\id 1TH - Wuvulu NT, James & Lois Hafford, 29-Nov-2004 
\h 1 Thessalonians 
\toc1 1 THESSALONIANS 
\toc2 1 Thessalonians 
\mt1 1 THESSALONIANS  
\is1 Warefa'aia  
\ip Paul na do'o fa'asi'anaa fei losuu yei Thessalonica nenee i di'ininaa Philippi. Hefi'a Jew yei rona punepune a'ana ma tetefa'asi'ania uaa ba na bigipa'i fei u'ugana Christ a'a ei abaa Jew. Si'ei, na dinaa Berea. Ma nenee i'a nopa'aloo Corinth, mei tafina Timothy, mei ana rafirafina wagii fei bigi'a, na u'ufania tamanu na asi'aa laloo fei losuu yei Thessalonica.  
\ip Feni rawarawa ne'iaa Paul ba i fa'unuwenuweaa ei narafawe'ia yei. Ina ne'i ‘ta’ a'a ro'ou wagii fei hagua ma we'iaa naranaraa ro'ou. Ina warewareaa ei i'igaia wagii fei hadiwe'iamii Christ. Na ware ba ronei bigi'ualao ma oma'a fininaa o'onaia unu fei hadiwe'iamii Christ.  
\c 1  
\p
\v 1 Hai'ou Paul, Silas\f + \fr 1:1 \ft \+bd 1:1\+bd* Warea Greek \+it Silvanus\+it*, ana fei hara \+it Silas\+it*\f* ma Timothy, hai'ou'ei ne'inaa a'a fei losuu yei Thessalonica, fei i a'a mei Haidaa, mei Ama ma ana a'a mei Fasu Jesus Christ:  
\b  
\p Fei rawani'a ma fei gutafarawania i ude a'a hamu'ou.\f + \fr 1:1 \ft \+bd 1:1\+bd* Hefi'a ne'ia mina ba \+it hamu'ou noramiana a'a mei Haidaa, mei hia Amaa o'ou mawe mei Fasu Jesus Christ\+it*\f*   
\s1 Warea ‘ta’ Uaa fei Narafawe'iaa ei Thessalonica  
\p
\v 2 Ranimai hai'ouna'aida ware ‘ta’ a'a mei Haidaa uaa hamu'ou ma lala'aa hamu'ou a'a ei lafulafuaa hai'ou.  
\v 3 I ma'aa mei Haidaa, mei Amaa o'ou, hai'ouna'aida nonominaa fei bigi'aa hamu'ou, fei i nomai uaa fei narafawe'ia, fei i fa'asi'ania fei hagua ma fei ba lomi hamona fa'adudu uaa na o'onai unuu hamu'ou a'a mei Fasuu o'ou Jesus Christ.   
\p
\v 4 Uaa, hai'ouna aida, ena lofu, hamu'ou ena haguu mena Haidaa ba ina rafeinaa hamu'ou,  
\v 5 uaa fei rawani'a wareaa hai'ou, lomi na no'uamai a'a hamu'ou ale'ei warea ua. Agia, ana na pa'i faufauna fininaa fei Spiriti Apuna ma na bigi laloo iaa hamu'ou ba pa'aa fa'ua. Ma hamona aida ba fei gutanaa hai'ou a'a hamu'ou ba fararawani hamu'ou.  
\v 6 Hamona neneraa fei maumau hai'ou ma fei maumau mei Fasu; hamona tonaa baua fi'ia, ma'uaa hamona tonaa fei warea fininaa ni'eni'ea, fei fanaa fei Spiriti Apuna.  
\v 7 Ma hamu'ou ale'ei fama'ama'a a'a ei narafawe'ia yei Macedonia ma Achaia.  
\v 8 Abaa uniaa fei ba hamona u'ugaa fei wareaa mei Fasu yei Macedonia ma Achaia—minaa ei gufu tadiwe'ai, ronawe aidadii ba namina we'i naranaraa hamu'ou a'a mei Haidaa. Si'ei, lomi ba o warewarediai wagina,  
\v 9 uaa ana ro'ou, rona u'u ba batanai fei fagutanaa hamu'ou hai'ou. Rona warefanaa hai'ou ba hamona momo'inaa a'a mei Haidaa, di'ininaa ei haidaa sifisifi ba hamo'aa bigi'aa fei bigi'aa mei fa'ua Haidaa, mei fi guta.  
\v 10 Ma rona u'u ba hamo'aa guta'oma'aa fei noramiaa mei Na'una pafea, mei ina fa'asi'ania a'a fei ma'ea—Jesus, mei i fatelaiaa o'ou a'a fei sibaa, fei ifi nomai.   
\c 2  
\s1 Fei Bigi'aa Paul yei Thessalonica  
\p
\v 1 Ena lofuu, hamona aida ba fei tatalaiaa hai'ou a'a hamu'ou, na pa'i hanuna.  
\v 2 Hai'ounado'o to fi'ia ma haperaraia yei Philippi, ale'ei hamona aidadii, ma'uaa wagii fei hadumaa mei Haidaniaa o'ou, fa'ua ba na pa'i baua fadugedugea wagina, ma'uaa hai'ouna u'ufani'uaiawii hamu'ou fei rawani'a warea.  
\v 3 Uaa fei i'igiaa hai'ou hamu'ou, abaa asi'anamai a'a ei tata o hafelo'aa naranara ma ana abaa hai'ou fi sifi'aa hamu'ou.  
\v 4 Agia, hamatee mei Haidaa na ugainaa hai'ou wagii fei rawani'a warea ba hai'ounei u'ugia. Abaa hai'oufi fani'eni'eaa rama'a, ma'uaa mei Haidaa, mei i maniaa ei naranaraa hai'ou.  
\v 5 Hamona aidadii ba lomi hai'ouna hofeaa hamu'ou o bigifarawani ba o'opa'ai ei maumau wawa'ai poa—ma mei Haidaa na apa'aa fei.  
\v 6 Lomi ba hai'ouna nunuminaa udugiaa rama'a—hamu'ou o hefi'adiai.  
\p Si'ei ba hai'ou, apostle Christ, nabaa hai'ouna nunumai, hai'ou fani awataa a'a hamu'ou,  
\v 7 ma'uaa hai'ouna famadumui a'a hamu'ou, ana ale'ei hemea ina a'a ei na'una.  
\v 8 Si'ei ba hai'ounapa'aa haguaa hamu'ou, hai'ouna ni'eni'e ba hai'ouna u'ugaa fei rawani'a wareaa mei Haidaa a'a hamu'ou ma gutafipui a'a hamu'ou anaa, uaa hai'ounapa'aa haguaa hamu'ou.  
\v 9 Ena lofu, woro ana hamona nonominia, ei baua bigi'aa hai'ou ma ei awataa hai'ou uaa hamu'ou; hai'ouna bigibigi poi ma arewaa ba lomi hai'ou fani awataa a'a nemea ena hai'ouna u'ufanaa hamu'ou fei rawani'a wareaa mei Haidaa.   
\p
\v 10 Hamona fanunuia ma mei Haidaa anaa ba batanai fei mau gutanaa hai'ou dupuaa hamu'ou ena narafawe'ia ma ba hai'ouna fafa'arai, wanewane ma lomi hepalo tata.  
\v 11 Uaa hamona aida ba hai'ouna suahadumaa hememea ana ale'ei hemea ama a'a ei na'una.  
\v 12 Hamatee hai'ouna fa'unuwenuweaa ei naranaraa hamu'ou, farawaninaa hamu'ou ma sualaparaa hamu'ou ba hamonei talaifarawani i pudaa mei Haidaa, mei i lala'aa hamu'ou ba hamonei oa i haroo fei haparaiana ma hawerana.   
\p
\v 13 Ma ana hai'ouna'aida ware ‘ta’ a'a mei Haidaa, uaa, ei hamo'aa tonaa fei wareaa mei Haidaa, fei hamona guainia a'a hai'ou, lomi hamona tonia ale'ei wareaa rama'a, ma'uaa ba pa'aa wareaa mei Haidaa, fei ifi bigi laloo iaa hamu'ou, hamu'ou ena narafawe'ia.  
\v 14 Uaa hamu'ou, ena lofu, hamona neneraa fei maumau ei losuu mei Haidaa yei Judea, ei rona oafipui a'a Christ Jesus. Hamona to fi'ia a'a ei gufuu hamu'ou ana ale'ei e'ei losuu e'ei, rona tonia a'a ei Jew,  
\v 15 ei rona fo'afama'eaa mei Fasu Jesus mawe ei mamama'a ma tetefa'asi'anaa hai'ou. Lomi rona fani'eni'eaa mei Haidaa ma rona siba a'a minaa ei rama'a  
\v 16 ba ro'aa pauninaa hai'ou ba hai'ou nei'aa wareware a'a ei Gentile ba ro'aa tela. A'a fei, ranimai, rona'aida fapepesuaa ei hafelo'aa ro'ou. Fei sibaa mei Haidaa nawe\f + \fr 2:16 \ft \+bd 2:16\+bd* O, \+it naminapa'aa\+it*\f* nomai pafoo ro'ou.   
\s1 Fei Nunumiaa Paul ba i Ma'a ei Thessalonica  
\p
\v 17 Ma'uaa ena lofuu, laloo ma'idei au ro'aa fi'alaginaa o'ou, lomi rona fi'alagipa'aa ei naranaraa o'ou. Ma wagii fei au fei, si'ei ba fei ude nunumiaa hai'ou a'a hamu'ou, hai'ouna labagifawe'i tala ba hai'ou'aa ma'a hamu'ou.  
\v 18 Uaa, ba hai'oupa'amii ma'a hamu'ou—pa'aa yau Paul—watauda au ba a nomai, ma'uaa Satan na lawaraa talaa hai'ou.  
\v 19 Uaa tamanu fei na fa'o'onainaa unu, o fani'eni'e, o fei tao hai'ou, fei ba hai'ou fa'upe'upei inamoaa mei Fasuu o'ou Jesus ena na nomai? Haa, a'a ba hamu'ou?  
\v 20 Hi'i. Hamu'ou ena hawera ma fani'eni'eaa hai'ou.   
\c 3  
\p
\v 1 Si'ei, ba fai lomi hai'ouna utofa'aipa'ia, hai'ounawe nara ba hai'oupo'o guta ua yei Athens.  
\v 2 Haiguna aloaa Timothy, mei lofuu o'ou, mei rarafii haigua a'a fei bigi'aa mei Haidaa,\f + \fr 3:2 \ft \+bd 3:2\+bd* Hefi'a ne'ia ba \+it mei lofu, mei rarafii haigua a'a fei bigi'a\+it*; hefi'adiai ne'ia ba \+it mei lofu ma nafii mei Haidaa\+it*\f* ba haigu'aa fatalainaa fei rawani'a wareaa Christ ba inei fawe'ia ma fa'unuwenuweaa naranaraa hamu'ou a'a fei narafawe'iaa hamu'ou  
\v 3 ba lomi nemea i ma'aurere wagii ei manimania. Hamonamina aidafarawani ba o'aa tonaa ei manimania ei.  
\v 4 Uaa ei o'ou gutafipui, hai'ouna'o warefanaa hamu'ou ba hai'ou'aa tonaa haperaraia. Ma ana naree ale'ei wareaa hai'ou ma hamona apa'ia.  
\v 5 Uaa wagii fei, fai lomi una gutapa'i, si'ei a aloawii fei i'igaia ba batanai fei narafawe'iaa hamu'ou. Una mama'au ba mei manimania ipo'o manipa'aa hamu'ou wagii hefi'a tala ma fei bigi'aa hai'ou a'a hamu'ou, lomi hanuna.   
\s1 Fei Wareaa Timothy na Fa'unuwenuweaa Paul  
\p
\v 6 Ma'uaa Timothy, ana eni hadiwe'aianamai a'a hamu'ou ma na warefanaa haigua fei rawani'a warea ba batanai fei narafawe'ia ma haguaa hamu'ou. Ina warefanaa haigua ba ranimai, hamona narahadiwe'inaa ei rawani'aa haigua ma ba nunumiaa hamu'ou ba hamu'ou ma'a haigua ana ale'ei haigua, ba haigua ma'a hamu'ou.  
\v 7 Si'ei, ena lofuu, wagii minaa ei naranara watauaa haigua ma haperararaia haiguna tonia, fei naranaraa haigua na unuwenuwe uaa fei narafawe'iaa hamu'ou.  
\v 8 Uaa e'eni haigunawe gutafarawani ua, hamatee hamona ufawe'i a'a mei Fasu.  
\v 9 Lomi haigu'aa warepa'ia fei warea ‘ta’ a'a mei Haidaa wagii fei unuwenuwea haiguana pa'i inamoaa mei Haidaa uaa hamu'ou.  
\v 10 Poi ma arewaa haigunamina lafulafu ba haiguawii ma'adiai hamu'ou ma fanaa hamu'ou tamanu ba i fawe'iaa ei narafawe'iaa hamu'ou.   
\p
\v 11 Ma na rawani ba mei Haidaa, mei Amaa o'ou mawe mei Fasuu o'ou Jesus i fani talaa hai'ou ba hai'ou nomai, mi ma'a hamu'ou.  
\v 12 Na rawani ba mei Fasu i fagipeia ma fa'apoidinaa fei fihaguiaa hamu'ou ma a'a hefi'adiai ana ale'ei fei haguaa hai'ou hamu'ou.  
\v 13 Na rawani ba i fawe'iaa naranaraa hamu'ou ba lomi hepalo tataa hamu'ou ma hamonei fafa'arai inamoaa mei Haidaniaa o'ou, mei Ama, ena na nomai mei Fasuu o'ou Jesus fipui a'a ei apunaiana.   
\c 4  
\s1 Fei Mau Gutanaa O'ou nei Fani'eni'eaa mei Haidaa  
\p
\v 1 Si'eni eni fapopo'ii wareaa hai'ou a'a hamu'ou, ena lofu. Hai'ouna feroidigaa hamu'ou ba batanai hamonei guta ba i ni'eni'e mei Haidaa, ana ale'ei hamo'ei guta e'eni. E'eni hai'ou'ei i'igai ma warefawe'i a'a hamu'ou a'a mei Fasu Jesus ba hamonei fa'apoinia.  
\v 2 Uaa hamona aidadii tamanu hai'ouna feroinia wagii fei foraforaa mei Fasu Jesus ba hamonei bigi'ia.   
\p
\v 3 Fei nunumiaa mei Haidaa ba hamonei fafafa'arai ma farapa a'a ei fitatafipa'aia;  
\v 4 ba hememea hamu'ou nei aida fei mau oma'aa fei hudi ununa\f + \fr 4:4 \ft \+bd 4:4\+bd* O, \+it aida fei mau gutafipuia a'a harona\+it*; o, \+it aida fei mau ba i labarai harona\+it*\f* ale'ei ba ina apunai ma rawani ua,  
\v 5 abaa ale'ei laraa huwii ei roromaa, ei lomi rona apa'aa mei Haidaa  
\v 6 ma wagii fei, nemea lomi i fafeloaa mei lofuna o fababibiyei'uaia. Mei Fasu, ipa'aa fanima'aiaa ei rama'a rona bigi'aa ei mau hafelo'a ale'ei, ei hai'ouna warewagi'idigaa hamu'ou.  
\v 7 Uaa mei Haidaa abaa na lala'aa o'ou ba onei loloa, ma'uaa ba onei gutafafafa'arai ua.  
\v 8 Si'ei, hini i barafeaa fei feroia fei, a'a ba ifi barafeaa rama'a, ma'uaa mei Haidaa, mei i fanaa hamu'ou fei Spiriti Apuna.   
\p
\v 9 Ma a'a fei mau haguaa ei filolofui, lomi ba hai'ou'aa ne'ifanidinaa hamu'ou, uaa ana hamu'ou, hamona todigaa fei feroiaa mei Haidaa ba batanai hamona fihagui.  
\v 10 Ma ana fa'ua ba hamona haguaa ei lofu yei tadiwe'aiaa Macedonia. Ma'uaa hai'ou'ei i'igifawe'i a'a hamu'ou, ena lofu, ba hamonei fa'apoidinaa fei haguaa hamu'ou a'a ro'ou.   
\p
\v 11 Hamonei augaa naranaraa hamu'ou a'a fei ba hamonei gutafama-dumu, abaa papa'aa manumanuu hefi'a, ma'uaa biginaa ana panii hamu'ou ale'ei hai'ou warefanaa hamu'ou  
\v 12 ba fei gutanaa hamu'ou hepapalo arewaa nei rawani ua i pudaa ei rama'aa feni ano ma abaa minaa guta ua panii hefi'a.   
\s1 Fei Noramiaa mei Fasu  
\p
\v 13 Ena lofu, lomi hai'ouna nunuminia ba hamo'aa polatabai a'a ei rona ma'igu, o ba hamo'aa gutafaloloa'i ale'ei ei lomi rona pa'i o'onaia unu.  
\v 14 O'ounapa'aa aida ba Jesus na ma'e ma asi'adiai ma si'ei, ona aida ba mei Haidaa i dugifipuinamii Jesus mawe ei rona ma'e a'ana.  
\v 15 Ana ale'ei fei wareaa mei Fasu, hai'ou'ei warefanaa hamu'ou ba o'ou eni, ana oifi guta nopa'aloo fei noramiaa mei Fasu, pa'aa lomi o'ado'o nonoo a'a ei rona ma'igu.  
\v 16 Uaa mei Fasu, ana hia iwe norai i pafea fininaa fei warefabauaniana, fininaa fei lao mei pa'aa bauaniaa ei alo'alo ma fininaa fei haroharofaa fei maniwaa mei Haidaa ma ei ma'ea a'a Christ, rodo'o asi'aa.  
\v 17 Nenee fei, o'ou eni ana oifi guta, eni dufu, owe nobapa'aloo ro'ou i a'a ei papalei ba o'aree suafinaa mei Fasu i haroo pafea. Ma si'ei, opowemina gutafipui a'a mei Fasu ranimai, ranimai.  
\v 18 Si'ei, hamonei fa'asi'anaa naranaraa hamu'ou a'a eni warea eni.   
\c 5  
\p
\v 1 Si'ei, ena lofu, wagii ei au ma arewaa, lomi pa'afina ba hai'ou ne'ifanaa hamu'ou,  
\v 2 uaa hamona aidafarawanidigia ba fei arewaa mei Fasu, iwe nomai ale'ena nemea fafanao na nomai na poi.  
\v 3 Ena rona ware ale'ena ei rama'a ba, “Gutafara-wani ua ma lomi manumanu,” fei hafelo'a i nopoponinamii ro'ou ale'ei fi'iaa mei pifine ba i wanini ma lomi rowe telapa'i.   
\p
\v 4 Ma'uaa hamu'ou, ena lofu, abaa hamu'ou i laloo fei rorormaa ba fei arewaa fei, ale'ei noramiaa nemea fafanao ba i faba'arofoaa hamu'ou.  
\v 5 Minaa hamu'ou na'uu fei we'ai ma na'uu fei arewaa. A'a ba o'ou manu-manuu fei poi o fei roromaa.  
\v 6 Si'ei, onei'aa ale'ei hefi'a, ei rona ma'igu, ma'uaa onei ofafaufau ma apitainaa ana o'ou.  
\v 7 Uaa ena rama'a rona ma'igu, rona ma'igu na poi ma ena rona hunu poapoai, rona hunu na poi.  
\v 8 Ma'uaa, si'ei ba o'ou manumanuu fei arewaa, onei apitainaa ana o'ou ma hawai a'a fei narafawe'ia ma fei hagua ale'ei rapirapii niniwai ma fei o'onaia unuu fei tela'ana ale'ei tao rapirapii taba.  
\v 9 Uaa abaa na rafeinaa o'ou mei Haidaa ba onei tonaa ei sibaa, ma'uaa ba onei to fei tela'ana a'a mei Fasuu o'ou Jesus Christ.  
\v 10 Ina ma'e uaa o'ou ba nabaa ona werawera o ma'igu, onei oafipui a'ana.  
\v 11 Si'ei, fa'unuwe-nuweaa naranaraa hememea ma fipalagii ana ale'ei hamo'ei bigi'ia eni.   
\s1 Ei A'apoo Feroia  
\p
\v 12 Ma hai'ou'ei i'iginaa hamu'ou, ena lofu, ba hamonei ma'auaa ei rona bigifawe'i dupuaa hamu'ou, ei rona famamoaa hamu'ou a'a mei Fasu ma suahadumaa hamu'ou.  
\v 13 Poronaa ro'ou pafea fininaa hagua, uaa fei bigi'aa ro'ou. Hamonei gutafirawanii ua.  
\v 14 Ma hai'ou'ei i'igifawe'i a'a hamu'ou ena lofu ba hamonei aweinaa ena rona tamafoi, fa'unuwenuweaa ena mamafaa, hadumaa ei rona rafilele ma fawiwi'ai fipui a'a minaa ei rama'a.  
\v 15 Apuna fafelo a'a mei na fafelo a'a hamu'ou, ma'uaa ranimai, hamonei firawanii ana a'a hamu'ou mawe a'a hefi'adiai.   
\p
\v 16 Ranimai hamonei wiwiwidi;  
\v 17 hamonei'o lafulafu;  
\v 18 hamu'ou ena hamona oafipui a'a Christ Jesus, hamonei ware ‘ta’ a'a minaa ei manumanu, uaa sifei fei nunumiaa mei Haidaa.   
\p
\v 19 Apuna pereaa fei hafii fei Spiriti;  
\v 20 apuna narafasiba a'a ei diware'auga.  
\v 21 Manima'aa minaa ei manumanu. Panarofaa tamanu na rawani.  
\v 22 Faraua a'a ei manitoai hafelo'a.   
\p
\v 23 Na rawani ba mei Haidaa, ana unaia Haidaniaa fei gutafarawania, i fafa'arainaa hamu'ou ranimai. Na rawani ba minaa fei spiritii hememea hamu'ou, fei naranaraa hamu'ou ma fei hudi unuu hamu'ou nei ude fafa'arai ua a'a fei noramiaa mei Fasuu o'ou Jesus Christ.  
\v 24 Mei i lala'aa hamu'ou na oafagugu ma ipowe bigi'ia.   
\p
\v 25 Ena lofu, lafulafunaa hai'ou.  
\v 26 Famafufuoinaa minaa ei lofu a'a hefaa mau hatofaa puda, fei na apunai.  
\v 27 A warefawe'i a'a hamu'ou i pudaa mei Fasu ba hamonei igoaa feni ne'ia a'a minaa ei lofu.   
\p
\v 28 Fei rawani'aa mei Fasuu o'ou Jesus Christ nei oa a'a hamu'ou.