\id MAT - Hdi NT [xed] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) 
\h Mata 
\toc1 Gwaɗa ta sabi da Mata 
\toc2 Mat 
\toc3 Mat 
\mt2 Gwaɗa ta sabi da 
\mt1 Mata 
\c 1  
\s1 Mndəra dzidzíha Yesu 
\r Luk 3:23-38 
\p  
\v 1 Wya ka tva saba mndəra taŋ ma Yesu Kristi zivra Dawuda. Dawuda guli ná, zivra Abraham ya.  
\v 2 Abraham ta yatá Izak, Izak ta yatá Yakubu, Yakubu ta yatá Yuda nda zwanamani.  
\v 3 Yuda ta yatá i Peres nda Zara (Tamar na ma taŋ,) Peres ta yatá Isrum, Isrum ta yatá Aram,  
\v 4 Aram ta yatá Aminadap, Aminadap ta yatá Nasuŋ, Nasuŋ ta yatá Salmuŋ,  
\v 5 Salmuŋ ta yatá Buwaz (Rahab na mani,) Buwaz ta yatá Ubet (Rut na mani,) Ubet ta yatá Yesay,  
\v 6 Yesay ta yatá Dawuda. 
\p Ka yatá mgham Dawuda ta Salumuŋ (si markwa Uriya na mani,)  
\v 7 Salumuŋ ta yatá Rubuwam, Rubuwam ta yatá Abiya, Abiya ta yatá Asa,  
\v 8 Asa ta yatá Yusafat, Yusafat ta yatá Yuram, Yuram ta yatá Uziyas,  
\v 9 Uziyas ta yatá Yuwatam, Yuwatam ta yatá Akaz, Akaz ta yatá Izekiyas,  
\v 10 Izekiyas ta yatá Manasa, Manasa ta yatá Amuŋ, Amuŋ ta yatá Yuziyas,  
\v 11 Yuziyas ta yatá Yukwaniyas nda zwanamani. Ta tsa fitik ya, hlaghata lu ta la Israʼila ta haɗika Babila. 
\p  
\v 12 Tahula hlaghata lu ta həŋ ta haɗika Babila, ka yatá Yukwaniyas ta Salatiyel, Salatiyel ta yatá Zwarubabel,  
\v 13 Zwarubabel ta yatá Abiyuda, Abiyuda ta yatá Iliyakim, Iliyakim ta yatá Azura,  
\v 14 Azura ta yatá Saduka, Saduka ta yatá Akim, Akim ta yatá Iliyuda,  
\v 15 Iliyuda ta yatá Iliyazar, Iliyazar ta yatá Mataŋ, Mataŋ ta yatá Yakubu,  
\v 16 Yakubu ta yatá Yusufu ta nzakway ka zəʼala Mari. Tsa Mari ya ta yatá Yesu ta hgə lu ka Kristi\f + \fr 1:16 \ft Kristi na: Manda mnay Mgham tfanagha Lazglafta ta wi kəʼa ya.\f*. 
\p  
\v 17 Zlrafta ta Abraham ka sagha ta Dawuda ná, ghwaŋpɗə fwaɗ da mida. Zlrafta ta Dawuda ka lagha ta fitika hlaghatá la Israʼila ta haɗika Babila guli ná, ghwaŋpɗə fwaɗ da mida. Zlrafta ta fitika hlaghatá la Israʼila ta haɗika Babila ka sagha ta Kristi guli ná, ghwaŋpɗə fwaɗ da mida. 
\s1 Yakwa Yesu 
\r Luk 2:1-7 
\p  
\v 18 Wya ka lu yatá Yesu Kristi. Mari mani ma Yesu ná, Yusufu ta dzugway. Ta kul kluvtá həŋ ta vgha, ka zlghanavatá Sulkum nda ghuɓa ta huɗi ta Mari.  
\v 19 Tsa zwaŋa midzani Yusufu ya ná, ŋərma mndu ya. Va a ta pghanaghatá hula ta makumidzani wa. Ka kumə tsi ta zlanavatá tsa makwa ya ma kɗek ma kɗek.  
\v 20 Tata ndanay ndanay tsatsi ta zlanavata, ka lagha duhwala Mgham Lazglafta da sunani. «Yusufu zivra Dawuda, ma zləŋ ka ta kla Mari ŋa nzakway ka markwa ghuni. Tsa huɗi zlghaf tsi ya ná, Sulkum nda ghuɓa ta zlghanavata.  
\v 21 Zwaŋa zgun dzaʼa tsi yatá, ŋa tsanaftá gha ta hgani ka Yesu\f + \fr 1:21 \ft Yesu: Manda mnay kazlay: Lazglafta ta mba mndu kəʼa ya.\f*, kabga tsatsi dzaʼa mbanaftá mnduhani ma dmakuha taŋ,» kaʼa nda tsi. 
\p  
\v 22 Inda tsaya ná, magu maga ŋa dzanaghatá ghəŋa skwi ya mnigiŋ Mgham Lazglafta nda ma wa anabi kazlay: 
\q1  
\v 23 «Wya dzaʼa zlghafzlgha daghala makwa ta kul snaŋtá zgun ta huɗi, ŋa yatani ta zwaŋa zgun, 
\q1 ŋa tsanaftá hgani ka Emanuwel,» manda mnay kazlay: Kawadaga Lazglafta nda amu\f + \fr 1:23 \ft Ngha ta Isaya 7:14 nda 8:8, 10.\f* kəʼa ya. 
\p  
\v 24 Sliʼavata Yusufu, ka snatá tsi ta tsa gwaɗa mnana duhwala Mgham Lazglafta ya. Ka klaftá tsi ta Mari ŋa nzakway ka markwa taŋ.  
\v 25 Walaŋ a Yusufu ta ksaŋtá tsa makwa ya wa. Tahula dgatani zlra tsi ta ksaŋta. Ka tsanaftá tsi ta hga tsa zwaŋ ya ka Yesu. 
\c 2  
\s1 Sliʼagafta gwal ma mndəra luwa da vla glaku ŋa Yesu 
\p  
\v 1 Ma luwa Batlehem ta haɗika Zudiya yatá lu ta Yesu, ma fitika gay Hiridus ta mghamani hada. Tahula yata, ka sliʼaftá gwal nda sna ta skwi ta ghəŋa tekwatsa daga ma mndəra luwa ka safi da luwa Ursalima.\fig Gwal nda sna ta skwi ta ghəŋa tekwatsa|src="CN01629c.tif" size="col" loc="Matthew 2:1" copy="David C. Cook" ref="Mat 2:1" \fig* 
\v 2 Ka ɗawaŋtá həŋ: «Ga tsa zwaŋ yaga lu ka lfiɗ Mghama la Yahuda ya na? Nda ngha ŋni ta tekwatsani ta zlagapta daga ma mndəra luwa kəl ŋni ka safi da tsəlɓu ta kəmani.» 
\p  
\v 3 Snaŋta mgham Hiridus ta tsa gwaɗa ya, tsiɓak ma vghani. Mantsaya inda gwal ma luwa Ursalima guli.  
\v 4 Ka tskanatá tsi ta inda gwal mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha. Ka ɗawu tsi da həŋ: «Ga tsa vli dzaʼa yata lu ta Kristi\f + \fr 2:4 \ft Kristi na: Tsaya Mgham tfanagha Lazglafta ta wi.\f* ya na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 5 Ka həŋ nda tsi mantsa: «Ma luwa Batlehem ta haɗika Zudiya dzaʼa yatá lu, kabga wya ka anabi vindafta: 
\q1  
\v 6 “Kagha luwa Batlehem ta haɗika Yahuda. 
\q1 Hta a nzakwa gha mataba luwaha ya ta haɗika Yahuda wu, 
\q1 kabga ga ghuni dzaʼa saba Mgham dzaʼa ngha mnduha ɗa la Israʼila,\f + \fr 2:6 \ft Ngha ta Mika 5:1, Yuhwana 7:42.\f*”» kaʼa. 
\p  
\v 7 Ka hgaftá mgham Hiridus ta tsa gwal nda sna ta skwi ta ghəŋa tekwatsa ya ma kɗek ma kɗek, ka ɗawaŋtá tsi da həŋ: «Yawu zlagapta tsa tekwatsa ya na?» kaʼa.  
\v 8 Ka ghunaftá tsi ta həŋ da Batlehem, kaʼa mantsa: «Lawala, ka zbapta kuni ɗina ta gwaɗa ta tsa zwaŋ ya. Ka slafsla kuni tida katsi, ka vrakta kuni da mnihata ŋa dzaʼa vərɗa iʼi guli da tsəlɓu ta kəmani,» kaʼa. 
\p  
\v 9 Kɗakwa taŋ ta snamtá tsa gwaɗa mgham ya, ka sliʼaftá həŋ ka dzaʼa. Ka nghəglaŋtá həŋ ta tsa tekwatsa si nghaŋ həŋ daga ma mndəra luwa ya kay ta mbaɗa ta kəma taŋ. Ɓhadaghatani da tsa vli nda tsa zwaŋ ya, ka sladata tsi.  
\v 10 Nghay taŋ ta sladata tsa tekwatsa ya, ka tuta ŋuɗufa taŋ da rfu katakata.  
\v 11 Ka lamə həŋ da həga. Ka slanaghatá həŋ ta tsa zwaŋ ya nda Mari ta nzakway ka mani. Ka tsəlɓatá həŋ ta kəma tsa zwaŋ ya, ka vlaŋtá həŋ ta glaku. Ka palanaptá həŋ ta zlibiha taŋ, ka mbəhatá həŋ nda dasu, nda urdi ŋa dray nda dra, nda mandaɓaya urdi.  
\v 12 Tahula tsa ka mnanatá Lazglafta ta həŋ nda ma suni kazlay: Yahayaha həŋ da vradaghata nda da Hiridus kəʼa. Ka sliʼaftá həŋ ka vraghata da luwa taŋ nda ta sana tvi. 
\s1 Kɗikiŋtá Yesu da luwa Masar 
\p  
\v 13 Tahula laghwa taŋ, ka lagha sana duhwala Mgham Lazglafta da suna Yusufu. Kaʼa nda tsi mantsa: «Sliʼafsliʼa, kla ta na zwaŋ na nda mani ka hwayaghata ka nda həŋ ta haɗika Masar, ka nzata ka hada. Iʼi dzaʼa mnaghata kada vrakta ka. Ya dzaʼa zbay Hiridus ta na zwaŋ na ŋa dzata,» kaʼa. 
\p  
\v 14 Ka sliʼaftá Yusufu, ka hlaftá tsi ta i tsa zwaŋ ya nda mani girviɗik ka laghwi ta haɗika Masar.  
\v 15 Ka nzatá tsi hada ha ka sagha fitika mta ta mgham Hiridus. Mantsa kəʼa maguta ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa mna Mgham Lazglafta nda ma wa anabi, kaʼa mantsa: «Ma haɗika Masar\f + \fr 2:15 \ft Ngha ta Huseya 11:1.\f* hgagapta yu ta zwaŋa ɗa,» kəʼa ya. 
\s1 Pslatá zwani ma luwa Batlehem 
\p  
\v 16 Kəʼa ka Hiridus ná, hiɗaku hiɗanagha tsa gwal nda snatá skwi ta ghəŋa tekwatsa ya. Ka kuzlanaftá tsi ta ŋuɗuf. Tsaw mnanamna tsa gwal nda sna ta skwi ta ghəŋa tekwatsa ya kay ta fitika zlagapta tsa tekwatsa ya, kəl tsi ka mnay: Lawa pslihatá inda zwana zgwana yaga lu hadahada ha ka klaftá imi his ma luwa Batlehem, nda ya ma inda vli ta wanafta kəʼa.  
\v 17 Ma tsa fitik ya dzatá ghəŋa gwaɗa ya mna anabi Irmiya. Kaʼa mantsa: 
\q1  
\v 18 «Ta snaku hlawi ma Rama. 
\q1 Ta snaku lili nda ŋaɗa ghəŋ. 
\q1 Rahila ya ta tawa zwanani, 
\q1 va a ta lɓanatá ŋuɗuf wu kabga rwurwa həŋ\f + \fr 2:18 \ft Ngha ta Irmiya 31:15.\f*,» kaʼa. 
\s1 Sliʼafta ma luwa Masar ka vru da luwa Nazaret 
\p  
\v 19 Manda mtatá mgham Hiridus, ka ləglagha duhwala Mgham Lazglafta da suna Yusufu ma haɗika Masar.  
\v 20 Kaʼa mantsa: «Sliʼafsliʼa, ka kla ka ta na zwaŋ na nda mani, ka dzaʼa ka ta haɗika Israʼila kabga nda rwa tsa gwal ta zba dzatá na zwaŋ na ya,» kaʼa. 
\p  
\v 21 Ka sliʼaftá Yusufu, ka hlaftá tsi ta i tsa zwaŋ ya nda mani, ka laghwi ta haɗika la Israʼila.  
\v 22 Ama snaŋtani kazlay: Zwaŋa Hiridus ta nzakway ka Arkilayus ta ga mgham ta haɗika Zudiya kəʼa, ka zləŋaftá tsi ta dzaʼa da hada. Tahula mnanaŋta Mgham Lazglafta nda ma suni, ka mbəɗaghatá tsi ta vgha ta haɗika Galili.  
\v 23 Ka laghu tsi nzata ma sana luwa ta hgu lu ka Nazaret. Nda nza mantsaya ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa ya mana la anabiha, ka həŋ mantsa: «Mnda la Nazaret dzaʼa hga lu,» ka həŋ. 
\c 3  
\s1 «Mbəɗanafwa nzakwa ghuni» ka Yuhwana 
\r Mak 1:1-8, Luk 3:1-18, Yuh 1:19-28 
\p  
\v 1 Ma tsa fitik ya, ka zlagaptá Yuhwana mnda maga batem ma mtak ta haɗika Zudiya, kaʼa mantsa:  
\v 2 «Mbəɗanafwa mbəɗa ta nzakwa ghuni, kabga ndusa ga mghama Lazglafta ka sagha,» kaʼa.\fig Yuhwana mnda maga batem|src="lb00296c.tif" size="col" loc="Matthew 3:1-2" copy="Louise Bass" ref="Mat 3:2" \fig* 
\p  
\v 3 Ka anabi Isaya mnuta mantsa: 
\q1 «Mamu sana mndu ta guguɗaku ma mtak. Kaʼa mantsa: 
\q1 “Payanawa tva Mgham Lazglafta, ka leleʼanata kuni ndəɗap,\f + \fr 3:3 \ft Ngha ta Isaya 40:3.\f*”» kaʼa. 
\p  
\v 4 Gatá lguta swida ŋalibwa ta suɗə Yuhwana ta vgha nda hbatá ɓanava huta misti. Hiʼi nda zuɗuma mtak skwa zayni.  
\v 5 Ka sliʼadaghatá gwal ta sliʼafta ma luwa Ursalima, nda inda gwal ta haɗika Zudiya, nda inda gwal ta haɗikha ta wanafta ghwa Zurdeŋ, ka lagha da tsi.  
\v 6 Ka manigiŋtá həŋ ta dmakuha taŋ, ka maganaftá tsi ta batem ta həŋ ma ghwa Zurdeŋ. 
\p  
\v 7 Nghay Yuhwana ta ndəghadaghata la Farisa nda la Sadukiya ta sliʼadaghata da tsi, ŋa maganaftani ta batem ta həŋ ná, kaʼa nda həŋ mantsa: «Mndəra la mupuhwa! Waya ta mnaghunatá hwayapta ma tsa ɓasatá ŋuɗufa Lazglafta dzaʼa sagha ya na?  
\v 8 Ka maga kuni tama ta slna dzaʼa maraŋtá mbəɗata nzakwa ghuni.  
\v 9 Ma fa kuni ta ndana ghuni kazlay: Abraham na Da ŋni kəʼa. Ka yu ta mnaghunata na: laviŋlava Lazglafta ta mbəɗanaftá na palaha na ŋa nzakwa taŋ ka zwana Abraham.  
\v 10 Nda ghada fata wa slpaɗa mista fuha ŋa ratsiŋta nda slrəŋ nda slrəŋ. Inda fu kul zɗaku yakwani, dzaʼa tsiŋtsa lu ka vzamta ma vu.  
\v 11 Iʼi ná, nda imi ta magaghunafta yu ta batem ŋa maraŋtá ta mbəɗata nzakwa ghuni. Ama tsa mndu ta sagha nda hula ɗa ya ná, mal ŋani glaku ka ŋa ɗa. Slaghu a yu dər ŋa hlaptá ɓaɓah ma səlani wa. Tsatsi ná, dzaʼa magaghunafmaga ta batem nda Sulkum nda ghuɓa nda ya nda vu.  
\v 12 Mamu kuwatavihi ma dzvani ta wa blikwi ŋa vihaptá hyani, ŋa dganatá sabatbat nda hənzila hya ŋa pghamtani ta hyani ma guvur. Ama ŋa driŋtani ta sabatbat, nda vu kul haɗ ta mtavata ɗekɗek,» kaʼa. 
\s1 Maganaftá batem ta Yesu 
\r Mak 1:9-11, Luk 3:21-22 
\p  
\v 13 Ka sliʼaftá Yesu ta haɗika Galili, ka lagha ta wa ghwa Zurdeŋ slanaghatá Yuhwana ŋa maganaftani ta batem.  
\v 14 Ka Yuhwana nda tsi mantsa: «Nawanawa mantsa a tsa wu! Iʼi ta kuma magiɗifta kagha ta batem guli ná, da iʼi ta sagha kagha guli?» kaʼa.  
\v 15 «Maga maga mantsa ya ndanana karaku, kabga mantsa ya dzaʼa magata u ta inda skwi ya kumaŋ Lazglafta,» ka Yesu nda tsi. Gi dzəglamə a Yuhwana ta wi mida wa.  
\v 16 Kɗakwa lu ta maganaftá batem ta Yesu, ka sabə tsi ma imi. Ka gi gunatá luwa buwaŋ, ka nghə tsi ta Sulkuma Lazglafta ta saha manda ghərbuʼ ta ghəŋani.  
\v 17 «Nanana zwaŋa ɗa ya ɗvu yu, ya ta zɗigihata katakata,» ka sana lwi snagata daga ta luwa. 
\c 4  
\s1 Dzəghaŋta halaway ta Yesu ma mtak 
\r Mak 1:12-13, Luk 4:1-13 
\p  
\v 1 Tahula tsa, ka klaghatá Sulkuma Lazglafta ta Yesu da mtak ŋa dzəghay halaway.  
\v 2 Tahula magatani ta fitik fwaɗ mbsak nda rviɗik tani nda fitik tani ta suma\f + \fr 4:2 \ft Suma: Tsaya fitik ya dzaʼa kurata mndu ta zlanatá za skwa zay nda sa skwa say ka vaghay nda hanay ma fitik ya dzaʼa kura mndu ta klafta ka magay.\f*, ka kuzlanaftá maya.  
\v 3 Ka gavanavatá halaway, kaʼa nda tsi mantsa: «Ka si Zwaŋa Lazglafta ka katsi ná, mnanamna ta na palaha na ka mbəɗavafta həŋ ka skwa zay,» kaʼa nda tsi.  
\v 4 Ka Yesu mantsa: «Ka lu vindafta ma gwaɗa Lazglafta na: “nda skwa zay kweŋkweŋ yeya a ta nzata mndu nda hafu wu, ama nda inda gwaɗa ta sabi ma wa Lazglafta,\f + \fr 4:4 \ft Ngha ta Vrafta ta zlahu 8:3.\f*”» kaʼa. 
\p  
\v 5 Ka klaghatá halaway ta Yesu da Ursalima luwa ya nda ghuɓa. Ka kladaftá tsi ta bɗəma həga Lazglafta.  
\v 6 Ka halaway nda tsi mantsa: «Ka si Zwaŋa Lazglafta ka katsi ná, vzadavza ta vgha ta haɗik. Ka lu vindafta ma gwaɗa Lazglafta na: “dzaʼa ghunafghuna Lazglafta ta duhwalhani ŋa tsuʼaftá kagha ma dzva taŋ ŋa kwala səla gha da gruŋtá pala\f + \fr 4:6 \ft Ngha ta Zabura 91:11-12.\f*,”» kaʼa nda tsi.  
\v 7 Ka Yesu guli mantsa: «Ka lu vindafta ma gwaɗa Lazglafta guli na: “Ma dzəghə ka ta Mgham Lazglafta\f + \fr 4:7 \ft Ngha ta Vrafta ta zlahu 8:16\f* gha kəʼa,”» kaʼa nda tsi. 
\p  
\v 8 Tahula tsa, ka kləglaghatá halaway ta bɗəma sana ghwá nda slra, ka maranatá za mgham ma ghəŋa haɗik nda gadghəlani tani.  
\v 9 Kaʼa nda tsi mantsa: «Ka tsəlɓa tsəlɓa ka ma ghuva ɗa ka vlihatá glaku, ta vlaghavla yu ta inda taŋ demdem,» kaʼa.  
\v 10 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Halaway! Laghula gha ta vata iʼi. “Ŋa Mghama gha Lazglafta dzaʼa vla ka ta glaku, da tsatsi turtukwani dzaʼa skwa ka ta htsiŋ\f + \fr 4:10 \ft Ngha ta Vrafta ta zlahu 8:13\f*,”» ka lu vindafta ma deftera Lazglafta, kaʼa nda tsi.  
\v 11 Mnatani ta tsaya, ka zlanavatá halaway. Ka sliʼadaghatá duhwalha Lazglafta, ka vlaŋtá həŋ ta skwa zay. 
\s1 Zlrafta Yesu ta mna Lfiɗa Gwaɗa ma luwa Galili 
\r Mak 1:14-15, Luk 4:14-15 
\p  
\v 12 Manda snaŋta Yesu kazlay: Waʼa hbam hba lu ta Yuhwana ma gamak kəʼa, ka sliʼaftá tsi ka laghwi ta haɗika Galili.  
\v 13 Ka zlanatá tsi ta luwa Nazaret. Ka laghwi da nzata ma luwa Kafarnahum ta nzakway ta wa drəfa Galili, ma kwakwara luwa Zabuluŋ nda Naftali.  
\v 14 Mantsa ya magata tsi ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa ya mnə anabi Isaya: 
\q1  
\v 15 «Kaghuni kwakwara Zabuluŋ nda Naftali 
\q1 ta nzakway ta wa drəf tvə sana ɓla ghwa Zurdeŋ, 
\q1 nda kagha haɗika Galili ta nzaku gwal kul haɗ ka la Yahuda mida ya, 
\q1  
\v 16 dzaʼa nda ngha gwal ta nzaku ma grusl ta mghama tsuwaɗak. Lanagha la tsuwaɗak ta gwal ta nzaku ma luwa zlatanagha sulkuma mtaku ta həŋ\f + \fr 4:16 \ft Ngha ta Isaya 8:23—9:1\f*,» kaʼa.  
\v 17 Daga ma tsa fitik ya zlrafta Yesu ta mna gwaɗa, kaʼa mantsa: «Mbəɗanafwa mbəɗa ta nzakwa ghuni! Ndusa ga mghama Lazglafta ka sagha!» kaʼa. 
\s1 Hgafta Yesu ta taŋtaŋa duhwalhani 
\r Mak 1:16-20, Luk 5:1-11 
\p  
\v 18 Ta wawakwani Yesu ta wa drəfa Galili, ka nghaŋtá tsi ta zwanamaha his, i Simuŋ ta hgu lu ka Piyer ya nda zwaŋamani Andre. Ta wɗa kadəŋa taŋ həŋ da drəf ŋa tuma klipi kabga tuma klipi slna taŋ.  
\v 19 «Mbaɗwa mista ɗa ŋa naghunafta ɗa ka gwal hlaktá mnduha,» ka Yesu nda həŋ.\fig Hagafta Yesu ta taŋtaŋa duhwalhani|src="CN01675C.TIF" size="span" loc="Matthew 4:19" copy="David C. Cook" ref="Mat 4:19" \fig* 
\v 20 Ka gi zlanavatá həŋ ta kadəŋha taŋ ka laghu mistani. 
\p  
\v 21 Mbaɗapta taŋ dauʼ, ka nghaŋtá tsi ta zwanamaha his guli, i Yakubu nda Yuhwana zwana Zebedi. Kawadaga həŋ nda da taŋ Zebedi ma kwambalu ta paya kadəŋa taŋ. Ka hgaftá Yesu ta həŋ.  
\v 22 Ka zlanavatá həŋ ta tsa kwambala taŋ ya nda da taŋ tani, ka laghwi mista Yesu. 
\s1 Taghay Yesu ta skwi, nda mbambayni ta mnduha 
\p  
\v 23 Ka rə Yesu ta inda haɗika Galili, ka tagha skwi ŋa mnduha ma həgaha tagha skwa la Yahuda, ka mna Lfiɗa Gwaɗa ta ghəŋa ga mghama Lazglafta, ka mbamba mnduha ma inda ɗaŋwaha taŋ, nda inda ya ta raghwa həŋ.  
\v 24 Ka tuta gwaɗa wdiɗ ta ghəŋa Yesu ta inda haɗika Siri. Ka hlədanaghatá lu ta inda gwal ɗaŋwa, nda gwal ta ŋra ɗaŋwaha kavghakavgha, nda gwal nda ksa da halaway, nda gwal nda ksa da seteni, nda gwal nda rwa səla taŋ. Ka mbambə Yesu ta həŋ.  
\v 25 Ka sliʼi dəmga mistani, gwal ta sliʼafta ta haɗika Galili, nda gwal ta sliʼafta ta kwakwara Dekapwalus, nda ya ma luwa Ursalima, nda ya ta haɗika Zudiya, nda gwal nda ta sana ɓla ghwa Zurdeŋ. 
\c 5  
\s1 Vərɗa zɗaku sura 5 ka labə ta 7 
\r Luk 6:20-23 
\p  
\v 1 Nghay Yesu ta sliʼadaghata dəmga da tsi, ka sliʼaftá tsi ka lafi ta kuɗuŋur ka nzata. Ka sliʼadaghatá duhwalhani tavatani.  
\v 2 Ka zlraftá tsi ta tagha skwi ŋa taŋ, kaʼa mantsa: 
\q1  
\v 3 «Rfu da gwal nda sna ta pɗa taŋ ma 
\q1 Sulkum, kabga ŋa taŋ ga mghama Lazglafta. 
\q1  
\v 4 Rfu da gwal ta taw ndanana, kabga dzaʼa 
\q1 lɓana lɓa Lazglafta ta ŋuɗufa taŋ. 
\q1  
\v 5 Rfu da gwal leɓtekwa ghəŋa taŋ, kabga 
\q1 dzaʼa vlaŋvla Lazglafta ta haɗik ya tanaf tsi ta 
\q1 imi ta sləməŋ ta həŋ. 
\q1  
\v 6 Rfu da gwal ta dzə maya nda ndala maga 
\q1 skwi ta kumə Lazglafta ta həŋ, kabga dzaʼa baghaku həŋ. 
\q1  
\v 7 Rfu da gwal ta tawa hiɗahiɗa ta mndu 
\q1 kabga dzaʼa taway Lazglafta ta hiɗahiɗa ta həŋ. 
\q1  
\v 8 Rfu da gwal hezleʼ a ŋuɗufa taŋ, kabga dzaʼa 
\q1 nghaŋngha həŋ ta Lazglafta. 
\q1  
\v 9 Rfu da gwal ta sləga zɗaku mataba 
\q1 mnduha, kabga zwana ɗa kuni ka Lazglafta 
\q1 dzaʼazlay nda həŋ. 
\q1  
\v 10 Rfu da gwal ta gə lu ta iri ŋa taŋ ta ghəŋa 
\q1 magay taŋ ta skwi tɗukwa, kabga ŋa taŋ ga 
\q1 mghama Lazglafta. 
\q1  
\v 11 Rfu da kaghuni, ka ta rarazay lu ta 
\q1 kaghuni, ka ta gay lu ta iri ŋa ghuni, ka ta 
\q1 vazay lu ta rutsak ta kaghuni ta ghəŋa gwaɗa ta iʼi. 
\q1  
\v 12 Rfawarfa ta rfu, ka nzata kuni waɗah, 
\q1 kabga mamu nisəla ghuni dagala ta kzla 
\q1 kaghuni ta luwa. Manda va tsaya ganapta lu tiri 
\q1 ta anabiha ta tiŋlaghutá kaghuni.» 
\s1 Nzaku ka slughul nda tsuwaɗaka ghəŋa haɗik 
\r Mak 9:50, Luk 14:34-35 
\p  
\v 13 «Kaghuni slughula ghəŋa haɗik. Ka sabsa nəmaku ma slughul ná, waka lu dzaʼa nəmglanafta na? Ta haɗ hayhayani wu, ta ghəŋa pghidiŋta ŋa diŋlay mnduha yeya. 
\p  
\v 14 «Kaghuni tsuwaɗaka ghəŋa haɗik. Haɗ luwa ta bafta lu ta ghwá ta ɗifaghuta wa.  
\v 15 Haɗ lu ta tsamtá vu ma pitirla ka dzuɓamta ma tughuba wa. Ta vli tskala ta fagata lu ŋa tsuwaɗakayni ta inda gwal ma tsa həga ya.  
\v 16 Manda tsaya dzaʼa tsuwaɗakakwa tsuwaɗaka ghuni ta kəma mnduha, kada nghaŋta həŋ ta ŋərma slna ta magə kuni, ŋa zləzlvay taŋ ta da ghuni ta luwa.» 
\s1 Ŋlanafta Yesu ta inda zlahu 
\p  
\v 17 «Ma fa kuni ta ghəŋ kazlay: Sa da hərɗiŋtá zlaha Musa nda tagha skwa la anabi yu kəʼa. Sa da hərɗiŋta a yu wu, sa da ŋlanaftá yu.  
\v 18 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata: Ka ta tekeʼa luwa nda haɗik katsi, haɗ sana skwi dər neɗ, dər ndəheɗ dzaʼa wuɗanaghuta lu mataba zlaha Musa, ha ka laghani ta fitika kɗavakta inda skwi wa. 
\p  
\v 19 «Tsaya tama, dər wa ta kwalaghutá snatá dər ya kwitikw mataba tsa zlahuha ya, ka tagha magay manda tsa ŋani ya ŋa sanlaha ná, dzaʼa nzakway tsa mndu ya ka sagəŋ gudzekw ma ga mghama Lazglafta. Ama ka snasna mndu ta tsa zlahu ya, ka tagha magay manda tsa ŋani ya ŋa sanlaha guli ná, ka mndu dagala tsa mndu ya dzaʼazlay ma ga mghama Lazglafta.  
\v 20 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata: Ka malaghumala a kaghuni ta snatá zlahu ka gwal tagha zlahu ŋa mnduha nda la Farisa wu katsi ná, haɗ kuni dzaʼa walaŋtá lami da ga mghama Lazglafta wa.» 
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ɓasa ŋuɗuf 
\p  
\v 21 «Nda sna kuni ta skwi mnana lu ta dzidzíha mu ghalya kazlay: Yaha ka walaŋta dzatá mndu\f + \fr 5:21 \ft Ngha ta Sabi 20:13 nda Vrafta ta Zlahu 5:17.\f* kəʼa. Dər wa mndu ta dzatá mndu ná, dzaʼa klay lu da guma kəʼa.  
\v 22 Ama ka iʼi ta mnaghunata ná, dər wa ta ɓasanavatá ŋuɗuf ta zwaŋamani ka mukumani a tsi ka tsi, dzaʼa klay lu ta tsa mndu ya da guma. Dər wa mndu dzaʼa mnay nda zwaŋamani ka mukumani a tsi kazlay: Ghwaɗak kəʼa ná, dzaʼa klay lu ta tsa mndu ya ta kəma guyatá ghəŋa gwal tsa guma. Dər wa mndu dzaʼa mnay nda zwaŋamani ka mukumani a tsi kazlay: Rgha kəʼa, nda ra tsa mndu ya ŋa vzaghata da duda vu. 
\p  
\v 23 «Tsaya tama, ka kladagha kla ka ta skwi ŋa vlay ta gwir ŋa Lazglafta, ka havaktá ka hada ta gwaɗa ya ta kul dzraku mataba ghuni nda zwaŋama gha katsi,  
\v 24 zlaŋzla ta tsa skwa gha ya hada tavata tsa gwir ya, ka vraghuta ka dzrafta nda tsi karaku, kada vrakta ka vlaŋtá tsa skwa gha ya ta Lazglafta. 
\p  
\v 25 «Ka mamu skwi mataba ghuni nda mndu katsi, ta kul lagha kuni da vla guma nda tsi ya, ŋavaŋa ka dzrafta kuni ma kɗaku tsi kladaghaghata da vla guma, da klaftá mndu ta tsa guma ta kagha ka vlaŋtá la sludzi, da vzaghatá lu ta kagha da gamak.  
\v 26 Kahwathwata ka yu ta mnaghata, haɗ ka dzaʼa sabi hada kata kɗiŋ a ka ta planatá kɗavakta penani wa.» 
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa hliri 
\p  
\v 27 «Nda sna kuni ta skwi mna lu kazlay: Yaha ka da hliri\f + \fr 5:27 \ft Ngha ta Sabi 20:14 nda Vrafta ta Zlahu 5:18.\f* kəʼa.  
\v 28 Ama ka iʼi ta mnaghunata ná, mndu ta nghafta nda ira mbəzleh ta markwa sani ma mndu ná, nda ghada klutani ta tsa marakw ya ma ŋuɗufani.  
\v 29 Ka ira gha nda ga zeghwi ta kla kagha da ga dmaku katsi, tsakwasliŋ tsakwasla ka wuɗidiŋta ka diʼiŋ. Dər pɗata ka ta fawaya gha turtuk ka ya da vzamta lu ta kagha tsuhtsuh da duda vu.  
\v 30 Ala, ka dzva zeghwa gha ta kla kagha da maga dmaku ya, tsiŋtsa ka wuɗidiŋta ka diʼiŋ, dər pɗata ka ta fawaya gha turtuk ka ya da vzamta lu ta kagha tsuhtsuh da duda vu.» 
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ghzla marakw 
\r Mat 19:9, Mak 10:11-12, Luk 16:18 
\p  
\v 31 «Ka lu mnata guli na: “Ka ghzliŋghzla mndu ta markwa taŋ katsi, vindanaftani ta ɗelewera ghzlatani\f + \fr 5:31 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 24:1.\f*.”  
\v 32 Ama ka iʼi ta mnaghunata na: Ka ghzliŋghzla mndu ta markwa taŋ, ka ta ghəŋa hliri a tsi wu katsi, famfa ta tsa marakw ya da hliri. Ka klafkla mndu ta marakw ghzliŋ lu guli, hliri ta hlə tsa mndu ya,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa waɗu 
\p  
\v 33 «Nda sna kuni ta skwi mnana lu ta dzidzíha ghalya na: Yaha ka da walaŋta waɗu kəʼa. Manda va tsa waɗana ka ta Mgham\f + \fr 5:33 \ft Ngha ta Zlahu 19:12, Mbsak 30:3 Vrafta ta Zlahu 23:22-24.\f* Lazglafta gha ya ná, manda va tsaya ká ka magata.  
\v 34 Ama ka iʼi ta mnaghunata na: Yaha kuni walaŋta waɗutá vli, dər nda luwa, kabga vla nzakwa Lazglafta ya.  
\v 35 Dər nda haɗik, kabga vla fa səlani ya. Dər nda luwa Ursalima, kabga luwa Mgham dagala ya.  
\v 36 Yaha ka da waɗu nda ghəŋa gha, kabga laviŋ a ka ta mbəɗanafta ka ŋusliŋ dər ka ŋra ta ya dər turtuk ma swida gha wa.  
\v 37 Gwaɗa ya ŋa sabi ma wa ghuni ná, ka aŋi tsi, aŋi. Ka mantsa a tsi wu, mantsa a wa. Inda ya dzaʼa sganaghata lu ta ghəŋa tsaya ná, sagha da halaway.» 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa planamtá mndu ta ŋaslu nda ŋaslu 
\r Luk 6:29-30 
\p  
\v 38 «Nda sna kuni ta mnata lu kazlay: Nda iri dzaʼa plamta lu ta iri, nda sliʼiŋ dzaʼa plamta lu ta sliʼiŋ\f + \fr 5:38 \ft Ngha ta Sabi 21:23-25 nda Zlahu 24:19-20, nda Vrafta ta Zlahu 19:21.\f* kəʼa.  
\v 39 Ama ka iʼi ta mnaghunata ná, ka magamaga mndu ta ghwaɗaka skwi, yaha kuni da vranamta. Katək ná, ka dzughusdza mndu ma lagəŋa gha nda ga zeghwi, mbəɗanambəɗa guli ta lagəŋa gha nda ga zlaɓa.  
\v 40 Ka kurakura mndu ta wlatá kagha kabga ŋa klugudughustá dawra gha, fanavafa guli ta lguta huɗa gha.  
\v 41 Ka pgha ta iʼi tkweʼ ka meli turtuk ka mndu nda kagha ya, pghafpgha gha ka meli his.  
\v 42 Ka ɗawaŋɗawa mndu ta skwi da kagha vlaŋvla gha. Ka laghala mndu da ɓla nzawa da kagha, ma sɗanaf ka.» 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa ɗva ghuma 
\r Luk 6:27-28,32-36 
\p  
\v 43 «Nda sna kuni ta skwi mna lu kazlay: Ɗvuɗva ta zwaŋama gha\f + \fr 5:43 \ft Ngha ta Zlahu 19:18, nda Vrafta ta Zlahu 23:3-6.\f*, ghuma gha katsi husaghata kəʼa.  
\v 44 Ama ka iʼi ta mnaghunata: Ɗvuwaɗva ta ghuma ghuni, magawa duʼa ta ghəŋa gwal ta giri ŋa ghuni.  
\v 45 Tsaya dzaʼa kəl kuni ka nzakway ka vərɗa zwana Da ghuni ya ta luwa, kabga tsatsi ta sliʼaganaptá fitik ta ghəŋa gwal kul zɗaku ghəŋa taŋ, nda ya ta ghəŋa gwal zɗa ghəŋa taŋ. Ta nzagazna ta imi ta ghəŋa tɗukwa mnduha, nda ya ta ghəŋa ghwaɗaka mnduha.  
\v 46 Ka gwal ta ɗvutá kaghuni yeya ka kuni laghu ɗvuta katsi, mndəra wati nisəla ta dzaʼa kuni mutsəgəlta na? Dər gwal tska dzumna guli ná, mantsa ya a ta maga həŋ guli ra?  
\v 47 Ka ŋa zwaŋama gha yeya ta ga kaghuni ta zgu katsi ná, ndaw malaghuta kaghuni tama? Mantsa ya a ta maga gwal kul snaŋta Lazglafta guli ra?  
\v 48 Nzawanza ka vərɗa mndu manda va nzakwa Da ghuni ta luwa ka vərɗa mndu\f + \fr 5:48 \ft Ngha ta Zlahu 19:2, Vrafta ta Zlahu 18:13.\f* ya.» 
\c 6  
\s1 Tva vla skwi ŋa pɗuha 
\p  
\v 1 «Ɗasuwa ka kuni ta magə kuni ta skwi tɗukwa, yaha kuni da magay ŋa ghubaku ta wa ira mnduha. Ka mantsa tsi ná, mutsafta a kuni ta nisəla ghuni da Da ghuni ta nzakway ta luwa wa. 
\p  
\v 2 «Ta vlə ka ta skwi ŋa pɗu ya, ma ghubu ka ta ghəŋa gha ta ghəŋani, manda ya ta magə gwal ta maga maɗgwirmaɗgwir ma həga tagha skwa la Yahuda, nda ya ta pazlala, ŋa ghubaku da mnduha ya. Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, mutsu mutsa həŋ ta nisəla taŋ.  
\v 3 Ama kagha, ta mbəhu ka ta pɗu ya, ma snaŋ dzva zlaɓa gha ta skwi ta magə dzva zeghwa gha.  
\v 4 Tsaya dzaʼa kəl tsa mbəha gha ya ka nzakway ka skwi nda ɗifa. Dzaʼa plaghampla Da gha Lazglafta ta ngha skwi ta magə ka ma ɗifa ya.» 
\s1 Tva maga duʼa 
\r Luk 11:2-4 
\p  
\v 5 «Ta ndəɓu kuni ta dzvu, ma nza kuni manda ŋa gwal ta maga maɗgwirmaɗgwir zɗəgana maga duʼa ta həŋ ta sladu ta sladu ma həga tagha skwa la Yahuda, nda ya ta wa madədga tvi\f + \fr 6:5 \ft Ngha ta Lukwa 18:10-14.\f* ŋa nghaŋta mnduha ta həŋ ya. Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, mutsu mutsa həŋ ta nisəla taŋ.  
\v 6 Ama kagha, ka ta maga duʼa ka, laghula da dzuguva gha, ka hafta ka ta tgha gha ka ndəɓa ka ta dzvu. Dzaʼa plaghampla Da gha ta nzakway ta nghay ma ɗifa ya. 
\p  
\v 7 «Ta ndəɓu kuni ta dzvu ya, ma gɗa kuni ta vrafta ta gwaɗa turtuk, manda ŋa gwal kul saŋtá Lazglafta ta ndanay kazlay: Vrafta ta gwaɗa dzaʼa kəl Lazglafta ka tsuʼaŋnafta kəʼa ya.  
\v 8 Ma taghə kuni ta skala taŋ, kabga nda sna Da ghuni ta skwi ta kumə kuni ma kɗaku kaghuni ka ɗaway da tsi.» 
\s1 Da ta luwa 
\p  
\v 9 Wya ka kuni da maga duʼa tama: 
\q1 «Da ŋni ta nzakway ta luwa, ka snavasna 
\q1 hga gha nda ghuɓa. 
\q1  
\v 10 Ka saghasa fitika ga mghama gha, ka 
\q1 maga ka ta skwi ta kumə ka ta haɗik, 
\q1 manda ya ta magaku ta luwa. 
\q1  
\v 11 Vlaŋnavla ta skwa zay prək zay ŋni gita. 
\q1  
\v 12 Plaŋnapla ta dmakuha ŋni, manda 
\q1 ya ta plinista aŋni ta dmakwa gwal ta magaŋnata. 
\q1  
\v 13 Ma zlaŋna ka tawa skwi dzaʼa 
\q1 dzəghaŋnata. Klapkla ta aŋni ma dzva 
\q1 halaway, [kabga ŋa gha ga mgham, nda 
\q1 mbraku, nda glaku, ŋa kɗekedzeŋ. Amin!] 
\p  
\v 14 «Ka plinispla kuni ta dmakwa mnduha ta magaghunata katsi, Da ghuni ta nzakway ta luwa ná, dzaʼa plighunispla ta ŋa ghuni guli.  
\v 15 Ama ka haɗ kaghuni ta plinistá dmakwa mnduha ta magaghunata wu katsi, haɗ Da ghuni dzaʼa plighunistá dmakuha kaghuni guli wa.» 
\s1 Tva maga suma 
\p  
\v 16 «Ka ta suma kuni, ma pslaf kuni ta kuma manda ya ta magə ghwaɗaka mnduha. Ta pslafpsla həŋ ta kuma, kabga ŋa nghay mnduha kazlay: Ta suma həŋ kəʼa. Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, mutsumutsa həŋ ta nisəla taŋ nda tsaya.  
\v 17 Kagha, ka ta suma ka, masammasa ta rɗi ma ghəŋa gha ka payanata ka, mbaziŋ ka ta kuma gha guli.  
\v 18 Tsaya dzaʼa kwal mnduha tsatsafta ta suma ka kəʼa. Ta ghəŋa Da gha hada ta nzaku ma ɗifa yeya nda ngha. Dzaʼa plaghampla tsa Da gha nda ngha ta skwi ta magə ka ma ɗifa ya. Psawapsa ta mutsaftá gadghəl da Lazglafta.» 
\s1 Skwa gadghəl ta haɗik nda ya da Lazglafta 
\r Luk 12:33-34 
\p  
\v 19 «Ma tskana kuni ta gadghəla ghuni ta haɗik ma vli ya ta zuta zahar, ta ksuta mbəzlar, nda ya ma vli ta zlraghata ghaliha guli.  
\v 20 Ama tskawa tska ta gadghəla ghuni ta luwa ma vli dzaʼa kwal zahar zuta, dzaʼa kwal mbəzlar ksuta, nda ya dzaʼa kwal ghaliha zlraghata.  
\v 21 Ma vli hada gadghəla gha ya, hada ŋuɗufa gha guli.» 
\s1 Nzaku ma tsuwaɗak 
\r Luk 11:34-36 
\p  
\v 22 «Iri ná, manda pitirla vgha gha nzakwani. Ka tsiɗiɗ ira gha, tsuwaɗak inda vgha gha.  
\v 23 Ama ka nda badza ira gha, ma grum inda vgha gha. Ka si ma grum nzakwa tsa tsuwaɗak ma kagha ya katsi, kighkigh dzaʼa tɗikuta tsa grum ya tama!» 
\s1 Zbaʼawazba mataba i Lazglafta nda tsedi 
\r Luk 16:13 
\p  
\v 24 «Haɗ mndu dzaʼa laviŋta gwafta ksanatá slna ta mghamha his, ta magaymagay ŋa ya, ta magaymagay ŋa ya, ma va tsa fitik turtuk ya wa. Nda husaŋta sani, ta ɗvutá tsi ta sani. Nda ndiʼa nzakwani nda sani, ta wuɗiŋtá tsi ta sani. Laviŋ a kuni ta gwaftá maga slna ŋa Lazglafta, ta magaymagay kuni ŋa tsedi wa.» 
\s1 Zbawazba ta ga mghama Lazglafta karaku 
\r Luk 12:22-31 
\p  
\v 25 «Tsaya ta kəl yu ka mnaghunata kazlay: Ma thə kuni ta heʼ, a nu dzaʼa mu zay? Nu dzaʼa mu say? A nu dzaʼa mu suɗay ta vgha na kəʼa? Malaghumala a hafu ta skwa zay ra? Ari malaghumala a wa a vgha ta lgut na?  
\v 26 Nghawangha ta ɗyak ta ndaraku ta luwa ɓa. Haɗ həŋ ta sləgu wu, tska a həŋ ta skwi ta vwah wu, haɗ həŋ ta tskanatá skwi ma guvur guli wa. Da ghuni ta luwa ta zuŋtá skwi ta həŋ. Malaghumala a kaghuni piw ka hahəŋ wu ra? 
\p  
\v 27 «Waya mataba ghuni ma mnayni ta heʼ, dzaʼa slranaghata dauʼ ta fitika hafani na?  
\v 28 Ala, kabgawu ta kəl kuni ka mna heʼ ta ghəŋa lgut tama ɓa? Nghawangha ta vzlizla ta magaku ma vwah ɓa. Haɗ sana slna ta magata həŋ wu, haɗ həŋ ta ga lgut wa.  
\v 29 Kulam nda tsa, ka yu ta mnaghunata na: Dər Salumuŋ nda va tsa nzakwani ka gadghəl\f + \fr 6:29 \ft Ngha ta 1 Mghamha 10.\f* ya tani ná, ta fava a ta lgut ta klaftá ɗinakwa ya dər turtuk ma tsa vzlizlaha ya wa.  
\v 30 Ka si mantsa ya ta suɗanavata Lazglafta ta lgut ɗina ta kuzuŋ gita, gamahtsimani ŋa vzamta da vu ya ní, kaghuni yeya dzaʼa kwal tsi suɗavaghunata tama rki? Kay! Nda hta zlghay nda ŋuɗufa ghuni. 
\p  
\v 31 «Ma walaŋ kuni ta mna heʼ tama, ma mnə kuni kazlay: A nu dzaʼa ŋni zay? A nu dzaʼa ŋni say? A nu dzaʼa ŋni suɗay ta vgha na kəʼa.  
\v 32 Inda tsaha ya ná, gwal kul snaŋtá Lazglafta ta psay. Nda sna Da ghuni ta luwa ta skwiha ta raku ka ŋa ghuni.  
\v 33 Zbawazba ta ga mghama Lazglafta nda maga skwi tɗukwa ta wa irani karaku, dzaʼa vlaghunavla lu ta inda tsa skwiha ya ta ghəŋani. 
\p  
\v 34 «Ma mnə kuni kazlay: Heʼ, waka yu da magay gamahtsimani na kəʼa. Prək gamahtsimani ka ndananatá ghəŋani, prək dər wati ma vaghu nda ɗaŋwani.» 
\c 7  
\s1 Ma tsə kuni ta guma ta ghəŋa mndu 
\r Luk 6:37-38,41-42 
\p  
\v 1 «Ma tsə kuni ta guma ta ghəŋa mndu, da tsaghunaghatá lu ta guma ta kaghuni guli.  
\v 2 Dzaʼa tsaghunagha tsa Lazglafta ta guma, manda va tsa ta tsə kaghuni ta ghəŋa sanlaha ya. Nda tsa daram ta kəl kaghuni ka gray ŋa sanlaha ya, nda va tsaya dzaʼa gra lu ŋa kaghuni guli.  
\v 3 Kabgawu ta kəl kagha ka laghwi da ngha slimbitsa udzu ma ira zwaŋama gha, kul nghaŋta kagha ta dughuslani ma ŋa gha iri na?  
\v 4 Ari, waka kagha dzaʼa mnay nda zwaŋama gha “Yaha ka kləgaghata yu ta slimbitsa udzu ta ira gha kəʼa,” wya dughuslani ma ŋa gha na?  
\v 5 Tsa maɗgwirmaɗgwira gha ya. Tiŋəl ká ka kliŋtá dughusl ma ira gha karaku, kada nghaŋta ka ta vli ŋa kligiŋtá slimbitsa udzu ma ira zwaŋama gha.» 
\p  
\v 6 «Ma vlə kuni ta skwi nda ghuɓa ŋa kriha, da mbəɗavatá tsi valafta ta kaghuni ka patsaghunata. Ma vza kuni ta miziɗikwa ghuni ta kəma ghuvazu da diŋlanaptá tsi, ka mbəɗavata da hiʼida kaghuni.» 
\s1 Mndu ta zbay ta mutsay 
\r Luk 11:9-13 
\p  
\v 7 «Ɗawawaɗawa dzaʼa vlaghunavla lu. Zbawazba dzaʼa mutsay kuni. Gawaga ta zgu dzaʼa gunaghunaguna lu ta watgha.  
\v 8 Dər wati ma mndu ta ɗawaŋta, ta mutsay. Dər wati ma mndu ta zbaŋta, ta slafsla tida. Ta gunanaguna lu ta watgha ta mndu ta gatá zgu.  
\v 9 Waya ma kaghuni dzaʼa klaftá pala ka vlaŋtá zwaŋani ɗawaŋər tsi ta skwa zay na?  
\v 10 Ari, ka klipi ɗawaŋ tsa zwaŋ ya, ka klaftani ta nahaɗik ka vlaŋta na?  
\v 11 Ka si kaghuni ta nzakway ka ghwaɗaka mnduha, nda sna kuni ta klaftá ŋərma skwiha ka vlaŋtá zwana ghuni ya ní, Da ghuni ta luwa yeya dzaʼa kwal kul snaŋta klaftá skwiha ɗinaɗina, ka vlaŋtá gwal ta ɗawaŋta da tsi rki?» 
\s1 Hbatá ghəŋa zlahu 
\p  
\v 12 «Inda skwi má ta kumə kaghuni ta magaghunata mnduha ya, maganawamaga kaghuni guli ta hahəŋ, kabga tsaya klatá ghəŋa zlaha Musa, nda gwaɗa la anabi\f + \fr 7:12 \ft Ngha ta la Ruma. 13:8-10.\f*.» 
\s1 Tviha his 
\r Luk 13:24 
\p  
\v 13 «Lamwa la nda ta watgha slrehwa, kabga watgha bughwa ná, bla a labə tida wa ta kla mndu da vla zaɗaku. Nda ndəgha gwal ta dzaʼa nda tida.  
\v 14 Watgha slrehwa ná, nda bla ka lu ta labə tida, ta kla mndu da hafu. Sira a gwal ta mutsa labə tida guli wa.» 
\s1 Ghwaɗaka anabiha 
\r Luk 6:43-44 
\p  
\v 15 «Ɗasuwa ka kuni nda anabiha ta tsakalawi ta sliʼamta da taba ghuni manda tuwak, ama ma ŋuɗufa taŋ ta sidi həŋ manda kramtak mtak.  
\v 16 Ta slna taŋ dzaʼa tsatsafta kuni ta həŋ. Ta ɗagay lu ta yakwa fwa inabi ta teki ra? Ari, ta ɗagay a lu ta yakwa ghuraf ta hluʼa na?  
\v 17 Inda fu zɗa ná, zɗa yakwani. Ala, ka zɗa a fu ná, zɗa a yakwani guli wa.  
\v 18 Haɗ fu zɗa ta laviŋta yaftá yakwa fu kul zɗaku wa. Manda tsaya guli ná, haɗ fu kul zɗaku ta yaftá yakwa fu zɗa guli wa.  
\v 19 Inda fu kul zɗaku yakwani, ta tsiŋtsa lu ka vzamta ma vu.  
\v 20 Tsaya tama, ta yakwa taŋ ta tsatsafta lu ta həŋ.» 
\s1 Vərɗa duhwalha Yesu 
\r Luk 13:25-27 
\p  
\v 21 «Inda gwal ta mnay kazlay: Mghama ɗa, Mghama ɗa! kəʼa a dzaʼa lami da ga mghama ɗa wa. Ba mndu ya ta maga skwi ta kumə Da ɗa ta nzakway ta luwa kweŋkweŋ dzaʼa lami.  
\v 22 Nda ndgha gwal dzaʼa mnay ŋa ɗa baɗu tsa kazlay: Mghama ɗa, Mghama ɗa! Aŋni a si ta kla lwa Lazglafta nda hga gha kay ra? Aŋni a si ta ghazla ghwaɗaka sulkum nda hga gha kay ra? Aŋni a si ta maga ndəghata mazəmzəmha nda hga gha kay guli ra kəʼa.  
\v 23 Ka yu dzaʼazlay nda həŋ baŋluwa na: “Ta walaŋ a yu ta snaŋtá kaghuni wu. Laghwala ta vata iʼi, kaghuni gwal maga ghwaɗaka skwiha\f + \fr 7:23 \ft Ngha ta Zabura 6:9.\f*.”» 
\s1 Həgaha his 
\r Luk 6:47-49 
\p  
\v 24 «Mantsa tama, dər wati ma mndu ta snaŋtá na gwaɗa ta mnə yu na, ka ksa slna nda tsi, dzaʼa nzakway tsa mndu ya ka gragra nda sana mndu nda hiɗa ta baftá həgani ta kutumba.  
\v 25 Ka sagha imi, ka lagha zala vlunduɗ dista tsa həga ya. Zlu a wu, kabga thaf ta kutumba lu.  
\v 26 Dər wati ma mndu ta snaŋtá na gwaɗa ta mnə yu na, ka kwalaghutá tsi ta ksa slna nda tsi, ka gragra tsa mndu ya guli nda sana mndu ka rgha ta baftá həgani ta wutak.  
\v 27 Ka sagha imi, ka lagha zala vlunduɗ dista tsa həga, ka saf falak guk gruŋta, ka zlutá tsi tesneʼ,» kaʼa. 
\s1 Taghay Yesu ta skwi nda sgit 
\p  
\v 28 Manda kɗiŋta Yesu ta mna tsa gwaɗaha ya, ka ndərmim mnduha katakata ta tsa tagha skwani ya,  
\v 29 kabga nda sgit ma tsa ŋani tagha skwi ya, nza a manda tsa ŋa gwal tagha zlahu ŋa taŋ ya wa. 
\c 8  
\s1 Mbanafta Yesu ta mndu nda rɗa mndu tida 
\r Mak 10:40-45 
\p  
\v 1 Manda saha Yesu ta ghwá, ka sliʼaftá ndghata dəmga mistani.  
\v 2 Ka lagha sana mndu nda rɗa mndu tida zləmbata ma ghuvani, kaʼa mantsa: «Mghama ɗa, ka ta kumay ka, laviŋlava ka ta mbiɗifta,» kaʼa.  
\v 3 Ka fadaptá Yesu ta dzvani ka ksaŋta, kaʼa nda tsi mantsa: «Ta kumay yu, mbafmba gha,» kaʼa. Gi hadahada ka mbaftá tsa mndu ya.  
\v 4 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Yahayaha ka mnanaŋtá mndu! La ka dzaʼa ka da maranaŋtá vgha gha ta mnda dra skwi ŋa Lazglafta, ka plata ka ta ghəŋ nda skwi manda ya mna zlaha Musa, kada snaŋta mnduha nda mba\f + \fr 8:4 \ft Ngha ta Zlahu 14:2-23.\f* ka kəʼa,» kaʼa nda tsi. 
\s1 Mbanafta Yesu ta kwalva mghama sludza la Ruma 
\r Luk 7:1-10, Yuh 4:43-54 
\p  
\v 5 Ta lamə Yesu da luwa Kafarnahum, ka lagha sana mghama sludza la Ruma ndəɓa dzvu da tsi.  
\v 6 Kaʼa nda tsi mantsa: «Mghama ɗa, waʼa kwalva ɗa ta hani mintgha gəzəmblaʼ a ta ghuya ɗaŋwa katakata,» kaʼa.  
\v 7 «Ta dzaʼa yu da mbanafta,» ka Yesu nda tsi.  
\v 8 «Mghama ɗa! Ra a yu ka lagha gha da ini wa. Ka sabsa gwaɗa teʼ ma wa gha ná, dzaʼa mbaku kwalva ɗa.  
\v 9 Iʼi guli ná, mista maliha nziŋta yu, mamu sludziha mista iʼi guli. “Ka la!” ka yu nda sani, gi sliʼani. Ka “saghasa!” ka yu nda sani, gi saghani. Ka “maga ta ya!” ka yu nda kwalva ɗa, gi magayni,» ka tsa mghama sludzi ya. 
\p  
\v 10 Snanata Yesu ta tsa gwaɗa mghama sludzi ya, ka laghu tsi ndərmimay. Kaʼa nda tsa gwal mistani ya mantsa: «Kahwathwata ká yu ta mnaghunata, dər mataba la Israʼila, ta slaf a yu ta mndərga zlghay nda ŋuɗufa mndu manda nana wa.  
\v 11 Ka yu ta mnaghunata ná, nda ndgha gwal zlghay nda ŋuɗuf mndərga nana dzaʼa sliʼagaghata daga ma mndəra luwa nda ya mista luwa\f + \fr 8:11 \ft Mndəra luwa: Tsaya tva safa fitik. Mista luwa: Tsaya tva dəɗakwa fitik.\f*, ka nzata ka za skwi kawadaga nda i Abraham nda Izak nda Yakubu ma ga mghama Lazglafta.  
\v 12 Ama gwal má dzaʼa nzakway ka zwana za həga ga mghama Lazglafta ya, dzaʼa hlafhla lu ta həŋ ka pghidiŋta da grum ma bli, ma vli ŋa taw nda hpaɗa sliʼiŋ,» kaʼa. 
\p  
\v 13 Ka Yesu nda tsa mghama sludzi ya mantsa: «La dzagha gha! Dzaʼa magamaga lu manda ya zlghaf ka,» kaʼa. Gi ma va tsa fitik ya ka mbaftá tsa kwalvani ya. 
\s1 Mbanafta Yesu ta midza Piyer 
\r Mak 1:29-34, Luk 4:38-41 
\p  
\v 14 Ka sliʼaftá Yesu ka lagha da Piyer, ka slanaghatá tsi ta midza Piyer ta hani ta ɓasa ŋuɗidar.  
\v 15 Ka ksaŋtá tsi ta dzvu, ka mbaftá tsi da tsa ŋuɗidar ya. Ka sliʼaftá tsi ka maganatá skwa zay. 
\p  
\v 16 Gahawani, ka hladaghatá lu ta ndghata gwal nda ksa da ghwaɗaka sulkumha. Ka ghazligiŋtá tsi ta tsa ghwaɗaka sulkumha ya nda gwaɗa ma wani. Ka mbambanaftá tsi ta inda gwal kul ɗughwanaku.  
\v 17 Mantsa ya magata tsi ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa ya mna anabi Isaya kazlay: 
\q1 «Tsatsi ka ghəŋani ta hlaghutá 
\q1 ɗaŋwaha mu, 
\q1 ka mbambamafta ma kwala mu 
\q1 kul ɗughwanaku\f + \fr 8:17 \ft Ngha ta Isaya 53:4.\f* kəʼa ya.» 
\s1 Mamay mnduha ta dzaʼa mista Yesu 
\r Luk 9:57-62 
\p  
\v 18 Nghanata Yesu ta dəmga ta wanafta ná, «mbaɗma ta a ɓlu a,» kaʼa.  
\v 19 Ka lagha sana mnda vinda zlahu slanaghata, kaʼa nda tsi mantsa: «Maləma ɗa! Ta dzaʼa mista gha yu dər dzaʼa diga ka,» kaʼa.  
\v 20 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Gərhaŋha ná, mamu ghurumha taŋ. Ɗyakha ta ndaraku ta luwa guli, mamu həgaha taŋ. Ama Zwaŋa mndu ná, haɗ dər vli ŋa fadatani ta ghəŋani wu,» kaʼa. 
\p  
\v 21 Ka sani mataba duhwalhani mantsa: «Mghama ɗa! Zlihazla ka dzaʼa yu da paɗamtá da ɗa karaku,» kaʼa.  
\v 22 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Mbaɗa kagha mista ɗa! Zlaŋzla ta gwal nda rwa ka paɗa həŋ ta mbliha taŋ,» kaʼa. 
\s1 Lɓanata Yesu ta falak ta drəf 
\r Mak 4:35-41, Luk 8:22-25 
\p  
\v 23 Ka sliʼaftá Yesu ka lami da kwambalu, ka laghu duhwalhani mistani.  
\v 24 Tata ndəru həŋ ta drəf, ka sliʼavaftá mghama falak, ka kapatsaʼuwaku imi, ka sliʼi da kwambalu. Ma tsa fitik ya, ta hanutá hanani Yesu.  
\v 25 Ka sliʼaftá duhwalhani ka lagha sliʼanafta. Ka həŋ nda tsi mantsa: «Mghama ɗa, kata ta amu, dzaʼa rwaku mu!» ka həŋ.  
\v 26 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Nu ta kəl kuni ka zləŋ. Kay! Nda hta zlghay nda ŋuɗufa ghuni,» kaʼa. Ka sliʼaftá tsi ka davanaghatá falak nda drəf, ka nzatá vli tɓekw.  
\v 27 Ka ndərmim tsa mnduha ya katakata. «Wa na mndu na ta snə\f + \fr 8:27 \ft Ngha ta Zabura 65:8, 89:10, 107:23-32.\f* dər falak nda drəf tani ta gwaɗani katək na?» ka həŋ. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana mnduha his nda ghwaɗaka sulkum ma həŋ 
\r Mak 5:1-10, Luk 8:26-39 
\p  
\v 28 Ɓhadapta taŋ ta tsa sana ɓla drəf ta haɗika Gadaraniya ya, ka sliʼagaptá sana mnduha his ma kulu kasu halaway, ka lagha həŋ da guyay. Ta zləŋay lu ta həŋ katakata, laviŋ a mndu ta walaŋta labə nda tvə tsa wa.  
\v 29 Ka gi dzə həŋ ta lawlaw. Ka həŋ mantsa: «Nya mataba mu nda kagha ní Zwaŋa Lazglafta? Sagha da ghuyaŋnaftá ka ta kul magaku fitikani ra?» ka həŋ. 
\p  
\v 30 Tsaw manda a nda həŋ, mamu sana bra ghuvazu\f + \fr 8:30 \ft Ngha ta Markus 5:11.\f* dagala ta nghə lu.  
\v 31 Ka ndəɓu tsa halawayha ya ta dzvu da Yesu. Ka həŋ mantsa: «Ka ta ghzla aŋni ka ná, ghuna ta aŋni da a bra ghuvazuha a,» ka həŋ.  
\v 32 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Lawala!» kaʼa. Ka sliʼagaptá həŋ ka sliʼamta da tsa ghuvazuha ya. Ka vazagatá tsa bra ghuvazuha ya ta vgha ta vata vli, ka rkaghata da drəf, ka zaɗamtá həŋ mida. 
\p  
\v 33 Ka sliʼafta tsa gwal si ta ngha həŋ ya nda hwaya, ka laghwi da luwa da mna inda skwi ta maguta, nda ya ta slanaghatá tsa mnduha kasu halaway ya.  
\v 34 Ka sliʼagaptá mnduha ma luwa nekwnekw da guya Yesu. Na tsa gi nghaŋta taŋ ta Yesu ya, «kdəkkdək, sliʼapsliʼa ma haɗika ŋni,» ka həŋ nda tsi. 
\c 9  
\s1 Mbanafta Yesu ta sana mndu nda rwa səlani 
\r Mak 2:1-12, Luk 5:17-26 
\p  
\v 1 Ka sliʼaftá Yesu ka lami da kwambalu, ka vrəglaghuta nda ta drəf, ka ɓhadaghatá tsi da luwani\f + \fr 9:1 \ft Ka Markus 2:1 na: Kafarnahum tsa luwani ya. Ngha ta Mata 4:13.\f*.  
\v 2 Ka tsukwadaghatá sana mnduha da tsi ta kativiŋ ta sana mndu nda rwa səlani. Nghanata Yesu ta zlghay nda ŋuɗufa taŋ, kaʼa nda tsa mndu nda rwa səlani ya mantsa: «Sagəŋ! Ŋavaŋa gha, nda pla dmakwa gha!» kaʼa. 
\p  
\v 3 Ka sanlaha ma gwal tagha zlahu ŋa mnduha ma ghəŋa taŋ mantsa: «Na mndu na ná, ta kwarakwara ta ghəŋa Lazglafta\f + \fr 9:3 \ft Ngha ta Zlahu 24:16.\f*,» ka həŋ.  
\v 4 Nghadapta Yesu ta skwi ta ndanu həŋ, kaʼa mantsa: «Kabgawu ta kəl kuni ka ndana tsa ghwaɗaka ndanu ya na?  
\v 5 Mal blakwa mnay kazlay: Nda pla dmakwa gha kəʼa re, ari, mal mnay kazlay: Sliʼafsliʼa gha ka mbaɗaka ta mbaɗa kəʼa na?  
\v 6 Ala, kada grafta kuni mamu Zwaŋa mndu nda mbrakwa pliŋtá dmakwa mnduha ta na ghəŋa haɗik na kəʼa,» kaʼa nda tsa mndu nda rwa səlani ya mantsa: «Sliʼafsliʼa gha, kla ta kativiŋa gha ka dzaʼa ka dzagha gha,» kaʼa. 
\p  
\v 7 Gi brahwat sliʼafsliʼa tsa mndu ya ka laghwi tsi dzaghani.  
\v 8 Nghanata dəmga ta tsaya, ka ksutá tsi ta həŋ ka zləŋ. Ka zləzlvu həŋ ta Lazglafta ta vlaŋtá mndərga tsa mbraku ya ta mnduha. 
\s1 Hgafta Yesu ta Mata ŋa dzaʼa mistani 
\r Mak 2:13-17, Luk 5:27-32 
\p  
\v 9 Manda sliʼafta Yesu ka zluŋtá tsa vli ya, ka nghaŋtá tsi ta sana mndu ta hgə lu ka Mata, ta nzaku ma həga tska dzumna. «Mbaɗa mista ɗa!» kaʼa nda tsi. Ka sliʼafta Mata ka laghwi mistani. 
\p  
\v 10 Tahula tsa, ka nzatá Yesu ka za skwa zay ga Mata. Ka sliʼadaghatá ndəghata gwal ta tska dzumna, nda sanlaha ma ghwaɗaka mnduha nzata ka za skwa zay nda tsi, kawadaga nda duhwalhani.  
\v 11 Nghay la Farisa ta tsa zay taŋ ta skwa zay kawadaga ya, ka həŋ nda duhwalhani mantsa: «Kabgawu ta kəl Mghama ghuni ka za skwa zay kawadaga nda gwal tska dzumna, nda ya nda ghwaɗaka mnduha\f + \fr 9:11 \ft Ngha ta aya 10-11 nda Lukwa 15:1-2.\f* na?» ka həŋ. 
\p  
\v 12 Slrew lami da sləməŋa Yesu, kaʼa mantsa: «Haɗ mnduha ɗughwana ɗughwana ta zba duhtur wa, gwal kul ɗughwanaku yeya ta zbay.  
\v 13 Lawa tsatsa klatá ghəŋa gwaɗa ya mnə Lazglafta kazlay: Tawa hiɗahiɗa skwi ta zɗigihata pla ghəŋ nda rini\f + \fr 9:13 \ft Ngha ta Huseya 6:6.\f* a wu kəʼa ya. Sagha a yu haga gwal tɗukwatɗukwa wa, gwal dmaku ŋa iʼi ta sagha da hagay,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa Yesu ta ghəŋa suma 
\r Mak 2:18-22, Luk 5:33-39 
\p  
\v 14 Ka sliʼaftá duhwalha Yuhwana mnda maga batem ka lagha ɗawaŋta da Yesu, ka həŋ mantsa: «Kabgawu ta kwal ŋa gha duhwalha suma, ya wya ta suma aŋni nda la Farisa tazlay na?» ka həŋ.  
\v 15 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Dzaʼa laviŋlava gwal hagaŋ lu da vla kla makwa ta nzata zuzuʼuva, ka ta kawadaga zwaŋa midzi nda həŋ ra? Dzaʼa saghasa fitik ŋa kləgadanaghutá həŋ ta zwaŋa midzi. Ma tsa fitik ya dzaʼa suma həŋ ta suma. 
\p  
\v 16 «Haɗ mndu ta tsaʼatá lfiɗa lgut ka tsamtá halata lgut nda tsi wa. Ka mantsa tsi, dzaʼa sganaghasga tsa lfiɗani ya ta mɗukwiŋta tsa halatani ya.  
\v 17 Haɗ lu guli ta pghamtá ima inabi ta ka nuni da halata zliba huta wa. Ka mantsa tsi, dzaʼa tuta tsa zliba huta ya, ŋa mbuzuta ima inabi, lpay lu ma zliba huta guli. Ima inabi ta ka nuni ná, ma zliba huta ta ka lfiɗani ta pghamta lu. Tsaya dzaʼa kəl həŋ his his ka nzata ɗina.» 
\s1 Vranamta Yesu ta hafu da sana zwaŋa makwa 
\r Mak 5:21-43, Luk 8:40-56 
\p  
\v 18 Tata mna tsa gwaɗa ya Yesu ŋa taŋ mantsa, ka lagha sana mali mataba la Yahuda zləmbata ma ghuvani. Kaʼa nda tsi mantsa: «Ta nzɗava a makwa ɗa manda saba hafu mida wa, sawi fanaghatá dzva gha ta ghəŋani ka mbafta tsi,» kaʼa.  
\v 19 Ka sliʼaftá Yesu kawadaga nda duhwalhani, ka dzaʼa mista tsa mali mataba la Yahuda ya. 
\p  
\v 20 Ka sliʼaftá sana marakw ta magay vakwani ghwaŋpɗə his ta paghaku, ka lagha tsi ksaŋtá wa lguta Yesu nda ga muhul hul.  
\v 21 Tsaw ka tsa marakw ya ma ghəŋani na: «Dər wa lgutani yeya ksaŋ yu taɗa ná, dzaʼa mbaku yu,» kaʼa.  
\v 22 Ka mbəɗavatá Yesu, ka nghanavatá tsi. Kaʼa nda tsi mantsa: «Ŋavaŋa gha makwa ɗa! Zlghay nda ŋuɗufa gha ta mbaghafta,» kaʼa. Gi hadahada ka mbaftá tsa marakw ya. 
\p  
\v 23 Ka ɓhadaghatá Yesu da tsa mali mataba la Yahuda ya, ka slanaghatá tsi ta gwal ta vya siŋlak, nda gwal ta vaza vgha.  
\v 24 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Laghwala, ta mta a na makwa na wu, hani ta hani tsi,» kaʼa. Ka ghuɓasu həŋ.  
\v 25 Manda mbigiŋta lu ta mnduha dzibil, ka lami Yesu da həga. Ka ksaftá tsi ta tsa zwaŋa makwa ya ta dzvu, ka sliʼaftá tsa makwa ya.  
\v 26 Ka tutá tsa skwi ta magata ya wdiɗ ma luwa. 
\s1 Mbanafta Yesu ta ghulpata mnduha his 
\p  
\v 27 Manda sliʼafta Yesu ma tsa vli ya ka sliʼi, ka sliʼaftá sana ghulpa ta mnduha his mistani nda hagaku. «Zwaŋa Dawuda! Tawa ta hiɗahiɗa ta aŋni!» ka həŋ. 
\p  
\v 28 Ka lamə Yesu da həga, ka lagha həŋ slanaghata. Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Grafgra kuni kazlay: Dzaʼa laviŋlava yu ta mbaghunafta kəʼa ra?» kaʼa nda həŋ. «Aŋi Mghama ɗa,» ka həŋ nda tsi.  
\v 29 Ka kasaŋtá tsi ta iriha taŋ. «Manda va tsa zlghafta ghuni nda ŋuɗuf ya ná, ka magamaga tsi manda va tsa,» kaʼa nda həŋ.  
\v 30 Ka mbaftá tsa iriha taŋ ya. «Yahayaha kuni walaŋta mnanatá mndu!» ka Yesu ka ŋɗaŋɗa nda həŋ.  
\v 31 Na tsa saba tsa gwal nda ghulpa ya, ka laghu həŋ da ta gwaɗa ta Yesu ma inda tsa haɗik ya. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana rgha 
\p  
\v 32 Ta mbəɗ hul tsa mnduha si nda ghulpa ya, ta kladaghatá lu da Yesu ta sana mndu tsiŋ ghwaɗaka sulkum ka rgha.  
\v 33 Ka ghzligiŋtá Yesu ta tsa ghwaɗaka sulkum ya mida. Ka zlraftá tsa mndu si ka rgha ya ta gwaɗa tsəleŋ. «Ka yawu ka yawu, ta ngha a lu ta mndərga skwi manda na ma Israʼila wu,» ka dəmga ka ndərmimay.  
\v 34 «Mghama ghwaɗaka sulkum ta vlaŋtá mbraku ta Yesu ta kəl tsi ka ghazla ghwaɗaka sulkumha\f + \fr 9:34 \ft Ngha ta 12:24.\f*,» ka la Farisa nda ŋa taŋ. 
\s1 Tawata Yesu ta hiɗahiɗa ta dəmga 
\p  
\v 35 Ka rə Yesu ta vli ma inda luwa dagaladagala nda zwana luwa tani. Ka tataghə tsi ta skwi ŋa mnduha ma həgaha tagha skwa la Yahuda. Ka mnə tsi ta Lfiɗa Gwaɗa ta ga mghama Lazglafta, ka mbamba mnduha ma inda ɗaŋwaha, nda inda ya ta raghwa mndu.  
\v 36 Kəʼa ka Yesu waftá dəmga ná, ka ksaŋtá tsi ka hiɗahiɗa, kabga nda hərfa həŋ, ta haɗ mbraku ma həŋ wu, nda nza həŋ manda tuwakha kul haɗ mndu ŋa nghay\f + \fr 9:36 \ft Ngha ta Mbsak 27:17, nda 1 Mghamha 22:17.\f*.  
\v 37 Kaʼa nda duhwalhani mantsa: «Dagala skwi ŋa tskay ta vwah, slaghu a gwal ŋa tskay wa.  
\v 38 Ndəɓawa ndəɓa ta dzvu da mnda vwah ka ghuna tsi ta gwal ksa slna, ŋa tskanatá skwi ta vwah,» kaʼa. 
\c 10  
\s1 Hga duhwalha Yesu ghwaŋpɗə his 
\r Mak 3:13-19, Luk 6:12-16 
\p  
\v 1 Ka hagaftá Yesu ta duhwalhani ghwaŋpɗə his. Ka valaŋtá tsi ta mbrakwa ghazla ghwaɗaka sulkum, nda mbamba mnduha ma inda ɗaŋwaha, nda ya ma inda ɗaŋwaha ta raghwa mndu nda raghwa ta həŋ.  
\v 2 Wya hga tsa gwal ghwaŋpɗə his ya: Taŋtaŋani, Simuŋ ta hgə lu ka Piyer, nda Andre ta nzakway ka zwaŋamani, nda Yakubu zwaŋa Zebedi, nda Yuhwana ta nzakway ka Zwaŋamani,  
\v 3 nda Filip, nda Bartelemi, nda Tuma, nda Mata mnda tska dzumna, nda Yakubu zwaŋa Alfe, nda Tade,  
\v 4 nda Simuŋ mnda la Kananit, nda Zudas Iskaryut ta skwaptá Yesu ya. 
\s1 Ghunafta Yesu ta duhwalhani ghwaŋpɗə his 
\r Mak 6:7-13, Luk 9:1-6 
\p  
\v 5 Tsa gwal ghwaŋpɗə his ya ghwanagha Yesu da luwa. Kaʼa nda həŋ ma kɗaku tsi ka ghuna həŋ mantsa: «Yaha kuni dzaʼa da mndu kul nzakway ka la Yahuda. Yaha kuni lami da luwa la Samari.  
\v 6 Lawa tvə la Israʼila, hahəŋ ná, nda nza həŋ manda tuwak nda zaɗa.  
\v 7 Lawa ka mna kuni ŋa taŋ kazlay: Ndusagagha ndusa ga mghama Lazglafta, kəʼa.  
\v 8 Ka mbamba kuni ta gwal kul ɗughwanaku, ka sliʼaganapta kuni ta gwal nda rwa, ka mbambanafta kuni ta gwal nda ksa da rɗa mndu, ka ghazliŋta kuni ta ghwaɗaka sulkumha. Zlghaf ka mbalay kaghuni ka vla kaghuni guli ka mbalay.  
\v 9 Yaha kuni klaftá dər dasu, dər tsedi, dər skwi ŋa da manaka tsedi ma zliba ghuni.  
\v 10 Yaha kuni klaftá dər zliba mbuluh. Turtuktuk ka kuni da klaftá lgut. Yaha kuni klaftá ɓaɓah, dər dafa, kabga nda ra ka mutsay mnda slna ta skwa zayni\f + \fr 10:10 \ft Ngha ta 1 La Kwareŋt. 9:14, nda 1 Timute. 5:18.\f*. 
\p  
\v 11 «Ka lamla kuni da luwa dagala, dər da zwaŋa luwa a tsi, zbawazba ta mndu ya nda fa vghani ŋa tsuʼaftá kaghuni. Ka nzata kuni ga tsa mndu ya ha ka sagha fitika sliʼafta ghuni.  
\v 12 Ta lamə kuni da həga ga mndu ya, “ka nza zɗakwa Lazglafta nda kaghuni\f + \fr 10:12 \ft Ka nza zɗaku nda kaghuni: Tsaya ga zgwa la Yahuda ta lagha həŋ da mndu.\f*,” ka kuni dazlay.  
\v 13 Ka nda fa vgha gwal ma tsa həga ya ŋa tsuʼa zɗaku katsi, dzaʼa nzaku tsa zɗakwa ghuni ya ta ghəŋa taŋ. Ala, ka fa a vgha taŋ wu katsi, ka vragaghuvra tsa zɗakwa ghuni ya da kaghuni.  
\v 14 Ka kwalaghukwala lu ta tsuʼaftá kaghuni snaghuna a lu ta gwaɗa ghuni wu katsi, sliʼapwa sliʼa ma tsa həga ya, ka ma tsa luwa ya a tsi, ka tukwiŋta kuni ta rgitik ta səla ghuni.  
\v 15 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, baɗu tsay dzaʼa tsə Lazglafta ta guma ta ghəŋa mnduha ná, ta dərdər ŋa luwa Suduma nda Gwamura dzaʼa nzakwa tsi ka ŋa mnduha ma tsa luwa ya.» 
\s1 Skwi dzaʼa slanaghatá duhwalha Yesu 
\r Mak 13:9-13, Luk 21:12-17 
\p  
\v 16 «Wana yu ta ghuna kaghuni manda tuwakha da taba kramtak mtakha. Ka nzata kuni nda hiɗa manda nahaɗik, manda ghərbuʼ kul haɗ gwaɗa ta ghəŋani ya ká kuni da nzata guli.  
\v 17 Ɗasuwa ká kuni, dzaʼa hlay mnduha ta kaghuni da vla guma. Dzaʼa sləvay həŋ ta kaghuni nda gaslərɓaha ma həga tagha skwa taŋ.  
\v 18 Dzaʼa hlay lu ta kaghuni, kabga gwaɗa ta iʼi ta kəma ŋumna nda ya ta kəma mghamha. Ŋa nzakwa ghuni ka masləmtsəka ɗa ta kəma taŋ, nda ya ta kəma sanlaha ma mndəra mnduha.  
\v 19 Ka hlafhla lu ta kaghuni ka hladaghata ta kəma guma katsi, yaha kuni da ndana skwi ŋa mnay ghuni, nda ya ka kuni dzaʼa da gwaɗay. Dzaʼa vlaghunavla Lazglafta ta gwaɗa ya ŋa gwaɗay ghuni ma va tsa fitik ya.  
\v 20 Tsa gwaɗa dzaʼa kuni gwaɗay ya ná, kaghuni a dzaʼa gwaɗay wu, Sulkuma Da ghuni dzaʼa gwaɗay nda ma kaghuni. 
\p  
\v 21 «Zwaŋamani dzaʼa vlatá zwaŋamani ŋa dzata. Dani dzaʼa vlatá zwaŋani ŋa dzata. Dzaʼa ndəranava ndəra zwana taŋ ta dadaha taŋ, ŋa vlatá həŋ ŋa pslata.  
\v 22 Dzaʼa husaŋhusa kuni ta inda mnduha ta ghəŋa gwaɗa ta iʼi. Ama mndu dzaʼa kɗanakta ná, dzaʼa mbaku.  
\v 23 Ka ta giri lu ŋa ghuni ma sana luwa katsi, ka hwaya kuni da sana luwa. Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ma kɗaku kuni ka ranaftá inda luwaha la Israʼila ná, dzaʼa vragaghavra Zwaŋa mndu. 
\p  
\v 24 «Malaghumala a mndu ta taghə lu ta skwi ŋani, ka mndu ta taghanatá skwi wa. Malaghumala a kwalva ta daŋahəgani guli wa.  
\v 25 Laviŋlava mndu ta taghanata lu ta skwi ta nzakway ka guram nda mndu ta taghanatá skwi. Laviŋlava kwalva ta nzakway ka guram nda daŋahəgani guli. Ka si halaway, ka lu ta hga daŋahəga ya ní, kighkigh ká lu dzaʼa hga gwal ma tsa həga ya tama?» 
\s1 Faftá ghəŋ ta Yesu 
\r Luk 12:2-7 
\p  
\v 26 «Yaha kuni da zləŋa həŋ. Haɗ skwi bukwana lu dzaʼa kwal kul sabi ta daɓi wa. Haɗ skwi ɗifana lu dzaʼa kwal lu tsatsafta guli wa.  
\v 27 Skwi mnaghuna yu ma grum ya ná, mnawa mna baŋluwa. Skwi mnaghuna lu ma sləməŋ ma sləməŋ ya guli ná, guguɗawa guguɗa ta wa lilwa.  
\v 28 Ma zləŋ kuni ta gwal ta dzatá sluʼuvgha ta kwal kul laviŋta dzatá hafu. Lazglafta ta laviŋta zaɗanatá\f + \fr 10:28 \ft Ngha ta Yakubu 4:12.\f* sluʼuvgha nda hafu tani ma həga vu ya ŋa zləŋay katək.  
\v 29 Haɗ lu ta skwaptá tiyti his ta kwaɓu ra? Kulam nda tsa ná, haɗ ya dər turtuk ma həŋ dzaʼa zaɗavaghuta kul ɗvaftá Da ghuni wa.  
\v 30 Nduk nda swidi ma ghəŋa ghuni tani ná, mbəɗaf mbəɗa Lazglafta demdem.  
\v 31 Yaha kuni da zləŋ, mal kaghuni sgitani ka ndəghata tiytiha. 
\p  
\v 32 «Tsaya tama, ka ŋa Yesu iʼi ka mndu ta kəma inda mndu katsi ná, iʼi guli ná, ŋa ɗa na mndu na wu, ka yu dzaʼazlay ta kəma Da ɗa ta nzakway ta luwa.  
\v 33 Ala, ka ŋa Yesu a\f + \fr 10:33 \ft Ngha ta 2 Timute. 2:12.\f* iʼi wu, ka mndu ta kəma mnduha ya guli ná, iʼi guli ná, ŋa ɗa a na mndu na wu, ka yu dzaʼazlay ta kəma Da ɗa ta nzakway ta luwa.» 
\s1 Zɗaku a klagagha Yesu wa 
\r Luk 12:51-53, 14:26-27 
\p  
\v 34 «Yaha kaghuni da ndanay kazlay: Zɗaku klagagha iʼi da ghəŋa haɗik kəʼa. Kafay klagagha yu.  
\v 35 Saghasa yu da dganatá i zwaŋ nda dani, ta i makwa nda mani, ta i ghwaʼali nda midzani.  
\v 36 Gwal ma həga ga mndu dzaʼa nzakway ka ghuma mndu ma va tsa həga\f + \fr 10:36 \ft Ta ghəŋa aya 35-36, ngha ta Mika 7:6.\f* ya.» 
\s1 Vlatá ghəŋ manda ŋa Yesu 
\p  
\v 37 «Ka malaghumala ɗvafta mndu ta dani ka mani a tsi ka iʼi ná, ta nza a tsa mndu ya ka ŋa ɗa wa. Ka malaghumala ɗvafta mndu ta zwaŋani ka makwani a tsi ka iʼi ná, ta nza a tsa mndu ya ka ŋa ɗa guli wa.  
\v 38 Ka kla a mndu ta udza zləŋayni ka dzaʼa mista ɗa wu ná, ta nza a tsa mndu ya ka ŋa ɗa wa.  
\v 39 Ka ta nzula hafa ɗa yu ka mndu katsi ná, dzaʼa zaɗiŋzaɗa tsa mndu ya ta tsa hafani ya. Mndu ta zaɗiŋtá hafani ta gwaɗa ta iʼi guli ná, dzaʼa mutsay tsa mndu ya ta tsa hafani ya guli.» 
\s1 Mndu ta tsuʼaftá duhwalha Yesu ná, Yesu tsuʼaf tsi 
\r Mak 9:41 
\p  
\v 40 «Ka tsuʼaftsuʼa mndu ta kaghuni, iʼi tsaya tsuʼaf tsi. Mndu ta tsuʼaftá iʼi guli, mndu ta ghunagatá iʼi tsaya tsuʼaf tsi guli.  
\v 41 Mndu ta tsuʼaftá anabi kabga nzakwani ka anabi ná, dzaʼa mutsay ta nisəla manda ya ta vlə lu ŋa anabi. Mndu ta tsuʼaftá mndu tɗukwa, kabga nzakwani ka mndu tɗukwa ná, dzaʼa mutsay ta nisəla manda ya ta vlə lu ŋa mndu tɗukwa.  
\v 42 Mndu ta tanaftá dər leghwa imi ləŋləŋa yeya tsi ŋa say ta sani turtuk mataba tsa zwaniha ya, kabga nzakwani ka duhwala ɗa ná, kahwathwata ka yu ta mnaghunata, haɗ nisəla tsa mndu ya dzaʼa zwaɗuta wa.» 
\c 11  
\s1 Ghunafta Yuhwana ta mnduha 
\r Luk 7:18-35 
\p  
\v 1 Manda kɗakwa Yesu ta tsa tagha skwiha ŋa tsa duhwalhani ghwaŋpɗə his ya ná, ka sliʼaftá tsi hada ka laghwi da ra luwaha ma tsa haɗik ya ŋa tagha skwiha, nda ya ŋa mna Lfiɗa Gwaɗa. 
\s1 Ɗawutá vla Yuhwana mnda maga batem 
\p  
\v 2 Ma tsa fitik ya, ma gamak na Yuhwana mnda maga batem. Ka snaŋtá tsi ta mna gwaɗa ta Kristi nda slnaha ta magə tsi. Ka ghunaftá tsi ta sanlaha ma duhwalhani  
\v 3 da ɗawaŋta da Yesu kazlay: Kagha Kristi dzaʼa sagha ya re, ari ka kzla ŋni ta sana mndu a na kəʼa.  
\v 4 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Lawa mnanatá Yuhwana ta skwi ya snaŋ kuni nda skwi ya nghaŋ kuni.  
\v 5 Nda ngha gwal si nda ghulpa ta vli. Ta mbaɗa gwal si nda raghwa səla taŋ. Nda mbamba gwal si nda rɗa mndu ta həŋ. Nda sna gwal si ka matghəm ta sləməŋ. Sliʼagapsliʼa gwal si ta rwuta. Mnanamna lu ta Lfiɗa Gwaɗa ta gwal ka pɗu\f + \fr 11:5 \ft Ngha ta Isaya 35:5-6, 61:1.\f*.  
\v 6 Rfu da mndu ya kul kwalaghutá zlghaftá iʼi,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa Yesu ta ghəŋa Yuhwana 
\p  
\v 7 Ta sliʼi duhwalha Yuhwana ka vru, ka mnə Yesu ŋa dəmga ta gwaɗa ta Yuhwana, kaʼa mantsa: «Nahgani laghu kuni da nghay ma mtak na? Gagaɗak ta vyə falak rki laghu kuni da nghay na?  
\v 8 Nahgani laghu kuni da nghay ɓa? Mndu ta suɗavata lgut nda bla rki laghu kuni da nghay? Ya wya gwal ta suɗavatá lgut nda bla nda bla ta həŋ ná, ma həga ga mghamha həŋ.  
\v 9 Nu va skwi laghu kuni da nghay tama? Anabi rki laghu kuni da nghay? Mantsa nzakwani, ka yu ta mnaghunata ná, malaghumala tsa mndu ya ta anabi.  
\v 10 Tsatsi tsa mndu mnə deftera Lazglafta ta gwaɗa ta ghəŋani kazlay: Wya yu ta tiŋlaghutá ghunafta mnda ɗa ka kagha ŋa payaghatá tvi\f + \fr 11:10 \ft Ngha ta Malatsi 3:1.\f* kəʼa ya.  
\v 11 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata na: Mataba inda mndu ya yaga marakw nda ya ná, haɗ mndu ya ta zlagapta ka malaghutá Yuhwana mnda maga batem wa. Tsaw tama ná, mndu ya ta htuta katakata ma ga mghama Lazglafta ná, malaghumala ta tsatsi.  
\v 12 Daga ta fitika Yuhwana mnda maga batem, ha ka sagha ta gitana, ta hwisay lu nda mbraku ta ga mghama Lazglafta. Ta zbay tsa gwal ta hwisay nda mbraku ya ta zluʼatá tsa ga mghama Lazglafta ya guli.  
\v 13 Inda la anabi nda deftera Musa tani, mnumna həŋ ta gwaɗa ta ghəŋa tsa ga mghama Lazglafta ya, ha ka sagha ta fitika zlagapta Yuhwana.  
\v 14 Kata kumay kuni ta snaŋta katsi ná, Yuhwana tsa Iliya dzaʼa vragaghata ya.  
\v 15 Ka mamu mndu nda sləməŋa snay ka sna tsi. 
\p  
\v 16 «Nda wa dzaʼa gra yu ta mnduha ta na zamana na na? Manda tskatá vgha zwani ta luma ta tsgha lwi ŋa graha taŋ  
\v 17 kazlay: Vyanafha ŋni ta siŋlak ná, skala a kuni wu, fanafha ŋni ta laha ta ŋaɗa ghəŋ, tawa a kuni wu kəʼa ya həŋ.  
\v 18 Saghaha Yuhwana, za a ta skwi wu, sa a ta skwi wu, “aʼ nda halaway ma ghəŋani!” ka mnduha nda tsi.  
\v 19 Saghaha Zwaŋa mndu, ta zay ta skwi, ta say ta skwi, “aʼ mamblahawa ya, dagala sasakwani, aʼ gra gwal tska dzumna, nda gwal dmaku ya,” ka həŋ nda tsi. Kulam nda tsa, ta nghaku ɗifla Lazglafta ma slnahani.» 
\s1 Sana luwaha ta kwalaghutá zlghaftá Yesu 
\r Luk 10:13-15 
\p  
\v 20 Tahula tsa tama, ka tsukunustá tsi nda gwaɗa ta luwaha ya maga tsi katakata ta mazəmzəmhani mida, kabga kwalaghuta taŋ ta mbəɗanaftá nzakwa taŋ. Kaʼa mantsa:  
\v 21 «Ɗaŋwa ŋa gha luwa Kwariziŋ! Ɗaŋwa ŋa gha luwa Betsayda! Ka má tsa mazəmzəm magə lu ma luwa gha ya, má maga ma luwa Tir, nda luwa Siduŋ lu katsi ná, má gitagita a ta mbəɗanaftá həŋ ta nzakwa taŋ ka pghavatá buhu nda hutiɗif ta vgha\f + \fr 11:21 \ft Kwariziŋ, Betsayda, Tir, Siduŋ: Ngha ta Isaya 23:1-18, nda Izekiyel 26, nda Yuwel 4:4-8, Amus 1:9-10.\f* wa.  
\v 22 Tsaya ta kəl yu ka mnaghunata kazlay: Baɗu tsay dzaʼa tsə Lazglafta ta guma ta ghəŋa mnduha ná, ta dərdər ŋa luwa Tir nda luwa Siduŋ dzaʼa nzakwa tsi ka ŋa ghuni. 
\p  
\v 23 «Kagha guli Kafarnahum! Dzaʼa kapay Lazglafta ta iʼi ta luwa ka kagha ta gray ra? Bukwa a gha tsa! Dzaʼa vradaghavra lu tɗəm da vla gwal nda rwa. Ka má tsa mazəmzəm maga lu ma luwa gha ya, má maga ma luwa Suduma lu katsi ná, má ta tekeʼa luwa Saduma gita na\f + \fr 11:23 \ft Ngha ta Isaya 14:13-15, Suduma Ngha ta Zlrafta 19:24-28.\f*.  
\v 24 Tsaya ta kəl yu ka mnaghunata kazlay: Baɗu tsay dzaʼa tsə Lazglafta ta guma ta ghəŋa mnduha ná, ta dərdər ŋa luwa Suduma dzaʼa nzakwa tsi ka ŋa gha kəʼa.» 
\s1 Snanamta Yesu ta Dani ta gwal ka zwanani 
\r Luk 10:21-22 
\p  
\v 25 Ma va tsa fitik ya, ka Yesu mantsa: «Ta rfay yu ta kagha Da, Mghama luwa nda haɗik tani, kabga ɗifana ɗifa ka ta na skwiha na da gwal nda ɗifil ma ghəŋa taŋ, nda gwal nda sna ta skwi\f + \fr 11:25 \ft Ngha ta 1 La Kwareŋt 1:17-29.\f*, ka maranatá ka ta zwani.  
\v 26 Manda va tsa nzakwani Da, ta rfay yu ta kagha, ma zɗakwa gha nzakwa tsi mantsa. 
\p  
\v 27 «Da ɗa ta vliha ta inda skwi. Haɗ sana mndu nda sna ta Zwaŋ wa, ba Da yeya nda sna. Haɗ sana mndu nda sna ta Da guli wa, ba Zwaŋ yeya nda sna, nda mndu ta kumə Zwaŋ ta maranata,» kaʼa. 
\s1 Sagha da Yesu ŋa mutsa mbiʼa vgha 
\p  
\v 28 «Saghawasa da iʼi inda kaghuni gwal nda hərfa da ndəgaku ka mbiʼaghunapta yu ta vgha.  
\v 29 Zba a yu ta nzaghunaghata wa. Klawakla ta ndəgaku ya ta klə yu, ka tagha kuni ta skwi da iʼi, mantsa ya dzaʼa kəl kuni ka mutsaftá mbiʼa vgha.  
\v 30 Manda va tsaya nzakwani, skwi ya dzaʼa faghunaghata yu ná, ndəgaghunata a wa. Kafkafani nzakwani,» kaʼa. 
\c 12  
\s1 Zwaŋa mndu Mgham ta ghəŋa sabat 
\r Mak 2:23-28, Luk 6:1-5 
\p  
\v 1 Ma va tsa fitik ya, baɗu fitika sabat, ka labə i Yesu nda duhwalhani nda ma vwaha hya. Ka kuzlanaftá maya ta duhwalhani. Ka ɓalaʼatá həŋ ta ghəŋa alkama\f + \fr 12:1 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 23:26.\f* ŋa dghaɗay.  
\v 2 Nghay la Farisa ta tsa skwi ta magə həŋ ya ná, ka həŋ nda Yesu mantsa: «Ngha ta duhwalha gha ɓa! Waʼa həŋ ta maga skwi kul raku ka magay baɗu sabat\f + \fr 12:2 \ft Ngha ta Sabi 34:21.\f*,» ka həŋ nda tsi.  
\v 3 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ta dzaŋaf a kaghuni ta skwi ya maga Dawuda kuzlanafər maya, nda gwal kawadaga nda tsatsi tani ra?  
\v 4 Ka lamə həŋ da həga Lazglafta ka zuta həŋ ta skwa zay fana lu ta Lazglafta. Haɗ sana mndu ta za tsa skwa zay ya, dər Dawuda, dər tsa gwal kawadaga nda tsi ya mazlay wu, ba gwal dra skwi ŋa Lazglafta\f + \fr 12:4 \ft Ngha ta 1 Samuyel 21:2-7, nda Zlahu 24:9.\f* yeya ta zay.  
\v 5 Ari ta dzaŋaf a kuni ma deftera zlahu kazlay: Baɗu sabat ná, ta zluŋzla gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta zlaha sabat ta magə həŋ ta slna ma həga Lazglafta, ksaf a ta həŋ ka dmaku\f + \fr 12:5 \ft Ngha ta Mbsak 28:9-10.\f* wu kəʼa na?  
\v 6 Tsaw ka yu ta mnaghunata ná, mamu sana skwi hadna ta malaghutá həga Lazglafta.  
\v 7 Ka má nda sna kuni ta klatá ghəŋa skwi mnə lu kazlay: Tawa hiɗahiɗa skwi ta zɗigihata pla ghəŋ nda rini\f + \fr 12:7 \ft Huseya 6:6, nda Mata 9:13.\f* a wu kəʼa ya ná, má haɗ kuni dzaʼa mnay kazlay: Magamaga həŋ ta dmaku, kəʼa nda tsa gwal kul haɗ dmakwa taŋ ya wa.  
\v 8 Zwaŋa mndu ná, tsatsi mgham ta ghəŋa fitika sabat,» kaʼa.\fig Alkama|src="hk00099c.tif" size="col" loc="Matthew 12:1-8" copy="Horace Knowles" ref="Mat 12:8" \fig* 
\s1 Mbanafta Yesu ta mndu nda mta dzvani 
\r Mak 3:1-6, Luk 6:6-11 
\p  
\v 9 Ka sliʼaftá Yesu ka zlaŋtá tsa vli ya, ka laghwi da həga tagha skwa la Yahuda.  
\v 10 Hada, mamu sana mndu nda mta dzvani. Ka mnduha ɗawaŋta da Yesu mantsa: «Vlavla zlaha mu ta tvi ŋa mbanaftá mndu baɗu sabat re, ari ki na?» ka həŋ nda tsi ŋa mutsaftá rutsak tida.  
\v 11 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Waya mataba ghuni, ka dəɗaghatá kɗakwa tuwakani turtuktuk da gudzuvruŋ baɗu sabat, dzaʼa kwal kul kligiŋtá tsa tuwakani ya na?  
\v 12 Malaghumala a mndu ka tuwak ra? Tsaya tama ná, pyaf a lu ta mndu ka maga zɗaku baɗu sabat wa,» kaʼa.  
\v 13 Kaʼa nda tsa mndu nda mta dzvani ya mantsa: «Tɗap dzva gha,» kaʼa. Ka tɗaptá tsi, gi yəmaɗ vravafvra tsa dzvani ya manda va tsa sanani ya. 
\p  
\v 14 Ka gi gazlagaptá la Farisa, ka laghwi dzrəku ŋa zba tvi ŋa zaɗiŋtá Yesu. 
\s1 Yesu ná, kwalva ya zbap Lazglafta ya 
\p  
\v 15 Tsatsafta Yesu ta tsa ndana taŋ ya, ka sliʼaftá tsi ma tsa vli ya, ka laghwi. Ka sliʼaftá dəmga guli ka laghwi mistani, ka mba mbə tsi ta inda gwal ma ɗaŋwa.  
\v 16 Ka zlahanaghatá tsi ta həŋ ka ŋɗaŋɗa kazlay: Yahayaha kuni da mnihata kəʼa.  
\v 17 Kəl tsi ka mnay mantsa ya ná, nda nza ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa ya mna anabi Isaya kazlay: 
\q1  
\v 18 Wya kwalva ɗa ya zbap yu, ya ɗvu yu, ya ta zɗigihata katakata, dzaʼa fanaghafa yu ta Sulkuma ɗa, dzaʼa mnanamna ta inda mndəra mndu kazlay: Tuɗukwa guma ɗa kəʼa. 
\q1  
\v 19 Zbəta a ta zlərɗawi wa. Dzəta a ta lawlaw wa. Haɗ mndu dzaʼa snaŋta ta guguɗaku ta pazlala wa. 
\q1  
\v 20 Haɗ dzaʼa kɗəgliŋtá ɓlanaptá sulam nda ghada ŋatani wa. Haɗ dzaʼa kɗiŋta mtəgliŋtá pitirla ta mtaku mtaku guli wa. Mantsa ya dzaʼa maga tsi ha ka vlaŋtani ta za ghwa ta skwi tɗukwa. 
\q1  
\v 21 Ŋa fafta mndəra mnduha ta ghəŋa taŋ ta hgani\f + \fr 12:21 \ft Ngha ta Isaya 42:1-4.\f* kəʼa ya. 
\s1 Ghzliŋta Yesu ta ghwaɗaka sulkumha 
\r Mak 3:22-30, Luk 11:14-23 
\p  
\v 22 Ka kladaghatá lu da Yesu ta sana mndu ksu ghwaɗaka sulkum ta ghulpiŋta, ka tsiŋta ka rgha guli. Ka mbanaftá tsi. Ka gwaɗə tsa mndu ya ta gwaɗa tsəleŋ, ka nghaŋtá tsi ta vli tsiɗiɗ guli.  
\v 23 «Zlah zwaŋa Dawuda a na mndu na wu re?» ka mnduha ka ndərmimay. 
\p  
\v 24 Na snaŋta la Farisa ta tsa skwi ya, ka həŋ mantsa: «Nda mbrakwa halaway\f + \fr 12:24 \ft Ngha ta 10:25.\f* ta nzakway ka mghama ghwaɗaka sulkumha ya ta ghazla tsi ta ghwaɗaka sulkumha,» ka həŋ. 
\p  
\v 25 Tsaw nda sna Yesu ta skwi ta ndanu həŋ. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Ka ta lmuvuslma va tsa ga mgham turtuk ya ta lmu katsi ná, sladglata a tsa ga mgham ya wa. Ka ta lmuvustalmu gwal ma luwa turtuk, ka gwal ma həga turtuk a tsi guli ta lmu ná, haɗ ya dzaʼa sladglata ma həŋ guli wa.  
\v 26 Ka si ta ghzlay halaway ta halaway katsi ná, dgavapdga tsa halaway ya nda tsa tama. Waka ga mghamani dzaʼa sladglata tama na?  
\v 27 Ka si nda mbrakwa Halaway ta ghzla yu ta ghwaɗaka sulkum ya ní, nda mbrakwa wa ta ghazla zwana ghuni guli? Tsaya tama, vərɗa hahəŋ dzaʼa tsaghunatá gumani.  
\v 28 Ala, ka si nda Sulkuma Lazglafta ta ghzla yu ta ghwaɗaka sulkumha katsi, ɓhavaghunaɓha ga mghama Lazglafta nda tsa tama. 
\p  
\v 29 «Ari, waka mndu dzaʼa laviŋtá lami da həga ga mndu nda mbra ka hluguduŋtá huzlani ta kul habaftá tsi ta tsa mndu nda mbra ya na? Tahula tsaya dzaʼa kəl tsi ka hluguduŋtá huzlani. 
\p  
\v 30 «Mndu kul haɗ mista ɗa ná, ghuma ɗa tsa mndu ya. Mndu kul haɗ ta katihata nda tskanata guli ná, kwizidiŋtá ŋa tsa mndu ya ta kwizay.  
\v 31 Tsaya ta kəl yu ka mnaghunata kazlay: Inda dmaku ta gə mndu, nda rutsak ya ta pghə tsi ta Lazglafta ná, dzaʼa plinispla lu ta həŋ. Ama mndu ta vzaftá rutsak ta Sulkum nda ghuɓa ná, haɗ lu dzaʼa plinistá dmakwani wa.  
\v 32 Ka vzafvza mndu ta rutsak ta Zwaŋa mndu katsi, dzaʼa plinispla lu ta dmakwani. Ama mndu ta vzaftá rutsak ta Sulkum nda ghuɓa ná, haɗ lu dzaʼa walaŋtá plinistá dmakwani, dər ta na zamana na, dər ta zamana dzaʼa sagha wa.» 
\s1 Fu nda yakwani 
\r Luk 6:43-45 
\p  
\v 33 «Ka si zɗa ya fu ya, ka lu ná, zɗa yakwani. Ka si zɗa a ya fu ya wu, ka lu ná, zɗa a yakwani guli wa, kabga ta yakwani ta tsatsafta lu ta fu.  
\v 34 Mndəra la mupuha na! Waka kuni si má dzaʼa mnagaptá skwi ɗina, kaghuni la ghwaɗak na! Ka nu ndəghatá skwi ma ŋuɗufa mndu ta mnigiŋta wubisima mndu.  
\v 35 Ŋərma mndu ná, ma tsa ŋərma skwiha ma ŋuɗufani ya ta kligista tsi ta skwi ɗina. Ghwaɗaka mndu guli ná, ma tsa ghwaɗaka skwiha ma ŋuɗufani ya ta kligista tsi ta ghwaɗaka skwi.  
\v 36 Ka yu ta mnaghunata ná, nda wa taŋ dzaʼa mnəgiŋta mnduha baɗu guma ta inda ŋaslu ya brəfəgiŋ həŋ.  
\v 37 Nda gwaɗa ma wa gha dzaʼa tsaghaghata lu ta guma. Ka ŋa kwala dmakwa gha kul haɗ tsi, ka ŋa nzakwa dmakwa gha mamu a tsi.» 
\s1 Zlghawa Yesu ŋa gwal ta ɗawa mazəmzəm 
\r Mak 8:11-12, Luk 11:29-32 
\p  
\v 38 Ka sanlaha ma gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda sanlaha ma la Farisa guli, nda Yesu mantsa: «Mghama ɗa, ta kumay ŋni ta magata gha ta mazəmzəm ŋa grafta ŋni kazlay: Sa daga da Lazglafta ka kəʼa,» ka həŋ. 
\p  
\v 39 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ghwaɗak mnduha ta na fitik na. Haɗ həŋ ta zləŋa Lazglafta wa. Ta ɗawa mazəmzəm həŋ. Haɗ sana mazəmzəm dzaʼa maganata lu ta həŋ, ka tsa ŋa anabi Yunusa ya a tsi wa.  
\v 40 Manda va ya maga anabi Yunusa ta vaghu hkən nda rviɗik hkən ma huɗa mghama klipi\f + \fr 12:40 \ft Ngha ta Yunusa 2:1.\f* ya, manda va tsaya guli dzaʼa magata Zwaŋa mndu ta vaghu hkən nda rviɗik hkən ma haɗik.  
\v 41 Ghalya guli, gwal ma luwa Niniva ná, snasna həŋ ta gwaɗa anabi Yunusa\f + \fr 12:41 \ft Yunusa 1-4.\f*, ka mbəɗanaftá həŋ ta nzakwa taŋ. Wana mamu mndu ta malaghutá anabi Yunusa hadna. Baɗu tsay dzaʼa tsə Lazglafta ta guma ta ghəŋa mnduha, “ŋa ghuni dmaku,” ka gwal ma luwa Niniva dzaʼa sliʼafta mnay ŋa mnduha ta na fitik na.  
\v 42 Ghalya, ka sliʼaftá sana marakw ta ga mgham ma vli diʼiŋ nda ga sud\f + \fr 12:42 \ft Ngha ta 1 Mghamha 10:1-10.\f*, ka lagha da sna ɗifla Salumuŋ. Wana mamu mndu hadna ta malaghutá Salumuŋ nda ɗifil. Baɗu tsay dzaʼa tsə Lazglafta ta guma ta ghəŋa mnduha, “ŋa ghuni dmaku,” ka tsa marakw ya dzaʼa mnanatá mnduha ta na fitik na.» 
\s1 Vradamta ghwaɗaka sulkum da mndu 
\r Luk 11:24-26 
\p  
\v 43 «Ka sabsa ghwaɗaka sulkum ma mndu katsi, ŋa dzaʼani da ra vli tuhwayaŋ tuhwayaŋa ka zba vli ŋa mbiʼa vghani. Ka triɗ mutsaf a tsi ta tsa vli ŋa mbiʼa vghani ya wu katsi,  
\v 44 “ka vra yu da tsa həga ɗa sabə yu mida ya gra,” kaʼa dzaʼazlay, ŋa sliʼaftani ka vradaghata. Ka ta vradaghatá tsi nda tsukwa vli mida, nda paya ɗina katsi,  
\v 45 yawa da! kəʼa dzaʼazlay ŋa vraghutani, ŋa hlanaktani ta sanlaha ma ghwaɗaka sulkumha ndəfáŋ ta malaghutá tsatsi nda sidi. Ŋa lama taŋ da tsa həga ya ka nzamta mida. Mantsa tama, dzaʼa nzakway ɓadzatá nzakwa tsa mndu ya ka malaghutá nzakwani taŋtaŋ. Manda va tsaya dzaʼa nzakwa tsi nda na mnduha ta na ghwaɗaka fitik na,» kaʼa. 
\s1 Vərɗaka mnduha Yesu 
\r Mak 3:31-35, Luk 8:19-21 
\p  
\v 46 Tata gwaɗa tsa gwaɗa ya Yesu nda dəmga ná, ka ɓhadaghatá i mani nda zwanamani, ka nzaghutá həŋ ma bli, ka zbə həŋ ta gwaɗganata.  
\v 47 Ka sana mndu nda tsi mantsa: «Waʼa i ma gha nda zwanama gha ma bli ta zba gwaɗgaghata,» kaʼa nda tsi.  
\v 48 Ka Yesu nda tsa mndu ta mnay ŋani ya mantsa: «I wa i ma ɗa nda zwanama ɗa na?» kaʼa nda tsi.  
\v 49 Ka fadaptá tsi ta dzvu tvə duhwalhani, kaʼa mantsa: «Wana i ma ɗa nda zwanama ɗa.  
\v 50 Dər wati ma mndu ta maga skwi ya kumaŋ Da ɗa ta nzakway ta luwa ná, tsa mndu ya ta nzakway ka zwaŋama ɗa, nda mukuma ɗa, nda ma ɗa,» kaʼa. 
\c 13  
\s1 Gwaɗa ta wutsa hulfa 
\r Mak 4:1-9, Luk 8:4-8 
\p  
\v 1 Baɗu va tsa fitik ya, ka sabi Yesu ma həga\f + \fr 13:1 \ft Ngha ta Markus 3:1.\f* ka laghwi nzata ta wa drəf.  
\v 2 Ka tskadaghatá dəmga ŋərɓisl ta vgha ta vatani. Ka sliʼaftá tsi ka laghwi nzagapta ma kwambalu ta nzatá inda mnduha ta wa ghwa.  
\v 3 Ka mnə tsi ta ndəghata skwiha ŋa taŋ ka mahdihdi, kaʼa mantsa: «Mbaɗa sana mndu ka sliʼafta ka laghwi da wutsa hulfani.  
\v 4 Tata wutsay wutsay, ka rkatá sanlaha ma hulfa ta tvi, ka sliʼaktá ɗyakha ka ɗaguta.  
\v 5 Ka rkatá sanlaha ta kluluh ma vli kul slaghutá haɗik, ka gi ɗyaftá tsi misimmisim kabga sira a haɗik ta ghəŋani wa.  
\v 6 Na safa fitik dzafta tida ka zlghutá tsi həw ka ghwaluta, kabga slaghu a slrəŋ mistani wa.  
\v 7 Ka rkamtá sanlaha ma teki, ka glanaghatá teki ka raghwanata.  
\v 8 Ka rkatá sanlaha ta gənək, ka ɗyaftá tsahaya ka glaftá tsi ka pghaftá ghəŋ ka zwaŋ dzeʼdzeʼ, ɓərzləzla ghəŋa sanlaha, selela ghəŋa sanlaha, miɗiɗa ghəŋa sanlaha.»  
\v 9 Ka sganaghatá Yesu, kaʼa mantsa: «Mndu nda sləməŋa snay ka sna tsi,» kaʼa. 
\s1 Kabgawu ta kəl Yesu ka gra gwaɗa nda gra na? 
\r Mak 4:10-12, Luk 8:9-10 
\p  
\v 10 Ka gavanavatá duhwalhani, ka həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl ka ka mna gwaɗa ŋa taŋ ka mahdihdi katək na?» ka həŋ.  
\v 11 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Kaghuni ná, vlaghunavla lu ta snaŋtá vərɗa ɗifatá ga mghama Lazglafta, ama vlaŋ a lu ta hahəŋ wa.  
\v 12 Ŋa mndu mamu skwi da tsi ta sganaghata lu, ŋa sgutani da tsi. Ama mndu ya kul haɗ skwi da tsi ná, dzaʼa kləgadanaghu kla lu ta va tsa kiʼa da tsi ya.  
\v 13 Tsaya ta kəl yu ka mnay ka mahdihdi ŋa taŋ, kabga dər nghaŋha həŋ, ngha a həŋ wa. Dər snaŋha həŋ nda sləməŋa taŋ katək, sna a həŋ wu, graf a həŋ guli wa\f + \fr 13:13 \ft Ngha ta Markus 4:12.\f*. 
\p  
\v 14 «Ta ghəŋa taŋ dəɗafta tsa gwaɗa Lazglafta ta mnay nda ma wa anabi Isaya\f + \fr 13:14 \ft Ngha ta Isaya 6:9-10.\f* kazlay: 
\q1 “Dər dzaʼa nda sna kuni nda sləməŋa ghuni, 
\q1 grafta a kuni wa. 
\q1 Dər dzaʼa nda ngha kuni nda ira ghuni, 
\q1 nghaŋta a kuni wu kəʼa ya. 
\q1  
\v 15 Təŋu təŋa ghəŋa na mnduha na. 
\q1 Dərzlaf dərzla həŋ ta sləməŋa taŋ, 
\q1 hafha həŋ ta ira taŋ, 
\q1 kabga va a həŋ ta nghaŋta wa, 
\q1 yaha həŋ da snaŋta nda sləməŋa taŋ, 
\q1 yaha həŋ da grafta ma ŋuɗufa taŋ, 
\q1 yaha həŋ da mbəɗanaftá nzakwa taŋ, 
\q1 da mbanaftá yu ta həŋ\f + \fr 13:15 \ft Ngha ta Isaya 6:9-10.\f*.” 
\p  
\v 16 «Kaghuni ná, nda tfawi ta ghəŋa kaghuni, kabga nda ngha ira ghuni ta vli, nda sna sləməŋa ghuni ta sləməŋ.  
\v 17 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata: Nda ndəgha la anabi nda gwal tɗukwatɗukwa nzakwa taŋ si ta ɗvaŋta nghaŋtá na skwi nghaŋ kaghuni na, lay ngha a həŋ wa. Si ta kumay həŋ ta snaŋtá na skwi snaŋ kaghuni ná, sew sna\f + \fr 13:17 \ft Ngha ta 1 Piyer 1:10, 12.\f* a həŋ wa,» kəʼa ya. 
\s1 Klatá ghəŋa tsa gwaɗa ta wutsa hulfa ya 
\r Mak 4:13-20, Luk 8:11-15 
\p  
\v 18 «Snawasna tama ta klatá ghəŋa gwaɗa ta ghəŋa tsa mndu ta wutsa hulfa ya.  
\v 19 Tsa tvi rkaf hulfa tida ya ná, gwal ta snaŋtá gwaɗa ta ga mghama Lazglafta kul grafta həŋ ya, həŋ. Ka sagha halaway zluʼugudunustá həŋ ta tsa skwi wutsam lu ma ŋuɗufa taŋ ya.  
\v 20 Tsa kluluh rkaf hulfa tida ya ná, tsaya mndu ta snaŋtá gwaɗa ta ga mghama Lazglafta, gi ka tsuʼaftá tsi nda rfu.  
\v 21 Tsaw tama, haɗ slrəŋ mistani wu, nzɗava a wa. Ka gi gruŋgra ghuya ɗaŋwa, ka giri a tsi kabga tsa gwaɗa ya, gi zləmbutani.  
\v 22 Tsa vli ma teki rkam hulfa mida ya guli ná, tsaya gwal ta snaŋtá gwaɗa Lazglafta, ka laghu həŋ da ndana skwiha ma ghəŋa haɗik, nda skwa gadghəl, ka raghwanatá tsa skwiha ya ta tsa gwaɗa ya ma həŋ, ka niŋtá həŋ ka ksubaŋ.  
\v 23 Tsa gənək rkaf hulfa tida ya guli ná, tsaya gwal ta snaŋtá gwaɗa Lazglafta ka snatá həŋ, ka magaftá həŋ: Ghərmbəts ghərmbəts sanlaha, salala sanlaha, miɗiɗa sanlaha.» 
\s1 Ghwaɗaka kuzuŋ 
\p  
\v 24 Kaʼa nda həŋ nda sana mahdihdi mantsa: «Ka guram ga mghama Lazglafta nda sana mndu ta sləgamtá vərɗa hulfa hya ma vwahani.  
\v 25 Girviɗik, sliʼaghuslia lamndu da vlə hani, ka lagha ghumani da sləginistá rira distani ka laghwani.  
\v 26 Manda ɗyafta tsa hulfa ya ka pghaftá ghəŋ, ka zlagaptá rira guli.  
\v 27 Ka lagha kwalvaha tsa daŋahəga ya mnay ŋani, ka həŋ mantsa: “Mghama ɗa! vərɗa hulfa a sləgam kagha ma vwaha gha kay ra? Lamə ndiga rira dida na?” ka həŋ.  
\v 28 Kaʼa nda həŋ mantsa: “Ghuma ɗa ta magatá tsa,” kaʼa. Ka tsa kwalvaha ya nda tsi mantsa: “Ta ɗvay ka ka dzaʼa ŋni rətiŋta rki na?” ka həŋ. Kaʼa nda həŋ mantsa:  
\v 29 “Zlaŋwazla, ma lə kuni da rətay, yaha kuni da gaɓiŋta nda vərɗa hya.  
\v 30 Zlaŋwa həŋ ka glakwa həŋ ka skwa turtuk ha ka sagha fitika tskay ta vwah. Tskapwa tska karaku ta rira, ka habafta kuni ŋa driŋta nda vu. Vərɗa hya ya, ka tskiɗimta kuni da guvura ɗa, ka yu dzaʼazlay nda gwal tska skwi ta vwah,”» kaʼa. 
\s1 Hya kramasa 
\r Mak 4:30-32, Luk 13:18-19 
\p  
\v 31 Kaʼa nda həŋ nda sana mahdihdi kay guli mantsa: «Ga Mghama Lazglafta ná, ka guram nda hya kramasa klaf mndu ka sləgamta ma vwahani.  
\v 32 Ndərzikwa tsatsi mataba inda hulfaha, ama ka ɗyaf ɗya tsi ka glafta, mal tsatsi mataba hulfa niɗaliha. Ta nuna gdiz ka fu, ŋa sliʼadaghata ɗyakha da baba həga taŋ ta zligamahani.» 
\s1 Is 
\r Luk 13:20-21 
\p  
\v 33 Kaʼa nda həŋ nda sana mahdihdi guli mantsa: «Ka guram ga mghama Lazglafta nda is ta klafta marakw ka laɓanamta ma kuratá darama hupu hkən ŋa ŋlaftá tsa hupu ya demdem,» kaʼa. 
\s1 Mahdihda Yesu ŋa mnigiŋtá skwi nda ɗifa 
\r Mak 4:33-34 
\p  
\v 34 Ka mahdihdi mnanata Yesu ta inda tsa skwiha ya ta dəmga. Haɗ sana skwi mnanaŋ tsi ta həŋ kul haɗ ka mahdihdi wa,  
\v 35 kada nzakwa dzatá ghəŋa gwaɗa anabi ta mnay kazlay: 
\q1 «Ka mahdihdi dzaʼa gwaɗa yu ta gwaɗa nda həŋ. 
\q1 Dzaʼa mnigiŋmna yu ta skwiha nda ɗifa daga ka ya wu zlraftá ghəŋa haɗik\f + \fr 13:35 \ft Ngha ta Zabura 78:2.\f* kəʼa ya». 
\s1 Klatá ghəŋa gwaɗa ta ghwaɗaka kuzuŋ 
\p  
\v 36 Mbaɗa Yesu ka zliŋtá dəmga, ka sliʼaftá tsi ka laghu da həga. Ka gavanavatá duhwalhani, ka həŋ nda tsi mantsa: «Pslaŋnap psla ta klatá ghəŋa tsa mahdihdi ta ghəŋa rira ya,» ka həŋ.  
\v 37 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Tsa mndu ta sləgamtá vərɗa hulfa hya ya ná, Zwaŋa mndu ya.  
\v 38 Vwah ya guli ná, ghəŋa haɗik tsa. Vərɗa hulfa hya ya guli ná, gwal ta nzakway ka ŋa ga mghama Lazglafta ya. Rira ya guli ná, gwal ta nzakway ka ŋa halaway ya.  
\v 39 Tsa ghuma ta sləgamta ya guli ná, halaway ya. Tsa tska skwi ta vwah ya, tsaya kɗakwa ghəŋa haɗik. Tsa gwal tska skwi ta vwah ya guli, tsaya duhwalha Lazglafta.  
\v 40 Manda va tsa tskaptá rira ŋa driŋta nda vu ya, manda va tsaya dzaʼa nzakwa tsi baɗu kɗavakta ghəŋa haɗik guli.  
\v 41 Dzaʼa ghunaga ghuna Zwaŋa mndu ta duhwalhani ŋa talaptá inda gwal ta pghamtá mndu da ga dmaku, nda gwal ta maga ghwaɗaka skwi, ŋa hliŋtá həŋ diʼiŋ nda ga mghamani,  
\v 42 ka pghamtá həŋ da duda vu. Ŋa wahay taŋ ta wahu, ka hpaɗa sliʼiŋa\f + \fr 13:42 \ft Ngha ta Mata 8:12\f* taŋ hada.  
\v 43 Ama gwal ta nzakway tɗukwa ta wa ira Lazglafta ya, manda fitik dzaʼa wuɗakwa hahəŋ ma ga mghama Da\f + \fr 13:43 \ft Ngha ta Daniyel 12:3.\f* taŋ. Ka mamu mndu nda sləməŋa snay, ka sna tsi.» 
\s1 Gadghəl ma ɗifa 
\p  
\v 44 «Ka guram ga Mgham Lazglafta nda gadghəl ta ɗifa ma sana vwah. Ka lagha sana mndu dukwafta tida. Ka ɗifglanata tsa mndu ya guli. Ka laghu tsi nda rfu da dzawiŋtá inda skwani ka skwata tsa vwah ya.» 
\s1 Miziɗikw nda bla dzvani 
\p  
\v 45 «Ka guram ga mghama Lazglafta nda sana mnda tsakala ta psa miziɗikwha nda bla dzvani.  
\v 46 Ka mutsafta tsi ta tsa miziɗikw ya turtuk nda bla dzvani ya. Ka laghu tsi dzawiŋtá inda skwani ka skwata tsa miziɗikw ya.» 
\s1 Kadəŋ 
\p  
\v 47 «Ka guram ga mghama Lazglafta nda kadəŋ ta wuɗadata lu da drəf ŋa tumagaftani ta inda mndərga klipiha kavghakavgha.  
\v 48 Ndəghafta tsa kadəŋ ya, ŋa tɗagafta ta wa sgam. Tahula tsa, ŋa nzata ka ɗagaptá ya ɗinaɗina, ka pghamta ma tughuba, ŋa pghiŋta ghwaɗakhani.  
\v 49 Mantsa ya dzaʼa nzakwa tsi ma kɗakwa ghəŋa haɗik. Dzaʼa sliʼaga sliʼa duhwalha Lazglafta ŋa galapta taŋ ta ghwaɗaka mnduha mataba tɗukwani,  
\v 50 ŋa pghaghata taŋ ta həŋ da duda vu, ŋa wahay taŋ ta wahu ka hpaɗa sliʼiŋa\f + \fr 13:50 \ft Ngha ta Mata 8:12.\f* taŋ hada.» 
\s1 Lfiɗa gadghəl nda halatani 
\p  
\v 51 Ka Yesu nda duhwalhani mantsa: «Lamla inda tsa skwiha ya da sləməŋa ghuni rki na?» kaʼa nda həŋ. «Aŋi!» ka həŋ zlghanafta wani.  
\v 52 Kaʼa nda həŋ guli mantsa: «Tsaya tama ná, ka nuna mnda tagha zlahu ka duhwala ga mghama Lazglafta ná, ka guram nda daŋahəga ta mutsa skwa gadghəlani ma skwiha ka lfiɗ ka lfiɗ, nda ya ma skwiha nda kɗa fitikani, dzaʼa gra lu,» kaʼa. 
\s1 Kwalaghuta la Nazaret ta zlghaftá Yesu 
\r Mak 6:1-6, Luk 4:16-20 
\p  
\v 53 Tahula kɗiŋta Yesu ta mana tsa mahdihdiha ya, ka sliʼafta tsi hada ka laghwi.  
\v 54 Ka ɓhadaghata tsi da luwa Nazaret\f + \fr 13:54 \ft Nazaret: Luwa ta glakwa Yesu. Ngha ta 2:23, nda Lukwa 4:16.\f* ta nzakway ka luwa ta glakwani. Ka taghə tsi ta skwiha ŋa mnduha ma həga tagha skwa taŋ. Ka ndərmim həŋ, ka həŋ mantsa: «Wa ta vlaŋtá mndərga na ma ɗifil? Wa ta vlaŋtá mbrakwa maga mndərga na ma mazəmzəm?  
\v 55 Zwaŋa tsa mndu ta fiɗi ya a tsi kay ra? Mari a mani\f + \fr 13:55 \ft Ngha ta Yuhwana 6:42.\f* kay guli ra? I Yakubu, nda Yusufu, nda Simuŋ, nda Yuda a zwanamani kay ra?  
\v 56 Mataba amu a ta nzakwa kwaghamani kay guli ra? Tsaw wa ta vlaŋtá na ɗifil na, nda na mbraku na tama ɓa?» ka həŋ.  
\v 57 Tsahaya skwi ta pyafta həŋ ka zlghafta Yesu. Ka Yesu nda həŋ tama mantsa: «Ma luwani, nda ya ma həga\f + \fr 13:57 \ft Ngha ta Lukwa 4:24, nda Yuhwana 4:44.\f* ga taŋ yeya ta hərtətata lu ta anabi. Ama ma hamata vli ná, ta vlaŋvla lu ta glaku,» kaʼa. 
\p  
\v 58 Kiʼa yeya mazəmzəm magaŋ Yesu ma luwa Nazaret, kabga zlghaf a mnduha nda ŋuɗuf wa. 
\c 14  
\s1 Mtakwa Yuhwana mnda maga batem 
\r Mak 6:14-29, Luk 9:7-9 
\p  
\v 1 Ma tsa fitik ya, ka snanaghatá gwaɗa ta Yesu ta Hiridus ta nzakway ka ŋumna ta haɗika Galili. Kaʼa nda kwalvahani mantsa:  
\v 2 «Yuhwana mnda maga batem ya ta sliʼagapta ma mtaku, tsaya kəl tsi ka mutsaftá mbrakwa maga mazəmzəm,» kaʼa. 
\p  
\v 3 Tsaw si mnamna Hiridus kazlay: Ksiɗifwa ksa ta Yuhwana kəʼa. Ka ksaftá lu, ka habafta, ka vzamta ma gamak ta ghəŋa gwaɗa ta Hiridiya markwa zwaŋamani Filip\f + \fr 14:3 \ft Ngha ta Markus 6:17.\f*,  
\v 4 kabga ka Yuhwana nda Hiridus na: «Raʼa ka klafta gha ka markwa\f + \fr 14:4 \ft Ngha ta Zlahu 18:16, nda 20:21.\f* ghuni wu,» kaʼa.  
\v 5 Si ka zbə Hiridus ta tva dzata, ama ka zləŋaftá tsi ta dəmga, kabga ka anabi klafta mnduha ta Yuhwana. 
\p  
\v 6 Ka sagha fitik ya ta grafta nda fitik ya kəl lu ka yatá Hiridus. Ka lagha makwa tsa Hiridiya ya kay da skalu ta kəma gwal hagadagha lu da vla skala havaktá tsa fitika yakwani ya. Ka zɗanaftá tsi ta ŋuɗuf ta Hiridus.  
\v 7 Kaʼa mantsa: «Dər nahgani ɗawaŋ ka da iʼi ná, ta vlaghavla yu,» kaʼa waɗanatá tsa makwa ya.  
\v 8 Ka mnanaftá mani ta hiɗaku. Ka tsa makwa ya mantsa: «Tsiɗiftsa ta kwambleh nda va nana ta ghəŋa Yuhwana mnda maga batem,» kaʼa. 
\p  
\v 9 Suʼanak ka mgham nzata. Ama kabga ghadaghada ta waɗanata, hada tsa gwal hagadagha lu ya kay guli, kaʼa mantsa: «Lawala da tsagaghata ka vlaŋta kuni,» kaʼa.  
\v 10 Ka ghunaftá tsi ta mnduha da tsagaghatá ghəŋa Yuhwana ma gamak.  
\v 11 Ka klaktá lu ta ghəŋa Yuhwana ta kwambleh, ka vlaŋtá tsa zwaŋa makwa ya, ka klaŋtá tsi ta mani.  
\v 12 Ka lagha duhwalha Yuhwana da klaghatá mblani ka laghwi da paɗamta. Ka sliʼaftá həŋ ka laghwi mnanatá Yesu. 
\s1 Zuŋta Yesu ta skwa zay ta mnduha dəmbuʼ hutaf 
\r Mak 6:30-44, Luk 9:10-17, Yuh 6:1-14 
\p  
\v 13 Manda snaŋta Yesu ta tsa gwaɗa ya, ka sliʼaftá tsi hada nda kwambalu, ŋa laghwi nzakta kətsauʼ ta wa mazawa. Ka sniŋtá dəmga, ka sliʼaftá həŋ nda səla ka laghwi da zbiŋta.  
\v 14 Ta sabi Yesu ma kwambalu, kəʼa kəʼa ná, tizlik mnduha. Ka ksaŋtá həŋ ta Yesu ka hiɗahiɗa, ka mbambanaftá tsi ta gwal kul ɗughwanaku guli. 
\p  
\v 15 Gahawu, ka gavadaghata duhwalhani tavata Yesu. Ka həŋ nda tsi mantsa: «Ta wa mazawa na vli na, laghula fitik guli, vriŋvra ta na mnduha na ka dzaʼa həŋ da luwaha da zba skwi ŋa zay taŋ,» ka həŋ.  
\v 16 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Zbaŋ a hahəŋ ta sliʼi wa, vlaŋwavla kaghuni ta skwa zay ta həŋ, ka za həŋ,» kaʼa.  
\v 17 «Buradi hutaf nda tsulhwa klipi his yeya da amu,» ka həŋ nda tsi.  
\v 18 «Hligiɗighawa hla,» kaʼa. 
\p  
\v 19 «Nzawanza nda nza ta kuzuŋ,» kaʼa nda mnduha. Ka nzatá mnduha rpaʼ. Ka hlaftá tsi ta tsa buradiha hutaf nda tsulhwa klipi his ya, ka nghadaftá tsi nda ta luwa, ka rfanaghatá tsi ta Lazglafta, ka ɓalanaptá tsi ta tsa buradi ya, ka valaŋtá duhwalhani ŋa dgay ŋa dəmga.  
\v 20 Ka zə inda mnduha. Ka babaghutá həŋ. Ka tsakaftá lu ta paɗakwani\f + \fr 14:20 \ft Ngha ta 2 Mghamha 4:42-44.\f* ma vəl zay taŋ ka ghwanak ghwaŋpɗə his.  
\v 21 Tsa gwal si ta zay ya ná, ta magay həŋ ta dəmbuʼ hutaf, mbəɗa a lu ta miʼaha nda zwani wa. 
\s1 Mbaɗay Yesu ta mbaɗa ta drəf 
\r Mak 6:45-52, Yuh 6:15-21 
\p  
\v 22 Gi tahula tsa, ka mblaftá Yesu ta duhwalhani ka lami da kwambalu ŋa dzaʼa ta sana ɓlu, ta nzaghutá tsatsi ŋa vriŋtá tsa dəmga ya.  
\v 23 Manda vriŋtani ta həŋ, ka sliʼafta tsi ka laghwi nzata ta ghwá ŋa maga duʼa. Ta kuzutá rviɗik tukzum ná, ta hada turtukwani.  
\v 24 Ta tsa luwa ya ná, ma takataka drəf na kwambalu ta takaɗa wuda nda gamtsaʼuwakwa imi, ta vray vray falak guli.  
\v 25 Ta tsughbura sərɗək tama, ka sliʼaftá Yesu ka mbaɗa ta drəf ka dzaʼa tvə duhwalhani.  
\v 26 Nghay duhwalhani ta mbaɗani ta drəf ná, ka ksaftá zləŋ ta həŋ. «Aya halalay!» ka həŋ ka wahu nda zləŋ nda zləŋ.  
\v 27 Gi ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ma wahu kuni! Iʼi ya, ma zləŋ kuni ta zləŋ!» kaʼa. 
\p  
\v 28 Ka Piyer nda tsi mantsa: «Mghama ɗa, ka si kagha tsi ná, mnamna ka laba yu ta ghəŋa na imi na da kagha,» kaʼa.  
\v 29 «Saghasa!» kaʼa nda tsi. Ka sabə Piyer ma kwambalu, ka mbaɗa ta imi ka dzaʼa nda da Yesu.  
\v 30 Ama nghayni ná, dagala falak, ka ksaftá zləŋ. Gi səlikw zlraftani ta dəɗaku da huɗa imi tsa. «Mghama ɗa, kata ta iʼi!» kaʼa wahata.  
\v 31 Ka gi fadaptá Yesu ta dzvu ka ŋanata. «Nda hta zlghay nda ŋuɗufa gha, kabgawu kəl ka ka dga ghəŋ na?» kaʼa nda tsi.  
\v 32 Ka sliʼaftá həŋ ka lami da kwambalu, ka lɓata tsa falak ya.  
\v 33 «Kagha ná, vərɗa Zwaŋa Lazglafta ka,» ka tsa gwal ma kwambalu ya sliʼadaghata da tsəlɓu ma ghuva Yesu. 
\s1 Mbambanafta Yesu ta gwal kul ɗughwanaku ta haɗika Genazaret 
\r Mak 6:53-56 
\p  
\v 34 Tahula tsughwaɗapta taŋ ta drəf, ka ɓhadaghata həŋ ta haɗika Genazaret\f + \fr 14:34 \ft Ngha ta Markus 6:53.\f*.  
\v 35 Tsəmafta gwal ma tsa vli ya ta Yesu, ka tsaghaghatá həŋ ta lwi da inda luwaha ta wanaftá həŋ. Ka hləganaghatá lu ta inda gwal kul ɗughwanaku.  
\v 36 Ka ndəɓə həŋ ta dzvu da tsi: «Zlanaŋzla ta tvi ta həŋ ka ksaŋta həŋ ta wa lguta gha kweŋkweŋ,» ka həŋ nda tsi. Inda tsa gwal ta kasaŋta ya, ka mbambaftá həŋ. 
\c 15  
\s1 Gwaɗa ta nzakwa la Yahuda ta dzidza taŋ 
\r Mak 7:1-13 
\p  
\v 1 Tahula tsa, ka sliʼaftá la Farisa nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha daga ma luwa Ursalima, ka lagha da Yesu. Ka həŋ mantsa:  
\v 2 «Kabgawu ta kəl duhwalha gha ka kwal kul sna taghatá nzaku daga ta dzidzí, kul haɗ həŋ ta mbaziŋtá dzvu kada za skwa zay\f + \fr 15:2 \ft Ngha ta Lukwa 11:38.\f* wu na?» ka həŋ nda tsi.  
\v 3 Kaʼa nda həŋ mantsa: «A ki kaghuni kaghuni, kabgawu ta kwal kaghuni sna zlaha Lazglafta, ka laghwi da sna ŋa ghuni ŋa ghuni na?  
\v 4 Ya wya ka Lazglafta mnata na: “Vla ta glaku ŋa i da gha nda ma gha,”» kaʼa. Kaʼa mnata guli na: «“Mndu ta razanaftá dani ka mani a tsi ná, dzatá\f + \fr 15:4 \ft Ngha ta Sabi 20:12, Vrafta ta zlahu 5:16, Sabi 21:17, Zlahu 20:9.\f* tsa mndu ya,”» kaʼa.  
\v 5 Ama ká kaghuni ta taghay ŋa mnduha na: Laviŋlava ka ta mnay ŋa da gha ka ma gha a tsi kazlay: Si ta kumay yu ta vlaghatá skwi ŋa kataghata mndani ná, tsaw dzaʼa vlaŋtá Lazglafta yu kəʼa. Nza a tkweʼ ka vlaŋta gha ta glaku ta da gha nda tsa tama wa.  
\v 6 Mantsa ya zaɗanata kuni ta gwaɗa Lazglafta ka mbəɗapta nda ŋa ghuni.  
\v 7 Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya! Nda tvani tsa klatá lwa Lazglafta klak Isaya ta ghəŋa ghuni ta mnay kazlay: 
\q1  
\v 8 Ta wi ta wi ta vla tsəna mnduha na ta glaku ŋa ɗa, 
\q1 ama ma ŋuɗufa taŋ ná, diʼiŋ həŋ nda iʼi. 
\q1  
\v 9 Ka bətbət ta tsəlɓa həŋ ta tsəlɓu ŋa ɗa, gwaɗa Lazglafta 
\q1 ya ka həŋ ta tagha zlaha mnduha ŋa mnduha\f + \fr 15:9 \ft Ngha ta Isaya 29:13.\f* kəʼa ya. 
\s1 Skwi ya ta ŋriŋtá mndu 
\r Mak 7:14-23 
\p  
\v 10 Ka hgadaghatá Yesu ta dəmga da tsi, kaʼa nda həŋ mantsa: «Fawafa ta sləməŋ ka sna kuni.  
\v 11 Skwi ta lami nda la nda ma wubisim a ta ŋriŋtá mndu wu, ama skwi ta sabi nda sa ma wa mndu ta ŋriŋtá mndu,» kaʼa. 
\p  
\v 12 Na snaŋta duhwalhani ta tsa gwaɗa ya ka gavadaghatá həŋ. Ka həŋ nda tsi mantsa: «Nda sna kagha kazlay: Kuzlaŋ kuzla tsa gwaɗa gha ya ta la Farisa kəʼa re?» ka həŋ.  
\v 13 Kaʼa mantsa: «Inda fu ya kul ŋəɓata Da ɗa ná, dzaʼa tɗiŋtɗa lu.  
\v 14 Zlaŋwazla ta həŋ, la ghulpata mndu ta pgha ghulpata mnduha həŋ. Ka lagha ghulpata mndu ka pgha ghulpata mndu ná, dzaʼa rkagharka həŋ his his da ghurum,» kaʼa. 
\p  
\v 15 «Tsislaŋnap tsisla ta tsa mahdihdi ya,» ka Piyer nda tsi.  
\v 16 Ka Yesu mantsa: «Haɗ mahizl ma ghəŋa kaghuni guli katək ra?  
\v 17 Ta sna a kaghuni kazlay: Inda skwi ta lami nda la nda ma wubisim ta dzaʼa da huɗi, ŋa dzaʼa thidiŋta ma dra kəʼa ra?  
\v 18 Ama skwi ta sabi nda sa nda ma wubisim ná, ma ŋuɗuf ta saba tsi. Tsaya skwi ta ŋriŋtá mndu.  
\v 19 Tazlay ná, ma ŋuɗufa mndu ta sliʼagapta ghwaɗaka ndanuha manda: Psla mndu, hliri, sliʼiŋsliʼiŋ, ghali, tsanavata gwaɗa ta mndu, vza rutsak ta mndu.  
\v 20 Tsahaya skwi ta ŋriŋtá mndu. Haɗ za skwa zay kul mbazaku dzvu ta ŋriŋtá mndu wu,» kaʼa. 
\s1 Zlghay nda ŋuɗufa sana marakw 
\r Mak 7:24-30 
\p  
\v 21 Tahula tsa ka sliʼafta Yesu ma tsa vli ya ka laghwi ta haɗika Tir nda ya nda ta haɗika Siduŋ.  
\v 22 Ka lagha sana marakw, makwa ta Kanʼana ta nzakway ta tsa haɗik ya da wahu da tsi. «Zwaŋa Dawuda, tawatá hiɗahiɗa ta iʼi Mghama ɗa. Halaway ta ksuta makwa ɗa, ta ghuya ɗaŋwa ŋani katakata,» kaʼa.  
\v 23 Ka kwalaghuta tsi ta zlghanaftawi dər teʼ. «Vriŋ na marakw ta wahu mista mu na ɓa!» ka duhwalhani gavadaghata mnay ŋani ka ŋɗaŋɗa.  
\v 24 Kaʼa mantsa: «Ghunaga ŋa la Israʼila\f + \fr 15:24 \ft Ngha ta 10:5-6.\f* nda zaɗa manda tuwak lu ta iʼi, ŋa sanlaha a wu,» kaʼa.  
\v 25 Ama ka lagha tsa marakw ya tsəlɓata ma ghuvani: «Mghama ɗa, kata ta iʼi,» kaʼa.  
\v 26 Ka Yesu mantsa: «Ra a ka klaftá skwa zay zwani ka vzanatá zwana kriha wu,» kaʼa.  
\v 27 «Mantsa ya nzakwani Mghama ɗa, tsaw ta ɗagay zwana kriha ta wiwisa skwa zay ta rkagata ma vəl zay daŋahəga taŋ,» kaʼa.  
\v 28 Gi ka Yesu nda tsi mantsa: «Dagala zlghay nda ŋuɗufa gha makwa ɗa, ka magamaga tsa skwi ya, manda ya kumaŋ ka,» kaʼa. Gi ta tsa luwa ya, ka mbaftá tsa makwani ya. 
\s1 Mbambanafta Yesu ta ndəghata gwal ɗaŋwa 
\p  
\v 29 Tahula tsa, ka sliʼafta Yesu ma tsa vli ya ka laghwi nda ta wa drəfa Galili. Ka laf tsi da nzata ta sana kuɗuŋur.  
\v 30 Ka sliʼadaghata ndəghata dəmga slanaghata. Ka hladanaghata həŋ nda gwal ta dzəgiɗi, nda gwal nda ghulpa, nda gwal nda rwa səla taŋ, nda gwal ka rgha, nda ndəghata sanlaha ma ɗaŋwaha, ka pghata ta kəmani. Ka mbambanaftá tsi ta həŋ.  
\v 31 Ka ndərmim tsa dəmga ya ta gwal si ka rgha ta gwaɗa, ta mbambatá gwal si ka buɗuduŋ fawaya taŋ, ta gwal nda rwa səla taŋ ta mbaɗa, ta gwal si nda ghulpa ta ngha vli. Ka həŋ mantsa: «Ŋa Lazglafta la Israʼila na glaku,» ka həŋ. 
\s1 Zuŋta Yesu ta skwa zay ta mnduha dəmbuʼ fwaɗ 
\r Mak 8:1-10 
\p  
\v 32 Tahula tsa guli, ka hgaŋtá Yesu ta duhwalhani. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Ta ksihata ka hiɗahiɗa na dəmga na, kabga mahkəna fitika taŋ na kawadaga nda iʼi, haɗ skwi ɗaŋ həŋ wa. Va a yu ta vriŋtá həŋ nda maya nda maya guli wu, da htuta mbrakwa taŋ ta tvi ta vru dzagha,» kaʼa. 
\p  
\v 33 Ka duhwalhani nda tsi mantsa: «Ga dzaʼa mutsa mu ta skwa zay hadna ma na mtak na ŋa zuŋtá ndəghata dəmga mandana na?» ka həŋ.  
\v 34 «Kidaghi buradi da kaghuni na?» ka Yesu nda həŋ. «Ndəfáŋ həŋ, mamu zwana klipi kiʼa guli,» ka həŋ nda tsi. 
\p  
\v 35 Kaʼa nda tsa ndəghata dəmga ya mantsa: «Nzawanza nda nza ta haɗik,» kaʼa.  
\v 36 Ka hlaftá tsi ta tsa buradi ndəfáŋ nda tsa klipiha ya, ka rfanaghatá tsi ta Lazglafta ta ghəŋani. Ka ɓalanaptá tsi ka vlaŋtá duhwalhani. Ka daganaftá hahəŋ guli ta tsa ndəghata dəmga ya.  
\v 37 Ka zə inda taŋ, ka baghawtá həŋ. Ka tskaftá lu ta pɗakwani ka ghwanak ndəfáŋ.  
\v 38 Dəmbuʼ fwaɗ na tsa mnduha ta za tsa skwi ya, mbəɗaf a lu ta miʼaha nda zwani wa. 
\p  
\v 39 Tahula vriŋtani ta tsa dəmga ya dzagha taŋ, ka lamə tsi da kwambalu ka laghwi ta haɗika Magadaŋ\f + \fr 15:39 \ft Sna a lu ta tsa luwa ya wa. Magdala ya ka sanlaha ta gray.\f*. 
\c 16  
\s1 Yesu kawadaga nda la Farisa nda ya nda la Sadukiya 
\r Mak 8:11-13, Luk 12:54-56 
\p  
\v 1 Ka sliʼadaghatá la Farisa nda la Sadukiya slanaghatá Yesu. «Maraŋnamara ta ŋizla ya ta saha daga ta luwa,» ka həŋ ɗawaŋta da tsi ŋa dzəghay.  
\v 2 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Nghay ghuni ta dvata vli laghar vli ta fitik hawu ya na: “Ka mandaha dzaʼa nzakwa vli mahtsim,” ka kuni ta mnay.  
\v 3 Nghay ghuni ta ŋra ta vli ma mndəra luwa gasərɗək ya guli na: “Dzaʼa ghubugwa vli gita,” ka kuni ta mnay. Nda sna kuni ta dganatá skwiha ya ta magaku ta luwa, ama sna a kuni ta dganatá ŋizla skwiha ya ta magaku nda fitikani wa.  
\v 4 Ghwaɗak mnduha ta na fitik na, zləŋa a həŋ ta Lazglafta wa. Mazəmzəm yeya ta ɗawu həŋ. Haɗ sana mazəmzəm dzaʼa maganata lu ta həŋ ka ŋa anabi Yunusa\f + \fr 16:4 \ft Ngha ta 12:15-21.\f* a tsi wu,» kaʼa nda həŋ. Ka sliʼaftá tsi ka zlaŋta həŋ ka laghwani. 
\s1 Trapta duhwalha Yesu ta havapta ka skwi ta magə Yesu 
\r Mak 8:14-21 
\p  
\v 5 Ta tsughwaɗapta duhwalha Yesu ta drəf ná, zanap za həŋ ta klaftá skwa zay.  
\v 6 «Ɗasuwa ka kuni! Nghawa ghəŋa ghuni da isa la Farisa nda la Sadukiya,» ka Yesu nda həŋ.  
\v 7 «Tsəna kwala mu kul klaftá skwa zay na ya kəl tsi ka mnay mantsa,» ka duhwalhani ta ndanay ma ghəŋa taŋ. 
\p  
\v 8 Ka Yesu nda həŋ snaŋər tsi ta tsa ndana taŋ ya mantsa: «Slaghwa a zlghay nda ŋuɗuf da kaghuni wa. Kabgawu ta kəl kuni ka ndanay kazlay: Haɗu skwa zay da amu wu kəʼa na?  
\v 9 Ta sna a kuni ra? Haɗ kuni ta havakta ka buradi zunus lu ta mnduha dəmbuʼ hutaf kay ra? Kidaghi ta tughuba tsakafta\f + \fr 16:9 \ft Ngha ta 14:15-21.\f* kuni ta paɗakwani na?  
\v 10 Haɗ kuni ta havaktá ka buradi ndəfáŋ zunus lu ta mnduha dəmbuʼ fwaɗ kay guli ra? Kidaghi ta tughuba tsakafta\f + \fr 16:10 \ft Ngha ta 15:32-38.\f* kuni ta paɗakwani guli na?  
\v 11 Ma mnaghunata ɗa kazlay: Ɗasuwa ka kuni nda isa la Farisa nda Sadukiya kəʼa ná, waka kaghuni kwal kul snaŋta kazlay: Ta ghəŋa buradi a ta gwaɗa yu wu kəʼa na?» kaʼa.  
\v 12 Ka tsatsaftá duhwalhani kazlay: Ta ghəŋa is ta magə lu ma buradi a mna Yesu ta magay taŋ ta ɗasuwa wu, ama ta ghəŋa tagha skwa la Farisa nda la Sadukiya dzaʼa maga həŋ ta ɗasuwa. 
\s1 Yesu ná, Kristi ya 
\r Mak 8:27-30, Luk 9:18-21 
\p  
\v 13 Ɓhadaghata Yesu ta haɗika Sezare Filip, ka ɗawaŋtá tsi da duhwalhani: «Wa ya ka mnduha ta mnay ta Zwaŋa mndu na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 14 «Yuhwana mnda maga batem ya, ka sanlaha ta mnay. Iliya ya, ka sanlaha. Irmiya ya, ka sanlaha. Sana anabi ya, ka sanlaha,» ka həŋ nda tsi.  
\v 15 «A ki kaghuni! Wa ya ka kaghuni ta mnay?» kaʼa nda həŋ.  
\v 16 «Kagha ná, Kristi ka, Zwaŋa Lazglafta ya ta vla hafu ka,» ka Piyer nda tsi. 
\p  
\v 17 Ka Yesu nda tsi tama mantsa: «Simuŋ zwaŋa Zunas, nda tfawi ta ghəŋa kagha, kabga mnda səla a ta mnaghatá tsa gwaɗa ya wu, Da ɗa ta nzakway ta luwa ya.  
\v 18 Ka iʼi ta mnaghatá kagha na: Piyer\f + \fr 16:18 \ft Piyer: Tsaya ta hgə lu ka Pala.\f* ka. Ta tsa pala ya dzaʼa bafta yu ta Igliza\f + \fr 16:18 \ft Igliz: Tsaya Igliz. Ngha ta la Afisus 2:20.\f* ɗa. Haɗ sana skwi dzaʼa laviŋtá mbrakwa mtaku ta maganavata wa.  
\v 19 Dzaʼa vlaghavla yu ta kramtak tgha ga mghama Lazglafta. Inda skwi dzaʼa ka da hbafta ta ghəŋa haɗik ná, nda hba ta luwa guli. Inda skwi dzaʼa ka da pliŋta ta ghəŋa haɗik guli ná, dzaʼa pliŋpla lu ta luwa\f + \fr 16:19 \ft Ngha ta 18:18, nda Yuhwana 20:23.\f* guli.  
\v 20 Yaha kuni da walaŋta mnanaŋtá dər wati ma mndu kazlay: Kristi yu kəʼa,» ka Yesu zlahanaghatá duhwalhani ta ghəŋani. 
\s1 Mnaŋta Yesu ta gwaɗa ta dzaʼani mtaku nda sliʼagaptani 
\r Mak 8:31—9:1, Luk 9:22-27 
\p  
\v 21 Daga ma tsa fitik ya zlrafta Yesu ta tsalinistá duhwalhani kazlay: «Dzaʼa dzaʼa yu da luwa Ursalima, dzaʼa ghuyɗipghuya la galata mndu, nda la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta ɗaŋwa katakata. Ŋa dzata taŋ ta iʼi. Baɗu mahkən ya, ŋa sliʼagapta ɗa ma mtaku nda hafu,» kaʼa.  
\v 22 Lagha Piyer ka ksaghutá Yesu nda ghəŋani ta slərpa vli, ka dvanaghata: «Ka kliŋkla Lazglafta ta tsaya Mghama ɗa. Ma walaŋ tsaya ta slaghaghata,» kaʼa.  
\v 23 «Laghula gha tavata iʼi, halaway na. Tuthun ta fə ka ŋa ɗa. Manda ŋa Lazglafta a ta ndana ka ta ndanu wu, manda ŋa mnda səla ta ndana ka,» ka Yesu mbəɗavata nda Piyer. 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa nzula hafu 
\p  
\v 24 Ka Yesu nda duhwalhani tama mantsa: «Ka ta kumay mndu ta dzaʼa mista ɗa ná, vziŋtani ta ghəŋani ka klayni ta udza zləŋayni, ka dzaʼani mista ɗa.  
\v 25 Mndu ta kuma nzulanatá hafani ná, dzaʼa zaɗiŋzaɗa tsa mndu ya ta hafani. Ama mndu dzaʼa zaɗiŋtá hafani ta ghəŋa gwaɗa ta iʼi ná, dzaʼa mbanafmba ta hafani guli.  
\v 26 Tsa lagha mndu ka mutsaftá na ghəŋa haɗik na demdem ka ŋani, ka nda zaɗa hafani ní, nu dzaʼa ghzlanata tsi na? Ari mamu a skwi dzaʼa laviŋta mndu ta varatá hafani nda tsi na?  
\v 27 Wya dzaʼa sasa Zwaŋa mndu kawadaga nda duhwalhani ma glakwa Dani, ŋa dganaftani ta nisəla inda mndu taɓta magatá slnani\f + \fr 16:27 \ft Ngha ta Zabura 62:13, Ruma 2:6.\f* ma mndu.  
\v 28 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata ná, haɗ sanlaha mataba na gwal hadna na dzaʼa rwuta kul nghaŋtá həŋ ta sagha Zwaŋa mndu ma ga mghamani wa.» 
\c 17  
\s1 Nghaŋta i Piyer, nda Yakubu, nda Yuhwana ta Yesu ma glakwa Lazglafta 
\r Mak 9:2-13, Luk 9:28-36 
\p  
\v 1 Tahula fitik mkuʼ, ka hlaftá Yesu ta i Piyer nda Yakubu nda zwaŋamani Yuhwana nda ghəŋa taŋ, ka laghu həŋ ta sana ghwá nda slra.  
\v 2 Ka mbəɗavaftá Yesu ta wa ira taŋ, ka wuɗaku kumani manda fitik. Ka navaftá lgutani tilil ka ŋusliŋ manda slker.  
\v 3 Ka gi zlagaptá i Musa nda Iliya ta wa ira taŋ ka ghwa yiva nda tsi.  
\v 4 Gi ka Piyer nda Yesu mantsa: «Mghama ɗa! Ɗina ka nzata mu hadna. Kata kumay ka, dzaʼa magafmaga yu ta dumbiha hkən hadna: Pal ŋa gha, pal ŋa Musa, pal ŋa Iliya,» kaʼa. 
\p  
\v 5 Tata tsa gwaɗa ya Piyer, gi ka saha kusay ka ŋusliŋ tilil bukwamtá həŋ. Gi ka snaŋtá lu ta sana lwi ta gwaɗagapta ma tsa kusay ya: «Nana na Zwaŋa ɗa ya ɗvu yu katakata Tsatsi zbap yu, ta rfu yu ta ghəŋani. Snawasna ta gwaɗani,» kaʼa. 
\p  
\v 6 Na gi snaŋta tsa duhwalha ya ta tsa lwi ya, gi ka zləmbatá həŋ zluzlumbruh ta haɗik. Ka ksutá zləŋ ta həŋ katakata.  
\v 7 Ka gavadaghatá Yesu tavata həŋ, ka ksaŋtá həŋ. Kaʼa mantsa: «sliʼafwa sliʼa, ma zləŋ kuni ta zləŋ!» kaʼa nda həŋ.  
\v 8 Kəʼa ka həŋ nghagafta ná, Yesu turtukwani yeya nghaŋ həŋ hada. 
\p  
\v 9 Ta vragatá həŋ ta tsa ghwá ya tama, ka zlahanaghatá Yesu ta həŋ: «Yahayaha kuni mnanaŋtá dər wati ma mndu ta skwi ya nghaŋ kuni, ha ka sagha fitika sliʼagapta Zwaŋa mndu nda hafu ma mtaku,» kaʼa.  
\v 10 Ka duhwalhani ɗawaŋta da tsi mantsa: «Kabgawu kəl gwal tagha zlahu ŋa mnduha ka mnay kazlay: Tiŋəl Iliya dzaʼa sagha karaku\f + \fr 17:10 \ft Ngha ta Malatsi 3:23.\f* kəʼa katək na?» ka həŋ.  
\v 11 «Manda va tsaya nzakwani, tiŋəl Iliya dzaʼa sagha ŋa payanatá inda skwi karaku.  
\v 12 Ama ka yu ta mnaghunata ná, ghadaghada Iliya ta sagha. Tsaw tama tsatsaf a mnduha wu, ka ghuyanaptá həŋ ta ɗaŋwa manda ya kumaŋ həŋ. Manda va tsaya dzaʼa ghuyanapta həŋ ta ɗaŋwa ta Zwaŋa mndu guli,» kaʼa nda həŋ.  
\v 13 Mantsa ya tama, ka graftá tsa duhwalha ya kazlay: Ta gwaɗə ta ghəŋa Yuhwana mnda maga batem ta tsa gwaɗa ya kəʼa. 
\s1 Mbanafta Yesu ta sana zwaŋ ksu seteni 
\r Mak 9:14-29, Luk 9:37-43 
\p  
\v 14 Ndusadaghata taŋ tavata dəmga, ka gi ndadaghatá sana mndu tsəlɓata ma ghuva Yesu,  
\v 15 kaʼa mantsa: «Mghama ɗa! Tawatá hiɗahiɗa ta zwaŋa ɗa ksu seteni\f + \fr 17:15 \ft Ngha ta 4:24.\f*, ta ghuya ɗaŋwa ŋani katakata. Da vu kəʼa ta dəɗamta baɗu ma sani, da imi baɗu ma sani.  
\v 16 Si ka kləganaghatá yu ta duhwalha ná, ka traptá həŋ ta mbanafta,» kaʼa.  
\v 17 Ka Yesu mantsa: «Kaghuni mnduha ta na fitik na, haɗ zlghay nda ŋuɗuf da kaghuni wa. Ta maga ghwaɗaka skwi kuni. Ha ŋa yawu dzaʼa gɗavata yu tavata kaghuni na? Klagiɗighawa tsa zwaŋ ya da hadna,» kaʼa.  
\v 18 Ka kladanaghatá lu. Ka davanaghatá Yesu ta tsa seteni ya katakata. Ka saghu tsi ma tsa zwaŋ ya, gi ka mbaftá tsa zwaŋ ya hadahada. 
\p  
\v 19 Ma nzata duhwalhani kawadaga nda Yesu ndaghəŋa taŋ, ka gavadaghatá həŋ da ɗawaŋta da tsi: «Kabgawu kəl aŋni ka traptá ghzligiŋtá tsa seteni ya katək na?» ka həŋ.  
\v 20 «Hta ta zlghay nda ŋuɗufa ghuni ta magay,» ka Yesu nda həŋ. «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata ná, ka mamu zlghay nda ŋuɗuf kiʼa da kaghuni manda hya kramasa\f + \fr 17:20 \ft Ngha ta 13:32.\f* katsi ná, laviŋlava kuni ta mnanatá ya ghwá ya kazlay: Sliʼafsliʼa hadna ka dzaʼa ka da hada a kəʼa na, dzaʼa sliʼafsliʼa. Haɗ sana skwi dzaʼa trəgadaghunaghuta wa.  
\v 21 [Ama mndərga tsa ghwaɗaka sulkum ya ná, ba nda maga duʼa kawadaga nda suma ta ghzligiŋtá lu,]» kaʼa nda həŋ. 
\s1 Mnəglaŋta Yesu ta dzaʼani mtaku nda sliʼagaptani 
\r Mak 9:30-32, Luk 9:42-45 
\p  
\v 22 Ma sana fitik ka tskavatá duhwalha Yesu ma Galili. Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Dzaʼa vlavla lu ta Zwaŋa mndu ma dzva mnduha.  
\v 23 Ŋa dzata taŋ, baɗu mahkəna fitik ŋa sliʼagaptani nda hafu ma mtaku,» kaʼa. Ka nzata duhwalhani sasuʼanak katakata ta ghəŋani. 
\s1 Plata i Yesu nda Piyer ta dzəmna 
\p  
\v 24 Manda ɓhadaghata taŋ da luwa Kafarnahum, ka gwal tska dzumna həga Lazglafta nda Piyer mantsa: «Ta plər pla a waʼa Mghama ghuni ta dzumna həga\f + \fr 17:24 \ft Ngha ta Sabi 30:11-16.\f* Lazglafta katək na?» ka həŋ nda tsi.  
\v 25 «Ta play,» kaʼa. 
\p Ka sliʼaftá tsi ka lami da həga. Gi ka Yesu nda Piyer mantsa: «Simuŋ, kinawu ndana kagha ta ghəŋa tsa gwaɗa taŋ ya na? I wa raŋ pla dzumna nda dzumna luma ŋa mghamha ta na ghəŋa haɗik na na? Zwana haɗik re, ari la matbay a na?» kaʼa nda tsi.  
\v 26 «La matbay ya,» ka Piyer. Ka Yesu mantsa: «Nza a tkweʼ ta zwana haɗik ka play taŋ nda tsa tama wa.  
\v 27 Dər má mantsa tsi ná, yaha mu da nzakway ka skwa tuthun ŋa taŋ. La da drəf, ka vzadata ka ta ŋalum. Tsa taŋtaŋa klipi dzaʼa ka da ksafta ya, ka gunaŋta ka ta wani, dzaʼa slanaghasla ka ta tseda dzumna mndu his. Ka klafta ka, ka vlaŋta ka ta həŋ ŋa platá ŋa u,» kaʼa nda tsi. 
\c 18  
\s1 Fatá ghəŋ manda zwaŋ kwitikw 
\r Mak 9:33-37, Luk 9:46-48 
\p  
\v 1 Ma tsa fitik ya, ka gavanavatá duhwalhani ta Yesu, ka həŋ mantsa: «Wa ta nzakway ka mali ma ga mghama Lazglafta na?» ka həŋ.  
\v 2 Ka hgaktá Yesu ta sana zwaŋ kwitikw ka sladanata ta kəma taŋ.  
\v 3 Kaʼa mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ka mbəɗanaf a kuni ta nzakwa ghuni, ka nuta ghuni manda zwani kwitikw kwitikw wu katsi ná, haɗ kuni dzaʼa lami da ga mghama Lazglafta wa.  
\v 4 Tsaya tama ná, mndu ta hanaganatá ghəŋani manda na zwaŋ kwitikw na ná, tsaya mndu ka mali ma ga mghama Lazglafta.  
\v 5 Dər wati ma mndu ta tsuʼaftá zwaŋ manda na zwaŋ wana tsi na ta ghəŋa gwaɗa ta iʼi ná, vərɗa iʼi tsuʼaf tsi.» 
\s1 Ɗasuwa ka lu da zləmbiŋtá lu ta mndu 
\r Mak 9:42-48, Luk 17:1-2 
\p  
\v 6 «Ala, ka zləmbiŋzləmba mndu ta sani turtuk ma tsa zwaniha ta zlghaftá iʼi ya katsi, ta dər ya má hbiɗim lu ta dughura buna ma ŋurzluŋ ka vzaghata da drəf.  
\v 7 Ɗaŋwa ŋa ghəŋa haɗik ta nzakway ta zlazlambiŋtá mndu! Aŋ mndani, nda nza tkweʼ ka nzakwa skwiha ta zlambiŋtá mndu. Ama ɗaŋwa ŋa mndu ya ta sagha tsa zləmbaku ya nda da tsatsi. 
\p  
\v 8 «Ka nda nza dzva gha, ka səla gha a tsi ka skwi ta famtá kagha da ga dmaku katsi ná, tsiŋtsa gha ka wuɗiŋta ka diʼiŋ. Ta dər lama ka da hafu ŋa kɗekedzeŋ nda səla gha sluŋ turtuk, ka dzva gha sluŋ turtuk a tsi, ka ya da klafta lu ta kagha nda səlaha gha yipaʼ ka dzvuha gha yəmaɗ a tsi, ka vzamtá kagha da həga vu ŋa kɗekedzeŋ.  
\v 9 Ka ira gha ta famtá kagha da ga dmaku katsi ná, tsakwasliŋ tsakwasla gha ka wuɗidiŋta ka diʼiŋ. Ta dər lama ka da həga hafu ŋa kɗekedzeŋ nda ira gha guzliŋ turtuk, ka ya da klafta lu ta kagha nda iriha gha his his ka vzaghamta da həga vu.» 
\s1 Tuwak nda zaɗa 
\r Luk 15:3-7 
\p  
\v 10 «Ɗasuwa ka kuni da hərtətatá kuni ta ya dər turtuk mataba tsəna zwaniha na. Ka yu ta mnaghunata ná, duhwalha Lazglafta ta gɗata ta ngha kuma Da ɗa ta nzakway ta luwa ta ngha həŋ. [  
\v 11 Sa da mbanaftá gwal ya si nda zaɗa na Zwaŋa mndu\f + \fr 18:11 \ft Ngha ta Lukwa 19:10.\f*.] 
\p  
\v 12 «Kinawu ka kaghuni ta ndanay na? Ka dərmək ka tuwaka mndu, tsa zaɗavaghuta ya turtuk katsi ná, haɗ ta zlaŋtá tsaha təmbay mbsak təmbay mida ya ta ghwá, ka laghu da psa tsa turtuk ta zwaɗuta ya ra?  
\v 13 Ka yu ta mnaghunata ná, ka slafsla tsi tida ná, dzaʼa rfay ta rfu katakata ta ghəŋani ka malaghuta ta ghəŋa tsaha təmbay mbsak təmbay mida kul zwaɗuta ya.  
\v 14 Manda va tsaya guli ná, va a Da ghuni ta nzakway ta luwa ta zaɗavaghuta ya dər turtuk ma tsa zwaniha ya wa.» 
\s1 Tva nzaku nda zwaŋama ta gaghatá dmaku 
\p  
\v 15 «Ka gaghaga zwaŋama gha ta dmaku ná, la slanaghata ka dzraŋta kaghuni histaghuni. Ka snaghasna tsi katsi, katafkata ka ta zwaŋama gha.  
\v 16 Ala, ka kwalaghukwala tsi ta snaghata katsi, klafkla ta mndu turtuk ka his a tsi kawadaga nda kagha, ka vradaghata ka da slanaghata, “ŋa da graftá tsa gwaɗa ya ma wa mnduha his ka hkən\f + \fr 18:16 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 19:15.\f* a tsi.”  
\v 17 Ka kwalaghukwala tsi ta snanatá tsaha ya guli katsi, mnanamna ta Igliz. Ka kwalaghukwala tsi ta snatá ŋa Igliz katsi guli, ngha ta tsa mndu ya manda mndu kul snaŋtá Lazglafta, ka mnda tska dzumna a tsi. 
\p  
\v 18 «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, inda skwi ya dzaʼa kwalaghuta kuni ta haɗik ná, dzaʼa kwalaghukwala lu guli ta luwa. Inda skwi ya dzaʼa hbanata kuni ta haɗik ná, dzaʼa hbafhba lu guli ta luwa\f + \fr 18:18 \ft Ngha ta 16:19, nda Yuhwana 20:23.\f*. 
\s1 Guya ghəŋ ka maga duʼa 
\p  
\v 19 «Ka yu ta mnaghunata guli na: Ka dzrafdzra mnduha his mataba ghuni ta wi, ŋa ɗawa dər wati ma skwi tsi katsi, dzaʼa tsuʼanaf tsuʼa Da ɗa ta luwa ta həŋ.  
\v 20 Ma vli ya guyava mnduha his ka hkən a tsi ma hga ɗa ná, mataba taŋ yu,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa ta kwal kul pla dmakwa mndu 
\p  
\v 21 Ka sliʼaftá Piyer ka gavadaghata ɗawaŋta da Yesu, kaʼa mantsa: «Mghama ɗa! Ka ta giha ga zwaŋama ɗa ta dmaku ní, kidaghi səla dzaʼa planata yu ta dmakwani na? Ndəfáŋ səla rki dzaʼa planata yu na?» kaʼa nda tsi.  
\v 22 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Ndəfáŋ səla yeya a ta mnaghata yu wu, ndəfáŋ mbsak, ndəfáŋ mbsak, ndəfáŋ səla.  
\v 23 Tsaya dzaʼa kəl lu ka gra ga mghama Lazglafta nda sana mgham ta kuma mbəɗaftá skwa gadghəlani ma dzva gwal ta ksanatá slna ya.  
\v 24 Ma nzatani ka mbəɗay, ka klanaktá lu ta sani ya nda dməŋa mleŋwi mleŋwiha tsedi da tsi.  
\v 25 Haɗ skwa tsa mndu ya ŋa plata wa. Ka tsa mgham ya mantsa: Skwapwaskwa ta tsa mndu ya, nda markwa taŋ tani, nda zwanani tani, nda inda skwi ta nzakway ka ŋani tani, ŋa pla tsa dməŋ ya, kaʼa.  
\v 26 Ka zləmbatá tsa kwalva ya ta haɗik ka tsəlɓata ta kəmani, kaʼa mantsa: “Wya dzvu, ksa ta ŋuɗuf, dzaʼa plagha pla yu demdem,” kaʼa.  
\v 27 Ksaŋta tsa kwalvani ya ka hiɗahiɗa katakata ta tsa daŋahəgani ya, ka zlanaŋtá tsi ta tsa dməŋ ya ka zliŋta. 
\p  
\v 28 «Saba tsa kwalva ya manda zliŋtá, ka guyatá tsi nda sana grani ya si ta ksə həŋ ta slna kawadaga, nda dməŋani da tsi ka suley dərmək. Ka valaftá tsi tida, ka ksanaftá ŋurzluŋ. “Plihapla ta skwa ɗa gita gita!” kaʼa nda tsi.  
\v 29 Ka zləmbatá tsa grani ya ta haɗik, ka ndəɓa dzvu da tsi. Kaʼa mantsa: “Wya dzvu, ksa ta ŋuɗuf dzaʼa plagha pla yu,” kaʼa nda tsi.  
\v 30 “Yaʼ! Ɗva a yu wu, plihata gitagita,” kaʼa. Ka laghu tsi hamtá tsa grani ya ma gamak ka kzla planatani ta tsa dməŋani ya.  
\v 31 Nghay sanlaha ma tsa kwalvaha ya ta tsa skwi maga tsi ya ná, ka kuzlanaftá tsi ta həŋ ta ŋuɗuf katakata. Ka laghu həŋ rusanaftá daŋahəga taŋ ta inda skwi ta maguta.  
\v 32 Ka hgadaghata tsa daŋahəgani ya, kaʼa nda tsi mantsa: “Ghwaɗaka kwalva ka, zlaghaŋzla yu ta inda dməŋa ɗa ta kagha kabga ndəɓata gha ta dzvu da iʼi ná,  
\v 33 haɗ kagha guli má dzaʼa tawa hiɗahiɗa ta gra gha, manda ya tawa yu ta hiɗahiɗa ta kagha ya ra?” kaʼa.  
\v 34 Huf safi ta ŋuɗufa daŋahəgani, ka laghu tsi hamta ma gamak, ka kzla planatani ta inda dməŋani da tsi. 
\p  
\v 35 «Dər wa tsi ma kaghuni kul haɗ ta planatá dmakwa zwaŋamani ma hyahya ŋuɗufani\f + \fr 18:35 \ft Ngha ta 6:15.\f* wu katsi ná, manda va tsaya dzaʼa maga Da ɗa ya ta luwa nda kaghuni,» kaʼa. 
\c 19  
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ghzla marakw 
\r Mak 10:1-12 
\p  
\v 1 Manda kɗiŋta Yesu ta tsa gwaɗa ya, ka sliʼaftá tsi ta haɗika Galili ka laghwi ta haɗika Zudiya ta ɓla ghwa Zurdeŋ.  
\v 2 Ka sliʼafta dəmga rutut mistani. Ka mbambə tsi ta mnduha. 
\p  
\v 3 Ka gavadaghatá la Farisa da tsi, kabga ta kumay həŋ ta tsanamtá matsavaɗa. Ka həŋ nda tsi mantsa: «Laviŋlava mndu ta ghzliŋtá markwa taŋ, ka magamaga tsi ta dər wati ma skwi tsi ra?» ka həŋ.  
\v 4 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ta dzaŋa a kuni ta skwi ya nda vinda ma defteri nda ghuɓa ra? “Ma zlrafta inda skwi ná, zlagigiŋ zlaga Lazglafta ta i zgun nda marakw\f + \fr 19:4 \ft Ngha ta Zlrafta 1:27 nda 5:2.\f*.”  
\v 5 Ka Lazglafta mantsa: “Tsaya dzaʼa kəl zgun ka zlaŋtá i dani nda mani, ka laghwi da ndiʼaftá vgha nda markwa taŋ, ŋa nzakway tsa hahəŋ his ya ka mndu turtuk\f + \fr 19:5 \ft Zlrafta 2:24.\f*.” Mantsa ya tama,  
\v 6 nzəgla a həŋ ka mnduha his wa, ama ka mndu turtuk nzakwa taŋ. Yaha mndu tama da dganatá skwi ya ndiʼanaf Lazglafta,» kaʼa.  
\v 7 Ka la Farisa nda tsi mantsa: «Kabgawu tama kəl Musa ka mnay kazlay: Ka ta ghzlay mndu ta markwa taŋ katsi ná, vindanaftani ta ɗelewera ghzliŋtani\f + \fr 19:7 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 24:1. Nda Mata 5:31.\f* kəʼa ɓa?» ka həŋ nda tsi.  
\v 8 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Təŋa ta ghəŋa ghuni kəl Musa ka vlaghunatá tva ghzliŋtá marakw. Ma zlraftani ná, mantsa ya a nzakwani wa.  
\v 9 Ama ka iʼi ta mnaghunata ná, yaha mndu walaŋtá ghzliŋtá markwa taŋ, ka taghəŋa hliri\f + \fr 19:9 \ft Ngha ta 5:32.\f* a tsi. Nzakwani ná, ka ghzliŋghzla mndu ta markwa taŋ, ka klaftani ta sani katsi ná, ta hliri tsa mndu ya nda tsa.» 
\p  
\v 10 Ka duhwalhani nda Yesu mantsa: «Ka si mantsa ya ta magakwa skwi mataba i marakw nda zəʼal katsi ná, dər kwal kul klay,» ka həŋ.  
\v 11 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Inda mndu a dzaʼa laviŋtá ŋaftá tsa gwaɗa ya wa, ba gwal ya vlaŋ Lazglafta ta mbrakwa ŋafta kasiʼi,  
\v 12 kabga mamu gwal ya yaga lu ka kuɓitik, mamu gwal ya pslaf mnduha nda psla, mamu gwal ta kwalaghutá klay, kabga gwaɗa ta ga mghama Lazglafta guli. Mndu ya dzaʼa laviŋtá ŋaftá tsa gwaɗa ya, ka ŋa tsi,» kaʼa. 
\s1 Fanaghata Yesu ta dzvu ta ghəŋa zwani 
\r Mak 10:13-16, Luk 18:16-17 
\p  
\v 13 Tahula tsa, ka hladaghatá mnduha ta zwani kwitikw kwitikw da Yesu, ŋa fanaghatani ta dzvu ta həŋ ka maga duʼa ta ghəŋa taŋ. Ama ka pyə duhwalha Yesu ta mnduha.  
\v 14 Ka Yesu nda tsa duhwalha ya mantsa: «Zlaŋwazla ta zwani ka sagha həŋ da iʼi, ma pyə kuni ta həŋ, kabga ŋa gwal ta gara vgha nda hahəŋ\f + \fr 19:14 \ft Ngha ta 18:3-5.\f* na ga mghama Lazglafta,» kaʼa.  
\v 15 Ka fafanaghatá Yesu ta dzvu ta ghəŋa tsa zwaniha ya. Tahula tsa, ka sliʼaftá tsi ma tsa vli ya, ka laghwi. 
\s1 Sana duhwal ka gadghəl 
\r Mak 10:17-31, Luk 18:18-30 
\p  
\v 16 Va gi ka lagha sana mndu da Yesu, kaʼa mantsa: «Maləma ɗa, nahgani skwi dzaʼa yu magata ɗina, ŋa nzakwa ɗa nda hafu ŋa kɗekedzeŋ kawadaga nda Lazglafta na?» kaʼa.  
\v 17 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Kabgawu kəl ka ka ɗawihata ta ghəŋa ŋərma skwi na? Turtuktuk ŋərma ta nzakway ka Lazglafta. Ka ta kumay ka ta nzakwa gha nda hafu ŋa kɗekedzeŋ kawadaga nda Lazglafta katsi ná, snata gha ta zlahuhani,» kaʼa.  
\v 18 «Wati zlahuha ya na?» Ka tsa mndu ya. Ka Yesu mantsa: «Yaha ka da dzatá mndu, yaha ka da hliri, yaha ka da ghali, yaha ka da tsanavatá gwaɗa ta mndu,  
\v 19 vla ta glaku ŋa i da gha nda ma gha, ɗvuɗva ta mnda səla manda va ghəŋa gha\f + \fr 19:19 \ft Ngha ta Sabi 20:12-16, Vrafta ta zlahu 5:16-20, Zlahu 19:18.\f*,» kaʼa.  
\v 20 Ka tsa duhwal ya nda tsi mantsa: «Snasna yu ta inda tsaha ya demdem, nu ta pɗakwani ŋa magəgəlta ɗa na?» kaʼa.  
\v 21 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Ka ta kumay ka ta nzakwa gha hem\f + \fr 19:21 \ft Ngha ta 5:48.\f* katsi ná, la ka dzawiŋta ka ta inda skwa gha, ka daganafta ka ta tsedani ta gwal ka pɗu. Dzaʼa mutsay ka ta gadghəl ta luwa, tahula tsa ka sagha ka, ka dzaʼa ka mista ɗa,» kaʼa.  
\v 22 Na snaŋta tsa duhwal ya ta tsa gwaɗa ya, ka ɓasaftá tsi ta ŋuɗuf ka sliʼafta ka laghwi, kabga gadghəl ya. 
\p  
\v 23 Ka Yesu nda duhwalhani mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, nda bla katakata ka lama mndu ta fafta ghəŋani ta gadghəl da ga mghama Lazglafta.  
\v 24 Ka yu ta vrəgliŋtá mnaghunata na: Ta dər laba ŋalibwa nda ta ghuruma lipir, ka lama mndu ta faftá ghəŋani ta gadghəl da ga mghama Lazglafta,» kaʼa.  
\v 25 Na snaŋta duhwalhani ta tsa gwaɗa ya, ka ndərauʼ həŋ katakata, ka həŋ mantsa: «Ka si mantsa tsi, wa dzaʼa laviŋta mutsaftá mbaku tama?» ka həŋ.  
\v 26 Ka nghanavatá Yesu ta həŋ, kaʼa mantsa: «Skwi nda bla da mnduha ya ná, bla a da Lazglafta wa,» kaʼa. 
\p  
\v 27 Gi tsauʼ ka piyer tsuʼaghutá gwaɗa, kaʼa nda Yesu mantsa: «Aʼa! Ya wana aŋni, zlanavazla aŋni ta inda skwi, ka dzaʼa mista gha ya ní, kinawu kəʼa dzaʼa magaku nda aŋni tama?» kaʼa.  
\v 28 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ma mbəɗavafta\f + \fr 19:28 \ft Ngha ta Daniyel 7:14.\f* inda skwi dzaʼazlay ná, dzaʼa nzafta ta dughurukwa glakwani na Zwaŋa mndu. Kaghuni gwal ta dzaʼa mista ɗa ya guli, dzaʼa nzanzafta ta dughurukha ghwaŋpɗə his kaghuni, ŋa tsa guma ta ghəŋa mndəra la Israʼila ghwaŋpɗə his guli.  
\v 29 Dər wati ma mndu ta zlanavatá həgani, ka zwanamani a tsi, ka kwaghamani a tsi, ka dani a tsi, ka mani a tsi, ka zwanani a tsi, ka vwahani a tsi, ta ghəŋa gwaɗa ta iʼi ná, dzaʼa mutsay həŋ ta dərməkatani, ka malaghuta a tsi, ŋa mutsay taŋ ta hafu ŋa kɗekedzeŋ guli ta ghəŋani.  
\v 30 Ama nda ndəgha gwal ta nzakway taŋtaŋ, dzaʼa nzakway nda hul. Nda ndəgha gwal ta nzakway nda hul guli, dzaʼa nzakway taŋtaŋ,» kaʼa. 
\c 20  
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa kwalvaha ma vwaha inabi 
\p  
\v 1 «Wya skwi ŋa gray nda ga mghama Lazglafta. Ka tsavagaptá sana zəʼala həga ma həgani, wrək sərɗək, da zba gwal ŋa ksanatá slna ma vwaha inabani.  
\v 2 Ka dzraftá tsi nda tsa gwal ksa slna ya ta planatá həŋ ka tseda vagha mndu\f + \fr 20:2 \ft Ngha ta Mata 5:26.\f* turtuk, ta vagha taŋ. Ka ghunaghatá tsi ta həŋ da vwaha inabi.  
\v 3 Ka sliʼiglaftá tsi wər ta nzemndi təmbay gavzlazlaŋ, ka nghəglaŋtá tsi ta gwal ksa slna ta nzaku bətbət.  
\v 4 Kaʼa nda həŋ mantsa: “Lawa kaghuni guli da ksa slna ma vwaha inaba ɗa, dzaʼa plaghuna pla yu ta tseda ghuni manda ya ta raku,” kaʼa nda həŋ.  
\v 5 Ka sliʼaftá tsa gwal ksa slna ya ka laghwi da tsa vwaha inabi ya. Ka sliʼiglaftá tsi guli wər fitik ma ghəŋ vli, mantsa guli ta fitik hawu, ka magata manda va tsaya guli.  
\v 6 Ka sliʼiglaftá tsi guli beeghwa fitik, ka slanaghatá tsi guli ta sanlaha ma gwal ksa slna ta nzaku. Kaʼa nda həŋ mantsa: “Nya kəl kuni ka vaghay ta nzaku kul laghwi maga slna na?” kaʼa nda həŋ.  
\v 7 Ka həŋ nda tsi mantsa: “Haɗ mndu ta klaftá aŋni ŋa maga slna wa,” ka həŋ. Kaʼa nda həŋ mantsa: “Lawa kaghuni guli da maga slna ma vwaha ɗa,” kaʼa. 
\p  
\v 8 «Gahawu tama, “hagakhaga ta tsa gwal ta ksa slna ya, ka planata ka ta nisəla taŋ ka zlrafta ka nda tsa gwal ka kwanahani ya, ŋa kɗiŋta gha nda gwal taŋtaŋ,” ka tsa dani ma vwaha inabi ya nda kwalvani.  
\v 9 Ka lagha tsa gwal ta zlraftá ksa slna beeghwa fitik ya. Ka vlaŋtá lu ta tseda vagha mndu turtuk turtuk ta həŋ.  
\v 10 Ka lagha gwal ta zlraftá ksa slna taŋtaŋ. “Mali dzaʼa aŋni zlghay” ka hahəŋ si ta gray. Ama ka vlaŋtá lu ta tseda vagha mndu turtuk turtuk ta həŋ.  
\v 11 Ta zlghə həŋ ya, ta dzaʼa nda ŋuŋuraku həŋ ta ghəŋa tsa daŋahəga ya.  
\v 12 Ka həŋ mantsa: “Beeghwa fitik ta sagha nanaha na, awa\f + \fr 20:12 \ft Awa: Tsaya fitik maga mndu ta maga slna.\f* turtuktuk kweŋkweŋ maga həŋ ta ksa slna ná, waka kagha planatá həŋ guram nda ŋa aŋni na? Aŋni, hərfu hərfa ŋni ta ksa slna tles fitik, ka vaghay ta maga slna ta fitik,” ka həŋ.  
\v 13 Kaʼa nda həŋ mantsa: “Gra ɗa, nənɓap a yu ta kagha wa. Ta tseda vagha mndu turtuk a dzrafta u nda kagha kay ra?  
\v 14 Zlgha ta nisəla gha, ka sliʼa ka. Manda va ya kumaŋ yu vlaŋta yu ta tsa mndu ta sagha nda hul ya, manda va ŋa gha.  
\v 15 Laviŋlava yu ta maga skwi manda ya kumaŋ yu nda tseda ɗa, mantsa a kasiʼi wa? Ari zɗəgagha a wa a na skwi ɗina maga yu na ta wa ira gha na?” kaʼa.  
\v 16 Tsaya tama ná, dzaʼa nzakway gwal nda hul, ka gwal taŋtaŋ. Ŋa nzakwa gwal taŋtaŋ, ka gwal nda hul,» ka Yesu sganaghata. 
\s1 Mahkəna mnaŋta Yesu ta gwaɗa ta mtakwani nda sliʼagaptani 
\r Mak 10:32-34, Luk 18:31-34 
\p  
\v 17 Ka sliʼaftá Yesu ka ŋlu ka dzaʼa da luwa Ursalima. Ta mbaɗa həŋ ta tvi, ka ksaghutá tsi ta tsa gwal ghwaŋpɗə his ya, kaʼa nda həŋ mantsa:  
\v 18 «Ndanana, wana mu ta ŋlu ka dzaʼa da luwa Ursalima. Dzaʼa ksafksa lu ta Zwaŋa mndu, ka vlaŋtá la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, ŋa tsanaghata taŋ ta guma dzata.  
\v 19 Dzaʼa vlaŋvla həŋ ta gwal kul haɗ ka la Yahuda, ŋa gagay tsaha ya, ŋa sləvay taŋ nda krupi, ŋa zləŋafta taŋ ta udza zləŋay. Baɗu mahkəna fitik, ŋa sliʼagaptani nda hafu ma mtaku,» kaʼa. 
\s1 Ɗawutá vla mani ma i Yakubu nda Yuhwana 
\r Mak 10:35-45 
\p  
\v 20 Tahula tsa, ka lagha mani ma zwana Zebedi nda zwanani. Ka tsəlɓata tsi ta kəmani ŋa ɗawa skwi da tsi.  
\v 21 «Nu ta kumə ka na?» ka Yesu nda tsi. «Wana na zwana ɗa his na, sagha fitika ga mghama gha ya ná, ka mnata ka, ŋa nzata na zwana ɗa na, nda ga zeghwa gha ya, nda ga zlaɓa gha ya, ka yu,» kaʼa nda tsi.  
\v 22 «Sna a kuni ta skwi ta ɗawu kuni wa. Dzaʼa laviŋlava kuni ta sa leghwa tsa ghuya ɗaŋwa dzaʼa yu ghuyay ya ra?» ka Yesu. «Dzaʼa say ŋni!» ka həŋ nda tsi.  
\v 23 Ka Yesu\f + \fr 20:23 \ft Ngha ta Slna gwal ghunay 12:2.\f* nda həŋ mantsa: «Mantsa nzakwani, dzaʼa say kuni ta tsa leghwa ghuya ɗaŋwa ɗa ya, ama ta ghəŋa gwaɗa ta nzaku nda ga zeghwi nda ya nda ga zlaɓa ná, iʼi a dzaʼa mna tsaya wa. Da ɗa dzaʼa vlaŋtá tsa vli ya ta gwal ya payanaf tsi ta həŋ,» kaʼa. 
\p  
\v 24 Snaŋta tsa pɗakwa duhwalha ghwaŋ ya ta tsa gwaɗa ya, ka ɓasanavatá həŋ ta ŋuɗuf ta tsa zwanamaha his ya.  
\v 25 Ka hagadaghatá Yesu ta həŋ, kaʼa nda həŋ mantsa: «Nda sna kuni ná, ta gay mghamha ta ghəŋa mnduha ta má mgham mghama taŋ ta ghəŋa taŋ. Gwal dagaladagala guli, ta maray hahəŋ ta mbrakwa taŋ ta ghəŋa taŋ.  
\v 26 Ama mantsa ya a nzakwani mataba kaghuni wa. Katək ná, ka ta kumay sani ta nzakway ka mali mataba ghuni ná, nzatani ka kwalva ghuni.  
\v 27 Ala, ka dər wa ta kuma nzakway ka mnda kla kəma mataba ghuni ya, nzatani ka vuʼa ghuni.  
\v 28 Manda va tsaya ná, sa a Zwaŋa mndu ŋa maganata lu ta slna wa. Ama sasa ŋa maganatá slna ta mnduha, ŋa vlatani ta hafani ŋa mbanaftá ndəghata mnduha\f + \fr 20:28 \ft Ngha ta 26:28, nda 1 Timute. 2:6.\f*,» kaʼa. 
\s1 Mbambanafta Yesu ta ghulpata mnduha his 
\r Mak 10:46-52 
\p  
\v 29 Ta sabə i Yesu nda duhwalhani ma luwa Yeriku, ka sliʼaftá dəmga rutut mistani.  
\v 30 Ta nzaku ghulpata mnduha his ta wa tvi. Ka snaŋtá həŋ ta labla Yesu nda ta tsa kəʼa, ka dzatá həŋ ta lawlaw. «Mgham, Zwaŋa Dawuda! Tawa ta hiɗahiɗa ta aŋni,» ka həŋ.  
\v 31 «Hafwa wa ghuni!» Ka tsa dəmga ya, ka dava həŋ. Ama ka sganaghatá tsa ghulpata mnduha ya ta dza lawlaw. «Mgham, Zwaŋa Dawuda! Tawa ta hiɗahiɗa ta aŋni,» ka həŋ.  
\v 32 Ka sladavatá Yesu, ka hgadaghatá tsi ta həŋ. «Nahgani ta kumə kuni ta magaghunata ɗa na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 33 «Mghama ɗa, gwanaŋnagwana ta iriha ŋni!» ka həŋ nda tsi.  
\v 34 Ka ksaŋtá həŋ ta Yesu ka hiɗahiɗa. Ka kasaŋtá tsi ta iriha taŋ. Ka gi nghaŋtá həŋ ta vli nziɗiɗ. Ka laghu həŋ mista Yesu. 
\c 21  
\s1 Lama Yesu da luwa Ursalima 
\r Mak 11:1-11, Luk 19:28-40, Yuh 12:12-19 
\p  
\v 1 Ta ghwaŋ a i Yesu nda duhwalhani ka ɓhadaghata da luwa Ursalima wu, ndusa həŋ nda luwa Beslaze tavata ghwá Zaytuŋ\f + \fr 21:1 \ft Ngha ta Markus 11:1.\f*, ka ghunaftá Yesu ta gwal his mataba duhwalhani.  
\v 2 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Lawala da a luwa ta kəma ghuni a. Ka ɓhadaghaɓha kuni, dzaʼa gi slanaghasla kuni hada ta hbatá mana kɗih nda zwaŋani. Ka pligiɗaghata kuni ta həŋ.  
\v 3 Ka mamu mndu ta gwaɗgaghunata ta ghəŋani katsi ná, “Mgham ta kumay,” ka kuni da zlghanaftá wani. Dzaʼa gi zlaghunaŋzla həŋ.» 
\p  
\v 4 Kəl tsaya ka nzakway mantsa ná, nda nza kabga ŋa dzanaghatá ghəŋa gwaɗa ya mna anabi Zakari kazlay: 
\q1  
\v 5 «Mnanawamna ta gwal ma luwa Siyuna, waʼa mghama 
\q1 gha ta sagha da kagha, 
\q1 leɓtekw nzakwani katakata, ta sagha ta kɗih, 
\q1 ta vuvuʼukwa kɗih, 
\q1 ta nzakway ka zwaŋa kɗih\f + \fr 21:5 \ft Ngha ta Zakari 9:9.\f*,» kaʼa. 
\p  
\v 6 Ka sliʼaftá tsa duhwalha ya ka laghwi magata manda ya mnanaf Yesu ta həŋ.  
\v 7 Ka hlaktá həŋ ta tsa mana kɗih ya nda zwaŋani, ka pghaftá həŋ ta lgutha taŋ ta həŋ, ka lafi Yesu nzafta tida.  
\v 8 Ka zlazlatə ndəghata mnduha ta lgutha taŋ ta tvi. Sluhwa ŋa sanlaha ta patsay ka pghay ta tvi\f + \fr 21:8 \ft Ngha ta 2 Mghamha 9:13.\f* guli.  
\v 9 Ka hlə gwal ta kəma Yesu nda gwal nda hulani tani ta wi, ka həŋ mantsa: «Ŋa Zwaŋa Dawuda glaku, ka tfanaghatfa Lazglafta ta wi ta mndu ta sagha ma hga Mgham Lazglafta! Ŋa Lazglafta ta luwa\f + \fr 21:9 \ft Ngha ta Zabura 118:25-26, Zabura 118:25.\f* glaku!» ka həŋ. 
\p  
\v 10 Manda ɓhadamta Yesu da luwa Ursalima, ka kɓutá mnduha. «Wa na mndu na tama?» ka həŋ.  
\v 11 Ka tsa dəmga mistani ya mantsa: «Anabi Yesu ta sabi ma luwa Nazaret ta haɗika Galili ya,» ka həŋ. 
\s1 Lama Yesu da həga Lazglafta 
\r Mak 11:15-19, Luk 19:45-48, Yuh 2:13-22 
\p  
\v 12 Ka lami Yesu da həga Lazglafta. Ka ghzligiŋtá tsi ta inda gwal ta tsakala nda gwal ta skway tani ma tsa həga Lazglafta ya. Ka zlambidiŋtá tsi ta tabəla gwal mbəɗu, nda vla nzakwa gwal ta dzawaptá ghərbuʼ.  
\v 13 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Nda vinda ma deftera Lazglafta kazlay: Həga ɗa ná, həga maga duʼa ya kəʼa, ka niŋtá kaghuni ka galigha la gənda\f + \fr 21:13 \ft Ngha ta Isaya 56:7 nda Irmiya 7:11.\f*.» 
\p  
\v 14 Ka gavadaghatá gwal nda ghulpa nda gwal nda raghwa səla taŋ tavatani ma tsa həga Lazglafta ya. Ka mbambanaftá tsi ta həŋ.  
\v 15 Nghay la mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha ta tsa mandərmima skwi ta magə Yesu, nda tsa hlawa zwani ma həga Lazglafta kazlay: «Ŋa Zwaŋa Dawuda glaku!» kəʼa ya ná, ka kuzlanaftá tsi ta həŋ ta ŋuɗuf.  
\v 16 Ka həŋ nda Yesu mantsa: «Nda sna ka ta na skwi ta mnə həŋ na ra?» ka həŋ. «Aŋi! Nda sna yu,» ka Yesu nda həŋ. «Ta walaŋ a kuni ta dzaŋaftá tsa gwaɗaha ya ma deftera Lazglafta ra? Kaʼa na: “Kagha ta payaftá zləzlva kagha nda ma wa zwani nda ya nda ma wa zwana vziʼuwa, manda ya kumaŋ ka\f + \fr 21:16 \ft Ngha ta Zabura 8:3.\f*,”» kaʼa. 
\p  
\v 17 Ka sliʼaftá Yesu ka zlaŋtá həŋ ka saghwi ma tsa luwa ya, ka laghwi da luwa Betani ka hani tsi hada. 
\s1 Ksiʼafta Yesu ta sana ghuraf 
\r Mak 11:12-14,20-24 
\p  
\v 18 Gasərɗək ta vru Yesu ka dzaʼa da tsa luwa dagala ya, ka kuzlanaftá maya.  
\v 19 Ka nghaŋtá tsi ta fwa sana ghuraf ta wa tvi. Ka lagha tsi distani. Kəʼa kəʼa ná, sluhwa yeya dzeʼdzeʼ tida. «Haɗ ka dzaʼa walglaŋta yəglafta wu,» kaʼa nda tsi. Gi hadahada dzuŋ ghwalatá tsa fu ya tsa.  
\v 20 Kəʼa ká tsa duhwalhani ya nghanata ghwalatá tsa fu ya ná, ka ndərmimi həŋ nda ndərmima. Ka həŋ mantsa: «Waka na ghuraf na gi ghwaluta hadahada kay ka na?» ka həŋ.  
\v 21 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ka zlghafzlgha kuni ta Lazglafta nda ŋuɗuf dgaŋ a kuni ta ghəŋ ɗekɗek wu ka tsi ná, skwi magana lu ta na ghuraf na yeya a dzaʼa kuni magay wa: “Ama, sliʼafsliʼa hada ka vzamta ka ta vgha da drəf,” ka kuni dzaʼazlay nda ya ghwá ya ná, dzaʼa magaku manda va tsaya.  
\v 22 Inda skwi dzaʼa ɗawaŋta kuni nda zlghay nda ŋuɗuf nda ma maga duʼa ná, dzaʼa mutsay kuni,» kaʼa. 
\s1 Wa ta vlaŋtá mbrakwa maga skwiha manda na? 
\r Mak 11:27-33, Luk 20:1-8 
\p  
\v 23 Ka lamə Yesu da həga Lazglafta ka taghə tsi ta skwi ŋa mnduha. Ka gavadaghata la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu da ɗawaŋta da tsi. «Mutsu ga kagha ta na mbraku ta kəl kagha ka maga na skwiha na na? Wa ta vlaghata na mbraku na?» ka həŋ.  
\v 24 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Mamu skwi turtuktuk dzaʼa ɗawaŋta yu da kaghuni guli. Ka zlghiɗifzlgha kuni ta wani katsi, dzaʼa mnaghunamna yu ta vli ta mutsu yu ta na mbraku ta kəl yu ka maga na skwiha na.  
\v 25 Wa ta ghunafta Yuhwana ŋa maga batem\f + \fr 21:25 \ft Ngha ta 3:6.\f* na? Lazglafta re, ari mnduha a na?» kaʼa nda həŋ. Ka laghu heŋ da dzray mataba hahəŋ hahəŋ. 
\p Ka həŋ mantsa: «“Ka Lazglafta ta ghunafta Yuhwana ka mu,” nu kwal kuni kul zlghafta ɓa? kaʼa dzaʼazlay nda amu.  
\v 26 Ala, ka “mnduha ta ghunafta” ka mu guli, ta zləŋay mu ta mnduha guli, kabga klafkla həŋ demdem kazlay: Anabi Yuhwana kəʼa.»  
\v 27 Ka həŋ nda Yesu tama mantsa: «Sna a aŋni ka wa ta ghunafta wu,» ka həŋ. Ka Yesu nda həŋ guli mantsa: «Iʼi guli ná, haɗ yu ta mnaghunata ka wa ta vlihata na mbraku ta kəl yu ka maga na skwiha na wu,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa zwaniha his 
\p  
\v 28 Ka Yesu nda həŋ guli mantsa: «Kinawu ka kaghuni ta ndanay na? Mamu sana mndu his zwanani. Kaʼa nda sani taŋtaŋ mantsa: “La ka dzaʼa ka da maga slna ma vwaha inaba u sagəŋ,” kaʼa nda tsi.  
\v 29 “La a yu wu,” kaʼa. Tahula tsa, ka ndanglaptá tsi ka sliʼafta ka laghwi da vwah.  
\v 30 Ka mnanatá dani ta tsa sana zwaŋ ya manda va tsaya guli. “Aray, ta dzaʼa yu da,” kaʼa. Tahula tsa, ka kwalaghuta tsi.  
\v 31 Wati mataba tsa zwaniha his ya, ta magata skwi ya kumə da taŋ ná?» ka Yesu nda həŋ. «Tsa taŋtaŋ ya ya,» ka həŋ. Ka Yesu nda heŋ tama mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata ná, dzaʼa tiŋlaghutiŋla gwal tska dzumna nda miʼa hliri ta lami da ga mghama Lazglafta ka kaghuni.  
\v 32 Wya saghasa Yuhwana mnda maga batem da kaghuni, ka maraghunatá tsi ta tvi tɗukwa, ka kwalaghutá kuni ta zlghafta. Ama ka zlghaftá gwal ta tska dzumna nda miʼa hliri. Kulam nda va tsa nghaŋta ghuni ya tani, mbəɗanaf a kuni ta nzakwa ghuni ka zlghafta wa,» ka Yesu nda həŋ. 
\s1 Mahdihdi ta ghəŋa gwal ta hva vwaha inabi 
\r Mak 12:1-12, Luk 20:9-19 
\p  
\v 33 «Ka mnaghunamna yu ta sana mahdihdi ɓa: Mamu sana mndu ta ŋaɓaftá fwa inabiha ma vwahani. Ka ŋamtá tsi ma muhul. Ka laptá tsi ta ghurum ŋa ɗitsa yakwani. Ka baghatá tsi ta vli ŋa nzagata ka nghay\f + \fr 21:33 \ft Ngha ta Isaya 5:1-2.\f*. Tahula tsa, ka fanamtá tsi ma dzvu ka haya ta gwal hva. Ka sliʼafta tsi ka laghwi dista luwa.  
\v 34 Magatá fitika ɗaga yakwani, ka ghunafta tsi ta kwalvahani da tsa gwal hva ma tsa vwah ya, ŋa mutsanafta taŋ ta ŋani ma ɗagata yakwa tsa inabi ya.  
\v 35 Ama, ka valaftá tsa gwal hva tsa vwaha inabi ya ta tsa kwalvaha ya. Ka ɗgaptá həŋ nda ɗga ta sani ka dzata həŋ nda dza ta sani. Ka zlərtsatá həŋ nda zlərtsa ta sani.  
\v 36 Ka ghunglaftá tsi ta sanlaha ma kwalvahani ka malaghuta mbsaka tsaha taŋtaŋ ya. Ka maganatá tsa gwal hva tsa vwah ya ta hahəŋ guli manava ŋa tsahaya.  
\v 37 Kɗavaktani, ka ghunədanaptá tsi ta həŋ ta vərɗa ŋani ma zwaŋ nda mnay kazlay: Dzaʼa vlaŋvla həŋ ta glaku ta zwaŋa ɗa kəʼa.  
\v 38 Na nghay tsa gwal hva fwa inabi ya ta lagha tsa zwaŋ ya, ka həŋ mataba taŋ mantsa: “Wana tsa mndu dzaʼa za həga ya kay. Sawa, ka dzata mu! Ŋa zay mu ta həgani,” ka həŋ.  
\v 39 Ka valaftá həŋ tida. Ka tshidiŋta diʼiŋ nda tsa vwah ya, ka dzata. 
\p  
\v 40 «Baɗu da saghər tsa dani ma inabi ya ní, kinawu kəʼa dzaʼa magay nda tsa gwal hva tsa vwaha inabi ya na?» ka Yesu nda həŋ.  
\v 41 «Dzaʼa pslapsla ta tsa ghwaɗakha ya, ksaŋta a həŋ ka hiɗahiɗa wa. Ŋa klaftani ta tsa vwaha inabani ya ka fanamta ma dzvu ka haya ta sanlaha ma gwal hva. Ŋa vlay tsahaya ŋani nda fitikani ta ŋani mataba ɗagata yakwa tsa fwa inabi ya,» ka həŋ. 
\p  
\v 42 Ka Yesu nda həŋ guli mantsa: «Ta walaŋ a kuni ta dzaŋafta skwi vindaf lu ma defteri ra? 
\q1 “Tsa pala wuɗidiŋ gwal ba həga ya, 
\q1 tsaya ta nuta ka vərɗa palaka tughwa həga. 
\q1 Tsaya ná, Lazglafta ta ɗvaftá nzakwani mantsa. 
\q1 Nda nza ka mazəmzəm ta wa ira amu\f + \fr 21:42 \ft Ngha ta Zabura 118:22-23.\f*.” 
\p  
\v 43 «Tsaya kəl yu ka mnay ŋa ghuni kazlay: Dzaʼa klaghukla lu ta ga mghama Lazglafta da kaghuni ŋa vlaŋtá mndəra mnduha dzaʼa snanatá gwaɗani ɗina kəʼa ya.  
\v 44 [Tsa mndu dzaʼa zləmbafta ta tsa pala ya, dzaʼa hurɓə hurɓa. Ala, ka tsa pala ya ta zləmbanaghatá mndu katsi, dzaʼa huʼanap huʼa\f + \fr 21:44 \ft Ngha ta Lukwa 20:18.\f* ŋərɗək ta tsa mndu ya.]» 
\p  
\v 45 Na snanata la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la Farisa ta tsa mahdihda Yesu ya, ka graftá həŋ kazlay: Ta ghəŋa taŋ ta gwaɗa tsi ta tsa gwaɗa ya, kəʼa.  
\v 46 Ka zbə həŋ ta ksaftá Yesu. Ama ka zləŋaftá həŋ ta dəmga, kabga klafkla dəmga ta Yesu ka anabi. 
\c 22  
\s1 Mahdihdi ta ghəŋa kla makwa 
\r Luk 14:15-24 
\p  
\v 1 Ka Yesu mnəglanatá həŋ nda mahdihdi mantsa:  
\v 2 «Ka guram ga mghama Lazglafta nda sana mgham ta payaftá skwa zay ma klay zwaŋani ta makwa.  
\v 3 Ka ghwanaftá tsi ta kwalvahani ŋa hagaktá gwal hagaŋ tsi ŋa za tsa skwa zay ya, ama ka kwalaghuta tsahaya ta sagha.  
\v 4 Ka ghunglafta tsi ta sanlaha ma kwalvaha ŋa dzaʼa “mnanatá tsa gwal hagaŋ tsi ya nda mnay kazlay: Ndanana ná, ndusa skway zay kəʼa. Pslapsla yu ta slaha ɗa, nda rina fisika ɗa nda uwasla nda uwasla, nda paya inda skwi, saghawasa da za skwa zay ma vla kla makwa,” kaʼa nda həŋ.  
\v 5 Ndanaŋ a tsa gwal hagaŋ lu ya wa. Ta laghu ya da vwahani, ta laghu ya da tsakalani,  
\v 6 ta valafta sanlaha ta tsa kwalvaha ya ka ganaptá iri ta həŋ, ka pslatá həŋ.  
\v 7 Ka kuzlanaftá tsi ta ŋuɗuf ta mgham, ka ghunadaptá tsi ta sludzihani zaɗanatá ta tsa gwal ta pslatá tsa mnduha ya ka driŋtá luwa taŋ.  
\v 8 Tahula tsa, kaʼa nda kwalvahani mantsa: “Wana nda paya skwa zaya kla makwa. Tsa gwal si hagaŋ lu ya, raŋ ta həŋ a zay wa.  
\v 9 Lawala ta madədga tviha, ka hagakta kuni ta inda mndu dzaʼa guyuŋta kuni da na vla za skwa zay na,” kaʼa nda həŋ.  
\v 10 Ka sliʼafta tsa kwalvahani ya ka laghwi ta tvi. Ka tsakaktá həŋ ta inda mndu ya guyuŋ həŋ. Nda ghwaɗaka mnduha tani, nda ŋərma mnduha tani, ka ndəghanaftá həga ma tsa vla kla makwa ya. 
\p  
\v 11 «Ka lamə mgham da nghanaghatá tsa gwal hagak lu ya. Ka nghaŋtá tsi ta sana mndu kul haɗ lguta kla makwa tida.  
\v 12 Kaʼa nda tsi mantsa: “Ari gra! Waka kagha sami da na həga na kul haɗ lguta kla makwa ta kagha na?” kaʼa nda tsi. Sew, sna a tsa mndu ya ta skwi ŋa mnay wa.  
\v 13 Ka mgham nda kwalvahani mantsa: “Habafwa haba ta dzvuhani nda səlahani, ka klafta kuni ka wuɗidiŋta dzibil da grum, ka tawa tsi ta taw, ka hpaɗa sliʼiŋani\f + \fr 22:13 \ft Ngha ta Mata 8:12.\f* hada,” kaʼa.  
\v 14 Tsaya tama ná, dagala hagatani, ama kiʼa yeya ɗagatani,» ka Yesu sganaghata. 
\s1 Nda ra ka pla dzumna ŋa mgham Sezar ra? 
\r Mak 12:13-17, Luk 20:20-26 
\p  
\v 15 Mbaɗaka la Farisa ka tskavata ka dzrafta ka həŋ dzaʼa ksaftá Yesu nda gwaɗa dzaʼa sabi ma wani.  
\v 16 Ka ghunaftá həŋ ta sanlaha ma duhwalha taŋ kawadaga nda mnduha Hiridus slanaghatá Yesu. Ɓhadaghata taŋ, ka həŋ nda Yesu mantsa: «Mghama ɗa, nda sna ŋni kazlay: Ta mnay kagha ta kahwathwata kəʼa. Skwi ta kumə Lazglafta ta magay mu ta taghə kagha kahwathwata ŋa mnduha. Haɗ kagha ta zləŋa ira mndu wu, kabga gala a kagha nda gala ta mndu wa.  
\v 17 Mnaŋnamna ta ŋa gha ma ndanu. Nda ra re, ari ra a waʼa ka pla dzumna ŋa mgham Sezar na?» ka həŋ. 
\p  
\v 18 Tsaw nda sna Yesu ta tsa ghwaɗaka ndana taŋ ya. Kaʼa nda həŋ mantsa: «Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya. Kabgawu ta kəl kuni ka dzəgha iʼi na?  
\v 19 Marihawa tsa kwaɓu ta kəl lu ka pla dzumna ya,» kaʼa. Ka klanaktá lu ta tsa kwaɓu\f + \fr 22:19 \ft Ngha ta Mata 20:2.\f* ya.  
\v 20 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Ŋa wa na fwatu nda hgu ta na kwaɓu na ná,» kaʼa.  
\v 21 «Ŋa mgham Sezar ya,» ka həŋ. «Ka mantsa tsi ya ní, vlaŋwavla ta mgham Sezar ta ya ta nzakway ka ŋa mgham Sezar. Vlaŋwavla guli ta Lazglafta ta ya nzakway ka ŋa Lazglafta,» kaʼa.  
\v 22 Snaŋta taŋ ta tsa gwaɗa ya, ka ndərmim həŋ nda ndərmima. Ka zlanavatá həŋ ta Yesu ka laghwa taŋ. 
\s1 Gwaɗa ta sliʼagapta ma mtaku nda hafu 
\r Mak 12:18-27, Luk 20:27-40 
\p  
\v 23 Baɗu va tsaya, ka laghala Sadukiya, tsa gwal ta mnay kazlay: Haɗ lu dzaʼa sliʼagapta ma mtaku wu kəʼa ya slanaghata Yesu.  
\v 24 Ka həŋ nda Yesu mantsa: «Mghama ɗa, ka Musa na: “Ka mtumta mndu ta kul yatá tsi ta zwaŋ katsi, klay zwaŋamani ta tsa wadgani ya ka markwa taŋ ŋa yanatani ta zivir ta tsa zwaŋamani ta mtuta\f + \fr 22:24 \ft Ngha ta Zlrafta 38:8, nda Vrafta ta Zlahu 25:5-6.\f* ya,” kaʼa.  
\v 25 Tsaw mamu sana mndu da aŋni ndəfáŋ zwanani. Ka klaftá mali ta marakw, ka mtuta tsi ta yana a lu ta zwaŋ wa. Ka wunanaghatá sagəŋani ta tsa marakw ya.  
\v 26 Ka mtutá tsa mahisa zwaŋ ya guli, ya a ta zwaŋ wa. Ka klafta ma hkən, ha ka klafta mandəfáŋ, haɗ ya ta yatá zwaŋ ma həŋ nda tsi wa.  
\v 27 Tahula rwuta taŋ demdem, ka mtuta tsa marakw ya guli.  
\v 28 Baɗu sliʼagapta dzaʼa sliʼagapta gwal nda rwa ma mtaku nda hafu ní, wati dzaʼa nzakway ka zəʼala tsa marakw ya mataba tsa zwaniha ndəfáŋ ya, ya wya klukla həŋ demdem ka marakw na?» ka həŋ.  
\v 29 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ta nanay kuni ta ghəŋa ghuni, kabga sna a kuni ta skwi nda vinda ma defteri nda ghuɓa wa. Sna a kuni guli ta mbrakwa Lazglafta wa.  
\v 30 Baɗu sliʼagapta dzaʼa sliʼagapta lu ma mtaku ná, haɗ lu dzaʼa kləgəltá vgha ŋa nzakway ka marakw nda zəʼal wa. Dzaʼa nzakway lu ta nzaku tavata Lazglafta manda duhwalha Lazglafta.  
\v 31 Gwaɗa ta ghəŋa sliʼagapta ma mtaku ná, ta dzaŋaf a kuni ma defteri ta tsa gwaɗa Lazglafta ta manay kazlay:  
\v 32 Iʼi Lazglafta Abraham, iʼi Lazglafta Izak, iʼi Lazglafta Yakubu\f + \fr 22:32 \ft Ngha ta Sabi 3:6, 15-16.\f* kəʼa ya ra? Lazglafta ná, Lazglafta gwal nda rwa a wu, Lazglafta gwal nda hafu ya,» kaʼa.  
\v 33 Snaŋta mnduha ta tsa tagha skwani ya, ka ndərmim həŋ nda ndərmima katakata. 
\s1 Wati mali mataba zlahuha na? 
\r Mak 12:28-34, Luk 10:25-28 
\p  
\v 34 Na snaŋta la Farisa kazlay: Hanafha Yesu ta wi ta la Sadukiya kəʼa, ka tskavatá həŋ.  
\v 35 Lagha sani mataba taŋ ta nzakway ka mndu ta tagha zlahu ŋa mnduha, ka kuma tsanamtá matsavaɗa ta Yesu. Kaʼa nda tsi mantsa:  
\v 36 «Mghama ɗa! Wati mali mataba zlahuha na?» kaʼa nda tsi.  
\v 37 Ka Yesu nda tsi mantsa: «“Ɗvuɗva ta Mgham Lazglafta gha nda hyahya ŋuɗufa gha, nda inda hafa gha, nda inda ndana\f + \fr 22:37 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 6:5.\f* gha.”  
\v 38 Tsahaya mali mida, tsahaya taŋtaŋa zlahu guli.  
\v 39 Mamu mahisani manda tsaya guli: “Ɗvuɗva ta sləvda gha manda va ghəŋa gha\f + \fr 22:39 \ft Ngha ta Zlahu 19:18.\f*” kəʼa.  
\v 40 Inda zlaha Musa, nda inda skwi ta taghə la anabi ná, ta tsa zlahuha\f + \fr 22:40 \ft Ngha ta 7:12.\f* his ya sladafta həŋ,» kaʼa. 
\s1 Ɗaway ta ghəŋa i Kristi nda Dawuda 
\r Mak 12:35-37, Luk 20:41-44 
\p  
\v 41 Mbaɗaka la Farisa ka tskavata hada tavata Yesu. Ka Yesu nda həŋ mantsa:  
\v 42 «Kinawu ka kaghuni ta ndanay ta ghəŋa Kristi na? Zwaŋa wa ya na?» kaʼa. «Zivra Dawuda ya,» ka həŋ nda tsi.  
\v 43 Ka Yesu nda həŋ guli mantsa: «Waka Dawuda mnay nda ma mbrakwa Sulkum nda ghuɓa kazlay: Mgham kəʼa ɓa? Ya wya ka Dawuda na: 
\q1  
\v 44 “Ka Mgham nda Mghama ɗa na: 
\q1 Sawi nzata nda ga zeghwa ɗa, 
\q1 ha ka nanafta ɗa ta ghumaha gha ka skwa ta diŋlay səla gha\f + \fr 22:44 \ft Ngha ta Zabura 110:1.\f*”, kaʼa. 
\p  
\v 45 «Ka si “Mghama ɗa”, ka Dawuda ta hgay ya ní, waka Kristi dzaʼa nzakway ka zivrani tama?» kaʼa. 
\p  
\v 46 Triɗ, traptra dər wa ta zlghanaftá wi. Daga baɗu tsa, haɗ mndu ta walglaŋta ɗawutá vli da tsi wa. 
\c 23  
\s1 Nzakwa la mali ta ghəŋa dina la Yahuda 
\r Mak 12:38-39, Luk 11:43,46, 20:45-46 
\p  
\v 1 Tahula tsa, ka Yesu nda dəmga nda ya nda duhwalhani tani mantsa:  
\v 2 «Dzaŋanaghatá gwal tagha zlahu, nda la Farisa na tsislanaptá zlaha Musa ta mnduha.  
\v 3 Tsaya tama ná, nda ra ka snanata ghuni ta həŋ, ka magay ghuni ta inda skwi ta mnaghunata həŋ. Nziya nza tsi ná, yaha kuni da magay manda ya ta magə hahəŋ, kabga haɗ hahəŋ ta magay manda va ya ta mnata həŋ wa.  
\v 4 Ta hbafhba həŋ ta huzla ndəgaku ka fanaghatá mnduha, ama va a hahəŋ ta ksaŋta dər nda wa ndəfiŋa dzva taŋ wa.  
\v 5 Inda slna ta magə həŋ ná, ta magay həŋ ŋa nghay wa ira mnduha. Mantsa ya ná, ɓərzləzla ka hahəŋ ta mbaghaftá ŋa taŋ ayaha ta fuŋta ta wa bizlbizla kuma, nda ya ta dzvu. Zutut ka həŋ ta zlaŋtá dzva lguta\f + \fr 23:5 \ft Ngha ta Mbsak 15:38-41.\f* taŋ.  
\v 6 Vli nda paya ta kəma ŋa taŋ ta zbay ŋa nzakwa taŋ ma fitika za skwa zay ta badawa. Vli nda paya ta kəma guli ta zbə həŋ ŋa nzakwa taŋ ma həga tagha skwa la Yahuda.  
\v 7 Ta kumay həŋ ta ganaghata mnduha ta zgu ta həŋ ma vla tsakata vgha mnduha, ka hga həŋ ka “maləm.”  
\v 8 Ama kaghuni ya, ma ɗvaf kuni ta hga kaghuni ka maləm. Turtuktuk Maləma ghuni. Kaghuni ná, la zwanama kuni.  
\v 9 Ma hgə kuni ta mnda səla ta ghəŋa haɗik ka “Da” kabga turtuktuk Da ghuni ta nzakway ta luwa.  
\v 10 Ma ɗvaf kuni ta hga kaghuni ka “mali,” kabga turtuktuk Mala ghuni ta nzakway ka Kristi.  
\v 11 Ka kwalva ghuni ká mali mataba ghuni nzakway.  
\v 12 Inda mndu ta kapanaftá ghəŋani ná, dzaʼa dzaganadza lu. Inda mndu ta hanaganatá ghəŋani guli ná, dzaʼa kapanafkapa lu,» kaʼa. 
\s1 Ɗaŋwa ŋa gwal tagha zlahu nda la Farisa 
\r Mak 12:40, Luk 11:39-52, 20:45-47 
\p  
\v 13 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya. Mbaɗa ka kuni ka hanaftá tgha ga mghama Lazglafta ta mnduha. Lamə a vərɗa kaghuni wu, zlanaŋ a kuni ta tvi ta gwal ta kuma lami guli wa. 
\p  
\v 14 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya. Kaghuni ta hluguduŋtá skwa miʼa wadgu. Ka va slriŋtá maga duʼa ŋa nghay wa ira mnduha. Tsaya tama dzaʼa kəl lu ka tsaghunaghatá guma ka malaghutá mbraku\f + \fr 23:14 \ft Ngha ta Markus 12:40.\f*. 
\p  
\v 15 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya. Ta wawaku kuni ka ra vli ta drəf nda ya ta haɗik ŋa mutsaftá dər mndu turtuk ŋa da dina ghuni. Ka mutsafmutsa kuni, ŋa niŋta ghuni ka mnda nzakway ma duda vu ka malaghutá ŋa ghuni mantsa ya mantsa ya his. 
\p  
\v 16 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal nda ghulpa ta kla gwal nda ghulpa. Ka kuni ta mnay tazlay na: “Ka waɗawaɗa mndu ta waɗu nda həga Lazglafta ná, bla a tsaya wa. Ama ka waɗawaɗa mndu ta waɗu nda dasu ma həga Lazglafta katsi ná, nda nza tkweʼ ka magatani ta skwi waɗa tsi ŋa magay ya, ka kuni.”  
\v 17 La rghaha, gwal nda ghulpa! Wati mali mida? Mal dasu re, ari mal həga Lazglafta ta nanaftá dasu ka skwi nda ghuɓa ya a ka na?  
\v 18 Ka kuni guli ná, “ka waɗawaɗa mndu ta waɗu nda gwir ná, bla a tsaya wa. Ama ka waɗawaɗa mndu ta waɗu nda skwi ya vlaŋ tsi ta Lazglafta ta gwir ná, nda nza tkweʼ ka magatani ta tsa skwi waɗa tsi ŋa magay ya,” ka kuni.  
\v 19 Ghulpata mnduha! Wati mali mida. Skwi ya kəl lu ka mbəhata nda tsi re, ari gwir ta nanaftá skwa mbəhu ka skwi nda ghuɓa ya a ná?  
\v 20 Wya tsi, mndu ta waɗa ta waɗu nda gwir ná, waɗawaɗa ta waɗu nda skwi tida tani.  
\v 21 Mndu ta waɗa ta waɗu nda həga Lazglafta ná, waɗawaɗa ta waɗu nda Lazglafta ta nzaku mida ya tani.  
\v 22 Mndu ta waɗa ta waɗu nda luwa ná, waɗawaɗa ta waɗu nda dughurukwa nzakwa Lazglafta, nda Lazglafta ta nzaku\f + \fr 23:22 \ft Ngha ta Isaya 66:1, nda Mata 5:34.\f* tida ya tani. 
\p  
\v 23 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya! Ta ŋavaŋa kuni ka vla zaka niɗali\f + \fr 23:23 \ft Ngha ta Zlahu 27:30, nda Vrafta ta Zlahu 14:22.\f*, ka zluŋtá mali ma skwi ma zlahu ta nzakway ka nzaku tɗukwa, nda maga zɗaku, nda nzaku ka ŋərma. Tsahaya skwi ma ŋa magay nda kwal kul zanaptá sanlaha ma skwiha.  
\v 24 Gwal ta kla gwal nda ghulpa kuni! Ta ɗizapɗiza kuni ta imi ŋa kliŋta miyauŋ mida, ka laghwa ghuni da ndutá ŋalibwa. 
\p  
\v 25 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya! Hula leghwa ta sa imi nda hliba ŋa ghuni ta laghwi da mbaziŋta, ama ma huɗani, nda ndəgha nda skwa ghala ghuni nda ya nda skwiha zlaʼuwa kuni.  
\v 26 La Farisa ghulpata mnduha! Tiŋəl ma ka kuni ghuɓiŋtá huɗa leghwa nda hliba, kada nzakwa hulani nda ghuɓa. 
\p  
\v 27 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya! Manda kulu ɓap lu ka ŋusliŋ nzakwa ghuni. Ká ka nda ɗinakwani nda ta hulani, ama nda ma huɗani ná, tskata ghudzifa gwal nda rwa, nda ya nda rwata ŋəɗak yeya mida.  
\v 28 Manda va tsaya kaghuni guli. Ta nghadaghatá mnduha ta kaghuni ná, manda skwi tɗukwa nzakwa ghuni. Ama ta ghəŋa maɗgwirmaɗgwir, nda kwal kul sna gwaɗa da Lazglafta yeya ma kaghuni. 
\p  
\v 29 «Ɗaŋwa ŋa ghuni gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la Farisa. Tsa maɗgwirmaɗgwira ghuni ya! Ta baba kulu kuni ŋa la anabi, ta pgha rka kuni ta kula gwal ta snanatá gwaɗa Lazglafta.  
\v 30 Ka kuni ta mnay ná, “ka má si mamu aŋni ta fitika dzidzíha ŋni ná, ma gwafta a aŋni ta wi nda həŋ ka pslatá la anabi wu, ka kuni.”  
\v 31 Ma tsa mnay ta mnə kuni mantsa ya ná, maraŋmara kuni kazlay: Zivra tsa gwal ta zaɗanatá la anabi ya kuni kəʼa.  
\v 32 Ɗina tsa, lawa ta kəma ta kəma nda maga tsa ghwaɗaka slna zlraf dzidzíha ghuni ya!  
\v 33 Nahaɗikha! Mndəra la mupuha! Haɗ wa ghuni ŋa ndapta ma tsa guma nda vu ya wa.  
\v 34 Tsaya tama ná, dzaʼa ghunaghunafghuna yu ta la anabi, nda gwal nda ɗifil da həŋ, nda gwal tagha zlahu. Dzaʼa pslata nda psla kuni ta sanlaha, dzaʼa zleŋafta nda zləŋa kuni ta sanlaha, dzaʼa sləvapta nda sləva kuni ta sanlaha ma həga tagha skwa ghuni, dzaʼa zbiŋzba kuni ta həŋ ma inda luwaha, ka giri ŋa taŋ.  
\v 35 Tsaya tama, ta ghəŋa ghuni dzaʼa vrafta usa gwal tɗukwa psla kuni. Zlrafta ta Abel mndu tɗukwa, ha ka sagha ta dzata dza kuni ta Zakari zwaŋa Baraki, ya dza lu ma takataka vli nda ghuɓa ma həga Lazglafta nda gwir\f + \fr 23:35 \ft Ngha ta Zlrafta 4:8, nda 2 Krunik 24:20-22.\f* ya.  
\v 36 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, dzaʼa vrafta ta ghəŋa gwal ta na fitik na inda tsaya,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa Yesu ta ghəŋa Ursalima 
\r Luk 13:34-35 
\p  
\v 37 «Aya Ursalima! Aya Ursalima! Kagha ta pslatá la anabi, kagha ta pslata nda pala ta gwal ghunadaghagha Lazglafta. Nda kɗa fitika zbaŋta ɗa ta tskanatá zwana gha manda mana ghatalakw ta tskanatá nduɗukhani ma zlambakhani ya, ama ka kwalaghuta kuni.  
\v 38 Ndana tama, zlaghunaŋzla lu ta həga ghuni ka kufik\f + \fr 23:38 \ft Ngha ta Irmiya 22:5.\f*.  
\v 39 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, haɗ kuni dzaʼa nghəglaŋtá iʼi wa, ha ŋa mnay ghuni dazlay kazlay: Tfawi ta ghəŋa mndu ta sagha ma hga Mgham\f + \fr 23:39 \ft Ngha ta Zabura 118:26.\f* Lazglafta kəʼa,» kaʼa. 
\c 24  
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa tasiŋtá həga Lazglafta 
\r Mak 13:1-2, Luk 21:5-6 
\p  
\v 1 Mbaɗa Yesu ka sabi ma həga Lazglafta, ka sliʼi. Ka lagha duhwalhani tavatani ŋa maranata batá həga Lazglafta.  
\v 2 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Nda ngha kuni ta inda ya nzakwani ya kiʼe? Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, dzaʼa tasiŋtasa lu ta indani demdem. Haɗ nzugwatá pala sani ta sani, dzaʼa pɗata wa,» kaʼa. 
\s1 Ma kɗaku kɗakwa ghəŋa haɗik ka sagha 
\r Mak 13:3-13, Luk 21:7-19 
\p  
\v 3 Ka sliʼaftá Yesu ka laghwi nzata ta ghwá Zaytuŋ. Ka lagha duhwalhani slanaghata. Ka nzata həŋ nda ghəŋa taŋ kawadaga nda tsi. Ka ɗawaŋtá həŋ da tsi: «Mnaŋnamna ka yawu dzaʼa magakwa tsa skwi ya. Kinawu ka ŋni dzaʼa snaŋtá fitik dzaʼa kəl ka ka sagha, nda fitika kɗakwa ghəŋa haɗik na?» ka həŋ.  
\v 4 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ɗasuwa ka kuni, yaha lu da nanaghunafta.  
\v 5 Wya nda ndəgha mnduha dzaʼa klafta hga ɗa ka sagha: “Iʼi Kristi,” ka həŋ dzaʼazlay ŋa nanaghata taŋ ta ndəghata mnduha.  
\v 6 Dzaʼa nda sna kuni ta gwaɗa ta vulu ma vliha ndusa ndusa nda ya ma vliha diʼiŋ diʼiŋ. Ɗasuwa ka kuni, yaha ŋuɗufa ghuni tɗu, kabga nda nza tkweʼ ka magakwa inda tsa skwiha ya. Ama tsaya a kɗakwa ghəŋa haɗik wa.  
\v 7 Dzaʼa vulay sana luwa ta vulu nda sana luwa. Dzaʼa vulay sana mgham ta vulu nda sana mgham. Dzaʼa slasla maya ma sana vliha. Dzaʼa gigɗavafgigɗa haɗik.  
\v 8 Inda tsa skwiha dzaʼa magaku ya ná, dzaʼa nzakway manda zlrakwa ɓasa yaku. 
\s1 Skwi dzaʼa slanaghatá duhwalha Yesu 
\r Mak 13:14-23, Luk 21:20-24 
\p  
\v 9 «Dzaʼa vlavla lu ta kaghuni ma dzvu ŋa mnduha, ŋa gaghunaptá iri. Dzaʼa pslapsla lu ta kaghuni guli. Dzaʼa husaŋhusa kuni ta inda mndəra mnduha ta ghəŋa haɗik kabga gwaɗa ta iʼi.  
\v 10 Ta ghəŋa tsaya tama, nda ndəgha gwal dzaʼa zlanavatá zlghay nda ŋuɗufa taŋ. Dzaʼa skwapskwa sani ta sani, ta husaŋtá sani ta sani.  
\v 11 Nda ndəgha ghwaɗaka anabiha dzaʼa sagha ŋa nanaghata taŋ ta ndəghata mnduha guli.  
\v 12 Ta dzaʼa sgaku nda sga maga ghwaɗaka skwi, dzaʼa vyaku nda vya ɗvu ma ŋuɗufa ndəghata sanlaha ma gwal zlghay nda ŋuɗuf.  
\v 13 Ama mndu ta suʼafta ha ka lagha ta kɗavaktani, dzaʼa mbaku.  
\v 14 Dzaʼa mnay lu ŋa mnduha ta ghəŋa haɗik demdem ta tsa Lfiɗa Gwaɗa ta ghəŋa ga mghama Lazglafta ya, ŋa snaŋta gwal kul snaŋtá Lazglafta. Tahula tsaya tama, ŋa sagha fitika gwaɗa ta kɗakwa ghəŋa haɗik. 
\s1 Dzaʼa ghuyay mnduha ta ɗaŋwa 
\r Mak 13:14-23, Luk 21:20-24 
\p  
\v 15 «Tsaya tama, ka nda ngha kuni ta sana “ghwaɗaka manzakɗaway ta vla mbiɗa” manda ya mnə anabi Daniyel\f + \fr 24:15 \ft Ngha ta Daniyel 9:27 nda 11:31 nda 12:11.\f*, fa lu ma vli nda ghuɓa ya, ɗina ka snaŋta mndu ta dzaŋay. 
\p  
\v 16 «Ma tsa fitik ya, ka hwaya gwal ta haɗika Zudiya ta hwaya ta ghwá.  
\v 17 Ka ta ghəŋa həga nda dədəma mndu, yaha ləglami nda ma həga da hla huzla mida, ka hwaya tsi ta hwaya.  
\v 18 Ka ma vwah mndu, yaha da vrəgəlta dzagha da hla lguthani.  
\v 19 Ɗaŋwa taŋ ŋa miʼaha nda huɗi nda ya nda miʼaha nda zwaŋ ta ghuva taŋ ma tsa fitik ya.  
\v 20 Ka ndəɓa kuni ta dzvu yaha tsa fitika hwaya ghuni ya da nzakway ma fitika mazlam, nda ya baɗu sabat,  
\v 21 kabga dagala ghuya ɗaŋwa dzaʼa slaku ma tsa fitik ya. Ta walaŋ a mndərga ghuya ɗaŋwa manda tsaya ta slata ka yawu fata ghəŋa haɗik wa. Haɗ mndəra tsaya dzaʼa sləglata\f + \fr 24:21 \ft Ngha ta Daniyel 12:1.\f* guli wa.  
\v 22 Ka má haɗ ka Lazglafta ta htanaktá tsa fitik ya wu, ma haɗ mndu dzaʼa ndapta wa. Ama kabga gwal ya zabap tsi, ka htanaktá tsi ta tsa fitik ya. 
\p  
\v 23 «Ka ka mndu nda kaghuni mantsa: “Aʼ! Wana Kristi hadna.” “Aʼ! Wa a hada a,” kaʼa ná, yaha kuni da tsuʼafta.  
\v 24 Ya dzaʼa sliʼagaghasliʼa ghwaɗaka krista nda ghwaɗaka anabiha, ŋa magay taŋ ta skwa mandərmimiha nda mazəmzəmha katakata ŋa nana mndu, ka ta magaku tsi, nda gwal ɗagap Lazglafta tani.  
\v 25 Wya mnaghunamna yu ta tsekeʼluwa. 
\p  
\v 26 «Ka ka lu nda kaghuni mantsa: “Aʼ! Wa a Kristi ta wa mtak kəʼa,” yaha kuni da dzaʼa. “Aʼ! Wana ɗifaghuta hadna kəʼa,” yaha kuni da zlghafta.  
\v 27 Sagha dzaʼa sagha Zwaŋa mndu ná, dzaʼa sagha manda wuɗakwa luwa nda ma mndəra luwa, ka ranaftá vli kutsuk ma mndəra luwa ya, dzaʼa nzakwa tsi.  
\v 28 Ma vli dər ga mbla skwi ya ná, hada dzaʼa tska gugzlum ta vgha. 
\s1 Dzaʼa vragavra Zwaŋa mndu 
\r Mak 13:24-27, Luk 21:25-28 
\p  
\v 29 «Gi tahula fitika tsa ghuya ɗaŋwa ya, gi tɗik dzaʼa nzata fitik, haɗ tili dzaʼa tsuwaɗakgəltá vli wu, dzaʼa rkaga rka tekwatsa ta luwa, dzaʼa gigɗavafgigɗa\f + \fr 24:29 \ft Ngha ta Isaya 13:10, nda 34:4, Izekiyel 32:7, Yuwel 2:10, 3:4.\f* skwiha nda mbra nda mbra ta luwa.  
\v 30 Ma tsaya tama dzaʼa ngha lu ta saha zwaŋa mndu ta luwa ŋa wahay mnduha ta ghəŋa haɗik ka wahu, ŋa nghay taŋ ta Zwaŋa mndu ta saha ta luwa ma ghwayak nda inda mbrakwani, nda inda glakwani\f + \fr 24:30 \ft Ngha ta Daniyel 7:13.\f*.  
\v 31 Ŋa ghunaftani ta duhwalha Lazglafta ŋa vyata taŋ ta duli ta taw katakata, ŋa tsakakta taŋ ta gwal ya ɗagap tsi ta slərpa luwa fwaɗ, sliʼaftani ta mndəra luwa dikw dista luwa\f + \fr 24:31 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 30:4, Zakari 2:10, Nehemi 1:9.\f*.» 
\s1 Tagha skwi ta ghəŋa ghuraf 
\r Mak 13:28-31, Luk 21:29-33 
\p  
\v 32 «Mamu skwi ŋa taghay ghuni ma nzakwa ghuraf. Ka nda sta ghuraf ta ɗakuɗaku sluhwa tida katsi, nda sna kuni kazlay: Ndusa duwiŋ tama kəʼa.  
\v 33 Manda va tsaya guli ná, ka nda ngha kuni ta inda tsa skwiha ya, grafwa gra kazlay: Ndusa Zwaŋa mndu, manda skwi ta watgha nzakwani kəʼa.  
\v 34 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ta sagha tsa skwiha ya ná, rwuta a na mnduha ta na fitik na demdem wa.  
\v 35 Dzaʼa lula luwa nda haɗik, ama gwaɗa ɗa ná, walaŋta a ta luta wa.» 
\s1 Nzawanza hzleŋa 
\r Mak 13:32-37, Luk 17:26-30,34-36 
\p  
\v 36 «Tsa gwaɗa ta ghəŋa fitik ya dzaʼa magaku tsa skwiha ya, nda ya ka ta wati luwa tsi ya ná, haɗ mndu nda sna wa. Dər duhwalha Lazglafta, dər Zwaŋ, sna a wa. Da turtukwani yeya nda sna.  
\v 37 Ma tsa fitik dzaʼa sagha Zwaŋa mndu ya ná, manda va skwi ta luta ma fitika Nuhu ya dzaʼa magakwa tsi.  
\v 38 Manda va ya ma tsa fitik ma kɗaku tsa ima mabuɗbuɗ ya dzaʼa nzakwa tsi, laghula mnduha da hamtá ghəŋ ma za skwi, nda ya ma sasaku. Laghula həŋ da hamtá ghəŋ ma kla makwa, nda valaŋtá kwagha taŋ ŋa zəʼal, ha ka sagha fitik kəl Nuhu ka lamə da kwambalu\f + \fr 24:38 \ft Ngha ta Zlrafta 6:9—7:6.\f*.  
\v 39 Haɗ sana skwi ndanaŋ həŋ wu, ha ka sagha ima mabuɗbuɗ hlaghatá həŋ demdem\f + \fr 24:39 \ft Ngha ta Zlrafta 7:7-24.\f*. Baɗu tsa fitik dzaʼa sagha Zwaŋa mndu ya ná, manda va tsaya dzaʼa magakwa tsi.  
\v 40 Ma tsa fitik ya, ta maga slna mnduha his ma vwah, ŋa klanaghutá sani ka zlanavata sani.  
\v 41 Miʼaha his ta huʼu ta buna, ŋa klanaghuta sani ka zlanavata sani.  
\v 42 Ka si mantsa tsi, nzawanza hzleŋa, kabga sna a kuni ta tsa fitik dzaʼa kəl mghama ghuni ka sagha ya wa.  
\v 43 Wya skwi ɗina ŋa snaŋta ghuni: Ka má nda sna daŋahəga ta fitik má dzaʼa lamə ghali da həgani ná, má dzaʼa nzanza hzleŋa, má zlanata a ta ghali ka lamani da həgani wa.  
\v 44 Tsaya tama ná, nzawanza kaghuni guli nda payatá vgha, kabga ma tsa fitik kul faftá kuni ta ghəŋ ya, dzaʼa sagha Zwaŋa mndu. 
\s1 Ŋərma kwalva ya nda hiɗa 
\r Luk 12:41-48 
\p  
\v 45 «Wa na ŋərma kwalva nda hiɗa fanam daŋahəgani ma dzvu ta inda gwal ksanata slna, ŋa nghaptani ka həŋ ka dgayni ta skwa zay ŋa taŋ nda fitikani na na?  
\v 46 Rfu ŋa tsa kwalva dzaʼa sagha daŋahəgani slanaghata ta magaymagay ta tsa slna ya.  
\v 47 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, dzaʼa fanamfa daŋahəgani ta inda gadghəlani ma dzvu.  
\v 48 Ala, ka ghwaɗaka kwalva tsi, “saghata a daŋahəga ɗa misimmisim wu” kaʼa dzaʼazlay ma ghəŋani,  
\v 49 ŋa liŋtani ta psla grahani ta ksə həŋ slna ka skwa turtuk. Ŋa laghwani zazakwani, ka sasakwani kawadaga nda gwal ghwayaku.  
\v 50 Nda sagha daŋahəgani slanaghata dluk ma fitik kul faftá tsi ta ghəŋ, nda ya ka ta wati luwa tsi, sna a wa.  
\v 51 Dzaʼa ɗgapɗga daŋahəgani, ŋa tsanaghatani ta guma kawadaga nda la ghwaɗak, ŋa taway tsa kwalva ya ta taw, ka hpaɗa sliʼiŋani\f + \fr 24:51 \ft Ngha ta Mata 8:12.\f* hada,» kaʼa. 
\c 25  
\s1 Gwaɗa ta ghəŋa kuʼaha ghwaŋ 
\p  
\v 1 «Ma tsa fitik ya, dzaʼa gray lu ta ga mghama Lazglafta nda sana kuʼaha ghwaŋ ta klaftá pitirla taŋ ka dzaʼa da gəma zwaŋa midzi.  
\v 2 Mataba taŋ, hutaf gwal kul hiɗaku, hutaf gwal nda hiɗa.  
\v 3 Ta klafta tsa kuʼaha kul hiɗaku ya ta pitirla taŋ ná, tana a həŋ ta rɗi ŋa sgay da tsa pitirla taŋ ya wa.  
\v 4 Ama tsa kuʼaha nda hiɗa ya, tanaʼatá hahəŋ ta rɗi ma hwarak ŋa sgay da ŋa taŋ.  
\v 5 Ka gərɗatá zwaŋa midzi ka sagha misimmisim. Ka zuŋur hani ta həŋ, ka pslatá hani ta həŋ demdem. 
\p  
\v 6 «Ma takala tama, ka guguɗatá lu: “Waʼa zwaŋa midzi kay ta sagha! Lawala da gmay,” ka lu.  
\v 7 Ka sliʼavatá tsa kuʼaha ya demdem ta hani, ka sganaghatá vu ma pitirla taŋ.  
\v 8 Ka tsa kuʼaha kul hiɗaku ya nda tsaha nda hiɗa ya mantsa: “Taŋnafwata ta na rɗa ghuni na, wana na ŋa ŋni ma pitirla na ta mtaku,” ka həŋ.  
\v 9 Ka tsaha nda hiɗa ya mantsa: “Kay! Slaghwa a ka dgay mu wa, lawala da gwal ta dzawapta, ka skwakta kuni ta ŋa ghuni,” ka həŋ.  
\v 10 Ta laghu hahəŋ da skwa rɗi ya ná, ta ɓhagaghatá zwaŋa midzi. Ka lamə tsaha nda hba vgha taŋ ya kawadaga nda tsi da həga kla makwa, ka hawutá lu ta tgha.  
\v 11 Ɓats nzɗa tama, ka vraktá tsa kuʼaha ya. Ka həŋ mantsa: “Mghama ɗa, mghama ɗa! Gunaŋnaguna ta watgha,” ka həŋ.  
\v 12 Kaʼa nda həŋ mantsa: “Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, sna a yu ta kaghuni wu,”» kaʼa.  
\v 13 Ka Yesu sganaghata mantsa: «Nzawanza hzleŋa, kabga sna a kuni ta tsa fitik ya, ka ta wati luwa tsi wu,» kaʼa. 
\s1 Gwaɗa Yesu ta ghəŋa kwalvaha hkən 
\r Luk 19:11-27 
\p  
\v 14 «Manda va tsaya ná, dzaʼa gray lu ta ga mghama Lazglafta nda sana mndu ma sliʼani dista luwa, ka hagaftá tsi ta kwalvahani, ka dganaftá tsi ta gadghəlani ta həŋ ma dzvu.  
\v 15 Ka klaftá tsi ta talaŋ\f + \fr 25:15 \ft Talaŋ: Tsaya tsedi ta klaftá zlibi hutaf.\f* hutaf, ka vlaŋtá sani. His kəʼa klafta ka vlaŋtá sani. Pal kəʼa klafta guli ka vlaŋtá mahkənani. Taɓta mbrakwa taŋ kəʼa dganaftá həŋ. Ka sliʼaftá tsi ka laghwi.  
\v 16 Ka gi sliʼafta tsa ta zlghaftá talaŋ hutaf ya da tsakala nda tsi, ka zanaghatá tsi ta ndeli ka talaŋ hutaf guli.  
\v 17 Ka sliʼaftá tsa ta zlghaftá talaŋ his ya guli ka laghwi da tsakala, ka zanaghatá tsi ta ndeli ka talaŋ his guli.  
\v 18 Tsa ta zlghaftá talaŋ turtuk ya, ka laghu tsi da lapta ghurum ma haɗik, ka ɗifanatá tsa tseda daŋahəgani ya. 
\p  
\v 19 «Nzɗavanzɗa lu katakata tama, ka vraktá daŋahəga tsa kwalvaha ya dzagha. Ka ɗaw tsi da həŋ ta skwi maga həŋ nda tsa tsedani ya.  
\v 20 Ka lagha tsa ta zlghafta talaŋ hutaf ya, ka kladanaghata nda talaŋ hutaf guli. Kaʼa mantsa: “Mghama ɗa, talaŋ hutaf vliha ka, wana zanaghata yu ta ndeli ka talaŋ hutaf guli,” kaʼa.  
\v 21 Ka daŋahəgani nda tsi mantsa: “Ɗina tsa, ŋərma kwalva ka! Manda va tsa nzakwa gha ka ŋərma mndu ma skwi kwitikw ya, ta vlaghavla yu ta skwi dagala. Saghusa gha da rfu kawadaga nda iʼi,” kaʼa.  
\v 22 Ka lagha tsa ta zlghaftá talaŋ his ya guli, ka kladanaghata nda sana talaŋ his. Kaʼa mantsa: “Mghama ɗa, talaŋ his vliha ka, wana zanaghata yu ta ndeli ka talaŋ his guli,” kaʼa.  
\v 23 Ka daŋahəgani nda tsi mantsa: “Ɗina tsa, ŋərma kwalva ka. Manda va tsa nzakwa gha ka ŋərmani ma skwi kwitikw ya, ta vlaghavla yu ta skwi dagala guli. Saghusa gha da rfu kawadaga nda iʼi,” kaʼa.  
\v 24 Tahula tsa, ka lagha tsa ta zlghafta talaŋ turtuk ya guli. Kaʼa mantsa: “Mghama ɗa, nda sna yu kazlay: Nda bla gwaɗa ta kagha kəʼa. Ta tskay ka ta skwi ta vwah ma vli kul sləgadata ka. Ta hlay ka guli ta skwi ma vli kul vihaŋtá ka.  
\v 25 Ka zləŋaftá yu ta zləŋ, ka laghu yu da ɗifanatá tsa talaŋa gha ya ma haɗik. Wana tsi, kla ta skwa gha,” kaʼa.  
\v 26 Ka daŋahəgani nda tsi mantsa: “Kagha ná, ghwaɗaka kwalva ka, yaɗi. Ka si nda sna ka kazlay: Ta tskay yu ta skwi ta vwah ma vli kul sləgadatá yu, ta hlay yu ta skwi ma vli kul vihaŋtá yu kəʼa ya ní,  
\v 27 má fafa ka ta tsa tseda ɗa ya ma baŋki\f + \fr 25:27 \ft Baŋki: Tsaya vla pgha tseda mnduha ma luwa.\f*, ma na vragaghata ɗa na ná, má saghasa yu da kla skwa ɗa nda imi ta ghəŋani.  
\v 28 Kləgadanaghwakla ta tsa talaŋ ya, ka gwanavata kuni ta tsa nda talaŋ ghwaŋ ya,” kaʼa. 
\p  
\v 29 «Mantsa ya ná, ŋa mndu mamu tsi da tsi, ta sganaghata lu ta skwi ŋa nzakwani dagala da tsi. Ama mndu ya kul haɗ tsi da tsi ya, kləgadanaghutá va tsa kwitikwatani da tsi ya.  
\v 30 Klafwa kla ta tsa ghwaɗaka kwalva ya ka wuɗidiŋta kuni dzibil da grum, ka dzaʼa tsi taw, ka hpaɗa tsi ta sliʼiŋani\f + \fr 25:30 \ft Ngha ta Mata 8:12.\f* hada,» kaʼa. 
\s1 Dzaʼa sasa Zwaŋa mndu da tsa guma 
\p  
\v 31 «Baɗu sagha dzaʼa sagha Zwaŋa mndu ma glakwani kawadaga nda inda duhwalha Lazglafta ná, dzaʼa nzafnza ta dughurukwa glakwani.  
\v 32 Dzaʼa tskanatska lu ta inda mndəra mnduha ta ghəŋa haɗik ta kəmani, ŋa dganatani ta sanlaha nda sanlaha manda ya ta dganata mnda ngha rini ta tuwak nda gu ya.  
\v 33 Ŋa pghatani ta tuwak nda ga zeghwani, pghaha ta gu nda ga zlaɓani.  
\v 34 Ka mgham dzaʼazlay nda tsaha nda ga zeghwani ya mantsa: “Saghawasa, kaghuni gwal tfanagha Da ɗa ta wi ya. Tsuʼawa tsuʼa, ta za mgham ya payaghunaf Lazglafta daga ma zlrafta ghəŋa haɗik ya.  
\v 35 Ma fitika dzay maya ta iʼi, vlihavla kuni ta skwa zay. Ma fitika dzay ndala ta iʼi, tiɗiftá kuni ta imi ŋa say. Nzanza yu ka matbay, ka tsuʼaftá kuni ta iʼi.  
\v 36 Ma nzakwa ɗa ka fərdiʼu, suɗiɗiva suɗa kuni ta lgut. Ma nzakwa ɗa kul ɗughwanaku, nghapngha kuni ka iʼi. Ma nzakwa ɗa ma gamak, nghaɗighangha kuni,” kaʼa.  
\v 37 Ka tsa gwal ta snatá gwaɗa Lazglafta ya dzaʼazlay mantsa: “Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ta dzə maya, ka vlaghatá ŋni ta skwa zay? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ta dzə ndala, ka taghaftá ŋni ta imi ŋa say?  
\v 38 Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ka matbay, ka tsuʼaftá ŋni ta kagha? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ka fərdiʼu ka suɗavaghatá ŋni ta lgut?  
\v 39 Yawu nghaŋta ŋni ta kagha kul ɗughwanaku? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ma gamak ka lagha ŋni nghaghata?” ka həŋ  
\v 40 Ka Mgham dzaʼazlay mantsa: “Kahwathwata ka yu ta mnaghunata ná, inda fitik ya maga kuni ta tsa skwiha ya ŋa zwanama ɗa gwal ya nda hta katakata ya ná, magihatá iʼi kuni nda tsa.” 
\p  
\v 41 «Tahula tsa, kaʼa dzaʼazlay nda tsa gwal nda ga zlaɓani ya mantsa: “Laghwala tavata iʼi, kaghuni gwal ksiʼaf Lazglafta. Lawala da həga vu ya ŋa kɗekedzeŋ, payaf lu ŋa i halaway nda duhwalhani.  
\v 42 Ma fitika dzay maya ta iʼi, vliha a kuni ta skwa zay wa. Ma fitika dzay ndala ta iʼi, tiɗif a kuni ta imi ŋa say wa.  
\v 43 Nzanza yu ka matbay, tsuʼaf a kuni ta iʼi wa. Ma nzakwa ɗa ka fərdiʼu, suɗiɗiva a kuni ta lgut wa. Ma nzakwa ɗa kul ɗughwanaku nda ya ma nzakwa ɗa ma gamak guli, nghaɗigha a kuni wu,” kaʼa.  
\v 44 Ka həŋ dzaʼazlay guli na: “Mghama ɗa, yawu nghaŋta ŋni ta kagha ta dzə maya? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ta dzə ndala? Yawu nzata ka ka matbay? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ka fərdiʼu? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha kul ɗughwanaku? Yawu nghaŋta ŋni ta kagha ma gamak kul kataghata ŋni na?” ka həŋ.  
\v 45 Ka Mgham dzaʼazlay nda həŋ mantsa: “Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, inda fitik ya kul maganatá kuni ta tsa skwiha ya ŋa gwal ya nda hta katakata ya, ŋa ɗa kwalaghuta kuni ta magay nda tsaya.”  
\v 46 Ŋa sliʼa tsaha ya da vla ghuya ɗaŋwa ŋa kɗekedzeŋ, ta sliʼi gwal ta snatá gwaɗa Lazglafta da vla hafu ŋa kɗekedzeŋ\f + \fr 25:46 \ft Ngha ta Daniyel 12:2.\f* guli,» kaʼa. 
\c 26  
\s1 Dzrawi ŋa dzatá Yesu 
\r Mak 14:1-2, Luk 22:1-2, Yuh 11:45-53 
\p  
\v 1 Manda kɗiŋta Yesu ta inda tsa gwaɗaha ya, kaʼa nda duhwalhani mantsa:  
\v 2 «Nda sna kuni kazlay: Ta his fitik ka skala Pak kəʼa, ŋa vlatá Zwaŋa mndu ŋa zləŋafta,» kaʼa. 
\p  
\v 3 Ka tskavatá la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu mataba mnduha ma daɓa həga ga mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta hgə lu Kayifa ya.  
\v 4 Ka dzraftá həŋ ta ksaftá Yesu ma ɗifa ma ɗifa ŋa dzata.  
\v 5 Ama ka həŋ mantsa: «Yaha da nzakway baɗu fitika skala Pak tama, kabga yaha da sliʼanaftá ŋuɗufa mnduha,» ka həŋ. 
\s1 Pghəganata sana marakw ta rɗi ta Yesu ma ghəŋ 
\r Mak 14:3-9, Yuh 12:1-8 
\p  
\v 6 Ta nzaku Yesu ma həga ga Simuŋ, sana mndu nda rɗa mndu tida ma luwa Betani,  
\v 7 ta za skwa zay həŋ, ka lagha sana marakw tavata Yesu nda klatá hwaraka albastra nda ndəghatani nda urdi ya nda bla dzvani. Ka pghəganatá tsi ma ghəŋ.  
\v 8 Nghay duhwalhani ta tsa skwi ta magə tsa marakw ya, zɗəgana a ta həŋ wa. «Kabgawu ta kəl lu ka ɓadza skwi manda na na?  
\v 9 Skwi ma ŋa skwapta na urdi na ka tsedi dagala, ka daganaftá la ka pɗu ná,» ka həŋ.  
\v 10 Snaŋta Yesu ta tsa gwaɗa taŋ ya, kaʼa nda həŋ mantsa: «Kabgawu ta kəl kuni ka ghuya ɗaŋwa ŋa na marakw na na? Ɗina skwi magiha tsi ta iʼi.  
\v 11 Kawadaga a kaghuni\f + \fr 26:11 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 15:11.\f* nda la ka pɗu inda fitik wu ra? Ama iʼi ná, gɗavata a yu kawadaga nda kaghuni inda fitik wa.  
\v 12 Nana pghata urdi pghiɗigha tsi na ná, paya iʼi ŋa dzaʼa da kulu\f + \fr 26:12 \ft Ngha ta Markus 14:8.\f* ya.  
\v 13 Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, ma inda vli dzaʼa mnə lu ta na Lfiɗa Gwaɗa na ta ghəŋa haɗik tender ná, dzaʼa gɗagɗa lu ta rusa skwi maga na marakw na ŋa havay,» kaʼa. 
\s1 Kurata Zudas ta dzaʼa skwaptá Yesu 
\r Mak 14:10-11, Luk 22:3-6 
\p  
\v 14 Ka gi sliʼafta sani mataba duhwalhani ta hgə lu ka Zudas Iskaryut, ka laghwi slanaghata la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta.  
\v 15 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Nu dzaʼa vlihata kuni ka vlaghunavla yu ta Yesu na?» kaʼa. Ka vlaŋtá həŋ ta suley hkən mbsak.\f + \fr 26:15 \ft Ngha ta Zakari 11:12.\f* 
\v 16 Daga ma tsa fitik ya, ka zbə tsi ta tvi ya nda ra ŋa vlatani ta Yesu. 
\s1 Payafta Yesu ta skwa zaya skala Pak 
\r Mak 14:12-21, Luk 22:7-14,21-23, Yuh 13:21-30 
\p  
\v 17 Baɗu taŋtaŋa fitika skala buradi kul haɗ is mida, ka duhwalhani nda Yesu mantsa: «Ga ta kuma ka ta payaghafta ŋni ta vla skwa zaya skala Pak na?» ka həŋ.  
\v 18 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Lawala da huɗa luwa, ka lagha kuni da sana mndu. Ka kuni dzaʼazlay nda tsi na: “Wana ndusakndusa fitika ɗa, ga ghuni dzaʼa za yu ta skwa skala Pak kawadaga nda duhwalha ɗa, ka Mghama ŋni, ka kuni dzaʼazlay,”» kaʼa.  
\v 19 Ka laghu duhwalhani magata manda va ya mnana Yesu ta həŋ. Ka payaftá həŋ ta skwa zaya skala Pak. 
\s1 Mamu sani ma kaghuni dzaʼa skwaptá iʼi, ka Yesu 
\p  
\v 20 Gahawani, ka nzata Yesu kawadaga nda duhwalhani ghwaŋpɗə his ka za skwa zay.  
\v 21 Ta zə həŋ ta tsa skwa zay ya, kaʼa mantsa: «Kahwathwata ka yu ta mnaghunata, mamu sani mataba ghuni dzaʼa vlatá iʼi ma dzva mnduha,» kaʼa nda həŋ.  
\v 22 Rmasas ka vgha inda taŋ. «Iʼi a wu suʼu ní Mghama ɗa! Iʼi a wa suʼu ní Mghama ɗa!» ka inda hahəŋ.  
\v 23 Kaʼa nda həŋ mantsa: «Tsa mndu tsghada ŋni da hliba\f + \fr 26:23 \ft Ngha ta Markus 14:20.\f* ka guram nda tsi ya, tsa mndu ya dzaʼa vlatá iʼi ma dzva mnduha.  
\v 24 Dzaʼa laghulani Zwaŋa mndu manda ya nda vinda ma gwaɗa Lazglafta ta ghəŋani\f + \fr 26:24 \ft Ngha ta Zabura 22:2-19, nda Isaya 53.\f*. Ama ɗaŋwa ŋa mndu dzaʼa vlatá Zwaŋa mndu ma dzvu ŋa mnduha. Ta draŋ ya má kwal lu kul yatá tsa mndu ya,» kaʼa.  
\v 25 Ka Zudas dzaʼa vlata ma dzva mnduha ya guli mantsa: «Ari iʼi a ní Mghama ɗa?» kaʼa. «Manda va ya mna kagha nda wa gha,» ka Yesu nda tsi. 
\s1 Skwa zay na sluʼuvgha ɗa, ka Yesu 
\r Mak 14:22-26, Luk 22:14-20, 1Kwa 11:23-25 
\p  
\v 26 Ta za skwa zay həŋ, ka klafta Yesu ta buradi. Tahula rfanaghatani ta Lazglafta, ka ɓlanaptá tsi ka vlaŋtá duhwalhani. Kaʼa mantsa: «Zlghawazlgha ka za kuni. Nanana ná, sluʼuvgha ɗa ya,» kaʼa.  
\v 27 Ka klafta tsi ta leghwa ima inabi guli. Tahula rfanaghatani ta Lazglafta, ka vlaŋtá tsi ta həŋ. Kaʼa mantsa: «Sasaʼawasasa kaghuni demdem,  
\v 28 kabga nanana ná, usa ɗa ya, usa slərɓa zughu\f + \fr 26:28 \ft Ngha ta Sabi 24:8, nda Irmiya 31:31-34.\f* dzaʼa pghiŋta lu ŋa pla dmakwa ndəghata mndu.  
\v 29 Ka yu ta mnaghunata ná, haɗ yu dzaʼa səglaŋtá na ima inabi na wu, ha ka sagha fitik ya dzaʼa kəl yu ka səgəltá lfiɗani kawadaga nda kaghuni ma ga mghama Da ɗa,» kaʼa.\fig Kɗavakta zay Yesu ta skwa zay nda duhwalhani|src="Last_Supper.tif" size="span" loc="Matthew 26:20-29" copy="Mbanji Bawe Ernest" ref="Mat 26:29" \fig* 
\s1 Dzaʼa zliɗivazla ka, ka Yesu nda Piyer 
\r Mak 14:27-31, Luk 22:31-34, Yuh 13:36-38 
\p  
\v 30 Tahula fafanafta taŋ ta laha skala Pak, ka laghu həŋ ta ghwá Zaytuŋ.  
\v 31 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ta na rviɗik gitaʼuna, dzaʼa hwayaghuhwaya kuni ka zlihata. Ka lu vindafta ma defteri Lazglafta na: 
\q1 Dzaʼa dzadza lu ta mnda ngha tuwak, 
\q1 ŋa gazlata tuwakha demdem ta bra\f + \fr 26:31 \ft Ngha ta Zakari 13:7.\f*.  
\v 32 Ama tahula sliʼagapta ɗa ma mtaku, dzaʼa tiŋlaghutiŋla yu ta ɓhata ma Galili ka kaghuni,» kaʼa. 
\p  
\v 33 Ka Piyer nda tsi mantsa: «Dər ma dzaʼa hwayaghuhwaya lamndu ka zlavaghata ná, haɗ iʼi dzaʼa walaŋta hwayaghuta ka zlavaghata wu,» kaʼa.  
\v 34 «Kahwathwata ka yu ta mnaghata, ta va na rviɗik gita u na, ma kɗaku vazak ka wahata, dzaʼa mnamna ka hkən səla kazlay: Sna a yu ta na mndu na wu kəʼa,» ka Yesu nda tsi.  
\v 35 «Dər ŋa mtuta ɗa kawadaga nda kagha tsi, haɗ yu dzaʼa mnay kazlay: Sna a yu ta kagha wu kəʼa wu,» ka Piyer. Manda va tsaya ka inda sanlaha ma duhwalhani mnata guli. 
\s1 Maga duʼa Yesu ma Getsemene 
\r Mak 14:32-42, Luk 22:39-46 
\p  
\v 36 Ma va tsaya, ka ɓhadaghatá i Yesu nda duhwalhani da sana vli ta hgə lu ka Getsemene. Kaʼa nda duhwalhani mantsa: «Nzawanza hadna ta labə yu da maga duʼa hada a,» kaʼa. 
\p  
\v 37 Ka klanaʼata tsi i Piyer nda tsa zwana Zebedi his ya mistani. Ka tɗata ŋuɗufani ka ksay ka zləŋ.  
\v 38 Kaʼa nda həŋ tama mantsa: «Tɗatɗa ŋuɗufa ɗa manda skwi dzaʼa dzihata. Nzawanza hadna, ka nzata kuni ndiri kawadaga nda iʼi,» kaʼa.  
\v 39 Zadaptani dawʼ ta kəma, ka zləmbatá tsi ka mbumba, ka maga duʼa. Kaʼa mantsa: «Da ɗa, ka ta magaku tsi, diʼiŋiŋdiʼiŋa ta na leghwa ghuya ɗaŋwa na nda iʼi. Nziya nza tsi ná, manda ya ta kumə iʼi a wu, manda ya ta kumə kagha,» kaʼa. 
\p  
\v 40 Ka sliʼafta tsi ka vradaghata slanaghatá duhwalhani, pslapsla hani ta həŋ. Kaʼa nda Piyer mantsa: «Trapta ghuni ta nzata ndiri kawadaga nda iʼi dər ka awa turtuk tsa ra?  
\v 41 Nzawanza ndiri ka ndəɓa kuni ta dzvu, kada ŋaŋta kuni ta skwi dzaʼa dzəghaghunata. Ta kumay kuni ta maga skwi ɗina mndani, ama haɗ mbrakwa sluʼuvgha ghuni wu,» kaʼa. 
\p  
\v 42 Ka zəgladaptá tsi dawʼ ka mahis, ka ndəɓəgəltá dzvu, kaʼa mantsa: «Da ɗa, ka va a ka ta diʼiŋaghuta na leghwa ghuya ɗaŋwa na nda iʼi wu katsi, ka nda nza tsi ŋa say ɗa ná, ka maga tsi manda ya kumaŋ ka,» kaʼa. 
\p  
\v 43 Ka vrəglagaghatá tsi ka sləglanaghatá həŋ ta hani, nda ghərɓa həŋ da hani. 
\p  
\v 44 Ka zləglaŋtá tsi ta həŋ ka zəgladapta dawʼ, ka ndəɓgəltá tsi ta dzvu ka ma hkən, ka vrəgliŋtá tsi ta va tsa gwaɗaha mna tsi ya.  
\v 45 Ka vrəgladaghatá tsi da tsa duhwalhani ya, kaʼa nda həŋ mantsa: «Tata hana ghuni kuni ta mbiʼa vgha ghuni ɓa? Ɗaswa ka kuni tama tsa, wana nda maga fitik dzaʼa kəl lu ka vlata Zwaŋa mndu ma dzva gwal dmaku.  
\v 46 Sliʼafwasliʼa mbaɗma. Waʼa tsa mndu ta vlatá iʼi ŋa dzata ya ta sagha,» kaʼa. 
\s1 Ksaftá Yesu ŋa dzaʼa dzata 
\r Mak 14:43-50, Luk 22:47-53, Yuh 18:3-12 
\p  
\v 47 Tata tsa gwaɗa ya i Yesu, nda ɓhakta Zudas ta nzakway tekw mataba duhwalha ghwaŋpɗə his ya. Kawadaga həŋ nda ndəghata mnduha nda kafay nda kafay, nda sarak nda sarak, ghunaf la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta nda la galata mndu mataba mnduha.  
\v 48 Mnanafmna Yuda ta nzakway dzaʼa vlata ya kəʼa dzaʼa magay nda tsi, ta həŋ. «Tsa mndu dzaʼa yu brusata ya ná, ya vani tsaya, ka ksa kuni.»  
\v 49 Na gi ndusadaghatani tavata Yesu, kaʼa mantsa: «Zgu tsa ŋa gha Mghama ɗa,» kaʼa ka gi brusay.  
\v 50 «Gra ɗa, maga ta skwi sagha ka magay,» ka Yesu nda tsi. 
\p Ka gi sliʼadaghata tsa mnduha ya, ka pghaftá vgha tida ka ksafta.  
\v 51 Gi fay, tshagaptsha sani ma duhwalha Yesu ta kafayani, gi tay, tsaghuta sləməŋa\f + \fr 26:51 \ft Ngha ta Yuhwana 18:26.\f* sani ma kwalva mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta.  
\v 52 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Vradanamvra ta kafaya gha da kupakani. Inda gwal ta kla huzla vulu ná, tsa huzla vulu ya dzaʼa zaɗana ta həŋ guli.  
\v 53 Ka kagha ta gray ná, laviŋ a yu ta hgaŋta Da ɗa, ŋa gi ghunigihatani ta bra sludza duhwalha Lazglafta ta malaghuta ghwaŋpɗə his ra?  
\v 54 Kinawu tama dzaʼa nzakwa dzata ghəŋa skwi ya nda vinda ma deftera Lazglafta ta mnay kazlay: Mantsa ya dzaʼa magakwa tsi kəʼa ya?» kaʼa. 
\p  
\v 55 Ma va tsa fitik ya, ka Yesu nda tsa mnduha ya mantsa: «Nya ŋa sagha ghuni da ksa iʼi nda kafay nda kafay, nda sarak nda sarak, manda skwi ŋa ksa gənda na? Inda fitik yu ta nzaku kawadaga nda kaghuni ta tagha skwi ma həga Lazglafta, ksaf a kuni ta iʼi wa.  
\v 56 Kəl na skwiha na ka magaku ná, nda nza ŋa dzanaghata ghəŋa skwi ya vindaf la anabi ma deftera Lazglafta,» kaʼa. Ka gi hwayaghutá\f + \fr 26:56 \ft Ngha ta 26:31.\f* inda duhwalha Yesu krawats ka zlanavata. 
\s1 Yesu ta kəma guma 
\r Mak 14:53-65, Luk 22:54-55,63-71, Yuh 18:13-14,19-24 
\p  
\v 57 Ka klaghatá tsa gwal ta ksafta ya ta Yesu da mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta nzakway ka Kayifa, ma vla tskatá vgha gwal tagha zlahu ŋa mnduha nda la galata mndu ya tani.  
\v 58 Mbaɗaka Piyer ka dzaʼa ta hulani ta hulani, ha ka lami da daɓa həga ga tsa mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ya. Ka nzamtá tsi mataba la kwalva ka nghay ka kinawu kɗavaktani. 
\p  
\v 59 Ka zbə la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda inda gwal tsa guma, ta tsanavatá ghwaɗaka gwaɗa ta Yesu prək ka dzata.  
\v 60 Triɗ, mutsaf a həŋ wa. Aŋ mndani, nda ndəgha tsakalawiha ya hladagha\f + \fr 26:60 \ft Ngha ta Zabura 27:12, nda 35:11.\f* lu. Ma kɗavaktani, ka lagha sana mnduha his da mnay:  
\v 61 Ka na mndu na ná, laviŋlava yu ta tasiŋtá na həga Lazglafta na, ka bəgladafta ɗa baɗu mahkən\f + \fr 26:61 \ft Ngha ta Yuhwana 2:19.\f*, kaʼa.  
\v 62 Ka sliʼafta mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, kaʼa nda Yesu mantsa: «Zlgha a ka ta wani ra? Nu ta mnə na mnduha na ta kagha na na?» kaʼa.  
\v 63 Pslaf a Yesu ta wani wa. Ka mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta nda tsi mantsa: «Nda həga Lazglafta nda hafu mida, ta ɗawa yu da kagha, zlghiɗifzlgha ta wani. Kagha Kristi ta nzakway ka Zwaŋa Lazglafta ra?» kaʼa.  
\v 64 Ka Yesu nda tsi mantsa: «Manda va ya mna kagha nda wa gha. Ka yu ta sgaghunaghata ta ghəŋani ná, daga ndanana, dzaʼa nda ngha kuni ta Zwaŋa mndu ta nzaku nda ga zeghwa Lazglafta ta mbruta, dzaʼa nda ngha kuni ta sahani ma kusay ta luwa\f + \fr 26:64 \ft Ngha ta Zabura 110:1 nda Daniyel 7:13.\f* guli,» kaʼa. 
\p  
\v 65 Lagha tsa mali ta ghəŋa gwal dra skwi ya ka kuhiŋtá lgut ta vghani. Kaʼa mantsa: «Ya wana kwara ta kwarakwara ta ghəŋa Lazglafta. Mndəra wati gwaɗa ya ta psəgəlta mu, ya wana nda sna sləməŋa ghuni ta kwarakwara ya kwara tsi na?  
\v 66 Kinawu ka kaghuni ta gray na?» kaʼa. «Nda ra ka dzata\f + \fr 26:66 \ft Ngha ta Zlahu 24:16.\f* na mndu na,» ka həŋ hlafta wi. 
\p  
\v 67 Ka gi tafə həŋ ta sərɗək ma kuma ŋa Yesu, ka dəŋəzl sanlaha, ta dgharu\f + \fr 26:67 \ft Ngha ta Isaya 50:6.\f* ya laha.  
\v 68 «Ka si Kristi ka ná, tsatsaftsatsa ka waya ta dza kagha,» ka həŋ. 
\s1 Waɗutá vla Piyer 
\r Mak 14:66-72, Luk 22:56-62, Yuh 18:25-27 
\p  
\v 69 Ma tsa fitik ya, ta nzaku Piyer ma bli ma daɓa tsa həga ya. Ka lagha sana kwalva ka marakw slanaghata. «Kagha guli ná, si ka kawadaga kagha nda tsa Yesu mnda la Galili ya,» kaʼa nda tsi.  
\v 70 Əŋ, yaʼ! «Sna a yu ta skwi ta kumə ka ta mnay wu,» kaʼa ta kəma mnduha demdem. 
\p  
\v 71 Tahula tsa, ka sliʼafta tsi ka nzata ma dzuguva watgha. Ka nghaŋtá sana kwalva ka marakw guli. «Si ka kawadaga na mndu na nda Yesu mnda la Nazaret,» kaʼa nda tsa gwal hada ya.  
\v 72 Əŋ, yaʼ! «Sna a yu ta tsa mndu ya wu,» kaʼa ka waɗgəlta. 
\p  
\v 73 Ɓats nzɗa, ka gavanavatá tsa gwal ma tsa vli ya ta Piyer, ka həŋ nda tsi mantsa: «Dər ki tsi, tekw kagha mataba tsa mnduha ya, ta tsatsaku ta lwa gha,» ka həŋ nda tsi.  
\v 74 «Kusekw!» ka Piyer ka waɗay. «Ka ksiʼafksiʼa Lazglafta ta iʼi ka tsakalawa ɗa tsi. Sna a yu ta na mndu na wu,» kaʼa. Gi ka wahatá vazak.  
\v 75 Ka gi havaktá Piyer ka gwaɗa ya si mnana Yesu kazlay: Ma kɗaku vazak wahata ná, dzaʼa mnay ka hkən səla kazlay: Sna\f + \fr 26:75 \ft Ngha ta 26:34.\f* a yu ta tsa mndu ya wu kəʼa ya. Ka gi sliʼafta tsi ka laghwi dzibil ka hərɓa taw. 
\c 27  
\s1 Kladaghatá Yesu ta kəma Pilatus 
\r Mak 15:1, Luk 23:1-2, Yuh 18:28-32 
\p  
\v 1 Tsaɗakwa vli gasərɗək, ka tskavata la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta nda la galata mndu, ka dzraftá gwaɗa ta ghəŋa Yesu, ŋa dzata.  
\v 2 Ka habaftá həŋ, ka klaghatá həŋ vlaŋtá Pilat ta nzakway ka ŋumna. 
\s1 Mtakwa Yuda Iskaryut 
\r Slg 1:18-19 
\p  
\v 3 Nghay tsa Zudas ta vlatá Yesu ya, ta tsanaghatá guma ŋa dzata ná, ka hagə tsi ta madər. Ka klaftá tsi ta tsa suley hkən mbsak ya, ka lagha vranavatá tsa la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta nda la galata mndu ya.  
\v 4 «Gaga yu ta dmaku ta vlatá mndu kul haɗ dmakwani ŋa dzata,» kaʼa nda həŋ. «Nu gwaɗa aŋni! Dzik nda kagha tsaya,» ka həŋ nda tsi.  
\v 5 Ka pghidiŋtá Yuda ta tsa tsedi ya ma həga Lazglafta, ka laghwi hamtá ketsiŋ ma ŋurzluŋani, ka dzuvtá htsiŋani.  
\v 6 Ka hlafta la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta tsa tsedi ya. «Ra a ka gwafta na tsedi na nda tsedi ma vla tskatá skwa Lazglafta wu, kabga tseda nasa ya,» ka həŋ. 
\p  
\v 7 Ka dzraftá həŋ, ka laghwi skwatá vwaha sana mnda tsa huzla nda tsi, ŋa la mbla la matbay.  
\v 8 Tsaya tama ta kəl lu ka hga tsa vwah ya ka «vwaha nasa» kulam gitana.  
\v 9 Tsaya dzatá ghəŋa skwi ya mna anabi Irmiya kazlay: Ka klaftá həŋ ta tsa suley hkən mbsak ya, tsa mbsaka tsedi kura la Israʼila ta planata ya,  
\v 10 ka vlatá həŋ ŋa skwatá vwaha sana mnda tsa huzla, mantsa ya mniɗifta\f + \fr 27:10 \ft Ngha ta Zakari 11:12-13 nda Irmiya 18:2-3 nda 19:1-2 nda 32:6-15.\f* Mgham Lazglafta kəʼa ya. 
\s1 Yesu ta kəma Pilatus 
\r Mak 15:2-5, Luk 23:3-5, Yuh 18:33-38 
\p  
\v 11 Ka kladaghatá lu ta Yesu ta kəma Pilat ta nzakway ka ŋumna. «Kagha na mghama la Yahuda na ra?» ka ŋumna ɗawaŋta da tsi. «Manda va tsa mna ka ya,» ka Yesu nda tsi. 
\p  
\v 12 Ama, ta ghəŋa hamata tsakalawa la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu ya ná, zlgha a ta wani wa.  
\v 13 «Sna a kagha ta inda na skwi ta gwaɗə həŋ ta kagha na ra?» ka Pilat nda tsi.  
\v 14 Ama mbəɗanagha a Yesu dər teʼ ta inda tsa ɗaway ta ɗaw tsi ya wa. Ka ndərmim ŋumna Pilat katakata. 
\s1 Tsanaghata lu guma mtaku ta Yesu 
\r Mak 15:6-15, Luk 23:13-25, Yuh 18:39—19:16 
\p  
\v 15 Inda fitika skala Pak ya, ta snusna ŋumna ta zligiŋtá mndu turtuk ma gamak. Mndu ya ɗawaŋ mnduha da tsi ta zliŋta tsi.  
\v 16 Ma tsa fitik ya, mamu sana mnda dmaku snaŋ lu ksamə lu da gamak, Barabas hgani.  
\v 17 Nghay Pilat ta tsa tskata mnduha ya, kaʼa nda həŋ mantsa: «Wati ta kumə kuni ta zlighunista ɗa na? Barabas re, ari Yesu ta hgə lu ka Kristi ya a na?» kaʼa nda həŋ.  
\v 18 Nda sna Pilat kazlay: Ka draku vlata həŋ ta Yesu kəʼa ya kay. 
\p  
\v 19 Ta nzaku Pilat ma vla tsa guma tama, ka ghunafta markwa taŋ ta mndu ŋa mnanata kazlay: Ma famə ka ta ghəŋa gha ma gwaɗa ta na mndu kul haɗ dmakwani na. Ya ghuyə ghuya yu ta ɗaŋwa katakata ta ghəŋa na mndu na ma suna ɗa ta na rviɗik gita u na kəʼa. 
\p  
\v 20 Lagha la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu, ka liŋtá bara mnduha ŋa ɗaway taŋ ta sliŋtá Barabas, ta dzatá lu ta Yesu.  
\v 21 «Wati mataba na mnduha his na ta kumə kuni ta zlighunista ɗa na?» ka Pilat nda həŋ. «Barabas! Barabas! Barabas!» ka həŋ hlaftá wi.  
\v 22 «Nu dzaʼa yu magay ŋa Yesu ta hgə lu ka Kristi na tama?» ka Pilat ɗawaŋta da həŋ. «Zləŋafta ta udzu! Zləŋafta ta udzu! Zləŋafta ta udzu!» ka həŋ hlaftá wi.  
\v 23 «Nahgani va skwi maga tsi?» ka ŋumna nda həŋ. «Zləŋafta ta udzu! Zləŋafta ta udzu! Zləŋafta ta udzu!» ka həŋ hlaftá wi nda mbraku.  
\v 24 Nghay Pilat ná, zlramta a mataba taŋ wu, ta sgaku nda sga sliʼavafta ŋuɗufa mnduha, ka taʼatá tsi ta imi, «wya dzva ɗa, wya dzva ɗa,» kəʼa mbaziŋtá dzvani ta kəma mnduha\f + \fr 27:24 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 21:6-8.\f*. «Sabsa dzva ɗa ta ghəŋa gwaɗa ta na mndu na, dzik nda kaghuni tsa,» kaʼa.  
\v 25 «Ka la usani ta ghəŋa aŋni nda zwana ŋni tani!» ka həŋ hlaftá wi.  
\v 26 Lagha Pilat ka zlinistá Barabas ta həŋ. Tahula slvaptani ta Yesu nda krupi, ka vlatá tsi ŋa zləŋafta ta udzu. 
\s1 Ghuɓasay sludziha ta Yesu 
\r Mak 15:16-20, Yuh 19:2-3 
\p  
\v 27 Ka kladamtá la sludza ŋumna Pilatu ta Yesu da daɓi ma huɗa həga, ka hagadaghata həŋ ta inda la sludzi demdem ka tskanaghatá ghəŋ.  
\v 28 Ka suɗatá həŋ. Ka suɗanavatá həŋ ta lguta dva ma mgham mgham.  
\v 29 Ka ɗaftá həŋ ta zewazewa teki, ka fanamta ma ghəŋ, fanamha həŋ ta dafa ma dzva zeghwi. Ka lagha həŋ da tsəlɓu ta kəmani ka gagay. «Zgu tsa ŋa gha mghama la Yahuda,» ka həŋ. 
\p  
\v 30 Ka tafa sərɗək tida, ka klaghutá tsa dafa da tsi ya, ka dzay nda tsi ma ghəŋ.  
\v 31 Manda kɗakwa taŋ ta gagay, ka suɗaghutá həŋ ta tsa lguta ma mgham mgham ya, ka suɗglanavatá tsa ŋani ma lgut ya. Ka klə həŋ ŋa dzaʼa zləŋafta ta udza zləŋay. 
\s1 Kla Yesu ŋa zləŋafta 
\r Mak 15:21-32, Luk 23:26-43, Yuh 19:17-27 
\p  
\v 32 Ta sap həŋ ma huɗa luwa, ka guyatá həŋ nda sana mnda la Sireŋ, ta hgə lu ka Simuŋ. Ka mblanaftá həŋ ta kla udza zləŋa Yesu.  
\v 33 Manda ɓhadaghata taŋ da vli ta hgə lu ka Gwalgwata, manda mnay kazlay: Vla ghudzifa ghəŋ kəʼa ya,  
\v 34 ka vlaŋtá həŋ ta ima inabi nda skwi ya ɗah ɗaha\f + \fr 27:34 \ft Ngha ta Zabura 69:22.\f*. Tapanata Yesu ná, ka kwalaghutá tsi ta say. 
\p  
\v 35 Tahula zləŋafta taŋ, ka vzə həŋ ta vindima\f + \fr 27:35 \ft Ngha ta Zabura 22:19.\f*, ŋa daguvustá lguthani.  
\v 36 Tahula tsa, ka nzatá həŋ ka nghay. 
\p  
\v 37 Ŋa maraŋtá skwi kəl lu ka tsanaghatá guma, wya ká lu vindafta nda ta ghəŋani: «Nana mndu na Yesu, Mghama la Yahuda, ka lu.»  
\v 38 Ka zlaŋaftá lu ta gəndaha his kawadaga nda tsi. Pal nda ga zeghwani, pal nda ga zlaɓani.\f + \fr 27:38 \ft Ngha ta Isaya 53:12.\f*\fig Zləŋaftá Yesu|src="DN00493b.tif" size="span" loc="Matthew 27:38" copy="Darwin Dunham" ref="Mat 27:38" \fig* 
\p  
\v 39 Ka rarazə gwal ta mbaɗa ta tvi ka kəktsa ghəŋ\f + \fr 27:39 \ft Ngha ta Zabura 22:8.\f*.  
\v 40 «Kagha dzaʼa tasiŋtá həga Lazglafta ka bəgladafta gha ma fitik hkən\f + \fr 27:40 \ft Ngha ta 26:61, Yuhwana 2:19.\f* ná, mbanafmba ta ghəŋa gha tama ɓa, ka si Zwaŋa Lazglafta ka. Sasa gha ta na udza zləŋay na tama ɓa,» ka həŋ. 
\p  
\v 41 Ka gagə la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda gwal tagha zlahu ŋa mnduha, nda la galata mndu guli, ka həŋ mantsa:  
\v 42 «Mbanafha ta sanlaha ná, triɗ trapta ma mbanafta ghəŋani. Ka si mghama la Israʼila tsi ya ní, ka sasa tsi ta na udza zləŋay na kada grafta mu.  
\v 43 Faffa yu ta ghəŋa ɗa ta Lazglafta, kaʼa. Ka mbanafmba Lazglafta ndana\f + \fr 27:43 \ft Ngha ta Zabura 22:9.\f* tama, ka si ta ɗvay tsi. “Iʼi ná, Zwaŋa Lazglafta yu,” a katsi kay ra,» ka həŋ.  
\v 44 Ka rarazə tsa gəndaha zlaŋaf lu kawadaga nda tsi ya manda va tsaya guli. 
\s1 Mtakwa Yesu 
\r Mak 15:33-41, Luk 23:44-49, Yuh 19:28-30 
\p  
\v 45 Zlrafta ta fitik ɗək ma ghəŋ ha ka laha ta nzemndi hkən ta fitik hawu, ka nutá vli tɗik ka grum ta ghəŋa haɗik demdem.  
\v 46 Lagha vli ta nzemndi hkən tama, ka wahatá Yesu nda lwi dagala. «Eluwa! Eluwa! Lama sabaktani,» manda mnay kazlay: «Da ɗa! Da ɗa! kabgawu kəl ka ka zliɗivata\f + \fr 27:46 \ft Ngha ta Zabura 22:2.\f* na?» kəʼa ya.  
\v 47 «Wya ta haga Iliya,» ka tsa gwal ta snay hada ya.  
\v 48 Ka gi hwayaftá sana mndu turtuk mataba taŋ, ka laghwi klaftá susu, ka tsumamta ma imi masmasa, ka hbuŋta ta wa udzu, ka vlay ŋani ŋa sayni\f + \fr 27:48 \ft Ngha ta Zabura 69:22.\f*.  
\v 49 «Zlaŋzla ka ngha mu, ka dzaʼa saghasa tsa Iliya ya da mbanafta,» ka sanlaha. 
\p  
\v 50 Ka wahglatá Yesu nda lwi dagala, ka sap hafu mida.  
\v 51 Ma va tsa fitik ya, ka gi tavaptá zlala ma həga\f + \fr 27:51 \ft Ngha ta Sabi 26:31-33.\f* Lazglafta his, daga ta ghəŋ dikw ta mndər, ka gigɗavaftá haɗik, ka tatavaptá palaha,  
\v 52 ka gwanutá wa kuluha, ka sliʼagaptá ndəghata mnduha Lazglafta si ta rwuta, nda hafu.  
\v 53 Tahula sliʼagapta Yesu, sliʼagapta hahəŋ ma kulu, ka laghu həŋ da luwa Ursalima ta nzakway ka luwa nda ghuɓa. Nda ndəgha mnduha ta nghaŋta həŋ hada. 
\p  
\v 54 Nghay mghama sludza la Ruma nda sanlaha ma sludzi kawadaga nda tsi ta ngha Yesu ta tsa gigɗavafta haɗik, nda tsa skwi ta magaku ya ná, ka ksutá zləŋ ta həŋ katakata. «Kahwathwata ná, Zwaŋa Lazglafta na mndu na,» ka həŋ.  
\v 55 Hada guli ná, nda ndəgha miʼaha ta nzakta diʼiŋ ka nghay. Tsaw daga ma luwa Galili sliʼafta həŋ mista Yesu ŋa maganata slna.  
\v 56 Mataba tsa miʼaha ya, hada Mari makwata Magdala, nda Mari mani ma i Yakubu nda Yusufu, nda mani ma zwana Zebedi. 
\s1 Paɗamta Yusufu ta Yesu 
\r Mak 15:42-47, Luk 23:50-56, Yuh 19:38-42 
\p  
\v 57 Laha fitik hawu, ka sagha sana mnda luwa la Arimate ta hgə lu ka Yusufu. Tsa mndu ya ná, gadghəl ya, duhwala Yesu ya guli.  
\v 58 Ka lagha tsi da Pilat da ɗawaftá mbla Yesu. Ka vlatá Pilat ta tvi ŋa vlaŋta.  
\v 59 Ka klaftá Yusufu ta tsa mbli ya, ka mbsamta ma wupaya ŋusliŋ.  
\v 60 Ka klaftá tsi ka laghwi da famta ma kulu ta ka lfiɗ, si lap tsi ma kluluh ŋa ghəŋani. Ka taŋwaluŋtá tsi ta mghama klam ta wa tsa kulu ya. Ka sliʼaftá tsi, ka laghwi.  
\v 61 Ka nzaktá i Mari makwa ta Magdala nda tsa sana Mari ya mbəŋ nda tsa kulu ya. 
\s1 Nghay la sludzi ta kula Yesu 
\p  
\v 62 Gamahtsimani, tahula fitika paya skwi ŋa baɗu Sabat, ka sliʼaftá la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta kawadaga nda la Farisa, ka laghu slanaghatá Pilat.  
\v 63 Ka həŋ nda tsi mantsa: «Mghama ɗa, mamu sana skwi havagagha ŋni. Ka tsəna mnda tsakalawi na mnata ta ma nzakwani ta ndiri ná, “tahula fitik hkən dzaʼa sliʼagapsliʼa yu nda hafu\f + \fr 27:63 \ft Ngha ta 16:21, 17:23, 20:19.\f*,” kaʼa.  
\v 64 Tsaya tama ná, mnanamna ta la sludzi ka dzaʼa həŋ ngha tsa kulani ya, ha baɗu mahkəna fitik, da lagha duhwalhani da ghalaghata mblani, da mnə həŋ ŋa mnduha kazlay: Wa a sliʼagapsliʼa ma mtaku, kəʼa. Ya dzaʼa malaghumala tsa tsakalawi ma kɗavaktani ya katakata ka tsa taŋtaŋ ya,» ka həŋ.  
\v 65 «Ya mamu sludziha, hlawa həŋ ka dzaʼa kuni da nghay, manda ya ta kumə kuni,» ka Pilat.  
\v 66 Ka laghu həŋ da vla tsa kulu ya, ka ŋərzlaftá həŋ ta tsa klam ya, ka pghatá həŋ ta la sludzi ŋa nghay. 
\c 28  
\s1 Sliʼagapta Yesu ma mtaku 
\r Mak 16:1-10, Luk 24:1-12, Yuh 20:1-10 
\p  
\v 1 Tahula luta Sabat, wurək tgha baɗu Dəmas, ka sliʼafta i Mari makwa ta Magdala nda tsa sana Mari\f + \fr 28:1 \ft Ngha ta 27:56.\f* ya ka laghu ta kulu.  
\v 2 Gi ka gigɗavaftá haɗik katakata. Ka saha duhwala Lazglafta daga ta luwa, ka taŋwalaghutá tsa klam ya, ka nzafta tida.  
\v 3 Ta wuɗaku manda wuɗa luwa. Ka ŋusliŋ lgutani tilil manda papla.  
\v 4 Ka ghudzaku tsa sludziha ta ngha tsa kulu ya da zləŋ. Ka zlambutá həŋ manda gwal nda rwa. 
\p  
\v 5 Ka tsa duhwala Lazglafta ya nda tsa miʼaha ya mantsa: «Kaghuni, ma zləŋ kaghuni ta zləŋ. Nda sna yu kazlay: Tsa Yesu si zləŋaf lu ta udzu ya ta zbə kuni kəʼa.  
\v 6 Ta haɗ hadna wa, sliʼagapsliʼa ma mtaku manda va ya si mna tsi. Sawa nghanatá vli si hanana lu ɓa.  
\v 7 Ka dzaʼa kuni misimmisim da mnanatá duhwalhani kazlay: Sliʼagapsliʼa Yesu ma kulu, waʼa ta kzla kaghuni ma luwa Galili\f + \fr 28:7 \ft Ngha ta 26:32.\f* kəʼa. Hada dzaʼa gmakwa kuni nda tsi. Tsaya skwi mnaghuna yu,» kaʼa. 
\p  
\v 8 Ka gi sliʼafta tsa miʼaha ya ta kulu nda zləŋ nda zləŋ, nda rfu nda rfu guli, ka laghu nda hwaya nda hwaya mnay ŋa duhwalha Yesu.  
\v 9 Ka gi lagha Yesu da guyaku nda həŋ. «Zguwa tsa!» kaʼa nda həŋ. Ka gavadaghatá tsa miʼaha ya tavatani, ka ŋaŋanatá səlahani, ka tsəlɓu ta kəmani.  
\v 10 Ka Yesu nda həŋ mantsa: «Ma zləŋ kuni ta zləŋ! Lawala da mnanata zwanama ɗa, ka dzaʼa həŋ da luwa Galili, hada dzaʼa gmakwa ŋni nda həŋ,» kaʼa. 
\s1 Rusay la sludzi ta skwi ta maguta nda mbla Yesu 
\p  
\v 11 Tata tvi tsa miʼaha ya, ta sliʼamtá sanlaha ma tsa gwal si ta ngha kulu ya da luwa, ka laghu da rusay ŋa la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta inda skwi ta maguta.  
\v 12 Ka tskavatá la mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta, nda la galata mndu, ka dzraftá həŋ ta klafta tsedi ɗəmblək ka vlaŋtá tsa la sludzi ya.  
\v 13 Ka həŋ nda həŋ mantsa: «“Duhwalhani ta sagha ghalaghata girviɗik ta hani\f + \fr 28:13 \ft Ngha ta 27:64.\f* aŋni ná, kiɓa” ka kuni dzaʼazlay, ka həŋ.  
\v 14 Ka snanaghasna tsa gwaɗa ya ta ŋumna ya, dzaʼa nda sna aŋni ta skwi ŋa mnanata, haɗ sana skwi dzaʼa ksaghunata wu,» ka həŋ.  
\v 15 Ka zlghaftá tsa la sludzi ya ta tsa tsedi ya, ka laghwi magata manda ya mnanaf lu ta həŋ. Ka tutá tsa gwaɗa ya mataba la Yahuda, ta mnə həŋ ha gita. 
\s1 Maravata Yesu da duhwalhani ta ghwá 
\r Mak 16:14-18, Luk 24:36-49, Yuh 20:19-23, Slg 1:6-8 
\p  
\v 16 Ka sliʼafta tsa duhwalha Yesu ghwaŋpɗə ndeŋ ya ka laghwi da luwa Galili ta ghwá ya mnanaf\f + \fr 28:16 \ft Ngha ta 26:32.\f* Yesu ta həŋ.  
\v 17 Na gi nghay taŋ ta Yesu, ka tsəlɓatá həŋ ta kəmani. Ama ta dga ghəŋ sanlaha.  
\v 18 Ka gavadaghatá Yesu, kaʼa nda həŋ mantsa: «Inda mbraku ta luwa nda ya ta haɗik tani ná, vlihavla lu.  
\v 19 Lawala ta ghəŋa haɗik demdem, ka nanafta kuni ta mnduha ka duhwalha\f + \fr 28:19 \ft Ngha ta Slna gwal ghunay 1:8.\f* ɗa, ka maganafta kuni ta batem ta həŋ ma hga Da, ma hga Zwaŋ, nda ya ma hga Sulkum nda ghuɓa.  
\v 20 Ka taghanafta kuni ta həŋ ta snatá inda skwiha ya mnaghunaf yu. Ya wana yu kawadaga nda kaghuni ha kɗavakta ghəŋa haɗik,» kaʼa.