\id EPH - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h ÉPÉZU \toc1 Épézu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Épézu norĩ \toc3 Ep \mt1 Épézu norĩ \mt2 Épézu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip à ĩbaihâ hã Paru hã ma tô Zezusihi zazei'wa norĩ ma sõmri za'ra, Épézu na 'ri nho'õmo nhisi u. Tame ma tô Paru hã aré 're sãmra. Maparane ma tô ãma tiwahu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na te te dama 're rowasu'u mono ré hã. Ãma ronomro wapsi, ma tô ã ĩbaihâ na tãma ãma rob'ui'éré za'ra, 'ri nho'õmo amoi hawi, dazazéb 're hâimana sirõmo. Capituru 1-3 ãma hã Paru hã ma tô dama waihu'u, Zezusihi zazei'wa norĩ hã misi haré simisutu 're ĩhâimana za'ra mono na hã, zudezu norĩ hã duré zudezu'õ norĩ zama, sina 're siwanhizari za'ra mono ãna, Zezusi hã uburé zada dâ'â za'ra wa, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã ĩpẽ'ẽ 're 're sãmra za'ra mono wa, aiwa. Capituru 4-6 ãma ma tô duré dama waihu'u, 're danomro mono zép tém na hã. Ma tô duré tãma roti za'ra, damama norĩ ma hã, duré da'ra norĩ ma, duré damro norĩ ma hã, dama romhuri'wa norĩ ma zama, ĩ'uwaibaba tisiré norĩ ma, 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. \c 1 \p \v 1 Wa hã Paru, Cristu Zezusihi zadawa wasu'u'wa, wa 're ĩ̱hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima ĩ̱wẽzéb zarina. Taha wa, wa ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, Épézu na 'ri nho'õmo nhisi ãma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ, 're ĩ'aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma. A norĩ wa'wa hã ma tô õne u'â Zezusihi ãma si 're anomro aba mo, aihâimana nhiptete sina. \p \v 2 Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma zama, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're anomro aba mono da. \s1 Cristuhu ãma 're ĩdanomro mono norĩ ma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhoprubzé wasu'u \p \v 3 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sõpru uptabi di, Wanhib'apito Zezu Cristuhu mama hã. Ta hã Cristuhu ãma 're wanomro mono wa, ma tô marĩ mono bâ wama 're sõpru, uburé marĩ wẽ na, hâiwa hawi. Taha wa, wama 're sõprub za'ra mono wa, ãma 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono za. \v 4 Ta hã ti'a te te poto õ ré, ma tô romhâ ré te te 're wa'apisutu siro, tinhib'a'uwẽ da, Cristuhu ãma za 're wanomro mono wa, wawẽ uptabi na ãma 're wanomro mono da, marĩ, wa te 're 'manharĩ wasété za'ra mono ãna. Ta hã te te 're wa'apoto mono õ ré, ma tô romhâ ré te te 're wa'azawi pese. \v 5 Tãma rowẽ wa, ma tô wa'ãma sima roti siro, wa'ãma 're 'ra za'ra mono da, Zezu Cristu za te te ĩwawa'âbâzéb zarina. Te te sima 're wa'awẽ uptabi mono wa, ma tô ãne sima roti siro, wa'ãma za'ra. \v 6 Wamama hã te te 're wa'azawi pese mono wa, ma tô oto wa'ãma uwaimrami wẽ za'ra, ĩ'ra tãma ĩsawi hã te te ĩwa'awa'âbâzéb zarina. Taha wa, wa za ãma 're wawata u'âsi za'ra. \p \v 7-8 Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada dâ'â wamhã, ma tô tidâ'âzém na wa'awa'â. Marĩ, wa te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zé hã ma tô te te wama 're apari, wawasédé hã te te wa'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da oto. Ãne wamhã, ma tô Wamama hã wa'ãma uwaimrami wẽ, sa'ẽtẽ na tãma 're hâimana mono wa, te te 're ĩwa'azawi pese mono zé hã. \v 9-10 Te te da'ãma sima ĩrotizé hã dama waihu'u pese ãna ma tô dawi 're hâimana aré. Tane nherẽ, rosa'rata wẽ waihu'uzé hã sa'ẽtẽ na tãma 're ĩhâimana mono zéb zarina, ma tô oto wama waihu'u za'ra, Cristu za te te da'ãma tãma ĩ'uwaimramizém na. Tawamhã niwapsi bâdâ te te sima ĩpisutuzém na te za da'ãma uwaimra, te te da'ãma sima ĩrotizé hã. Tawapsi te za uburé tinhimipoto ma nharĩ za'ra, hâiwa ãma, ti'ai ãma zama, simisutu Cristuhu nhimiroti na 're dahâimana za'ra mono da, ta hã da'madâ'â'wai uptabi, dama 're hâimana mono wa. \p \v 11-12 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã marĩ na te te sima 're aroti mono wamhã, te za tô te te ãma 're a'uwaimrami. Ta hã ma tô wa'apisutu siro, ĩsib'a'uwẽ 're wanomro mono da, Cristuhu ãma za 're wanomro mono wa. Ãne duréihã te te wa'ãma sima ĩrotizéb zarina, ma tô wa'ãma uwaimrami za'ra, danho'reptui'wa zô 're ĩwanhimipari 'rata za'ra mono norĩ ma, ãma 're ĩwawata u'âsi za'ra mono zéb da hã. \p \v 13 A norĩ wa'aba zama te oto wasiré Cristuhu ãma 're anomro aba mo. Danho'reptui'wai wasu'uwẽ hã ma tô ĩwapari za'ra wa'wa, asi'uihâ na. Tô sena Cristuhu wasu'uwẽ hã. Tawamhã wapari za'ra wa'aba wamhã, ma tô Danho'reptui'wa na asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mo, Cristu hã. Taha zarina ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Tipẽ'ẽzani hã we aima sõmri za'ra wa'wa, 'râwi asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, ĩsib'a'uwẽ oto 're anomro aba mono na. Ãne ma tô ai'ãma uwaimrami wẽ za'ra wa'wa, te te dama ĩropisutuzéb zarina. \v 14 Tawamhã niwapsi te za uburé marĩ ĩwẽ hã te te wama 're anhomri, tizazei'wai mono bâ. Duré ĩsib'a'uwẽ 're wahâimana za'ra mono wa, te za rowasété hawi wa'awaibui pese. Tawapsi wama 're rowẽ za'ra mono di za. Ãne tô sena za te te wama ãma ĩ'a'uwaimramizém na, wa te ãma waihu'u za'ra da, ma tô Tipẽ'ẽzani hã te te wama 're anhomri. Taha wa, ãma 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono za. \s1 Ĩsazei'wa norĩ ma, Paru te te ĩrowaptẽrẽzé wasu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi \p \v 15 Aiwasu'u wẽ za'ra wa'wa hã ma tô we ĩ̱tẽme waptãrã, Wanhib'apito Zezusihi zazei'wa oto 're anomro aba mono na, duré asiré ĩsazei'wa norĩ 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mono na zama. \v 16 Taha zarina, wa õne u'âsi 're ĩ̱to, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ai'ãma za'ra wa'aba. Duré tãma 're ĩ̱mreme mono wamhã, aima za'ra wa'aba zama wa tô te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, hâiwa u ai'ãma 're ĩ̱po're si'âri za'ra wa'aba mono ãna. \v 17 Wamama hã waihu'u pese za'ẽtẽ dâ'â sina, wa aima za'ra wa'aba te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu hã Tipẽ'ẽzani na te te aima 're sõmri u'âsi za'ra wa'aba mono da, duré Wamama hã ĩhâimanazém na 'râwi 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Wanhib'apito Zezu Cristuhu 'madâ'â'wa hã. \v 18-19 Wa hã wa ĩ̱sima wẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da, ĩsimiroti hã 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono da, duré rowẽ uptabi zô te te ĩ'aipisutu za'ra wa'aba zé wasu'u hã, 're waihu'u za'ra wa'aba mono da. Duré uburé marĩ ĩwẽ uptabi na wama 're ĩsõprub za'ra mono zéb da hã tinhib'a'uwẽ norĩ ma, te te ĩropisutuzéb zarina, taha wasu'u zama 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, wa ĩ̱sima aiwẽ za'ra wa'wa. \v 20 Wa duré aima za'ra wa'aba te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, ĩwaihu'u pe hã asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono da. Tiwaihu'u pese na ma tô Cristu hã ab're hawi hâiwa'utu, dâ'â nherẽ. Taha pari, ma tô pisutu, pire na ĩsimire niwĩ 're sãmra mono da, hâiwa ãma. \v 21 Tame te pire uptabi na dama 're hâimana, pire na hâiwa ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma, duré tame siptete na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma zama. Ti'ai ãma duré hâiwa ãma zama tipire na te te ãma wabzu za'ra õ di, dama ĩpire za'ra norĩ hã. Õne u'â te za tipire na te te 're da'a'rãnhipai u'âsi. \v 22-23 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô Cristu hã pisutu, dama pire na 're hâimana mono da, ĩsimipoto mono bâ. Ma tô duré Cristu hã pisutu, ropâ tinhib'a'uwẽ norĩ 'madâ'â'wa da, õhõ si uburé Danhib'apito dama 're hâimana mono wa. Wahâiba hã misi nherẽ, wahâiba na marĩ mono bâ wama 're ĩhâimana za'ra mono ne, te Cristuhu hâiba wasu'u, ĩsib'a'uwẽ norĩ hã. Ĩsib'a'uwẽ norĩ hã tãma 're hâimana za'ra mono wa, marĩ zô tiwi 're rowaptâ'â mono õ di, Cristuhu wi hã. Ta hã te ropâ 're hâimana u'âsi, uburé marĩ hã 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã, ĩsadawa para. \c 2 \s1 Dapẽ'ẽ 're dadâ'â u'âsi 're ĩdanomro mono zém hawi, danho'reptuzé wasu'u \p \v 1 Duréihã a norĩ wa'wa hã aipẽ'ẽ 're, 're atâ'â za'ra wa'aba mono ne, te 're anomro aba mo aré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na 're anomro aba mono õ wa, duré aiwasédé hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wab zama. \v 2 Ĩsazei'õ'wai hâimanazém na ma tô aré 're aihâimana za'ra wa'aba mo, wa'uburé norĩ nhib'apito nhimiroti na zama. Hâiwa nho're ãma te ta norĩ hã 're hâimana za'ra. Ĩsimiroti hã tãma pire za'ra di, ĩpo're'õ norĩ ma hã. Taha wa, te ta norĩ hã ĩsimiroti na si 're nomro, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wapari'õ'wa norĩ hã. \v 3 Tane wa norĩ hã wanhimirosa'rata wasété zarina, wa tô aré 're wanomro. Wa te wasima 're ĩwẽ za'ra mono zéb zarina, wa tô aré wa te wasima ãma 're uwaimrami za'ra. Ãne 're wahâimana wasété za'ra mono wa, te aré dazu wahâ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 4-5 Tane nherẽ, wawasété na 're wanomro mono wa, 're ĩwadâ'â za'ra mono ne, 're wahâimana za'ra mono nherẽ, ma tô Cristu te te ĩhâiwa'utuzém ne wapẽ'ẽ 're te te 're wa'ahâiwa'utu, rowẽ na si oto ãma 're wanomro mono da. Ãne ma tô wama ãma uwaimrami wẽ za'ra 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ĩpẽ'ẽzézé hã sa'ẽtẽ na tãma 're hâimana mono wa, duré tãma wazawi uptabi za'ra wa. Taha wa, te te 're ĩwa'anho'reptui mono zé wa'rãmi, marĩ zô 're simipari mono ãna, ma tô te te 're wa'anho'reptu. \v 6 Ta hã Cristu ab're hawi te te ĩhâiwa'utu ne, ma tô wapẽ'ẽ 're te te 're wa'ahâiwa'utu, hâiwa ãma 're wasi'ubumroi u'âsi mono da, Cristu Zezusihi 'rata. \v 7 E marĩ da. Da te waihu'u za'ra da, ĩsimizawizé hã sa'ẽtẽ na tãma 're ĩhâimana mono hã, wa'uirĩ na 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã. Ãne te za da te 're waihu'u za'ra, Cristu Zezusi te te 're ĩda'azawi pese mono zéb zarina. \p \v 8 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô asõ'reptu za'ra wa'wa, Wa'anho'reptui'wa hã asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zéb zarina. Asi'uihâ na 're asisõ'reptui waihu'u za'ra wa'aba mono õ di. Sõpru wa, ma tô Wamama hã aima ãma uwaimrami za'ra wa'wa, asõ'reptu za'ra wa'aba zé hã. \v 9 Marĩ hã ahâ na 're 'manharĩ wẽ za'ra wa'aba mono nherẽ, taha zarina te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono õ di 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, 'râwi asi'ãma wa'aba 're a'maiwata aba mono tõ da, asi'uihâ na asi'manho'reptui wa'aba da newa. \v 10 Cristu Zezusihi ãma 're wanomro mono wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wama sõmri za'ra wahâimanazé ĩté hã, wa te ãma dama 're rob'manharĩ wẽ za'ra mono da, duré ĩwẽ na wa te 're dapawaptob za'ra mono da, te te wa'ãma ĩroti sirõmo zéb zarina. \s1 Zudezu norĩ, zudezu'õ norĩ me aihĩni Cristuhu ãma oto 're ĩnomro mono zé wasu'u \p \v 11-12 A norĩ wa'wa hã ma tô zudezu'õ na 're aipoto za'ra wa'aba mo. Taha wa, ma tô asihâiwata nhihâri aba õ na te te 're asisi za'ra wa'wa, zudezu norĩ hã. Ta norĩ si ma tô tinhihâiwata nhihâri ré na 're sisisi za'ra, tihâiba na te te sima 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb zarina. Ma'ãpé rosa'rata za'ra wa'aba, 're aihâimana 'rata za'ra wa'aba mono zém na. Cristu hã Danho'reptui'wa na waihu'u za'ra wa'aba õ wa, ãma 're anomro aba mono õ di aré. A norĩ wa'wa hã zudezu'õ wa, Izarazéhé nhihudu norĩ siré 're anomro aba mono õ di duré. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ norĩ ma si, ĩwẽ na te te ĩropisutuzém na 're waihu'u za'ra wa'aba mono ãna, ma tô aré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ãne wa, rowẽ uptabi zô 're asimipari za'ra wa'aba mono ãna, ma tô 're anomro aba mo. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono hâimanazém na sena na waihu'u za'ra wa'aba ãna, ma tô 're anomro aba mo aré. \p \v 13 Tane nherẽ, dasisiti 're ĩdahâimana za'ra mono ne, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti, romhâ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di oto, asimirosa'rata aba na. Cristu hã wazada ĩdâ'âzéb zarina, ma tô Wamama hã sitẽme ai'ãwisi za'ra wa'wa, Cristu Zezusihi ãma oto 're anomro aba mono da, 'râwi ĩ'rata 're aihâimana za'ra wa'aba mono da oto, asimirosa'rata aba na. \v 14 Cristu hã ma tô wawi uprosi za'ra, 're ĩwasi'ruiwapari za'ra mono zé hã. Taha wa, aihĩni wa oto ĩsib'a'uwẽ 're wahâimana za'ra, zudezu norĩ hã, zudezu'õ norĩ me. 'Re wasisawi pese za'ra mono sina, wa oto 're wanomro. \v 15 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré hã sa'ẽtẽ na ma tô zudezu norĩ ma si 're hâimana za'ra, marĩ hã te te tãma ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono zéb da hã, taha zarina ĩwasédé hã te te tãma 're ĩ'apari mono zéb da hã duré. Cristu hã wazada ĩdâ'âzéb zarina, tâibâ oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã, marĩ na dawasédé hã te te dama 're ĩ'apari mono zéb da hã. Misi dahâiba ne, aiwapsi wa oto 're wahâimana za'ra, zudezu norĩ, zudezu'õ norĩ me, wahâimanazép tém na si, ĩwẽ na si ãma 're wanomro mono da, duré wasisawi pese sina oto 're wahâimana za'ra mono da wasiré. \v 16 Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada ĩdâ'âzém na ma tô wawi uprosi za'ra, 're ĩwasi'ruiwapari za'ra mono zé hã, aihĩni tizazei'wa norĩ hã te te 're wa'anhimroi mono da si oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono u. \v 17 Cristu hã ti'ai u wei morĩ wa, ma tô rowasu'uwẽ na te te 're da'apo're pu'u, rowẽ na 're ĩdahâimana za'ra mono zém na hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono oto te te 're ĩda'awẽsãmri mono zéb zarina. E marĩ da. Zudezu'õ norĩ hã rowẽ na ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ré, 're anomro aba mono õ norĩ hã, duré zudezu norĩ, rowẽ na ãma 're wahâimana za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ré, 're ĩwanomro mono norĩ hã. \v 18 Cristu hã wazada dâ'â wa, duré wama 're hâimana za'ra mono wa, te za oto Ĩpẽ'ẽzani hã simisutu te te 're wa'apawapto, Wamama u 're ĩwasihutu mono zéb da hã wanhimirosa'rata na. Tawamhã tãma 're wamreme zusi mono wamhã, te za te te 're wa'awapari u'âsi, zudezu norĩ hã, zudezu'õ norĩ me. \p \v 19 Taha wa, zudezu'õ nherẽ, dasiré'õ ne 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ te oto dame 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Te duré dame ĩ'ra 're aihâimana za'ra wa'aba mo oto. \v 20 Ẽtẽ 'manharĩ na wa za 'ri na ai'ãma simiré'é za'ra wa'wa. Ẽtẽ na'rata nhisiwi, da te dasiwi 're ĩ'ri za'ra mono ne, ma tô Cristuhu wasu'uwẽ na te te 're aipawaptom na'rata za'ra wa'wa, ĩsadawa wasu'u'wa norĩ hã. Duré Wamama pẽ'ẽzani, marĩ hã te te tãma ĩwaihu'u za'ra zéb zarina, duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono norĩ zama ma tô te te 're aipawaptob za'ra wa'wa. 'Ri uparizéb da, 'ri na'rata wẽ'ẽzéb ãma, ẽtẽ tõmo hâpâ wawẽ na, wa za Zezu Cristuhu ãma simiré'é, wapawapto uptabi 'wa wama 're hâimana za'ra mono wa, ta hã. \v 21 Ẽne hã misi 'ri na simisutu 're ĩsimi'wara mono ne, te za te te 're wa'apawapto Cristu hã, wa'ãma 're ĩsõrõwa za'ra mono da hã, aiwapsi 're wahâimana za'ra mono da. \v 22 Tane a norĩ wa'wa hã, ẽtẽ ahâ na 'ri misi da, da te dasiwi ĩ'ri ne, te za te te aima 're nharĩ u'âsi za'ra wa'wa, simisutu Wanhib'apito ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, ĩsõrõwa misi tãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, Ĩpẽ'ẽzani hã aipẽ'ẽ za'ra wa'aba 're, 're ĩhâimana mono zéb zarina. \c 3 \s1 Paru hã zudezu'õ norĩ ãma te te 're ĩromhuri mono zé wasu'u \p \v 1 Taha wa, wa hã Paru, wa 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, aima za'ra wa'aba. Zudezu'õ norĩ, Cristu Zezusihi zadawa wasu'u'wa wa 're mo, ĩwasu'uwẽ na te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da. Taha 'ru te, ma tô dasiwi ĩ̱nherẽ ni, dazazéb 're, ĩ̱zab da. \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã simizawi pese wa, ma tô romhuri hã ĩ̱ma tisõ, aima 're ĩrowẽ za'ra wa'aba mono zéb da hã. Ãne na ma tô ĩwapari za'ra wa'wa, tô. \v 3-4 Duréihã te te sima da'ãma ĩrotizé hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã ma tô ĩ̱ma waihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Nimosi wa tô syry na ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da. \v 5 Zudezu'õ norĩ ãma te te sima ĩrotizé hã te te dama waihu'u õ di aré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãhãna nimosi ma tô Cristuhu zadawa wasu'u'wa norĩ ma waihu'u, te te sima da'ãma ĩrotizé hã, Tipẽ'ẽzani na ta norĩ ma te te ĩwaihu'uzéb zarina. Duré marĩ hã te te tãma ĩwaihu'u za'ra zéb zarina, dama ĩsadawa wasu'u'wa norĩ ma zama, ma tô tãma waihu'u za'ra, te te sima da'ãma ĩrotizé hã. \v 6 Rowasu'u wẽ hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã 're ĩhâimana mono hã, ãne. Zudezu'õ norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ te te 're saze za'ra mono wa, marĩ ĩwẽ na zudezu norĩ ma 're ĩsõpru mono zéb da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma 're ĩropisutu za'ra mono zéb ré, te za 're hâimana za'ra. Simisutu te za oto 're hâimana za'ra, dahâiba misi ne. Cristu Zezusihi ãma oto 're nomro mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ norĩ ma, marĩ ĩwẽ na te te tãma ĩropisutuzéb zarina, te za zudezu'õ norĩ ma zama te te tãma ãma 're a'uwaimrami, zudezu norĩ zu. Ãne zudezu'õ norĩ ãma te te sima ĩrotizé hã. \p \v 7 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã simizawi pese wa, ma tô ĩ̱pisutu, tãma ĩromhuri'wa 're ĩ̱morĩ da, Cristuhu wasu'uwẽ hã te dama 're wasu'u mono da, tiwaihu'u pe hã te te ĩ̱ma sõmri wa. \v 8 Ĩ̱wana ĩsazei'wa norĩ hã ĩ̱wẽ na te sipa za'ra õ di. Ta norĩ si ma tô tiwẽ na ĩ̱nhipa za'ra. Tane nherẽ, ma tô ĩ̱pisutu, zudezu'õ norĩ ma te tãma 're wasu'u za'ra mono da, ĩwẽ hã sa'ẽtẽ na Cristuhu ma 're ĩhâimana mono hã dama ãma 're ĩsõpru mono zéb da hã. \v 9 Ropoto mono 'wa hã ma tô aré pisutu, ropoto na'rata hawimhã dama waihu'u ãna a'â 're hâimana mono da, te te da'ãma sima ĩrotizé hã. Nimosi ma tô ĩ̱pisutu, te dama 're rowasu'u mono da, za oto te te dama ãma ĩ'uwaimramizém na hã te te sima da'ãma ĩrotizéb zarina. \v 10-11 Ta hã ma tô sima wẽ, hâiwa ãma pire na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã te te waihu'u za'ra da oto, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u wẽ hã ahâ na tãma 're ĩhâimana mono na hã. Simisutu ĩsib'a'uwẽ norĩ hã oto tãma 're hâimana za'ra mono wa, te za oto ãne na waihu'u za'ra, duréihã te te sima da'ãma ĩrotizé hã te te da'ãma uwaimrami wa, Wanhib'apito Cristu Zezusi te te ĩda'anho'reptuzéb zarina. \v 12 Taha wa, Wanhib'apito ãma oto 're wanomro mono wa, duré ĩsimipawaptobzém na wa te wasina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zéb zarina, wa za wasina wapahi ãna ĩtẽme 're wasihutu wanhimirosa'rata na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono u, robze na tãma 're wamreme zusi mono da. \v 13 Ãne wa, wa hã te ĩrobzépata na ĩ̱'ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono wa, aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono õ di za. Cristuhu wasu'uwẽ hã wa tô te aima 're wasu'u za'ra wa'wa, aima 're ĩrowẽ za'ra wa'aba mono zéb da hã. Taha wa, Cristuhu wasu'uwẽ hã te dama 're wasu'u mono 'ru te, rowasédé hã da te ĩ̱ma 're 'manharĩ za'ra mono nherẽ, ĩ̱ma 're rowẽ mono di. Ãne wa, te ĩrobzépata na ĩ̱'ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono wa, aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono õ di za. \s1 Cristuhu nhimizawi pese zé wasu'u \p \v 14 Taha wa, ĩ̱hi'rãtitõ, wa 're ĩ̱simasisi, Wamama wi te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi mono da, aima za'ra wa'aba. \v 15 Õhõ si Wamama wa, wa ĩ'ra 're wahâimana za'ra ĩsazei'wai mono bâ, hâiwa ãma ti'ai ãma zama 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ hã. \v 16-19 Wamama te hã ĩwaihu'upe hã, te sa'ẽtẽ na 're hâimana tãma. Ãne wa, wa tiwi te 're rowaptẽrẽ u'âsi, aima za'ra wa'aba, Tipẽ'ẽzani na te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, aihâimana nhiptete sina, ãma 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, Cristu hã aipẽ'ẽ 're, 're sãmra u'âsi za'ra wa'aba mono da, ĩwaihu'u pese na asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zéb zarina. Wa duré aima za'ra wa'aba, te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, dazawizé hã aima 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono zéb zarina, dama 're 'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mono da. Dazawizé hã sa'ẽtẽ uptabi na, te Cristuhu ma 're hâimana. Ãne wamhã, uburé asiré ĩsazei'wa norĩ me, te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono na, 'râwi asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, wa ĩ̱sima aiwẽ za'ra wa'wa, ti'ab ré wa te wasina 're waihu'u uptabi za'ra mono õ nherẽ, Cristu te te 're ĩwa'azawi pese mono zé hã. E marĩ da. Uburé marĩ ĩwẽ si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma 're ĩhâimana za'ra mono ne, aima zama 're hâimana za'ra wa'aba mono da, dazawizé hã, dahâimanazém na rowaihu'u wẽ zama. \p \v 20 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã waihu'u pese di, te te wama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono zéb da hã, marĩ ĩwẽ zô wa te 're ĩrosa'rata za'ra mono zém nhipai u, duré marĩ ĩwẽ hã wa te tiwi 're ĩwaptẽrẽ za'ra mono zém nhipai u zama. Tiwaihu'u pese na te te 're ĩwa'apawapto mono zéb zarina, tãma waihu'u pese di, ĩwẽ na te te wama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono zéb da hã. \v 21 Taha wa, ĩsazei'wai mono bâ Zezu Cristuhu ãma 're ĩwanomro mono norĩ, Wamama ãma 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono za. \c 4 \s1 Misi Cristuhu hâiba ne, aihĩni ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zém na rowasu'u \p \v 1 Taha wa, wa za aima roti za'ra wa'wa, Wanhib'apito ma romhuri'wa 're ĩ̱morĩ 'ru te, 're ĩ̱za mono ré, dazazéb 're. Ma'ãpé dama 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're ĩ'aiwẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba. Taha da, ma tô te te sima 're aipisutu za'ra wa'wa. \v 2 Ãne te za 're anomro aba mo. Aipire na asina 're asõpré wa'aba mono õ di za. Duré aiwamri te za dama 're aihâimana za'ra wa'aba mo, aihâimana wẽ na. \v 3 Wamama hã ma tô Tipẽ'ẽzani na te te wama 're anharĩ, rowẽ na oto wasiré 're wanomro mono da. Taha wa, ãne 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, te za 'râwi asina 're asõpré wa'aba mo. \v 4 Cristuhu nhib'a'uwẽ mono bâ misi dahâiba ne, wa simisutu 're wahâimana za'ra. Misi te Ĩpẽ'ẽzani hã 're hâimana. Taha si te wama 're hâimana za'ra, wapẽ'ẽ mono bâ. Duré õhõ zô si wa 're wanhimipari za'ra oto, rowẽ uptabi zô. Taha zô 're asimipari za'ra wa'aba mono da, ma tô tinhib'a'uwẽ da, aipisutu za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 5 Õhõ si, Danhib'apito te 're hâimana. Õhõ si, te Wanhib'apito wasu'uwẽ hã 're hâimana, wa te ãma 're ĩsaze za'ra mono zéb da hã. Õhõ zadawa para si, wa tô â dawabzuri hã wa te 're 'manharĩ za'ra. \v 6 Õhõ si uburé Damama te 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Õhõ si danhipai u te ropâ 're hâimana. Te duré wapẽ'ẽ mono bâ 're sãmra. \p \v 7 Cristu hã ma tô marĩ ĩwẽ na ĩ'madâ'â waihu'u õ na wama 're sõprub za'ra, wahâiba mono bâ, te te wama 're ĩ'apisutu mono zéb zarina, wa te tãma 're ĩdapawaptob za'ra mono zéb da hã. \v 8 Duréihã ma tô ãne na rob'ui'éré ni, ĩbaihâ na hã: \q1 “Hâimo morĩ wamhã, dawi watobro wa, ma tô sisarina da'ahâ na te te danhimro. Marĩ ĩwẽ na ma tô duré dama 're sõpru.” \m Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa nhimirowasu'u na rob'ui'éré hã. \p \v 9 E marĩ te wasu'u, hâimo ĩmorĩzé hã. A'â ti'ai u ĩmorĩzé te wasu'u, ta hawi hâimo morĩ wa. \v 10 Ti'ai u we ĩmorĩ hã ma tô apâ mo, hâiwa nhipai u ropâ uburé da'madâ'â'wa dama 're hâimana mono da. \v 11 Cristu hã ma tô ni'wam norĩ hã pisutu za'ra, ĩsadawa wasu'u'wa 're nomro mono da. Ni'wam norĩ ma hã ma tô duré pisutu za'ra, marĩ te te tãma ĩwaihu'u za'ra zéb zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're sadawa wasu'u za'ra mono da, ĩsazei'wa norĩ ma. Duré ni'wam norĩ hã ma tô pisutu za'ra, ĩwasu'uwẽ na te te 're dapo're pu'u za'ra mono da. Duré ni'wam norĩ hã ma tô pisutu za'ra, dama rowahutu'wa da, ĩsimiroti na te te 're dapawaptob za'ra mono da, ãma 're dahâimana wẽ za'ra mono da. \v 12 Ãne ma tô Cristu hã da'apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ te te 're pawaptob za'ra mono da, taha zarina 're sipawapto pese za'ra mono wa, siptete sina 're hâimana za'ra mono da. \v 13 Tawamhã aihĩni wa za oto wanhimirosa'rata na wasina wa te 're sazei pese za'ra, Wanhib'apito wasu'uwẽ hã wa te ãma 're ĩsaze za'ra mono zém na hã. Duré aihĩni wa za oto 'râwi wa te 're waihu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra hã, niha 're ĩhâimana mono na. Ãne wamhã, wahâimana wẽ zé, wa za wasima wa te 're sa'ẽtẽ za'ra. Tawamhã wa za oto wasina wa te 're uwaimrami za'ra, Cristuhu ne 're ĩwanomro wẽ uptabi mono zé hã. \v 14 Ãne wamhã, ai'uté ne wanhimiza'rese ãna 're wanomro mono õ di za oto. Tawamhã dazadawa nhipese na da te wama 're roti za'ra mono nherẽ, roti tô senai'õ hã wa te 're wapari za'ra mono õ wa, roti tô senai'õ niwĩ 're wasipizari za'ra mono õ di za. \v 15 Wa norĩ hã roti tô sena na si, wa za wasima wa te 're roti za'ra, 're wasisawi pese za'ra mono sina. Ãne wamhã, wahâimana wẽ na, wa za wa te 're sa'ẽtẽ za'ra. Tawamhã wa za oto wa te wasina 're uwaimrami za'ra, Cristuhu ne 're ĩwanomro wẽ uptabi mono zé hã, Wanhib'apito ne. \v 16 Marĩ mono bâ wahâiba bâ wama 're hâimana za'ra mono nherẽ, wa za wa'rã zadawa para si marĩ hã wa te 're 'manharĩ za'ra. Tane wa norĩ hã Wanhib'apito zadawa para si marĩ hã wa te 're 'manharĩ za'ra mono wamhã, rowẽ na wa za wasiré 're wahâimana za'ra. Tawamhã 're ĩwasisawi pese za'ra mono zéb zarina, wa za 're wasipawaptob za'ra, wa te wasima 're sa'ẽtẽ za'ra mono da, wahâimana wẽ zé hã. \s1 Cristuhu ãma oto 're ĩdanomro mono zép té wasu'u \p \v 17 Taha wa, tô sena Wanhib'apito zadawa para wa za oto aima roti za'ra wa'wa, Wanhib'apito zazei'õ'wa norĩ ne 're anomro aba mono tõ da, ta norĩ nhimirosa'rada hã tô senai õ wa. \v 18 Tob'a na 're ĩnomro mono norĩ ma, rob'madâ hã tãma ĩwaihu'u za'ra õ ne, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti uwaibaba rosa'rada hã tãma waihu'u za'ra õ di, ĩsazei'õ'wa norĩ ma hã. Ta norĩ hã te te sima 're wẽ za'ra mono õ wa, ĩsimiroti hã te te 're wapari za'ra mono da, te za tiwasété na siwaihu'u ãna 're hâimana za'ra. Taha wa, rowẽ na ãma 're ĩdahâimana za'ra mono zéb ré, 're hâimana za'ra mono õ di za. \v 19 Siséb ãna te ta norĩ hã te te sina 're rob'manharĩ wasété za'ra, tihâimana wasété na. Tiwasété zô si te duré sima 're sõpré, marĩ ĩwasété na si 're hâimana za'ra mono da. \p \v 20 E ãne 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, ma tô Cristu hã ĩhâimanazém na 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mo. Mare di. \v 21 A norĩ wa'wa hã ma tô Cristuhu wasu'uwẽ hã aipo're na 're ĩwapari za'ra wa'aba mo. Oto ĩsiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, Zezusihi hawi roti tô sena hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba di. \v 22 'Re anomro wasété aba mono da si, te aré asima 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo. Taha wa, te aré aiwi 're si'utõrĩ za'ra wa'wa, 're anomro wẽ wa'aba mono zé hã. Tane nherẽ, te za oto ĩrẽme pese za'ra wa'wa, 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mono zé hã. \v 23 Asimirosa'rata wẽ na si te za oto 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo, taha zarina 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono da oto. \v 24 Da'uza hã ĩhâ tém na 're ĩdasi'uza za'ra mono ne, te za oto aihâimanazép tém na si 're aihâimana za'ra wa'aba mo, ĩwẽ na si. Taha da, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aipoto téb za'ra wa'wa aipẽ'ẽ 're, ĩsine 're anomro wẽ wa'aba mono da, tô sena dama 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono da oto. \p \v 25 Taha wa, dama 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za oto. Aihâiba mono bâ te za tô sena na si asima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo. \v 26-27 Nimahã na 're asiti'ru za'ra wa'aba mono wamhã, 're aiwasété za'ra wa'aba mono õ di za, aiwasédé hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono tõ da. Duré asiti'rui ré bâdâ hã wahuré ai'ãma 're si'utõrĩ za'ra wa'aba mono tõ da, te za asiwi 're ĩwẽ'õ za'ra wa'aba mo, Wa'uburé nhimiwada'uri zarina aiwasédé hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono tõ da dama. \p \v 28 Danhibrom na dawi 're asimisaihuri za'ra wa'aba mono hã 're asimisaihuri za'ra wa'aba mono õ di za oto. Te za oto asib'rata na 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo, aihâimana wẽ na oto 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, duré asimiromhuri na ĩsibrob'õ norĩ hã 're pawaptob za'ra wa'aba mono da, ãne si wẽ wa. \p \v 29 Aimreme wasété na dama 're aimreme zusi aba mono õ di za oto. Aimreme wẽ na si te za oto dama 're aimreme zusi aba mo, asimiroti wẽ na si 're dapawaptob za'ra wa'aba mono da ãma. \v 30 'Re aihâimana wasété za'ra wa'aba mono õ di za, aihâimanazém na Wamama pẽ'ẽzani wi 're robzei'õ tõ za'ra wa'aba mono da. E marĩ wa. Ĩpẽ'ẽzani hã te wapẽ'ẽ 're, wama 're hâimana za'ra, wapibui pese zéb da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te, tãma 're ĩwahâimana za'ra mono na, bâdâ ĩwa waptã'ã õ ré, te te ĩwa'anho'reptuzéb da hã. \v 31 Taha wa, te za oto 're ĩrẽme pese za'ra wa'aba mo, aipẽ'ẽ na 're ĩda'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé hã. Asiti'ru zama te za 're ĩrẽme pese za'ra wa'aba mo, asahi zama duré. Aimreme 'rãihâ sina, duré dama 're nharĩ za'ra wa'aba mono õ di za. Da'ãma 're wasété za'ra wa'aba mono õ di za duré. Dama 're rob'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono õ di za duré. \v 32 Marĩ ĩwẽ na te za dama 're asõprub za'ra wa'aba mo, aipẽ'ẽzé sina. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Cristu dazada dâ'â wa, te te ai'ãma 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di oto, 're ĩ'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono zé hã. Taha wa, a norĩ wa'wa hã ĩwasédé hã da te aima 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono nherẽ, ĩsine dawasédé hã da'ãma 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za oto. \c 5 \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra na oto 're ĩdanomro mono zé wasu'u \p \v 1 A norĩ wa'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'ra oto 're anomro aba mono wa, tãma asawi za'ra wa'aba di. Taha wa, te za ĩsirã zarina si oto 're anomro aba mo. \v 2 Cristu te te 're ĩwa'azawi pese mono zéb zarina, te za oto 're ĩdazawi pese za'ra wa'aba mo. Ta hã te te 're wa'azawi pese mono wa, ma tô sisawi ãna sisõ, wazada dâ'â da. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma 're ĩdanhoprub za'ra mono zéb zarina, sisawi ãna sisõmri wa, Wamama ma wẽ uptabi di, wazada ĩdâ'âzé hã. \p \v 3 A norĩ wa'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're anomro aba mono nherẽ, siwa'ru aiwasédé hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za, pi'õ na aibâ na zama. Duré aihâimana nhiséb'õ na 're anomro aba mono õ di za. Duré danhibrom na 're da'ruiwapari za'ra wa'aba mono õ di za, ta hã ĩ'uwaibaba õ wa 're ĩdahâimana wasété za'ra mono zé hã. \v 4 Duré aimreme nhiséb'õ na asima 're rowasu'u wasété za'ra wa'aba mono õ di za. Aimreme to na asima 're rowasu'u wasété za'ra wa'aba mono õ di za duré, ãne hã ĩ'uwaibaba õ wa, Wamama nhib'a'uwẽ 're ĩwanomro mono zéb da hã. Wama 're ĩsõpru mono zém na si, te za asima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo oto, Wamama ãma si 're aiwata za'ra wa'aba mono da. \v 5 Taha wa, te za oto ĩwaihu'u za'ra wa'wa, ãne: Sina 're ĩsipsaihuri za'ra mono norĩ hã, duré dahâimana nhiséb'õ na 're ĩnomro mono norĩ hã ĩtẽme 're sisisi mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono u hã, duré Cristuhu u hã, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ zahuré mono zéb u hã. Duré danhibrom na te te 're ĩda'ruiwapari za'ra mono norĩ zama ĩtẽme 're sisisi mono õ di za, marĩ zô si te te sima 're rosa'rata u'âsi za'ra mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana. Taha wa, ta norĩ hã marĩ ĩwẽ na tinhib'a'uwẽ norĩ ma te te ĩropisutuzéb ré, 're hâimana za'ra mono õ di za. \p \v 6 Ta norĩ hã po're'õ u'âsi 're nomro mono wa, te za nimahã na tãma rob'manharĩ pipa za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Tane nherẽ, ãté ni'wam norĩ hã te za sadawa nhipese na te te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa, za te te ĩdahâ za'ra õ na hã. Ãne te te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono nherẽ, 're wapari za'ra wa'aba mono õ di za, ĩsimirowasu'u tô senai'õ wa, ta norĩ hã. \v 7 Taha wa, ĩpo're'õ norĩ siré hã 're anomro wasété aba mono õ di za oto. \v 8-9 A norĩ wa'wa hã roti sena hã aré waihu'u za'ra wa'aba õ di, Cristuhu nhimiroti hã. Taha wa, datob'a na 're ĩdanomro mono ne, ma tô aré robra na 're anomro aba mo, aiwasété na. Cristuhu ãma oto 're anomro aba mono wa, rowa'a na damorĩ wẽ na 're ĩdanomro mono ne, te oto ĩsimiroti ré 're anomro aba mo. Taha wa, te za oto ãma 're anomro wẽ wa'aba mono sina, 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ni'wam norĩ hã Wanhib'apito nhimiroti na 're nomro mono wamhã, te za te te dama 're rob'manharĩ wẽ za'ra. Te za duré 're nomro wẽ. Duré tô sena na si te za te te dama 're rowasu'u za'ra. Dahâimanazé tô sena na si te za dama 're hâimana za'ra. Taha wa, a norĩ wa'wa hã roti sena zarina si te za oto 're anomro wẽ wa'aba mo, Cristuhu nhimiroti na. \v 10 Ãne te za 'râwi asima 're ĩnharĩ za'ra wa'aba mo, asimirosa'rata na: “E niha wa za 're mo, Wanhib'apito te te ĩ̱wẽsãmrizéb da hã.” Ãne te za 'râwi asima 're ĩnharĩ za'ra wa'aba mo, ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da. \v 11 Ĩsazei'õ'wa norĩ siré, marĩ ĩwasédé hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za oto, ĩpẽ'ẽ 're, robra u'âsi 're ĩnomro mono norĩ siré hã. Ta norĩ ma, te za 're ĩroti pese za'ra wa'aba mo, te te 're sahâri za'ra mono da, tinhimi'manharĩ wasété zé hã. \v 12 Ĩpo're'õ norĩ hã te marĩ ĩwasédé hã pi'uriwi te te 're 'manharĩ za'ra. Ta norĩ nhimi'manharĩ wasété zé hã wasété uptabi wa, taha na si ãma wanhiséb uptabi za'ra di, wa te ãma wasima 're ĩrowasu'u za'ra mono zéb da hã. Taha wa, te za ta norĩ ma 're ĩroti pese za'ra wa'aba mo, te te 're sahâri za'ra mono da, tinhimi'manharĩ wasété zé hã. \v 13-14 Robra wa, wa te ro'o wamhã, wa za marĩ hã wa te 're waihu'u za'ra, tô sena ĩhâimanazém na. Tane bâdâ te te dama 're rob'uiwẽ za'ra mono wamhã, rob'madâ'â pese di za dama. Duréihã wahi'rada, ma tô ãne na roti: \q1 “A hã 're asõtõ u'âsi mono hã, ai'utu. Te za aiwahu, 're ĩdadâ'â u'âsi za'ra mono zém hawi. Tawamhã Cristu hã te te dama 're ĩrob'uiwẽ mono ne, te za roti sena hã aima waihu'u.” \m Ãne wahi'rata nhimiroti hã dama. \p \v 15 Taha wa, wa za aima roti za'ra wa'wa, 'râwi asina 're asõpré u'âsi aba mono da, 're anomro wẽ wa'aba mono zéb da. Sena na roti wẽ waihu'u'õ'wa ne, 're anomro wasété aba mono õ di za oto. Roti sena hã oto aima waihu'u pese za'ra wa'aba wa, te za ãma 're anomro wẽ wa'aba mo, tô sena roti wẽ zarina si. \v 16 Ãhãna uburé dawasédé hã te daro mono bâ 're hâimana. Taha wa, wama 're hâimana za'ra mono ré bâdâ hã, wa za wa te 're dapawapto wẽ za'ra. \v 17 Tawamhã danhimiza'rese ãna 're ĩdanomro mono ne, 're anomro aba mono õ di za. Wanhib'apito te te sima 're ĩ'ai'awẽ wa'aba mono zéb zô si, te za 're asõpré u'âsi aba mo, asina tãma 're uwaimrami za'ra wa'aba mono da. \p \v 18 Âsipãrĩ na 're asi'rãiwamnarĩ za'ra wa'aba mono õ di za oto, taha zarina siwa'ru 're anomro wasété aba mono tõ da. Wanhib'apito pẽ'ẽzani nhimiwada'uri na si te za oto 're aihâimana za'ra wa'aba mo, robze sina ãma 're anomro aba mono da oto. \v 19 Aima ãma 're ĩrobze za'ra wa'aba mono zéb da hã, te za 're asõ're za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito pẽ'ẽzani te te aima 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina. Wanhib'apito hã sõpru wa, te za rowẽ zarina tãma 're asõ're za'ra wa'aba mo, ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono da, asõ're wa'aba na. \v 20 Wamama hã sõprub di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, uburé marĩ wẽ na wama 're ĩsõprub za'ra mono zéb zarina, te za ãma 're aiwata u'âsi za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito Zezu Cristuhu zadawa para. \v 21 A norĩ wa'wa hã ma tô Cristu hã 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, Asib'apito wa'wa hã. Taha zarina, te za 're asiwapari pese za'ra wa'aba mo. \s1 Ĩmro ré norĩ ma, rotizé wasu'u \p \v 22 Pi'õ norĩ, aimro nhimiroti te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito nhimiroti 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mono zéb zarina. \v 23 E marĩ wa. Aimro za'ra wa'wa hã asipai u 're hâimana za'ra wa'aba mono wa, Cristu tinhib'a'uwẽ norĩ nhipai u 're ĩhâimana mono ne, ta norĩ nho'reptui'wa 're hâimana mono wa. \v 24 Ĩsib'a'uwẽ norĩ hã Cristuhu nhimiroti te te 're ĩwapari pese za'ra mono ne, te za pi'õ norĩ hã aimro nhimiroti 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo. \p \v 25 Aibâ norĩ, Cristu hã tinhib'a'uwẽ norĩ te te 're ĩ'azawi pese mono ne, te za aimro hã 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo, tihâiba hã sawi ãna te te ĩsõmri ne, sada dâ'â za'ra da. \v 26 Marĩ hã â na da te 're ĩ'upsõ za'ra mono ne, ma tô tinhimiroti na wawasété hawi te te 're wa'a'upsõi wẽ wapẽ'ẽ 're, 're wanomro wẽ mono da, ĩsib'a'uwẽ si oto 're wahâimana za'ra mono da tãma. \v 27 Ãne ma tô sina uwaimra dama, zazahâ ĩhâi uptob õ ne, duré ĩhâ'rã'ru'õ ne zama, hâimana wẽ uptabi na 're hâimana za'ra mono da, ĩsib'a'uwẽ norĩ hã. \v 28 Aibâ norĩ, Cristu te te 're ĩwa'azawi pese mono zéb zarina, te za aimro hã 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo. 'Re sawi pese za'ra wa'aba mono wa, marĩ ĩwẽ zô asima 're asõpré wa'aba mono ne, te za duré aimro ma zama ĩwẽ zô 're asõpré wa'aba mo. Tawamhã marĩ hã ĩwẽ zô aimro ma 're asõpré wa'aba mono zém na, te za marĩ hã ĩwẽ zô asima zama 're asõpré wa'aba mo. \v 29-30 Ni'wam norĩ hã sima 're sipese u'âsi za'ra mono wamhã, 're saihuri mono ãna 're si'ubumroi u'âsi mono õ di za. Te za 're saihuri u'âsi. Te za duré 're si'madâ'â pese za'ra, Cristu te te wama 're ĩ'ab'manharĩ wẽ mono ne, tinhib'a'uwẽ norĩ ma. \v 31 Ãne ĩwasu'u na rob'ui'éré hã: “Dasina 're damro za'ra mono wamhã, dahâiba maparane nherẽ, te za oto dahâiba misi ne damro me si 're dasi'ubumro, misi haré.” \v 32 Ãhã wasu'u hawi wa tô waihu'u za'ra ni, aré dama waihu'u õ nherẽ, ãne na hã. Aibâ ĩmro hã, Cristu te wasu'u. Duré pi'õ ĩmro hã ĩsib'a'uwẽ norĩ, te wasu'u. \v 33 Aima za'ra wa'aba zama, te rowasu'u hã 're hâimana, ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb da hã oto. Taha wa, aibâ norĩ, te za aimro 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo. 'Re ĩsawi pese za'ra wa'aba mono zéb zarina, marĩ ĩwẽ zô asima 're asõpré wa'aba mono ne, te za duré aimro ma zama 're asõpré wa'aba mo, ĩwẽ zô. Duré pi'õ norĩ, aimro hã te za 're ĩwazéb za'ra wa'aba mo. \c 6 \s1 Da'ra norĩ ma, damama norĩ ma, duré dana norĩ ma zama rotizé wasu'u \p \v 1 Da'ra norĩ, Wanhib'apito nhimiroti 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mono zarina, te za aimama nhimiroti hã 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, ana nhimiroti zama. \v 2-3 'Re asimipari pese za'ra wa'aba mono sina, te za 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mo aimama ma, duré ana ma zama, rowẽ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, duré 're aihâimana hâ za'ra wa'aba mono da, ti'ai ãma. Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rada hã te 're hâimana, taha zarina marĩ ĩwẽ hã za te te dama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono na hã. Duréihã ma tô ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã dama roti: \q1 “Aimama nhimiroti hã te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, ana nhimiroti zama. Ta norĩ nhimiroti hã 're wapari pese za'ra wa'aba mono wamhã, aima 're rowẽ za'ra wa'aba mono di za. Duré 're atâ'â su'u za'ra wa'aba mono õ di za. Te za 're asi'ĩhi pese za'ra wa'aba mo.” \m Ãne ma tô aré dama roti. Simiroti pire di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, te za aimama nhimiroti hã 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, ana nhimiroti zama. \p \v 4 Damama norĩ, ai'ra ma hã 're 'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono õ di za, asada 're sahi za'ra wa'aba mono tõ da. Te za asimiroti wẽ na si 're ĩpawapto wẽ za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito nhimiroti zarina, ai'ra norĩ wa'wa hã 're nomro wẽ mono da. \s1 Pawa'âbâ ãna dama romhuri'wa norĩ ma, duré danhib'apito norĩ ma, rotizé wasu'u \p \v 5 Aipawa'âbâ ãna aiwada'uri zarina si dama romhuri'wa norĩ, asib'apito mreme hã te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, 're wazéb za'ra wa'aba mono sina. Cristuhu ma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono ne, te za tô sena asib'apito mreme hã 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo. \v 6 E asib'apito nho'a si te za romhuri hã tãma 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo. Mare di. Ĩsa're'ra nherẽ, te za romhuri hã tãma 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'aba mono da, asimiromhuri na. Cristuhu ma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono ne, te za duré ti'ai ãma asib'apito ma romhuri hã 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're ĩwẽ mono zéb zarina. \v 7 Ato sina te za tãma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo, asib'apito za'ra wa'aba ma, Asib'apito uptabi aba ma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono ne. \v 8 Wapawa'âbâ ãna wawada'uri zarina si dama romhuri'wa 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ, duré wawada'uri ãna wasi'uihâ na 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ me zama, wa te dama 're ĩ'manharĩ wẽ za'ra mono wa'rãmi, te za Wanhib'apito hã te te wama 're wa'âbâ za'ra. Ãhã wasu'u na te za 're asipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 9 Danhib'apito norĩ, aima romhuri'wa norĩ ma, wa tô tãma roti za'ra, romhuri hã te te aima 're 'madâ'â pese za'ra wa'aba mono da, to sina. Taha wa, te za aima romhuri'wa norĩ ma 're ĩ'manharĩ wẽ za'ra wa'aba mo. Tãma 're ropipa za'ra wa'aba mono õ di za. Misi Asib'apito wa'wa te oto aima 're hâimana za'ra wa'wa hâiwa ãma, aima romhuri'wa norĩ nhib'apito zama. Aiwapsi te za te te aima 're wa'âbâ za'ra wa'wa, 're ĩromhuri wẽ za'ra wa'aba mono zéb zarina. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wa'rui'wa zada, tiwaihu'u pese na te te 're ĩda'apawapto mono zé wasu'u \p \v 10 Wa za oto roti na aima 'rãsutu za'ra wa'wa. A norĩ wa'wa hã Wanhib'apito siré si te 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Taha wa, Wanhib'apito ma si ĩwaihu'upe hã sa'ẽtẽ na tãma 're hâimana mono wa, te za ĩwaihu'u pese zarina aihâimana nhiptete sina 're anomro aba mo. \v 11 Dasi'wapé 'manharĩ'wa norĩ hã te za sisada 're si'uza za'ra. Tane te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimipawaptobzéb ré, 're anomro aba mo, Wa'uburé nhimiroti da, asiptete sina sada 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 12 Wa norĩ hã wasiré 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ me, 're wasi'wapé za'ra mono õ di. Wa'uburé norĩ me si, wa za 're wasi'wapé za'ra, hâiwa nho're ãma simiroti wasété na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ me. Wa'uburé norĩ hã ti'ai ãma dapo're'õ na 're ĩdanomro mono norĩ ma, simiroti pire di, Wanhib'apito nhimiroti waihu'u'õ'wa 're danomro mono wa. \v 13 Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimipawaptobzéb ré, te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Tawamhã wa'uburé norĩ hã nimahã bâtâ na asô 're sihutu aba mono wamhã, te za 're ĩ'wapé za'ra wa'aba mo. Tawamhã 're ĩ'wapé za'ra wa'aba mono na, ãma 're ai'uté za'ra wa'aba mono wa, te za ta norĩ wi 're aiwairébé aba mo. \p \v 14 Taha wa, te za asimiza'rese sina 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Da'usisizé ĩsa'ẽtẽ na, te za 're asi'usisi za'ra wa'aba mo. Da'usisizé ĩsa'ẽne hã tô sena 're ĩdahâimana za'ra mono zé, te wasu'u. Duré danho'utu'ubuzé ĩtete na te za 're asi'uza za'ra wa'aba mo. Danho'utu'ubuzé ĩtede hã 're ĩdanomro wẽ mono zé, te wasu'u. \v 15 Duré dapara'uza ĩtete na te za 're asipara'uza za'ra wa'aba mo. Dapara'uza ĩtede hã ĩwasu'uwẽ na datoi u'âsi da te 're ĩdapo're pu'u za'ra mono zé, te wasu'u, rowẽ u'âsi Wamama siré 're ĩdanomro mono zéb da hã oto. \v 16 Duré ĩbaihâ 'manharĩ hã te za 're ĩ'wasari aba mo asi'wawi, da te 're aihâzup tõ wa'aba mono da, po'o 'wa ro'o na. Wa'uburé nhimiroti, wa te 're wapari za'ra mono tõ da, Wamama ĩwaihu'u pese na wa te wasina 're ĩ'umnhasi za'ra mono zé, te wasu'u, ĩbaihâ 'manharĩ hã. \v 17 Da'rãzaza ĩtete na te za 're asi'rãzaza za'ra wa'aba mo. Da'rãzaza ĩtede hã wanho'reptuzé, te wasu'u. Duré sib'ézé 'wa pa hã te za asiré 're ĩ'wasari u'âsi aba mo. Sib'ézé 'wa pa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u, te wasu'u, Ĩpẽ'ẽzani hã te te wama 're awaihu'u mono da, ĩsimiroti hã. \fig |src="LB00196B.TIF" size="col" copy="by Louise Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="EPH 6.17" \fig* \v 18 Te aima ĩroti za'ra wa'aba zéb zarina, te za uburé 're ĩ'manharĩ u'âsi za'ra wa'aba mo. Duré ĩpẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zéb zarina, te za Wamama ma 're aimreme zusi aba mo. Te za tiwi 're ĩrowaptẽrẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da. Asimiza'rese sina te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo, tãma 're aimreme zusi aba mono da. Aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono õ di za. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma, te za duré tiwi 're ĩrowaptẽrẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, te te 're apawaptob u'âsi mono da, daro mono bâ. \v 19 Ĩ̱ma zama te za duré tiwi 're ĩrowaptẽrẽ za'ra wa'aba mo, timreme te te ĩ̱ma 're awaihu'u u'âsi mono da, wẽ na te dama 're sadawa wasu'u mono da, ĩ̱pahi ãna, Cristuhu wasu'uwẽ hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã, da te 're waihu'u za'ra mono da oto. \v 20 Cristu hã te te datẽme ĩ̱zatõrĩ wa, wa oto ĩsadawa wasu'u'wa 're mo, dazazéb 're, 're ĩ̱za mono nherẽ. Taha wa, ĩ̱pahi ãna te dama 're sadawa wasu'u mono da, te za tiwi 're ĩrowaptẽrẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, Wamama wi. \s1 Paru te te dama ĩroti 'rãsutu zéb ãma, te te ĩda'azawizé \p \v 21 Titicu hã te za aima ĩ̱wasu'u za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da, ĩ̱hâimanazé hã. Ta hã wapawapto wẽ 'wa, Wanhib'apito ma romhuri'wa duré, wama ĩsawi pe hã. \v 22 Ãme ĩwahâimana za'ra na te te aima rowasu'u za'ra wa'aba da, wa tô atẽme satõrĩ za'ra wa'wa, rowasu'u wẽ zarina, rowẽ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono da oto. \p \v 23 'Re ĩhâimana u'âsi mono Wamama wi, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu wi, wa za aima za'ra wa'aba te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi ãma 're anomro aba mono da, duré 're asisawi pese za'ra wa'aba mono sina 're anomro aba mono da, ta norĩ hã waihu'u pese zahuré wa, asina 're 'madâ'â u'âsi za'ra wa'aba mono da. \v 24 Uburé Wanhib'apito Zezu Cristuhu zawi pese 'wa norĩ ma, wa za te tiwi 're rowaptẽrẽ u'âsi, ta norĩ hã Wanhib'apito tô sena te te 're sawi pese za'ra mono wa, Wamama hã ĩwẽ na te te 're apawaptob u'âsi mono da.