\id MRK - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h MARCUSI \toc1 Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na Marcusi te te ãma ĩrob'ui'érézé \toc2 Marcusi \toc3 Mr \mt1 Marcusi \mt2 Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na Marcusi te te ãma ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip à ĩbaihâ na rob'ui'éré'wa nhisi hã Zuwã Marcusi na, ĩsisi hã. Zezusihi zazei'wa, ta hã. Tane nherẽ, 12 na ĩhâiba norĩ siré 're morĩ õ di, Zezusi te te sima ĩpisutu norĩ siré hã. \ip Marcusi hã tinhimi'ui'éré na hã te te rowasu'u za'ẽtẽ õ di, Zezusihi nhimirowasu'u mono zém na hã. Te te 're ĩda'apawapto mono zém na si ma tô rowasu'u za'ẽtẽ. Ma tô duré wama waihu'u za'ra, Zezusi hã ĩsimizawi pese na dama romhuri'wa na hã. Marcusi 10.45 ãma hã ma tô ãne na wama waihu'u za'ra. Zezusi hã ĩmreme pire na ma tô duré Marcusi hã wama rowasu'u za'ra, te te dama 're ĩrowahutu mono na hã, duré wa'uburé te te dama 're ĩ'anhamra mono na zama, duré dawasédé hã te te dama 're ĩ'apari mono na zama. à ĩbaihâ na ma tô Zezusi hã dama 're siwasu'u, tidâ'âzéb zarina dawasété hawi, za te te 're ĩda'awaibui mono na hã. \c 1 \s1 Zuwã Batitaha wasu'u \r Mateusi 3.1-12; Rucasi 3.1-20; Zuwã 1.19-28 \p \v 1-3 Ãhãna ĩsãna'rata hawi, wa za aima rowasu'u za'ra wa'wa, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra wasu'u na. Romhâ ré, ma tô ãma rob'ui'éré siro, Iza'iza hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u 'rata 'wa hã. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ti'ra ma, te te ĩwaihu'uzém na ma tô ãma rob'ui'éré, ãne: \q1 “Wa hã wa za satõ ĩ̱zadawa wasu'u'wa hã, aiwana, te te asô ropese mono da. Ãne te za te te dama 're rob'mahârâ, mreme 'rãihâ sina, a'ubuni wi: \q1 Ni'wa hã te za te te dama 're rob'mahârâ, a'ubuni wi: \q1 Bâdâdi hã asiwi ropese aba, Wanhib'apito zô. \q1 Ĩmana 'rãmi bâdâdi hã sô sa'ra wa'aba, awa'awi da.” \m Ãne ma tô Iza'iza hã ãma rob'ui'éré, romhâ ré. \p \v 4 Tawamhã Iza'iza te te dama ĩrob'ui'éré zarina, te oto Zuwã Batita hã â dawabzuri hã te te dama 're ab'manharĩ, a'ubuni wi. Ãne te oto te te dama 're roti: \p — Ma'ãpé, aiwasété wi aipizari za'ra wa'aba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, marĩ 're ĩ'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono zé hã te te aima pari za'ra wa'aba da. Tawamhã â dawabzuri hã wa za te aima 're 'manharĩ za'ra wa'wa. — Ãne ma tô te te dama 're roti, Zuwã Batita hã. \p \v 5 Da'ahâ uptabi na te ĩtẽme 're dasito, Zudeza na danhipti'a nho'õmo nhisi hawi. Zeruzarẽ na 'ri nho'õmo nhisi hawib zama, te ĩtẽme 're dasito. Tawamhã dasisõ'a dawasété na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma 're dasiwasu'u za'ra mono wamhã, ma tô â dawabzuri hã te te dama 're ab'manharĩ Zuwã hã, Zodã pa na â nhisi ãma. \v 6 Zuwã hã awaru ba'õmore zéré 'manharĩ na te 're si'uza. Duré romhâ 'manharĩ hâiwaré na te ãma 're si'usisi. 'Riti na si, te 're sa. Ropĩni na zama te duré 're sa. \v 7 Ãne te te oto dama 're rowasu'u: \p — Ĩ̱za'u si te za ĩ̱ma ĩpire uptabi hã wei wi. Ĩ̱ma pire uptabi wa, ĩpara'uza wasisizé, te tãma wasihu waihu'u õ di za. \v 8 Wa hã wa tô â uptabi na si te 're aihâiba ubu za'ra wa'wa, â dawabzuri hã te aima 're ab'manharĩ aba mono wamhã. Tanei õ di za oto. Ĩ̱ma ĩpire hã wei wisi wapsi, te za oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani na te te 're aihâiba ubu za'ra wa'wa, ĩré 're anomro u'âsi aba mono da. Wẽ uptabi di, Ĩpẽ'ẽzani hã. — Ãne ma tô Zuwã Batita hã te te dama 're wasu'u. \s1 Zezusi hã â dawabzuri te te ĩ'manharĩzé wasu'u \r Mateusi 3.13-17; Rucasi 3.21-22 \p \v 9 Tawamhã ãne te te dama 're wasu'u mono ré, ma tô Zezusi hã ĩtẽme wi, Nazaré na 'ri wa'õtõ nhisi hawi. Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma, Nazaré hã. Ĩtẽme wisi wamhã, ma â dawabzuri hã Zezusihi ma 'manha, Zodã pa na â nhisi ãma. \v 10 Tawamhã â hawi watobro wi, ma hâiwa hã aipo'o. Hâiwa hawi, ma we 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã ĩtẽme si'ra, utu'u ne. Ma tô sina 'madâ, Zezusi hã. \v 11 Tawamhã hâiwa hawi, te we 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Zezusihi ma tinha: \p — A hã ĩ̱'ra. Ĩ̱ma asawi uptabi di. Aima ĩ̱to za'ẽtẽ uptabi di. — Ãne te we tãma tinha, Ĩmama hã. \s1 Wa'uburé hã Zezusi te te ĩwada'urizé wasu'u \r Mateusi 4.1-11; Rucasi 4.1-13 \p \v 12 Tawamhã Zezusi hã â dawabzuri te te 'manharĩ pari, te oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã satõ, a'ubuni u sãmra da. Taha wa, te oto mo. \v 13 Tawamhã a'ubuni wi sãmra ré, bâdâ hã ahâ na ma ãma si'utõrĩ, 40 na. Tame sãmra ré, Satanasi hã te aré nasi wada'u, ĩsimiroti na te te saze da. A'ubuni ãma abaze zahi hã te 're hâimana za'ra. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa norĩ hã hâiwa hawimhã, te we siwi 'madâ'â pese. \s1 Zezusi hã romhuri na te te ĩsãna'ratazé wasu'u \r Mateusi 4.12-22; Rucasi 4.14-15; 5.1-11 \p \v 14 Tawamhã Zezusi hã te mo, Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi u. Zuwã Batita hã dazazéb 're, da te dasiwi sẽrẽ pari, te Zezusi hã mo. Tawamhã rowasu'u wẽ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma ĩsõmri na, te Zezusi hã te te dama 're rowasu'u oto. \v 15 Ãne te tinha: \p — Ãhãna bâdâ hã ma tô oto ĩwa waptãrã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb da hã. Ma'ãpé aiwasété wi, 're aipizari za'ra wa'aba mono za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono niwĩ, ĩwasu'uwẽ hã 're saze za'ra wa'aba mono da. — Ãne ma tô te te dama 're rowasu'u, Zezusi hã. \p \v 16 Tawamhã â zaihâ u ma tô wi, Zezusi hã, Darireza na ĩsõ'u nhisi u hã. Wisi wamhã, â zababa 're morĩ ré, ma tô tepe mrami na romhuri'wa norĩ hã sõpẽtẽ zahuré. Ta norĩ hã Sima Pedru na ĩsisi hã ĩsisãnawãi me, Ãdéréhé me. Tepe zô, te nasi abazipara hã wabzuri zahuré. \v 17 Tawamhã ãne te Zezusi hã 'mahârâ zahuré: \p — We ane wa'aba, ĩ̱siré 're ane wa'aba da oto, romhuri na aima ĩ̱sisanho wa'aba da, ĩ̱ma 're ĩda'awaibui wa'aba mono zém na da hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u zahuré. \p \v 18 Tawamhã õne haré ma tãma marẽme zahuré, abazipara ma. Zezusihi siré te oto tineb zahuré. \p \v 19 Tawamhã syry na sina pahâ wi, ma duré 'madâ'â zahuré, Ti'adu norĩ hã Zuwãhã me. Ta norĩ hã Zebedehe 'ra zahuré. Abazipara sisinarĩ hã te te ãma a'rã'õtõ zahuré apâ, uba're wa. \v 20 Tawamhã Zezusi te duré sô tihârâ zahuré, ĩsiré neb zahuré da. Tawamhã õne haré timama hã ma rẽme zahuré, tãma ĩromhuri'wa norĩ zama, uba're 're ĩsi'ubumro norĩ hã, Zezusihi siré 're neb zahuré da oto. \s1 Zezusi hã aibâ ma, wa'uburé te te ĩsãmrazé wasu'u \r Rucasi 4.31-37 \p \v 21 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô aihutu, Capana'u na 'ri nho'õmo nhisi u. Tawamhã sabadu na wa, ma awa'awi ãzé Zezusi hã, zudezu norĩ te rowahutuzéb u, te te dama rowahutu da, tô romhuri zahârizém na hã. \v 22 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ nhimirowasu'u nei õ di, Zezusi te te dama ĩrowahutu mono zé hã. Simirowahutu pire na te dama rowahutu. Simirowasu'u wẽ wa, ma tô ãma tatob'uzu za'ra ni. \v 23 Tawamhã te te dama rowasu'u ré, ma we aibâ hã ãzé, rowahutuzéb u, wa'uburé ré 're ĩmorĩ hã. Sébré wi, te sa'ẽtẽ 'mahâ: \p \v 24 — Zezusi, Nazaré nhihudu, e marĩ zô te we aimo. E wa'uprosi da, te we aimo. A hã ĩ̱ma aiwaihu'u pese di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, we te te asatõrĩ na hã. Aiwẽ uptabi di, a hã. — Ãne te 'mahâ. \p \v 25 Tawamhã Zezusi te asa tãma tinha, wa'uburé ma: \p — Tô'ã, we ĩ̱ma nharĩ tõ. Mo oto aibâ hawi aiwatobro. \p \v 26 Tawamhã sisa'u te sa'ẽtẽ hâiba wasutu, wa'uburé hã. Tawamhã sadari sina, ma aibâ hawi watobro. \v 27 Tawamhã ma ãma tatob'uzu za'ra ni. 'Râwi te ãma dasima rowasu'u za'ra ni, ãne: \p — Õ hã, e niha. Wama ĩsa'rese õ na, te wama rowahutu. Wa'uburé norĩ ma, te te rob'rui wamhã, ma tô wapari za'ra, ĩmreme hã. — Ãne te dasima ãma romnhoré za'ra ni. \p \v 28 Taha wa, Zezusihi wasu'u hã ma tô waptu na ropé, Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi 're, daro mono bâ. \s1 Sima Pedruhu maprewa, Zezusi te te ĩpesezé wasu'u \r Mateusi 8.14-15; Rucasi 4.38-39 \p \v 29 Taha pari, ma tô Zezusi norĩ hã rowahutuzém hawi wairé, Sima Pedru norĩ nhorõwa u si'aba'ré da. Tisiséme me, Ãdéréhé me, te siré 're simasisi zahuré, Sima Pedru norĩ hã. Ta norĩ hã, Ti'adu norĩ me, Zuwã norĩ me, ma asisi 'ri para u, Zezusihi siré. \v 30 Tame te Simahã maprewa hã hâzé ré nomro, wa'ro na. Tawamhã sisisi wi, te Zezusihi ma 'mahârâ za'ra, hâzé na ĩnomro na. \v 31 Taha wa, te oto ĩtẽme mo, ĩnomrozéb u. Tawamhã ma pa'â, wahutu da. Taha wa, ma awa'awi tiwahâ. Tawamhã ma tô tãma api za'ra Zezusi norĩ ma, saihuri da. \s1 Zezusi hã Darireza ãma te te 're ĩda'apawapto mono zém na rowasu'u \r Mateusi 8.16-17; Rucasi 4.40-41 \p \v 32 Tawamhã bâdâ sébrézéb u, ma tô ĩtẽme tasi'ãwisi za'ra ni, Zezusihi u, dahâzé mono bâ. Wa'uburé ré 're ĩdanomro mono norĩ zama, ma ĩtẽme ãwisi za'ra ni. \v 33 Uburé 'ri ahâ 're, 're ĩdasi'ubumroi mono norĩ hã ma ĩtẽme tasi'rã'õtõ ni, 'ri nho're uwaibaba. \v 34 Tawamhã dahâzé mono bâ, ma da'apese, da'ahâ na. Duré timreme na ma wa'uburé norĩ hã dama anhamra, ahâ na. Wa'uburé norĩ hã ma tô waihu'u za'ra Zezusi hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra na. Taha wa, Zezusi ma tô wa'uburé norĩ hã sadawa uwati za'ra, te te dama rowasu'u za'ra tõ da. \p \v 35 Tawamhã robza'rã ré, ma wahudu Zezusi hã, 'ri nhiti morĩ da, a'ubuni u. Tame te a'â tihâiba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, mreme da. \v 36 Tawamhã Sima Pedru norĩ hã te Zezusihi zô sõpré ropâ, tisiré norĩ me hã, te te siwi sõpẽtẽ da. \v 37 Tawamhã te te siwi sõpẽtẽ wamhã, te tãma rowasu'u za'ra: \p — Aihĩni te asô tanhopré ni. \p \v 38 Tawamhã Zezusi te asa tãma nharĩ za'ra: \p — Oto wasi'aba'réi wa'aba, 'râwi 'ri wa'õtõ 're, 're ĩdahâimana za'ra mono u, tamomo zama te ĩwasu'uwẽ na da'apo're pu'u mono da. Taha da, wa wei mo. — Ãne ma Zezusi hã tãma siwaihu'u za'ra. \p \v 39 Tawamhã daro mono bâ te 're mo, Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma 're ĩdasi'ubumroi mono norĩ ma, ĩwasu'uwẽ hã te te dama 're wasu'u mono da, zudezu norĩ te, rowahutuzé mono bâ. Wa'uburé hã te te duré dama 're anhamra. \s1 Aibâ ĩ'wa're ré hã, Zezusi te te ĩpesezé wasu'u \r Mateusi 8.1-4; Rucasi 5.12-16 \p \v 40 Tawamhã aibâ hã ma ĩtẽme wi, ĩ'wa're ré hã. Hi'rãtitõ ma aime, Zezusihi papara, te te tãma nharĩ da, ãne: \p — Ĩ̱ma aiwaihu'u pese di, asimipese waihu'u pese na hã. Taha wa, asima ĩ̱wẽ wamhã, te za ĩ̱pe. — Ãne te Zezusihi ma si'ru, te te pese da. \p \v 41 Tawamhã Zezusi hã ãma pẽ'ẽzé wa, ma tô tinhib'rada hã wahutu, te te ãma upi da. Te te upi wamhã, ãne te tãma tinha: \p — Tane tô. Wa tô ĩ̱sima aiwẽ, te aipese da. Tâibâ oto aihâzé hã. — Ãne ma Zezusi hã tãma waihu'u asa. \p \v 42 Tawamhã awa'awi ma ĩ'wa're hã tãma apa. Ma tô tihâiba wẽ oto. \p \v 43-44 Tawamhã Zezusi hã ma tô sina sadawa uwati, te te dama sina wasu'u tõ da. Ãne te tãma tinha: \p — Ĩ̱wapari pese, asina. Ni'wai ma, asina ĩ̱wasu'u õ di za, te aipesezém na. Sasedoti u si te za aimo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da'ãma romhuri'wai u si, aihâiba wẽ zô te te aihâiba 'madâ'â da. Taha parip si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te za asõpru, Mozésihi nhimiroti zarina, aipesezém na da te ãma aiwaihu'u za'ra da, sena na. — Ãne ma tô aibâ hã satõ, Zezusi hã. \v 45 Tazahã aibâ hã rowasu'u wẽ na ma tô ãma ropé. Taha wa, sõ'awi 'ri ahâ u hã datẽme 're ne waihu'u mono õ di, Zezusi hã. Taha wa, a'ubuni wi te a'â 're hâimana, danhiti. Tame 're hâimana mono ré, te ĩtẽme 're dasihutu, daro mono bâ, da te 're sabu za'ra mono da. \c 2 \s1 Zezusi hã aibâ ĩhi'ré te te ĩpesezé wasu'u \r Mateusi 9.1-8; Rucasi 5.17-26 \p \v 1 Syry na ãma ronomro parip si, ma Zezusi norĩ hã apâ aihutu, Capana'u na danhipti'a nho'õmo nhisi u. Tawamhã awa'awi ma ĩwasu'u hã ropé, 'ri para ãma oto ĩhâimana na hã, Zezusi hã. \v 2 Tawamhã da'ahâ na ma ĩtẽme dasito. Da'ahâ na ĩtẽme dasito mono wamhã, 'ri 're wa'wa ãma hã da'masisi di, 'ridawa ãma zama. \v 3 Tawamhã Zezusi hã rowasu'u wẽ na te te dama rowasu'u ré, aibâ norĩ hã ma tô ĩhi'ré hã ĩtẽme siwi ãwisi, ĩsimiwaptâ wa. Aibâ norĩ hã maparane si'uiwa na ĩhâiba za'ra hã. \v 4 Tazahã da'ahâ wamhã, te te siwi 'mazébré waihu'u õ di, Zezusihi u hã. Taha wa, sipapara 'ri nhisi hawi, ma tô siwi 'ri 're pu'u za'ra sada, Zezusihi uwaibaba te te siwi hiri da. Tawamhã ma tô ãma siwi si'ra, ĩsa'warizéb ré, ĩhi'ré hã. \v 5 Aibâ norĩ hã ma tô Zezusi hã siwi ãma umnhasi, ĩsiwadi hã za te te ĩpesezém na. Zezusi hã ma tô tiwi waihu'u za'ra, sina ĩsimirosa'rata za'ra hã. Taha wa, te ĩhi'ré ma tinha: \p — Ĩ̱siwadi, aiwasédé hã 're ĩ'ab'manharĩ wasété mono zé hã, te ai'ãma 're ab'madâ'â mono õ di za oto. — Ãne ma tô tãma waihu'u, ĩhi'ré ma. \p \v 6 Tame aibâ norĩ hã te dame asimro, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ hã. \v 7 Ta norĩ hã te 'râwi sima ãma rosa'rata za'ra, ãne: \p — E niha te aibâ ma tinha bété, õ hã, ĩmorĩ'õ ma. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, wẽ õ di, aibâ ma, te te ĩnharĩzé hã. Dawasédé hã da te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zé hã, ni'wa hã te te dama 're apari waihu'u mono õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si waihu'u pese di, dawasédé hã te te dama 're ĩ'apari mono zé hã. — Ãne te Zezusihi ãma sima rosa'rata za'ra, rowahutu'wa norĩ hã. \p \v 8 Tawamhã 'râwi te te sima ãma ĩrosa'rata za'ra zém na, ma tô sina waihu'u, Zezusi hã. Taha wa, te tãma nharĩ za'ra: \p — E marĩ da, te ãne ĩ̱'ãma ĩrosa'rata za'ra wa'wa. \v 9 Wa hã dawasédé hã te dama 're ĩ'apari waihu'u pese mono na, e niha te za ĩwaihu'u za'ra wa'wa, sena na ĩ̱waihu'u za'ra wa'aba da. Ĩhi'ré ma, wa tô tinha: “Aiwasédé hã 're ĩ'ab'manharĩ wasété mono zé hã, te ai'ãma 're ab'madâ'â mono õ di za oto.” Ãne hã ĩ̱mreme si wamhã, aima pibu prã za'ra wa'aba di tô. à hã ĩmorĩ'õ hã wahutu da, duré tiza'warizé hã te te sima âri da, oto morĩ da, te tãma nharĩ wapsi, te za ĩwaihu'u za'ra wa'wa, ĩ̱waihu'u pese na sena na ĩ̱waihu'u pese za'ra wa'aba da oto. Taha wapsi, aima pibu pese za'ra wa'aba di za oto. \v 10 Ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã ĩ̱ma waihu'u pese di, dawasédé te dama 're ĩ'apari mono da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa para. Ãne na asiwi ĩ̱waihu'u za'ra wa'aba da, wa za ĩhi'ré ma tinha, wahutu da. \p Tawamhã ĩhi'ré ma, te tinha oto: \p \v 11 — Ma'ãpé, aiwahutu. Asa'warizé âri, asõrõwa u aimorĩ da oto. \p \v 12 Tawamhã awa'awi ma tô wahudu, aibâ hã. Tiza'warizé, ma tô ti'â. Rob u, ma tô ĩré watobro, danho'a. Taha wa, uburé, ma ãma tatob'uzu za'ra ni. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, te duré ãma tawata za'ra ni. Ãne ma tô dasima rowasu'u za'ra ni: \p — Ãne hã niwa wa te ĩ'madâ'â za'ra õ. — Ãne ma tô dasima rowasu'u za'ra ni. \s1 Réwihi wasu'u \r Mateusi 9.9-13; Rucasi 5.27-32 \p \v 13 Tawamhã Darireza ãma ĩsõ'u zapoto u, te apâ mo Zezusi hã. Da'ahâ na ma tô ĩtẽme 're danomro. Tawamhã dasihutu sidâpâsi te nasi dama rowahutu, rowasu'u wẽ na. \v 14 Tawamhã morĩ ré, ma tô aibâ tisã, danhib'apito ma, dawi rob'uiprazé ubumroi'wa hã, Réwi na ĩsisi hã, Apezuhu 'ra hã. Tinhimiromhurizéb ãma te nhamra, rob'uiprazé te te dawi 're ĩ'a'ubumroi mono zéb ãma. Tawamhã Zezusi hã te 'mahâ: \p — We aiwahutu, ĩ̱siré 're aimorĩ da oto. — Ãne te 'mahâ. Tawamhã awa'awi ma wahudu Réwi hã, ĩsiré oto 're morĩ da. \v 15 Tawamhã syry na ãma ronomro wamhã, Zezusi hã te tisa, Réwihi nhorõwa ãma. Ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ zama, te ĩsiré tisaihu. Da'ahâ na duré ĩsarina ĩdasi'aba'ré hã te duré ĩsiré tasaihuri ni. Ta norĩ hã rob'uiprazé ubumroi'wa, duré parisezu norĩ nhimiroti zarina 're ĩhâimana za'ra mono õ. \v 16 Tawamhã ta norĩ me sai ma, sãmra ré, ma tô Zezusi hã 'madâ'â za'ra, dama rowahutu'wa norĩ hã, parisezu norĩ hã. Ta norĩ hã Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ ma, te nharĩ za'ra: \p — E niha bâ, te bété rob'uiprazé ubumroi'wa norĩ siré tisa, dawasété na 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ siré zama. \p \v 17 Tawamhã Zezusi hã ãne te te sina wapari za'ra wamhã, ma tô tãma nharĩ za'ra, ãne: \p — Hâzé ãna 're ĩnomro mono norĩ zô, dawede'wa hã 're siwasutu za'ra mono õ di, te te 're wede za'ra mono da. Ĩhâzé ré norĩ zô si te za 're siwasutu za'ra, te te 're pese za'ra mono da. Tane duré wa hã. Dawẽ na 're ĩdanomro mono norĩ zô, ĩ̱sitẽme 're ĩ̱hârâ mono da, we ĩ̱morĩ õ di. Dawasété na 're ĩdanomro mono norĩ zô si, 're ĩ̱hârâ mono da, wa wei mo. — Ãne ma tô dawede'wa na tãma siwasu'u za'ra, Zezusi hã. \s1 Bâtâ na dasai ãna, ĩdahâimana za'ra zé wasu'u \r Mateusi 9.14-17; Rucasi 5.33-39 \p \v 18 Tawamhã Zuwã Batitaha siré 're ĩnomro mono norĩ hã, duré parisezu norĩ hã, ã bâtâ na te saihuri ãna tihâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, mreme zusi da. Taha wa, ni'wam norĩ hã te Zezusihi ma, nharĩ za'ra: \p — Zuwãhã siré 're ĩnomro mono norĩ hã, duré parisezu norĩ hã, ã bâtâ na saihuri ãna te tihâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, mreme zusi da. E marĩ wa, asiré 're ĩnomro mono norĩ hã, saihuri ãna ã bâtâ na hâimana za'ra õ di bété, tãma mreme zusi da. \p \v 19 Tawamhã Zezusi, ma tô asa tãma waihu'u za'ra: \p — Aibâ hã ĩmrozéb u, sô ĩhârâ za'ra norĩ hã sihutu wamhã, e saihuri ãna, te za tihâimana za'ra. Mare di. Saihuri ãna hâimana za'ra õ di za. Aibâ ĩmro da hã ĩ'rata sãmra za'ra ré, te za tô ĩsiré tisa hã tihu, to sina. \v 20 Niwapsi te za bâdâ hã ĩwa waptãrã, aibâ ĩmro da hã ĩsiwadi norĩ wa'wa hawi, da te tiwi ĩ'âri za'ra zéb da hã. Tawapsi te za tô sai ãna 're si'ubumro, robzei'õ na. — Ãne sõ'awib õ nherẽ, ma tô aibâ ĩmrozé wasu'u na, sina ãma simiré'é, Zezusi hã. \p \v 21 Tawamhã ãne ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Da'uza hâ 'ratare hã, e te za ĩhâi wẽ na ãma hâiwa'aba ni, ĩhâ nhihâri tém na. Mare di. Ãne wamhã, te za dawi 're hâzahutu za'ra. Tawamhã ĩhâ'rada hã te za sina hâta. Te za oto dawi hâihatari za'ẽtẽ. \v 22 Duré e romhâ 'manharĩ 'rata 're, te za uwa 'rãi wa'u ĩsé hã da te 're sé, wa'ui ware õ ré. Mare di. Wa'ui ware õ ré, da te 're séme mono wamhã, oto wa'ui ware wamhã, te za romhâ 'manharĩ 'ratare hã sina wazu. Tawamhã uwa 'rãi wa'u ĩsé hã te za asa'wa. Romhâ 'manharĩ hã te za duré hâihaiwamna. Ĩtép si'uiwa na si, te za da te 're sé, rob'rãi wa'u té hã. — Ãne sõ'awib õ nherẽ, ma tô tinhimiroti tém na tãma rowasu'u za'ra, Zezusi hã. \s1 Romhuri zahârizém na roti wasu'u \r Mateusi 12.1-8; Rucasi 6.1-5 \p \v 23 Tawamhã romhuri zahârizém na, ma tô buru nho wa'wai baba ro'rahâri za'ra Zezusi norĩ hã, sabadu na. Ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô te te sima 'rãnhinarĩ za'ra, te te huri mono da. \v 24 Tawamhã parisezu norĩ hã te Zezusihi ma nharĩ za'ra: \p — E niha, romhuri zahârizém na nherẽ, te te sima 'rãnhinarĩ za'ra, asiré 're ĩnomro mono norĩ hã, wahi'rata norĩ hã romhuri zahârizém na te te dawi 're sawi za'ra mono nherẽ. \p \v 25 Tawamhã Zezusi ma asa tãma waihu'u za'ra: \p — E apito Dawihi wasu'u na rob'ui'éré hã 're sõré za'ra wa'aba mono ã bâ, te te ĩrob'manharĩzém na, ĩsiré norĩ me, mra te te simroi wamhã. \v 26 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb u, ma tô ãzé, apito Dawi hã. Abi'ata hã 're hâimana mono ré, ma tô ãzé. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma da'ãma romhuri'wa ĩpire uptabi, Abi'ata hã, sasedoti ĩpire uptabi hã. Tawamhã sébré wamhã, ma tô 'mai'rẽ ĩ'u'ẽne hã, Dawi hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, aré da te ĩsa'ra za'ra hã. Duré tisiré norĩ ma, ma tô tãma a za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ma tô aré pisutu, da'ãma romhuri'wa norĩ si, ĩ'u'ẽne hã te te 're ĩhuri mono da hã, sasedoti norĩ si. Tane nherẽ, ma tô 'mai'rẽne za'ra, Dawi norĩ hã. — Ãne ma tô tãma hâimanazéb 'rãzarõtõ za'ra Zezusi hã, parisezu norĩ ma. \p \v 27-28 Tawamhã ãne ma tô Zezusi hã tãma 'rãsutu za'ra, timreme na: \p — Wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱pisudu, dasiré ĩ̱poto da, ti'ai ãma. Taha wa, dama ĩ̱pire di, sabadu na roti hã te dama 're ĩ'apisutu mono zéb da hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, parisezu norĩ ma. \c 3 \s1 Aibâ ĩsimizu prã hã, romhuri zahârizém na Zezusi te te ĩpesezé wasu'u \r Mateusi 12.9-14; Rucasi 6.6-11 \p \v 1 Tawamhã zudezu norĩ te, rowahutuzéb u, ma duré ãzé Zezusi hã. Tame te aibâ hã dame nhamra, ĩsimizu'rã're hã. \v 2 Tame te ni'wam norĩ hã Zezusi hã siwi 'madâ, zudezu norĩ te, romhuri zahârizém na, aibâ hã te te pese zô. E marĩ da. Sabadu na te te pese wa, te te siwi wẽ'õ da, romhuri zahârizém na roti, te te ĩ'madâ'â õ na. \v 3 Tawamhã Zezusi hã te aibâ 'mahâ: \p — We aimorĩ ãwa. \p \v 4 Te duré da'ab'mahâ: \p — E niha romhuri zahârizém na roti hã. E marĩ, wa za wa te dama 're 'manharĩ za'ra, romhuri zahârizém na, sabadu na hã. E ĩwẽ na, wa za wa te 're dapawaptob za'ra. E ĩwasété si, wa za wa te dama 're 'manharĩ za'ra. E romhuri zahârizém na, wa za wa te 're danho'reptu za'ra. E bâtâ na, wa te 're danho'reptu za'ra mono ãna, wa za taré wa te 're da'madâ'â za'ra. — Ãne te da'a'mahâ. \p Tawamhã ni'wa hã asa te te ãma sada'âbâ õ di, Zezusi te te ĩsadanharĩ za'ra zém na hã. \v 5 Tawamhã Zezusi te da'ab'madâ. Te te ãma ĩrosa'rata norĩ ãma hã, toi õ di. Simirosa'rata wasété nhiptete za'ra wa, ta norĩ ãma pẽ'ẽzé za'ra di. Tawamhã ĩsimizu'rã're ma, te tinha: \p — Ma'ãpé, asimizu wahutu. \p Tawamhã ma tô tinhimizu hã wahutu, aibâ hã. Taha wa, ma tô tinhimizu pese. \v 6 Te te pese pari, ma awa'awi wairé, parisezu norĩ hã. Tawamhã Erodihi niwĩ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ me, ma tô sima ãma roti za'ra, Zezusi te te sima hâiba za'ré za'ra da. \s1 Zezusi hã te te ĩda'apesezé wasu'u \p \v 7-8 Tawamhã Zezusi norĩ hã te ai'aba'ré, Darireza na ĩsõ'u nhisi u. Da'ahâ uptabi na te ĩsarina ai'aba'ré ni, Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi hawimhã, duré Zudeza na danhipti'a nho'õmo nhisi hawimhã, duré Zeruzarẽ hawimhã, duré Idumeza hawimhã, duré Zodã pa zara hawimhã, duré Tiru hawimhã, duré Sido hawimhã. Zezusihi wasu'u hã ma tô wapari za'ra ni aré, te te 're ĩda'apawapto mono zé wasu'u na hã. Taha wa, ma tô ĩtẽme dasito, daro mono bâ. \v 9-10 Uburé ĩhâzé ré norĩ hã te ĩtẽme 're sisãmra, te te siwi upi da, tinhib'rata na. Taha wa, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, te 'ru za'ra, uba're hã te te 'ma'âri za'ra da dawi, ĩwap sébré da, da te dasiwi hâiba wati tõ da. \v 11 Wa'uburé te te 're ĩda'awamnarĩ mono norĩ hã, Zezusi te te 're 'madâ'â za'ra mono wamhã, hi'rãtitõ te ĩpapara 're sina. Te duré siwi 'mahâ, sa'ẽtẽ: \p — A hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra. \p \v 12 Taha wa, wa'uburé norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra na te te dama sisi tõ za'ra da, te sina sadawa uwati za'ra, Zezusi hã. \s1 Aibâ 12 na ĩhâiba za'ra hã, Zezusi te te ĩpisutu za'ra zé wasu'u \r Mateusi 10.1-4; Rucasi 6.12-16 \p \v 13 Tawamhã ẽtẽ 'rãihâ na, ma tô sai'u Zezusi hã. Tame te te sima ĩwẽzéb uwaibaba, te sitẽme sô tihârâ za'ra, aibâ norĩ zô. Sitẽme sô hârâ za'ra wa, ma tô ĩtẽme aihutu 'râwi. \v 14 Tawamhã 12 na ĩhâiba za'ra hã ma tô pisutu za'ra, ĩsiré a'â 're hâimana za'ra mono da, nimahã na te te datẽme satõrĩ za'ra da, za te te 're ĩda'anho'reptui mono zé wasu'u na, ĩsõwa te te 're dapo're pu'u za'ra mono da, ĩsadawa para. Tizadawa wasu'u'wa na ma tô sisi za'ra oto. \v 15 Ma tô duré pisutu za'ra, ĩwaihu'u pese zarina, wa'uburé norĩ te te dama 're sãmra za'ra mono da. \v 16-17 Aibâ norĩ hã, 12 na ĩhâiba hã ãne ĩsisi za'ra hã: Sima hã Pedru na, ma tô sisi té, Zezusi hã. Ĩsiré norĩ hã ãne ĩsisi za'ra hã: Ti'adu, duré Zuwã, Zebedehe 'ra norĩ hã. Bu'anezi na, ma tô sisi téb zahuré, Ti'adu norĩ hã Zezusi hã. Bu'anezi na, ĩsisi hã, tãirãrã te wasu'u, ĩsisi té hã. \v 18-19 Duré ĩsiré norĩ hã ãne ĩsisi za'ra hã: Ãdéré, duré Piripi, duré Batoromezu, duré Mateusi, duré Tome, duré Ti'adu, Apezuhu 'ra hã, duré Tadezu, duré Sima, Zeroti norĩ niwĩ aré 're ĩhâimana mono hã, duré Zudasi Icarizoti, si'uihâ na Zezusihi hâiba nhomri'wa da hã dama. Ãne ĩsisi za'ra hã. \s1 Bezebuhu wasu'u \r Mateusi 12.22-32; Rucasi 11.14-23; 12.10 \p \v 20 Tawamhã Zezusi hã 'ri tẽme oto morĩ wamhã, da'ahâ na ma duré ĩtẽme dasito. Ĩtẽme dasito mono wa, Zezusi norĩ hã saihuri waihu'u õ di. \v 21 Tawamhã Zezusihi wasu'u te te wapari za'ra wa, ma tô sô ai'aba'ré, ĩsisãnawã norĩ hã. Ma tô ni'wam norĩ hã ĩ'rã siwamnarĩ na Zezusihi ãma romnomri za'ra. Taha wab zama, te sô ai'aba'ré, Zezusihi zô, ĩsisãnawã norĩ hã. \v 22 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ hã, Zeruzarẽ hawi datẽme ĩsihutu norĩ hã, ãne te taré sima rowasu'u za'ra, Zezusihi hâiba na: \p — Õ hã Bezebuhu zadawa para te 're mo, wa'uburé norĩ nhib'apito zadawa para. Bezebu hã romhõsi na te te 're pawapto, wa'uburé te te dama 're anhamra mono da. — Ãne te taré 'râwi sima rowasu'u za'ra Zezusihi hâiba na, zudezu norĩ ma, rowahutu'wa norĩ hã. \p \v 23-26 Tawamhã Zezusi te sima sô tihârâ za'ra, rowahutu'wa norĩ zô, marĩ hã te te tãma waihu'u za'ra da, romnhimiré'é na. Tawamhã ĩtẽme simasa wamhã, ãne te tãma nharĩ za'ra: \p — E niha te za Satanasi hã tinhib'a'uwẽ norĩ hã te te dama 're sãmra. Te te dama 're ĩsãmra mono da hã, mare di. Ãne wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da. Danhib'apito nhib'a'uwẽ norĩ hã 'râwim nherẽ, oto sisada 're simasa mono wamhã, te aré 're si'uprosi. Duré dasisãnawã nherẽ, dasisada 're dasimasa mono wamhã, te aré 're dasi'uprosi, 'râwim nherẽ. Tane duré Satanasihi nhib'a'uwẽ norĩ hã 'râwi sisada 're simasa mono wamhã, te aré 're si'uprosi. Tâibâ aré ĩsib'a'uwẽ norĩ hã. Taha wa, Satanasi hã tinhib'a'uwẽ norĩ hã te te dama 're ĩsãmra mono da hã, mare di. \p \v 27 — Ãne wa za duré aima rowasu'u za'ra wa'wa, marĩ hã ãma waihu'u za'ra wa'aba da. Ni'wa hã aibâ ĩsiptete nhorõwa u, sébré wamhã, ĩsibro hã te te tiwi ubumro da, te te tiwi ubumroi waihu'u õ di za, te te sima pawasisi õ ré hã. Te za a'â sima pawasisi. Taha parip si, te za ĩsibro hã tiwi ubumro, 'ri 're ĩromnhimi'wara mono hã, aibâ ĩsiptete wi. — Ãne te tãma rowasu'u za'ra, Zezusi hã. \p \v 28 Ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Ma'ãpé, ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. Dawasédé hã da te 're 'manharĩ za'ra mono nherẽ, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, da te ãma 're wasété za'ra mono nherẽ, dawasété na tãma 're dasiwasu'u za'ra mono wamhã, dawasédé hã tãma waihu'u pese di, te te dama 're ĩ'apari mono zéb da hã, te te oto da'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da. \v 29-30 Tane nherẽ, Ĩpẽ'ẽzani hã wẽ nherẽ, ĩsimiromhuri na da te 're wẽ'õ pese za'ra mono wamhã, taha na dawasédé hã te te dama 're apari mono õ di za. Te za te te da'ãma 're ab'madâ'â u'âsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. — Ãne Zezusi ma tô tãma waihu'u za'ra, rowahutu'wa norĩ ma, taré te te sima rowasu'u za'ra wa, wa'uburé zadawa para, 're ĩmorĩ na. Ãne wẽ'õ te, ma tô ãne tãma waihu'u za'ra, te te waihu'u za'ra da. \s1 Zezusihi na wasu'u, ĩsisãnawã norĩ wasu'u me \r Mateusi 12.46-50; Rucasi 8.19-21 \p \v 31 Tawamhã Zezusihi no norĩ hã ma tô ĩtẽme aihutu, tina me. Rowi simasab ré, ma da'maipo're pu'u za'ra, Zezusihi zô da'maihârâ da, ĩtẽme watobro za'ra da. \v 32 Da'ahâ na te ĩ'rata asimro ni. Tawamhã ni'wam norĩ hã te tãma rowasu'u za'ra, ãne: \p — Ano norĩ hã te rowi asô aimasa, ana me. Te asô tihârâ za'ra. — Ãne te oto tãma rowasu'u za'ra. \p \v 33 Tawamhã tãma ĩrowasu'u'wa norĩ ma, ma tô waihu'u za'ra, ãne: \p — E 'wa hã ĩ̱na. E 'wam norĩ hã ĩ̱no norĩ. \p \v 34 Tawamhã siwi ĩ'uirĩ'wa norĩ 'madâ'â sina, te ãne tinha: \p — Ãhãta ĩ̱na. Ãhãta ĩ̱no norĩ. Ãhãta ĩ̱hidiba norĩ. \v 35 Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're ĩwẽ za'ra mono zéb zarina, te te tãma ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono norĩ hã, ta norĩ hã ĩ̱no, duré ta norĩ hã ĩ̱hidiba, duré ta norĩ hã ĩ̱na. — Ãne Zezusi ma tô tãma waihu'u za'ra, da te waihu'u za'ra da. \c 4 \s1 Aibâ hã amnho te te ĩ'anhamra mono zé wasu'u \r Mateusi 13.1-23; Rucasi 8.4-15 \p \v 1 Tawamhã Zezusi hã te duré dama rowahutu, Darireza ãma, ĩsõ'u zapoto 'rata. Da'ahâ uptabi na ĩtẽme dasito mono wa, ma uba're wa ãzé, â zada'ré prã na. \v 2 Tawamhã sa'ẽtẽ na ma tô dama rowaihu'u marĩ na, tinhimirowasu'u na romnhimiré'ézém na. Ãne te dama tinha: \p \v 3 — Ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. Amnho potozé wasu'u na, wa za aima rowasu'u za'ra wa'wa. Aibâ hã te buru u mo, ti'ai hâibâdâ wa, amnho hã te te anhamra mono da, poto mono da. \v 4 Tawamhã, amnho hã te te anhamra mono wamhã, nima norĩ hã bâdâdi zababa ma tô rere'e. Tawamhã sire hã ma te te uprosi uburé, poto mono õ ré. \v 5 Ẽtẽ nhisiwi ma duré nima norĩ hã rere'e. Ti'ai baihâire wa, ma tô 'wanhipré su'u, amnho hã. \v 6 Tawamhã bâdâ hã oto 'rãiwatobro wamhã, rowa'ro wa, ma ti'wanhipré 'ré za'ra, ĩsari hã te te rowa'réi mono õ wa. \v 7 Nima norĩ hã ma duré rere'e, wab'ru wazari. Tawamhã siré ma tô 'wanhipré. Siré 'wanhipré mono wamhã, ma te te ubu, wab'ru hã. Taha wa, 'rãi mono õ di, ta norĩ hã. \v 8 Ti'ai wẽ wa, ma duré nima norĩ hã rere'e. Tawamhã oto 'wanhipré 'rãihâ mono wamhã, ma tô ti'rã za'ra. 'Rãi mono wamhã, nima niwĩmhã 'rãi ahâ prã ti, rob're hã. Duré nima niwĩmhã 'rãi ahâ di. Duré nima niwĩmhã 'rãi pese uptabi di. — Ãne amnho potozé wasu'u na, ma tô dama rowasu'u, Zezusi hã. \p \v 9 Tawamhã ãne ma tô ãma dama 'rãsutu, timreme na: \p — Asimipari pese za'ra wa'aba wamhã, ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba, ĩ̱nhimirowasu'u na hã waihu'u za'ra wa'aba da. — Ãne ma tô ãma dama waihu'u. \p \v 10 Tawamhã dazahutu parip si, ni'wam norĩ dame ĩsimasa hã ma tô ĩtẽme sina rotété za'ra dawa'rãmi, aibâ 12 na ĩhâiba norĩ me. Tawamhã ãne te siwi 'mahâ: \p — E niha amnho potozém na rowasu'u hã. \p \v 11-12 Taha wa, Zezusi asa ma tô ãma sada'âbâ za'ra: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã a norĩ wa'aba ma si, ma tô aima waihu'u za'ra wa'wa, dama ĩwaihu'u'õ hã, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zém na hã, sõ'awi te te dama waihu'u õ nherẽ. Ĩ̱zazei'õ'wa norĩ ma, wa za ĩ̱nhimiromnhimiré'é na si te tãma 're rowasu'u za'ra. Tawamhã ta norĩ hã titõmo na te te 're rob'madâ'â za'ra mono nherẽ, taré te za te te 're rob'madâ'â za'ra. Duré 're simipari za'ra mono nherẽ, taré te za 're simipari za'ra, te te 're waihu'u za'ra mono ãna. Te te 're waihu'u za'ra mono wamhã, te aré tiwasété wi 're sipizari za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono niwĩ, ĩwasédé hã te te ãma 're ab'madâ'â tõ mono da. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \p \v 13 Tawamhã ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã waihu'u za'ra wa'aba õ wamhã, amnho potozém na te ĩrowasu'u hã, e niha te za tawamhã ĩ̱nhimirowasu'u amo hã ĩwaihu'u za'ra wa'wa. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 14 Tawamhã ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Amnho hã aibâ te te ĩ'anhamra mono hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u, te wasu'u. \v 15 Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã, tipo're na te te 're ĩwapari za'ra mono hã, aiwa amnho hã bâdâdi zababa ĩrere'e mono ne, te za 're hâimana za'ra. Awa'awi te te wapari za'ra wamhã, Satanasi hã te za ĩtẽme tiwisi za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã te te tiwi âri za'ra da. \v 16 Ni'wam norĩ hã aiwa amnho hã ẽtẽ nhisiwi ĩrere'e mono ne, te za 're hâimana za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã te te 're wapari za'ra mono wamhã, te za te te 're saze za'ra awa'awi, to sina. \v 17 Tane nherẽ, te za te te 're sazei hutu za'ra. Tawamhã ãté robzépada hã duré rowasédé hã te za ĩsazei'õ'wa norĩ hã te te tãma 're 'manharĩ za'ra. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã aré te te 're ĩsaze za'ra mono zé hã, te za te te 're sazei utõrĩ za'ra. \v 18 Ni'wam norĩ hã aiwa amnho hã wab'ru wazari ĩrere'e mono ne, te 're hâimana za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã te za te te 're wapari za'ra, taré. \v 19 Ãté marĩ na si te za duré te te 're rosa'rata za'ra. Ãté danhibro pese na si, te za te te sima 're rosa'rata za'ra, ĩwẽ uptabi newa. Ãté marĩ hã te za te te sima 're wẽ uptabi za'ra. Tawamhã rob're ĩ'rãi õ ne, tãma 're hâimana wẽ za'ra mono õ di za. \v 20 Ni'wam norĩ hã aiwa amnho hã ti'ai wẽ wa ĩrere'e mono ne, te za 're hâimana za'ra. Ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã te te 're wapari za'ra mono wamhã, te za te te sima 're wẽ za'ẽtẽ za'ra. Tawamhã rob're ĩ'rãi pese uptabi ne, te za hâimana wẽ uptabi na 're hâimana za'ra. — Ãne ma tô tinhimirowasu'u hã tãma 'rãsutu za'ra, Zezusi hã. \s1 Rob'uiwẽzé wasu'u \r Rucasi 8.16-18 \p \v 21 Tawamhã te duré tãma rowasu'u za'ra: \p — Rob'uiwẽzé hã 'ri 're wa'wa u, da te âri wamhã, e piza'a na te za upsibi ni. E daza'warizéb 'rowi, te za sãrĩ ni. Mare di. Ĩsima'warazém na si te za sõ'awi da te 're sõré, te te dama 're rob'uiwẽ za'ra mono da. \v 22-23 Taha wa, marĩ hã a'â dama ĩwaihu'u'õ hã, niwapsi dama waihu'u pese di za. Aipo're na ma tô ĩ̱nhimiroti hã ĩwapari za'ra wa'wa. Taha wa, ma'ãpé ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono, waihu'u za'ra wa'aba da. \p \v 24-25 — Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩsimirowaihu'u na te te 're 'ruiwapari u'âsi za'ra mono wamhã, taha zarina te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sa'ẽtẽ na tãma ãma 're sõprub za'ra, te te aré ãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zém nhipai u, te te waihu'u pese za'ra da oto. Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã ĩsimirowaihu'u na te te 're 'ruiwapari za'ra mono õ wamhã, ta norĩ wi te za tinhimirowaihu hã tãma waihu'u pese za'ra õ nherẽ, te te tiwi 're awaibu 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, te te aré ãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zé hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \s1 Amnho potozé wasu'u \p \v 26 Tawamhã ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zém na, wa za aima rowasu'u za'ra wa'wa, ãne. Aibâ hã ti'ai wa, te za amnho hã te te anhamra, poto mono da. \v 27 Tawamhã aibâ hã rĩtĩ ré nherẽ, duré sõtõ ré nherẽ, si'uihâ na te za ti'wanhipré za'ra, amnho hã. Te za ti'rãihâ za'ra. E niha te za ti'wanhipré za'ra. E niha te za ti'rãihâ za'ra. Aibâ hã te te waihu'u õ di. \v 28 Ti'ai 'rowim nherẽ, te za si'uihâ na 're 'wanhipré za'ra, 're 'rã za'ra mono da. Te za a'â ti'wanhipré za'ra. Taha parip si, te za 're sitoro wairébé. Taha parip si te za 're 'rã za'ra. \v 29 'Rãi 'ré wapsi, te za oto 'rãihâ, ro'wa na aibâ hã, bâdâ hã oto ĩwa waptã'ã wa, te te ĩ'rãihârizéb da hã. — Ãne ma tô tãma rowasu'u za'ra, Zezusi hã. \fig |src="HK063B.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="MRK 4.29" \fig* \s1 Motada nhama 'rare wasu'u \r Mateusi 13.31-32; Rucasi 13.18-19 \p \v 30 Tawamhã ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zé hã, e marĩ na, wa za ãma romnhimiré'é. \v 31 Motada nhamare na, wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zé hã. Motada nhamare hã syry uptabire di, aimawi norĩ ma hã. \v 32 Tazahã da te 're zuri mono wamhã, 're 'wanhipré za'ra mono wamhã, te za ti'rãihâ za'ra. Aimawi rob're hã te te 're sipai pese za'ra. Papo za'ẽtẽ wamhã, ĩsu 'rowi te za si norĩ hã te te sima 're sasi za'ra. Ãne wa aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa. — Ãne te tinha, Zezusi hã. \p \v 33 Ãne ma tô Zezusi hã tinhimirowasu'u ahâ na te te ãma 're romnhimiré'é, marĩ hã da te ãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb da hã. \v 34 Tinhimiromnhimiré'é na si, ma tô te te dama 're rowasu'u. Tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma si, ma tô hâiba pisutu za'ra, te te tãma 're awaihu'u pese, sõ'awi. \s1 Zezusi hã rowa'u'u ma, te te ĩnharĩzé wasu'u \r Mateusi 8.23-27; Rucasi 8.22-25 \p \v 35 Tawamhã Zezusi hã barana ma tô satõrĩ za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã: \p — Oto zara u, wa te saprĩ za'ra wa'aba. — Ãne ma tô satõrĩ za'ra. \p \v 36 Tawamhã te a'â dazatõrĩ za'ra, apâ dasi'aba'ré da. Taha pari, Zezusi hã uba're 're ĩsébrézéb 're, ma asisi ĩsarina, zara u te te saprĩ za'ra da. Ni'wam norĩ hã te duré siré sari za'ra uba're hã, Zezusihi zarina. \v 37 Tawamhã rowa'u hã ma tô watobro, sa'ẽtẽ na. Tawamhã âsisasi hã sa'ẽtẽ wamhã, ma tô nasi asisi, uba're wa.  hã te te ĩ'masisizéb u hã romhuture di oto. \v 38 Tane nherẽ, te Zezusi hã nhono, uba're na're ãma. Da'rã zaparizém na te 'rã zapa. Taha wa, ma tô siwi utu. Ãne te oto siwi 'mahâ: \p — Rowahutu'wa, wa za ai'utõrĩ ni. E wa'ãma aipẽ'ẽzé za'ra õ di za. \p \v 39 Tawamhã ma tô wahudu. Wahutu wamhã, rowa'u'u ma, te tinha, wa'u'utu da. Duré âsisasisi ma zama, te tinha, ãne: \p — Ma'ãpé ai'âtu na. \p Tawamhã ma tô sazâ, rowa'u hã. Ma tô duré ti'âtu oto. \v 40 Tawamhã Zezusi hã te ãne tãma nharĩ za'ra: \p — E marĩ da, ma aipahi za'ra wa'wa. E niha zahadu asiwi 're ĩ̱'umnhasi za'ra wa'aba mono zé hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ di. \p \v 41 Tawamhã te sima rowasu'u za'ra: \p — Pra, e niha õ hã ĩwaihu'u pe. Ĩsadawa hawi ma rowa'u hã sazâ, âsisasisi zama. — Ãne te sima rowasu'u za'ra. Õne hã tãma sa'rese za'ra õ wa, ma tãma tipahi za'ra. \c 5 \s1 Aibâ hã wa'uburé ré 're ĩmorĩ hã, Zezusi te te ĩpawaptobzé wasu'u \r Mateusi 8.28-34; Rucasi 8.26-39 \p \v 1 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô zara u aihutu, Zeraza na danhipti'a nho'õmo nhisi u. Darireza ãma ĩsõ'u zapoto zara niwĩ, Zeraza hã. \v 2 Tawamhã uba're hawi watobro wamhã, ma tô aibâ hã wa'uburé ré 're ĩmorĩ hã sina uzusi. \v 3-4 Aibâ hã adâ'â 'ru hawi, ma tô ĩtẽme watobro. Adâ'â 'ru ãma, te 're sãmra. Te aré da te 're pawasisi, ĩsi'uwazi nhorõ rutu na. Te aré duré da te 're hiwasisi. Tazahã ma tô te te sina 're anhinarĩ. Ni'wa hã sada 're siptete waihu'u mono õ di. \v 5 Bâtâ sidâpâsi, duré mara sidâpâsi te adâ'â 'ru ãma 're hâimana, ẽtẽ 'rãihâ ãma zama, sadari sina. Ẽtẽ na te duré 're sisihâri u'âsi. \v 6 Romhâ na, ma tô aibâ hã tisã, Zezusi hã. Te te sãmri wa, te ĩtẽme wara, Zezusihi u. Tawamhã hi'rãtitõ ma tô ĩpapara aime. \v 7 Sa'ẽtẽ te 'mahâ, ãne: \p — Zezusi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, danhipai u 're ĩsãmra mono 'ra, e marĩ ĩ̱'ãma 'manharĩ da, te we aimo. Ĩ̱'azâri õ di za. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nho'a, wa ĩ̱sina aipa'uwati. \p \v 8 Ãne te Zezusihi ma tinha wa'uburé hã, te te tãma rob'rui wa, aibâ hâiba hawi watobro da. \p \v 9 Tawamhã Zezusi te ĩsisi zô sadanha: \p — E niha asisi hã. \p — Ahâ na, ĩ̱nhisi hã. E marĩ wa. Wa norĩ hã wa'ahâ wa. — Ãne te Zezusihi ma sisisi. \p \v 10 Tawamhã Zezusihi wi, te nasi tiwi rowaptẽ, wa'uburé norĩ ma, te te rob'ru tõ da, darob amoi u, si'aba'ré tõ da. \v 11 Tawamhã romhutu na te uhâbâ hã tisa te te 're huri, ahâ na, sa'a ãma. \v 12 Tawamhã wa'uburé norĩ hã te Zezusihi wi sina rowaptẽrẽ za'ra, uhâbâi u: \p — Ma'ãpé uhâbâi u wazatõrĩ za'ra na, ĩhâiba 're, 're wasi'ubumroi mono da oto. \p \v 13 Tawamhã ma tô tãma rob'ru za'ra, aibâ hâiba hawi wairébé da, uhâbâ hâiba 're, sisisi da. Tawamhã uhâbâ hâiba 're sisisi wi, uhâbâ te sisa're, wara sina, ĩ'rã sipra u. Âi ba ma rere. Âi ba rere'e wa, ma uburé ai'utõ, uhâbâ hã. 2 miu na ma tidâ'â za'ra. \p \v 14 Si'utõrĩ wi, te uhâbâ 'madâ'â'wa norĩ hã ĩsiti sisa're wara sina, 'ri ahâ u, te te dama rowasu'u za'ra da, rom na 'ri wa'õtõ ãma zama. Tawamhã da'ahâ na ma tô ĩtẽme ai'aba'ré ni, da te 'madâ'â za'ra da. \v 15 Tawamhã Zezusihi u dasihutu wamhã, ma tô aibâ hã 'madâ'â za'ra ni, wa'uburé norĩ ré aré 're ĩmorĩ hã. Uza ré, te oto nhamra, rowẽ na. Tawamhã ma tô tãma tapahi za'ra ni, õne hã dama sa'rese õ wa. \v 16 Tawamhã ãma ĩ'madâ'â za'ra 'wa norĩ hã, te aibâ wasu'u hã dama wasu'u za'ra, ĩsihutu norĩ ma. Aibâ hã Zezusi te te ĩpawaptobzém na, duré uhâbâi ma, te te ĩrob'manharĩzém na zama, te dama rowasu'u za'ra. \v 17 Tawamhã, te siwi satõ, danhipti'ai hawi watobro da, Zezusi hã. \p \v 18 Taha wa, Zezusi ma oto ãzé uba're wa, danhiti morĩ da. Uba're wa, sébré wi, te aibâ hã ãne sina 'mahâ, wa'uburé ré aré 're ĩmorĩ hã: \p — Ma'ãpé ĩ̱ma pisutu, asiré 're ĩ̱morĩ da. \p \v 19 Tane nherẽ, Zezusi te te ãma sazei õ di. Taha wa, ma te aibâ ma waihu'u, ãne: \p — Apâ te za aimo, asõrõwa u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩwẽ na te te aipawaptobzém na asisãnawã norĩ ma, asiwasu'u da. \p \v 20 Tawamhã te oto mo, aibâ hã. Zezusi, ĩwẽ na te te ĩpawaptobzém na, ma tô te te dama 're rowasu'u, Decapori na danhipti'a nho'õmo nhisi 're. Tawamhã ĩsimirowasu'u na da te 're wapari za'ra mono wamhã, ma tô ãma 're datob'uzu za'ra. \s1 Zairuhu 'ra wasu'u, pi'õi wasu'u me \r Mateusi 9.18-26; Rucasi 8.40-56 \p \v 21 Tawamhã Zezusi hã ma tô apâ saprĩ, zara u. Da'ahâ na, ma ĩtẽme tasi'rã'õtõ ni, â zaihâ u hã. \v 22 Tawamhã aibâ hã ma ĩtẽme wi, Zairu na ĩsisi hã zudezu norĩ te, rowahutuzé 'madâ'â'wa hã. Ĩtẽme wisi wi, ma tô hi'rãtitõ aime, Zezusihi papara. \v 23 Ãne te tãma tinha: \p — Ĩ̱'ra hã hâzé ahâ di, azaruture hã. Te za ĩ̱wi dârâ. Taha wa, te za ãma ĩ̱siré aimo, asib'rada hã ãma nomri da, ĩ̱ma pese da, dâ'â tõ da. — Ãne ma tô tãma tinha. \p \v 24 Tawamhã Zezusi te ĩme mo. Da'ahâ na ĩsiré dasi'aba'réi wamhã, ma dasiwi hâiba wati ni. \p \v 25 Tawamhã morĩ ré, ma pi'õ hã ĩtẽme wi, ĩhâzé te te 're ĩ'manharĩ mono hã. Wahub ahâ na te hâzé ré 're hâimana, 12 na ãma ĩwahubzé hã. \v 26 Dawede'wa norĩ hã ma tô ahâ na te te 're wede za'ra. Dawede'wa nhib'rata 're hâimana mono ré, ma tô te te 're robzépata za'ẽtẽ, pi'õ hã. Uburé tinhibro hã ma tiwede'wa norĩ ma uprosi, tiwede wa'âbâzém na. Taha wa, 're séptâ'â mono õ wa, ma tô ĩhâzé hã te te tiwi 're wasété u'âsi, ĩhâiba hã. \v 27-29 Tawamhã Zezusihi wasu'u te te wapari wamhã, dawa'wa u ma tô ãzé, ĩbabarãi hawi. Ãne ĩsimirosa'rada hã: “Zezusihi uza si te tiwi upi nherẽ, wa za ĩ̱pese.” Ãne te sima rosa'rata, pi'õ hã. Taha wa, te ĩtẽme mo. Ĩ'uza si ma tiwi upi. Tawamhã ĩ'uza te te tiwi upi wi, awa'awi ma tô séptârâ. Marĩ hã tãma ĩsipari na, ma tô 'râwi sihâiba waihu'u. \v 30 Awa'awi ma tô duré sina waihu'u, Zezusi hã tiwaihu'u pese na te te ĩda'maipese na. Taha wa, ma aipi'ra, da'ahâ wa'wa. Ãne te tawamhã da'a'mahâ: \p — E 'wa hã ma ĩ̱'uza hã ĩ̱wi upi. \p \v 31 Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã te asa tãma nharĩ za'ra: \p — Oro aihĩni ai'ãma wasi'uirĩ mono za, te ĩwa'azadanha. — Ãne te asa tãma nharĩ za'ra, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã. \p \v 32 Tane nherẽ, Zezusi hã ti'upi'wa zô te te 're rob'madâ'â. \v 33 Taha wa, te ĩtẽme mo, pi'õ hã. Ma tô sihâiba waihu'u, ĩhâzé te te tãma ĩpari na. Taha wa, pahi nherẽ, te ĩtẽme mo, rẽrẽ'ẽ sina. Hi'rãtitõ ma aime Zezusihi papara, tãma siwasu'u da. Ma tô tãma siwasu'u pese, pi'õ hã. \v 34 Tawamhã Zezusi ma tô tãma waihu'u: \p — Ĩ̱hidiba, za te aipesezém na, asina ĩ̱'umnhasi wa, ma tô aihâzé hã aima apa. Rowẽ na si aimorĩ. Ma tô aipe. — Ãne ma tô tãma waihu'u. \p \v 35 Tawamhã pi'õi ma, te te rowasu'u ré, ma tô aihutu, Zairuhu nhorõwa hawimhã tãma ĩromhuri'wa norĩ hã. Ãne te tãma rowasu'u za'ra: \p — Ai'ra azaruture hã ma tô aiwi dârâ. Simiromhuri nherẽ, rowahutu'wai wi, ro'wa'ré õ'umnhasite, te za ãma ĩrosazâ. — Ãne te tãma rowasu'u za'ra. \p \v 36-37 Tazahã ĩsimirowasu'u za'ra hã te te 'madâ'â õ di, Zezusi hã. Taha wa, te Zairuhu ma tinha: \p — Ai'ra wasu'u ma, aipahi tõ. Ĩ̱wétési ĩ̱'umnhasi, te aipawaptob da. — Ãne ma tãma waihu'u. Ni'wa hã ĩsiré morĩ tõ da, ma tô pisutu za'ra, Pedru norĩ hã Ti'adu, Zuwã norĩ me si, ĩsiré si'aba'réi da, Zairuhu 'ra u. Ti'adu, duré Zuwã, ta norĩ hã tisisãnawã zahuré. \v 38 Tawamhã Zairuhu nhorõwa u sihutu wamhã, ma tô da'ab'madâ, Zezusi hã. Azarutu ãma te ta'ry'ry ni, dawawai 'rãihâ sina. Taha wa, ro'wa'rutu di 'ri paramhã. \v 39 Tawamhã te dama tinha: \p — E marĩ wa, te ai'ahâ na aiwa'õ za'ra wa'wa. Azaruture hã dâ'â õ di. Taré te nhono. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 40 Tawamhã asa te tãma nharĩ za'ra: \p — Oro taré sõtõ za. Pẽ'ẽzani õ di. \p Tawamhã Zezusi hã ma tô dama rob'ru, rob u dawairébé da, uburé. Si'ubdatõ ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô ĩsiré asisi, 'ri 're wa'wa u, ĩnomrozéb u hã. Ĩna norĩ si, ma tô ĩsiré tizasi zahuré. \v 41 Tawamhã ma tô pa'â, Zezusi hã. Ãne te tãma tinha: \p — Tarita tumi. \p Ãne ãma ĩsaprĩzé hã: “Azaruture aiwahutu.” \p \v 42 Tô awa'awi azaruture hã ma wahudu, 12 na ãma ĩwahu hã. Para na te oto 're mo. Tawamhã uburé 'ri para ĩsimasam norĩ hã ma ãma titob'uzu za'ra. \v 43 Tawamhã Zezusi te ĩna norĩ ma nharĩ zahuré, rowasu'u na te te dama ãma ropé zahuré tõ da. Mram na si, te duré wada'uri zahuré, ti'ra ma, te te a zahuré da. \c 6 \s1 Zezusi hã Nazaré u ĩmorĩzé wasu'u \r Mateusi 13.53-58; Rucasi 4.16-30 \p \v 1 Tawamhã Zezusi norĩ hã Nazaré u, ma tô apâ ai'aba'ré, Zezusi hã aré 're ĩhâimana mono zéb u. \v 2-4 Tawamhã datẽme sihutu wamhã, zudezu norĩ te, romhuri zahârizém na te oto dama rowahutu, sabadu na, rowahutuzéb ãma. Da'ahâ na da te wapari za'ra wamhã, ma tô ãma tatob'uzu za'ra ni, ĩsimirowasu'u na hã. Ãne te duré ãma tasisadanharĩ za'ra ni: \p — Pra. E ma hawimhã, ma uburé marĩ hã awaihu'u, waihu'u pese na, te te dama 're ĩrowasu'u mono da hã. E niha bété õhõ ma si waihu'u pese di, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're ĩ'ab'manharĩ wẽ mono zéb da hã. Õ hã wede'é na romhuri'wa, Marizaha 'ra. Ĩno norĩ hã Ti'adu, duré Zuzé, duré Zuda, duré Sima. Ĩhidiba norĩ hã te duré wa'rata 're hâimana za'ra. — Ãne te ãma dasima romnhoré za'ra ni. \p Ãne wa, Zezusihi zô datob'uzu za'ra õ di, dama waihu'u pese wa, ãne na hã. Taha wa, ma ãne dama waihu'u, Zezusi hã: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã daro mono bâ datẽme 're nomro mono wamhã, ĩsimiroti na wazép sina, te za sô 're datob'uzu za'ra. Ĩsipti'ai ãma si sô 're datob'uzu za'ra mono õ di za, ĩsipti'ai ãma wa. Ĩsisãnawã norĩ zama, sô 're tob'uzu za'ra mono õ di za, ĩsõrõwa ãma ĩsiré 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ zama. — Ãne sõ'awib õ nherẽ, ma tô dama siwasu'u, Zezusi hã. \p \v 5 Taha wa, Nazaré ãma sô datob'uzu za'ra õ wa, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã ahâ na te te dama 'manharĩ õ di, tiwaihu'u pese na hã. Ni'wam norĩ si, ma tô upi za'ra, tinhib'rata na te te pese za'ra da, da'umro na. \v 6 Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa na da te dasiwi saze za'ra õ wa, te taré da'ãma rosa'rata, da te dasiwi ĩsaze za'ra õ zém na hã. \p Tawamhã Nazaré 'rata 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ ma, te te 're rowahutu oto Zezusi hã, 'ri wa'õtõ mono bâ. \s1 Zezusi hã tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã te te datẽme ĩsatõrĩ za'ra zé wasu'u \r Mateusi 10.5-15; Rucasi 9.1-6 \p \v 7 Tawamhã tisiré 're ĩnomro mono norĩ zô, te tihârâ za'ra, aibâ 12 na ĩhâiba norĩ zô. Taha pari, ma tô maparane si te te apisutu, daro mono bâ si'aba'ré da, datẽme. Si'aba'réi õ ré, ma tô duré tãma pisutu za'ra, ĩsimiromhõsi zarina, wa'uburé hã te te dama 're sãmra za'ra mono da. \v 8 Ma duré tãma waihu'u za'ra, marĩ hã te te siré 'wasari tõ da, bâdâdi na da hã. Tisiwazusizéb ré si si'aba'ré da, ma tô tãma waihu'u za'ra. Mra hã duré romramizé hã duré rob'uiprazé hã te te 'wasari tõ da, ma tô duré tãma waihu'u za'ra. \v 9 Tipara'uza ré si si'aba'ré da, ma tô tãma waihu'u za'ra. Duré da'uza ĩhâpa ĩsõ'utu'u hã te te 'wasari tõ da, tihâiba na ré si si'aba'ré da, ma tô tãma waihu'u za'ra. \v 10 Ãne ma tô duré tãma waihu'u za'ra: \p — Darob u, 're aihutu aba mono wamhã, te te 're ĩ'aiwaibui wẽ wa'aba mono norĩ nhorõwa ãma si, te za a'â 're asimroi wa'aba mo, darob amoi u, duré 're aiwairébé aba mono õ ré. \v 11 Da te 're aiwaibui wẽ za'ra wa'aba mono õ wamhã, duré da te 're aiwapari ze za'ra wa'aba mono õ wamhã, te za dahawi 're aiwairébé su'u aba mo. Tawamhã dahawi 're aiwairébé aba mono õ ré, te za asisa'u aipara zapru hã 're ĩtata'a za'ra wa'aba mo, ti'ai u 're rere'e mono da, dapo're õ na 're danomro mono wa, 'râwi 're dasisãmri za'ra mono da. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 12 Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã te oto datẽme ai'aba'ré, te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono da, dawasété wi 're dasipizari za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono niwĩ. \v 13 Wa'uburé hã te te oto dama 're sãmra za'ra. Duré azeitona 'rãi wa'u wam na, te te 're da'rãi u'ré za'ra mono pari, ma tô da'ahâ na te te 're dapese za'ra, dahâzé u'âsi 're ĩdahâimana za'ra mono hã. \s1 Zuwã Batitaha dâ'âzé wasu'u \r Mateusi 14.1-12; Rucasi 9.7-9 \p \v 14 Tawamhã apito Erodi hã ma tô Zezusihi wasu'u hã wapa, ĩwasu'uwẽ hã daro mono bâ waptã'ã mono wa. Ãne te ni'wam norĩ hã Zezusihi wasu'u na taré te te sima 're romnomri za'ra: \p — Õ hã, Zuwã Batita apâ ĩhâiwa'udu. Taha wa, te marĩ hã dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're ab'manharĩ, tiwaihu'u pese na. — Ãne te te sima ãma 're romnomri za'ra, taré. \p \v 15 Ni'wam norĩ hã te duré te te sima ãma 're romnomri za'ra, ãne: \p — Õ hã Eriasi, duréihã dâ'â nherẽ, apâ ĩhâiwa'udu. — Ãne te te ãma sima 're romnomri za'ra, taré. Ni'wam norĩ hã te duré te te sima ãma 're romnomri za'ra, ãne: \p — Õ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa, duréihã 're ĩnomro mono norĩ ne hã. — Ãne te Zezusihi wasu'u na taré da te dasima ãma 're romnomri za'ra. \p \v 16 Tawamhã apito Erodi, ma tô Zezusihi wasu'u na hã danhimirowasu'u hã wapa. Tawamhã ãne te tinha: \p — Tô õ hã, Zuwã Batita. Te 'rui wa, da te butu nhizâri nherẽ, apâ ĩhâiwa'udu te 're mo. — Ãne ma tô Erodi hã Zuwã Batita dama wasu'u, ta hã newa. \p \v 17-18 Erodi hã ma tô aré dama ti'ru, Zuwã Batita da te dasiwi pawasisi da, da te dasiwi sẽrẽ da, dazazéb 're, 're sa mono da. Ãne ma tô Erodi hã Zuwãhã ma, rob'manharĩ wasété. E marĩ da. Ĩmro ma, tãma rowẽ da, Erodizaha ma. Tinoi wi, ãma ĩsi'ré na, ma timro, Piripihi mro na, Erodi hã. Ãma mro wa, Zuwã ma tô Erodihi ma tinha: “'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã ãne: ‘Asisãnawãi mro hã tiwi ãma 're ai'ré za'ra wa'aba mono õ di za.’ ” — Ãne ma tô Erodihi ma waihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. \p \v 19-20 Taha wa, Erodiza hã te te sina 're mreme 'ruiwapari, Zuwã hã. Te te wĩrĩ neza. Tane nherẽ, te te wĩrĩ waihu'u õ di. E marĩ wa. Erodi hã te te tiwi 're 'madâ'â pese, Zuwã Batita hã. Zuwã hã wẽ uptabi na, te dama 're hâimana. Ãne na ma tô ĩhâimanazém na waihu'u, Erodi hã. Taha wa, sina 're pahi mono wa, ma tô dawi te te 're 'madâ'â pese, Zuwã hã. Zuwãhã nhimirowasu'u hã te nasi wapa, Erodi hã. Tawamhã wapari ze na nasi te te wapari wa, zahadu rosa'rada te te sima ãma waihu'u õ di Erodi hã, Zuwã Batitaha ãma hã. \p \v 21 Tawamhã ma tô bâdâ hã pisutu Erodi hã, ĩwa ĩwaptã'ãzém na dasipo're pu'u za'ra wa, ĩsiré dasa hã da te huri da. Taha wa, ma tô dama ĩpire norĩ hã ĩsiré tisa tihu, da'wapéi'wa norĩ nhib'apito norĩ hã, duré Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma dama ĩpire 're ĩhâimana za'ra mono hã. Tawamhã aihĩni dasiré dasaihuri ré, Erodizaha ma wẽ di, Zuwã Batita ĩdâ'âzéb da hã. \v 22 Taha wa, dasaihuri ré, ma Erodizaha 'ra sipi'õ hã ãzé 'ri para u, dama sipese da. Tawamhã Erodi norĩ hã ma tô ãma uze za'ra, tãma sipese za'ra wẽ te. Taha wa, te apito hã azarutu ma tinha: \p — Marĩ ĩ̱wi waptẽrẽ, asima ĩwẽzéb uwaibaba. Tawamhã wa za aima tisõ. \v 23 Tô sena marĩ ĩ̱wi waptẽrẽ wamhã, wa za aima ãma uwaimra. Ĩ̱nhipti'a ĩ̱wi waptẽrẽ wamhã, aiwa wa za ãma aipo'o aima, ate da, duré ĩ̱te da. — Ãne ma tô tãma waihu'u, azarutu ma. \p \v 24 Taha wa, te tina u a'â mo, marĩ hã apito wi te te ĩwaptẽrẽ da na, te te sadawa pibu da, tina hã. Tawamhã ĩna hã ãne te asa tãma tinha: \p — Ma'ãpé, Zuwã Batitaha 'rã si tiwi waptẽrẽ, taha si te te aima sõmri da. — Ãne ma ti'ra ma waihu'u. \p \v 25 Taha wa, si'aba'ré na ma apâ ãzé apito u, azarudu hã. Tawamhã ãne te apito ma tinha: \p — Zuwã Batitaha 'rã si, wa ĩ̱sima wẽ, piza'a 're nho'a wa, ĩ̱ma hiri da, ãhãna awa'awi. — Ãne te tiwi waptẽ. \p \v 26 Tawamhã ma tô tiwi tirobzei'õ, apito Erodihi wi. Tane nherẽ, uburé sô ĩdahârâ norĩ nho'a, te te azarutu ma ropisutu wa, ma tô tãma ãma uwaimra, te te tiwi ĩwaptẽrẽzéb uwaibaba. \v 27 Tawamhã ma tô ti'ru, awa'awi ĩ'rã te te we âri da, da'wapéi'wa hã. Tawamhã awa'awi te sô mo, dazazéb u. Tame awa'awi ma tô butu nhizâ, Zuwã Batita hã. \v 28 Taha wa, te awa'awi ti'â, piza'a 'renho'a wa, azarutu ma, te te sõmri da. Te te tãma sõmri parip si, ma tina ma oto tisõ, Zuwã Batitaha 'rã hã. \v 29 Tawamhã Zuwã Batitaha zawi'wa norĩ hã ĩwasu'u te te wapari za'ra wamhã, ma tô sô ai'aba'ré, ĩhâiba zô, te te siwi sẽrẽ da, ab're 're. \s1 Zezusi hã dasa na te te ĩdapawaptobzém na rowasu'u \r Mateusi 14.13-21; Rucasi 9.10-17; Zuwã 6.1-14 \p \v 30 Tawamhã Zezusihi zadawa wasu'u'wa norĩ hã darob amoi hawi apâ sihutu wamhã, Zezusihi ma, ma tô siwasu'u za'ra, ĩwẽ na te te ĩdapawaptob za'ra mono zém na hã. Duré te te dama ĩrowasu'u za'ra mono zém na zama ma tô tãma siwasu'u za'ra. \v 31 Tawamhã da'ahâ uptabi na ĩtẽme dasisamarĩ pese wa, saihuri waihu'u õ di, Zezusi norĩ hã. Taha wa, ma tô ãne satõrĩ za'ra, Zezusi hã: \p — Oto wasi'aba'réi wa'aba a'ubuni u, wawa'utu za'ra da a'â, danhiti. \p \v 32 Tawamhã hâiba pisutu te oto ai'aba'ré, uba're u. Uba're wa, ma tô asisi, zara u te te saprĩ za'ra da, danhiti hâimana za'ra da a'â, zara niwĩ. \v 33 Tane nherẽ, da'ahâ na ma tô waihu'u za'ra ni, zara u te te ĩsaprĩ za'ra na hã. Taha wa, ma tô ĩsõ'rãmib za'ra dasisa're, â zada'réi baba, Zezusi norĩ nho'rãmi, daza'rui mono bâ 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã. Tawamhã Zezusi norĩ wana, ma tô aihutu ni. \v 34 Tawamhã Zezusi hã uba're hawi watobro wi, ma tô da'ahâ uptabi na da'ab'madâ. Taha wa, ma tô da'ãma tipẽ'ẽzé, pone'ẽrebâ 'madâ'â ãna 're ĩnomro mono ne, 're danomro mono wa. Tawamhã tame ma tô marĩ na tinhimirowasu'u ahâ uptabi na dapawapto, Zezusi hã. \p \v 35 Tame tiwi hâiwahâ wamhã, Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ hã ma ĩtẽme ubumro. Ãne ma Zezusihi ma waihu'u za'ra: \p — A'ubuni wi wahâimana za'ra ré, ma wawi tihâiwahâ za'ra. \v 36 E dama rob'rui õ di za, dasi'aba'ré da, marĩ hã dasazéb da, da te dasima uipra za'ra da, re na 'ri ĩsimasa mono u, 'ri wa'õtõ u zama. \p \v 37 Tawamhã Zezusi, ma tô asa tãma waihu'u za'ra: \p — Mare di. A norĩ wa'wa hã te za dama ĩ'a za'ra wa'wa, dasaihuri da. \p Tawamhã asa ma duré tãma waihu'u za'ra, Zezusihi ma: \p — E niha wa za dasa hã dama uipra za'ra ni, da'ahâ uptabi nherẽ. Rob'uiprazé hã ahâ uptabi na, wama hâimana za'ra 'wa'âhã, 200 na wa aré dasa hã dama uipra za'ra ni, ĩ'u'ẽtẽ wapu hã. \p \v 38 Tawamhã Zezusi te asa sô sadanharĩ za'ra: \p — E niha te bété ĩ'u'ẽtẽ wapu hã aima tihâimana za'ra wa'wa. Ma'ãpé sô sabu za'ra wa'aba. \p Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã te te sabu za'ra pari wamhã, Zezusihi ma, te wasu'u za'ra: \p — 5 na ĩhâiba hã ĩ'u'ẽtẽ wapu hã, duré maparane pe'a hã. — Ãne ma apâ Zezusihi ma waihu'u za'ra. \p \v 39 Tawamhã Zezusi hã ma tô dama waihu'u, dui wa, dawa'õtõ mono bâ dasi'ubumroi mono da, uburé. \v 40 Taha wa, dui wa, te oto dasi'ubumro, ni'wam norĩ si 100 na ĩhâiba hã, duré ni'wam norĩ hã 50 na ĩhâiba hã. \v 41 Tawamhã ma tô oto ĩ'u'ẽtẽ wapu hã waibu, 5 na ĩhâiba hã. Pe'a zama ma duré timra. Tawamhã hâiwa u te ĩré rob'madâ. Timama ãma te tiwata, sõpru wa. Taha pari, ma tô te te wẽ'ẽ, ĩ'u'ẽtẽ wapu hã. Te te wẽ'ẽi mono pari, ma tô tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma sõmri za'ra, te te dama sõmri za'ra mono da. Pe'a zama, ma tô te te wẽ'ẽ zahuré, te te duré dama sõmri za'ra mono da. \v 42 Tawamhã ĩ'u'ẽtẽ wapu hã umrore nherẽ, wẽ'ẽi ahâ di. Duré pe'a hã maparane nherẽ, wẽ'ẽi ahâ di. Taha wa, ma tô aihĩni dasa hã huri ni. Ma tô duré da te 'mahâpãrĩ. Da'ahâ uptabi nherẽ, da'ãma si'utõrĩ õ di. \v 43 Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô apâ si'õtõ 're te te sé, danho'rada hã, ĩ'u'ẽtẽ wapu wẽ'ẽ hã, pe'a wẽ'ẽ zama. 12 na ĩré hã si'õno hã, danho'rata ré hã. Si'õtõ 'remhã 'masisi di. \v 44 5 miu na aibâ norĩ hã ĩhâiba hã, ĩ'u'ẽtẽ wapu na ĩsaihuri hã. \s1 Zezusi hã â nhisi baba ĩmorĩzé wasu'u \r Mateusi 14.22-33; Zuwã 6.15-21 \p \v 45 Taha pari, ma tô Zezusi hã tãma rob'ru za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, uba're wa sisisi da, ĩwana te te saprĩ za'ra da zara u, Besada na 'ri wa'õtõ nhisi u, si'aba'ré da, ĩwana. Tawamhã Zezusi hã te a'â ĩsa'u tizab za'ra, te te dama rob'ru da, danhorõwa u, da te ropéi mono da. \v 46 Te te dama rob'rui pari, te ẽtẽ 'rãihâ u mo, Timama ma, mreme da. \v 47 Tawamhã oto tiwi mara za'ra wamhã, uba're hã â wa'wa u, ma tô ĩré tihâimana za'ra. Taha ré, Zezusi hã siwaprosi te a'â tihâiba, ẽtẽ 'rãihâ ãma. \v 48 Tawamhã ẽtẽ 'rãihâ hawi, ma tô 'madâ'â za'ra tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã, uba're sari na si'u'ẽtẽ za'ra mono ré, rowa'u'u za'ẽne apâ te te tiwi wabzuri za'ra mono wa, uba're hã ĩsõ'õmoi baba te te rowapõrĩ za'ra wa. Taha ré, ma tô Zezusi hã ĩtẽme timorĩ za'ra â nhisi baba, mara hâ ré. Tawamhã ĩsõ'rãmi te aré timorĩ za'ra, Zezusi hã. \p \v 49-50  nhisi baba ĩtẽme morĩ za'ra wamhã, te ãma rosa'rata za'ra, adâ'â hâiba warõ newa. Taha wa, tãma pahi za'ra wa, te tãma 're sadari za'ra. Taha wa, te Zezusi hã awa'awi tãma si'mahârâ za'ra, ãne: \p — Wa hã wa we atẽme ĩ̱morĩ 'wa. Ĩ̱ma aipahi za'ra wa'aba õ di za. \p \v 51-52 Tawamhã awa'awi uba're wa, ma tô ĩtẽme tizébré za'ra. Sébré wi, ma rowa'u hã sazâ. Taha wa, rowa'u te te ĩsazârizém na, ma ãma titob'uzu za'ra, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã. E marĩ wa. Zezusi hã ĩ'u'ẽtẽ wapu te te dama wẽ'ẽi mono wamhã, ahâ di. Tane nherẽ, te te siwi ãma waihu'u su'u õ di, ĩwaihu'u pese uptabi na hã. \s1 Zezusi hã, Zenezaré ãma te te ĩda'apesezé wasu'u \r Mateusi 14.34-36 \p \v 53 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô saprĩ za'ra, ĩsõ'u na zara u. Te te saprĩ za'ra wamhã, ma tô aihutu, Zenezaré na danhipti'a nho'õmo nhisi u. Tame ma tô â zada'ré ãma, uba're na ãma wasisi za'ra. \v 54 Tawamhã uba're hawi wairébé wamhã, awa'awi ma tô dasiwi waihu'u za'ra ni, Zezusi hã. \v 55 Tawamhã daza'rui mono bâ, ma tô ĩhâzé ré norĩ hã ĩtẽme 'wasari ni, Zezusihi hâimanazéb u, ĩsimiwaptâ ré. \v 56 Daro mono bâ te Zezusi hã datẽme 're mo, 'ri wa'õtõ u zama 'ri nho'õmo u zama, re na 'ri ĩsimasa mono u zama. Darob u datẽme 're simasisi mono wi, ma tô ĩhâzé ré norĩ hã da te tãma 're sa'ra za'ra, 'ri nhi'riti wa, da te dasina 're ĩ'ubumroi mono zéb ãma. Tawamhã ma tô tiwi rowaptẽrẽ za'ra ni, ĩ'uza nhisutu si ĩhâzé ré norĩ hã te te tiwi 're upi za'ra mono da. Tawamhã ĩ'uza nhisutu si te te tiwi 're upi za'ra mono nherẽ, ma tô 're séptâ'â za'ra, uburé ĩhâzé ré norĩ hã. \c 7 \s1 Zudezu norĩ hi'rata hâimanazém na, parisezu norĩ ma, Zezusi te te ĩwaihu'uzé wasu'u \r Mateusi 15.1-9 \p \v 1 Tawamhã aibâ norĩ hã Zeruzarẽ hawi ĩsihudu hã ma tô Zezusihi u si'rã'õtõ, zudezu norĩ hã. Ta norĩ hã parisezu, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ. \v 2 Ta norĩ hã ma tô 'madâ'â za'ra, Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ hã, parisezu norĩ nhimiroti hã te te 'madâ'â za'ra ãna, saihuri wa, simisõi pese ãna. \p \v 3-4 Zudezu norĩ hã tihi'rata norĩ nhimiroti zarina si, te 're hâimana za'ra. Tisiré zudezu norĩ nhipai u, te taha si te te 're 'madâ'â pese za'ra, parisezu norĩ hã. Taha wa, 're simisõi pese za'ra mono parip si, te za 're saihuri. Duré marĩ hã dasai wedezém hawi 'ri tẽme te te 're ĩ'ãwisi za'ra mono hã, te za te te 're upsõi pese za'ra, ãma 're saihuri mono õ ré. Duré te za hâsizé hã te te 're upsõi pese za'ra, duré piza'a hã duré piza'a ĩsi'uwazi 'manharĩ hã, tihi'rata norĩ nhimiroti zarina. \p \v 5 Taha wa, parisezu norĩ hã Zezusihi u si'rã'õtõ wamhã, ma tô Zezusi hã siwi 'mahâ, rowahutu'wa norĩ me: \p — E marĩ wa, te bété asiré 're ĩnomro mono norĩ hã simisõi ãna 're saihuri, wahi'rata norĩ nhimiroti na te te rosa'rata za'ra ãna. \p \v 6-7 Taha wa, ma tô Zezusi hã asa ãma sada'âbâ za'ra, ãne: \p — Tô senai õ di, 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã. Duréihã Iza'iza hã ma tô ĩ'uwaibaba ai'ãma rob'ui'éré sirõmo za'ra wa'wa, aihâimanazéb za'ra wa'aba na hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na ma tô ãne na ai'ãma rob'ui'éré sirõmo za'ra wa'wa: \q1 “Õ norĩ hã tô sena newa, te timreme na si taré ĩ̱'ãma 're wata za'ra. Tane nherẽ, te tipẽ'ẽ 're aimawi zô si te te 're rosa'rata u'âsi za'ra, ĩ̱'upana. Danhimiroti zarina si, te ta norĩ hã te te dama 're rowahutu za'ra, ĩ̱nhimiroti zarina newa. Taha wa, senai õ di, ta norĩ hã ĩ̱'ãma 're ĩwata za'ra mono zé hã.” \p — Ãne ma tô tãma waihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, ma tô ãne da'ãma rob'ui'éré, Iza'iza hã. Duréi pese, te te da'ãma rob'ui'éré nherẽ, tô sena na te aiwasu'u za'ra wa'wa. \v 8 A norĩ wa'wa hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na 're asapa'a za'ra wa'aba mono õ di. Ti'ai ãma danhimiroti na si, te 're aihâimana za'ra wa'aba mo. — Ãne ma tô parisezu norĩ ma 're ĩhâimana za'ra mono zé hã tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \p \v 9 Ãne ma tô duré tãma waihu'u za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã aihâimana nhipese sina te 're ĩrẽme za'ra wa'aba mo 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã, 'râwi asimirosa'rata na si 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 10 Duréihã Mozési hã ma tô dama roti, ãne: “Aimama hã te za 're ĩwazéb za'ra wa'aba mo, ana zama.” Ãne ĩsimiroti amo hã duré: “Ni'wam norĩ hã timama ãma nherẽ, duré tina ãma nherẽ, te te ãma 're wasété za'ra mono wamhã, te za da te 're simro.” Ãne ĩsimiroti hã duréihã. \v 11-12 Tane nherẽ, te ãhãna hã asimiroti za'ra wa'aba zéb zarina si 're dahâimana za'ra, damama norĩ hã da te 're pawaptob za'ra mono ãna, dana norĩ zama. Ãté ni'wai ma, te za ĩsibro hã 're hâimana, timama hã duré tina hã te te ĩpawaptob zahuré zéb da hã. Wẽ nherẽ, te za ãté ãne timama ma waihu'u, tina ma zama: “Marĩ na te aipawapto wa'aba da hã, te ĩ̱sima wẽ nherẽ hã, tane nherẽ, wa tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ãma ropisutu, te tãma sõmri da, ãma ĩ̱wata zéb da hã.” Ãté ãne te za timama ma waihu'u, tina ma zama. Ãne wamhã, te za tãma 're ĩwaihu'u wasété za'ra wa'aba mo, ãne: “Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ma tô ĩropisutu pa. Taha wa, te za tãma ãma ĩ'uwaimra, aimama norĩ, ãma pawaptob zahuré õ nherẽ, ana me.” Ãne ma tô dama 're ĩroti wasété za'ra wa'aba mo. \v 13 Ãne wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã aima wapu za'ra wa'aba di, ĩsimiroti upana aihi'rata norĩ nhimiroti na si, dama 're roti u'âsi za'ra wa'aba mono wa. Tane duré aimawi na dama 're ĩroti za'ra wa'aba mono zé hã, ahâ uptabi di. — Ãne parisezu norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zém na, ma tô Zezusi hã tãma rowaihu'u za'ra. \s1 'Râwi 're ĩdasiwasété za'ra mono zém na rowasu'u \r Mateusi 15.10-20 \p \v 14 Tawamhã Zezusi te duré sima dazô hâ, te te dama roti da, ãne: \p — Ma'ãpé, ĩ̱nhimirowasu'u hã wapari pese za'ra wa'aba za, marĩ hã waihu'u za'ra wa'aba da ãma. \v 15-16 Uburé marĩ na 're dasaihuri mono wamhã, taha na 're dasiwasété za'ra mono õ di za. Dapẽ'ẽ hawim na danhimirosa'rata wasété zarina, da te dasima 're nharĩ wasété za'ra mono wapsi, te za 're dasiwasété za'ra, 'râwi. — Ãne ma tô dama rowasu'u, da te dasina waihu'u za'ra da. \p \v 17 Tawamhã te te dama rowasu'u pari, te oto ai'aba'ré, 'ri tẽme, tisiré 're ĩnomro mono norĩ me. Tawamhã 'ri tẽme sihutu wapsi, te oto siwi sadanha, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã, marĩ na te te dama ĩrowasu'uzém na hã te te tãma waihu'u za'ra da, 'râwi 're ĩdasiwasété za'ra mono zém na hã. \v 18 Tawamhã ma tô tãma waihu'u za'ra: \p — E niha a norĩ wa'aba ma zama, aima waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. Dasa hã da te 're huri mono wamhã, taha na 're dasiwasété za'ra mono õ di za 'râwi. \v 19 E marĩ wa. Dapẽ'ẽ na, da te 're ĩrosa'rata za'ra mono zéb u, 're sisisi mono õ wa za, dasa hã. Danomo u si, te za 're sisisi, dasa hã. Taha pari, te za 're wairébé apâ, rob u. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, te te ãma waihu'u za'ra da, dasai mono bâ ĩwẽ na 're ĩdasaihuri mono zéb da hã. \p \v 20-22 Ãne ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Dapẽ'ẽ hawi, da te 're ĩsani za'ra mono na si, te za 'râwi 're dasiwasété za'ra. Dapẽ'ẽ 're, danhimirosa'rata wasété hawim na si, te dawasédé hã uburé da te 're 'manharĩ za'ra, marĩ na danhipsaihuri hã, duré dasipãrĩ hã, duré dasina danhipsaihuri hã, duré danhibrom na da'ruiwapari hã, duré dawasété 'manharĩ hã, duré dazadawa nhipe hã, duré marĩ na danhiminho'ru hã, duré danhisi wasédé hã, duré marĩ na 'râwi dasina dawada hã, duré 'râwi dawasété na 're ĩdasisãmri za'ra mono õ zé hã. \v 23 Dasi'uihâ na te za 'râwi da te dasima 're rosa'rata wasété za'ra. Taha pari, te za uburé marĩ hã ĩwasétére hã da te 're 'manharĩ za'ra. Ãne wapsi, te za 'râwi 're dasiwasété za'ra. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma waihu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \s1 Pi'õ zudezu'õ 'ra hã, Zezusi te te wa'uburé hã ĩhawi ĩsatõrĩzé wasu'u \r Mateusi 15.21-28 \p \v 24 Tawamhã Zezusi norĩ hã te oto ai'aba'ré, darob amoi u. Tiru na 'ri nho'õmo nhisi 'rata, daro hã. Tawamhã 'ri para u ma tô asisi. Tame ĩsãmrazém na da te dasiwi ĩwaihu'uzéb da hã, te te sima wẽ õ di, Zezusi hã. Tane nherẽ, a'â da te sa'rese ãna, sãmra waihu'u õ di. \v 25-26 Tawamhã pi'õ hã ma tô duré ĩsãmrazém na danhimirowasu'u hã wapa. Zezusihi wasu'u te te wapari wi, ma awa'awi ĩtẽme mo. Ĩ'ra hã ba'õtõre hã, wa'uburé hã te te 're wamnarĩ mono wa, te ĩtẽme mo, te te tãma wasu'u da. Tawamhã ĩtẽme wisi wi, ma tô Zezusihi papara aime, hi'rãtitõ. Pi'õ hã deredu na ĩpodo, zudezu'õ, Siru Penisiza nhihudu. Tane nherẽ, ma tô Zezusihi wi rowaptẽ, wa'uburé ma, te te rob'ru da, ĩ'ra ma watobro da, ĩ'ra hã rowẽ na si, tãma 're hâimana mono da oto. \v 27 Tawamhã Zezusi te asa tãma tinha pi'õi ma, ãne: \p — Ĩmorĩ'rata na te za da'ra ma, ĩsa hã da te tãma 're sõmri za'ra, tisa hã te te 're 'mahâpãrĩ za'ra mono da, a'â. Da'ra sa hã ĩmorĩ'rata na wapsã ma, da te 're sãmra mono wamhã, ĩ'uwaibaba õ di. \p \v 28 Tawamhã, pi'õ hã ma asa ãma sada'â: \p — Tô ĩ'uwaibaba, ma tane hã ĩ̱ma ĩwaihu. Tane nherẽ, te za da'ra saipru hã, da'ra norĩ wi 're rere'e mono wamhã, wapsã hã te te 're huri, wedezai 'rowi. \p \v 29 Tawamhã Zezusi ma duré asa tãma waihu'u: \p — Tane tô. Asa ãma ĩ̱ma uwaimrami wẽ wa, te za oto apâ aimo, 'ri tẽme. Ai'ra ma, ma tô wa'uburé hã watobro. \p \v 30 Tawamhã pi'õ hã te apâ mo, tinhorõwa u. Wisi wamhã, rowẽ na ma tô ti'ra hã sabu, waptâ nomro ré. Ĩwana ma tô tãma watobro, wa'uburé hã. Taha wa, tãma rowẽ di oto. \s1 Zezusi hã aibâ ĩpo'reptõ duré ĩmreme waihu'u'õ, te te ĩpesezé wasu'u \p \v 31 Tawamhã Zezusi norĩ hã Tiru na 'ri nho'õmo nhisi 'rata, hâimana za'ra pari, ma tô ai'aba'ré. Sido na daza'ru nhisi wa'wai baba, ma tô ro'rahâri za'ra. Duré Decapori na danhipti'a nho'õmo nhisi wa'wai baba, ma tô ro'rahâri za'ra, 10 na daza'ru wa'wai baba. Tawamhã Darireza ãma â zaihâ u, ma tô aihutu, ĩsõ'ui u. \v 32 Tawamhã ĩsõ'u zaihâ u sihutu wamhã, aibâ ĩpo'reptõ hã ma tô ĩtẽme dasiwi saprõni ni, ĩmreme waihu'u'õ hã. Tawamhã Zezusihi ma, te oto 'ru za'ra, siwi ĩsaprõni'wa norĩ hã tinhib'rada te te ãma hiri da, te te pese da. \v 33 Tawamhã Zezusi hã ma tô aibâ hã danhiti sima saprõ. Tawamhã tinhipto hã ma tô ĩpo're 're tiza. Taha pari, ma duré tizadaipro na tinhipto hã sada di'i, te te ãma soto u'ré da. \v 34 Taha pari, te hâiwa u rob'madâ. Hâiwa u te te rob'madâ'â sina, aibâ ãma pẽ'ẽzé wa, tipẽ'ẽ 're te ãi'ã. Tawamhã tisimremezém na te tãma tinha: \p — Epata. — Ãne ãma ĩsaprĩzé hã, wamreme na: “Aipo're 'repu'u.” \p \v 35 Tawamhã ma tô po're 'repuru oto, awa'awi. Duré ma tô tinhoto wairo. Tawamhã mreme wẽ di oto, aibâ ĩmreme waihu'u'õ hã. \v 36 Tawamhã Zezusi hã te sina dazadawa uwati pese, ĩwasu'u na da te dasima ãma ropé tõ da. Tane nherẽ, ĩ'madâ'â'wa norĩ hã te nasi dama rowasu'u za'ra, aibâ te te ĩpesezém na. \v 37 Tawamhã ĩsimirowasu'u, da te wapari za'ra wamhã, ma tô ãma tatob'uzu za'ra ni. Ãne te Zezusi hã dasima wasu'u za'ra ni: \p — Tô sena, te uburé marĩ ĩwẽ hã te te dama 're ab'manharĩ. Ĩpo'reptõ hã ma tô pese, ĩmreme waihu'u'õ hã. — Ãne te ãma tawata za'ra ni. \c 8 \s1 Zezusi hã, 4 miu na dahâiba hã te te ĩsaihurizé wasu'u \r Mateusi 15.32-39 \p \v 1 Tawamhã syry na ãma ronomro parip si, ma tô duré apâ ĩtẽme tasi'rã'õtõ ni, Zezusihi u hã. Tawamhã marĩ na dasaihuri õ wa, dasazé hã oto hâimana õ wa, te Zezusi hã sima sô tihârâ za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ zô. \p \v 2 Ãne te tãma siwasu'u za'ra: \p — Ãhãna ĩ̱'rata dasi'ubumroi ré, ma tô dasa hã dawi ai'utõ, bâdâ si'ubdatõ da'ãma si'utõrĩ wa. Taha wa, da'ãma ĩ̱pẽ'ẽzé di, wa hã. \v 3 Mram nherẽ, te dama rob'rui wamhã, te za dasi'marõpãrĩ za'ra bâdâdi na, danhib'uware wa, romhâ hawi we ĩdasihutu norĩ hã. \p \v 4 Tawamhã asa te tãma nharĩ za'ra, ãne: \p — E niha wa za dasa hã dama 'mai'uipra za'ra ni, wa te dama sõmri za'ra mono da. Ãmemhã a'ubuni wi, wa ai'ubumro ni. \p \v 5 Tawamhã Zezusi te asa sadanharĩ za'ra, ãne: \p — E niha te ĩ'u'ẽtẽ wapu hã aima tihâimana za'ra wa'wa. \p — 7 na te wama tihâimana za'ra. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra asa. \p \v 6 Taha wa, ma tô Zezusi hã dama rob'ru, ti'ai wa, dasi'ubumroi mono da. Taha pari, ma tô duré 7 na ĩ'u'ẽtẽ wapu hã waibu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma wata da, sõpru wa. Ãma wata pari, ma tô te te wẽ'ẽ, ĩ'u'ẽtẽ wapu hã. Tawamhã tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, ma tô te te sõmri, te te dama sõmri za'ra mono da. \v 7 Pe'a hã ĩsyryre hã te duré tãma ti'maihâiba, ĩsebre siro hã. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma te duré tiwata, pe'a ĩsyryre na zama, sõpru wa. Taha pari, te duré tãma 'ru za'ra, te te dama sõmri za'ra mono da. \v 8 Tawamhã aihĩni te oto dasa hã huri ni. Dasa hã ma da te 'mahâpãrĩ, aihĩni. Taha pari, dasa ĩsi'azazâri hã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô apâ te te sé. Si'õno hã 7 na ĩhâiba wa, ma tô ãma 'masisi za'ra. \v 9 Ĩdasaihuri za'ra norĩ hâiba za'ratazé hã, 4 miu u, ma watobro, ãté. \p Taha pari, te oto Zezusi hã dama rob'ru, apâ darob u, da te ropéi mono da. \v 10 Tawamhã te te dama rob'rui pari, ma uba're wa asisi, Zezusi norĩ hã, zara u te te saprĩ za'ra da, Damanuta na ti'a nhisi u si'aba'ré da. \s1 Parisezu norĩ hã, Zezusihi wi, te te ĩrowaptẽrẽ za'ra zé wasu'u \r Mateusi 12.38-42; 16.1-4; Rucasi 11.29-32 \p \v 11 Tawamhã parisezu norĩ hã ma Zezusihi u aihutu, ĩsimirowasu'u na te te saze za'ra õ wa, ĩsadawa wa'rãmi te te nasi tãma nharĩ za'ra da. Tawamhã Zezusihi wi, te oto rowaptẽrẽ za'ra, tiwaihu'u pese na marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te tãma 'manharĩ za'ra da. E marĩ da. Tô sena 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa para, dama ĩwaihu'u'õ hã te te 're ĩ'ab'manharĩ mono zô, te te siwi pibu za'ra da. Taré te te siwi wẽ'õ da, te ãne tiwi rowaptẽrẽ za'ra. \v 12 Tawamhã Zezusi hã ãma pẽ'ẽzé za'ra wa, ma sa'ẽtẽ pẽ'ẽwaze. Tawamhã te sima tinha, ãne: \p — E niha ma tô nimosi dapoto tém norĩ hã siwi ĩ̱wada'u, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã ĩsõ'a te tãma 'manharĩ za'ra da. Mare di, ãne hã. Te tãma 'manharĩ za'ra õ di za. — Ãne te sima tinha, Zezusi hã. \p \v 13 Taha pari, te tiwi timorĩ za'ra. Uba're wa, ma oto ãzé, zara u te te saprĩ da apâ. \s1 Parisezu norĩ te, duré Erodihi te, ĩ'u'ẽtẽ wapuzé wasu'u \r Mateusi 16.5-12 \p \v 14 Tawamhã zara u, ma tô oto aihutu, Zezusi norĩ hã. Ĩ'u'ẽtẽ wapu hã siré te te 'ma'âri za'ra da nherẽ, ma tô ãma po're ha'âri za'ra, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã. Misire te nomro, uba're 'remhã. \v 15 Tawamhã Zezusi ma ãne tãma waihu'u za'ra: \p — Ma'ãpé, 're asi'madâ'â pese za'ra wa'aba mono, ĩ'u'ẽtẽ wapuzém nhiti 're anomro aba mono da, parisezu norĩ nhimi'manharĩzém nhiti, apito Erodihi me. \p \v 16 Tawamhã te sima nharĩ za'ra, ãne: \p — Ĩ'u'ẽtẽ wapu hã ãté wama hâimana za'ra õ wa, ma ãne wama waihu'u za'ra. \p \v 17 Tawamhã Zezusi ma sina wapari za'ra. Taha wa, te sadanharĩ za'ra, ãne: \p — E niha te ĩ'u'ẽtẽ wapu hã aima ĩhâimana za'ra wa'aba õ na, sô asimrami za'ra wa'wa. E asiwi ĩ̱zadaihu'u za'ra wa'aba õ di bété, ĩ'u'ẽtẽ wapuzém na te aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na hã. E niha waihu'u su'u za'ra wa'aba õ di bété. \v 18-19 E niha atõmo na marĩ 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono nherẽ, aima waihu'u za'ra wa'aba õ di. E niha aipo're na marĩ 're wapari za'ra wa'aba mono nherẽ, aima waihu'u za'ra wa'aba õ di. 5 na ĩ'u'ẽtẽ wapu hâiba hã te dama ĩwẽ'ẽi ahâ mono zém na hã, duré 5 miu na dahâiba nherẽ, aihĩni ĩdasaihurizém na hã, e ma ãma aipo're si'âri za'ra wa'wa. E niha si'õtõ hâiba hã ĩré danho'rada hã ĩsi'azazâri hã, apâ ĩwa ĩséme aba mono hã. — Ãne te Zezusi hã sadanharĩ za'ra. Tawamhã asa ma Zezusihi ma waihu'u za'ra: \p — Si'õno hã 12 na ĩhâiba hã danho'rata ré hã. \p \v 20 Tawamhã Zezusi hã ĩsadanharĩ na, ma duré tãma ãma sahu za'ra: \p — Duré, 7 na ĩ'u'ẽtẽ wapu hã hâimana nherẽ, te dama ĩwẽ'ẽi ahâ mono zém na hã, duré 4 miu na dahâiba nherẽ, da te 'mahâpãrĩ mono wamhã, e niha si'õtõ hâiba hã danho'rata ré hã. — Ãne te sadanharĩ za'ra. \p — Si'õno hã, 7 na ĩhâiba hã danho'rata ré hã. — Ãne ma asa tãma waihu'u za'ra. \p \v 21 Tawamhã Zezusi te duré tãma nharĩ za'ra: \p — E niha bété zahadu ĩ̱waihu'u za'ra wa'aba õ di, ĩ̱waihu'u pese na hã. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma nharĩ za'ra. \s1 Zezusi hã ĩtob'a te te ĩpesezé wasu'u \p \v 22 Taha pari, te oto ai'aba'ré Zezusi norĩ hã, Besada na 'ri wa'õtõ nhisi u. Tawamhã datẽme sihutu wamhã, aibâ ĩtob'a hã ma tô ĩtẽme dasiwi saprõni ni, Zezusihi u. Tinhib'rata na te te upi da, te te to pese da, te tãma 'ru za'ra, siwi ĩsaprõni'wa norĩ hã. \v 23 Tawamhã Zezusi hã ma ĩtob'a hã pa'â, danhiti te te sima saprõni da. Tawamhã tizadaipro na ma sada sisiptõmo di'i, te te ãma tob'u'ré da, aibâ hã. Taha pari, ma duré tinhib'rada hã ãma tihi. Taha parimhã, te sadanha, ãne: \p — E zahadu marĩ hã 'madâ'â õ di. E ma tô marĩ hã ĩ'madâ. \p \v 24 Tawamhã aibâ te te rob'madâ'â wamhã, Zezusihi ma, te asa tinha, ãne: \p — Zahadu te rob'madâ'â pese õ di. Aibâ norĩ hã te ai'aba'ré, wede ne ĩhâiba za'ra hã. — Ãne ma asa tãma waihu'u, te te rob'madâ'â pese waihu'u õ wa. \p \v 25 Taha wa, tinhib'rada hã ma tô duré ãma tino, ĩtomhâ ãma, Zezusi hã. Tawamhã ma tô tito pese oto, aibâ hã. Te rob'madâ'â wẽ di oto. \v 26 Tawamhã Zezusi hã te aibâ ma rob'ru, tinhorõwa u morĩ waré da oto, apâ morĩ tõ da, 'ri wa'õtõ u hã. \s1 Zezusi hã Danho'reptui'wa na, Pedru hã asa te te tãma ĩwaihu'uzé wasu'u \r Mateusi 16.13-20; Rucasi 9.18-31 \p \v 27 Taha pari, Zezusi norĩ hã te oto 're nomro, 'ri wa'õtõ mono bâ. Apito Piripihi te, Sézareza na 'ri nho'õmo nhisi niwĩ, 'ri wa'õno hã. Tawamhã bâdâdi na si'aba'ré sina, te tãma nharĩ za'ra, Zezusi hã: \p — E niha ma tô da te dasima 're ĩ̱wasu'u za'ra. E 'wa hã, wa hã. \p \v 28 Tawamhã asa ma tãma waihu'u za'ra: \p — Aiwasu'u hã, ahâ di. A hã, u, Zuwã Batita, apâ aihâiwa'udu. A hã, u, Eriasi apâ we ĩ'aimorĩ. A hã, u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u 'rata 'wa hâiba amo, duréi pese atâ'â nherẽ, apâ aihâiwa'udu. \p \v 29 Tawamhã Zezusi te duré sina sadanharĩ za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã bété, e niha ma tô asima 're ĩ̱wasu'u za'ra wa'aba mo. \p Tawamhã Pedruhu si, ma asa tãma waihu'u na wa'rã: \p — A hã Cristu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aipisudu, Danho'reptui'wa da. \p \v 30 Tawamhã Zezusi te sina sadawa uwati za'ra, Danho'reptui'wa na, te te a'â dama wasu'u za'ra tõ da. \s1 Zezusi hã, za ĩdâ'âzém na, duré za apâ ĩhâiwa'utuzém na ĩsiwasu'uzém na rowasu'u \r Mateusi 16.21-28; Rucasi 9.22-27 \p \v 31-32 Tawamhã ãne te Zezusi hã tãma siwasu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma: \p — Ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱ma ĩpisutuzéb zarina, wa za robzépata za'ẽtẽ. Wama roti'wa norĩ hã te za siwi ĩ̱wẽ'õ za'ra, ĩhi norĩ hã. Sasedoti ĩpire norĩ zama, duré dama rowahutu'wa norĩ zama, te za siwi ĩ̱wẽ'õ za'ra. Tawapsi te za dasiwi ĩ̱wĩrĩ ni. Tawamhã bâdâ maparane ĩ̱'ãma si'utõrĩ õ ré, wa za hâiwa'udu apâ. — Ãne sõ'awi ma tô Zezusi hã tãma siwasu'u za'ra, tãma ĩrob'rãsutuzém na hã te te ãma waihu'u sirõmo za'ra da. Tawamhã Pedru hã ãne tãma ĩsiwasu'u za'ra zé hã te te tiwi sawi da, te sima saprõ Zezusi hã, tisiré norĩ nhiti. \v 33 Tawamhã te te sina wapari wamhã, tisiré 're ĩnomro mono norĩ u, ma aipi'ra. Tawamhã Pedruhu ma, te ãne tinha: \p — Satanasi, mo oto aimorĩ, ĩ̱nhiti. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimirosa'rata zarina rosa'rata õ di, a hã. Danhimirosa'rata zarina si, te ĩ̱'ãma ĩrosa'ra, a hã. \p \v 34 Taha pari, Zezusi te duré sima dazô hâ, uburé ĩtẽme dasi'rã'õtõ mono da. Tisiré 're ĩnomro mono norĩ zô zama, te duré tihârâ za'ra sima. Tawamhã ãne ma si'ãma dama rowaihu'u: \p — Ni'wam norĩ hã ĩ̱siré 're nomro u'âsi mono da, te te sima 're ĩ̱wẽ za'ra mono wamhã, tihâimanazém na te te 're rosa'rata za'ra mono õ di za. Tiza'ozéb ré, ĩ̱zarina 're ĩnomro mono ne, da te dasiwi uprosi da nherẽ, te za ĩ̱siré 're nomro. \v 35 Ni'wam norĩ hã si'uihâ na tihâimanazép si te te sima 're sawi za'ra mono wamhã, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ hã te te sina 're uwaimrami za'ra mono õ di za. Ni'wam norĩ hã ĩ̱zarina 're nomro mono da, duré ĩ̱zadawa wasu'u'wa 're nomro mono wa, 're sihâiba zawi za'ra mono õ wapsi, te za te te sina 're uwaimrami za'ra, rowẽ hã. \v 36-37 Ãté ni'wa hã te za tinhibro hã te te sima 're a'ubumroi pese, sibrob ahâ uptabi da. Tawamhã te za oto dârâ. Ti'ab ré sibrob ahâ nherẽ, e tãma 're rowẽ mono di za, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ hã te te sina 're uwaimrami mono õ wamhã. Mare di. Tãma 're rowẽ mono õ di za. Ti'ai ãma simarĩ ahâ uptabi nherẽ, tãma waihu'u õ di za, marĩ na ĩsiwa'âbâzéb da hã, rowẽ ãma 're ĩhâimana mono zéb da hã. — Ãne Zezusi ma tô dama waihu'u siro, da te waihu'u za'ra da. \v 38 Ma tô duré dama rowaihu'u ãne: \p — Ãhãna da'ahâ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã ma tô rẽme za'ra ni. Dawasété na si te oto 're danomro, ã nimosi dapoto té mono hã. Tawamhã ni'wam norĩ hã ĩ̱zazei'wa na, duré ĩ̱mreme wapari pese 'wa na, ãté dama 're siwasu'u za'ra mono õ di za, 're siséb za'ra mono õ'umnhasite. Ãté te za dawi 're si'udâ za'ra, ĩ̱zazei'õ'wa ne. Ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã nimahã na si, wa za wei mo apâ. Ĩ̱mama te hã, rowa'a za'ẽtẽ ré, wa za wei mo, hâiwa ãma tãma ĩromhuri'wa norĩ siré. Tawamhã apâ we ĩ̱morĩ wapsi, ĩ̱'udâ'wa norĩ hã ĩ̱zazei'wa na te waihu'u za'ra õ di za. — Ãne ma tô dama rowasu'u, Zezusi hã. \c 9 \p \v 1 Tawamhã Zezusi hã ma duré dama waihu'u, ãne: \p — Tô sena wa aima rowasu'u za'ra wa'wa. Aihĩni õ nherẽ, ai'matâ'â aba õ ré, te za tiwaihu'u pese na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zé hã ãma ĩ'madâ'â za'ra wa'wa. — Ãne ma Zezusi hã dama waihu'u siro, da te dasina waihu'u za'ra da. \s1 Zezusihi hâiba ĩsisaprĩzé wasu'u \r Mateusi 17.1-13; Rucasi 9.28-36 \p \v 2 Tawamhã bâdâ 6 na ãma si'utõrĩ pari, ma tô Zezusi hã Pedru norĩ si te te simro, Ti'adu norĩ me, Zuwãhã zama. Ẽtẽ 'rãihâ u ma tô ai'aba'ré. Tame ma tô Zezusi hã tihâiba na saprĩ, Pedru norĩ nho'a. \v 3 Ĩ'uza hã ma tô tihâirã uptabi. Rowa'a za'ẽtẽ ne, ma ai'ubuzi, rã uptabi na. Da'uza hã da te 're hâ upsõi pese za'ra mono nherẽ, hâirã prã ti, Zezusihi uza ma hã. \v 4 Tawamhã dahi'rata norĩ hã ma tô 'madâ'â za'ra, Eriasi norĩ hã Mozésihi me. Zezusihi me, te sima rowasu'u za'ra. \v 5-6 Tawamhã Pedru te Zezusihi ma tinha, ãne: \p — Rowahutu'wa, ãme wama rowẽ za'ra di. Si'ubdatõ, wa za aima 'ri za'ra wa'aba ni aihâiba bâ wa'aba, ate da hã, duré Mozésihi te da hã, duré Eriasihi te da hã. — Ãne ma Pedru hã tãma waihu'u, a'â te te rosa'rata ãna. Te te 'madâ'â za'ra wa, ma tãma tipahi za'ra, Pedru norĩ hã. \v 7 Tawamhã hâiwa nhirõtõ'a za'ẽne hã ma ubu za'ra, Zezusi norĩ hã. Taha wa, hâiwa nhirõtõ'a hawi, ma we tãma nharĩ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Pedru norĩ ma: \p — à hã ĩ̱'ra, te 're ĩsawi pese mono. Ma'ãpé ĩsimiroti hã 're wapari pese za'ra wa'aba mono za. \p \v 8 Taha wamhã, taré te titõmo na sô rowaimrami za'ra. Zezusihi si te ãma siwi 'madâ, siwaprosi ĩsam na. \p \v 9 Tawamhã ẽtẽ 'rãihâ hawi, ma oto si'ra za'ra, Zezusi norĩ hã. Si'aba'ré sina, te Zezusi hã tãma nharĩ za'ra, ãne: \p — Ẽtẽ 'rãihâ ãma ĩ'madâ'â za'ra wa'aba zém na hã, dama rowasu'u za'ra wa'aba õ di za a'â. Wa hã ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã ab're hawi ĩ̱hâiwa'utu parip si, te za dama 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo. \p \v 10 Tawamhã ĩmreme ma tô wapari za'ra, Pedru norĩ hã. Taha wa, te 'râwi sima rowasu'u za'ra, ãne: \p — E niha ĩsiwasu'uzé hã ab're hawi, za te te ĩhâiwa'utu na. Wa norĩ hã wama waihu'u za'ra õ di. — Ãne te 'râwi sima rowasu'u za'ra. \v 11 Tawamhã te oto siwi sadanha, Zezusi hã: \p — E marĩ wa, te rowahutu'wa norĩ hã te te dama 're rowasu'u za'ra bété, Cristu, Danho'reptui'wa da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩpisutu wana, Eriasi za we ĩmorĩ na hã. \p \v 12-13 Tawamhã Zezusi ma tô asa tãma waihu'u za'ra: \p — Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ĩ'uwaibaba ãma rob'ui'éré ĩbaihâ na, Eriasi za we apâ ĩmorĩzém na te te ropese da. Tane nherẽ, wa za aima waihu'u za'ra wa'wa. Eriasi hã ma tô wei morĩ pa. Da te dasima ĩwẽ za'ra zéb zarina, ma tô tãma rob'manharĩ wasété za'ra ni, ĩwana da te duré ãma ĩrob'ui'érézéb zarina. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã ma tô ĩ̱'ãma rob'ui'éré sirõmo za'ra, ti'ai ãma dasiré ĩ̱poto ãma hã, sa'ẽtẽ na za te ĩrobzépatazém na hã, duré za da te dasiwi ĩ̱wẽ'õzém na hã. E marĩ wa, ma tô ãne ĩ̱'ãma rob'ui'éré sirõmo za'ra. — Ãne te Zezusi hã sina sadanharĩ za'ra. \s1 Ai'repudu ĩpesezé wasu'u \r Mateusi 17.14-20; Rucasi 9.37-43 \p \v 14 Tawamhã Zezusi norĩ hã te oto apâ ai'aba'ré, tisiré norĩ u. Ĩwana za'ra ma tô da'ahâ na tasi'rã'õtõ ni. Tame 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ui'éré na rowahutu'wa norĩ hã te nasi ĩsadawa wa'rãmi tãma nharĩ za'ra, Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ ma, ĩsimirowasu'u na te te saze za'ra õ wa. \v 15 Zezusi hã da te 'madâ'â za'ra wamhã, uburé ma tô ãma tatob'uzu za'ra ni. Taha wa, ma tô ĩtẽme dasisa're, da te sawi za'ra da. \v 16 Tawamhã Zezusi te dama tinha: \p — E marĩ na, te asima ĩrowasu'u za'ra wa'wa. \p \v 17 Tawamhã aibâ hã dawa'wa hawi te 'mahâ: \p — Rowahutu'wa, ĩ̱'ra wa we atẽme saprõ, ĩ̱ma pawaptob da. Wa'uburé te te 're upi mono wa, mreme õ u'âsi te 're sãmra. \v 18 Wa'uburé hã te te 're wabzuri, ti'ai u. Tawamhã ĩsadaipro hã te tiwi 're pusi. Te duré 're 'wahãihãsi. Te duré 're sitete. Te duré 're sib'uwa. Wa tô aré waptẽrẽ za'ra, asiré 're ĩnomro mono norĩ hã wa'uburé te te siwi me da, tãma. Tane nherẽ, tãma waihu'u za'ra õ di, ĩ̱'ra ma, te te siwi ĩme da hã. — Ãne te aibâ hã rowasu'u, Zezusihi ma. \p \v 19 Tawamhã aibâ mreme te te wapari wamhã, ma tô tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma tinha: \p — E niha bété ai'rata 're ĩ̱nhamra u'âsi aba mono nherẽ, asina 're ĩ̱'umnhasi za'ra wa'aba mono õ di bété, te 're ĩ'aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb da hã. E ĩ̱pẽ'ẽzé u'âsi, wa za ai'rata 're ĩ̱morĩ 'wa, 're ĩ̱'umnhasi za'ra wa'aba mono õ wa. Ma'ãpé, ai'repudu hã we ĩ̱tẽme saprõni aba. \p \v 20 Tawamhã ma tô ĩtẽme siwi saprõ, ai'repudu hã. Ĩtẽme te te siwi ãwisi wi, te wa'uburé hã Zezusi hã 'madâ. Taha wa, te sisa'u ai'repudu hã wasutu. Sa'ẽtẽ te 're sipizari, ti'ai wa. Ma duré sadaiproi waze. \p \v 21 Tawamhã Zezusi hã te ĩmama hã ãma sadanha: \p — E niha ma tô ãma tiwahu, ai'ra hã ĩré 're hâimana mono ré hã. \p — Ĩ̱'ra hã sapore ré, ma tô 're siwamnarĩ. \v 22 Unhama u te te 're wabzuri wa'uburé hã, unhama na te te wĩrĩ da. Âi ba zama te te 're wabzuri, â na te te wĩrĩ da. Tô sena aiwaihu'u pese wamhã, wapawapto na. Ma'ãpé, wa'ãma aipẽ'ẽzé na. \p \v 23 Tawamhã ãne te Zezusi hã tãma tinha: \p — E niha te ãne ĩ̱ma ĩnha, tô sena ĩ̱waihu'u pese wamhã, te aipawapto wa'aba da hã, ai'ra ãma. Ĩ̱waihu'u pese na, da te 're ĩ̱'umnhasi za'ra mono wamhã, uburé dama waihu'u pese di za, marĩ na da te 're ĩdapawaptob za'ra mono zéb da hã. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma waihu'u. \p \v 24 Tawamhã awa'awi te aibâ hã Zezusihi ma tinha: \p — Asimipawaptobzém na, wa tô ai'umnhasi. Ma'ãpé, 're ĩ̱pawaptob u'âsi mono, asimipawaptobzém na te 're asazei pese mono da oto. Taha da, wa aima ĩ̱siwasu'u. \p \v 25 Tawamhã Zezusi hã ĩtẽme ĩdasi'rã'õtõ norĩ hã da'ahâ na te te da'ab'madâ'â wamhã, ma tô wa'uburé ma rob'ru, ãne: \p — Wa'uburé, ai'repudu 're upi u'âsi mono wa, te mreme'õ u'âsi 're hâimana. Te duré po'reptõ u'âsi 're sãmra. Aiwatobro, ai'reputu hawi. Niwa apâ asébré tõ, ai'reputu u. \p \v 26 Tawamhã wa'uburé, ma tizadari. Sisa'u te duré wasutu, ai'repudu hã. Tawamhã ĩhawi ma tô watobro. Ai'repudu hã rési ãna te oto nomro, dâ'â newa. Taha wa, te dasima rowasu'u za'ra ni, ai'repudu hã ĩdâ'â na. \v 27 Tane nherẽ, ma tô Zezusi hã ai'repudu hã pa'â. Ma tô hâiwi wahutu, para na sab da. \p \v 28 Taha pari, ma asisi 'ri para u, Zezusi norĩ hã. Tame hâiba pisutu ma tô si'ãma sadanharĩ za'ra, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã: \p — E niha bâ bété wa norĩ hã, wa'uburé ma, wa te rob'ru za'ra nherẽ, wa te wasiwi ĩmei waihu'u õ, tãma. \p \v 29 Tawamhã asa ma Zezusi hã ãne tãma waihu'u za'ra: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te za a'â 're damreme zusi ãma. Taha parip si, dama waihu'u pese di za, wa'uburé hã dama 're ĩwairébé mono zéb da hã. — Ãne ma tãma waihu'u za'ra. \s1 Zezusi hã za ĩdâ'âzém na duré za apâ ĩhâiwa'utuzém na ĩsiwasu'uzém na rowasu'u \r Mateusi 17.22-23; Rucasi 9.43-45 \p \v 30-31 Tawamhã Zezusi norĩ hã ta hawi te oto ai'aba'ré. Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi wa'wai baba, ma ro'rahâri za'ra. Zezusi hã ma tô sima wẽ, ĩhâimanazém na a'â da te sa'rese za'ra tõ da, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, a'â hâiba pisutu tãma siwasu'u za'ra da. Tawamhã ma tô tãma siwasu'u za'ra, ãne: \p — Wa hã dasiré ĩ̱podo hã te za dasima ĩ̱hâiba nhomri ni. Te za duré dasiwi ĩ̱wĩrĩ ni. Da te dasiwi ĩ̱wĩrĩ wamhã, bâdâ maparane ĩ̱'ãma si'utõrĩ õ ré, wa za apâ hâiwa'udu ab're hawi, ĩ̱dâ'â uptabi nherẽ. — Ãne te tãma siwasu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \p \v 32 Tawamhã te te siwi sadaihu'u za'ra õ di, tãma ĩsiwasu'u za'ra zém na hã. Tane nherẽ, tãma pahi za'ra wa, te te siwi ãma sadanharĩ õ di oto. Ari'iwi te oto asimro. \s1 Danhipai u dama ĩpire na, Zezusi te te ĩrowasu'uzém na rowasu'u \r Mateusi 18.1-5; Rucasi 9.46-48 \p \v 33 Tawamhã Capana'u na 'ri nhisi u, ma tô oto aihutu, Zezusi norĩ hã. Tame 'ri para u sisisi wamhã, te Zezusi hã sadanharĩ za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã, ãne: \p — Bâdâdi na we wasi'aba'réi ré hã e marĩ na, te we asima ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo. \p \v 34 Tazahã te ari'iwi tihâimana za'ra oto, bâdâdi na si'aba'ré sina, sipibu za'ra wa aré, 'râwi sima ĩ'maipire zô. \p \v 35 Zezusi hã ma tô nhamra oto. Tisiré 're ĩnomro mono norĩ zô, te tihârâ za'ra, sitẽme. Ãne te tãma nharĩ za'ra: \p — Ni'wam norĩ hã dama pire da, 'râwi te te si'ãma 're rosa'rata za'ra mono wamhã, dama ĩwapu ne, te za dama 're si'ai'uté za'ra. \p \v 36-37 Taha pari, ma ai'uté hã pa'â, tisiré 're ĩnomro mono norĩ wa'wa, te te sãrĩ da, tipa. Tawamhã tipa te te sãrĩ sina, ma ãne tãma waihu'u za'ra: \p — Ni'wam norĩ hã te te 're ĩ̱zawi pese za'ra mono wa, ai'uté zô 're tob'uzu za'ra mono wamhã, ta norĩ u'âbâ te duré ĩ̱zô 're tob'uzu za'ra. Tawamhã, e ĩ̱zô si te 're tob'uzu za'ra. Mare di. We ĩ̱zatõrĩ'wa zô zama te sô 're tob'uzu za'ra. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, te te waihu'u za'ra da. \s1 Zezusi norĩ wẽ 'wa norĩ wasu'u na rowasu'u \r Rucasi 9.49-50 \p \v 38 Tawamhã Zuwã hã te Zezusihi ma siwasu'u: \p — Rowahutu'wa, aibâ wa tô 'madâ'â za'ra ni, asisi na wa'uburé ma, te te 're ĩrob'rui mono hã, dama 're wairébé mono da. Tawamhã ma tô dama 're wairébé. Õ hã wasiré 're morĩ õ di. Taha wa, wa tô tiwi sawi za'ra ni, asisi na wa'uburé ma, te te 're arob'ru tõ mono da, wasiré 're morĩ õ wa. — Ãne te Zezusihi ma siwasu'u, Zuwã hã. \p \v 39-40 Tawamhã Zezusi hã ma tô asa tãma waihu'u za'ra, Zuwã norĩ ma: \p — Tiwi sawi za'ra wa'aba õ di za, te te 're ĩda'apawapto mono zé hã. Ãté ni'wam norĩ hã ĩ̱waihu'u pese zarina, te za ĩwẽ hã te te dama 're 'manharĩ za'ra, dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã. E taha pari, te za ta norĩ hã awa'awi na ĩ̱nhisi wasété za'ra. Mare di. Te te 're ĩ̱nhisi wasété za'ra mono õ di za. E marĩ wa. Ni'wam norĩ hã wazada 're hâimana za'ra mono õ wamhã, ta norĩ hã wahâiba niwĩ te za 're hâimana za'ra. Taha wa, aibâ hã wahâiba niwĩ 're hâimana mono nherẽ, tiwi sawi za'ra wa'aba õ di za, te te 're ĩda'apawapto mono zé hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \v 41 Tawamhã ma tô duré tãma nharĩ za'ra: \p — Ma'ãpé, ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba asina. A norĩ wa'wa hã ĩ̱zazei'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, â hã ni'wam norĩ hã te te aima 're sõmri za'ra wa'aba mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, za te te tãma 're ĩ'awa'âbâ mono zé hã tiwi 're simani za'ra mono õ di za. Te za te te sina 're uwaimrami za'ra. — Ãne ma tô tãma siwaihu'u za'ra Zezusi hã, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \s1 Dawasété na romnhimimnhasi wasu'u \r Mateusi 18.6-9; Rucasi 17.1-2 \p \v 42 Tawamhã Zezusi hã roti na ma duré tãma ãma uzusi za'ra: \p — Ãté ã norĩ hã, ai'uté dama ĩwapu ne, te za 're nomro, ĩ̱zazei'wa norĩ hã. Tawamhã ãté ni'wa simiroti zarina, te za ĩ̱'mairẽ. Tawamhã tãma ĩroti wasété'wai ma hã, tãma rowẽ õ uptabi di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, za te te azâri wa. Ĩbutu na ẽtẽ tõmo wawẽ, da te ãma wasisi pari, âi ba da te mei 'wa'âhã, uihâ na dâ'â da, tãma rowẽ õ di aré. Tane nherẽ, ĩsimiroti wasétézéb zarina, ĩ̱zazei'wa te te ĩ̱rẽme wamhã, tãma rowẽ õ uptabi di za, roti wasété'wai ma hã. \v 43 Taha wa, wa za ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Asib'rata na aiwasédé hã 're waibui wa'aba mono wamhã, asib'rada asiwi 're ĩsihâri za'ra wa'aba mono newa, te za oto 're anomro wẽ wa'aba mo. Asib'rada misire ré si rowẽ uptabi u, 're asisisi aba mono wamhã, aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di za, hâiwa ãma hã. Asib'rata zahuré ré, ropipa u 're asisisi aba mono wamhã, unhama u'âsi u, aima 're ropipa uptabi za'ra wa'aba mono di za. \v 44-45 Duré nimomo 're aiwairébé aba mono wa, aiwasédé hã 're waibui wa'aba mono wamhã, aipara asiwi 're ĩsihâri za'ra wa'aba mono newa, te za oto 're anomro waré wa'aba mo. Aipara misire ré si, rowẽ uptabi u 're asisisi aba mono wamhã, aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di za, hâiwa ãma hã. Aipara zahuré ré ropipa u, 're asisisi aba mono wamhã, aima 're ropipa uptabi za'ra wa'aba mono di za. \v 46-47 Duré marĩ hã atõmo na 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono wa, aiwasédé hã 're waibui wa'aba mono wamhã, tawamhã ato asiwi 're ĩsani za'ra wa'aba mono newa, te za oto 're anomro waré wa'aba mo. Atõmo misire ré si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono u, 're asisisi aba mono wamhã, Asib'apito wa'aba u, aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di za. Atõmo zahuré ré ropipa u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asãmra aba mono wamhã, aima 're ropipa uptabi za'ra wa'aba mono di za. \v 48 Ropipa ãma ubu hã te te 're ĩdahâiba uprosi za'ra mono hã, si'utõrĩ õ di. Duré uzâ hã si'utõrĩ waihu'u õ di. Õne u'â te 're hâimana u'âsi. — Ãne Zezusi ma tô tãma waihu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \p \v 49 Tawamhã ãne ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Marĩ na da te 're ĩrobzépata za'ra mono zém na, te za te te 're da'apibu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, tô sena ĩ̱zazei'wa 're danomro mono zô. \v 50 Wa za duré aima rowasu'u za'ra wa'wa, ãne. Sa na hã dasa hã ãma se ti, dasai warĩrĩzéb da hã. Tane nherẽ, oto 're se si'utõrĩ mono wamhã, niha da te 'manharĩ waihu'u õ di, apâ se da, dasa da te ãma 're ĩwarĩrĩ za'ra mono da hã. Sa na, wa za duré aima rowasu'u za'ra wa'wa, ãne. Ni'wam norĩ hâimanazéb zarina, te za dasi'u syry na sa na 're dasaihuri, dasisawi te. Tane asisawi te, te za rowẽ na asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra Zezusi hã, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \c 10 \s1 Dasiwi 're ĩdasiwanhizari za'ra mono zém na rowasu'u \r Mateusi 5.31-32; 19.1-12; Rucasi 16.18 \p \v 1 Tawamhã Zezusi hã Capana'u hawi te oto mo, Zudeza na danhipti'a nho'õmo nhisi u, morĩ da. Tawamhã Zodã pa zara u, ma tô saprĩ. Te te saprĩ wamhã, da'ahâ uptabi na ma tô duré ĩtẽme dasito. Taha wa, te duré dama rowahutu, te te dama 're ĩrowahutu u'âsi mono zém na, Zezusi hã. \v 2 Tawamhã ni'wam norĩ hã parisezu norĩ hã, timreme na te te tãma ãma upa za'ra wa, te te siwi mreme wẽ'õ da, ma ãne siwi sadawa pibu: \p — Aibâ norĩ hã timro me sima 're siwanhizari za'ra mono wamhã, e wahi'rata norĩ nhimiroti zarina, te za timro hã time, aibâ hã. — Ãne te siwi sadanha. \p \v 3 Tawamhã asa ma Zezusi hã sada'âbâ za'ra: \p — E niha ma tô Mozési hã bété dama waihu'u aré, damro me dasiwi 're ĩdasiwanhizari za'ra mono zém na hã. \p \v 4 Tawamhã asa ma duré ãma sada'âbâ za'ra: \p — Mozési hã ãne ma tô dama roti: Aibâ norĩ hã timro me, siwi 're siwanhizari za'ra mono õ ré, te za rob'ui'éré hã timro ma te te 're sõmri za'ra pi'õi ma, da te ãma 're waihu'u za'ra mono da, te te ĩmezém na hã. Taha parip si, te za oto pi'õi ma, te te 're rob'ru za'ra. \p \v 5 Tawamhã Zezusi te duré asa tãma nharĩ za'ra: \p — Ta hã Mozési hã aipẽ'ẽ tete za'ra wa'aba wa, ma tô ãne na te te aima 're roti za'ra wa'wa. \v 6 Ropoto na'rata hawimhã, ãnei õ di. Ropoto na'rata hawimhã, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aibâ hã poto, a'uwẽ na. Pi'õ zama ma tô duré poto. \v 7 Taha wa, aibâ hã 're mro za'ra mono wamhã, te za timama norĩ hã te te 're rẽme za'ra, timro me si, siré 're simasisi zahuré mono da oto. \v 8 Sina hâiba sitob zahuré wamhã, maparane ĩhâiba nherẽ, misi ĩhâiba ne, te za siré 're hâimana u'âsi zahuré oto. \v 9 Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, dasi'ãma te te 're da'ahâiba to mono nherẽ, ni'wa hã da'ãma 're siwanhizari mono õ di za. Mare di. — Ãne ma tô Zezusi hã parisezu norĩ ma waihu'u za'ra. \p \v 10 Taha pari, 'ri tẽme sihutu wamhã, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô ãma siwi sadanha. \v 11 Tawamhã Zezusi asa ma tô tãma waihu'u za'ra: \p — Ni'wa hã aibâ hã timro te te mei wamhã, pi'õ aimawi na mro wamhã, te za tiwasédé hã 'manha, aibâ hã. \v 12 Duré ni'wa hã pi'õ hã, timro te te mei wamhã, aibâ aimawi na mro wamhã, te za duré tiwasédé hã 'manha, pi'õ hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \s1 Zezusi hã, ai'uté te te ĩ'azawizém na rowasu'u \r Mateusi 19.13-15; Rucasi 18.15-17 \p \v 13 Taha pari, ma tô da'ra hã ãwisi za'ra ni Zezusihi u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ãma mreme za'ra da, te te 're apawaptob u'âsi mono da, ĩwẽ na. Tane nherẽ, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô dawẽ'õ za'ra, da'ra hã da te ĩtẽme 'wasari tõ da, Zezusihi u. \v 14 Ãne te te ĩdawẽ'õ za'ra zém na hã, te te wapari ze za'ra õ di, Zezusi hã. Taha wa, te ãne tãma nharĩ za'ra: \p — Tô'ã. Dawi rosawi za'ra wa'aba tõ. A'â we ĩ̱tẽme da te simroi mono, ai'uté norĩ hã. à norĩ hã ai'uté norĩ hã õne haré simizazei pese na 're ĩhâimana za'ra mono ne, tane ni'wam norĩ hã 're hâimana za'ra mono wapsi, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma 're sib'a'uwẽ za'ra. \v 15 Tô sena, wa aima waihu'u za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ hã ai'uté dama ĩwapu ne, 're hâimana za'ra mono õ wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb u, 're sisisi mono õ di za. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \p \v 16 Tawamhã awa'awi ma tô nasi ai'uté hã dawi azaza tipa. Duré tinhib'rata na te te nasi upi za'ra sina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, ma tô ãma arowaptẽ, ĩwẽ hã te te tãma 're anhomri mono da. \s1 Aibâ ĩsibro pese na rowasu'u \r Mateusi 19.16-30; Rucasi 18.18-30 \p \v 17 Zezusi norĩ hã sina pahâ za'ra õ ré, te aibâ hã ĩsarina tiwara za'ra. Ãma wisi za'ra wamhã, Zezusihi papara ma aime hi'rãtitõ. Tawamhã ãne te sina sadanha: \p — Rowahutu'wa, aiwẽ di a hã. E marĩ ĩwẽ hã wa za 'manha, 're ĩdanomro u'âsi mono zé hã te ĩ̱sina ĩ'uwaimrami da hã. \p \v 18 Tawamhã asa te Zezusi hã tãma tinha: \p — E niha te ĩ̱'ãma aiwa, ĩ̱wẽ na. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si ĩwẽ uptabi hã, õhõ si. Ni'wa hã ĩsine hã mare di. \v 19 A hã aima waihu'u pese di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. Ãne dama ĩsimiroti hã: “'Re danhimroi wa'aba mono õ di za. Duré aimro na asiwi 're asipsaihuri za'ra wa'aba mono õ di za. Duré danhibrom na dawi 're asipsaihuri za'ra wa'aba mono õ di za. Duré dahâiba wasu'u na dama 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za. Duré dama 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za. Duré aimama hã te za 're ĩwazé pese mo, ana zama.” Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. \p \v 20 Tawamhã asa te Zezusihi ma siwasu'u: \p — Rowahutu'wa, ĩ̱prédu wi, wa tô te 're 'madâ'â pese, ĩsimiroti hã. \p \v 21 Tawamhã Zezusi hã te aibâ 'madâ, sawi sina. Ãne te tãma tinha: \p — Zahadu te misi aiwi sô rowaptâ, tãma ãma ĩ'uwaimrami'õ hã. Mo oto aimorĩ apâ, asibro hã uburé dama wede mono da, ĩwa'âbâ zô, ĩsibrob'õ norĩ ma, sõmri mono da. Ãne wamhã, duré asibro pese di za, hâiwa ãma. Taha parip si, te za we apâ aimo ĩ̱tẽme, ĩ̱siré 're aimorĩ da oto. — Ãne ma tô aibâ ma waihu'u, Zezusi hã. \p \v 22 Aibâ hã ãne hã te te wapari wamhã, ma tô tiwi tirobzei'õ. E marĩ wa. Sibrob ahâ uptabi wa. Taha wa, te oto mo apâ, robzei ãna. \v 23 Tawamhã aibâ za'u, te Zezusi hã 'madâ'â za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã. Taha wa, ma tô ãne tãma waihu'u za'ra: \p — Ĩsibro pese norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb u 're ĩsisisi mono da hã, pire di. Tãma pire uptabi za'ra di za. \p \v 24 Tawamhã te ãma rosa'rata za'ra, te te tãma ĩwaihu'u za'ra zém na hã. Ãne ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Ĩ̱siwadi norĩ, e niha te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, 're sib'apito za'ra, ĩtẽme 're ĩsisisi mono zéb da hã. Tãma pire uptabi za'ra di. \v 25 E niha te za awaru ba'õmore hã ĩsi'uwazi para'õtõ zapu'u 're ãzé. Sébré waihu'u õ di. Tane, ĩsibro pese norĩ hã si'uihâ na 're sisisi waihu'u mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb u hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \p \v 26 Ãne ĩmreme hã te te wapari za'ra wamhã, ma tô ãma titob'uzu za'ra. Tawamhã te ãma sisadanharĩ za'ra, ãne: \p — Ĩsibro pese norĩ ma, waihu'u za'ra õ wamhã, e 'wam norĩ hã te za bété danho'reptuzé hã te te sina 're uwaimrami za'ra, dadâ'â ãna 're ĩdanomro u'âsi mono zé hã. Ãté ni'wai õ di. \p \v 27 Tawamhã Zezusi hã te 'madâ'â za'ra. Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra: \p — Dasi'uihâ na danho'reptuzé hã, da te dasina 're uwaimrami za'ra mono õ di za. Dama waihu'u õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si siminho'reptu waihu'u pese di. Taha ma si, uburé marĩ hã 'manharĩ waihu'u pese uptabi di. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 28 Tawamhã Pedru hã te asa tãma siwasu'u: \p — Wa norĩ hã uburé wa tô wanhibro hã wasipara rẽme za'ra ni, asiré 're wanomro mono da oto. \p \v 29 Tawamhã Zezusi hã ãne ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Tane tô. Ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba. Ãté ni'wa hã te te 're ĩ̱zawi pese mono zéb zarina, te za tinhorõwa hã a'â tirẽ, te te dama 're ĩ̱zadawa wasu'u mono da. Ãté tisisãnawã norĩ, duré tihidiba norĩ te za a'â rẽme za'ra. Ãté tina, timama, duré ti'ra norĩ hã te za a'â rẽme za'ra. Ãté tinhipti'a zama, te za a'â tirẽ. \v 30 Ãne wamhã, ti'ai ãma 're morĩ ré, te za marĩ ĩwẽ uptabi hã ahâ na tãma 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'ratamhã, ĩsõrõwa za'ra hã, ĩsisãnawã norĩ hã, ĩhidiba norĩ hã, ĩ'ra norĩ hã, duré ĩsipti'a hã. Marĩ ĩwẽ hã tãma 're ĩhâimana za'ra mono zu, te za duré rowasédé hã tãma 're hâimana za'ra, taré da te 're ĩ'ruiwapari za'ra mono zéb zarina. Niwapsi te za duré tãma pisutu, dâ'â ãna 're morĩ u'âsi da, rowẽ uptabi ãma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 31 Ni'wam norĩ hã ahâ uptabi na pire na ti'ab ré dama 're hâimana za'ra mono nherẽ, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te tãma 're apisutu, wapu na 're hâimana za'ra mono da oto, za da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb ãma hã. Duré ni'wam norĩ hã ahâ uptabi na ti'ab ré wapu na dama 're hâimana za'ra mono nherẽ, te za te te tãma 're apisutu, pire na oto 're hâimana za'ra mono da. — Ãne ma tô romhâ ré tãma waihu'u sirõmo za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \s1 Zezusi hã za tidâ'âzém na, duré za tihâiwa'utuzém na zama ĩsiwasu'u zahu zé \r Mateusi 20.17-19; Rucasi 18.31-34 \p \v 32 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma oto sai'uri za'ra, bâdâdi na sõ'a na, Zeruzarẽ u. Zezusi hã tisiré 're ĩnomro mono norĩ nhowa, ma tô mo. Sina hâtâ'â ãna, morĩ wa, te ãma rosa'rata za'ra. Taha wa, ma tô ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ me ĩsi'aba'ré norĩ hã sina tipahi za'ra. Tawamhã danhiti te sima satõrĩ za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã, te te tãma rowasu'u sirõmo za'ra da, za tãma ĩromhâimanazém na. \v 33-34 Tawamhã ãne te tãma rowasu'u za'ra: \p — Ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba. Ãhãna Zeruzarẽ u, wa ai'aba'ré ni. Tame wa hã ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã te za dasima ĩ̱hâiba nhomri ni, sasedoti ĩpire norĩ ma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ ma zama. Ta norĩ hã ĩ̱wasédé te te ĩ̱'ãma ĩsa'ra za'ra zéb zarina, te za dama ĩ̱'ru za'ra, da te ĩ̱wĩrĩ da, dasiwi. Tawamhã zudezu'õ norĩ ma, te za siwi ĩ̱hâiba nho. Ta norĩ hã te za ĩ̱'ãma tiwa'ẽ za'ra, zudezu'õ norĩ hã. Tizadaipro na te za duré nasi siwi ĩ̱'upto. Te za duré te te siwi 're ĩ̱pré'é. Tawamhã te za oto siwi ĩ̱wĩ. Tane nherẽ, bâdâ maparane ĩ̱'ãma si'utõrĩ õ ré, wa za apâ hâiwa'udu. — Ãne ma tô tãma siwasu'u sirõmo za'ra, Zezusi hã. \s1 Ti'adu norĩ hã Zuwãhã me, te te sina ĩrowaptẽrẽ zahuré zé wasu'u \r Mateusi 20.20-28 \p \v 35 Taha pari, Ti'adu hã Zuwãhã me, Zebedehe 'ra zahuré hã, ma tô Zezusihi u sina rotété zahuré, te te tãma nharĩ zahuré da, ãne: \p — Rowahutu'wa, wa za aiwi rowaptẽrẽ ni. Ma'ãpé, ãma wama uwaimrami, wa te wasima ĩwẽ hã. \p \v 36 Tawamhã Zezusi ma ãma sada'âbâ zahuré: \p — E niha ma tô asima ĩ̱wẽ wa'wa, te aima ãma ĩ'uwaimrami aba da hã, asima ĩwẽ wa'aba zé hã. — Ãne te sadanharĩ zahuré. \p \v 37 Tawamhã asa te duré tãma nharĩ zahuré, Zezusihi ma: \p — Niwamhã danhib'apito simasisizém na te za 're asãmra mo, dama aipire uptabi na 're aihâimana mono da. Ãhã wa, ma'ãpé wapisutu, asimire niwĩ 're wa'manhamra mono da, duré asimi'e niwĩb zama, asine dama wapire na 're wahâimana mono da. \p \v 38 Tawamhã te duré asa tãma nharĩ zahuré: \p — Rosa'rata ãna te ãne asina ĩ̱zadanharĩ 'wa. Wa hã wa za robzépata za'ẽtẽ, dawi ĩ̱sisawi ãna. E tawamhã sada asiptete aba di za, za te ĩrobzépata za'ẽtẽ ne, ĩrobzépata aba da hã. \p \v 39 Tawamhã asa te duré Zezusihi ma siwaihu'u zahuré: \p — Ĩhe. Sada wanhiptete di za, asine wa te ĩrobzépata da hã. \p Tawamhã Zezusi ma duré asa tãma waihu'u zahuré: \p — Te za tô ĩ̱sine ĩrobzépata za'ẽtẽ 'wa. \v 40 Tane nherẽ, ĩ̱si'uihâ na te aipisutu waihu'u aba õ di, dama aipire wa'aba na 're aihâimana aba mono zéb da hã ĩ̱nhimire niwĩ, duré ĩ̱nhimi'e niwĩ. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si te za te te dama 're apisutu, te te sima 're ĩda'awẽ mono zéb uwaibaba, dama pire na ĩ̱'rata 're dahâimana u'âsi za'ra mono da. — Ãne ma tô tãma waihu'u zahuré, Ti'adu norĩ ma. \p \v 41 Tawamhã Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ hã 10 na ĩhâiba za'ra hã, Ti'adu norĩ mreme te te wapari za'ra wamhã, ma tô sada tinhiti'ru za'ra. \v 42 Taha wa, Zezusi te sô tihârâ za'ra, 'râwi ĩtẽme si'rã'õtõ da. Tawamhã ãne ma tô tãma waihu'u za'ra: \p — Ti'ai ãma danhib'apito na da te 're ĩwamri za'ra mono norĩ hã te pire uptabi na dama 're hâimana za'ra. Sa'ẽtẽ te duré te te 're dawada'uri za'ra, ĩsimiroti hã da te 're 'madâ'â za'ra mono da. \v 43 Tane asima 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za, a norĩ wa'wa hã. Asiré norĩ ma, ai'maipire wa'aba da, asima 're 'mairob'ruiwapari aba mono wamhã, te za asiré hã 're ĩ'maipawaptob u'âsi aba mo, marĩ zô 're a'manhimnhasi aba mono ãna. \v 44 Duré 'râwi asima aipire uptabi na, 're ai'maihâimana aba mono da, asima 'maiwẽ uptabi aba wamhã, pawa'âbâ ãna romhuri'wa ne, te za asima 're ĩ'mairomhuri wẽ wa'aba mo. \v 45 Tane duré, wa hã dasiré ĩ̱podo hã da te ĩ̱ma 're romhuri za'ra mono da, we ĩ̱morĩ õ di, ti'ai u. Te 're da'apawapto mono da si, wa wei datẽme mo, ĩ̱sihâiba zawi ãna dazada ĩ̱dâ'â da, da'upana te da'awa'âbâ da. — Ãne ma tô tãma siwaihu'u za'ra Zezusi hã, te te ãma waihu'u za'ra da. \s1 Zezusi hã Batimezu te te ĩto pesezé wasu'u \r Mateusi 20.29-34; Rucasi 18.35-43 \p \v 46 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô oto aihutu, Zerico na 'ri nho'õmo nhisi u. Zerico hawi duré si'aba'réi wamhã, da'ahâ uptabi na te ĩsiré ai'aba'ré ni. Si'aba'réi ré, ma tô aibâ hã sõpẽtẽ za'ra ĩtob'a hã, bâdâdi zababa ĩsãmra hã. Ĩtob'a hã Batimezu na ĩsisi hã, Timezuhu 'ra. Rob'uiprazém na te nasi da'awa, da te tãma a za'ra da. \v 47 Tawamhã ma tô Zezusihi wasu'u hã wapa, Nazaré nhihudu hã ĩsababa te te ĩro'razâri na hã. Taha wa, te te sina 'mahârâ, sa'ẽtẽ, ĩtob'a hã: \p — Zezusi, Dawihi nhihudu, ma'ãpé ĩ̱'ãma aipẽ'ẽzé na. — Ãne te nasi sina 'mahâ. \p \v 48 Tawamhã da'ahâ na te tãma nharĩ za'ra ni, ari'iwi sãmra da. Tane nherẽ, te nasi sa'ẽtẽ sina 'mahâ: \p — Dawihi nhihudu, ĩ̱'ãma aipẽ'ẽzé na. \p \v 49 Tawamhã ma tô mazazâ, Zezusi hã. Ãne te dama ti'ru: \p — Sô aihârâ za'ra wa'aba, we ĩ̱tẽme morĩ da. \p Taha wa, te dasiwi 'mahârâ ni, ĩtob'a hã: \p — Aiwahutu. Zezusi hã te asô hâ, ĩtẽme aimorĩ da. Aima rowẽ di za oto. \p \v 50 Tawamhã Batimezu hã tisi'ubuzé ma tô time, si'aba'ré na wahutu da, Zezusihi u morĩ da. \p \v 51 Ĩtẽme wisi wamhã, Zezusi te ãne sadanha: \p — E marĩ te asima ĩwẽ, te ãma aima ĩ'uwaimrami da hã. \p — Rowahutu'wa, ĩ̱to pese da, wa ĩ̱sima wẽ, apâ te 're rob'madâ'â mono da. — Ãne te asa tãma si'ru. \p \v 52 Tawamhã Zezusi te ãne tãma tinha: \p — Te za oto aimo. Asina ĩ̱'umnhasi wa, ma tô ato pe. \p Tawamhã awa'awi ma tô rob'madâ'â wẽ, aibâ hã. Tawamhã Zezusihi zarina te oto mo, bâdâdi na. \c 11 \s1 Zezusi hã Zeruzarẽ u, ĩsébrézé wasu'u \r Mateusi 21.1-11; Rucasi 19.28-40; Zuwã 12.12-19 \p \v 1-2 Tawamhã Zezusi norĩ hã Zeruzarẽ u si'aba'réi wamhã, ma tô a'â aihutu, Oriwera na ẽtẽ 'rãihâ nhisi u. Ẽtẽ 'rãihâ 'rata, te 'ri wa'õno hã 're hâimana zahuré, Betazé hã duré Betãnha. Tawamhã Zezusi hã sisõwa ma tô tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã 'mazatõrĩ zahuré maparane. Ãne te tãma rob'ru zahuré: \p — Õwa te za oto ane wa'wa, 'ri wa'õtõ u, asõ're uwaibaba wa'aba. Ãma aimasisi aba wi, awa'awi te za awaru po'repore hã ĩsõpẽtẽ 'wa, ĩprédupté hã, zahadu ni'wa hã nimomo ãma ĩmorĩ'õ hã. Da te ãma wasisi haré, te za. Tawamhã da te ãma ĩwasisizé hã te za ĩwasihui wa'wa, we ĩ̱ma saprõni aba da. \v 3 Ni'wa hã ãne te te asadanharĩ aba wamhã: “E marĩ da, ma ĩwasihui wa'wa, ãma ĩwasisizé hã,” tawamhã asa te za ãne tãma ĩwaihu'u 'wa: “Wanhib'apito hã marĩ õ wa, ãma morĩ da, wa tãma wasihu ni. Te za we aima sõmri su'u apâ.” Ãne te za tãma ĩ̱zadawa wasu'u wa'wa, ĩtede'wai ma. \fig |src="HK001G.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="MRK 11.3" \fig* \p \v 4 Tawamhã te oto sô tineb zahuré, awaru po'repore zô. Simasisi wi, awaru po'repore ma tô sõpẽtẽ zahuré. 'Ridawa 'rata, te wasisi haré za. \v 5 Te te wasihu zahuré wamhã, ma tô ni'wam norĩ hã ãma 'mahârâ za'ra, ĩ'rata ĩsimasam norĩ hã: \p — E marĩ te a norĩ wa'wa hã ĩ'manharĩ 'wa. E marĩ da, te asapa'abâ ĩwasihui wa'wa, awaru po'repore hã. \p \v 6 Tawamhã asa ma tô dazada'âbâ zahuré, Zezusi hã te te tãma ĩwaihu'u zahuré zém na. Taha wa, ma tô tãma 'ru zahuré ni, awaru po'repore hã te te saprõni zahuré da, Zezusihi ma. \v 7 Tawamhã te te ãwisi zahuré wamhã, awa'awi ma tô tãma ba'ubu zahuré, tisi'ubuzém na. Taha pari, ma tô ãma darõno, Zezusi hã. \v 8 Ãma sarõtõ wamhã, da'ahâ na ma tô bâdâdi hã tãma waptâ za'ra ni, dasi'ubuzém na. Ni'wam norĩ hã rom na ĩsupo suiwawẽ te te ĩ'manhizâri za'ra na, ma duré tãma waptâ za'ra. \v 9 Tawamhã Zezusihi nhowa ĩsi'aba'ré norĩ hã ĩsarina ĩsi'aba'ré norĩ zama, mreme 'rãihâ na te sima 'mahârâ za'ra: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're wawata za'ra wa'aba mono. Ĩsadawa para we ĩmorĩ ma, ĩwẽ si te te tãma 're pisutu u'âsi mono neza. Apito Dawihi ma, te te ĩropisutuzéb zarina, te we oto mo, watẽmeb za'ra, Wanhib'apito 're hâimana mono da. \v 10 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tô sena sõprub di. — Ãne te ãma tawata za'ra ni. \p \v 11 Tawamhã Zeruzarẽ u oto wisi wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb u, ma ãzé Zezusi hã, te te robzabu da. Tame tiwi hâiwahâ wa, te oto mo, Betãnha na 'ri wa'õtõ nhisi u, tisiré norĩ me, aibâ 12 na ĩhâiba za'ra norĩ me. \s1 Pidera wede ma, Zezusi te te ĩnharĩzé wasu'u \r Mateusi 21.18-19 \p \v 12 Tawamhã bâtâ amo na Betãnha hawi te apâ ai'aba'ré, Zeruzarẽ u. Morĩ ré, ma tô mra hã tĩwĩ, Zezusi hã. \v 13 Tawamhã si'aba'réi ré, romhâ ré, ma wede hã tisã, pidera wede hã. Sui hâza'õtõ wa, te sô mo, 'rãi õ'umnhasite. Tawamhã 'râwi ĩsu si ma tô 'madâ. Ĩ'rã hã robaba di. Zahadu a'amo hã watobro õ di, ĩ'rã uptabi zéb da hã. \v 14 Tawamhã Zezusi te wede ma tinha: \p — Ai'rã hã da te 're huri mono õ di za oto. Ai'rã'õ u'âsi, te za oto 're asa mo. \p Tawamhã ma tô mreme wapari za'ra, wede ma, te te ĩnharĩzém na hã, ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zém hawi, Zezusi te te ĩdazate mono zém na rowasu'u \r Mateusi 21.12-17; Rucasi 19.45-48; Zuwã 2.13-22 \p \v 15 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô Zeruzarẽ u apâ aihutu. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb u, ma tô asisi, 'ri 'wawi wa'ra 're. Tame te da te 're rowede za'ra. Ni'wam norĩ hã te duré te te dawi 're rob'uipra za'ra. Tawamhã dama rowede'wa norĩ hã ma tô Zezusi hã te te sate, rob u. Te te dawi 're ĩrob'uipra za'ra mono norĩ zama, te te sate. Duré rob'uiprazém na te te dawi ãma 're ĩsaprĩ za'ra mono norĩ wi, ma wedeza hã te te tiwi anhamra, utu'u wede'wa norĩ simasisizéb zama. \v 16 Te duré dawi rosawi, 'ri 'rãihâ nho're wa'wai baba, da te 're ro'wasari tõ mono da. \v 17 Te duré dama rowasu'u, da te ãma ĩrob'ui'érézéb zarina, ãne: \p — Duréihã wahi'rada hã ma tô ãne na rob'ui'éré ĩbaihâ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na: “Ĩ̱nhorõwa hã ĩwa ĩ̱ma 're ĩdamreme zusi mono zém na, te za da te 're sisi za'ra, 'ri hã.” Ãne te tinha. Tane nherẽ, a norĩ wa'wa hã ma tô ĩwa asima ãma 're ĩrob'manharĩ wasété za'ra wa'aba mo. Taha wa, danhibrom na dawi 're ĩsipsaihuri za'ra mono norĩ, 're ĩsi'ubumroi mono zém ne, te oto 'ri hã 're sa, wasété uptabi na. — Ãne ma tô Zezusi hã dama waihu'u, da te waihu'u za'ra da. \p \v 18 Tawamhã aibâ norĩ hã ma tô ĩwasu'u hã wapari za'ra, sasedoti ĩpire norĩ hã, rowahutu'wa norĩ zama. Ãne hã te te wapari za'ra wamhã, ma tô ta norĩ hã sima ãma rosa'rata za'ra, te te siwi wĩrĩ da. Tane nherẽ, Zezusihi nhimiroti na, da'ahâ na ãma 're dawata za'ra mono wa, te te sima danhimimnhasi za'ra wa, te te siwi wĩrĩ õ di za a'â. \p \v 19 Tawamhã bâdâ sébré wi, te Zezusi norĩ hã Zeruzarẽ hawi apâ ai'aba'ré, Betãnha na daza'ru nhisi u. \s1 Pidera wede wasu'u \r Mateusi 21.20-22 \p \v 20 Awẽm na mararé si'aba'réi wamhã, ma tô Zezusi norĩ hã 'madâ'â za'ra, pidera wede hã, uburé ĩwede 'ré na. \v 21 Tawamhã Pedru hã ma tô ãma po're puru, Zezusi hã wede ma, te te ĩnharĩzém na hã. Tawamhã ãne te Zezusihi ma tinha: \p — Rowahutu'wa, 'madâ'â. Õhõta pidera wede. Ahâmhâ tãma ĩnharĩ hã ma tô tiwede'ré. \p \v 22-23 Tawamhã Zezusi te asa tãma tinha: \p — Tô sena wa aima waihu'u za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, te za asiwi 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mo, te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da. Tawamhã ã ẽtẽ 'rãihâ ma, nharĩ za'ra wa'aba wamhã, uihâ na sisa'o'o da, âi ba sime da, te za ãma aima uwaimrami za'ra wa'wa. 'Râwi asiwawã za'ra wa'aba õ di za, za te te aima ãma ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba zém na hã. Tãma ĩnharĩ za'ra wa'aba zéb uwaibaba, za te te ãma aima ĩ'uwaimrami aba na, te za ãma ĩsaze za'ra wa'wa. Tawamhã te za tô te te ãma aima 're a'uwaimrami 'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 24 Taha wa, wa aima waihu'u za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're aimreme zusi aba mono wamhã, duré marĩ na tiwi 're rowaptẽrẽ za'ra wa'aba mono wamhã, za te te ãma aima 're ĩ'a'uwaimrami aba mono zém na, te za ãma 're ĩsaze za'ra wa'aba mo. Tawamhã te za tô te te ãma aima 're a'uwaimrami u'âsi 'wa. \v 25-26 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're aimreme zusi aba mono da wamhã, te za a'â aiwi 're da'ru simani za'ra wa'wa. Dawasédé hã da'ãma 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za oto. Tawamhã Aimama 'wa hã hâiwa ãma 're ĩsãmra mono hã te te duré ai'ãma 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za oto, aiwasété 'wa hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, Zezusi hã. \s1 Zezusi hã ĩpisutu'wai ãma, da te dasiwi ĩsadanharĩzém na rowasu'u \r Mateusi 21.23-27; Rucasi 20.1-8 \p \v 27 Tawamhã ma tô apâ aihutu Zeruzarẽ u, Zezusi norĩ hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb ãma, 'ri 'wawi wa'ra 're, te 're mo, Zezusi hã. Tame 're morĩ ré, ma tô aibâ norĩ hã ĩtẽme aihutu, sasedoti ĩpire norĩ hã, duré dama rowahutu'wa norĩ hã, duré zudezu norĩ ma roti'wa norĩ hã. \v 28 Tawamhã ãne te siwi sadanha: \p — E 'wa sadawa para, te bété ãne hã marĩ hã dama 're ĩ'ab'manharĩ mo. E 'wa hã, aipisutu'wa. \p \v 29 Tawamhã Zezusi te asa tãma nharĩ za'ra: \p — Wa hã wa za duré asadanharĩ na aima ãma wa'rãmi za'ra wa'wa. We ĩ̱ma waihu'u za'ra wa'aba wapsi, wa za duré wa hã aima waihu'u za'ra wa'wa, ĩ̱pisutu'wa hã. \v 30 Ma'ãpé, we ĩ̱ma waihu'u za'ra wa'aba. E 'wa sadawa para, te Zuwã Batita hã â dawabzuri te te dama 're ab'manharĩ. E 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa para. E taré dazadawa parap si. — Ãne te Zezusi hã sadanharĩ za'ra. \p \v 31 Tawamhã 'râwi te sima nharĩ za'ra: \p — E niha, wa za tãma waihu'u za'ra ni, õne wamhã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa para, â dawabzuri te te dama 're ĩ'ab'manharĩ mono na, wa te tãma waihu'u za'ra wamhã, te za wazadanharĩ na sahu za'ra, ãne: “E niha bété, Zuwã Batitaha nhimirowasu'u hã saze za'ra wa'aba õ di.” \v 32 Tazahã dazadawa parap si, â dawabzuri te te dama 're ĩ'ab'manharĩ mono na, wa te tãma waihu'u za'ra wamhã, te za wazada tazahi za'ra ni. — Ãne te 'râwi sima nharĩ za'ra, dapipa te, Zuwã Batita hã tô sena 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa 're ĩmorĩ na, da te 're saze za'ra mono wa. \v 33 Taha wa, sada dazahi za'ra õ'umnhasite, sina pahi za'ra wa, ma tô duré Zezusihi ma waihu'u na wa'rãmi za'ra, ãne: \p — Ni'wa sadawa para, ma tô Zuwã hã â dawabzuri hã te te dama 're ab'manharĩ. Wa norĩ hã wa te waihu'u za'ra õ di, ĩpisutu'wa hã. \p Tawamhã Zezusi te asa tãma nharĩ za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã ĩ̱ma waihu'u aba õ nherẽ, wa hã te duré aima waihu'u za'ra wa'aba õ di za, ni'wa sadawa para, marĩ hã te dama 're ĩ'ab'manharĩ mono na. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma timreme na wa'rãmi za'ra. \c 12 \s1 Buru na romhuri wasété 'wa norĩ wasu'u \r Mateusi 21.33-46; Rucasi 20.9-19 \p \v 1 Tawamhã tinhimirowasu'u na ma tô duré tãma ãma sãna'rata za'ra, ãne: \p — Aibâ hã te 're sãmra, buru tede'wa hã. Tawamhã tiburu ãma ma tô a're, uwa 'ru hã. Te te a're pari, ma tô buru 'wawi wa'ra. Ma tô duré ẽtẽ nhisiwi sada ab're, uwa 'rãi watizéb da hã, ĩwa'u zô. Taha pari, 'ri 'rãihâ hã ma duré buru wa'wa 'manha, ĩsipsaihuri norĩ zô, dasipapara rob'madâ'âzéb da hã. Tawamhã ma tô ni'wam norĩ hã sisõ'a ré pisutu za'ra, ĩburu hã te te sô 're 'madâ'â za'ra mono da. Uwa 'ru 'rã hã 're 'rãi prédub za'ra mono wapsi, te za te te tãma 're po'o za'ra, buru tede'wai ma hã. Taha pari, te oto mo, buru tede'wa hã darob amoi u, tamomo a'â sãmra da. \v 2 Tawamhã oto 'rãi prédu mono wa, ma tô buru tede'wa hã tãma ĩromhuri'wa hã 'mazatõ tiburu u, uwa 'ru 'rã hã buru 'madâ'â'wa norĩ te te tãma ĩpo'o za'ra zô. \v 3 Tane nherẽ, ĩtẽme wisi za'ra wi, ma tô siwi ti'â, te te siwi azâri da. Tawamhã ubana ma tô siwi satõ apâ. \v 4 Taha pari, te duré ĩwa'rãmi sô 'mazatõ, tãma ĩromhuri'wa hã. Tane nherẽ, buru u ĩtẽme wisi za'ra wamhã, ma tô tãma rob'manharĩ wasété za'ra. Ĩ'rãi wi, ma tô siwi azâ. \v 5 Taha pari, te duré 'mazatõ, ĩwa'rãmi. Tane nherẽ, ma tô siwi tĩwĩ, buru na romhuri'wa norĩ hã. Siwa'rãmi sihutu sidâpâsi, ma tô nasi hâ za'ra. Ma tô duré nasi simro. \v 6 Tawamhã buru tede'wai 'ra si te oto ĩ'rata 're hâimana, danhowa're're te te ĩsatõrĩ da hã, ĩburu na romhuri'wa norĩ u. Ĩ'ra hã tãma sawi pese uptabi di. Tãma sawi nherẽ, ma tô satõ, buru na romhuri'wa norĩ u, morĩ da. Ãne te ĩmama hã sima rosa'rata: “Ĩ̱'ra si'aibâ hã te ĩtẽme satõrĩ za'ra wamhã, ãté te za siwi hâiba wazé.” \v 7 Tane nherẽ, buru na romhuri'wa norĩ u wisi wamhã, te ãne sima 'mahârâ za'ra: “Õhõta buru tede'wai 'ra hã te wei mo, timama uirĩ na buru tede'wa da hã. Wa te wasiwi wĩrĩ aba, buru hã wate za'ra da.” Ãne ma tô sima 'mahârâ za'ra, buru na romhuri'wa norĩ hã. \p \v 8 — Tawamhã ma tô siwi ti'â, buru tede'wai 'ra hã, te te siwi wĩrĩ da. Te te siwi wĩrĩ pari, ma tô ĩhâiba hã siwi time, buru nhiti. \p \v 9 — Buru na romhuri'wa norĩ ma hã e niha te za buru tede'wa hã tãma rob'manharĩ za'ra. Te za sô timorĩ za'ra, uburé te te uprosi da, buru na romhuri'wa norĩ hã. Tawamhã te za duré aimawi da'maipisutu, tiburu 'madâ'â'wa da. — Ãne buru na romhuri'wa norĩ wasu'u hã ma tô tãma wasu'u za'ra, Zezusi hã. \v 10 Tawamhã te duré 'mahârâ za'ra: \p — Oro 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na rob'ui'éré hã 're sõré za'ra wa'aba mono za, aima waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. Ãne ĩbaihâ na rob'ui'éré hã: \q1 “Ẽtẽ tomhâpâ wẽ hã 'ri na'ratazéb da hã wẽ uptabi nherẽ, 'ri'wa norĩ te te siwi ĩwẽ'õ hã te oto pire na 're sa'wari u'âsi. \fig |src="LB00103B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="MRK 12.10" \fig* \q1 \v 11 Uburé Danhib'apito hã ma tô ãne hã pisutu, 'ri na'rata uparizéb da, pire na 're ĩsa'wari mono da hã. \q1 Taha wa, ãne na wa te ãma 're rosa'rata za'ra mono wamhã, wa ãma 're watob'uzu u'âsi za'ra, wa norĩ hã.” \m Ãne ma tô ẽtẽ wasu'u na tãma rob'rãzarõtõ za'ra, Zezusi hã. \p \v 12 Buru na romhuri'wa norĩ wasu'u hã te te dama wasu'u wamhã, tisiré zudezu norĩ ma, pire na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ, te wasu'u, Zezusi hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da'ãma romhuri'wa norĩ hã, duré dama rowahutu'wa norĩ hã, duré dama roti'wa norĩ hã. Ãne na ma tô sina waihu'u za'ra. Taha 'ru te, te aré siwi ti'â. Tane nherẽ, da'ahâ nhimimnhasi te, te õne haré ai'aba'ré, ĩsiti. \s1 Zezusi hã, rob'uiprazé ĩsapotore na da te ĩsadanharĩzé wasu'u \r Mateusi 22.15-22; Rucasi 20.20-26 \p \v 13 Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da'ãma romhuri'wa norĩ hã ma tô parisezu norĩ hã 'mazatõrĩ za'ra, Zezusihi u si'aba'ré da. Erodihi niwĩ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ zama, ma tô ĩtẽme 'mazatõrĩ za'ra, tinhimiroti na te te upai wa, te te siwi wẽ'õ za'ra da. \v 14 Tawamhã ĩtẽme sihutu wamhã, te siwi sadanha: \p — Rowahutu'wa, tô sena na wa tô aimreme na aiwaihu'u za'ra ni. Danhimirosa'rata na 're aihâimana mono õ di. Duré dapire na 're dahâimana za'ra mono nherẽ, aima hã aiwapsi dahâimanazé hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti zarina si, te uburé marĩ hã dama 're ĩ'awaihu'u mo, sena na. Taha wa, te za asimirosa'rada hã wama ĩwaihu'u za'ra, wa te aiwapari za'ra da. E Roma ãma danhib'apito uptabi ma, wa za rob'uiprazé hã wa te 're po'o za'ra, ĩsimiwada'uri zarina. E 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, wẽ di. E tãma wẽ õ di. — Ãne ma tô ãma siwi sadanha, Zezusi hã. \p \v 15 Tô sena te te siwi ãma waihu'u za'ra da newa, ma tô siwi sadanha. Ãne na hã senai õ na, ma tô sina waihu'u, Zezusi hã. Taha wa, te ãne tãma nharĩ za'ra: \p — E marĩ da, te ãne na asiwi ĩ̱zadanharĩ 'wa, ĩ̱mreme na te aima ãma upa za'ra wa'aba da newa, asiwi ĩ̱wẽ'õ wa'aba da. Tane wamhã, ma'ãpé rob'uiprazé ĩsapotore hã we ĩ̱ma 'mai'âri aba, te 'madâ'â da. \p \v 16 Tawamhã ma tô ni'wa hã tãma tisõ, Zezusihi ma. Te ãma dazadanharĩ za'ra, ãne: \p — E 'wai hâibarĩ, rob'uiprazé ĩsapotore na hã. E 'wa sisi ui'éré duré, ãma hã. \p Tawamhã asa ma tô tãma waihu'u za'ra: \p — à hã, Roma ãma danhib'apito hâibarĩ, duré taha nhisi ui'éré. \p \v 17 Tawamhã Zezusi ma duré asa tãma waihu'u za'ra: \p — Roma ãma danhib'apito ma, te za ĩsimiwada'uri zarina, marĩ tãma 're ĩpo'o za'ra wa'aba mo apâ, ĩte wa. Tane duré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te za marĩ hã ĩsimiwada'uri zarina, tãma 're ĩsõmri za'ra wa'aba mo apâ, ĩte wa marĩ hã. — Ãne ma tô asa tãma waihu'u za'ra. \p Tawamhã ma tô ãma titob'uzu za'ra, te te tãma ĩwaihu'u za'ra zém na asa, Zezusi hã. \s1 Zezusi hã, dahâiwa'utuzém na da te ĩsadanharĩzé wasu'u \r Mateusi 22.23-33; Rucasi 20.27-40 \p \v 18-19 Taha pari, ni'wam norĩ hã ma ĩtẽme aihutu, Zezusihi u, sadusezu norĩ hã. Ta norĩ hã 're dadâ'â za'ra mono wamhã, ab're hawi apâ 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono õ na te te dama 're ĩroti za'ra mono. Ta norĩ hã te tãma rowasu'u za'ra, Zezusihi ma, ãne: \p — Rowahutu'wa, wahi'rada Mozési hã ma tô ãne dama roti: “Aibâ ĩmro ré hã 'ra õ ré, dâ'â wamhã, tizédé'aba mro na te za timro ĩno hã, ai'uté hã te te 'maipoto da, ĩwa ĩsédé'aba 'ra ne, 're morĩ da.” Ãne wahi'rata nhimiroti na rob'ui'éré hã. \v 20 Wa za oto aima rowasu'u za'ra ni, dasisãnawã si 're ĩhâimana za'ra mono norĩ wasu'u na. Aibâ hã sisãnawã si, te 're hâimana za'ra, 7 na ĩhâiba za'ra hã. Tawamhã ĩpoto'rada hã ma tô timro oto. Tawamhã 'ra õ ré, ma dârâ, aibâ hã. \v 21 Tawamhã ĩsõsi hã ma tô ãma timro pi'õi ãma hã, ĩsõwa're're. Ta hã 'ra õ ré, ma duré dârâ. Taha nhosi, ãma mro wamhã, 'ra õ ré, ma duré dârâ. \v 22 Aibâ norĩ hã ma tô nasi sisõwa're're ãma timro za'ra, pi'õi ãma, 7 na ĩhâiba za'ra hã aibâ norĩ hã. Tane nherẽ, 'ra õ ré, ma tô sisarina ai'utõ. Tawamhã nimahã bâtâ na ma tô duré pi'õ hã, timro norĩ zarina, dârâ. \v 23 Aibâ norĩ hã 7 na ĩhâiba za'ra hã, misi pi'õ nherẽ, ma tô nasi sisõwa're're ãma timro za'ra. Tawamhã 're ĩdadâ'â za'ra mono norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ab're hawi za apâ oto te te 're da'ahâiwa'utu mono wamhã, e 'wai me te za oto 're simasisi zahuré. — Ãne te ãma siwi sadanha, sadusezu norĩ hã. \p \v 24 Tawamhã Zezusi te asa tãma rowasu'u za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã ma tô rosa'rata na ãma ĩ'upa za'ra wa'wa, ab're hawi, za apâ 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono õ na hã. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na rob'ui'éré hã 're sõré za'ra wa'aba mono nherẽ, aima waihu'u za'ra wa'aba õ wa, duré tiwaihu'u pese na, za ab're hawi apâ te te 're ĩda'ahâiwa'utu mono zé hã, aima waihu'u za'ra wa'aba õ wa. \v 25 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ab're hawi apâ te te 're da'ahâiwa'utu mono wamhã, hâiwa ãma romhuri'wa norĩ ne, te za oto 're dahâimana u'âsi za'ra, dasina 're damro za'ra mono ãna. \v 26 Marĩ, wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa, 're dadâ'â za'ra mono pari, apâ 're ĩdanomro mono zé wasu'u na. Wede zapore ĩro'o na ma tô ãma rob'ui'éré, Mozési hã. E niha 're sõré za'ra wa'aba mono nherẽ, aima waihu'u za'ra wa'aba õ di. Ãne ma tô Mozésihi ma siwasu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã: “Wa hã Abra'ãhã nhib'apito, wa 're ĩ̱hâimana u'âsi, duré Izatihi nhib'apito, duré Zacoho nhib'apito.” Ãne ma tô Mozésihi ma siwasu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Abra'ã norĩ uirĩ na nherẽ. \v 27 Wahi'rata norĩ hã dawi 're dâ'â za'ra mono nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, 're dâ'â za'ra mono õ di. Taha wa, ma tô Ĩsib'apito za'ra na siwasu'u. Dâ'â u'âsi 're hâimana za'ra mono 'wa'âhã, Ĩsib'apito na aré siwasu'u õ di. Ãne wa, ma tô rosa'rata na ãma ĩ'upa za'ra wa'wa, ab're hawi apâ 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono õ na hã. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma waihu'u za'ra, sadusezu norĩ ma. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã danhipai u ĩpire uptabi wasu'u \r Mateusi 22.34-40; Rucasi 10.25-37 \p \v 28 Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa hã ma tô ãma mreme wapa, da'rata ĩsa hã. Zezusi hã sadusezu norĩ ma, te te rowasu'u wẽ wa, te ãne sadanha: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã e ma hã te tihâiba, uburé dama ĩpire uptabi hã. \p \v 29 Tawamhã Zezusi hã ma tô ãma sada'â asa: \p — 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti, danhipai u ĩpire uptabi hã ãne: “Izarazéhé nhihudu norĩ, ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Wanhib'apito hã, misire danhib'apito uptabi, te 're hâimana. \v 30 Taha wa, Asib'apito 're hâimana aba mono wa, te za asiwi 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo, sena na. Taha zarina, te za ĩsimiroti na ãma 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. Taha zarina, te za duré asimi'ẽ na tãma 're ĩromhuri u'âsi za'ra wa'aba mo.” Ãne ĩsimiroti hã danhipai u ĩpire uptabi hã. \v 31 Ãne duré ĩsimiroti hâiba amo hã aiwa ĩpire uptabi hã: “Uburé te za 're ĩdazawi pese za'ra wa'aba mo. Marĩ ĩwẽ zô asima 're asõpré wa'aba mono ne, te za duré uburé dama zama sô 're asõpré wa'aba mo, ĩwẽ zô.” à norĩ si ĩsimiroti hã, ĩpire uptabi zahuré hã. Ĩsipai u hã roti hã 'maihâimana õ di, ĩpire uptabi hã. \p \v 32 Tawamhã rowahutu'wa hã te asa tãma tinha: \p — Tane tô rowahutu'wa. Tô sena uptabi, asimirowasu'u hã. Misire danhib'apito uptabi te 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ni'wa hã 're hâimana mono õ di, ĩsipai u hã. \v 33 Taha wa, wa za tô wa te 're sawi pese za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha zarina, wa za ĩsimiroti na wa te ãma 're rosa'rata u'âsi za'ra. Wa za duré wanhimi'ẽ na wa te tãma 're romhuri u'âsi za'ra. Wa za duré wa te 're dazawi pese za'ra. Marĩ ĩwẽ zô wasima 're ĩwanhopré mono ne, wa za uburé dama zama sô 're wanhopré, ĩwẽ zô. Wa norĩ hã wa za wanhimizama hã duré wanhimarĩ hã wa te tãma 're sõmri za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da te tãma 're zata za'ra mono da, ĩzatazém na. Ãne wamhã, tãma wẽ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma. Tane nherẽ, maparane ĩsimiroti hã ĩpire uptabi hã wa te 're 'madâ'â pese za'ra mono wamhã, tãma wẽ uptabi di za. — Ãne ma tô Zezusihi ma waihu'u na wa'rã, rowahutu'wa hã. \p \v 34 Tawamhã rowahutu'wa hã te te tãma ãma uwaimrami wẽ wa, ma duré Zezusi hã tãma waihu'u: \p — Tane tô. A hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zém nhiti, romhâ na aihâimana õ di, ãhãna hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u, rowahutu'wai ma. \p Taha parimhã, ni'wa hã te te sadanharĩ na sahu õ di oto, Zezusi hã tinhimiroti na te te ãma upai õ wa. \s1 Danho'reptui'wa na, Zezusi te te ĩda'azadanharĩzém na rowasu'u \r Mateusi 22.41-46; Rucasi 20.41-44 \p \v 35 Tawamhã bâtâ na te Zezusi hã dama rowahutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé 'wawi, wa'ra 're. Tawamhã te te dama rowahutu ré, te da'mahâ: \p — E niha rowahutu'wa norĩ hã te te dama 're rowasu'u za'ra, Dawihi nhihudu 're ĩmorĩ na hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩpisutu na hã Danho'reptui'wa da. \v 36 Duréihã apito Dawi hã ma tô danho'reptui'wa na ãma rob'ui'éré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Tipẽ'ẽzani na te te tãma ĩwaihu'uzéb zarina. Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô Ĩ̱nhib'apito ma tinha, ãne: ‘Ĩ̱'rata te za 're asãmra mo, ĩ̱nhimire niwĩ dama aipire na ĩ̱siré 're aihâimana u'âsi mono da. Asitob'ru norĩ nhiptetezé hã wa za te tiwi 're a'uprosi, wapu na aima 're hâimana za'ra mono da oto, duré aima sib'uwa na 're hâimana za'ra mono da oto.’ ” \m — Ãne te tãma tinha. Ãne duréihã, ma tô ãma rob'ui'éré, apito Dawi hã. \v 37 Danho'reptui'wa da hã tinhib'apito na ma tô sisi, Dawi hã. Ĩsib'apito 're morĩ nherẽ, e niha te za ĩsa'u si poto nherẽ, Danho'reptui'wa da hã ĩsihudu na 're hâimana. — Ãne ma tô da'ahâ na da'mahâ, Zezusi hã. Tawamhã Zezusihi nhimiroti hã wẽ wa, ma da'ahâ na wapari ze za'ra ni. \s1 Dama rowahutu'wa norĩ hâimanazém na rowasu'u \r Mateusi 23.1-36; Rucasi 20.45-47 \p \v 38-39 Tawamhã Zezusi hã ma duré dama waihu'u, ãne: \p — Ma'ãpé rowahutu'wa norĩ hâimanazé hã waihu'u za'ra wa'aba. Ta norĩ hã uza pa ré, 're ĩnomro mono da si, tãma ĩwẽ za'ra hã. Duré dama pire na 're hâimana za'ra mono wa, 'ri nhi'riti wa, da te dasina 're ĩ'ubumroi mono zéb ãma, da te 're ĩwazéb za'ra mono da si, ma tô te te sima 're wẽ za'ra. Duré dama ĩpire norĩ simasisizém na 're si'ubumroi mono da si, tãma ĩwẽ za'ra hã, rowahutuzéb ãma duré 'ri para dasiré 're ĩdasaihuri mono zéb ãma hã. \v 40 Dama rowahutu'wa zahã, te sadawa nhipese na pi'õi mrotõ norĩ wi, ĩsimarĩ na 're sipsaihuri za'ra. Tane nherẽ, te ta norĩ hã danho'a 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma 're mreme zusi hâ, 're hâimana wẽ uptabi za'ra mono newa. Taha wa, te te dama 're ĩrob'manharĩ za'ra mono zém nhipai u, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te tãma 're rob'manharĩ za'ẽtẽ za'ra. — Ãne ma tô dama rowasu'u, rowahutu'wa norĩ hâimanazém na. \s1 Pi'õi mrotõ nhoprubzé wasu'u \r Rucasi 21.1-4 \p \v 41 Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, rob'uiprazé da te 're ĩséme mono zéb 'rata, te nhamra Zezusi hã, 'ri 'wawi wa'ra 're. Rob'uiprazé, da te nasi séme za'ra ré, te da'ab'madâ. Ĩsibro pese norĩ hã, ahâ na te nasi séme za'ra, rob'uiprazé hã sa'ẽtẽ na. \v 42 Taha ré, ma tô wi pi'õi mrotõ hã, ĩsibrob'õ hã. Tawamhã rob'uiprazé ĩsapotore hã ma tô tiza, syryre nherẽ. \v 43-44 Tawamhã tisiré 're ĩnomro mono norĩ zô, te sima sô tihârâ za'ra, Zezusi hã. Ãne te tãma rowasu'u za'ra: \p — Tô sena ã pi'õi mrotõ hã sibrob'õ nherẽ, ma tô tinhoprubzém na uburé da'a'rãnhipa. Ĩsiré ĩséme'wa norĩ hã rob'uiprazé, nasi tãma ĩsi'atarẽme za'ra si, te nasi sé. Tanei õ di, pi'õi mrotõ hã. Simarĩ õ nherẽ, tihâimanazéb da, te te aré ĩtédé hã ma tô ĩbâre tãma tisõ, wahuré. Ãne wamhã, ma tô tinhoprubzém na uburé da'a'rãnhipa. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma waihu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma hã. \c 13 \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé, za ĩsi'utõrĩzé wasu'u \r Mateusi 24.1-2; Rucasi 21.5-6 \p \v 1 Tawamhã Zezusi norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé 'wawi wa'ra hawi, oto wairébé wi, misi te ĩsiré hã 'mai'mahâ: \p — Rowahutu'wa, 'ri hã 'madâ'â za'ra na. Ẽne hã e ĩtõmo wasétére. E ĩ'ri wasétére duré. — Ãne te tãma ãma tiwata, 'ri wẽ na. \p \v 2 Tawamhã Zezusi te asa tãma tinha, ãne: \p — à hã 'ri ĩ'madâ'â za'ra wa'wa hã, nimahã na si te za dasiwi pru pese ni, ẽtẽ na 'ri hã. Tawamhã misi si te za oto simi'wara, ẽne hã. Sisisiwi 'manomro waihu'u õ di za oto, ẽne hã. Tâibâ za oto. — Ãne ma tô 'ri na tãma ãma rowasu'u sirõmo za'ra Zezusi hã, te te waihu'u za'ra da. \s1 Robzépata na rowasu'u, duré da'ruiwapari na rowasu'u \r Mateusi 24.3-14; Rucasi 21.7-19 \p \v 3 Tawamhã Zezusi hã te oto nhamra, Oriwera na ẽtẽ 'rãihâ nhisi ãma, tisiré 're ĩnomro mono norĩ me. Sisõ're u, te 'ri 'madâ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhorõwa hã. Te te 'madâ'â ré, te siwi sadanha, hâiba pisutu Pedru norĩ hã, Ti'adu, Zuwã, Ãdéré norĩ me: \p \v 4 — E niwa te za ãne hã ãma tiromhâiba, 'ri nhamrazéb da hã. E marĩ te za watobro, da te ĩwaihu'uzéb da hã. Ma'ãpé, wama waihu'u za'ra na, ĩsõwa wa te ãma ĩwaihu'u sirõmo za'ra zéb da hã. \p \v 5-6 Tawamhã Zezusi ma tô asa tãma waihu'u za'ra, ãne: \p — Ni'wam norĩ hã te za sadawa nhipese na sisarina datẽme 're nomro, ahâ na. Wa hã newa, te za taré ĩ̱nhisi na we 're siwasu'u za'ra, danho'reptui'wa na. Tawamhã da'ahâ na te za ta norĩ ãma da te 're sasõmri za'ra, tô sena newa, dama 're ĩsiwasu'u za'ra mono zé hã. Taha wa, te za a norĩ wa'wa hã asimiza'rese tiwi 're aihâimana za'ra wa'aba mo, sadawa nhipese sina datẽme 're ĩnomro mono norĩ ãma, 're sasõmri za'ra wa'aba mono tõ da. \v 7 'Re dasi'wapé za'ra mono wa, da te dasina 're ĩropupu'u za'ra mono zé hã, duré romhâ na 're ĩdasi'wapé za'ra mono norĩ wasu'u zama, 're wapari za'ra wa'aba mono wamhã, tãma 're aipahi za'ra wa'aba mono õ di za. Dasi'wapé te za tô dazada 're wairébé. Tane nherẽ, da'ãma rob'rãsutu uptabi õ di za a'â. \v 8 Danhipti'ai amoi u te za dasisô 're dapra, 're dasi'wapé za'ra mono da. Tawamhã daro mono bâ te za tô 're dasiwasutu za'ra. Nima niwĩmhã, te za duré ti'a hã daré 're popo'o za'ra. Duré danho õ wa, te za da te 're robzépata za'ra, dasa syryre wa. Ãne hã rowasédé, dazô 're wairébé mono wamhã, za daré ĩrob'rãsutu na'rata zé, te wasu'u, pi'õi ãma ĩwasã hã 're ĩsépu'u na'rata za'ra mono ne. Ãhã haré dazô 're wairébé mono õ di za. \p \v 9 — Ma'ãpé, aihâimana nhimiza'rese, 're aihâimana za'ra wa'aba mono za. Niwapsi te za a norĩ wa'wa hã da te 're aipawasisi za'ra wa'wa, roti'wa norĩ u, da te 're asimroi wa'aba mono da. Tawamhã ta norĩ zadawa para, te za rowahutuzéb ãma da te 're aihâ za'ra wa'wa, romhâ nhorõ 'manharĩ na. Ĩ̱zazei'wa 're anomro aba mono wa, te za da te 're asimroi wa'wa, dama ĩpire norĩ u, duré danhib'apito norĩ u zama. Ãne wamhã, te za tãma 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo, ĩ̱zazei'wa 're anomro aba mono na. \v 10 Rob'rãsutu õ ré, te za ĩ̱wasu'u wẽ na te te 're dapo're pu'u za'ra, daro mono bâ, ĩ̱zazei'wa norĩ hã. \v 11 Tawamhã dama ĩpire norĩ u da te 're asimroi wa'aba mono wamhã, asimirosa'rata na asisõwa asina 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono õ di za, niha tãma 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã. Misi bâtâ na, aihâimanazém na da te 're aiwaihu'u za'ra wa'aba mono zém na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te za te te aima 're waihu'u za'ra wa'wa, dama ãma 're asiwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã. Asimirosa'rata na, asi'uihâ na dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono da hã, mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã te za te te 're aipawaptob za'ra wa'wa, dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã. \v 12 Niwamhã te za dasisãnawãi uptabi nherẽ, da te dasima 're dahâiba nhomri za'ra, da te 're simroi mono da. Damama norĩ hã te za ti'ra ma, ãne te te tãma 're 'manharĩ wasété za'ra, 'râwim nherẽ. Duré da'ra norĩ hã timama uptabi da nherẽ, te za sada 're hâimana za'ra, te te dama 're hâiba nhomri za'ra mono da, da te 're simroi mono da, ĩna me. \v 13 Ĩ̱zazei'wa oto 're anomro aba mono wa, te za uburé da te 're ai'ruiwapari za'ra wa'wa. Tane nherẽ, õne haré ĩ̱'ãma 're anomro u'âsi aba mono wamhã, te za asõ'reptuzé hã asina 're ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba mo. — Ãne ma tô Zezusi hã tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, waihu'u za'ra, te te sina waihu'u sirõmo za'ra da. \s1 Robzépata za'ẽtẽ wasu'u \r Mateusi 24.15-28; Rucasi 21.20-24 \p \v 14 Tawamhã ma duré tãma waihu'u za'ra: \p — Nimahã na te za asiwi ĩ'madâ'â za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te siwi ĩwẽ'õ pe hã, te te dawi ĩrosawizéb ãma ĩsa hã. (Ãhã wasu'u na rob'ui'éré hã 're sõré za'ra wa'aba mono wamhã, ma'ãpé ãma 're rosa'rata pese za'ra wa'aba mono za, waihu'u za'ra wa'aba da.) Tawamhã ãne hã za oto daré romhâimana wamhã, rowasété si te za a'â daré 're sa'wari. Taha wa, Zudeza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã, wara sina te za sisa're, ẽtẽ 'rãihâ u ta norĩ hã tiwi simani za'ra da, duré sisõ'reptu za'ra da. \v 15 Ni'wam norĩ hã 'ri nhisi hâpâ ãma si'ubumroi wamhã, tinhibrob zô sisisi õ di za a'â, 'ri para u. Õne haré te za dame sisa're, ẽtẽ 'rãihâ u, ta norĩ hã. \v 16 Duré ni'wam norĩ hã buru ãma te te romhuri za'ra wamhã, 'ri tẽme sisa'rei mono õ di za apâ, tisi'ubuzéb zô. Mare di. Õne haré te za duré ta norĩ hã ẽtẽ 'rãihâ u dame sisa're. \v 17 Ãne hã rowasédé hã daré hâimana wamhã, ĩwasã ré norĩ ma hã tãma ropipa uptabi za'ra di za, ĩ'ra pré ré norĩ ma zama. \v 18 Taha wa, rowa'u'u wahâ 'rowi, marĩ hã dazô watobro tõ da, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo. \v 19 E marĩ wa. Rowasédé hã oto dazô 're wairébé mono wamhã, te za oto robzépata za'ẽtẽ za'ra ni. 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ'aropoto na'rata mono zém hawimhã, ãne na da te ĩrobzépata za'ẽtẽ uptabi za'ra õ. Niwamhã ãne na hã da te 're robzépata zahu za'ra mono õ di za. \v 20 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô sima pisutu, bâdâ hã za da te 're ĩrobzépata za'ra mono zéb da hã, te te dama wãtari da, rowasété ré da'ãma romhâimana pahâ tõ da. Ãne hã te te sima pisutu õ 'wa'âhã, te aré uburé dasi'utõrĩ pese, za da'ãma ĩrob'rãsutuzém na hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma 're sib'a'uwẽ za'ra mono da, te te sima 're ĩ'apisutu mono norĩ zawi te, te za ãne hã 'manha. \p \v 21 — Marĩ hã wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa. Ãté ni'wam norĩ hã te za taré te te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa, ãne: “Ãhãta danho'reptui'wa da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩpisudu hã te nhamra. Õhõta te nhamra.” Ãne wamhã, ãma 're dazaze za'ra wa'aba mono õ di za, damreme na hã. \v 22 E marĩ wa, wa ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ hã te za datẽme 're nomro, danho'reptui'wa na, niha wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa na dama 're siwasu'u za'ra mono da, sadawa nhipese na. Ta norĩ hã marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te za te te dama 're 'manharĩ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa para newa, da te ãma 're sasõmri za'ra mono da. Ĩsazei'wa norĩ zama te te dame ãma 're saze za'ra mono da, te za ãne na te te dama 're romhõsi za'ra. Tane nherẽ, te te dame 're sazei waihu'u za'ra mono õ di za ta norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're apisutu sirõmo mono wa, ãma 're sib'a'uwẽ za'ra mono da. \v 23 Ãne hã wa aima waihu'u sirõmo za'ra wa'wa, romhâ ré, pibui pese sina, ãma sô 're rob'madâ'â za'ra wa'aba mono da. — Ãne ma tô tãma waihu'u sirõmo za'ra, Zezusi hã. \s1 Ti'ai ãma dasiré ĩpodo hã, za we apâ ĩmorĩzé wasu'u \r Mateusi 24.29-31; Rucasi 21.25-28 \p \v 24 Tawamhã Zezusi ma duré tãma waihu'u za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma: \p — Da te robzépata za'ra pari wamhã, bâdâ hã te za titobra. A'amo zama te te rob'uiwẽ õ di za oto. \v 25 Wasi hã te za duré hâiwa hawi rere. Uburé hâiwa na 're ĩsimasa mono hã te za duré 're sisa're. \v 26 Tawamhã ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã, hâiwa'a na wa za wei mo apâ, danho'a. Ĩ̱waihu'u pese uptabi na, wa za wei mo apâ, duré ĩ̱hâiba na rowa'a za'ẽtẽ uptabi na. \v 27 Tawamhã hâiwa ãma ĩ̱ma romhuri'wa norĩ hã wa za we dazô satõrĩ za'ra, Ropoto'wa te te sima 're ĩ'apisutu mono norĩ zô, te te ĩtẽme da'ubumro za'ra mono da, daro mono bâ. — Ãne ma tô romhâ ré tãma waihu'u sirõmo za'ra. \s1 Pidera wede wasu'u \r Mateusi 24.32-35; Rucasi 21.29-33 \p \v 28 Tawamhã Zezusi hã ma duré ãne tãma waihu'u za'ra: \p — Pidera wede na wa za oto aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da. Pidera wede panhipti hã wapti'i wamhã, duré ĩsu té hã 're wairébé mono wamhã, tawapsi te za oto ãma ĩwaihu'u za'ra wa'wa, tã 're ĩta'a mono zéb u 're ĩromhutu mono zém na hã. \v 29 Tane duré, marĩ hã 're ĩromhâimana mono zéb da, te aima ĩwasu'u za'ra wa'aba zéb zarina, 'madâ'â za'ra wa'aba wamhã, te za ãma ĩrowaihu'u za'ra wa'wa, rob'rãsudu hã za oto ĩwatobro na hã. \v 30 Tô sena wa ãne hã aima waihu'u sirõmo za'ra wa'wa. à hã uburé rowasédé hã dazô 're wairébé mono ré, ti'ai ãma 're ĩdasi'ubumroi mono norĩ hã ta norĩ hã 're dâ'â za'ra mono õ ré, te za ĩsõ'a za'ra ti'rãsutu, rowasédé hã. \v 31 Nimahã na te za hâiwa norĩ hã ai'utõrĩ zahuré, ti'ai me. Si'utõrĩ zahuré nherẽ, ĩ̱nhimiroti hã si'utõrĩ waihu'u õ di za. Pire na te za dama 're hâimana u'âsi. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, te te waihu'u sirõmo za'ra da. \s1 Zezusi hã, za we apâ timorĩzém na te te ĩromnhimiré'ézé wasu'u \r Mateusi 24.36-44 \p \v 32 Tawamhã ãne ma duré tinhimiroti 'rãsudu hã tãma waihu'u sirõmo za'ra, Zezusi hã: \p — Ãne hã uburé za daré 're ĩromhâimana mono zéb da hã, ni'wa hã bâdâ hã te te waihu'u õ di. Hâiwa ãma romhuri'wa norĩ zama, te te waihu'u za'ra õ di duré. Wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra nherẽ, te duré bâdâ hã waihu'u õ di. Ĩ̱mama ma si, waihu'u pese di, bâdâ hã. \v 33 A norĩ wa'aba zama, bâdâ hã waihu'u za'ra wa'aba õ wa, ma'ãpé asimiza'rese, 're aihâimana za'ra wa'aba mono za. \v 34 Romnhimiré'é na, wa za marĩ hã aima waihu'u za'ra wa'wa. Ãté aibâ hã te za tinhorõwa hawi watobro, romhâ na 're morĩ da. Tawamhã sisõ'a ré, tãma ĩromhuri'wa norĩ ma, te za romhuri hã te te tãma pisutu. Duré 'ridawa 'madâ'â'wai ma zama te za roti, te te sô 're rob'madâ'â pese mono da. \v 35-36 'Ri tede'wa hã apâ za ĩwisizé hã, bâdâ te te waihu'u za'ra õ di, tãma ĩromhuri'wa norĩ hã. Apâ tinhorõwa u ĩwisizé hã, ãté hâiwahâ, ãté mara wa'wa, ãté si'a hârâ wi, ãté awẽ wi. Tane bâdâ hã apâ we ĩ̱morĩzé hã waihu'u za'ra wa'aba õ wa, te za asimiza'rese ĩ̱zô 're asimipari za'ra wa'aba mo, a norĩ wa'aba zama, 're asõtõ za'ra wa'aba mono newa, asimiza'rese ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono ré, apâ we ĩ̱morĩ õ'umnhasite. \v 37 Ãne hã aima si, te waihu'u za'ra wa'aba õ di. Uburé ĩ̱zazei'wa norĩ udâna zama, wa aima waihu'u sirõmo za'ra wa'wa, asimiza'rese, ĩ̱zô 're asimipari za'ra wa'aba mono da. — Ãne Zezusi hã 'ri tede'wai wasu'u na te te sina ĩsimiré'ézé wasu'u 'rãsudu hã. \c 14 \s1 Da te dasima ãma ĩrowa'õtõ za'ra zé wasu'u, Zezusihi wĩrĩzéb da na \r Mateusi 26.1-5; Rucasi 22.1-2; Zuwã 11.45-57 \p \v 1 Maparane te oto sô rowaptâ bâtâ zô hã, dato hã da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb u hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Ezitu hawi te te ĩdawaibuzém na ãma dasipo're pu'u za'ra da, Pascowa na dato nhisi hã. Tawapsi dasi'rã'õtõ ré, te za romhuri na ĩ'u'ẽtẽ duptoi'õ hã huri ni. Tawamhã bâdâ ĩwa waptã'ã õ ré, te sasedoti ĩpire norĩ hã rowahutu'wa norĩ me, sima ãma rosa'rata za'ra, Zezusi hã pi'uriwi te te siwi âri da, da te dasiwi wĩrĩ da. \v 2 Ãne te sima ãma roti za'ra: \p — Dato hã hâimana ré, wa te wasiwi âri õ di za, wama dazahi za'ra õ'umnhasite, uburé hã wazada hâimana za'ra tõ da. — Ãne ma tô sima ãma roti za'ra. \s1 Betãnha ãma, Zezusihi ma, pi'õ nhoprubzé wasu'u \r Mateusi 26.6-13; Zuwã 12.1-8 \p \v 3 Tawamhã Zezusi hã Betãnha na 'ri wa'õtõ nhisi ãma, te a'â tihâiba, Simahã nhorõwa ãma, ĩ'wa're ré hã, aré ta hã. Tame sai ma, sãmra ré, ma tô we pi'õ hã ãzé, 'ri para u. Wedewa'u zadaze hã ẽtẽ 'manharĩ 'remhã, ma siré ãwisi. Wedewa'u zadaze hã, nadu na ĩsisi hã, ĩwa'âbâ za'ẽne hã. Tawamhã ĩsé hã ma tô sô pru. Taha pari, ma Zezusihi 'rã nhisiwi sa'wa. \v 4 Ni'wam norĩ hã tame ĩhâimana za'ra hã ma tô ãma wẽ'õ za'ra. Taha wa, ma tô sima rowasu'u za'ra: \p — E niha, ma taré ãma si'uba, wedewa'u zadaze na hã. \v 5 Te te dama wede 'wa'âhã, ĩwa'â hã ĩsa'ẽtẽ uptabi hã 300 na te aré tihâiba, rob'uiprazé ĩsapotore hã, ĩsibrob'õ norĩ ma, te te sõmri mono da. — Ãne ma sima ãma rowaihu'u za'ra, ĩtede'wai upana nherẽ. Pi'õi ãma, ma tô duré wasété za'ra. \v 6 Tawamhã Zezusi hã te tãma nharĩ za'ra: \p — Tô'ã. Pi'õ hã rowẽ na hâimana. E marĩ da, ma tô sada asahi za'ra wa'wa. Pi'õ hã ĩwẽ uptabi hã ma tô ĩ̱ma 'manha. \v 7 Ĩsibrob'õ norĩ hã te ai'rata 're si'ubumroi u'âsi 'wa. Nimahã bâtâ na, asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba si, te za 're ĩpawaptob za'ra wa'aba mo, ĩsimarĩ'õ norĩ hã. Tanei õ di, wa hã. Ai'rata 're ĩ̱nhamra u'âsi aba mono õ di za oto. \v 8 Pi'õ hã ma tô ĩ'uwaibaba tô ĩ̱ma 'manha, ĩwẽ hã. à hã ĩ̱dâ'â wana ré, ma tô ãma ĩ̱hâiba zadaze, da te ĩré ĩ̱nherẽzéb u. \v 9 Tô sena, wa ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Daro mono bâ te za ĩ̱wasu'uwẽ na da te 're dapo're pu'u za'ra. Tawamhã pi'õ hã te te ĩ̱ma ĩ'manharĩ wẽ zém na zama, te za da te dasima 're wasu'u u'âsi za'ra, ãma 're dasipo're pu'u za'ra mono da. — Ãne ma tô Zezusi hã tãma waihu'u za'ra, ãma ĩwẽ'õ'wa norĩ ma. \s1 Zudasi hã, Zezusi za te te dama ĩhâiba nhomrizé wasu'u \r Mateusi 26.14-16; Rucasi 22.3-6 \p \v 10 Tawamhã Zudasi Icarizoti hã te mo, sasedoti ĩpire norĩ u. Aibâ 12 na Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ siré 're ĩmorĩ, Zudasi hã. Zezusihi ãma te te tãma ãma roti za'ra da, te ĩtẽme timorĩ za'ra, te te tãma ãma rowairébé za'ra da, Zezusi za te te tãma ĩhâiba nhomri za'ra zém na hã. \v 11 Tawamhã Zudasihi mreme te te wapari za'ra wamhã, tãma rowẽ uptabi za'ra di. Taha wa, ma tô rob'uiprazém na tãma ropisutu za'ra, te te tãma wa'âbâ za'ra da. Tawamhã Zudasi hã te oto sima rosa'rata, nimahã bâtâ na te te dama ĩhâiba nhomri da hã. \s1 Zezusi norĩ hã, dasai 'manharĩzém na, siré ĩsaihurizém na rowasu'u \r Mateusi 26.17-30; Rucasi 22.7-23; Zuwã 13.21-30; 1 Corĩtu norĩ 11.23-25 \p \v 12 Tawamhã bâdâ ma tô oto ĩwa waptãrã, ĩ'u'ẽtẽ duptoi'õ, da te ĩhurizéb da hã. à bâtâ na, ĩmorĩ'rata na zudezu norĩ hã te za pone'ẽrebâ 'ra hã te te sima 're simro, tisa te te ãma ĩhurizéb da hã, Pascowa na dato nhisi na hã. Tawamhã Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ hã, te ãne siwi sadanha: \p — E momo ma tô asima ĩwẽ, asô ĩwa'manhipizéb da hã, Pascowa na dato nhisi na ĩwasaihurizéb da hã. — Ãne te siwi sadanha. \p \v 13 Tawamhã Zezusi hã ma tô tisiré 're ĩnomro mono norĩ hã 'mazatõrĩ zahuré. Ãne ma tô tãma rob'ru zahuré: \p — 'Ri ahâ u, ane wa'aba. Tame te za aibâ hã ĩsõpẽtẽ 'wa, piza'a te te ĩ'âri hã, â ré. Tawamhã ĩsarina te za ane wa'wa, 'ri tẽme. \v 14 Aibâ hã nimomo sébré wamhã, te za 'ri tede'wa hã ĩsadanharĩ 'wa: “Rowahutu'wa hã te tinha: E ma niwĩ 'ri 're wa'wa hã, ĩ̱siré 're ĩnomro mono norĩ me, ĩwa ĩwasaihurizéb da hã, Pascowa na dato nhisi na hã.” \v 15 Tawamhã 'ri tede'wa hã, hâimo 'ri 're wa'wa za'ẽne hã te za aima 'mazabui wa'wa. Tame te uburé ĩwa romhaimasa wedeza hã, danhamrazé hã. Tame te za wazô ĩrobza'ra pese 'wa. — Ãne ma tãma waihu'u zahuré. \p \v 16 Tawamhã te oto tineb zahuré, 'ri ahâ u. Tamomo simasisi wamhã, Zezusi te te tãma ĩwaihu'u zahuré zéb uwaibaba, ma tô sabu zahuré. Tawamhã tinhipi ma tô 'manharĩ zahuré, Pascowa na dato nhisi na da hã. \p \v 17 Tawamhã ma'rã wi, ma tô aihutu Zezusi norĩ hã 'ri tẽme, aibâ 12 na ĩhâiba za'ra norĩ me. \v 18 Tawamhã sai ma, si'ubumroi ré, ma tô Zezusi hã tãma waihu'u sirõmo za'ra, ãne: \p — Tô sena, wa aima waihu'u sirõmo za'ra wa'wa. A norĩ wa'wa hã ĩ̱siré asaihuri aba nherẽ, misire te za dama ĩ̱'maihâiba nhomri 'wa. \p \v 19 Tawamhã ãne te te sina wapari za'ra wamhã, ma tô tiwi tirobzei'õ za'ra. Taha wa, ma tô siparabâsi si'mahârâ za'ra: \p — E wa hã. \p \v 20 Tawamhã Zezusi asa ma tãma waihu'u za'ra: \p — Misire te za tô dama ĩ̱'maihâiba nhomri 'wa. Ĩ'u'ẽne hã ĩ̱siré piza'a 're te te ĩdi hã, te za dama ĩ̱hâiba nho. \v 21 Wa hã ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã duréihã ma tô ĩ̱dâ'âzém na rob'ui'éré sirõmo za'ra ĩbaihâ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã. Ĩ̱'ãma rob'ui'érézéb zarina wa za tô mo, ĩ̱dâ'âzéb u. Tane nherẽ, aibâ ma, tãma 're ropipa uptabi mono di za, za te te dama ĩ̱hâiba nhomri'wai ma hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, za te te azâri wamhã, te za sima rosa'rata, ãne: “Ĩ̱poto õ 'wa'âhã, aré wẽ di, ãne na hã te aré 're robzépata mono õ wa.” Ãne te za 'râwi si'ãma rosa'rata, za dama ĩ̱hâiba nhomri'wa hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra, te te waihu'u sirõmo za'ra da. \p \v 22 Tawamhã saihuri ré, ma tô ti'â, ĩ'u'ẽne hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma te tiwata, sõpru wa. Taha pari, ma tô te te wẽ'ẽ, ĩ'u'ẽne hã. Te te wẽ'ẽi mono parimhã, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, ma tô te te sõmri. Ãne ma tãma sina waihu'u za'ra: \p — Ã, ĩ'u'ẽne hã huri aba. à hã ĩ̱hâiba, te wasu'u. \p \v 23 Taha pari, ma duré ti'â hâsizé hã, uwa 'ru 'rãi wa'ui ré hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma te duré tiwata, sõpru wa. Taha pari, ma tô tãma sõmri za'ra, uwa 'ru 'rãi wa'ui ré hã. Tawamhã aihĩni ma âhu. \v 24 Ãne ma duré tãma sina waihu'u za'ra, Zezusi hã: \p — à hã ĩ̱wapru, te wasu'u. Rob'rãi wa'u za'wari ne, te za ĩ̱wapru hã ĩ̱wi asa'wa, da'ahâ zada ĩ̱dâ'â wamhã. à hã ĩ̱wapru hã ĩ̱wi sisa'wari wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ ma, te te tãma ĩropisutuzé hã tô sena za te te tãma ãma 're ĩ'uwaimrami mono zé, te wasu'u. \v 25 Tô sena wa za aima ĩ̱siwasu'u za'ra wa'wa. à hã rob'rãi wa'u hã te 're hâsi mono õ di za oto, a'â. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã za uburé da'ãma ĩsib'a'uwẽ zéb ãma si, wa za duré te 're hâsi. — Ãne ma tô tãma siwasu'u za'ra. \p \v 26 Tawamhã Zezusi norĩ hã tinho're na te oto ãma tiwata za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma. Taha pari, ma tô wairé, Oriwera na ẽtẽ 'rãihâ nhisi u si'aba'ré da. \s1 Pedru hã za te te dawi ĩ'udâzém na, Zezusi te te tãma ĩwaihu'u sirõmo zé wasu'u \r Mateusi 26.31-35; Rucasi 22.31-34; Zuwã 13.36-38 \p \v 27 Tawamhã ãne ma Zezusi hã tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma, waihu'u za'ra: \p — A norĩ wa'wa hã ĩ̱zadawa para õ nherẽ, te za aihĩni asiwi ĩ̱rẽme 'wa. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ĩ̱'ãma rob'ui'éré siro, 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na hã: “Pone'ẽrebâ 'madâ'â'wa hã wa za tĩwĩ. Tawamhã pone'ẽrebâ hã te za ropé.” Ãne ĩ̱'ãma rowasu'u na rob'ui'éré, ĩbaihâ na hã. \v 28 Tane nherẽ, ab're hawi apâ ĩ̱hâiwa'utu parip si, wa za aiwana ĩ̱morĩ 'wa, Darireza na danhipti'a nho'õmo nhisi u, tamomo ĩ̱nhopẽtẽ za'ra wa'aba da. \p \v 29 Tawamhã Pedru hã te Zezusihi ma tinha: \p — Aihĩni za te te airẽme za'ra nherẽ, wa hã te airẽme õ di za. \p \v 30 Tawamhã Pedruhu ma, te Zezusi hã asa tinha, ãne: \p — Tô sena wa za aima waihu'u. à barana, si'a hã tihârâ na te te sahu õ ré, te za si'ubdatõ dawi ĩ̱'udâ, aima ĩ̱za'rese õ na. — Ãne ma tô tãma waihu'u siro. \p \v 31 Tawamhã mreme tete sina, te asa tãma tinha, Pedru hã: \p — Wa hã asiré ĩ̱dâ'â da nherẽ, te dawi ai'udâ õ di za. — Ãne te Zezusihi ma siwasu'u. \p Tawamhã uburé ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ma tô õhõ na si tãma siwasu'u za'ra, za te te dawi ĩ'udâ za'ra õ na hã. \s1 Zezusi hã, Zésemani ãma ĩsãmrazém na rowasu'u \r Mateusi 26.36-46; Rucasi 22.39-46 \p \v 32 Tawamhã Zezusi norĩ hã ma tô aihutu, Zésemani na rob're nhisi u. Sihutu wamhã, ãne te tãma nharĩ za'ra: \p — Ãme ĩ̱zô asimroi wa'aba. Wa hã wa za a'â asiti ĩmorĩ 'wa, romnhiwasi Ĩ̱mama ma, ĩ̱mreme da. \p \v 33 Tawamhã Pedru norĩ hã te siré saprõni za'ra, Ti'adu norĩ hã, Zuwãhã me. Tawamhã te te sina rosa'rata pese wamhã, sina pẽ'ẽzé uptabi di. \v 34 Taha wa, Pedru norĩ ma, ma ãne sina tãma rowaihu'u za'ra: \p — Ĩ̱pẽ'ẽzé hã sa'ẽtẽ na te ĩ̱ma tihâiba. Ĩ̱pẽ'ẽzé uptabi wa, wa aré dârâ. Ãme a'â asimroi wa'aba ĩ̱'rata, asõtõ za'ra wa'aba ãna. Asõpré u'âsi aba. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 35 Tawamhã romhâ prã na te ĩsiti timorĩ za'ra. Tawamhã hi'rãtitõ ma tô nhamra. Sãmra wamhã, ma tô aiwẽ'ẽ, ti'ai u. Tawamhã Timama wi, te rowaptẽ, robzépada hã te te tãma ba'a da. \v 36 Ãne ma tô Timama wi rowaptẽ: \p — Ĩ̱mama, uburé marĩ hã aima waihu'u pese di. Taha wa, ma'ãpé robzépada hã ĩ̱ma ba'a za, te robzépata za'ẽtẽ tõ da. Tane nherẽ, ãne aima ĩ̱siwasu'uzéb uwaibaba, te ĩ̱sina uwaimrami da, wa hã te ĩ̱sima ĩwẽzém na ĩ̱ma pisutu õ di za. A hã ĩ̱ma ĩwẽzéb uwaibaba si, te ĩ̱sina uwaimrami da, te za ĩ̱ma ĩpisu. — Ãne ma tô Timama wi sina rowaptẽ. \p \v 37 Tawamhã Timama ma, mreme pari, te apâ mo, si'ubdatõ tisiré 're ĩnomro mono norĩ u. Tawamhã sõtõ za'ra ré, ma tô siza za'ra. Taha wa, te Pedru 'mahâ, utu da: \p — Sima, e niha te asõ. E niha asimiza'rese rob'madâ'â waihu'u õ di, syry na. \v 38 Satanasihi zada, asiptete sina 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, asima 're wẽ za'ra wa'aba mono nherẽ, asi'uihâ na sada 're asiptete waihu'u za'ra wa'aba mono õ di. Taha wa, asimiza'rese te za ai'ubumroi wa'wa ãhãna hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, asima rowaptẽrẽ za'ra wa'aba da, Wa'uburé nhimiwada'urizé wi, te te aipawaptob za'ra wa'aba da. — Ãne ma tô tãma waihu'u za'ra. \p \v 39 Tawamhã Pedru norĩ nhiti, te duré apâ mo, Timama ma mreme da. Tawamhã õhõ na si, te duré Timama wi rowaptẽ. \v 40 Timama ma, mreme pari, te duré apâ ĩtẽme timorĩ za'ra. Tawamhã sõtõ za'ra ré, ma duré siza za'ra. Tãma aptâ'â uptabi za'ra wa, te tinhotõ pese za'ra, sõpré waihu'u ãna. Tawamhã utu za'ra da, Zezusi te te 'mahârâ za'ra wamhã, asa te te tãma ĩwaihu'u za'ra da hã, mare di. \p \v 41 Tawamhã ĩsiti te duré timorĩ za'ra. Taha pari, ma duré apâ sina siri. Si'ubdatõ tinem na, ma tô oto ãma sahu. Tawamhã sõtõ za'ra ré, ma tô duré apâ siza za'ra. Taha wa, te ãne 'mahârâ za'ra: \p — E niha bâ te zahadu asõtõ za'ra wa'wa bété. Te duré aiwa'utu za'ra wa'wa. Tô'ã oto. Bâdâ ma tô oto ĩwa waptãrã. Ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo, te za oto ĩ̱hâiba nhomri ni, aibâ ĩwasété norĩ ma. \v 42 Oto aiwahutu za'ra wa'aba, wasi'aba'ré da. Õhõta te wei oto mo, dama ĩ̱hâiba nhomri'wa da hã. — Ãne te tãma 'mahârâ za'ra. \s1 Zezusi hã da te oto dasiwi ĩ'ârizém na rowasu'u \r Mateusi 26.47-56; Rucasi 22.47-53; Zuwã 18.3-12 \p \v 43 Zezusi hã te te tãma 'mahârâ za'ra ré, ma Zudasi hã ĩtẽme wi, Zezusihi siré aré 're ĩmorĩ hã. Da'ahâ uptabi na ma tô ĩsiré sô aihutu ni, sib'ézé 'wapa ré, uibroi ré zama. Sasedoti ĩpire norĩ zadawa para, duré rowahutu'wa norĩ zadawa para, duré zudezu norĩ ma, roti'wa norĩ zadawa para zama, ma tô sô aihutu ni. \v 44 Zudasi hã ma tô ãne dama ĩpire norĩ ma, roti aré: \p — Aibâ hã te tob'rata hârâ wamhã, ta hã te za asiwi ĩ'âri 'wa. Tawamhã asiptete sina, te za asiwi ĩsaprõni 'wa. — Ãne ma tô Zudasi hã tãma waihu'u za'ra, te te siwi ĩ'âri wana ré hã. \p \v 45 Tawamhã Zudasi hã Zezusihi u oto wisi wamhã, ãne te 'mahâ: \p — Rowahutu'wa. \p Tawamhã tob'rata hârâ na, ma tô sawi, Zezusi hã. \v 46 Tawamhã ma tô oto dasiwi âri ni. \v 47 Tawamhã Zezusihi siré ĩsa hã, ma tô sib'ézé 'wapa hã waze. Te te wazere wi, ma romhuri'wa hã ãma po're nhizâ, sasedoti ĩpire uptabi ma romhuri'wa hã. \v 48 Tawamhã Zezusi hã sô ĩdasihutu norĩ ma, te tinha, ãne: \p — E wa hã danhibrob zô dapãrĩ'wa pâ, ma bété we ĩ̱zô aihutu 'wa, sib'ézé 'wapa ré, uibroi ré zama. \v 49 Bâtâ sidâpâsi wa tô asõ'a za'ra wa'aba te 're da'apawapto, ĩ̱nhimirowasu'u na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé 'wawi, wa'ra 're. Zapre tameb ré asiwi ĩ̱'âri aba õ di bété. Tane nherẽ, te za tô asiwi ĩ̱'âri 'wa, ĩ̱'ãma rob'ui'érézé hã te ĩ̱sina uwaimrami hâ. — Ãne ma tãma sina waihu'u za'ra. \p \v 50 Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã aihĩni ma siwi tirẽ. Wara sina, ma dama ropé. \p \v 51 Aibâ hã ĩprédupté hã, Zezusihi zarina ĩmorĩ hã ma tô ni'wam norĩ hã siwi ti'â, ĩ'ubuzém na. \v 52 Tane nherẽ, ma tô tãma rẽme za'ra, ti'ubuzé hã. Tawamhã ai'uréiwi te oto dawi wara, ĩprédupté hã. \s1 Dama roti'wa norĩ hã Zezusihi da, ĩsi'rã'õtõzém na rowasu'u \r Mateusi 26.57-68; Rucasi 22.54-55, 63-71; Zuwã 18.12-14, 19-24 \p \v 53 Tawamhã Zezusi hã te oto dasiwi saprõni ni, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma da'ãma romhuri'wa ĩpire uptabi nhorõwa u, sasedoti ĩpire uptabi nhorõwa u. Tame ĩwana ma tô si'rã'õtõ, sasedoti ĩpire norĩ hã, duré zudezu norĩ ma roti'wa norĩ hã, duré rowahutu'wa norĩ hã. \p \v 54 Zezusi hã da te dasiwi saprõni ré, te Pedru hã romhâ na te te pibu, sasedoti ĩpire uptabi nhorõwa u. Tawamhã 'ri 'wawi wa'ra 're, ma ãzé. Sébré wamhã, ma tô nhamra unhama dawa, hâi'ro da, romhuri'wa norĩ me. \p \v 55-56 Tawamhã sasedoti ĩpire norĩ hã duré uburé zudezu norĩ ma roti'wa norĩ hã, te ni'wam norĩ zô tinhopré za'ra, Zezusi hã marĩ te te 're ĩ'ab'manharĩ wasété mono zém na, sadawa nhipese na te te siwi ãma hiri da, tawapsi romanu norĩ hã te te siwi wĩrĩ da. Tawamhã da'ahâ na dazadawa nhipese na, Zezusihi ãma ĩsimiroti wasété na da te ãma sa'ra za'ra nherẽ, ãma dasisaze za'ra õ di. \p \v 57 Tawamhã ni'wam norĩ hã ma tiwahutu zahuré hâiwi, Zezusi hã sadawa nhipese newa, ĩsadawa nhipe te te ãma hiri zahuré da, ãne: \p \v 58 — Wa norĩ hã wa tô wasi'uihâ na ĩsimirowasu'u hã wapari ni. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhorõwa hã te za, u, sãmra, ẽtẽ na da te dasiwi ĩ'ri hã. Tawamhã te za, u, aimawi 'ri duré. Da te dasiwi ĩ'ri da hã, mare di. Te te 'ri ré hã, bâdâ hã si'ubdatõ te za, u, ãma ne, te te ãma romhuri ré hã. Ãne taré dama siwasu'u ré, wa tô wapari ni, wasi'uihâ na. — Ãne te Zezusi dama wasu'u zahuré, taré. \p \v 59 Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma da'ãma romhuri'wa norĩ hã te te siwi sadawa pibu zahuré wamhã, aiwab õ di, te te dama ĩwasu'u zahuré zé hã. \p \v 60 Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma da'ãma romhuri'wa ĩpire uptabi hã dawa'wa ma hâiwi za, Zezusi hã uihâ na te te sadanharĩ da, ãne: \p — E asadawa na dama ãma wa'rãmi ãna, da te dasiwi ĩ'aiwasu'u wasété na hã. E tô ĩsarina ma tô aiwasédé hã ai'ãma hiri zahuré. E taré. — Ãne te sadanha. \p \v 61 Tane nherẽ, te Zezusi hã ari'iwi za. Te te ãma wa'rãmi õ di, timreme na. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma da'ãma romhuri'wa ĩpire uptabi hã te duré sadanharĩ na sahu, sasedoti ĩpire uptabi hã: \p — E tô sena a hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aipisudu, Danho'reptui'wa da. E tô sena 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra, a hã. \p \v 62 Tawamhã Zezusi hã asa te tãma siwasu'u oto: \p — Ĩhe. Wa hã, Danho'reptui'wa. Wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra. A norĩ wa'wa hã aihĩni te za ĩ̱'madâ'â za'ra wa'wa, ti'ai ãma dasiré ĩ̱podo hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimire niwĩ, 're ĩ̱nhamra mono na, ĩwaihu'u pese 'rata. Hâiwa'a na apâ we ĩ̱morĩ wamhã, te za ãne na ĩ̱'madâ'â za'ra wa'wa. — Ãne ma tô tãma siwasu'u sirõmo za'ra. \p \v 63 Tawamhã te te sadawa 'rui wa, ma ti'uza hã hâiwazu, sasedoti ĩpire uptabi hã. Tawamhã ãne ma tô ãma da'mahâ: \p — Tâibâ oto. Aibâ aimawi norĩ zô, ai'maihârâ aba õ di za, Zezusi te te wama ĩwasu'u za'ra da hã, ĩwasété na. \v 64 'Re ĩhâimana u'âsi mono newa, si'uihâ na ma tô tiwaihu'u pe hã sina tihi, wasine 're hâimana mono nherẽ. Si'uihâ na ma tô timreme wasété. Ĩmreme ma tô ĩwapari za'ra wa'wa. E marĩ tawamhã, ma tô ãma ĩpisutu za'ra wa'wa. — Ãne te ãma da'mahâ. Tawamhã aihĩni ma tô sima wẽ za'ra, da te dasiwi wĩrĩ da. \p \v 65 Tawamhã te te siwi wẽ'õ wa, ma tô nasi ni'wam norĩ hã siwi ubu upto, tizadaipro na. Zazahâ na ma duré siwi ubu ubu. Taha pari, ma tô duré nasi siwi ahâ. Ãne ré, te nasi siwi 'mahâ: \p — E 'wa hã ai'azâri'wa. Ma'ãpé, waihu'u. — Ãne te nasi siwi 'mahâ. \p 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé 'madâ'â'wa norĩ zama, ma tô siwi ti'â, te te nasi siwi ahâri da. \s1 Pedru hã, Zezusi te te dawi ĩ'udâzém na rowasu'u \r Mateusi 26.69-75; Rucasi 22.56-62; Zuwã 18.15-18, 25-27 \p \v 66 Ãne ré, te zahadu Pedru hã dame nhamra, 'ri 'wawi wa'ra 're, pi'reba 'ri zahâpâ. Tawamhã tame sãmra ré, ma we pi'õ hã datẽme wi, sasedoti ĩpire uptabi ma romhuri'wa hã. \v 67 Wisi wi, ma Pedru hã tisã, unhama ãma hâi'ro ré. Tawamhã te te 'madâ'â pese pari, te Pedruhu ma tinha: \p — A zama te duré Zezusihi siré 're aimo, Nazaré ãma 're ĩhâimana mono siré. \p \v 68 Tawamhã Pedru te asa tãma tinha: \p — Tane na ĩ̱waihu'u nherẽ, õ hã ĩ̱ma sa'rese õ di. — Ãne te pi'õi wi ai'udâ, Pedru hã. \p Tawamhã 'ri nhi'riti u te oto mo, 'ridawa u morĩ da, dapusizéb u. Tawamhã si'a ma oto hâ. \v 69 Tawamhã ma tô romhuri'wa sipi'õ hã tisã Pedru hã, 'ri nhi'riti ãma. Tawamhã ĩ'rata ĩsimasam norĩ ma, te wasu'u za'ra: \p — à hã Zezusi norĩ siré, 're ĩmorĩ. \p \v 70 Tawamhã Pedru te duré tiwi ai'udâ. Tawamhã ãma ronomro õ ré, te duré tãma nharĩ za'ra, ĩ'rata ĩsimasa hã: \p — Tô sena, a hã Zezusi norĩ siré, te 're aimo. A hã tô, Darireza ãma 're ĩ'aihâimana mono. \p \v 71 Tawamhã Pedru te asa tãma nharĩ za'ra: \p — Mare di. Tane na ĩ̱waihu'u nherẽ, õ hã ĩ̱ma sa'rese õ di. Tô sena te aiwi udâ za'ra wa'aba di pâ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱'azâri pé. — Ãne te tãma sina waihu'u za'ra. \p \v 72 Tawamhã si'a hã awa'awi ma tihârâ na sahu. Tawamhã Zezusi te te tãma ĩwaihu'uzém na, ma sina po're puru, Pedru hã. Ãne ma tô Zezusi hã aré tãma waihu'u siro: “Si'a hã tihârâ na te te sahu õ ré, te za si'ubdatõ dawi ĩ̱'udâ, ĩ̱zadawa para õ nherẽ.” \p Tawamhã Zezusihi mreme na sina po're pu'u wa, te oto aiwa'õ, Pedru hã. \c 15 \s1 Apito Piratu, Zezusi te te ĩsadawa pibuzé wasu'u \r Mateusi 27.1-2, 11-26; Rucasi 23.1-5, 13-25; Zuwã 18.28–19.16 \p \v 1-2 Tawamhã awẽm na mararé, ma duré si'rã'õtõ, sasedoti ĩpire norĩ hã, duré zudezu norĩ ma roti'wa norĩ hã, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré na dama rowahutu'wa norĩ hã. Zezusihi ãma te te sima roti za'ra da, ma si'rã'õtõ, dama roti'wa ĩpire norĩ me. Taha pari, ma oto siwi pawasisi Zezusi hã, Piratuhu u te te siwi saprõni da. Tawamhã ĩtẽme te te siwi ãwisi wamhã, Piratu te Zezusi sadanha: \p — E a hã, zudezu norĩ nhib'apito. \p Tawamhã Zezusi te asa tãma tinha: \p — Tahata ma tô tane hã tô ĩ̱'ãma ĩwaihu. — Ãne te tãma tinha. \p \v 3 Tawamhã sasedoti ĩpire norĩ hã te Zezusihi ãma ĩwasédé hã sa'ra za'ra taré, marĩ ĩwasétére na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, da'ãma romhuri'wa norĩ ĩpire za'ra hã. \v 4 Taha wa, Piratu te Zezusi 'mahâ: \p — Marĩ ahâ na ma tô ai'ãma sa'ra za'ra ni. E asadawa na tãma ãma wa'rãmi za'ra õ di za. — Ãne te 'mahâ. \p \v 5 Tane nherẽ, tizadawa na te te wa'rãmi õ di, Zezusi hã. Taha wa, ma tô Piratu hã ãma titob'uzu, tizadawa na te te ãma wa'rãmi õ wa. \p \v 6-7 Wahub sidâpâsi, ma tô apito Piratu hã misi si te te 're da'azani, dazazéb 're, 're ĩdasimasa mono norĩ hã 're dawairébé mono da, misi si. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhimihâzé te te dama ĩba'azém na dasa da te dasiwi 're ĩ'manharĩ za'ra mono zém na, ma tô te te 're da'azani, da te tiwi 're ĩwaptẽrẽ za'ra mono zéb uwaibaba. Aibâ hã dazazéb 're, te dame 're sa, Barabasi na ĩsisi hã. Romanu norĩ da, dasi'wapé watobro wamhã, te te da'mapãrĩ za'ra wa, ma tô séme ni, dazazéb 're. \v 8 Tawamhã ma duré bâtâ na Piratuhu u tasi'rã'õtõ ni, da te tiwi rowaptẽrẽ za'ra da, te te 're ĩ'manharĩ wẽ mono zéb zarina, misi te te dama 'mairob'ru da, dazazém hawi da'maiwatobro da, apâ morĩ da. \v 9-10 Tawamhã Piratu te da'a'mahâ: \p — Zudezu norĩ, e asib'apito za'ra wa'aba ma, wa za rob'ru, apâ morĩ da. — Ãne te da'a'mahâ, Zezusihi ãma. Sasedoti ĩpire norĩ hã Zezusi te te sõ'ru za'ra wa, ma tô ĩtẽme siwi ãwisi, Piratuhu u. Ãne na ma tô Piratu hã ãma dawaihu'u. \v 11 Piratu hã Zezusi hã apâ morĩ da, te te nasi ãma da'ab'mahârâ nherẽ, te sasedoti ĩpire norĩ hã nasi dawada'uri za'ra, Barabasihi si da te waptẽrẽ za'ra da, tiwi, Zezusihi upana te te wazere da. \v 12 Tawamhã Piratu te duré da'ab'mahâ: \p — E marĩ, wa za bété aima ãma pisutu za'ra wa'wa, asib'apito na asiwi 're ĩsisi za'ra wa'aba mono ãma hã, te aima ãma ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba zéb da hã. \p \v 13 — Wedepo'o nhonhi'rãmi na da te dasiwi sasõmri, dâ'â da. — Ãne te nasi sa'ẽtẽ ãma 'mahârâ za'ra ni, Piratu hã. \p \v 14 — E marĩ te te 're ab'manharĩ wasété mono bâ. — Ãne te ãma da'ab'mahâ, Piratu hã. \p Tane nherẽ, hârâ 'rãihâ na te nasi ãma 'mahârâ za'ra, Piratu hã: \p — Wedepo'o nhonhi'rãmi na, da te dasiwi sasõmri, dâ'â da. \p \v 15 Tawamhã Piratu hã dama rowẽ za'ra da, ma tô da'wapéi'wa norĩ ma 'ru za'ra, Barabasihi ma si te te tãma rob'ru za'ra da, dazazém hawi watobro da, apâ 're morĩ da. Taha pari, te Zezusi tãma 'ru za'ra, da'wapéi'wa norĩ ma, powawẽ hâi waré na te te siwi 're pré'é mono da, taha pari, te te duré siwi sasõmri da, wedepo'o nhonhi'rãmi na dâ'â da oto. \s1 Da'wapéi'wa norĩ hã Zezusihi ãma ĩto za'ra zé wasu'u \r Mateusi 27.27-31; Zuwã 19.1-3 \p \v 16 Tawamhã da'wapéi'wa norĩ hã ma tô Zezusi hã siwi ãwisi, Piratuhu nhorõwa u, 'ri 're wa'wa nho'õmo u. Tamemhã te oto sitẽme sisô tihârâ za'ra, uburé sitẽme si'rã'õtõ da. \v 17 Tawamhã dasi'ubuzém na ma tô Zezusi hã siwi ãma hâiba ubu, ĩhâ pré na. 'Wabzéré panhipti na ma duré siwi sõpre. \v 18 Tawamhã sisarina te nasi timreme na sawi za'ra, taré: \p — Zudezu norĩ nhib'apito, rowẽ na aihâimana. \p \v 19 Tawamhã ĩ'rãi wi, ma tô nasi siwi ahâ, wedehu waré na. Te duré nasi siwi upto, tizadaipro na. Te duré nasi hi'rãtitõ tãma asimro, Zezusihi papara, ãma wata za'ra da newa. \v 20 Tawamhã nasi ãma wa'ẽ za'ra parimhã, tisi'ubuzém na te te siwi ãma ĩhâiba ubu hã ma tô apâ tiwi wazere za'ra. Ĩ'uzazém na ma oto apâ siwi uza. Taha pari, te oto rob u siwi saprõ, wedepo'o nhonhi'rãmi na te te siwi sasõmri da, 'ri nho'õmo nhiti. \s1 Zezusi hã wedepo'o nhonhi'rãmi na da te dasiwi ĩsasõmrizé wasu'u \r Mateusi 27.32-56; Rucasi 23.26-49; Zuwã 19.17-30 \p \v 21 Tawamhã bâdâdi na te te siwi saprõni ré, ma tô aibâ hã siwi sõpẽtẽ, Sima na ĩsisi hã, tirom hawi we ĩmorĩ hã, 'ri ahâ u. Ĩsa'ru nhisi hã, Sireni na. Sima hã Aresãdiri norĩ mama, Rupuhu me. Tawamhã da'wapéi'wa norĩ hã, Simahã ma, ma tô 'ru za'ra, wedepo'o nhonhi'rãmi hã te te tãma âri da, Zezusihi ma. \v 22 Tawamhã Dodota na romnhisi u, ma tô siwi saprõ, Zezusi hã. Dodota na romnhisi hã, da'rãihi te wasu'u. \v 23 Tawamhã da'wapéi'wa norĩ hã te aré tãma sõmri za'ra, uwa 'ru 'rãi wa'u ĩsé hã te te hâ'rẽne da, miha na wedepa wa'u nhisi na, ĩwazari ré hã. Tane nherẽ, te te hâ'rẽne õ di, Zezusi hã. \v 24 Taha pari, ma tô oto wedepo'o nhonhi'rãmi na siwi sasõ. Te te siwi sasõmri pari, ma tô ẽtẽ zapotore ĩ'ui'éré ré hã nasi sima sãmra da'wapéi'wa norĩ hã, pibu pese na Zezusihi uza hã te te siwi waibu da. \v 25 Zezusi te te siwi ĩsasõmrizém na hã, bâdâ ma tô oto tinho're za'a. \v 26 Zezusihi 'rãi uwaibaba wedepo'o na rob'ui'éré hã ma siwi tété, da te dasiwi ĩwẽ'õ za'ra zém na, da te dasiwi ãma waihu'u za'ra da. Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã: à hã, zudezu norĩ nhib'apito. \p \v 27 Zezusihi siré, ma tô duré aibâ norĩ hã sasõmri zahuré ni, danhibrob zô dapãrĩ'wa norĩ hã. Zezusihi ãma te aiwa'aba zahuré ĩsimire niwĩ, duré ĩsimi'e niwĩ. \v 28 Ãne ãma ĩromhâimanazé hã ma tô rob'ui'éré zarina, sina uwaimra, Zezusi hã. Ãne duréihã ãma ĩrob'ui'éré hã: “Ĩwasété norĩ zu, te za taré dasiwi wẽ'õ ni.” Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã, ĩbaihâ na hã. \p \v 29-30 Tawamhã ĩwa'wai baba, da te nasi ro'rahâri za'ra sidâpâsi, te nasi ãma tawa'ẽ za'ra ni, Zezusihi ãma. Nasi ãma da'rã siwanarĩ za'ra sina, te nasi ãma wasété za'ra ni: \p — Oro a hã asima roti za, 'ri 'rãihâ hã sãmra da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zé hã, si'ubdatõ bâdâ hã ai'ãma si'utõrĩ õ ré, duré apâ 'ri da. Ma'ãpé, asisõ'reptu na. Wedepo'o nhonhi'rãmi hawi we si'ra na, atâ'â tõ da. — Ãne te nasi ãma tiwa'ẽ za'ra. \p \v 31 Duré sasedoti ĩpire norĩ hã te nasi ãma wa'ẽ sina, ãne sima nharĩ za'ra ãma, rowahutu'wa norĩ me: \p — Oro te te 're da'anho'reptui mono za, 'râwi sisõ'reptui õ di bété. \v 32 Ma'ãpé, ãne ré, wedepo'o nhonhi'rãmi hawi we te te si'ra wanho'a, Danho'reptui'wa hã Izarazéhé nhihudu norĩ nhib'apito hã, wa te wasina ĩ'umnhasi za'ra zéb da hã. — Ãne ma sima ãma rowaihu'u za'ra. \p Tawamhã ĩsiré ĩsa'o zahuré zama, te nasi tãma nharĩ wasété zahuré, Zezusihi ma. \p \v 33 Tawamhã ma tô ti'abzuma. Abzuma wamhã, ma tô tirobra, daro mono bâ. Bâdâ siprazéb u, te oto robra si nomro. \v 34 Tawamhã si'ubdatõ bâtâ ãma, te Zezusi hã Timama hã sina 'mahâ, hârâ 'rãihâ na ãne: \p — Eroi, Eroi, rema sabatani. \p Ĩhârâzém na hã, ãma ĩsaprĩzé hã, ãne: \p — Ĩ̱nhib'apito, Ĩ̱nhib'apito, e marĩ da, ma tô oto ĩ̱rẽ. — Ãne ãma ĩsaprĩzé hã. \p \v 35 Tawamhã ni'wam norĩ hã ĩ'rata ĩsimasam norĩ hã Zezusihi hârâ te te wapari za'ra wamhã, ma tô sima rowasu'u za'ra, ãne: \p — Õhõta wapari aba. Eriasihi zô te hâ, te te we pawaptob da. \p \v 36 Tawamhã ni'wa hã si'aba'ré na ma tô piza're upsõzém ne hã 'mai'â, uwa 'ru 'rãi wa'u ĩsé na te te tãma ãma di'i da, Zezusihi ma, ĩwa'âbâ syry na. Tawamhã wedewaré 'rãsutu na ma tô ãma sapu'u, Zezusihi ma, te te wẽ da, te te upsõmri da. Taha pari, te ãne dama tinha: \p — A'â pé wanhimipari za'ra wa'aba, Eriasi we sô morĩ õ'umnhasite, wedepo'o nhonhi'rãmi hawi, te te si'ra da. — Ãne ma dama waihu'u. \p \v 37 Tawamhã Zezusi hã hârâ 'rãihâ na te hâ, ĩrẽme ma. Taha pari, ma pẽ'ẽ hai'utõ. \p \v 38 Zezusi hã dâ'â wi, zazahâ ĩhâpa hã 'ri 're wa'wa nhitobzé hã ma uihâ na hâihaipo'o aiwa, hâimo hawi pi'reba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhorõwa ãma hã. \v 39 Zezusi hã hâiwi sa'o ré, da'wapéi'wa norĩ wada'uri'wa hã ĩsõ're te za, ĩpapara, romanu hã. Tawamhã Zezusi hã ĩrẽme ma hârâ 'rãihâ na hârâ wamhã, te te wapari wamhã, ma ãma rowaihu'u: \p — Nare õ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra. \p \v 40 Pi'õ norĩ zama, romhâ hawi te Zezusi hã 'madâ'â za'ra. Nima norĩ nhisi hã ãne: Mariza Madarena, duré Sarome, duré Mariza, Zuzé norĩ na hã Ti'aduhu me. Ti'adu hã ĩhâiba té. \v 41 Zezusi hã Darireza ãma 're morĩ ré hã, pi'õ norĩ hã ĩsiré te 're nomro. Ma tô duré marĩ na te te siwi 're pawapto. Ta norĩ siré, te duré pi'õ norĩ hã ahâ na Zeruzarẽ u ai'aba'ré, Zezusihi siré. Ta norĩ zama te romhâ hawi siwi 'madâ'â za'ra. \s1 Zezusi hã da te ĩsẽrẽzé wasu'u \r Mateusi 27.57-61; Rucasi 23.50-56; Zuwã 19.38-42 \p \v 42-43 Sabadu u bâdâ 're ĩne mono u, te zudezu norĩ hã te te sima 're ropese za'ra, sabadu na hã te te 're romhuri za'ra mono õ na dâ'âsina. Tawamhã sabadu u oto hâiwahâ wa, romhuri 'rãsutuzéb ãma te Zuzé hã Piratuhu u mo. Arimateza ãma te aré 're hâimana, Zuzé hã. Zudezu norĩ ma roti'wa ĩpire, ta hã. Taha wa, te nasi si'rã'õtõ, siré dama roti'wa ĩpire za'ra norĩ me. Zuzé hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb zô, te 're simipari u'âsi. Tawamhã romhuri zahârizéb u, romhuture wa, ma tô sada aptete Zuzé hã, Piratuhu u morĩ da, Zezusihi hâiba hã te te tiwi waptẽrẽ da, ab're sirõmo 're, te te sẽrẽ da. \v 44 Zuzé hã, Zezusi hã ĩdâ'â na te te tãma rowasu'u wamhã, Piratu hã te ãma rosa'rata, dâ'â su'u wa. Tawamhã Piratu hã da'wapéi'wa norĩ wada'uri'wa zô te hâ, ĩdâ'âzém na te te ãma sadanharĩ da, tô sena zô. \v 45 Tawamhã tô sena Zezusi hã ĩdâ'â na te te tãma rowasu'u parimhã, Zuzéhé ma, te oto Piratu hã tãma ti'ru, Zezusihi hâiba hã ab're sirõmo 're, te te sẽrẽ da. \v 46 Tawamhã Zuzé hã zazahâ, ma sada uipra, ĩhâirã hã. Taha pari, Zezusihi hâiba hã ma oto si'ra, wedepo'o nhonhi'rãmi hawi. Tawamhã zazahâ ĩhâirã na ma ubu. Te te ubu pari, ma tô ab're 're tisẽ. Sa'a zahâpâ ẽtẽ wa, ab're sirõmo 're, ma tisẽ. Taha pari, te ẽtẽ tõmo wawẽ hã te te pizari, ab're te te ãma ĩré sitob da. \v 47 Ãne Zezusihi hâiba te te sẽrẽ ré, ma tô pi'õ norĩ hã ãma 'madâ'â zahuré, Mariza Madarena hã Marizaha me. Ta hã Zuzéhé na. Tawamhã ma tô sabu zahuré, nimame Zuzé te te ĩsẽrẽzé hã. \c 16 \s1 Zezusi apâ ĩhâiwa'utuzé wasu'u \r Mateusi 28.1-8; Rucasi 24.1-12; Zuwã 20.1-10 \p \v 1 Tawamhã bâdâ oto sébré wamhã, tâibâ oto sabadu hã romhuri zahârizé hã zudezu norĩ te hã. Tawamhã pi'õ norĩ hã ĩwa'u zadaze hã, ma tô siwi uipra, te te siwi ãma hâiba u'ré da, Zezusi hã. Pi'õ norĩ nhisi hã Mariza Madarena, duré Sarome, duré Mariza, Ti'aduhu na hã. \v 2 Tawamhã pi'õ norĩ hã mararé te ai'aba'ré, sa'a zahâpâ ab're u, bâdâ 'rãiwatobro wi, dumidu na. \v 3 Bâdâdi na si'aba'réi ré, ma ãne sima waihu'u za'ra: \p — E 'wa hã te za ẽne hã wama sa'ré za'ra, ab're nhitobzé hã. \p \v 4 Ab're nhitobzé hã ẽne hã tõmo wawẽ uptabi wa, ma ãne sima waihu'u za'ra. Tane nherẽ, sihutu wamhã, ẽne da te ĩsa'ré na ma tô 'madâ'â za'ra. \v 5 Tawamhã ab're 're, sisisi wamhã, ma tô aibâ hã siwi sõpẽtẽ ĩprédupté hã, uza hâirã ré ĩsãmra hã. Ĩnomrozé nhimire niwĩ te nhamra. Taha wa, pi'õ norĩ hã ma tãma tipẽ'ẽwara za'ra. \v 6 Tawamhã ãne te tãma nharĩ za'ra, pi'õ norĩ ma: \p — Ĩ̱ma aipahi za'ra wa'aba tõ. Zezusi hã Nazaré ãma aré ĩprédu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na, da te dasiwi ĩsasõmri zô robzabu za'ra wa'aba da, te we ai'aba'réi wa'wa. Ãne na, wa tô aiwaihu'u za'ra wa'wa. Ãme hâimana õ di oto. Apâ ma tô hâiwa'udu. Ma'ãpé, ĩnomrozé hã sabu za'ra wa'aba. Robaba di. \v 7 Taha wa, te za oto apâ ai'aba'réi wa'wa, Pedru norĩ ma tãma rowasu'u za'ra wa'aba da, ãne: “Zezusi hã aiwana te za, u, timorĩ 'wa, Darireza u. Tame te za, u, ĩsõpẽtẽ za'ra wa'wa, aima ĩsiwaihu'u za'ra wa'aba zéb zarina.” — Ãne ma tô pi'õ norĩ ma waihu'u za'ra. \p \v 8 Tawamhã ma wairé ab're hawi, wara sina sisa'rei mono da. Tãma pẽ'ẽwara za'ra wa, te tirẽrẽ'ẽ za'ra. Pahi te, ni'wai ma, te te rowasu'u za'ra õ di a'â. \s1 Zezusi hã, Mariza Madarenahã ma, ĩsihâi'rézé wasu'u \r Mateusi 28.9-10; Zuwã 20.11-18 \p \v 9 Zezusi hã dumidu na ma tô apâ hâiwa'udu, mararé. Tawamhã ĩmorĩ'rata na ma tô Mariza Madarenahã ma, sihâi'ré. Ti'ai baba 're morĩ ré, ma tô taha ma, wa'uburé hã 7 na sãmra. \v 10 Tawamhã Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ u, te mo Mariza Madarena hã, te te tãma rowasu'u za'ra da. Tãma robzei'õ za'ra di. Pẽ'ẽzé uptabi za'ra wa, te aiwa'õ za'ra. Ãne ré, ma tô ĩtẽme tiwisi za'ra, Mariza Madarena hã. \v 11 Tawamhã Zezusi apâ 're ĩmorĩ na, duré ĩtẽme ĩwisizém na hã te te tãma rowasu'u za'ra wamhã, te te ãma saze za'ra õ di. \s1 Zezusi hã, maparane tizazei'wa norĩ ma, ĩsihâi'rézé wasu'u \r Rucasi 24.13-35 \p \v 12 Taha pari, ma duré Zezusi hã aimawi tihâiba na sihâi'ré, maparane tizazei'wa norĩ ma. Rom na bâdâdi na neb ré, ma tô ĩtẽme tiwisi zahuré. \v 13 Tawamhã apâ te tineb zahuré, Zezusihi siré 're ĩnomro mono norĩ ma, te te rowasu'u zahuré da. Tane nherẽ, te te tãma rowasu'u za'ra nherẽ, te te ãma saze za'ra õ di duré. \s1 Zezusi hã tisiré norĩ ma, ĩsihâi'rézé wasu'u, 11 na ĩhâiba norĩ ma \r Mateusi 28.16-20; Rucasi 24.36-49; Zuwã 20.19-23; Atusi 1.6-8 \p \v 14 Tawamhã Zezusi hã tisiré 're ĩnomro mono norĩ u ma duré wi, sai ma, si'ubumroi ré, 11 na ĩhâiba za'ra u. Tawamhã timreme ma tô tãma pẽtẽ za'ra, siwi ĩsabui'wa norĩ nhimirowasu'u hã te te saze za'ra õ wa, apâ ĩhâiwa'utuzém na da te ĩwasu'u na hã. \v 15 Taha wa, te ãne oto tãma nharĩ za'ra: \p — Daro mono bâ te za oto 're ĩropéi wa'aba mo, a'uwẽ mono bâ, ĩ̱wasu'uwẽ na 're dapo're pu'u za'ra wa'aba mono da. \v 16 Tawamhã Danho'reptui'wa na da te dasina 're ĩ̱'umnhasi za'ra mono wa, â dawabzuri hã da te 're 'manharĩ za'ra mono wamhã, te za te te 're da'anho'reptu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Da te dasina 're ĩ̱'umnhasi za'ra mono õ wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te za te te 're da'awẽ'õ. \v 17 Da te dasina 're ĩ̱'umnhasi za'ra mono wamhã, wa za te 're da'apawapto, ĩ̱waihu'u pese zarina, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're ab'manharĩ wẽ mono da, ĩ̱wasu'u na tô sena na da te 're waihu'u za'ra mono da. Ãne te za te te 're dapawaptob za'ra. Ĩ̱nhisi na te za wa'uburé hã te te dama 're sãmra za'ra, ĩ̱zadawa para. Duré 're ĩdasisadaihu'u za'ra mono õ na zama, te za 're mreme zusi. \v 18 Sa'rese ãna, wahi hã te te 're waibui mono nherẽ, duré dapãrĩzé hã te te 're âhuri mono nherẽ, tãma 're rowẽ za'ra mono di za. Duré, tinhib'rata na ĩhâzé ré norĩ hã te te 're upi za'ra mono wamhã, te za 're séptâ'â za'ra, ĩhâzé ré norĩ hã. — Ãne ma tô tãma waihu'u sirõmo za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma. \s1 Zezusi hã hâiwa u ĩmorĩzé wasu'u \r Rucasi 24.50-53; Atusi 1.9-11 \p \v 19 Wanhib'apito Zezusi hã te te tãma rowasu'u za'ra pari, ma tô hâiwa u tiwi âri za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimire niwĩ oto 're sãmra mono da, pire uptabi na. \v 20 Tawamhã ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ hã ĩsadawa para, ma tô te te ropé daro mono bâ, ĩwasu'uwẽ na te te 're dapo're pu'u za'ra mono da. Wanhib'apito hã ma tô te te 're pawaptob za'ra, ĩsimi'manharĩ waihu'u pese zarina, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're ab'manharĩ wẽ mono da, ĩsimirowasu'u za'ra na tô sena uptabi, da te 're waihu'u za'ra mono da.