\id HEB - Hdi NT [xed] -Cameroon 2013 (web version -2014 bd) \h Hebru \toc1 Tsgha ta lwi ŋa La Hebru \toc2 Heb \toc3 Heb \mt2 Tsgha ta lwi ŋa \mt1 La Hebru \c 1 \s1 Gwaɗgamata Lazglafta nda ma Zwaŋani \p \v 1 Manda ghalya ná, nda kɗa fitika Lazglafta ta gwaɗganatá dzidzíha mu nda ta tvi kavghakavgha nda ma wa la anabi. \v 2 Ama ndanana, nda ma Zwaŋani ta gwaɗa Lazglafta ta gwaɗa nda amu. Ma fitika zlagigiŋta Lazglafta ta ghəŋa haɗik\f + \fr 1:2 \ft Ngha ta Yuh. 1:3.\f* ná, nda tsa Zwaŋani ya zlagigiŋ tsi. Tsa Zwaŋani ya guli fanagha tsi ta ga mgham ta ghəŋa inda skwi. \v 3 Tsa Zwaŋ ya ta mara glakwa Lazglafta. Manda va nzakwa Lazglafta ya ná, manda va tsaya nzakwa tsatsi guli. Nda ma mbrakwa gwaɗani ŋanata tsi ta inda skwi ta ghəŋa haɗik. Tahula kɗiŋtani ta magatá slna ghuɓiŋtá dmakwa mnduha, ka nzatá tsi ta luwa nda ga zeghwa Lazglafta\f + \fr 1:3 \ft Ngha ta Zab 110:1.\f* ya ta ga mgham ta ghəŋa inda skwi. \s1 Mal Yesu ka inda duhwalha Lazglafta \p \v 4 Mantsa ya kəl tsa Zwaŋ ya ka malaghutá duhwalha Lazglafta, manda va hgu ya vlaŋ tsi ka malaghutá ŋa taŋ ya. \v 5 Haɗ duhwala Lazglafta ya ta kɗə walaŋta Lazglafta ta mnanata kazlay: \q1 «Kagha ná, Zwaŋa ɗa ka, nda nza yu ka Da gha daga gita» kəʼa wa. \m Haɗ ya guli ta kɗə walaŋta tsi ta mnanata kazlay: Dzaʼa nzakway yu ka Da gha, \q1 dzaʼa nzakway kagha ka Zwaŋa ɗa\f + \fr 1:5 \ft Ngha ta Zab 2:7 nda 2 Sam. 7:14.\f* kəʼa guli wa. \m \v 6 Sana skwi guli, ma fitika dzaʼa Lazglafta ghunagatá kɗakwa Zwaŋani da ghəŋa haɗik, kaʼa mantsa: \q1 «Ka tsəlɓa inda duhwalha Lazglafta ta tsəlɓu ŋani,» kaʼa. \m \v 7 Ama wya kaʼa mnata ta ghəŋa duhwalani: \q1 «Gwal ksihatá slna hahəŋ, ŋa nanaftá həŋ manda falak, \q1 ŋa nzakwa taŋ manda ghanika vu,»\f + \fr 1:7 \ft Aya. 6:7. Vrafta ta zlahu 32:43 nda Zab 104:4.\f* kaʼa. \m \v 8 Ŋa Zwaŋani ya, wya ka Lazglafta mnata ta ghəŋani: \q1 «Dughurukwa ga mghama gha Lazglafta ná, \q1 nda nza ŋa kɗekedzeŋ. Dafa ga mghama gha ná, \q1 nda nza ŋa ga mgham ta ghəŋa mnduha nda tvi tɗukwa. \q1 \v 9 Skwiha tɗukwatɗukwa ta zɗəgaghatá kagha, \q1 ɗva a kagha ta ghwaɗaka skwiha wa. \q1 Tsaya kəl Da gha Lazglafta ka pghaghaghatá rɗa zɗaghaftá ŋuɗuf, \q1 ka ɗvutá tsi ta kagha ka malaghutá graha\f + \fr 1:9 \ft Aya. 8:9. Ngha ta Zab 45:7-8.\f* gha,» kaʼa. \m \v 10 Kaʼa guli: \q1 «Kagha ná, Mgham ka. \q1 Ma zlraftani, kagha ta magaftá ghəŋa haɗik. \q1 Luwa guli ná, magatá slna dzva gha ya. \q1 \v 11 Inda tsa skwi ya ná, dzaʼa hərɗu hərɗa həŋ. \q1 Ama kagha ná, nda nza kagha ŋa kɗekedzeŋ. \q1 Tsa haɗik ya nda luwa tani ná, \q1 dzaʼa haluhala həŋ manda halakwa lgut. \q1 \v 12 Manda ya ta mbsafta lu ta lgut ya, \q1 manda tsaya dzaʼa mbsafta ka ta həŋ. \q1 Dzaʼa mbəɗavafmbəɗa həŋ, manda ya ta mbəɗavafta lgut. \q1 Ama kagha, manda va tsa nzakwa gha ya ná, \q1 manda va tsaya ka, haɗ kɗavakta\f + \fr 1:12 \ft Aya. 10:12. Zab 102:26-28.\f* nzakwa gha wa.» \m \v 13 Ta walaŋ a Lazglafta ta mnanatá ya dər turtuk mataba duhwalhani kazlay: \q1 «Sawi nzata nda ga zeghwa ɗa, \q1 dzaʼa pghapgha yu ta ghumaha gha \q1 ŋa nzakwa taŋ ka skwata pgha səlaha\f + \fr 1:13 \ft Ngha ta Zab 110:1.\f* gha» kəʼa wa. \m \v 14 Duhwalha Lazglafta ná, sulkumha ta maganatá slna ta Lazglafta, ta ghwanu lu ta həŋ ŋa kataŋtá gwal ta nzakway ŋa mutsa mbaku ya. \c 2 \s1 Mbaku ta fərtuta katakata \p \v 1 Tsaya tama ná, nda ra ka sganaghata mu ta maga ɗasuwa nda skwi ya snaŋ mu, kada kwala mu ta zwaɗuta ma tvi. \v 2 Tsa gwaɗa si ta mnə duhwalha Lazglafta\f + \fr 2:2 \ft Duhwala Lazglafta si ta kla lwa Lazglafta ghalya Slna gwal ghunay 7:53.\f* ghalya ya ná, nda mbra nzakwani. Inda gwal ta kwal kul klaftá tsa gwaɗa ya ka gwaɗa, ka kwalaghutá snata ná, mutsafmutsa həŋ ta guma ya ta raŋtá həŋ. \v 3 Ka si mantsa ya tsi, waka amu dzaʼa ndapta ma tsa guma ya, ka si kwalaghukwala mu ta tsa glakwa glakwa mbaku ya tama? Wya tiŋəl Mgham Yesu ta mna tsa gwaɗa ta mbaku ya tama, ka sgamaghatá gwal ta snaŋtá tsa gwaɗa ya guli kazlay: Kahwathwata tsa gwaɗa ya kəʼa. \v 4 Ka ŋlanaghatá Lazglafta kaghəŋani guli ta tsa gwaɗa taŋ ya, nda ma maga ŋizlaha, nda ma skwiha ka mandərmimi,\f + \fr 2:4 \ft Ngha ta Markus 16:17-18, 20, 5:12.\f* nda mazəmzəmha kavghakavgha. Dəganafha Sulkum nda ghuɓa ta slna ta mnduha ŋa maga skwiha kavghakavgha manda ya kumaŋ tsi guli. \s1 Mndu ya ta hla mnduha da mbaku \p \v 5 Mantsa ya ná, duhwalhani a vlaŋ Lazglafta ta ga mgham ta ghəŋa zamana ta sagha ta mnə mu ya wa. \v 6 Katək ná, wya ka sana mndu vindafta ma deftera Lazglafta: \q1 «Sanawu mndu ka ka ní Lazglafta kəl ka ka havapta ka tsatsi. \q1 Sanawu mnda səla kəl ka ka nghapta ka tsatsi na? \q1 \v 7 Aŋ mndani, vraganavgha ka gudzekw ŋa fitik kwitikw mista duhwalha Lazglafta. \q1 Tahula tsa, ka fanaghatá ka ta glaku nda sgit. \q1 \v 8 Ka vlaŋtá ka ta ga mgham\f + \fr 2:8 \ft Aya. 6:8. Ngha ta Zabura 8:5-7.\f* ta ghəŋa inda skwi demdem,» kaʼa. \m Ka vlaŋtá Lazglafta ta ga mgham ta ghəŋa inda skwi, ka lu ya ná, haɗ sana skwi kul haɗ tsi ta ga mgham ta ghəŋani nda tsaya wa. Aŋ mndani, ta ngha a mu karaku kazlay: Ta gay mndu ta mgham ta ghəŋa inda skwi kəʼa wa. \v 9 Tsa mndu vragana lu ŋa fitik kwitikw mista duhwalha Lazglafta ta nzakway ka Yesu ya nghaŋ amu. Ka vlaŋtá Lazglafta ta glaku, nda sgit ta ghəŋa vəl mtutani, ka ghuytá ɗaŋwa. Mantsa ya tama, ma zɗakatahuɗa Lazglafta ná, ka ŋa inda mndu ɗaŋta tsi ta mtaku. \p \v 10 Inda skwi ná, Lazglafta ta magafta. Ka ŋani nzakwani guli. Mantsa, ka ɗvaftá Lazglafta ta payaftá Yesu nda ma ghuya ɗaŋwa ya ghuyə tsi, kada mutsafta ndəghata mnduha ta nzaku ka zwanani, ŋa hlayni ta həŋ da glakwani. Yesu tsa mndu dzaʼa hla həŋ da mbaku ya. \p \v 11 Tsa mndu ta ghuɓa mndu ya nda tsa gwal ghuɓiŋ lu ya tani ná, ma da turtuk həŋ. Tsaya tsa kwal hula ksaŋtá Yesu ka hga həŋ ka zwanamani ya. Kaʼa nda Lazglafta mantsa: \q1 \v 12 «Dzaʼa mnaŋmna yu ta hga gha da zwanama ɗa. \q1 Dzaʼa zləzlvay yu ta hga gha mataba tskata mnduha,\f + \fr 2:12 \ft Ngha ta Zabura 22:23.\f*» kaʼa. \m \v 13 Kaʼa guli mantsa: \q1 «Iʼi ná, nda fa ghəŋa ɗa dar ka ŋa Lazglafta,» kaʼa. \m Kaʼa guli na: \q1 «Wana yu kawadaga nda zwaniha ya vliha\f + \fr 2:13 \ft Ngha ta Isaya 8:17, 18.\f* Lazglafta,» kaʼa. \p \v 14 Tsa zwaniha mnə tsi ya ná, mnda səla həŋ demdem. Ka nutá Yesu ka ghəŋani guli ka mnda səla manda va hahəŋ, kada laviŋta tsi ta mtuta, ŋa nanatá halaway ta ŋanatá mbrakwa mtaku ya, ka mbegi. \v 15 Mantsa ya magata Yesu, ŋa zluʼagaptá həŋ ta gɗata ta nzaku ma zləŋa mtaku ya ta niŋtá həŋ ka vuʼani ya. \v 16 Mantsa ya nzakwani, duhwalha Lazglafta a sa tsi da kataŋta wa. Zivra Abraham\f + \fr 2:16 \ft Ngha ta Isaya 41:8-9.\f* ya sa tsi da kataŋta. \v 17 Tsaya tama kəl tsi ka nzakway ka skwi nda ra ka nutani ka gra vgha nda zwanamani, kada nzakwa tsi ka mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta. Tsatsi ná, dagala tawa hiɗahiɗa da tsi, ŋərma ya ma slna Lazglafta, ŋa platá dmakwa mnduha.\f + \fr 2:17 \ft Ngha ta Livitik. 4:20, 26, 35 nda 16:6, 10, 11.\f* \v 18 Ndanana tama, laviŋlava ta kataŋtá gwal ta dzəghu halaway, kabga dzghaŋdzgha lu ta tsatsi ka ghəŋani, ka ghuyanaptá ɗaŋwa. \c 3 \s1 Yesu mali ta ghəŋa Musa \p \v 1 Mantsa tama zwanama, kaghuni gwal hgaŋ Lazglafta ŋa nzakw ka ŋani, fafwa ndana ghuni ta Yesu ghunatá mnda Lazglafta, ka mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ya. Tsatsi tsa zlghaf mu ta mnə mu baŋluwa ya. \v 2 Yesu ná, Lazglafta ta zbafta ŋa maga tsa slna ya. «Ka nzaku tsi ka ŋərma mndu ma tsa slna ya, ma nzakwani da Lazglafta manda va ŋa Musa, ma magayni ta slnani ŋa inda gwal ma həga Lazglafta\f + \fr 3:2 \ft Ngha ta Mbsak 12:7 nda skwi ya vindiŋ lu mistani ŋa ŋanata.\f* ya.» \v 3 Mal mndu ta ba həga ta vlaŋta lu ta sgit ŋani, ka vərɗa tsa həga ya. Mantsa ya ná, ɗina ka vlaŋtá glaku ta Yesu ka malaghutá ŋa Musa. \v 4 Inda həga ná, mndu ta bafta. Mndu ta baftá inda skwi guli ná, Lazglafta ya. \v 5 Musa ná, ŋərma mndu ya ma slna si ta magə tsi ma inda həga Lazglafta. Slənani ná, mnanaŋtá mnduha ta skwiha má dzaʼa mnə Lazglafta ya. \v 6 Kristi ná, zwaŋ ta nzanaghata ta ghəŋa həga ya. Amu tsa həgani ya, ka gɗanagɗa mu ta ŋanatá zlghay nda ŋuɗufa mu, ka ghərɓay mu ta ghərɓaku ma fatá ghəŋa mu. \s1 Mbiʼa vgha fana Lazglafta ta mnduhani \p \v 7 Tsaya tama kəl Sulkum nda ghuɓa ka mnay kazlay: \q1 «Gita, ka nda sna kuni ta lwani, \q1 \v 8 yaha kuni təŋanaftá ghəŋa ghuni manda ŋa dzidzíha ghuni, \q1 ta sliʼanaftá gwaɗa ma fitika dzəghaŋta taŋ ta Lazglafta ma mtak ya. \q1 \v 9 Ka Lazglafta ná, kulam nda nghaŋta taŋ ta ŋərma skwi magə yu ŋa taŋ ma vaku fwaɗ mbsak ná, \q1 ka dzəghihatá həŋ. \q1 \v 10 Tsaya tama kəl yu ka gaftá sidi nda həŋ. \q1 Ka yu mantsa: \q1 “Ta dzaʼa ta kəma ta kəma həŋ nda ghwaɗaka ndanu, \q1 sna a həŋ ta skwi ta kumə yu da həŋ wa.” \q1 \v 11 Ma tsa gatá sida ɗa ya ná, waɗawaɗa yu, \q1 haɗ həŋ dzaʼa walaŋtá lami da tsa vla mbiʼa\f + \fr 3:11 \ft Aya 7-11, Zabura 95:7-1.\f* vgha payanaf yu ta həŋ ya wa,» kaʼa. \p \v 12 Ɗasuwa ka kuni zwanama ɗa, yaha ya dər turtuk mataba ghuni da nzata nda ghwaɗaka ŋuɗuf ka zlanavatá Lazglafta ta vla hafu ya. \v 13 Ta hgay Lazglafta ta kaghuni «gita» guli. Mbruvuswa vgha ghuni inda fitik, kada kwala dmaku nanaghatá kaghuni, da təŋanaftá ya dər turtuk ma kaghuni ta ghəŋ. \v 14 Amu ná, graha Yesu Kristi mu ka ŋanaŋa mu his his dzvu ta kahwathwata fatá ghəŋ ya mutsaf mu daga taŋtaŋ ya. \p \v 15 Wya ka lu mnata daga ghalya: \q1 «Gita, ka nda sna kuni ta lwani, \q1 yaha kuni təŋanaftá ghəŋa ghuni, manda ŋa dzidzíha ghuni ta sliʼanaftá gwaɗa nda tsi\f + \fr 3:15 \ft Zabura 95:7-8, manda ya mnaf gwaɗa Grek ŋa ghalya mnafta lu.\f* ya.» \m \v 16 I wa tsa mnduha ta snaŋtá lwa Lazglafta ka sliʼanaftá həŋ ta gwaɗa nda tsi ya na? Tsa gwal ta sabə ta haɗika Masar hlagap Musa ta həŋ ya a ra? \v 17 Ta ghəŋa i wa ta ga Lazglafta ta sidi ma tsa vaku fwaɗ mbsak ya guli na? Ta ghəŋa tsa gwal ta gatá dmaku ka rwutá həŋ ma mtak ya a ra? \v 18 Ŋa i wa waɗata tsi kazlay: Haɗ həŋ dzaʼa walaŋta lami da tsa vla mbiʼa vgha payanaf tsi ta həŋ ya wu kəʼa ya na? Ŋa tsa gwal ta sliʼanaftá\f + \fr 3:18 \ft Aya 16-18: Ngha ta Mbsak 14:1-35. Aya 18: Zabura 95:11.\f* gwaɗa ya a ra? \v 19 Nda ngha mu ná, traptra ta həŋ ta lami da tsa vla mbiʼa vgha payanaf lu ta həŋ ya, kabga kwalaghuta taŋ ta zlghafta. \c 4 \p \v 1 Tshala tamafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ kazlay: Dzaʼa laviŋlava kuni ta lami da vla mbiʼa vgha ya payaghunaf yu kəʼa ya, ɗasuwa ka kuni tama, da pɗaghutá sani dər turtuk mataba ghuni ka kwal lami. \v 2 Guli ná, mnamamna lu ta Lfiɗa Gwaɗa manda va ya mnana lu ta dzidzíha mu ghalya. Ama kataŋ a tsa gwaɗa mnana lu ta həŋ ya ɗekɗek wa. Manda snaŋta taŋ ta tsa gwaɗa ya, ka kwalaghutá həŋ ta zlghafta nda ŋuɗufa taŋ. \v 3 Amu gwal ta zlghaftá tsa gwaɗa ya dzaʼa lami da tsa vla mbiʼa vgha ya. Ka Lazglafta mnata na: \q1 «Waɗawaɗa yu ma gatá sida ɗa: \q1 Dzaʼa nghay yu ka waka həŋ dzaʼa lami da tsa vla mbiʼa vgha\f + \fr 4:3 \ft Ngha ta Zabura 95:11.\f* si payanaf yu ta həŋ ya,» kaʼa. \m Aŋ mndani, kɗiŋkɗa ta magatá slna daga ma zlrafta ghəŋa haɗik. \v 4 Ka lu mnata ma sana vli ma deftera Lazglafta ta ghəŋa mandəfáŋa fitik na: «Baɗu mandəfáŋa fitik mbiʼapta Lazglafta ta vghani ma inda slnani\f + \fr 4:4 \ft Zlrafta 2:2.\f*,» kaʼa. \v 5 Kaʼa guli manda va ya ghada tsi ta mnata na: «Haɗ həŋ dzaʼa walaŋtá lami da tsa vla mbiʼa vgha\f + \fr 4:5 \ft Zabura 95:11.\f* ya si payanaf yu ta həŋ ya wu,» kaʼa. \v 6 Tsa gwal ta snaŋta taŋtaŋ ta tsa Lfiɗa Gwaɗa ya ná, lamə a həŋ wu, kabga kwalaghuta taŋ ta snanatá gwaɗa Lazglafta. Tsaw nda ghada fata Lazglafta kazlay: Dzaʼa lamla sanlaha kəʼa guli. \v 7 Tsaya tama kəl tsi ka tsəglaftá sana fitik ta nzakway ka «gita». Diʼiŋ fitik tahula tsa, ka mnigiŋtá tsi ta tsa gwaɗa ya nda ma wa Dawuda, ta slanaghata lu ta vindatani: \q1 Gita, ka snaŋsna kuni ta lwani, \q1 yaha kuni da təŋanaftá ghəŋa\f + \fr 4:7 \ft Zabura 95:7-8, manda ŋa gwaɗa Grek ŋa ghalya mnaf ta lu.\f* ghuni kəʼa ya. \p \v 8 Ka si má va ɓhadanam ɓha Dzesuwa ta həŋ da tsa vla mbiʼa vgha\f + \fr 4:8 \ft Ngha ta Vrafta ta zlahu 31:7, Dzesuwa 22:4.\f* ya ná, má mnəgla a Lazglafta ta gwaɗa ta tsa sana fitik ya wa. \v 9 Tsaya tama ná, ta mamu tsa mbiʼa vgha ya ŋa mnduha Lazglafta manda va tsa fitika mbiʼa vgha baɗu mandəfáŋ ya. \v 10 Mndu ya ta lami da vla mbiʼa vgha ya payaf Lazglafta ya ná, ta mbiʼa vgha tsatsi guli ma ŋani ma slna manda mbiʼapta mbiʼap Lazglafta ma ŋani ya guli. \v 11 Tsaya tama ná, ŋavamaŋa ka lama mu da tsa vla mbiʼa vgha ya. Ɗasuwa ka mu da kwalaghutá mu ta snanatá gwaɗa Lazglafta, manda tsa ŋa dzidzíha mu ya. \p \v 12 Gwaɗa Lazglafta ná, nda hafu mida, mbrumbra katakata guli. Zuza ka malaghutá wa limay his his. Laviŋlava ta zlagadamta da ŋuɗuf, nda vla nzugu tani dikw da ɗudzi. Nda sna ta dgaptá skwi ta ɗaslu mndu, nda skwi ta ndanu tsi tani. \v 13 Haɗ sana skwi ta ɗifaghuta ta wa ira Lazglafta wa. Nziɗiɗ həŋ demdem ta wa irani. Nda ngha irani ta inda skwi demdem. Dzaʼa mnay mu ta inda skwi ta kəmani. \s1 Yesu mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta \p \v 14 Tsəhala mamu mu nda mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ta hemanata, ta nzakway ka Yesu Zwaŋa Lazglafta, ta ɓhadafta ta luwa da Lazglafta ya, sladafmaslada dar ta zlghay nda ŋuɗufa mu. \v 15 Mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ya nda hta mbrakwani ka suʼa skwi kawadaga nda amu ma hta ta mbrakwa mu a ŋa amu wa. Katək ná, dzghaŋdzgha lu ta mala mu ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta manda va amu, ama ga a tsatsi ta dmaku wa. \v 16 Ka si mantsa tsi tama, gavanamavagava nda fatá ghəŋ ta Lazglafta, tsatsi ta vla zɗakatahuɗi, ŋa tawatani ta hiɗahiɗa ta amu, ŋa vlamatani ta zɗakatahuɗani ŋa katamata ma fitik ya nda ra. \c 5 \p \v 1 Inda mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta ná, mataba mnduha zabapta lu. Slna taŋ ná, ŋa maganatá slna ta Lazglafta da manaka taŋ ya, ŋa vla skwi nda pla ghəŋ ŋa Lazglafta ta ghəŋa dmakwa mnduha. \v 2 Tsa la mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ya ná, nda sna hahəŋ ká həŋ dzaʼa maga skwi ɗina ŋa gwal kul snaŋtá maga skwi ɗina, ta maga dmaku, kabga wanafwa skwiha ta hta mbraku ta tsatsi guli. \v 3 Tsaya tama dzaʼa kəl tsatsi ka pla ghəŋ ŋa Lazglafta, ta ghəŋa dmakuhani\f + \fr 5:3 \ft Ngha ta Levitik 9:7.\f*, ta ghəŋa dmakuha mnduha yeya a wa. \v 4 Haɗ mndu ta klaftá tsa glaku ŋa nzaku ka mali ta ghəŋa gwal maga slna Lazglafta ya ka fanaghatá ghəŋani wa. Lazglafta ta hgaŋta manda ya hgaŋ tsi ta Haruna. \p \v 5 Manda va tsaya Kristi guli, tsatsi a ta fanaghatá ghəŋani ta nzaku ka mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta wu, ama Lazglafta ta nzakway ka Da ta mnay ŋani kazlay: \q1 Kagha ná, Zwaŋa ɗa ka, \q1 nda nza yu ka Da gha gita kəʼa. \m \v 6 Kaʼa ta mnay ma sana vli guli na: \q1 «Kagha mali ŋa kɗekedzeŋ ta ghəŋa gwal ta ksa slna Lazglafta, \q1 manda ŋa Melkisedek\f + \fr 5:6 \ft Aya 5-6: Zabura 2:7. Zabura 110:4.\f* ya,» kaʼa. \p \v 7 Ma fitika nzakwa Yesu ma ghəŋa haɗik ná, ka magə tsi ta duʼa ka taw ka ŋɗaŋɗa da Lazglafta ta laviŋtá mbanafta ma mtaku\f + \fr 5:7 \ft Ngha ta Mata 26:36-46, Markus 14:32-42, Lukwa 22:39-46.\f*. Ka snanatá Lazglafta ta ghəŋa vəl hananatani ta ghəŋani. \v 8 Kulam nda nzakwani ka Zwaŋa Lazglafta ná, ka sutá tsi ta duni, kəl tsi ka snaŋta kazlay: Snatá gwaɗa ná, skwi nda bla ya kəʼa. \v 9 Manda kɗiŋta Lazglafta ta dzanaghatá ghəŋa skwi ya kumaŋ tsi nda ma tsatsi, ka nzaku tsi ka mndu ya ta mba inda gwal ta snanatá gwaɗani, ŋa nzakwa taŋ nda hafu ŋa kɗekedzeŋ. \v 10 Ka fatá Lazglafta ka mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta manda ŋa Melkisedek. \s1 Ɗasuwa ka kuni da zlaŋtá kuni ta zlghay nda ŋuɗuf \p \v 11 Mamu skwi dagala ŋa mnay ta ghəŋani, tsaw nda bla tsislay ŋa ghuni, kabga la a da sləməŋa ghuni wa. \v 12 Nda kɗa fitik má prək ka nzakwa ghuni ka gwal taghanatá skwi ta sanlaha, kabga nda kɗa fitika ghuni ta tagha skwi, ama ta sna a kuni wa. Ŋa sləglavapta nda sla vgha ka taghəgəlta ŋa ghuni ta va tsa skwiha ma gwaɗa Lazglafta taghu kuni daga taŋtaŋ ya. Ta sna a kuni karaku ta za skwa zay ta zə la galata mndu wu, manda zwaŋ ta ghuva tata sa uʼa ya kuni. \v 13 Mndu tata zba sa uʼa ná, ta ka zwaŋ ta ghuva tsaya ma mndu. Ta sna a tsa mndu ya ta skwi tɗukwa\f + \fr 5:13 \ft Aya 12-13: Gray nda 1 La Kwareŋt 3:2.\f* wa. \v 14 Ŋa galata mndu na skwa zay təŋtəŋa ta gɗata həŋ ta zay, ka slavaptá həŋ ka tagha dganatá skwi ɗina, nda ya kul ɗinaku, ŋa magay taŋ ta skwi ɗina. \c 6 \p \v 1 Mantsa ya tama, zluŋmazla ta hamata zwana tagha skwi ya ta taghə mu ta ghəŋa Kristi, mbaɗma ta ghəŋa tagha skwa gwal nda ndəha. Ma laghu mu vrəglafta ta ghəŋa dughwaŋa skwi ta nzakway ka: Gwaɗa ta ghəŋa pla dmaku, ŋa zlaŋta mnduha ta maga slnaha ya ta kla həŋ da Zaɗaku, nda gwaɗa ta zlghaftá Lazglafta nda ŋuɗuf, \v 2 nda gwaɗa ta batemha, nda gwaɗa ta fa dzvu ta ghəŋa mndu, nda gwaɗa ta sliʼagapta ma mtaku, nda gwaɗa ta tsatá ghəŋa guma ŋa ɗekɗek ya. \v 3 Zluŋmazla ta tsahaya, mbaɗma ta kəma ta kəma. Wya skwi ŋa magay mu nda kumay Lazglafta. \p \v 4 Skwi ŋa snaŋta mu na: Nda bla ma mnduha ya si tsuwaɗakanaf tsuwaɗaka Lazglafta, gwal ya ta tapanatá skwi ya vla Lazglafta, gwal ya si ta mutsaftá Sulkum nda ghuɓa ma ŋuɗufa taŋ, \v 5 gwal ya si ta ɗaŋtá zɗakwa gwaɗa Lazglafta, gwal ya si ta mutsaftá mbraku ya ta nzakway ka ŋa zamana ta sagha, \v 6 ta zləmbuta ka vrəglamta da nzakwani ghalya ná, nda bla ka vrəglakta taŋ da pləgəltá dmakwa taŋ. Zləŋəglafzləŋa həŋ ta Zwaŋa Lazglafta ta udza zləŋay, ka razay\f + \fr 6:6 \ft Aya 4-6 gray nda 10:26.\f* baŋluwa. \p \v 7 Lagha imi ka gɗata ta nzaku ta vwah, ka magafta skwi tida ŋa kataŋtá gwal ya ta hvay ná, nda tfawa tsa haɗik ya da Lazglafta nda tsa. \v 8 Ka laghani, teki nda hiwir yeya ka tsa vwah ya ɗyanafta ná, kataf a tsa ta mndu tama wu, dzaʼa ksiʼafksiʼa Lazglafta, dzaʼa driŋdra\f + \fr 6:8 \ft Gray nda Zlrafta 3:17-18.\f* lu. \p \v 9 Zwanama ɗa, aŋ mndani dər má mantsa mnata ŋni ná, da sna aŋni kazlay: Ta ŋərma tvi ta nzakway ka tva mbaku ya kaghuni kəʼa. \v 10 Lazglafta ná, tɗukwa tsatsi, haɗ dzaʼa zanaptá slna ghuni ya maga kuni, ŋa kataŋtá zwanama ghuni gwal zlghay nda ŋuɗuf, ya ta gɗata kuni ta kata həŋ ndanana guli ya wa. \v 11 Ndanana ná, ta kumay ŋni ta ŋavata inda kaghuni nda fata ghəŋ ta skwi ya faf kuni ta ghəŋ tida ha ka kɗavaktani. \v 12 Ma ksu yaɗi ta kaghuni. Ksawaksa ta saɗa gwal ta ŋavata ma zlghay nda ŋuɗuf, gwal ta faftá ghəŋa taŋ ta Lazglafta ka mutsaftá həŋ ta skwi ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta mndu. \s1 Kahwathwata tanafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta Abraham \p \v 13 Ma fitika tanafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta Abraham ná, ka waɗanatá tsi nda vərɗa htsiŋani, kabga haɗ sana mndu ta malaghutá tsatsi ŋa waɗanatani nda tsi wa. \v 14 Kaʼa nda Abraham mantsa: «Dzaʼa tfaghaghatfa yu ta wi. Kahwathwata dzaʼa yanaf ya yu ta zivra\f + \fr 6:14 \ft Zlrafta 22:16-17.\f* gha tusak,» kaʼa. \v 15 Mantsa ya, ka ŋavatá Abraham, ka mutsaftá tsi ta tsa skwi tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ya. \v 16 Ta waɗu mndu ta waɗu ná, nda skwi ta malaghutá htsiŋa vərɗa tsatsi ta waɗa tsi. Tsa waɗu ya guli dzaʼa hlanatá inda tsa skwi ta zlərɗə lu ta ghəŋani ya. \v 17 Nda tsaya ná, kumaŋkuma Lazglafta ta tsalanaptá tsa gwal dzaʼa tsuʼa tsa skwi tanaf tsi ta imi ta sləməŋ ta mndu ya kazlay: Haɗ yu dzaʼa mbəɗanaftá skwi mna yu wu kəʼa, kəl tsi ka sganaghata nda waɗu. \v 18 Mantsa ya ná, his skwiha ya dzaʼa kwal lu kul laviŋtá mbəɗanafta. Skwiha ya tanaf tsi ta imi ta sləməŋ ta mndu nda waɗu ya waɗa tsi nda tsi. Haɗ dzaʼa walaŋtá tsakalatawi\f + \fr 6:18 \ft Gray nda Mbsak 23:2.\f* mida wa. Mantsa ya guli ná, ta vlamavla ta mbraku ta amu gwal ta hwayamta da ghuva Lazglafta, ŋa ŋavata mu nda fatá ghəŋ ta skwi ya tamaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ya. \v 19 Tsa skwi faf mu ta ghəŋ tida ya ná, nda nza manda skwa sladanatá kwambalu ma nzakwa mu. Kahwathwata dihatani haɗ skwi ta gigɗaŋta wa. Zlaganapzlaga ta zlala ka ɓhadamta\f + \fr 6:19 \ft Gray nda Livitik 16:2.\f* da vla nzakwa Lazglafta. \v 20 Da hada tiŋlaghuta Yesu ta lami ka amu, ŋa nzaku ŋa kɗekedzeŋ ka mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta manda ŋa Melkisedek ya. \c 7 \s1 Melkisedek Mgham ta ghəŋa ksa slna Lazglafta \p \v 1 Tsa Melkisedek ya ná, si mghama luwa Salem ya. Mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta ta nzakway ta luwa ya guli. Ka sliʼaftá tsi ka laghwi da guya Abraham ta vrakta ta kwarafta sana mghamha nda vulu. Ka tfanaghatá tsi ta wi. \v 2 Ŋa tsa Melkisedek ya hlanafta Abraham ta Zaka inda skwi zagagha tsi ma vla tsa vulu ya. Klatá ghəŋa tsa Melkisedek ya ná, «mgham tɗukwa ya.» Guli na: Mghama luwa Salem ya. Tsa mghama luwa Salem ya guli ná, «mghama zɗaku» ya. \v 3 Tsatsi ná, haɗ dani wu, haɗ mani wu, haɗ dzidzani wa. Haɗ vəl mnay kazlay: Baɗu yeya yata lu, baɗu yeya mtuta tsi kəʼa guli wa. Manda Zwaŋa Lazglafta nzakwani. Nda nza ŋa kɗekedzeŋ ka mnda ksa slna Lazglafta. \p \v 4 Tsa Melkisedek ya ná, mndu dagala ya, ka klaftá Abraham ta nzakway ka dzidzí ya ta zaka ma inda skwi zagagha tsi, ka vlaŋta. \v 5 Skwi ŋa snaŋta ná, mndəra la Levi ta nzakway ka gwal ta ksa slna Lazglafta ná, zlaha Musa ta mnanatá hahəŋ, ŋa dzaʼa taŋ da ɗawa zaka da inda la Israʼila. Zwanama taŋ tsa gwal ta ɗawu həŋ da həŋ ya. Aŋ mndani, zivra Abraham hahəŋ guli. \v 6 Melkisedek ná, tekw a tsatsi mataba mndəra la Levi wu, ama ka klaftá Abraham ta zaka ma skwi zagagha tsi, ka vlaŋta. Ta ghəŋa tsa guli ná, ka tfanaghatá Melkisedek ta wi ta mndu ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ. \v 7 Haɗ sana zlərɗay wu ná, tsa mndu ka mali ya ta tfanaghatawi ta tsa mndu ka sagəŋ ya. \v 8 Mndəra la Levi ta zlgha zaka ma skwi mutsaf lu ya ná, ta mtay həŋ ta mtaku. Ama tsəna Melkisedek ta zlghafta zaka da Abraham na ná, mndu ta nzaku nda hafu ŋa kɗekedzeŋ ya, manda ya nda vinda ma defteri. \v 9 Ŋa tsiŋtá ghəŋani, tsa Levi ta tsuʼa zaka da sanlaha ya ná, klafkla tsatsi guli ta zaka ka vlaŋtá Melkisedek nda ma dzidza taŋ Abraham. \v 10 Aŋ mndani, ta ya a Abraham ta Levi, ta lagha Melkisedek da guyaku nda Abraham wu, ama mamu tsatsi ma vgha dzidzani. \p \v 11 Ŋa mndəra la Levi ta nzakway ka gwal ta ksa slna Lazglafta, vlaŋta Lazglafta ta zlahu ta la Israʼila\f + \fr 7:11 \ft Vla skwi ŋa Lazglafta, la Israʼila, mnana nda mna lu ta la Israʼila ta zlahu ta ghəŋa vla skwi ŋa Lazglafta, ka mbəɗatani ma sana vli.\f*. Ama tsa slna taŋ ya ná, slaghwa a ŋa dzanaghatá ghəŋa skwi ya kumaŋ Lazglafta, ta vlaŋtá tsi ta zlahu ta həŋ wa. Ka má si slaghusla tsi katsi ná, má zbəgla a lu ta sana mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta, manda Melkisedek ya wu, má gi klaʼatá mndu mataba mndəra la Levi manda Haruna má dzaʼa nzakwa tsi. \v 12 Ka si mbəɗapmbəɗa Lazglafta ta mndərga mali ta ghəŋa gwal ta ksa slnani mantsa katsi ná, nda nza tkweʼ ka mbəɗaptá zlahu guli. \v 13 Tsəna mghama mu ta gwaɗə lu ta na gwaɗa na ta ghəŋani na ná, Yesu ya. Mataba mndəra sana mndu ta kul walaŋta ksa slna Lazglafta ta gwir tsatsi. \v 14 Nda sna lu guli ta tsatsi kazlay: Sabi ma mndəra la Yuda\f + \fr 7:14 \ft Ngha ta Mata 1:1-2, Lukwa 3:33.\f* kəʼa. Nziya ya nza tsi ná, gwaɗaŋ a Musa ta gwaɗa ta ghəŋa tsa mndəra taŋ ya ma fitika gwaɗayni ta gwaɗa ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta wa. \s1 Sana mali ta gara vgha nda Melkisedek \p \v 15 Skwi ta kɗəgliŋtá tsaliŋta ná, zlagapzlaga sana mnda ksa slna Lazglafta. Manda va Melkisedek tsatsi guli. \v 16 Nza a tsa mndu ya ka mndu ta ksa slna Lazglafta manda ya ta mnata zlahu ta fata mndu wa. Tsatsi ná, nzanza tsatsi nda mbrakwa hafu ya kul kɗavakta. \v 17 Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta na: \q1 «Nda nza ka ŋa kɗekedzeŋ ka mnda ksa slna Lazglafta, \q1 manda Melkisedek\f + \fr 7:17 \ft Zabura 110:4.\f* ya» kaʼa. \m \v 18 Mantsa ya ná, nda hərɗa zlahu ŋa ghalya, kabga nda hta mbrakwani, haɗ hayhayani wa. \v 19 Zlaha Musa ná, laviŋ a ta nanaftá mndu ka mndu tɗukwa ta wa ira Lazglafta wa. Ama ndanana ná, mutsafmutsa mu ta fata ghəŋ ta malaghuta. Tsaya dzaʼa ɓhadamaghata da Lazglafta. \p \v 20 Ta ghəŋa tsa guli ná, ma fitika dzaʼa Lazglafta fata Yesu ka mali ta ghəŋa gwal ksa slnani ná, ka waɗatá tsi ta waɗu. Ama ma fitika pghatani ta la Levi, waɗa a ta waɗu wa. \v 21 Yesu ná, nda waɗu fata Lazglafta ka mnda ksa slnani, ma fitika mnatani kazlay: Iʼi Lazglafta na: \q1 «Waɗawaɗa yu, \q1 haɗ yu dzaʼa vrəglafta tida wu: \q1 “Nda nza ka ka mnda ksa slna ŋa kɗekedzeŋ\f + \fr 7:21 \ft Zabura 110:4.\f* ” » kəʼa. \m \v 22 Ma tsa waɗu waɗa Lazglafta ya ná, grafgra amu ma Yesu kazlay: Mamu mu nda slərɓatá zughu ya ta malaghuta kəʼa. \p \v 23 Guli ná, tsa sanlaha ma gwal ksa slna Lazglafta ya ná, nda tska hahəŋ, kabga ta mtay hahəŋ ta mtaku haɗ həŋ ta gɗavata wa. \v 24 Yesu ná, ŋa kɗekedzeŋ nzatá nzakwa tsatsi. Slna tsa nzakwani ka mnda dra skwi ŋa Lazglafta ya guli, haɗ dzaʼa tsavapta wa. \v 25 Tsaya guli kəl tsi ka slaghuta ka mnda mbanafta ŋa kɗekedzeŋ ta inda gwal dzaʼa ɓhaku da Lazglafta nda ma tsatsi. Yesu ná, ŋa kɗekedzeŋ nzatá nzakwani ka maga duʼa da Lazglafta ta ghəŋa taŋ. \p \v 26 Tsaya tama ná, nda nza Yesu ka mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta ya pahaŋ mu. Tsatsi ná, nda ghuɓa nzatá nzakwani, haɗ rutsak tida wa. Haɗ dmaku tida guli wa. Nza a tsatsi manda gwal dmaku wa. Klagha kla lu ta luwa. \v 27 Nza a tsatsi manda hamata sanlaha ma la mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta wa. Zba a tsatsi ta pla ghəŋ inda fitik ŋa ghəŋani, nda ya ŋa hamata mnduha guli wa. Turtuktuk plata tsatsi ta ghəŋ ma vlatani ta ghəŋani. \v 28 La mali ta ghəŋa slna Lazglafta ya ta zbapta zlaha Musa ná, gwal nda hta nzakwa taŋ ya. Ma fitika waɗata Lazglafta ta tsa waɗu waɗa tsi ya, mbəɗapta tsa gwaɗa ya ta zlaha Musa. Ka fatá tsi ta zwaŋani ŋa kɗekedzeŋ ka mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta, ŋa dzanaghatá ghəŋa skwi kumaŋ tsi. \c 8 \s1 Yesu mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta \p \v 1 Wya mala dughwaŋa skwi ta mnə ŋni: Mamu mu nda mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta. Tsatsi ná, ta luwa ta nzakwa tsatsi nda ga zeghwa dughurukwa Lazglafta\f + \fr 8:1 \ft Ngha ta Zabura 110:1.\f*. \v 2 Ta ksa slna tsatsi ma vərɗa həga tumpul ya magaf Mgham Lazglafta ta luwa ma vla nzakwa Lazglafta, ya magaf dzva mndu a wa. \p \v 3 Inda mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta ná, fafa lu ŋa vla skwi ta vlata lu, nda skwa pla ghəŋ tani. Nda ra ka mutsafta ŋa amu ma mali ta ghəŋa gwal ksa slna Lazglafta guli ta skwi ŋa vlayni. \v 4 Ka má si ta haɗik na Kristi katsi ná, ma haɗ fitik dzaʼa nzata tsi ka mnda dra skwi ŋa Lazglafta wu, kabga nda ghada kluta gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ta vli manda ya mnaf zlahu. \v 5 Tsa slna ta magə tsa gwal ta maga slna Lazglafta ya ná, fwata skwi ta magaku ta luwa ya, sulkuma skwi ta magaku ta luwa ya guli. Ma fitika dzaʼa Musa ba həga tumpul ná, wya ka Lazglafta nda tsi: «Ɗasuwa káka, manda va tsa nzakwani maragha yu ta ghwá\f + \fr 8:5 \ft Ngha ta Sabi 25:40.\f* ya ná, manda va tsaya káka da bafta,» kaʼa.\fig Həga Lazglafta (tumpul)|src="lb00259c.tif" size="span" loc="Hebrews 8:5, 9:2, 8" copy="Louise Bass" ref="Heb 8:5" \fig* \v 6 Kahwathwata ná, slna dagala vlaŋ lu ta Yesu. Tsatsi ta nzamta ma takataka slərɓatá zughu ɗina ta malaghuta, thaf lu ta tatá imi ta sləməŋ ɗina ta malaghuta ya guli. \p \v 7 Ka si ma haɗ rutsak ta tsa taŋtaŋa dzratawi ya wu katsi, ma zbəgla a lu ta mahisani wa. \v 8 Manda tsaya ná, mamu rutsak kəl Lazglafta ka mnay ŋa taŋ. Kaʼa mantsa: \q1 «Dzaʼa saghasa fitik, \q1 dzaʼa dzrəglafdzra yu ta wi ka lfiɗani mataba ɗa nda la Israʼila, \q1 nda ya nda la Yuda, \q1 \v 9 nzata a manda tsa dzratawi dzraf yu \q1 nda dzidzíha taŋ ma tsa fitika hlagapta ɗa ta həŋ \q1 nda dzva ɗa ma haɗika Masar ya wa. \q1 Hahəŋ ka ghəŋa taŋ ta ɓadziŋtá tsa si dzratawa ɗa nda həŋ ya, ka zliŋtá iʼi ta həŋ guli, \q1 \v 10 Mantsa tama, wya tsa dzratawi dzaʼa dzrafta yu nda la Israʼila tahula tsa fitik ya. \q1 Dzaʼa taghanaftagha yu ta zlahuha ɗa ta həŋ, ŋa hanamta ɗa ta həŋ ma ndana taŋ, \q1 thanamha yu ta həŋ ma ŋuɗufa taŋ. Dzaʼa nzanza yu ka Lazglafta taŋ, ŋa nzakwa hahəŋ ka mnduha ɗa guli. \q1 \v 11 Haɗ mndu dər turtuk dzaʼa taghəglanaftá mndəra taŋ, dər zwaŋamani kazlay: Snaŋsna ta Lazglafta kəʼa wa. \q1 Inda taŋ dzaʼa nda sna həŋ ta iʼi, nda zwani tani, nda glata mndu tani. \q1 \v 12 Dzaʼa planapla yu ta krughuva taŋ, \q1 havglakta a yu ɗekɗek ta dmakuha taŋ wu,» kaʼa. \m \v 13 Ma tsa mna gwaɗa ta dzratawi ka lfiɗ ya, niŋna Lazglafta ka halatani ta tsa taŋtaŋani ya. Tsa ŋa ghalya ta halaku ya, ta ghwaŋ a ka hluta wa. \c 9 \s1 Tsəlɓu ŋa Lazglafta ta haɗik, nda ya ta luwa \p \v 1 Ma tsa taŋtaŋa dzratawi ya, mamu tvi ya ta raku ŋa magay ka lu dzaʼa tsəlɓu ŋa Lazglafta. Mamu həga guli ya banaf lu ta Lazglafta ta haɗik, \v 2 nda tumpul bafta lu ta tsa həga ya. Taŋtaŋa huɗa tsa həga ya ná, vli nda ghuɓa ta hga lu. Mida famta lu ta pitirla, nda tabəl, nda buradi ŋa Lazglafta.\fig Pitirlaha ndəfáŋ|src="WA04015b.tif" size="span" loc="Hebrews 9:2" copy="Graham Wade" ref="Heb 9:2" \fig* \v 3 Tahula mahisa zlala, mamu sana huɗi ta hgu lu ka vli nda ghuɓa katakata. \v 4 Mida famta lu ta skwi ya tsaf lu ka dasu ta kəl lu ka dra urdi, nda blukuma dzratawi maganava lu ta dasu. Ma tsa blukum ya guli mamu siga ka dasu ndəgham lu ta mana mida, nda dafa Haruna si ta dzuslafta dzuslu ya, nda klamha his nda vinda ta gwaɗa dzratawi tida. \v 5 Ka tsatsaftá lu ta Kerubuha his ta mara glakwa Lazglafta ta nzəganaghatá tsa blukum ya ka pghəganaghatá zlambak ta vli ya ta vlə lu ta us ŋa Lazglafta ŋa pla dmaku. Ama haɗ lu dzaʼa pasla gwaɗa\f + \fr 9:5 \ft Ayaha ta gara vgha nda aya 2-5: Aya 2: Sabi 26:1-30, 25:31-40, 25:23-30. Aya 3: Sabi 26:31-33. Aya 4: sabi 30:1-6, 25:10-16, 16:33, Mbsak 17:16-26, Sabi 25:16, Vrafta ta zlahu 10:3-5. Aya 5: Sabi 25:17-22.\f* ta tsaya ndana wa. \fig Kerubuha ta akwata dzratawi |src="co00992b.TIF" size="col" loc="Hebrews 9:5" copy="David C. Cook" ref="Heb 9:5" \fig* \p \v 6 Mantsa ya gwagwatá nzakwa tsa həga ŋa gɗata gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ta lami da maga slna taŋ ma taŋtaŋa huɗani ya. \v 7 Ama ma tsa mahisa huɗi ya, mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta turtukwani ta lami dida, turtuk ma vaku, ŋa kladanamtani nda usa rini, ŋa vlaŋtá Lazglafta ŋa plinistá krughuvani\f + \fr 9:7 \ft Aya 6: Mbsak 18:2-6. Aya 7: Ngha ta Livitik 16:2-34.\f*, nda ya ŋa plinistá ŋa hamata mnduha guli. \v 8 Mantsa ya kumaŋta Sulkum nda ghuɓa ta mnamaŋta kazlay: Haɗ tvi ŋa lami da tsa huɗi nda ghuɓa katakata ya, ka ta gɗavagɗa tsa taŋtaŋa huɗi ya wa. \v 9 Tsaya skwa gray nda skwi ta magaku gitana. Ta maray kazlay: Vla skwi ta vlə lu, nda pla ghəŋ ta plə lu ŋa Lazglafta ná, slaghu a ŋa dzanaghatá ghəŋa ghuɓatá dmakwa gwal ta tsəlɓu ŋani wu kəʼa. \v 10 Gwaɗa ta skwa zay, nda skwa say, nda tva ghuɓaku kavghakavgha kweŋkweŋ ta taghamafta tsahaya. Tsa skwiha fafa lu laviŋ mnduha ta magay ya ná, nda nza tsahaya ŋa kzla mbəɗanafta Lazglafta ta inda skwi. \p \v 11 Ndanana ná, saghasa Kristi ta nzakway ka mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta famatá vərɗa skwiha ya ta tsuʼu mu. Ka lami tsi nda ma həga tumpul dagala ta ɗinuta katakata, ya kul baftá mnda səla. Ta ghəŋa na haɗik na a bafta Lazglafta guli wa. \v 12 Ma tsa lami lamə Yesu turtuktuk da tsa huɗi nda ghuɓa katakata ya ná, lamə a nda klatá usa duguzumha nda zwaŋa lghəŋ wa. Vərɗa ŋani ma us vla tsi, ka mbamafta ŋa ɗekɗek ma dmakuha mu. \v 13 Ghalya, ta pslapsla lu ta duguzumha, nda lghəŋha ka wutsika usani ta gwal ta gatá krughuvi manda ya ta mnə zlahu ya. Ta ksafksa lu ta vlək guli ka drata nda dra\f + \fr 9:13 \ft Ngha ta Levitik 16:14-16, Mbsak 19:9, 17-19.\f*, ŋa faɗaftá hutiɗifani ka dzay ta mnduha guli. Tsaya dzaʼa kəl tsa krughuva taŋ ya ka saha ta həŋ manda ya ta mnə zlahu. \v 14 Ka si mantsa ya tsi, malaghumala usa Kristi pyu ka tsahaya. Ga a Kristi ta dmaku wu, ama ka klaftá tsi ta ghəŋani ka vlaŋtá Lazglafta nda mbrakwa Sulkum nda ghuɓa. Ŋa kɗekedzeŋ tsa Sulkum ya. Tsa usa Kristi ya ta ghuɓiŋtá ŋuɗufa mu, ŋa zlaŋta mu ta maga ghwaɗaka skwiha ya ta kla mndu da mtaku, ka magay mu ta slna Lazglafta ya ta vla hafu. \p \v 15 Tsaya kəl Kristi ka sladamta matakataka i Lazglafta nda mnduha, ŋa dzrəglaftawi ka lfiɗ nda həŋ, ŋa zlghay gwal hagaf Lazglafta ta tsa ŋərma skwi tanaf tsi ta imi ta sləməŋ ta həŋ ŋa vlaŋtá həŋ, ŋa nzakwani ka ŋa taŋ ŋa ɗekɗek ya. Əŋkaʼa ka mtakwa Kristi ta varagaptá mnduha ma ghwaɗaka skwiha ya ta magə həŋ ma dzratawi ya ŋa ghalya. \p \v 16 Ka fafa mndu ta sləkaɗani ná, ba graftá mtatá tsa mndu ta fatá sləkaɗani ya kada dga tsa skwani fa tsi ka sləkaɗani ya. \v 17 Ka ta ndiri mndu ta fatá sləkaɗ ná, haɗ lu ta ksaŋtá tsa skwani fa tsi ka sləkaɗani ya wa, ba tahula mtutani kasiʼi. \v 18 Mantsa ya guli, dər tsa taŋtaŋa dzratawi ya ná, nda us magafta lu. \v 19 Tahula mnanafta Musa ta inda zlahu ta mnduha demdem, manda ya mnaf zlahu, ŋa klaftani ta usa zwana lghəŋ nda ŋa duguzumha ka gaɓanafta nda imi. Ɓəlaha ta sluhwa fwa izwap nda swida tuwaka dva hbuŋ lu ta wa udzu, ka tsughumamta ma tsa us ya, ka wutsikay ta tsa deftera zlahu ya, nda ya ta inda mnduha. \v 20 «Nana na usa dzratawa Lazglafta nda kaghuni ka ŋanata kuni ta tsa dzratawi\f + \fr 9:20 \ft Sabi 24:8. Ŋa ayaha 19-20, ngha ta 24:3-8.\f* ya,» kaʼa ta mnay ta wutsik tsi ta həŋ. \v 21 Wutsikafha guli ta tsa həga tumpul ya, nda inda huzlaha mida ta kəl lu ka ksa slna ka tsəlɓu ta kəma Lazglafta ya. \v 22 Manda ya mna zlahu ná, wər nda us ta ghuɓiŋta lu ta inda skwi. Ka pghu\f + \fr 9:22 \ft Aya 21: Ngha ta Livitik 8:15. Aya 22: Ngha ta Livitik 17:11.\f* a us ná, haɗ platá dmaku wa. \s1 Platá ghəŋ pla Kristi ta ghuɓa dmaku \p \v 23 Nda ra ka ghuɓiŋta mantsa ya ta tsəna skwiha ta ghəŋa haɗik na, kabga fwata vərɗa tsa skwiha ta luwa ya həŋ. Tsaha ta nzakway ka vərɗakani ta luwa ya guli ná, nda ra ŋa taŋ nda pla ghəŋ ya ta malaptá tsa taŋtaŋani ya. \v 24 Lamə a Kristi da tsa vli nda ghuɓa katakata ma həga tumpul magaf mnda səla ya wa. Fwata tsa vərɗani ta nzakway ta luwa ya tsaya. Tsatsi ná, ta luwa laghwa tsatsi. Ndanana, ta nzaku ta kəma Lazglafta ta gwaɗa ma vla mu. \v 25 Inda vaku tsa mali ta ghəŋa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta ta dzaʼa da tsa vli nda ghuɓa katakata ma həga tumpul ya nda tatá usa rini. Ama Kristi ná, lamə a tsatsi ŋa gɗata ta vlatá ghəŋani wa. \v 26 Ka má mantsa tsi ná, má mbəɗava a fitika ghuyayni ta ɗaŋwa daga ka yawu zlagapta ghəŋa haɗik wa. Turtuktuk səla zlagapta tsatsi ma na kɗavakta fitik na. Ka vlaŋtá tsi ta ghəŋani ta Lazglafta ŋa hərɗiŋtá dmakwa mu ɗekɗek. \v 27 Inda mnda səla ná, thanaftha lu ta mtutani turtuktuk səla, tahula tsa ŋa tsanaghata Lazglafta ta guma. \v 28 Manda tsaya Kristi guli, turtuktuk səla mtuta tsi, ŋa vlaŋtá ghəŋani ta Lazglafta, ŋa hərɗiŋtá dmakwa ndəghata mnduha\f + \fr 9:28 \ft Gray nda Isaya 53:12.\f*, ŋa vrəglagatani kamahis. Tsa vrəglagata dzaʼa vrəglagata tsi ya, ŋa hərɗgəltá dmaku a wa, ama ŋa mbanaftá gwal ta fata vgha ka kzlay. \c 10 \p \v 1 Zlaha Musa ná, vərɗaka nziɗiɗa tsa skwi ta sagha ya a wu, fuwatani ya. Laviŋ a ɗekɗek ta payaftá gwal ta gavanavatá Lazglafta ŋa nzakwa taŋ manda ya ta kumay tsi wa. Waka tsa pla ghəŋ ta gɗata lu ta magay inda fitik, vaku nda vaku ya dzaʼa ghuɓiŋta həŋ ta wa ira Lazglafta na? \v 2 Ka si má ta ghuɓay tsi katsi, magata taŋ turtuktuk ya ná, má ndanəgla a həŋ ta dmakuha taŋ wu, má zlaŋzla lu ta pləgəltá ghəŋ. \v 3 Tsaw mantsa ya a wa. Katək ná, tsa pla ghəŋ ta plə həŋ ya, ta havanaktá həŋ ta dmakuha taŋ vaku nda vaku, haɗ ta ghuɓiŋtá həŋ, \v 4 kabga haɗ usa lghəŋha, nda duguzumha ta hərɗiŋtá dmaku wa. \p \v 5 Tsaya kəl Kristi ka mnay ŋa Lazglafta ma fitika dzaʼani saha ta ghəŋa haɗik, kaʼa mantsa: \q1 «Va a ka ta plaghatá ghəŋ nda rini wu, va a ka ta vlaghatá sana skwi ŋa plaghata ghəŋ guli wa. \q1 Ama ka vlihatá ka ta sluʼuvgha ŋa vlaghata. \q1 \v 6 Zɗəgagha a skwi nda səla ta drə lu nda dra ta gwir, \q1 nda skwi ya ta vlaghata lu nda vla ŋa pla ghəŋ ta ghəŋa dmaku wa. \q1 \v 7 Ka yu mantsa: “Wana yu Lazglafta, sasa yu ta ghəŋa haɗik da maga skwi ya ta kumə ka, \q1 manda ya nda vinda ta ghəŋa ɗa ma deftera zlahu\f + \fr 10:7 \ft Aya 5-7: Zabura 40:7-9, manda ya ta mnə Grek ŋa ghalya.\f*,”» kaʼa. \m \v 8 Ka Kristi mnuta karaku na: «Nda pla ghəŋ nda skwi nda səla tani, nda skwiha ta klafta lu ka vlaghata nda vla tani, nda skwiha nda səla ta drə lu nda dra ta gwir tani, nda skwi nda səla ta klafta lu ŋa pla ghəŋ ta ghəŋa dmaku tani, va a ka ta həŋ wu, zɗəgagha a həŋ guli wu,» kaʼa. Ta wya maga manda va ya mna zlahu lu ta tsa pla ghəŋ ya kay guli. \v 9 Kaʼa guli mantsa: «Wana yu, saghasa yu ŋa maga skwi ya ta kumə ka,» kaʼa. Ka hlanatá tsi ta tsa taŋtaŋa pla ghəŋ ta plə lu ya, ka mbəɗapta nda mahisani. \v 10 Magamaga Yesu Kristi ta skwi ta kumə Lazglafta. Ka vlaŋtá tsi ta ghəŋani ŋa pla ghəŋ turtuktuk səla. Mantsa ya kəl mu ka nzakway nda ghuɓa ta wa ira Lazglafta. \p \v 11 Inda gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta turtuk turtuk, ta sladu ta sladu ta nzata həŋ ka maga slna taŋ inda fitik, ta gɗata ta vla va tsa skwi turtuk ŋa hərɗiŋta dmaku ya, ama laviŋ a ta hərɗiŋta wa. \v 12 Ama Yesu Kristi ná, turtuktuk vlata tsatsi ta ghəŋani ŋa pla ghəŋ ŋa hərɗiŋta ɗekɗek ta dmakwa mnduha. Tahula tsa, ka nzatá tsi nda ga zeghwa Lazglafta. \v 13 Ndanana, hada nzata tsi ka kzla pghanata Lazglafta ta ghumahani ka skwa ta diŋlay səlani. \v 14 Ma tsa vlatani ta ghəŋani turtuktuk ya, ka nanaftá tsi ka gwal tɗukwa ŋa ɗekɗek ta wa ira Lazglafta, ta gwal ta ghuɓiŋta tsi ta dmakwa taŋ. \v 15 Ta tsalamaptsala Sulkum nda ghuɓa guli kazlay: Prək tsa pla ghəŋ turtuktuk ya kəʼa. Kaʼa karaku na: \q1 \v 16 «Wya tsa dzratawi dzaʼa yu dzrafta nda həŋ ma tsa fitik ya, ka Mgham Lazglafta. \q1 Dzaʼa famfa yu ta zlahuha ɗa da ŋuɗufa taŋ, \q1 dzaʼa thanamtha yu ta həŋ ma ghunislaka taŋ,» kaʼa. \m \v 17 Kaʼa guli mantsa: «Haɗ yu dzaʼa havglakta ɗekɗek ta dmakuha taŋ, nda krughuvha taŋ wu,» kaʼa. \v 18 Ka plinispla Lazglafta ta dmakwa mnduha ná, pahəgla a mnduha ta skwi ŋa vlaŋtá Lazglafta ŋa hərɗiŋtá dmakuha wa. \s1 Gavanamava gava ta Lazglafta \p \v 19 Mantsa tama zwanama ɗa, nda pla vgha mu ta lami da tsa vli nda ghuɓa katakata ya nda ma usa Yesu. \v 20 Tanaptá Yesu ta zlala, ka tamaptá lfiɗa tvi ŋa lami nda tida ŋa mutsa hafu. Tsa zlala kuhwanap lu ya ná, vərɗa ka vgha Yesu dza lu yeya. \v 21 Tsaya tama ná, mamu mu nda mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta ta hemanata, ta nzanaghatá həga Lazglafta. \v 22 Ma tsa nzakwani mantsa ya tama, gavanamava gava ta Lazglafta nda ŋuɗuf turtuk, nda fata ghəŋ dar, nda ghuɓata ŋuɗuf kul haɗ dmaku mida, nda mbazatambaza nda imi tsələŋa. \v 23 Sladafmaslada ta fatá ghəŋa mu ka gɗata mu ta va mnay kazlay: Tsa mndu ta tamaftá imi ta sləməŋ ya ná, ŋərma mndu ya kəʼa. \v 24 Nghapma ngha ka sani nda sani, ŋa vlamatá mbrakwa ɗvuvustá vgha nda maga skwi ɗina. \v 25 Ma tsanap mu ta tska vgha mu manda ya ta snuta sanlaha ta tsanapta ya. Katək ná, vluvusma mbraku sani nda sani. Sganaghamasga, kabga nda sna mu kazlay: Ndusa fitika vragata Mgham Yesu kəʼa. \p \v 26 Tahula snaŋta mu ta vərɗa tvi, ka gɗata mu ta gəgəltá dmaku ka palama katsi, grafmagra kazlay: Ta haɗ sana skwi dzaʼa vlata lu ŋa pla ghəŋ ŋa hərɗiŋtá dmaku wu kəʼa. \v 27 Ta ghəŋa kzlay ma zləŋ dzaʼa kzlə lu ta guma Lazglafta. Tsa guma ya ná, nda bla katakata, ka vu ghandand nzakwani dzaʼa dra ghumahani. \v 28 Dər wati ma mndu ta kwalaghuta snatá zlaha Musa, ka mamu masləmtsəkha his ka hkən a tsi ta grafta katsi, ta dzadza lu ta tsa mndu ya, haɗ tawa hiɗahiɗa tida wa. \v 29 Ka si mantsa ya nzakwani nda zlaha Musa ya ní, kighkigh dzaʼa nzakwa tsi nda mndu ta zlridiŋtá Zwaŋa Lazglafta, ka razanaftá Sulkum ya ta vlamatá zɗakatahuɗi ya tama? haɗ hayhayani wu, kaʼa nda us ya kəl Lazglafta ka dzraftawi nda tsi, ka ghuɓiŋta nda tsi ya. \v 30 Nda sna amu ta tsa mndu ta mnay kazlay: Iʼi dzaʼa vranamtá mndu ta skwi ya maga tsi, iʼi dzaʼa planamta kəʼa ya. Kaʼa guli na: «Dzaʼa tsanaghatsa Mgham Lazglafta ta guma ta mnduhani,» kaʼa. \v 31 Skwa zləŋay gwaɗa ta dəɗamta mndu da dzva Lazglafta ya ta vla hafu. \p \v 32 Havakwahava ta nzakwa ghuni ghalya ma taŋtaŋa snaŋta ghuni ta gwaɗa Lazglafta. Ma tsa fitik ya ná, susa kuni ta duni, ka suʼuwaftá kuni ta indani. \v 33 Ta kəma inda mnduha rarazata lu, ka ganaptá iri ta sanlaha mataba ghuni tazlay. Ma sana fitik guli, ta gway kuni ta vgha nda sanlaha ta ghuya mndərga tsa ɗaŋwa ya. \v 34 Ksuksa ka hiɗahiɗa ta kaghuni, na gwal ya hlaf lu ka pghamta ma gamak ta gwaɗa ta Yesu. Hlugudughunusha lu ta huzla ghuni, ta rfu nda rfa kuni, ndanaŋ a kuni wu, kabga nda sna kuni mamu skwi da kaghuni ta malaghutá inda skwi kəʼa. Tsa skwi ya guli ná, ŋa kɗekedzeŋ nzakwani. \v 35 Mantsa tama, ŋavawa ŋa ka dzaʼa kuni ta kəma ta kəma nda fata ghəŋa ghuni ta Lazglafta. Ka ŋavaŋa kuni, dzaʼa mutsay kuni ta nisəla ghuni dagala. \v 36 Skwi ya ta raghunata ná, nzata ghuni nda suʼay, ka maga skwi ya ta zɗəganatá Lazglafta, ŋa vlaghunatani ta skwi ya taghunaf tsi ta imi ta sləməŋ. \v 37 Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta na: \q1 «Ta ɓets nzɗa guli ná, \q1 dzaʼa saghasa tsa mndu dzaʼa sagha ya, gərɗata a wa. \q1 \v 38 Mndu ya tɗukwa ta wa ira ɗa ná, \q1 dzaʼa nzakway nda hafu nda ma zlghay nda ŋuɗufani. \q1 Ama ka vraghuvra tsi nda hul zɗəgləgihata a tsa mndu ya wa,» kaʼa. \m \v 39 Amu ná, nza a amu tekw mataba gwal ta vru nda hul ŋa zaɗiŋtá ghəŋa taŋ ya wa. Ama nda nza amu tekw mataba gwal ta zlghafta ta dzaʼa mutsa mbaku ya. \c 11 \s1 Zlghay nda ŋuɗuf \p \v 1 Zlghay nda ŋuɗuf ná, graftá skwi ya faf lu ta ghəŋ tida ya. Fatá vgha kazlay: Mamu tsa skwi ya kahwathwata kəʼa ya, dər ta ngha a iri. \v 2 Ta ghəŋa zlghay nda ŋuɗufa taŋ, kəl Lazglafta ka ghubanaghatá mnduha ghalya. \p \v 3 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf snaŋta mu kazlay: Nda gwaɗani magafta Lazglafta ta inda skwiha kəʼa. Inda skwi ya ta nghaŋta lu nda iri ná, sabə ma skwi ya kul nghaŋtá\f + \fr 11:3 \ft Ngha ta Zlrafta 1, Zabura 33:6, 9.\f* iri həŋ. \p \v 4 Nda ma zlghay nda ŋuɗufani klafta Abel ta skwa pla ghəŋ ta malaghutá ɗinaku ka ŋa Kayinu, ka vlaŋtá Lazglafta. Tsa zlghay nda ŋuɗufani ya kəl Lazglafta ka klafta ka mndu tɗukwa, kabga tsuʼaftsuʼa ta tsa skwi vlaŋ tsi ya. Nda mta\f + \fr 11:4 \ft Zlrafta 4:3-10.\f* Abel má mndani, ama kabga zlghay nda ŋuɗufani ná, tata gwaɗa tsatsi. \p \v 5 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf kəl Lazglafta ka klaghatá Inuk ta luwa, ɗaŋ a ta mtaku wa. Ngha a lu guli wu, kabga klaghakla Lazglafta da tsatsi. Ka lu vindafta ma deftera Lazglafta na: Zɗəganazɗa Inuk ta Lazglafta\f + \fr 11:5 \ft Zlrafta 5:24.\f* ma kɗaku tsi ka klaghata ta luwa. \v 6 Ka haɗ zlghay nda ŋuɗuf wu ná, haɗ fitik zɗəgana mndu ta Lazglafta wa. Mndu ta gavadaghata da Lazglafta ná, ɗina ka graftani kazlay: Mamu Lazglafta, ta magay ta skwi ɗina guli ŋa gwal ta zbay kəʼa. \p \v 7 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf snata Nuhu ta gwaɗa ya mnana Lazglafta ta ghəŋa skwi dzaʼa magaku ta kul nghaŋtá iri karaku. Ka tsaftá tsi ta kwambalu dagala manda ya mnanaf Lazglafta. Ka lamə tsi dida nda gwal ga taŋ tani, ka mbaftá həŋ. Ma tsa magatani mantsa ya tsanaghata tsi ta guma ta ghəŋa haɗik. Ka klaftá Lazglafta ka mndu tɗukwa\f + \fr 11:7 \ft Zlrafta 6:13-22.\f* kabga zlghay nda ŋuɗufani. \p \v 8 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf snata Abraham ta hgu hgaf Lazglafta, ka sliʼaftá tsi ka laghwi ta haɗik ya dzaʼa vlaŋta Lazglafta ŋa ŋani. Ta sliʼaftá tsi, sna a ta vli ta dzaʼa tsi wa. \v 9 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf, ka lagha tsi nzata ka matbay ma tsa haɗik dzaʼa lu vlaŋta, tanaf Lazglafta\f + \fr 11:9 \ft Aya 8-9: Ngha ta Zlrafta 12:1-5, 23:4, 35:12, 27.\f* ta imi ta sləməŋ ya. Ka nzaku tsi ta nzaku ma həga tumpul, mantsa ya i Izak nda Yakubu guli ta nzakway ka gwal nda gwa həŋ ma tsa tatá imi ta sləməŋ ya. \v 10 Ka nzatá Abraham ka kzla tsa luwa dihana Lazglafta ta tughwani\f + \fr 11:10 \ft Ngha ta 11:16, 12:22.\f* ya. Lazglafta ka ghəŋani ta garafta, tsatsi mnda bafta guli. \p \v 11 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf mutsafta Abraham\f + \fr 11:11 \ft Ngha ta Zlrafta 18:11-14, 21:2.\f* ta zwaŋ ma halatani katakata. Markwa taŋ Sara guli tsutsa ka dzəghəŋ. Ka fatá tsi ta ghəŋani kazlay: Dzaʼa magay Lazglafta ta skwi manda ya mna tsi kəʼa. \v 12 Mantsa ya, ma mndu turtuk ya nda hala, ta ghwaŋ a ka mtaku wu, yata lu ta zivra mndu nda ndəgha manda tekwatsa ta luwa, nda ya manda wutak ma ghwa\f + \fr 11:12 \ft Ngha ta Zlrafta 22:17.\f*. \p \v 13 Ma zlghay nda ŋuɗuf rwuta həŋ demdem, ta kul mutsaftá həŋ ta magatá tsa skwi tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta həŋ ya. Ama grafgra həŋ kazlay: Dzaʼa magaku tsa skwi ya kəʼa, harharhar ghəŋa taŋ ta ghəŋani. Ka graftá həŋ kahwathwata kazlay: Matbay ŋni ta wawutá wawaku\f + \fr 11:13 \ft Ngha ta Zlrafta 23:4, 1 Krunik 29:15, Zabura 39:13.\f* ta na ghəŋa haɗik na kəʼa. \v 14 Tsa gwal ta mnay mantsa ya ná, maraŋmara həŋ baŋluwa kazlay: Ta kzla vla taŋ həŋ kəʼa. \v 15 Ndanəgla a həŋ ɗekɗek ta tsa vli sabə həŋ ya wa. Ka má ta ndanay həŋ katsi, má si vraghuvra həŋ. \v 16 Kahwathwata ná, vli ta malaghutá tsaya ŋa taŋ ta pahaŋta, vli ya ta nzakway ta luwa. Tsaya kəl tsi ka zɗəganatá Lazglafta, na hgay ta hgə həŋ ka Lazglafta taŋ. Ka payanaftá tsi ta luwa taŋ ta həŋ. \p \v 17 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf kumafta Abraham ta vlatá zwaŋani Izak ŋa pla ghəŋ ma dzəghaŋta ya dzəghaŋ Lazglafta. Ka kumaftá tsi ta vlatá tsa kɗakwakɗakwa zwaŋani turtuktuk ya, dər má si tanafta Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta ghəŋa tsa zwaŋ ya. \v 18 Ka Lazglafta si mnanata na: «Nda ma Izak ya taghaf yu ta imi ta sləmeŋ\f + \fr 11:18 \ft Ngha ta Zlrafta 22:1-14, Aya 18: Ngha ta Zlrafta 21:12.\f* ya dzaʼa yagapta zivra gha,» kaʼa. \v 19 Ka fata Abraham ta ndanani kazlay: Laviŋlava Lazglafta ta vraganaptá mndu ma mtaku nda hafu kəʼa. Tsaya tama ná, ka nzaku Izak manda mndu vraganap lu ma mtaku kahwathwata. \p \v 20 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf tfanaghata Izak ta wi ta i Yakubu nda Isuwa, ta ghəŋa nzaku ya ká həŋ dzaʼa nzakway ta kəma. \p \v 21 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf tfanaghata Yakubu ta wi ta zwana Yusufu ma ndusakwani ka mtaku. Ta tfə tsi ta tsa wi ya ŋa taŋ, ka dzuɓuŋtá tsi ta vgha ta wa dafani ka tsəlɓu ta kəma Lazglafta\f + \fr 11:21 \ft Aya 20: Ngha ta Zlrafta 27:27-29, 39-40, aya 21: Ngha ta Zlrafta 48:1-20, 47:31.\f*. \p \v 22 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf mnanata Yusufu ta zwana la Israʼila ma ndusakwani ka mtaku kazlay: Dzaʼa sliʼapsliʼa həŋ ma haɗika Masar kəʼa. Ka mnanatá tsi ta həŋ guli ta skwi ka həŋ dzaʼa magay nda ghudzifani\f + \fr 11:22 \ft Ngha ta Zlrafta 50:24-25, Sabi 13:19.\f*. \p \v 23 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf ɗifanata dadahani ta Musa ka tili hkən manda yata. Ɗinaɗina tsa zwaŋ ya ta wa ira taŋ. Zləŋaf a həŋ ta ɓlanapta taŋ ta zlaha mghama Masar wa. \p \v 24 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf kwalaghuta «Musa ma glatani ta hgay ka zwaŋa makwa Firʼawna.\f + \fr 11:24 \ft Aya 23: Ngha ta Sabi 2:2, 1:22. Aya 24: Ngha ta Sabi 2:10-12.\f* \v 25 Ta draŋ ghuyay ɗa ta ɗaŋwa kawadaga nda mnduha Lazglafta, ka rfay ɗa ta rfu ma gay ɗa ta dmaku ŋa fitik kwitikw. \v 26 Mal ghuyɗipta mnduha ta ɗaŋwa manda ya dzaʼa ghuyanapta lu ta Kristi ya, ka inda skwa gadghəl ta haɗika Masar,» kaʼa, kabga nda fa ŋuɗufani ta skwi ya dzaʼa vlaŋta Lazglafta ta kəma. \p \v 27 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf sliʼafta Musa ka zlanatá haɗika Masar, kul zləŋaŋta gatá sida mgham. Ka dihavatá tsi manda skwi nda ngha ta Lazglafta ya kul laviŋtá lu ta nghaŋta nda iri ya. \p \v 28 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf tahanatá tsi ta skala Pak. Tahafwa taha ta us ta watgha, kaʼa nda la Israʼila, kada kwala duhwala Lazglafta ya dzaʼa ghunakta lu da rwa zumala la Masar da rwiŋtá ŋa ghuni guli, kaʼa. \p \v 29 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf tsughwaɗapta zwana la Israʼila ta drəfa dva manda skwi ta ghwalata vli. Ama ka tsughwaɗadapta aŋni manda ŋa taŋ ya ka la Masar ná, ka nuʼamtá\f + \fr 11:29 \ft Aya 27: Ngha ta Sabi 2:15, aya 28: Ngha ta Sabi 12:21-30. Aya 29: Ngha ta Sabi 14:21-31.\f* həŋ mida. \p \v 30 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf zliŋta la Israʼila ta muhula luwa Yeriku manda magata taŋ ta fitik ndəfáŋ ta wawanafta. \p \v 31 Nda ma zlghay nda ŋuɗuf tsuʼafta\f + \fr 11:31 \ft Aya 30: Ngha ta Yusuwa 6:12-21, aya 31: Ngha ta Yusuwa 6:22-25, 2:1-21.\f* Rahab, sana marakw ta hla iri ta mnduha la Israʼila ta labə da vitsa luwa taŋ. Ma lagha la Israʼila da rwanatá gwal pgha ghəŋ nda Lazglafta, ka zlanatá həŋ ta tsatsi nda hafu. \p \v 32 Nu dzaʼa mnəgəlta yu ka malaghutá tsa tama? Nda hta fitik ka mnəgəlta ɗa ta gwaɗa ta ghəŋa i: Zideyuŋ, nda Barak, nda Samsuŋ, nda Yafte, nda Dawuda, nda Samuyel, nda la anabiha\f + \fr 11:32 \ft Ngha ta Guma 6-7, 4-5, 11-12, 1 Samuyel 16:1-1 Mghamha 2:11, 1 Samuyel 1:1—25:1.\f*. \v 33 Hahəŋ ná, nda ma zlghay nda ŋuɗuf zazakta həŋ ta haɗikha nda vulu. Ka magatá həŋ ta skwi tɗukwa, ka mutsaftá həŋ ta skwi ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta həŋ. Ka hahanaftá həŋ ta wi ta rveriha. \v 34 Ka niŋtá həŋ ta zlghakwa vu ləmtək. Ma sliʼa mnduha pslata həŋ nda kafay, ka ndaptá həŋ mida. Haɗ mbraku ma həŋ wu, ama ka nuta həŋ ka gwal nda mbra. Ma fitika vulu, ka nuta həŋ ka bigwala, ka ŋawaftá həŋ ta sludza haɗikha kavghakavgha. \v 35 Ka nghəglaŋtá miʼaha ta mnduha taŋ si ta rwuta ta vragapta\f + \fr 11:35 \ft Aya 33: Ngha ta Daniyel 6, aya 34: Ngha ta Daniyel 3:1-30, aya 35: Ngha ta 1 Mghamha 17:17-24, 2 Mghamha 4:18-37.\f* nda hafu. \p Ama sanlaha ya ná, kwihiŋ nda kwikwiha lu ta həŋ ka tataɗaptá həŋ, ka kwalaghutá həŋ ta zlanatá həŋ ŋa mutsa sliʼagapta ma mtaku nda hafu ya ta malaghuta. \v 36 Ŋa sanlaha ya guli ná, gagə nda gaga lu ta həŋ, ka sləvaptá həŋ. Tsatsaf nda tsatsa lu nda ziɗa ta sanlaha ka pghamta ma gamak. \v 37 Nda pala zlazlərtsata lu ta sanlaha ka pslatá həŋ, ɗatsanap nda ɗatsa lu ta sanlaha, tsasla nda kafay lu ta sanlaha, ka pslatá həŋ. Hwayapta ka ra vli ŋa sanlaha, ka nutá həŋ ka pɗu ka kla huta ta tuwak nda ŋa gu ta vgha. Ka ghuyanaptá lu ta ɗaŋwa, ka ganaptá lu ta iri\f + \fr 11:37 \ft Aya 36: Ngha ta 1 Mghamha 22:26-27, 2 Krunik 18:25-26, Irmiya 20:2 37:15, 38:6, aya 37: Ngha ta 2 Krunik 24:21.\f* ta həŋ. \v 38 Hwahwayaku ka ra vli kurandazl ma mtak, nda ya ma ghurum ma haɗik ŋa sanlaha. Ra a ghəŋa haɗik ka ŋa tsa mnduha ya wa. \p \v 39 Inda taŋ zɗəganazɗa həŋ ta Lazglafta, kabga zlghay nda ŋuɗufa taŋ. Tsaw ta mutsaf a həŋ ta tsa skwi ya tanaf Lazglafta ta imi ta sləməŋ ta həŋ ya wa. \v 40 Payafpaya Lazglafta ta skwi ta malaptá ɗinuta ŋa mu. Ma ndanani ná, va a ta dzanaghatá ghəŋa slnani nda hahəŋ nda ghəŋa taŋ kul haɗ amu hada wa. \c 12 \s1 Mbra vgha ma ghuya ɗaŋwa \p \v 1 Tsaya tama, mantsa ya ndəghata tsa masləmtsəkha ta wamafta ya. Pghiŋmapgha ta inda skwi ta ndəgamata ta gərɗa amu, nda dmakuha ta kasa amu, ka hwaya mu ɗina ta vərɗaka hwaya ya mnama Lazglafta ŋa hwayay. \v 2 Ka fafta mu ta iri ta Yesu ya ta tahamatá zlghay nda ŋuɗuf, tsatsi guli dzaʼa ɓhadamaghata da vla dzatá ghəŋani. Tsatsi ta tsuʼaftá mtutani ta udza zləŋay. Ksa a ka hula nda mndərga tsa mtaku ya wu, kabga nda fa ghəŋani ta rfu ya payana Lazglafta. Ndana tama, nda ga zeghwa Lazglafta\f + \fr 12:2 \ft Ngha ta Zabura 110:1.\f* ta nzakwa tsi. \p \v 3 Ndanawandana ta ghəŋa ya ka Yesu suʼaftá mndərga husaŋta ya husaŋ tsi ta ghwaɗaka mnduha, kada kwala kuni ta rwa malandugu. \v 4 Ma vulu ya ta vulu kuni nda dmaku ná, ta vula a kuni karaku ta ya dzaʼa kladaghunaghata ta wa hɗak wa. \v 5 Zanapza kuni ta gwaɗa Lazglafta ta vla mbraku ŋa zwanani ra? \q1 «Zwaŋa ɗa! Ka ta zlahay Mgham Lazglafta ta kagha katsi, fafa ta ghəŋ, \q1 ma kla ka ta ghəŋ tida ka dvaghaghadva tsi. \q1 \v 6 Mndu ta zlahu tsi ta ɗvu Mgham Lazglafta. \q1 Mndu ya klaf tsi ka zwaŋani\f + \fr 12:6 \ft Ngha ta Mahdihdi 3:11-12.\f* ta dzə tsi guli.» \m \v 7 Suʼuwasuʼa ta ghuya ɗaŋwaha ya ta kəl Lazglafta ka zlaha kaghuni nda tsi. Tsa ghuya ɗaŋwa ya ta maraŋta kazlay: Klaf ka zwanani Lazglafta ta kaghuni kəʼa. Mamu zwaŋ kul haɗ dani ta zlahay ra? \v 8 Ka si zlaha a tsi ta kaghuni ka zwanani ya wu katsi ná, vərɗa zwanani a kuni wu, masagwa kuni nda tsa. \v 9 Skwi guli ná, mamu mu nda dadaha mu ma na ghəŋa haɗik na ta zlaha amu, ta snay mu ta gwaɗa da həŋ. Dani ma Sulkumha yeya tama dzaʼa kwal mu sna gwaɗa da tsi ŋa mutsa hafu rki na? \v 10 Ta zlahay dadaha mu ta amu ŋa fitik kwitikw, manda ya ta gradapta həŋ kazlay: Ma dzaʼa ɗina mantsa kəʼa. Ama Lazglafta ná, ŋa kata amu ta zlaha tsi ta amu, ŋa mutsay mu ta mayaka mu ma tsa nzakwani nda ghuɓa ya. \v 11 Ma tsa fitik ta zlahu lu ta amu ya ná, nda nza ka skwi kul zɗəgamata, rfa a mu ta rfu ta ghəŋani wa. Ama tahula tsa, ŋa yiganaptani ta zɗaku, nda nzaku tɗukwa ta tsa gwal zlahaf lu ya. \s1 Dvu nda zlahu \p \v 12 Ka si mantsa tsi, ɗayapwaɗaya ta dzvuha ghuni ta hərfuta ya. Sifanafwa sifa ta karama ghuni ta laɓuta ya guli. \v 13 Mbaɗawambaɗa ta mbaɗa ta tvi ya nda slada\f + \fr 12:13 \ft Aya 12-13: Ngha ta Isaya 35:3 nda Mahdihdi 4:26.\f*, kada kwala səla ya nda wərɗa ta kɗiŋta, katək ná, ka mbafta tsi. \p \v 14 Zbawazba ta nzata nda zɗaku nda inda mndu. Ka nzata kuni nda ghuɓa ta wa ira Lazglafta. Ka haɗ tsi mantsa wu ná, haɗ ya dər turtuk ma kaghuni dzaʼa nghaŋtá kuma Lazglafta wa. \v 15 Ɗasuwa ka kuni yaha mndu dər turtuk da mbəɗanatá hul ta zɗakatahuɗa Lazglafta. Yaha ya dər ka turtuk da nzakway manda slrəŋ ɗahɗaha da ɗyamta ka ɓadza ndəghata mnduha\f + \fr 12:15 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 29:17.\f*. \v 16 Ɗasuwa ka kuni, yaha gwal ta hliri nzakway mataba ghuni. Yaha mndu dər turtuk mataba ghuni da vziŋtá skwi ta nzakway ka ŋa Lazglafta, manda Isuwa ta skwaptá ma malmalani nda skwa zay kweŋkweŋ ya. \v 17 Tahula tsa, manda ya snaŋ kuni, ka lagha tsi da zlgha tfawani da dani, ka kwalaghutá dani. Traptra ta ksanaktá ghəŋa dani, kulam nda psayni ta tsa tfawi ya nda ima taw\f + \fr 12:17 \ft Aya 16-17: Ngha ta Zlrafta 25:29-34, 27:30-40.\f* ta iri. \p \v 18 Gavadagha ta vata ghwá Sinay laviŋ lu ta ksaŋta nda dzvu ya a kuni wa. Dər tavata vu ta zlghaku gigiga, dər tavata grusl tɗik, dər tavata mghama falak, \v 19 dər tavata ghudzaga duli, dər tavata kuzlahatá lwi ya kəl gwal ta snay ka mnay kazlay: Ma gwaɗgəlgana\f + \fr 12:19 \ft Aya 18-19: Ngha ta Sabi 19:16-22.\f* ka kəʼa ya a kuni wa. \v 20 Ndəɓandəɓa həŋ ta dzvu, kabga laviŋ a həŋ ta ŋaftá tsa skwi mnana lu ta həŋ kazlay: Inda mndu dzaʼa ksaŋtá tsa ghwá ya, dər má nimtak tsi, dzaʼa zlərtsazlərtsa lu nda pala kəʼa ya. \v 21 Ka ganaftá tsa skwi nghaŋ həŋ ya ta zləŋ ta həŋ, ka mnə Musa kazlay: Ta ghudzaku vgha ɗa da zləŋ\f + \fr 12:21 \ft Aya 20: Ngha ta Sabi 19:12-13, aya 21: Gray nda Vrafta ta Zlahu 9:19.\f* katakata kəʼa. \p \v 22 Ama kaghuni, gavadagha ta vata ghwá Siyuna, nda ya tavata luwa Lazglafta ya ta vla hafu tsaya ta nzakway ka Ursalima ta luwa, nda tskata vgha duhwalha Lazglafta ka rfu kul laviŋtá lu ta mbəɗaftá həŋ ya kuni. \v 23 Gavadagha tavata guyatá vgha mnduha Lazglafta ta nzakway ka zumaliha vindam lu ta hga taŋ ma defteri ta luwa kuni. Gavadagha tavata mnda tsa guma ta ghəŋa inda mnduha demdem ta nzakway ka Lazglafta kuni, nda ya tavata sulkuma mnduha tɗukwa, gwal ta kɗanakta ya kuni. \v 24 Gavadagha tavata Yesu ta nzamta mataba mnduha nda Lazglafta ŋa dzraftawi ka lfiɗ ya kuni. Gavadagha tavata usa Yesu ya kəl tsi ka wutsikatá mnduha nda tsi ya kuni. Malaghumala gwaɗa ta gwaɗə tsa us ya, ka ŋa Abel\f + \fr 12:24 \ft Ngha ta Zlrafta 4:10.\f* ta mnata. \p \v 25 Ɗasuwa ka kuni! Yaha kuni da kwalaghutá snaŋtá lwa Lazglafta ya ta gwaɗa nda kaghuni! Ghalya, tsa gwal ta kwalaghutá snatá gwaɗa tsa mndu ta mnay ŋa taŋ ta ghəŋa haɗik\f + \fr 12:25 \ft Gray nda Sabi 20:22.\f* ya ná, ndap a həŋ ma guma wa. Amu yeya dzaʼa ndapta ka mbəɗanambəɗa mu ta hul ta Lazglafta ta gwaɗa nda amu daga ta luwa rki tama? \v 26 Ma tsa fitik ya, ka ghudzanaftá lwa Lazglafta ta haɗik. Ndanana, ka tamaftá tsi ta imi ta sləməŋ kazlay: Ta turtuktuk ta dzaʼa ghudzanafta yu guli ŋa kwanahani. Haɗik nda ghəŋani a dzaʼa yu ghudzanafta wu, nda luwa\f + \fr 12:26 \ft Ngha ta Hagay 2:6.\f* tani kəʼa. \v 27 Tsa gwaɗa ya mnə tsi kazlay: Ta turtuktuk kəʼa ya ná, ta maray ŋa mu kazlay: Inda skwi ya zlaganap lu nda tsa ná, dzaʼa ghudzanafghudza lu ŋa hlutani, kada gɗavata tsa kul haɗ ta ghudzavata ya. \p \v 28 Ya mantsa tsi ya, rfamarfa ta Lazglafta ta vlamatá ga mgham ya kul haɗ ta ghudzavata. Maraŋmamara ta tsa rfay mu ya nda ma maganatá slna ya ta zɗəganata nda haniŋtá ghəŋ, nda ya nda zləŋay. \v 29 Lazglafta mu ná, vu ta zaɗanatá\f + \fr 12:29 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 4:24.\f* skwi ya. \c 13 \s1 Vərɗa gwal nda guya ghəŋa taŋ \p \v 1 Gɗavawagɗa nda ɗvuvustá sani nda sani manda la zwanama. \v 2 Yaha kuni zanaptá tsuʼafta ɗina ta matbay. Ma tsa magay mantsa ya kəl sanlaha ka tsuʼaftá duhwalha Lazglafta kul snaŋtá\f + \fr 13:2 \ft Ngha ta Zlrafta 18:1-8, 19:1-3.\f* həŋ. \v 3 Havapwahava ka gwal ma gamak, manda skwi kawadaga kuni nda həŋ. Havapwa hava ka gwal ta gə lu ta iri ŋa taŋ, kabga mnda səla kaghuni guli manda va hahəŋ. \p \v 4 Inda kaghuni demdem, vlaŋwavla ta sgit ta kluvtá vgha, yaha marakw dər zəʼal da hliri, kabga dzaʼa tsay Lazglafta ta guma ta ghəŋa gwal ta maga sliʼiŋsliʼiŋ, nda gwal ta hliri tani. \p \v 5 Yaha tsedi da tɗaghatá kaghuni. Rfawarfa ta rfu ta ghəŋa kuraghuta ya da kaghuni, kabga ka Lazglafta na: «Haɗ yu dzaʼa zlaghata wu, haɗ yu dzaʼa walaŋtá\f + \fr 13:5 \ft Ngha ta Vrafta ta Zlahu 31:6, 8, Yusuwa 1:5.\f* vzighista wu,» kaʼa. \v 6 Tsaya ta kəl dər wati ma amu ka mnay nda fata ghəŋ kazlay: \q1 ta katay Mgham Lazglafta ta iʼi, haɗ sana skwi ta zləŋə yu wu, \q1 nu dzaʼa magihata mndu\f + \fr 13:6 \ft Ngha ta Zabura 118:6.\f* na kəʼa ya. \p \v 7 Havakwa maliha ghuni, gwal ta mnaghunatá gwaɗa Lazglafta. Havakwahava ká həŋ nzakwagapta, nda ya ká həŋ mtaku\f + \fr 13:7 \ft Gray nda 10:32-33.\f*. Ka kla kuni ta saɗa zlghay nda ŋuɗufa taŋ. \v 8 Va tsa Yesu Kristi ya ta nzakway ɗahawu, tsa tsatsi ya ta nzakway gita, tsatsi dzaʼa nzakway ŋa kɗekedzeŋ guli. \v 9 Ɗasuwa ka kuni, yaha sana ghwaɗaka tagha skwiha kavghakavgha da sagha da ghəŋa ghuni. Zɗakatahuɗa Lazglafta na skwi ta mbranaftá ŋuɗufa mndu. Tagha skwi kavghakavgha ta ghəŋa za skwa zay a wa. Gwal ta ksa tva mndərga tsa tagha skwi ya ná, haɗ ta kata\f + \fr 13:9 \ft Ngha ta Ruma 14:2-23, 1 La Kwareŋt 8:8, La Kwalus 2:16-22, 1 Timute 4:3.\f* həŋ wa. \p \v 10 Tsa gwal ta dra skwi ŋa Lazglafta mataba la Yahuda ya ná, haɗ wa taŋ ka za skwi ta ŋa mu ma gwir\f + \fr 13:10 \ft Gray nda 9:11-14, 13:11-12.\f* wa. \v 11 Tsa mali ta ghəŋa gwal dra skwi ŋa Lazglafta mataba la Yahuda ya ná, usa rini ŋani ta kladamta da tsa vli nda ghuɓa katakata ya, ŋa pla dmaku. Ama sluʼa tsa rini ya, ta driŋta tahula luwa\f + \fr 13:11 \ft Zlahu 16:27.\f* lu. \v 12 Tsaya kəl Yesu ka mtuta guli tahula luwa\f + \fr 13:12 \ft Ngha ta Yuhwana 19:17, 20.\f*, ŋa ghuɓiŋtá dmakwa mnduha nda ma ŋani ma us. \v 13 Sliʼafmasliʼa amu tama ka dzaʼa mu da guyay tahula luwa, ka suʼa amu guli ta mndərga tsa giri ganap lu ya, \v 14 kabga ta na ghəŋa haɗik na a luwa amu ŋa kɗekedzeŋ wa. Ama luwa dzaʼa nzakway\f + \fr 13:14 \ft Gray nda 11:10, 16.\f* ŋa kɗekedzeŋ ŋa amu ta pahay. \v 15 Gɗamagɗa ta zləzlva Lazglafta ka nzakwa tsi manda skwa pla ghəŋ nda ma Yesu Kristi. Zləzlvama hgani nda gwaɗa ma wa mu. \v 16 Yaha kuni zlanatá maga zɗaku, nda kataŋtá mndu, kabga mndərga tsa skwiha ta vlata həŋ ya ta zɗəganatá Lazglafta. \p \v 17 Snawasna ta gwaɗa da maliha ghuni, ka sna kuni ta skwi ta mnaghunata həŋ. Hahəŋ ta nghapta ka hafa ghuni, kabga dzaʼa zlghay həŋ ta wani da Lazglafta. Snawasna ta gwaɗa da həŋ, ya dzaʼa kəl həŋ ka maga slna taŋ nda rfu, nda ŋaɗa ghəŋ a wa. Ka nda ŋaɗa ghəŋ tsi ná, kataghunaftá a tsa wa. \p \v 18 Magawa duʼa ta ghəŋa aŋni. Grafgra ŋni kazlay: Haɗ sana ɓədzaku ya maga ŋni wu kəʼa ma ndana ŋni. Ta kumay ŋni ta gɗata ŋni ta maga skwi ɗinaɗina inda fitik. \v 19 Kdəkwakdək, ta ndəɓa dzvu yu da kaghuni, magawa duʼa ta ghəŋa ɗa, ka mutsiɗifta Lazglafta ta vradapta ɗa misimmisim da kaghuni. \s1 Maga duʼa \p \v 20 Lazglafta ya ta vla zɗaku ta vraganaptá Mgham mu Yesu mataba gwal nda rwa, ka nzakw tsi ka mndu dagala ta ngha tuwakha. Nda ma usani vla tsi ŋa pla ghəŋ, mutsafta lu ta dzraftawi ŋa kɗekedzeŋ. \v 21 Ka vlaghunavla Lazglafta ta mbrakwa maga inda skwi ɗina, ŋa magay ghuni ta skwi ya ta kumə tsi. Ka maga tsi ma amu ta skwi ya ta zɗəganata nda ma Yesu Kristi ta nzakway ŋani glaku ŋa kɗekedzeŋ ya. Amin! \s1 Kɗiŋta nda ga zgu \p \v 22 Zwanama ɗa, vindaghunaf vinda yu ta na ɗelewer na ŋa vlaghunatá mbraku. Kiʼa nda kiʼa yeya vindaghunafta yu. Kdəkwakdək ka ŋanata kuni ta tsəna gwaɗaha na ma ŋuɗufa ghuni. \v 23 Ta snaghunamsna yu kazlay: Zligiŋzla lu ta zwaŋama mu Timute\f + \fr 13:23 \ft Ngha ta Slna gwal ghunay 16:1.\f* ma gamak kəʼa. Ka ɓhagagha ɓha tsi misimmisim, dzaʼa labla yu da kaghuni kawadaga nda tsi. \p \v 24 Ka ganaghata kuni ta zgu ta maliha ghuni demdem, nda inda mnduha Lazglafta tani. Ta ga zgu zwanama ma luwa Italiya ŋa ghuni. \p \v 25 Ka nza zɗakatahuɗa Lazglafta kawadaga nda kaghuni demdem.