\id PHP - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h PIRIPU \toc1 Piripu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Piripu norĩ \toc3 Pir \mt1 Piripu norĩ \mt2 Piripu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip à ĩbaihâ hã Paru hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ ma sõmri za'ra, Piripu na 'ri nho'õmo nhisi u. Paru norĩ hã Siraha me, ĩmorĩ'rata na Piripu u simasisi zahuré wamhã, ma tô ĩsazei'õ'wa norĩ hã siwi tiza, dazazéb 're. Tame sima'wara ré hã ma tô dazazéb 're, da'madâ'â'wa hã pawaptob zahuré, ĩmro zama, duré ĩ'ra norĩ zama, Zezusi hã te te saze za'ra da. Awẽ ma tô oto tãma waprosi zahuré ni, pusi da apâ. \ip à ĩbaihâ hã darob amoi ãma dazazéb 're oto sãmra ré, ma tô ãma rob'ui'éré, Piripu norĩ ma. Paru hã ma tô tãma waihu'u za'ra, ãne: Zezusihi zazei'wa norĩ hã te za tô te te 're robzépata za'ẽtẽ za'ra. Ĩsazeté'wa norĩ ãma ma tô duré tihâtâ'â za'ra, senai'õ na rowasu'u'wa norĩ hã ĩwazari 're hâimana za'ra mono wa. Ma tô duré tãma siwasu'u za'ra, te te 're ĩsawi pese za'ra mono na hã. Ma tô duré tãma roti za'ra, Cristuhu nhirã zarina si 're nomro mono da, ta hã sina 're ĩwata mono õ ne. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te tãma 're ĩwẽ za'ra mono zéb zarina si, te te 're 'manharĩ za'ra mono da, ma tô duré tãma roti za'ra, Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na dâ'â wa, ĩmama hã te te tãma ĩpisutuzéb zarina, te te sina tãma ĩ'uwaimrami ne. \c 1 \p \v 1 Wa hã Paru, duré Timotiu, Cristu Zezusihi ma romhuri'wa norĩ, wa ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'aba ni, Piripu na 'ri nho'õmo nhisi ãma uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma. Uburé Cristu Zezusihi ãma si 're anomro aba mono norĩ ma, wa ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, ĩsazei'wa norĩ 'madâ'â'wa 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma zama, duré dapawapto'wa na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma zama. \p \v 2 Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma zama, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're anomro aba mono da. \s1 Paru hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, Piripu norĩ ãma 're ĩmreme mono zé wasu'u \p \v 3 Ai'ãma 're ĩ̱po're pu'u za'ra wa'aba mono sidâpâsi, wa 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩ̱wata u'âsi, Ĩ̱nhib'apito ãma. \v 4 Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ai'ãma 're ĩ̱mreme za'ra wa'aba mono sidâpâsi, wa ãma aima 're ĩ̱toi u'âsi za'ra wa'wa, aihâiba mono bâ wa'aba. \v 5 Cristuhu wasu'uwẽ hã 're ĩwapari na'rata za'ra wa'aba mono zém hawim haré, te oto ĩ̱siré ãma 're ĩromhuri u'âsi za'ra wa'aba mo, wa te dama ãma 're ĩropéi mono zém na hã. Taha wa, wa ĩ̱to sina ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. \v 6 Ta hã te te asõ'reptu za'ra wa'aba zém na, ĩwẽ na te te ai'ãma ĩsãna'rata za'ra wa'aba zéb zarina, te za te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'wa õne u'â, ti'ai u apâ we ĩmorĩzéb u, Cristu Zezusi hã. Taha õ ré, te te aiwi sazâri waihu'u za'ra wa'aba õ di za, te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono zé hã. Ĩwẽ si te za tô te te aima 're 'manharĩ u'âsi za'ra wa'wa, ãma 're anomro wẽ u'âsi aba mono da. Ãne wa tô ai'ãma waihu'u za'ra wa'wa, tô sena na. \v 7 Ĩ'uwaibaba wa tô ãne na hã ai'ãma waihu'u za'ra wa'wa. E marĩ wa. Ĩ̱pẽ'ẽ 're, ĩ̱ma asawi za'ra wa'aba zé hã ĩ̱ma 're hâimana u'âsi mono wa. Romhuri ĩwẽ uptabi hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhimizawi pese zéb zarina te te ĩ̱ma ĩpisutuzém na, ma tô ĩ̱siré tãma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo, tô. Ãhãna dazazéb 're, 're ĩ̱hâimana mono ré, ma tô a norĩ wa'aba zama 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo ĩ̱siré. Duré dazazéb 're, 're ĩ̱hâimana mono õ ré hã ma tô duré ĩ̱siré dama 're ĩwasu'u za'ra wa'aba mo, Cristu hã. Taha wasu'uwẽ hã senai õ newa da te ĩ̱ma 're ĩnharĩ za'ra mono ma, te dama 're anharĩ mono ré hã, ma tô ĩ̱siré 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo, duré sena na da te 're waihu'u za'ra mono da, te dama 're wasu'u mono ré hã, damreme wa'rãmi. \v 8 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, tãma ĩ̱waihu'u pese di, sena na ĩ̱ma asawi uptabi za'ra wa'aba na hã, duré ai'ãma 're ĩ̱pẽ'ẽzé uptabi za'ra wa'aba mono na zama. Cristu Zezusihi ma, tãma asawi uptabi za'ra wa'aba ne, wa tô duré wa hã te 're asawi pese za'ra wa'wa duré. \p \v 9 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, wa duré ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, 're ĩdazawi za'ra wa'aba mono zé hã aima 're sa'ẽtẽ u'âsi za'ra wa'aba mono da, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimirowaihu hã 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono da. Duré uburé marĩ hã ĩwẽ na ãma 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, duré ĩwasété na ãma 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, asiwi 're wẽ'õ za'ra wa'aba mono da. \v 10 Tawapsi te za ĩwẽ si asima 're ĩpisutu u'âsi za'ra wa'aba mo, ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da hã. Ãne wapsi, 'râwi aiwasété na 're asi'marõpãrĩ za'ra wa'aba mono õ di za, nimahã na Cristu apâ we ĩmorĩzéb u hã. Ãhã zarina si, te za aiwasété wi, aihâimana nhiptete sina 're anomro u'âsi aba mo. \v 11 Taha wa, te za ĩwẽ si 're ĩ'manharĩ u'âsi za'ra wa'aba mo, Zezu Cristuhu nhimipawaptobzéb zarina si. Ãne na ãma 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono zém na da te 're aiwaihu'u za'ra wa'aba mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si te za 're dawata za'ra. Tane da, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. \s1 Paru hã Cristuhu ma si, 're ĩsisõmri mono zé wasu'u \p \v 12-13 Ĩ̱sisãnawã norĩ, e ãme ropipa hã ĩ̱ma ĩhâimanazéb zarina, ma tô Cristuhu wasu'uwẽ na te te datẽme ĩropézé hã mazazâ. Mare di. Ãne ĩ̱ma romhâimana nherẽ, ma tô da'ahâ na da te 're saze za'ra, Wanhib'apito wasu'uwẽ hã. Ãne na ĩ̱'ãma waihu'u za'ra wa'aba da, wa tô ĩ̱sima aiwẽ za'ra wa'wa. Dazazéb 're ĩ̱hâimanazém na, ma tô da'wapéi'wa norĩ hã danhib'apito nhorõwa 'madâ'â'wa norĩ hã siwi ĩ̱waihu'u uburé, Cristuhu ma romhuri'wa 're ĩ̱hâimana mono 'ru te, da te dasiwi ĩ̱nherẽzém na hã. Da'ahâ na ma tô duré ãne na ĩ̱waihu'u za'ra ni, ãhã 'remhã. Dazazéb 're, da te dasiwi ĩ̱nherẽ õ 'wa'âhã, ta norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ hã te te wapari za'ra õ di aré. \v 14 Duré dazazéb 're ĩ̱hâimana wa, te oto wasisãnawã norĩ hã ahâ na te te sina 're umnhasi u'âsi za'ra Wanhib'apito hã, taha si te te 're ĩ̱pawaptob u'âsi mono wa. Taha wa, pahi ãna te oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'u hã te te dama 're wasu'u za'ra, te te sina 're danhimimnhasi za'ra mono nherẽ, ta norĩ hã. \v 15 Ni'wam norĩ hã ĩsiniwĩ da'ahâ na 're dahâimana za'ra mono da si, te Cristuhu wasu'uwẽ hã te te dama 're wasu'u za'ra, ĩ̱nhimiromhuri wẽ zarina, da'ahâ na da te 're saze za'ra mono 'ru te, te te ãma 're ĩ̱'ruiwapari za'ra mono wa, ta norĩ hã. Ni'wam norĩ si te ĩ'uwaibaba te te dama ãma 're rowasu'u za'ra, te te ãma 're ĩ̱pawaptob za'ra mono da, sena na ta norĩ si te te sima 're wẽ uptabi za'ra mono wa. \v 16 Ta norĩ ma, tãma ĩ̱zawi za'ra zarina, te Cristu hã te te dama 're wasu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã romhuri te te ĩ̱ma ĩsõmri na te te ãma ĩ̱waihu'u za'ra wa, Cristuhu wasu'uwẽ hã senai õ newa da te ĩ̱ma 're ĩnharĩ za'ra mono norĩ ma, tô sena na te dama 're ĩ'anharĩ mono na hã, damreme wa'rãmimhã. \v 17 Tane nherẽ, ĩ̱nhimiromhuri na te te 're ĩ̱'ruiwapari za'ra mono norĩ hã simirosa'rata wẽ na te te dama 're wasu'u za'ra mono õ di, Cristu hã. Sima si te te 're ĩrosa'rata za'ra mono zéb zarina si, te ta norĩ hã te te dama ãma 're rowasu'u za'ra, taré da'ahâ na ĩsimirowasu'u wẽ niwĩ 're dahâimana za'ra mono da. Ma tô duré te te 're rosa'rata za'ra, ãne hawi te ãma 're robzépata za'ẽtẽ mono da, dazazéb 're, 're ĩ̱hâimana mono ré. \p \v 18-19 Tane nherẽ, wẽ di tô, ĩ̱ma hã. Ni'wam norĩ hã simirosa'rata wẽ na Cristu te te dama 're wasu'u za'ra mono wamhã, duré ni'wam norĩ hã sima si te te 're ĩrosa'rata za'ra mono zéb zarina, Cristu te te dama 're wasu'u za'ra mono nherẽ, wẽ di tô ĩ̱ma hã. E marĩ wa. Cristuhu si te te dama 're wasu'u za'ra mono wa, ta norĩ hã. Taha si tô ĩpire uptabi hã te tô wama 're hâimana. Taha wa, ãma ĩ̱to ti, wa hã. Ĩ̱'ãma 're aimreme zusi aba mono zéb zarina, duré Zezu Cristuhu pẽ'ẽzani nhimipawaptobzéb zarina, wa za rowẽ na watobro, ãne na ĩ̱ma ĩromhâimana wasété zém hawi. Ãne hã ĩ̱ma waihu'u pese wa, wa rowẽ u'âsi 're ĩ̱hâimana tô. \v 20 Taha wa, wa tô wa hã ĩ̱pẽ'ẽ 're, 're ĩ̱si'madâ'â pese, niwamhã ĩ̱nhimiromhuri na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te ãma 're ĩ'uwaimrami mono zém na ĩ̱zô 're robaba tõ mono da, õne u'âsi ĩ̱pahi ãna te tãma 're romhuri u'âsi mono da, ãhãna zama. Ãne wa, wa 'râwi te ĩ̱sima 're 'ruiwapari u'âsi. Ãne na tô sena ãma 're ĩ̱hâimana mono zém na da te 're ĩ̱waihu'u za'ra mono wamhã, te za Cristuhu ãma si 're dawata za'ra, ĩ̱hâiba ré ré, ãma 're ĩ̱hâimana mono na hã, duré ãté ĩ̱dâ'â da nherẽ, ãma 're ĩ̱hâimana u'âsi mono na zama. \v 21 E marĩ da, wa za 're ĩ̱hâimana tawamhã, ĩ̱hâiba ré ré hã. Cristuhu ma 're ĩ̱sisõmri u'âsi mono da si, 're ĩ̱hâimana mono zé hã. Duré ĩ̱dâ'â da wamhã, ĩ̱ma wẽ uptabi di duré. Ĩ̱hâiba ré 're ĩ̱hâimana mono ré, ĩ̱ma 're ĩrowẽ mono zém nhipai u, ĩ̱ma wẽ uptabi di za, ĩ̱dâ'â wamhã. Ãne hã wa tô te ĩ̱sina 're waihu'u u'âsi. \v 22 E ma hã wa za tawamhã ĩ̱sima wẽ. E da te dasiwi ĩ̱wĩrĩ su'u da si. E ĩ̱hâiba ré ré 're ĩ̱hâimana mono da si a'â. Wa hã 'râwi te ĩ̱sima pisutu waihu'u õ di, ĩ̱si'uihâ na hã. Tane nherẽ, aré ĩ̱ma wẽ di tô, ĩ̱hâiba ré ré a'â 're ĩ̱hâimana siroptu mono da hã. E marĩ wa. Ãne wamhã, romhuri ĩwẽ hã wa aré te tãma 're ab'manharĩ u'âsi a'â, Cristuhu ma, te tãma 're ĩda'awaibui mono zém na hã. \v 23 Ĩ̱nhimirosa'rada hã maparane te 're si'wapé zahuré, ĩ̱pẽ'ẽ 'remhã. Ti'ai ãma 're ĩ̱morĩzé hã te rẽme da, wa ĩ̱sima wẽ tô, Cristuhu siré 're ĩ̱hâimana mono da oto, hâiwa ãma. Ãne wamhã, ĩ̱ma 're rowẽ uptabi mono di aré, ti'ai ãma 're ĩ̱hâimana mono zém nhipai u hã. \v 24 Tane nherẽ, ai'udâna za'ra wa'aba, a'â ti'ai ãma 're ĩ̱hâimana mono da hã, ĩ̱ma wẽ uptabi di aré, te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da hã a'â. \v 25 Ãne na hã wa tô, tô sena na ĩ̱sina waihu'u. Taha wa, 'râwi wa tô duré ĩ̱sina waihu'u, za a'â asiré 're ĩ̱hâimana za'ra wa'aba mono na hã, ĩ̱nhimipawaptobzéb zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zém na asima ãma 're sa'ẽtẽ za'ra wa'aba mono da, duré ato sina ãma 're anomro aba mono da hã. \v 26 Ãne wamhã, nimahã na apâ ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'aba wamhã, te za Cristu Zezusihi ãma aiwata za'ra wa'wa, ĩ̱zabu za'ra wa'aba zém na. \p \v 27 Niha za ĩ̱ma romhâimana nherẽ, te za Cristuhu wasu'uwẽ zarina si 're anomro wẽ wa'aba mo, taha si aima pire za'ra wa'aba wa, ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb da hã. Ãne 're aihâimana za'ra wa'aba mono ré, ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'aba wamhã, wa za ai'ãma waihu'u za'ra wa'wa, simisutu asiptete sina asitob'ru norĩ da, 're aihâimana za'ra wa'aba mono zém na hã, asimirosa'rata misi na, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dasina 're umnhasi za'ra mono da, Cristuhu wasu'uwẽ hã da te 're ĩsaze za'ra mono zéb zarina. Duré ãté ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'aba õ nherẽ, wa za tô õhõ na si ai'ãma waihu'u za'ra wa'wa, simisutu asiptete sina ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono na hã. \v 28 Asitob'ru norĩ ma, 're aipahi za'ra wa'aba mono da hã, mare di, Cristuhu zazei'wa norĩ 'ruiwapari'wa norĩ ma hã. Ãne hã aipahi ãna sada 're aihâimana za'ra wa'aba mono wamhã, te za ta norĩ hã 'râwi 're siwaihu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono za te te ĩ'uprosizém na hã, duré a norĩ wa'aba si za te te ĩ'asõ'reptu za'ra wa'aba zém na hã. \v 29 Tinhoprubzéb zarina ma tô aima pisutu za'ra wa'wa, Cristuhu si asina 're umnhasi za'ra wa'aba mono da, Danho'reptui'wa na. Ma tô duré aima pisutu za'ra wa'wa, Cristu dama 're wasu'u za'ra wa'aba mono wa, da'ãma 're ĩrobzépata za'ra wa'aba mono zém hawi, Cristuhu si da te 're saze za'ra mono da. \v 30 Tame ai'rata ĩ̱nhamra za'ra wa'aba ré, ma tô asiwi ĩ̱'madâ'â za'ra wa'wa, rowasédé hã da te ĩ'manharĩ na ĩ̱ma, te robzépata da. Taha na, zahadu te ĩrobzépata u'âsi na ma tô ãhãna hã ĩ̱wasu'u hã ĩwapari za'ra wa'wa. Tane te za duré a norĩ wa'wa hã 're ĩrobzépata za'ra wa'aba mo ĩ̱sine, rowasédé hã da te aima 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono zém na hã za. \c 2 \s1 Cristu hã ti'ai u wei morĩ wa, dame ĩsi'a'uwẽzé wasu'u \p \v 1 Cristuhu ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, te oto asiptete sina ãma 're anomro aba mo, tiwi 're aipizari za'ra wa'aba mono ãna. Cristu hã te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono na, 'râwi asina 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, te duré aima 're rowẽ wairébé u'âsi 'wa, asina 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono ãna. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani siré te duré asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mo, simisutu. Da te 're robzépata za'ra mono wamhã, ma tô duré da'ãma 're aipẽ'ẽzé za'ra wa'aba mo, 're dapawaptob za'ra wa'aba mono da. \v 2 Taha wa, ma'ãpé duré asiwi ãma sisiwi wa'aba, ĩ̱ma 're ĩrowẽ pusi u'âsi mono zéb da hã, ai'ãma za'ra wa'aba. Aiwapsi te za 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo. Aiwapsi te za duré 're asisawi pese za'ra wa'aba mo. Simisutu rosa'rata wẽ na, te za misi haré rosa'rada hã 're ĩ'manharĩ u'âsi za'ra wa'aba mo, uburé marĩ na ãma 're asisaze za'ra wa'aba mono da. à norĩ na te za asiwi ãma ĩsisiwi za'ra wa'wa. Tawapsi, ĩ̱ma 're rowẽ uptabi mono di za duré, ai'ãma za'ra wa'aba hã. \v 3 'Râwi asima si 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mono zéb zarina, marĩ hã asima 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. Duré aipire na dama 're aihâimana za'ra wa'aba mono newa, taré asina 're aiwata za'ra wa'aba mono da, marĩ hã asima 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. Duré dama aipire na 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mono õ di za. Taha wa'rãmi te za ĩwẽ na si 're ĩdahâimana wazéb za'ra wa'aba mo, aima dapire na da'ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mono zéb zarina. \v 4 Asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba si, asima si 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za. Taha nhipai u, te za duré asiré norĩ ãma zama 're aipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mo, te te sima 're ĩwẽ za'ra mono zéb zarina, 're pawaptob za'ra wa'aba mono da. \p \v 5 Cristu Zezusi hã sima si 're hâimana mono õ di. Taha wa, ĩsimirosa'rata ne, te za duré a norĩ wa'wa hã 're ĩrosa'rata wẽ za'ra wa'aba mo. \p \v 6 Ta hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, aiwa uptabi 're hâimana u'âsi mono nherẽ, ti'ai u wei morĩ wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne waihu'u pese na 're hâimana u'âsi mono da hã, sisawi õ di. Sisawi ãna, ma tô wei mo tô, ti'ai u hã. \p \v 7 Si'uihâ na te te sima ĩwẽzéb zarina, ma tô tirẽ a'â, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, pire uptabi na 're ĩhâimana mono zé hã. Ti'ai u wei morĩ wamhã, dazapari dama romhuri'wa ne, ma tô dama 're hâimana. Taha wa, ma tô si'a'uwẽ, dasine 're hâimana mono da, a'â. \p \v 8 A'uwẽ hâiba na dasine 're hâimana mono wamhã, ma tô sima pisutu, dazapari dama wapu na 're hâimana mono da a'â. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô duré te te 're wapari pese, tidâ'âzéb u. Marĩ 'manharĩ wasété 'wa norĩ pãrĩzém na wedepo'o nhonhi'rãmi na dâ'â da nherẽ, ma tô Timama hã te te 're wapari pese, sisawi ãna. \p \v 9 Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô tãma pisutu, dâ'â nherẽ, apâ hâiwa'utu wa, danhipai u pire uptabi na 're hâimana mono da oto, wẽ uptabi na. Ma tô duré ĩsisi hã tãma pisutu, dama sisi pire uptabi na 're hâimana mono da, uburé danhisi nhipai u. \p \v 10-11 Taha wa, niwapsi te za aihĩni pese dahi'rãtitõ tãma ana ni, Zezusihi ma, dama ĩsisi pire uptabi ma. Ãne da, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tãma pisutu, pire uptabi na 're hâimana mono da. Hâiwa ãma uburé pese hâiba ré 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, duré ti'ai ãma uburé pese hâiba ré 're ĩhâimana za'ra mono norĩ zama, te za dahi'rãtitõ tãma ana ni, dama pire wa, adâ 're ĩhâimana za'ra mono zéb ãma uburé pese 're ĩhâimana za'ra mono norĩ zama. Tawamhã tame te za uburé pese dasisõ'a dasiwi sisi za'ra ni oto, ãne: “Õ hã Zezu Cristu, uburé Danhib'apito.” Ãne na Zezu Cristuhu ãma dawata za'ra wamhã, taha u'âbâ, te za duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma tawata za'ra ni, Wamama ãma hã. \s1 Cristuhu zazei'wa norĩ hã te te dama 're ĩrowa'a za'ra mono zé wasu'u \p \v 12 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. Wa hã tame ai'rata ĩ̱hâimana za'ra wa'aba ré, ma tô ĩ̱nhimiroti hã ĩwapari pese za'ra wa'wa. Tane nherẽ, ãhãna oto ai'rata ĩ̱hâimana za'ra wa'aba õ nherẽ, te duré ĩ̱nhimiroti hã ĩwapari pese za'ra wa'wa, ãma atẽme ĩ̱wisi za'ra wa'aba õ nherẽ. Aihâimana prédup sina, te za 're ĩromhuri pese za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te asõ'reptu za'ra wa'aba zéb zarina, 're anomro wẽ wa'aba mono zém na tãma ãma asina 're uwaimrami u'âsi za'ra wa'aba mono da. \v 13 E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aipẽ'ẽ 're, te te ai'ãma 're romhuri u'âsi za'ra wa'aba mono wa, ĩsimipawaptobzém na marĩ na ãma 're sazei pese za'ra wa'aba mono da, duré taha zarina ĩ'uwaibaba si marĩ hã tãma 're 'manharĩ wẽ za'ra wa'aba mono da, te te sima 're ĩ'aiwẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba. \p \v 14 Marĩ na 're nharĩ wasété za'ra wa'aba mono ãna, te za uburé marĩ hã 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo. Duré 're asisada'âbâ za'ra wa'aba mono ãna, te za marĩ ĩwẽ si uburé 're ĩ'manharĩ u'âsi za'ra wa'aba mo. \v 15 Ãne na te za tô 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mo, aiwasédé hã sena na da te ai'ãma 're sa'ra wa'aba mono tõ da, duré marĩ 're 'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono õ wa, aiwẽ na 're anomro aba mono da. A norĩ wa'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra, 're ĩ'anomro wẽ wa'aba mono norĩ hã, wasété uptabi na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ wazari, duré tiwasété na 're ĩsiwamnarĩ pese za'ra mono norĩ wazari, 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te za dama 're ĩrowa'a za'ra wa'aba mo, 're anomro wẽ wa'aba mono zém na, wasi hã hâiwa na te te dama 're ĩrowa'a za'ra mono ne. \v 16 Taha wa, rowasu'u ĩwẽ uptabi hã te za dama 're ĩsõmri za'ra wa'aba mo, ãma 're ĩdanomro wẽ u'âsi mono zéb da hã. Ãne hã dama 're 'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mono wamhã, wa za aima 're ĩ̱to za'ra wa'wa, Cristu za we apâ ĩmorĩzéb ãma hã. E marĩ wa, wa za aima 're ĩ̱to za'ra wa'wa tamemhã. Ti'ab ré, ai'rata 're ĩ̱nhamra aba mono ré, taré te ai'ãma 're ĩromhuri pese za'ra wa'aba mono õ zém na hã, ĩ̱siwaihu'u wa za wa hã, wa za tame aima 're ĩ̱to za'ra wa'wa, Cristu za apâ we ĩmorĩzéb ãma hã. \p \v 17 Sasedoti norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da'ãma romhuri'wa norĩ hã danhimizama na tãma danhoprubzé te te tãma 're ĩzata za'ra mono ne, ma tô a norĩ wa'wa hã tãma 're asisõmri u'âsi za'ra wa'aba mo, tiwi 're asisawi za'ra wa'aba mono ãna, asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zéb zarina. Duré sasedoti norĩ hã uwa 'ru 'rãi wa'u ĩsé hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma danhoprubzé, danhimizama te te tãma 're ĩzata za'ra mono nhisiwi, te te 're ĩsa'wari za'ra mono ne, ãté ĩ̱wapru hã wa za sa'wa, sena na za da te dasiwi ĩ̱wĩrĩ wamhã, ĩ̱dâ'âzém na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ĩ̱sina ĩ̱nhoprubzéb da. Ãne na za ĩ̱ma romhâimana nherẽ, ĩ̱ma rowẽ uptabi di za. Duré aima ĩ̱toi uptabi za'ra wa'aba di za, ãne na ĩ̱ma romhâimana nherẽ. \v 18 Taha wa, te za duré a norĩ wa'aba zama ĩ̱zabâdâ ãma ato za'ra wa'wa ĩ̱siré. \s1 Timotiuhu wasu'u, Epaprodituhu wasu'u me \p \v 19 Aiwasu'u wẽ za'ra wa'wa hã za te wapari wa, ĩ̱ma rowẽ hâ, ĩ̱wasu'u hã za wapari za'ra wa'aba wa, za aima ĩrowẽ za'ra wa'aba ne. Taha wa, wa tô ĩ̱sima wẽ, Timotiu hã te ãma atẽme satõrĩ su'u za'ra wa'aba da. Wanhib'apito Zezusi hã ãne hã sena na te te ĩ̱ma pisutu wamhã, wa za tô ãma atẽme satõrĩ za'ra wa'wa, aima ĩ̱wasu'u za'ra wa'aba 'wa da hã, duré apâ we ĩ̱tẽme wisi wa, te te ĩ̱ma aiwasu'u za'ra wa'aba da hã. \v 20 Ãmemhã ni'wa hã ĩ̱ma hâimana õ di, ĩ̱sine te te 're ĩ'asawi pese za'ra wa'aba mono 'wa hã. Tô õhõ si, te ĩ̱sine te te 're asawi pese za'ra wa'wa. Taha si te tô sena ai'ãma 're hâtâ'â u'âsi za'ra wa'wa Timotiu hã, rowẽ na si ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 21 Tanei õ di, ni'wam norĩ hã. 'Râwi te sima si marĩ zô 're sõpré, te te sima 're ĩwẽ za'ra mono zéb uwaibaba si. Zezu Cristu te te tãma 're ĩ'awẽ mono zéb zô, sima 're sõpré mono õ di, ta norĩ hã. \v 22 Tane nherẽ, Timotiu hã 're ĩmorĩ wẽ na ma tô ĩwaihu'u za'ra wa'wa, da te 're pibui wasété mono nherẽ, 're ĩsipizari mono õ na hã. Ta hã ma tô ĩ̱siré te te 're romhuri u'âsi, Cristuhu wasu'uwẽ na hã. Ni'wa hã timama siré si te te 're ĩromhuri u'âsi mono ne, ma tô ĩ̱siré te te 're romhuri u'âsi, ta hã. \v 23 Taha wa, wa tô ĩ̱sima wẽ tô, ãme niha za ĩ̱ma ĩromhâimanazém na, te ĩ̱sina waihu'u wamhã, Timotiuhu si te ãma atẽme satõrĩ za'ra wa'aba da, romhutu na, taha si te te aima ĩ̱wasu'u za'ra wa'aba da. \v 24 Wanhib'apito si wa tô ĩ̱sina umnhasi, te te ĩ̱ma pisutu da, ĩ̱zama ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'aba da, romhutu na. \p \v 25 Wasisãnawã Epaproditu hã ma tô we ĩ̱tẽme ĩsatõrĩ za'ra wa'wa, te te ĩ̱ma asadawa wasu'u za'ra wa'aba da, duré nasi ĩ̱'ãma siwãrĩ da, te robzépata wa, marĩ zô nasi ĩ̱wi ĩrowaptâ'â na hã. Cristuhu wasu'uwẽ na ĩ̱siré romhuri'wa ta hã, duré wanhitob'ru norĩ, wasiré wa te 're ĩ'a'wapéi mono. Wẽ uptabi di, ta hã. Tane nherẽ, wa tô waihu'u, Timotiuhu wana, te ãma atẽme satõrĩ za'ra wa'aba da apâ. \v 26 Ta hã te te duré apâ asabu ze za'ra wa'aba di, uburé ai'ãma pẽ'ẽzé za'ra wa'aba wa. Duré ai'ãma hâtâ'â za'ẽtẽ za'ra wa'aba di, ãme ĩhâzé na ĩsiwasu'uzé hã wapari za'ra wa'aba wa. Taha wa, wa za tô ãma atẽme satõrĩ su'u za'ra wa'wa, Timotiuhu wana. \v 27 Tô sena ma tô aré dârâ tô, hâzé wa. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô ãma aiwamri, dâ'â tõ da. Taha ãma si õ di, ĩsiwamrizé hã. Te te pese wamhã, ĩ̱'ãma zama ma tô duré aiwamri, ĩ̱wi robzei'õ nherẽ, robzei'õ uptabi tõ da ĩ̱wi, ĩsipai u. \v 28 Taha wa, wa ĩ̱sima wẽ upta oto, te ãma atẽme satõrĩ su'u za'ra wa'aba da apâ, atõmo na sabu za'ra wa'aba wa, aima rowẽ uptabi za'ra wa'aba hâ. Duré wa hã ai'ãma ĩ̱hâtâ'â za'ra wa'aba zéb zarina, ĩ̱wi ĩrobzei'õzé hã ĩ̱ma si'utõrĩ hâ, asabâdâ za'ra wa'aba. \v 29-30 Taha wa, ma'ãpé ãma atẽme wisi aba wamhã, asiwi sawi wẽ za'ra wa'aba za Epaproditu hã, ato sina za'ra wa'aba, wasiré Wanhib'apito zazei'wa oto 're wahâimana za'ra mono na dâ'âsina, duré wasi'ãma 're wasisãnawã za'ra mono wa. Te za duré asiwi ĩhâimana wazéb za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ hã ĩsine 're ĩhâimana wẽ za'ra mono norĩ zama, te za duré asiwi ĩhâimana wazéb za'ra wa'wa. E marĩ zarina, te za asiwi ĩhâimana wazéb za'ra wa'wa, Epaproditu hã. Ta hã tãma romnhimimnhasi nherẽ, ma tô sisawi ãna romhuri pese, Cristuhu ma. Taha na, te aré dârâ. A norĩ wa'wa hã romhâ na asimroi wa'aba wa, asiwi ĩ̱pawapto waihu'u aba õ wa, ma tô õhõ si ĩ̱pawapto pese, ai'upana za'ra wa'aba. Ãne wa, te za ato sina apâ asiwi ĩ'âri wẽ wa'wa, atẽme wisi za'ra wa'aba wẽ te. \c 3 \s1 Dasihawim na dasisõ'reptuzé da te dasina 're ĩ'uwaimrami waihu'u za'ra mono õ zé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ma'ãpé asima 're atoi u'âsi za'ra wa'aba mono za, Wanhib'apito ãma oto 're anomro aba mono wẽ te. Te aima ĩrob'ui'éré 'rata za'ra wa'aba zém na, te ãma aima ĩsisiwi za'ra wa'aba zém na hã, te ĩ̱siwi ãma ro'wa'ré õ di za. Mare di. Ai'udâna za'ra wa'aba, wa za tô ĩ̱nhimi'ui'éré na aima ãma sahu za'ra wa'wa, te ãma aima ĩrob'ui'éré 'rata za'ra wa'aba zém na hã, tô sena Cristuhu wasu'uwẽ hã 're ĩsaze za'ra wa'aba mono zém na, asina 're asiptete u'âsi za'ra wa'aba mono da. \v 2 Taha wa, te za a norĩ wa'wa hã 're asi'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, wapsã dazada 're ĩsiwamnarĩ za'ra mono ne, rosa'rata wasété na dazada 're ĩhâimana za'ra mono norĩ wi. Marĩ ĩwasété si te ta norĩ hã te te 're 'manharĩ za'ra. Ãne te ta norĩ hã te te dama 're rowasu'u za'ra: “Aibâ norĩ hã Cristu te te 're saze za'ra mono da, te te sima 're wẽ za'ra mono wamhã, te za da te 're sihâiwata nhihâri za'ra, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma 're sib'a'uwẽ za'ra mono da.” Ãne te ta norĩ hã te te dama 're roti za'ra, senai'õ na. Tane nherẽ, te ta norĩ hã dahâiba hã taré te te dawi 're wamnarĩ za'ra, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma 're sib'a'uwẽ za'ra mono da newa. \v 3 Ta norĩ hã sena na 're hâimana za'ra mono õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ na hã. Wa norĩ si, wa 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ uptabi hã 're wahâimana za'ra, Ĩpẽ'ẽzani nhimipawaptobzém na ãma 're wawata za'ra mono wa. Taha wa, marĩ hã wasi'uihâ na wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zém na 'râwi 're wasi'umnhasi za'ra mono õ di, wasihawim na wanho'reptuzé hã wa te wasina ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono da hã. Cristu Zezusi, ĩwẽ te te wama ĩ'manharĩ za'ra zém na si, wa tô wa te wasima ãma 're rowẽ za'ẽtẽ uptabi za'ra, taha zarina si te te oto 're wa'anho'reptui mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 4 Ni'wam norĩ hã te tô 'râwi 're si'madâ'â ze za'ra, marĩ hã si'uihâ na te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zém na hã, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma 're sib'a'uwẽ za'ra mono da newa. Marĩ hã wasihawi wasi'uihâ na wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zém na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'anho'reptui mono 'wa'âhã, tô ĩbâre wa aré wa hã danhipai u 're ĩ̱si'umnhasi, marĩ hã ĩ̱sihawi te 're ĩ'ab'manharĩ mono zém na hã, taha zarina, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱sisõ'reptuzé hã te ĩ̱sina ãma uwaimrami da. \v 5 E marĩ wa. Ĩ̱waptã'ãzém hawi bâdâ hã 8 na ĩ̱'ãma ne parimhã, ma tô ĩ̱nhihâiwata nhizâri ni, zudezu norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zéb zarina. Wa hã Izarazéhé nhihudu 're ĩ̱hâimana mono. Duré ĩ'ra Bẽzamihĩ nhihudu 're ĩ̱hâimana mono. Wa hã duré ebreusi uptabi. E marĩ wa. Ĩ̱hi'rata norĩ hã uburé ebreusi uptabi 're hâimana za'ra mono wa, da te 're wa'ru za'ra mono ãna. Duré parisezu na dame 're ĩ̱hâimana mono wa, wa tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã te 're 'madâ'â pese, Mozési te te ãma ĩrob'ui'éré hã, ĩsimiroti na hã. \v 6 Wasiré zudezu norĩ hâimanazém na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're ĩ̱hâimana mono da, wa tô 're ĩ̱siwasutu u'âsi aré. Taha wa, Zezusihi zazei'wa norĩ ma, wa tô te tãma 're rob'manharĩ wasété za'ra, Zezusi hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra õ newa, ta norĩ hã te 're ĩ'ruiwapari za'ra mono zéb zarina, te te 're robzépata za'ra mono da. Uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã wa tô duré te 're 'madâ'â pese tô, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wẽsãmri da newa. Taha wa, nima hã ĩsimiroti te ãma ĩ'upa na da te dasiwi ĩ̱waihu'u õ di. \p \v 7 Ãne na 're ĩ̱hâimana 'rata mono zém na aima ĩ̱si'rãzarõtõ za'ra wa'aba zé hã ĩ̱ma wẽ di aré, taha si ĩ̱ma pire wa, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wẽsãmri da newa. Tane nherẽ, Cristuhu ma oto 're ĩ̱hâimana mono wamhã, tarére oto ĩ̱ma hã, 're ĩ̱hâimana 'rata mono zé hã. \v 8 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wẽsãmri da, uburé marĩ hã ĩ̱sihawim na te 're ĩ'ab'manharĩ mono zé hã taré uptabi oto ĩ̱ma hã. Misi te ĩpire uptabi hã ĩ̱ma 're hâimana oto. Ĩ̱nhib'apito, Cristu Zezusi hã 'râwi te ĩwaihu'u pese da si, te ĩ̱ma 're hâimana oto, taha si. Marĩ zô 're ĩ̱nhimipari mono õ di oto, ta hã ĩ̱ma tarére wa. Roprum ne, te ta hã ĩ̱ma 're hâimana oto, 're ĩ̱hâimana 'rata mono zé hã. Taha wa, Cristuhu niwĩ ĩ̱hâiba na te ĩsaprĩ wẽ da si, wa 're ĩ̱si'madâ'â wẽ u'âsi. \v 9 Misi haré Cristuhu ãma si oto 're ĩ̱hâimana mono da, wa tô ĩ̱hâimanazéb 'rada hã 'râwi ĩ̱siwi wẽ'õ pese. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na Mozési te te ãma ĩrob'ui'éré hã, ĩ̱si'uihâ na te 're ĩ'madâ'â pese mono na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wẽsãmri da, ĩ̱sina 're ĩ̱nhimipari mono õ di oto. Cristu hã te ĩ̱sina 're ĩ'umnhasi mono zéb zarina si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wẽsãmrizéb ré si, wa oto 're ĩ̱hâimana, taha si te te ĩ̱pisutu wa oto. \v 10-11 Cristu hã 'râwi te ĩwaihu'u pese da si, wa tô ĩ̱sima wẽ, wa hã. Ta hã dâ'â nherẽ, apâ hâiwa'utu wa, te oto siptete sina 're hâimana u'âsi. Tane duré, wa hã 're ĩ̱hâimana 'rata mono zé hã oto ĩ̱ma si'utõrĩ wa, duré taha wa'rãmi ĩ̱hâimanazép tém na si oto 're ĩ̱hâimana mono wa, wa ĩ̱sima wẽ, ĩ̱nhiptete sina taha ãma si oto 're ĩ̱hâimana mono da, ĩsimipawaptobzé ĩwẽ ré si. Ãne hã wa tô duré ĩ̱sima wẽ, Cristu hã ti'ab ré te te 're ĩrobzépata mono ne, te 're ĩrobzépata mono da si, ĩsine. Cristu hã dazada ĩdâ'â ne, 're ĩ̱hâimana 'rata mono zé hã ĩ̱ma ĩsi'utõrĩ da si, wa tô ĩ̱sima wẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sima ĩ̱wẽ wamhã, te te ĩ̱ma pisutu da, ĩsiré 're ĩ̱hâimana u'âsi mono zéb da hã. \s1 Dawara na romnhimiré'ézé wasu'u \p \v 12 Wa hã uburé marĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱ma ĩpisutuzéb zarina, 're ĩ̱hâimana mono zém na te ĩ̱sina 're ĩ'uwaimrami mono na, 're ĩ̱si'madâ'â mono õ di. Mare di. Zahadu te ĩ̱sina uwe õ di, wa hã. Tane nherẽ, wa tô taha zô 're ĩ̱siwasutu u'âsi, ĩwẽ uptabi hã nimahã na te ĩ̱sina sõ'õtõ da. Ãhã da, ma tô Cristu Zezusi hã ĩ̱'ãma tinhib'a'uwẽ. \v 13 Ĩ̱sisãnawã norĩ, wa hã 'râwi 're ĩ̱si'madâ'â mono õ di tô, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱ma ĩpisutuzéb zarina, 're ĩ̱hâimana mono zém na te ĩ̱sina ĩ'uwaimrami na hã. Dawara na 're dasirẽme za'ra mono da, 're dasipibu za'ra mono wamhã, dasibabarãi u apâ da te 're rob'madâ'â za'ra mono õ di. Dasisõwap si te da te 're rob'madâ'â za'ra, õne haré. Tane duré, wa hã marĩ te 're ĩ'ab'manharĩ mono zém na 're ĩ̱sipo're pu'u zahu mono õ di. Mare di. E marĩ wa. Õne haré marĩ ĩwẽ hã ĩ̱nhowa 're ĩhâimana mono zô si, wa tô te 're rob'ruiwapari u'âsi. \v 14 Marĩ ĩwẽ hã da te dasina 're sõ'õtõ za'ra mono da, taha zô 're dasirẽme za'ra mono wamhã, awa'awi u'âsi 're ĩdasisa'rei mono ne, wa marĩ ĩwẽ uptabi zô 're ĩ̱siwasutu u'âsi, Cristu Zezusihi dâ'âzém na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, 're ĩ̱hâimana mono zép té, za te te ĩ̱ma ĩsõmri zô si. \p \v 15 Wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zém na si, waprédup sina ãma 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ hã, ãne zô wa za tô wa te ãma 're rosa'rata u'âsi za'ra. Wa za tô ãhã zô si wasima wa te 're rob'ruiwapari u'âsi za'ra. Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono hã rosa'rada aimawi na ĩ'upana te te 're rosa'rata za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te za te te tãma 're waihu'u za'ra, tô õhõ na si wasiré te te ãma 're rosa'rata za'ra mono da oto. \v 16 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zém na si, wa za tô ãma 're wahâimana za'ra, tô õhõ na si. \p \v 17 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ma'ãpé 're ĩ̱morĩ wẽ ne, ĩ̱sine 're anomro wẽ wa'aba mono za. Ni'wam norĩ ma, tãma ãma 're ĩwasisanho za'ra mono zéb zarina, wasine 're ĩhâimana wẽ za'ra mono norĩ ne, te za a norĩ wa'aba zama ãma 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mo. \v 18 Ni'wam norĩ hã ahâ na Cristuhu zazei'wa 're hâimana za'ra mono newa, te tihâimana wasété zarina, Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzé wasu'u da, 're hâimana za'ra. à norĩ wasu'u na hã ahâ na wa tô te ãma aima 're rowasu'u za'ra wa'wa. Tane nherẽ, ãhãna wa duré aima ãma sahu za'ra wa'wa, ĩ̱wawa sina te ãma aima rowasu'u za'ra wa'aba nherẽ, rob'ui'éré na hã. \v 19 Ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti, dapẽ'ẽ 're dadâ'â u'âsi ne 're ĩdahâimana za'ra mono zéb u, te za 're nomro, ropipa u. E marĩ wa. Ta norĩ hã te te sima 're ĩwẽ za'ra mono zéb uwaibaba si, te marĩ hã tihâiba ma te te 're 'ruiwapari za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana. E ta norĩ hã tihâimana wasété na 'râwi 're siwẽ'õ za'ra mono ã bâ, te bété sina 're wata za'ra, 're ĩhâimana wẽ uptabi za'ra mono na hã. Ti'ai ãma uburé marĩ hã ĩwasété na si, te ta norĩ hã te te sima 're rosa'rata wasété u'âsi za'ra. \v 20 Tane nherẽ, wa norĩ ma hã ti'ai ãma waza'rui uptabi hã wama 're hâimana za'ra mono õ di. Hâiwa ãma si te waza'rui uptabi hã wama 're hâimana za'ra. Ta hawi za wei wazô ĩmorĩ zô si, wa wato sina wasina sô 're wanhimipari u'âsi za'ra, Wanho'reptui'wa zô, Wanhib'apito Zezu Cristuhu zô si. \v 21 Taha si te uburé marĩ hã tiwaihu'u pese na te te 're ab'madâ'â, siptete uptabi wa. Taha wa, tiwaihu'u pese na te za wahâiba ĩtém na wama ãma saprĩ za'ra, wahâiba ĩsib'uware ré 're ĩwanomro 'rata mono zém hawi, ĩsi'utõrĩ pese hawi. Tawamhã wahâiba ĩtéb ré, Cristuhu hâiba ne ĩwẽ uptabi ré, wa za oto 're wahâimana u'âsi za'ra, ĩ'rata. \c 4 \s1 Paru hã te te dama ĩroti 'rãsutuzé wasu'u \p \v 1 Taha wa, ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, ma'ãpé Wanhib'apito ãma asiptete sina 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono za. Ai'ãma ĩ̱pẽ'ẽzé uptabi za'ra wa'aba wa, 'râwi te asabu za'ra wa'aba neza. Romhâ na nherẽ, te asina ĩ̱ma 're ĩrowẽ zani za'ra wa'aba mo. Taha wa, wa tô te dama 're aiwasu'u wẽ za'ra wa'wa, ĩ̱to sina. Ãne wa, te za asiptete sina õhõ ãma si 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 2 Ĩ̱hidiba norĩ, Ewodiza duré Sĩtiti, ãne wa za aima roti pese 'wa, asisada 're aihâimana wasété aba mono wa. A norĩ wa'wa hã Wanhib'apito nhib'a'uwẽ, 're aihâimana aba mono wa, ma'ãpé rowẽ na si apâ asiré 're aihâimana aba mono, asisada 're aihâimana wasété aba mono ãna. \v 3 Duré a hã ĩ̱pawapto wẽ 'wa, ma'ãpé ã pi'õ norĩ hã pawaptob zahuré na. Ta norĩ hã ma tô ĩ̱siré te te 're romhuri pese zahuré, Cristuhu wasu'uwẽ na wa te dama ãma 're ĩropéi mono na hã. Temetihi siré zama ma tô te te 're romhuri zahuré, duré uburé ĩ̱siré romhuri'wa norĩ siré zama. Uburé te ã norĩ nhisi hã dame 're hâimana za'ra ĩbaihâ na hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'rata za 're ĩdahâimana u'âsi za'ra mono norĩ nhisi ré, ĩbaihâ 're ĩhâimana mono na hã. \p \v 4 Ma'ãpé atoi u'âsi 're aihâimana za'ra wa'aba mono, Wanhib'apito ãma oto 're anomro aba mono na dâ'âsina. Wa za duré aima ãma sahu za'ra wa'wa. Ma'ãpé atoi u'âsi ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono za. \p \v 5 Aiwaimri te za dama 're aihâimana za'ra wa'aba mo, ĩwẽ na. E marĩ wa. Wanhib'apito hã za we apâ morĩ su'u na dâ'âsina. \v 6 Marĩ na 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono ãna, te za oto 're aihâimana za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're aimreme zusi aba mono zép sidâpâsi, te za duré tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo, uburé marĩ zô aiwi 're ĩrowaptâ'â za'ra wa'aba mono zém na hã. Aipẽ'ẽ 're, ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono sina, te za asi'ãma tãma 're aimreme zusi aba mo. \v 7 Rowẽ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wama 're ĩ'apisutu mono hã, ĩwẽ uptabi hã te wama 're hâimana za'ra, da te 're ĩwaihu'u za'ra mono õ hã. Taha si te za te te 're aipẽ'ẽ nomri wẽ za'ra wa'wa, marĩ na 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, Cristu Zezusihi ãma oto 're anomro aba mono zéb zarina. Ãne hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawi rowẽ hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono da, te za asi'ãma tãma 're aimreme zusi u'âsi aba mo. \p \v 8 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱nhimiroti na wa za oto ãma aima 'rãsutu za'ra wa'wa, ãhãna te ãma aipo're pu'u za'ra wa'aba zém na hã. Uburé marĩ hã tô sena 're ĩhâimana za'ra mono na si te za asima 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo, duré marĩ hã da te dasima 're ĩwazéb za'ra mono na hã, duré uburé marĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma ĩwẽ uptabi na hã, duré marĩ hã wasété ãna 're ĩhâimana za'ra mono na hã, duré uburé marĩ ĩwẽ hã da te 're ĩsawi pese za'ra mono na hã, duré uburé marĩ hã wẽ wa, ãma 're ĩdatob'uzu za'ra mono na hã. Ãne na si te za uburé marĩ ĩwẽ uptabi na asima 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo, da te dasima 're ĩwasu'u wẽ za'ra mono na si. \v 9 Te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono ré, aipo're na 're ĩ̱wapari za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã ĩwaihu'u pese za'ra wa'wa. Duré ai'rata 're ĩ̱nhamra aba mono ré, atõmo na asiwi 're ĩ̱'madâ'â aba mono na, ma tô duré ĩwaihu'u pese za'ra wa'wa. Ãne na uburé marĩ na aima 're ĩ̱sisanho za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mo. Ãne wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wama rowẽ nhomri'wa hã te za 'râwi asiré 're hâimana u'âsi za'ra wa'wa. \s1 Paru hã danhoprubzé wa'rãmi, da'ãma ĩwatazé wasu'u \p \v 10 Ãne wa, aima ĩ̱toi uptabi za'ra wa'aba di ãhãna hã, aré ai'ãma 're rob'é'é hâ za'ra wa'aba mono nherẽ, apâ ĩ̱'ãma asipo're pu'u za'ra wa'aba wa, we ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zém na hã. Taha wa, wa Wanhib'apito ãma ĩ̱wata, ĩ̱toi uptabi wa, aima za'ra wa'aba hã. Ãté ĩ̱'ãma 're aipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mono nherẽ, marĩ hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ di, we ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zém na asiwi ĩ̱zawi za'ra wa'aba zéb da hã. Tane nherẽ, ma tô ĩ̱'ãma 're aipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mo tô. \v 11 E tawamhã, nimahã na marĩ zô ĩ̱wi ĩro'wanhi'riti zarina, ĩ̱sina 're ĩ̱hâtâ'â mono wa, wa ãne aima ĩ̱siwasu'u za'ra wa'wa, ãhãna hã. Mare di. Taha wab õ di. Ãté nimahã na marĩ zô ĩ̱wi 're ro'wanhi'riti mono nherẽ, duré niha ĩ̱ma 're romhâimana mono nherẽ, wa ĩ̱sina 're ĩ̱hâtâ'â mono ãna 're ĩ̱hâimana u'âsi tô. \v 12 Ãne hã ĩ̱ma waihu'u pese di, marĩ zô dawi 're ĩro'wanhi'riti za'ra mono zém na 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã. Ãne hã te dame pibui ahâ di. Duré danhimarĩ ahâ na 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã ĩ̱ma waihu'u pese di. Niha ĩ̱ma 're romhâimana mono nherẽ, wa tô waihu'u, robzei u'âsi 're ĩ̱hâimana mono zém na hã. Nimahã na hã ĩ̱sai ahâ wamhã, duré mra te 're sépata mono nherẽ, tane nherẽ, ĩ̱ma 're rowẽ u'âsi mono di, ãne hã aiwa ĩ̱ma hã. Nimahã na hã marĩ zô ĩ̱wi 're ro'wanhi'riti mono õ wamhã, duré ãté marĩ zô ĩ̱wi 're ro'wanhi'riti mono nherẽ, ĩ̱ma rowẽ di. Ãne wa, wa ĩ̱to sina 're ĩ̱hâimana. E marĩ wa. Ĩ̱ma 're ĩromhâimana mono zé hã aiwa wa. \v 13 Ãne hã niha ĩ̱ma 're romhâimana mono nherẽ, sada 're ĩ̱nhiptete mono di. E marĩ wa. Cristu hã ĩ̱nhiptetezé te te ĩ̱ma sada 're anhomri u'âsi mono wa. \p \v 14 Tane nherẽ, ĩ̱ma wẽ uptabi di, we asiwi ĩ̱pawaptob za'ra wa'aba zé hã, ãhãna ãme te robzépata ré hã. \v 15 Piripu ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ, tame duréihã ĩ̱nhimirowasu'u zarina, Cristuhu wasu'uwẽ hã wapari na'rata za'ra wa'aba wamhã, a norĩ wa'aba si ma tô ĩ̱'ãma ana wẽ wa'wa, ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zém na hã, rowahutu u asiré 're asi'rã'õtõ aba mono norĩ hã. Masédoniza na asipti'a nho'õmo nhisi hawi wa'aba oto ĩ̱morĩ wamhã, ĩsazei'wa norĩ hã daza'rui amoi ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã ĩ̱'ãma sina za'ra õ di, asine za'ra wa'aba hã. A norĩ wa'aba si ma tô asiwi ĩ̱pawapto wẽ wa'wa tô, ãma ĩ̱hâimanazéb da hã. Ãne hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba di. \v 16 Duré aihawi za'ra wa'aba ĩ̱morĩ wamhã, Tesaronita na 'ri nho'õmo nhisi ãma ĩ̱nhamra ré hã, ma tô duré ĩ̱pawaptobzéb da hã nasi asiwi ĩsõmri za'ra wa'wa, ĩ̱ma, marĩ zô nasi ĩ̱wi rowaptâ'â sidâpâsi. \v 17 E asõprub za'ra wa'aba zém na ĩ̱ma ãma sahu za'ra wa'aba da, wa tô ãne hã aima waihu'u za'ra wa'wa. Mare di. Ĩsãna'rata hawi ĩ̱'ãma 're ana wa'aba mono zéb zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ĩwẽ na za te te aipawa'âbâ za'ra wa'aba na te te aima ãma sa'ẽtẽ za'ra wa'aba da si, wa tô te ai'ãma 're 'madâ'â u'âsi za'ra wa'wa. \v 18 Ãme wa tô uburé marĩ hã ĩ̱sima waibui wẽ, we asiwi ĩ̱pawaptob za'ra wa'aba zé hã. Epaproditu hã ma tô we ĩ̱ma ãwisi wẽ, we ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zé hã. Taha wa, marĩ zô ĩ̱wi rowaptâ'â õ di oto. Sa'ẽtẽ na te za oto marĩ hã ĩ̱ma tihâiba. Ãne wa, wa ĩ̱sina ai'uze za'ra wa'wa, we ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zém na hã. Asõprub za'ra wa'aba zé hã wẽ uptabi di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Wedewati ĩsadaze hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da te 're ĩzata za'ra mono zéb zarina, tãma ãma 're ĩrowẽ pusi mono ne, tãma wẽ uptabi di duré ãhãna hã, we ĩ̱ma asõprub za'ra wa'aba zé hã. \fig |src="CN02074B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="PHP 4.18" \fig* \v 19 A norĩ wa'aba ma zama, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Ĩ̱nhib'apito hã uburé marĩ hã ĩwẽ uptabi hã te te aima 're sõmri za'ra wa'wa sa'ẽtẽ na, marĩ zô aiwi 're rowaptâ'â za'ra wa'aba mono wamhã, duré aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono wamhã. Tinhibro hã te za sa'ẽtẽ na te te aima 're sõmri za'ra wa'wa ĩwẽ hã, Cristu Zezusihi ãma tô sena 're anomro aba mono zéb zarina. \v 20 Taha wa, Wanhib'apito 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si, 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono za, Wamama ãma si. Tane tô. \s1 Paru hã te te ĩdazawi 'rãsutu zé wasu'u \p \v 21 Ma'ãpé uburé ĩ̱ma ãma sawi za'ra wa'aba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ oto 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã tamemhã, Cristu Zezusi, Danho'reptui'wa na te te sina 're ĩ'umnhasi za'ra mono norĩ hã. \p Ãme ĩ̱sisãnawã norĩ hã, ĩ̱siré romhuri'wa norĩ hã ĩ̱'rata 're ĩhâimana za'ra mono hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa, ĩ̱siré. \v 22 Uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ, ãme 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa. Apito Sezaha nhorõwa ãma 'ri 'rãihâ 're, romhuri'wa norĩ zama te duré ãma asawi za'ra wa'wa dame, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã. \p \v 23 Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, ta hã te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono wa, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da.