\id COL - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h TOROSU \toc1 Corosu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \toc2 Corosu norĩ \toc3 Cor \mt1 Corosu norĩ \mt2 Corosu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'érézé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip Paru hã darob amoi ãma dazazéb 're hâimana sirõmo, ma tô rowasu'u hã wapa, Zezusihi zazei'wa norĩ ma, roti senai'õ na da te tãma 're ĩrowasu'u za'ra mono zém na hã, Corosu ãma 're ĩsi'ubumroi mono norĩ ma hã. Taha wa, Paru hã ma tô Corosu norĩ ma rob'ui'éré za'ra, roti senai'õ wi, te te uwati za'ra da. Ma tô duré tãma roti za'ra, Zezusi hã apâ te te saze za'ra da, Epaprasi hã ĩmorĩ'rata na te te tãma ĩwaihu'u za'ra zéb zarina. Epaprasi hã Corosu ãma ĩsazei'wa norĩ 'madâ'â'wa, ta hã. Paru hã ma tô duré tãma waihu'u za'ra, ãne: Zezusihi si siminho'reptu waihu'u pese di. Duré taha si dawasédé hã te te dama 're apari waihu'u pese mono di. \c 1 \p \v 1-2 Wa hã Paru, Cristu Zezusihi zadawa wasu'u'wa, wa 're ĩ̱hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima ĩ̱wẽzéb zarina. Taha wa, wa ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, Corosu na 'ri nho'õmo nhisi ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma. Wasisãnawã Timotiu te duré ãma asawi za'ra wa'wa. A norĩ wa'wa hã te oto wasiré wasisãnawãi wa, 're anomro wẽ wa'aba mo Cristuhu ãma si, tiwi 're aipizari za'ra wa'aba mono ãna. \p Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're anomro aba mono da. \s1 Paru hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma ĩwatazé wasu'u \p \v 3 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ai'ãma 're wamreme zusi aba mono sidâpâsi, wa ãma 're wawata u'âsi za'ra, Wanhib'apito Zezu Cristuhu mama ãma hã. \v 4 Cristu Zezusihi si asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zé wasu'u hã, duré uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mono zé wasu'u hã wa te 're wapari za'ra mono wa, wa ãma 're wawata u'âsi za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, ãne na oto 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono wa. \v 5 Cristuhu wasu'uwẽ hã tô sena uptabi hã ĩmorĩ'rata na da te atẽme ãwisi za'ra wa'aba wamhã, tame ma tô ĩwapari na'rata za'ra wa'wa, ĩwẽ uptabi hã hâiwa ãma dazô 're ĩsimi'wara mono zé wasu'u hã, duré taha zô si 're ĩdanhimipari u'âsi za'ra mono zé wasu'u zama. Taha zô asina 're asimipari za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô Cristuhu si asina 're ĩ'umnhasi pese za'ra wa'aba mo. Taha zarina ma tô duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ hã 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo. Hâiwa ãma, wẽ uptabi na asô 're ĩsimi'wara aba mono hã, te tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te asô 're 'madâ'â pese za'ra wa'wa. Taha zô si te tô asina 're asimipari u'âsi za'ra wa'aba mo. \v 6 Cristuhu wasu'uwẽ hã ma tô da te ãma ropé oto, ropâ. Taha wa, ma tô ĩsazei'wa norĩ hã dasina tahâ'â ni oto. Taha wa, ma tô dahâimanazém na da te 're saprĩ za'ra, ĩwẽ u hã. Tane ma tô duré ĩwasu'uwẽ hã aima 're hâimana za'ra wa'wa, ĩwapari na'rata za'ra wa'aba zém hawimhã. Tame ma tô oto ĩwaihu'u za'ra wa'wa, tô sena na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩda'azawi pese mono zém na hã. \v 7 Epaprasihi nhimirowasu'u zarina, ma tô ãma ĩwaihu'u za'ra wa'wa. Ta hã Cristuhu ma wasiré romhuri'wa, wama ĩsawi pe hã. Simi'ẽ na te Cristuhu ma, te te ai'ãma 're romhuri pese za'ra wa'wa, wa'upana. \v 8 Ta hã ma tô wama aiwasu'u wẽ za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb zarina, asimizawi pese zé hã oto ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na hã. \p \v 9 Taha wa, aiwasu'u wẽ hã wa te ĩwapari na'rata za'ra wa'aba zém hawim haré, wa tô õne u'âsi ai'ãma 're wamreme zusi u'âsi 'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma. Ta hã te te sima 're aiwẽ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba, niha oto ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, duré te te aima 're waihu'u za'ra wa'aba mono da, wa tô wa te tiwi aima 're rowaptẽrẽ u'âsi za'ra wa'wa. Ĩpẽ'ẽzani hã te za tô te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'wa, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu ĩwẽ uptabi hã oto ãma waihu'u za'ra wa'aba da, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te sima 're aiwẽ za'ra wa'aba mono zé hã asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono da oto, 'râwi. \v 10 Tawapsi, te za Wanhib'apito zazei'wa hâimanazéb zarina 're anomro wẽ wa'aba mono zém na, tãma ãma asina 're ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba mo. Marĩ ĩwẽ si 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, Wanhib'apito hã te za toi uptabi na aihâimanazém na te te 're ai'uzei pese za'ra wa'wa. Tawamhã 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono zém hawi, te za tô marĩ 're ĩ'manharĩ wẽ za'ra wa'aba mono zém na asima 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mo. Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwaihu'u za'ra wa'aba zém na te za duré asima 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mo, asi'uihâ na. \v 11 Wa duré wa te tiwi aima 're rowaptẽrẽ u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi hã, tiwaihu'u pese na ĩwẽ uptabi na si te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da, asiptete u'âsi ãma 're anomro aba mono da, taha na si. Ãne wamhã, te za tô ato sina asiptete sina ãma 're anomro aba mo. Duré ãne wamhã, uburé marĩ na 're robzépata za'ra wa'aba mono nherẽ, asa dama ãma 're wa'rãmi za'ra wa'aba mono õ di za. \v 12 Ãne wamhã, Wamama ãma te za duré ãma 're aiwata u'âsi za'ra wa'aba mo. Ta hã ma tô aima pisutu za'ra wa'wa, hâiwa ãma tinhib'a'uwẽ norĩ ma, ĩwẽ uptabi hã te te sô 're ĩ'apisutu mono hã aima wa'aba zama aima 're hâimana za'ra wa'aba mono da dasine, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb ãma hã rowa'a za'ẽne 're ĩsa'wari u'âsi mono ãma hã. \v 13 Ta hã ma tô wa'anho'reptu tô, robra hawi, Satanasihi nhiptetezém hawi. Ta hawi ma tô te te 're wa'awaibu, ĩ'ra nhimi'madâ'â si oto tãma 're wahâimana za'ra mono da, tãma ĩsawi uptabi nhimi'madâ'â si. \v 14 Ti'ra dâ'âzém na ma tô wa'awa'â, marĩ wa te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zé hã te te wama 're apari mono da, taha zarina wawasédé hã te te wa'ãma 're ab'madâ'â tõ mono da oto. \s1 Cristu hã 're ĩhâimana mono zé wasu'u \p \v 15 Cristu hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, te tô 're mo, aiwa wa. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã datõmo na da te dasiwi 're 'madâ'â waihu'u za'ra mono õ di. Ĩ'ra si ma tô da te dasiwi 're 'madâ'â za'ra datõmo na, ti'a 're morĩ ré hã. Ta hã duréihã marĩ õ uptabi ré hã, te tô 're hâimana u'âsi, ĩ'ra hã. Uburé ropoto nhipai u, te ta hã pire uptabi na 're hâimana. \v 16 Õhõ si ma tô Timama zadawa para uburé marĩ hã te te apoto, hâiwa ãma, duré ti'ai ãma zama, datõmo na da te 're ĩ'madâ'â za'ra mono hã, duré da te 're ĩ'madâ'â waihu'u za'ra mono õ zama. Uburé hâiwa nho're ãma dapo're'õ norĩ ma simiroti pire na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ zama ma tô te te apoto, ĩhâiba'õ norĩ hã. Uburé marĩ hã taha ma si 're hâimana za'ra mono da, ma tô te te ro'apoto tô, Timama zadawa para. \v 17 Cristu hã õne u'âsi te tô 're hâimana, marĩ õ uptabi ré hã. Ta hã te uburé marĩ hã tinhimipoto mono bâ te te 're atété tiwaihu'u pese na, si'wa'rutu na tiwi 're hâimana za'ra mono ãna, tãma 're hâimana za'ra mono da, simisutu. \v 18 Ta hã uburé tizazei'wa norĩ 'madâ'â'wa te 're hâimana, pire uptabi na. Ta hã dapisutu'wa, 're ĩdapoto téb za'ra mono zéb da hã. Dâ'â nherẽ, apâ hâiwa'utu wa, te oto dama pire na 're hâimana u'âsi, uburé za ĩdahâiwa'utu za'ra norĩ nhipai u. Taha wa, te oto danhipai u pire uptabi na 're hâimana tô. \v 19 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sima ĩwẽzéb zarina, ma tô ti'ra hã pisutu, ĩsine uptabi 're hâimana mono da, aiwa. \v 20 Ma tô duré sima ãma roti siro, ĩ'ra hã wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzém na oto da'ãma 're siwadi mono da, uburé hâiwa ãma 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ ãma hã, duré uburé ti'ai ãma 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ ãma zama. \p \v 21 A norĩ wa'wa hã ma tô aré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti si 're anomro aba mo, aipẽ'ẽ 're wa'aba hã. Asitob'ru na ma tô ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo aré, aipẽ'ẽ 're marĩ ĩwasété na si asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono wa. Duré marĩ ĩwasété si 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wa, ma tô aré ĩsiti 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \v 22 Tane nherẽ, ĩ'ra hã dasiré a'uwẽ hâiba na dazada ĩdâ'âzéb zarina, te oto ai'ãma 're siwadi za'ra wa'wa, romhutu'õmhã sisõ're te te asõré wa'aba da, aiwasédé hã da te ai'ãma sa'ra waihu'u aba õ wa za tamemhã oto, Cristu hã tidâ'âzém na aiwasédé te te aima 're ĩ'apari aba mono zéb zarina. \v 23 Taha wa, õne haré te za Cristuhu wasu'uwẽ si asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mo asiptete sina, 'ri hã ẽtẽ nhisiwi siptete na 're sa mono wa, simei waihu'u õ na 're ĩsa mono ne. Te za tô ãma 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mo, tiwi asina 're aipahâ za'ra wa'aba mono ãna. Ĩmorĩ'rata na Cristuhu wasu'uwẽ hã wapari na'rata za'ra wa'aba wamhã, ĩwẽ uptabi hã hâiwa ãma asô 're ĩsimi'wara aba mono wasu'u wi, tiwi asina 're ai'ré za'ra wa'aba mono õ di za, sô 're asimipari za'ra wa'aba mono wasu'u wi hã. Ãhã wasu'uwẽ hã ropâ ma tô da te dasima 're wasu'u za'ra, da te 're waihu'u za'ra mono da. Duré wa hã Paru, wa ãhã wasu'uwẽ na te dama 're romhuri u'âsi. \s1 Paru hã ĩsazei'wa norĩ te te 're ĩpawaptob za'ra mono zé wasu'u \p \v 24 Wa hã ai'udâna za'ra wa'aba, te ai'ãma 're robzépata za'ra wa'aba mono nherẽ, wa ĩ̱to sina 're ĩ̱hâimana. Cristuhu ma si, te 're romhuri mono wa, wa tô te 're robzépata za'ẽtẽ tô, ta hã ti'ai ãma 're morĩ ré, dazada te te ĩrobzépata ne. Tane nherẽ, Cristuhu nhib'a'uwẽ norĩ ma, ĩ̱nhimiromhuri na te tãma ãma 're uwaimrami mono da, wa za tô taha na te 're robzépata u'âsi. \v 25 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô ĩ̱pisutu, ĩsib'a'uwẽ norĩ te tãma 're apawapto mono da. Ai'udâna za'ra wa'aba te 're romhuri mono da, ma tô romhuri hã ĩ̱ma tisõ, uburé ĩsadawa wasu'uwẽ na te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono da. \v 26 Ãhã wasu'u hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩsãna'rata hawimhã te te aré dama 're ĩ'awaihu'u mono õ hã ma tô oto sõ'awi dama upsibi nhamra, tinhib'a'uwẽ norĩ ma si. \v 27 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô sima ãma roti, ãhã wasu'u hã ĩwẽ uptabi hã aré da te 're ĩwaihu'u za'ra mono õ hã te te oto dama awasu'u hâi'ré da sõ'awi, dapoto mono bâ da te oto 're waihu'u za'ra mono da, zudezu'õ norĩ zama. Ãhã wasu'u hã aré da te 're ĩwaihu'u za'ra mono õ hã, ãne: Cristu hã te oto aipẽ'ẽ 're, 're sãmra za'ra wa'wa. Taha wa, te za tô taha zô si 're asimipari za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩwẽ uptabi hã za te te wama 're ĩ'apisutu mono zô si. Ãne 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'u hã, ã hã aré da te 're ĩwaihu'u za'ra mono õ hã. \p \v 28 Taha wa, Cristuhu si wa oto wa te dama 're wasu'u za'ra. Hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu ĩwẽ hã wa te 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb zarina, wa tô wa te 're da'uwati wẽ za'ra dahâiba mono bâ, marĩ hã da te 're 'manharĩ wasété za'ra mono tõ da. Wa tô duré wa te dama 're roti za'ra, marĩ da te 're 'manharĩ wẽ za'ra mono da, ĩ'uwaibaba si. Ni'wam norĩ hã Cristuhu ãma prédup sina 're ĩnomro mono norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nho're u, wa te 're simroi mono da, wa tô ãne hã wa te dama 're roti za'ra, rosa'rata wẽ hã wa te oto 're ĩwaihu'u za'ra mono zém hawimhã. \v 29 Ãne da, wa tô 're ĩ̱si'wapéi u'âsi, ĩ̱nhiptete sina te tãma 're romhuri mono da. Cristu hã tinhiptetezé te te ĩ̱ma 're sõmri mono wa, wa ĩré te ãma 're romhuri pese, taha na si 're ĩ̱nhiptete uptabi mono wa. \c 2 \p \v 1 Wa hã wa ĩ̱sima wẽ ãne hã, te ai'ãma 're ĩromhuri pese za'ra wa'aba mono na asiwi ĩ̱waihu'u za'ra wa'aba da, ĩ̱hâiba pibu za'ra wa'aba õ nherẽ. Duré Radiseza na 'ri nho'õmo nhisi ãma ĩsazei'wa norĩ 're ĩsi'ubumroi mono norĩ ãma te 're ĩromhuri pese mono na asiwi ĩ̱waihu'u za'ra wa'aba da, wa duré ĩ̱sima wẽ, daro mono bâ ni'wam norĩ ãma te duré 're ĩromhuri pese mono na zama, uburé te te ĩ̱hâiba pibu za'ra õ norĩ ãma hã. \v 2 Ta norĩ hã tipẽ'ẽzani wẽ ré, siptete sina 're hâimana za'ra mono da, wa tô te ãma 're romhuri pese za'ra. A norĩ wa'aba ãma zama wa tô duré te 're romhuri pese, aipẽ'ẽzani wẽ ré asiptete sina 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. Taha wa, te za 'râwi simisutu siré 're hâimana za'ra ta norĩ hã, 're ĩsisawi pese za'ra mono zéb zarina. A norĩ wa'aba zama te za duré ãne zarina simisutu asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Tawamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'uwẽ hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã te te oto waihu'u pese za'ra wa, te za tô sena na te te 're waihu'u za'ra, a norĩ wa'aba zama. 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'u hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã, ã hã Cristuhu wasu'uwẽ, te dama wasu'u. \v 3 Cristu hã rowasu'u aré dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti wẽ wasu'u waihu'u'wa, ta hã. Ẽtẽ'ubuzi ĩwa'âbâ za'ẽne hã ti'ai 'rowi 're simi'wara mono nherẽ, da te oto 're ĩsõpẽtẽ za'ra mono ne, ma tô Cristu hã te te dama 're wasu'u hâi'ré sõ'awi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti wẽ wasu'u hã. \p \v 4 Ni'wam norĩ hã roti senai'õ na taré te te aima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono hã wapari ze nherẽ, ãma 're saze za'ra wa'aba mono tõ da, wa ãne na aima nharĩ za'ra wa'wa. \v 5 Ai'rata ĩ̱nhamra aba õ nherẽ, ĩ̱pẽ'ẽ na wa tô te ai'ãma 're rosa'rata u'âsi za'ra wa'wa, 'râwi asiré 're ĩ̱hâimana za'ra wa'aba mono ne. Cristu hã asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zém na, simisutu asiré 're aihâimana nhiptete za'ra wa'aba mono wa, wa ai'ãma 're ĩ̱toi u'âsi za'ra wa'wa, romhâ na nherẽ. \s1 Cristuhu ãma 're ĩdanomro mono zé wasu'u \p \v 6 Taha wa, Cristu Zezusi hã Asib'apito za'ra wa'aba na 're saze za'ra wa'aba mono wa, ma'ãpé simisutu ĩsiré ãma 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono za, 'râwi. \v 7 Rowede hã sari pa na 're simasa mono wamhã, 're sina waihu'u mono õ di. Tane duré a norĩ wa'wa hã Cristu te te 're ĩ'aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb zarina si, te za aihâimana nhiptete sina ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Tawamhã taha si asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zém na te za asima 're ĩsa'ẽtẽ za'ra wa'aba mo, Cristuhu wasu'uwẽ na tô sena da te aima ãma 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina. Te za duré ãma 're aiwata u'âsi za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, Cristuhu nhimipawaptobzéb zarina. \p \v 8 Taha wa, te za 're asi'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, dasi'uihâ na senai'õ na danhimirosa'rata nhipese na da te aima 're roti za'ra wa'aba mono wamhã, ãma 're dazaze za'ra wa'aba mono tõ da, tô sena newa taha ãma si 're aihâimana za'ra wa'aba mono tõ da. Ni'wam norĩ hã danhimiwada'uri zarina pawa'âbâ ãna te te dama 're ĩromhuri za'ra mono ne, robzei'õ na apâ 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ'umnhasite, te za dawi 're asi'madâ'â pese za'ra wa'aba mo. Danhimirosa'rata nhipe hã Cristuhu hawib õ di. Dahi'rata sidâpâsi tô senai'õ na taré da te dasima 're ĩroti za'ra mono zém hawimhã ta hã, duré ĩhâiba'õ norĩ hã wasété uptabi na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã ropâ siptete sina marĩ te te 're ĩ'madâ'â za'ra mono hawimhã, danhimirosa'rata nhipe hã. \v 9 Cristu hã ti'ai ãma a'uwẽ hâiba na 're morĩ ré, te tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne 're hâimana, aiwa uptabi wa. Taha wa, marĩ zô tiwi 're rowaptâ'â mono õ di, Cristuhu wi hã. \v 10 Tane duré a norĩ wa'wa hã, Cristuhu ãma 're anomro aba mono wa, marĩ zô aiwi 're rowaptâ'â za'ra wa'aba mono õ di, rowẽ na ãma 're ĩ'anomro u'âsi aba mono zéb da hã. Cristu hã uburé ĩhâiba'õ norĩ 'madâ'â'wa norĩ nhipai u, te pire uptabi na 're hâimana u'âsi, siwaprosi õhõ si. \p \v 11 Zudezu norĩ hã te 're sisihâiwata nhihâri za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're ĩnomro mono na da te ãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb da hã. Tane duré, wa norĩ hã Cristuhu ãma oto 're wanomro mono wa, ta hã ma tô wapẽ'ẽ 're wanhimirosa'rata wasété na 're ĩwanomro wasété mono zé hã te te wawi 're anhihâri, wawẽ na si oto ãma 're wahâimana za'ra mono da. \v 12 Â dawabzuri hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, â da te 're asãmra aba mono zé hã, Cristuhu siré 're atâ'â za'ra wa'aba mono zé, te ai'ãma simiré'é za'ra wa'wa. Ab're 're, ĩsiré da te 're aséme aba mono zéb zama, te ai'ãma simiré'é za'ra wa'wa. Ta hã 're anomro 'rata aba mono zé hã oto 're ĩrẽme pese za'ra wa'aba mono zé, te aima wasu'u za'ra wa'wa. Duré Cristu hã dâ'â uptabi nherẽ, Ĩmama hã tiwaihu'u pese na te te ĩhâiwa'utu ne, ma tô duré ĩsiré aihâiwa'utu za'ra wa'wa. Ĩsiré 're aihâiwa'utu za'ra wa'aba mono zé hã 're anomro aba mono zép té, te oto aima wasu'u za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwaihu'u pese na asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô ãne hã aima pisutu za'ra wa'wa, taha ãma si 're anomro aba mono zép téb da hã oto. \v 13 A norĩ wa'wa hã aipẽ'ẽ 're, 're atâ'â za'ra wa'aba mono ne, ma tô aré 're anomro aba mo, aiwasété si 're 'manharĩ u'âsi za'ra wa'aba mono wa, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono wa aré. Taha ré, ma tô oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te aima 're pisutu za'ra wa'wa, 're anomro aba mono zép téb da hã, aipẽ'ẽ 're ato sina ãma 're anomro u'âsi aba mono da, Cristu hã dâ'â uptabi nherẽ, apâ te te ĩhâiwa'utu ne. Taha wa, wawasédé wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé hã te te oto wa'ãma 're ab'madâ'â mono õ di za, ta hã. \v 14 Wawasédé wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zém na te te aré wa'ãma sima ĩrob'ui'éré za'ra zé hã ma tô te te wama 're apari, wawasété na wa te aré tãma 're ĩwa'âbâ za'ra mono õ na wa'ãma rob'ui'éré hã. Ĩsimiroti hã wa te wasina ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono õ zarina, wawasété na te te wa'ãma 're ĩ'arob'ui'éré mono zé hã ma tô te te wama 're a'uprosi oto. Niha 're ĩdahâimana za'ra mono zéb da, duréihã te te dama 're ĩ'aroti 'rata mono hã ma tô duré te te dama 're a'uprosi oto. Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na wazada ĩdâ'âzém na ma tô te te wama 're a'uprosi tô. \v 15 Uburé hâiwa nho're ãma ĩhâiba'õ norĩ nhiptetezé hã ma tô tiwi uprosi za'ra 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, dapo're'õ norĩ ma simiroti pire na tãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ nhiptetezé hã aré. Da'wapéi'wa norĩ nhib'apito hã tinhitob'ru norĩ ãma te te ai'uté za'ra wẽ te, da'ahâ nho'a sisarina te te ĩsimroi mono ne, ma tô danho'a ta norĩ ãma ai'uté za'ra, wedepo'o nhonhi'rãmi na Cristuhu dâ'âzém na hã, Cristuhu ma wapu na 're ĩhâimana za'ra mono na, uburé da te oto 're waihu'u za'ra mono da. \p \v 16 Ãté ni'wam norĩ hã te za ãne na te te aima 're roti za'ra wa'wa: “Romnhi hã siwa'ru 're huri aba mono õ di za. Duré uwa 'ru 'rãi wa'u ĩsé hã siwa'ru bâtâ na 're âhuri aba mono õ di za. Duré sabadu na romhuri zahârizém na 're romhuri za'ra wa'aba mono õ di za. Duré a'amo hã 're pusi mono sidâpâsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, dato da te tãma 're 'manharĩ za'ra mono wamhã, te za dame 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo. Bâdâ ahâ na pire na dama 're ĩhâimana za'ra mono zama, te za dame 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb da, dama ĩpire mono hã. Ãne hã asina tãma ãma 're uwaimrami za'ra wa'aba mono wapsi, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'wa.” Ãne na ni'wam norĩ hã te te aima 're roti za'ra wa'aba mono wamhã, ãma 're saze za'ra wa'aba mono õ di za, dasi'uihâ na danhimi'manharĩzém hawi 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're da'awẽsãmri mono dai õ wa. \v 17 Da'awã da te 're 'madâ'â za'ra mono wamhã, dahâiba uptabi hã dama 're ĩhâimana za'ra mono na te za da te 're waihu'u za'ra. Tane nherẽ, da'awã si hã marĩ ãma 're hâimana mono õ di, ĩpire hã. Tane duré, danhimiroti zarina uburé danhimi'manharĩzé mono hã. Marĩ ĩ'uptabi hã dama ãma 're hâimana za'ra mono õ di. Ĩwẽ hã za dama 're ĩhâimana za'ra mono zép si, te wasu'u. Marĩ ĩwẽ uptabi hã, ta hã Cristu te tô wama wasu'u za'ra, taha si. \v 18 Ãté ni'wam norĩ hã te za sadawa nhipese na dama 're siwasu'u za'ra, dama wapu na 're ĩhâimana za'ra mono na, 'râwi 're si'madâ'â ze za'ra mono nherẽ. Ãté te za duré ta norĩ hã hâiwa ãma romhuri'wa norĩ ãma si 're wata za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana. Tawamhã ãté ta norĩ hã te za aima roti za'ra wa'wa, ãne: “A norĩ wa'wa hã wasine 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwẽ uptabi hã te te aima sõmri za'ra wa'aba õ di za. Te za ĩsimini za'ra wa'wa.” Ãne na ta norĩ hã te te aima 're nharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, ãma 're saze za'ra wa'aba mono õ di za. Tô'ã. Ta norĩ hã marĩ aimawi hã dama ĩwaihu'u'õ hã sõtõ 'rowim ne, te te 're ĩsabu za'ra mono na dama 're ĩsiwasu'u za'ra mono na, te 're si'madâ'â ze za'ra, dama pire na 're hâimana za'ra mono newa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u'õ'wa norĩ nhimirosa'rata wasété zarina. \v 19 Ta norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ si te te sima 're tété za'ra mono õ di. Cristu hã uburé tizazei'wa norĩ 'madâ'â'wa te pire na 're hâimana taha si, da'rã hã dahâiba ma pire na 're ĩhâimana za'ra mono ne. Dahâiba na danhorõ 're ĩhâimana za'ra mono hã te dahi hã te te sitẽme 're tété tete za'ra, danhiptete sina ãma 're dahâimana za'ra mono da, dahâiba na hã. Tane duré Cristu hã te za tinhib'a'uwẽ norĩ hã te te 're apawapto, ta norĩ hã 're sipawaptob za'ra mono da, siptete sina ãma 're hâimana u'âsi za'ra mono da. Te za duré te te 're apawapto, prédup sina ãma 're ĩhâimana za'ra mono zém na te te sima 're sa'ẽtẽ u'âsi za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te tãma 're ĩ'awẽ mono zéb zarina. \s1 Cristuhu siré 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono zé wasu'u \p \v 20 Cristu hã dâ'â wamhã, 're anomro 'rata aba mono zé hã ma tô ĩsiré aiwi ai'utõrĩ za'ra wa'wa. Taha wa, ti'ai ãma danhimiroti zarina 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za oto, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'aba mono dai õ wa. Ta hã tâibâ oto. Ta hawi ma tô ĩhawi aiwairébé 'wa. E marĩ da, te bété zahadu ãne hã ĩsazei'õ'wa norĩ nhimiroti hã asina 're ĩsazei pese za'ra wa'aba mo, taha na zahadu 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ nherẽ. \v 21-22 Ni'wam norĩ hã te ãne te te aima 're roti za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na newa: “Ã hã dasa hã asib'rata na âri õ di za, wasété wa. Duré ã hã téiwai õ di za, asadawa na. Duré ã hã asib'rata na upi tõ. Wasété uptabi di.” Ãne hã te ni'wam norĩ hã dasa na te te aima 're roti wasété za'ra wa'wa, 're upi za'ra wa'aba mono tõ da. Tane nherẽ, dasai mono bâ dama 're hâimana hutu za'ra mono di. Taha wa, dasa da te dasiwi 're ĩsawi za'ra mono zém na roti hã tarére duré. Marĩ dai õ di ãne hã, 'râwi dasi'uihâ na da te dasima 're ĩrosa'rata za'ra mono zé hã. \v 23 Dasa na te te dama 're ĩroti wasété za'ra mono norĩ hã waihu'u pese newa, te ta norĩ ãma da te 're sasõmri za'ra. Tane nherẽ, ta norĩ hã waihu'u pese na 're hâimana za'ra mono õ di. Ta norĩ hã te ãne te te 're dawada'uri za'ra, hâiwa ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa norĩ ãma si 're dawata za'ra mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana. Ta norĩ hã 'râwi sina 're wata u'âsi za'ra mono nherẽ, te dama wapu na 're ĩhâimana za'ra mono na dama 're siwasu'u za'ra, sadawa nhipese na. Dasa hã te te siwi 're ĩwẽ'õ za'ra mono na te ta norĩ hã te te 're robzépata za'ra tihâiba na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã taha zarina te te 're wẽsãmri za'ra mono da newa. Tane nherẽ, taré uptabi ta hã. Marĩ dai õ di, dasi'uihâ na dasai mono bâ da te dasima 're ĩroti za'ra mono zé hã. E dasi'uihâ na da te dasima 're ĩroti za'ra mono na 're wahâimana za'ra mono wa, wa za wa te wasina ãma 're uwaimrami za'ra, wanhimirosa'rata wasété zarina marĩ ĩwasédé hã wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. Mare di. Sib'uware di, marĩ da, wama 're hâimana za'ra mono õ wa, ta hã. \c 3 \p \v 1 Cristu hã dâ'â uptabi nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te apâ ĩhâiwa'utu ne, ma tô a norĩ wa'aba zama aihâiwa'utu za'ra wa'wa, aipẽ'ẽ 're atâ'â u'âsi ne 're aihâimana za'ra wa'aba mono zém hawi, 're anomro aba mono zép téb da hã oto. Taha wa, ma'ãpé ĩwẽ uptabi hã hâiwa ãma asô 're ĩsimi'wara aba mono zô si, 're rob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mono za. Tame te oto Cristu hã danhib'apito simasisizéb ãma 're sãmra u'âsi pire na, Timama nhimire niwĩ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimire niwĩ. \v 2 Hâiwa ãma uburé marĩ wẽ uptabi na 're ĩhâimana za'ra mono na si, te za asima ãma 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. Ãme ti'ai ãma uburé marĩ 're ĩhâimana za'ra mono na asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za oto. \v 3 'Re anomro 'rata aba mono zé hã ma tô aima ai'utõrĩ za'ra wa'wa oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma Cristuhu siré 're anomro aba mono zép tém na da te ai'ãma 're rosa'rata waihu'u za'ra wa'aba mono õ di zahadu. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã zahadu te te dama 're awaihu'u mono õ wa, ãne na hã. \v 4 Cristuhu ãma si tô sena 're wahâimana za'ra mono wamhã, taha na si ãma 're ĩwanomro mono zép té, te wama wasu'u za'ra. Ta hã nimahã na tinhimirowa'a na ti'ai u apâ wei morĩ wamhã, a norĩ wa'wa hã te za duré danho'a ĩsiré aihâimana za'ra wa'wa, ĩsine aiwẽ uptabi na 're aihâimana za'ra wa'aba mono na, da te ãma aiwaihu'u za'ra wa'aba da hã. \s1 'Re ĩdanomro mono zép té wasu'u \p \v 5 Ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ hâimanazéb zarina, marĩ wasété zô 're ĩrob'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé hã te za asiwi 're ĩ'uprosi pese za'ra wa'aba mo asiwi, 're dadâ'â za'ra mono wa, marĩ zô da te oto 're ĩrob'ruiwapari za'ra mono õ ne. Pi'õ na aibâ na zama siwa'ru aiwasédé, 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono zé hã te za 're ĩ'uprosi pese za'ra wa'aba mo asiwi, duré asisô 're ĩrowasutu za'ra wa'aba mono zé hã, duré marĩ wasété zô si asima 're ĩrob'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé hã, duré danhipai u asibro pese na 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, marĩ zô si asima 're asõpré wa'aba mono zé hã. Ãne hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, wẽ õ di, marĩ zô ĩ'upana asima 're ĩrob'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé hã. Taha wa, te za tô uburé aiwasédé hã asiwi 're ĩ'uprosi pese za'ra wa'aba mo, aiwi 're si'utõrĩ pese za'ra wa'aba mono wa, 're anomro wẽ wa'aba mono da oto. \v 6 Ãne hã dawasété si, da te dasima 're ĩ'ruiwapari za'ra mono zéb zarina, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã dama arob'manharĩ za'ẽtẽ ĩpipa na hã, te te siwi ĩda'awẽ'õ pese zéb zarina. \v 7 A norĩ wa'aba zama ma tô aré ãne na 're aihâimana za'ra wa'aba mo, aiwasété si asima 're ĩ'ruiwapari za'ra wa'aba mono zéb zarina, aré ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono ré hã. \p \v 8 Taha wa, te za uburé marĩ hã 're ĩ'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono zé hã ĩrẽme pese za'ra wa'wa oto, 're ĩda'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé hã, duré asisada 're asiti'ru za'ra wa'aba mono zé hã, duré niha dama 're rob'manharĩ za'ra wa'aba mono da, asima da'ãma 're ĩrosa'rata wasété za'ra wa'aba mono zé hã, duré da'ãma 're ĩwasété za'ra wa'aba mono zé hã, duré uburé aimreme wasété 'wa hã. Ã norĩ hã te za uburé ĩrẽme pese za'ra wa'wa. \v 9 Taré asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za oto, 're anomro 'rata aba mono zé hã 're rẽme pese za'ra wa'aba mono nherẽ, uburé aiwasédé 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono zé hã. \v 10 Taha wa'rãmi, te oto 're ĩdanomro mono zép tém na si 're anomro aba mo, ĩwẽ na. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ma tô te te 're aipoto téb za'ra wa'wa aipẽ'ẽ 're, ĩsine 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da oto, taha zarina õhõ si 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono da. \v 11 Taha wa, dapoto mono bâ dasipu'u pese na tãma 're dahâimana za'ra mono nherẽ, te te siwi 're da'ahâiba wẽ'õ mono õ di oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. E marĩ wa. Cristuhu zazei'wa norĩ hã aiwapsi te te 're azawi pese mono wa, zudezu'õ norĩ hã zudezu norĩ me, duré sihâiwata nhihâri ré 're ĩnomro mono norĩ hã, duré sihâiwata nhihâri ãna 're ĩnomro mono norĩ hã, duré a'uwẽ pahi norĩ, marãi 'rowi 're ĩhâimana za'ra mono hã darob amoi ãma, duré ĩwada'uri zarina si pawa'âbâ ãna te te dama 're ĩromhuri za'ra mono norĩ hã, duré wada'uri ãna si'uihâ na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã. Ãne hã te uburé ĩsazei'wa norĩ hã aiwapsi tãma 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Cristuhu si te pire uptabi na wama 're hâimana za'ra, danhipai u. Taha si wama ĩpire uptabi za'ra hã, wasiré ĩsazei'wa norĩ ma hã. Taha si te za tizazei'wa norĩ pẽ'ẽ 're, 're sãmra, ĩhâiba mono bâ. \p \v 12 A norĩ wa'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ, te tô 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ta hã te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono wa, ma tô sima aipisutu za'ra wa'wa, taha ma si tãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da oto. Taha wa, da te 're robzépata za'ra mono wamhã, te za da'ãma 're aiwamri za'ra wa'aba mo. Te za duré 're ĩdapawapto wẽ za'ra wa'aba mo. Asiré norĩ ma, aipire na 're aihâimana za'ra wa'aba mono na, 'râwi 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mono õ di za. Aiwaimri te za dama 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Duré aiwara sina dazada 're asahi za'ra wa'aba mono õ di za. \v 13 Ni'wam norĩ hã asiré nherẽ, marĩ na te te aiwi 're ro'wa'ré za'ra wa'aba mono nherẽ, ãma 're aiwa'a za'ra wa'aba mono õ di za, ta norĩ ãma hã. Duré marĩ na te te aiwi 're ro'wa'ré za'ra wa'aba mono nherẽ, ãma 're 'madâ'â u'âsi za'ra wa'aba mono õ di za. Wanhib'apito hã aiwasédé te te oto ai'ãma 're ĩ'ab'madâ'â aba mono õ ne, ãma 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za, ta norĩ ãma hã. \v 14 Danhipai u, dama ĩpire uptabi na roti hã, ãne: Te za 're asisawi pese za'ra wa'aba mo. Taha zarina si, te za uburé asiré ĩsazei'wa norĩ hã rowẽ na asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mo, aihâiba za'ra wa'wa hã misi ne. \v 15 Cristu hã te za te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'wa, rowẽ na asiré ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. Taha wa, te za aipẽ'ẽ 're ĩré 're anomro u'âsi aba mo, uburé marĩ hã ĩ'uwaibaba si ãma 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono zéb da hã, 'râwi asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono da. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô aipisutu za'ra wa'wa, simisutu dahâiba misi ne, asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, taha zarina aipẽ'ẽ 're rowẽ na asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, ãma. Taha wa, te za ãma 're aiwata u'âsi za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si. \v 16 Cristuhu wasu'uwẽ na te za ãma 're asipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mo, aipẽ'ẽ 're aima 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, taha zarina aihâimana wẽ na 're anomro aba mono zé hã asima 're sa'ẽtẽ za'ra wa'aba mono da oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawi, dahâimanazém na rowaihu ĩwẽ hã ãma 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za dama ãma 're ĩroti pese za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sõprub uptabi wa, te za tãma 're asõ're u'âsi za'ra wa'aba mo, aipẽ'ẽ 're ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono sina. Ĩpẽ'ẽzani te te aima 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zém na, te za rowẽ zarina tãma 're asõ're za'ra wa'aba mo, Saumusi na ĩbaihâ nhisi na tãma 're ĩdanho're za'ra mono zém na zama, duré Wanhib'apito ãma 're ĩdanho're za'ra mono na zama. \v 17 Uburé marĩ hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, duré uburé marĩ na 're aimreme zusi aba mono wamhã, Wanhib'apito Zezusihi zadawa para si, te za uburé marĩ hã 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo. Tawamhã Zezusi hã ĩwẽ uptabi hã wanhowa te te ĩ'manharĩ wẽ zéb zarina, te za tô marĩ hã 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, Wamama 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono sina. \s1 'Ri 're, 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ ma rotizé wasu'u \p \v 18 Pi'õ norĩ, aimro nhimiroti hã te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, Cristuhu zazei'wa tô sena ãma 're ĩhâimana za'ra mono zéb zarina. \p \v 19 Aibâ norĩ, aimro te za 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo. Tãma 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mono ãna, te za asima 're ĩsawi pese za'ra wa'aba mo. \p \v 20 Ai'uté norĩ, aimama nhimiroti te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo, ana nhimiroti zama, Cristuhu zazei'wa oto 're ĩhâimana za'ra mono zéb zarina. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te aima 're wẽ za'ra wa'aba mono wa, ãne hã. \p \v 21 Damama norĩ, ai'ra norĩ ma, ai'aba'ré na aimreme hã 're sani za'ra wa'aba mono õ di za, ta norĩ hã te te sina 're aimreme wazéb za'ra wa'aba mono wa, tiwi 're robzei'õ pese za'ra mono tõ da. \p \v 22 Aiwada'uri zarina si, aipawa'âbâ ãna dama romhuri'wa norĩ, ti'ai ãma asib'apito norĩ mreme hã te za 're ĩwapari pese za'ra wa'aba mo. E asib'apito norĩ hã 'râwi titõmo na te te 're ai'madâ'â za'ra wa'aba mono wapsi, te za romhuri hã tãma 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, asimiromhuri na te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'aba mono zéb da hã. Mare di. Ĩhâiba za're'ra nherẽ, te za tô romhuri hã tãma 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito hã asiwi 're ĩwazéb za'ra wa'aba mono zéb zarina. \v 23 Ato sina te za tô tãma 're ĩromhuri u'âsi za'ra wa'aba mo asib'apito norĩ ma, hâiwa ãma Wanhib'apito 're ĩsãmra mono ma, ato sina 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono ne. \v 24 Aipawa'âbâ aba zé hã hâiwa ãma asô 're ĩsimi'wara aba mono hã, Wanhib'apito hã za te te aima ĩsõmri za'ra wa'aba na asina waihu'u sirõmo za'ra wa'aba wa, te za ãne hã tô sena ti'ai ãma asib'apito norĩ ma 're ĩromhuri wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo. Tane nherẽ, ta norĩ ma si 're romhuri za'ra wa'aba mono õ di. Ta norĩ u'âbâ, te Wanhib'apito Cristuhu ma zama 're ĩromhuri za'ra wa'aba mo, ta hã Wanhib'apito uptabi wama 're hâimana mono wa. \v 25 Ni'wam norĩ hã tiwasété si te te 're 'manharĩ u'âsi za'ra mono wamhã, taha wa'rãmi te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã hâ za'ra, nimahã na hã. E marĩ wa. Ni'wam norĩ hã po're'õ na 're nomro u'âsi mono nherẽ, tinhimihâzé te te tãma ba'a waihu'u za'ra õ wa za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, dama pire na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, dama wapu na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ zama. \c 4 \p \v 1 Danhib'apito norĩ, pawa'âbâ ãna aima romhuri'wa norĩ ma, te za 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, ĩ'uwaibaba si. Asib'apito za'ra wa'wa hã hâiwa ãma 're ĩsãmra mono hã te te 're ai'madâ'â u'âsi za'ra wa'aba mono na, asina 're waihu'u za'ra wa'aba mono wa, te za ãne na hã tãma 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, aima romhuri'wa norĩ ma hã. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're damreme zusi mono da, rotizé wasu'u \p \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te za 're aimreme zusi aba mo, õne u'âsi. Asimiza'rese te za tãma 're aimreme zusi aba mo, ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono sina. \v 3 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're aimreme zusi aba mono wamhã, wa'ãma zama te za duré tãma 're aimreme zusi aba mo, ta hã te te wama 're a'ridawa mono da, ĩmreme wasu'u hã wa te dama 're wasu'u za'ra mono da, Cristuhu wasu'uwẽ aré dama ĩwaihu'u'õ hã wa te dama 're waihu'u za'ra mono da oto. Taha para, ma tô oto dasiwi ĩ̱'âri ni, dazazéb 're, da te ĩ̱nherẽ da. Taha wa, wa oto taha 're nhamra. \v 4 Taha wa, ma'ãpé 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, ĩ̱'ãma 're aimreme zusi aba mono za, taha si te te 're ĩ̱pawaptob u'âsi mono da, Cristuhu wasu'uwẽ dama ĩwaihu'u'õ hã ĩpibu pese na si te dama 're wasu'u mono da, da te oto ãma 're ĩwaihu'u pese za'ra mono zéb da hã, ãhã da si te te ĩ̱pisutu wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 5 Asimirosa'rata wẽ, oto ãma 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za Cristuhu zazei'õ'wa norĩ ma aihâimana prédup sina tãma 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Duré 're danhopẽtẽ za'ra wa'aba mono sidâpâsi, te za Cristuhu wasu'uwẽ hã dama 're ĩwasu'u za'ra wa'aba mo, dasiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono ré hã, da te 're waihu'u za'ra mono ãna 're dahâimana za'ra mono tõ da, Cristuhu wasu'uwẽ hã. \v 6 Ĩsazei'õ'wa norĩ ma, 're rowasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, aimreme wẽ na si te za tãma 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mo, tãma ãma 're rowẽ zani za'ra wa'aba mono da, aimreme wẽ na te te ãma 're aiwapari ze za'ra wa'aba mono da. Ãne wamhã, ĩ'uwaibaba si te za tô aimreme na tãma ãma 're ĩwa'rãmi za'ra wa'aba mo, Cristuhu wasu'uwẽ na te te ãma 're asadanharĩ za'ra wa'aba mono zéb uwaibaba. \s1 Paru hã te te ĩdazawi 'rãsutu zé wasu'u \p \v 7 Wasisãnawã Titicu hã, wama ĩsawi pe hã te za aima ĩ̱wasu'u za'ra wa'wa, ãme ĩ̱hâimana na hã. Ta hã wasiré Wanhib'apito ma romhuri wẽ 'wa, te tô wama umnhasi na 're hâimana. \v 8 Taha wa, wa za oto atẽme ãma satõrĩ za'ra wa'wa ã ĩ̱nhimi'ui'éré ré, ãme rowẽ na ĩwahâimana za'ra na te te aima wawasu'u wẽ za'ra wa'aba da, taha zarina aima rowẽ wairébé aba da, wazabâdâ. \v 9 Taha siré, te za duré Onezimo hã ãma mo, wasisãnawã wama ĩsawi pese hâiba amo hã, wama ĩ'umnha hã ta hã duré, tame asiré ĩsazei'wa norĩ, asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono hã. Ta norĩ si te za aima rowasu'u za'ra wa'wa, ãme ĩromhâimanazém na hã, duré ĩwahâimana za'ra zém na zama. \p \v 10 Aritacu hã ãme dazazéb 're, ĩ̱siré ĩhâiba hã te ãma asawi za'ra wa'wa, timreme na. Marcusi hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa, Banabéhé mama amoi 'ra hã. Taha na wa tô nimahã na hã aima ãma roti pari za'ra wa'wa, niwa atẽme wisi za'ra wa'aba wamhã, asiwi sawi wẽ wa'aba da. \v 11 Zuzuwé hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa, Zusitu na ĩsisi amo hã. Ã norĩ hã zudezu na 're ĩhâimana za'ra mono, si'ubdatõ ĩhâiba za'ra hã. Ĩ̱siré romhuri'wa norĩ hã ahâ uptabi nherẽ, si'ubdatõ si te zudezu norĩ hã te te ĩ̱siré 're romhuri za'ra, tô ã norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb u, wa te tãma 're ĩda'awaibui mono na hã. Ã norĩ hã ma tô siwi ĩ̱pawapto pese za'ra tô. \p \v 12 Epaprasi te duré ãma asawi za'ra wa'wa, tame asiré ĩsazei'wa norĩ siré 're ĩhâimana mono hã, Cristu Zezusihi ma romhuri'wa hã. Ta hã te ai'ãma 're mreme u'âsi 'wa simi'ẽ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, taha si te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da, asiptete sina ãma 're anomro aba mono da, duré aihâimana prédup sina 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mono da, ta hã te te aima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mono zéb zarina si. Cristu hã asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mono zém na 're asiptete za'ra wa'aba mono da, te duré ai'ãma 're mreme u'âsi 'wa. \v 13 Ta hã te te ai'ãma 're ĩromhuri pese za'ra wa'aba mono na, wa tô ta hã ĩ̱si'uihâ na waihu'u. Radiseza na 'ri nho'õmo nhisi ãma ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ãma, te te 're ĩromhuri pese mono na wa tô duré waihu'u. Duré Irapuri na 'ri nho'õmo nhisi ãma ĩsazei'wa norĩ 're ĩsi'ubumroi mono norĩ ãma, te te 're ĩromhuri pese mono na zama, wa tô waihu'u, ta hã. \p \v 14 Rucasi hã, dawede'wa wama ĩsawi pe hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa. Demasihi zama te duré ãma asawi za'ra wa'wa. \p \v 15 Ma'ãpé, duré wasisãnawã norĩ hã wama sawi za'ra wa'aba, Radiseza na 'ri nho'õmo nhisi ãma 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã. Duré Nipaha zama wama sawi za'ra wa'aba. Duré taha nhorõwa ãma Cristuhu zazei'wa, siré 're ĩsi'rã'õtõ u'âsi mono norĩ zama, wama sawi za'ra wa'aba. \v 16 Ã hã te ãma aima ĩrob'ui'éré za'ra wa'wa hã asisõ'a asima sõré pari za'ra wa'aba wamhã, te za asiwi ĩsõmri 'wa, Radiseza u, tame ĩsazei'wa norĩ hã sisõ'a te te duré sima sõré za'ra da. Duré Radiseza u te dama ĩrob'ui'éré hã te za duré ĩwa'rãmi aima sõmri za'ra wa'wa, ta hã duré asima sõré za'ra wa'aba da. \v 17 Atipuhu ma, ma'ãpé ãne hã 'maiwaihu'u aba za: “'Re ĩhâimana u'âsi mono, romhuri te te aima ĩpisudu hã 'mairẽme õ di za. Uburé te za tãma ãma ĩ'a'uwaimrami mo.” Ãne hã te za tãma ĩ'maiwaihu'u 'wa, Atipuhu ma hã. \p \v 18 Wa hã Paru, wa ĩ̱nhimi'ui'éré na ãma asawi za'ra wa'wa. Ma'ãpé ĩ̱'ãma 're aipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mono za, dazazéb 're zahadu ĩ̱hâimana na hã. \p Rowẽ u'âsi 're aihâimana za'ra wa'aba mono za, Wamama hã ai'ãma 're ĩsiwãrĩ za'ra wa'aba mono zéb zarina.