kəʼa, ká gwal tagha zlaha Musa ŋa mnduha ta nzakway mataba la Farisa ná, ta za skwi Yesu kawadaga nda gwal tska dzumna nda sanlaha ma tsa ghwaɗaka mnduha\f + \fr 2:16 \ft Ngha ta Lukwa 15:1-2.\f* ya. Ka həŋ nda duhwalha Yesu mantsa: «Kabgawu ta kəl Mghama ghuni ka za skwi kawadaga nda na mnduha na ɓa?» ka həŋ.  
\v 17 Slrew, lamla tsa gwaɗa ya da sləməŋa Yesu. Kaʼa mantsa: «Gwal kul ɗughwanaku yeya ta psa duhtur, psa a gwal ɗughwana wa. Sagha da psa gwal dmaku iʼi, sagha a yu da psa gwal ta mnay kazlay: Tuɗukwa aŋni kəʼa wa,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Gwaɗa Yesu ta ghəŋa suma 
\r Mat 9:14-17, Luk 5:33-39 
\p  
\v 18 Tata suma i duhwalha Yuhwana nda la Farisa ma sana fitik guli, ka sliʼaktá mnduha ɗawaŋta da Yesu. Ka həŋ mantsa: «Ya wya ta suma i duhwalha Yuhwana nda la Farisa ní, kabgawu ta kwal ŋa gha ma duhwalha suma ka na?» ka həŋ nda tsi.  
\v 19 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ka ta kawadaga graha zwaŋa midzi nda tsa zwaŋa midzi ya katsi ná, ta sumay həŋ ta suma ra? Ka ta kawadaga həŋ katsi ná, haɗ həŋ ta suma wa.  
\v 20 Dzaʼa saghasa fitik, ŋa klaghutá zwaŋa midzi. Baɗu tsaya tama, dzaʼa sumay həŋ ta suma.  
\v 21 Mantsa guli, haɗ lu ta tsaktá lfiɗa gərzaŋ, ka tsamtá halata lgut nda tsi wa. Ka mantsa tsi katsi ná, dzaʼa kɗiŋkɗa tsa lfiɗa gərzaŋ ya ta mɗukiŋtá tsa halata lgut ya.  
\v 22 Haɗ lu ta ɗihamtá ima inabi ta ka nuni ma halata zliba huta guli wa, ba ma lfiɗani ta ɗihamta lu. Kabga tawaftani dzaʼazlay ná, dzaʼa zlukigiŋzlukwa ta tsa halata huta ya, ŋa tiŋtani. Ŋa nzakwani lpay lu ma ya, lpay lu ma ya,» kaʼa. 
\s1 Yesu mgham ta ghəŋa sabat 
\r Mat 12:1-8, Luk 6:1-5 
\p  
\v 23 Baɗu sana sabat ta labla i Yesu nda duhwalhani ta tvi\f + \fr 2:23 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 23:26.\f* ma vwaha nimaya, ka ɓalaʼatá tsa duhwalhani ya ta tsa nimaya ya.  
\v 24 Ka la Farisa nda Yesu mantsa: «Ngha ɓa gra ta skwi, kabgawu ta kəl duhwalha gha ka maga skwi pyaf lu ta magay baɗu sabat\f + \fr 2:24 \ft Ngha ta Sabi 34:21.\f* na?» ka həŋ.  
\v 25 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ta dzaŋaf a kuni ta skwi maga Dawuda\f + \fr 2:25 \ft Ngha ta 1 Samuyel 21:2-7.\f* ma fitika kuzlanafta maya ta həŋ nda gwal kawadaga nda tsi tani ra?  
\v 26 Ma fitika nzakwa Abiyatar ka mali ta ghəŋa inda gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ná, ka lamə tsi da həga Lazglafta, ka zutá skwa zay ya fana lu ta Lazglafta pɗar tsi ta skwi ŋa zaŋta, tsatsanafha guli ta gwal kawadaga nda tsi. Tsa skwa zay\f + \fr 2:26 \ft Ngha ta 1 Samuyel 21:2-7, 2 Samuyel 15:35 nda Zlahu 24:9.\f* ya ná, haɗ hamata mndu ta zay wa, ba tsa gwal ta dra skwi yeya kweŋkweŋ ta zay, ama ka zutá Dawuda tsatsanafha ta grahani guli,» kaʼa.  
\v 27 Ka Yesu nda həŋ guli mantsa: «Kabga ŋa kata mndu fata lu ta sabat, fa a lu ta mndu ŋa sabat wa.  
\v 28 Tsaya kəl Zwaŋa mndu ka nzaku ka mgham ta ghəŋa sabat,» kaʼa. 
\c 3  
\s1 Mbanafta Yesu ta sana mndu nda mta dzvani 
\r Mat 12:9-14, Luk 6:6-11 
\p  
\v 1 Mbaɗaka Yesu ka ləglami da həga tagha skwa la Yahuda, ka slaftá tsi ta sana mndu nda mta dzvani ta nzaku hada.  
\v 2 Ka dzaʼa mbanafər mbanaf a tsi ta na mndu na baɗu sabat, ká mnduha nzata ka ngha Yesu tiritiri, kabga ŋa mutsaftá rutsak tida.  
\v 3 «Sliʼafsliʼa gra, ka sagha ka sladata ta kəma mnduha,» ka Yesu nda tsa mndu nda mta dzvani ya.  
\v 4 Kaʼa nda həŋ tama mantsa: «Nu skwi nda ra ŋa magay baɗu sabat na? Maga skwi ɗina re, ari maga ghwaɗaka skwi a na? Mbanaftá mndu skwi ta raku re, ari dzatá mnda a skwi ta raku?» kaʼa nda həŋ. Tsitsriɗ, ka həŋ nzata.  
\v 5 Ka kuzlanaftá tsi ta Yesu ta ŋuɗuf manda waftani ta həŋ, kabga tsa təŋa ta ghəŋa taŋ ya. Huf safi ta ŋuɗufa Yesu, «tɗaptɗa ta dzva gha gra,» kaʼa nda tsa mndu nda mta dzvani ya. Ka tɗapta tsi ta dzvani, gi kundliŋ mbatani tsa.  
\v 6 Ka gazlagabtá la Farisa dzibil, gi ka laghwi həŋ dzrəku kawadaga nda mnduha mghama Hiridus \f + \fr 3:6 \ft Hiridus Aŋtipas.\f* ŋa zba tva dzatá Yesu. 
\s1 Sliʼadaghata mnduha slanaghatá Yesu ta wa drəf 
\p  
\v 7 Ka sliʼaptá i Yesu nda duhwalhani mataba taŋ, ka laghwi ta wa drəfa Galili. Snaŋta mnduha ta tsa skwi ta magə Yesu ya, ka sliʼakta həŋ daga ta haɗika Galili, nda ya ma Zudiya,  
\v 8 nda pɗakwa gwal ta haɗika Ursalima, nda gwal ta haɗika Idume, nda gwal ta ɓla ghwa Zurdeŋ, nda gwal ta waftá luwa Tir nda Siduŋ tani.  
\v 9 Ka mnanatá Yesu ta duhwalhani ŋa payanatá kwambalu, kabga yaha mnduha da ɓisla iʼi kəʼa,  
\v 10 kabga nda ndəgha mnduha mbambanaf tsi, kəl inda gwal ɗaŋwa ka sliʼadaghata.  
\v 11 Ghur ka gwal kasaf ghwaɗaka sulkum ta həŋ ngha Yesu guli ná, ka sliʼadaghatá həŋ da tsəlɓu ma ghuvani ka wahu. «Kagha Zwaŋa Lazglafta!» ka həŋ nda tsi.  
\v 12 Ka davanaghatá Yesu ta həŋ ka ŋɗaŋɗa. «Ma mnaŋ kuni ta iʼi» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Ɗagabta Yesu ta duhwalhani ghwaŋpɗə his 
\r Mat 10:1-4, Luk 6:12-16 
\p  
\v 13 Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu ka laghwi ta kuɗuŋur. Ka hagaʼatá tsi ta gwal kumaŋ tsi, ka sliʼadaghatá həŋ slanaghata.  
\v 14 Ka ɗagaʼatá tsi ta gwal ghwaŋpɗə his ŋa nzaku tavatani, ŋa ghunayni guli ta həŋ mna Ggwaɗa Lazglafta.  
\v 15 Vlaŋha ta mbrakwa ghazligiŋtá duhwalha halaway ma mnduha ta həŋ.  
\v 16 Wya hga tsa gwal ghwaŋpɗə his ɗagab tsi ya: Simuŋ tsanaf tsi ta hgani ka Piyer\f + \fr 3:16 \ft Piyer: Manda mnay kazlay: Pala kəʼa ya. Gray nda Mata 16:16-18, Yuhwana 1:42.\f*,  
\v 17 nda i Yakubu nda zwaŋamani Yuhwana ta nzakway ka zwana Zebedi, Bwarneges kəʼa tsanaftá hga taŋ, manda mnay kazlay: Zwana ŋəzla luwa\f + \fr 3:17 \ft Gray nda Lukwa 9:54.\f* kəʼa ya,  
\v 18 nda Andre, Filip, Bartelemi, Mata, Tuma, Yakubu zwaŋa Alfe, Tade, Simuŋ mnda la Kananit,  
\v 19 nda Zudas Iskaryut. Tsa Zudas ya ta skwaptá Yesu. 
\s1 Razanaftá Sulkum nda ghuɓa 
\p  
\v 20 Tahula tsa, ka sliʼaftá həŋ ka laghwi dzagha. Ka sliʼigəldaghatá mnduha dlivis slanaghatá həŋ, ha ka trapta i Yesu nda duhwalhani ta mutsaftá fitik ŋa zaŋtá skwa zay.  
\v 21 Snaŋta la taŋ ma Yesu ta skwi ta mnə lu kazlay: Nda hwaɗa ghunislakani kəʼa ya, ka sagha həŋ da klay. 
\s1 Zlghawa Yesu ta ghəŋa razay ta razu lu 
\r Mat 12:22-32, Luk 11:14-23, 12:10 
\p  
\v 22 Ka gwal tagha zlaha Musa ŋa mnduha ta sliʼakta ma luwa Ursalima ta mnay guli mantsa: «Nda ksa na mndu na da Belzebul\f + \fr 3:22 \ft Ngha ta Mata 10:25.\f*, kabga nda mbrakwa halaway ta ghazligiŋta tsi ta duhwalha halaway ma mnduha,» ka həŋ.  
\v 23 Ka hagaftá Yesu ta həŋ ka mnay ŋa taŋ nda mahdihdi. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Waka halaway dzaʼa ghzligiŋtá halaway na?  
\v 24 Ka tavaptá luwa turtuk ná, dzaʼa nzakway tsa luwa ya tɗukwa ra?  
\v 25 Ka dgavapdga həga mndu his ná, ta dzaʼa nzəglanza tsa həga ya ra?  
\v 26 Ka kuranavatá ghəŋani halaway katsi ná, nda dga his nda tsa tama, sladglata a nda tsa tama guli wu, kɗavakta ŋani tsa.  
\v 27 Ka ta habaf a mndu ta mndu nda mbra wu katsi ná, laviŋta a ta lami da həga ga taŋ ka hlugudunustá huzlani wa.  
\v 28 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata: Inda dmakuha dzaʼa magata mnduha, dzaʼa plinispla Lazglafta ta həŋ nda inda rarazuha dzaʼa həŋ rarazay tani.  
\v 29 Ama inda mndu dzaʼa razanaftá Sulkum nda ghuɓa, plinista a lu ta dmakwani ɗekɗek wa. Dzaʼa nzakway dmakwani ta ghəŋani ŋa kɗekedzeŋ,» kaʼa nda həŋ,  
\v 30 kabga «nda ghwaɗaka sulkum ma vghani,» ka həŋ ta mnay ta Yesu, kəl Yesu ka mna tsa gwaɗa ya ŋa taŋ. 
\s1 I wa vərɗa zwanamani ma Yesu? 
\r Mat 12:46-50, Luk 8:19-21 
\p  
\v 31 Tahula tsa, ka ɓhadaghatá i mani nda zwanamani ma Yesu, ka sladaghuta ma bli. Ka ghunadamtá həŋ ta mndu da həga ŋa hgagaptá Yesu.  
\v 32 Tizlik tskatá mnduha tavata Yesu ta lagha lu da mnay ŋani kazlay: Waʼa i ma gha nda zwanama gha ta hga kagha ma bli kəʼa.  
\v 33 «I wa ma ɗa nda zwanama ɗa na?» kaʼa zlghaftá wani.  
\v 34 Ka nghadaptá tsi ka tsa mnduha ta nzaku ta wanafta ya, kaʼa mantsa: «Wana i ma ɗa nda zwanama ɗa,  
\v 35 kabga inda mndu ta maga skwi manda ya ta kumə Lazglafta, tsaya zwaŋama ɗa, tsaya mukuma ɗa, tsaya ma ɗa,» kaʼa. 
\c 4  
\s1 Mahdihdi nda mnda wutsa hulfa 
\r Mat 13:1-9, Luk 8:4-8 
\p  
\v 1 Ma sana fitik, ka nzəglatá Yesu ka tagha skwi ŋa mnduha ta wa drəfa Galili. Ka tskadaghatá mnduha ta vgha ŋərɓisl tavatani, kəl tsi ka laghwi nzagapta ma kwambalu ta wa tsa drəf ya, ta nzatá inda tsa mnduha ya rpaʼ ta wani.  
\v 2 Ka taghə tsi ta ndəghata skwi ŋa taŋ nda mahdihdi. Wya kaʼa nda həŋ ma tsa tagha skwani ya:  
\v 3 «Snawa ka mnaghunata yu ɓa! Mbaɗaka sana mndu ka sliʼaftá ka laghwi da wutsa hulfa ma vwahani.  
\v 4 Tata wutsaywutsay mantsa, ka rkatá sanlaha ta tvi ka sliʼadaghatá ɗyakha da ɗaguta.  
\v 5 Ka rkatá sanlaha ta kluluh ma vli kul slaghutá haɗik, ka gi ɗyaftá tsi misimmisim kabga sira a haɗik ta ghəŋani wa.  
\v 6 Na safa fitik dzafta tida, ka zlghutá tsi həw ka ghwaluta, kabga slaghu a slrəŋ mistani wa.  
\v 7 Ma teki sanlaha, ka glanaghatá teki ka raghwanata pghaf a ta ghəŋ wa.  
\v 8 Ta gənək sanlaha, ka ɗayafta tsahaya, ka galafta, ka pghaftá ghəŋ ka zwaŋ dzeʼdzeʼ. Miɗiɗa ghəŋa sanlaha, selela ghəŋa sanlaha, ɓərzləzla ghəŋa sanlaha.  
\v 9 Mndu nda sləməŋa snay, ka sna tsi,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Kabgawu ta kəl Yesu ka gwaɗa nda mahdihdi na? 
\r Mat 13:10-17, Luk 8:9-10 
\p  
\v 10 Manda dgaghuta i Yesu nda duhwalhani kawadaga nda sanlaha ma mnduha ta vgha, ka ɗawaŋtá həŋ ta ghəŋa tsa mahdihdi ya da tsi.  
\v 11 «Kaghuni, vlaghunavla lu ta snaŋtá ɗifa ta gwaɗa ta ghəŋa ga mghama Lazglafta, ama ŋa sanlaha ná, ba nda mahdihdi dzaʼa mnanaŋta lu ta həŋ,  
\v 12 kabga ŋa nghay taŋ, nghaŋta a həŋ wa. Ŋa snay taŋ, snaŋta a həŋ ɗekɗek wa. Ka má nda sna həŋ katsi ná, má dzaʼa mbəɗakmbəɗa həŋ ta vgha da Lazglafta ŋa plinistani ta dmakuha taŋ\f + \fr 4:12 \ft Ngha ta Isaya 6:9, 10.\f*,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Klatá ghəŋa tsa mahdihdi ya 
\r Mat 13:18-23, Luk 8:11-15 
\p  
\v 13 Tahula tsa, kaʼa nda həŋ guli mantsa: «Sna a kuni ta tsa mahdihdi ya ra? Ka sna a kuni ta tsaya wu katsi ná, wa ka kuni dzaʼa snaŋtá inda mahdihdi tama?  
\v 14 Tsa hulfa ta wutsə tsa mndu mnə yu ya ná, gwaɗa Lazglafta ya ta wutsə tsi.  
\v 15 Sanlaha ma mnduha ná, manda tvi rkaf hulfa tida nzakwa taŋ. Na gi snaŋta taŋ ta gwaɗa Lazglafta ma ŋuɗufa taŋ, ndadaghata halaway hlugudunustá həŋ, manda ɗagay ta ɗaguta ɗyak ta hulfa ta tvi.  
\v 16 Sanlaha ma mnduha guli ná, manda kluluh wutsaf lu ta hulfa tida həŋ. Ka snaŋsna həŋ ta gwaɗa Lazglafta gi misimmisim ka həŋ ta tsuʼafta nda rfu,  
\v 17 ama haɗ həŋ ta zlaŋtá vli ŋa dzugwamta tsa gwaɗa ya ta slrəŋ ma ŋuɗufa taŋ wa. Ka gruŋgra ghuya ɗaŋwa nda giri ta həŋ kabga tsa gwaɗa ya katsi, gi suwak zlanavata taŋ ta zlghay nda ŋuɗufa taŋ.  
\v 18 Sanlaha ma mnduha guli ná, manda vli ma teki rkam hulfa mida həŋ. Snaŋsna həŋ ta gwaɗa Lazglafta  
\v 19 ama ta laghula həŋ da ndana nzaku ma ghəŋa haɗik, nda ndana zba gadghəl, nda ndana sana skwiha ta haraʼuwa iri. Mantsa tama, mbaɗa tsa skwiha ya ka raghwa tsa gwaɗa ya, ka niŋtá həŋ ka ksubaŋ.  
\v 20 Sanlaha ma mnduha ná, manda haɗik ka gənək həŋ. Ta snaŋsna həŋ ta gwaɗa Lazglafta, ta zlghafzlgha həŋ nda ŋuɗufa taŋ, ta magay həŋ ta skwi ta kumə Lazglafta. Sanlaha ma tsa mnduha ya ná, kiʼa kiʼa magata həŋ, ka gratani magata sanlaha, Sanlaha ma mnduha guli ná, va ŋulum ŋulum magatá ŋa taŋ,» kaʼa.\fig Mndu ta wutsa hulfa|src="lb00094c.tif" size="col" loc="Mak 4:1-20" copy="Louise Bass" ref="Mak 4:20" \fig* 
\s1 Mahdihdi graf lu nda pitirla 
\r Luk 8:16-18 
\p  
\v 21 Ka Yesu nda həŋ guli: «Ta klafkla lu ta pitirla ŋa dzuɓamta ma tughuba ra? Ari ta klafkla a lu ŋa fiŋta mista ghzləŋ na? Ta klafta ŋa fafta ta vəl tskala\f + \fr 4:21 \ft Gray nda Mata 5:15 Lukwa 11:33.\f* lu kasiʼi kiʼe.  
\v 22 Haɗ skwi nda ɗifa dzaʼa kwal kul sabi ta daɓi wa. Haɗ skwi kɗekkɗek dzaʼa kwal kul maravata baŋluwa guli wa.  
\v 23 Mndu nda sləməŋa snay ka sna tsi,» kaʼa.  
\v 24 Kaʼa nda həŋ guli: «Ɗaswa ka kuni nda skwi ta snaŋta kuni. Nda tsa daram ta kəl kuni ka gra skwi ya, nda tsi guli dzaʼa graghunafta Lazglafta ta ŋa ghuni, ŋa sgaghunaghatá ŋa ghuni guli.  
\v 25 Tsaya tama, mndu ta fata sləməŋani ɗina ka sna gwaɗa ná, dzaʼa sganaghasga Lazglafta ta snaŋtani. Ama mndu ta dərzlaftá sləməŋani ná, dzaʼa sganaghasga ta dərzlanafta guli,» ka Yesu. 
\s1 Hulfa ma haɗik graf lu nda ga mghama Lazglafta 
\p  
\v 26 Kaʼa nda həŋ guli: «Ka gragra nda hulfa ta pghamta mndu da haɗik ya ga mghama Lazglafta.  
\v 27 Dər ta hanə ta hanani tsa mndu ya girviɗik, dər ta vaghə ta nzakwani tsi gifitik, ta ɗyutá ɗyakwani, ka glakwani hulfa sna a kəʼa ta magaku wa.  
\v 28 Haɗik ta ɗygiŋtá hulfa ŋa nzakwani ka kuzuŋ. Tahula tsa, ŋa pghaftani ta ghəŋ ŋa ksayni ta zwaŋ.  
\v 29 Ka nda ndəha tsi vərzləŋ tama, nda maga fitik ŋa tsay, sagha fitika kla vɗu ŋa tsay\f + \fr 4:29 \ft Zuwel 4:13.\f* tsa,» kaʼa. 
\s1 Ga mghama Lazglafta graf lu nda hya kramasa 
\r Mat 13:31-32,34, Luk 13:18-19 
\p  
\v 30 Wya kaʼa nda həŋ guli: «Ndaw dzaʼa gra mu ta ga mghama Lazglafta, nda wati ma skwi dzaʼa grafta mu?  
\v 31 Tsa ga mghama Lazglafta ya ná, dzaʼa gray lu nda hya kramasa. Tsa hya kramasa ya ná, ndərzikw nzakwani mataba hulfaha ta ghəŋa haɗik, ama ka sləgam sləga lu,  
\v 32 ta glafgla gdiz ka malaghutá hamata sluhwaha niɗali. Ta pghay ta sləma dagala ha ka laviŋta ɗyakha ta baba həga taŋ tida,» kaʼa. 
\p  
\v 33 Nda ndəghata mndərga tsa mahdihdiha ya mnanaŋta tsi ta gwaɗa ta həŋ prək ka snaŋta taŋ.  
\v 34 Inda ŋani ma gwaɗa nda həŋ ná, ba nda mahdihdi. Ama nzata taŋ nda ghəŋa taŋ nda duhwalhani ya ná, tsislanaptani ta həŋ. 
\s1 Lɓanata Yesu ta mativirauʼ 
\r Mat 8:23-27, Luk 8:22-25 
\p  
\v 35 Gahawu baɗu va tsa, «mbaɗma ta a ɓlu a,» ka Yesu nda duhwalhani.  
\v 36 Ka sliʼafta həŋ ka zlanavatá tskata mnduha, ka lamə həŋ da tsa kwambalu nzamə Yesu mida ya ka laghwi, kawadaga nda sanlaha ma kwambalu guli mistani.  
\v 37 Tata ndrə həŋ ma kwambalu, ka sliʼafta mghama mativirauʼ, ka kapatsaʼuwaku imi ka lami ka kuma ndəghanafta kwambalu.  
\v 38 Ta hanani Yesu ma mndəra kwambalu, nda fatá ghəŋani ta skwa fa ghəŋ. Ka sliʼanaftá həŋ. «Mghama ɗa! Ndana a kagha ta na zwaɗuta dzaʼa zwaɗuta mu na ra?» ka həŋ nda tsi.  
\v 39 Sliʼavatani mantsa, ka dvanaghatá tsi ta falak. «Lɓalɓa ka nzata ka tɓekw!» kaʼa nda drəf. Ka lɓatá falak, ka nzatá vli tɓekw.\fig Lɓanata Yesu ta falak|src="WA03848b.tif" size="span" loc="Mak 4:39" copy="Graham Wade" ref="Mak 4:39" \fig* 
\v 40 Ka mbəɗavatá tsi tvə duhwalhani. Kaʼa nda heŋ mantsa: «Nu ta kəl kuni ka zləŋ mandana na, kulam ndana, haɗ zlghay nda ŋuɗuf da kaghuni ɗekɗek katək ra?» kaʼa nda həŋ.  
\v 41 Ka ksaftá zləŋ ta həŋ katakata. «Wa va na ma mndu katək na? Nduk nda falak nda drəf tani ta snanatá gwaɗa!\f + \fr 4:41 \ft Gray nda Zabura 65:8, 89:10, 107:23-32.\f*» ka həŋ. 
\c 5  
\s1 Mbanafta Yesu ta mndu ksu halaway 
\r Mat 8:28-34, Luk 8:26-39 
\p  
\v 1 Manda laba taŋ ta tsa sana ɓla drəfa Galili ta haɗika Geraseni\f + \fr 5:1 \ft Gray nda Mata 8:28.\f* ya,  
\v 2 tata sabə nda sa Yesu ma kwambalu, ka gi ndadaghatá sana mndu ksu halaway, ta sabi mataba kuluha da guyay.  
\v 3 Mataba kuluha si ta nzakwa tsa mndu ya. Haɗ mndu ta laviŋtá ksafta ŋa habafta dər nda ziɗa wu,  
\v 4 kabga si ta tsamtsa lu ma tsuhwal, habawuha lu ta dzvuhani nda ziɗa, ama ta ratsiŋ ratsa tsatsi ta tsa ziɗaha ya, ta ɓaliŋ ɓala ta tsa tsuhwalha ya. Haɗ mndu ta laviŋtá zlahafta wa.  
\v 5 Inda fitik ta vaghə nda vagha, ta hanə nda hana ta wawaku mataba kuluha nda ya ta ghwá, ka lili ka kwaha vghani nda pala.  
\v 6 Na tsa Nghaŋtani ta Yesu manda a ya ná, ka hwayaftá tsi ka lagha tsəlɓata ta kəmani,  
\v 7 ka wahu nda lwi dagala. «Yesu Zwaŋa Lazglafta ta luwa: Nya mataba ɗa nda kagha na? Ta ndəɓa dzvu yu da kagha nda həga Lazglafta, ma ghuyɗip ka ta ɗaŋwa,» kaʼa.  
\v 8 Kəl tsi ka mna tsaya ná, kabga mnanamna Yesu kazlay: Ghwaɗaka sulkum! Sabsa ma na mndu na kəʼa.  
\v 9 Ka ɗawaŋtá tsi da tsi. «Wa hga gha na?» kaʼa nda tsi. «Dəɓaʼ» hga ɗa, kabga nda tska ŋni.  
\v 10 Kdəkkdək, ma ghzliŋnis ka ma luwa, kaʼa ndiʼata ka ŋɗaŋɗa nda tsi. 
\p  
\v 11 Tsaw ma tsa vli ya, mamu bra ghuvazuha\f + \fr 5:11 \ft Ngha ta Zlahu 11:7 nda Vrafta ta Zlahu 14:8.\f* ta zbu ta skwa zay taŋ tavata ghwá.  
\v 12 Ka tsa ghwaɗaka sulkum ya mantsa: «Kdəkkdək, ghuna ta aŋni da a ghuvazuha a, ka sliʼamta ŋni da həŋ,» ka həŋ nda tsi.  
\v 13 «Lawala!» Kaʼa nda həŋ. Ka sliʼagaptá həŋ ka sliʼamta da tsa ghuvazuha ya. Ka vazagatá tsa ghuvazuha ya ta vgha tavata tsa ghwá ya ka rkaghata da drəf. Ta magay mbsaka taŋ ta dəmbuʼ his ta zaɗamta ma tsa drəf ya.  
\v 14 Na tsa gwal si ta ngha tsa ghuvazuha ya, ka sliʼafta həŋ nda hwaya ka laghu mnay ma luwa nduk tahula luwa. Ka sliʼadaghatá mnduha da ngha tsa skwi ta maguta ya.  
\v 15 Manda sliʼadaghata taŋ tavata Yesu, ka nghaŋtá həŋ ta tsa mndu si sliʼamə ghwaɗaka sulkumha dida ya ta nzakwani kwandlaŋ nda suɗatá lgut ta vgha. Ka ghudzaku tsa mnduha ya da zləŋ.  
\v 16 Ka rusu tsa gwal si hada ya ta skwi ta maguta nda tsa mndu si ksu halaway ya, nda skwi ta maguta nda tsa ghuvazuha ya, ŋa taŋ.  
\v 17 Tahula tsa, «kdəkkdək, sliʼapsliʼa ma haɗika ŋni,» ka həŋ nda Yesu.  
\v 18 Ta dzaʼa dzaʼa Yesu da kwambalu tama, «wya dzvu, ka la yu mista gha,» ka tsa mndu si ksu halaway ya nda tsi.  
\v 19 Ama ka Yesu nda tsi mantsa: «La dzagha gha, ka dzaʼa ka slanaghatá la ga ghuni. Ka rusanafta ka ta inda skwi maga gha Mgham Lazglafta, nda ya kəʼa tawatá hiɗahiɗa ta kagha,» kaʼa.  
\v 20 Ka sliʼafta tsi ka laghwi da manay ma kuraghuta haɗika Dekapwalus ta inda skwi magana Yesu. Ka ndərmim inda taŋ nda ndərmima. 
\s1 Mbatá sana marakw ta paghaku, nda vramta hafu ma makwa Zayrus 
\r Mat 9:18-26, Luk 8:40-56 
\p  
\v 21 Manda vradaghata Yesu nda kwambalu ka lagha ta sana ɓla drəf, ka sliʼadaghatá mnduha ŋərɓisl slanaghata hada. Ta sladu Yesu ta wa tsa drəf ya.  
\v 22 Ka lagha sana mndu tekw mataba maliha ma həga tagha skwa la Yahuda slanaghata. Zayrus hga tsa mndu ya. Na gi nghaŋtani ta Yesu, ka gi zləmbatá tsi ma ghuvani.  
\v 23 Ka ŋavatá tsi ka ndəɓa dzvu da tsi, kaʼa mantsa: «Wa a makwa ɗa ta kala ghəŋ ta dzaʼa mtaku. Kdəkkdək, sawi ksaŋta nda dzvu ka mbafta tsi, ka nzakwa tsi nda hafu,» kaʼa nda tsi.  
\v 24 Ka sliʼaftá Yesu ka dzaʼa kawadaga nda tsi. Mbaɗa mnduha ka sliʼi rutututa mistani, ka ɓislay. 
\p  
\v 25 Mamu sana marakw mataba taŋ ta maga vaku ghwaŋpɗə his ta paghaku.  
\v 26 Ghuyghuya tsa marakw ya ta ɗaŋwa katakata ta dzaʼa da takay da duhturha. Zaɗiŋzaɗa ta inda skwihani demdem, nduk nda tsa, haɗ lavaghwani wu, tata sgaku nda sga tsa ɗaŋwani ya.  
\v 27 Na snaŋta tsa marakw ya ka lu ta gwaɗa ta Yesu, ka kɗikadamtá tsi mataba mnduha, ka lagha ksaŋtá lguta Yesu nda ga mahulhul,  
\v 28 kabga wya kaʼa ma ghəŋani: «Tsa ksaŋ yu ta dər lgutani taɗa ná, dzaʼa mbaku yu,» kaʼa.  
\v 29 Na tsa gi ksaŋtani ya, gi tərsiuʼ lɓata tsa paghakwani ya tsa. Ta snu tsi ma vghani ná, wdər nda mba.  
\v 30 Gi ta snə Yesu ma ŋani ma vgha guli ná, mamu mbraku ta savaghuta. Ka sladata tsi, ka mbəɗavata mataba tskata mnduha. Kaʼa mantsa: «Wa na mndu ta ksaŋtá lgutha ɗa na na?» kaʼa.  
\v 31 Ka duhwalhani nda tsi mantsa: «Nda ngha ka ta tskatá mnduha ta ɓisla kagha ná, wa ta ksihata na» ka ka? ka həŋ nda tsi.  
\v 32 Ka nanaghaku tsi ka zba tsa mndu ta ksaŋta ya.  
\v 33 Na tsa marakw ya, ka ghudzaku da zləŋ, kabga nda sna ta skwi maga tsi. Ka zləmbatá tsi ma ghuva Yesu, ka mnanaŋtá kahwathwata.  
\v 34 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Nda mba ka makwa ɗa, kabga zlghafta gha ta iʼi nda ŋuɗufa gha. La nda vgha ta zɗaku, ka nzata ka kwandəlaŋ,» kaʼa. 
\p  
\v 35 Tata gwaɗa Yesu, ka sagha gwal ga Zayrus da mnay ŋa Zayrus kazlay: Kɗakwa tsa makwa gha ya tsa, ŋa daŋwazlgəlta gha ŋaw ta mgham na? ka həŋ.  
\v 36 Klaf a Yesu ta tsa gwaɗa taŋ ya ka gwaɗa wa. «Ma zləŋ ka, fafta kagha ta ghəŋa gha ta iʼi kweŋkweŋ ŋa gha,» kaʼa nda Zayrus.  
\v 37 Ka sliʼaftá tsi ka dzaʼa. Ka pyanatá tsi ta mnduha ta dzaʼa mistani, ka hganaʼatá tsi ta i Piyer nda Yakubu nda Yuhwana zwaŋamani ma Yakubu ŋa dzaʼa mistani.  
\v 38 Ka ɓhadaghatá həŋ da tsa Zayrus mali ma həga tagha skwa la Yahuda ya. Ka slanaghatá Yesu ta mnduha ta kitsiwiraku, ta wawahaku, ta dzadza lubaluba.  
\v 39 Ka lamə tsi da həga. «Kabgawu ta kəl kuni ka hlawi, ta kəl kuni ka taw? Ya wana ta mta a zwaŋ wu, hani ta hani tsi,» kaʼa nda həŋ.  
\v 40 Ka ghuɓasu həŋ ta Yesu. Lagha Yesu ka ghzlagaptá inda mndu ma həga. Ka hganaʼatá tsi ta i dani nda mani ma tsa zwaŋ ya, nda tsa gwal lagha həŋ kawadaga ya, ka lamə həŋ da tsa dzuguvi nda zwaŋ mida ya.  
\v 41 Ka ŋanatá tsi ta dzvu, kaʼa mantsa: «Talitakum,» kaʼa. Manda mnay kazlay: Makwa ɗa, sliʼafsliʼa, iʼi ya ta gwaɗa nda kagha kəʼa ya. 
\p  
\v 42 Gi hləbəts ka tsa makwa ya sliʼafta ka gi mbaɗa. Aʼ, ghwaŋpɗə his ima tsa makwa ya. Ka nzata həŋ ndandrakawa ka ndərmimay.  
\v 43 Mbaɗaka Yesu ka zlahanaghatá həŋ ka ŋɗaŋɗa kazlay: Yahayaha kuni da mnay dər ŋa wa tsi, kaʼa. Kaʼa nda həŋ guli mantsa: «Vlaŋwa skwa zay ta na makwa na,» kaʼa. 
\c 6  
\s1 Kwalaghuta gwal ma Nazaret ta zlghaftá Yesu 
\r Mat 13:53-58, Luk 4:16-30 
\p  
\v 1 Ka sliʼaftá Yesu ka zlaŋtá tsa vli ya ka laghu da luwa ta glakwani.\f + \fr 6:1 \ft Ngha ta Mata 13:54.\f* Ka laghu duhwalhani mistani.  
\v 2 Baɗu sabat, ka lamə Yesu da tagha skwi ŋa mnduha ma həga tagha skwa la Yahuda. Káka nda ndəghata mnduha hada ta sna tsa skwi ta taghə tsi ya. Ka ndərmim həŋ nda ndərmima: «Wa ta taghanaftá mndərga nana ma skwi? Wa ta vlaŋtá mndərga nana ma ɗifil ta kəl tsi ka maga nana ma mazəmzəmha na?  
\v 3 Tsa mnda fiɗi ta nzakway ka zwaŋa Mari\f + \fr 6:3 \ft Gray nda Yuhwana 6:42.\f* ya a na mndu na kay ra? Zwaŋamani ma i Yakubu nda Yuses, nda Yuda, nda Simuŋ a tsi kay ra? Mataba mu a kwagha mani kay guli ra?» ka həŋ. Ka nzaku Yesu ka skwa tuthun da həŋ.  
\v 4 Ka Yesu nda həŋ tama mantsa: «Ta vlay lu ta glaku ŋa anabi ma sana vliha, ama ma luwani, nda ya mataba la taŋ nduk nda ya ma həga ga taŋ\f + \fr 6:4 \ft Gray nda Lukwa 4:24, Yuhwana 4:44.\f* ná, haɗ lu ta vla glaku ŋani wa,» kaʼa.  
\v 5 Tsaya kəl Yesu ka kwal kul magaŋtá mazəmzəm hada. Ka laghu tsi ksaŋta nda dzvu ta sanlaha ma mnduha kul ɗughwanaku, ka mbambanaftá tsi ta həŋ.  
\v 6 Ka ndərmim Yesu nda ndərmima ta tsa kwala taŋ kul zlghaftá tsatsi nda ŋuɗuf ya. 
\s1 Ghunafta Yesu ta duhwalhani ghwaŋpɗə his 
\r Mat 10:5-15, Luk 9:1-6 
\p Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu ka laghwi da ra zwana luwa ta hula Nazaret. Ka tatagha skwi ŋa mnduha.  
\v 7 Ka hagaftá tsi ta duhwalhani ghwaŋpɗə his ŋa ghwanaftani ta həŋ his his his da luwaha. Ka valaŋtá tsi ta mbraku ta həŋ ŋa ghazligiŋtá ghwaɗaka sulkum.  
\v 8 Ka zlahanaghatá tsi ta həŋ kaʼa mantsa: «Ta sliʼi kuni ya, dafa kweŋkweŋ dzaʼa kuni klafta ma dzva ghuni, yaha kuni klaftá skwa zay, nda dər zliba ghuva, yaha kuni klaftá tsedi ma zlibi.  
\v 9 Yaha kuni klaftá mahisa lgut.  
\v 10 Ka lamla kuni da luwa katsi, ka nzata kuni ga mndu ya ta tsuʼaftá kaghuni, ha ka sagha fitik dzaʼa kəl kuni ka sliʼafta ma tsa vli ya.  
\v 11 Ka mamu gwal ma sana vli dzaʼa kwal kul tsuʼafta kaghuni ta kwalaghutá sna gwaɗa ghuni katsi, ka sliʼapta kuni ma tsa vli ya, ka tukwiŋta kuni ta rgitika tsa luwa ya ta səla ghuni. Tsaya dzaʼa maraŋtá nzakwa dmakwa taŋ ta ghəŋa taŋ,» kaʼa nda həŋ.  
\v 12 Ka sliʼaftá həŋ ka laghwi da mnay ŋa mnduha, ka həŋ mantsa: «Mbəɗanafwa mbəɗa ta nzakwa ghuni, ka mnigiŋta kuni ta dmakwa ghuni,» ka həŋ.  
\v 13 Ka ghazligiŋtá həŋ ta ghwaɗaka sulkum ma mnduha, mbambanafha həŋ ta ndəghata gwal kul ɗughwanaku nda masanavata rɗi ta həŋ\f + \fr 6:13 \ft Gray nda Yakubu 5:14.\f*. 
\s1 Mtakwa Yuhwana mnda maga Batem 
\r Mat 14:1-12, Luk 9:7-9 
\p  
\v 14 Mantsa, ka snanaghatá tsa gwaɗa ta gwaɗə lu ta Yesu ya ta mgham Hiridus, kabga laghula hgani da zərwa. Ka lu ta mnay tida na: «Tsa Yuhwana mnda maga batem ya kay ya ta sliʼagabta ma mtaku, tsa ta kəl tsi ka maga mazəmzəmha,» ka lu.  
\v 15 «Iliya ya tane,» ka həŋ. «Sana anabi ta gara vgha nda sani mataba anabiha ghalya ya,» ka sanlaha nda ŋa taŋ.  
\v 16 Ama manda kɗakwa Hiridus ta snaŋta tsahaya: «Tsa Yuhwana tsaghu yu ta ghəŋani ya kay ya ta sliʼagabta nda hafu,» kaʼa.  
\v 17 Kəl Hiridus ka mnata ksaftá Yuhwana ná, kabga gwaɗa ta Hiridiya ta nzakway ka markwa zwaŋamani Filip\f + \fr 6:17 \ft Ngha ta 8:27.\f* klu tsi ka marakw,  
\v 18 si kəl Yuhwana ka mnay ŋa Hiridus kazlay: Ra a ka klay gha ta markwa zwaŋama gha wu,\f + \fr 6:18 \ft Ngha ta Zlahu 18:16, 20:21.\f* kaʼa nda tsi. Kəl Hiridus ka ghunaftá sludzani ksaftá Yuhwana ka tsamta ma ziɗa.  
\v 19 Tifin ɓasanava ɓasa Hiridiya ta ŋuɗuf ta Yuhwana kabga tsa gwaɗa ya, ka zbə tsi ta tvi ŋa dzata ama triɗ traptra ta tvani.  
\v 20 Vərɗa dər Hiridus ná, ta zləŋay ta Yuhwana. Nda sna guli kazlay: Mndu nda ghuɓa Yuhwana, ŋərma mndu ya kəʼa ka katə tsi. Inda nzata Hiridus ka sna gwaɗa ta gwaɗə Yuhwana ya ná, ta dəwir nda dwira ta ghəŋani dər má ɗvafɗva tsi ta snay.  
\v 21 Ma sana fitik tama, ka mutsafta tsa Hiridiya ya ta tvi ŋa dzatá Yuhwana. Tsa fitik ya ná, baɗu fata Hiridus ta skala havakta fitika yakwani ya. Baɗu tsaya, ka hagaftá Hiridus ta mnduha. Tsa mnduha hagaf tsi ya, gwal dagaladagala ta wanafta, nda mghamha ta ghəŋa sludziha, nda gwal klu lu ta haɗika Galili ya.  
\v 22 Baɗu va tsaya tama, ka lamə makwa tsa Hiridiya ya ka skalu ta kəma tsa mnduha ta tskavata ya. Ka zɗanaftá tsa skalani ya ta ŋuɗufa Hiridus nda tsa gwal hagaf tsi ya tani. Ka Hiridus nda tsa makwa ya mantsa: «Ka nu dzaʼa kumafta maya gha ya, ɗawiha ɗawa dzaʼa vlaghavla yu,» kaʼa.  
\v 23 Ka waɗanatá tsi. Kaʼa mantsa: «Skwi ya dzaʼa ɗawaŋta kagha da iʼi ná, dzaʼa vlaghavla yu, dər má slɓahwa luwa ɗa tsi,» kaʼa.  
\v 24 Ka ndagaptá tsa makwa ya ka laghwi mnay ŋa mani. Tahula mnanatani, ka ɗawu tsi da mani. Kaʼa mantsa: «Nu dzaʼa yu ɗaway tama?» kaʼa. Ka mani zlghaftá wani mantsa: «Ɗawa ta ghəŋa Yuhwana mnda maga batem,» kaʼa nda tsi.  
\v 25 Ka gi vrəglaghutá tsi slanaghatá mgham ka ɗaway da tsi: «Ta kumay yu ta vlihata gha ndana ndana ta kwambleh ta ghəŋa Yuhwana mnda maga batem,» kaʼa.  
\v 26 Suʼanak ká mgham nzata. Lavgliŋ a ta sɗanafta wu, kabga nda ghada waɗanatani ta kəma tsa gwal hagaf tsi ya.  
\v 27 Ka gi ghunaftá tsi ta sludzi turtuk mataba gwal ta nghay kaʼa nda tsi mantsa: «La ka tsagaghata ka ta ghəŋa Yuhwana mnda maga batem,» kaʼa.  
\v 28 Ka sliʼaftá tsa sludzi ya ka laghwi da gamak, ka tsagaghatá ghəŋa Yuhwana mnda maga batem ta kwembleh.  
\v 29 Manda snaŋta duhwalha Yuhwana ta tsa skwi ya, ka lagha həŋ klaghata mblani ka laghwi paɗamta. 
\s1 Zunusta Yesu ta skwa zay ta mnduha dəmbuʼ hutaf 
\r Mat 14:13-21, Luk 9:10-17, Yuh 6:1-14 
\p  
\v 30 Mbaɗa tsa duhwalha si ghwanagha Yesu ya ka varakta. Ka tskavatá həŋ tavata Yesu, ka rusa skwi si maga həŋ, nda skwi ya si ta taghə həŋ ŋa mnduha.  
\v 31 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Mbaɗma ta wa mazawa, ka nzata kuni ka hlaptá hafu hada,» kaʼa. Haɗ fitika taŋ ŋa mutsaftá dər zaŋta dər skwa zay wu, kabga ndəghata mnduha ta zazavaɗaku katakata hada.  
\v 32 Ka sliʼaftá hahəŋ hahəŋ ka dzaʼa ma kwambalu da sana vli ta wa mazawa.  
\v 33 Ta sliʼi həŋ, nda ndəgha mnduha ta nghiŋtá həŋ, ka tsəmaftá həŋ. Ka gazlatá inda mnduha ma luwa, ka dzaʼa nda səla da tsa vli ta dzaʼa i Yesu nda duhwalhani ya, ka tiŋlaghutá həŋ ta ɓhadaghata, kabga ta hway nda hwaya hahəŋ.  
\v 34 Manda ɓhadaghata Yesu, ka sabə tsi ma kwambalu. Kəʼa kəʼa ná, tizlik tskata mnduha, ka ksaŋtá həŋ katakata ta Yesu ka hiɗahiɗa, kabga nda nza həŋ manda tuwakha kul haɗ mnda ngha\f + \fr 6:34 \ft Gray nda Mbsak 27:17, 1 Mghamha 22:17, Azekiyel 34:5-6.\f* həŋ, ka gi nzatá tsi ka tagha skwiha ŋa taŋ.  
\v 35 Manda ya nda ghada laghwa fitik, ka lagha duhwalhani mnay ŋani. Ka həŋ mantsa: «Wana ma mtak lu hadna, laghula fitik guli,  
\v 36 mnanamna ta na mnduha na, ka sliʼa həŋ da luwa, nda ya da zwana luwaha ta wafta na vli na, ka dzaʼa həŋ skwa skwiha ŋa zay taŋ,» ka həŋ.  
\v 37 Ama ka Yesu nda həŋ mantsa: «Vlaŋwavla kaghuni ɓa ta skwa zay ta həŋ,» kaʼa. Ama ka həŋ nda tsi mantsa: «Ŋa sliʼa ŋni da dzawaktá buradi prək ka tseda vagha mnduha his dərmək ta maga slna\f + \fr 6:37 \ft Ngha ta Mata 20:2.\f*, ka valaŋtá həŋ ŋa zay taŋ rki?» ka həŋ.  
\v 38 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Kidaghi buradi da kaghuni na? Naghawa nagha» kaʼa. Naghanata taŋ, ka həŋ mantsa: «Buradi hutaf nda tsulhwa klipi his ya,» ka həŋ.  
\v 39 Ka Yesu nda duhwalhani mantsa: «Mnanawamna ta mnduha ka nzanzata həŋ ka ghuɓu ka ghuɓu ta kuzuŋwa mkwenek,» kaʼa.  
\v 40 Ka tsakavatá mnduha, ka nzanzata dərmək dərmək ma ya vli, hutaf mbsak hutaf mbsak ma ya vli.  
\v 41 Ka hlaftá Yesu ta tsa buradi hutaf, nda tsulhwa klipi his ya. Ka nghadaftá tsi nda ta luwa ka rfanaghatá Lazglafta. Tahula tsa mantsa, ka ɓalanaptá tsi ta tsa buradi ya, ka valaŋtá duhwalhani, ŋa daganaftá tsa mnduha ya. Mantsa guli, ka daganaftá tsi ta tsa tsulhwa klipi his ya ta həŋ.  
\v 42 Inda taŋ demdem ka zazutá həŋ, ka babaghawtá həŋ.  
\v 43 Ka tskaftá lu ta paɗakwa tsa buradiha nda klipiha ya ka ghwanak ghwaŋpɗə his.\f + \fr 6:43 \ft Gray nda 2 Mghamha 4:42-44.\f* 
\v 44 Gwal ta za tsa buradi ya ná, mnduha dəmbuʼ hutaf ya. 
\s1 Mbaɗay Yesu ta mbaɗa ta drəf 
\r Mat 14:22-33, Yuh 6:15-21 
\p  
\v 45 Tahula tsa, gi ka mblafta Yesu ta duhwalhani ka lamə da kwambalu ŋa dzaʼa taŋ ta sana ɓla drəf nda tvə luwa Betsayda, ta kɗə tsatsi ta vriŋtá dəmga ŋa laba tsatsi nda hul nda hul slanaghatá həŋ.  
\v 46 Manda dgatani ta vgha nda tsa mnduha ya, ka sliʼaftá tsi ka laghwi ta ghwá da maga duʼa.  
\v 47 Lama vli da rviɗik ya ná, ɓhatá tsa duhwalha Yesu ya tsa nda kwambalu ma takataka drəf. Tata haɗik Yesu turtukwani.  
\v 48 Kəʼa ka Yesu nghadapta ná, ta takaɗaku duhwalhani ka swa kwambalu, kabga mamu falak ta vra həŋ. Wər ta tsughbura sərɗək vli, ka sliʼaftá tsi ka mbaɗa ta drəf nda səla, ŋa dzaʼa nda da həŋ, ka kumə tsi ta klatá wa taŋ.  
\v 49 Kəʼa ka həŋ ná, mamu skwi ta mbaɗa ta imi, zlah halalay ya, ka həŋ ka wahu.  
\v 50 Nda ngha inda taŋ demdem, ka ghudzaku həŋ ta ghudzaku da zləŋ. Ka gi gwaɗganatá Yesu ta həŋ. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Ma wahu kuni ta wahu, iʼi ya, ma zləŋ kuni ta zləŋ!» kaʼa nda həŋ.  
\v 51 Ka lagha tsi, ka lamə da tsa kwambalu ya nzata tavata həŋ. Ka gi lɓata tsa falak ya tɓekw. Ka laghu tsa duhwalhani ya da ndərmimay katakata.  
\v 52 Ma ŋa snaŋta taŋ ta mbrakwa Yesu nda mazəmzəm maga tsi nda buradi ya ná, lanamə a ta həŋ wu, kabga təŋtəŋa ghəŋa taŋ. 
\s1 Mbambanafta Yesu ta mnduha ma Genazaret 
\r Mat 14:34-36 
\p  
\v 53 Tahula tsughwaɗapta taŋ ta drəf, ɓhadaghar həŋ ta haɗika Genazaret, ka hbanata həŋ ta kwambala taŋ ta wa drəf hada.  
\v 54 Manda saba taŋ ma kwambalu, ka tsəmafta mnduha ta Yesu.  
\v 55 Tsəmafta taŋ, ka sliʼaftá həŋ nda hwaya da mnay ma inda vliha. Ka tsakwə həŋ nda ghzləŋa taŋ nda ghzləŋa taŋ ta gwal kul ɗughwanaku, da inda vli snaŋ həŋ kazlay: Hada Yesu kəʼa.  
\v 56 Ma inda dər wati ma vli tsi ta lagha Yesu, dər ma zwana luwa tsi, dər ma huɗa luwa tsi, ka dər tahula luwa a tsi, ta hladaghahla lu ta gwal kul ɗughwanaku ka pghata ta daɓi. Ka ndəɓu lu ta dzvu da tsi, ŋa ksaŋta dər wa lgutani tsi kweŋkweŋ. Inda gwal ta ksaŋta ná, nda mbamba həŋ. 
\c 7  
\s1 Gwaɗa i Yesu nda la Farisa ta ghəŋa tagha skwa dzidzi 
\r Mat 15:1-9 
\p  
\v 1 Ka sliʼagata tsa la Farisa nda sanlaha ma gwal tagha zlahu ŋa mnduha ya ma Ursalima, ka tskavata tavatá Yesu.  
\v 2 Ka nghaŋtá həŋ ta sanlaha ma duhwalha Yesu ta za skwa zay nda ŋratá dzvu, mbaziŋ a həŋ manda ya taghanaf dzidzíha taŋ ta həŋ wa.  
\v 3 Tsaw la Farisa nda sanlaha ma la Yahuda ya ná, haɗ həŋ ta za skwa zay ka ta mbaza a dzva taŋ tsuweɗek ɗina, manda ya taghanaf dzidzíha taŋ ta həŋ wa.\f + \fr 7:3 \ft Gray nda Lukwa 11:38.\f* 
\v 4 Ka vragaghavra həŋ ta luma, haɗ həŋ ta za skwa zay ka ta mbazaghu a həŋ ta mbaza wa. Mamu ndəghata sana skwiha guli taghanaf dzidzíha taŋ ta həŋ ta magə həŋ manda: Tva mbazapta ɗina ta kuwa, nda bəzleghwa, nda siga kufur.  
\v 5 Mbaɗa la Farisa nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ka ɗawaŋta da Yesu. Ka həŋ mantsa: «Nu kul haɗ duhwalha gha ta maga skwi taghaf lu da dzidzíha, ta kəl həŋ ka za skwa zay kul mbaziŋtá dzvu na?» ka həŋ.  
\v 6 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya. A ta ŋa Isaya ta mnay ta ghəŋa ghuni, manda ya nda vinda mnə na Lazglafta kazlay: 
\q1 nana mnduha na ná, ta wubisim ta wubisim ta zləzlva həŋ ta iʼi. Ma ŋuɗufa taŋ ná, ɗva a həŋ ta iʼi wa.  
\v 7 Zləzləva iʼi ta zləzlvu həŋ ná, ka bətbət. Ma ŋa taghay taŋ ta zlaha ɗa ŋa mnduha ná, ka laghu həŋ da ŋanatá zlaha mnduha\f + \fr 7:7 \ft Ngha ta Isaya 29:13.\f*,» kəʼa ya. 
\p  
\v 8 Zlanava zla kuni ta zlaha Lazglafta, ka laghu kuni da sna skwi ya ta taghu mnduha.  
\v 9 «Nda hiɗa kuni kahwata ta wuɗiŋtá zlahuha Lazglafta, ka ŋanatá ŋa ghuni ma skwa dzidzí.  
\v 10 Wya ka Musa: “Vla ta glaku ŋa i da gha nda ma gha,” kaʼa. Kaʼa guli na: “Mndu ta razanaftá i dani nda mani, dzaʼa dzadza\f + \fr 7:10 \ft Ngha ta Sabi 20:12 nda Vrafta ta Zlahu 5:16 nda Sabi 21:17 nda Zlahu 20:9.\f* lu,” kaʼa.  
\v 11 Ama ka kaghuni ta mnay ŋa mnduha ná, laviŋlava mndu ta mnay ŋa i dani nda mani kazlay: Si má ta kumay yu ta vlaghatá skwi ŋa kataghata, ɗaw laviŋ a yu wu, kabga kwarbaŋ ya manda mnay kazlay: Dzaʼa vlaŋtá Lazglafta yu kəʼa.  
\v 12 Mantsa ya tama ta mbla kuni ta tsa mndu ya, ŋa kwal kul kataŋta i dani nda mani.  
\v 13 Ma tsa magay ghuni mantsa ya tama ná, ta mbəɗiŋmbəɗa kuni ta gwaɗa Lazglafta, nda mndərga tsa tagha skwa ghuni ya ŋa mnduha. Nda ndəgha mndərga sana skwiha ta magə kuni manda ɗaslakwa tsahaya.» 
\s1 Skwi ya ta ŋriŋta mndu 
\r Mat 15:10-20 
\p  
\v 14 Tahula tsa, ka hagəglaktá Yesu ta dəmga da tsi. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Gunawa guna ta sləməŋa ghuni ɗina, ka mnaghunata yu.  
\v 15 Haɗ skwi ta zadata mndu nda za ta ŋriŋta mndu wa, ba skwi ta sabə nda sa ma ŋuɗufa mndu ta ŋriŋta mndu,» kaʼa.  
\v 16 [Ka mamu mndu nda sləməŋa snay ka sna tsi.]  
\v 17 Manda sliʼafta Yesu ka laghwi da həga dgarə tsi ta vgha nda dəmga, ka ɗawaŋtá duhwalhani da tsi ta ghəŋa tsa gray graf tsi ya.  
\v 18 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Aʼa, haɗ ɗifil ma ghəŋa kaghuni guli ra? Sna a kaghuni guli kazlay: Haɗ skwi ta zadata mndu nda za ta laviŋtá ŋriŋta mndu wu kəʼa ra?  
\v 19 Haɗ tsa skwi ta zadata mndu nda za ya ta dzaʼa da ŋuɗufa mndu wu, da huɗi ta dzaʼa tsi ŋa dzaʼa thidiŋta ma dra,» kaʼa. Tsa gwaɗa Yesu ya ná, ta kumay ta mnay kazlay: Nda ghuɓa inda skwa zay\f + \fr 7:19 \ft Gray nda Slna gwal ghunay 10:9-16.\f* kəʼa.  
\v 20 «Skwi ta sabə nda sa ma ŋuɗufa mndu ná, tsaya ta ŋriŋta mndu,  
\v 21 kabga ma ŋuɗufa mndu ta sliʼagabta ghwaɗaka ndanuha, nda sliʼiŋsliʼiŋ, nda ghali, nda psla mnduha,  
\v 22 nda hliri, nda haraʼu tiri, nda sidi, nda nənɓa mndu, nda kakraŋaku, nda ghudzaku, nda vza rutsak ta mndu, nda gəla ghəŋ, nda ga rgha.  
\v 23 Inda tsa ghwaɗaka skwiha ta sliʼagapta ma ŋuɗufa mndu ya ta ŋriŋta mndu,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Zlghay nda ŋuɗufa sana marakw 
\r Mat 15:21-28 
\p  
\v 24 Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu hada ka laghwi ta haɗika Tir nda Siduŋ. Ka lamə tsi da sana həga. Va a si ta snaŋta mndu kazlay: Waʼa hadya kəʼa wa, ama laviŋ a ta ɗifaghuta wa.  
\v 25 Mamu sana marakw ksu halaway ta makwani, ka snaŋtá tsi ta mna gwaɗa ta Yesu. Ka gi sliʼaftá tsi ka lagha zləmbatá ma ghuva Yesu.  
\v 26 Ka ndəɓu tsi ta dzvu da tsi ŋa ghzligiŋtá tsa duhwala halaway ya ma tsa makwani ya. Tsa marakw ya ná, makwa la Grek ma luwa Finusi, ya lu ta haɗika Siri ya.  
\v 27 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Zlaŋzla ta zwani karaku ka baghafta həŋ. Ɗina a ka klaftá ɗuvula zwani ka vlaŋtá zwana kriha wa,» kaʼa nda tsi.  
\v 28 «Mantsa nzakwani mndani mghama ɗa, ama ta ɗagay zwana kriha ta wiwsa tsa skwa zay ta rkadata ta haɗik ma vəl zay zwani ya guli,» ka tsa marakw ya.  
\v 29 Kaʼa nda tsi mantsa: «Kabga tsa gwaɗa gha ya, la makwa ɗa dzagha gha, waʼa saghusa tsa duhwala halaway ya ma makwa gha» kaʼa nda tsa marakw ya.  
\v 30 Ka sliʼaftá tsa marakw ya ka laghwi dzaghani. Ɓhadaghatani dzagha ka lamə tsi da həga, ka slanaghatá tsi ta tsa makwani ya ta hani ta ghzləŋ. Ta haɗ tsa duhwala halaway ya mida wa. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana rgha kul snaŋta zləməŋ 
\p  
\v 31 Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu ta haɗika Tir, ka laghwi nda ma luwa Siduŋ, ka zlagaghatá tsi nda ma Dekapwalus ŋa vru nda tvə drəfa Galili.  
\v 32 Ɓhadaghatani da hada, ka klanaktá lu ta sana mndu ka rgha, sna a ta sləməŋ wu, sna a ta gwaɗa guli wa. Ka ndəɓu lu ta dzvu da tsi ŋa ksaŋta nda dzvu ka mbafta tsi.  
\v 33 Ka klaghatá Yesu ta tsa mndu ya turtukwani, diʼiŋ nda mnduha. Ka dzadzaghatá Yesu ta ndəfiŋa dzvuhani da sləməŋha tsa mndu ya, ɗanafha ta sərɗəkani ta ghanik.  
\v 34 Ka nghadaftá Yesu nda ta luwa, ka hlafta tsi ta hafu. «Efasla,» kaʼa. Manda mnay kazlay: Gunaguna kəʼa ya, nda gwaɗa luwa taŋ.  
\v 35 Gi wuzlaŋ guna guna sləməŋha tsa mndu ya, gi wuteɗ plata ghanikani tsa, ka gwaɗə tsi ta gwaɗa tsəleŋ.  
\v 36 Ka dvanaghatá Yesu ta mnduha yaha həŋ da mnay dər ŋa wati ma mndu tsi. Ka dvu Yesu ta həŋ ya ná, ka sgə hahəŋ ta mna tsa skwi maga Yesu ya.  
\v 37 Ka ndərmim həŋ katakata, ka həŋ mantsa: «Inda skwi ta magə na mndu na na, ɗina. Nduk nda rgha tani ná, ka gwananatani ta sləməŋhani, ka gwaɗayni ta gwaɗa. Kay! Skwi ɗina ta magə na mndu na,» ka həŋ. 
\c 8  
\s1 Zunusta Yesu ta skwa zay ta mnduha dəmbuʼ fwaɗ 
\r Mat 15:32-39 
\p  
\v 1 Ma tsa fitik ya, ka tskəglavatá ndəghata mnduha da Yesu, haɗ skwa zay ŋa zay taŋ wa. Ka hgaŋtá Yesu ta duhwalhani,  
\v 2 «Ta ksita ka hiɗahiɗa na mnduha na, kabga ma hkəna fitika taŋ na ta nzaku kawadaga nda iʼi, haɗ skwi mutsaf həŋ ŋa zay guli wa.  
\v 3 Ka lawala dzagha ghuni nda maya nda maya ka yu nda həŋ katsi, mutsafta a həŋ ta mbraku ŋa mbaɗa ta tvi wa. Wya sliʼaf ma vli diʼiŋ sanlaha mataba taŋ guli,» kaʼa nda həŋ.  
\v 4 «Ga dzaʼa mutsafta lu ta skwa zay ma na mtak na, ŋa vlaŋtá na mnduha na ŋa baghanaftá həŋ na?» ka duhwalhani nda tsi.  
\v 5 «Kidaghi buradi da kaghuni na?» kaʼa nda həŋ. «Ndəfáŋ həŋ,» ka həŋ nda tsi.  
\v 6 Mantsa tama, «nzawanza rəp ta haɗik,» ka Yesu nda tsa mnduha ya. Ka nzatá həŋ. Ka hlaftá Yesu ta tsa buradiha ndəfáŋ ya, ka rfanaghatá tsi ta Lazglafta. Tahula tsa, ka ɓalanaptá tsi, ka valaŋtá duhwalhani, ŋa daganaftá tsa mnduha ya. Ka daganaftá hahəŋ ta tsa mnduha ya.  
\v 7 Mamu zwana klipi kiʼa guli da həŋ, ka rfanaghatá Yesu ta Lazglafta ta ghəŋa tsa klipi ya, ka valaŋtá tsi ta duhwalhani. «Daganafwa daga ta mnduha,» kaʼa.  
\v 8 Ka zutá mnduha, ka baghaftá həŋ. Ka tskaftá lu ta pɗakwani ma vəl zay taŋ, ka ghwanak ndəfáŋ.  
\v 9 Tsa mnduha ya na, ta magay həŋ ta dəmbuʼ fwaɗ. Mantsa tama, ka vriŋtá Yesu ta həŋ dzagha taŋ.  
\v 10 Gi tahula tsa, ka sliʼaftá tsi ka lamə da kwambalu nda duhwalhani, ka laghu həŋ ta haɗika Dalmanuta. 
\s1 Ɗaway la Farisa ta mazəmzəm da Yesu 
\r Mat 16:1-4 
\p  
\v 11 Manda ɓhadaghata taŋ, ka sliʼadaghatá la Farisa slanaghata, ka zlərɗə həŋ ta skwiha nda tsi, kabga ta kumay həŋ ta mutsaftá ghurum ŋa ksaftá Yesu, ka həŋ nda tsi mantsa: «Magaŋnamaga maga ta mazəmzəm ŋa maraŋta kazlay: Da Lazglafta ta mutsa kagha ta ŋa gha ma mbraku kəʼa,» ka həŋ.  
\v 12 Ka hlaftá Yesu ta hafu, kaʼa mantsa: «Kabgawu ta kəl mnduha ta na zamana na, ka ɗawa magatá mazəmzəm katək na? Kahwathwata ta mnaghunata yu, haɗ sana mazəmzəm dzaʼa maranaŋta lu ta mnduha ta na zamana na wa,» kaʼa nda həŋ.  
\v 13 Ka sliʼaptá tsi mataba tsa la Farisa ya ka laghwi da kwambalu ŋa dzaʼa ta sana ɓla tsa drəf ya. 
\s1 Zanapta duhwalha Yesu ta skwi maga Yesu 
\r Mat 16:5-12 
\p  
\v 14 Ma tsa sliʼa taŋ ya, ka zanaptá duhwalhani ta klaftá buradi, turtuktuk yeya buradi da həŋ ma kwambalu.  
\v 15 «Ɗasuwa ka kuni! Nghawa ghəŋa ghuni da isa la Farisa nda Hiridus,» ka Yesu zlahanaghatá həŋ.  
\v 16 Ka wuwisaku tsa duhwalhani ya mataba taŋ. «Zlah na kwala buradi kul haɗ da amu na yeya,» ka həŋ.  
\v 17 Fslek ka tsa gwaɗa ya lamə da sləməŋa Yesu. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl kuni ka ndanu, kabga kwala buradi kul haɗ da kaghuni na? Ha gita, haɗ mahizl ma ghəŋa ghuni ra? Təŋtəŋani ghəŋa ghuni katək ra?  
\v 18 Ya wana mamu ira ghuni ní, nu kul nghaŋtá kuni ta vli? Wana mamu sləməŋa ghuni, nu kul snaŋtá kuni ta sləməŋ\f + \fr 8:18 \ft Gray nda Irmiya 5:21, Azekiyel 12:2.\f*? Haɗ kaghuni ta havaktá skwi katək ra?  
\v 19 Ma fitika daganafta ɗa ta buradi hutaf ta mnduha dəmbuʼ hutaf, kidaghi ndaghanafta kuni ta ghwanak nda paɗakwa vəl zay mnduha na?» kaʼa nda həŋ. «Ghwaŋpɗə his həŋ,» ka həŋ.\f + \fr 8:19 \ft Ngha ta 6:35-44.\f* 
\v 20 «A ki ma fitika daganafta ɗa ta buradi ndəfáŋ ta mnduha dəmbuʼ fwaɗ, kidaghi ndaghanafta kuni ta tughuba nda paɗakwa vəl zay mnduha guli?» kaʼa nda həŋ. «Ndəfáŋ həŋ,» ka həŋ.\f + \fr 8:20 \ft Ngha ta 8:1-9.\f* 
\v 21 «Ka si mantsa tsi, nu kwal kuni snaŋta tama?» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Mbanafta Yesu ta mndu nda ghulpa ma Betsayda 
\p  
\v 22 Mantsa tama ka ɓhadaghatá i Yesu nda duhwalhani da luwa Betsayda. Ka kladaghatá mnduha ta ghulpata mndu da Yesu. Ka ndəɓu lu ta dzvu da tsi ŋa ksaŋta.  
\v 23 Ka ksaftá Yesu ta tsa mndu nda ghulpa ya ta dzvu, ka klaghata tahula luwa. Ka tfanaftá tsi ta sərɗək ta iri, ka pghanaftá dzvu, ka ɗaw tsi da tsi kazlay: Nda ngha ka ta skwi ra? kəʼa.  
\v 24 Ka gunaŋtá tsa ghulpa ta mndu ya ta iri. «Nda ngha yu ta mnduha ta wawaku mndani ná, ama manda fu manda fu ta ngha yu ta həŋ,» kaʼa.  
\v 25 Ka pghəglaftá Yesu ta dzvuhani ta iriha tsa mndu ya guli, ka nghaŋtá tsa mndu ya ta vli tsuwaɗak. Nda mba tama, nda ngha ta dagatá skwiha.  
\v 26 Mantsa tama, «Yaha ka lami da huɗa luwa,» kaʼa nda tsi, ka ghuniŋta dzaghani. 
\s1 Kagha ná, Kristi ka, ka Piyer nda Yesu 
\r Mat 16:13-20, Luk 9:18-21 
\p  
\v 27 Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu kawadaga nda duhwalhani ka dzaʼa da sana luwaha ndusa ndusa ma luwa Sezare Filip. Ta labə həŋ ta tvi, ka ɗaw tsi da duhwalhani. Kaʼa mantsa: «Wa iʼi, ka mnduha ta mnay na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 28 Ka həŋ mantsa: «Yuhwana mnda maga batem ya ka sanlaha, Iliya ya ka sanlaha, sana mndu mataba la anabi ya ka sanlaha ta mnay nda kagha.»  
\v 29 «Kinawu ka kaghuni, wa ya ka kaghuni ta mnay nda iʼi?» kaʼa kay guli. Ka Piyer mantsa: «Kagha na: Kristi\f + \fr 8:29 \ft Kristi: Tsaya Almasihu.\f* ka,» kaʼa nda tsi.  
\v 30 Ka zlahanaghatá Yesu ta həŋ ka ŋɗaŋɗa. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Yahayaha kuni da walaŋtá mnay mantsa ŋa mndu,» kaʼa. 
\s1 Mnay Yesu ta dzaʼani mtaku nda sliʼagaptani 
\r Mat 16:21-28, Luk 9:22-27 
\p  
\v 31 Mantsa tama, ka zlraftá Yesu ta taghay ŋa duhwalhani kazlay: Dzaʼa ghuyapə ghuya Zwaŋa mndu ta ɗaŋwa katakata. Dzaʼa wuɗidiŋ wuɗa la galata mnduha, nda maliha ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha tani. Dzaʼa dzadza lu, baɗu mahkən, ŋa sliʼagaptani nda hafu, kaʼa.  
\v 32 Ka mnə tsi ta tsa gwaɗaha ya baŋluwa. Ka ksaghutá Piyer ta Yesu ta slərpa vli ka davanaghata.  
\v 33 Ka mbəɗavatá Yesu, ka ngha duhwalhani. Ka ŋruhanaghatá tsi ta Piyer, kaʼa nda tsi mantsa: «Laghula gha tavata iʼi halawaya skwi na. Haɗ ka ta ndanu manda ya ta kumə Lazglafta wa. Manda ndana mnduha ká ka ta ndanu,» kaʼa nda tsi. 
\s1 Fata duhwalha ta ghəŋa taŋ manda ŋa Yesu 
\p  
\v 34 Ka hagaktá Yesu ta mnduha, nda duhwalhani tani, ka mnay ŋa taŋ. Kaʼa mantsa: «Ka ta kumay mndu ta nzaku kawadaga nda iʼi katsi, ba vziŋtani ta ghəŋani, ka klayni ta udza zləŋayni, ka dzaʼani mista ɗa.  
\v 35 Ka dzaʼa mbanafmba yu ta hafa ɗa ka mndu katsi ná, dzaʼa zaɗiŋzaɗa tsa mndu ya ta hafani. Mndu dzaʼa zaɗiŋtá hafani kabga iʼi, nda ya kabga Lfiɗa Gwaɗa ná, dzaʼa mbanafmba tsa mndu ya ta hafani.  
\v 36 Nu dzaʼa ghzlanata mutsafta mndu ta na ghəŋa haɗik na tender, ka nda zaɗa hafani na?  
\v 37 Nu dzaʼa vlata mndu ŋa vara hafani na?  
\v 38 Ya wana ka dmaku mnduha ta na zamana na, ka sliʼiŋ ka sliʼiŋ həŋ da Lazglafta. Ka kwalaghukwala mndu ta mnaŋtá hga ɗa nda gwaɗa ɗa guli ta kəma tsa mnduha ya katsi, iʼi Zwaŋa mndu guli ná, dzaʼa kwalaghukwala yu ta mnaŋtá tsa mndu ya baɗu vragata ɗa kawadaga nda duhwalha nda ghuɓa ta luwa ma glakwa Lazglafta.» 
\c 9  
\p  
\v 1 Kaʼa nda həŋ guli mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, mamu sanlaha ma mnduha mataba gwal hadna, dzaʼa kwal kul rwuta ta saha ga mghama Lazglafta nda mbraku, ŋa nghaŋta taŋ nda ira taŋ,» kaʼa. 
\s1 Mbəɗavafta Yesu 
\r Mat 17:1-13, Luk 9:28-36 
\p  
\v 2 Tahula fitik mkuʼ, ka hlaftá Yesu ta i Piyer nda Yakubu, nda Yuhwana mistani, ka ŋlaghatá həŋ ta sana ghwá nda slra. Lafa taŋ ta tsa ghwá ya, ka mbəɗavaftá tsi ta kəma taŋ.  
\v 3 Ka wuɗaku lguthani tilil katakata. Haɗ mndu ta na ghəŋa haɗik na dzaʼa laviŋtá ghuɓaptá skwi ŋa ɓanafta ŋa laf taɓ ta tsaya wa.\f + \fr 9:3 \ft Gray nda 2 Piyer 1:16-18.\f* 
\v 4 Ta wa ira tsa duhwalhani ya, ka zlagaptá i Iliya nda Musa, ka ghwa yiva nda Yesu.  
\v 5-6 Ka ksafta zləŋ ta tsa duhwalha ya katakata. Sna a Piyer ta skwi ŋa mnay wa. Gi ka Piyer nda Yesu mantsa: «Maləma ɗa, ɗina ka nzata mu hadna. Magafmamaga ta həgaha tumpul hkən. Pal ŋa gha, pal ŋa Musa, pal ŋa Iliya guli,» kaʼa.  
\v 7 Ka saha kusay tɗik bukwamtá həŋ. Ka gwaɗagaptá lwi ma tsa kusay ya. Kaʼa mantsa: «Nana na zwaŋa ɗa ta ɗvu yu nda ŋuɗufa ɗa. Snawa ta gwaɗa da tsi,\f + \fr 9:7 \ft Ngha ta 1:11.\f*» kaʼa.  
\v 8 Gi zləwaɗ zləwaɗ zləwaɗ, ka duhwalhani ka nanagha vli ta wanaftá həŋ. Kəʼa ka həŋ ná, Yesu turtukwani yeya nghaŋ həŋ kawadaga nda həŋ.  
\v 9 Ka sliʼaftá həŋ ka saha ta tsa ghwá ya. Ta saha həŋ, ka zlahanaghatá Yesu ta tsa duhwalha ya. Kaʼa mantsa: «Yahayaha kuni da mnaŋtá skwi nghaŋ kuni ŋa mndu ha ka sagha fitik ya dzaʼa sliʼagabta Zwaŋa mndu mataba gwal nda rwa,» kaʼa.  
\v 10 Ka snatá həŋ ta tsa gwaɗa ya, ama ka laghu həŋ da ɗaɗawaku mataba taŋ «nahgani sliʼagabta mataba gwal nda rwa?» ka həŋ.  
\v 11 Mantsa tama, ka ɗawaŋtá duhwalhani da Yesu. Ka həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl gwal tagha zlahu ŋa mnduha ka mnay kazlay: Tiŋəl Iliya dzaʼa saha karaku\f + \fr 9:11 \ft Gray nda Malatsi 3:23.\f* kəʼa na?» ka həŋ.  
\v 12 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Aŋi, dzaʼa tiŋlaghutiŋla Iliya ta saha ŋa payanatá inda skwiha. Ama kabgawu vindafta lu ta ghəŋa Zwaŋa mndu kazlay: Dzaʼa ghuyay ta ɗaŋwa katakata, ɗvəta a lu wu kəʼa?  
\v 13 Ama ka yu ta mnaghunata ná, ghadaghada Iliya ta saha ka ghuyanaptá həŋ ta ɗaŋwa manda ya kumaŋ həŋ. Mantsa ya ka gwaɗa Lazglafta mnata ta ghəŋani,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana zwaŋ ksu seteni 
\r Mat 17:14-21, Luk 9:37-43 
\p  
\v 14 Manda vradaghata i Yesu tavata tsa duhwalhani si zlana həŋ ya, ka nghaŋtá həŋ ta tskata mnduha ta wanaftá tsa duhwalha ya nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta zlərɗutawi nda həŋ.  
\v 15 Na ghur, nghay tsa tskatá mnduha ya ta Yesu ná, nda ghada ndusadaghatani da həŋ. Ka sliʼafta həŋ nda hwaya ka dzaʼa ga zgu ŋani.  
\v 16 Ka Yesu ɗawaŋta da həŋ mantsa: «Ta ghəŋa wu ta zlərɗa kuni ta wi nda həŋ na?» kaʼa.  
\v 17 Ka sana mndu mataba tsa mnduha ya zlghanaftawi mantsa: «Maləma ɗa, zwaŋa ɗa ksu seteni, vlaŋ a ta tva gwaɗa wu kəl yu ka klagaghata da kagha.  
\v 18 Ka ta kumay tsa skwi ya ta slanapta katsi, gi slanatani ta haɗik. Gi pghay tsa zwaŋ ya ta mahupak ma wi, dzislayni ta sliʼiŋ ka hpaɗay, gi dzəŋ vghani. Tsaya kəl yu ka ndəɓa dzvu da duhwalha gha, kambəl ka ghzligiŋtá həŋ ta tsa seteni ya ma tsa zwaŋa ɗa ya mazlay, ama ka traptá həŋ,» kaʼa nda tsi.  
\v 19 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ghwaɗaka mndəra mnduha kul haɗ zlghay nda ŋuɗuf da həŋ! Ŋa kulam yawu dzaʼa nzata yu tavata kaghuni? Ŋa kulam yawu dzaʼa nzata yu ka suʼuwaghunata? Klagiɗighawa tsa zwaŋ ya,» kaʼa nda həŋ. Ka klədanaghatá lu.  
\v 20 Gi ghur nghay tsa zwaŋ ya ta Yesu ná, ka gi slanaptá tsa seteni ya nda mbraku, ka slanata ta haɗik, ka kwatambal tsi ta vgha ta haɗik, ka pgha mahupak ma wi.  
\v 21 Ka ɗawaŋtá Yesu da dani ma tsa zwaŋ ya: «Daga Yawu zlrafta na skwi na ta na zwaŋ na na?» kaʼa nda tsi. «Daga ma ga zwaŋani ksafta tsi.  
\v 22 Baɗu ma sani, klaftani wuɗamta da vu, dər da imi tsi, gi wuɗamtani ma ŋa dzatani, kəʼa ta magay tazlay. Ka laviŋlava ka, kdəkkdək kataŋna kata, tawa ta hiɗahiɗa ta aŋni!» ka tsa mndu ya.  
\v 23 «Ka laviŋlava ka ri waka ka? Nu dzaʼa kwal lu laviŋta magata ka zlghafzlgha mndu nda ŋuɗuf na?» ka Yesu nda tsi.  
\v 24 Gi ka kapaŋtá dani ma tsa zwaŋ ya ta lwi, «Zlghafzlgha yu, sawi katihata ma hta ta zlghay ɗa,» kaʼa nda tsi.  
\v 25 Nghay Yesu ta gazladaghata mnduha nda hwaya, ka davanaghatá tsi ta tsa seteni ya. «Ghwaɗaka Sulkum ta pya mndu ka gwaɗa nda ya ka snaŋtá sləməŋ. Sabsa ma na zwaŋ na, ka yu ta mnaghata. Yaha ka vrəgladamta ɗekɗek dida,» kaʼa.  
\v 26 Ka wahata tsa seteni ya ka ghudzanaftá tsa zwaŋ ya nda mbraku, ka sabə tsi mida. Ka niŋtá tsi ta tsa zwaŋ ya gzəmblaʼ manda mndu nda mta, ha ka mnay ndəghata mnduha kazlay: Nda mta kəʼa.  
\v 27 Ama ka ŋanatá Yesu ta dzvu, ka sliʼanafta, ka sliʼaftá tsi ka sladata.  
\v 28 Manda lama Yesu kawadaga nda duhwalhani da həga nda ghəŋa taŋ, ka ɗaw həŋ da tsi. Ka həŋ mantsa: «Kabgawu kəl aŋni ka traptá ghzligiŋtá tsa seteni ya katək na?» ka həŋ.  
\v 29 «Mndərga tsa Sulkum ya ná, ba nda maga duʼa kada saba tsi,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Mnəglaŋta Yesu ta dzaʼani mtaku nda sliʼagaptani 
\r Mat 17:22-23, Luk 9:43-45 
\p  
\v 30 Ka sliʼaftá həŋ hada ka taghatá haɗika Galili. Va a Yesu si ta nghaŋta mndu wu,  
\v 31 kabga ta tagha skwi ŋa duhwalhani. Wya skwi ta mnə tsi ŋa taŋ: «Dzaʼa ksafksa lu ta Zwaŋa mndu ka vlata ma dzva mnduha ŋa dzata taŋ. Baɗu mahkən, ŋa sliʼaftani nda hafu.»  
\v 32 Ama sna a duhwalhani ta tsa gwaɗa ya wa. Ta zləŋ həŋ guli nda ɗawaŋta da tsi. 
\s1 Wa dzaʼa nzakw ka mali 
\r Mat 18:1-5, Luk 9:46-48 
\p  
\v 33 Ka ɓhadaghatá həŋ da luwa Kafarnahum. Ta nzaku həŋ ma həga, ka ɗawaŋtá Yesu da həŋ: «Nahgani tsa skwi ta uwaʼuwal kaghuni ta tvi ya na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 34 Sriw nzanza həŋ, pslaf a həŋ ta wa taŋ wa, kabga si ta zba snaŋtá mali mataba taŋ həŋ, na skwi si ta uwaʼuwal həŋ ta tvi.  
\v 35 Ka nzadatá Yesu, «saghawasa» kaʼa nda həŋ. «Ka ta kumay mndu ta nzaku ka mali ta wa ira Lazglafta katsi, vraganatani ta ghəŋani ka sagəŋ gudzekw mista lamndu, ka nzakwani ka kwalva taŋ guli.»  
\v 36 Ka hgaftá tsi ta sana zwaŋ kwitikw, ka sladanata mataba taŋ. Ka tskwaftá tsi ma ghuvani, kaʼa nda həŋ mantsa:  
\v 37 «Dər wati ma mndu ta tsuʼaftá sani turtuk mataba na zwaniha na, kabga iʼi, vərɗa iʼi tsuʼaf tsa mndu ya nda tsa. Dər wati ma mndu ta tsuʼaftá iʼi guli, vərɗa iʼi a tsuʼaf tsi wa, ama mndu ya ta ghunigihata tsuʼaf tsi,» kaʼa. 
\s1 Mndu ta vla zɗaku ŋa amu ná, ŋa amu tsa 
\r Luk 9:49-50 
\p  
\v 38 Ka Yuhwana nda tsi mantsa: «Maləma ɗa, nda ngha ŋni ta sana mndu ta ghzla duhwalha halaway ma mndu. Ka tsa mndu ya na: “Yesu ta vlihatá mbraku,” kaʼa. Ka lmə ŋni, kabga haɗ ta dzaʼa mista amu wu,» kaʼa.  
\v 39 Ka Yesu mantsa: «Ma lmə kuni ta mndu, kabga haɗ mndu ta maga mazəmzəm nda hga ɗa, dzaʼa vza rutsak ta iʼi wa.  
\v 40 Mndu kul haɗ ta raza amu guli ná, ŋa amu tsa mndu ya.  
\v 41 Dər wati ma mndu ta taghunaftá imi rauʼ ŋa say, kabga nzakwa ghuni ka ŋa Kristi, kahwathwata ka yu ta mnaghunata, haɗ nisəla tsa mndu ya dzaʼa zwaɗuta ɗekɗek wu,» ka Yesu. 
\s1 Ɗaswa ka mndu nda vzamta mndu ma dmaku 
\r Mat 18:6-9, Luk 17:1-2 
\p  
\v 42 «Ka vzamvza mndu ta sani turtuk mataba na zwaniha ta zlghafta iʼi na ma dmaku katsi, dzaʼa ghuyay ta ɗaŋwa katakata da Lazglafta. Ta dər má ya hbanam lu ta dughura buna dagala ma ŋurzluŋ, ka vzaghata da drəf, kaʼa.  
\v 43 Ka si dzva gha ta famta kagha kəl ka ka zləmbamta ma dmaku katsi, tsiŋtsa gha ta tsa dzvu ya. Ta dər mutsafta gha ta hafu nda dzva gha ka buɗuduŋ, ka lama gha nda dzvuha gha yipaʼ his his da həga vu kul haɗ ta mtavata ɗekɗek.  
\v 44 [Hada, mamu mtarakha ta yamta ma vgha ŋəɗməts, rwava a həŋ wa. Haɗ tsa vu ya ta mtaku ɗekɗek guli wa.]  
\v 45 Ka səla gha ta famta kagha kəl ka zləmbamta ma dmaku katsi, tsiŋtsa ta tsa səla ya. Ta dər mutsafta gha ta hafu nda səla gha sluŋ turtuk, ka nzakwa gha nda səlaha gha yipaʼ his his, ŋa wuɗamtá kagha da həga vu.  
\v 46 [Hada, mamu mtarakha ta yamta ma vgha ŋəɗməts, rwava a həŋ wa. Haɗ tsa vu ya ta mtaku ɗekɗek guli wa.]  
\v 47 Ka ira gha turtuk, ta famta kagha kəl ka ka dəɗamta da dmaku katsi, tsakwasliŋ tsakwasla ta tsa iri ya. Ta dər lama ka nda ira gha guzliŋ turtuk da ga mghama Lazglafta, ka nzakwa gha nda ira gha his his, ŋa wuɗamtá kagha da həga vu.  
\v 48 Hada, mamu mtarakha ta yamta ma vgha ŋəɗməts, rwava a həŋ wa. Haɗ tsa vu ya ta mtaku ɗekɗek guli wa.\f + \fr 9:48 \ft Ngha ta Isaya 66:24.\f* 
\v 49 Inda mndu dzaʼa nəmanaf nəma vu manda slughul. [Inda skwi ta drə lu ŋa Lazglafta ta kuktaf kukta lu ta slughul tida]  
\v 50 Slughul ná, skwi ɗina ya, ama ka ta haɗ zɗaku mida ɗekɗek wu katsi, nu dzaʼa magəglamta kuni mida ŋa vranamtá si tsa nəmatani ya na? Mamu ka slughul ma kaghuni. Nzawanza nda zɗaku mataba ghuni, sanlaha nda sanlaha,» kaʼa. 
\c 10  
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ghzliŋtá marakw 
\r Mat 19:1-12, Luk 16:18 
\p  
\v 1 Tahula tsa, ka sliʼaftá i Yesu nda duhwalhani hada ka laghwi ta haɗika Zudiya nda tvə drəfa Zurdeŋ. Ka tskəgladaghatá mnduha ta vgha tavatani. Ka nzəglatá tsi ka tagha skwi ŋa taŋ manda ya snu tsi.  
\v 2 Ka gavadaghatá la Farisa tavata Yesu ŋa hla səlani. Ka ɗawaŋtá həŋ da tsi, ka həŋ mantsa: «Mamu re haɗ wa a tvi ŋa ghzliŋta mndu ta markwa taŋ na?» ka həŋ.  
\v 3 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Wa ka Musa vindaghunafta na?» kaʼa.  
\v 4 «Ka Musa ná, ka ta kumay mndu ta ghzliŋtá markwa taŋ katsi ná, vindanaftani ta ɗelewera ghzlu, ka ghzliŋtani\f + \fr 10:4 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 24:1.\f* kəʼa,» ka həŋ.  
\v 5 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Təŋa ta ghəŋa ghuni kəl Musa ka vindaghunaftá tsa gwaɗa zlahu ya mantsa.  
\v 6 Ama ma zlraftani, manda kɗiŋta Lazglafta ta magaftá inda skwi, “ka tsaftá tsi ta i zəʼal nda marakw.\f + \fr 10:6 \ft Ngha ta Zlrafta 2:24.\f*”  
\v 7 Tsaya dzaʼa kəl zgun ka zlaŋtá dani nda mani, ka ndiʼanavatá vgha ta markwa taŋ,  
\v 8 ŋa nzakwa tsa hahəŋ his ya ka sluʼuvgha turtuk\f + \fr 10:8 \ft Ngha ta Zlrafta 1:27 nda 2:24.\f*. Mantsa tama, nzəgla a həŋ ka mnduha his wu, ama ka sluʼuvgha turtuk nzakwa taŋ.»  
\v 9 Skwi ndiʼanaf Lazglafta ná, yahayaha mndu dganata, kaʼa.  
\v 10 Manda vrakta taŋ, ka lamə həŋ nzata ma həga, ka ɗawaŋtá duhwalhani da tsi ta ghəŋa tsa gwaɗa ya.  
\v 11 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Ka ghzliŋghzla mndu ta markwa taŋ, ka klaftá sana marakw katsi, ta hliri tsa mndu ya, maganamaga tsa mndu ya ta ghwaɗaka skwi ta tsa taŋtaŋa markwa taŋ ya.  
\v 12 Mantsa guli, ka sliʼafsliʼa marakw ka laghu da wumatá sana zəʼal katsi, ta hliri tsa marakw ya nda tsa.» 
\s1 Hlakta mnduha ta zwani kwitikw kwitikw da Yesu 
\r Mat 19:13-15, Luk 18:15-17 
\p  
\v 13 Mbaɗaka mnduha ka va hlaktá zwani kwitikw kwitikw da Yesu ŋa tfanaghatawi ta həŋ, nda ma fanaghatani ta dzvu ta həŋ. Ama ka ghzlə duhwalha Yesu ta həŋ.  
\v 14 Ka nghə Yesu ta tsa skwi ta magə həŋ ya ná, zɗəgana a wu, ka kuzlanaftá tsi ta ŋuɗuf. «Zlaŋwazla ta zwaniha kwitikw kwitikw ka sagha həŋ da iʼi, ma pyə kuni ta həŋ, kabga ŋa gwal ta gara vgha nda həŋ na ga mghama Lazglafta\f + \fr 10:14 \ft Gray nda 9:37.\f*.  
\v 15 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, dər wati ma mndu dzaʼa gi kwal kul tsuʼaftá ga mghama Lazglafta manda zwaŋ kwitikw, lamta a tsa mndu ya ɗekɗek wa,» kaʼa nda həŋ.  
\v 16 Ka hlamtá tsi ta tsa zwaniha ya da ghuvani, ka pghanaghatá dzvu ta həŋ, ka tfanaghatawi ta həŋ. 
\s1 I Yesu nda sana mnda gadghəl 
\r Mat 19:16-30, Luk 18:18-30 
\p  
\v 17 Manda sliʼafta Yesu ka mbaɗa ta tvi, ka sliʼaftá sana mndu ka hwayakta tsəlɓata ma ghuvani, ka ɗaway da tsi: «Ari ŋərma mgham, nu dzaʼa magə yu ŋa mutsafta ɗa ta hafu ŋa kɗekedzeŋ na?» kaʼa nda tsi.  
\v 18 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Kabgawu kəl ka ka hga iʼi ka ŋərma na? Haɗ sana ŋərma taɓta Lazglafta wa.  
\v 19 Nda sna ka ta zlahuha ta mnay kazlay: Yaha ka da dzatá mndu, yaha ka da hliri, yaha ka da ghali, yaha ka da tsanavatá gwaɗa ta mndu, yaha ka da nənɓa mndu, ka vla ka ta glaku ŋa i da gha nda ma gha\f + \fr 10:19 \ft Ngha ta Sabi 20:12-16 nda Vrafta ta Zlahu 5:16-20.\f* kəʼa,» kaʼa.  
\v 20 «Mghama ɗa, snasna yu ta inda tsa skwiha ya daga ma ga zwaŋa ɗa,» kaʼa nda tsi.  
\v 21 Tsəmesl, ka Yesu nghanavatá tsa mndu ya, ka ɗvutá tsi, kaʼa nda tsi mantsa: «Ta turtuk skwi ta pɗugudughusta. La ka dzawapta ka ta inda skwa gha, ka daganafta ka ta gwal ka pɗu, mantsa dzaʼa mutsay ka ta gadghəl ta luwa. Magata gha ta tsaya, ka sagha ka, ka dzaʼa ka mista ɗa,» kaʼa nda tsi.  
\v 22 Na snaŋta tsa mndu ya ta tsa gwaɗa ya, ka laghu tsi nda ɓasatá ŋuɗuf, kabga gadghəl ya.  
\v 23 Ka waftá Yesu ta duhwalhani ta wanafta. «Kay! Dzaʼa nda bla ka lama gwal gadghəl da ga mghama Lazglafta!» kaʼa.  
\v 24 Ka ndərmim duhwalhani nda ndərmima ta tsa gwaɗa ya. Ka vrəgliŋtá Yesu ta mnay guli, «Zwana ɗa, nda bla ka lama gwal ta fafta ghəŋa taŋ ta gadghəl da ga mghama Lazglafta!  
\v 25 Ta dər laba ŋalibwa nda ta ghuruma lipir, ka lama mnda gadghəl da ga mghama Lazglafta,» kaʼa.  
\v 26 Ka va ndərmimgəlta duhwalhani, ka həŋ mataba taŋ mantsa: «Ka si mantsa tsi katsi ná, wa dzaʼa mutsafta mbaku tama?» ka həŋ.  
\v 27 Ka nghanavatá Yesu ta həŋ, kaʼa mantsa: «Haɗ mndu dzaʼa laviŋtá mbanaftá ghəŋani wa, ama laviŋlava Lazglafta ta mbanaftá mndu, kabga laviŋlava ta maga inda skwi.»  
\v 28 «Aʼa! Wana aŋni, zlanavazla ŋni ta inda skwiha ŋni, ka dzaʼa mista gha,» ka Piyer.  
\v 29 Ka Yesu mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, haɗ mndu ta sliʼafta ka zlaŋtá hgani, nda zwanamani, nda kwaghamani, nda mani, nda dani, nda zwanani, nda haɗikhani, kabga iʼi nda ya kabga Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta,  
\v 30 dzaʼa kwal kul mutsafta fərta ta sgavaghatani daga ta na zamana mida mu na wa. Dzaʼa mutsay ta həgaha, nda zwanama, nda kwaghama, nda mamaha, nda zwani, nda haɗikha tani, ama dzaʼa ghuyay ta ɗaŋwa guli. Ma zamana ta sagha guli, ŋa mutsayni ta hafu ŋa kɗekedzeŋ da Lazglafta.  
\v 31 Nda ndəgha gwal si ta kəma, dzaʼa nzakway nda hul. Nda ndəgha gwal si nda hul guli, dzaʼa nzakway ka gwal ta kəma,» ka Yesu nda həŋ. 
\s1 Mahkəna mnaŋta Yesu ta mtakwani nda sliʼagaptani 
\r Mat 20:17-19, Luk 18:31-34 
\p  
\v 32 Ta mbaɗa həŋ ta tvi ŋa ŋlu ka dzaʼa da Ursalima, ka labə Yesu ta kəma taŋ. Hluhla zləŋ ta duhwalhani, nda gwal ta dzaʼa mista taŋ tani. Ka tskəglanatá Yesu ta tsa duhwalhani ghwaŋpɗə his ya tavatani, ka zlraftá tsi ta mnay ŋa taŋ ta skwi dzaʼa slanaghata.  
\v 33 «Snawasna ɓa! Wana mu ta dzaʼa da Ursalima. Hada dzaʼa ksafta lu ta Zwaŋa mndu, ŋa vlaŋtá maliha ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, ŋa tsanaghata taŋ ta guma ŋa dzata, ŋa vlaŋta taŋ ta gwal kul nzakway ka la Yahuda,  
\v 34 ŋa ganapta tsahaya tiri, ŋa tafay taŋ ta sərɗək tida, ŋa sləvay taŋ nda krupiha, ŋa dzata taŋ, ama baɗu mahkən, ŋa sliʼagaptani nda hafu.» 
\s1 Ɗawutá vla i Yakubu nda Yuhwana da Yesu 
\r Mat 20:20-28 
\p  
\v 35 Tahula tsa, ka gavadaghatá i Yakubu nda Yuhwana ta nzakway ka zwana Zebedi tavata Yesu. «Mghama ɗa, ta kumay ŋni ta magaŋnata gha ta skwi dzaʼa ɗawaŋta ŋni da kagha,» ka həŋ nda tsi.  
\v 36 «Nahgani ta kumə kuni ta magaghunata ɗa na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 37 «Baɗu lama gha da glakwa gha ya ná, ka pghata ka ta aŋni, sani nda ga zeghwa gha, sani guli nda ga zlaɓa gha ná, kiɓa,» ka ŋni.  
\v 38 Ka Yesu zlghanaftawani ta həŋ mantsa: «Sna a kuni ta skwi ta ɗawə kuni wa. Dzaʼa laviŋlava kuni ta sa leghwa tsa ghuya ɗaŋwa dzaʼa yu say ya ra? Ari dzaʼa tsuʼay kuni ta batema tsa ghuya ɗaŋwa dzaʼa ghuyɗipta lu ya?» kaʼa nda həŋ.  
\v 39 «Aŋi, dzaʼa laviŋlava ŋni,» ka həŋ. Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Mantsa nzakwani, dzaʼa say kuni ta leghwa ghuya ɗaŋwa dzaʼa yu say, dzaʼa tsuʼay kuni ta batema tsa ghuya ɗaŋwa dzaʼa lu ghuyɗipta ya\f + \fr 10:39 \ft Gray nda Slna gwal ghunay 12:2.\f*.  
\v 40 Ama ta ghəŋa skwi ta nghanaŋtá tsa nzaku nda ga zeghwa ɗa nda ya nda ga zlaɓa ɗa ya ná, nghiɗigha a tsa ya wa. Nda nza tsa vliha ya ka ŋa gwal payanaf Lazglafta ta həŋ,» kaʼa nda həŋ.  
\v 41 Na snaŋta tsa pɗakwa duhwalha ghwaŋ ya ta tsa gwaɗa ya, ka ɓasanavata həŋ ta ŋuɗuf ta i Yakubu nda Yuhwana.  
\v 42 «Saghawasa,» ka Yesu nda həŋ. «Nda sna kuni ta gwal ta nghə lu manda mghamha ta ghəŋa mndəra mnduha ná, ta gay həŋ ta ma mgham mghama taŋ. Gwal kulaŋ lu guli, ta maray hahəŋ ta mbrakwa taŋ ta ghəŋa taŋ.  
\v 43 Ama mantsa a nzakwani mataba kaghuni wa. Ka ta kumay mndu ta nzaku ka mali mataba ghuni katsi, ka nzata tsi ka kwalva ghuni.  
\v 44 Ka ta kumay mndu mataba ghuni ta nzaku ta kəma katsi, ka nzata tsi ka kwalva inda mnduha.  
\v 45 Wya tsi, sa a Zwaŋa mndu kabga ŋa maganata lu ta slna wa, ama ŋa nzaku ka kwalva mnduha, vlaha ta hafani ŋa vara ndəghata mnduha guli,\f + \fr 10:45 \ft Gray nda Slna gwal ghunay 14:24 nda 1 Timute 2:6.\f*» ka Yesu zlghanaftawani ta həŋ. 
\s1 Gunanata Yesu ta ira Bartime 
\r Mat 20:29-34, Luk 18:35-43 
\p  
\v 46 Ka ɓhadaghatá həŋ da luwa Yeriku. Ta sabə i Yesu nda duhwalhani, nda tskata sanlaha ma mnduha ma tsa luwa ya, mamu sana ghulpa ta mndu ta nzaku ta wa tvi ka gatá skwi. Bartime hga tsa mndu ya, ta nzakway ka zwaŋa Time.  
\v 47 Manda snaŋtani kazlay: Yesu zwaŋa la Nazaret ya ta sagha kaʼa, ka dzatá tsi ta lawlaw, kaʼa mantsa: «Yesu zwaŋa Dawuda, tawa ta hiɗahiɗa ta iʼi,» kaʼa.  
\v 48 Mbaɗa mnduha ka ŋurhway. «Ma gwaɗaf ka,» ka həŋ. Ama ka sganaghatá tsi ta dza lawlaw ka ŋɗaŋɗa: «Zwaŋa Dawuda, tawa ta hiɗahiɗa ta iʼi,» kaʼa.  
\v 49 Ka sladata Yesu, kaʼa mantsa: «Hgagaghawa hga,» kaʼa. Ka hgaktá həŋ ta tsa ghulpa ta mndu ya. Ka həŋ nda tsi mantsa: «Ŋavaŋa ka sliʼafta ka, wya ta hga kagha,» ka həŋ.  
\v 50 Ka slurtidiŋtá tsa ghulpa ta mndu ya ta lgutani, ka valavata ka labə nda tvə Yesu.  
\v 51 Ka ɗawaŋtá Yesu da tsi. Kaʼa mantsa: «Nu ta kumə ka ta magaghata ɗa na?» kaʼa. «Maləma ɗa, ka nghəglaŋta yu ta vli,» kaʼa.  
\v 52 «La, nda mba ka, kabga zlghafta gha ta iʼi nda ŋuɗufa gha,» kaʼa nda tsi. Ka gi nghəglaŋtá tsa mndu ya ta vli, ka ksə tsi ta tvi ka dzaʼa mista Yesu. 
\c 11  
\s1 Lama Yesu da luwa Ursalima 
\r Mat 21:1-11, Luk 19:28-40, Yuh 12:12-19 
\p  
\v 1 Taghwaŋ a həŋ ka ɓhadaghata da luwa Ursalima wu, ka labə həŋ nda mista ghwá zaytuŋ, ndusa nda sana luwaha ta hgu lu ka Beslaze nda Betani. Ka ghunaftá Yesu ta gwal his mataba duhwalhani.  
\v 2 «Lawala da na luwa ta kəma ghuni na. Ka ɓhadaghaɓha kuni, dzaʼa slanaghasla kuni ta zwaŋa kɗih hbana lu ta kul walaŋta mndu ta laf tida. Ka plata kuni, ka klagaghata kuni.  
\v 3 Ka “ŋaw kuni ta tsa na” ka mndu ɗawaŋta da kaghuni katsi, “Mgham ta kumay,” ka kuni dazlay. Gi dzaʼa zlaghunaŋzla həŋ ŋa klaktá ghuni da hadna,» kaʼa nda həŋ.  
\v 4 Ka sliʼaftá həŋ ka labə, ka slanaghatá həŋ ta zwaŋa kɗih ta hba ma bli ta watgha ga mndu ndusa nda wa tvi, ka platá həŋ.  
\v 5 Ka gwal ma tsa vli ya nda həŋ mantsa: «Nu tsa ta magə kuni na? Ta plə ŋaw kuni ta tsa zwaŋa kɗih ya na?» ka həŋ.  
\v 6 Ka zlghanaftá həŋ ta wa taŋ manda ya mnanaf Yesu ta həŋ. Ka zlaŋtá lu ta həŋ, ka laghu həŋ.  
\v 7 Ka klədanaghatá həŋ ta tsa zwaŋa kɗih ya ta Yesu, ka pghaftá həŋ ta lguta taŋ, ka ŋladaftá Yesu nzafta tida.\f + \fr 11:7 \ft Gray nda Zakari 9:9.\f* 
\v 8 Ka liŋtá mnduha ta zlazlatá lgutha taŋ ta tvi, sləhwa fuha ŋa sanlaha ta ɓalakta ma vwah\f + \fr 11:8 \ft Manda ya ma 2 Mghamha 9:13, zlatá skwi ŋa vla glaku ya.\f* ka pghay ŋa tsuʼay.  
\v 9 Mbaɗaka gwal ta dzaʼa ta kəma Yesu nda gwal ta dzaʼa nda hulani tani ka hla wi. «Ŋa Lazglafta glaku! Ka tfanaghatfa Lazglafta ta wi ta mndu ya ta sagha ma hgani.  
\v 10 Ka tfanaghatfa Lazglafta ta wi ta ga mgham ta sagha, ga mghama Dawuda ta nzakway ka da ŋni! Glaku ŋa Lazglafta ta luwa!\f + \fr 11:10 \ft Gray nda Zabura 118:25-26 nda Mata 21:9.\f*» ka həŋ.\fig Lama Yesu da luwa Ursalima|src="CN01782C.TIF" size="span" loc="Mak 11:1-10" copy="David C. Cook" ref="Mak 11:10" \fig* 
\v 11 Ka ɓhadaghatá Yesu da luwa Ursalima, ka lamə tsi da həga Lazglafta. Tahula naghanatani ta inda skwiha, ka sliʼaftá tsi ka vraghuta da Betani kawadaga nda duhwalhani ghwaŋpɗə his, kabga nda ghada laghwa fitik. 
\s1 Ksiʼafta Yesu ta fwa ghuraf 
\r Mat 21:18-19 
\p  
\v 12 Gamahtsimani, ta sabə həŋ ma tsa luwa Betani ya ka vru da luwa Ursalima, ka kuzlanaftá maya ta Yesu.  
\v 13 Ka nghaŋtá tsi ta sana ghuraf manda a nda sləhwa tbukw tida. Ka labə tsi nghanata, ka dzaʼa slanaghar slanagha a wa yu ta zwaŋ tida kəʼa. Laghani tavata tsa fu ya, kəʼa kəʼa ná, sləhwa yeya tida, kabga ta fitika yakwa ghuraf a wa.  
\v 14 Ka Yesu nda tsa ghuraf ya mantsa: «Walglaŋta a mndu ta tsagatá yaku ta kagha ŋa zay wa,» kaʼa. Ta snaysnay duhwalhani. 
\s1 Ghzlagaptá gwal dzawa skwi ma həga Lazglafta 
\r Mat 21:12-17, Luk 19:45-48, Yuh 2:13-22 
\p  
\v 15 Tahula tsa, ka ɓhadaghatá həŋ da luwa Ursalima, ka lamə Yesu da daɓa həga Lazglafta. Ka slanaghatá tsi ta mnduha ta dzawa skwi nda sakwa skwi hada. Ka liŋtá tsi ta ghzligiŋtá həŋ dzibil, ka zlambidiŋtá tsi ta tabəlha gwal ta mbəɗ, nda vla nzakwa gwal ta dzawa ghərbuʼ tani.  
\v 16 Zlana a ta mndu dər turtuk ŋa tsughwaɗadapta nda ma tsa daɓa həga Lazglafta ya nda skwi wa.  
\v 17 Ka mnə tsi ŋa taŋ. Kaʼa mantsa: «Vinda a ma gwaɗa Lazglafta kazlay: Həga ɗa ná, dzaʼa nzakway ŋa həga maga duʼa mndəra mnduha demdem kəʼa ra? Ama mbaɗa kaghuni ka niŋta ka galigha gwal gənda\f + \fr 11:17 \ft Ngha ta Isaya 56:7 nda Irmiya 7:11.\f*,» kaʼa.  
\v 18 Manda snaŋta la mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta tsa skwi ya, ka zbə həŋ ta tvi ŋa dzatá Yesu. Ama ta zləŋ həŋ guli, kabga ksaŋksa tsa skwi ta taghə tsi ya ta hamata inda mnduha.  
\v 19 Manda dəɗata fitik, ka sabə i Yesu nda duhwalhani ma tsa luwa ya ka laghwa taŋ. 
\s1 Maga duʼa kul haɗ dga ghəŋ 
\r Mat 21:20-22 
\p  
\v 20 Ga sərɗək ta labə həŋ ta tvi ka vru da Ursalima, kəʼa ka duhwalha Yesu ná, dzuŋuŋ nda ghwala tsa ghuraf ksiʼaf tsi ya kay, nduk nda slrəŋhani tani.  
\v 21 Ka havaktá Piyer ta ghəŋa skwi ta luta. «Maləma ɗa, ngha ta ghwala ta na ghuraf ksiʼaf ka na kay ɓa!» kaʼa nda Yesu.  
\v 22 Ka Yesu nda duhwalhani mantsa: «Fafwa ghəŋa ghuni ta Lazglafta!  
\v 23 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, dər ya ghwá ya mnə mndu kazlay: Sliʼafsliʼa ka vzamta ka ta vgha da drəf! kaʼa nda tsi katsi, ka dgaŋ a tsi ta ghəŋ ta ghəŋani wu, faffa ta ghəŋani ta skwi ya mna tsi ŋa magakwani katsi, dzaʼa maganamaga Lazglafta ta tsa skwi ya.  
\v 24 Tsaya ta kəl yu ka mnaghunata kazlay: Inda skwi dzaʼa kuni ɗawaŋta nda maga duʼa ná, fafwafa ta ghəŋa ghuni tida manda skwi nda ghada mutsatani, dzaʼa nghay kuni ta magata tsa skwi ya.  
\v 25 Ka ta maga duʼa kuni katsi, ka waya kaʼa mamu dgun ma ŋuɗufa ghuni nda sana mndu katsi, pliniswapla ta dmakwa tsa mndu ya, kada plighunista Da ghuni Lazglafta ta luwa ta dmakuha kaghuni guli.  
\v 26 [Ama, ka haɗ kaghuni ta plinistá dmakwa mndu wa katsi, haɗ Da ghuni Lazglafta ta luwa dzaʼa plighunistá dmakwa kaghuni guli wa]\f + \fr 11:26 \ft Ngha ta Mata 6:15.\f*» ka Yesu nda həŋ. 
\s1 Ga mutsa Yesu ta glaku 
\r Mat 21:23-27, Luk 20:1-8 
\p  
\v 27 Ta mbaɗa həŋ, ka vrəgladaghatá həŋ da luwa Ursalima. Ta wawakwani Yesu ma həga Lazglafta, ka sliʼadaghatá la mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la galata mndu guli slanaghata.  
\v 28 «Nda mbrakwa wa ta maga ka ta na skwiha na, wa ta vlaghatá tvi ŋa magay?» ka həŋ nda tsi.  
\v 29 «Iʼi guli, ka ɗawaŋɗawa yu ta skwi turtuk da kaghuni, ka zlghiɗifzlgha kaghuni ta wani katsi, dzaʼa mnaghunamna yu, ka nda mbrakwa wa ta maga yu ta tsa skwiha ya,» ka Yesu nda həŋ.  
\v 30 «Wya tsa ɗaway ɗa ya: Lazglafta ta ghunafta Yuhwana maga batem\f + \fr 11:30 \ft Ngha ta 1:4-5.\f* re, ari mnduha a na? Zlghiɗifwa zlgha ta wani,» kaʼa nda həŋ.  
\v 31 Ka laghu həŋ zlərɗay mataba taŋ. «Waka mu dzaʼa zlgha wani. Ka Lazglafta ya ta ghunafta ka mu, kabgawu kwal kuni kul zlghafta ɓa,» kaʼa dzaʼazlay nda amu.  
\v 32 «Ka mnduha ta ghunafta» ka mu katsi, lava a mantsa guli wu, ka həŋ, kabga nda sna mnduha ta Yuhwana kahwathwata kazlay: Vərɗa anabi ya kəʼa. Tsaya tama, ta zləŋay həŋ ta skwi dzaʼa magə mnduha.  
\v 33 Mantsa tama: «Sna a aŋni ta mndu ta ghunakta wu,» ka həŋ. Ka Yesu nda həŋ tama mantsa: «Mantsa iʼi guli, haɗ yu dzaʼa mnaghunata, ka nda mbrakwa wa ta maga yu ta tsa skwiha ya wu,» kaʼa. 
\c 12  
\s1 Sana ghwaɗaka mnda vwaha inabi 
\r Mat 21:33-46, Luk 20:9-19 
\p  
\v 1 Mantsa, ka nzatá Yesu ka mna gwaɗa ŋa taŋ nda mahdihdi, kaʼa mantsa: «Mamu sana mndu ta sliʼafta ka laghwi da ŋaɓaftá fuha inabi ndər ndər ndər ma vwahani, ka ŋamtá tsi ma dzugur. Ka laptá tsi ta vli ŋa ɗitsa yakwani. Ka bamtá tsi nduk nda dumbi nda slra tani mida ŋa nzakwa mnda nghay\f + \fr 12:1 \ft Gray nda Isaya 5:1-2.\f*. Tahula kɗiŋtani ta payanatá tsa vwahani ya ɗina, ka fanamtá tsi ma dzvu ta gwal hvay. Ka sliʼaftá tsi ka laghwi dista luwa.\fig Vwaha inabi|src="lb00103c.tif" size="span" loc="Mak 12:1" copy="Louise Bass" ref="Mak 12:1" \fig* 
\v 2 Sagha fitika ɗaga yakwani, ka ghunadaghatá tsi ta sana kwalvani slanaghatá tsa gwal ta hvay ya ŋa mutsanafta taŋ ta ŋani ma yakwa tsa inabi ya.  
\v 3 Laghani, ɗiŋ ksafksa həŋ ka ɗgaptá, ka vriŋta kul vlaŋta.  
\v 4 Ka ghungladaghatá tsi ta sana kwalva slanaghatá həŋ guli, ka tatanaghatá həŋ ta ghəŋ ka rarazata.  
\v 5 Ka ghungladaghatá tsa mnda vwah ya ta mahkəna kwalva, ka dzatá həŋ nda dza ta tsaya. Ka ghungladaghatá tsa mnda vwah ya ta sanlaha ma kwalvaha guli, ka ɗgaptá həŋ nda ɗga ta sanlaha, ka pslatá həŋ nda psla ta sanlaha.  
\v 6 Ga va tsa mndu ya, mamu pɗakwa zwaŋani turtuktuk ta ɗvu tsi ma hya ŋuɗufani, ka kɗiŋtá tsi ta ghunadapta da tsa mnduha ya kazlay: Dzaʼa hulay həŋ tahula ta na zwaŋa ɗa na kəʼa.  
\v 7 Ka sliʼafta tsa zwaŋ ya ka lagha slanaghatá həŋ. “Ya wana tsa mndu dzaʼa za həga ya kaya! Sawa ka dzatá mu, ŋa zay amu ta tsa həga ya!” Ka tsa gwal ta hva tsa vwah ya mataba taŋ.  
\v 8 Ɗiŋ ksafksa həŋ ka dzata, ka vzidiŋtá həŋ ta mblani diʼiŋ nda tsa fuha inabi ya. 
\p  
\v 9 «Ndana tama, nu dzaʼa magə dani ma tsa vwaha fuha inabi ya? Dzaʼa laghala, ŋa zaɗanatani ta tsa mnduha ta hva ma tsa vwah ya, ŋa vlaŋtani ta tsa fuha inabi ya ta sanlaha ma mnduha.  
\v 10 Ta dzaŋaf a kaghuni ta vindatani ma deftera Lazglafta manda ya kəʼa ta mnay ra? “Tsa pala wuɗidiŋ gwal ta ba həga ya, tsaya ta nuta ka vərɗa palaka tughwa həga.  
\v 11 Tsaya ná, Lazglafta ta ɗvaftá nzakwa tsa pala ya ka vərɗa palaka tughwa həga. Skwa ndərmimay nzakwani ta wa ira amu!\f + \fr 12:11 \ft Ngha ta Zabura 118:22-23.\f*”» kaʼa. 
\p  
\v 12 Tsatsafta tsa maliha ya ná, ta ghəŋa taŋ ta gwaɗa Yesu ta tsa gwaɗa ya. Ka zbə həŋ ta tva ksafta, ama ka zlanatá həŋ ka laghwa taŋ kabga zləŋa gwaɗa da mnduha. 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa pla dzumna 
\r Mat 22:15-22, Luk 20:20-26 
\p  
\v 13 Ka ghunaftá həŋ ta sanlaha mataba la Farisa nda mnduha Hiridus,\f + \fr 12:13 \ft Ngha ta Mata 3:6.\f* ŋa dzaʼa gwaɗa nda Yesu, kada ɗakwatsafta lu ta gwaɗa ma wani ŋa ksafta.  
\v 14 Wya ka həŋ lagha mnay ŋani: «Maləma ɗa, nda sna ŋni kazlay: Dar gwaɗa ta mnə kagha kəʼa, haɗ kagha ta zləŋa ira mnduha wu, kabga haɗ ghuya gha nda mndu ta ghərɓakwani wa. Vərɗa nzaku manda ya ta kumə Lazglafta ta taghə kagha. Ta kumay ŋni ta ɗawaŋtá gwaɗa da kagha: Ma zlaha Lazglafta ná, nda ra re, ra a wa ka pla dzumna ŋa mgham dagala ma Ruma na? Dzaʼa plər pla a wa ŋni na?» ka həŋ.  
\v 15 «Kabgawu ta kəl kuni ka dzəgha iʼi na?» Ka Yesu zlghanaftawi ta həŋ, kabga nda sna ta tsa maɗgwirmaɗgwira taŋ ya. «Klagaghawakla ta tsa kwaɓu ya ka nghanata yu,» kaʼa.  
\v 16 Ka klanaktá həŋ turtuk. Ka ɗawaŋtá Yesu da həŋ. Kaʼa mantsa: «Nda wa grafta lu ta na skwi tsaf lu tida na na? Ŋa wa na hgu tida na guli?» kaʼa nda həŋ. «Ŋa mgham Sezar ya,» ka həŋ.  
\v 17 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Vlaŋwa mgham Sezar ta ya ta nzakway ka ŋa mgham Sezar, vlaŋwa Lazglafta ta ya ta nzakway ka ŋa Lazglafta,» kaʼa nda həŋ. Ka ndərmim həŋ katakata ta tsa zlghawani ya. 
\s1 Ɗaway ta ghəŋa sliʼagabta ma mtaku nda hafu 
\r Mat 22:23-33, Luk 20:27-40 
\p  
\v 18 Ka sliʼadaghatá la Sadukiya slanaghata Yesu guli. Hahəŋ ná, gwal ta mnay kazlay: Haɗ sliʼagabta mndu ma mtaku wu\f + \fr 12:18 \ft Gray nda Slna gwa ghunay 23:8.\f* kəʼa ya həŋ. Ka ɗawaŋtá həŋ da tsi, ka həŋ nda tsi mantsa:  
\v 19 «Maləma ɗa, wya ka Musa vindaŋnafta: “Ka mamu mndu mtu zwaŋamani ka zlaŋtá markwa taŋ, ya a ta zwaŋ nda tsa marakw ya wu katsi, wunanaghata tsa zwaŋamani ta ndiri ya ta tsa wadgani ya, ŋa yanatani ta zivir ta tsa zwaŋamani ta mtuta ya,”\f + \fr 12:19 \ft Ngha ta Sabi 20:1-17 nda Vrafta ta Zlahu 5:6-22, 25:5-10 nda Zlrafta 38:8.\f* kaʼa. 
\p  
\v 20 «Tsaw ghalya, si mamu zwanama ndəfáŋ həŋ ma da taŋ. Si ka klaftá zumali ma həŋ ta marakw, ka mtutá tsa mndu ya ta yana a lu ta zwaŋ wa,  
\v 21 ka wunanaghatá tsa mahisa zwaŋ ya ta tsa wadgu ya, ka mtutá tsaya guli, yana a lu ta zwaŋ wa. Mantsa ya tsa mahkəna zwaŋ ya guli.  
\v 22 Inda tsa zwaniha ya ndəfáŋ ndəfáŋ, ka raftá həŋ ta tsa marakw ya, kul haɗ ya ta yatá zwaŋ nda tsi. Tahula rwuta tsa zwaniha ya ndəfáŋ ndəfáŋ, ka mtuta tsa marakw ya guli.  
\v 23 Mantsa tama ní, baɗu sliʼagabta ma mtaku nda hafu ní, ŋa wa ŋa wa dzaʼa nzakwa tsa marakw ya mataba taŋ baɗu tsaya tama, ya wya klafkla həŋ demdem ta tsa marakw ya ka markwa taŋ?» ka həŋ nda tsi.  
\v 24 Ka Yesu zlghanaftawani ta həŋ mantsa: «Ta nanay kuni ta ghəŋ. Kabgawu kəl yu ka mnay mantsa? Sna a kuni ta skwi nda vinda ma gwaɗa Lazglafta wu, sna a kuni ta mbrakwa Lazglafta guli wa.  
\v 25 Tahula sliʼagapta ma mtaku nda hafu ná, ta haɗ kluvtá vgha i marakw nda zəʼal wu, dzaʼa nzanza həŋ manda duhwalha Lazglafta ta luwa.  
\v 26 Ta ghəŋa gwaɗa ta vragapta ma mtaku nda hafu ya ná, ta dzaŋaf a kuni ta tsa vli ta ghəŋa mubuk nda vu tida ma deftera Musa ya ra? Ka Lazglafta nda Musa hada na: “Iʼi Lazglafta Abraham, iʼi Lazglafta Izak, iʼi Lazglafta Yakubu,\f + \fr 12:26 \ft Ngha ta Sabi 3:2, nda 3:6, 15-16.\f*” kaʼa.  
\v 27 Hahəŋ ná, ta nda hafu həŋ, kabga Lazglafta ná, Lazglafta gwal nda rwa a wu, ama Lazglafta gwal nda hafu ya. Ta nanay kuni ta ghəŋa ghuni katakata,» ka Yesu nda həŋ. 
\s1 Ɗaway ta ghəŋa mali mataba zlahu 
\r Mat 22:34-40, Luk 10:25-28 
\p  
\v 28 Ma tsa vli ya, mamu sana mndu mataba gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta sna tsa skwi ta zlərɗə i Yesu nda la Sadukiya ya. Nghayni ná, ɗina tsa zlghatá wa Yesu ŋa taŋ ya. Ka sliʼafta tsi ka gavadaghata tavata Yesu da ɗawaŋta. Kaʼa mantsa: «Wati mali ma inda zlahuha na?» kaʼa.  
\v 29 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Wya mali mida: Snawa ɓa la Israʼila! Mgham ta nzakway ka Lazglafta ná, tsatsi turtuktuk Mgham.  
\v 30 Mantsa tama, ka ɗvuta ka ta Mgham ta nzakway ka Lazglafta gha nda hyahya ŋuɗufa gha, nda inda hafa gha, nda inda ndana gha, nda inda mbrakwa gha.\f + \fr 12:30 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 6:4, 5.\f* 
\v 31 Wya mahisani: “Ka ɗvuta ka ta mnda səla manda va ɗvuta gha ta ghəŋa gha.\f + \fr 12:31 \ft Ngha ta Levi 19:18.\f*” Mataba inda zlahuha ná, haɗ zlahu ta malaghutá tsahaya wa,» kaʼa. 
\p  
\v 32 Ka tsa mndu ta tagha zlahu ŋa mnduha ya nda tsi mantsa: «Zɗa tsa mghama ɗa. Kahwathwata tsa mnə ka kazlay: Turtuktuk Lazglafta kəʼa ya, haɗ sani ɗekɗek ta ghəŋa tsatsi\f + \fr 12:32 \ft Gray nda Vrafta ta Zlahu 4:35.\f* wa.  
\v 33 Haɗ taɓta ɗvuta mndu ta Lazglaftani nda hyahya ŋuɗufani, nda inda ndanani, nda inda mbrakwani, nda ɗvutani ta mnda səla manda va ɗvutani ta ghəŋani wa. Malaghumala tsaya ta ghəŋa skwi nda səla ta drafta lu tsuhtsuh ta gwir. Malaghumala guli ta planatá ghəŋ ta plu lu nda hamata skwiha nda ya nda rini\f + \fr 12:33 \ft Gray nda Huseya 6:6.\f* ta vlaŋta lu manda ya ɗawaŋ zlahu,» ka tsa mndu ya.  
\v 34 Nghanata Yesu ta tsa zlghawani ya ná, mamu ɗifil mida. Kaʼa nda tsi mantsa: «Diʼiŋaghu a ka nda ga mghama Lazglafta wa,» kaʼa. Haɗ mndu ta dərglaftá ŋuɗuf ka ɗawgəltá vli da tsi tahula tsa wa. 
\s1 Zwaŋa Dawuda Kristi ra? 
\r Mat 22:41-46, Luk 20:41-44 
\p  
\v 35 Ka kɗə Yesu ta tagha skwi ŋa mnduha ma həga Lazglafta. Wya kaʼa ta mnay: «Kurki gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta mnay kazlay: Kristi ná, zwaŋa Dawuda ya kaʼa na?  
\v 36 Ya wya ka vərɗa Dawuda pghafər Sulkum nda ghuɓa mnata: 
\q1 “Ka Mgham Lazglafta mnanatá Mghama ɗa na: 
\q1 Nzanza gha nda ga zeghwa ɗa ha ka sagha fitik dzaʼa niŋta 
\q1 yu ta ghumaha gha ka skwa diŋlay gha,\f + \fr 12:36 \ft Ngha ta Zabura 110:1.\f* ” kaʼa. 
\m  
\v 37 Ya “Mghama ɗa ka,” ka vərɗa Dawuda ta hgay ní, wa kəʼa nzəglaku ka zwaŋani tama?» kaʼa guli. Tsa skwi ta taghə Yesu ya na, zɗəganazɗa ta tsa dəmga ta snay ya. 
\s1 Planaghatá vu ta gwal tagha zlahu 
\r Mat 23:1-36, Luk 20:45-47 
\p  
\v 38 Wya kaʼa nda həŋ ma tsa skwi ta taghə tsi ya. «Ɗaswa ka kuni nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha! Hahəŋ ná, nda lgutha zutututa zɗəganata wawaku ta həŋ. Zɗəganazɗa ganaghatá zgu ta həŋ ta luma.  
\v 39 Ta zbay həŋ ta vla nzaku ta kəma ma həga ta kəl lu ka tagha skwa la Yahuda. Vla nzaku ɗina ta zbə hahəŋ ma vla za skwa zay guli.  
\v 40 Hahəŋ gwal ta dghwaɗguduŋtá skwa la wadgu. Zɗəganazɗa slriŋtá maga duʼa ta həŋ ta kəma mnduha ŋa ghubaŋtá həŋ. Dzaʼa tsanaghatsa lu ta guma ta həŋ katakata,» kaʼa. 
\s1 Vla skwa markwa wadgu ka pɗu 
\r Luk 21:1-4 
\p  
\v 41 Tahula tsa, ka nzatá Yesu mbəŋ nda akwata pgha tsedi ma həga Lazglafta, ka nghay ka mnduha ta pgha tsedi dida. Nda ndəgha la gadghəl ta va pghadatá tsedi.  
\v 42 Ka lagha sana markwa wadgu ka pɗu guli, ka pghadatá tsi ta aneni his kul slaghuta ka sana skwi.  
\v 43 Mantsa tama, ka hagaŋtá Yesu ta duhwalhani, kaʼa nda həŋ mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, tsedi pghada ya markwa wadgu ya da ya skwi ya ná, mal ŋani ka ŋa pɗakwa mnduha,  
\v 44 kabga sanlaha ná, ma fərta tani da həŋ klaʼata həŋ ka pghadata. Ama tsa marakw ya ná, kɗavakta skwi ma ŋa zayni ga taŋ klaf tsatsi ka pghadata,» kaʼa. 
\c 13  
\s1 Tasiŋtá həga Lazglafta 
\r Mat 24:1-2, Luk 21:5-6 
\p  
\v 1 Ma fitika saba i Yesu ma həga Lazglafta, ka sani mataba duhwalhani nda tsi mantsa: «Mghama ɗa, ngha ta glakwa na pala na ɓa! Nghana ka ta glakwa bata na həga na ɓa!» kaʼa.\fig Həga Lazglafta|src="lb00250c.tif" size="span" loc="Mak 13:1" copy="Louise Bass" ref="Mak 13:1" \fig* 
\v 2 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Nda ngha ka ta glakwa batá na həga na kiʼe, haɗ nzugwatá pala dər turtuk dzaʼa pɗata wa, dzaʼa tasiŋtasa lu tesneʼ» ka Yesu nda tsi. 
\s1 Skwiha dzaʼa magaku ma kɗə kɗakwa ghəŋa haɗik sagha 
\r Mat 24:3-14, Luk 21:7-19 
\p  
\v 3 Tahula tsa, ka sliʼaftá Yesu ka laghwi nzata ta ghwá zaytuŋ, ta nzakway mbəŋ nda həga Lazglafta, ka ksaghutá i Piyer nda Yakubu nda Yuhwana nda Andre nda ghəŋa taŋ ta Yesu ka ɗawaŋta da tsi.  
\v 4 «Yawu dzaʼa magakwa tsa skwiha ya, ŋizla wu dzaʼa maraŋtá magakwa inda tsa skwiha ya na? Mna gwanaŋna mna,» ka həŋ nda tsi.  
\v 5 Ka zlraftá Yesu ta mnay ŋa taŋ, kaʼa nda həŋ mantsa: «Ɗaswa ka kuni yaha mndu da nanaghunafta.  
\v 6 Kabga nda ndəgha mnduha dzaʼa sliʼakta ka klaftá hga ɗa kazlay: “Iʼi Kristi,” ka inda taŋ dzaʼa mnay, ŋa nanaghata taŋ ta ndəghata mnduha.  
\v 7 Dzaʼa nda sna kuni ta mna gwaɗa ta lmu ndusa nda ya diʼiŋ, yaha ŋuɗufa ghuni tɗu, kabga dzaʼa magaku tsa skwiha ya, ama kɗavakta kɗakwa ghəŋa haɗik a tsa wa.  
\v 8 Dzaʼa lmay sana haɗik ta lmu nda sana haɗik, mantsa sana luwa nda sana luwa guli. Dzaʼa ghudzavafghudza haɗik ma vliha kavghakavgha. Dzaʼa slaku maya ta haɗik. Nda tsahaya dzaʼa zlra ghəŋa haɗik ta ɓasay manda marakw ta ɓasa yaku.  
\v 9 Kaghuni, ɗaswa ka kuni, dzaʼa hlay lu ta kaghuni da vla guma, dzaʼa ɗgay lu ta kaghuni nda sarak ma həga tagha skwa la Yahuda. Dzaʼa hladaghunagha hla lu ta kəma la ŋumna nda mghamha, kabga nzakwa ghuni ka duhwalha ɗa. Hada dzaʼa maraŋta kuni ta nzakwa ghuni ka masləmtsəka ɗa ta kəma taŋ.  
\v 10 Wya skwi dzaʼa magaku karaku: Dzaʼa nzakway tkweʼ ka mnanaŋtá mnduha ta ghəŋa haɗik tender ta Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta, kada kuɗuta ghəŋa haɗik.  
\v 11 Hlafta lu ta kaghuni ka hlaghata da vla guma ya, yaha kuni da laghwi da ndana skwi dzaʼa kuni mnay hada kazlay: Nu dzaʼa mu mnay tama, kaʼa. Ka nu dzaʼa sagha da ghəŋa ghuni ma tsa fitik ya, tsaya dzaʼa kuni mnay, kabga kaghuni a dzaʼa gwaɗay wa. Dzaʼa sagha da Sulkum nda ghuɓa skwi dzaʼa kuni gwaɗay.  
\v 12 Ma tsa fitik ya ná, zwaŋamani dzaʼa vlatá zwaŋamani ŋa dzata, zwaŋani ŋa da dzaʼa vlata ŋa dzata, ta mbəɗavatá zwani tvə dadaha taŋ nda mamaha taŋ ŋa vlatá həŋ ŋa pslata.\f + \fr 13:12 \ft Gray nda Mika 7:6.\f* 
\v 13 Dzaʼa husaŋhusa kuni ta inda mnduha, kabga nzakwa ghuni ka duhwalha ɗa, ama mndu ya dzaʼa kɗanakta suʼafta dzaʼa mbaku,» kaʼa. 
\s1 Manzakɗawaya skwi 
\r Mat 24:15-28, Luk 21:20-24 
\p  
\v 14 «Ma sana fitik dzaʼazlay, dzaʼa nda ngha kuni ta manzakɗaway ta ŋriŋta\f + \fr 13:14 \ft Ngha ta Daniyel 9:27, 11:31, 12:11.\f* skwa Lazglafta dzaʼa nzata ma vli má si kul raku. Ka havapta mndu nda sna ta dzaŋa. Mantsa guli, ka nda ngha gwal hadna ma Zudiya ta tsa skwi ya katsi, ka hwaya həŋ ta ghwá.  
\v 15 Ka ta nzaku mndu ta bɗəma həga, yaha da ndana valagata ŋa vru da həga\f + \fr 13:15 \ft Ngha ta Mata 24:17.\f* kabga ŋa klaftá sana skwi, ka hwaya tsi ta hwaya.  
\v 16 Mndu ya ma vwah guli, yaha da ndana vrakta dzagha ŋa klaftá lgutani.  
\v 17 Ghuya ɗaŋwa dzaʼa slanaghatá miʼaha nda huɗi nda gwal nda zwani ta ghuva taŋ ma tsa fitik ya!  
\v 18 Ndəɓawa dzvu da Lazglafta, kabga yaha tsa skwiha ya slata givya.  
\v 19 Ka yawu tsatá ghəŋa haɗik ka sagha ta gita, ta sla a mndərga tsa ghuya ɗaŋwa dzaʼa slata ma tsa fitik ya wu, sləglata a vani guli wa.\f + \fr 13:19 \ft Gray nda Daniyel 12:1.\f* 
\v 20 Ka má fa a Lazglafta ta htanaktá tsa fitik ya wu katsi, ma haɗ mndu dzaʼa mbafta wa. Ama dzaʼa htanaghuhta ta tsa fitik ya, kabga gwal ɗagap tsi ŋa nzaku ka ŋani.  
\v 21 Ka “wana Kristi hadna,” “aʼ waʼa Kristi hada a,” ka mndu nda kaghuni katsi, yaha kuni da snay,  
\v 22 kabga dzaʼa sliʼagaghasliʼa ghwaɗaka la krista nda ghwaɗaka anabiha. Dzaʼa magay həŋ ta ŋizla sana skwiha nda mazəmzəmha ŋa nana ɗagatá mnduha Lazglafta, ka má ta magaku tsi.  
\v 23 Kaghuni, ɗaswa ka kuni. Wya mnaghunamna yu ta tsekeʼluwa ta inda skwi dzaʼa magaku demdem. 
\s1 Vragata Kristi 
\r Mat 24:29-31, Luk 21:25-28 
\p  
\v 24 «Tsa fitik dzaʼa sagha tahula ghuyapta lu ta tsa ɗaŋwa ya, dzaʼa mtumta fitik, haɗ tili dzaʼa ɓəglafta wa.  
\v 25 Dzaʼa rkaga rka tekwatsa ta luwa, ta dzaʼa ghudzavafghudza mbrakwa sana skwiha ta luwa.\f + \fr 13:25 \ft Gray nda Isaya 13:10, 34:4, Azekiyel 32:7, Yuwel 2:10, 3:4.\f* 
\v 26 Ma tsaya tama, dzaʼa nghaŋta lu ta saha Zwaŋa mndu nda mbraku ma ghwayak, ta wuɗaku katakata ma glakwani ta saha tsi dzaʼazlay.  
\v 27 Ghwanafha ta duhwalha Lazglafta, ŋa sliʼa taŋ ta kɗavakta ghəŋa haɗik tender,\f + \fr 13:27 \ft Gray nda Vrafta ta Zlahu 30:4, Zakari 2:10 Nehemi 1:9.\f* kulam ta slrəŋa luwa, ŋa tsakaktá mnduhani ɗagab tsi. 
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ghuraf 
\r Mat 24:32-35, Luk 21:29-33 
\p  
\v 28 «Nghawa skwi ta magaku nda ghuraf ɓa! Ka nda ngha kuni ta ghuraf ta ɗaku katsi ná, gi nda sna kuni kazlay: Ndusa dəwiŋ tama kəʼa.  
\v 29 Mantsa ya guli, ka nda ngha kuni ta tsa skwiha ya ta magaku katsi ná, ka snaŋta kuni kazlay: Ta tvi səla Zwaŋa mndu ka saha tama kəʼa.  
\v 30 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, haɗ na mnduha ta na zamana gita na dzaʼa kɗuta ɗekɗek kul slatá tsa skwiha ya wa.  
\v 31 Luwa nda haɗik ná, dzaʼa kɗu kɗa. Ama gwaɗa ɗa ná, haɗ dzaʼa kuɗuta wa. Nzawanza hzleŋa, yaha kuni hani. 
\s1 Lazglafta yeya nda sna ta kɗakwa ghəŋa haɗik 
\r Mat 24:36-44 
\p  
\v 32 «Ta ghəŋa gwaɗa ta tsa fitik ya ná, haɗ mndu nda sna ka ta wati luwa tsi wa. Dər duhwalha Lazglafta ta luwa, dər zwaŋani, sna a həŋ wa. Ba Da turtukwani yeya nda sna ta tsa fitik ya.  
\v 33 Ɗaswa ka kuni! ka nzata kuni hzleŋa nda fatá ghəŋa ghuni, sna a kuni ka yawu dzaʼa sagha tsa fitik ya wa.  
\v 34 Tsa skwi ya ná, dzaʼa nzakway manda zəʼala həga ta vrakta ta za wliwani. Ma sliʼani, ka zlaŋtá tsi ta həgani ma dzva gwal ksanatá slnani, daganafha ta slna taŋ ta həŋ. Ka ngha ka ta həga, kaʼa nda mnda ngha həga, ka nzata ka hzleŋa, kaʼa guli. Ka sliʼaftá tsi ka laghwi.  
\v 35 Kaghuni guli, hzleŋa fata ghəŋa ghuni kabga snaŋta a kuni ka ta wani luwa dzaʼa sagha zəʼala həga wa. Ka gahawu tsi, ka ma takala tsi, ka ta waha vazak tsi, ka gasərɗək a dzaʼa sagha tsi, haɗ mndu nda sna wa.  
\v 36 Ɗaswa ka kuni da sagha tsi dluk slaghunaghata pslapsla hani ta kaghuni.  
\v 37 Manda va na ta mnə yu ŋa ghuni na ná, mantsa ya ta mna yu ŋa inda mnduha kazlay: Hzleŋa ka kuni fata ghəŋ,» kaʼa. 
\c 14  
\s1 Dzra skwi ŋa ksafta Yesu ŋa dzata 
\r Mat 26:1-5, Luk 22:1-2, Yuh 11:45-53 
\p  
\v 1 Ta his fitik ka sagha fitika skala Pak, nda skala buradi kul haɗ is mida,\f + \fr 14:1 \ft Ngha ta Sabi 12:1-27.\f* ka zbu gwal dra skwi ŋa Lazglafta nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta hiɗaku ŋa ksaftá Yesu ma kɗek ma kɗek ŋa klay dzata.  
\v 2 «Yaha da nzakway baɗu tsa fitika skala Pak ya tama, kabga ka baɗu tsa ka mu ksay katsi ná, ka waya ka skwi da sliʼanaftá mnduha ta hwanzaɓaku,» ka həŋ. 
\s1 Pghay sana marakw ta urdi ta ghəŋ ŋa Yesu 
\r Mat 26:6-13, Yuh 12:1-8 
\p  
\v 3 Ma luwa Betani Yesu ta nzaku ka za skwa zay ma həga ga Simuŋ si nda rɗa mndu tida ya, ka lamə sana marakw slanaghata nda klatá hwaraka Albastra ndəghamə tsi ta urda sana fu ta hgu lu ka Nar. Nda bla dzva tsa urdi ya katakata. Ka ɓlaghutá tsi ta wa tsa hwarak ya, ka bərzləganatá tsa urdi ya ma ghəŋ ta Yesu.  
\v 4 Ka kuzlanaftá tsi ta sanlaha ta ŋuɗuf, ka ruruŋwaku həŋ ta ruruŋwaku. Ka həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl lu ka badza urdi ka bətbət na?  
\v 5 Ta skwi má ŋa klafta ka skwapta ŋa mutsaftá suley hkən dərmək\f + \fr 14:5 \ft Ngha ta Markus 6:37.\f*, ka daganaftá gwal pɗu ná,» ka həŋ ka ɓasanavatá ŋuɗuf ta tsa marakw ya, ka davay.  
\v 6 Ama ka Yesu nda həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl kuni ka ghuya ɗaŋwa ŋa tsa marakw ya? Zlanawa zla, ŋərma skwi tsa skwi ya magiha tsi.  
\v 7 Gwal ka pɗuha ná, kawadaga həŋ nda kaghuni inda fitik,\f + \fr 14:7 \ft Gray nda Vrafta ta Zlahu 15:11.\f* laviŋlava kuni ta vla skwi ŋa taŋ dər yawu tsi manda ya ta kumə kuni. Iʼi ná, gɗavata a yu tavata kaghuni wa.  
\v 8 Kɗavakta ŋərma skwi kura tsi, maga tsi. Rɗi má ŋa masaɗivata baɗu dzaʼa ɗa da haɗik, tsaya na masaɗiva tsi na.  
\v 9 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, inda vli dzaʼa mnə lu ta Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta ma ghəŋa haɗik tender, dzaʼa rusay lu ta skwi maga na marakw na, ŋa hava na marakw na.» 
\s1 Skwapta Zudas Iskaryut ta Yesu 
\r Mat 26:14-16, Luk 22:3-6 
\p  
\v 10 Ka sliʼaftá Zudas Iskaryut. Tsatsi ná, tekw mataba duhwalha ghwaŋpɗə his, Ka laghu tsi da slanaghatá gwal dra skwi ŋa Lazglafta. «Dzaʼa vlaghunavla yu ta Yesu ma dzva ghuni,» kaʼa nda həŋ.  
\v 11 Tahula mnanatani ta tsa gwaɗa ya ta həŋ, ka rfu həŋ ta rfu. «Dzaʼa vlaghavla aŋni ta tsedi guli,» ka həŋ nda tsi. «Yaw,» ka Zudas. Tahula tsa tama, ka ŋavata Zudas ka psa tvi dzaʼa kəl tsi ka vlaŋtá Yesu ta həŋ. 
\s1 Zay Yesu ta skwa zay ŋa skala Pak 
\r Mat 26:17-25, Luk 22:7-14,21-23, Yuh 13:21-30 
\p  
\v 12 Baɗu tsa taŋtaŋa fitika skala skwa zay kul haɗ is mida ya, baɗu tsaya ta hna lu ta tuwak ŋa maga tsa skala Pak ya. Ka duhwalhani nda Yesu mantsa: «Ga ta kuma ka ta payafta mu ta vli ŋa maga skala Pak na?» ka həŋ.  
\v 13 Ka ghunaftá tsi ta gwal his mataba duhwalhani. Kaʼa nda həŋ mantsa: Lawala da huɗa luwa, dzaʼa guyaku kuni nda sana mndu ta kla bzleghwa imi, ka dzaʼa kuni mistani.  
\v 14 Ka dzaʼa lamə da həga ga tsi ya ná, ka mnanatá kuni ta zəʼala həga ma tsa həga ya kazlay: Ga tsa vli dzaʼa kəl yu ka za skwa zay ŋa skala Pak kawadaga nda duhwalha ɗa ya na? ka mghama ŋni, ka kuni dazlay nda tsi, ŋa maraghunatani.  
\v 15 Ya dzaʼa maraghunamara ta vli ma sana dzuguvi ta ghəŋa sana həga nda payatá inda huzlaha mida. Hada dzaʼa payamafta kuni ta skwi ŋa za skwa zay ŋa skala Pak, kaʼa.  
\v 16 Ka sliʼafta tsa duhwalha ya, ka laghwi da huɗluwa, ka slafta həŋ ta inda tsa skwiha ya, manda va ya mnanaf Yesu ta həŋ. Ka datá həŋ ta skwa zaya skala Pak hada. 
\s1 Sani ma kaghuni dzaʼa skwaptá iʼi, ka Yesu 
\p  
\v 17 Gahawu tama, ka lagha tsi kawadaga nda duhwalhani ghwaŋpɗə his.  
\v 18 Nda nza nzakwa taŋ tama ta za skwa zay həŋ, ka Yesu mantsa: «Kahwathwata ta mnaghunata yu, mamu mndu turtuk mataba ghuni ta zə mu ta skwa zay kawadaga nda tsi, dzaʼa vlatá iʼi ma dzva mnduha\f + \fr 14:18 \ft Gray nda Zabura 41:10.\f*,» kaʼa.  
\v 19 Rəmasas ka vgha taŋ. «Iʼi a wu suʼu na? Iʼi a wu suʼu na? Iʼi a wu suʼu na?» ka həŋ turtuk turtuk nda tsi.  
\v 20 «Mndu turtuk mataba na kaghuni ghwaŋpɗə his ta zə mu ta skwa zay ma hliba turtuk\f + \fr 14:20 \ft Ngha ta Zabura 41:10.\f* na tsa mndu ya.  
\v 21 Wya teʼuwa, Zwaŋa mndu ná, dzaʼa mtaku manda ya nda ghada vindatani ma gwaɗa Lazglafta.\f + \fr 14:21 \ft Ngha ta Zabura 22:2-19 nda Isaya 53.\f* Ama ɗaŋwa ŋa mndu dzaʼa vlata Zwaŋa mndu ma dzva mnduha ŋa dzata. Dər ya má kwal lu yatá tsa mndu ya,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Tahanata Yesu ta za skwa zay nda ghuɓa 
\r Mat 26:26-30, Luk 22:14-20, 1Kwa 11:23-25 
\p  
\v 22 Ta zə həŋ ta skwa zay, ka klaftá Yesu ta tsa buradi ya, ka rfanaghatá tsi ta Lazglafta, ka ɓalanaftá tsi ta həŋ. Kaʼa nda həŋ mantsa: Nanana ná, sluʼuvgha ɗa ya, zlghawazlgha, kaʼa.  
\v 23 Tahula tsa, ka klaftá tsi ta leghwa ka rfanaghatá tsi ta Lazglafta, ka vlaŋtá tsi ta həŋ. Ka zlghaftá həŋ ka ŋaŋaʼata demdem.  
\v 24 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Nanana na usa ɗa ya. Nana usa ɗa ná, dzaʼa pghupgha ŋa slərɓa zughu mataba mnduha demdem nda Lazglafta.\f + \fr 14:24 \ft Gray nda Sabi 24:8, Irmiya 31:31-34.\f* 
\v 25 Kahwathwata ta mnaghunata yu, haɗ yu dzaʼa səglaŋtá ima yakwa fwa inabi ha ka labə ta fitik dzaʼa kəl yu ka sa lfiɗani ma ga mghama Lazglafta wa,» kaʼa nda həŋ. 
\p  
\v 26 Ka fafanaftá həŋ ta laha\f + \fr 14:26 \ft Ngha ta Zabura 113-118.\f* zləzlva Lazglafta, ka sliʼaftá həŋ ka dzaʼa ta ghwá zaytuŋ. 
\s1 Sna a yu ta kagha wu, ka Piyer nda Yesu 
\r Mat 26:31-35, Luk 22:31-34, Yuh 13:36-38 
\p  
\v 27 Ta labə həŋ ta tvi, ka Yesu nda həŋ mantsa: «Dzaʼa hwahwayaghu hwahwaya kuni ka zliɗivata,\f + \fr 14:27 \ft Ngha ta Zakari 13:7.\f*» kaʼa nda həŋ. Wya teʼuwa nda vinda da Lazglafta kazlay: 
\q1 Dzaʼa dzadza yu ta mnda ngha tuwak, ŋa gazlaghuta tuwakha kəʼa\f + \fr 14:27 \ft Ngha ta Zakari 13:7.\f*. 
\p  
\v 28 «Dzaʼa dzadza lu ta iʼi, ama tahula sliʼagabta ɗa, dzaʼa tiŋlaghutiŋla yu ta ɓhadaghata da Galili ka kaghuni,» kaʼa.  
\v 29 Ka Piyer nda tsi mantsa: «Dər hwahwayaghuta lamndu ka zlavaghata, iʼi, zlavaghata a yu ɗekɗek wa,» kaʼa.  
\v 30 Ka Yesu nda tsi guli mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghata wa, ta vana rviɗik gita u ná, ma kɗaku vazak ka wahata kamahis, dzaʼa mnamna vərɗa kagha hkən səla kazlay: Sna a yu ta na mndu na wu kəʼa.»  
\v 31 Ama ka Piyer vrəgliŋtá zlghanaftawi nda mbraku nda mbraku mantsa: «Dər má ŋa dzatá iʼi kawadaga nda kagha tsi, haɗ yu dzaʼa mnay kazlay: Sna a yu ta kagha wu kəʼa wu,» kaʼa nda tsi. Manda va tsaya, ka pɗakwa sanlaha nda tsi guli. 
\s1 Ndəɓa dzva Yesu ma Getsemani 
\r Mat 26:36-46, Luk 22:39-46 
\p  
\v 32 Ka ɓhadaghatá həŋ da sana vli ta hgu lu ka Getsemene.\f + \fr 14:32 \ft Ngha ta Mata 26:36.\f* Lagha taŋ da tsa vli ya, «nzawanza hadna ta dzaʼa yu da maga duʼa,» ka Yesu nda duhwalhani.  
\v 33 Ka hganaʼatá tsi ta i Piyer nda Yakubu nda Yuhwana kawadaga nda tsi. Ta mbəɗap a həŋ ta səla wu ná, ka ksaftá zləŋ ta Yesu ka ghuyay ma vgha.  
\v 34 Kaʼa nda həŋ mantsa: Tɗatɗa ŋuɗufa ɗa katakata ta kuma dzihata, nzawanza hadna ndiri, kaʼa nda həŋ.  
\v 35 Tahula tsa ka mbəɗaptá tsi ta səla dauʼ manda a, ka zləmbatá tsi ta haɗik, ka ndəɓə tsi ta dzvu da Lazglafta: Ka má ta magaku tsi katsi ná, ka laghula na ghuya ɗaŋwa na ta ghəŋa ɗa, kaʼa.  
\v 36 Kaʼa guli: «Aba, Da, haɗ skwi kul laviŋtá ka ta magay wa, kliŋkla ta na gruma dzaʼa yu say na! Nziyanza tsi tama, manda ya ta kumə iʼi a wa, ama ka nza tsi manda ya ta kumə kagha,» kaʼa.  
\v 37 Ka sliʼaftá tsi ka vrakta slanaghatá duhwalhani, ka slanaghatá tsi ta həŋ ta hani. Kaʼa nda Piyer mantsa: «Simuŋ, ta hani ka ra? Laviŋ a ka ta nzɗavata ta nzaku ndiri dər ka kiʼa ra!  
\v 38 Nzawanza ndiri, ka ndəɓa kuni ta dzvu yaha kuni da zləmbamta ma ghwaɗaka skwi dzaʼa dzghaghunata,» kaʼa nda Piyer. «Nda sna yu ta kumay ŋuɗufa ghuni ta maga skwi ɗina, ama haɗ mbrakwa sluʼuvgha wa,» kaʼa nda həŋ.  
\v 39 Ka vrəglaghutá tsi da maga duʼa manda va tsa ya kay guli.  
\v 40 Ka sliʼiglaftá tsi ka vrəglakta slanaghatá həŋ. Ta vraktá tsi ná, ta zuŋura hani həŋ kay guli. Ka sliʼanaftá tsi ta həŋ. Triɗ traptra həŋ ta skwi ŋa mnanata, kabga nda ghuya həŋ da hani. Ka vrəglaghutá tsi.  
\v 41 Ka vrəglaktá tsi ŋa mahkəna səla, kaʼa nda həŋ mantsa: «Tata hani kuni ka mbiʼa vgha ghuni tama ɓa? Nda kɗa, nda maga fitikani tama. Wana vlaŋvla lu ta Zwaŋa mndu ma dzvu ta gwal dmaku.  
\v 42 Sliʼafwasliʼa, mbaɗma guya həŋ, wya ndusakta tsa mndu ta vlatá iʼi ma dzva taŋ ya,» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Ksaftá Yesu 
\r Mat 26:47-56, Luk 22:47-53, Yuh 18:3-12 
\p  
\v 43 Tata tsa gwaɗa ya Yesu, ta lagha Zudas ta nzakway tekw mataba duhwalha ghwaŋpɗə his. Ka lagha tsi kawadaga nda tskatá mnduha, nda huzla lmu da həŋ da slanaghatá Yesu. Tsa mnduha ya ná, ghunatá mnduha mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la galata mndu ya.  
\v 44 Tsa Zudas ya ná, tsatsi ta vlaŋtá həŋ. Tiŋlaghutiŋla ta mnanatá həŋ kazlay: Ka nda ngha kuni ta tsa mndu dzaʼa lagha yu da brusata ya ná, ya vani tsaya. Ka gi ksafta kuni, ka kla kuni, yaha kuni da walaŋta zliŋta, kaʼa nda həŋ.  
\v 45 Ɓhadaghatani, ka gavadaghatá tsi tavata Yesu. «Zgu tsa Maləma ɗa,» kaʼa ganaghatá zgu ka brusay.  
\v 46 Ka gi sliʼadaghatá tsa mnduha ya ksaftá Yesu.  
\v 47 Ka gi tshagaptá sana mndu tavata Yesu ta kafayani, ka gi tsaghutá sləməŋa\f + \fr 14:47 \ft Ngha ta Yuhwana 18:26.\f* sani ma kwalva tsa mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ya.  
\v 48 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Nya ta maguta kəl kuni ka sliʼagaghata nda huzla lmu da ksa iʼi, gənda yu ra?  
\v 49 Ya wya kawadaga yu nda kaghuni ta tagha skwi ma həga Lazglafta tazlay, hada kaghuni, kabgawu kwal kuni ksaftá iʼi? Wya nana skwi ta magaku na ná, ŋa nzakwani manda ya mna gwaɗa Lazglafta ya,» kaʼa.  
\v 50 Ka hwahwayaghutá\f + \fr 14:50 \ft Gray nda 14:27.\f* duhwalha Yesu ka zlanavata.  
\v 51 Ka sliʼaftá sana galaɓay ka mbaɗa mistani, nda tsatá gwada ta vghani, ka kumə lu ta ksafta,  
\v 52 ama ka slurtiŋtá tsi ta lgutani ka hwayaghuta ka fərdiʼu. 
\s1 Yesu ta kəma guma 
\r Mat 26:57-68, Luk 22:54-55,63-71, Yuh 18:13-14,19-24 
\p  
\v 53 Ka klaghatá həŋ ta Yesu da mala gwal dra skwi ŋa Lazglafta. Hada, ka tskavatá inda gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu tani, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha tani, ka tskavatá həŋ.  
\v 54 Ta klə həŋ ya, mbaɗaka Piyer ka mbaɗa ta hulani ta hulani, ha ka lamə tsi da daɓa tsa həga ga mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ya. Ka nzatá tsi hada ka slina vu kawadaga nda kwalvaha.  
\v 55 Mbaɗa maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tsa guma, ka zba skwi dzaʼa kəl lu ka mutsaftá rutsak nda inda tsakalawi ta ghəŋa Yesu, kabga ŋa mutsaftá dzata, triɗ mutsaf a həŋ wa.  
\v 56 Nda ndəgha gwal ta vaza rutsak ta Yesu\f + \fr 14:56 \ft Gray nda Zabura 27:12, 35:11.\f* mndani, ama la a tsa gwaɗa taŋ ya ta tva turtuk wa.  
\v 57 Ka sliʼanaftá sanlaha ta gwaɗa ta ghəŋani. Kaʼa nda həŋ mantsa:  
\v 58 Sniŋsna ŋni ta mnayni kazlay: «Dzaʼa tasiŋtá na həga Lazglafta baf lu nda dzvu na yu, ka vranafta ɗa ta bafta baɗu mahkən kul ksaŋtá mndu,\f + \fr 14:58 \ft Ngha ta Yuhwana 2:19.\f*» kaʼa.  
\v 59 Kulam nda tsaya tani, la a tsa gwaɗa taŋ ya ta tva turtuk wa.  
\v 60 Ka sliʼaftá mal ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta mataba tsa tskatá vgha mnduha ya. Kaʼa nda Yesu mantsa: «Nu kul zlghə kagha ta wa na skwi ta mnə mnduha ta kagha na katək na? Ari sna a wa a kagha na?»  
\v 61 Tsəriɗa, ka Yesu nzata, zlgha a ta wani wa. Ka ɗawuglaŋtá tsa mal ta ghəŋa gwal dra skwi ya da tsi. «Kagha Kristi ta nzakway ka Zwaŋa Lazglafta nda tfawi ta ghəŋani ya ra?» kaʼa nda tsi.  
\v 62 Ka Yesu zlghanaftá mantsa: «Aŋi, iʼi ya. Dzaʼa nda ngha kuni ta iʼi Zwaŋa mndu ta nzaku nda ga zeghwa Lazglafta nda mbra. Dzaʼa nghay kuni ta saha ɗa ma kusay ta luwa\f + \fr 14:62 \ft Ngha ta Zabura 110:1 nda Daniyel 7:13.\f* guli,» kaʼa.  
\v 63 Na snaŋta tsa mal ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ya ta tsa gwaɗa ya, ka kwahiŋtá tsi ta lgutani. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Nu tata zbəgəlta mu?  
\v 64 Nda sna kuni ta tsa ŋaslani ya kiʼe, kinawu ka kaghuni ta ghəŋani?» kaʼa. Prək ka dzatá na mndu\f + \fr 14:64 \ft Ngha ta Zlahu 24:16.\f* na, ka həŋ demdem.  
\v 65 Ka gi tafə sanlaha ta sərɗək tida, ka hbanamtá həŋ ta patak ma kuma, ka dəŋəzlay. Ka həŋ nda tsi mantsa: Tsatsaf tsatsa ta tsa mndu ta dzughusta ya, ka həŋ nda tsi. Ka vlaŋtá həŋ ta la kwalvaha, ka dghar\f + \fr 14:65 \ft Gray nda Isaya 50:6.\f* tsahaya guli. 
\s1 Hkən mnay Piyer kazlay sna a yu ta Yesu wu kəʼa 
\r Mat 26:69-75, Luk 22:56-62, Yuh 18:15-18,25-27 
\p  
\v 66 Tata nzaku Piyer ndagahaɗik ma daɓa həga, ka sagha sana marakw ta nzakway tekw mataba kwalvaha ka miʼaha ga mal ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta.  
\v 67 Ka nghaŋtá tsi ta Piyer ta slina vu. Ka vits tsi, «Si kawadaga kagha nda tsa Yesu la Nazaret ya,» kaʼa nda tsi.  
\v 68 «Kay! Sna a yu ta na skwi ta mnə ka na wu, sna a yu ta va na mndu ta mnə ka na guli wu,» kaʼa. Ka gi sliʼaftá tsi ka laghwi da dzuguva watgha. [Ka wahatá vazak.]  
\v 69 Ka nghəglaŋtá va tsa marakw ya. Tekw nana mndu na mataba tsa mnduha ya, kaʼa nda tsa mnduha ma tsa vli ya kay guli.  
\v 70 «Kay! Iʼi a wu,» kaʼa kay guli. Ɓats nzɗa, ka tsa gwal ta nzaku hada ya nda Piyer kay guli mantsa: «Dər ki tsi, vara a kagha mataba tsa mnduha ya wu, kagha ná, mnda la Galili ka,» ka həŋ nda tsi.  
\v 71 Ka zlraftá Piyer ta ksiʼa ghəŋani ka waɗu. Kaʼa mantsa: «Sna a yu ta na mndu ta mnə kuni na ɗekɗek wu,» kaʼa.  
\v 72 Ka gi wahatá vazak ka mahis. Snaŋta Piyer ta tsa wahata vazak ka mahis ya, hizl sagha tsa gwaɗa mnana Yesu kazlay: Ma kɗaku vazak wahata ka mahis ná, dzaʼa mnay ka kazlay: Sna a yu ta kagha wu kəʼa ya tsa da ghəŋani. Ka gi sliʼaftá tsi ka laghwi da hərɓa taw.\f + \fr 14:72 \ft Ngha ta 14:30.\f* 
\c 15  
\s1 Kladaghata Yesu ta kəma Pilatus 
\r Mat 27:1-2,11-14, Luk 23:1-5, Yuh 18:28-38 
\p  
\v 1 Tsaɗakwa vli, ka gi tskavatá maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ka dzrəku kawadaga nda la galata mndu, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda gwal tsa guma demdem. Ka habaftá həŋ ta Yesu. Ka klaftá həŋ ka laghwi vlaŋtá Pilat ka ŋumna.  
\v 2 Tahula kladaghata taŋ ta Yesu da Pilatus, ka ɗawaŋtá Pilat da tsi. Kaʼa mantsa: «Kagha mghama la Yahuda ra?» kaʼa nda tsi. Manda ya mna ka,\f + \fr 15:2 \ft Ngha ta Mata 27:11.\f* ka Yesu nda tsi.  
\v 3 Ka vazə maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta rutsakha kavghakavgha ta Yesu.  
\v 4 Ka ɗawuglaŋtá Pilat da Yesu, «Mbəɗa a ka ra, ari sna a wa a ka ta na skwiha ta mnə həŋ ta kagha na na?» kaʼa nda tsi.  
\v 5 Tsəriɗ nzanza Yesu kul mbəɗanaghata dər ka turtuk. Ka vlaŋtá tsi ta ndanu ta Pilat. 
\s1 Tsanaghatá guma mtaku ta Yesu 
\r Mat 27:15-26, Luk 23:13-25, Yuh 18:39—19:16 
\p  
\v 6 Tsaw inda fitika skala Pak ya ná, ta snusna Pilat ta zlinistá mndu turtuk ma gamak ta həŋ. Mndu ɗawaŋ həŋ ta zlinista tsi ta həŋ.  
\v 7 Ma tsa fitik ya, mamu sana mndu ta hgu lu ka Barabas, ksaf lu ka famta ma gamak kawadaga nda sanlaha ma mnduha, kabga dzata taŋ ta mndu ma vla zlərɗawi nda ŋumna.  
\v 8 Mbaɗa dəmga ka sliʼadaghata da Pilatus, «Zliŋniszla ta mndu turtuk manda ya snu ka ta magaŋnata,» ka həŋ.  
\v 9 «Ta kumay kuni ta zlighunista ɗa ta mghama la Yahuda ra?» ka Pilat nda həŋ,  
\v 10 kabga nda sna ka mnay kazlay: Ka draku kladaghata maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta Yesu kəʼa.  
\v 11 Ama mbaɗa maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ka ŋavata, ka bara mnduha ŋa mnay taŋ kazlay: Zliŋnis Barabas, zliŋnis Barabas, kaʼa nda Pilatus.  
\v 12 Ka vrəgliŋtá Pilat ta ɗaway da həŋ: «Ka si mantsa tsi, nu ta kumə kuni ta magay ɗa nda na mndu ta hgu kuni ka mghama la Yahuda na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 13 Ka hləglaftá həŋ ta wi: «Zləŋafzləŋa ta udzu, ka həŋ nda tsi.»  
\v 14 Ka Pilat nda həŋ guli mantsa: «Kabgawu, nahgani va ghwaɗaka skwi maga tsi? Ka hləglaftá həŋ ta wi nda mbraku, Zləŋafzləŋa ta udzu!» ka həŋ nda tsi.  
\v 15 Tsa Pilat ya, ta kumay ta zɗanafta ŋuɗuf ta dəmga. Mantsa, ka zlinistá tsi ta Barabas ta həŋ, ta vlaŋtá tsi ta Yesu ma dzvu ta la sludzi ŋa slvanapta. Tahula tsa, ka zlanaŋtá tsi ta həŋ ŋa zləŋafta ta udzu. 
\s1 Gagay sludziha ta Yesu 
\r Mat 27:27-31, Yuh 19:2-3 
\p  
\v 16 Ka zlghaghutá sludziha ta Yesu ma dzva Pilatus, ka kladamtá həŋ, ta daɓi ma həga ma vla nzakwa Pilatus, ka hagadaghatá həŋ ta inda sludziha demdem, ka tskavata hada.  
\v 17 Ka suɗanavatá həŋ ta lguta ma mgham mgham ka dva. Ka ɗaftá həŋ ta teki ka wanamta ma ghəŋ manda zewzewa.  
\v 18 Ka gə həŋ ta zgu ŋani: «Zgu tsa mghama la Yahuda,» ka həŋ nda tsi.  
\v 19 Mbaɗaka həŋ ka dzay ta ghəŋ nda sarak guli, ka tafa sərɗək tida. Ka tsəlɓu həŋ ta tsəlɓu ta kəmani, manda skwi ŋa vla glaku ŋani.  
\v 20 Tahula hərfuta taŋ ta gagay, ka suɗaghutá həŋ ta tsa lguta dva má mgham mgham tida ya, ka suɗglanavatá həŋ ta vərɗa ŋani. Ka klagapta ka klaghata ŋa zləŋay ta udzu. 
\s1 Dalafta la sludziha ta Yesu ta udzu 
\r Mat 27:32-44, Luk 23:26-43, Yuh 19:17-27 
\p  
\v 21 Ta labə həŋ ta tvi, ka guyatá həŋ nda sana mnda la Sireŋ ta hgu lu ka Simuŋ, dani ma i Alegzandra nda Rufus\f + \fr 15:21 \ft Gray nda Ruma 16:13.\f* ta vrakta ta wawakwani. Ka mblanaftá həŋ ta kla tsa udza zləŋa Yesu ya.  
\v 22 Ka klaghatá həŋ ta Yesu da Gwalgwata. Tsa Gwalgwata ya na, manda mnay kazlay: Vla ghudzifa ghəŋ kəʼa ya.  
\v 23 Ɓhadaghata taŋ da hada, ka kumə həŋ ta sunustá ima inabi laɓanaf lu nda sana skwi ta hgu lu ka mur, ŋa htanaghutá kuzlakwa tsa ghuya ɗaŋwa ya, ama ka kwalaghutá Yesu ta say.  
\v 24-25 Nzemndi təmbay vli ta zləŋaftá həŋ ta udza zləŋay, ka vzə həŋ ta vindima\f + \fr 15:24-25 \ft Ngha ta Zabura 22:19.\f* ŋa daguvustá lguthani.  
\v 26 Vindafha lu nda ta ghəŋani, ta ghəŋa skwi kəl lu ka tsanaghatá guma kazlay: Mghama la Yahuda kəʼa.  
\v 27 Ka zlaŋaftá həŋ ta gəndaha his ta sana udzuha tavatani, pal nda ga zeghwani, pal nda ga zlaɓani.  
\v 28 [Mantsa ya kɗavakta skwi mnə gwaɗa Lazglafta kazlay: Nda mbəɗa mataba mbsaka gwal ta maga ghwaɗaka skwi,\f + \fr 15:28 \ft Ngha ta Lukwa 22:37 nda Isaya 53:12.\f*] kəʼa.  
\v 29 Mbaɗa mnduha ta labə nda ta tsa tvi ya, ka gigɗa ghəŋ ka rarazay, «Yawa a wa! Dzaʼa tasiŋtasa yu ta həga Lazglafta ka bafta ɗa ma fitik hkən\f + \fr 15:29 \ft Ngha ta 14:58 nda Zabura 22:8 nda Yuhwana 2:19.\f* a ka ka kay ra.  
\v 30 Mbanaf mba ta ghəŋa gha kagha ka ghəŋa gha, ka saha ka ta na udza zləŋay na!» ka həŋ nda tsi.  
\v 31 Mbaɗa maliha ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ka manay guli: «Mbanafha ta sanlaha ná, ama triɗ laviŋ a ta mbanaftá ghəŋani wu,» ka həŋ mataba taŋ.  
\v 32 «Ka sasa Kristi Mghama la Israʼila ta na udza zləŋay na ndana tama, ka ngha ŋni, kada zlghafta ŋni nda ŋuɗufa ŋni!» ka həŋ. Mbaɗa tsa gwal zləŋaf lu kawadaga nda tsi ya guli ka razay. 
\s1 Mtakwa Yesu 
\r Mat 27:45-56, Luk 23:44-49, Yuh 19:28-30 
\p  
\v 33 Lafa fitik ɗək da ghəŋ, ka nutá vli tɗik ka grusl ta haɗik demdem, ha ka laha ta nzemndi hkən ta fitik hawa.  
\v 34 Manda magatá nzemndi hkən, ka hgatá Yesu nda mbraku, kaʼa mantsa: «Eluhi, Eluhi, lama sabaktani?» kaʼa. Manda mnay kazlay: Lazglafta ɗa, Lazglafta ɗa, kabgawu zliɗivata\f + \fr 15:34 \ft Ngha ta Zabura 22:2.\f* ka na? kəʼa ya.  
\v 35 Snaŋta sanlaha mataba tsa gwal hada ya ta tsa skwi mna tsi ya ná, ka həŋ mantsa: «Wya ta hga Iliya mnda Lazglafta ghalya,» ka həŋ.  
\v 36 Ka gi sliʼaftá sani mataba taŋ ka hwayadapta klaftá susu, ka hbuŋta ta wa sarak. Ka tsughumamtá tsi ma ima inabi mastalaŋ, ka tsghədanaftá tsi ta Yesu ŋa sayni.\f + \fr 15:36 \ft Gray nda Zabura 69:22.\f* Ta tsghə tsi ya, «Swidwa! Nghama ngha ka dzaʼa sasa Iliya da klagata ta na udza zləŋay na tsi, kaki tsi,» ka həŋ.  
\v 37 Ama ka wahatá Yesu nda mbraku, ka sabə hafu mida.  
\v 38 Ma va tsa fitik ya, ka tavaptá zlala ta watgha lamə da vli nda ghuɓa ma həga\f + \fr 15:38 \ft Ngha ta Sabi 26:31-33.\f* Lazglafta kuyar daga ta luwa dikw ta haɗik.  
\v 39 Ma tsa vli zləŋaf lu ta Yesu ya, mamu sana mghama sludza la Ruma ta sladakta mbəŋ nda tsi. Manda nghaŋtani ta mndərga tsa klay Yesu ta hafu ya, kaʼa mantsa: «Kahwathwata, na mndu na ná, Zwaŋa Lazglafta ya,» kaʼa.  
\v 40 Mamu sana miʼaha ta sladakta diʼiŋ ka ngha tsa skwiha ta magaku ya guli. Mataba tsa miʼaha ya, mamu i Mari makwa ta Magdala, nda Salume, nda Mari mani ma i Yuses nda Yakubu ta tsneʼuwa ya.  
\v 41 Ma fitika si nzakwa Yesu ta ma luwa Galili karaku ná, si ta dzaʼa mistani tsa miʼaha ya ŋa maganatá slna. Si nda ndəgha sanlaha ma miʼaha ta sliʼadafta mistani da luwa Ursalima guli. 
\s1 Paɗamta Yusufu ta Yesu 
\r Mat 27:57-61, Luk 23:50-56, Yuh 19:38-42 
\p  
\v 42 Baɗu luma Madagala tsa fitik ya, ta kəl lu ka papaya skwiha, kabga dzaʼa lamla lu da sabat, ka nda dəɗa fitik.  
\v 43 Ka lagha Yusufu mnda luwa Arimate\f + \fr 15:43 \ft Ngha ta Mata 27:57.\f*. Tsa mndu ya ná, ta mnay ta tughwa gwaɗaha. Tsatsi guli ná, ta kzla ga mghama Lazglafta. Ka draftá tsi ta ŋuɗuf, ka lagha slanaghatá Pilat ŋa ɗawaftá tvi ŋa dzaʼa kla mbla Yesu.  
\v 44 Ka ndərmim Pilat ta tsa gi saba hafu ma Yesu misimmisim ya. Ka hgaŋtá tsi ta tsa mghama sludziha ya, ka ɗawaŋta da tsi kazlay: Nda kɗa fitika saba hafu mida ra? kəʼa.  
\v 45 Manda snanamta tsa mghama sludzi ya, ka zlanaŋtá tsi ta tvi ta Yusufu ŋa dzaʼa kla mbla Yesu.  
\v 46 Ka skwatá Yusufu ta lguta wupay, ka klagata mbla Yesu ta udza zləŋay, ka mbsamta mida. Ka klaftá tsi ka laghwi famta ma kulu huhrap lu ma kluluh. Ka taŋwalaktá mghama klam, ka huŋta ta wa tsa kulu ya.  
\v 47 Ta nzaktá i Mari makwa ta Magdala nda Mari mani ma Yuses, ka ngha vli dzaʼa kəl lu ka famta. 
\c 16  
\s1 Sliʼagabta Yesu nda hafu ma mtaku 
\r Mat 28:1-8, Luk 24:1-12, Yuh 20:1-10 
\p  
\v 1 Manda luta sabat, ka sliʼaftá i Mari makwa ta Magdala nda Salume nda Mari mani ma Yakubu dzawatá rɗa urdi ŋa dzaʼa masay ta mbla Yesu.  
\v 2 Ka sliʼafta həŋ, ka ɓhadaghatá həŋ mbessa vzlazlaŋ ta kulu gasərɗək baɗu dəmas.  
\v 3 Ta labə həŋ ta tvi, ka həŋ mantsa: Wa dzaʼa taŋwalaghutá tsa klam ta wa tsa kulu ya tama? ka həŋ.  
\v 4 Ndusadaghata taŋ, kəʼa ka həŋ ná, taŋwalaghutaŋwala lu ta tsa mghama klam ya diʼiŋ nda wa tsa kulu ya.  
\v 5 Ka gi lamə həŋ da tsa kulu ya. Ka slanaghatá həŋ ta sana duhwal ta nzaku hada nda ga zeghwi, nda suɗatá ta lguta ŋusliŋ zutut ta vghani. Nghaŋta taŋ, mbaɗaka həŋ ka ghudzafta da zləŋ.  
\v 6 «Ma zləŋ kuni ta zləŋ, nda sna yu kazlay: Yesu mnda la Nazaret si zləŋaf lu ya ta psə kuni» kəʼa. Ta haɗ hadna wa. Sliʼafsliʼa nda hafu ka laghwi. Wana tsa vli si kəl lu ka fatá mblani ya.  
\v 7 Lawala da mnanatá i Piyer nda sanlaha ma duhwalhani kazlay: Tiŋəl tsatsi dzaʼa ɓhata ma Galili. Hada dzaʼa nghaŋta kuni manda ya si mnaghuna tsi,\f + \fr 16:7 \ft Ngha ta 14:28.\f* ka tsa duhwal ya nda həŋ.  
\v 8 Ka ndagaptá tsa miʼaha ya ma kulu, ka hwaya. Ta ghudzaku həŋ da zləŋ. Ka kwalaghutá həŋ ta mna tsa gwaɗa ya ŋa mndu, kabga nda ksa həŋ da zləŋ. 
\s1 Maraŋta Yesu ta vghani da Mari Magdala 
\r Mat 28:9-10, Yuh 20:11-18 
\p  
\v 9 [Manda sliʼagabta Yesu gasərɗək baɗu dəmas, tiŋəl Mari makwa ta Magdala, ya ghzligiŋ tsi ta duhwalha halaway ndəfáŋ mida ya, marava tsi da tsi.  
\v 10 Ka sliʼaftá tsa marakw ya ka laghwi da mnay ŋa gwal si kawadaga nda Yesu, ta nzaku həŋ sasgama ka taw.  
\v 11 Wa a Yesu nda hafu, nda ngha iʼi nda ira ɗa, kaʼa nda həŋ. Ka kwalaghutá həŋ ta zlghaftá tsa gwaɗa ya. 
\s1 Maravata Yesu da sana duhwalhani his 
\r Luk 24:13-35 
\p  
\v 12 Tahula tsa, ka maravatá Yesu ka sani ma mndu tskəm da duhwalhani his ta mbaɗa ta tvi ta dzaʼa tahula luwa.  
\v 13 Ka vraktá həŋ da Ursalima, ka rusu həŋ ŋa sanlaha. Ama ka kwalaghutá tsahaya ta zlghaftá tsa gwaɗa ya guli. 
\s1 Maravata Yesu da duhwalhani ghwaŋpɗə ndeŋ 
\r Mat 28:16-20, Luk 24:36-49, Yuh 20:19-23, Slg 1:6-8 
\p  
\v 14 Tahula tsa guli, ka maravatá tsi ta kəma duhwalhani ghwaŋpɗə ndeŋ ta zə həŋ ta skwa zay. Ka davanaghatá tsi ta həŋ: Nu kul zlghaftá kuni ta gwaɗa tsa gwal ta nghaŋtá iʼi ta sliʼagapta ya, təŋtəŋa ghəŋa ghuni, kaʼa nda həŋ.  
\v 15 Kaʼa nda həŋ tama mantsa: Lawala ta ghəŋa haɗik tender, ka mna kuni ta Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta ŋa inda mnduha.\f + \fr 16:15 \ft Slna gwal ghunay 1:8.\f* 
\v 16 Inda mndu dzaʼa zlghafta nda ŋuɗuf, ka maganaftá lu ta batem, dzaʼa mbaku. Ama mndu dzaʼa kwal kul zlghafta, dzaʼa tsanaghatsa Lazglafta ta guma.  
\v 17 Wya ŋizla dzaʼa maraŋtá gwal ta zlghaftá iʼi: Nda hga ɗa, dzaʼa ghazlay həŋ ta duhwalha halaway ma mnduha, dzaʼa gwaɗay həŋ ta sana Lfiɗa Gwaɗa.  
\v 18 Dər ksafha həŋ ta nahaɗik nda dzvu, dər suha həŋ ta gruma, haɗ sana skwi dzaʼa maganata tsi ta həŋ wa. Dzaʼa fafanaghafafa həŋ ta dzvu ta gwal kul ɗughwanaku, ŋa mbambafta taŋ, ka Yesu nda həŋ. 
\s1 Vraghuta Yesu ta luwa 
\r Luk 24:50-53, Slg 1:9-11 
\p  
\v 19 Tahula mnanata Mgham Yesu ta tsa gwaɗa ya ta həŋ, ka klaghatá Lazglafta ta luwa, ka nzanatá tsi nda ga zeghwani.\f + \fr 16:19 \ft Gray nda Slna gwal ghunay 1:9-11.\f* 
\v 20 Hahəŋ guli, ka sliʼaftá həŋ ka laghwi da mna tsa Lfiɗa Gwaɗa Lazglafta ya ma inda vli. Ka katu Mgham Yesu ta həŋ ma mna tsa gwaɗa ya, ŋlanaghaha ta tsa gwaɗa ya ta həŋ nda ma magay taŋ ta mazəmzəm.]