\id 1CO - - Xavánte NT -Brazil 2004 (DBL -2013) \h 1 CORĨTU \toc1 Corĩtu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'éré na'rata zé \toc2 1 Corĩtu norĩ \toc3 1Co \mt1 1 Corĩtu norĩ \mt2 Corĩtu norĩ ma, Paru te te ĩrob'ui'éré na'rata zé \imt1 Ĩbaihâ wasu'uzé \ip Paru hã Corĩtu u morĩ wamhã, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na dama rowasu'u. Taha wa, ĩsa'u hã ma tô ĩsimirowasu'u wẽ zarina ĩsazei'wa norĩ hã dasina tahâ'â ni. \ip à ĩbaihâ na ma tô Paru hã tãma ãma rob'ui'éré za'ra Corĩtu ãma ĩsazei'wa norĩ ma hã, ni'wam norĩ hã wasété na 're ĩhâimana za'ra mono wasu'u hã te te wapari wa, duré sina 're sipo'o za'ra mono wa, siré ĩsazei'wa nherẽ. Taha wa, ma tô tãma waihu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ hã ĩ'uwaibaba si 're ĩnomro mono zém na hã. \ip Paru hã te te tãma rob'ui'éré za'ra wana ré hã, ma tô rob'ui'éré hã tãma me za'ra, Corĩtu norĩ hã Paruhu ma. Taha na ma tô siwi sadanha, tinhimi'ui'éré za'ra na marĩ hã tãma 're ĩhâimana za'ra mono zém na, ro'wa'rudu hã. Capituru 7 ãma hã ma tô Paru hã asa tãma ãma rowasu'u za'ra, te te ĩsadanharĩ za'ra zém na hã. Ma tô duré tãma waihu'u za'ra, ĩsazei'wai mono bâ 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã romhuri mono bâ te te tãma 're ĩ'apisutu mono zém na hã (capituru 12, 14 ãma hã). Capituru 13 ãma ma tô duré rowasu'u, 're ĩdasisawi za'ra mono zém na hã. Capituru 15 ãma hã te duré rowasu'u, Zezusi hã dâ'â nherẽ, sena na apâ ĩhâiwa'utuzém na hã, duré taha zarina, wa norĩ zama apâ 're ĩwahâiwa'utu za'ra mono zém na hã. \c 1 \s1 Paru te te ĩdazawizé wasu'u \p \v 1-2 Wa hã Paru, wa ãma aima rob'ui'éré za'ra wa'wa, Corĩtu na 'ri nho'õmo nhisi ãma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma. Wasisãnawã Sotẽni hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa. \p 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô ĩ̱pisutu, te te sima ĩwẽzéb zarina, Cristu Zezusihi zadawa wasu'u'wa, 're ĩ̱hâimana mono da, ĩsadawa para. A norĩ wa'aba zama, ma tô te te 're aipisutu za'ra wa'wa, ĩsib'a'uwẽ si oto ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da, Cristu Zezusihi ãma. Daro mono bâ, uburé Wanhib'apito Zezu Cristuhu ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono norĩ ma zama, wa ãne aima rob'ui'éré za'ra wa'wa. Aiwa, wa tô Wanhib'apito na wa te 're sisi za'ra, simisutu. \p \v 3 Wamama ma, wa ai'ãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu ma zama, ĩsimizawizé hã ai'ãma 're hâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, rowẽ u'âsi, ãma 're anomro aba mono da. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhoprubzéb zarina, ĩwẽ si te te dama 're ĩ'anhomri mono zé wasu'u \p \v 4 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma, wa 're ĩ̱wata u'âsi, ĩwẽ hã te te aima 're sõmri za'ra wa'aba mono wa, Cristu Zezusihi ãma si oto 're anomro aba mono zéb zarina. \v 5 Cristuhu ãma 're anomro aba mono wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwẽ si te te aima 're sõmri za'ra wa'wa. Ma tô duré te te 're aipawaptob za'ra wa'wa, ĩwasu'uwẽ na dama 're rowasu'u za'ra wa'aba mono da, duré 're ĩhâimana mono zém na, 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono da. \v 6 Cristuhu wasu'uwẽ hã ma tô 're ĩsazei pese za'ra wa'aba mo. Taha zarina, te oto asiptete sina ãma 're anomro aba mo. \v 7 Taha wa, Wanhib'apito Zezu Cristu apâ we ĩmorĩzéb zô, 're asimipari za'ra wa'aba mono ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhoprubzéb zarina ĩwẽ hã te te aima 're ĩsõmri za'ra wa'aba mono zéb zô, aiwi 're rowaptâ'â za'ra wa'aba mono õ di za oto. \v 8 Wanhib'apito Zezu Cristu te za duré te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'wa, asiptete sina ãma 're anomro aba mono da. Nimahã bâtâ na za we apâ ĩmorĩzéb u, tiwi 're aipizari za'ra wa'aba mono tõ da, te za te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'wa, ti'ab ré Zezusi hã 're udâ za'ra wa'aba mono wa, tô taha bâtâ na aiwasédé hã te te ai'ãma sa'ra za'ra wa'aba tõ da. \v 9 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wama umnhasi za'ra di, uburé te te wama 're ĩ'aropisutu mono zéb zarina, te te wama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono zéb da hã. Ta hã ma tô te te 're aipisutu za'ra wa'wa, ĩ'ra siré 're anomro aba mono da, Wanhib'apito Zezu Cristuhu siré. \s1 Ĩsazei'wa norĩ, siwanhizari 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 10-11 Ĩ̱sisãnawã norĩ, Corowihi nhorõwa ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã ma tô we ĩ̱ma aiwasu'u za'ra wa'wa, 're asisada'âbâ u'âsi za'ra wa'aba mono zém na hã, asiwanhizari ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono zém na hã. Taha wa, Wanhib'apito Zezu Cristuhu zadawa para, wa za oto aima ãma roti pese za'ra wa'wa, simisutu ãma 're asisazei pese za'ra wa'aba mono da, asiwanhizari, ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono tõ da. Misi haré te za oto 're ĩpisutu za'ra wa'aba mo, simisutu asiré ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da oto. \v 12 Ãne wa za aima waihu'u za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ me asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te ãne dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo: “Wa norĩ hã Paruhu nhimiroti si, wa za wa te 're 'madâ'â za'ra.” Duré ni'wam norĩ hã te 're siwasu'u za'ra, ãne: “Wa norĩ hã Aporuhu nhimiroti si, wa za wa te 're 'madâ'â za'ra.” Duré ni'wam norĩ hã te 're siwasu'u za'ra, ãne: “Wa norĩ hã Pedruhu nhimiroti si, wa za wa te 're 'madâ'â za'ra.” Duré ni'wam norĩ hã te ãne 're siwasu'u za'ra: “Wa norĩ hã Cristuhu nhimiroti si, wa za wa te 're 'madâ'â za'ra.” Ãne te dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo, aimreme si'ahâ aba na. \v 13 Tane nherẽ, Cristuhu zazei'wa norĩ hã te oto simisutu 're hâimana za'ra. Siwanhizari ãma 're hâimana waihu'u za'ra mono õ di. Mare di. E wa hã Paru, wa tô asada ĩ̱dâ'â za'ra wa'wa, wedepo'o nhonhi'rãmi na. Mare di. Wa hãi õ di. E ĩ̱nhisi na ma tô â dawabzuri hã da te aima 're 'manharĩ za'ra wa'wa, Zezusihi nhisi upana. Mare di. Wa hãi õ di. \p \v 14-15 Ai'rata 're ĩ̱hâimana za'ra wa'aba mono ré, ai'ãma 're ĩ̱nhib'a'uwẽ za'ra wa'aba mono da, te ĩ̱sima 're aiwẽ za'ra wa'aba mono 'wa'âhã, ai'ahâ na wa aré â dawabzuri hã te aima 're 'manharĩ za'ra wa'wa, ĩ̱nhisi na. Tane nherẽ, ai'ahâ na te aima 're ab'manharĩ aba mono õ di. Crisipu norĩ ma si, wa tô â dawabzuri hã tãma 'manharĩ zahuré, Da'izuhu me. Ãne wa, wa tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩ̱wata u'âsi. Taha wa, a norĩ wa'wa hã ĩ̱nhisi na â dawabzuri hã te aima 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono na, dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono õ di za. \v 16 Ãne na wa tô duré ĩ̱sina po're puru, Esitépanasihi ma zama, â dawabzuri te ĩ'manharĩzém na hã. Duré ĩsõrõwa ãma ĩsiré 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma zama, wa tô tãma 'manharĩ za'ra ĩsiré. Ãma ĩ̱po're pu'u za'ra õ di oto, ni'wam norĩ ãma hã, â dawabzuri te tãma ĩ'manharĩ za'ra zém na hã. Ta norĩ ma si, wa tô 'manharĩ za'ra. \v 17  dawabzuri hã te dama 're ab'manharĩ mono da, te te datẽme ĩ̱zatõrĩ õ di, Cristu hã. Ĩwasu'uwẽ si te dama 're wasu'u mono da, ma tô datẽme ĩ̱zatõ. Taha wa, ti'ai ãma danhimirowaihu'u na da te dama 're ĩroti za'ra mono nei õ di wa hã, te dama 're ĩrowasu'u mono zé hã. Ti'ai ãma danhimirowaihu'u na Cristu te dama 're wasu'u mono 'wa'âhã, wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzé wasu'u hã te aré wapu na dama 're hâimana. Tane 'wa'âhã, Cristuhu wasu'uwẽ hã marĩ dai õ di aré, da te ãma 're saze za'ra mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ãma 're ĩda'anho'reptui mono da hã. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese na rowasu'u \p \v 18 'Re ĩhâimana u'âsi mono, za te te ĩ'uprosi za'ra norĩ hã, wedepo'o nhonhi'rãmi na Cristuhu dâ'âzé wasu'u na te te ãma 're rosa'rata upa za'ra, sima, taré newa. Wa norĩ si uburé 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩwa'anho'reptui mono norĩ si, wa tô wa te 're waihu'u za'ra, Cristuhu dâ'âzé hã ĩpire na hã. Taha wasu'u hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pe, te wasu'u. Taha si waihu'u pese uptabi di, te te 're ĩda'anho'reptui mono da hã, Cristu hã dazada ĩdâ'âzéb zarina. \v 19 Ãne duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na ĩsadawa wasu'u'wa nhimi'ui'éré hã: \q1 “Ni'wam norĩ hã ĩ̱nhimirowaihu'u pese na te 're pawaptob za'ra mono õ nherẽ, tinhimirowaihu'u pese na 'râwi 're si'madâ'â ze za'ra mono wamhã, wa za ĩsimirowaihu'u pese zé hã te tiwi 're a'uprosi, ta norĩ wi, ti'ab ré danhimirosa'rata waihu'u pese na 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã marĩ dai õ na 'râwi da te dasina 're ĩwaihu'u pese za'ra mono zéb da hã oto.” \m Ãne na hã duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na rob'ui'éré, te wasu'u. \p \v 20 Ti'ai ãma danhimirowaihu'u pe hã, tarére 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na Mozési te te ãma ĩrob'ui'éré zarina, dama rowahutu'wa norĩ nhimirowaihu'u pe hã tarére duré, tãma hã. Duré danhimiroti waihu'u pese na, 'râwi da te dasima ãma 're ĩroti nhipese za'ra mono zé hã tarére tãma hã. Uburé danhimirowaihu'u pese na dahâimanazé hã wapure di tãma hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese ma hã. Ãne, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tiwaihu'u pese na te te dama 're ĩ'ab'manharĩ mono zéb zarina, wa tô waihu'u za'ra ni. \p \v 21 Tinhimirosa'rata waihu'u pese na ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sima pisutu, dasi'uihâ na danhimirosa'rata waihu'u pese na 'râwi da te 're waihu'u za'ra mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Zezusi hã dazada ĩdâ'âzé wasu'u hã, wa te dama 're ĩwasu'u za'ra mono hã taré newa te dasima da te ãma 're rosa'rata upai u'âsi za'ra. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ma tô sima pisutu, taha wasu'u na si te te 're anho'reptui mono da, te te sina 're ĩ'umnhasi za'ra mono norĩ hã. \v 22 Zudezu norĩ hã marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩ'ab'manharĩ mono zéb zô si, te 're sõpré. Duré zudezu'õ norĩ hã uburé marĩ te te 're ĩwaihu'u pese za'ra mono zéb da si, te sima te te 're wẽ u'âsi za'ra. \v 23 Tane nherẽ, wa norĩ hã Cristu, wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzé wasu'u si, wa tô wa te dama 're wasu'u za'ra. Tane nherẽ, ma tô taha wasu'uwẽ hã zudezu norĩ hã te te siwi 're wẽ'õ za'ra. Zudezu'õ norĩ zama ma tô duré te te sima ãma 're rosa'rata upai u'âsi za'ra, taré newa, marĩ da ĩhâimana õ newa, ĩwasu'uwẽ hã. \v 24 Ni'wam norĩ si ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sima 're pisutu za'ra, tinhib'a'uwẽ da, ni'wam norĩ hã zudezu, duré ni'wam norĩ hã zudezu'õ. Ta norĩ si te Cristuhu dâ'âzé wasu'u, te te 're wapari za'ra. Tawamhã ãne hã, e marĩ te tãma wasu'u za'ra, Cristu, wedepo'o nhonhi'rãmi na ĩdâ'âzé wasu'u hã. Danhipai u 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pe, te tãma wasu'u za'ra. Duré ĩsimiroti wẽ uptabi, te tãma wasu'u za'ra. \v 25 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti si, danhipai u ĩwẽ uptabi hã tô. Duré danhipai u waihu'u pese uptabi di. \p \v 26 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ma'ãpé asina aipo're pu'u za'ra wa'aba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhib'a'uwẽ da, te te 're aipisutu za'ra wa'aba mono õ ré, 're aihâimana 'rata za'ra wa'aba mono zém na. Ai'umro wa'aba na si ma tô asiré norĩ ma, asimirosa'rata waihu'u pese na si, aré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ai'umro wa'aba na si, ma tô asima aipire na aré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ai'umro wa'aba na si, ma tô dama ĩpire norĩ 'ra na 're aihâimana za'ra wa'aba mo aré. Ai'ahâ wa'aba na ma tô dama aiwapu na dama 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \v 27 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã dama hâimana nhimiza'rese'õ na, ĩsazei'õ'wa norĩ te te ãma 're ĩrosa'rata za'ra mono norĩ hã ta norĩ si ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te sima 're pisutu za'ra, ĩsib'a'uwẽ si 're nomro mono da. E marĩ da, ma tô ta norĩ si te te sima 're pisutu za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ĩsazei'õ'wa norĩ hã simirosa'rata waihu'u pese newa 're ĩsi'madâ'â ze za'ra mono norĩ hã, oto sisém na 're hâimana za'ra mono da. Duré ĩsazei'õ'wa norĩ ma ĩwapu za'ra hã, ma tô duré te te 're pisutu za'ra, ĩsib'a'uwẽ 're nomro mono da. Ĩsazei'õ'wa norĩ ma, ĩpire za'ra hã oto sisém na 're hâimana za'ra mono da, ma tô dama ĩwapu norĩ si te te 're pisutu za'ra, ĩsib'a'uwẽ 're nomro mono da. \v 28 Ĩsazei'õ'wa norĩ ma 're ĩhâimana wapu za'ra mono norĩ hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're pisutu za'ra, ĩsib'a'uwẽ si 're nomro mono da, ĩsazei'õ'wa norĩ te te siwi 're ĩwẽ'õ pese za'ra mono norĩ hã. Ĩsazei'õ'wa norĩ ma, pire na 're ĩhâimana za'ra mono zé hã te te tiwi 're a'uprosi mono da, ma tô dama ĩwapu norĩ si te te 're pisutu za'ra, ĩsib'a'uwẽ si oto 're nomro mono da. \v 29 E marĩ da, ma tô ãne hã te te dama 're ab'manharĩ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ni'wam norĩ hã tinhimirosa'rata waihu'u pese na 'râwi ĩsõ'a, sina 're wata tõ za'ra mono da, ma tô ãne te te dama 're ab'manharĩ, duré dama pire wẽ te, 'râwi dama sina 're wata tõ za'ra mono da. \v 30 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimipisutuzéb zarina si, te oto Cristu Zezusihi ãma 're anomro aba mo. Cristuhu ãma si oto 're anomro aba mono wa, te tinhimirowaihu ĩwẽ hã te te aima 're waihu'u u'âsi za'ra wa'wa. Cristuhu dâ'âzém na si, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'awẽsãmri, wawasédé hã te te oto wa'ãma 're ĩ'ab'madâ'â mono õ zarina. Taha zarina si, ma tô duré te te 're wa'apisutu, ĩsib'a'uwẽ si oto tãma 're wahâimana wẽ za'ra mono da. Taha zarina si, ma tô duré wawasété hawi wa'anho'reptu, sitẽme te te 're wa'awaibui mono da. \v 31 Taha wa, wa norĩ hã ĩsazei'wa oto 're wanomro mono wa, wato sina 're ĩwahâimana za'ra mono zém na dama 're wasiwasu'u za'ra mono wamhã, Wanhib'apito nhimipawaptobzém na si, wa za tô dama 're wasiwasu'u wẽ za'ra, wato sina 're ĩwahâimana za'ra mono na hã. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré: \q1 “Ni'wam norĩ hã to sina oto 're hâimana za'ra mono wamhã, Wanhib'apito te te 're ĩpawaptob za'ra mono zém na si, te za tô dama 're siwasu'u wẽ za'ra, to sina oto 're ĩhâimana za'ra mono zém na hã.” \m Ãne duréihã ĩbaihâ na ãma rob'ui'éré hã. \c 2 \s1 Cristu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ma'ãpé ĩ̱'ãma aipo're pu'u za'ra wa'aba. Wa hã atẽme ãma ĩ̱morĩ aba wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã, wa tô te aima 're wasu'u za'ra wa'wa. E tawamhã ĩ̱mreme wapari ze na, 're ĩ̱wapari za'ra wa'aba mono da si, wa tô te ĩ̱si'ãma 're rosa'rata, ĩ̱nhimiroti wẽ wa, ĩ̱'ãma 're atob'uzu za'ra wa'aba mono da. Mare di. E ti'ai ãma danhimirowaihu'u pese na da te dama 're ĩroti za'ra mono ne, wa tô te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa. Mare di. Tanei õ di, ĩ̱nhimirowasu'u hã. \v 2 Ai'rata 're ĩ̱nhamra aba mono ré, wa tô ĩ̱sima pisutu pese, Zezu Cristuhu wasu'uwẽ si te aima 're wasu'u za'ra wa'aba mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Danho'reptui'wa da, Zezusi te te ĩpisudu hã wedepo'o nhonhi'rãmi na dazada ĩdâ'âzé wasu'u si. \v 3 Atẽme ãma ĩ̱morĩ aba wamhã, ĩ̱pẽ'ẽ 'remhã ĩ̱nhib'uware di. Taha wa, wa tô ĩ̱pahi te, rẽrẽ, ĩ̱nhimiromhuri na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te ãma 're ĩ'uwaimrami mono zém na hã te 're 'wanhi'riti mono õ'umnhasite. \v 4 Zezusihi wasu'uwẽ, te aima 're wasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, ti'ai ãma danhimirowaihu'u pese na da te dama 're ĩroti za'ra mono ne, te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono õ di, ãma 're ĩ̱zaze za'ra wa'aba mono da hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã tiwaihu'u pese na te te 're ĩ'aipawaptob za'ra wa'aba mono na si, ma tô sena na 're ĩsazei pese za'ra wa'aba mo, Zezusihi wasu'uwẽ hã. \v 5 Taha wa, ti'ai ãma danhimirowaihu'u pese zarina, Zezusi hã Danho'reptui'wa na 're saze za'ra wa'aba mono õ di. Mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tiwaihu'u pese na te te 're ĩ'aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb zarina si, ma tô ãma 're ĩsazei pese za'ra wa'aba mo. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese na rowasu'u \p \v 6 Ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirowaihu'u zarina, te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono õ di. Hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u na si, wa tô ĩsazei'wa norĩ ma, te tãma 're rowasu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te tãma 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb zarina si, prédub sina ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma hã. à hã roti hã ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ nhimiroti nei õ di. Daro mono bâ dama roti'wa norĩ nhimiroti nei õ di. Ta norĩ nhimiroti nhiptetezé hã daro mono bâ te za tiwi 're si'utõrĩ za'ra. \v 7 E 'wa ĩwaihu'u pese nhimiroti, te dama 're ĩwasu'u mono hã bété. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã aré dama ĩwaihu'u'õ si, wa wa hã te dama 're wasu'u u'âsi, ĩwaihu'u pese zarina ĩsimiroti wẽ uptabi si. Ta hã ma tô aré dawi udâ, da te 're waihu'u za'ra mono tõ da a'â, ĩsimiroti wẽ wasu'u hã. Tane nherẽ, te te aropoto mono õ ré, ma tô te te sima 're wa'apisutu siro, ĩwaihu'u pese siré si oto 're wahâimana u'âsi za'ra mono da, rowẽ uptabi na. \v 8 Tiwaihu'u pese zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimirowaihu ĩwẽ uptabi hã te te waihu'u za'ra õ di, ti'ai ãma dama roti'wa norĩ hã ĩsazei'õ'wa norĩ hã. Te te waihu'u za'ra 'wa'âhã, Wanhib'apito, danhipai u ĩwaihu'u pe hã te te siwi wĩrĩ õ di aré, wedepo'o nhonhi'rãmi na hã. \v 9 Tane nherẽ, ta norĩ hã te te waihu'u za'ra õ di tô. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré siro: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono zawi pese 'wa norĩ ma, ĩwẽ hã te te tãma 're ĩ'apisutu mono zé hã, te te tãma ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono zéb da hã, dasi'uihâ na datõmo na da te 're 'madâ'â waihu'u za'ra mono õ di. Duré dapo're na da te 're wapari waihu'u za'ra mono õ di. Duré dapẽ'ẽ na dasi'uihâ na da te dasina 're waihu'u za'ra mono õ di, da te dasina ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra mono zéb da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩwẽ hã tinhib'a'uwẽ norĩ ma, te te 're ĩ'apisutu mono hã.” \m Ãne duréihã ĩwasu'u na ãma rob'ui'éré, ĩbaihâ na hã. \p \v 10 Wama si, ma tô tinhimiroti hã dama ĩwaihu'u'õ hã te te wama 're awaihu'u, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Tipẽ'ẽzani na si ma tô te te wama 're awaihu'u tô. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani ma si, waihu'u pese di tô, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zéb da hã. E marĩ wa. Uburé marĩ hã tãma waihu'u pese wa, Ĩpẽ'ẽzani ma hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, uburé te te sima 're ĩ'aroti mono zé hã dama ĩwaihu'u'õ hã, tãma waihu'u pese di. Uburé marĩ na 're ĩhâimana mono zém na zama, tãma waihu'u pese di, Ĩpẽ'ẽzani ma hã. \v 11 Ni'wa hã 'râwi tipẽ'ẽ na tihâimanazém na, te te sima 're ĩ'awaihu'u mono zé hã, e 'wa hã te za ĩmana'rãmi hawim nherẽ, tiwi waihu'u. Ĩ'upana nherẽ, da te tiwi waihu'u õ di za, ĩhâimanazé hã. Marĩ na 'râwi sima ĩrosa'rata'wai ma si, waihu'u pese di, 're ĩhâimana mono zé hã. Tane duré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hâimanazé hã Ĩpẽ'ẽzani ma si, waihu'u pese di. Taha wi hã, ni'wa te te duré waihu'u õ di. \v 12 Ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirosa'rata zarina, oto 're wahâimana za'ra mono õ di, wa norĩ hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani ré si, wa oto 're wahâimana za'ra, hâiwa hawi te te wei watẽme ĩsatõrĩ ré si. Ĩwẽ hã te te wama 're ĩ'anhomri mono na, wa te 're waihu'u za'ra mono da, ma tô Tipẽ'ẽzani hã wei watẽme satõrĩ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \p \v 13 Taha wa, wa norĩ hã ti'ai ãma danhimirowaihu'u pese zarina, wa te oto dama 're rowasu'u za'ra mono õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'aroti mono zéb zarina si, wa oto wa te dama 're rowasu'u za'ra. Ĩpẽ'ẽ 're, Ĩpẽ'ẽzani tãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma si, wa ĩsimiroti wẽ hã wa te tãma 're wasu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hâimanazé wasu'uwẽ na hã. \v 14 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te wama 're ĩ'aroti mono zé hã, te ĩsazei'õ'wa norĩ hã te te siwi 're wẽ'õ pese za'ra, taré newa, duré 'râwi si'uihâ na rosa'rada hã te te ãma waihu'u pese za'ra õ wa, ta norĩ hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, ĩpẽ'ẽ 're, tãma 're hâimana za'ra mono õ nherẽ, te te ãma 're waihu'u za'ra mono õ di tô. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani na si, te za da te ãma 're waihu'u za'ra. \v 15 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, ĩpẽ'ẽ 're, tãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ si, te oto te te 're waihu'u za'ra, uburé te te tãma 're ĩroti za'ra mono zéb zarina, niha oto 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. Taha wa, ĩsazei'õ'wa norĩ hã te te oto 're wawaihu'u za'ra mono õ di, aimawi 're wahâimana za'ra mono wa oto. \v 16 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãhã wasu'u na ãma rob'ui'éré siro, ãne na hã: \q1 “E 'wa hã, Wanhib'apito nhimirosa'rada hã te te tiwi ĩwaihu'u da bâ bété. E 'wa hã te te duré tãma ĩroti da bâ.” \m Ãne duréihã ãhã wasu'u na ãma ĩrob'ui'éré hã, Wanhib'apito nhimirosa'rada, dasi'uihâ na da te tiwi 're ĩwaihu'u za'ra mono õ zém na hã. Tane nherẽ, wa tô wa norĩ hã Cristuhu nhimirosa'rada hã waihu'u pese za'ra ni, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, wapẽ'ẽ 're, oto wama 're hâimana za'ra mono wa, te te wama 're ĩ'awaihu'u mono zém na hã. \c 3 \s1 Paru hã Aporuhu me, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te te 're ĩromhuri zahuré mono zé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, ĩpẽ'ẽ 're, tãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma si, wa Zezusihi wasu'uwẽ si, wama ĩpire uptabi si, te tãma 're wasu'u za'ra, dama ĩsa'rese'õ hã. Tane nherẽ, ai'rata 're ĩ̱nhamra aba mono ré, ãne na te aima 're rowasu'u waihu'u za'ra wa'aba mono õ di. E marĩ wa. Ĩsazei'õ'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono ne, zahadu 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, duré ai'uté hã marĩ te te 're ĩsa'rese za'ra mono õ ne, Zezusihi wasu'uwẽ hã 're wapari za'ra wa'aba mono nherẽ, asima 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono õ wa. \v 2 Ai'uté hã tisai uptabi na 're saihuri waihu'u mono õ wa, te za tina hâiwa'u si te te 're wapsõmri za'ra. Ĩna hã ĩsai uptabi hã te te tãma 're sõmri waihu'u za'ra mono õ di. Tane, wa tô wa hã roti ĩwapure na si te aima 're roti za'ra wa'wa, Zezusihi wasu'uwẽ na hã, zahadu aima pibui prã za'ra wa'aba wa, 're ĩwaihu'u pese za'ra wa'aba mono zéb da hã. Ãhãna hã bété. Zahadu tô aima waihu'u pese za'ra wa'aba õ di. \v 3 E marĩ wa. Ĩsazei'õ'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zéb zarina, zahadu 're anomro aba mono wa. Taha wa, te zahadu 're asi'ruiwapari za'ra wa'aba mo, marĩ na. Te duré 're asisada'âbâ u'âsi za'ra wa'aba mo. \p Ãne na 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã, e marĩ te aima wasu'u za'ra wa'wa. Cristu hã 're saze za'ra wa'aba mono õ ré, aiwasété na 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé, zahadu 're ĩrẽme waihu'u za'ra wa'aba mono õ zé, te aima wasu'u za'ra wa'wa, ĩsazei'õ'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zém ne hã. \v 4 Ni'wam norĩ me asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te ãne dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo: “Wa norĩ hã Paruhu nhimiroti si, wa wa te 're 'madâ'â za'ra.” Duré ni'wam norĩ hã te ãne 're siwasu'u za'ra: “Wa norĩ hã Aporuhu nhimiroti si, wa wa te 're 'madâ'â za'ra.” Ãne na dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, e marĩ te wasu'u. Tô ĩsazei'õ'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zém na, zahadu 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mono zé, te aima wasu'u za'ra wa'wa. \p \v 5 Tazahã, ãhã zarina si te za wa'ãma 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. Wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, wa te 're ĩromhuri mono, wa 're wahâimana. Ĩwasu'uwẽ na, wa te aima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, te oto asina 're ĩ'umnhasi za'ra wa'aba mo, Wanhib'apito hã. Ta hã te te wama ĩpisutuzéb zarina si, wa wa te tãma 're romhuri pese. Taha da si, wa wa norĩ hã 're wahâimana. \v 6 Wa hã Paru, buru na da te dasima 're robdi'i za'ra mono õ ré, da te 're ĩrobzuri mono ne, wa tô dawana te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa, Cristuhu wasu'uwẽ na hã. Duré, da te 're robzuri mono pari, da te oto 're ĩrobdi'i za'ra mono ne, ma tô Aporu hã ĩ̱za'u hã te te aima ãma 're rowasu'u wẽ za'ra wa'wa. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono si waihu'u pese di, te te 're ĩ'aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb da hã, ãma 're aihâimana prédub za'ra wa'aba mono da, Zezusihi si asina 're umnhasi u'âsi za'ra wa'aba mono da. Buru na hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese na si, dama 're ĩro'wanhipré za'ra mono ne, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono si te te 're aipawaptob za'ra wa'wa, ãma 're aihâimana prédub za'ra wa'aba mono da. \v 7 Taha wa, robzuri'wa norĩ ne, ĩwasu'uwẽ na te te dama 're ĩrowasu'u 'rata za'ra mono norĩ hã, pire na 're hâimana za'ra mono õ di. Duré robdi'i'wa norĩ ne, daza'u te te dama ãma 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ hã, duré dama pire na 're hâimana za'ra mono õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, te pire uptabi na 're hâimana u'âsi, taha si te te 're da'apawapto wẽ mono wa, Zezusihi ne dahâimana prédup sina, oto 're ĩdahâimana za'ra mono zéb da hã. \v 8-9 Robzuri'wa norĩ hã robdi'i'wa norĩ me, tãma 're ĩro'wanhipré za'ra mono da si, te aiwa simisutu te te 're romhuri za'ra. Tane duré, wa hã ĩwasu'uwẽ na te aima 're rowasu'u 'rata za'ra wa'aba mono wamhã, duré Aporu hã ĩ̱za'u te te aima ãma 're rowasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, aiwa wa tô wa zahuré, wa te wasima 're aiwẽ za'ra wa'wa, ĩwasu'uwẽ hã 're waihu'u pese za'ra wa'aba mono da. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, wa wa zahuré, wa te tãma 're romhuri, aiwa. Taha wa, wa te tãma 're ĩromhuri mono zéb zarina, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wapawa'â, ĩwẽ uptabi na. \p Duré daburu hã, e 'wa te hã. E ãma ĩromhuri'wa norĩ te hã, buru hã. Mare di. Misire ĩtede'wa na te 're hâimana, buru tede'wa hã. Tane duré, a norĩ wa'wa hã ĩ̱nhib'a'uwẽ, 're anomro aba mono õ di. Duré Aporuhu nhib'a'uwẽ, 're anomro aba mono õ di. Mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ si, te oto 're aihâimana za'ra wa'aba mo. \p Ãne wa za duré aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, 'ri na. 'Ri hã 'ri'wa norĩ tei õ di. 'Ri tede'wa te, 'ri hã. Tane, a norĩ wa'wa hã wanhib'a'uwẽ, 're anomro aba mono õ di, ĩwasu'uwẽ na, wa te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono nherẽ. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ si, oto 're anomro aba mono wa. \v 10 'Ri na romhuri'wa norĩ hã 'ri na'rata uimrehẽne, te za siwi 'manha, sipese na. Tane duré wa hã, ĩ̱nhimiromhuri wẽ na, wa tô sãna'rata, te aima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono na hã, Cristuhu wasu'uwẽ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tiwaihu'u pese na te te oto 're ĩ̱pawapto mono zéb zarina. Duré 'ri na'rada hã da te dasiwi 'manharĩ pari, ĩhâiba amo norĩ hã ĩsisiwi te te oto siwi ĩ'ri ne, tane te duré ni'wam norĩ hã te te aima ãma 're rowasu'u za'ra wa'wa, ĩ̱za'u hã. 'Ri na'rata 'manharĩ nhisiwi, da te dasiwi 'ri wamhã, pibui pese na te za dasiwi 'ri ni, marĩ ĩwẽ na si. Tane ni'wam norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, pibui pese na te za oto te te dama ãma 're rowasu'u za'ra, ĩ'uwaibaba si. \v 11 'Ri'wa norĩ hã, 'ri na'rada te te siwi 'manharĩ wamhã, misire ĩwẽ uptabi si te za tô siwi 'manha. Tane duré, misire ĩwasu'uwẽ hã te 're hâimana, dawana te aima 're ĩwasu'u za'ra wa'aba mono hã, tô õ hã Zezu Cristuhu wasu'uwẽ hã. Ĩwasu'u aimawi hã 're 'maihâimana mono õ di, da te ãma 're saze za'ra mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ãma 're ĩda'anho'reptui mono zéb da hã. \v 12-13 Ni'wam norĩ hã, 'ri na'rata 'manharĩ nhisiwi te te siwi 'ri wamhã, ãté marĩ hã unhama ro'o na 're ĩsi'unhama mono õ na si, te za siwi 'ri, ĩwa'âbâ za'ẽtẽ na, ẽtẽ'ubuzi pré oru na, duré ẽtẽ'ubuzi'a prata na, duré ẽtẽ waipo na. Ãté ĩhâiba amo norĩ hã te za marĩ ĩwa'âbâ syryre na si siwi 'ri, unhama wa ĩro'o pese na si, wede na hã, duré du na hã, duré amnho teihi na hã. Tawamhã nimahã na 'ri hã ro'o nherẽ, si'unhama õ wamhã, te za waihu'u za'ra ni, marĩ ĩwẽ na si 'ri'wa norĩ hã te te siwi ĩ'manharĩ na hã. Tazahã si'unhama wamhã, te za marĩ ĩwẽ prã na si te te siwi ĩ'manharĩ na waihu'u za'ra ni. Tane te ni'wam norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ na, ĩ'uwaibaba si te te dama 're rowasu'u za'ra. Duré ni'wam norĩ hã senai'õ na te te dama ãma 're roti za'ra. Tawamhã niwapsi te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã pibu za'ra, Zezusihi wasu'u na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono zé hã, pé tô sena zô. Za da'ãma ĩsipo'ozéb ãma, te za pibu za'ra. Tawamhã te za waihu'u za'ra, sena na Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ hã, duré senai'õ na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ zama. \v 14 'Ri'wa norĩ hã marĩ ĩwẽ na si te te siwi 'ri wa, unhama ro'o na zata õ wamhã, 'ri tede'wa hã te za waihu'u, tiwi ĩzata õ na hã, tãma 're ĩsab u'âsi mono na hã. Taha zarina, te za 'ri'wa norĩ ma, marĩ ĩwẽ hã tãma sõmri za'ra, ĩwa'rãmi. Tane duré, ni'wam norĩ hã ĩwasu'uwẽ na tô sena na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono zém na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, te te waihu'u za'ra wamhã, tawapsi te za ĩwẽ hã tãma sõmri za'ra ĩwa'rãmi, za da'ãma ĩsipo'ozéb ãma hã. \v 15 Duré 'ri'wa norĩ hã marĩ ĩwẽ prã na si te te siwi 'ri wa, unhama ro'o na zata wamhã, 'ri tede'wa nhoprubzé hã te te sina uwaimrami za'ra õ di za, 'ri'wa norĩ hã. Te za simini za'ra, 'ri tede'wa nhoprubzé hã. Tane duré, ni'wam norĩ hã taré ãma 're datob'uzu za'ra mono da, Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩwẽ hã te te tãma 're sõmri za'ra mono õ di za ĩwa'rãmimhã, za da'ãma ĩsipo'ozéb ãma hã. Ta norĩ hã te za tô simini za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhoprubzé hã za te te simini za'ra nherẽ, tane nherẽ, te za tô sõ'reptu za'ra, ropipa hawi. \p Ãté ni'wa hã 'ri para sãmra ré, te za ĩsõrõwa hã ĩré ãro. Tawamhã ãté unhama ro'o za'ẽtẽ 'rowi nherẽ, te za watobro rob u, sisõ'reptu da. Tawamhã aré dâ'â da nherẽ, te za 'râwi sisõ'reptu. Tane, ni'wam norĩ hã taré ãma 're datob'uzu za'ra mono da, Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ hã, ropipa u si'aba'ré da nherẽ, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sõ'reptu za'ra, Cristuhu zazei'wa 're hâimana za'ra mono wa. Tinhoprubzé hã za te te tãma sõmri za'ra dai õ nherẽ, te za tô ta norĩ hã sõ'reptu za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 16 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb 're, ma tô õ hã dama 're hâimana, 'ri ĩwẽ uptabi wa. Tane te oto aipẽ'ẽ 're, ai'ãma 're sõrõwa za'ra wa'wa. Ĩpẽ'ẽzani hã te oto aipẽ'ẽ 're, 're sãmra u'âsi za'ra wa'wa. E ãne hã 'râwi asina waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. \v 17 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tite da si, ma tô sima pisutu, ti'ai ãma ĩsõrõwa 're, 'ri 're wa'wa hã siwaprosi ãma 're hâimana mono da, wẽ uptabi na. Tane ma tô duré a norĩ wa'wa hã aipisutu za'ra wa'wa, ĩsib'a'uwẽ si oto 're anomro aba mono da, taha ãma si 're aihâimana wẽ u'âsi za'ra wa'aba mono da. Taha wa, ni'wam norĩ hã apâ te te 're aiwasété za'ra wa'aba mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono si te za ta norĩ hã te te 're a'uprosi. \p \v 18 A norĩ wa'wa hã aihâimanazé senai'õ na, taré 'râwi asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za. Ni'wam norĩ hã asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te rosa'rada hã te te si'ãma 're upa za'ra, waihu'u pese newa, ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirowaihu'u pese si te te 're waihu'u za'ra mono nherẽ, te te sima 're ĩ'ruiwapari za'ra mono hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ĩwẽ uptabi hã ta norĩ hã te te 're waihu'u za'ra mono õ nherẽ, te 'râwi waihu'u pese newa, te te si'ãma 're rosa'rata upa za'ra, asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã. Taha wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti ĩwẽ uptabi zô si, te za asima 're asõpré u'âsi aba mo, asimiza'rese sina 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. Ĩsazei'õ'wa norĩ hã asimiza'rese ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono newa, te za te te ai'ãma 're rosa'rata upa za'ra wa'wa. Tane nherẽ, te za tô 're aihâimana wẽ za'ra wa'aba mo, asimiza'rese sina. \v 19 Ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ hã tinhimirowaihu hã te te sima 're ĩ'ruiwapari u'âsi za'ra mono hã, tarére 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Duréihã ma tô ãne na ni'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma rob'ui'éré siro, ĩbaihâ na hã: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirowaihu'u na 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ma, te te tãma 're rob'manharĩ za'ra, tinhimirowaihu'u pese na, 'râwi 're sisimini za'ra mono da.” \p \v 20 Apito Dawi hã ma tô duré ãne na ãma rob'ui'éré siro, duréihã: \q1 “Ĩ̱nhib'apito ma si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, waihu'u pese di, ti'ai ãma ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirowaihu hã marĩ da, ĩhâimana õ na hã. Tarére tãma hã, ĩsazei'õ'wa norĩ nhimirowaihu hã.” \m Ãne duréihã apito Dawihi nhimi'ui'éré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wasu'u na hã. \v 21-22 Ni'wam norĩ hã asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono hã te sina 're wata za'ra mono sina, te te sima 're nharĩ za'ra, ãne: “Paruhu nhimiroti si, wa za wa norĩ hã wa te 're 'madâ'â za'ra, uburé rowahutu'wa norĩ nhimiroti nhipai u, wẽ uptabi wa.” Ni'wam norĩ hã te duré ãne te te sima 're nharĩ za'ra: “Wa norĩ hã Aporuhu nhimiroti si, wa za wa te 're 'madâ'â za'ra, uburé rowahutu'wa norĩ nhimiroti nhipai u, wẽ uptabi wa, wama hã.” Ãne na 'râwi asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za. Wa hã Paru, duré Aporu, duré Pedru, duré uburé wasiré rowahutu'wa norĩ zama, simisutu wa wasiré wa te aima 're romhuri za'ra wa'wa, Zezusi hã 're ĩsazei pese za'ra wa'aba mono da si. Uburé marĩ hã ti'ai ãma 're ĩhâimana za'ra mono hã, te aima 're hâimana za'ra wa'wa. Aihâiba ré ré, 're aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã te duré aima 're hâimana za'ra wa'wa, Zezusihi ãma si 're anomro aba mono zéb da hã. 'Re atâ'â za'ra wa'aba mono zé hã, te duré aima 're hâimana za'ra wa'wa. Ãhãna uburé marĩ hã ai'ãma 're ĩromhâimana za'ra wa'aba mono zé hã, te aima 're hâimana za'ra wa'wa, za ai'ãma 're ĩromhâimana za'ra wa'aba mono zéb zama, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zéb zarina, Zezusihi si 're sazei pese za'ra wa'aba mono da. Ãne te uburé marĩ hã aima 're hâimana za'ra wa'wa, ĩsazei'wa norĩ ma hã. \v 23 Duré a norĩ wa'wa hã te Cristuhu ma si 're aihâimana za'ra wa'aba mo, ĩsib'a'uwẽ na hã. Ta hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te pisutu wa, ma tô wei mo ti'ai u, Danho'reptui'wa da hã. Taha wa, Cristuhu nhib'a'uwẽ na si, te za asima 're asiwasu'u za'ra wa'aba mo. Wanhib'a'uwẽ na, asima 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono õ di za. \c 4 \s1 Paru hã, Cristuhu zadawa wasu'u'wa na dama ĩsiwasu'uzé wasu'u \p \v 1 Wa hã Paru, duré Aporu, duré ni'wam norĩ me, wa Cristuhu ma si, wa te 're romhuri za'ra. Ĩwasu'uwẽ hã dama ĩwaihu'u'õ hã, ĩ'uwaibaba si, wa te dama 're wasu'u za'ra mono da, ma tô wapisutu za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha na si, wanhimiromhurizé hã. Taha wa, te za ãne na si wa'ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo. \v 2 Ni'wa hã ĩsibro, da te tãma 're 'madâ'â mono da, te te sima da'maipisutu wamhã, e niha ĩhâimanazé hã za, tãma ĩrob'madâ'â'wa da hã. Ĩsib'apito ma, tãma umnhasi na, te za te te tãma 're rob'madâ'â wẽ, te te wẽsãmri da. \v 3 Wa hã bété. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ĩ̱'umnhasi na, wa tô te dama 're rowasu'u, Cristuhu wasu'uwẽ na hã. Tane nherẽ, a norĩ wa'wa hã ĩ̱'umnhasi na ĩwasu'uwẽ na te dama 're ĩrowasu'u mono na asiwi ĩ̱waihu'u aba zéb zarina, asiwi ĩ̱wẽsãmri aba zô, ĩ̱sina 're ĩ̱nhimnhasi mono õ di. Mare di. Duré ni'wam norĩ hã te te siwi ãma ĩ̱waihu'u za'ra zô, ĩ̱sina 're ĩ̱nhimnhasi mono õ di. Ĩ̱zama, 're ĩ̱si'umnhasi mono na, ĩwasu'uwẽ hã te dama 're ĩwasu'u mono na hã 'râwi ĩ̱si'uihâ na ĩ̱siwaihu'u da hã, mare di. \v 4 Ãhãna hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono wi, te ãma ĩ'upazém na hã marĩ õ di, ĩ̱nhimirosa'rata 'remhã oto. E taha zarina, tãma ĩ̱'umnhasi sina, ĩwasu'uwẽ te dama 're ĩwasu'u mono zé, te wasu'u. Mare di. Wanhib'apito si te za ĩ̱waihu'u, tãma ĩ̱'umnhasi na hã, duré tãma ĩ̱'umnhasi õ na hã. \v 5 Taha wa, bâtâ na, Wanhib'apito uburé za te te ĩda'awaihu'uzé wana, asiwi ĩ̱waihu'u aba zarina, asiwi ĩ̱wẽ'õ za'ra wa'aba da, asima ĩ̱'ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, Wanhib'apito apâ wei morĩ õ ré hã. Ni'wam norĩ zama asiwi ĩwaihu'u aba zéb zarina, asiwi wẽ'õ za'ra wa'aba da, asima ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, bâtâ na Wanhib'apito za da'ãma ĩsipo'ozé wana. Taha si te za dawi a'upsibi nhamra oto sõ'awi, uburé dapẽ'ẽ 're, 'râwi da te dasima 're ĩrosa'rata za'ra mono zé hã. Marĩ hã barana, da te 're 'madâ'â za'ra mono da, da te 're ĩ'uiwẽ za'ra mono ne, te za Wanhib'apito hã sõ'awi oto dawi a'upsibi nhamra, uburé marĩ hã da te 're 'manharĩ za'ra mono da, da te dasima 're ĩwẽ za'ra mono zém na, danhimirosa'rada hã. Tawapsi te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wasu'u wẽ za'ra ni'wam norĩ hã, ti'ab ré tihâimana wẽ zém na te te tãma ãma 're uwaimrami za'ra mono wa, te te 're ĩ'awaihu'u mono zéb zarina. \p \v 6 Ĩ̱sisãnawã norĩ, te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da, wa tô ãne na aima ĩ̱siwasu'u za'ra wa'wa ĩ̱hâimanazém na hã, Aporuhu hâimanazém na zama. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na rob'ui'éré zarina si, 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, wa tô ãne na aima roti za'ra wa'wa, wasiré rowahutu'wa norĩ hã tisiré norĩ nhimiroti nhipai u, wẽ uptabi newa, ta norĩ niwĩ 're aihâimana za'ra wa'aba mono wẽ te, asina 're aiwata za'ra wa'aba mono tõ da. \v 7 E asiré norĩ nhipai u 're aihâimana pire za'ra wa'aba mono bâ, te bété ãne na 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mo. E marĩ te aré aima 're hâimana za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aima 're sõmri za'ra wa'aba mono õ 'wa'âhã. Marĩ ĩwẽ hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ di aré. Uburé ĩwẽ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhoprubzéb si, te oto aima 're hâimana za'ra wa'wa. E marĩ wa, te bété asina 're aiwata za'ra wa'aba mo, uburé marĩ ĩwẽ hã aima 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhoprubzéb õ newa, aihawim na aima 're wairébé aba mono newa. \p \v 8 A norĩ wa'wa hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Tipẽ'ẽzani na rowẽ te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zô, aiwi sô 're ĩrowaptâ'â za'ra wa'aba mono õ na, te 'râwi 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mo, dasa hã da te 're huri mono wa, da te 're ĩ'mahâpãrĩ pese za'ra mono ne. E ãne bâ, te 'râwi asi'ãma 're ĩrosa'rata ze za'ra wa'aba mo. Danhibro pese wa, marĩ zô dawi 're ĩrowaptâ'â za'ra mono õ ne, te asina 're aiwata za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Tipẽ'ẽzani na rowẽ te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zô, aiwi 're rowaptâ'â za'ra wa'aba mono õ newa. Ti'ai ãma danhib'apito norĩ hã tinhib'a'uwẽ norĩ ma, pire na 're ĩhâimana za'ra mono ne, te asiré ĩsazei'wa norĩ ma aipire na 're aihâimana za'ra wa'aba mono na 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mo, wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã danhib'apito norĩ ne wapire na 're wahâimana za'ra mono õ nherẽ. E ãne hã ĩ'uwaibaba bâ. Wẽ di tô. Tane hã aima wẽ za'ra wa'aba ze te bâ, taha na si 're aihâimana za'ra wa'aba mono, aipire na ĩsazei'wa norĩ ma ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. Niha hã 'wa'âhã, wa aré wa norĩ zama wapire na asiré 're wahâimana za'ra wa'wa, uburé ĩsazei'wa norĩ ma hã. \v 9 Wa norĩ hã Zezusihi zadawa wasu'u'wa na dama 're ĩwahâimana za'ra mono hã, ĩsazei'wa norĩ ma, wawapure na damana wawi taré 're ĩwahâimana za'ra mono da si, ma tô te te 're wa'apisutu. Wa hã ãne na wa tô rosa'rata na hã ĩ̱sina waihu'u. Ni'wam norĩ hã marĩ te te 're ĩ'manharĩ wasété za'ra mono zéb zarina, te za da te dasima ãma 're roti za'ra, dasisõ'a da te 're simroi mono wa, ãma 're dawa'ẽ za'ra mono da. Tane duré, wa norĩ hã sõ'awi wa te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono da, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'apisutu, da te dasiwi 're wawẽ'õ za'ra mono wa, uburé dasisõ'a wa'ãma 're dawa'ẽ za'ra mono da nherẽ, duré hâiwa ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, romhuri'wa norĩ nho'a zama. \v 10 Cristuhu wasu'uwẽ na si, wa te dama 're rowasu'u za'ra mono wa, te ĩsazei'õ'wa norĩ hã wanhimiza'rese'õ na 're ĩwahâimana za'ra mono na te te wa'ãma 're rosa'rata upa za'ra. E a norĩ wa'wa hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti, wanhipai u aima waihu'u pese za'ra wa'aba bâ, te ãne hã 'râwi asimirosa'rada hã asi'ãma 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo, Cristuhu ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono na. Duré wa norĩ hã ĩsazei'õ'wa norĩ ma, wawapure na 're ĩwahâimana za'ra mono na, te ta norĩ hã te te wa'ãma 're rosa'rata za'ra. E a norĩ wa'aba si, tãma aipire za'ra wa'aba bâ, te bété 'râwi ãne na asi'ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mo. Duré wa norĩ hã dama wawapure na 're ĩwahâimana za'ra mono na, da te wa'ãma 're rosa'rata za'ra mono wa, da te dasiwi 're wawazéb za'ra mono õ di. Ãté a norĩ wa'aba si, da te 're aiwazé pese za'ra wa'aba mono na, te 'râwi asi'ãma 're ĩrosa'rata ze za'ra wa'aba mo. E ãne hã ĩ'uwaibaba. \v 11 Wa norĩ hã bété, ĩwasu'uwẽ na si, wa te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ hã. E niha ãhãna wahâimana za'ra zé hã. Nimomo 're wanomro mono wamhã, wa za tô mra hã wa te 're sépata za'ra, 'rubu zama. Wa'uza hâ'ratare ré si, wa za tô 're wanomro. Te za duré da te 're wahâ za'ra, danhib'rata na, da te 're ĩwa'ruiwapari za'ra mono zéb zarina. Daro mono bâ 're wanomro mono ré, 're ĩwanhimi'wara mono zéb da, da te wama 're pisutu za'ra mono õ di za. Hâiwi si, wa za 're wanomro u'âsi. \v 12 Wahâimanazéb da hã, wawasutu nherẽ, wa wanhib'rata na wa te 're romhuri pese za'ra. Duré da te wa'ãma 're wasété za'ra mono nherẽ, wa da'ãma 're wamreme zusi u'âsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ĩwẽ hã te te dama 're anhomri mono da. Duré da te wama 're rob'manharĩ wasété za'ra mono nherẽ, wa wanhiptete na õhõ ãma si 're wahâimana za'ra, asa wa te dama ãma 're wa'rãmi za'ra mono ãna. \v 13 Duré da te dasima 're wawasu'u wasété za'ra mono nherẽ, wa wamreme wẽ na si, wa te dama ãma 're wa'rãmi za'ra, wawaimri na. Duré, ropru hã da te dasiwi 're ĩsa'wari za'ra mono ne, te da te dasiwi 're wawẽ'õ pese za'ra. Ãne 're ĩwahâimana za'ra mono zé hã, ãhãna hã. \p \v 14 E ãne na te aima ĩroti za'ra wa'aba zé ma, asiséb za'ra wa'aba da, wa tô ãne na aima ãma rob'ui'éré za'ra wa'wa. Mare di. Taha dai õ di. Taré ĩ̱nhimiroti hã waihu'u pese za'ra wa'aba da, wa ãne na aima ãma rob'ui'éré za'ra wa'wa, ĩ̱'ra ne oto ĩ̱ma 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, ĩ̱ma asawi uptabi za'ra wa'aba wa. \v 15 Ãté da'ahâ na te oto da te aima 're roti u'âsi za'ra wa'wa, Zezusihi nhimiroti wẽ na hã, taha na si ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da. Da'ra hã da te dasisô 're ĩ'madâ'â pese za'ra mono ne, te ta norĩ hã te te 're ai'madâ'â pese za'ra wa'wa, Zezusi hã 're rẽme za'ra wa'aba mono tõ da. Tane nherẽ, ĩ̱siwaprosi wa aimama uptabi aba ne, aima 're ĩ̱hâimana za'ra wa'wa. Ĩwasu'uwẽ na te aima 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, Cristu Zezusi hã 're saze za'ra wa'aba mono wa, wa oto aimama uptabi aba ne, 're ĩ̱hâimana, da'ra hã damama nhimiromhuri hawi, dama 're ĩpoto za'ra mono ne. \v 16 Taha zarina, wa za oto aima roti za'ra wa'wa, Cristuhu nhirã zarina 're ĩ̱morĩ wẽ ne, oto 're anomro wẽ wa'aba mono da, aima ãma 're ĩ̱sisanho za'ra wa'aba mono zéb zarina. \v 17 Taha da, wa tô Timotiu hã atẽme satõrĩ za'ra wa'wa, te te ãma 're aipawaptob za'ra wa'aba mono da. Ta hã ĩ̱'ra ne, oto ĩ̱ma 're hâimana mono wa, ĩ̱ma sawi uptabi di duré. Ta hã te Wanhib'apito si te te 're 'madâ'â pese, tiwi sipi'rai ãna. Ta hã atẽme wisi aba wapsi, te za Cristu Zezusihi ãma si 're ĩ̱hâimana mono zém na ãma aipo're pu'u za'ra wa'wa, daro mono bâ ĩsazei'wa norĩ hã 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ ma, te 're ĩroti mono zém na zama. \p \v 18 Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na, ĩ̱nhipai u te te 're ĩwaihu'u pese za'ra mono na, ma tô 'râwi 're si'madâ'â pire za'ra, asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã. Taha wa, ta norĩ ma ĩ̱pahi za'ra newa, ma tô ĩ̱'ãma rosa'rata za'ra, atẽme wa'aba, za ãma ĩ̱morĩ su'u õ na hã. Taha zarina, ma tô duré 'râwi sina 're wata za'ra. \v 19-20 Tane nherẽ, Wanhib'apito te te ĩ̱ma pisutu wamhã, wa za tô ãma atẽme ĩ̱morĩ su'u za'ra wa'wa, romhutu na. Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're nomro mono wamhã, timreme nhipese na Cristuhu wasu'uwẽ na te te dama 're rowasu'u za'ra mono õ di za, da te 're wapari ze za'ra mono da. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, tiwaihu'u pese na te te 're ĩpawaptob za'ra mono zém na si, te za te te 're dapawaptob za'ra, da te ãma 're saze za'ra mono da. Taha zarina si, te za ãma 're hâimana wẽ u'âsi za'ra, ta norĩ hã. \p Taha wa, ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'aba wamhã, wa za ĩ̱sina aiwaihu'u za'ra wa'wa, aiwaihu'u pese na 'râwi 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mono norĩ hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, tiwaihu'u pese na te te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono zéb zarina, sena na 're ĩdapawaptob za'ra wa'aba mono na, wa za duré ĩ̱sina aiwaihu'u za'ra wa'wa, sena na ãma 're ĩdapawaptob za'ra wa'aba mono õ na zama. Asina 're aiwata za'ra wa'aba mono sina, aiwaihu'u pese na dama 're asiwasu'u za'ra wa'aba mono zép si, te waihu'u tõ da, wa za ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'wa, sena na 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawaptobzéb zarina, 're aihâimana za'ra wa'aba mono na si, 'râwi te aiwaihu'u za'ra wa'aba da, ĩ̱si'uihâ na. \v 21 Ãne, wa tô aima ãma roti za'ra wa'wa. Tawamhã, e ma hã te za asima ĩwẽ za'ra wa'wa. Atẽme ãma ĩ̱morĩ aba wamhã, e da'ra, da te 're ĩhâ za'ra mono ne, wa za ĩ̱mreme na aihâ za'ra wa'wa, ĩ̱nhimiroti hã 're wapari za'ra wa'aba mono õ 'ru te. Ãté wa za tô aihâ za'ra wa'wa, aihâimanazém na 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ wamhã. E ĩ̱hâimanazém na atãma na wa za aima ĩ̱hâimana za'ra wa'wa, ĩ̱nhimizawi pese zéb zarina, ĩ̱nhimiroti hã 're wapari pese za'ra wa'aba mono wẽ te. Ma'ãpé, 'râwi oto asi'uihâ na asima pisutu za'ra wa'aba, niha 're anomro aba mono zéb da hã. \c 5 \s1 Aibâ hã ĩsazei'wa norĩ wazari, 're ĩ'maihâimana wasété mono zé wasu'u \p \v 1 Airom hawimhã, wa tô aiwasu'u wasédé hã wapari za'ra wa'wa, ni'wa hã asiré wa'aba nherẽ, pi'õ na hâimana wasété na 're ĩhâimana mono na hã. Ta hã ma tô, u, timama mro hã ti'â. Taha wa, te oto siré 're hâimana zahuré. Ãne hã wasété uptabi di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Ĩsazei'õ'wa norĩ hã 're hâimana wasété uptabi za'ra mono nherẽ, ta norĩ ma zama, wẽ za'ra õ di, ãne hã. Tane nherẽ, te asiré ĩsazei'wa hã dame 're 'maihâimana wasété, aibâ hã. Ãne hã wasété uptabi di. \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã aima ĩwaihu'u pese za'ra wa'aba na, 'râwi 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mono nherẽ, e marĩ wa, asiwi wẽ'õ za'ra wa'aba õ di bété, asõ'a za'ra wa'aba, aibâ tina waptém na ĩsipsaihuri hã. Aibâ hâimana wasété zarina, aiwi ĩrobzei'õ za'ra wa'aba na, te aré asiwaihu'u za'ra wa'wa, asiré ĩsazei'wa 're hâimana mono wa. Taha zarina, te aré tiwi ĩrosawi za'ra wa'wa, rowahutu u asiré 're hâimana aba mono tõ da oto. E ãne hã tiwi sizâri za'ra wa'aba õ di bété. \v 3-5 Wa hã ai'rata ĩ̱nhamra aba õ nherẽ, wa tô romhâ hawim nherẽ, te ãma 're rosa'rata u'âsi, aibâ 're ĩhâimana wasété mono ãma hã. Tane nherẽ, ai'rata ĩ̱nhamra za'ra wa'aba ne, wa za aima ãma roti za'ra wa'wa. Ãne wa tô waihu'u, Wanhib'apito Zezu Cristuhu zadawa para. Taha wa, te za misi bâtâ na asi'rã'õtõ 'wa, aibâ zada. Tawamhã asiré sébré aba wamhã, ĩ̱nhimirosa'rata zarina, duré Wanhib'apito Zezu Cristuhu zadawa para, te za aibâ ĩwasédé hã asiwi ĩsa'réi wa'wa a'â asisiti, Satanasihi ma, ta hã te te tãma 're rob'manharĩ wasété mono wa, robzei'õ te te sina waihu'u da, tiwasédé hã te te oto rẽme pese da, tihâimana wasété na ĩsiwaihu'uzém na hã. Ãne da, te za asiwi ĩsa'réi wa'wa a'â, Satanasihi ma, Wanhib'apito hã nimahã bâtâ na apâ wei morĩ wapsi, te te sõ'reptu da. \p \v 6 Aiwaihu'u pese na 'râwi asina 're aiwata za'ra wa'aba mono zé hã, e wẽ di. Wẽ õ di. Ãne, wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, asina ĩwaihu'u za'ra wa'aba zéb da hã. Ĩ'u'ẽtẽ wapuzé hã syryre na te za da te ãma 're wazari za'ra, ĩduptobzéb da hã, ĩ'u'ẽne hã. Syry na da te ãma 're wazari za'ra mono nherẽ, sa'ẽtẽ di za oto, ĩ'u'ẽne hã. Tane duré, aibâ hã tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ mono hã misi nherẽ, te za asiré ĩsazei'wa norĩ hã ãma 're hâimana wasété za'ra, te te ãma 're sasõmri za'ra mono wa, ĩwasété na hã. E ãne hã zahadu aima pibui prã za'ra wa'aba di bété. \v 7-8 Ãne, wa za duré aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, zudezu norĩ hi'rata norĩ hã Ezitu hawi te te ĩsõ'reptu za'ra zém na, 're sipo're pu'u za'ra mono da, tisa te te 're huri mono wamhã, te za ĩ'u'ẽtẽ wapuzé hã rob u te te 're sa'ra a'â, 'ri mono bâ, 'ri para 're ĩsimi'wara mono hã. Taha zarina, te za ĩ'u'ẽtẽ duptoi'õ na si tisa hã te te 're huri, Pascowa na dato nhisizém na hã. Tane duré, a norĩ wa'wa hã te za aiwasédé hã oto 're ĩrẽme pese za'ra wa'aba mo, 're aipoto téb za'ra wa'aba mono zéb zarina si, ĩ'u'ẽtẽ wapuzé hã rob u da te dasisiti 're ĩsani za'ra mono ne. \p Zudezu norĩ hã, Pascowa na tisa te te 're huri mono wamhã, ĩhi'rata norĩ ma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, tinhimihâzé te te tãma ĩba'a za'ra zém na, ãma 're sipo're pu'u za'ra mono wamhã, te za ãma 're toi u'âsi za'ra. Tane ma tô duré Cristu hã wazada dârâ, wawasédé hã te te wama 're ĩ'apari mono da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha wa, zudezu norĩ hã Pascowa na tito te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono ne, wa za oto wa norĩ zama 're watoi u'âsi za'ra, Cristuhu ãma si oto 're wanomro mono wa. Zudezu norĩ hã ĩ'u'ẽtẽ wapuzém na tisa te te 're huri mono õ di, Pascowa na tito te te 're 'manharĩ za'ra mono wamhã. Ĩ'u'ẽtẽ duptoi'õ na si, te tisa hã te te 're huri. Tane, wa norĩ hã wasiré ĩsazei'wa norĩ hã, wa za wahâimanazéb 'rada ĩwasédé hã wa te 're rẽme pese za'ra. Wawasédé hã oto wa te 're 'manharĩ za'ra mono ãna, wa za 're wahâimana wẽ u'âsi za'ra, wanhimirosa'rada hã sena na si, duré wahâimanazé sena na si. \p \v 9 Ãne wana ré, ĩ̱nhimi'ui'éré na, wa tô aré aima roti pese za'ra wa'wa, aibâ norĩ, pi'õ na tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono norĩ ãma 're asapa'a za'ra wa'aba mono tõ da, duré pi'õ norĩ, aibâ na tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono norĩ ãma 're asapa'a za'ra wa'aba mono tõ da. \v 10 Ãne na te aima roti za'ra wa'aba wamhã, ĩsazei'õ'wa norĩ ãma, te aima roti za'ra wa'aba õ di, dahâiba na dawasédé, da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono norĩ ãma hã. 'Re simarĩ ahâ za'ra mono da, danhibrom na te te 're ĩda'ruiwapari za'ra mono norĩ ãma, te aima roti za'ra wa'aba õ di, duré danhibrom na dawi 're ĩsipsaihuri za'ra mono norĩ ãma, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩwata za'ra mono norĩ ãma. Ta norĩ nhiti 're aihâimana za'ra wa'aba mono tõ da, te aima roti za'ra wa'aba õ di, ĩsazei'õ'wa norĩ nhiti. Mare di. Uburé ĩsazei'õ'wa norĩ nhiti 're aihâimana waihu'u za'ra wa'aba mono õ di tô. \v 11 Ãne si, wa tô aima roti za'ra wa'wa, ni'wam norĩ hã Zezusihi zazei'wa na dama 're siwasu'u za'ra mono nherẽ, 're hâimana wasété za'ra mono wamhã, ta norĩ hâimanazém na ãma 're asapa'a za'ra wa'aba mono tõ da. Ãté ĩsazei'wa na dama 're siwasu'u za'ra mono nherẽ, te pi'õi hâiba na tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra, aibâ wamhã. Duré pi'õi wamhã, ãté aibâ hâiba na te tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra. Duré ãté 're simarĩ ahâ za'ra mono da si, te danhibrom na te te 're da'ruiwapari za'ra. Duré ãté 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana, te romhâiba 'manharĩ ãma si 're wata za'ra. Duré ãté dawasédé hã taré te te da'ãma 're ĩsa'ra mono na, te ta norĩ hã te te dama 're rowasu'u wasété za'ra. Ãté âzézei'wa te duré 're hâimana za'ra. Ãté danhibrom na te duré dawi 're sipsaihuri za'ra. Ãne hã ni'wam norĩ hã zahadu tihâimana wasété na 're hâimana u'âsi za'ra mono nherẽ, asiré ĩsazei'wa na aima 're siwasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, ĩhâimanazém na ãma 're asapa'a za'ra wa'aba mono õ di za. Duré nimahã bâtâ na ĩsiré 're asaihuri aba mono da hã, mare di za. \p \v 12-13 Wa norĩ hã wasiré ĩsazei'wa norĩ hã, ĩsazei'õ'wa norĩ hâimanazé, wa te wasiwi 're waihu'u za'ra mono wa, wa te wasiwi 're ĩwẽ'õ za'ra mono da hã, 'râwi 're wasipisutu za'ra mono õ di za. Mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, te za Zezusihi zazei'õ'wa norĩ hã te te 're awaihu'u, te te siwi 're ĩ'awẽ'õ mono da hã. E tawamhã, ni'wam norĩ hã rowahutu u asiré 're asi'rã'õtõ aba mono nherẽ, marĩ ĩwasédé hã te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb zarina, asiwi 're wẽ'õ za'ra wa'aba mono õ di za. Te za tô asiwi 're ĩwẽ'õ za'ra wa'aba mo, asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré, ĩbaihâ na hã: \q1 “Ni'wam norĩ hã 're nomro wasété mono wamhã, te za oto asisiti tãma 're ĩrob'ru za'ra wa'aba mo, asiré wa'aba 're hâimana za'ra mono tõ da.” \m Ãne duréihã ãma rob'ui'éré hã. \c 6 \s1 Ĩsazei'wa norĩ hã sisada 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Ni'wa hã asiré ĩsazei'wa nherẽ, marĩ hã te te aiwi 're 'mai'manharĩ wasété aba mono wa, sada 're ai'maihâimana aba mono wamhã, e ĩsazei'õ'wa norĩ u, te za 're ĩsimroi wa'aba mo, marĩ te te aiwi 're ĩ'manharĩ wasété aba mono zém na, tãma 're wasu'u za'ra wa'aba mono da, dama rowairébé'wa norĩ ma. Mare di. Ĩ'uwaibaba õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ u si, te za 're ĩsimroi wa'aba mo, ta norĩ si te te 're waihu'u za'ra mono da, marĩ hã te te aiwi 're ĩ'manharĩ wasété aba mono zém na hã, tãma 're wasu'u za'ra wa'aba mono da. \v 2 Apto'oré si, da'ãma ĩsipo'ozéb ãma, wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ norĩ hã, Cristuhu siré, wa za wapire na dama rowairébé za'ra ni, 're ĩdahâimana wasété za'ra mono zém na hã. Oro ãne hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba za. Ãne hã Cristuhu siré, wapire na za wa te dama rowairébé za'ra wamhã, e tawamhã ti'ab ré, marĩre hã asiré ĩsazei'wa norĩ wi 're 'mai'manharĩ wasété aba mono wa, asisada 're ai'maihâimana aba mono wamhã, e aima waihu'u pese za'ra wa'aba õ di bété, ĩ'uwaibaba tô sena asima ãma 're asiwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã, marĩ asiwi 're ĩ'mai'manharĩ wasété aba mono zém na hã. Ãne hã tô aima waihu'u pese za'ra wa'aba di, ãma 're asiwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã. \v 3 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, hâiwa ãma romhuri'wa norĩ hã tiwi ĩsipizari za'ra hã, wa za duré wapire na tãma rowairébé za'ra ni ĩsiré, za da'ãma ĩsipo'ozéb ãma hã. E ãne hã zahadu aima pibui prã za'ra wa'aba di bété. Taha wa, ti'ab ré, marĩ wa, wasisada 're wahâimana za'ra mono wamhã, wa za wawaimri wa te wasima 're rowaihu'u za'ra, apâ wama 're rowẽ za'ra mono da. Ãne wamhã, wa za tô wa te wasina ãma 're uwaimrami za'ra, wasima. \v 4 Taha wa, marĩ hã asiré ĩsazei'wai wi 're 'mai'manharĩ wasété aba mono wa, asisada 're ai'maihâimana aba mono wamhã, e marĩ wa, te ĩsazei'õ'wa norĩ u 're asisimroi wa'aba mo, ta norĩ si aiwasété na te te 're aiwaihu'u za'ra wa'aba mono da hã, ta norĩ hã asiré ĩsazei'wa na 're hâimana za'ra mono õ nherẽ, dawasété na dawaihu'u'wa norĩ hã. \v 5 Ĩ̱nhimiroti ma, aséb za'ra wa'aba da nherẽ, wa ãne na aima rowaihu'u za'ra wa'wa. E asiré ĩsazei'wa, 're 'maihâimana mono ã bâ bété, aiwasété na aiwaihu'u aba 'wa da hã. \v 6 E ãne hã ĩ'uwaibaba bâ, te asiré ĩsazei'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, asisada 're aihâimana za'ra wa'aba mo, ĩsazei'õ'wa norĩ u si 're asisimroi wa'aba mono da, ta norĩ si te te 're aiwaihu'u za'ra wa'aba mono da, aiwasété aba na. E ãne hã ĩ'uwaibaba, aima za'ra wa'aba hã. \p \v 7 Ãne zarina, asisada 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, dama rowairébé'wa norĩ u, 're asisimroi wa'aba mono wamhã, ĩsazei'wai hâimanazém na asima 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ di za. Ni'wam norĩ hã asiré ĩsazei'wa nherẽ, te te aima 're rob'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono wamhã, tãma ãma 're wa'rãmi za'ra wa'aba mono ãna, te za tô õne haré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ni'wam norĩ hã asibrom na aiwi 're sipsaihuri za'ra wa'aba mono wamhã, tãma ãma 're wa'rãmi za'ra wa'aba mono õ di za duré. Tawapsi, te za asina ãma 're ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba mo, ĩsazei'wai hâimanazém na hã. \v 8 Tane nherẽ, a norĩ wa'wa hã asiré ĩsazei'wa nherẽ, dawasété na dawaihu'u'wai u, 're asisimroi wa'aba mono wa, te tô asima 're ĩrob'manharĩ wasété za'ra wa'aba mo, 'râwi. Taha wa, te duré asima 're asimiza'repese za'ra wa'aba mo 'râwi, ãne na hã, asiré ĩsazei'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono nherẽ. \v 9-10 Tiwasété si te te 're ĩ'manharĩ u'âsi za'ra mono norĩ hã, ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zé hã te te dame sina 're uwaimrami za'ra mono õ di za. E ãne hã, zahadu waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. Ãne na hã taré 'râwi asima 're asadawa nhipese za'ra wa'aba mono õ di za. Dahâiba na dawasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono norĩ hã, ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zém na, dame 're hâimana za'ra mono õ di za, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono upana, romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩwata za'ra mono norĩ hã, duré damro na dawi 're ĩsimisaihuri za'ra mono norĩ hã, duré aibâ si'uiwa na 're ĩsiwasété za'ra mono norĩ hã, duré danhibrom na dawi 're ĩsipsaihuri za'ra mono norĩ hã, duré danhibrom na te te 're ĩda'ruiwapari za'ra mono norĩ hã, duré âzézei'wa 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, duré te te da'ãma 're ĩwasété za'ra mono norĩ hã, duré danhibrob zô dapãrĩ'wa norĩ hã. Ta norĩ hã dasiré 're hâimana za'ra mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb ãma hã. \v 11 Ãne na si, ma tô ni'wam norĩ hã aré 're aihâimana wasété u'âsi za'ra wa'aba mo, 're saze za'ra wa'aba mono õ ré hã. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Zezusihi dâ'âzém na, ma tô oto te te 're ai'upsõ za'ra wa'wa, aiwasété hawi. Ma tô duré te te 're aipisutu za'ra wa'wa, ĩsib'a'uwẽ si oto ãma 're anomro wẽ wa'aba mono da. Aiwasédé hã te te oto ai'ãma 're ĩ'ab'madâ'â aba mono õ zéb zarina, ma tô duré te te 're aiwẽsãmri za'ra wa'wa, Wanhib'apito Zezu Cristuhu zadawa para, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawaptobzém na hã. \s1 Dahâiba na 're ĩdasiwasété za'ra mono zé wasu'u \p \v 12 Ni'wam norĩ hã asiré ĩsazei'wa 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã te ãne te te sima 're nharĩ za'ra: “Marĩ hã wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wawi 're awẽ'õ mono õ nherẽ, wa norĩ zama, wa te wasiwi 're wẽ'õ za'ra mono õ di za, wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. Wa za tô wa te 're 'manharĩ za'ra, wa te wasima 're ĩwẽ za'ra mono zéb uwaibaba.” Ãne na te ni'wam norĩ hã te te sima 're nharĩ za'ra. Tane tô. Ta hã wẽ di. Tane nherẽ, marĩ hã te 're hâimana za'ra, ĩwẽ prã hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wawi 're ĩ'awẽ'õ mono õ hã. Tane nherẽ, taha si, wa te 're 'manharĩ za'ra mono õ di za. Duré wa hã marĩ hã te 're 'manharĩ mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱wi 're awẽ'õ mono õ nherẽ, ãté taha zô si, wa za ĩ̱sima te 're rob'ruiwapari u'âsi. Ãne tõ da, taha zarina 're ĩ̱hâimana mono õ di za. \v 13 Ni'wam norĩ hã te duré ãne na te te sima 're nharĩ za'ra: “Wasa hã wadub 'reb da si, te wama 're hâimana za'ra. Duré wadu hã wasai ubumrozéb da si, te wama 're hâimana za'ra. Tane, te duré wahâiba hã misi wama 're hâimana za'ra wahâiba mono bâ, uburé marĩ hã siwa'ru wa te ãma 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb da hã.” Ãne te ni'wam norĩ hã 'râwi te te si'ãma 're rosa'rata wasété za'ra, tihâiba na hã. Tane nherẽ, dasa hã duré dadu hã niwapsi te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã uprosi uburé. Dasa hã da te 're huri mono wamhã, dawasédé, da te ãma 're 'manharĩ za'ra mono õ di. Tane nherẽ, aihâiba na asiwi 're asipsaihuri za'ra wa'aba mono zéb da hã, aihâiba aimawi hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono õ di. Wanhib'apito ma, wa te ãma 're ĩromhuri pese za'ra mono zéb da si, te wahâiba hã wama 're hâimana za'ra. Taha si te wahâiba hã te te wama 're ab'madâ'â pese, Wanhib'apito hã. \v 14 Wanhib'apito hã dâ'â uptabi nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩhâiwa'utu ne, te za wa'ahâiwa'utu, tiwaihu'u pese na. Taha wa, te wahâiba hã pire na wama 're hâimana za'ra oto, taré hãi õ wa. \p \v 15 A norĩ wa'wa hã aihâiba mono bâ, te oto Cristuhu nhib'a'uwẽ si 're anomro aba mo. Taha siré si, te oto 'râwi ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mo. E ãne hã 'râwi asina waihu'u za'ra wa'aba ã bâ bété. E tawamhã, Cristuhu nhib'a'uwẽ oto 're wanomro mono nherẽ, wa za pi'õi wasété hâiba hã wa te wasina 're tob za'ra. Mare di. \v 16 Duré aibâ hã pi'õi wasété hâiba hã te te sina hâiba to wamhã, ĩhâiba hã misi ne oto, maparane ĩhâiba nherẽ. E ãne hã zahadu aima waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa, ma tô ãne na ĩmreme na ãma rob'ui'éré, pi'õi wasu'u na hã: \q1 “Aibâ hã pi'õi me siré 're simi'wara mono wamhã, ĩhâiba hã misi ne oto, maparane ĩhâiba nherẽ. Misi tô oto ĩhâiba zahuré hã.” \m Ãne duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na rob'ui'éré, ĩbaihâ na hã. \v 17 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã Wanhib'apito te te sina 're hâiba tob za'ra mono wamhã, 'râwi te za ĩsiré 're hâimana za'ra, ĩpẽ'ẽ 're. \p \v 18 Taha wa, ma'ãpé, dahâiba na dawasédé, da te 're ĩ'manharĩ za'ra mono wi, asina 're asiptete u'âsi za'ra wa'aba mono. Dawasédé aimawi hã da te 're 'manharĩ za'ra mono wamhã, ãma 're dasihâiba wasété za'ra mono õ di. Aibâ norĩ hã pi'õ na tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra mono wapsi, te za ãma 're sihâiba wasété za'ra. Duré, pi'õ norĩ hã aibâ na tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra mono wapsi, te za duré ta norĩ hã ãma 're sihâiba wasété za'ra aiwa. \v 19 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani si, te oto aipẽ'ẽ 're ai'ãma 're sõrõwa za'ra wa'wa. Aipẽ'ẽ 're, te oto aima 're hâimana u'âsi za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô te te aima 're sõmri za'ra wa'wa. Taha wa, aihâiba za'ra wa'wa hã ate za'ra wa'aba õ di oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono te si, te aihâiba hã 're hâimana za'ra wa'wa oto. E ãne hã zahadu asina waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. \v 20 E marĩ wa, aihâiba hã ate za'ra wa'aba õ di oto. 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ma tô aiwa'âbâ za'ra wa'wa, Cristuhu dâ'âzém na. Taha wa, uburé marĩ hã aihâiba na tãma 're ĩ'manharĩ wẽ za'ra wa'aba mono zém na, te za ãma 're aiwata u'âsi za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma hã. \c 7 \s1 Dasina damrozém na rowasu'u \p \v 1 Rob'ui'éré na we asiwi ĩ̱zadanharĩ za'ra wa'aba zém na, wa za oto aima roti za'ra wa'wa. E aibâ norĩ hã 're mro za'ra mono õ nherẽ, tãma 're rowẽ za'ra mono di za. Ãté tane nherẽ, tãma 're rowẽ za'ra mono di za tô. \v 2 Tane nherẽ, aibâ norĩ hã mro ãna 're hâimana za'ra mono nherẽ, pi'õ na tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé hã, ahâ uptabi di duré. Pi'õ norĩ hã mro ãna 're hâimana za'ra mono nherẽ, aibâ na tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé hã, ahâ uptabi di duré. Taha wa, aibâ norĩ hã te za tô 're mro za'ra, timro me si 're hâimana za'ra mono da. Ãne hã wẽ uptabi di, pi'õ aimawi na tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. Duré pi'õ norĩ hã te za tô 're mro za'ra aibâ na, timro me si 're hâimana za'ra mono da, ta norĩ zama, aibâ aimawi na tiwasédé te te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. \v 3 Aibâ norĩ hã pi'õ na oto 're mro za'ra mono wamhã, timro wi, tihâiba hã te te 're sawi za'ra mono õ di za oto. Duré pi'õ norĩ hã aibâ na oto 're mro za'ra mono wamhã, duré timro wi tihâiba hã te te 're sawi za'ra mono õ di za oto. \v 4 Pi'õ norĩ hã 're mro za'ra mono wamhã, ĩhâiba hã ĩtei õ di oto. Ĩmro te hã oto, ĩhâiba hã. Tane duré aibâ norĩ hã 're mro za'ra mono wamhã, ĩtei õ di oto, ĩhâiba hã. Ĩmro te hã oto, ãne hã aiwa. \v 5 Taha wa, aimro ré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ, aimro wi aihâiba hã 're sawi za'ra wa'aba mono õ di za oto. Ãté nimahã bâtâ na si te za ãma 're asisaze za'ra wa'aba mo, aimro ma, aihâiba hã a'â 're sõmri za'ra wa'aba mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, a'â 're asisõmri za'ra wa'aba mono da, tãma 're aimreme zusi aba mono zéb da si. Ãne wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're aimreme zusi aba mono pari, aihâiba hã aimro wi 're sawi za'ra wa'aba mono ãna, te za tô aihâiba na apâ asima ãma 're atob za'ra wa'aba mo, aiwasédé hã aihâiba na 'râwi nherẽ, aimro õ ne, asiwi 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono tõ da, asina 're asiptete za'ra wa'aba mono õ wa, Satanasi hã te te 're aipibu za'ra wa'aba mono tõ da. \p \v 6 A norĩ wa'wa hã uburé asina 're aimro za'ra wa'aba mono da hã, te aima 'ru za'ra wa'aba õ di. Asi'uihâ na asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mono zém na si, 're aimro za'ra wa'aba mono da hã, te aiwi wẽ'õ za'ra wa'aba õ di. \v 7 Tane nherẽ, wa hã ĩ̱mro õ na 're ĩ̱hâimana mono zéb zarina, aimro ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb da hã, ĩ̱ma wẽ di aré. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aiwa te te dama 're apisutu mono õ di, dahâiba mono bâ, niha 're ĩdahâimana za'ra mono zéb da hã. Dasisarina si 're ĩdahâimana za'ra mono õ na hã, taha si te za te te dama 're apisutu, damro ré 're dahâimana za'ra mono da, duré damro ãna 're ĩdahâimana za'ra mono da hã. \p \v 8 Aimro ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma, wa za oto aima roti za'ra wa'wa, pi'õi mrotõ norĩ ma zama. Õne haré, 're aihâimana za'ra wa'aba mono da hã, wẽ di, wa hã ĩ̱mro õ na 're ĩ̱hâimana mono ne. Ãne hã ĩ̱ma wẽ uptabi di. \v 9 Tane nherẽ, dahâiba na dawasété wi 're ĩdanhiptete za'ra mono õ si, wẽ õ di. Taha wa, aihâiba na aiwasété wi, asina 're asiptete waihu'u za'ra wa'aba mono õ wamhã, te za tô asina 're aimro za'ra wa'aba mo, asisô 're rowasutu zahu za'ra wa'aba mono tõ da oto. \p \v 10 Aimro ré, 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ ma, wa za oto aima roti pese za'ra wa'wa. Tane nherẽ, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱nhimirosa'rata na te aima roti za'ra wa'aba õ di za. Wanhib'apito nhimiroti na si, wa za aima roti za'ra wa'wa, ãne na hã: Pi'õ norĩ hã timro te te 're rẽme za'ra mono õ di za. \v 11 Tane nherẽ, ãté pi'õ norĩ hã te za timro hã te te 're rẽme za'ra. Ãne hã te te 're 'manharĩ za'ra mono wamhã, aibâ aimawi na 're mro zahu za'ra mono õ di za. Timro 'rata u si, te za apâ 're sipizari za'ra. Ãne na te te ãma 're sahu ze za'ra mono õ wamhã, mro ãna te za tô 're hâimana u'âsi za'ra. Duré aibâ norĩ hã timro te te 're rẽme za'ra mono õ di za, ãne hã tô aiwa. \p \v 12 A norĩ wa'wa hã 're saze za'ra wa'aba mono õ ré, asina 're aimro za'ra wa'aba mono norĩ ma, wa za oto aima roti za'ra wa'wa. Wanhib'apito hã ti'ab ré, ãne na te te dama 're roti mono õ nherẽ, tane nherẽ, wa za aima ãma roti za'ra wa'wa, ãne: Aibâ norĩ hã ĩsazei'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, ĩmro hã ĩsazei'õ'wa na tãma 're hâimana za'ra mono wamhã, duré pi'õ hã timro siré 're hâimana u'âsi za'ra mono da, te te sima 're sawi pese za'ra mono wamhã, ãne wamhã, aibâ norĩ hã timro hã te te 're rẽme za'ra mono õ di za. \v 13 Duré pi'õ norĩ hã ĩsazei'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, ĩmro hã ĩsazei'õ'wa na tãma 're hâimana za'ra mono wamhã, duré aibâ hã timro siré 're hâimana u'âsi za'ra mono da, te te sima 're sawi pese za'ra mono wamhã, ãne wamhã, pi'õ norĩ hã timro hã te te 're rẽme za'ra mono õ di za duré. \v 14 Duré aibâ norĩ hã ĩsazei'õ'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, ĩmro hã ĩsazei'wa na tãma 're hâimana za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã pi'õ norĩ ma, rowẽ te te tãma 're ĩpisutu za'ra mono zéb u'âbâ, te za tô duré aibâ norĩ ma, te te tãma 're pisutu za'ra rowẽ hã, ĩmro hâiba u'âbâ, ĩsazei'õ'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, aibâ norĩ hã. Duré pi'õ norĩ hã ĩsazei'õ'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, ĩmro hã ĩsazei'wa na tãma 're hâimana za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aibâ norĩ ma, rowẽ te te tãma 're ĩpisutu za'ra mono zéb u'âbâ, te za tô duré pi'õ norĩ ma, te te tãma 're pisutu za'ra rowẽ hã, ĩmro hâiba u'âbâ, ĩsazei'õ'wa na 're hâimana za'ra mono nherẽ, pi'õ norĩ hã. Ãnei õ 'wa'âhã, te aré ĩ'ra norĩ hã ĩsazei'õ'wa norĩ 'ra ne, 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Tazahã ĩmama norĩ hâiba u'âbâ, te za tô rowẽ si te te tãma 're apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 15-16 Duré, ni'wam norĩ hã ĩsazei'õ'wa 're hâimana za'ra mono wamhã, timro hã ĩsazei'wa te te 're rẽme za'ra mono da, te te sima 're wẽ za'ra mono wamhã, ĩmro hã te te tiwi 're rosawi za'ra mono õ di za, ĩsazei'wa si'uiwa sima 're hâimana za'ra mono õ wa. Si'uihâ na te za tô 're wairébé, ĩsazei'õ'wa hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô te te sima 're aiwẽ za'ra wa'wa, robze sina ãma 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. Taha wa, aimro hã ĩsazei'õ'wa aima 're hâimana za'ra wa'aba mono wa, te te oto 're aiwẽ'õ za'ra wa'aba mono wamhã, te za tô tãma 're ĩwaprosi waré za'ra wa'aba mo, te te tô 're airẽme za'ra wa'aba mono da. \p Pi'õ norĩ, ĩsazei'wa 're anomro aba mono wamhã, duré aimro hã Wanhib'apito te te 're saze za'ra mono õ nherẽ, e te za te te 're saze za'ra, nimahã bâtâ na hã, Cristu hã. Ãté te za tô te te 're saze za'ra. Ãté te te 're saze za'ra mono õ di za. Ãne hã aima waihu'u za'ra wa'aba õ di. Duré aibâ norĩ, ĩsazei'wa 're anomro aba mono wamhã, aimro hã te te 're saze za'ra mono õ nherẽ, e te za te te 're saze za'ra, nimahã bâtâ na hã. Ãne hã aima waihu'u za'ra wa'aba õ di duré. Taha wa, aimro hã ĩsazei'õ'wa na aima 're hâimana za'ra wa'aba mono wa, te te oto 're aiwẽ'õ za'ra wa'aba mono wamhã, ĩhâimanazéb zarina, te za tô tãma 're ĩwaprosi waré za'ra wa'aba mo, te te tô 're airẽme za'ra wa'aba mono da. \p \v 17 Wanhib'apito hã te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zéb zarina si, te za oto 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te sima 're aipisutu za'ra wa'aba mono õ ré, niha 're ĩ'aihâimana za'ra wa'aba mono zém hawi, 're aiwairébé aba mono zém na, 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za, zudezu na, duré zudezu'õ na. Õne haré te za oto 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mo. Ãne na si, wa tô wa hã te dama 're aroti u'âsi, daro mono bâ ĩsazei'wa norĩ hã siré 're ĩsi'rã'õtõ u'âsi mono norĩ ma hã. \v 18 Ni'wam norĩ hã sihâiwata nhihâri ré, 're hâimana za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te oto sima 're pisutu za'ra mono wamhã, e taha zarina te za ta norĩ hã 're si'madâ'â ze za'ra, tinhihâiwata nhihârizé hã te te sima 're pari za'ra mono da, apâ sihâiwata nhihâri õ ré, 're ĩnomro mono ne, 're hâimana za'ra mono da. Mare di. Ãne na hã 're si'madâ'â za'ra mono õ di za. Õhõ haré te za tô 're nomro. Duré ni'wam norĩ hã sihâiwata nhihâri õ nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te oto sima 're pisutu za'ra mono wamhã, e taha zarina, te za ta norĩ hã 're sisihâiwata nhihâri za'ra. Mare di. 'Re sisihâiwata nhihâri za'ra mono õ di za. Õhõ haré te za tô oto 're nomro, ta norĩ hã. \v 19 Danhihâiwata nhihâri ré si 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã marĩ dai õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Duré danhihâiwata nhihâri õ nherẽ, 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã marĩ dai õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã, ãne hã tô aiwa. Ãne si tãma ĩpire hã, 're ĩdahâimana za'ra mono zéb da hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti, da te 're 'madâ'â pese za'ra mono sina 're ĩdanomro wẽ mono zép si, tãma ĩpire hã. \v 20 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te sima 're aipisutu za'ra wa'aba mono wamhã, e niha 're ĩ'aihâimana za'ra wa'aba mono zé hã za. Õne haré te za tô aihâimanazém na 're aihâimana za'ra wa'aba mo, dapoto mono bâ da te 're aiwamri za'ra wa'aba mono zéb zarina, duré aipire na dama 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb zarina, duré aiwapu na dama 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb zarina. \v 21-22 Ai'uipra'wa norĩ ma, aipawa'âbâ ãna tãma 're romhuri za'ra wa'aba mono ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te oto sima 're aipisutu za'ra wa'aba mono wamhã, aipawa'âbâ ãna 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono zém na, asina 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono õ di za. Tane nherẽ, ãté nimahã bâtâ na si te za tô oto te te aima 're pisutu za'ra wa'wa, aipawa'âbâ ãna tãma 're romhuri za'ra wa'aba mono tõ da oto. Ãne zarina si, te za oto 'râwi 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo, tiwi 're aiwairébé aba mono da, romhuri hawi, asi'uihâ na oto asima 're romhuri za'ra wa'aba mono da. Ai'uipra'wa norĩ ma, aipawa'âbâ ãna tãma 're romhuri za'ra wa'aba mono ré, Cristuhu ãma oto 're anomro aba mono da, Wanhib'apito te te 're aipisutu za'ra wa'aba mono norĩ hã, te oto robzei u'âsi na 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Da te 're ĩ'uipra za'ra mono norĩ, wa'âbâ ãna te te oto dama 're romhuri za'ra mono tõ da, da te tãma 're ĩpisutu za'ra mono ne, ma tô Cristu hã te te 're aipisutu za'ra wa'wa, aiwasété u'âsi 're anomro aba mono tõ da, aiwasédé hã oto 're rẽme pese za'ra wa'aba mono da. Tane duré asi'uihâ na asima 're romhuri za'ra wa'aba mono ré, Cristuhu ãma 're anomro aba mono da, Wanhib'apito te te 're aipisutu za'ra wa'aba mono norĩ hã, te oto Cristuhu nhib'a'uwẽ si 're anomro aba mo. Taha zarina si, te oto ĩsimiroti hã 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, da te 're ĩ'uipra za'ra mono norĩ hã tinhib'apito nhimiroti si te te 're ĩ'madâ'â pese za'ra mono ne. \v 23 Tidâ'âzém na ma tô Cristu hã aiwa'âbâ za'ra wa'wa, aiwasété u'âsi 're anomro aba mono tõ da oto. Taha wa, ĩsazei'õ'wa norĩ ma, 're aihâimana za'ra wa'aba mono õ di za oto. \v 24 Ĩ̱sisãnawã norĩ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhib'a'uwẽ da, te te sima 're aipisutu za'ra wa'aba mono wamhã, õne haré aihâimanazéb u'âsi za'ra wa'aba na si, te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si. \s1 Mro ãna 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 25 Rob'ui'éré na we asiwi ĩ̱zadanharĩ za'ra wa'aba zém na, wa za duré ãma aima roti za'ra wa'wa, mro ãna zahadu 're ĩhâimana za'ra mono norĩ na hã. Wanhib'apito hã ti'ai ãma 're morĩ ré, ãne na te te dama ãma 're roti mono õ nherẽ, wa za aima ãma roti za'ra wa'wa. Wanhib'apito hã tinhoprubzéb zarina, ma tô te te 're ĩ̱pawapto, dama ĩ̱'umnhasizéb zarina, ĩsimiroti zarina si, te dama ãma 're roti mono da. Taha zarina, wa za tô oto aima ãma roti za'ra wa'wa. \v 26 Ãhãna Zezusihi zazei'wa oto 're wanomro mono wa, te da te wama 're rob'manharĩ wasété za'ra, wa te 're robzépata za'ra mono da. Taha wa, wa za oto aima roti za'ra wa'wa, aimro ré 're aihâimana za'ra wa'aba mono wamhã, taha haré asima 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mono da, duré aimro õ nherẽ, 're aihâimana za'ra wa'aba mono wamhã, õne haré 're aihâimana za'ra wa'aba mono da. \v 27 Aibâ norĩ, aimro ré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã, asima 're rosa'rata wasété za'ra wa'aba mono õ di za, 're ĩrẽme za'ra wa'aba mono zém na da hã. Duré zahadu aimro ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã, asima 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, 're aimro za'ra wa'aba mono zéb da hã. \v 28 Tane nherẽ, ãté te za tô asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mo, 're aimro za'ra wa'aba mono da. E tawamhã aiwasédé te za 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. Mare di. Ĩwẽ si te za tô 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. Duré pi'õi hâiba préduptém norĩ hã 're mro za'ra mono wamhã, e te za tiwasédé hã te te 're 'manharĩ za'ra. Mare di. Tiwasédé hã te te 're 'manharĩ za'ra mono õ di za. Ãne, wa hã wa tô aré te ĩ̱sima 're aiwẽ za'ra wa'wa, asina 're aimro za'ra wa'aba mono wa, 're robzépata za'ra wa'aba mono tõ da. Ãne tõ da, wa tô aima roti za'ra wa'wa, asina 're aimro za'ra wa'aba mono tõ da. \p \v 29 Ĩ̱sisãnawã norĩ, tô sena, wa za ãne hã aima waihu'u za'ra wa'wa. Romhuture di oto, ĩrob'rãsutuzéb u hã. Taha wa, taha õ ré, Wanhib'apito ma si, wa te 're ĩromhuri pese za'ra mono zéb da si, wa za 'râwi wasina 're wanhopré u'âsi. Taha wa, aibâ norĩ, aimro ré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã, aimro zawi na si 'râwi asima ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za. \v 30 Duré asisô 're aiwa'õ za'ra wa'aba mono wamhã, taha na si 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za. Duré aima 're ĩrowẽ za'ra wa'aba mono zéb zarina, ato sina 're anomro aba mono wamhã, taha na si 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za. Duré marĩ hã asima 're uipra za'ra wa'aba mono wamhã, taha na si 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, asima. \v 31 Ti'ai ãma uburé marĩ na 're romhuri za'ra wa'aba mono nherẽ, taha si asima 're wẽ uptabi za'ra wa'aba mono õ di za. E marĩ wa. Uburé marĩ hã ti'ai ãma, da te 're ĩ'madâ'â za'ra mono hã te za dawi 're si'utõrĩ u'âsi za'ra. Taha wa, hâiwa ãma uburé marĩ ĩwẽ si 're ĩhâimana za'ra mono zô si, te za sô 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 32 Wa hã wa ĩ̱sima te 're aiwẽ za'ra wa'wa, ti'ai ãma marĩ zô si asima 're asõpré wa'aba mono zarina, asina 're aihâtâ'â tõ za'ra wa'aba mono da. Aibâ norĩ hã mro ãna 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã Wanhib'apito ma, te te 're ĩromhuri za'ra mono zém na da si, te za sima 're sõpré u'âsi, taha zarina 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're 'madâ'â ze za'ra mono da. \v 33 Tane nherẽ, aibâ norĩ hã mro ré 're hâimana za'ra mono wẽ te, te za ti'ai ãma marĩ zô zama sima 're sõpré u'âsi, timro udâna, rowẽ na tãma 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. \v 34 Taha wa, maparane ĩsimiromhuri te tãma 're hâimana za'ra, aibâ norĩ ma hã, te te sima sô 're ĩrob'ruiwapari za'ra mono hã, Wanhib'apito ma, duré timro ma zama. \p Duré, pi'õi hâiba prédum norĩ, mro ãna 're ĩhâimana za'ra mono hã, duré pi'õ préduptém norĩ, mro ãna 're ĩhâimana za'ra mono hã ta norĩ hã te za simi'ẽ na Wanhib'apito ma si, te te tãma 're romhuri za'ra, wa'wa ãna. Wanhib'apito ma si, tãma 're sihâiba nhomri u'âsi za'ra mono da, te za tô sena te te sima 're wẽ za'ra, mro ãna 're hâimana za'ra mono wa, ta norĩ hã. Tane nherẽ, pi'õ norĩ, mro ré 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, te za ti'ai ãma marĩ zô si sima 're sõpré u'âsi, timro udâna, robze na ãma 're hâimana za'ra mono da. \p \v 35 Aiwi 're robzei'õ za'ra wa'aba mono wa, aihâiba zei õ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, ãne na te aima roti za'ra wa'aba õ di. Taré ĩwẽ na si te aipawaptob za'ra wa'aba da, wa ãne na aima roti za'ra wa'wa. Wa duré te ĩ̱sima te 're aiwẽ za'ra wa'wa, ĩwẽ si 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono da, duré asimirosa'rata na Wanhib'apito ma 're asimi'ẽ za'ra wa'aba mono da, tãma 're romhuri pese za'ra wa'aba mono da, tiwi 're asihâiba zawi za'ra wa'aba mono ãna. \p \v 36 Ãté ni'wam norĩ hã te za sina aiwẽ zahuré, sina mro zahuré da. Tawamhã sina mro zahuré õ ré, ãté aibâ hã te za pi'õi hâiba na si te te sima ãma 're rosa'rata u'âsi, za ãma ĩmro hâiba na si, tiwasété wi siptete waihu'u ãna. Ãté te za duré te te sô 're rowasutu u'âsi. Ãne na siwaihu'u wamhã, te za tô ãma timro su'u, te te sima ĩwẽzéb zarina. Ãma mro da tô. Tawamhã, oto ãma mro wamhã, tiwasédé hã te te ãma 'manharĩ õ di za. Mare di. \v 37 Duré aibâ hã ãté si'uihâ na te za sima pisutu, mro ãna a'â 're hâimana mono da. Ãne wamhã, ãté te za pi'õi wi, tihâiba na sina 're siptete u'âsi. Ãne wamhã, te te sima ĩwẽzéb zarina, mro ãna a'â 're hâimana mono wamhã, wẽ di za tô. Ãne hã ĩwasété õ di. \v 38 Taha wa, aibâ norĩ hã 're mro za'ra mono wamhã, ĩwẽ si te za tô te te 're 'manharĩ za'ra. Duré 're mro za'ra mono õ wamhã, ĩwẽ uptabi si te za tô te te 're 'manharĩ za'ra. \p \v 39 Pi'õ norĩ hã ĩmro hã tiwi 're dâ'â za'ra mono õ ré, te te 're rẽme waihu'u za'ra mono õ di za. Tiwi 're dâ'â za'ra mono wapsi, te za oto pibui pese na timro na te te 're sahu za'ra, aibâ aimawi na. Tane nherẽ, aibâ ĩsazei'õ'wa na 're mro za'ra mono õ di za. Aiwa ĩsazei'wa si'uiwa na te za sina 're mro za'ra. \v 40 Tane nherẽ, pi'õi mrotõ norĩ hã 're mro zahu za'ra mono õ wamhã, tãma 're rowẽ uptabi za'ra mono di za, ta norĩ ma hã. Ãne ta norĩ ãma ĩ̱nhimirosa'rada hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani te te ĩ̱ma ĩwaihu'uzéb zarina, wa ãne na aima roti za'ra wa'wa, ãne si. \c 8 \s1 Romhâiba 'manharĩ ma, dasazé da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Rob'ui'éré na we asiwi ĩ̱zadanharĩ za'ra wa'aba zém na, wa za duré aima ãma roti za'ra wa'wa, waihu'u pese newa romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb da, dasa hã da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono zém na, romhâiba 'manharĩ ma hã. Ãne ma tô we ĩ̱ma asiwasu'u za'ra wa'wa, rob'ui'éré na hã: “Wa norĩ hã ĩsazei'wa oto 're wanomro mono wa, wama waihu'u pese za'ra di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. Taha zarina, wa za marĩ hã dasiré, wa te 're 'manharĩ za'ra, wa te wasima 're ĩwẽ za'ra mono zéb zarina.” Ãne na ma tô we ĩ̱ma asiwasu'u za'ra wa'wa. Tane tô. Uburé wa norĩ ma hã wama waihu'u pese za'ra di tô, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã. Tane nherẽ, marĩ hã da te 're waihu'u pese za'ra mono wẽ te, te za 're dasi'madâ'â ze za'ra, 'râwi. Tane nherẽ, ĩsazei'wa norĩ hã 're ĩsisawi pese za'ra mono zéb zarina si, te za 're sipawaptob u'âsi za'ra, siptete sina siré ãma 're hâimana u'âsi za'ra mono da. \v 2 Ni'wam norĩ hã rowaihu'u pese 'wa newa, 'râwi 're si'madâ'â ze za'ra mono wamhã, sena na ta norĩ hã, marĩ te te 're waihu'u za'ra mono õ di za. Mare di. \v 3 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono si te te 're sawi pese za'ra mono wapsi, te za tinhib'a'uwẽ na te te sina 're awaihu'u u'âsi, ta hã. \p \v 4 Duré, waihu'u pese newa, romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb da, dasa, da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono na, wa za oto aima roti za'ra wa'wa. E romhâiba 'manharĩ ma, dasa, da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono na, te za a norĩ wa'wa hã dame ãma 're asaihuri aba mo, ĩsazei'wa 're anomro aba mono nherẽ. E dame ãma 're asaihuri aba mono õ di za. Ãne, wa za aima ãma waihu'u za'ra wa'wa. Romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nei õ di. Ĩwaihu'u pese zéb da hã, marĩ hã tãma hâimana õ di. Robaba uptabi di. Taré ta hã rob'manharĩ. Ãne hã wama waihu'u pese za'ra di. Siwaprosi, te 'Re ĩhâimana u'âsi mono si 're hâimana, waihu'u pese uptabi na. Ĩsine hã marĩ hã ĩwaihu'upe hã 're 'maihâimana mono õ di, aimawi hã. Robaba uptabi di. Ãne hã wama waihu'u pese za'ra di duré. \v 5 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã ma tô te te 're saze za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nei õ nherẽ, waihu'u pese uptabi na 're hâimana za'ra mono newa, hâiwa nhirõtõ na, duré ti'ai ãma zama, ĩhâiba'õ norĩ hã. Ĩsib'apito za'ra hã ahâ uptabi na tãma 're hâimana za'ra mono õ nherẽ, ma tô te te ãma 're saze za'ra. \v 6 Tane nherẽ, te siwaprosi wama 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, wasiré wa te 're ĩsaze za'ra mono norĩ ma hã. Ta hã uburé Wamama, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Taha ma si, wa oto 're wahâimana za'ra. Wanhib'apito si te duré siwaprosi 're hâimana, Zezu Cristuhu si. Taha si, ma tô Timama zadawa para te te ro'apoto. Taha nhimipawaptobzéb zarina si, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'anho'reptu, õhõ ãma si 're wahâimana u'âsi za'ra mono da oto. \p \v 7 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã ĩsazei'wa na oto 're hâimana za'ra mono nherẽ, ãne na te te waihu'u za'ra õ di ta norĩ hã, rosa'rata nhib'uware na si 're hâimana za'ra mono wa. Te te 're saze za'ra mono õ ré, romhâiba 'manharĩ ãma, aré dame ãma 're wata u'âsi za'ra mono wa, te zahadu ta hawim haré te te ãma 're rosa'rata u'âsi za'ra, romhâiba 'manharĩ ãma hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, waihu'u pese newa. Taha wa, dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono hã te te duré dame 're huri mono wa, te ta norĩ hã rosa'rata na te te ãma 're upa u'âsi za'ra, ãne: “à hã dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na, 're wasaihuri mono wamhã, wa za wawasédé hã wa te ãma 're 'manharĩ za'ra.” Ãne te za ta norĩ hã 're siwẽ'õ za'ra, tinhimirosa'rata nhib'uware na 're hâimana za'ra mono wa. Romhâiba 'manharĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, waihu'u pese newa, dasa hã da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono hã te te dasiré 're huri mono wamhã, te za ãne na hã 're siwẽ'õ za'ra, ta norĩ hã. \v 8 Tazahã, dasa hã wa te 're ĩhuri mono zéb zarina, duré wa te 're ĩhuri mono õ zéb zarina, te te 're wa'awẽsãmri mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Marĩ hã wa te 're huri tõ mono da, wa te wasima 're ĩpisutu za'ra mono zéb zarina, te te siwi 're wa'awẽ'õ mono õ di za. Duré marĩ hã wa te 're huri mono da, wa te wasima 're ĩpisutu za'ra mono zéb zarina, te te 're wa'awẽsãmri mono õ di za. \p \v 9 Ãté te za tô asima 're ĩwẽ za'ra wa'aba mo, dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na dame 're asaihuri aba mono da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã za te te siwi 're aiwẽ'õ za'ra wa'aba mono õ na dâ'âsina. Tane nherẽ, te za 're asi'madâ'â u'âsi za'ra wa'aba mo, ta hã dasa hã 're huri aba mono wa, asiré ĩsazei'wa nherẽ, sib'uware na 're ĩnomro mono norĩ hã apâ tiwasété u 're rere'e mono tõ da. \v 10 Ãté dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono na, te za 're asaihuri aba mo dasiré, romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb ãma hã, 'ri paramhã. Ãté 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te siwi 're aiwẽ'õ za'ra wa'aba mono õ na dâ'âsina, te za tô asina 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono ãna, dasiré ãma 're asaihuri aba mo. Tawamhã ãté asiré ĩsazei'wa nherẽ, sib'uware na 're ĩnomro mono norĩ hã te za te te 're ai'madâ'â za'ra wa'wa, dame ãma 're asaihuri aba mono ré hã. Tawamhã, dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono hã te te 're huri mono tõ da, te te aré siwi 're wẽ'õ za'ra mono nherẽ, e te za te te sima 're wẽ za'ra, dame ãma 're saihuri mono da, asine wa'aba. Te za tô te te sima 're wẽ za'ra. E marĩ wa. Dame ãma 're asaihuri aba mono ré, te te ãma 're ai'madâ'â za'ra wa'aba mono wa. \v 11 Tawamhã taha zarina, oto ãma 're saihuri mono wamhã, te za 'râwi 're siwẽ'õ za'ra, asiré ĩsazei'wa nherẽ, sib'uware na 're ĩnomro mono norĩ hã, te te aré siwi 're wẽ'õ za'ra mono nherẽ, te te oto dame 're huri mono wa. Taha wa, te za Cristu te te 're ĩsaze za'ra mono zém na si'uihâ na 're sisimini za'ra, ta hã sada dâ'â za'ra nherẽ. \v 12 Ãne hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, asiré ĩsazei'wa norĩ wi, te za aiwasédé hã 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. Taha zarina, ta norĩ hã marĩ hã te te aré siwi 're wẽ'õ za'ra mono nherẽ, te te oto 're 'manharĩ za'ra mono wa, te za 're siwẽ'õ pese za'ra. Ãne na aiwasédé hã tiwi 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, ta norĩ hâiba siré te za Cristuhu wi zama aiwasédé hã 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. \v 13 Ãté ĩ̱sisãnawã norĩ hã te za te te sima 're rosa'rata za'ra, dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na, dasiré ãma 're saihuri mono wa, tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono na hã. Ãne wamhã, taha na wa hã dame 're ĩ̱sa zahu mono õ di za oto, ĩ̱sisãnawã norĩ hã tiwasété u 're sipizari zahu za'ra mono tõ da, apâ. \c 9 \s1 Zezusihi zadawa wasu'u'wa na, Paru hã dama ĩsiwasu'uzé wasu'u \p \v 1-2 Ni'wam norĩ hã ma tô te te ĩ̱'ãma 're rosa'rata za'ra, Zezusihi zadawa wasu'u'wa, sena na dama 're ĩ̱hâimana mono õ na hã. Tane nherẽ, a norĩ wa'wa hã ma tô ĩ̱'ãma ĩwaihu'u za'ra wa'wa, sena na ĩsadawa wasu'u'wa, 're ĩ̱hâimana mono na hã. \p Wa hã danhimiroti zarina, 're ĩ̱hâimana mono õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô ĩ̱pisutu, Zezusihi zadawa wasu'u'wa, dama 're ĩ̱hâimana mono zéb da hã, ĩsadawa para. Wanhib'apito Zezusi hã wa tô duré sabu, ĩ̱tõmo na. A norĩ wa'wa hã bété. E 'wa simiroti zarina, ma tô 're ĩsaze za'ra wa'aba mo. Wanhib'apito ma, te ai'ãma 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono zéb zarina, ma tô 're ĩsaze za'ra wa'aba mo. Tawamhã, e marĩ te wasu'u, ã hã, Zezusi hã te aima 're ĩwasu'u za'ra wa'aba mono zéb zarina, 're ĩsaze za'ra wa'aba mono zé hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimipisutuzéb zarina, wa hã tô sena dama Zezusihi zadawa wasu'u'wa, te aima ĩ̱wasu'u za'ra wa'wa. \p \v 3 Ni'wam norĩ hã, Zezusihi zadawa wasu'u'wa na, tô sena dama 're ĩ̱hâimana mono õ na hã te te dama 're ĩ̱wasu'u za'ra mono wa, wa tô ãne tãma 're ĩ̱siwaihu'u za'ra. \v 4 Wa norĩ hã Zezusihi zadawa wasu'u'wa norĩ hã, wasazéb da, duré wahâimanazéb da, wa'ãma 're ana wa'aba mono wamhã, e ĩ'uwaibaba, wa za wa'âbâ ãna, wa te 're waibu, wa'ãma 're ana wa'aba mono zé hã. Ĩ'uwaibaba, wa za tô wa te 're waibu. \v 5 Zezusihi zadawa wasu'u'wa norĩ, wasiré norĩ hã Zezusi te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono da, nimomo 're nomro mono wamhã, timro hã te za siré te te 're simro. Duré Wanhib'apito no norĩ zama, te za timro hã siré te te 're simro. Pedru hã te za duré timro hã siré te te 're saprõni. Wa hã bété. Ĩ̱mro ré, 're ĩ̱hâimana mono 'wa'âhã, duré ĩsazei'wa si'uiwa 're wahâimana mono wamhã, e ĩ'uwaibaba 're ĩ̱hâimana mono õ di aré, daza'rui mono bâ, ĩ̱siré te 're saprõni mono wamhã. Duré wasazéb da, ĩ̱mro ãma zama, 're ana wa'aba mono wamhã, e ĩ'uwaibaba õ di aré. Ĩ'uwaibaba tô aré, wahâimanazé hã. \v 6 Wa hã Paru, duré ĩ̱siré romhuri'wa Banabé hã, Zezusihi zadawa wasu'u'wa norĩ siré, 're wahâimana mono nherẽ, e wa norĩ si, wa za wanhib'rata na wa te wasima 're romhuri pese, wasazéb da hã, ãma 're ĩwahâimana mono zéb da hã. E ãne hã rob'uwaibaba bâ bété. \v 7 Da'wapéi'wa norĩ hã bété. E tinhib'apito ma, te te 're romhuri za'ra mono ré, te za si'uihâ na 're siwa'âbâ za'ra, tihâimanazéb da hã. Mare di. Si'uihâ na 're siwa'âbâ za'ra mono õ di za. Duré uwa 'ru na romhuri'wa norĩ hã te te 're 're za'ra mono pari, uwa 'ru 'rã hã oto 're 'rã prédub za'ra mono wamhã, e misi si te te sima 're suhâri za'ra mono õ di za, te te 're huri mono da. Te za tô misi si te te sima 're suhâri za'ra, romhuri'wa norĩ hã. Duré dama pone'ẽrebâ 'madâ'â'wa norĩ hã, e a'ubuni wi te te 're 'madâ'â za'ra mono ré, ĩhâiwa'u hã te te 're âhuri mono õ di za. Te za tô te te sima 're hâiwa'u za'ra, te te 're âhuri mono da. \p \v 8 Ãne na danhimirosa'rata zarina, te ãma aima rowasu'u za'ra wa'aba õ di. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na Mozési te te ãma ĩrob'ui'érézéb zarina si, wa aima ãma rowasu'u za'ra wa'wa. Ĩ̱si'uihâ na hã, mare di. \v 9-10 Ãne duréihã Mozési te te ãma ĩrob'ui'érézé hã: \q1 “Aro 'rã ne hã, powawẽ hã tipara na te te aima 're sub za'ra wa'aba mono ré, 're wata wasisi za'ra wa'aba mono õ di za, 're saihuri tõ mono da.” \m Ãne duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na rob'ui'éré hã te 're hâimana. E tawamhã, powawẽ si te 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're azawi. Mare di. Taha zawi nhipai u, te duré wa norĩ hã te te 're wa'azawi pese. Taha wa, duréihã ãne na te te rowasu'u wamhã, taha wasu'u nhipai u, ma tô duré wa'ãma zama romnhimiré'é. Buru da, ti'a te te 're ĩhâibâdâ za'ra mono norĩ hã duré oto 're 'rãi'ré za'ra mono wa, te te 're ĩ'rãihâri za'ra mono norĩ hã, e buru tede'wa te te tãma 're ĩpo'o za'ra mono zéb zô, 're simnhasi za'ra mono õ di za. Te za tô sô 're simnhasi za'ra. Ãne hã aiwa, te wasu'u. \v 11 Tane duré, robzuri'wa norĩ hã ro ubuni ré te te 're ĩrobzuri za'ra mono ne, wa tô Cristuhu wasu'uwẽ na wa te 're aipawaptom na'rata za'ra wa'wa. E tawamhã ãne hã ĩbâi õ di, aima za'ra wa'aba hã, wanhimipawaptobzé wa'rãmi, marĩ zô aiwi 're wanhimnhasi za'ra wa'aba mono wamhã, wasazéb da hã, ãma 're ĩwahâimana za'ra mono zéb da hã. Wa za tô 're wanhimnhasi za'ra, rob'uwaibaba wa. \v 12 Ni'wam norĩ hã Cristuhu wasu'uwẽ na te te 're ĩdapawaptob za'ra mono norĩ hã, tô ĩbâre te marĩ na 're ĩpawaptob u'âsi za'ra wa'aba mo, ãma 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. Tawamhã wa norĩ hã Zezusi, wa te aima 're wasu'u 'rata za'ra wa'aba mono nherẽ, e ta norĩ nhipai u, marĩ zô aiwi 're wanhimnhasi za'ra wa'aba mono õ di za bété. E ãne hã ĩsarinai õ di, aima za'ra wa'aba hã. Ãne hã, tô ĩsarina. \p Ĩ'uwaibaba nherẽ, niwamhã marĩ zô, aiwi 're wanhimnhasi za'ra wa'aba mono õ di. Mare di. Duré, wa te aiwi 're rowaptẽrẽ za'ra wa'aba mono ãna, wa tô wa te 're robzépata za'ra, ĩwasu'uwẽ ré daro mono bâ, wa te 're ĩropéi mono zé hã, wa te dawi ãma 're 'wa'rutu tõ za'ra mono da. \v 13 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩdawata za'ra mono zéb 're, 'ri 'rãihâ 'remhã sasedoti norĩ hã, ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, danhoprubzéb da, dasa hã da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono hã, te za te te sima 're po'o za'ra syry na, ãma 're saihuri mono da. Danhimizama hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, danhoprubzéb da, da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono nhi zama, te za duré te te sima 're po'o za'ra syry na, da'ãma romhuri'wa norĩ hã, wedeza ne na 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, te te 're ĩzata za'ra mono hã. E ãne hã aima waihu'u za'ra wa'aba õ di bété. \v 14 Tane duré, Wanhib'apito hã ma tô te te wama 're pisutu za'ra, ĩwasu'uwẽ hã wa te dama 're ĩwasu'u za'ra mono norĩ ma hã, danhibzari na da te 're ĩwapawaptob za'ra mono na, ãma 're ĩwahâimana za'ra mono zéb da hã, wanhimirowasu'u wẽ wa'rãmimhã, dama. \p \v 15 Tane nherẽ, nimahã na hã marĩ zô aima ĩ̱nhimnhasi za'ra wa'aba õ di, asibzari na asiwi 're ĩ̱pawaptob za'ra wa'aba mono da hã, Cristuhu wasu'uwẽ na te 're aipawaptob za'ra wa'aba mono wa'rãmimhã. Mare di. Taha wasu'u na si, wa ãma 're ĩ̱toi uptabi, ĩ̱pẽ'ẽ 'remhã, ĩ̱nhimiromhuri wa'rãmi, marĩ zô aima 're ĩ̱nhimnhasi za'ra wa'aba mono õ wa. Duré marĩ zô aima ĩ̱nhimnhasi za'ra wa'aba zém na, te sãna'rata da, te ĩ̱sina aima ãma rob'ui'éré za'ra wa'aba õ di, ãhãna hã. Ãne 'wa'âhã, aré ĩ̱ma 're robzei mono õ di. Ĩ̱dâ'â da si, aré ĩ̱nhimirosa'rada hã. \v 16 Ĩwasu'uwẽ hã wa tô te dama 're wasu'u u'âsi, tô. Tane nherẽ, e taha zarina si, wa za ĩ̱hâimanazém na 'râwi 're ĩ̱si'madâ'â ze. Mare di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimipisutuzéb zarina si, wa ãne na te tãma 're romhuri u'âsi. Ĩ̱si'uihâ na te tãma 're romhuri mono õ di, ãne na hã. Ĩwasu'uwẽ hã te dama 're wasu'u mono õ 'wa'âhã, aré ĩ̱ma 're ropipa uptabi mono di. \v 17 Ãne na te tãma 're ĩromhuri mono zéb da hã, wa hã ĩ̱si'uihâ na ĩ̱sipisutu 'wa'âhã, aré ĩbâre ĩ̱pawa'âbâ ré, ĩwasu'uwẽ na te tãma 're ĩromhuri mono zé hã. Tane nherẽ, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱sipisutu õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô ĩ̱pisutu, taha ma ĩ̱'umnhasi zarina, te tãma 're romhuri wẽ u'âsi mono da. \v 18 E marĩ na tawamhã, ĩ̱pawa'âbâzé hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ siré 're ĩ̱hâimana mono nherẽ, marĩ zô dama 're ĩ̱nhimnhasi mono õ zarina, da te 're ĩ̱pawa'âbâ mono ãna, wa ĩwasu'uwẽ si te dama 're wasu'u. Taha na si, wa 're ĩ̱toi u'âsi. Taha na si ĩ̱pawa'â hã, ãma 're ĩ̱toi u'âsi mono zém na si. \p \v 19 Wa hã ĩ̱pawa'âbâ ré, 're ĩ̱hâimana mono õ di. Taha wa, ĩwada'uri zarina si, te 're romhuri mono õ di. Tane nherẽ, wa tô ĩ̱sima wẽ, dapawa'âbâ ãna dama romhuri'wa norĩ ne, te dama 're romhuri u'âsi mono da, ĩ̱nhimirowasu'u zarina, Cristu hã da te 're ĩsaze za'ra mono da si, da'ahâ na. \v 20 Zudezu norĩ hã ĩwasu'uwẽ na te 're pawaptob za'ra mono da, ĩ'rata 're ĩ̱hâimana za'ra mono ré, zudezu hâimanazéb zarina, wa tô 're ĩ̱hâimana, ĩ̱nhimirowasu'u zarina, ta norĩ hã ahâ na te te 're saze za'ra mono da, Cristu hã. Ta norĩ hã duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata na Mozési te te ãma ĩrob'ui'érézé hã te zahadu te te 're 'madâ'â pese za'ra, taha zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩwẽsãmri za'ra mono da si. Tane hã, wa hã ĩ'rata 're ĩ̱hâimana za'ra mono ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti 'rata zarina, wa tô ta norĩ hâimanazéb zarina si 're ĩ̱hâimana, ta hã te 're ĩ'madâ'â pese mono zéb zarina, te te 're ĩ̱wẽsãmri mono da newa, ĩsine za'ra, ãne na ĩ̱sina 're ĩ̱nhimnhasi mono õ nherẽ. Sõ'awi te tiwi wẽ'õ za'ra õ di, zudezu norĩ hâimanazé hã. Da'ahâ na da te 're saze za'ra mono da si, wa tô ãne na si te 're rosa'rata. \v 21 Tane duré, zudezu'õ norĩ 'rata, 're ĩ̱hâimana mono ré, ta norĩ hâimanazéb zarina, wa tô duré 're ĩ̱hâimana. Zudezu norĩ nhimiroti hã te 're 'madâ'â pese mono õ di. E tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti hã te 're 'madâ'â mono õ di, zudezu'õ norĩ 'rata 're ĩ̱hâimana mono ré hã. Wa tô te 're 'madâ'â u'âsi tô. Cristuhu nhimiroti si, wa tô te 're 'madâ'â u'âsi. Ãne si, wa tô te 're 'manharĩ, ta norĩ zama ahâ na Wanhib'apito te te 're saze za'ra mono da, zudezu'õ norĩ hã. \v 22 Duré ni'wam norĩ hã wasiré Zezusihi zazei'wa 're hâimana za'ra mono nherẽ, sib'uware na ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã ĩwasu'uwẽ na te 're apawapto mono wamhã, wa za ta norĩ hâimanazéb zarina si 're ĩ̱hâimana, ĩ̱nhimipawaptobzéb zarina, te te 're sazei pese za'ra mono da. Ãne hã dapoto mono bâ 're ĩdahâimana za'ra mono zép sidâpâsi, wa za dasine dama 're ĩ̱hâimana, da'ahâ na Cristu hã da te 're ĩsaze za'ra mono zéb da si. \p \v 23 Cristuhu wasu'uwẽ hã daro mono bâ da te 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb da si, wa ãne dama 're ĩ̱hâimana. Duré ĩwasu'uwẽ zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩsazei'wa norĩ ma, uburé marĩ ĩwẽ hã te te tãma 're ĩ'anhomri mono zém na, dame 're ĩ̱hâimana mono da, wa tô ãne dama 're ĩ̱hâimana. \v 24 Ãne, wa za oto aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa. Dawara na da'ahâ na 're dasipibu za'ra mono nherẽ, ãté misi te za ni'wa hã dawi watobro. Tawamhã dawi ĩwatobro si, te za marĩ ĩwẽ hã sima ti'â. Ãne hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba di. Tane duré, a norĩ wa'wa hã te za asiptete sina Cristuhu ãma si 're anomro wẽ wa'aba mo, marĩ ĩwẽ uptabi hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zép si, asina 're uwaimrami za'ra wa'aba mono da, ni'wa hã dawara na wara tete wa, dawi watobro wẽ te, marĩ ĩwẽ hã te te sima ĩ'âri ne. \v 25 Ni'wa hã dawara na dame hâimana da, te te sima wẽ wamhã, te za nasi sipibu, dazada sihâiba wapu da. Tawamhã dawi watobro wamhã, ropsu 'manharĩ na te za ãma sõpre ni, te te da'mairẽme wẽ te. Tane nherẽ, te za tiwi tiwasété su'u, ropsu 'manharĩ hã. Tanei õ di, wa norĩ hã. Ĩsi'utõrĩ'õ zô si, wa za Cristuhu ãma si wasina 're wanhiptete u'âsi za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, marĩ ĩwẽ uptabi hã te te wama 're ĩ'apisutu mono zô si. \v 26 Dawara na 're dasipibu za'ra mono wamhã, siwa'ru dasiwi 're dasisa'rei mono õ di. Awa'awi u'âsi te za 're dasisa're, 're dasirẽme za'ra mono da. Tane duré, wa hã siwa'ru 're ĩ̱hâimana mono õ di, Cristuhu ãma hã. Taha ãma si, wa za õhõ haré 're ĩ̱hâimana u'âsi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩwẽ uptabi hã te te ĩ̱ma ĩpisutuzéb zô si, ĩ'upana marĩ zô tiwi 're ĩ̱sipai mono ãna. Ãne duré, sib'rata ubu ré, da'wapéi'wa norĩ hã da'ubu wi simi'ahâri waihu'u õ wamhã, taré te za nasi da'ãma pahairĩ siwa'ru, te te da'ãma simirei ãna. Tanei õ di, wa hã. Siwa'ru 're ĩ̱hâimana mono õ di. Cristuhu ãma 're ĩ̱hâimana wẽ mono zém na si, wa ĩ̱sina te tãma ãma 're uwaimrami u'âsi, Cristuhu ma hã. \v 27 Ni'wa hã dame wara da, te te sima wẽ wamhã, te za 're siwasutu u'âsi, dazada siptete da. Tane, wa duré wa hã 'râwi 're ĩ̱si'wapéi u'âsi, ĩ̱wasété na 're ĩ̱hâimana 'rata mono zéb zarina, 're ĩ̱hâimana tõ mono da oto. Ĩ̱pẽ'ẽ 're, te ĩ̱sima 're ĩrosa'rata wasété mono zé hã wa tô oto 'râwi te ĩ̱sima 're a'uprosi. Taha wa, wa tô ãne si te ĩ̱sima 're ab'manharĩ, ĩ̱nhimirowasu'u zarina, da'ahâ na da te 're saze za'ra mono nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, ĩwẽ uptabi hã te te ĩ̱ma pisutu nherẽ, 'râwi te ĩ̱siwi simini tõ da. \c 10 \s1 Romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne hã wa za oto aima ãma rob'rãzarõtõ za'ra wa'wa, aima ãma ĩ̱po're pu'u za'ra wa'aba zém na, ãma 're aipo're simrami za'ra wa'aba mono tõ da. Duréihã wahi'rata norĩ hã Mozési hã Ezitu hawi te te sani za'ra wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã hâiwa'a na te mo ĩsõwab za'ra, bâdâdi te te tãma wasu'u za'ra mono da, te te 'madâ'â pese za'ra mono da.  pré na pu'u nhisi wa'wai baba, ma tô duré te te simro, rob'ré na, zara u te te saprĩ za'ra da, ezipsiu norĩ wi, te te sõ'reptu za'ra da. \v 2 Ãne na hâiwa'a 'rowi 're danomro mono wa, duré â wa'wai baba rob'ré na da te saprĩ za'ra wa, ma tô Mozésihi ãma uburé da te ãma 're sasõmri za'ra, wa norĩ hã â dawabzuri, wa te 're 'manharĩ za'ra mono wa, Cristuhu ãma, wa te oto 're ĩsasõmri za'ra mono ne. \v 3 Duré a'ubuni wi 're danomro mono ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, hâiwa hawi te te 're ĩdapawapto mono na, ma tô dasa da te 're huri, uburé. \v 4  hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama ĩ'õb za'ra mono na ma tô duré da te 're âhuri, aihĩni pese. Ẽtẽ zahâbâ ĩtõmo wawẽ sipo'ozém hawi 're ĩpu'u mono na, ma tô da te 're âhuri, ĩsimipawaptobzéb zarina. Ẽtẽ zahâbâ hã a'ubuni wi 're ĩsa mono na, â hã da te ãma 're ĩ'âhuri mono ne, ma tô Cristu hã 'râwi dasiré 're hâimana, te te 're da'apawapto mono da. \v 5 Tane nherẽ, ãne na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're dapawapto mono nherẽ, ma tô da'ahâ na siwi da'awẽ'õ, dapo're ãna 're danomro mono 'ru te. Taha wa, a'ubuni wi 're danomro mono ré, ma tô te te 're da'a'uprosi, danhimizahâri mono sidâpâsi. \p \v 6 E marĩ, te tawamhã wama wasu'u za'ra, ãne na wahi'rata norĩ wasu'u hã. Ta norĩ ne, wawasété si, wa te wasima 're 'ruiwapari za'ra mono tõ da, te wama wasu'u za'ra. \v 7 Duré ta norĩ ne, romhâiba 'manharĩ ãma waihu'u pese newa, ãma 're ĩdawata za'ra mono ãma, 're wawata za'ra mono tõ da, te duré wama wasu'u za'ra. Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa, ma tô ãne na ĩbaihâ na ãma rob'ui'éré: \q1 “Tawamhã dato hã ma tô dasiwi 'manharĩ ni, powawẽ hâiba ne, oru 'manharĩ ãma ĩdawata za'ra zéb da hã. Taha wa, ma tô duré siwa'ru ãma apese za'ra ni, dahâimana wasété si dama wẽ za'ra wa.” \m Ãne na duréihã dawasédé, da te dasiwi ĩ'manharĩ za'ra zé wasu'u na rob'ui'éré hã. \v 8 Ta norĩ hã wahi'rata norĩ hã ahâ na ma tô duré aibâ norĩ hã pi'õ na tiwasédé hã 'manharĩ za'ra. Ãne wa, ma tô duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã da'uprosi, 23 miu na dahâiba hã. Taha wa, wa norĩ hã wawasédé hã ãne na wa te 're 'manharĩ za'ra mono õ di za, wahi'rata norĩ ne. \v 9 Ta norĩ hã ma tô duré tiwasédé hã 'manharĩ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã niha te te tãma rob'manharĩ za'ra õ zô, te te pibu za'ra da. Ãne 'ru te, ma tô duré wahi nhipsari na hã da'ahâ na da'uprosi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãne na hã wa norĩ zama, wa te 're pibu za'ra mono õ di za, Wanhib'apito hã, wawasédé hã wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono na, niha te te wama 're arob'manharĩ mono õ zô. \v 10 Wahi'rata norĩ hã ma tô duré Mozésihi ma nharĩ wasété za'ra. Ma tô tãma aiwapsari za'ra. Taha wa, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã hâiwa ãma tãma ĩromhuri'wa hã we satõ, dapãrĩ'wa na ĩsisi hã, ta hã te te da'uprosi da. Ãne tõ da, wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, wa te tãma 're nharĩ wasété za'ra mono õ di za. \p \v 11 Ãne ma tô wahi'rata norĩ ma tiromhâiba duréihã, tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb zarina, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩhâ za'ra mono zém na, da te 're waihu'u za'ra mono da. Ma tô duré ãne na ni'wa hã ãma rob'ui'éré, ãma 're ĩwasipo're pu'u za'ra mono zéb da hã, ĩsine wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. Romhuture di oto, waré ĩrob'rãsutuzéb u hã. Taha wa, wa za wanhimiza'rese 're wahâimana u'âsi za'ra. \p \v 12 Taha wa, Cristuhu ãma asiptete sina 're aihâimana za'ra wa'aba mono na, 're asi'madâ'â ze za'ra wa'aba mono wamhã, te za asimiza'rese sina pé 're aihâimana za'ra wa'aba mo, aiwasété u apâ 're airere'e aba mono tõ da. \v 13 Tô sena, asiptete sina ãma 're anomro u'âsi aba mono zô, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're aipibu za'ra wa'aba mono wamhã, aimawi na te te 're aipibu za'ra wa'aba mono õ di za, ĩpire uptabi na hã. Tô õhõ na si te te 're ĩda'apibui mono zém na si, te za tô te te 're aipibu za'ra wa'wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã uburé wama umnhasi za'ra di, marĩ na uburé te te wama 're ĩ'aropisutu mono zém na hã. E tawamhã, asiptetezém nhipai u, te za ĩpire uptabi na te te aipibu na 're sahu za'ra wa'wa, aiwasété u apâ tiwi 're airere'e aba mono da. Mare di. Tô sena, asiptete sina ãma 're anomro u'âsi aba mono zô, te te 're aipibu za'ra wa'aba mono wamhã, te za niha te te aima 're pisutu za'ra wa'wa, rowẽ ré ĩhawi 're aiwairébé aba mono zéb da hã, õne haré asiptete sina ãma 're anomro u'âsi aba mono da. \p \v 14 Taha wa, ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, waihu'u pese newa romhâiba 'manharĩ ãma 're ĩdawata za'ra mono zém na, da'ãma 're sasõmri za'ra wa'aba mono õ di za. Taha nhiti te za 're aihâimana u'âsi za'ra wa'aba mo. \v 15 A norĩ wa'wa hã te oto asimiza'rese 're aihâimana za'ra wa'aba mo, tô. Taha wa, ãhãna te aima ãma ĩrowasu'u za'ra wa'aba zém na, te za ãma 're ĩrosa'rata pese za'ra wa'aba mo, ĩ'uwaibaba te aima ãma uwaimrami za'ra wa'aba zô. \v 16 Zezusi hã wazada ĩdâ'âzém na 're ĩwasipo're pu'u za'ra mono zéb da, wasiré 're wasi'rã'õtõ mono wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're wawata za'ra mono pari, wa za hâsizém na uwa 'rãi wa'u ĩsé hã wa te 're âhuri. Ãne hã wasiré, wa te 're âhuri mono wamhã, Cristuhu wi ĩwapru hã tiwi pu'u wa, wazada ĩdâ'âzéb zarina, te rowẽzé hã wahâiba mono bâ wama 're hâimana za'ra. Duré ĩ'u'ẽne hã wasiré, wa te 're huri mono da, wa te wasima 're wẽ'ẽ za'ra mono wamhã, Cristu hã da te dasiwi ĩhâibapru wa, wazada ĩdâ'âzéb zarina, te duré wahâiba mono bâ rowẽzé hã wama 're hâimana za'ra. \v 17 Zezusi hã wazada ĩdâ'âzém na 're wasipo're pu'u za'ra mono da, wasiré 're wasi'rã'õtõ mono wamhã, wa'ahâ nherẽ, wa za ĩ'u'ẽne hã wa te wasima 're wẽ'ẽ za'ra, misi nherẽ, wa te 're ĩhuri mono da hã. E marĩ te wama wasu'u za'ra, misi ĩ'u'ẽne hã. Wa norĩ hã wasiré ĩsazei'wa norĩ hã wa'ahâ nherẽ, simisutu Cristuhu siré 're ĩwahâimana za'ra mono zé, te wama wasu'u za'ra. Misi dahâiba ne oto 're ĩwahâimana za'ra mono zé, te wama wasu'u za'ra. \p \v 18 Izarazéhé nhihudu norĩ hã bété. Ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're sõprub za'ra mono da, tinhimizama te te 're simroi mono wa, wedeza ne na tãma danhoprubzé nomrizé nhisiwi, da te 're zata za'ra mono õ ré, te za syry na te te sima 're po'o za'ra, ĩnhi hã, ãma 're saihuri mono da. Ãne wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono siré te za 're hâimana za'ra. Tane duré, a norĩ wa'wa hã waihu'u pese newa, romhâiba 'manharĩ ãma 're dawata za'ra mono da, danhimizama da te tãma 're ĩsõmri za'ra mono nhi na, dasiré ãma 're asaihuri aba mono wamhã, te duré dasiré ãma 're aiwata za'ra wa'aba mo, romhâiba 'manharĩ ãma. E ãne hã aima wẽ za'ra wa'aba di. Mare di. Ta hã wẽ õ di, ãma 're ĩ'aiwata za'ra wa'aba mono hã, dame. \v 19 Ãne na te aima ãma ĩrowaihu'u za'ra wa'aba mono zé hã, e marĩ te wama wasu'u za'ra. E romhâiba 'manharĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, waihu'u pese na 're ĩhâimana mono ne, 're ĩhâimana za'ra mono zé, te wama wasu'u za'ra. Mare di. Duré dasa hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono hã, e pire na te wama 're hâimana za'ra. Mare di. Wama hã, taré hã. \v 20 Ãne si, wa za duré aima ãma rowaihu'u za'ra wa'wa. Ĩsazei'õ'wa norĩ hã wedeza ne na dasa te te 're zata za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ta norĩ hã ãma 're sõprub za'ra mono õ di. Wa'uburé norĩ ma si, te ta norĩ hã tãma ãma 're sõprub za'ra, ãma 're ĩwata za'ra mono da hã. Taha wa, a norĩ wa'wa hã dasa, ta norĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na ãma 're asaihuri aba mono wamhã, wa'uburé norĩ ãma te za ĩsiré 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Taha wa, ãne hã dame 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono da, wa hã te ai'ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di. Mare di. \v 21 A norĩ wa'wa hã Cristuhu zazei'wa oto 're anomro aba mono wa, te tô asiré 're asi'rã'õtõ aba mo, uwa 'rãi wa'u ĩsé hã asiré 're âhuri aba mono da, hâsizém na, Wanhib'apito wi, ĩwapru tiwi pu'u wa, wazada ĩdâ'âzém na ãma 're asipo're pu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã. Taha wa, wa'uburé norĩ ãma 're dawata za'ra mono da, marĩ hã dasiré da te 're âhuri mono wamhã, ãma dame 're aihâimana waihu'u za'ra wa'aba mono õ di za, ta norĩ nhimihâsizém na ĩsiré 're âhuri aba mono tõ da. Duré Wanhib'apito hâiba, da te dasiwi hâibapru wa, wazada ĩdâ'âzém na ãma 're asipo're pu'u za'ra wa'aba mono da, te duré ĩ'u'ẽne hã asiré 're ĩhuri aba mo. E tawamhã ĩ'uwaibaba, te za tô dame 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo, ĩsazei'õ'wa norĩ siré 're asaihuri aba mono wamhã, wa'uburé norĩ ãma 're dawata za'ra mono da, dasa hã da te dasima 're 'manharĩ za'ra mono wamhã. E tô ĩ'uwaibaba ãne hã aima za'ra wa'aba hã. \v 22 Ãne hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, Wanhib'apito hã te za asada 're hâimana za'ra wa'wa, ĩ'upana wa'uburé norĩ ãma si 're aiwata za'ra wa'aba mono wa. Ãne zarina, wazada 're hâimana za'ra mono wamhã, e Wanhib'apito nhiptetezém nhipai u, wanhiptetezé hã wama 're hâimana za'ra mono bâ, wa za ĩsimihâzé wi 're wawairébé. Mare di. Tiwi 're wawairébé waihu'u mono õ di za. \p \v 23 Ni'wam norĩ hã asiré ĩsazei'wa 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã, te ãne na te te sima 're nharĩ za'ra: “Marĩ hã wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wawi 're awẽ'õ mono õ nherẽ, wa norĩ zama, wa te wasiwi 're wẽ'õ za'ra mono õ di za, wa te 're 'manharĩ za'ra mono tõ da. Wa za tô wa te 're 'manharĩ za'ra, wa te wasima 're ĩwẽ za'ra mono zéb uwaibaba si.” Ãne ma tô ni'wam norĩ hã te te sima 're waihu'u za'ra. Tane hã wẽ di tô. Tane nherẽ, marĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te wawi 're awẽ'õ mono õ nherẽ, ãté wa te 're 'manharĩ za'ra mono wa, wa za wasiré ĩsazei'wa norĩ wi, wa te ãma 're 'wa'rutu za'ra. Taha wa, marĩ hã dazu wa te 're 'manharĩ za'ra mono õ di za, wasiré ĩsazei'wa norĩ wi, wa te ãma 're 'wa'rutu tõ za'ra mono da. Duré wasiré ĩsazei'wa norĩ hã, Cristuhu ãma si siptete sina 're nomro mono da, wa te 're ĩpawaptob za'ra mono da si, wa za tô uburé marĩ hã ĩwẽ si wa te 're 'manharĩ za'ra. \v 24 'Râwip si 're asipawaptob za'ra wa'aba mono da, asina 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za. Asiré ĩsazei'wa norĩ hã 're pawaptob za'ra wa'aba mono da si, te za ta norĩ ãma si 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 25 Romnhi hã da te dasima 're ĩwede za'ra mono zéb ãma, da te 're ĩ'uipra za'ra mono hã, te za asina aihâtâ'â ãna 're ĩhuri aba mo romnhi hã, nima hawib zô asimnhasi aba ãna. Romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na, 're rosa'rata za'ra wa'aba mono ãna aipẽ'ẽ 're, ãma 're asiwẽ'õ za'ra wa'aba mono õ di za. \v 26 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré, duréihã: \q1 “Uburé ti'a hã Wanhib'apito te hã. Duré uburé marĩ hã ti'ai ãma 're ĩhâimana za'ra mono hã, Wanhib'apito te hã. Taha wa, uburé dasazé hã wẽ di, ãma 're ĩwasaihuri mono zéb da hã.” \m Ãne duréihã ãma ĩrob'ui'éré hã te 're hâimana. \p \v 27 Ĩsazei'õ'wa hã ĩsiré ai'masai wa'aba da, asô 'maihârâ aba wamhã, te za tô ĩsiré ai'masai wa'wa, asima 'maiwẽ wa'aba wamhã. Tawamhã uburé dasazé hã da te aima ĩ'a za'ra wa'wa hã te za tô ĩhuri 'wa, nima hawi, da te 'mai'ãwisi zô, da'mazadanharĩ aba ãna, 'râwi aipẽ'ẽ 're wa'aba, asi'maiwẽ'õ wa'aba zarina. \v 28-29 Tane nherẽ, ãté ni'wa hã te za ãne na aima 'maiwaihu'u 'wa: “à hã dasazé hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono.” Ãne hã ni'wa te te aima wasu'u za'ra wa'aba wamhã, taha na ai'masai wa'aba õ di za. E 'râwi aipẽ'ẽ na asi'maiwẽ'õ wa'aba tõ da, wa ãne aima waihu'u za'ra wa'wa. Mare di. Taré dasa hã te te aima ĩ'maiwasu'u wa'aba wi, rosa'rada hã si'wa'rutu tõ da, wa ãne aima roti za'ra wa'wa, taha na asaihuri aba tõ da. \p E tawamhã, romnhi hã romhâiba 'manharĩ ma, da te 're ĩsõmri za'ra mono na, wa za 're ĩ̱sa, romhâiba 'manharĩ ãma dame 're ĩ̱wata mono õ nherẽ. Ãne, wa 'râwi te ĩ̱sima ãma 're rosa'rata u'âsi. \v 30 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sõpru wa, ãma 're wawata za'ra mono sina, wasa hã wa te 're huri mono wamhã, e ĩ'uwaibaba te za ni'wa hã te te dama 're wawasu'u wasété za'ra, tô õ hã wa te 're ĩhuri mono na hã. Mare di. Taré te za ni'wa hã te te dama 're wawasu'u wasété za'ra, tô sena newa. \p \v 31 Ãne, wa za duré aima ãma 'rãsutu za'ra wa'wa, ã ĩ̱nhimirowasu'u na hã. Uburé marĩ hã te za 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo, 're asaihuri aba mono wamhã, duré 're âhuri aba mono wamhã, duré marĩ aimawi hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono wamhã, taha zarina si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're dawata za'ra mono da. \v 32 Marĩ hã 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za oto, da te ãma 're ai'madâ'â za'ra wa'aba mono wa, dawasété u 're darere'e mono tõ da. Ãne hã dazada 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono õ di za, zudezu norĩ da, duré zudezu'õ norĩ da, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ da. \v 33 Wa hã bété. E niha dama 're ĩ̱hâimana mono zé hã. Ãne si, wa tô te ĩ̱sima 're da'awẽ, uburé marĩ hã te 're ĩ'ab'manharĩ wẽ mono zém na, te ãma 're da'apawapto mono da. Ĩ̱sima si, ãne na 're ĩ̱hâimana mono õ di. Uburé, wa dama 're ĩ̱hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're ĩda'anho'reptui mono zé hã da te dasina 're uwaimrami za'ra mono da, ĩ̱nhimipawaptobzéb zarina. \c 11 \s1 Aibâ norĩ hã timro nhipai u 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Wa hã 're ĩ̱morĩzém na aima ãma 're ĩ̱sisanho za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za 're anomro wẽ wa'aba mo. Cristu hã ti'ai ãma 're morĩ ré, wama ãma 're ĩsisanho za'ra mono zéb zarina, wa hã 're ĩ̱hâimana mono ne, te za duré 're anomro wẽ wa'aba mo. \v 2 A norĩ wa'wa hã te oto ĩ̱'ãma 're aipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mo, 're ĩ̱hâimana mono zém na hã, duré uburé te aima ãma 're ĩrowasu'u za'ra wa'aba mono zém na hã. Ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zém na roti hã da te ĩ̱ma 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb zarina, te oto 're anomro u'âsi aba mo, te aima ãma 're ĩroti za'ra wa'aba mono zéb zarina si. Taha wa, wa ai'ãma 're ĩ̱wata u'âsi za'ra wa'wa. \v 3 Tane nherẽ, aimawi na te aima ãma ĩrowasu'u za'ra wa'aba da hã, wa tô ĩ̱sima wẽ. Cristu hã uburé aibâ norĩ nhib'apito, te 're hâimana. Duré aibâ norĩ hã uburé timro norĩ nhib'apito, te 're hâimana za'ra. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ta hã, Cristuhu nhib'apito te 're hâimana. \v 4 A norĩ wa'wa hã, zudezu'õ na te 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Taha wa, zudezu'õ na 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za tô uburé marĩ hã 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. Ĩsazei'wa norĩ hã asiré 're ai'rã'õtõ aba mono ré, aibâ norĩ hã 'rã ubu ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're mreme zusi mono wamhã, duré 'rã ubu ré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na te te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, e marĩ te ta norĩ hâimanazé hã wama wasu'u za'ra. Ta norĩ hã Cristu te te siwi 're ĩwazéb za'ra mono õ zé, te wama wasu'u za'ra, zudezu'õ norĩ hâimanazéb uwaibaba õ wa, ãne hã. \v 5 Duré pi'õ norĩ hã 'rãi ubu ãna, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're mreme zusi mono wamhã, duré 'rãi ubu ãna, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na te te dama 're romhuri za'ra mono wamhã, ta norĩ ma, ĩmro hã tãma 're wazéb za'ra mono õ di. E marĩ wa. Pi'õ 'rãi ubuzé hã timro zapari 're ĩhâimana za'ra mono zé, te te dama wasu'u wa, zudezu'õ norĩ hâimanazéb zarina. Pi'õ norĩ hã marĩ ĩwasédé hã te te 're 'manharĩ za'ra mono wa, te za da te 're 'rãpari za'ra, sisém na 're hâimana za'ra mono da a'â. Tane duré, pi'õ norĩ hã 'rãi ubu ãna, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're mreme zusi mono wamhã, pi'õ, da te 're ĩ'rãpari za'ra mono ne, te za a'â 're hâimana za'ra ta norĩ hã, sisém na. \v 6 Ãne hã pi'õ norĩ, 'rã ubu ãna 're hâimana za'ra mono wamhã, ãne hã wẽ te bâ, te za tô 're si'rãpari za'ra, sisém na dama 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã oto. Tawamhã 're si'rãpari za'ra mono wa, duré taré 're siséré nhihâri za'ra mono wa, dama sisém na 're hâimana za'ra mono tõ da, te za 'rã ubu ré, dame 're hâimana za'ra, ĩsazei'wa norĩ hã 're si'rã'õtõ mono ré. \v 7 Tane nherẽ, ĩsazei'wa norĩ, siré 're si'rã'õtõ mono ré, aibâ norĩ hã 'rã ubu ré, dasiré 're hâimana za'ra mono õ di za. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono ne, 're hâimana za'ra mono wa, ta norĩ hã. Tane nherẽ, pi'õ norĩ hã aibâ norĩ zapari 're ĩhâimana za'ra mono zé hã, pi'õi ma, aibâ ĩpirezé, te wasu'u. \v 8 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, pi'õi hâiba na aibâ hã te te poto õ di. Aibâ hâiba na si, ma tô pi'õ hã poto. \v 9 Duré aibâ hã pi'õi ma, 're hâimana mono da, te te poto õ di, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Pi'õ si, ma tô tãma poto, aibâ ma, 're ĩhâimana mono da hã. \v 10 Taha wa, ĩsazei'wa norĩ hã rowahutu u 're si'rã'õtõ mono wamhã, pi'õ norĩ hã te za tô 'rã ubu ré dasiré 're hâimana za'ra. E marĩ wa. Timro norĩ zapari 're ĩhâimana za'ra mono zém na, da te ãma 're waihu'u za'ra mono da, duré hâiwa ãma 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma romhuri'wa norĩ hã te te ĩré 're 'madâ'â za'ra mono wa, te te siwi 're wẽ'õ za'ra mono tõ da, zudezu'õ norĩ hâimanazé hã te te sina 're uwaimrami za'ra mono da. \v 11 Tane nherẽ, wa norĩ hã Wanhib'apito ãma oto 're wanomro mono wa, aibâ norĩ hã pi'õi ãna 're hâimana waihu'u za'ra mono õ di za oto. Duré pi'õ norĩ zama, aibâ ãna 're hâimana waihu'u za'ra mono õ di za. Ãne hã aiwa te wama wasu'u za'ra. \v 12 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã aibâ hâiba na ma tô pi'õ hã poto 'rata tô. Tane nherẽ, te oto ta hawim haré aibâ norĩ hã pi'õi hâiba hawi dama 're poto u'âsi za'ra. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô uburé marĩ hã te te apoto, aibâ norĩ zama, duré pi'õ norĩ zama. \p \v 13 E tawamhã ĩ'uwaibaba, te za pi'õ norĩ hã 'rãi ubu ãna, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, 're mreme zusi, ĩsazei'wa norĩ hã siré 're si'rã'õtõ mono wamhã. Ma'ãpé, a norĩ wa'wa hã asi'uihâ na ãma waihu'u za'ra wa'aba, ãne na hã. \v 14 Aibâ norĩ hã séré pa ré, 're nomro mono wamhã, wẽ'õ nherẽ, te siséb ãna ĩré 're hâimana za'ra, tihâimanazéb zarinai õ nherẽ, zudezu'õ norĩ hâimanazéb zarinai õ nherẽ. Ãne hã 'râwi wapẽ'ẽ na dahâimanazém na, wa te wasina 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb zarina, wa ãne na aima ãma roti za'ra wa'wa. \v 15 Tane nherẽ, pi'õ norĩ hã séré pa ré, 're hâimana za'ra mono wamhã, dama 'madâ'â ze ti. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô ĩséré pa hã te te tãma 're pisutu za'ra, pi'õ norĩ ma hã, ĩ'rãzuwazéb da hã. \v 16 Ãté ni'wam norĩ hã asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã te za ãne na sina ĩ̱zadawa 'ru za'ra, pi'õ norĩ hã 'rã ubu ré 're ĩhâimana za'ra mono wasu'u na hã, te te ĩ̱zaze za'ra õ wa. Ãne wamhã, wa za ãne na si ĩ̱zadawa na tãma ãma wa'rãmi za'ra. Wa norĩ hã aimawi na, wa te dama 're roti za'ra mono õ di. Mare di. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ, siré 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ hã te duré õhõ na si te te ãma 're rosa'rata za'ra, pi'õ norĩ hã 'rã ubu ré, 're ĩhâimana za'ra mono wasu'u na si. \s1 Zezusi hã dazada ĩdâ'âzém na ãma 're dasipo're pu'u za'ra mono da, dasiré 're ĩdasaihuri mono zé wasu'u \p \v 17 Aimawi na wa za oto aima ãma roti za'ra wa'wa, aihâimanazém na 're ĩ'upa za'ra wa'aba mono zém na hã. Taha wa, ai'ãma ĩ̱wata za'ra wa'aba õ di za, ãhã na hã. Rowahutu u asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, asiptete sina Cristuhu ãma 're anomro aba mono zéb da, 're asipawaptob za'ra wa'aba mono õ di. Marĩ na si, ma tô ĩ'upana asiwi 're ĩro'wa'rutu za'ra wa'aba mo. \v 18 Ãne uimrehẽne, wa za a'â ai'ãma rob'ui'éré za'ra wa'wa. Ma tô we ĩ̱ma aiwasu'u za'ra wa'aba ni, asiré 're asi'rã'õtõ aba mono nherẽ, asima aipo'o aba na hã, 're asisada'âbâ za'ra wa'aba mono 'ru te. Ãne na syry na wa tô dazaze, da te we ĩ̱ma aiwasu'u wasété za'ra wa'aba zém na hã. Ãté tô sena, ãne hã. \v 19 Ãne hã wẽ'õ nherẽ, ãté wẽ di tô. E marĩ wa. Asiwi aipo'o aba wamhã, ni'wam norĩ hã wa za wa te 're waihu'u za'ra, tô sena, Zezusihi zazei uptabi 'wa, 're ĩhâimana za'ra mono na hã. \v 20 Asiré 're asaihuri aba mono da, 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, Wanhib'apito hã wazada ĩdâ'âzém na 're asipo're pu'u za'ra wa'aba mono zéb da, tãma ãma 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ di. Marĩ aimawi hã 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mono da si, te 're asi'rã'õtõ aba mo, siwa'ru. \v 21 Aihĩni, asitẽme 're aihutu aba mono õ ré, te za ni'wam norĩ si dawana tisa hã te te 're huri, si'aba'ré na. Taha wa, te za ni'wam norĩ hã tisa hã te te 're simini za'ra, ĩwana 're dasihutu mono wa. Taha wa, te za tô ĩwana da te 're uprosi za'ra. Ni'wam norĩ hã te za duré 're 'rã idi'iti za'ra, uwa 'rãi wa'u ĩsé hã sa'ẽtẽ na te te 're âhuri mono wa. \v 22 E niha. E asõrõwa hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono ã bâ, asapa'abâ asa hã ĩwa 're ĩhuri aba mono zéb da hã. Asiré 're asi'rã'õtõ aba mono ré, ãne hã asiwi 're 'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono wamhã, asiré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ, 're ĩ'ruiwapari za'ra wa'aba mono zé, te aima wasu'u za'ra wa'wa. Ãne hã asima 're 'manharĩ wasété za'ra wa'aba mono wa, te duré ĩsimarĩ'õ norĩ hã 're wazéb za'ra wa'aba mono ãna, 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Ãne wamhã, e niha wa za ai'ãma waihu'u za'ra wa'wa. E ãne zarina, wa za duré ai'ãma 're ĩ̱wata za'ra wa'wa. Mare uptabi di, ai'ãma 're ĩ̱wata za'ra wa'aba mono da hã. \p \v 23 Duréihã Wanhib'apito te te ĩ̱ma ĩwaihu'uzém na, wa tô ãne na aima waihu'u pari za'ra wa'wa: Zudasi hã Zezusi te te dama ĩhâiba nhomrizém na, tô taha barana ma tô Wanhib'apito Zezusi hã ĩ'u'ẽne hã ti'â. \fig |src="CN01803B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="1CO 11.23" \fig* \v 24 Tawamhã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma te tiwata, sõpru wa. Taha pari, ma tô te te wẽ'ẽ, ĩ'u'ẽne hã. Ãne te tãma nharĩ za'ra, tisiré 're ĩnomro mono norĩ ma: “à hã ĩ'u'ẽne hã ĩ̱hâiba te wasu'u, asada ĩ̱sisõmri za'ra wa'aba zé hã. à hã te za 're ĩhuri aba mo, ĩ̱'ãma 're asipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mono zéb da hã.” Ãne ma tô sina tãma rowasu'u za'ra, Zezusi hã. \v 25 Tawamhã saihuri pari, tô õne ma tô duré hâsizé hã ti'â, uwa 'ru 'rãi wa'ui ré hã. Ãne te duré tãma nharĩ za'ra: “à hã rob'rãi wa'u hã, ĩ̱wapru hã asada za'ra wa'aba za ĩ̱wi pu'u wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama ĩropisutuzép té, tô sena za te te dama ãma 're ĩ'a'uwaimrami mono zé, te wasu'u. à hã 're âhuri aba mono sidâpâsi, te za ĩ̱'ãma 're asipo're pu'u u'âsi za'ra wa'aba mono zéb da, 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo, õne u'âsi.” Ãne ma tô duré sina tãma rowasu'u za'ra, Zezusi hã. \v 26 Tawamhã, ĩ'u'ẽne hã 're huri aba mono wamhã, duré rob'rãi wa'u hã 're âhuri aba mono wamhã, ta hã, Wanhib'apito dazada ĩdâ'âzém na 're asipo're pu'u za'ra wa'aba mono zé, te aima wasu'u za'ra wa'wa, za we apâ ĩmorĩzéb u hã. \p \v 27 Taha wa, ni'wam norĩ hã Wanhib'apito ãma 're ĩsipo're pu'u za'ra mono zéb da, ĩ'u'ẽne hã te te siré 're huri mono wamhã, duré rob'rãi wa'u hã te te siré 're âhuri mono wamhã, siséb ãna siré 're si'rã'õtõ mono wamhã, ta norĩ hã te za Wanhib'apito hâiba na, tiwasédé hã te te ãma 're 'manharĩ za'ra, ĩwapru na zama, dazada ĩdâ'âzé hã taré newa, siwa'ru te te 're huri mono wa, ĩ'u'ẽne hã, duré siwa'ru te te 're âhuri mono wa, rob'rãi wa'u hã. \v 28-29 Ni'wam norĩ hã Wanhib'apito dazada dâ'â da, ĩsihâiba nhomrizém na, te te 're rosa'rata za'ra mono ãna, ĩ'u'ẽne hã te te 're huri mono wamhã, duré rob'rãi wa'u hã te te 're âhuri mono wamhã, taha zarina, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ta norĩ hã te te 're hâ za'ra. Taha õ'umnhasite, te za a'â aipẽ'ẽ na 'râwi 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo, asimirosa'rata wasédé hã aima 're hâimana za'ra wa'aba mono zô, taha uimrehẽne, a'â asima 're pari za'ra wa'aba mono da. Taha parip si, te za oto ĩ'u'ẽne hã asiré 're ĩhuri aba mo. Duré taha parip si, te za oto rob'rãi wa'u hã asiré 're ĩ'âhuri aba mo. \v 30 Taha wa, ni'wam norĩ hã ãne hã te te a'â 're 'manharĩ za'ra mono õ wa, te ta norĩ hã hâzé u'âsi 're hâimana za'ra ahâ na, asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã. Ni'wam norĩ hã te duré sib'uwa u'âsi 're hâimana za'ra. Ni'wam norĩ hã ma tô duré 're dâ'â za'ra, ãne wa. \v 31 Wasiré 're wasaihuri mono õ ré, wanhimirosa'rata wasédé hã wama 're hâimana za'ra mono zô, a'â wapẽ'ẽ na 'râwi 're wasi'madâ'â za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're wa'ahâ za'ra mono õ di za. E marĩ wa. 'Re wasiwẽ'õ za'ra mono wa, 're ĩwahâimana za'ra mono na, marĩ na, wa te 're ĩ'upa za'ra mono na hã. \v 32 Tane nherẽ, ti'ab ré te za tô wawasédé hã te te wa'ãma 're ĩ'awaihu'u mono zéb zarina, te te 're wa'ahâ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. E marĩ wa. Te te 're wa'azawi pese mono wa, taha zarina, apâ wa te ãma 're sasõmri pese za'ra mono da. Nimahã na, uburé ĩsazei'õ'wa norĩ zu, za te te siwi wa'awẽ'õ tõ da, te za tô ãne wa, te te 're wa'ahâ za'ra, ti'ai ãma 're wanomro mono ré. \p \v 33 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne na wa za oto aima ãma 'rãsutu za'ra wa'wa, Wanhib'apito dâ'âzém na 're asipo're pu'u za'ra wa'aba mono zéb da, asiré 're asaihuri aba mono zém na hã. Taha wa, te za a'â asisô 're asimipari za'ra wa'aba mo, aihĩni asitẽme 're aihutu aba mono wapsi, asiré ãma 're asaihuri aba mono da. Ãne hã wẽ di. \fig |src="HK014C.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="1CO 11.33" \fig* \v 34 Ni'wam norĩ hã asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã, mra te te 're simroi mono wamhã, tinhorõwa ãma si te za a'â tisa hã te te 're huri. Taha parip si, te za oto asitẽme 're aihutu aba mo, asiré 're asi'rã'õtõ aba mono da. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te siwi 're aiwẽ'õ za'ra wa'aba mono tõ da, te za ãne si ĩ'uwaibaba 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. \p Nimahã na, ãma atẽme ĩ̱morĩ aba wapsi, wa za aimawi na aima ãma roti za'ra wa'wa, rob'ui'éré na we asiwi ĩ̱zadanharĩ za'ra wa'aba zém na hã. \c 12 \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono, Tipẽ'ẽzani na romhuri mono bâ te te dama 're ĩ'apisutu mono zé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã romhuri mono bâ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawapto waihu'u pese na, ãma 're ĩsipawaptob za'ra mono zéb da hã, ta hã te te tãma 're ĩpisutu za'ra mono zém na, wa za oto aima ãma roti za'ra wa'wa, sena ãma 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã, rosa'rata na ãma 're upa za'ra wa'aba mono tõ da. \v 2 A norĩ wa'wa hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, 're waihu'u za'ra wa'aba mono õ ré, ma tô wa'uburé hã te te 're aiwada'uri u'âsi za'ra wa'wa, tô sena newa, romhâiba 'manharĩ hã tarére nherẽ, mreme õ nherẽ, ta norĩ ãma si 're aiwata za'ra wa'aba mono da, waihu'u pese newa. Ãne hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba nherẽ, wa taré ãma aipo're pu'u za'ra wa'wa. \v 3 Tane nherẽ, wa ĩ̱sima aiwẽ za'ra wa'wa, aimawi roti hã waihu'u za'ra wa'aba da oto. Ãté ni'wam norĩ hã te za ãne na Zezusi hã te te dama 're wasu'u za'ra: “Zezusihi ma, marĩ ĩwasétére si tãma 're hâimana mono neza, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimirob'manharĩzém na.” Ãne na hã ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawaptobzéb ré, 're ĩnomro mono norĩ hã, te te dama 're wasu'u waihu'u za'ra mono õ di. Mare di. Duré ãté ni'wam norĩ hã te za ãne na te te dama 're wasu'u za'ra, Zezusi hã: “Zezusi hã, taha Wanhib'apito, danhipai u.” Ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawaptobzéb zarinai õ nherẽ, ãne na tô sena te te dama 're wasu'u waihu'u za'ra mono õ di. \p \v 4 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã misi nherẽ, te ĩsazei'wa norĩ ma, romhuri hã te te 're apisutu, tinhimiromhuri mono bâ sipu'u pese na ãma 're sipawaptob za'ra mono da. \v 5 Duré Wanhib'apito hã misire nherẽ, wasipu'u pese na, wa wa te tãma 're romhuri za'ra, wanhimiromhuri mono bâ, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã. \v 6 Duré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã misi nherẽ, õhõ si te tiwaihu'u pese na te te 're wa'apawapto, romhuri hã sipu'u pese na, wa te tãma ãma 're ĩrob'ma'wamarĩ za'ra mono zéb da hã. \v 7 Wahâiba mono bâ, ma tô romhuri hã te te wama 're apisutu 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Ĩpẽ'ẽzani hã sena na wapẽ'ẽ 're, 're ĩhâimana za'ra mono na, wa te wasina 're waihu'u za'ra mono da, duré wasiré ĩsazei'wa norĩ hã ãma 're wasipawapto wẽ u'âsi za'ra mono da. \v 8 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã ni'wam norĩ si, te za te te 're pisutu za'ra, tô sena ta norĩ hã tinhimirosa'rata waihu'u pese na te te dama ãma 're roti wẽ za'ra mono da, hâiwa hawi dahâimanazém na rowaihu'u na hã. Ni'wam norĩ si, te za duré te te 're pisutu za'ra, rowaihu dama ĩwaihu'u'õ na, te te dama ãma 're roti wẽ u'âsi za'ra mono da. \v 9 Ni'wam norĩ si, te duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te 're pisutu za'ra, ta norĩ hã Cristu hã te te sina 're umnhasi pese za'ra mono da, tisiré ĩsazei'wa norĩ nhipai u. Ni'wam norĩ si te duré te te 're pisutu za'ra, ĩwaihu'u pese zarina, te te ãma 're dapese za'ra mono da, 're dahâzé za'ra mono wamhã. \v 10 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese na si, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're 'manharĩ za'ra mono da, ni'wam norĩ si te duré te te 're pisutu za'ra. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na, sena na te te dama ãma 're rowasu'u za'ra mono da, te duré ni'wam norĩ si te te 're pisutu za'ra. Ni'wam norĩ si, te duré te te 're pisutu za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dasima 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé hã te te ãma 're pibu za'ra mono da, tô sena uptabi na hã te te 're waihu'u za'ra mono da, wa'uburé norĩ hawim hãi õ'umnhasite. Damreme dama ĩwaihu'u'õ na zama, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono da, te duré ni'wam norĩ si te te 're pisutu za'ra, timreme nai õ nherẽ, te te dama ãma 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zéb da hã. Ni'wam norĩ si, te duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã te te 're pisutu za'ra, damreme dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dasima 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé hã sõ'awi te te dama ãma 're wasu'u pese za'ra mono da oto, da te 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb da hã. \v 11 Tô õhõ si te misi nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã romhuri te te dama 're apisutu, ĩsazei'wai mono bâ, te te sima 're ĩda'awẽ mono zéb zarina, ãma 're ĩdasipawaptob za'ra mono zéb da hã. \s1 Dahâiba misi ne, ĩsazei'wa norĩ hã 're ĩhâimana za'ra mono zé wasu'u \p \v 12 Ãne, wa za aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, ĩwaihu'u za'ra wa'aba zéb da hã. Wahâiba hã misi nherẽ, wahâiba na marĩ hã wama 're ĩhâimana za'ra mono hã ahâ di, wapara hã duré wanhib'rada hã duré wapo're hã, duré aimawi hã. Tane nherẽ, misi te tô wahâiba hã wama 're hâimana za'ra, wahâiba mono bâ. Tane duré, wa norĩ hã wasiré ĩsazei'wa norĩ hã wa'ahâ uptabi nherẽ, wa oto simisutu ãma 're wanomro, wahâiba misi ne. \v 13 Wa norĩ hã wasiré ĩsazei'wa norĩ hã aiwa 're wahâimana za'ra mono õ di. Ni'wam norĩ hã zudezu. Duré ni'wam norĩ hã zudezu'õ. Duré ni'wam norĩ hã pawa'âbâ ãna ĩwada'uri zarina si, te te dama 're ĩromhuri za'ra mono. Duré ni'wam norĩ hã wada'uri ãna si'uihâ na 're ĩhâimana za'ra mono. Ãne hã aiwa 're wahâimana za'ra mono õ nherẽ, simisutu wa oto 're wahâimana za'ra, wahâiba misi ne, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani na â dawabzuri uburé, wa te 're 'manharĩ za'ra mono wa, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Tipẽ'ẽzani, uburé te te wama 're anhomri mono wa, wapẽ'ẽ 're, oto 're ĩsãmra mono da hã. \p \v 14 Wahâiba na marĩ hã misi wama 're hâimana za'ra mono õ di. Marĩ hã ahâ na te tô wahâiba na hã wama 're hâimana za'ra, tite mono bâ te te 're ĩromhuri za'ra mono zéb da hã, wapara hã, duré wanhib'rada hã, duré wato hã, uburé ĩré 're ĩwahâimana za'ra mono hã. Tane ma tô duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani hã romhuri hã sipu'u pese na te te wama 're apisutu, ãma 're ĩwasipawaptob za'ra mono zéb da hã. \v 15 Ãne, wa za duré aima ãma simiré'é za'ra wa'wa taré, wahâiba na marĩ hã wama 're ĩhâimana za'ra mono zém na hã. Ãté wapara, te aré wama siwasu'u, ãne: “Wa hã asib'rata õ di. Taha wa, wa taré aihâiba na ai'ãma 're ĩ̱hâimanare. Marĩ dai õre di, wa hã.” E ãne hã aré ĩ'uwaibaba. Mare di. Pire na te tô wama 're hâimana u'âsi za'ra, wapara hã. \v 16 Ãté wapo're hã te aré duré wama siwasu'u, ãne: “Wa hã atõmo õ di. Taha wa, wa taré aihâiba na ai'ãma 're ĩ̱hâimana. Marĩ dai õ di, wa hã.” E ãne hã aré duré ĩ'uwaibaba. Mare di. Pire na te tô wama 're hâimana u'âsi za'ra, wapo're hã. \v 17 Duré, wahâiba na watõmo si wama 're hâimana za'ra mono 'wa'âhã, e niha wa aré 're wanhimipari za'ra. 'Re wanhimipari waihu'u za'ra mono õ di aré, tô. Duré wahâiba na wapo're si wama 're hâimana za'ra mono 'wa'âhã, e niha wa aré 're wanhimhã za'ra. 'Re wanhimhãi waihu'u za'ra mono õ di tô aré. \v 18 Tane nherẽ, ãne na hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're wa'apoto mono õ di. Te te sima 're ĩ'awẽ mono zéb zarina si, ma tô marĩ ahâ na te te wama 're ab'manharĩ, wahâiba na ĩré 're ĩwahâimana za'ra mono zéb da hã. \v 19 Wahâiba na marĩ hã ahâ na wama 're hâimana za'ra mono õ 'wa'âhã, aré wahâiba hã wama 're hâimana za'ra mono õ di. \v 20 Tane nherẽ, marĩ ahâ na te tô wama 're hâimana za'ra wahâiba na hã, wahâiba misi nherẽ. Taha wa, wa tô 're wahâimana za'ra. \p \v 21 Ãté wato hã te aré wanhib'rata ma tinha, ãne: “A hã tarére hã. Marĩ dai õ di, ĩ̱ma hã.” E ãne hã aré ĩ'uwaibaba. Ãté wa'rã hã te aré duré wapara ma tinha, ãne: “A hã tarére hã. Marĩ dai õ di, ĩ̱ma hã.” Ãne hã ĩ'uwaibaba õ di tô duré aré. \v 22 Nima norĩ hã wahâiba na marĩ hã wama 're ĩhâimana za'ra mono hã sib'uware na wama 're hâimana za'ra mono newa. Tane nherẽ, te tô pire na wama 're hâimana za'ra. \v 23 Duré nima norĩ si, wahâiba na wama 're ĩhâimana za'ra mono hã wama wapure na, tarére wama 're hâimana za'ra mono newa, wa za ta norĩ ma 're wanhipese za'ra, wa te 're ĩhâiba'ubu wẽ za'ra mono zém na hã, nimahã ma si, rowazéb tõ da. \v 24-25 Nima norĩ ré si, wa ai'uréiwi ĩré 're wahâimana za'ra, rowazéb ãna. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô te te sima 're wa'awẽ, uburé marĩ hã wahâiba na wama 're ĩhâimana za'ra mono hã, si'u te te wama ãma 're ĩromhuri za'ra mono zéb da hã, sima 're siwanhizari za'ra mono ãna, aihĩni 're sisawi pese za'ra mono da. Ãne da si, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã wahâiba te te wama 're ab'manharĩ, wahâiba na hã nima norĩ si wama wapu newa, pire na tô uburé wama 're hâimana za'ra mono da, simisutu haré. Tane duré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô te te sima 're wa'awẽ, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã, simisutu haré wa te tãma 're romhuri za'ra mono da, wasiwi 're wasiwanhizari za'ra mono ãna. Ma tô te te sima 're wa'awẽ, wapire na wasima 're ĩwahâimana za'ra mono zéb da hã, aiwapsi. \v 26 Wapara hã marĩ ãma sépu'u wa, te te robzépata wamhã, taha u'âbâ, te za uburé wahâiba hã ĩsabâdâ robzépata za'ra. Tane duré, ni'wa hã wasiré ĩsazei'wa, marĩ na te te robzépata wamhã, wa norĩ zama, wa za duré ĩsabâdâ robzépata za'ra ni. Duré, ni'wa hã wasiré ĩsazei'wa hã ĩsimiromhuri wẽ na da te dasima wasu'u wẽ za'ra wamhã, wa norĩ zama, wa za duré ĩsabâdâ 're wato za'ra. \p \v 27 A norĩ wa'wa hã te tô simisutu haré, Cristuhu nhib'a'uwẽ asiré 're anomro aba mo, aihâiba misi aima 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono ne. Duré dahâiba na marĩ hã tite mono bâ te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb da hã, dama 're ĩhâimana za'ra mono ne, te a norĩ wa'wa hã aihâiba mono bâ tãma 're aihâimana za'ra wa'aba mo, Cristuhu ma si, asimiromhuri aba mono bâ, tãma 're 'manharĩ za'ra wa'aba mono da. \v 28 Ãne ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã romhuri hã te te wama 're apisutu, wate mono bâ ĩsimipawapto waihu'u pese na tãma ãma 're ĩwasipawaptob za'ra mono zéb da hã, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã. Romhuri hã danhipai u ĩpire uptabi hã ma tô ni'wam norĩ ma si te te 're apisutu, Zezusi hã te te 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zéb da hã, ĩsazei'õ'wa norĩ ma, Zezusihi zadawa para. Romhuri aimawi hã ĩpire hã ma tô duré ni'wam norĩ ma si, te te 're apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na, sena na ĩsazei'wa norĩ ma si te te ãma 're ĩrowasu'u za'ra mono zéb da hã. Duré ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana wẽ za'ra mono zéb da hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti zarina, te te dama ãma 're ĩroti za'ra mono zéb da hã, ma tô duré ni'wam norĩ ma ĩsimiromhurizéb da hã, te te tãma 're apisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese na, marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're 'manharĩ za'ra mono da, ma tô duré ni'wam norĩ ma si te te 're apisutu, ĩsimiromhurizéb da hã. Ma tô duré ni'wam norĩ si te te 're pisutu za'ra, ĩwaihu'u pese zarina te te ãma 're dapese za'ra mono da, 're dahâzé za'ra mono wamhã. Duré marĩ zô, tiwi 're ĩrowaptâ'â za'ra mono norĩ ãma 're sina u'âsi mono da, ma tô duré ni'wam norĩ hã te te 're apisutu, ĩsibrob'õ norĩ ãma hã, duré ĩhâzé ré norĩ ãma hã. Duré ĩsazei'wa norĩ 'madâ'â'wa, dama 're hâimana za'ra mono da, ma tô duré ni'wam norĩ hã te te 're apisutu. Duré damreme dama ĩwaihu'u'õ na te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono da, ma tô ni'wam norĩ si te te 're apisutu, timreme nai õ nherẽ, te te dama ãma 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zéb da hã. \v 29 E tawamhã ĩsazei'wa norĩ hã te uburé Zezusihi zadawa wasu'u'wa na 're hâimana za'ra, ĩsazei'õ'wa norĩ ma hã. Mare di. Uburé ãne na dama 're hâimana za'ra mono õ di. E uburé te duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa na 're hâimana za'ra, ĩsazei'wa norĩ ma hã. Mare di. Duré e uburé te 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na dama roti'wa na 're hâimana za'ra, ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana wẽ za'ra mono zéb da, te te dama 're roti za'ra mono da hã. Mare di. Duré, e uburé te ĩsazei'wa norĩ hã marĩ dama ĩ'manharĩ waihu'u'õ hã te te dama 're 'manharĩ za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese zarina. Mare di. \v 30 Duré, e uburé te za te te 're dapese za'ra, 're dahâzé za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pese zarina hã. Mare di. Ni'wam norĩ si te za tô ãne na hã 're hâimana za'ra. Duré, e uburé te za damreme dama ĩwaihu'u'õ na te te dama 're sadawa wasu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Mare di. Duré e uburé te za sõ'awi te te dama 're wasu'u pese za'ra, damreme dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dama 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zém na hã. Mare di. Uburé ãne na dama 're hâimana za'ra mono õ di. Tite mono bâ, te za misi si ĩsazei'wa norĩ hã romhuri hã te te ãma tãma 're 'manharĩ za'ra. \v 31 Tane nherẽ, romhuri hã danhipai u dama ĩpire norĩ zô si, te za sô 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo, asiré ĩsazei'wa norĩ hã ãma 're asipawaptob za'ra wa'aba mono zéb da hã. \p Aimawi na, wa za oto aima ãma rowasu'u za'ra wa'wa, ã norĩ wasu'u nhipai u ĩwasu'u wẽ uptabi na hã, ãma 're anomro wẽ uptabi aba mono zéb da hã. \c 13 \s1 Danhimizawi pese zém na rowasu'u \p \v 1 Ti'ai ãma hâiwa ãma zama, uburé damreme mono bâ te dama 're arowasu'u wẽ mono nherẽ, ĩ̱nhimizawi pese zé hã aré ĩ̱ma 're hâimana mono õ wamhã, piza'a 're baihâ 'manharĩ tede hã, da te 're tata'a za'ra mono wa, 're wamreme 'rãihâ za'ra mono wa, da te 're ĩwapari a za'ra mono ne, wa aré taré te dama 're arowasu'u. Ãne wamhã, marĩ dai õ di aré, dama 're ĩ̱nhimirowasu'u mono zé hã. \p \v 2 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te dama 're sadawa wasu'u wẽ mono nherẽ, duré uburé roti hã ĩ̱ma waihu'u pese nherẽ, duré uburé rowaihu hã dama ĩwaihu'u'õ hã ĩ̱ma waihu'u pese nherẽ, ĩ̱nhimizawi pese zé hã ĩ̱ma 're hâimana mono õ wamhã aré, taré, wa aré 're ĩ̱hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma hã. Marĩ dai õ di aré, 're ĩ̱hâimana mono zé hã. Ãté ĩ̱ma waihu'u pese di aré, te tãma nharĩ da, ẽtẽ 'rãihâ ma, si'ré da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, te 're umnhasi mono wa. Ãne da, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te 're umnhasi mono nherẽ, ĩ̱nhimizawi pese zé hã ĩ̱ma 're hâimana mono õ wamhã, aré marĩ dai õ di, 're ĩ̱hâimana mono zé hã. \p \v 3 Duré uburé ĩ̱nhibro hã ĩsibrob'õ norĩ ma, te 're anhomri mono nherẽ, ĩ̱nhimizawi pese zé hã ĩ̱ma 're ĩhâimana mono zarinai õ wamhã, tarére aré, dama 're ĩ̱nhopru mono zé hã. Duré ĩsazei'wa 're ĩ̱hâimana mono wa, da te 're ĩ̱'ruiwapari mono zéb zarina, da te dasiwi ĩ̱zata da, duré dawi ĩ̱sihâiba zawi õ nherẽ, tane nherẽ, duré tarére aré, ĩ̱nhimi'manharĩ wẽ zé hã, ĩ̱nhimizawi pese zé hã ĩ̱ma 're hâimana mono õ wamhã. \p \v 4 E niha tawamhã, danhimizawi pese na, Cristuhu ãma za 're ĩdahâimana za'ra mono zé hã. Ĩsazei'wa norĩ hã simizawi pese na 're hâimana za'ra mono wamhã, marĩ na da'ãma 're wa'a su'u za'ra mono õ di za. Da'ãma 're ĩpẽ'ẽzé za'ra mono zarina, te za tô te te 're dapawaptob u'âsi za'ra. Duré marĩ na 're si'ruiwapari za'ra mono õ di za. Duré tiwẽ na sina 're wata za'ra mono õ di za. Duré danhipai u pire na 're ĩhâimana za'ra mono na, 're si'madâ'â ze za'ra mono õ di za. \p \v 5 Duré hâimana nhiséb ãna, da'ãma 're to za'ra mono õ di za. Duré 'râwi tihâimanazéb da si, te te si'ãma 're rosa'rata za'ra mono õ di za. Duré wara sina, dazada 're siti'ru za'ra mono õ di za. Duré da te tãma 're rob'manharĩ wasété za'ra mono wamhã, dawasédé te te da'ãma 're 'madâ'â u'âsi za'ra mono õ di za. Ãne ĩsazei'wa norĩ, simizawi pese na 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. \p \v 6 Ãne duré, ĩsazei'wa norĩ, simizawi pese na 're ĩhâimana za'ra mono zéb da hã. Dahâimana wasété na 're ĩdahâimana za'ra mono zé wasu'u hã te te 're wapari za'ra mono wamhã, te te ãma sima 're rowẽ za'ra mono õ di za, ĩsazei'wa norĩ hã. 'Re ĩdanomro wẽ mono zé wasu'u na si, te za ãma 're toi uptabi za'ra, tô sena na. \p \v 7 Duré, da te tãma 're rob'manharĩ wasété u'âsi za'ra mono nherẽ, tiwi 're robzei'õ za'ra mono õ di za. Duré dawasété wasu'u hã te te 're wapari za'ra mono wamhã, awa'awi te te siwi 're dawẽ'õ za'ra mono õ di za. Ĩwẽ si, da te 're 'manharĩ u'âsi za'ra mono da si, te za te te sima 're dawẽ za'ra. Duré da te tãma 're rob'manharĩ wasété za'ra mono nherẽ, duré te te 're robzépata za'ra mono nherẽ, te za siptete sina 're hâimana u'âsi za'ra, simi'ẽ na. Ãne ĩsazei'wa norĩ hã simizawi pese uptabi na, 're ĩhâimana za'ra mono zé hã za. \p \v 8 Ĩsazei'wa norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé hã, niwapsi te za te te tiwi 're anhihâri, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ta norĩ hã te te dama ãma 're sadawa wasu'u za'ra mono tõ da oto. Duré ĩsazei'wa norĩ hã timreme nai õ nherẽ, damreme amo na te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono zé hã, te za duré te te tiwi 're anhihâri. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani na, da te 're ĩrowaihu'u za'ra mono zé hã, niwapsi te za duré te te dawi 're anhihâri. Ĩsazei'wa norĩ nhimizawi pese zép si, si'utõrĩ waihu'u õ di za. Taha si, te za õne u'â 're hâimana u'âsi. \p \v 9 Wa norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani na, wa te 're ĩrowaihu'u za'ra mono zé hã, wama waihu'u pese za'ra õ di, uburé hã. Syry na, wa tô wa te 're waihu'u za'ra. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã, uburé wama waihu'u pese za'ra õ di. Taha zama, wa tô duré syry na wa te 're waihu'u za'ra. \p \v 10 Tane nherẽ, nimahã bâtâ na Zezusi hã apâ wei morĩ wamhã, ĩsine za oto 're wahâimana za'ra mono wa, tâibâ za oto syry na 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u, wa te 're ĩwaihu'u za'ra mono zé hã. Duré tâibâ za oto syry na Ĩpẽ'ẽzani na, wa te 're ĩrowaihu'u za'ra mono zé hã. \p \v 11 Wa hã 'watébrémi ré hã, ai'uté mreme na, wa tô 're ĩ̱mreme aré. Duré ai'uté nhimirosa'rata zarina, wa tô duré te 're rosa'rata aré, ĩ̱pẽ'ẽ 'remhã. Tane nherẽ, oto ĩ̱prédu wamhã, ai'uté hâimanazém na, 're ĩ̱hâimana mono õ di oto. Wa tô oto rẽme pese, ai'uté ré ĩ̱hâimanazé hã. \p \v 12 Tane duré, wa norĩ hã dasi'madâ'âzé ĩ'uzurire na ãma 're ĩdasi'madâ'â pibui prã za'ra mono ne, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hâimanazé hã wama waihu'u prã za'ra di, ti'ai ãma 're wahâimana za'ra mono ré hã. Tane nherẽ, nimahã na si, wa za 'râwi wa te 're 'madâ'â za'ra oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Tawapsi wama waihu'u pese za'ra di za oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hâimanazé hã. 'Re ĩwahâimana za'ra mono zém na, te te 're ĩwa'awaihu'u pese mono ne, wama waihu'u pese za'ra di za. \p \v 13 Ãne, wa za oto aima ãma 'rãsutu za'ra wa'wa, ĩsazei'wa norĩ nhimizawi pese hâimanazém na hã. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã da te dasina 're ĩ'umnhasi pese za'ra mono zé hã, si'utõrĩ õ di za. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono umnhasi sina, ĩwẽ zô dasina 're ĩdanhimipari za'ra mono zé hã, si'utõrĩ õ di za. Duré 're ĩdanhimizawi pese za'ra mono zé hã, si'utõrĩ õ di za. E ma hã tawamhã, danhipai u ĩpire uptabi hã. 'Re ĩdanhimizawi pese za'ra mono zé, ta hã danhipai u, ĩpire uptabi na te za 're hâimana. \c 14 \s1 Damreme dama ĩwaihu'u'õ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dasima 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé wasu'u \p \v 1 Asimizawi pese na 're aihâimana za'ra wa'aba mono zéb zô si, te za uburé dama 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono zém nhipai u, asima sô 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo, ĩwẽ uptabi zô si. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani, romhuri hã sipu'u pese na ãma 're sipawaptob za'ra mono da, ĩsazei'wa norĩ ma, te te 're ĩ'apisutu mono zéb zô, te za duré asima sô 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo. E marĩ ĩpire uptabi zô, te za tawamhã, asima sô 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na, sena na ĩsazei'wa norĩ ma, da te 're ĩrowasu'u za'ra mono zéb zô si, te za asima 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo, ĩwẽ uptabi zô si. \v 2 Ni'wam norĩ hã timreme nai õ nherẽ, damreme dama ĩwaihu'u'õ na te te dama ãma 're rowasu'u za'ra mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma si, mreme pibui pese za'ra di za, ta norĩ nhimirowasu'u hã damreme dama ĩwaihu'u'õ na hã. Ta norĩ hã te te dama ãma 're rowasu'u za'ra mono wamhã, taré te za da te 're wapari za'ra, dama sadaihu'u za'ra õ wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipawaptobzéb zarina, marĩ dama ĩwaihu'u'õ na si, 're mreme zusi mono wa, ta norĩ hã. \v 3 Tane nherẽ, ni'wam norĩ hã damreme uwaibaba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na, sena na ĩsazei'wa norĩ ma, te te ãma 're rowasu'u za'ra mono wamhã, taha na si te za ĩsazei'wa norĩ hã 're sipawaptob u'âsi za'ra, Wanhib'apito ãma siptete sina 're nomro mono da, pẽ'ẽ wẽ na. Taha zarina si, te za duré tãma 're rowẽ wairébé apâ, tiwi 're robzei'õ za'ra mono wamhã. \v 4 Ni'wa hã timreme nai õ nherẽ, damreme dama ĩwaihu'u'õ na te te dama rowasu'u wamhã, 'râwip si te ãma sipawapto, Wanhib'apito ãma siptete na 're hâimana u'âsi mono da. Te te ãma dapawapto waihu'u õ di za, dama sadaihu'u õ wa. Tane nherẽ, ni'wa hã damreme uwaibaba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na ĩsazei'wa norĩ ma, te te rowasu'u wamhã, aihĩni te za wapari waihu'u za'ra, taha zarina oto ãma 're sipawaptob za'ra mono da, Wanhib'apito ãma ta norĩ hã siptete sina ãma 're hâimana za'ra mono da oto. \p \v 5 Wa hã wa tô ĩ̱sima te 're aiwẽ za'ra wa'wa, uburé aimreme aba nai õ nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã dama 're sadawa wasu'u za'ra wa'aba mono da, damreme dama ĩwaihu'u'õ na hã. Tane nherẽ, taha nhipai u, wa tô duré te ĩ̱sima 're aiwẽ uptabi za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na damreme uwaibaba si, dama 're rowasu'u za'ra wa'aba mono da. E marĩ wa. 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na damreme uwaibaba, te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ si, te za danhipai u pire na 're hâimana za'ra, ĩsazei'wa norĩ ma. Ni'wam norĩ hã timreme nai õ nherẽ, damreme dama ĩwaihu'u'õ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono pari, ta norĩ nhimirowasu'u nhipai u, sõ'awi da te oto dama 're wasu'u pese za'ra mono wapsi, tawapsi te za oto damreme dama ĩwaihu'u'õ na dama ĩsadawa wasu'u'wa norĩ hã pire na 're hâimana za'ra, aiwa 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na damreme uwaibaba, te te dama 're ĩrowasu'u za'ra mono norĩ me. Tawapsi te za oto ĩsazei'wa norĩ hã ãma 're sipawaptob u'âsi za'ra, siptete sina Wanhib'apito ãma 're nomro u'âsi mono da, ta norĩ hã. \v 6 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za oto aima ãma rowasu'u za'ra wa'wa. Niwapsi wa za ãma atẽme ĩ̱morĩ 'wa, te aipawaptob za'ra wa'aba da. Tawamhã, atẽme ãma ĩ̱morĩ aba wamhã, duré damreme dama ĩwaihu'u'õ na si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te aima sadawa wasu'u za'ra wa'aba wamhã, e tô ĩ'uwaibaba, wa aré ãma aipawapto wẽ za'ra wa'wa. Mare di. Marĩ dai õ di aré, damreme dama ĩwaihu'u'õ na te aima ĩsadawa wasu'u za'ra wa'aba zé hã. Aimreme aba na, te aima ãma rowasu'u za'ra wa'aba wapsi, te aré ĩ̱wapari waihu'u za'ra wa'wa, 'râwi oto ãma 're asipawaptob za'ra wa'aba mono da, marĩ dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩ̱ma ĩwaihu'uzém na hã, duré 'râwi 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti te ĩwaihu'u na hã, duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u na hã, duré ĩsazei'wa norĩ hâimanazém na roti na hã. \p \v 7 Ãne, wa za duré aima ãma romnhimiré'é za'ra wa'wa, ĩwaihu'u za'ra wa'aba zéb da hã. Danhimnhihârâzé ĩsyryre hã ãma 're danhimnhihãsi mono wamhã, ĩwapari pibui pese na ãma 're danhimnhihãsi mono õ nherẽ, da te 're wapari waihu'u za'ra mono õ di, danhimnhihârâzé hã. Duré, rowamremezé hã da te ãma 're rowamreme za'ra mono wamhã, ĩwapari pibui pese na, da te ãma 're rowamreme za'ra mono õ nherẽ, da te 're wapari waihu'u za'ra mono õ di, rowamremezé hã. \v 8 Duré da'wapéi'wa norĩ zô, danhimnhihârâzém na 're danhimnhihãsi mono wamhã, e siwa'ru sô 're danhimnhihãsi mono nherẽ, te za dasi'wapé da hã, sima 're sipese za'ra, da'wapéi'wa norĩ hã. Mare di. \v 9 Tane duré, a norĩ wa'wa hã damreme dama ĩwaihu'u'õ na si, dama 're rowasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, e niha te za da te ãma 're asadaihu'u za'ra wa'wa, da te ãma 're aiwapari waihu'u za'ra wa'aba mono da hã. Da te ãma 're asadaihu'u za'ra wa'aba mono õ di za tô. Asimirowasu'u za'ra wa'aba na hã, rowa'u'u si te za taré te te ãma 're ropé, nimomo. \v 10 Daro mono bâ, te tô damreme mono bâ ahâ uptabi na dama 're hâimana za'ra, 'râwi ãma 're ĩdasisadaihu'u za'ra mono zéb da hã, damremezém na hã. \v 11 Tane nherẽ, ni'wa hã damreme ĩ̱ma ĩwaihu'u'õ na, te te ĩ̱ma rowasu'u wamhã, ĩ̱siré a'uwẽ'õ na, wa za ĩ̱sina waihu'u, ĩ̱ma sadaihu'u õ wa. Duré wa hã ĩsiré a'uwẽ'õ na, te za duré sina ĩ̱waihu'u, tãma ĩ̱zadaihu'u õ wa. Tane duré, ni'wam norĩ hã timreme nai õ nherẽ, damreme dama ĩwaihu'u'õ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono wamhã, da te ãma 're sadaihu'u za'ra mono õ di za. Taré te za da te 're wapari za'ra, dama sadaihu'u za'ra õ wa, ta norĩ hã. \v 12 A norĩ wa'wa hã bété. Ma tô sô 're asõpré u'âsi aba mo, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Tipẽ'ẽzani na, romhuri mono bâ te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zéb zô, ãma 're asipawaptob za'ra wa'aba mono zéb da hã. Romhuri hã õhõ si 're hâimana za'ra mono õ di, ĩpire uptabi na hã. Sisarina si õ di, romhuri hã. Taha wa, romhuri ĩwẽ uptabi zô si, te za asima 're ĩrob'ruiwapari u'âsi za'ra wa'aba mo, ãma 're asipawaptob za'ra wa'aba mono zéb da hã, Wanhib'apito ãma asiptete sina 're anomro u'âsi aba mono da, taha ãma si. \p \v 13 Taha wa, ni'wam norĩ hã timreme nai õ nherẽ, damreme dama ĩwaihu'u'õ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're sadawa wasu'u za'ra mono wamhã, ta norĩ hã te za duré te te tiwi 're rowaptẽrẽ za'ra, Ĩpẽ'ẽzani si romhuri te te tãma 're pisutu pese za'ra mono da, ta norĩ ma hã, damreme dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã, sõ'awi te te oto dama 're wasu'u pese za'ra mono da. \v 14 Wasiré ĩsazei'wa norĩ hã 're wasi'rã'õtõ mono wamhã, wa hã damreme ĩ̱ma waihu'u õ nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, ãma 're ĩ̱mreme mono wamhã, te ãma 're rosa'rata waihu'u mono õ di, ĩ̱ma waihu'u pese õ wa. 'Râwi ĩ̱pẽ'ẽ na si, wa tãma 're ĩ̱mreme. \v 15 E niha tawamhã, ĩ'uwaibaba si te 're ĩ'manharĩ mono zéb da hã. Ĩ̱pẽ'ẽ na, wa za tô tãma 're ĩ̱mreme 'râwi, damreme ĩ̱ma ĩwaihu'u'õ na hã. Tane nherẽ, wa za duré wamremezém na tãma 're ĩ̱mreme, te ãma 're ĩrosa'rata pibui pese mono zéb da hã. Duré wasiré ĩsazei'wa norĩ siré 're ĩ̱nho're mono wamhã, wa za tô 'râwi ĩ̱pẽ'ẽ na 're ĩ̱nho're, damreme ĩ̱ma ĩwaihu'u'õ na hã. Tane nherẽ, taha nhipai u, wa za duré wamremezém na 're ĩ̱nho're, te ãma 're ĩrosa'rata pibui pese mono zéb da hã. Taha wa, ãne te za duré a norĩ wa'wa hã 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo. \v 16 A norĩ wa'wa hã asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, ãté te za aipẽ'ẽ na si 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're aiwata za'ra wa'aba mo, damreme dama ĩwaihu'u'õ na si, tãma 're aimreme zusi aba mono ré. Ãne wamhã, e niha te za aiwapari'wa norĩ hã ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono zém na, te te 're ai'uzei pese za'ra wa'wa, aimreme na te te 're asadaihu'u za'ra wa'aba mono õ nherẽ, ta norĩ hã. \v 17 Ãne hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're aiwata za'ra wa'aba mono zé hã wẽ nherẽ, tane nherẽ, asiré 're asi'rã'õtõ aba mono norĩ hã ãma 're sipawapto waihu'u za'ra mono õ di, siptete sina Wanhib'apito ãma 're ĩnomro u'âsi mono zéb da hã. \v 18 Wa hã ĩ̱siwaprosi, wa asipai u wa'aba, damreme ĩ̱ma ĩwaihu'u'õ na 're ĩ̱mreme u'âsi. Taha zarina, wa 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma 're ĩ̱wata u'âsi. \v 19 Tane nherẽ, wasiré ĩsazei'wa norĩ hã 're wasi'rã'õtõ mono ré, damreme dama ĩwaihu'u'õ na, ĩ̱nhimirowasu'u pa uptabi na te dama 're arowasu'u mono wamhã, e ãne hã wẽ di aré, ãma 're ĩdasipawaptob za'ra mono zéb da hã. Wẽ prã ti aré, ĩ̱ma hã. Ĩ̱nhimirowasu'u 'rutu na nherẽ, damreme dama ĩpibui pese na te dama 're rowasu'u mono wapsi, tawapsi wẽ uptabi di aré ĩ̱ma hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na te dama ãma 're ĩ'aroti mono zéb da hã. \p \v 20 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ai'uté norĩ hã siwa'ru te te sima 're ĩrosa'rata za'ra mono ne, asima ãma 're rosa'rata za'ra wa'aba mono õ di za, te aima ãma ĩrowasu'u za'ra wa'aba zém na hã. Duré ai'utépré norĩ hã tiwasédé te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono õ ne, te za aiwasété ãna 're anomro aba mo. Aihâimana prédub sina, te za asima ãma 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. \v 21 Duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono mreme na hã: \q1 “Darob amoi hawi te za ĩ̱nhib'a'uwẽ norĩ ma, da te 're ĩ̱zadawa wasu'u za'ra, dasimremezém na, ĩ̱nhib'a'uwẽ norĩ ma, damreme tãma ĩsa'rese'õ za'ra na. Tane nherẽ, ĩ̱nhib'a'uwẽ norĩ hã te te 're ĩ̱wapari za'ra mono õ di za, po're ãna 're nomro u'âsi mono wa, ta norĩ hã.” \m Ãne duréihã Wanhib'apito, zudezu norĩ ãma te te ĩwaihu'u sirõmo za'ra zé hã, ĩbaihâ na hã. \p \v 22 Taha wa, damreme dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te dasima 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé, ĩsazei'õ'wa norĩ ma ropibu ma, ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono waihu'u pe hã te te 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb da hã. Ĩsazei'wa norĩ ma, rowasu'uzéb dai õ di, ã hã. Tane nherẽ, damreme uwaibaba, dama ĩwaihu'u pese na ni'wam norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te dama 're ĩsadawa wasu'u za'ra mono zé hã, ĩsazei'wa norĩ ma ropibu ma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono za ĩwẽ na tãma 're ĩsõprub za'ra mono zém na, te te sina 're ĩwaihu'u sirõmo za'ra mono zéb da hã, ã hã. Ĩsazei'õ'wa norĩ ma, rowasu'uzéb dai õ di, ã hã. \v 23 Ãté asiré ĩsazei'wa norĩ me, te za asiré asi'rã'õtõ 'wa, uburé. Tawamhã ãté te za damreme aima ĩwaihu'u aba õ na, ai'ahâ wa'aba na asima ĩrowasu'u za'ra wa'wa. Tawamhã ãté tane ré, te za ĩsazei'õ'wa norĩ hã asisi, atẽme wa'aba, ĩsazei'wai hâimanazé, te te waihu'u za'ra õ nherẽ, te te aiwapari za'ra wa'aba da. Ãne wamhã, e niha te za õ norĩ hã ai'ãma rosa'rata za'ra wa'wa. Ãté te za ai'ãma rosa'rata wasété za'ra wa'wa, ai'rã siwamnarĩ za'ra wa'aba newa. \v 24 Tane nherẽ, ãté asiré asi'rã'õtõ aba ré, te za aimreme aba na si 'Re ĩhâimana u'âsi mono, dama ĩsadawa wasu'u za'ra wa'wa, ai'ahâ wa'aba na. Tane ré, ĩsazei'õ'wa norĩ hã atẽme sisisi aba wamhã, ta norĩ hã te za oto 'râwi tipẽ'ẽ na tiwasété na siwaihu'u za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã timremezém na te te oto ĩwapari za'ra zéb zarina, ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zé, te te ĩwaihu'u za'ra õ norĩ hã. Taha zarina, te za oto siwẽ'õ pese za'ra, tiwasété na ĩsiwaihu'u za'ra zéb zarina. \v 25 'Râwi sima si, te te 're ĩrosa'rata za'ra mono zé hã te za oto tiwi waihu'u za'ra ni, ĩmana'rãmi hawi. Tawamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, tãma ĩpire za'ra na te te oto sina waihu'u za'ra wa, te za oto hi'rãtitõ tãma ana, ãma wata za'ra da. Tawamhã ãne te za oto ta norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te aima 're wasu'u za'ra wa'wa: “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te nare asõ'a wa'aba, aima 're hâimana za'ra wa'wa.” Ãne te za te te aima 're wasu'u za'ra wa'wa, ĩsazei'õ'wa norĩ hã. \s1 Ĩsazei'wa norĩ hã 're si'rã'õtõ mono wa, marĩ ĩ'uwaibaba si te te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zé wasu'u \p \v 26 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãhã wasu'u na, wa za oto aima 'rãsutu za'ra wa'wa. Asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, ni'wam norĩ si te za aima 're sõ're za'ra wa'wa, ĩsazei'wa nho'rezém na. Ni'wam norĩ si te za duré ĩsazei'wa norĩ 're aihâimana za'ra wa'aba mono zém na, te te aima 're roti za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ si te za duré marĩ ĩwaihu'u'õ hã te te aima 're waihu'u za'ra wa'wa, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ta norĩ ma si, te te 're ĩwaihu'u za'ra mono zéb zarina. Timreme nai õ nherẽ, te za duré ni'wam norĩ si 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te aima 're sadawa wasu'u za'ra wa'wa, damreme aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba õ na hã. Ni'wam norĩ si te za duré aimreme aba zarina, te te aima ãma 're wasu'u pese za'ra wa'wa sõ'awi, aré damreme aima ĩwaihu'u za'ra wa'aba õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono, da te aima 're ĩsadawa wasu'u za'ra wa'aba mono zé hã. Asimiromhuri aba mono bâ, te za ãma 're asipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mo aihâiba mono bâ, Wanhib'apito ãma si asiptete sina 're anomro aba mono da. \v 27 Aihĩni 're ai'rã'õtõ aba mono ré, ni'wam norĩ hã damreme dama ĩwaihu'u'õ na te te aima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, maparane te za te te aima 're 'mairowasu'u wa'wa. Si'ubdatõ dahâiba wamhã, wẽ di duré. Tane nherẽ, ta norĩ nhipai u hã asima 're 'mairowasu'u za'ra wa'aba mono õ di za, damreme aima ĩwaihu'u aba õ na hã. Si'ubdatõ haré te za asima 're ĩ'mairowasu'u wa'aba mo. Duré sisarina si, te za ta norĩ hã atãma te te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa. Taha parimhã, te za oto ni'wa hã sõ'awi te te aima ãma 're wasu'u pese za'ra wa'wa, aimreme aba na oto 're ĩwaihu'u za'ra wa'aba mono zéb da hã, asi'uihâ na wa'aba. \v 28 Tane nherẽ, ni'wa hã aimreme aba na aima ĩwasu'u pese aba 'wa da hã, asiré 're 'maihâimana aba mono õ wamhã, tawamhã, damreme dama ĩwaihu'u'õ na 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã te za ari'iwi 're si'ubumro. Tipẽ'ẽ na si, te za 're mreme zusi, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma, damreme tãma ĩwaihu'u za'ra õ na hã. \v 29 Asiré 're asi'rã'õtõ aba mono ré, ni'wam norĩ hã aimreme aba na 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te aima 're sadawa wasu'u za'ra wa'aba mono wamhã, maparane te za tô te te aima 're 'mairowasu'u wa'wa. Si'ubdatõ dahâiba wamhã, wẽ di duré. Ãne wamhã, ni'wam norĩ hã asiré ĩsazei'wa norĩ hã te za ĩsimirowasu'u za'ra zém na te te sima ãma 're rowaihu'u pese za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hawib zô, tô sena zô, te te ãma ĩwaihu'u pese za'ra zéb da hã. \v 30 Tawamhã duré, ni'wa hã te te aima rowasu'u za'ra wa'aba ré, ãté ni'wa ĩhâiba amoi ma, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tãma waihu'u, tizadawa wasu'u hã, taha zama te te oto aima sadawa wasu'u za'ra wa'aba da. Ãne wamhã, aima rowasu'u 'rata aba 'wa hã te za tinhimirowasu'u hã sazâ, õhõ si te te oto aima sadawa wasu'u za'ra wa'aba da. \v 31 Taha zarina si, te za oto 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã sisãna'repsi asima 're ĩsadawa wasu'u za'ra wa'aba mo, aihĩni oto ãma 're ĩwaihu'u pese za'ra wa'aba mono zéb da hã asi'uihâ na, duré aipẽ'ẽ wẽ wa'aba zarina, asiptete sina ãma 're anomro aba mono da oto. \v 32-33 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, marĩ hã siwa'ru, wa te 're ĩ'manharĩ za'ra mono zéb da hã, te te sima 're wa'awẽ mono õ di. Rowẽ na wawaimri wasiré 're wahâimana za'ra mono da si, ma tô te te sima 're wa'awẽ. Taha wa, ni'wam norĩ hã damreme uwaibaba si, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa na te te dama 're rowasu'u za'ra mono wamhã, te za 're si'madâ'â pese za'ra, siwa'ru te te dama 're rowasu'u za'ra mono tõ da, rowahutu zô, 're dasi'rã'õtõ mono sidâpâsi, te te 're damreme nhihâri za'ra mono tõ da. Daro mono bâ ĩsazei'wa norĩ, siré 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zéb uwaibaba si, te za te te dama ãma 're rowasu'u za'ra, ĩsadawa wasu'u'wa norĩ hã. \p \v 34 Ĩsazei'wa norĩ, asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, pi'õ norĩ hã te za ari'iwi dame 're si'ubumro, 're ĩwahâimana za'ra mono zéb zarina. Timro norĩ zapari, te za tô 're hâimana za'ra pi'õ norĩ hã, duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na, Mozési ãne na te te ãma ĩrob'ui'érézéb zarina. Taha wa, asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, pi'õ norĩ hã te te sima 're robzanhamri za'ra mono õ di za, timreme na asima 're rowasu'u za'ra wa'aba mono ré, te te 're ro'wa'rutu tõ za'ra mono da. \v 35 Pi'õ norĩ hã dasi'rã'õtõzéb ãma, rowahutu'wa norĩ nhimirowahudu hã te te 're wapari za'ra mono wamhã, tãma ĩwaihu'u za'ra õ hã te te oto 're waihu'u pese za'ra mono da, te te sima 're wẽ za'ra mono wamhã, 'rip si te za timro hã te te ãma 're sadanharĩ za'ra, waimri si. Ĩsazei'wa norĩ hã aihĩni 're asi'rã'õtõ aba mono ré, pi'õ norĩ hã timreme na te te dawi 're sihâri za'ra mono wamhã, wẽ õ di za, pi'õ norĩ mreme hã. \p \v 36 E 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u hã dawana waihu'u za'ra wa'aba bâ, te za ãne 're aihâimana za'ra wa'aba mo, ĩsazei'wa norĩ 're ĩhâimana za'ra mono zéb zarinai õ nherẽ. E a norĩ wa'aba ma si, ma tô aima ãma wasu'u za'ra wa'aba ni. \v 37 Ãhãna te aima ãma ĩrob'ui'éré za'ra wa'aba zé hã, ĩ̱si'uihâ na ĩ̱nhimiroti na hãi õ di. Wanhib'apito zadawa para, wa aima ãma rob'ui'éré za'ra wa'wa, ĩsimiroti zarina si. Ma'ãpé, ãne hã asi'uihâ na ãma waihu'u za'ra wa'aba, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa na asi'ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mono norĩ hã, duré aimawi romhuri mono bâ, Tipẽ'ẽzani na te te aima 're ĩpisutu za'ra wa'aba mono zém na asi'ãma 're ĩrosa'rata za'ra wa'aba mono norĩ hã. \v 38 Ãne na ĩ̱nhimiroti na, ni'wam norĩ hã te te 're ĩ̱zaze za'ra mono õ wamhã, tawamhã, ĩsazei'õ'wa na te za ta norĩ ãma 're ĩrosa'rata u'âsi za'ra wa'aba mo. Taha wa, a norĩ wa'wa hã ta norĩ nhimiroti hã 're 'madâ'â za'ra wa'aba mono õ di za oto. \p \v 39 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za ãhã wasu'u na hã aima ãma 'rãsutu za'ra wa'wa. Aimreme aba zém na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa 're aihâimana za'ra wa'aba mono da, te za 'râwi 're asi'madâ'â za'ra wa'aba mo. Duré damreme dama ĩwaihu'u'õ na, 'Re ĩhâimana u'âsi mono, asima 're sadawa wasu'u za'ra wa'aba mono tõ da, 're asisadawa uwati za'ra wa'aba mono õ di za. \v 40 Asiré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, uburé marĩ hã te za ĩ'uwaibaba si 're ĩ'manharĩ za'ra wa'aba mo, ĩpibui pese zarina si, aiwaimri wa'aba. \c 15 \s1 Cristu ĩhâiwa'utuzé wasu'u \p \v 1 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za duré ãma aipo're pu'u za'ra wa'wa. Duréihã Zezusihi wasu'uwẽ na, wa tô te aima 're rowasu'u za'ra wa'wa. Taha zarina, ma tô oto asima ĩwẽ za'ra wa'wa, asiptete sina ãma 're anomro u'âsi aba mono da oto. \v 2 Ãhã wasu'uwẽ hã te aima ãma 're ĩwasu'u za'ra wa'aba mono zé hã, asiptete sina 're sazei utõrĩ za'ra wa'aba mono õ wapsi, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te 're asõ'reptu za'ra wa'aba mono zé hã asina 're ĩ'uwaimrami za'ra wa'aba mo. Tane nherẽ, ãté 'Re ĩhâimana u'âsi mono, asina 're umnhasi uptabi za'ra wa'aba mono õ wamhã, te te 're ĩ'asõ'reptu za'ra wa'aba mono zé hã asina 're uwaimrami za'ra wa'aba mono õ di za. \p \v 3-4 Zezusihi wasu'uwẽ hã danhipai u ĩpire uptabi hã, wa tô te aima 're wasu'u za'ra wa'wa, da te ĩ̱ma 're ĩrowasu'u za'ra mono zéb zarina. Ãne, Zezusihi wasu'u hã ĩpire uptabi hã: Cristu hã ma tô, u, wazada dârâ, uburé wawasété na 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ zada. Taha pari, ma tô dasiwi sẽrẽ ni, u, ab're 're. Tawamhã bâdâ maparane ãma si'utõrĩ õ ré, ma tô duré Ĩmama hã hâiwa'utu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãne ma tô tãma tiromhâiba, duréihã 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u'wa norĩ hã ĩbaihâ na te te ãma ĩrob'ui'éré sirõmo za'ra zéb zarina. \v 5 Tawamhã Zezusi hã hâiwa'utu pari, Pedruhu ma, ma tô sihâi'ré. Taha pari, ma tô duré tizadawa wasu'u'wa norĩ ma zama sihâi'ré za'ra, 12 na aré ĩsiré 're ĩnomro mono norĩ ma hã. \v 6 Taha parimhã, ma duré tizazei'wa norĩ nho'a sihâi'ré, 500 na ĩhâiba za'ra norĩ nho'a, aihĩni siré si'ubumroi ré. Ta norĩ hã te zahadu dâ'â ãna 're hâimana za'ra. Ni'wam norĩ si, ma tô tidâ'â za'ra, umro na. \v 7 Taha pari, ma tô duré Ti'aduhu ma sihâi'ré. Taha za'u si, ma duré dama ĩsadawa wasu'u'wa da, za daro mono bâ te te ĩsatõrĩ za'ra norĩ ma, sihâi'ré za'ra, uburé te te hâiba pibu za'ra da. \p \v 8 Taha wa, ĩ̱ma hã robduma si, ma tô duré sihâi'ré, Zezusi hã. Ni'wa hã daza'u si poto wa, marĩ ĩwẽ uptabi hã dasiré te te sina ĩ'uwaimrami õ ne, wa tô wa hã daza'u si Zezusi hã 'madâ, ĩ̱tõmo na, ĩ̱ma sihâi'ré wa. \v 9 Wa hã uburé ĩ̱siré Zezusihi zadawa wasu'u'wa norĩ zapari, wa 're ĩ̱hâimana, tãma ĩ̱wapu za'ra na. E marĩ wa. Te sazei õ ré, wa tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'uwẽ ma, te tãma 're rob'manharĩ wasété u'âsi za'ra. Taha wa, ĩbâi õ di aré, ĩsadawa wasu'u'wa na, da te 're ĩ̱waptẽrẽ za'ra mono zé hã. \v 10 Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã tinhimizawi pese zéb zarina si, ma tô ĩ̱ma tinhopru, tô õhõ na si dama 're ĩ̱hâimana mono da oto, Cristuhu zadawa wasu'u'wa na. E tawamhã, taré ma tô ĩ̱ma tinhopru, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Mare di. Wa tô te ĩ̱sina tãma 're uwaimrami u'âsi. Uburé ĩ̱siré Cristuhu zadawa wasu'u'wa norĩ hã, wa tô romhuri na te 're 'rãnhipai u'âsi za'ra. Tane nherẽ, ĩ̱si'uihâ na te dama 're romhuri mono õ di. 'Re ĩhâimana u'âsi mono si, ma tô te te 're ĩ̱pawapto, ãne na te dama 're romhuri mono da, ĩ̱ma ĩsõprubzéb zarina si. \v 11 Ãté, wa hã wa tô aima wasu'u na'rata za'ra wa'wa, Zezusihi wasu'uwẽ hã. Ãté ĩ̱siré norĩ si ma tô aima wasu'u na'rata za'ra wa'wa. Ãne hã wẽ di tô, ĩ̱ma hã. E marĩ wa. Wa norĩ hã Cristuhu zadawa wasu'u'wa norĩ hã, misire Zezusihi wasu'uwẽ hã wa te dama 're wasu'u za'ra mono wa, tô õhõ si wa. Tô taha wasu'uwẽ si, ma tô oto 're ĩsaze za'ra wa'aba mo, a norĩ wa'wa hã. \s1 'Re dadâ'â za'ra mono nherẽ, apâ 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono zé wasu'u \p \v 12 Ãne, wa za duré ãma aima rowasu'u za'ra wa'wa. Ni'wam norĩ hã asiré 're hâimana za'ra wa'aba mono nherẽ, te ãne ta norĩ hã te te sima 're nharĩ za'ra: “'Re dadâ'â za'ra mono wamhã, apâ 're dahâiwa'utu za'ra mono õ di za, niwamhã. Mare uptabi di za.” Ãne te ni'wam norĩ hã te te sima 're nharĩ za'ra. E ãne hã tô sena. Mare di. Cristu hã dâ'â nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono apâ te te ĩhâiwa'utu na, sena na, wa te dama 're wasu'u za'ra mono nherẽ, e niha te bété ãne na te te ãma 're rosa'rata upa siroptub za'ra, asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã. \v 13 'Re dadâ'â za'ra mono nherẽ, apâ ĩdahâiwa'utu za'ra zé hã tô senai õ 'wa'âhã, e marĩ te aré wama wasu'u za'ra. Cristu, apâ ĩhâiwa'utuzé wasu'u hã, tô senai õ na, te aré tô wama wasu'u za'ra. Ãne hã aiwa aré tô, wama hã. \v 14 Duré, Cristu hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, sena na te te apâ hâiwa'utu õ 'wa'âhã, aré marĩ dai õ di, Zezusihi wasu'uwẽ, wa te dama 're ĩwasu'u za'ra mono zé hã. Taré 'wa'âhã, aré marĩ dai õ di duré, Cristuhu ãma 're ĩsasõmri za'ra wa'aba mono zé hã. Taré te aré 're ĩsaze za'ra wa'aba mo, marĩ dai õ nherẽ aré. \v 15 'Re dadâ'â za'ra mono nherẽ, apâ 're ĩdahâiwa'utu za'ra mono zé hã tô senai õ 'wa'âhã, Cristu hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono, apâ te te ĩhâiwa'utuzé hã, aré tô senai õ di duré, ãne hã aiwa. Senai õ 'wa'âhã, wa norĩ hã wazadawa nhipese na, wa aré taré wa te dama 're wasu'u za'ra 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, Cristu apâ te te ĩhâiwa'utuzém na, wa te dama 're rowasu'u u'âsi za'ra mono wa. Tarére aré tô, dama wanhimirowasu'u za'ra hã. \v 16 'Re dadâ'â za'ra mono nherẽ, apâ ĩdahâiwa'utu za'ra zéb da hã tô senai õ 'wa'âhã, Cristu, apâ ĩhâiwa'utuzé wasu'u hã, tô senai õ na te aré wama wasu'u za'ra tô. \v 17 Duré, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã Cristu apâ te te ĩhâiwa'utuzé hã tô senai õ 'wa'âhã, aré tarére, Cristuhu ãma 're ĩsasõmri za'ra wa'aba mono zé hã, aiwasété wa, asada ĩdâ'â aba zém na, 're ĩsaze za'ra wa'aba mono zé hã. Ĩhâiwa'utuzé hã senai õ 'wa'âhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te siwi 're aiwẽ'õ pese za'ra wa'aba mono haré, te aré tô zahadu aiwasété ré, 're anomro u'âsi aba mo, õne haré, aiwasédé hã te te aima 're pari za'ra wa'aba mono ãna. \v 18 Duré, Cristuhu hâiwa'utuzé hã senai õ 'wa'âhã, uburé ĩsazei'wa, 're ĩdâ'â za'ra mono norĩ hã te aré ĩpẽ'ẽ 're, dâ'â u'âsi 're hâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhiti. \v 19 Cristu hã apâ hâiwa'utu õ 'wa'âhã, tô ĩbâre te aré wa'ãma 're dapẽ'ẽzé uptabi za'ra, wasiré ĩsazei'wa 're ĩwahâimana za'ra mono norĩ ãma hã. E marĩ wa. Marĩ dai õ wa aré, wa te ãma 're ĩsasõmri za'ra mono zé hã, marĩ da ne, wa te 're saze za'ra mono wa, ti'ab ré. \p \v 20 Tazahã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô apâ hâiwa'utu tô sena, Cristu hã. E marĩ te tawamhã, wama wasu'u za'ra, Cristu apâ ĩhâiwa'utuzé hã. Niwapsi uburé ĩsazei'wa 're ĩdâ'â za'ra mono norĩ hã, tô sena za apâ 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩhâiwa'utu za'ra zé, te wama wasu'u za'ra. Taréi õ di, ã hã. \v 21-22 Duréihã aibâ hã ma tô tiwasété 'rata, Adã na ĩsisi hã. Taha nhirã na, te oto dadâ'âzé hã uburé dama 're hâimana za'ra. E marĩ wa. Taha nhihudu si, 're dahâimana za'ra mono wa. Tane duré, aibâ marĩ ĩwẽ hã te te ĩ'manharĩzéb zarina, te oto dahâiwa'utuzé hã dama 're hâimana za'ra, aiwab zahuré, ãne hã. Cristu na ĩsisi hã. Taha ãma si 're ĩnomro mono norĩ ma, te za dahâiwa'utuzé hã tãma 're hâimana za'ra, õne u'âsi. \v 23 Cristu hã ma tô tihâiwa'utu na'rata. Niwa ti'ai u, za we apâ dazô morĩ wapsi, te za ĩsib'a'uwẽ norĩ hã tihâiwa'utu za'ra. \v 24-25 Tawapsi, te za oto rob'rãsutuzé hã ĩwa waptãrã. Tawapsi te za uburé dama ĩpire norĩ nhiptetezé hã tiwi a'uprosi Cristu hã, ti'ai ãma uburé dama roti'wa norĩ wi hã, hâiwa nhirõtõ na uburé ĩhâiba'õ norĩ wib zama. 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã uburé tinhitob'ru norĩ ãma te te ĩ'ai'utézéb u si, te za Cristu hã te te 're da'ab'madâ'â, pire na. Taha parip si, te za oto Timama ma ĩsib'a'uwẽ hã sõmri za'ra, õhõ si te te 're ab'madâ'â u'âsi mono da oto, pire uptabi na. \v 26 Dadâ'âzé hã te dazada 're hâimana. Ta hã te za oto Cristu hã uprosi pese, da'rãsutu ãma hã. \v 27 Duréihã apito Dawi hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré siro, Cristuhu ãma: \q1 “Ta hã ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã pisutu, uburé marĩ hã pire na te te 're ab'madâ'â mono da, siwaprosi.” \m Ãne duréihã Cristuhu ãma, Dawi te te ĩrob'ui'éré siro hã te 're hâimana. E tawamhã, pire na dama 're ĩhâimana mono zéb da, Cristuhu pisutu'wai ma zama, te za pire na tãma 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ma. Mare di. Taha ma zama, te te wasu'u õ di, ãne hã. Sisapari ma si, ma tô pisutu, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Ãhã wasu'u hã wama pibui pese za'ra di oto. \v 28 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te za te te 're da'apisutu, Cristuhu nhimi'madâ'â si oto 're dahâimana za'ra mono da. Tawapsi, te za oto ti'ra hã pisutu 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, ĩsapari 're hâimana mono da oto, Ĩmama si te te oto 're da'ab'madâ'â u'âsi mono da, danhipai u dama pire uptabi na. \p \v 29 Ãne, wa za duré aima ãma rowasu'u za'ra wa'wa, za ĩdahâiwa'utu za'ra zé wasu'u na hã. Ni'wam norĩ hã asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã ma tô â dawabzuri hã da te tãma 're 'manharĩ za'ra, ĩsazei'wa norĩ, â dawabzuri da te tãma 're 'manharĩ za'ra mono õ ré, 're ĩdâ'â za'ra mono norĩ upana, ĩsazei'wa norĩ zu hâiwa'utu za'ra da. E marĩ da, ma tô bété ta norĩ hã ãne hã te te 're 'manharĩ za'ra, dahâiwa'utuzé wasu'u hã te te 're sazei uptabi za'ra mono õ nherẽ. Ãne wamhã, e tô ĩ'uwaibaba, aima za'ra wa'aba hã. \v 30 Wa norĩ hã bété, Cristuhu ma, wa te 're ĩromhuri pese za'ra mono norĩ hã. Wama romnhimimnhasi na, wa 're wahâimana u'âsi za'ra bâtâ sidâpâsi, ĩwasu'uwẽ hã wa te dama 're wasu'u za'ra mono 'ru te, niha da te wama 're rob'manharĩ za'ra mono õ'umnhasite, da te 're ĩwa'ruiwapari za'ra mono zéb zarina. Tawamhã dahâiwa'utuzé wasu'u hã senai õ 'wa'âhã, e marĩ da, wa aré bété wa te tãma 're romhuri za'ra Cristuhu ma hã, wama romnhimimnhasi uptabi za'ra nherẽ. Marĩ dai õ di tô aré, tãma wanhimiromhuri za'ra hã. \v 31 Ĩ̱sisãnawã norĩ, awẽ sidâpâsi aré 're ĩ̱dâ'â u'âsi mono nherẽ, wa tô te dama 're rowasu'u u'âsi, ĩwasu'uwẽ na. Wa norĩ hã Wanhib'apito Cristu Zezusihi ãma simisutu oto 're wanomro mono wa, tô sena aima 're ĩ̱toi uptabi za'ra wa'aba mono zéb zarina, wa tô sena na aima ĩ̱siwasu'u za'ra wa'wa, ãne na hã. \v 32 Épézu ãma, ni'wam norĩ hã ma tô ĩ̱zada tihâimana wasété za'ra, robzahi hã dazô 're ĩwairébé mono ne. Ta norĩ 'rata, ĩ̱hâimana ré hã, ĩ̱ma romnhimimnhasi uptabi di, te te siwi ĩ̱wĩrĩ da newa. Tawamhã, dahâiwa'utuzé wasu'u hã taré wamhã, e sena aré ĩ̱nhimiromhuri hã, Cristuhu ma hã, ĩ̱ma romnhimimnhasi nherẽ, te tãma romhuri wamhã aré. Ãne hã ĩ'uwaibaba õ di aré, ĩ̱ma hã. Taré aré, te 're ĩromhuri mono zé hã. Dahâiwa'utuzé wasu'u hã tô senai õ 'wa'âhã, ti'ai ãma 're wahâiba si'utõrĩ pese za'ra mono 'wa'âhã, ĩ'uwaibaba wa aré danhimiroti wasété na, wa te da'ãma 're sasõmri za'ra. Ãne danhimiroti wasédé hã: “Ãté romhutu na, wa za wasi'utõrĩ. Ãté awẽpsi. Taha wa, ãhãna hã watozém na si siwa'ru wato za'ra wa'aba, wanhirõiwi da, wasazém na, duré âzé na.” Ãne wamhã, wa aré tô ĩbâre, wa te da'ãma 're sasõmri za'ra, dahâiwa'utuzé wasu'u hã tô senai õ 'wa'âhã aré. \v 33 Ãne wa, te za dawi 're asi'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, danhimiroti wasédé hã tô sena newa, da'ãma 're sasõmri za'ra wa'aba mono tõ da. Taha na da'ãma 're sasõmri za'ra wa'aba mono wamhã, ta norĩ ne te za oto 're aihâimana wasété za'ra wa'aba mo. \v 34 Ni'wam norĩ hã asiré 're ĩhâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã 'râwi te te 're waihu'u za'ra mono õ di. E ãne na 're siséb za'ra mono ãna. Asimiza'rese ãna 're aihâimana za'ra wa'aba mono zém hawi, te za oto aipizari za'ra wa'wa, aiwasédé hã rẽme pese za'ra wa'aba da, aiwẽ uptabi na si 're anomro aba mono da oto. \s1 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã za te te da'ahâiwa'utu wa, dahâiba té wasu'u \p \v 35 Ãté ni'wam norĩ hã asiré 're aihâimana za'ra wa'aba mono norĩ hã te za ãne 're sisadanharĩ za'ra: “E niha te za merẽ 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã da'ahâiwa'utu. 'Re dadâ'â za'ra mono wa, 're dahâiba si'utõrĩ pese za'ra mono nherẽ, e niha te za merẽ ãne nherẽ, apâ da'ahâiwa'utu.” \v 36 E niha te asimirosa'rata waihu'u ãna, ãne na 're ĩ'upa za'ra wa'aba mo. Amnho potozém na, wa za pé aima ãma simiré'é za'ra wa'wa, waihu'u za'ra wa'aba da. Amnho hã da te 're zuri mono wamhã, ĩtomhâ 're si'utõrĩ mono õ nherẽ, 're 'wanhipré za'ra mono õ di. \v 37 Duré, tridu hã aro 'rã ne hã da te 're zuri mono wamhã, duré aimawi amnho hã da te 're zuri mono wamhã, e ĩteihi zama te za ĩsu da te 're zuri. Mare di. Ĩnhama uptabi si te za da te 're zuri, pibui pese na 're poto za'ra mono da, amnho hã. \v 38 Amnho hã da te 're zuri mono wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te ĩ'aropoto mono hawim haré, te te sima 're ĩ'apisutu mono zéb zarina si, te za dama 're 'wanhipré wairébé, sipu'u pese na. \p \v 39 Duré, ti'ai ãma uburé hâiba ré 're ĩhâimana za'ra mono hã aiwapsi õ di. A'uwẽ hâiba hã aimawi. Duré abaze norĩ hâiba hã aimawi. Duré pe'a norĩ hâiba hã, aimawi. Duré si norĩ hâiba hã aimawi. \p \v 40 Duré, hâiwa ãma 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hâiba hã aiwab õ di, ti'ai ãma 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hâiba ne hã. Hâiwa ãma si, dahâiba hã wẽ uptabi di. Duré 'madâ'â zei uptabi di. Ti'ai ãma dahâiba hã wẽ nherẽ, duré 'madâ'â ze nherẽ, aiwab õ di, hâiwa ãma dahâiba ne hã. \v 41 Bâdâ hã bété. Ta hã 'madâ'â ze ti. Wẽ uptabi di. A'amo hã 'madâ'â zei uptabi di duré. Uburé wasi hã hâiwa na 're ĩsimasa mono hã, 'madâ'â ze ti duré. Tane nherẽ, uburé aiwapsi 're hâimana za'ra mono õ di, ĩ'madâ'â ze da hã. Duré uburé wasi norĩ hã aiwapsi 're simasa mono õ di, ĩ'madâ'â ze da hã. \p \v 42 Tane duré, za niwa 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te ĩda'ahâiwa'utuzé hã. Amnho hã da te 're zuri mono wamhã, ĩtomhâ 're si'utõrĩ mono wapsi, te za 're 'wanhipré za'ra. Tane duré, ti'ab ré, 're dadâ'â za'ra mono pari, ab're 're, da te oto 're danheme mono wamhã, te za tô 're dahâiba si'utõrĩ za'ra. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono te te oto da'ahâiwa'utu wamhã, dahâiba hã aiwa dama 're hâimana za'ra mono õ di za oto. 'Re dahâiba si'utõrĩ za'ra mono ãna, te za oto ĩré 're dahâimana u'âsi za'ra, õne u'â. \v 43 'Re dadâ'â za'ra mono wa, dahâiba hã ab're 're, da te 're séme mono wamhã, wasété uptabi di oto, dahâiba hã. Duré, marĩ hã te te 'manharĩ waihu'u õ di dahâiba hã, marĩ dai õ wa oto. Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã te te oto da'ahâiwa'utu wamhã, dahâiba hã wẽ uptabi di za oto. 'Madâ'â zei uptabi di za duré. Tawapsi, danhiptete uptabi na te za ĩré 're dahâimana u'âsi za'ra oto. \v 44 'Re dadâ'â za'ra mono wa, dahâiba hã ab're 're, da te 're ĩséme mono hã, ti'ai ãma ré hã, dahâiba si, danhi ré si, duré dahi ré si. Tazahã 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã za te te da'ahâiwa'utu wamhã, dahâiba aimawi ré, te za oto 're dahâimana za'ra, Ĩpẽ'ẽzani nhimipisutuzéb zarina. Ti'ab ré, te tô dahâiba na 're dahâimana za'ra. Taha zarina, te duré hâiwa ãma dahâiba aimawi ré 're dahâimana za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono pẽ'ẽzani nhimipisutuzéb zarina. \v 45 Duréihã Mozési hã ma tô ãne na ãma rob'ui'éré: \q1 “'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ma tô aibâ hã poto 'rata, Adã na ĩsisi hã. A'uwẽ hâiba na 're morĩ da, ma tô poto 'rata tô.” \m Ãne duréihã ãma ĩrob'ui'éré hã. Tane nherẽ, Adãhã ne te 're hâimana, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'rata, dadâ'â ãna 're danomro mono da, te te dama 're ĩ'apisutu mono hã, Ĩpẽ'ẽzani nhimipisutuzéb zarina. Ta hã Zezusi. \v 46 E tawamhã hâiwa ãma hã dahâiba aimawi ré, ma tô 're dahâimana na'rata za'ra. Mare di. Ti'ai ãma dahâibazém na, te tô a'â ĩré 're dahâimana na'rata za'ra, ti'ai ãma ré hã. Niwapsi te za hâiwa ãma dahâiba ĩwẽ uptabi ré si 're dahâimana za'ra. \v 47 Duréihã aibâ te te dama ĩpoto 'rada hã ma tô ti'a na 'manha, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. Tane nherẽ, taha uirĩ na si, ma tô aibâ aimawi hã wei mo hâiwa hawimhã, ti'ai u, Adãhã ma ĩpire uptabi hã, ĩwẽ uptabi hã. \v 48 Uburé ti'ai ãma 're ĩdahâimana za'ra mono norĩ hã te Adãhã hâiba ne, ĩré 're dahâimana za'ra, ti'ai 'manharĩ na ĩhâiba na'rata ne ré. Tane nherẽ, ni'wam norĩ si hâiwa ãma za 're ĩhâimana za'ra mono norĩ si, te za hâiwa ãma 're ĩmorĩ hâiba ne ré 're hâimana u'âsi za'ra, tô Cristuhu hâiba ne ré. \v 49 Wa norĩ hã, aibâ ti'ai 'manharĩ na ĩhâiba na'rata ne ré, wa ti'ab ré ĩré 're wahâimana za'ra. Tane, wa za duré niwapsi hâiwa hawi we ĩmorĩ hâiba ne ĩré 're wahâimana u'âsi za'ra. Taha wa, wa za oto ĩsine 're wahâimana u'âsi za'ra, õne u'âsi. \p \v 50 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ãne wa za aima ãma waihu'u za'ra wa'wa, tô sena. Ti'ai ãma ré wahâiba hã wanhi ré hã duré wawaprui ré hã, taha ré, hâiwa u ĩré 're wanhisisi waihu'u mono õ di za, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã da'ãma 're ĩsib'a'uwẽ mono zéb u hã. E marĩ wa. Ti'ai ãma ré wahâiba hã za wawi 're ĩsi'utõrĩ za'ra mono hã, hâiwa ãma ĩré 're wahâimana waihu'u za'ra mono õ di za oto, 'Re ĩhâimana u'âsi mono 'rata ĩré 're ĩwahâimana u'âsi za'ra mono zéb da hã. \p \v 51-52 Marĩ hã aré dama ĩwaihu'u'õ hã wa za oto aima wasu'u hâi'ré za'ra wa'wa, sõ'awi. Ma'ãpé ĩ̱wapari pese za'ra wa'aba za. Wa norĩ hã Zezusihi zazei'wa norĩ hã, ti'ab ré uburé wasi'utõrĩ sirõmo õ di za, rob'rãsutuzé wana hã. Rob'rãsudu hã oto ĩwa ĩwaptã'ãzé waihu'uzéb da, danhimnhihârâzé da'rãsutu'wa, da te oto wapari za'ra wamhã, uburé ti'ai ãma zahadu wahâiba ré ré 're ĩwanomro mono norĩ hã, wa za awa'awi wahâiba na saprĩ za'ra ni, waptu na 're ĩdatõmo si'rãmi za'ra mono ne. Danhimnhihârâ hã da te wapari za'ra wi, ni'wam norĩ hã ĩsazei'wa norĩ hã dawana 're ĩdâ'â za'ra mono hã te za apâ ahâiwa'utu, dâ'â ãna oto 're hâimana u'âsi za'ra mono da, ĩhâiba tiwi 're si'utõrĩ waihu'u za'ra mono ãna. Tawamhã wa norĩ zama wahâiba ré ré 're ĩwanomro mono norĩ hã, wa za duré wahâiba ĩtém na saprĩ za'ra ni, za oto wawi 're ĩsi'utõrĩ za'ra mono õ na hã. \v 53 Ti'ai ãma ré hã, wahâiba hã si'utõrĩ pese di. Tane nherẽ, wa za tô niwapsi wahâiba ĩtém na saprĩ za'ra ni, za oto wawi 're ĩsi'utõrĩ waihu'u za'ra mono õ na hã, ĩré 're wahâimana u'âsi za'ra mono da oto, õne u'âsi. \v 54-55 Ãne hã niwa za wama romhâimana za'ra wamhã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono zadawa wasu'u 'rata 'wa norĩ hã duréihã te te ãma ĩrob'ui'éré sirõmo zahuré zéb zarina, te za tô wama ãma uwaimrami za'ra, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, za apâ ĩwahâiwa'utu za'ra zém na hã. Ãne duréihã ãma ĩrob'ui'éré siro hã: \q1 “'Re ĩdadâ'â za'ra mono zém na, te za 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ãma ai'uté. Te za uprosi pese oto. 'Re ĩdadâ'â za'ra mono zé hã, e mahãta tawamhã te te da'ãma ĩ'ai'uté za'ra zéb da hã. Marĩ õ di oto. Robaba uptabi di. Duré, e mahãta te ĩsiptetezé hã tãma 're hâimana oto, te te ãma 're ĩda'a'uprosi mono zéb da hã, apa'apa 'wa nhi'oto nhipsari ne hã. Marĩ õ uptabi di oto, tãma hã.” \m Ãne duréihã ãma ĩrob'ui'éré siro hã te 're hâimana, za dama ĩromhâimanazém na hã. \p \v 56 E marĩ wa, ma tô aré 're ĩwadâ'â za'ra mono zé hã siptete na wazada 're hâimana za'ra. Wawasété na 're ĩwanomro mono zéb zarina, ma tô aré tô siptete na wazada 're hâimana za'ra, te te 're ĩwa'a'uprosi mono zéb da hã. Duré 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhimiroti na Mozési te te ãma ĩrob'ui'érézéb zarina, 're wanomro wẽ mono õ wa, ma tô aré te te siwi 're wa'awẽ'õ pese, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã. \v 57 Tane nherẽ, 'Re ĩhâimana u'âsi mono ãma si, 're wawata u'âsi za'ra wa'aba mono za. E marĩ wa. Õhõ si, ma tô 're ĩwadâ'â za'ra mono zém na hã wama ãma ai'uté za'ra, Wanhib'apito Zezu Cristuhu si, ĩwẽ uptabi hã te te wazada ĩ'manharĩzém na hã. \p \v 58 Ĩ̱sisãnawã norĩ, ĩ̱ma asawi pese za'ra wa'aba norĩ hã, taha wa, te za asiptete u'âsi Cristuhu ãma si 're anomro aba mo, tiwi 're aipizari za'ra wa'aba mono ãna. Wanhib'apito ma, 're ĩromhuri za'ra wa'aba mono zé hã taréi õ di. Ãne na asina waihu'u za'ra wa'aba wa, te za tãma 're ĩromhuri pese u'âsi za'ra wa'aba mo, asimi'ẽ na. \c 16 \s1 Zeruzarẽ ãma ĩsazei'wa norĩ ma, rob'uiprazé da te dasiwi ĩ'rã'õtõzé wasu'u \p \v 1 Ĩsazei'wa norĩ ma, rob'uiprazé hã asiwi ĩ'rã'õtõ aba zéb da na, wa za oto aima ãma roti za'ra wa'wa. Darasiza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma ĩsazei'wa norĩ, daza'rui mono bâ siré 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ ma, te tãma ĩroti za'ra zém na, wa za aima roti za'ra wa'wa, duré a norĩ wa'aba zama 'manharĩ za'ra wa'aba da. \v 2 Dumidu sidâpâsi 're sãmra aba mono da, te za rob'uiprazé hã 're ĩpo'o u'âsi za'ra wa'aba mo, aihâiba mono bâ wa'aba. Aipawa'â hã syry na 're waibui wa'aba mono wamhã, syry na te za 're ĩpo'o za'ra wa'aba mo. Duré sa'ẽtẽ na 're waibui wa'aba mono wamhã, sa'ẽtẽ na te za duré 're ĩpo'o za'ra wa'aba mo. Atẽme ĩ̱wisi aba wapsi, asiwi 'rã'õtõ aba da, asima rosa'rata za'ra wa'aba õ di za. Ĩ̱wana ré, te za asiwi 're ĩ'rã'õtõ u'âsi aba mo dumidu sidâpâsi, ĩ̱zô nomro sirõmo da. \v 3 Tawamhã atẽme ãma ĩ̱wisi aba wapsi, asiwi ĩpisutu za'ra wa'aba norĩ hã wa za ĩré satõrĩ za'ra Zeruzarẽ u, asõprubzéb za'ra wa'aba ré hã, te te siwi âri da. Rob'ui'éré ré zama, wa za satõrĩ za'ra, wa te ĩwẽsãmri za'ra norĩ wasu'u na rob'ui'éré hã. \v 4 Tawamhã, ãté ĩ̱zama wa za ĩ̱sima rowẽ, Zeruzarẽ u ĩ̱morĩ da hã. Taha wapsi, wa za ĩsiré ĩ̱morĩ za'ra, asiwi ĩpisutu za'ra wa'aba norĩ siré hã. \s1 Paru hã za datẽme ĩmorĩzém na dama ĩsiwasu'uzé wasu'u \p \v 5 Wa tô ĩ̱sima rowairébé, Masédoniza na danhipti'a nho'õmo nhisi u, a'â ĩ̱morĩ da, tame ĩsazei'wa norĩ siré a'â ĩ̱nhamra hutu da. Masédoniza hawip si, wa za oto ãma atẽme ĩ̱morĩ 'wa, tamomo. \v 6 Tawamhã, atẽme ãma ĩ̱wisi aba wamhã, ãté wa za ai'rata ĩ̱hâimana hâ za'ra wa'wa. Ãté rowa'u'u wahâ 're sa'wari mono ré, wa za a'â ai'rata ĩ̱nhamra hâ za'ra wa'wa. Tamep si, te za asiwi ĩ̱pawaptob za'ra wa'wa, nimomo ĩ̱morĩzéb da hã, rowẽ na ĩ̱morĩ da, aihawi za'ra wa'aba. \v 7 Ãma atẽme ĩ̱wisi za'ra wa'aba wamhã, ai'rata ĩ̱nhamra hutu za'ra wa'aba da, te ĩ̱sina roti õ di. Ai'rata ĩ̱nhamra hâ za'ra wa'aba da si, wa tô ĩ̱sima wẽ. Ãne na dâ'âsina, awa'awi ãma atẽme ĩ̱wisi aba õ di za. Nimahã na si, wa za ãma atẽme ĩ̱morĩ za'ra wa'wa. Tawapsi, wa za ai'rata ĩ̱nhamra hâ za'ra wa'wa, Wanhib'apito te te ĩ̱ma pisutu pese wapsi. \p \v 8 Taha wa, wa za a'â ãme nhamra Épézu ãma, Pẽtecoti na bâtâ nhisi hã za ĩwa ĩwaptã'ãzéb u, datoi 'manharĩzéb u. \v 9 Ĩ̱nhimiromhuri wẽ'õ'wa norĩ hã ahâ uptabi nherẽ, ma tô 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã ĩ̱nhowa ropese ĩ̱ma, ãme te tãma 're ĩromhuri mono zéb da hã. Taha wa, ãmemhã ĩ̱ma romhuri ahâ uptabi di za, Zezusihi wasu'uwẽ na te dama 're ĩromhuri mono zéb da hã. \p \v 10 Duré, Timotiu hã atẽme ãma wisi za'ra wa'aba wamhã, ma'ãpé asiwi sawi wẽ za'ra wa'aba za, sina hâtâ'â ãna ai'rata sãmra aba da. Wa hã Wanhib'apito ma, te 're ĩromhuri mono ne, te duré taha zama te te tãma 're romhuri. Taha wa, te za asiwi ĩsawi pese za'ra wa'wa. \v 11 Mreme wapu na 're hâimana mono newa, duré taré 're ĩhâimana mono newa, asiwi wẽ'õ za'ra wa'aba õ di za, ãma atẽme wisi za'ra wa'aba wamhã. Te za ãma ana wa'wa, rowẽ na aihawi wa'aba wei morĩ da apâ, we ĩ̱tẽme wisi su'u da. Taha wa, wa zahadu sô mapari za'ra a'â, ĩsiré romhuri'wa norĩ zô zama. \p \v 12 Wasisãnawã Aporu hã wa za duré aima ãma wasu'u za'ra wa'wa. Wa tô aré nasi tãma roti u'âsi, wasiré ĩsazei'wa norĩ siré ãma atẽme morĩ za'ra wa'aba da, te te asabu za'ra wa'aba da. Tane nherẽ, te te sima rowẽ õ di, ta norĩ siré ãma atẽme ĩmorĩ za'ra wa'aba da hã. Marĩ hã tãma hâimana õ wapsi, te za, u, ãma atẽme timorĩ za'ra wa'wa, te te asabu za'ra wa'aba da. \s1 Paru hã roti na za te te oto dama ĩ'rãsutuzém na rowasu'u \p \v 13 Asimiza'rese te za asimirosa'rata na 're aihâimana za'ra wa'aba mo. Cristuhu nhimiroti zarina si 're anomro u'âsi aba mono da, te za sada 're asiptete za'ra wa'aba mo. Aihâimana prédup sina te za 're aihâimana za'ra wa'aba mo, asina 're aihâtâ'â za'ra wa'aba mono ãna. Asiptete sina te za ãma 're anomro aba mo, tiwi 're aipizari za'ra wa'aba mono ãna. \v 14 'Re asimizawi pese za'ra wa'aba mono zéb zarina, te za uburé marĩ hã dama 're ĩ'manharĩ wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 15-16 Esitépanasihi ãma, wa za oto aipo're pu'u za'ra wa'wa, ĩsõrõwa ãma ĩsiré 're ĩhâimana za'ra mono norĩ ãma zama. Ta norĩ hã ma tô sazei 'rata za'ra, Ataza na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma, 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã. Ta norĩ hã, 'Re ĩhâimana u'âsi mono nhib'a'u'wẽ 're ĩhâimana za'ra mono norĩ hã simi'ẽ na te te 're pawaptob u'âsi za'ra mono da si, ma tô 're si'madâ'â za'ra. Ãne hã aima waihu'u pese za'ra wa'aba di. Taha wa, ĩ̱sisãnawã norĩ, ta norĩ nhimiroti hã te za 're ĩ'madâ'â pese za'ra wa'aba mo, ĩsiré norĩ hã simi'ẽ na te te 're ĩromhuri pese za'ra mono norĩ nhimiroti zama. \p \v 17-18 Esitépanasi norĩ hã we ĩ̱tẽme sihutu wamhã, ma tô ĩ̱ma rowẽ watobro, Potunatu norĩ hã Aca'ituhu me. Wa hã ai'rata 're ĩ̱nhamra aba mono õ wa, wa ai'ãma 're ĩ̱pẽ'ẽzé u'âsi za'ra wa'wa. Tane nherẽ, ta norĩ hã ai'upana wa'aba we ĩ̱tẽme sihutu wa, ma tô sina ĩ̱ma rowẽ wazere za'ra, te te sina aima 're ĩrowẽ zani u'âsi za'ra wa'aba mono ne. Ta norĩ hã te za asima 're ĩwasu'u wẽ u'âsi za'ra wa'aba mo. \p \v 19 Azi'a na danhipti'a nho'õmo nhisi ãma ĩsazei'wa norĩ, siré 're ĩsi'rã'õtõ mono norĩ hã te ãma asawi za'ra wa'wa. Atira hã te duré ãma asawi za'ra wa'wa, Prisiraha me. Uburé ĩsõrõwa ãma rowahutu u siré 're ĩsi'rã'õtõ u'âsi mono norĩ zama, te duré ãma asawi za'ra wa'wa. Simisutu, Wanhib'apito ãma oto 're anomro aba mono wa, te ãma asawi za'ra wa'wa. \v 20 Ãme wasisãnawã norĩ 're ĩsi'ubumroi mono norĩ hã te duré uburé ãma asawi za'ra wa'wa. \p Duré 're asi'rã'õtõ aba mono wamhã, te za uburé asiré ĩsazei'wa na 're aihâimana za'ra wa'aba mono wa, asõ'utu na asisawi sina 're asitob'rata hârâ za'ra wa'aba mo. \p \v 21 Wa hã Paru, ĩ̱si'uihâ na wa za oto aima rob'ui'éré na 'rãsutu za'ra wa'wa, ĩ̱nhib'rata na te ãma asawi za'ra wa'aba zéb da hã. \p \v 22 Wanhib'apito zawi'õ'wa norĩ ma, 'Re ĩhâimana u'âsi mono hã, rowẽ'õ te te tãma 're apisutu mono za. \p Wanhib'apito, apâ we aimorĩ su'u za. \p \v 23 Wanhib'apito Zezusihi ma, wa ai'ãma tãma 're ĩ̱mreme u'âsi za'ra wa'wa, te te 're asawi pese za'ra wa'aba mono wa, te te 're aipawaptob u'âsi za'ra wa'aba mono da. \p \v 24 Cristu Zezusihi ãma simisutu oto 're wanomro mono wa, wa asawi na ãma 'rãsutu za'ra wa'wa, ĩ̱ma asawi uptabi za'ra wa'aba wa.