\id JAS - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h TI'ADU \toc1 Daro mono bâ ĩsazei'wa norĩ ma, Ti'adu te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Ti'adu \toc3 Ti \mt1 Ti'adu \mt2 Daro mono bâ ĩsazei'wa norĩ ma, Ti'adu te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip à ĩbaihâ na rob'ui'éré'wa hã Ti'adu na ĩsisi hã. Zezusihi no, ta hã (Marcusi 6.3). Atusi 21.18 ãma hã ma tô Ti'adu hã wasu'u, ãne: Zeruzarẽ ãma ĩsazei'wa norĩ 'madâ'â'wa. Ta hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ ma rob'ui'éré hã tisõ, da te ãma 're rob'manharĩ wasété za'ra mono wa, daro mono bâ te te ĩropéi mono norĩ ma hã. Ti'adu hã ma tô Wamama zazei'wa norĩ ma waihu'u za'ra, Zezusi hã te te sina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zém na taré dama 're siwasu'u za'ra mono tõ da, ĩsarina si 're hâimana za'ra mono õ nherẽ. Ni'wam norĩ hã sena na Zezusi hã te te sina 're umnhasi pese za'ra mono wamhã, ĩsiré u'âsi te za 're hâimana wẽ u'âsi za'ra. \c 1 \s1 Marĩ ahâ na dazada 're ĩhâimana za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Wa hã Ti'adu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma romhuri'wa, wa 're mo. Uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'u'wẽ norĩ, daro mono bâ 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã, wa za ĩ̱nhimi'ui'éré na ãma asawi za'ra wa'wa. \p \v 2 Ĩ̱sisãnawã norĩ, marĩ hã ahâ na asada 're hâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te za atoi u'âsi 're anomro aba mo. \v 3 E marĩ wa, wa ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ro'wa'rudu hã te te aima 're ba'a za'ra wa'aba mono õ nherẽ, te za ĩsimipawaptobzém na asina 're ĩ'madâ'â u'âsi za'ra wa'aba mo. Tawamhã, te za asiptetezé hã asima 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito ãma si 're ĩ'aihâimana za'ra wa'aba mono zéb da hã. \v 4 Tawamhã wẽ uptabi di za, 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã. \v 5 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawi, dahâimanazém na rowaihu'u ré 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ wamhã, te za asima tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo. Ta hã sõpru uptabi di. Duré uburé dama marĩ wẽ nhomri'wa. Ãne wa, tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba, te za te te aima 're sõmri za'ra wa'wa, dahâimanazém na rowaihu ĩwẽ uptabi hã. \v 6 'Re ĩhâimana u'âsi mono umnhasi sina, te za tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo, 'râwi ãma 're asiwawã za'ra wa'aba mono ãna. Ĩsimipawaptobzém na, 'râwi ãma 're asiwawã za'ra wa'aba mono wamhã, misi asimirosa'rata 'wa aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ di za. Tawamhã rowa'u âsisasi te te ãma 're ĩ'a'ube mono ne, te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \v 7-8 Ãne wamhã, misi asimirosa'rata 'wa aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ wamhã, duré asiptete sina ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ wamhã, Wanhib'apito hawi dahâimanazém na rowaihu'uzéb zô, 're asimipari za'ra wa'aba mono õ di za. \p \v 9 Wasiré ĩsazei'wa norĩ hã simarĩ õ nherẽ, Wanhib'apito zazei'wai wa, te za tipẽ'ẽ na 're toi u'âsi za'ra. \v 10 Wasiré ĩsazei'wa norĩ hã sibro pese wẽ te, tipẽ'ẽ na 're to za'ra mono õ di za. Wanhib'apito zazei'wa 're nomro mono wa, te za tipẽ'ẽ na si 're toi u'âsi za'ra. Sibro pese nherẽ, te za, rom na romnhirãrã ne, dawi 're hâiba simani za'ra oto. \v 11 Bâdâ hã 'rãi watobro wamhã, rowa'ro uptabi wa, te za rob're hã dawi 're 'ré za'ra. Ĩsirãrã zama te za ti'a'a, ti'ai u. Tawamhã dama 'madâ'â ze nherẽ, tâibâ za oto ĩsirãrã hã. Tane ĩsibro pese norĩ hã rob're 're ĩsi'utõrĩ su'u za'ra mono ne, tinhimiromhuri te te 're 'madâ'â za'ra mono zawéré ré, te za 're dâ'â za'ra. \p \v 12 Wa za duré ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Marĩ ahâ na dazada 're hâimana za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ro'wa'rudu hã te te dama 're ba'a za'ra mono õ nherẽ, te za danhiptete sina ãma 're dahâimana u'âsi za'ra. Ãne wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te za ãne na da'awaihu'u. Tawamhã ĩsawi pese 'wa 're dahâimana za'ra mono wa, te za tãma wa'âbâ za'ra oto, rowẽ uptabi na, ĩ'rata 're ĩdahâimana u'âsi za'ra mono zém na, te te dama ĩropisutuzéb zarina. Tawamhã dama 're rowẽ uptabi za'ra mono di za. \s1 Marĩ zarina dawasédé hã da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé wasu'u \p \v 13 Ãté ni'wam norĩ hã te za 'râwi sina rosa'rata wasété za'ra, tiwasédé hã te te ĩ'manharĩ za'ra da hã. Ãne wamhã, 'râwi te te sima 're rosa'rata za'ra mono õ di za: “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô ĩ̱nhimirosa'rada hã ĩ̱ma tisõ, ĩ̱wasédé te ĩ'manharĩ da hã.” Ãne te te sima 're rosa'rata za'ra mono õ di za. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sina 're rosa'rata mono õ di, tiwasédé te te 're ab'manharĩ mono da, marĩ wasété na. Duré dawasédé hã da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono da hã, te te dama 're rosa'rata mono õ di. \v 14 Ãté marĩ ĩwasété na te za da te dasima 're rosa'rata za'ra, dawasédé hã da te ĩ'manharĩ za'ra da hã, ãma dama 're robze za'ra mono da newa. \v 15 Tawamhã dawasété na da te dasima ãma 're rosa'rata wasété za'ra mono wamhã, dawasédé hã dasi'uihâ na te za da te 're 'manharĩ za'ra. Tawamhã õne u'âsi 're danomro mono wamhã, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti 're dahâimana u'âsi za'ra, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ nhiti. \p \v 16 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'uwẽ na ãma 're upa za'ra wa'aba mono õ di za, asimirosa'rata na. \v 17 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã hâiwa na rob'uiwẽ'wa 'manharĩ'wa hã, hâiwa hawi ma tô marĩ ĩwẽ na uburé we dama 're sõpru, ĩwẽ uptabi na si. Ta hã tihâimanazém na te te saprĩ õ di. Õne u'â, te hâimana wẽ u'âsi 're hâimana. \v 18 Te te sima 're ĩda'awẽ mono zéb uwaibaba, ma tô timreme na te te 're wa'apoto té, wapẽ'ẽ 're, uburé ĩsimipoto norĩ nhipai u, ĩsib'a'uwẽ tãma 're wahâimana za'ra mono da oto. Ma tô tô sena na timreme na te te 're wa'apoto té, wapẽ'ẽ 'remhã. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'madâ'â pese 'wa, 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 19 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, ãne wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa, ãma 're ĩ'asipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mono zéb da hã. Ari'iwi te za a'â 're ĩdawapari za'ra wa'aba mo, aiwara sina aimreme hã 're sani za'ra wa'aba mono tõ da, duré dazada 're asahi za'ra wa'aba mono tõ da. \v 20 Dahâimana zahi sina 're dahâimana za'ra mono wamhã, e te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're da'awẽsãmri. Mare di. Taha na te te 're da'awẽsãmri mono õ di za. \v 21 Taha wa, asima 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mono zé hã, duré uburé marĩ hã 're ĩ'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono zéb zama, te za 're ĩrẽme pese za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te za aiwapu na tãma 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo, ĩsimiroti hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono da. Ta hã ma tô tinhimiroti hã te te aima 're sõmri za'ra wa'wa, 'râwi aipẽ'ẽ 're, aima 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da. Ta hã simiroti waihu'u pese di, 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mono hawi, te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono zéb da hã. \p \v 22 Taré ĩsimiroti hã aipo're na 're wapari za'ra wa'aba mono õ di za, ĩmreme wapari pese 'wa na, taré 'râwi asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono tõ da. Tô sena te za ĩsimiroti hã 're ĩ'madâ'â za'ra wa'aba mo. \v 23-24 Ãté aibâ hã rob'madâ'âzém na te za si'madâ. Tawamhã si'madâ'â pari, morĩ wamhã, awa'awi te za sina po're ha'â. Tane, 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme hã dapo're na da te 're wapari za'ra mono nherẽ, da te 're 'madâ'â za'ra mono õ wamhã, awa'awi te za ãma 're dapo're simrami za'ra. \v 25 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã wẽ uptabi di. Ta hã wapawapto'wa da, te wama 're hâimana, wawasédé, wa te 're ĩrẽme pese za'ra mono zéb da hã. Tawamhã ĩsimiroti na da te 're rosa'rata pese za'ra mono wamhã, duré õne u'âsi ãma 're dahâimana za'ra mono wamhã, taré ĩmreme wapari'wa 're danomro mono õ di za. Tô sena ĩmreme wapari pese 'wa, te za oto 're danomro. Taha zarina rowẽ u'âsi te za ãma 're dahâimana za'ra. \p \v 26 Ãté ni'wam norĩ hã te za taré te te sina 're rosa'rata za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'madâ'â'wa na, tô sena newa. Tane nherẽ, ãté 'râwi 're si'uwati za'ra mono õ di za, 're mreme wasété tõ za'ra mono da. Ãne wamhã, tô sena 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'madâ'â'wa na 're hâimana za'ra mono õ di za. Taré te za tinhimirosa'rata na 'râwi sima 're sadawa nhipese za'ra. \v 27 Ãne 're hâimana za'ra mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'madâ'â pese 'wa norĩ hã. Ãne te za 're hâimana za'ra. Ĩmama'õ norĩ hã duré ĩna'õ norĩ hã te za te te 're pawaptob za'ra. Pi'õi mrotõ norĩ zama te za te te 're pawaptob za'ra, ropire hã tãma 're hâimana za'ra mono wamhã. Tihâimanazém na te za duré 're sipibu pese za'ra, Wanhib'apito zazei'õ'wa norĩ nhimirosa'rata zarina 're hâimana wasété za'ra mono tõ da. Ãne wamhã, te za Wamama hã te te 're da'awaihu'u, tô sena ĩsimiroti 'madâ'â pese 'wa na hã. \c 2 \s1 Aiwapsi danhimizawizém na 're ĩdahâimana za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa. Wanhib'apito Zezu Cristu hã rowa'a za'ẽtẽ ré, te 're hâimana u'âsi, wẽ uptabi na. Tawamhã ĩsazei'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, dahâiba 'madâ'â zarina asiwi 're daba'a za'ra wa'aba mono õ di za, asimizawizém na. \v 2 Ãté aibâ ĩsibro pe hã te za ãzé asi'rã'õtõ aba ré, ẽtẽ'ubuzi pré oru 'manharĩ na siptõmo hi wasisi ré, duré uza wẽ ré zama. Ãté aibâ hã te za duré ãzé ĩsimarĩ'õ hã, uza wasété ré. \v 3 Tawamhã ãté ĩ'uza wẽ ré ma, te za tãma ĩnharĩ 'wa: “Ãhãta wedeza ĩwẽ. Ãme asãmra.” Taha pari, te za duré ĩsimarĩ'õ ma ĩnharĩ 'wa: “Hâiwim haré asa na.” Niha wamhã, “Ĩ̱papara asãmra, ti'ai wa.” \v 4 Ãne dama 're nharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, aiwab õ di, 're ĩdazawi za'ra wa'aba mono zé hã. Asimirosa'rata wasété zarina, te za asiwi 're ĩdahâiba ba'a za'ra wa'aba mo, asimizawizéb õ na. \p \v 5 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba. Ti'ai ãma, ãté simarĩ ãna te za 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zawi pese 'wa norĩ hã. Tane nherẽ, Wanhib'apito zazei'wa 're hâimana za'ra mono wa, ma tô ta norĩ hã pisutu za'ra, uburé marĩ ĩwẽ ré, 're hâimana za'ra mono da, tãma 're ĩsõprub za'ra mono zéb zarina. Ma tô duré tãma pisutu za'ra, rowẽ uptabi na ĩ'rata 're hâimana u'âsi za'ra mono da, 're ĩsãmra mono zéb ãma, te te tãma ĩropisutu za'ra zéb zarina. \v 6 Tane nherẽ, ma tô a norĩ wa'wa hã ĩsibrob'õ norĩ hã 're ĩhâiba wẽ'õ za'ra wa'aba mo. Ma'ãpé rosa'rata za'ra wa'aba. E 'wam norĩ hã ma tô te te aima 're rob'manharĩ wasété za'ra wa'wa, aipawa'âbâ za'ra wa'aba na hã. Duré e 'wam norĩ hã ma tô datẽme te te 're asimroi wa'wa, da'ãma rowairébé'wa norĩ u, ĩpipa na te te ai'ãma 're rowairébé za'ra wa'aba mono da. Ĩsibro pese norĩ si, ma tô ãne na te te aima 're rob'manharĩ wasété za'ra wa'wa. \v 7 Ta norĩ si ma tô Asib'apito za'ra wa'wa hã te te 're sisi wasété za'ra, wẽ uptabi nherẽ, Cristu hã. \p \v 8 Ĩbaihâ na te tihâiba, Danhib'apito uptabi nhimiroti hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. Ĩsimiroti hã ãne: “Dahâiba mono bâ te za 're ĩdazawi pese za'ra wa'aba mo. Taha zarina marĩ ĩwẽ zô, asima 're asõpré wa'aba mono ne, te za duré uburé ĩwẽ zô dama zama 're asõpré wa'aba mo.” Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã, ĩbaihâ na hã. Tawamhã ĩsimiroti hã 're 'madâ'â pese za'ra wa'aba mono wamhã, wẽ di. \v 9 Tane nherẽ, asimizawizém na asiwi 're daba'a za'ra wa'aba mono wamhã, te za aiwasété na 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Taha wa, Wamama nhimiroti hã asimizawizém na hã ãma tãma 're uwaimrami pese za'ra wa'aba mono õ di. \v 10 Ãté ni'wa hã Wamama nhimiroti, Mozésihi ma te te ĩ'awaihu hã, te za misi ãma tizaihâ. Ãne wa, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwasédé hã ãma sa'ra, ĩsimiroti mono bâ te te 're 'madâ'â pese mono õ wa. \v 11 Ta hã ma tô ãne dama roti aré: “Aimro na asiwi 're asipsaihuri za'ra wa'aba mono õ di za.” Ma tô duré dama roti: “'Re danhimroi wa'aba mono õ di za.” Ãne ĩsimiroti hã. Tane nherẽ, aimro na asiwi 're asipsaihuri za'ra wa'aba mono õ nherẽ, 're danhimroi wa'aba mono wamhã, aiwasété na te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo, Wamama nhimiroti hã 're 'madâ'â pese za'ra wa'aba mono õ wa. \v 12 Ĩsimiroti hã wapawapto'wa da, te wama 're hâimana za'ra, wawasédé hã wa te 're ĩrẽme pese za'ra mono zéb da hã. Nimahã na te za wahâimanazém na te te 're wa'awaihu'u Wamama hã, ĩsimiroti 'madâ'â pese 'wa na. Ãne wa, wa za wamreme wẽ na si wasima wa te 're rowasu'u u'âsi za'ra. Duré wahâimanazé ĩwẽ na si, wa za dama 're wahâimana u'âsi za'ra. \v 13 Nimahã bâtâ na dahâimanazém na te te da'awaihu'u wapsi, da'ãma 're ĩpẽ'ẽzé za'ra mono õ norĩ ãma, pẽ'ẽzé õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ti'ab ré da'ãma 're ĩsiwamri za'ra mono õ norĩ ãma hã. Da'ãma 're ĩpẽ'ẽzé u'âsi za'ra mono norĩ ãma si, te za ãma 're pẽ'ẽzé za'ra. \s1 Zezu Cristuhu zazei'wa na 're ĩdasiwasu'u za'ra mono zé wasu'u \p \v 14 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa. Ãté ni'wa hã te za taré dama 're siwasu'u, Zezu Cristuhu zazei'wa 're ĩmorĩ na, marĩ ĩwẽ na te te 're dapawapto mono õ nherẽ. Tawamhã, e te za sina uwaimra, tinho'reptuzé hã. Mare di. Te te sina uwaimrami õ di za. \v 15-16 Ãté wasiré ĩsazei'wa norĩ wi, te za marĩ zô tiwi 're ro'wanhi'riti za'ra, ĩ'uzazéb zô, duré ĩsazéb zô, aibâ norĩ wi, duré pi'õ norĩ wi. Tawamhã ãne tãma 're nharĩ za'ra wa'aba mono wamhã: “Ma'ãpé, rowẽ na si 're ai'ubumroi wa'aba mono, ai'uza wẽ ré si, duré asai wẽ na si,” ãne wamhã, marĩ zô dawi 're ĩro'wanhi'riti za'ra mono zéb uwaibaba, dama ãma 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ wamhã, taré dama 're ĩnharĩ za'ra wa'aba mono zé hã za. Ãne wamhã, e te za da te 're aiwẽsãmri za'ra wa'wa. Mare di. \v 17 Tane, Zezu Cristuhu zazei'wa na dama 're dasiwasu'u za'ra mono nherẽ, marĩ ĩwẽ na te te 're dapawaptob za'ra mono õ wamhã, taré dama 're ĩdasiwasu'u za'ra mono zé hã. \p \v 18 Ãté ni'wa hã te za ãne dama siwasu'u: “Wa hã marĩ ĩwẽ na, wa tô te 're da'apawaptob u'âsi. A hã ma tô dama 're asiwasu'u mo, Zezu Cristuhu zazei'wa 're aimorĩ na.” Ãté ãne te za dama tinha, ni'wa hã. Tawamhã, wa hã wa aré asa tãma waihu'u, ãne: “Ni'wa hã Zezu Cristuhu zazei'wa na dama 're siwasu'u mono nherẽ, ĩwẽ na te te 're da'apawapto mono õ wamhã, tô senai õ di, dama 're ĩsiwasu'u mono zé hã. Wa hã Zezu Cristuhu zazei'wa, wa 're mo. E niha te za ãne wamhã, dasiwi ĩ̱waihu'u ni, tô sena na, ĩsazei'wa 're ĩ̱morĩ na. Marĩ ĩwẽ na te 're ĩda'apawapto mono zéb zarina si, te za dasiwi ĩ̱waihu'u ni, tô sena na dama 're ĩ̱siwasu'u mono na, Zezu Cristuhu zazei'wa 're ĩmorĩ na. \v 19 Misire uburé danhib'apito uptabi hã te 're sãmra. Ãne na hã aima waihu'u pese di. Taha wasu'u na ma tô ãma ĩsaze. Wa'uburé norĩ zama ma tô misire Danhib'apito uptabi wasu'u hã waihu'u za'ra. Taha wa, te pipa te, 're rẽrẽ'ẽ za'ra. \v 20 E niha te rosa'rata ãna 're aihâimana mo. Ãté ni'wa hã te za dama 're siwasu'u, Zezu Cristuhu zazei'wa 're ĩmorĩ na. Tane nherẽ, marĩ ĩwẽ na te te 're da'apawapto mono õ wamhã, marĩ dai õ di za, dama 're ĩsiwasu'u mono zé hã. Ma'ãpé, ãne hã waihu'u. \v 21 Duré ma'ãpé ãma rosa'rata pese, wahi'rada Abra'ãhã wasu'u na. E marĩ wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wahi'rada hã te te 're wẽsãmri. Ti'ra Izati hã te te tiwi sawi ãna, te aré tĩwĩ, ẽtẽ za'ra nhisiwi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma ĩsõprubzéb da hã, te te ĩ'ruzéb zarina. Taha wa, ma tô wẽsã. \v 22 Abra'ã hã ma tô mreme 'manha, te te sina 're umnhasi za'ẽtẽ mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma ĩropisutuzém na, ĩsihudu hã ahâ da. Ĩmreme hã te te ĩ'manharĩzéb zarina, wa tô ãma waihu'u za'ra ni, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiropisutuzé hã tô sena te te sina 're ĩ'umnhasi mono zém na. \v 23 Tô sena, Abra'ãhã wasu'u na da te ãma ĩrob'ui'éré hã. Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã: ‘Abra'ã hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, danhib'apito uptabi na waihu'u. Ma tô duré te te sina 're umnhasi za'ẽtẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, te te tãma ĩropisutuzém na. Taha wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wẽsãmri, Abra'ã hã.’ Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã. Duré, Abra'ã hã tãma sawi pese wa, ma tô sima sisi, tisiwadi uptabi na.” Ãne wa aré asa tãma waihu'u. \v 24 Taha wasu'u zarina, ma'ãpé marĩ hã ãma waihu'u za'ra wa'aba. Zezu Cristuhu zazei'wa na dama 're dasiwasu'u za'ra mono nherẽ, marĩ ĩwẽ na da te 're da'apawaptob za'ra mono õ wamhã, e te za te te 're da'awẽsãmri, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Mare di. Wanhib'apito zazei'wa 're danomro mono wamhã, te za marĩ ĩwẽ na da te 're dapawaptob za'ra. Tawapsi, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're da'awẽsãmri. \p \v 25 Ra'abihi zama ma tô wẽsã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩsimipawapto wẽ zém na. Ra'abi hã, pi'õ aré 're ĩhâimana wasété mono. Ta hã ma tô duréihã Izarazéhé nhihudu norĩ hã pawaptob zahuré, wapsãi'a'wa norĩ hã, pi'uriwi ti'ai wẽ zô robzabui'wa norĩ hã. Tinhorõwa u ma tô 'mazasi zahuré, tame sõtõ zahuré da, duré sa zahuré da. Bâdâdi amo na pi'uriwi apâ datẽme neb zahuré da, ma tô duré pawaptob zahuré. Taha wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wẽsã pi'õ hã, aibâ norĩ hã te te pawapto wẽ zahuré wa. \p \v 26 Wa za duré aima romnhimiré'é za'ra wa'wa. Ni'wa hã dâ'â wamhã, oto ĩpẽ'ẽzani hã tãma hâimana õ wa, ĩhâiba hâ si te za tihâiba. Tane ni'wa hã Zezu Cristuhu zazei'wa na dama 're siwasu'u mono nherẽ, marĩ ĩwẽ na dapawaptob ãna 're hâimana mono wamhã, dama 're ĩsiwasu'u mono zép si, te za taré 're hâimana. \c 3 \s1 Damreme wasété ãna 're ĩdahâimana za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, Wanhib'apito zazei'wa norĩ ma rowahutu'wa da hã, ãté ai'umro na si te za 're asirowahutu'wa za'ra wa'aba mo. E marĩ wa, wa ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Nimahã bâtâ na te za wahâimanazém na wa'awaihu'u, Wanhib'apito hã. Tawamhã wa norĩ hã dama rowahutu'wa nherẽ, marĩ, wa te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zém na, te za sa'ẽtẽ wama nharĩ za'ra, Wanhib'apito hã, wasiré ĩsazei'wa norĩ nhipai u. \v 2 Uburé wa norĩ hã wa za nimahã na wahâimanazém na upa za'ra ni. Ni'wa hã timreme na te te 're upai mono õ 'wa'âhã, aré 're hâimana wẽ mono di. Tiwasédé hã te te 're 'manharĩ tõ mono da, 'râwi sihâimanazéb uwati da hã, aré tãma waihu'u pese di. \v 3 Marĩ ĩsyryre na wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa. Ĩsi'uwazi nhi'odo hã, wa za awaru zadai'ré 're, wa te 're sé, wa te wasima ĩwẽzéb uwaibaba, wa te wata pi'ra da, awaru hã. \fig |src="LB00035B.TIF" size="span" copy="Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="JAS 3.3" \fig* \v 4 Uba're wasu'u na, te za duré ãma ĩrosa'rata za'ra wa'wa. Uba're hã sa'ẽtẽ nherẽ, te za rowa'u'u za'ẽne hã te te 're simro. Tawamhã, ĩwairĩzé hã syryre nherẽ, te za taha na ĩ'mapraba'wa hã te te 're pizari uba're hã, te te sima ĩwẽzéb uwaibaba, wara da. \v 5 Tane danhoto hã syryre nherẽ, te za marĩ hã ĩhawi te te 're ropé. Wa za duré unhama ro'o wasu'u na aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, ĩsyryre na. Unhama ro hã syryre nherẽ, te te 're ropéi mono wamhã, te za marã za'ẽne hã 're sihõmo. \v 6 Tane danhoto hã unhama ro'o ne, te aiwa dama 're hâimana za'ra. Danhoto hawi, te za sipu'u pese na damreme wasédé hã te te 're ropé. Ta hawi te za 'râwi 're dasiwasété za'ra. Unhama ro hã te za danhimarĩ hã te te dawi 're uprosi. Tane danhoto wasété na, te za dahâimana wẽ hã da te dasiwi 're uprosi za'ra. Ropipa hawimhã te za damreme wasédé hã te te dama ãma 're sãna'rata, wa'uburé hã. \v 7 A'uwẽ norĩ hã ti'ai ãma 're ĩhâimana za'ra mono hã, siptete di, abaze norĩ da hã, duré si norĩ da hã, duré ti'ai baba di'i na 're ĩnomro mono norĩ da hã, duré â na 're ĩnomro mono norĩ da zama. \v 8 Tane nherẽ, ni'wa hã si'uihâ na 'râwi si'uwati waihu'u õ di, mreme wasété tõ da hã. Danhoto hã dama 're ĩhâimana za'ra mono hã, ta hã ĩwasédé. Wahi 'wa wa'u ne dapãrĩ'wa, damreme wasédé hã. \v 9 Wanhoto na wa za uburé Danhib'apito uptabi ãma 're wawata za'ra, Wamama ãma hã. Wa za duré wa te da'ãma 're wasété za'ra, wanhoto ĩhâiba amo na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'apoto mono nherẽ, ĩsine 're wanomro mono da. \v 10 Siwazari wazadawa hawip si, te wamreme hã 're wairébé, Wamama ãma 're ĩwawata za'ra mono zém na hã, duré wa te da'ãma 're ĩwasété za'ra mono zém na zama. Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne aimreme hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. \v 11 Ma'ãpé â na duré rosa'rata za'ra wa'aba. E siwazari te â wẽ hã ub're hawi 're wairébé, â ĩsei õ me hã. Mare di. \v 12 Ma'ãpé duré rosa'rata za'ra wa'aba, rob'rã na. Azeitona 'rã hã e te za ti'rã, aimawi rowede na, pidera wede na. Mare di. Misi haré ĩ'rã hã. E uwa 'ru u, te za podo ĩ'rãi amo hã, pidera na ĩ'rã nhisi hã. Mare di. Taha wazari poto õ di. Tane duré â wẽ hã hâimana õ di, â warĩrĩ wazari. Duré siwazari ub're hawi 're wairébé mono õ di, â hã. Tane aimreme hã siwazari 're sani za'ra wa'aba mono õ di za. \fig |src="HK068C.tif" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="JAS 3.12" \fig* \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawi dahâimanazém na rowaihu'u na rowasu'u \p \v 13 E 'wam norĩ hã te 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawi dahâimanazém na rowaihu'u ré 're hâimana za'ra, asiré wa'aba hã ĩsimirosa'rata za'ẽne hã. Ãne hã ni'wam norĩ hã asiré 're hâimana za'ra wa'aba mono wamhã, hâimana wẽ na te za 're hâimana za'ra. 'Râwi tiwẽ na sina 're wata za'ra mono õ di za. Ãne wamhã, hâiwa hawi rowaihu'u ré 're ĩnomro mono na, te za da te ãma 're waihu'u za'ra. \v 14-15 Tane nherẽ, aipẽ'ẽ 're marĩ na 're da'ruiwapari za'ra wa'aba mono wamhã, duré marĩ ĩwẽ zô asima si 're asõpré wa'aba mono wamhã, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u ré, 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za. Ãne wa, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u ré 're anomro aba mono newa, 'râwi asina 're aiwata za'ra wa'aba mono õ di za, 'râwi asimirosa'rata na asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono tõ da. Ãne 're dahâimana wasété za'ra mono wamhã, ĩsazei'õ'wa nhimirosa'rata wasété zarina, duré Wa'uburé nhimirosa'rata zarina te za 're danomro. Hâiwa hawi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimirosa'rata zarina 're danomro mono õ di. \v 16 Marĩ na da te 're da'ruiwapari za'ra mono wamhã, duré marĩ ĩwẽ zô dasima si 're danhopré mono wamhã, rowẽ hã dama 're hâimana za'ra mono õ di za. Te za dasiwi da te 're ro'wa'rutu za'ra. Te za duré 're dahâimana wasété za'ra. \v 17 Hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u ré, 're dahâimana za'ra mono wamhã, te za dawasété ãna 're danomro. Roti wẽ na te za da te 're dapawaptob za'ra, rowẽ na dasiré 're dahâimana za'ra mono da. Duré danhimizawi pese na, te za 're danomro. Duré danhimipari pese na, te za 're danomro. Duré te za da'ãma 're dapẽ'ẽzé za'ra. Te za duré dasina 're dapẽ'ẽzé za'ra. Duré marĩ ĩwẽ na te za 're dasipawaptob za'ra. Duré danhimizawizé hã da te dama 're ba'a za'ra mono õ di za. Duré dahâimana zadawa nhipese na 're dahâimana za'ra mono õ di za. \v 18 Amnho ĩwẽ hã da te 're zuri mono wamhã, te za ĩwẽ si da te 're ubumro za'ra, amnho hã. Tane roti ĩwẽ na 're dasipawaptob za'ra mono wamhã, rowẽ na dasiré 're dahâimana za'ra mono da, duré ĩsimiroti na 're danomro mono wamhã, dahâimana wẽ na si te za dasima 're dahâimana za'ra oto. \c 4 \s1 Wamama nhimiroti ma, dawapu na 're ĩdanomro mono wasu'u \p \v 1 A norĩ wa'wa hã te aimreme na 're asi'wapé za'ra wa'aba mo. Te duré 're asisada'âbâ za'ra wa'aba mo. E marĩ wa. Asimirosa'rata wasété zarina, marĩ zô 're rowasutu za'ra wa'aba mono wa. \v 2 A norĩ wa'wa hã ma tô marĩ hã ahâ na asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mo. Tawamhã uburé asima ãma 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ wa, te za sô 're ĩdanhimro za'ra wa'aba mo, ãma asima 're uwaimrami za'ra wa'aba mono da. Marĩ na te duré 're ĩda'ruiwapari za'ra wa'aba mo. Tawamhã ãma asima 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ wa, te aimreme na 're asi'wapé za'ra wa'aba mo. Marĩ ĩwẽ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, a'â 're rowaptẽrẽ za'ra wa'aba mono õ wa, te te aima 're sõmri za'ra wa'aba mono õ di za, ĩwẽ hã. \v 3 Ãté te za asima si tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo. Tane nherẽ, asimirosa'rata wasété zarina si, tiwi 're rowaptẽrẽ za'ra wa'aba mono wamhã, te te aima 're sõmri za'ra wa'aba mono õ di za. \v 4 E Wamama nhimiroti hã 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono bâ, te ĩsazei'õ'wa norĩ nhimiroti si, 're ĩ'madâ'â za'ra wa'aba mo. Ãne wamhã, Wamama zawi'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za. E ãne na aima waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. Ĩsazei'õ'wa norĩ nhimiroti si, da te dasima 're wẽ za'ra mono wamhã, Wamama ãma te za 're sitob'ru za'ra. \v 5 Duréihã ma tô ãne ĩmreme na rob'ui'éré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã, ãne: “Wamama, Tipẽ'ẽzani te te wama 're ĩsõmri mono hã, wapẽ'ẽ 're wama 're hâimana za'ra mono da, te te sima 're wa'awẽ uptabi, Wamama zawi'wa 're wanomro mono da.” E taré ma tô ãne na hã rob'ui'éré, ĩbaihâ na hã. Mare di. Taré te te ãma rob'ui'éré õ di. Tô sena ma tô ãma rob'ui'éré. \v 6 Ãne wa, Wamama zawi'wa 're wanomro mono da, te za te te 're wa'apawaptob u'âsi. Duréihã ma tô taha wasu'u na rob'ui'éré, ĩsadawa wasu'u'wa hã, ãne: “Si'uihâ na 'râwi tinhimirosa'rata na 're ĩsi'madâ'â za'ra mono norĩ zada, te za 're hâimana, Wamama hã. 'Râwi tinhimirosa'rata na 're ĩsi'madâ'â za'ra mono õ norĩ si, te za te te 're apawapto.” Ãne ãma ĩrob'ui'éré hã. \p \v 7 Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ma, ma'ãpé 're asiwapu za'ra wa'aba mono, ĩsimiroti na si 're anomro aba mono da. Wa'uburé norĩ nhib'apito nhimipibui wasété zé wi, te za 're asiptete za'ra wa'aba mo. Tawamhã si'aba'ré na, te za asiti timorĩ 'wa. \v 8 Ma'ãpé Wamama u asimirosa'rata na 're aihutu aba mono. Tawamhã õ hã te za duré 'râwi atẽme 're simasisi 'wa. Ĩpo're'õ norĩ, asib'rata u're wa, 're asimisõ za'ra wa'aba mono ne, te za 'râwi aipẽ'ẽ na aiwasété na 're asiwẽ'õ za'ra wa'aba mo, aiwẽ na 're anomro aba mono da oto. Wamama ãma tô sena 're aihâimana za'ra wa'aba mono newa, tô sena ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di. Taha wa, ma'ãpé aihâimana wasété wi 're aipizari za'ra wa'aba mono, aihâimana wẽ na ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 9 Aiwasété na 'râwi 're asisãmri za'ra wa'aba mono wa, te za 're ai'ry'ry wa'aba mo. Rowẽ te, aipẽ'ẽ 're, 're ato za'ra wa'aba mono õ di za a'â. Robzei'õ na te za a'â 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \v 10 Aihâimana wẽ na tãma 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono õ di za, Danhib'apito uptabi ma hã, asina 're aiwata za'ra wa'aba mono tõ da. Aihâimana wasété na si te za tãma 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. Tawamhã robzei'õ hawi te za ai'ãma 're sisaprĩ za'ra wa'wa, rowẽ na oto 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \p \v 11 Ĩ̱sisãnawã norĩ, asisa're'ra 're asibâsi za'ra wa'aba mono õ di za. Ni'wam norĩ hã tisiré ĩsazei'wai ãma, te te ãma 're wasété za'ra mono wamhã, niha wamhã, te te 're wẽ'õ za'ra mono wamhã, tisiré ĩsazei'wai u'âbâ, Wanhib'apito nhimiroti hã 're ĩdasisawi pese za'ra mono zé hã te za te te siwi 're wẽ'õ za'ra. Ãne wamhã, ĩsimiroti te te 're 'madâ'â pese za'ra mono ãna, te za 're nomro. \v 12 'Re ĩhâimana u'âsi mono si danhipai u roti wẽ 'manharĩ'wa hã te 're hâimana. Taha si dahâimanazéb zarina da'ãma rowairébé'wai uptabi hã te 're hâimana. Õhõ ma si waihu'u pese di, te te 're ĩda'anho'reptui mono zéb da hã, duré te te 're ĩda'a'uprosi mono zéb da hã. E a norĩ wa'wa hã dahâimanazéb zarina da'ãma rowairébé'wa pâ, te bété asiré Cristuhu zazei'wa 're ĩwẽ'õ za'ra wa'aba mo. \s1 Dasisõwa rowaihu'u nhomri na rowasu'u \p \v 13-14 Ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba. Ãté ãne te za asisõwa wa'aba, dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo: “Ãté ãhãna 'ri ahâ u wa za ai'aba'ré ni, niha wamhã awẽpsi. Tame te za misi wa'ãma tiwahu, rob'uiprazéb zô wa te romhuri za'ra ré, wa te wasima sa'ẽtẽ za'ra da, rob'uiprazé hã.” Ãté ãne te za dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. E awẽmhã niha ai'ãma ĩromhâimana za'ra wa'aba zé hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba bâ, te za ãne dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. Aihâimana za'ra wa'aba zé hã aiwa romnhizédé ne hã. Romnhizé hã 're hâimana za'ra mono wamhã, te za awa'awi ai'utõ. Tane 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã, aiwa romnhizédé ne te za aiwi 're si'utõrĩ su'u za'ra wa'wa. \v 15 Taha wa, te za ãne si asima 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo: “'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're wa'awẽ mono wamhã, marĩ wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono da hã, wa za tô wa te 're 'manharĩ za'ra.” Ãne te za asima 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. \v 16 Tane nherẽ, niwa romhâimanazé hã waihu'u pese za'ra wa'aba newa, te 'râwi asi'uihâ na 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo. Ta hã dawasédé. \v 17 Taha wa, wa za ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Marĩ ĩwẽ na da te dama ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono da hã, wẽ di. Tane nherẽ, taha wasu'u hã dama waihu'u pese za'ra nherẽ, marĩ ĩwẽ na da te dama ãma 're uwaimrami za'ra mono õ wamhã, ta hã dawasédé. \c 5 \s1 Ĩsibro pese norĩ ãma, Wamama nhimihâzém na rowasu'u \p \v 1 Asimarĩ ahâ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ, ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba. Niwapsi te za robzei'õ hã 're ĩsépata za'ra wa'aba mo. Taha wa, ĩwana ré te za asina 're ai'ry'ry sirõmo aba mo. \v 2 Asimarĩ za'ra wa'wa hã te za aiwi 're si'utõrĩ za'ra wa'wa. Duré ai'uzazé ĩwẽ hã te za ĩhâ tetere hã te te aiwi 're hâzapu'u za'ra wa'wa. \v 3 Marĩ hã ate za'ra wa'wa hã, ẽtẽ'ubuzi pré oru 'manharĩ hã duré ẽtẽ'ubuzi'a prata 'manharĩ hã 're si'ubuzi za'ẽtẽ za'ra mono õ di za oto. Ta norĩ hã asima si 're ubumroi pese za'ra wa'aba mono wamhã, te za asõti na aiwaihu'u za'ra wa'aba ni. E asibrob ahâ hã asima si 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mono zarina, te za rowẽ hã aima 're hâimana u'âsi za'ra wa'wa. Mare di. Danhimarĩ hã unhama ro'o na, dawi 're ĩsi'utõrĩ za'ra mono ne, te za rowẽ hã aiwi ai'utõrĩ za'ra wa'wa. Rob'rãsutuzéb u romhutu nherẽ, ma tô asima si 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mo, rob'ubumro hã. \v 4 Aiburu na romhuri'wa norĩ hã 're pawa'âbâ za'ra wa'aba mono õ di. Õhõta te aiwapsari za'ra. Hâiwa hawi te za dawapa, amnho ubumroi'wa norĩ 're ĩsiwapsari za'ra mono zé hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, danhipai u ĩwaihu'u pe hã. \p \v 5 Ti'ai ãma te asibro hã asima si 're ĩ'ubumroi pese za'ra wa'aba mo, asima ãma 're rowẽ za'ra wa'aba mono da, asibrom na. Wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa. Powawẽ hã hâipese wamhã, romhuture di oto, da te ĩwĩrĩzéb u hã. Tane, romhuture di oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã dazu te te ĩ'aihâ za'ra wa'aba zéb u hã. \v 6 Ni'wam norĩ hã marĩ hã te te 're 'manharĩ wasété za'ra mono õ nherẽ, ma tô a norĩ wa'wa hã taré dama 're ĩ'ru za'ra wa'aba mo, da te 're simroi mono da. Ta norĩ ma, waihu'u za'ra õ di, 're ĩsisõ'reptu za'ra mono zéb da hã. \s1 Wanhib'apito zô danhimi'ẽ na sô 're ĩdanhimipari za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 7 Ĩ̱sisãnawã norĩ, rowasédé hã 're hâimana mono nherẽ, te za asimi'ẽ na Wanhib'apito zô 're asimipari za'ra wa'aba mo, apâ wei morĩ õ ré. Ma'ãpé rosa'rata za'ra wa'aba, buru tede'wa na. Buru tede'wa norĩ hã te simi'ẽ na, tã zô 're simipari za'ra, a'ẽ ta'a zô, duré ĩpĩni 'rãsutuzéb zô zama. Simi'ẽ na te sô 're simipari za'ra, ropoto té te te 're ĩ'ubumro za'ra mono zéb zô, tãma sawi za'ra wa, buru nho hã. \v 8 Tane a norĩ wa'wa hã te za duré asimi'ẽ na Wanhib'apito zô 're asimipari za'ra wa'aba mo. Za wei apâ morĩ su'u na dâ'âsina, te za robze na sô 're asimipari u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 9 Ĩ̱sisãnawã norĩ, asima 're aiwapsari za'ra wa'aba mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aiwasédé hã te te ai'ãma 're sa'ra za'ra wa'aba mono tõ da. Dahâimanazéb zarina da'ãma rowairébé'wa hã we ĩmorĩzéb u hã romhuture di oto. Ãne wa, asima 're aiwapsari za'ra wa'aba mono õ di za. \v 10 Duréihã Danhib'apito uptabi zadawa wasu'u 'rata 'wa norĩ hã, da te tãma 're rob'manharĩ wasété za'ra mono nherẽ, ma tô simi'ẽ na te te 're robzépata za'ra, hâimana wẽ na. Tane te za duré ta norĩ wasu'u na 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo, ĩsine 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 11 Ta norĩ hã te te 're robzépata za'ẽtẽ za'ra mono nherẽ, siptete sina ma tô Wamama ãma 're hâimana u'âsi za'ra. Taha wa, tãma 're rowẽ za'ra mono di oto. Taha wasu'u hã wama waihu'u pese za'ra di. A norĩ wa'wa hã ma tô Zoho wasu'u hã 're ĩwapari za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono umnhasi sina ma tô ãma 're mo, Zo hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ĩsimizawizé hã sa'ẽtẽ uptabi di. Duré da'ãma 're ĩpẽ'ẽzé mono zé hã sa'ẽtẽ di. Ãne wa, Zo hã te te robzépata mono pari, ma tô marĩ hã ĩwẽ hã apâ tãma tisõ. \p \v 12 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãhãna marĩ ĩpire hã wa za aima waihu'u za'ra wa'wa. Marĩ na dama 're ropisutu za'ra wa'aba mono wamhã, te za aimreme uptabi na si dama 're ĩropisutu za'ra wa'aba mo. Ãté ni'wa hã te za marĩ na dama ropisutu. Tawamhã ãté te za ãne dama tinha, tô sena na te te dama ĩropisutuzém na, da te ãma waihu'u za'ra da: “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã hâiwa 'manharĩ'wa, ti'ai 'manharĩ'wa, uburé marĩ 'manharĩ'wa, te 're hâimana. Ta hã ma tô ĩ̱waihu'u, tô sena na te aima ĩropisutuzém na.” Ãté ãne te za ni'wa hã dama tinha, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhisi hã, te te dama ãma waptob sina. Ãne dama 're nharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. Aimreme uptabi na si, te za dama 're ĩropisutu za'ra wa'aba mo, 're sisi za'ra wa'aba mono ãna, aimreme hã tô senai õ wa, Wamama hã aiwasédé hã te te ai'ãma 're sa'ra za'ra wa'aba mono tõ da. \s1 Ĩhâzé ré norĩ wasu'u \p \v 13 Ãté asiré ĩsazei'wai wa'wa hã te za robzépata. Ãne wamhã, te za sina rowaptẽ, hâiwa u. Duré ni'wa hã rowẽ tãma hâimana wamhã, tinho're na te za Wamama ãma tiwata. \v 14 Duré ni'wa hã hâzé wamhã, te za sô tihârâ za'ra, ĩsazei'wa norĩ pawapto'wa norĩ zô, Wamama wi te te ãma rowaptẽrẽ za'ra da, duré azeitona 'rãi wa'ui wabre na te te ãma 'rãi u'ré za'ra da, Wanhib'apito zadawa para. \v 15 Tawamhã, Wanhib'apito umnhasi sina te te tiwi rowaptẽrẽ za'ra wamhã, Wanhib'apito te za sõ'reptu, ĩhâzé ré hã. Te za pese. Duré ĩhâzé ré hã tiwasédé hã te te 're ab'manharĩ mono nherẽ, ĩwasédé te te ãma 're ab'madâ'â mono õ di za oto. \fig |src="cn02102B.tif" size="span" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JAS 5.15" \fig* \v 16 Ãne wa, Wanhib'apito hã aihâzé wa, te te 're aipese za'ra wa'aba mono da, marĩ 're 'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono wamhã, te za asima 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. Te za duré asima tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito wi. Tawamhã dahâimana wẽ sina, da te tiwi 're rowaptẽrẽ za'ra mono wamhã, da te tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra mono zéb zarina, te za tô te te dama ãma 're a'uwaimrami, Wanhib'apito hã. \v 17 Duréihã Wamama zadawa wasu'u'wa hã te 're hâimana, Eriasi hã. Ta hã wasine hã te a'uwẽ na 're mo. Ta hã ma tô rowaptẽ hâiwa u, tã we ta'a tõ da, ti'ai u. Taha wa, si'ubdatõ wahu wãiwa, tã we ta'a õ di. \v 18 Taha pari, ma tô duré rowaptẽ, tã we ta'a da. Taha wa, te we tita'a oto. Tawamhã amnho ahâ di oto, da te 're ĩ'ubumro za'ra mono zéb da hã. \p \v 19-20 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa. Ãté asiré ĩsazei'wa hã te za aipi'ra, roti senai'õ niwĩ. Tawamhã ãté misi te za ĩ'maipawapto wa'wa, apâ te te sina siri da, roti tô sena niwĩ 're hâimana mono da apâ. Ãne asimiroti wẽ na 'manho'reptui wa'aba wamhã, ĩpo're'õ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti 're hâimana u'âsi mono õ di za, rowẽ u'âsi nhiti. Duré Wamama hã te te ãma 'madâ'â õ di za, marĩ hã ahâ na tiwasédé hã te te 're ĩ'ab'manharĩ mono zé hã. Te za tãma pari za'ra.