\id TIT - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h TITU \toc1 Tituhu ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Titu \toc3 Tit \mt1 Titu \mt2 Tituhu ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip à ĩbaihâ hã Paru hã aibâ ĩprédupté ma, ma tô rob'ui'éré, Titu na ĩsisi ma. Ta hã Paruhu siwadi uptabi, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri na ĩpawapto'wa (Darasiza. 2.1-3). Titu hã zudezu õ di. Ta hã deredu na ĩwaptẽrẽ. Tereta na rob'ré za'iti nhisi ãma, ma tô Zezusihi zazei'wa norĩ hã 're hâimana za'ra. Tame ma tô Paru hã Titu hã tirẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri hã te te 'manharĩ da. à ĩbaihâ na ma tô tãma rob'ui'éré, Tereta ãma hã te te 're da'ab'madâ'â wẽ mono da, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ hã te te 're apisutu mono da, ĩsazei'wa norĩ 'madâ'â'wa da hã. \ip Paru hã wama zama, ma duré waihu'u za'ra, ãne: Ni'wam norĩ hã si'uihâ na tinhiptete na tiwasété wi hã 're wairébé waihu'u mono õ di. Tazahã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wama ĩsõprub za'ra zém na si wanho'reptuzé hã Cristuhu dâ'âzém na si. \c 1 \p \v 1 Wa hã Paru, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa, duré Zezu Cristuhu zadawa wasu'u'wa 're ĩ̱morĩ, wa ãma aima rob'ui'éré. Zezu Cristu hã ma tô ĩ̱pisutu, te te datẽme ĩ̱zatõrĩ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ u, te tãma 're apawapto mono da, Wanhib'apito umnhasi sina 're hâimana za'ra mono da, duré Wanhib'apito ãma tô sena rowasu'u wẽ na te 're apawapto mono da, ãma 're nomro wẽ mono da. Taha da, ma tô datẽme ĩ̱zatõ. \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sadawa nhipese õ di. Marĩ te te apoto mono õ ré, ma tô tizazei'wa norĩ ãma sima roti siro, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ ãma ĩ'rata 're hâimana u'âsi za'ra mono da. Taha zô si, wa wasina 're wanhimipari u'âsi za'ra. \v 3 Tawamhã bâdâ ma tô oto ĩwa waptãrã, te te dama ĩwaihu'uzéb da hã, ãhã wasu'u hã. Taha wa, ma tô we ĩ̱ma tisõ, tinhimiroti hã, ĩsadawa para te dama 're sadawa wasu'u mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Wa'anho'reptui'wa hã. \p \v 4 Titu, taha wa, wa ãma aima rob'ui'éré. Te ĩ'aipawaptobzéb zarina, wasiré Wanhib'apito zazei'wa 're aimorĩ wa, ĩ̱'ra na wa asisi, asawi te. \p Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, duré Wanhib'apito Cristu Zezusihi ma zama, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're aimorĩ da. \s1 Cereta na rob'ré za'iti nhisi ãma, Titu te te 're ĩdapawapto mono zé wasu'u \p \v 5 Titu, Cereta na rob'ré za'iti nhisi ãma wa tô airẽ, tame asãmra da a'â. E marĩ da. Romhuri hã ĩ'uwaibaba dama hiri da. Duré ĩprédum norĩ hã 're apisutu mono da, 'ri nho'õmo mono bâ ĩsazei'wa norĩ te te 're 'madâ'â za'ra mono da. Tawamhã te aima ĩrotizéb zarina si, te za oto 're ĩ'apisutu mo. \v 6 Ãne wa tô aima roti, ta norĩ ãma. Wẽ na 're ĩnomro mono norĩ si te za 're ĩ'apisutu mo, da'madâ'â'wa da. Wẽ na 're nomro mono wa, ĩwasédé hã da te ãma 're ĩsa'ra mono õ norĩ si, te za 're ĩ'apisutu mo. Timro uptabi si te te 're ĩ'madâ'â za'ra mono norĩ si, te za 're ĩ'apisutu mo, da'madâ'â'wa da hã. Ĩ'ra norĩ hã tô sena ĩsazei'wa 're ĩnomro mono norĩ mama si, te za 're ĩ'apisutu mo. Ĩ'ra norĩ hã po're õ wamhã, duré te te 're rowasutu za'ra mono wamhã, te za ĩwasu'u na da te ãma 're ropé. Tawamhã ta norĩ mama hã 're apisutu mono õ di za, da'madâ'â'wa da hã. \p \v 7 Da'madâ'â'wa norĩ hã te za dama 're hâimana wẽ za'ra, 're nomro wasété mono wa, da te dasiwi 're wẽ'õ tõ za'ra mono da. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te te 're da'madâ'â za'ra mono wa, dama 're hâimana wẽ za'ra mono di za. Ãne te za 're nomro, da'madâ'â'wa norĩ hã. Dama pire wẽ te, 'râwi sina 're wata za'ra mono õ di za. Duré hâimana nhiti'ru na 're hâimana za'ra mono õ di za. Duré âzézei'wa na 're nomro mono õ di za. Duré sahi wa, te te 're dahâ za'ra mono õ di za. Duré sadawa nhipese na te te dama 're rob'rãmi za'ra mono õ di za. \v 8 Te za duré te te 're da'mazasi su'u za'ra. Duré 're nomro wẽ mono da si, te za te te sina 're rosa'rata za'ra. Duré hâimana prédum na, te za 're hâimana za'ra. Te za duré dama 're hâimana wẽ za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si te za 're nomro wẽ. Duré tihâiba na te za sina 're siptete za'ra, 're nomro wẽ mono da. \v 9 Wanhib'apito wasu'uwẽ, te dama 're ĩwasu'u mono hã tô sena. Taha wa, te za da'madâ'â'wa norĩ hã ĩwasu'uwẽ hã te te 're 'madâ'â pese za'ra, ĩ'uwaibaba si te te dama ãma 're roti za'ra mono da, rowẽ na si Wanhib'apito ãma 're danomro mono da, duré 're siwaihu'u za'ra mono da, tinhimiroti na te te 're ĩ'upa za'ra mono norĩ hã. \p \v 10 Ãhãna te aibâ norĩ hã ahâ na 're hâimana za'ra, ĩsazei'wa nherẽ, Wanhib'apito nhimiroti na te te 're ĩwawapari za'ra mono õ norĩ hã. Ta norĩ nhimirowasu'u hã dama ĩ'uwaibaba õ di. Tizadawa nhipese na te ta norĩ hã te te dama 're rob'rãmi za'ra. Ãne te 're dahâimana za'ra da'ahâ na, zudezu na 're ĩdapoto za'ra mono hã. \v 11 Taha wa, te za ta norĩ wi 're ĩ'azawi mo, aimawi na ĩsazei'wa norĩ ma te te 're rowasu'u za'ra mono tõ da. E marĩ wa. Ta norĩ nhimirowasu'u zarina, ma tô ni'wam norĩ hã 're sipa za'ra, roti tô senai'õ niwĩ, damama siré 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã. Aimawi rowasu'u'wa norĩ hã rob'uiprazé hã da te tãma 're sõmri za'ra mono da, te te sima 're rosa'rata za'ra, rowahutu wa'rãmi. \v 12 Cereta nhihudu hã tô sena na ma tô tisiré norĩ hâimanazém na rowasu'u. Ãne te tinha, romhâ ré dapo're pu'u'wa hã: “Cereta nhihudu norĩ hã sadawa nhipese na te 're nomro. Abaze zahi ne, te duré 're nomro, sahi u'âsi. Wa'a za'ra nherẽ, te tisa zô si 're sõpré.” Ãne te dawasu'u, romhâ ré dapo're pu'u'wa hã. \v 13 Ĩsimirowasu'u hã tô sena. Taha wa, aimreme pire na te za ĩsazei'wa norĩ ma 're ĩ'aroti mo, Wanhib'apito nhimiroti si te te 're sazei pese za'ra mono da, rowẽ na ãma 're hâimana za'ra mono da. \v 14 Zudezu norĩ nhimirob'rãzarõtõ 'rada hã tô senai õ wa, te te 're wapari za'ra mono õ di za, ĩsazei'wa norĩ hã. Duré Wanhib'apito ãma tô sena roti hã te te siwi 're ĩwẽ'õ za'ra mono norĩ nhimiroti hã te te 're wapari za'ra mono õ di za. \v 15 Danhimirosa'rata wẽ u'âsi 're danomro mono wamhã, uburé marĩ ĩwẽ na 'râwi ãma 're dasiwasété za'ra mono õ di za. Tane nherẽ, danhimirosa'rata wasété u'âsi 're danomro mono wamhã, marĩ wẽ nherẽ, da te ãma 're rosa'rata wasété za'ra mono wamhã, te za 'râwi ãma 're dasiwasété za'ra, ĩsazei'õ'wa norĩ hã. Tane nherẽ, dawasété na 'râwi 're dasiwaihu'u za'ra mono ãna, te za 're dahâimana za'ra. \v 16 Ta norĩ hã te 're siwasu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩwaihu'u za'ra na. Tane nherẽ, 're nomro wasété mono wa, tô senai õ di, 're ĩsiwasu'u za'ra mono zé hã. Te te 're ĩda'ruiwapari za'ra mono zép si, te tãma 're hâimana za'ra. Duré po're'õ u'âsi te 're nomro. Marĩ ĩwẽ hã te te 're 'manharĩ waihu'u za'ra mono õ di, ta norĩ hã. \c 2 \s1 Rowasu'u uwaibaba na si rowasu'u \p \v 1 Titu, rowasu'u uwaibaba si te za ĩsazei'wa norĩ ma 're ĩrowahutu mo, ãma 're nomro wẽ mono da. \v 2 Aibâ ĩhi norĩ ma, te za 're ĩ'aroti mo, hâimana prédum na 're hâimana za'ra mono da, tiwasété wi sina 're siptete za'ra mono sina, 're hâimana za'ra mono da. Wanhib'apito nhimiroti si te za duré te te 're sazei pese za'ra, ta hã tô sena wa. Te za duré te te 're dazawi pese za'ra. Marĩ hã sada 're hâimana za'ra mono nherẽ, Wanhib'apito ãma si te za 're hâimana u'âsi za'ra. \v 3-4 Pi'õ ĩhi norĩ ma zama, te za duré 're ĩ'aroti mo, hâimana wẽ uptabi na 're hâimana za'ra mono da. Te te 're dawasu'u wasété za'ra mono õ di za, dama. Âzézei'wa 're hâimana za'ra mono õ di za. Roti wẽ na si te za ĩ'ra ré norĩ hã te te 're pawaptob za'ra, timro hã duré ti'ra norĩ zama te te 're sawi pese za'ra mono da. \v 5 Te za sina 're siptete za'ra, 're nomro wẽ mono da, ĩ'ra ré norĩ hã. 'Ri 're, romhuri wẽ 'wa te za 're hâimana za'ra. Duré timro mreme te za te te 're 'madâ'â pese za'ra. Tawamhã da te tãma 're nharĩ wasété za'ra mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na oto 're nomro wẽ mono wa, ĩ'ra ré norĩ hã. \p \v 6 'Ritéi'wa norĩ ma zama, te za duré 're ĩ'aroti pese mo, sina 're siptete za'ra mono sina, 're nomro wẽ mono da. \v 7 A hã aihâimana wẽ na, te za dama ãma 're asanho mo, asirã zarina si 're danomro wẽ mono da. Dama 're rowahutu mono wamhã, aimreme tô sena na si, te za dama 're ĩrowahutu mo. \v 8 Ĩwasu'u uwaibaba si, te za dama 're ĩrowahutu mo, da te aima 're nharĩ za'ra mono tõ da, taré da te aima 're nharĩ za'ra mono wa, timreme niwĩ wawẽ'õ'wa norĩ hã 're siséb za'ra mono da. \p \v 9 Ĩwada'uri zarina si, pawa'âbâ ãna dama romhuri'wa norĩ ma zama, te za 're ĩ'aroti mo, tinhib'apito mreme hã te te 're wapari pese za'ra mono da, ĩsimiromhuri na te te 're wẽsãmri za'ra mono da, ĩsib'apito hã. Romhuri'wa norĩ hã timreme na te te tãma 're wa'rãmi za'ra mono õ di za, tinhib'apito ma hã. \v 10 Duré marĩ hã tinhib'apito wi te te 're simi'uri za'ra mono õ di za. Te za te te tãma 're romhuri wẽ za'ra, te te tiwi 're upa za'ra mono ãna. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti zarina si 're nomro wẽ mono wa, te za Wa'anho'reptui'wa nhimiroti wẽ na 're dawata za'ra. \p \v 11 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô dama siwaihu'u, tinhimizawi pese zém na, uburé te te 're ĩda'anho'reptui mono zéb da hã. \v 12 Ta hã te te 're wa'azawi pese mono wa, ma tô wama waihu'u, wa te 're rẽme pese za'ra mono da, ĩsazei'õ'wa norĩ hâimanazé hã, dawẽ te, wawasété zô wa te 're rowasutu tõ za'ra mono da, ti'ab ré wasina 're wanhiptete za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si 're wanomro wẽ mono da. \v 13 Ãne wa za 're wanomro, Wa'anho'reptui'wa zô wanhimipari sina. Wa za rowẽ u'âsi 're wahâimana za'ra, wasina 're wanhimipari za'ra mono sina. Rowa'a za'ẽtẽ ré, apâ wei morĩ wapsi, wa za watõmo na 'madâ'â za'ra ni, danhipai u 're ĩhâimana mono hã, Wanhib'apito Zezu Cristu hã. \v 14 Ta hã ma tô wazada sisõ, wazada dâ'â da, 're ĩwanomro wasété mono hawi, te te 're wa'anho'reptui mono da, ĩsib'a'uwẽ si 're wahâimana za'ra mono da. E marĩ da. Sena na 're wanomro mono da oto, duré wawa'a ãna ĩwẽ na wa te 're dapawaptob za'ra mono da. \p \v 15 Ĩ̱nhimiroti zarina si, te za 're ĩda'apawapto mo, Wanhib'apito ãma 're danomro wẽ mono da. 'Re danomro wasété mono tõ da, te za dawi 're ĩ'azawi pese mo. Wanhib'apito zadawa para te za aimreme pire na dama 're ĩ'aroti mo, asimiroti wapu wa, da te dasiwi 're aiwẽ'õ za'ra mono tõ da, dama 're ĩ'aroti mono na hã. \c 3 \s1 Ĩsazei'wa norĩ hã 're ĩhâimana wẽ za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Titu, ĩsazei'wa norĩ hã te za 're ĩ'apo're pu'u u'âsi mo, dama ĩpire norĩ nhimiroti si te te 're wapari pese za'ra mono da, roti'wa norĩ nhimiroti zama. Simi'ẽ na te za ĩmreme hã te te tãma ãma 're uwaimrami za'ra. \v 2 Duré te te 're dabâsi wasété za'ra mono õ di za. Te te duré 're dazada'âbâ za'ra mono õ di za. Simizawi pese na si, te za 're hâimana za'ra. Duré waimri na te za uburé dama 're hâimana za'ra, hâimana wẽ na. \v 3 Wa norĩ zama, Cereta nhihudu norĩ ne, wanhimiza'rese ãna, wa aré 're wanomro. Wapo're'õ u'âsi, wa aré 're wahâimana za'ra. Dazadawa nhipese na ma tô da te wama 're rob'rãmi za'ra. Uburé marĩ hã sipu'u pese na, wa tô aré wa te wasima 're wẽ za'ra, ĩwẽ newa, ãma wama 're robze za'ra mono da. Wa tô duré wa te dama 're rob'manharĩ wasété za'ra. Danhimarĩ na da'ruiwapari hã ma tô wama 're hâimana za'ra duré. Wawasédé wa te 're 'manharĩ za'ra mono 'ru te, ma tô da te 're wa'ruiwapari za'ra aré. Wa norĩ hã wa tô duré asa wa te 're da'ruiwapari za'ra aré. \v 4 Tane nherẽ, wawasété na 're wanomro mono nherẽ, tinhoprubzém na ma tô dama 're siwaihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Wanho'reptui'wa hã. Duré uburé te te 're ĩda'azawi pese mono zém na zama, ma tô dama 're siwaihu'u. \v 5 'Re ĩwanomro wasété mono hawi, ma tô te te 're wa'anho'reptu. E 're wanomro wẽ mono wa, duré e wa te dama 're rob'manharĩ wẽ za'ra mono wa, ma tô te te 're wa'anho'reptu. Mare di. Wa'ãma 're ĩpẽ'ẽzé mono zarina, ma tô te te 're wa'anho'reptu. Tipẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'anhomri mono na, ma tô wapẽ'ẽ 're te te 're wa'apoto té. Wawasété hawi, ma tô wapẽ'ẽ 're, te te 're wa'a'upsõ, ãma 're wanomro wẽ mono da oto. \v 6 Sõpru uptabi wa, ma tô wei wama te te 're anhomri Tipẽ'ẽzani hã, Zezu Cristu te te 're ĩwa'anho'reptui mono zéb zarina. Wẽ uptabi di, Ĩpẽ'ẽzani hã. \v 7 Wawasété na 're wanomro mono nherẽ, ma tô te te 're wa'azawi pese, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, ma tô te te 're wa'awẽsãmri, wawasédé hã te te oto wa'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zéb zarina, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ ãma ĩ'rata 're wasi'ubumroi u'âsi mono da. Taha wa, wa za wasina sô 're wanhimipari u'âsi za'ra, ĩ'rata 're ĩwasi'ubumroi u'âsi mono zéb zô hã. \v 8 Te aima ĩrowasu'uzé hã tô sena. \p Taha wa, te za ĩsazei'wa norĩ ma 're ĩ'aroti mo, marĩ wẽ na te te 're dapawaptob u'âsi za'ra mono da. Te aima 're ĩrowasu'u mono zé hã wẽ uptabi di, dama 're ĩrowẽ za'ra mono zéb da hã. \v 9 Ni'wam norĩ hã zudezu norĩ hi'rata norĩ nhisi wasu'u na, te ãma 're sisada'âbâ za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti, zudezu norĩ ma 're ĩhâimana za'ra mono na zama, te duré 're sisada'âbâ za'ra. Ãne wamhã, dama 're ĩrowẽ za'ra mono zé hã, mare di. Taha wa, marĩ na 're ĩdasisada'âbâ za'ra mono zé hã, 're wapari mono õ di za. \v 10 Ãté ni'wa hã te za aimawi tinhimirowasu'u na te te 're ro'wa'rutu, ĩsazei'wa norĩ wi. Taha zarina, ĩsazei'wa norĩ hã sima ãma 're siwanhizari za'ra mono wamhã, te za tãma 're ĩ'aroti mo, ãne na te te dama 're rowasu'u tõ mono da. Taha parimhã te te aiwapari õ wamhã, te za duré tãma ãma ĩsahu. Taha na duré te te aiwapari õ wamhã, ma'ãpé, tiwi 're asi'madâ'â pese mono. Tawamhã ĩsiré 're aihâimana mono õ di za oto. \v 11 E marĩ wa. Tãma roti nherẽ, te te ĩ'aiwapari õ na, waihu'u wa. Roti sena hawi sipai wa, te za ĩwasété na dasiwi waihu'u ni. \s1 Paru hã, Tituhu ma te te ĩrowaihu'u 'rãsutu zé \p \v 12 Nimahã na, wa za aibâ hã atẽme satõ, ãté Atemasi hã, ãté Titicu hã. Taha wa, ma'ãpé rosa'rata, we aimorĩ da, wasisõpẽtẽ da, Nicopuri na 'ri nho'õmo nhisi ãma. Taha na wa tô ĩ̱sima rosa'rata, rowa'u'u wahâ nomro ré, tame ĩ̱nhamra da. \v 13 Duré aibâ norĩ hã pawaptob zahuré na, Zena norĩ hã Aporuhu me. Danhimirob'manharĩzém na dawasu'u'wa, te 're hâimana, Zena hã. Marĩ hã aima ĩhâimana zarina, te za ĩpawaptob zahuré, marĩ hã tãma hâimana zahuré õ wa, ĩnebzéb da hã. \v 14 Wa tô ĩ̱sima wẽ, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã marĩ zô dawi 're ro'wanhi'riti za'ra mono wamhã, te te 're dapawaptob za'ra mono da, taré 're hâimana za'ra mono tõ da, dapawaptob ãna. \p \v 15 Uburé ĩ̱siré 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã ma tô timreme na ãma asawi za'ra. Wasiré ĩsazei'wa norĩ hã wa wamreme na ãma sawi za'ra ni, wazawi'wa norĩ hã. \p 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, wa aima za'ra wa'aba, te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, aihĩni te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi ãma 're anomro aba mono da.