\id GAL - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h Darasiza \toc1 Darasiza norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Darasiza norĩ \toc3 Dar \mt1 Darasiza norĩ \mt2 Darasiza norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip Zezusi hã hâiwa u apâ ĩmorĩzéb u hã, zudezu norĩ si ma tô ĩsimirowasu'u na te te 're saze za'ra. Ta norĩ si te uburé sihâiwata nhihâri ré 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Abra'ãhã ma, te te ĩpisutuzéb zarina. Zezusi hã hâiwa u apâ morĩ za'u si, ma tô ĩwasu'uwẽ hã datẽme ropé, zudezu'õ norĩ u hã, ĩsihâiwata nhihâri'õ norĩ u hã. \ip Ni'wam norĩ hã zudezu norĩ hã Darasiza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã ma tô Paru hã zudezu'õ norĩ ma wasu'u za'ra, ĩsimiroti na te te ãma ĩ'uwaimrami õ na hã. Ta norĩ hã ma tô ãne hã dama roti za'ra: 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na Mozési te te ãma ĩrob'ui'éré zama te za da te 're 'madâ'â pese za'ra, te te 're da'awẽsãmri mono da. Taha da, te za duré 're dasihâiwata nhihâri za'ra. Ãne na roti hã Paru hã ma tô siwi wẽ'õ pese. Zezusi hã wazada dâ'â wa, duré taha zarina wawasédé hã te te wama 're apari mono wa, dasihâiwata nhihârizé hã marĩ dai õ di. Zezusihi wapru na si te za te te 're da'a'upsõ, dawasété wi. Ãne wa, ma tô Paru hã tãma rob'ui'éré za'ra, Darasiza norĩ ma hã, aimawi hã te te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da, Zezusihi si te te sina 're umnhasi pese za'ra mono da, taha zarina si 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã ĩpẽ'ẽ 're, 're sãmra za'ra mono da. \c 1 \p \v 1-2 Wanhib'apito nhib'a'uwẽ norĩ, daza'rui mono bâ Darasiza na danhipti'a nho'õmo nhisi 'remhã 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ, wa hã Paru, wa ãma asawi za'ra wa'wa. Uburé wasiré ĩsazei'wa norĩ hã te duré timreme na ãma asawi za'ra wa'wa, ĩ̱'rata ĩsi'ubumro norĩ hã. Ãne wa za ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa. Wa hã Zezu Cristuhu zadawa wasu'u'wa, wa 're mo, ĩsadawa para. Ni'wam norĩ hã te te siwi ĩ̱pisutu õ di, dazadawa para ĩsadawa wasu'u'wa na 're ĩ̱hâimana mono da. Mare uptabi di. Zezu Cristuhu si ma tô Wamama me si, sima ĩ̱pisutu zahuré, ab're hawi ti'ra hâiwa'utu'wai me. \p \v 3 Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma zama, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're anomro aba mono da. \p \v 4 Wanhib'apito 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma ĩwẽzéb uwaibaba, ma tô Zezu Cristu hã wazada sisõ, wazada dâ'â da, te te wa'awa'âbâ da, 're wanomro wasété mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wahâ za'ra tõ da, rob'rãsutuzéb ãma hã, duré dapo're'õ na 're ĩdanomro mono norĩ ne, 're wanomro u'âsi tõ mono da. \v 5 Wamama hã wẽ uptabi wa, ãma 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono. \s1 Aimawi rowasu'u hã Wanhib'apito wasu'uwẽ ne, aiwa 're 'maihâimana mono õ na rowasu'u \p \v 6 Ãhãna wa ai'ãma ĩ̱tob'uzu za'ra wa'wa. E marĩ wa. Tãma asawi uptabi za'ra wa'aba wa, ma tô Cristu hã asõ'reptu za'ra wa'wa. Taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô sima aipisutu za'ra wa'wa, ĩsib'a'uwẽ si oto 're anomro aba mono da. Tane nherẽ, ma tô aiwara sina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi 're aipizari za'ra wa'aba mo, asimirosa'rata na, aimawi rowasu'u hã Cristuhu wasu'uwẽ me aiwam newa. \v 7 Aimawi rowasu'u hã Cristuhu wasu'uwẽ me, aiwa 're hâimana mono õ di. Mare uptabi di. E marĩ wa, wa tô ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ hã ma tô sima wẽ za'ra, Cristuhu wasu'uwẽ upana te te ãma saprĩ za'ra da, aimawi rowasu'u u. Ta norĩ hã ma tô aimawi tinhimirowasu'u na aiwi ro'wa'rutu za'ra wa'wa. \v 8 Wa norĩ hã wa tô aima rowasu'u za'ra wa'aba ni, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na. Tane nherẽ, nimahã na Cristuhu wasu'uwẽ upana, wa te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'awẽ'õ pese. Tane duré nimahã na hâiwa ãma tãma ĩromhuri'wa norĩ hã ĩwasu'uwẽ upana, we te te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, te za duré te te siwi 're awẽ'õ pese. \v 9 Ãne hã wa tô aima waihu'u za'ra wa'aba ni. Taha wa, wa za duré aima ãma sahu za'ra wa'wa, wa te aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na. Ni'wam norĩ hã wanhimirowasu'u zarina si, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're rowasu'u za'ra mono õ wamhã, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te siwi 're awẽ'õ pese. \v 10 E ĩ̱nhimiroti na ĩ̱'ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb zô, wa ĩ̱sina 're ĩ̱nhimipari. Mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si ĩ̱'ãma 're ĩwata mono zéb zô si, wa ĩ̱sina 're ĩ̱nhimipari. Ti'ai ãma ĩ̱'ãma 're dawata za'ra mono da, 'râwi ĩ̱si'uihâ na te ĩ̱sina 're rosa'rata mono 'wa'âhã, Zezu Cristuhu ma romhuri'wa, 're ĩ̱hâimana mono õ di aré. \p \v 11 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ma'ãpé niha we ĩ̱'ãma waihu'u za'ra wa'aba. Ti'ai ãma 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ nhimirowasu'u zarinai õ di, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ te dama 're ĩwasu'u mono hã. \v 12 Ni'wa ãne na hã te te ãma 're ĩ̱po're pu'u mono õ di, ti'ai ãma wasiré 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ hã. Ni'wa hã te te duré ĩ̱ma 're rowasu'u mono õ di, te ĩwaihu'u pese zéb da hã. Mare di. Si'uihâ na ma we hâiwa hawi ĩ̱ma siwaihu'u Zezu Cristu hã, ĩwasu'uwẽ na te ĩwaihu'u pese zéb da hã. \s1 Paru hã Wanhib'apito zadawa wasu'u'wa na te te ĩsãna'ratazém na ĩsiwasu'uzé wasu'u \p \v 13-14 Wa hã wasiré zudezu norĩ nhimizazezéb zarina 're ĩ̱morĩ ré, wa tô ĩ̱sima wẽ upta, wasiré ĩwaprédu mono norĩ nhipai u, wahi'rata norĩ nhimiroti zarina si, 're ĩ̱morĩ da. Ãne 're ĩ̱morĩ ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ ma, ĩ̱wasété na wa tô te 're arob'manharĩ aré, Wanhib'apito zazei'wa norĩ ma hã. Wa tô te ĩ̱sima 're awẽ, te 're uprosi mono da. Ãne ma tô ĩ̱wasu'u wasédé hã 're ĩwapari za'ra wa'aba mo. \p \v 15-16 Tawamhã bâdâ ma tô oto ĩwa waptãrã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ti'ra te te ĩ̱ma ĩwaihu'uzém na, ĩ'ra wasu'uwẽ na si, zudezu'õ norĩ ma, te 're wasu'u mono da. Taha da, ĩ̱poto õ ré, ma tô sima ĩ̱pisutu siro, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, tãma ĩ̱zawi uptabi wa, ma tô oto ĩ̱zô hâ, tãma ĩromhuri'wa na oto 're ĩ̱hâimana mono da. \p Tawamhã e 'wa hã wa tô sadawa pibu, ãne zarina te dama 're ĩsadawa wasu'u mono da hã. Mare di. Ni'wa hã ãne na te sadawa pibui õ uptabi di. \v 17 Duré Zeruzarẽ u, a'â ĩ̱morĩ õ di, Cristu hã tizadawa wasu'u'wa da, ĩ̱wana te te sima ĩpisutu za'ra norĩ u, te sabu za'ra da. Mare di. Daza'rui amoi u si, wa tô a'â mo, Arabiza u. Tame ĩ̱nhamra pari, wa tô apâ mo, Damasitu na 'ri nho'õmo nhisi u. \v 18 Si'ubdatõ ma tô oto ĩ̱'ãma tiwahu, Wanhib'apito ãma te ĩsasõmrizém na hã. Tawamhã Zeruzarẽ u wa tô oto mo, Pedru hã te hâiba pibu da. Tame ma tô romhuri hã maparane ĩ̱'ãma ai'utõ, ĩ'rata ĩ̱nhamra ré. \v 19 Pedruhu siré norĩ hã aihĩni te sõpẽtẽ za'ra õ di, Cristuhu zadawa wasu'u'wa norĩ hã. Ti'aduhu si, wa tô sõpẽtẽ. Wanhib'apito sisémemhã ta hã. \p \v 20 Tô sena, wa rob'ui'éré na aima rowasu'u za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nho'a. \p \v 21 Tawamhã Zeruzarẽ hawi wa tô oto watobro, daza'rui u ĩ̱morĩ da, Siriza u, duré Sirisiza u. \v 22 Zahadu te te siwi ĩ̱hâiba pibu za'ra õ di, Zezusihi zazei'wa norĩ hã daza'rui mono bâ, Zudeza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma siré 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ hã. \v 23 Taré ma tô ĩ̱wasu'u wẽ si te te 're wapari za'ra, ta norĩ hã. Ãne ĩ̱wasu'u wẽ hã: “Paru hã ma tô te te wa'ãma 're arowasété aré, Wanhib'apito ãma, wa te 're sasõmri tõ za'ra mono da. Tane nherẽ, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na te oto te te 're da'apawapto, Wanhib'apito ãma da te 're sasõmri za'ra mono da.” Ãne na si ma tô ĩ̱wasu'u wẽ hã te te 're ropé. \v 24 Taha wa, Wanhib'apito zazei'wa norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si, te 're wata u'âsi za'ra, te te ĩ̱nho'reptui wẽ te. \c 2 \s1 Ti'adu norĩ u, Paru norĩ ĩsihutuzé wasu'u \p \v 1 Tawamhã 14 na ĩ̱'ãma wahu pari, wa tô apâ mo, Zeruzarẽ u. Tamomo ĩ̱morĩ wamhã, Banabé hã te ĩ̱siré mo. Titu hã wa duré ĩ̱siré saprõ. \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã za apâ ĩ̱morĩzém na, te te ĩ̱ma waihu'u sirõmo wa, wa tô apâ mo. Tawamhã 'ri nho'õmo u wasihutu wamhã, aibâ dama ĩpire na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ me, wa tô wahâiba pisutu wasi'rã'õtõ ni. Taha wa, wa tô ta norĩ ma ĩ̱siwaihu'u, zudezu'õ norĩ ma, Wanhib'apito wasu'uwẽ hã te tãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zém na. Te te ãma ĩ̱zaze za'ra zô, wa tô ĩ̱nhimiromhurizém na tãma ĩ̱siwasu'u za'ra, te te ãma ĩ̱zaze za'ra õ wa, taré 're hâimana mono tõ da, ĩ̱nhimiromhurizé hã. \v 3 Tawamhã ma tô ta norĩ hã ãma ĩ̱zaze za'ra, zudezu'õ norĩ ma, te tãma 're ĩrowasu'u za'ra mono zém na. Taha wa, te te siwi pisutu za'ra õ di, Titu hã ĩ̱siré 're ĩmorĩ hã, sizudezu da. Titu hã deredu na ĩpodo, zudezu'õ. Tane nherẽ, te te siwi pisutu õ di, sihâiwata nhizâri ré 're morĩ da, tawapsi sizudezu da. Mare di. \v 4 Ni'wam norĩ si, zudezu norĩ hã ma tô ĩ'upana sima wẽ za'ra, Titu hã sihâiwata nhizâri ré 're morĩ da. Ta norĩ hã wasiré Wanhib'apito zazei uptabi 'wa 're nomro mono newa, ma tô hâimana nhipese sina wasiré 're si'rã'õtõ, wapsãi'a ne wahâimanazé ma, te te 're ropibu za'ra mono da, rowẽ na 're ĩwahâimana za'ra mono zéb zô, Cristu Zezusihi ãma. Ta norĩ hã zudezu norĩ hã, ma tô sima wawẽ za'ra, ĩsine 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, wa te 're rob'manharĩ u'âsi za'ra mono da, taha zarina wanho'reptuzé hã wa te wasina 're uwaimrami za'ra mono da newa. \v 5 Tane nherẽ, ta norĩ nhimirosa'rata na, wa te ãma saze za'ra õ di. Mare uptabi di. Wa tô wasima wẽ za'ra ni, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ uptabi si, aima 're hâimana za'ra wa'aba mono da. Taha wa, ta norĩ nhimirosa'rata na hã wa te ãma saze za'ra õ di. \p \v 6 Dama ĩpire za'ra norĩ ma, ĩ̱nhimiromhurizém na tãma ĩ̱siwaihu'u za'ra parimhã, marĩ asa te te ĩ̱ma waihu'u za'ra õ di, ĩsadawa nhipai u, zudezu'õ norĩ ma te tãma 're ĩrowasu'u za'ra mono zéb da hã. Ta norĩ hã pire na dama 're hâimana za'ra mono nherẽ, ĩpire na te 're rosa'rata mono õ di, wa hã. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã dapire na te te da'ãma 're rosa'rata mono õ wa. Tãma taré hã. \v 7 Ãne si ma tô aibâ norĩ hã siwi ĩ̱waihu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono tô sena te te ĩ̱pisutu na, zudezu'õ norĩ ma, Wanhib'apito wasu'uwẽ hã te tãma 're wasu'u za'ra mono da, Pedru hã te te ĩpisutu ne, tisiré zudezu norĩ ma, te te 're rowasu'u mono da. \v 8 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô Pedru hã te te 're pawapto tiwaihu'u pese na, tisiré zudezu norĩ ma, Cristu hã te te tãma 're ĩwasu'u za'ra mono zéb da hã, ta norĩ u si te te satõrĩ wa. Tane duré wa hã tiwaihu'u pese na ma tô te te 're ĩ̱pawapto, zudezu'õ norĩ ma, Cristu te tãma 're ĩwasu'u za'ra mono zéb da hã, ta norĩ u si te te ĩ̱zatõrĩ wa, wa hã. \v 9 Taha wa, ma tô oto Ti'adu norĩ hã ĩ̱'ãma waihu'u za'ra, tãma ĩ̱zawi pese wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima ĩ̱pisutuzém na hã. Õ norĩ hã ĩsimiroti pire na ma tô Wanhib'apito zazei'wa norĩ hã ãma waihu'u za'ra, Ti'adu hã, Pedru hã, duré Zuwã. Tawamhã ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱pisutuzém na te te ĩ̱'ãma waihu'u za'ra wa, ma tô tinhib'rata na siwi wazawi za'ra, Banabéhé me. Wama wẽ za'ra di, wa norĩ hã zudezu'õ norĩ u si 're waneb da, Cristuhu wasu'uwẽ na, wa te tãma 're romhuri za'ra mono da. Duré wama wẽ za'ra di, Ti'adu norĩ si, tisiré zudezu norĩ u si 're nomro mono da, Pedru norĩ me. Ãne na wa tô wanhimirosa'rata na wasisaze za'ra ni. \v 10 Ãne si ma tô wama waihu'u za'ra, Ti'adu norĩ hã, Wanhib'apito zazei'wa norĩ ĩsimarĩ'õ norĩ hã wanhimarĩ na wa te 're pawaptob u'âsi za'ra mono da, 're wapo're simrami za'ra mono ãna. Ãne zô, wa ĩ̱sima te 're rosa'rata u'âsi, ĩwẽ na si te 're da'apawapto mono da. \s1 Paru hã Pedruhu ma te te ĩrowaihu'uzé \p \v 11-12 Tawamhã Ãtizotiza ãma ĩ̱nhamra ré, ma tô wi Pedru hã, ĩ̱zarina. Tawamhã zudezu'õ norĩ ãma tinhimirosa'rata na te te upai wa, wa tô danho'a tãma rowaihu'u. Ãne tinhimirosa'rata na te te ĩ'upazé hã. Ãtizotiza u wisi wamhã, ma tô aré zudezu'õ norĩ me 're sa, Wanhib'apito zazei'wa norĩ me hã. Tawamhã ĩsarina si ma duré aibâ norĩ hã aihutu, Ti'aduhu hawimhã. Ta norĩ hã ma tô te te sima 're wẽ za'ra, Wanhib'apito zazei'wa norĩ zudezu'õ hã, sihâiwata nhihâri ré si 're nomro mono da, tawapsi sizudezu za'ra da. Tawamhã zudezu'õ norĩ hã, Wanhib'apito zazei'wa oto wasiré 're wahâimana za'ra mono nherẽ, ma tô Pedru hã tiwi sisawi za'ra, oto dasiré 're sa tõ mono da. E marĩ wa. Zudezu'õ norĩ siré 're sai u'âsi mono wa, te te siwi wẽ'õ za'ra õ'umnhasite, we ĩsihutu norĩ hã. \v 13 Tawamhã Pedruhu ne dazadamnhasi te, te oto ĩsiré zudezu norĩ hã tiwi sisawi za'ra, zudezu'õ norĩ wi, Wanhib'apito zazei'wa oto wasiré 're wahâimana za'ra mono nherẽ. Banabéhé zama ma tô dazadamnhasi te, tiwi sisawi za'ra. \v 14 Ãne na ma tô Pedru norĩ hã tinhimirosa'rata na upa za'ra, zudezu'õ norĩ ãma. Tô sena Cristuhu wasu'uwẽ zarina si oto dama 're hâimana za'ra mono õ di, Pedru norĩ hã. Ãne wa tô ãma waihu'u za'ra. Taha wa, wa tô Pedruhu ma tinha, uburé Wanhib'apito zazei'wa norĩ nho'a, ãne: “A hã zudezu nherẽ, ma tô zudezu'õ norĩ siré 're asai mo aré, a hã zudezu'õ 're aihâimana mono newa. E niha ma tô bété oto tiwi asisawi za'ra, zudezu'õ norĩ wi, a'â sizudezu za'ra da, ĩsazei'wa norĩ hã.” Ãne wa tô tãma tinha. \p \v 15 Wa norĩ hã zudezu na wa tô wapoto ni. Zudezu'õ na wapoto õ di, siwa'ru 're ĩnomro mono norĩ ne. \v 16 Wa norĩ hã wa tô oto marĩ hã waihu'u ni, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩda'awẽsãmri mono zém na hã. Zezu Cristu, Danho'reptui'wa na da te dasina 're umnhasi za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, dawasédé hã te te da'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zéb zarina, te oto te te 're da'awẽsãmri. Taha zarina, dawasété 'ru te, te te dahâ za'ra õ di za, rob'rãsutuzéb ãma hã. Ĩsimiroti na Mozési te te ĩrob'ui'éré 'rata zarina, da te 're rob'manharĩ za'ra mono nherẽ, taha zarina te te dama 're apari mono õ di za, dawasédé hã. Ãne na wa tô oto waihu'u ni, wa norĩ hã. \v 17 Taha wa, Cristu Zezusi hã wa tô wasina umnhasi za'ra ni, taha zarina si wawasédé hã te te oto wa'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da, tawapsi te te 're wa'awẽsãmri mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ĩsimiroti na rob'ui'éré zarina, da te 're rob'manharĩ za'ra mono nherẽ, taha zarina te te dama 're awaihu'u mono õ di za, dawasédé te te da'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ na. Taha wa, wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, wa te 're ĩrob'manharĩ mono zém na wa te 're 'madâ'â mono õ di oto, taha zarina wawasédé hã te te wa'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zéb zarina, te te 're wa'awẽsãmri mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Wa norĩ hã Cristu, Danho'reptui'wa na wa tô wasina saze ni, taha zarina si wawasédé hã te te wa'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da, tawapsi te te 're wawẽsãmri mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina wa te 're ĩrob'manharĩ mono zém na, wa te 're 'madâ'â mono õ di oto, taha zarina, te te wanho'reptu dai õ wa. Ãne wa, ma tô ni'wam norĩ hã wama nharĩ za'ra, zudezu norĩ hã, wanhimirosa'rata na wa te ãma upa newa, aimawi na. E niha tawamhã. Cristu te te wama ĩwaihu'uzéb zarina, wanhimirosa'rata na wa te ãma upai 'wa'âhã, te aré Cristu hã wanhowa ãma upa na'rata, te te wama ĩwaihu'uzém na hã. E tô sena, ma tô Cristu hã wanhowa ãma upa na'rata. Mare di. Te te ãma upai waihu'u õ di. Robaba uptabi di. \v 18 Wa hã wa oto te dama 're awaihu'u u'âsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, da te 're rob'manharĩ za'ra mono nherẽ, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono za te te 're ĩda'anho'reptui mono õ na. Tawamhã nimahã na ĩ̱nhimirosa'rata na te saprĩ wamhã, wa za tô tãma ãma upa. Tawapsi ĩ̱wẽ'õre di za. \v 19-20 Ãne te aré ĩ̱nhimirosa'rata 'rada hã ĩ̱ma 're hâimana: 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina te 're rob'manharĩ mono wamhã, taha zarina si ĩ̱wasédé hã te te ĩ̱'ãma 're 'madâ'â mono õ di za. Tawapsi te za oto te te 're ĩ̱wẽsãmri. Taha zarina ĩ̱wasété 'ru te, rob'rãsutuzéb ãma te te ĩ̱'azâri õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãhãna ĩ̱nhimirosa'rata 'rada hã te oto ĩ̱za'u 're simi'wara. Ta hã wa tô oto rẽme pese ĩ̱sipara, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱ma ĩwaihu'uzéb uwaibaba si 're ĩ̱morĩ da. Zezu Cristu, wedepo'o nhonhi'rãmi na dâ'â wa, ĩsiré ĩ̱dâ'â ne, ĩ̱si'uihâ na te ĩ̱sima 're ĩrosa'rata mono zém na 're ĩ̱hâimana mono õ di oto, Cristuhu si oto ĩ̱pẽ'ẽ 're, 're hâimana mono wa, 're ĩ̱wada'uri wẽ mono 'wa da hã. Cristu hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra. Ta hã te te 're ĩ̱zawi pese mono wa, ma tô ĩ̱zada sisõ, ĩ̱zada dâ'â da. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra umnhasi sina, wa oto 're ĩ̱hâimana. \v 21 Wa hã te ĩ̱siwi 're wẽ'õ mono õ di oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩ̱zawi pese mono zé hã, Cristu te te ĩ̱wa'âbâzém na dazada ĩdâ'âzém na hã. Taha wa, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱sisõ'reptu dai õ wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina te 're ĩrob'manharĩ mono zém na, te 're ab'madâ'â mono õ di oto, taha zarina, ĩ̱wasédé hã te te ĩ̱'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da, te te 're ĩ̱wẽsãmri mono da oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Dasi'uihâ na dasisõ'reptu dai õ wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, da te 're rob'manharĩ za'ra mono nherẽ, taha zarina te te dama 're apari mono õ di dawasédé hã, da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé hã. Ãne 'wa'âhã, aré marĩ dai õ di, Zezu Cristu dazada ĩdâ'âzé hã. Taha wa, te oto ĩ̱siwi 're wẽ'õ mono õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩ̱zawi pese mono zé hã, Cristu te te ĩ̱wa'âbâzém na, dazada ĩdâ'âzém na hã. Mare uptabi di. Ãne Pedruhu ma, te ĩrowaihu'uzé hã. \c 3 \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩda'awẽsãmri mono zém na rowasu'u \p \v 1 Darasiza nhihudu norĩ, e niha te rosa'rata waihu'u ãna 're anomro aba mo. Zezu Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada ĩdâ'âzém na, wa tô te aima ãma 're rowasu'u pese za'ra wa'wa aré. E 'wa hã ma tô aiwi udâ za'ra wa'wa, taré waihu'u zawã za'ra wa'aba da. \v 2 Ma'ãpé we ĩ̱ma waihu'u za'ra wa'aba. E marĩ wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Tipẽ'ẽzani hã we aima sõmri za'ra wa'wa, aipẽ'ẽ 're. E ĩsimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, 're ĩrob'manharĩ za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô we Tipẽ'ẽzani hã aima sõmri za'ra wa'wa. Mare di. E Zezu Cristuhu wasu'uwẽ hã aipo're na wapari za'ra wa'aba pari, tô sena ĩwasu'uwẽ na asina 're saze za'ra wa'aba mono wa, ma tô we aima sõmri za'ra wa'wa. Taha wa, ma tô we Tipẽ'ẽzani hã aima sõmri za'ra wa'wa tô, aipẽ'ẽ 're, 're sãmra za'ra wa'aba mono da oto. \v 3 E niha bété rosa'rata waihu'u ãna, te oto 're anomro aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Tipẽ'ẽzani te te aima ĩsõmri za'ra wa'aba zarina, ma tô aihâimanazép tém na ãma ĩsãna'rata za'ra wa'wa, ĩwẽ na. E niha te bété oto 'râwi 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo asi'uihâ na, asina uwaimrami za'ra wa'aba da newa, asisõ'reptu za'ra wa'aba zé hã. \v 4-5 E taré ma tô ĩwẽ hã asina 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mo, marĩ hã ãma waihu'u za'ra wa'aba ãna. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô we Tipẽ'ẽzani hã aipẽ'ẽ 're aima sõmri za'ra wa'wa. Ma tô duré marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te aima 're 'manharĩ wẽ za'ra wa'wa, tiwaihu'u pese na. E marĩ wa. E ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono wa. Mare di. Taha zarinai õ di. Zezu Cristuhu wasu'uwẽ hã aipo're na wapari za'ra wa'aba pari, Cristu Danho'reptui'wa na asina 're umnhasi za'ra wa'aba mono wa, ma tô we Tipẽ'ẽzani hã aima sõmri za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha zarina si, ma tô duré marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te aima 're 'manharĩ wẽ za'ra wa'wa, tiwaihu'u pese na. \p \v 6 Tane Abra'ã hã. Ta hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sina 're umnhasi pese, te te tãma ĩropisutuzé za te te tãma ãma ĩ'uwaimrami na hã. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô te te 're wẽsãmri, Abra'ã hã. Duréihã ãne Abra'ãhã wasu'u na ma tô rob'ui'éré ĩbaihâ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã. \v 7 Tawamhã Cristu Danho'reptui'wa na, da te dasina 're umnhasi za'ra mono wamhã, simisutu Abra'ãhã nhihudu na, te za oto te te 're da'anhisi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãne hã wa tô aima waihu'u za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da asina. \v 8 Zahadu romhâ uptabi nherẽ, ma tô zudezu'õ norĩ ãma sima roti, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãne ĩsimiroti hã: Zudezu'õ norĩ hã, Cristu Danho'reptui'wa na te te sina 're umnhasi za'ra mono wamhã, ta norĩ ma zama te za duré tãma 're ĩrowẽ za'ra mono zéb da hã te te tãma 're apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ĩwasédé hã te te oto ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zéb zarina, te za te te 're awẽsãmri. Taha zarina dawasété 'ru te, te te ahâ za'ra õ di za, rob'rãsutuzéb ãma hã. Ãne ĩsimiroti hã zudezu'õ norĩ ãma hã. Taha wa, ma tô ãne Abra'ãhã ma waihu'u siro, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã: “Aima te ĩropisutuzém na asina ĩ̱zazei pese zéb zarina, wa za dama 're ĩrowẽ za'ra mono zéb da hã te dama 're apisutu, daro mono bâ.” Ãne ma tô ĩwasu'uwẽ na romhâ ré ãma po're pu'u siro. \v 9 Abra'ã hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sina 're sazei pese, te te tãma ĩropisutuzém na. Taha wa, rowẽ te te tãma ĩpisutuzéb zarina, ma tô rowẽ uptabi na 're hâimana. Tane duré Cristu Danho'reptui'wa na, da te dasina 're saze za'ra mono wamhã, Abra'ãhã ma te te ĩpisutu ne, te za dama 're ĩrowẽ za'ra mono zéb da hã te te dama 're apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 10 Tane nherẽ, ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina, da te 're ĩrob'manharĩ za'ra mono zém na 're danhopré mono wamhã, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're da'anho'reptui mono da newa, e niha te za tawamhã dama 're romhâimana za'ra. Õne haré, ĩsimiroti mono bâ da te dasina tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono õ wa, te za tô te te siwi 're da'awẽ'õ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Duréihã ma tô ãne na rob'ui'éré ni: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti mono bâ, taha na rob'ui'éré hã te ĩbaihâ na dama 're hâimana, da te dasina tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono da. Ãne zarina, ĩsimiroti mono bâ, da te dasina tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono õ wamhã, te za te te siwi 're da'awẽ'õ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã.” \m Ãne ma tô ãhã wasu'u na rob'ui'éré, ĩsadawa wasu'u'wa hã. \v 11 E ãne te za te te dama 're awaihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã: “Ĩ̱nhimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina, 're ĩrob'manharĩ za'ra wa'aba mono zéb zarina, te ai'ãma 're ab'madâ'â aba mono õ di za oto, aiwasété 'wa hã. Wa za oto te 're ai'awẽsãmri 'wa. Taha zarina, aiwasété 'ru te, te aihâ za'ra wa'aba õ di za.” E ãne te za te te dama 're awaihu'u. Mare di. Duréihã ma tô ãne na rob'ui'éré ni: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono, Danho'reptui'wa na da te dasina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zéb zarina si, dawasédé hã te te da'ãma 're ab'madâ'â mono õ di za. Ãne wamhã, te za rowẽ uptabi na 're dahâimana u'âsi za'ra.” \m Ãne na da te ãma rob'ui'éré wa, wa tô waihu'u za'ra ni tô. \v 12 Duréihã ma tô duré ãne na rob'ui'éré ni: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti mono bâ, da te dasina tãma ãma 're uwaimrami u'âsi za'ra mono wamhã, rowẽ uptabi na te za 're dahâimana u'âsi za'ra.” \m Ãne ĩwasu'u na rob'ui'éré hã. Tane nherẽ, Cristuhu wasu'u zô, te zahadu 're rob'é'é, Cristu Danho'reptui'wa na da te dasina 're umnhasi za'ra mono da, dama 're ĩrowẽ za'ra mono zéb da hã. \p \v 13 Wa norĩ hã wa te dame wasina tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti mono bâ. Taha wa, te aré siwi wa'awẽ'õ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Tawapsi wawasété 'ru te, te aré wahâ za'ra. Tane nherẽ, te te 're wahâ za'ra mono tõ da, ma tô Cristu hã wẽ nherẽ, wazada sisõ, wa'upana 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te azâri da. Taha na ma tô wa'awa'â, Cristu hã. Duréihã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré ni: \q1 “Ni'wa hã wasété uptabi wa, te za dasiwi wĩrĩ ni. Taha pari, wede na te za dasiwi sasõmri ni, da te ãma waihu'u za'ra da, wasété uptabi wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma ĩwẽ õ na.” \m Ãne ĩwasu'u na rob'ui'éré hã. Tawamhã ãma ĩrob'ui'érézéb zarina, Cristu hã wẽ nherẽ, wedepo'o nhonhi'rãmi na sa'o ré, ma tô siwi wẽ'õ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Wa'upana ma tô azâ, wasété õ nherẽ. \fig |src="cn01842B.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="GAL 3.13" \fig* \v 14 Ãne ma tô Cristu Zezusi hã wa'awa'âbâ pa. E marĩ da. Simisutu ĩsib'a'uwẽ oto 're wanomro mono wa, zudezu'õ norĩ ma zama, ĩwẽ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma ãma 're a'uwaimrami mono da, Abra'ãhã ma te te ĩropisutuzéb zarina, duré wahâiba mono bâ wapẽ'ẽ 're, Tipẽ'ẽzani hã te te wama 're anhomri mono da, te te wama ĩropisutu za'ra zéb zarina, Zezu Cristu hã Danho'reptui'wa na, wa te wasina 're umnhasi za'ra mono wa. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rowasu'u, Abra'ãhã ma ĩwẽ na te te tãma ĩropisutuzém na rowasu'u me \p \v 15 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za oto aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, 're ĩwahâimana za'ra mono zém na. Ãté ni'wam norĩ hã te za marĩ ĩwẽ na sima roti zahuré. Tawamhã tô sena za te te sima ãma ĩ'uwaimrami zahuré pibu ma, te za danho'a rob'ui'éré zahuré tinhisi na, da te ãma waihu'u zahuré da. Taha parimhã, te te sima ãma uwaimrami zahuré tõ da, ni'wa hã te te tiwi ĩsizâri zahuré da hã, mare di. Duré, ni'wa hã tinhimiroti na te te ãma 'rãnhipa zahuré õ di za. Ma tô ãma sisazei pari zahuré. \v 16 Tane Abra'ãhã ma, ĩsipai u ĩsihudu na zama, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩropisutuzé hã. Ãhã wasu'u na, da te ãma rob'ui'éré wamhã, ĩsihudu norĩ hã da te wasu'u za'ra õ di. Ĩsihudu norĩ hã da te wasu'u za'ra 'wa'âhã, te aré ĩsihudu ahâ na wasu'u ni. Ĩsihudu misi, te wasu'u. Ta hã Cristu. \v 17 Wa za oto aima rowasu'u pese za'ra wa'wa, te aima ãma ĩsimiré'é aba zém na. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô Abra'ãhã ma ĩwẽ na ropisutu. Tô sena te te tãma ãma uwaimrami da, ma tô tãma siwasu'u. Taha pari, te te tãma ĩropisutuzém na hã ma tô da'ãma tiwahub ahâ uptabi, 430 na. Tawamhã ma tô tinhimiroti mono bâ dama waihu'u 'rata. E taha wa, ĩwẽ na te te dama ãma uwaimrami õ di za, Abra'ãhã ma, te te ĩropisutuzém na hã. E taha wa, te za tinhimiropisutu na ãma saprĩ, te te dama ãma uwaimrami tõ da. Mare di. Te za tô te te dama ãma 're a'uwaimrami u'âsi, Abra'ãhã ma, te te ĩropisutuzéb zarina. \v 18 Abra'ãhã ma, ĩwẽ na te te tãma ropisutu wa, taha zarina ma tô ãma tãma uwaimra. Tane ĩwẽ na te te dama ropisutu wa, taha zarina si, te za tô te te ãma dama 're a'uwaimrami, sô 're simipari mono ãna, marĩ na ĩsimiroti hã a'â da te dasina tãma ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono zéb zô. \p \v 19 Abra'ã hã 're hâimana mono ré, ma tô ĩwẽ na tãma ropisutu siro 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ĩsipai u ĩsihudu ma, te te tãma ãma 're a'uwaimrami mono da. Abra'ãhã za'u si, ma tô oto tinhimiroti mono bâ dama waihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. E marĩ da. Dawasété na 're danomro mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, dawasété na 'râwi 're dasiwaihu'u za'ra mono da. Taha da, ma tô tinhimiroti hã dama waihu'u. Abra'ãhã nhihudu, ti'ai u we ĩmorĩzéb u si, te za pire na 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti zarina, zudezu norĩ te te 're ĩrob'manharĩ za'ra mono zéb da hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhimiroti hã te te dama 're awaihu'u mono da, ma tô tinhimiroti na rob'ui'éré hã hâiwa ãma tãma ĩromhuri'wa norĩ ma tisõ, aibâ ma te te siwi sõmri da, ĩsipai u. \v 20 Ni'wa hã ti'ai ãma si'uihâ na tinhimiroti hã te te dama waihu'u wamhã, ni'wa hã ĩsãna'remhã hâimana õ di, ĩsimiroti hã te te dama ĩwaihu'u da hã. Tane 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Si'uihâ na ma tô Abra'ãhã ma waihu'u, ĩwẽ na za te te tãma ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono na hã. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na, Mozési te te ãma ĩrob'ui'érézé wasu'u \p \v 21 Abra'ãhã za'u si, ma tô oto tinhimiroti mono bâ dama waihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. E taha wa, te te dama ãma uwaimrami õ di za ĩwẽ na, Abra'ãhã ma, aré te te ĩropisutuzéb zarina. Mare di. Te za tô te te dama ãma 're a'uwaimrami u'âsi. Uburé marĩ hã ĩsimiroti zarina, da te dasina tãma ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono da hã, dama waihu'u za'ra 'wa'âhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te aré te te dama 're apisutu, rowẽ uptabi na 're dahâimana za'ra mono da. \v 22 Tane nherẽ, daro mono bâ te dawasété na 're danomro. Dasi'uihâ na dawasété wi 're dasipizari waihu'u za'ra mono õ di tô. Ãne, da te ĩwaihu'u za'ra zéb da hã, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ãma rob'ui'éré. E marĩ da. Zezu Cristu Danho'reptui'wa na, da te dasina 're umnhasi za'ra mono da, tawapsi 'Re ĩhâimana u'âsi mono ĩwẽ hã te te dama ãma 're uwaimrami mono da, te te dama ĩropisutuzéb zarina. \p \v 23 Bâdâ ĩwa waptã'ã õ ré, Zezu Cristu Danho'reptui'wa na da te dasina 're umnhasi za'ra mono õ ré hã, ãne aré dahâimanazé hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô zudezu norĩ hã tinhimiroti 'rata na te te 're a'uwati, Cristuhu wasu'uwẽ hã sõ'awi te te wama waihu'u za'ra õ ré hã, Cristu Danho'reptui'wa na wa te wasina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zéb da hã oto. \v 24 'Re daprédub za'ra mono õ ré, da'madâ'â'wa hã te te dama 're ĩroti mono ne, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhimiroti 'rata na te te 're wa'a'uwati aré, Cristu hã datẽme wei morĩ õ ré. Ta hã te we oto datẽme mo, te te dawa'âbâ da, Danho'reptui'wa na wa te wasina 're ĩsaze za'ra mono zéb zarina, wawasédé hã te te wa'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, taha zarina te te 're wa'awẽsãmri mono da oto. \p \v 25-26 Ma tô oto bâdâ hã ĩwa waptãrã, Cristu hã wa te wasina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zéb da hã. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, wa te 're ĩrob'manharĩ za'ra mono zéb da hã, pire na wama 're hâimana za'ra mono õ di oto, Mozési te te ãma ĩrob'ui'éré hã. E marĩ wa. A norĩ wa'wa hã ma tô Cristu Zezusi hã Danho'reptui'wa na asina 're ĩsaze za'ra wa'aba mo. Taha wa, te oto simisutu 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra, 're anomro aba mo, aihĩni. \v 27 Ma tô duré â dawabzuri hã ĩ'manharĩ za'ra wa'wa, Cristu 're ĩmorĩzém na si oto ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da, simisutu Cristuhu nhib'a'uwẽ 're anomro aba mono wa. \v 28-29 Taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te siwi 're da'aba'a waihu'u mono õ di, zudezu norĩ hã, duré zudezu'õ norĩ hã, ĩwada'uri zarina si, pawa'âbâ ãna dama romhuri'wa norĩ hã, duré wada'uri ãna si'uihâ na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, aibâ norĩ hã, duré pi'õ norĩ hã. Simisutu Cristu Zezusihi nhib'a'uwẽ si, te 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Taha wa, te oto Abra'ãhã nhihudu na te te 're asisi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãhã wa, ĩwẽ na si, Abra'ãhã ma te te ĩropisutuzéb zarina, te za ĩwẽ na si te te aima ãma 're a'uwaimrami 'wa, Aimama 'wa hã. \c 4 \p \v 1-2 Ãne wa za duré marĩ hã aima waihu'u za'ra wa'wa, romnhimiré'é na ĩwaihu'u za'ra wa'aba zéb da hã. Ãté ai'uté mama tõ hã te 're 'maihâimana, 'watébrémi hã. Prédu wapsi, ĩte hã za, ĩmama hã dâ'â õ ré, tinhibrom na te te tãma ãma ĩropisutuzé hã. Tane nherẽ, uburé timama nhibrob ré, za 're hâimana mono nherẽ, prédub õ ré te za danhimarĩ ãna te te dama 're ĩromhuri za'ra mono norĩ ne, 're hâimana. Te za a'â da te dasiwi 're 'madâ'â, hâimana wẽ na 're hâimana mono zô. Ĩmama nhibro hã te za duré da te tãma 're 'madâ'â pese, 'watébrémi ma. Ãne te za a'â ĩ'ra hã 're hâimana, ãma ĩwahubzé hã bâdâ hã ĩwa waptã'ã õ ré, ĩmama tinhibrom na te te tãma ĩropisutuzé hã. \v 3 Tane wa norĩ hã, ai'uté ne, roti tô sena wama ĩwaihu'u pese za'ra õ zarina, wa tô aré 're wahâimana za'ra, roti da te wama 're ĩwaihu'u 'rata za'ra mono zéb zarina. \v 4 Tawamhã bâdâ hã ma tô ĩwa waptãrã oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ti'ra ãma te te ĩrotizéb zarina, ti'ai u we te te ĩsatõrĩ da hã. We te te satõrĩ wamhã, ma tô pi'õi ma ĩ'ra hã podo oto, zudezu na. Zudezu na poto wa, pire na ma tô tãma 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã, Mozésihi ma te te 're ĩ'awaihu'u mono hã. \v 5 E marĩ da, ma tô ti'ra hã we satõ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Wanho'reptuzé hã wa te wasina 're uwaimrami za'ra mono da, ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina, wa te 're ĩrob'manharĩ za'ra mono na 're ĩwanhopré za'ra mono norĩ hã te te wa'awa'âbâ da, ma tô we satõ, wa'ãma 're 'ra za'ra mono da oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 6 Tawamhã ĩ'ra oto 're ĩwanomro mono na 'râwi 're wasiwaihu'u za'ra mono da, ma tô we ti'ra pẽ'ẽzani hã te te wama 're anhomri, wapẽ'ẽ mono bâ wama 're hâimana za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Wamama na, wa te 're sisi za'ra mono da oto. \v 7 Taha wa, robzei'õ na danhimiwada'uri zarina si, dapawa'âbâ ãna 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ne, 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra si, te oto 're anomro aba mo. Ãne wa, uburé marĩ wẽ na ti'ra norĩ ma, te te ĩropisutuzéb zarina, te za tô te te aima ãma 're a'uwaimrami 'wa, Aimama 'wa hã. \p \v 8 Zudezu'õ norĩ, aima sa'rese za'ra wa'aba õ di aré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, ma tô ĩ'upana aimawi nhimiwada'uri na 're aihâimana za'ra wa'aba mo danhimiwada'uri zarina si, pawa'âbâ ãna 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ne, robzei'õ na. \v 9 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô oto Aimama na asiwi ĩwaihu'u za'ra wa'wa. Taha wa, aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di oto. Taha nhipai u, ti'ra na te te oto sina ai'awaihu'u aba wa, aima 're rowẽ uptabi za'ra wa'aba mono di. Ãne wamhã, e niha te za bété apâ aipizari za'ra wa'wa, asimizazezéb 'rata u, taha zarina asina uwaimrami za'ra wa'aba õ nherẽ, asõ'reptu za'ra wa'aba zé hã, duré taha zarina rowẽ si aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ nherẽ. E niha te za bété asima ĩwẽ za'ra wa'wa, danhimiwada'uri zarina si pawa'âbâ ãna 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ne, apâ 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, robzei'õ na. \v 10 Bâdâ ĩpire hã marĩ 'manharĩzéb da hã, te oto zudezu norĩ zarina 're ĩ'madâ'â za'ra wa'aba mo, a'amo zama, wahub zama. \v 11 Ãne wa, wa ai'ãma 're ĩ̱hâtâ'â za'ra wa'wa. E marĩ wa. Wanhib'apito wasu'uwẽ na 're ĩ̱siwasutu wẽ mono nherẽ, te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono zé hã, e taré te za 're hâimana. \p \v 12 Ĩ̱sisãnawã norĩ, wa hã zudezu nherẽ, ai'rata ĩ̱nhamra aba ré, wa tô zudezu'õ newa asine 're ĩ̱morĩ 'wa. Taha wa, ma'ãpé ĩ̱sine 're anomro aba mono. Atẽme amo ĩ̱morĩ 'rata aba wamhã, marĩ hã ĩ̱ma 'manharĩ wasété za'ra wa'aba õ di, ĩ̱hâiba na hã. \v 13 Ĩ̱hâzé si ĩ̱'ãma watobro wa, wa tô ai'rata ĩ̱nhamra za'ra wa'wa. Ãhã wa, wa tô Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na aima rowasu'u na'rata za'ra wa'wa. Ãne na ma tô ĩ̱'ãma ĩwaihu'u za'ra wa'wa aré. \v 14 Tawamhã ĩ̱hâzé ré, atẽme ĩ̱wisi za'ra wa'aba nherẽ, ĩ̱hâzé wa, asiwi ĩ̱wẽ'õ za'ra wa'aba õ di. Mare di. Hâiwa ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa, wẽ na asiwi ĩ'âri aba ne, niha wamhã, Cristu Zezusi, wẽ na asiwi ĩ'âri aba ne, ma tô wẽ na asiwi ĩ̱'âri 'wa. \v 15 E niha bété oto ãhãna hã. Aré aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di, ai'rata ĩ̱nhamra aba wa. Ãhã wa, aima waihu'u pese za'ra wa'aba 'wa'âhã, te aré ato hã ĩsani za'ra wa'wa, ĩ̱ma sõmri za'ra wa'aba da, ato hã. \v 16 E niha te bété oto ãhãna hã ĩ̱'ãma ĩrosa'rata za'ra wa'wa. E aiwẽ'õ wa'aba 'wa na si, te za oto ĩ̱'ãma ĩrosa'rata za'ra wa'wa, rowasu'u tô sena na si te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono nherẽ. \p \v 17 Aibâ norĩ, aimawi rowasu'u'wa norĩ hã te sima aiwẽ za'ra wa'wa, ta norĩ nhimirowasu'u si asima 're wẽ za'ra wa'aba mono da, tô sena tinhimirowasu'u wẽ na te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da newa. E marĩ da. Ĩ̱nhimirowasu'u nhiti, asina 're aipahâ za'ra wa'aba mono da ĩtẽme, ĩ̱nhimiroti nhipai u, õ norĩ nhimiroti si asima 're wẽ uptabi za'ra wa'aba mono da oto. \v 18 Roti ĩwẽ na si, da te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da, da te dasima 're aiwẽ za'ra wa'aba mono wamhã, ĩ̱ma wẽ di tô, ai'rata ĩ̱nhamra aba ré, duré ĩ̱hâiba za're'ra zama. \v 19 Ĩ̱'ra norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, pi'õ tiwasã te te 're ĩsépata za'ra mono ne, wa tô wa hã ĩ̱pẽ hã te ai'ãma 're sépata za'ra wa'wa, Zezu Cristu 're ĩmorĩzém na 're anomro aba mono õ wa. Ãma 're anomro wẽ wa'aba mono wapsi, ĩ̱ma rowẽ di za. \v 20 Ãhãna ai'ãma ĩ̱hâtâ'â za'ra wa'aba di. Ãhã wa, ĩ̱nhimirosa'rada hã ahâ di, ai'ãma za'ra wa'aba hã. Ai'rata ĩ̱hâimana za'ra wa'aba neza, ĩ̱waimri te oto aima rowaihu'u za'ra wa'aba da. \s1 Sara norĩ wasu'u hã, Adaha wasu'u me \p \v 21 Uburé õ nherẽ, ma tô asima ĩwẽ za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono da, taha zarina si 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono da newa. E aima waihu'u za'ra wa'aba õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'uwẽ hã, Abra'ãhã 'ra norĩ ãma hã. \v 22 Ãne ta norĩ wasu'u na, rob'ui'éré hã: Abra'ãhã 'ra norĩ hã, maparane aibâ hã. Ĩmorĩ'rada hã Adaha 'ra, ĩwada'uri zarina si pawa'âbâ ãna 're ĩhâimana mono 'ra. Duré ĩhâiba amo hã Saraha 'ra hã wada'uri ãna 're ĩhâimana mono 'ra, te 're hâimana. \v 23 Dasi'uihâ na dahâimanazém na 're ĩda'ra za'ra mono na ma ĩ'ra hã tãma podo, romhuri'wai ma. Abra'ãhã 'ra hâiba amo hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma ĩropisutuzéb zarina, ma ĩ'ra hã tãma podo, wada'uri ãna 're ĩhâimana mono ma hã, Saraha ma. Ãne Abra'ãhã 'ra norĩ wasu'u hã. \v 24 Marĩ te te ĩwasu'uzé hã, te pi'õ norĩ hã wasu'u zahuré. 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima da'ãma ĩrotizé hã te pi'õ norĩ wasu'u zahuré. Maparane te te sima da'ãma ĩrotizé hã. Ĩmorĩ'rada hã Sina'i na ẽtẽ 'rãihâ nhisi ãma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima da'ãma ĩrotizé. Ta hã, Ada te wasu'u. Adaha 'ra hã ma tô tina zabâdâ danhimiwada'uri zarina 're hâimana, robzei'õ na. Tane Sina'i ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono, te te sima da'ãma ĩrotizém niwĩ 're ĩdanomro mono norĩ hã, Adaha 'ra ne, danhimiwada'uri zarina pawa'âbâ ãna 're ĩdahâimana za'ra mono ne, te robzei'õ na 're dahâimana za'ra, ãhãna hã. \v 25 Arabiza na daza'ru nhisi ãma, Sina'i na ẽtẽ 'rãihâ nhisi hã, Ada te wasu'u. Zeruzarẽ na 'ri nho'õmo nhisi, Ada te duré wasu'u. E marĩ wa. Zeruzarẽ 're, 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã danhimiwada'uri zarina, dapawa'âbâ ãna 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ ne, te robzei õ na 're dahâimana za'ra. \v 26 Ãnei õ di, Zeruzarẽ ĩhâiba amo hã, hâiwa ãma 're ĩsa mono hã. Rowẽ na si, te ĩwa 're dahâimana za'ra. Zeruzarẽ hã hâiwa ãma 're ĩsa mono hã, wana Sara hã te wasu'u. \v 27 Duréihã, ma tô pi'õ ĩ'ra õ na ãma romnhimiré'é 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Zeruzarẽ 're, 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ãma. Ãne te 'mahâ: \q1 “Pi'õ, ai'ra hã niwa aima 'maipoto õ nherẽ, ma'ãpé 're atoi u'âsi mono, aipẽ'ẽ 're. Aimro hã te te airẽme nherẽ, ai'ra ahâ di za. Pi'õ timro ré, 're ĩsãmra mono zém nhipai u, ai'ra ahâ di za. Taha wa, te za rowẽ te, 're atoi u'âsi mo.” \m Ãne te 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã 'ri nho'u hã 'mahâ. \p \v 28 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãhã wasu'u zarina, te oto Abra'ãhã nhihudu na te te 're asisi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Izati hã ma tô podo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Abra'ãhã ma, te te ĩropisutuzéb zarina. Tane te te tãma ĩropisutuzéb zarina, te oto Abra'ãhã nhihudu na te te 're asisi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 29 Abra'ã hã 're morĩ ré, ma tô Izatihi ma nharĩ wasété, dasi'uihâ na dahâimanazém na 're ĩda'ra za'ra mono na ĩpodo hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, te te ĩpawaptobzém na ĩpoto ma, ma tô nharĩ wasété. Tane duré ãhãna hã te za 're romhâimana. \v 30 E niha tawamhã duréi wasu'u na rob'ui'éré hã. Ãne ĩwasu'u hã: \q1 “Ĩ'ra ré satõrĩ, pi'õ hã romhuri'wa hã. Ĩmama, tinhibrom na tãma ãma sipo'o zahuré õ di za, danhimiwada'uri zarina 're ĩhâimana mono õ 'ra me.” \m Ãne ĩwasu'u na rob'ui'éré hã. \v 31 Ãhã wa, ĩ̱sisãnawã norĩ, wa za oto marĩ hã ĩwasu'u na waihu'u za'ra ni. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Adaha nhihudu na te te 're wa'anhisi mono õ di za oto, danhimiwada'uri zarina 're ĩmorĩ nhihudu, 're ĩwahâimana za'ra mono na hã. Mare di. Danhimiwada'uri zarina 're ĩhâimana mono õ nhihudu, 're ĩwahâimana za'ra mono na, te oto te te 're wa'anhisi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Saraha nhihudu uptabi na. Taha wa, wa norĩ hã wama 're rowẽ uptabi za'ra mono di oto. \c 5 \s1 Wanhib'apito ãma rowẽ na 're ĩdahâimana za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Zezu Cristu hã ma tô wa'anho'reptui pa, rowẽ na ãma 're wahâimana za'ra mono da. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina, wa te 're ĩrob'manharĩ za'ra mono zém na, 're wanhopré mono õ di za oto, taha zarina te te 're wa'anho'reptui mono õ wa. Ãne wamhã, tô senai'õ na rowasu'u'wa norĩ wi 're asiptete za'ra wa'aba mono za, ĩsimiroti na 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, apâ robzei'õ na 're anomro aba mono tõ da. \p \v 2 Ma'ãpé asina ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. Wa hã Paru, marĩ hã wa za aima waihu'u za'ra wa'wa. Da te 're asihâiwata nhihâri za'ra wa'aba mono da, asizudezu za'ra wa'aba da, asina dazaze za'ra wa'aba wamhã, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono da newa, e niha za tawamhã. Cristu hã wazada dâ'â nherẽ, te te 're wa'anho'reptui mono da, taré te za 're sa'wari, asada ĩdâ'â za'ra wa'aba zé hã. \v 3 Wa za duré aima ãma sahu za'ra wa'wa, te aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na hã. Ni'wam norĩ hã da te sihâiwata nhihâri za'ra da, te te sina dazaze za'ra wamhã, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're sõ'reptu za'ra mono da newa, e niha te za tawamhã 're hâimana za'ra, ta norĩ hã. Danhihâiwata nhihâri siré, te za õne haré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti mono bâ te te sina tãma ãma 're uwaimrami za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te siwi 're awẽ'õ tõ mono da. \v 4 Zudezu norĩ ne, ma tô 'râwi 're asi'mai'madâ'â aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono da, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, aiwasédé hã te te ai'ãma 're ab'madâ'â aba mono õ wa, te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'aba mono da oto, taha zarina aiwasété 'ru te, te te aihâ za'ra wa'aba tõ da, rob'rãsutuzéb ãma hã. Ãne taré 'mairosa'rata aba wamhã, ma tô Zezu Cristuhu wi asina ai'maipahâ wa'wa, asimirosa'rata na. Ãhã wa, ma tô 'râwi asiwi ĩ'maiwẽ'õ wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhoprubzé hã Cristu tidâ'âzém na, te te 're ĩda'anho'reptui mono zéb da hã. \v 5 Ãnei õ di, wa norĩ hã. Cristu Danho'reptui'wa na, wa tô wasina wa te 're saze za'ra. Taha zarina, wa wasina sô 're wanhimipari za'ra, rob'rãsutuzéb ãma hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wama ĩwaihu'u za'ra zéb zô, wawasédé te te oto wa'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zéb zarina, te te 're ĩwa'awẽsãmri mono zém na. Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zéb zarina, wa wasina sô 're wanhimipari za'ra oto. \v 6 Simisutu Cristu Zezusihi nhib'a'uwẽ oto 're wanomro mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'aba'a mono õ di za, ĩsihâiwata nhihâri ré norĩ hã, ĩsihâiwata nhihâri õ norĩ me. Zudezu na duré zudezu'õ na 're ĩwahâimana za'ra mono zém na hã, te te oto 're wa'awaihu'u mono õ di za. Zezu Cristu Danho'reptui'wa na, wa te wasina 're umnhasi za'ra mono wa, wanhimizawi pese na 're ĩwahâimana za'ra mono zém na si, te za oto te te 're wa'awaihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 7 A norĩ wa'wa hã ma tô aré tô sena rowasu'u na 're anomro aba mo. E 'wa simirowasu'u hawi, ma tô sena rowasu'u na asima ãma apa za'ra wa'wa. \v 8 E asima ãma apa za'ra wa'aba da, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aima waihu'u za'ra wa'wa, sima asô ĩhârâ za'ra wa'wa hã. Mare di. \v 9 Ĩ'rada hã wa za aima sadawa wahutu za'ra wa'wa, ãne: “Ĩ'u'ẽtẽ wapuzé hã syryre na da te ahiri nherẽ, te za timapu, ĩ'u'ẽtẽ wapu hã.” Tane duré aimawi na, da te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, te za da te ãma 're ropé, rowasu'u senai'õ na hã. \v 10 Tane nherẽ, simisutu Wanhib'apito nhib'a'uwẽ 're wanomro mono wa, wa za te 're ai'umnhasi za'ra wa'wa, te aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba zéb zarina si, za apâ 're aihâimana za'ra wa'aba mono na. Aibâ hã dama pire na 're hâimana mono nherẽ, aimawi tinhimirowasu'u na te te aiwi 're ro'wa'rutu za'ra wa'aba mono wa, tãma 're rowẽ mono õ di za, ta hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono si za te te azâri wa. \p \v 11 Ĩ̱sisãnawã norĩ, wedepo'o nhonhi'rãmi na Zezu Cristu dazada ĩdâ'âzé hã wa tô te dama 're wasu'u u'âsi, da te ãma 're saze za'ra mono da. Taha wa, ma tô zudezu norĩ hã te te siwi 're ĩ̱wẽ'õ za'ra, ĩmreme zarina te dama 're rowasu'u mono õ wa. Ta norĩ hã te duré taré te te dama 're ĩ̱wasu'u za'ra, danhihâiwata nhihâri wapsi, 're dasizudezu za'ra mono da, te dama 're awaihu'u mono newa. Ãne zahadu zudezu'õ norĩ ma, te 're arowaihu'u mono 'wa'âhã, e te aré zudezu norĩ hã te te siwi 're ĩ̱wẽ'õ za'ra, te dama 're ĩrowasu'u mono zém na hã. Mare di. Te te siwi 're ĩ̱wẽ'õ za'ra mono õ di aré ãma. \v 12 Aimawi tinhimirowasu'u na te te aiwi 're ĩro'wa'rutu za'ra wa'aba mono norĩ hã, tinhihâiwata nhihâri siré, te za pé 're si're zani za'ra, wẽ te bâ. \p \v 13 Ĩ̱sisãnawã norĩ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô aima pisutu za'ra wa'wa, rowẽ na ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina, 're ĩrob'manharĩ za'ra wa'aba mono zém na 're asõpré wa'aba mono tõ da, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono dai õ wa. Tane nherẽ, rowẽ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono wẽ te, marĩ ĩwẽ'õ na aipẽ'ẽ 're, asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono wamhã, asina ãma 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. Ãne te za oto 're anomro aba mo. Asimizawi pese za'ra wa'aba zéb zarina si, te za 're asipawaptob za'ra wa'aba mo asib'rata na, asimarĩ na zama, asimiroti na zama. \v 14 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã ahâ uptabi nherẽ, simisutu haré te wasu'u, ĩsimiroti hã ãne: “Ma'ãpé, 're dazawi pese za'ra wa'aba mono za. Marĩ ĩwẽ na asima 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mono ne, te za duré dama zama sô 're asõpré wa'aba mo.” Ãne si ĩsimiroti hã. \v 15 Tane nherẽ, abaze zahi 're ĩsisimroi mono ne, asisada 're asiti'rui u'âsi za'ra wa'aba mono wamhã, asina asapa'a za'ra wa'aba õ di za. \s1 Wamama pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina si, rowẽ na 're ĩdanomro mono zém na rowasu'u \p \v 16-17 Wa norĩ hã marĩ ĩwẽ'õ na ãté 'râwi wapẽ'ẽ 're, wa za wasima wa te 're rosa'rata za'ra. Ãne na te te sima 're wa'awẽ mono õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã. Marĩ ĩwẽ na si 'râwi wapẽ'ẽ 're, wa te wasima 're rosa'rata za'ra mono da, te za te te sima 're wa'awẽ. Tawamhã marĩ ĩwẽ'õ na 'râwi wapẽ'ẽ 're, wa te wasima 're rosa'rata za'ra mono wamhã, te za te te 're wa'a'uwati, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã, wa te wasina ãma 're rob'manharĩ za'ra mono tõ da. Taha wa, wa za ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Ma'ãpé, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina si, 're anomro aba mono za oto. Tawamhã siwa'ru marĩ ĩwẽ'õ na aipẽ'ẽ 're asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono nherẽ, asina 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. \v 18 Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina si, 're aihâimana za'ra wa'aba mono wamhã, ĩsimiroti na rob'ui'éré 'rata zarina 're ĩrob'manharĩ 'rata za'ra wa'aba mono zém na, 're asõpré wa'aba mono õ di za oto, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono dai õ wa. \p \v 19 Dasi'uihâ na danhimirosa'rata wasété zarina 're ĩdanomro mono zé wasu'u hã, wa tô waihu'u za'ra ni. Ãne te 're danomro wasété. Siwa'ru te tiwasédé hã pi'õ na te te 're 'manharĩ u'âsi za'ra, aibâ na zama. Siwa'ru te dasina 're dahâimana za'ra. Danhiséb ãna, te marĩ ĩwasédé hã da te 're 'manharĩ za'ra. \v 20 Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana, te romhâiba 'manharĩ ãma 're dawata za'ra. Te duré tãma 're damreme zusi. Duré abzé 'manharĩ'wa, te 're danomro. Duré te 're dasi'ruiwapari za'ra. Te duré 're dasisada'âbâ za'ra. Duré marĩ na te 're dasi'ruiwapari za'ra. Dasi'aba'ré na te 're dazahi za'ra. Duré marĩ ĩwẽ zô, te dasima si 're danhopré. Te duré 're dasirẽme za'ra, 'râwi dasi'rata 're dahâimana za'ra mono tõ da. \v 21 Marĩ na te 're dasisõ'ru za'ra. Duré da'rã siwamnarĩ na te 're dahâimana za'ra, âzézei'wa 're dahâimana za'ra mono wa. Datoi wasétére u, te 're dasi'rã'õtõ, siwa'ru da te 're âhuri mono da, âzé hã. Tane te duré 're hâimana, da te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zé hã. Taha wa, wa za ãma sahu, te aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na. Ãne 're danomro wasété mono wamhã, hâiwa u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono u 're ĩdanhisisi mono da hã mare di, Danhib'apito uptabi u, ĩwẽ uptabi si, tinhib'a'uwẽ norĩ ma, te te tãma 're ĩ'anhomri mono da hã. \p \v 22 Ãne 're danomro wasété mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina 're danomro mono wamhã. Te za da te 're dazawi pese za'ra. Duré dapẽ'ẽ 're datoi u'âsi, te za 're dahâimana za'ra. Duré dapẽ'ẽ toi u'âsi, te za 're dahâimana za'ra. Duré dawara sina dasisada 're dazahi za'ra mono õ di za. Duré danhimizawi pese na te za 're dahâimana za'ra. Duré marĩ ĩwẽ na te za dama 're danhoprub za'ra. Duré tô sena wa, ropisutu wẽ, te za da te dama ãma 're rob'manharĩ za'ra. \v 23 Duré dawaimri te za dama 're dahâimana za'ra. Duré dawasété wi, dasina 're danhiptete za'ra mono sina, te za 're dahâimana za'ra. Ãne 're dahâimana za'ra mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã robaba di. \v 24 Cristu Zezusihi nhib'a'uwẽ 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã, tiwasédé hã aré te te 're 'manharĩ ze za'ra mono nherẽ, duré tiwasété zô aré te te 're rowasutu za'ra mono nherẽ, 'râwi te za te te siwi 're wẽ'õ pese za'ra, te te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da oto. \v 25 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã ma tô wama tisõ, wahâimanazép té hã ĩwẽ hã. Taha wa, ma'ãpé ĩsimiwada'uri zarina si, 're wanomro wẽ wa'aba mono. \v 26 Danhipai u, wapire na 're wahâimana za'ra mono newa, 'râwi wapẽ'ẽ na wasina 're wawata za'ra mono õ di za, da te wama 're nharĩ za'ra mono tõ da. Duré wanhipai u, dapire na 're ĩdahâimana za'ra mono na, wa te 're da'ruiwapari za'ra mono õ di za. \c 6 \s1 Roti ĩwẽ na 're ĩdasipawaptob za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za duré aima waihu'u za'ra wa'wa. Ãté ni'wa hã te za tihâimanazém na upa. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina si 're aihâimana za'ra wa'aba mono wamhã, te za aiwaimri 're ĩpawapto pese za'ra wa'aba mo, apâ 're hâimana wẽ mono da, ni'wa hã. 'Re pawaptob za'ra wa'aba mono wamhã, ma'ãpé 'râwi a'â asina 're asõpré wa'aba mono za, a norĩ wa'aba zama, wa'rui'wa nhimiwada'uri zarina, aihâimanazém na 're upa za'ra wa'aba mono tõ da. \v 2 Marĩ wa, aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono wamhã, ma'ãpé 're asipawapto pese za'ra wa'aba mono za, roti ĩwẽ na si. Ãne wamhã, Cristuhu nhimiroti wẽ 'madâ'â'wa te za tô 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \v 3 Ãté ni'wa hã simiroti pire newa, te za 'râwi tinhimiroti pire na 're si'madâ'â ze. Ãne wamhã, 'râwi te za tipẽ'ẽ na sima 're sadawa nhipese. \v 4-5 Romhuri hã te wama 're hâimana za'ra wahâiba mono bâ, wa te wasina 're ĩ'madâ'â pese za'ra mono da hã. Ãne wa, wa za aihĩni 'râwi wa te wasima 're rosa'rata pese za'ra, wa te wasina 're 'madâ'â pese za'ra mono da, wanhimiromhuri hã. Wa te wasina 're 'madâ'â pese za'ra mono wamhã, wa za 'râwi wapẽ'ẽ 're wasima 're wato za'ra. Danhimiromhuri hã wanhimiromhuri me aiwab õ na, wa te da'ãma 're rosa'rata za'ra mono õ di za. \p \v 6 Ãté ni'wa hã Zezu Cristuhu wasu'uwẽ na, te za te te 're aipawaptob za'ra wa'wa. Ãne wamhã, te za asimarĩ na tãma 're asõprub za'ra wa'aba mo asa. \p \v 7 Ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, simani õ di za, dahâimana wẽ wa'rãmimhã, ĩwẽ na te te dama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono da hã, duré dahâimana wasété wa'rãmimhã, ĩwasété na te te dama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono da hã. Ãhã wasu'u hã tô sena wa, senai õ na ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, 'râwi aipẽ'ẽ 're asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono tõ da. \v 8 Danhimirosa'rata wasété zarina 're danomro u'âsi mono wamhã, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti 're dahâimana u'âsi za'ra, rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ nhiti. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimiwada'uri zarina si 're danomro mono wamhã, te za rowẽ ĩsi'utõrĩ'õ ãma 're dahâimana u'âsi za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'rata. \v 9 Taha wa, ma'ãpé wawa'a ãna marĩ ĩwẽ na, wa te 're dapawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono za, wa norĩ hã. Tawamhã bâdâ ĩwa waptã'ã wapsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wa'ãma sima ĩrotizé hã te za ĩwa'rãmi marĩ ĩwẽ hã te te wama 're anhomri. \v 10 Ãne wa, wama ĩwaihu'u pese zarina, wa za dahâiba mono bâ marĩ ĩwẽ na, wa te 're dapawaptob za'ra. Wa te 're ĩdapawaptob za'ra mono zém nhipai u, wa za wasiré ĩsazei'wa norĩ hã marĩ ĩwẽ na 're wasipawapto pese za'ra. \s1 Paru hã roti na te te ĩ'rãsutuzé wasu'u \p \v 11 Ãhãta ĩ̱nhimi'ui'éré ĩsa'ẽtẽ na, wa aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱nhib'rata na. \v 12 Ni'wam norĩ hã ma tô te te aima 're roti zadawa za'réi'õ za'ra wa'wa, asihâiwata nhihâri ré, 're anomro aba mono da, tawapsi asizudezu za'ra wa'aba da. E marĩ da. Ĩsiré zudezu norĩ si ãma 're wata za'ra mono da, te te aima ĩroti za'ra wa'aba zém na hã. Cristu wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada dâ'â wamhã, ma tô wa'awa'âbâ pa. Tane nherẽ, taha wasu'u si te te aima 're wasu'u za'ra wa'aba mono õ di, ĩsimirowasu'u na te te siwi 're wẽ'õ za'ra mono tõ da, ĩsiré zudezu norĩ hã. \v 13 Ta norĩ hã sihâiwata nhihâri ré, 're nomro mono nherẽ, uburé marĩ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã te te sina tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono õ di. Tane nherẽ, ma tô te te sima 're aiwẽ za'ra wa'wa, ĩsimiroti zarina, aipibu pese na 're anomro aba mono da, ĩré 're anomro aba mono wa, tisiré zudezu norĩ ma, sina 're wata za'ra mono da, ĩsimiroti zarina oto 're ĩ'aihâimana za'ra wa'aba mono na hã. \v 14 Tanei õ di, wa hã. Wanhib'apito Zezu Cristuhu ãma si, wa za 're ĩ̱wata u'âsi, wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada ĩdâ'â ãma. Taha wa, tiza'ozém na wazada dâ'â wa, ĩ̱wi 're ĩdadâ'â za'ra mono ne, duré wa hã dawi ĩ̱dâ'â ne, ti'ai ãma danhimirosa'rata na 're ĩ̱hâimana mono õ di oto. \v 15 Danhihâiwata nhihâri ré si, 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã, marĩ dai õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Duré danhihâiwata nhihâri ãna 're ĩdahâimana za'ra mono zéb zama marĩ dai õ di, tãma hã. Dahâimanazép tém na, ĩwẽ na si oto 're dahâimana za'ra mono wamhã, taha si tãma wẽ uptabi di. \v 16 Õhõ wasu'u zarina 're dahâimana za'ra mono wamhã, wa ĩ̱sima te 're da'awẽ, rowẽ na 're danomro mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono da'ãma 're ĩpẽ'ẽzé mono zéb zarina. Taha da, wa za da'ãma te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ ãma. \p \v 17 Wa hã Zezusihi ma romhuri'wa, wa 're ĩ̱hâimana, ĩsimiwada'uri na. Da te ĩ̱ma 're ĩrob'manharĩ wasété za'ra mono zéb zarina, ĩ̱hâiba hâ'ẽtẽ ré, 're ĩ̱morĩ wa, ĩ̱pibui pese di, tãma ĩromhuri'wa 're ĩ̱morĩ na hã. Te te oto sahâri za'ra, aimawi tinhimiroti na te te ĩ̱wi 're ĩro'wa'ré za'ra mono norĩ hã. \p \v 18 Ĩ̱sisãnawã norĩ, Wanhib'apito Zezu Cristuhu wi, wa za te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, aihâiba za'ra wa'aba na hã, tãma asawi za'ra wa'aba wa, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da. \p Tane tô.