\id GEN gen.sfm WARIS GENESIS \h Genesis \toc1 Genesis \toc2 Genesis \toc3 Genesis \mt1 Genesis \mt2 Mosesna Moamba Memba, Indhanana Pholmomba. \c 1 \s1 Sesoa Ovm Petham Vena Manam Manam. \p \v 1 Nemetva seilva owai, mani mani lohvnamoa, wo Sesoava sism vena ovm petham manam manam. \v 2 Pethava seilva beswonamba lohvnamoa, osva memba daipotava lohvpa. Owai, nis lohvna, mendah andrava eunumbulva lohvna. Pomba vavawonam livna pethasrava. Okombava owai, wo upsilva lohvnamoa, singas kilvralohvna, wo Sesoasongolva posra sena lohmana vevna. \p \v 3 Doa Sesoava ona, upsil lovhoara, wo noinda upsilva wohlovhoana. \v 4 Sesoava nonglana, lehra besal. Doa himba henga ona, upsilva lohv, simba lohv, hovra kava moang vethav samblam, sia eva upsil. \v 5 Upsilmba himba ona, okomba, wo simba himba ona, sia. Doa simba kilvranamba, lingil lihanamba, wo os doa simba mongasal vena. \p \v 6 Doa Sesoava henga ona, doa pomba pethara vavawonam liv, doa pooa mongo sena lira, wo ambsa hovra lohra. \v 7 Wo himba osangas vena, venamba, ona, nomba pomba livnamba, doa kava momong vindai, sena eva pethara, wo ambsava hovrava lohv, \v 8 os nengthai, ov. Doa sia kilvranamba, lingil lihanamba, wo os simba sambla doa vewolna. \p \v 9 Doa Sesoava henga ona, pomba pethara vavawonam liv, doa hivraprara, hovrangas lira, pethaoa mongnahalmoa wohhivhoara. Doa noinda pomba os wohlina, \v 10 wo Sesoava ona, doa pethava hivhoai, pomba mongnahalva doa hivrangai, wo noinda himba osva sevrana, wanplomb. Sesoava ona nonglana, besal lehra. \p \v 11 Doa Sesoava henga ona, mani mani vlelna phora pethara. Nelus phora, hlalm, ti phora movolnahonam. \v 12 Wo noinda mani mani vlelna phona, wo Sesoava nonglana, lehra. \v 13 Doa sia kilvranamba, lingil lihanamba, wo os simba samblamong doa penngiliha vungana. \p \v 14 Doa Sesoava henga ona, upsiloa ovraoa lovahvra. Mongo okombanam lohra, wo mongova sinim lovahvra. Upsilva nomba si indhanamba indthueinvav mingum, wo tahonm, wo tihvohm. \v 15 Upsilva sena lovahvra ovra, wo petharam lovhoapuv vevra. \p \v 16 Wo osoa Sesoa vewolna upsilmba mendeklimba sambla. Mendekliva okomba, eusilva weis. Mendekliva okombahul lohv, wo eusilva sinim lohv. Doa hengava Sesoava paim mindnam vewol vena. \v 17 Honamba Sesoava ovra wosana, okombam, weism, paim. Upsilva honamba sena ovrava lovahvna, petharam lovhoapuv vevna, \v 18 okombanam sinim. Doa Sesoava nonglana, lehra. \v 19 Doa sia kilvranamba, lingil lihanamba, wo os simba samblasambla doa penngiliha vungana. \p \v 20 Doa henga Sesoava ona, wanplombra lohra mani mani, snanovna snanovna lohra mindkombaiwonam. Tuawaoa mindnam ovra senamonam ahallohvra. \v 21 Wo honamba os phona. Wanplombrava Sesoava vena tambkomba mendeklim eva eusilm, wo manatuawom, manatuawom nerava os vena. Sesoava ona nongalna, beswonam lehra kava vei. \p \v 22 Doa Sesoava awothowol vena, unna, yeoa onganglara towand vislihavm, verava, wanplombra kekel vethara, wo tuawamba unna, yeoa neraoa mindnam pho. \v 23 Doa sia kilvranamba, lingil lihanamba, wo os simba 5pelara doa penngiliha vungana. \p \v 24 Doa henga Sesoa ona, tata mani mani phongavra hona pethara, deuvrini, sungeitrini, eusil noi mani mani, eva mendekli noi mani mani. \v 25 Wo osoa vewol vena tatam manam manam, wo Sesoava nongalna, lehra. \p \v 26 Doa henga Sesoava ona, indhanam pioa vewol velvohra, wo himba si os undna avav, men piv avm. Hev si kuwulva wulvahunvav tambkona, tuawana, wo eva tatana. \p \v 27 Wo Sesoava indhanam vewole, os hev ten undna avm, doa tendorinim ungevlirinim vewolna, \v 28 awothowolna, ona, yeoa towand evevm, verava, yetindioa hona petharaoa kekel vethara, si hengas beswonam vaohuthuivav. Yemba kava vinv, osm yimba si vaohohothovav tambkom, tuawam, tatam manam manam hona petharava. \p \v 29 Wo Sesoava os henga unna, ehello, innemba yenamba men luhunv hona pethara, nelus, timov mani mani, yemba doa kava vewol vinna, doa eneo. \v 30 Tatana innemba tuawanamba men luhunv, pos, tevla, timov, hem kava vewol vinna memba. \p Wo Sesoava osva onamba, osoa phona, \v 31 wo hev momo vena, indk vethavna, lehrangas kava vena ovrava, petharava, wandava, porava, sungeitrava, deuvrava, beswonamangas kava vena. Doa sia kilvranamba, lingil lihanamba, wo os simba 6pelara doa penngiliha vungana. \c 2 \p \v 1 Doa osva Sesoava vewolna ovm petham, wo indakonda hevnavhora lohpravna, mani mani mani. \v 2 Doa sapturava Sesoa nonglana, ona, andrava kavnamba doa kava vepiana, hengava kava ata andra vevavmoa. \v 3 Ona, andrava kava vungavnamba, englava kava tatongavna, venamba, mongona englava mongasal tovhoana. Wo noinda himba saptumba hevelm kanothona no minguram, no minguram osangas. Osm annind annind pethanindva kamba ningminivra, sembayangna okolawulangavra. \s1 Moamba Memba Sesoava Os Indhanam Vewolna, Denwitmusra Sandhana. \p \v 4 Yaweva (Sesoava) os vena ovm petham, wo moamba mongmomba men lohv os. Yawe petham ovm vena, \v 5 pomba ovriniva mendah owai, wolaihapravnamoa, wo noinda sungeitva lohvnamoa. Indhanamba mendah owai, noinda osomba vivnamoa, wo noinda denwitva osonnamba owai, lohvnamoa petharava. \v 6 Pomba hasvovnamoa, ambo pethamerini lohosa vena. Phonamba, vena, os gavna, os gavna, pethava uwulila vetha vungu vevna. \p \v 7 Doa Yawe petha psevra, tendorinilm noi weis vre. Doa povsiha vemnana lomosmera, noinda tendoriniva vavatan venamba, pholahanga. \p \v 8 Doa Yawe denwit wolana di mongona pethara, ten okomba pholohvm. Pethava nomba os nengthavna, Iten, wo no petharava, no tendorinim hev venam, di desvhoana hemba. \v 9 Doa di hev tim ve, vevna snanovna snanovna, besal novna, besal movolva endwol vevna, hlalm. \p Wo no denwitmusra mongova timovpa lohvna, honamba indhanariniva nevrava, si dahavavmoa, yunalm si wohamana vevav. Wo mongova eva lohvnata, honamba indhanariniva netava, hev si wohlihavav, memba mona besal, temba monakokla. \p \v 10 Wo mongo pomba diva livna Iten pethara, osm denwitmusrava noi sihavna. Doa nomini venamba, pomba nomba kalakula velaha, vena ihilvna, ihilvna, \v 11 mongova os ningthivna Pison, mongova os ningthivna Gihon, mongova os ningthivna Tikris, mongova os ningthivna Yupretis. \p Pomba Pisonmba weisming vrena mongom petham, os ningthivna Havila petha, wo diva golva lohvna, \v 12 golva besal. Diva timba lovahvnamba, nenelva teihnungva besal vinvna, os uvna, deliam. Wo diva eva honmba nalohuku vevna, honmba nomba besal, wo diva mindnam lohv, os nengsm uvna, oniks. \p \v 13 Wo pomba Gihonmba weisming vrena mongom petham, os ningthivna Kus petha. \p \v 14 Wo eva pomba Tikrisva os gana, venamba, Asiria pethara nohalm, ten okomba pholohvm. Doa pomba mongova os ningthivna Yupretis. \p \v 15 Doa Yaweva no tendorinim desvhoana Itenda, omnana, denwitmusra hui ao, wo beswonam lengwol vawovm, kekalvho vewol vevm. \v 16 Honaoa inneoa yeoa nevm, timov mani mani hona denwitrinioa. \v 17 Heva os yimba manam nevav nomba timovpa, kava os ona, yimba netava, yimba pev si wohlihavav, memba mona besal, wo temba monakokla. Yemba kava ovomnav no timovpa, wo yimba netava, nonamba lohvav yenamba dahalmba. \p \v 18 Doa Yaweva ona, osva sahokla vev, tendoriniva hevhoangas amana vevra. Sehelm ka vemnara, ora hev, wo mongawulm ahamana evevra, andra evevra. \v 19 Doa petha psevra, wo no pethanamba tuawam manam manam, tatam manam manam, nom os weis vewol vena. Doa nomba wongana, tendorinim os omnana, es yimba nihilva awowol vevav? Doa tendorini nihilm awowol ve, wo nihilva noi wohluhunvna. \v 20 Vevna, deuvrinim awowol vena, sungeitrinim awowol vena, tuawam awowol vena. Heva os tendoriniva hevna sehelmba nonglanamoa, hev ahamana evelm. \p \v 21 Doa Yaweva tendorinim ninmind vrena, himba ninpolva livnamba, doa Sesoa almangkel tendorinina velavra, henga ehlathamnana nihilmba, \v 22 doa ungevlirinim vena no tendorinina almangalnamba, tendorini indamba wainga. \p \v 23 Tendorini ona, pai, menta kanamba sehelva, snal men kav lohvm. Kelva henamba kana kellini, nihilva henamba kana nihillini. Sesoava kana kelna veiva, noinda yunam kava os awov, ungevlirinim, manara, tendorinina nihrini himba velavrana. \p \v 24 Doa nom lihvriv, tendoriniva aralavalmba pewolehawol veiva, wo ongali enewolkohowolvav, wo os hemba nilhawolvav mongawa nihnamba. \v 25 Seilva nihps os ahamana evevna, louva evevnamoa, owai. \c 3 \s1 Tendorinii Ungevlirinii Sesoana Moamba Ekek Vethanamoa, Puhaongva Velaihakoho Evena. \p \v 1 Yaweva manam manam vewol vena sungeitrava, wo saiholana moakokomomba, sungeitriniva an ata eva lipiangata owai. Doa saihola os osahmanana ungevlirinim, es hevpa Sesoava yemba tanam ovunnama, osva onama, manam yimba enevav honamba timovpa? \p \v 2 Ungevliriniva os ona, owai, kava enevra timovpa honamba, memba denwitva endungu vevpa, \v 3 wo mongova temba lohvpa hovrava, kamba os ovunna, manam yimba enevav, manam yimba ekivravav, yimba enetava, nonamba luhunvav yenamba endahawolalmba. \p \v 4 Saihola omnana, owai osva, yemba si osva endahawolvavmoa. \v 5 Yimba enerava nomba timovpa, yimba si tit evevavmoa, yimba si os elihavav, os ten hev Sesoa avm. Noinda yimba woh elihavav, memba mona besal, wo temba monakokla. Sesoava hevpa honam nengna, wo noinda yemba osva ovunna. \p \v 6 Doa ungevliriniva nom tim ona nonglana, pai, timba besal hevm lohv, movolva beswonam hlav, wo ata kava nerava, ata kava wohlihavav. Doa noinda puetve, puetvenamba, ne, wo tlalm waine. \p \v 7 Doa enenamba, elihana, wo hevm enonglowole, doa nonora, nihps pivva elohv. Doa fikvla mendekli kuendowol evenamba, evethowole. \p \v 8 Doa moakokonam ehellevna, Yaweva men lohmana vev denwitmusra, doa ekithoho tikmonam lounapenam, \v 9 tendorinim osahanga vemna, yimba hi av? \p \v 10 Tendorini ona, yemba kava hellev, men denwitmusra, wo pem kava veiva, noinda kava kithav, kava nihps lohv. \v 11 Yawe ona, es yimba veiva, wo noinda yimba elihav, yimba nihps lohv? Yimba dihi nei timovpa, nomba yemba temba kava ovunnamba a? \p \v 12 Tendorini ona, ungevlirini kana ongal, ye kam men vrahonam, he kamba timovpa putrahoiva, noinda kava nei. \p \v 13 Yawe omnana ungevlirinim, manara hevpa yimba honamba vei? Ungevlirini ona, saihola kamba wuho ovrei, noinda kava doa nei. \s1 Tendorinina Ungevlirinina Sahokla Evenamba, wo Sesoava Noinda Kinwonda Plothunna. \p \v 14 Doa Yawe saiholam omnana os, honamba yimba doa vei, eva yemba kava esesm henga venav. Kinwondava yemba kava plothomnav ora i. Yemangas kava sahokla vrev, tatamba owai, yemangas. Osm enangas yimba si lohmana vevra, wo klesal yimba si nelohmana vevav innemba, verava, yemba si os dahavav. \p \v 15 Yemba kava os venav, yimba ungevlirinina ungund, eva ungevliriniva yena ungund. Eva kava verava, yetindiva muskonam vinvra hona ungevlirinina towandmba, si yenam osangas yunalm. Honamba ungevlirinina towandalliniva si yemba nonglavrava, si yena kumba singthavav, wo yimba si hemba monglaval kangthovav.\f (3:14-15) \fr 3:15 \ft Nonoanindva os ningthiv, Sesoava olhmona ishona, si Setanva pina indhanana ungundrini luhunvav, heva os si Kristusva hevna nihsesoanahonam hemba indkokla vrevav.\f* \p \v 16 Doa Yawe ungevlirinim omnana, timovpa yimba doa nei, noinda yimba enamba avrava, yemba si kinsombva mendekli plothomnavra. Wo yemba kelathamnavrava, otolmba lengalmba, nihsesoa yemba nonam si venavav kanamini. Si os kava vevra, heva os yimba mendah tlapevmba si os omnavav, kana tlal, hevna keusingi waiamana vevav. \p \v 17 Yawe tendorinim omnana, yimba doa ongapevna moam helleiva, wo ne timovpa, nomba temba yemba kava ovunnamba. Osm memba yimba evei, kava pethava si indkokla vrevav, wo innemba beswonamba si phovavmoa hevpa. Yimba si pev mendekli andra vevra aiv, yimba si os innemba nevra. Osangas vaomana vevrava, wo dahara. \p \v 18 Yimba osomba vevrava, wo mana vema si solna phovra, ilva si sahoklal phovra, os yimba osonnamba nevav. \v 19 Andrava yimba si os vevav, vevra, ehala ve, wo innemba yemba os si phomnavra hona petharava. Yunalm yimba si andra vaomana vevav, wo vevrava, dahara, wo pethalm henga si yemba nilhavav. Tanam yemba kava pethana vena, wo pethalm yemba si henga mueisowa vevav. \p \v 20 Tendorinina nihilva Atam, wo Atamna ongalva simbepolva indkumbina ongana tendona, wo noinda osva ongalmba awona Ivm. \v 21 Wo Yawe tatatov lombawol ve, doa Atamimba ongalimba kayenalm vewol vinna. \s1 Sesoava Atamim Ongalim Ovunna, Manam Yimba Denwitmusrava Wohahavav. \p \v 22 Yawe ona, hillu, tendoriniva honamba doa nei timovpa, noi hevm kava ovunnam. Neiva, doa wohlihav, memba mona besal, wo temba monakokla, os men piv liheivm. Doa manam hevpa murava gavav, ata homeis nevm honi mongo timov, kav ten os sevravm, honamba yimba nerava, yemba si dahavavmoa, si wohlohvav. Si homeis wohavm yunalm. \p \v 23 Noinda Yawe Atam wohwolaihapho denwitmusrini. Omnana, gao, osondra veo hona pethara, pevm men kav weis vrenam. Doa wolapho ve tlalongolm. \p \v 24 Doa diva denwitrava Yawe hevna ovsongolnindm mendeklim sandha, nohalm sandhana, ten okomba pholohvm. Wo hev ovla velahana, wo nomba ovlava hevm ambo imhravho vrowovna, nehramohra vevna suwemsna. Ovlava nomba, ovsongolnindva nomba os, si homeis indhanarini kohavm no tira, honamba yimba nerava, yemba si dahavavmoa, si wohlohvav. \c 4 \s1 Ungevlirini Otolm Lengna. \p \v 1 Doa Atam ongalm wailimana ve, wo venamba, ongal ena avna. Anamba, otolm sleiha tuendisrinim, Keinm awona, ona, Yawe hev kamba awothonamba, wo noinda kava tuendisrinimba lengei. \v 2 Wo henga sism Keinna boaslalm lengna, Apelm awona. Etel boaslal mendekli evewolnamba, wo Apelna andrava sipsipm dahwol vevna, wo Keinna andrava osondra vevna. \p \v 3 Doa dawonam Keinmba innemba sena hevna osoriniva, doa inga, Yawem sembayang venalm. \v 4 Eva Apel heva hevnam sipsip otolm miklenamba yiveltowondmangas, hev noi naembul nihilnahonam holvogoamnana Yawem. Doa Yaweva Apelmba beswonam nonglana hena naembul nihilnahonam, os omnana, yenamba lehra, \v 5 Keinm hevm, Keinna innem omnana, owai. Wo noinda Keinmba mindnam musk vevna, novlomosva sahoklaltov selthoana. \p \v 6 Doa Yawe omnana Keinm, manara yimba musk vev, manara novlomosva yenamba sahoklaltovpa selthoav? \v 7 Yimba beswonamba vetava, ata kava yemba nihra pethata. Wo heva os yimba sahonamba vetava, nomba sahoklava si yemba yunalm kek vethawulavav. Yena sahoklava maim ora, sungeitwinde yeinda di murapeta lohv, yem helvelm vev. No sahoklaoa yeoa wuleiho, wuleiharava, yemba si kek vethawulavavmoa, owai. \p \v 8 Doa Keinmba Apelm boaslalm os ishomnana, pioa lohmana vilengai, wo Keini Apeli di posmusra elohvna, wo Kein phona, Apelm hevna boaslalmba helvakomandha. \p \v 9 Doa sism Yawe Keinm osahmanana, boaslapevpa hi av? Kein mosnamona Yawemba ishomnana, kava tit vev, yimba os nengvma, kava lohv, ambo kavna boaslam naengho vromana venalm? \p \v 10 Wo Yawe Keinm omnana, mani yimba vei? Boaslapevmba yimba doa helvakomandhai, wo noinda tovolva sovhopei petharava. Doa lohv, maim oi, indhanarinina moalamang petharini kam ishomnav, yeoa esesm veno. \p \v 11 Doa yem ka kinwonda plothomnav. Hona petharinioa wohgao. Tovolva doa pethamera gai, maim oi, indhanarini po nev. Pevna englana yimba doa sovhopipahi boaslapevna tovolva. \v 12 Noinda innemba yimba wolavrava, phovavmoa beswonamba, wo deuvkembelva yenamba si owai, yimba si lohmanangas vevra. \p \v 13 Wo Kein Yawem omnana, khui, ambo kinwonda mendekli doa yimba kamba plothomnai, owai, es eva kava vevav! \v 14 Men yimba kamba wohwolaihangav hona pethariniva, wo kava wohgavrava, yimba kamba hengava si nonglavavmoa. Deuvkembelva kanamba si owai, kava si lohmanangas vevra, wo indhanariniva kamba anongla vetava, kamba si os helvakomandhavav. \p \v 15 Wo Yawe omnana, owai, men kava yeindava ovunv, indhanariniva yemba helvakomandhatava, tanamolnam si kava mendeklikumbi kinwonda plothomnavav hemba. Doa Yawe Keinm nihtovra lohoh vemnana, indhanariniva anongla vetava, wo helvakomandhavavmoa. \p \v 16 Doa Keinmba wohgana Yawenaminiva, mongona petharam himba gana, os sevriv Not, nomba pethava. Notm os uv, lohmanangas ambo vev, wohavavmoa. Pethava nomba di lohv, okomba ten pholohvm Itenda nohalm. \s1 Keintindiva Os Nowana. \p \v 17 Doa Keinmba ongalm wailimana ve, ongal ena a, wo otolm lenge tuendisrinim, os awona Enokm. Aralva kembel sva, nomba kembelva os sevrana Enok kembel. \p \v 18 Wo Enokva mendekli venamba, ombol pola, os awona Iratm. Wo Irat mendekli venamba, ombol pola, os awona Mehutaelm. Mehutael mendekli venamba, hena ombol pola, os awona Metusaelm. Metusael mendekli venamba, hena ombol pola, os awona Lamekm. \p \v 19 Doa Lamekva mendekli venamba, ongamba sambla dambtna, mongova Ata, mongova Sila. \v 20 Atava sis Yapalm lenge, wo Yapalva mendekli venamba, hevtindi os andra vivna, sapim dahwol vivna, wo lailduvra shamana vevna. \p \v 21 Yapalna boaslalva Yupal, wo Yupaltindiva noi sis sangalnind, gitasangal vuvsangal vewuvmona vevna. \p \v 22 Doa Lamekna aslongo otolm lenge, os awona Tupalkeinm. Tupalkeinmba mendekli venamba, wo hevtindiva nonoanind, os vewol vivna ovlam mandm, no besinamba. Tupalkeinna muskovolva Nama. \p \v 23 Wo Lamek ongalm hevnam os unna Ataim Silaim, yeoa kana moam ehellevm, mongova tendo towondriniva kamba helveiva, wo doa kava helvakomandhai. Himba kam sang polavoiva, wo doa ka helvakomandhai. \v 24 Henomba Keinmba helvakomandhatava, Sesoava henomba kinwonda mendekli si plothomnavav. Kamba henomba helvetava, si kava kinwonda snamemakumbi plothomnavav. \s1 Settindiva Os Nowana. \p \v 25 Doa Atamba ongalm henga wailimana vevnamba, otolm lenge, Setm awona. Aval ona, Sesoa kamba nengmanana, wo noinda mongo henga Apelna vuhera lohvhoai, ten Kein helvakomandhanam, noinda awona Setm. \v 26 Wo Setva mendekli venamba, ombol pola, os awona Enosm. \p Wo nonamba indhanamba Sesoana nihilnonoava seilva os sevra ovrivna, Yawe, wo sembayang hemba vimnivna. Doata. \c 5 \s1 Atamtindiva Os Nowana. \p \v 1 Atamtindiva os nowana, wo men novol velohv. Sesoa Atamba vena, os hev ten lohvm, \v 2 tlalm vena, ongalm vena, doa os vewolna. Vewolnamba, awothowol venamba, os awowol vena indhanamba. \p \v 3 Doa Atamba os ana, venamba 130pelara osomba, wo mongo ombol pola, ona aral hev telohvm, wo os awona Setm. \v 4 Atamba os wohavna henga 800pelara osomba, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 5 Wo Atamba anamba, 930pelara osomba os venamba, doa os wohdahana. \p \v 6 Setva os ana, venamba 105pelara osomba, wo ombolva pola, os awona Enosm. \v 7 Setva os wohavna, henga 807pelara osomba lohmanavna, wo otolva os phomnavna tuendis mutundis. \v 8 Wo Setva anamba, 912pelara osomba lohmanana, doa os wohdahana. \p \v 9 Enosva os anamba, venamba 90pelara osomba lohmanavna, wo ombol pola, os awona Kenanm. \v 10 Enosva os wohavna, henga 815pelara osomba lohmanana, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 11 Wo Enosva anamba, 905pelara osomba os venamba, doa os wohdahana. \p \v 12 Kenanmba os ana, venamba, 70pelara osomba lohmanavna, wo ombol polamnavna, os awona Mahalalelm. \v 13 Kenanmba os wohavna henga 840pelara osomba, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 14 Wo Kenanmba anamba, 910pelara osomba lohmanana, doa os wohdahana. \p \v 15 Wo Mahalalelva os amana venamba, 65pelara osomba lohmanavna, wo ombol polamnavna, os awona Yaretm. \v 16 Mahalalelva os wohavna henga 830pelara osomba, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 17 Wo Mahalalelva amana venamba, 895pelara osomba os venamba, doa os wohdahana. \p \v 18 Yaretva os amana venamba, 162pelara osomba lohmanavna, wo ombol polamnana, os awona Enokm. \v 19 Yaretva os wohavna henga 800pelara osomba, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 20 Wo Yaretva amana venamba, 962pelara osomba os venamba, doa os wohdahana. \p \v 21 Enokva os amana venamba, 65pelara osomba lohmanavna, wo ombolva os polamnana, os awona Metuselam. \v 22 Enokva henga 300pelara osomba venamba, Sesoam mongawundna amana venavna, wo otolva phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 23 Enokva os amana venamba, 365pelara osomba lohmanavna, \v 24 Sesoai mongawulm ahamana evevna, wo Sesoa hevm waiwohgana hevindam Sesoaindam, wo indhanamba hengava nunglinamoa. \p \v 25 Doa Metuselava os amana vevnamba, 187pelara osomba lohmanana, wo ombol polamna, os awona Lamekm. \v 26 Metusela os wohamana vevna henga 782pelara osomba, wo otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 27 Wo Metusela amana venamba, 969pelara osomba lohmanavna, os venamba, doa os wohdahana. \p \v 28 Lamekva os amana venamba, 182pelara osomba lohmanana, wo ombol polamna, os awona Noam. \v 29 Hev ona, tanam Yawe doa doara hona pethava sahokla ovrena Keinna indkoklara, wo hona tuendisrini Noa si pimba kolvrowol vevav osondrarava. Noinda osva awona Noam. \v 30 Doa Lamekva os wohavna henga 595pelara osomba, doa otolva os phomnavna, vevna tuendis mutundis. \v 31 Wo Lamekva amana venamba, 777pelara osomba os venamba, doa os wohdahana. \p \v 32 Noava os amana venamba, 500pelara osomba venamba, wo ombolva samblamong vilomnana, os awowol vena Sem Ham Yapetm. \c 6 \s1 Indkumbina Nengavnangva Sahoklal Luhunvna Sesoana Novrava. \p \v 1 Doa indhanamba esvema ophovna, doa hona pethara pilivhoana, wo mutundisva eva os phonata. \v 2 Wo Sesoanamba monglava ovsongolnindva nom mutundism nungeilvnamba, pai besal hevm, wo hevm avramana vevna hevna nengavnangna. \p \v 3 Wo noinda Sesoa ona, indhanamba nomba, si kavsongolva kava wonamana vevavmoa yunalmba hemba. Tanam ka daswolvna kavsongolva hemba, nonapopolmba almba. Heva os himba kalmba avnamoa, noinda himba si wohaevvavmoa eukwonamba, hemba si dalvav. Himba osomba si 120pelara vevrava, os dahavra. \p \v 4 Doa ovsongolnindva nomba mutundismba nomba avramana vevnamba hevmba, doa himba otolmba lengwol vivna. Wo nomba otolva sism nihva mendeklikumbi vilovnamba, himba indhanawonga wohavna, wo indhana owalva hemba eisho vruwuleinvna. \p \v 5 Doa Yaweva nongalna, pethanindva indkumbiva indhanakokla. Elsus undva henamba ambo sahoklal lovahinv, \v 6-7 wo Yawemba kinwondana plothumnivna. Hev nengna, sahonam kava vewol venama, pethara sandhana, wo hona petharini kava si kelvapiangavav, si indhanamba lohhui, tatamba lohhui, tuawava lohhui. Kav venamba honamba, wo beswonamba lohvmoa, noinda kamba kinwondana yuhla wuleuvv. \v 8 Noamangas Yaweva undna nengmanavna. \s1 Noangas Besalva Lohvna. \p \v 9-10 Noana moamba os lohv. Ombolva samblamong os phomnana, nihilva Sem, Ham, Yapet. Noava indhanarini besal, wo hevho besal lohvna Sesoana novra. Wo himba Sesoam mongawundna amana venavna. \v 11 Monglava nomba indkumbiva indhanakokla Sesoana novrava, ambo ahalvamana nakra aevulvna indakonda kembella, \v 12 wo Sesoava nongalna, indhanakokla memba aevulv. \s1 Sesoa Noam Omnana, Yeoa Botmoa Kuendo. \p \v 13 Doa Sesoa Noam omnana, doa kava vevav, wo indhanamba si hemba wohsihavav. Himba ahalvamana nakra aevulv, beswonamba owai, noinda kava yunam wohkelvapiangalm vev pethanahonam. \p \v 14 Wo yeoa tioa besal dambo, wo botm veo pevm. Kameroa mindnam vewol veo meraoa, wo tenenna selvowol veo mera ambara, homeis si po sihavm. Osm veo, si sena posra velthalohvav. \p \v 15 Os veo hona botmoa. Hoanalva os 130pelara mita, wo ahnamba os 22pelara mita, wo indundva os 13pelara mita. \v 16 Wo os velaihawol veo eneshatuvoa, okomba lovhoasihalm. Wo no eneshatuvpa vewol veo peitsingi. Wo tuvoa os veo ambarasis, wo merava vevta velahawol vulvongao samblamong, sengai hovra sena. \p \v 17 Wo pueumbva mendekli si kava wavvav, verava, pueumbva pethava ehlathavav, wo indhanam manam manam kelvapianga, petharava si owai, indhanamba tuawava tatamba, nomba vavatannamba, mongova avavmoa. \v 18 Men kava yemba ishomnav, yemangas kava venglahav. Wo pueumbva provrava, no botmeraoa wonsihao ongapevm, towandpevm, kopevm, nonamba kava pomba wavvrava. \p \v 19-20 Wo yeoa tuawam tatam indakondam os holvorombol vevm. Henom tlalm ongalm, henom tlalm ongalm vewol vevm, wo mera wolasiha veo, wo beswonam aevulvra, pueumbva livrava. \p \v 21 Wo yeoa inneoa indakondana os meilna vinvm, pevnam, tuawanam, tatanam, dom hlewuvulm botmeram. \v 22 Wo os vena Noava, Sesoa hev ten omnanam. \c 7 \s1 Pueumbva Vavawonam Lithana. \p \v 1 Doa Yawe mendah Noam ishomnavna, yemangas kava nonglav beswonamba, monglava nomba kamba sahokla vriv. Doa no botmera wonsihao, \v 2 wo tataoa besalangas holvorombol veo, tlalva 7pelara ongalva 7pelara, wo tatamba sahoklal, tlal mongal, ongal mongal. Tatamba os holvorombol veo besal eva sahoklal. Besalva, tepev noi kam sembayang nona venavm. Sahoklalva, tepev noi kam sembayangva nona owai venavm. \v 3 Tuawaoa osoa, tlalmoa 7pelara, ongalmoa 7pelara, noinda osoa veo, ata homeis sihapiavm, honita si hengava petharava towand vulsihavav. \p \v 4 Wo simba 7pelara penngiliha vewol verava, pomba si kava os wavvav, wo si os wohsithavav simba 40pelara okombanam sinim. Wo hona pueumbna si kava kelvapiangavav indhanam, tatam, tuawam, manam manam vavatannamba, nomba temba kava vewol venamba. \v 5 Wo Noava osoa vena, Yawe hev ten omnanam. \p \v 6 Noana osomba os lohmanavna 600pelara, wo os phona, \v 7 hev, ongal, ombtowondal, kol no botmera wonsihana. \v 8-9 Doa osoa vena, tlal ongal tatamba besalva eva sahoklalva Noaindam ambanamba, wo hev wolasiha vena botmerava, wo eva tuawa mani mani. Wo osoa vena Noava, Sesoa hev ten omnanam. \v 10 Doa simba penngiliha vungupianamba 7pelarava, doa pomba os wohsithana. \p \v 11-12 Doa pethava kawol vuku vevnamba, wo mellini pomba phungu vena os i, wo pomba ovriniva eva osta noshara sovhopevna i. Honamba os phona, tangal 17 vena, weisva sambla doara khuawolna, nonamba Noanamba osomba os lohmanavna 600pelara. \p \v 13 Pomba os wohsithana, wo nonamba doara mera aevulvna Noa, ongal, ombtowondal, kol samblamong. \v 14-16 Wo tatamba doara wolasiha wonvenata, sungeitrini, deuvrini, eusil, mendekli, wo eva tuawamba indakonda, aralm avalm osangas wonvena, os Sesoa hevm doara omnanam. Doa Yawe hev tuvpa kulvunna. \p \v 17 Doa pomba os wohsithana, venamba, simba 40pelara penngiliha vungupianamba, wo heva os pomba sihavnamoa Noana botrava owai, pueumbva vongavnamba, \v 18 wo botva sena velthalohvna pueumbsra. \p \v 19 Pueumbva os vongana i, venamba, olomba mendeklimba mera vethawol vena, \v 20 henga vongana 7pela mitara doa. \v 21 Wo mani mani pethariniva wohsihana, tuawam, sapim, tatam, indhanam indkumbimba nonamta wohsihana. \p \v 22 Nomba vavatannamba wusprowol vevna, manam manam nonamta mueisowa wohvena. \v 23 Wo os Yaweva kelvapiangana nonamba, wo heva os Noatatanangas beswonamba wonavna botmerava, tatana tuawana wonvevna. \v 24 Doa pueumbangas livna, simba 150pelara vevna. \c 8 \s1 Pueumbva Hengava Hivrana. \p \v 1 Doa Sesoava mendah ninginvna Noatatanam, ten botmera aevulvnam tatam tuawam. Doa ivtovm wolaihapho, wo pueumbva hivrapiha vena. \v 2 Pomba henga phonamoa, Sesoa hev ona, doata, petharini melva doa kulthawol vei, wo ovriniva pomba hasvonamoa hengava owai. \p \v 3 Doa simba 150pelara vevnamba, pueumbva hivrapihavna, venamba, \v 4 olosra plotho Noana botva. Tangal 17 vena, weisva 7pelara doara khuawol vena, olomba nomba mongona pethara lohvna, os ningthivna Ararat petha. \v 5 Pueumbva mendahva hivrapihavnamba, wo henga Noava nonglanga vena, olomba mongova phuku vev pueumbmerini, os phona, tangal 1 vena, weisva 10pelara doara khuawol vena. \p \v 6 Doa hengava simba 40pelara penngiliha vungupianamba, wo Noava eneshatuv velavhoa, hev ten venam, \v 7 kungetuwam wolaihapho. Nomba tuawava hengava pronamoa, yunalm himba lohmana vevna, pethava hivhoavna. \p \v 8 Wo henga mongom tuawam leumbm wolaihapho, osm vevna, petha hivraimi owaimi. \v 9 Pueumbva wohhivranamoa, wo leumbva dalohomana vevnamba, ovna, manara ka avhoai, wo veloh venamba, henga pro, wo Noa engla pusnathamnanamba, holvora, meram wolaihasiha. \p \v 10 Noava henga os ana minguva mongasal, wo henga leumbmba wolaihapho. \v 11 Doa leumbva amana venamba, moakokonam henga pro, pilolna tivla pehnana oliv vlel polapethana, wo Noava nengna, pueumbva doa dihi hivrapihav, espetambo liv. \v 12 Wo henga mongasal minguva venamba, wo henga leumbmba wolaihapho, wo hengava pronamoa. \p \v 13 Doa Noava tuv velaihanamba, petham nonglapiha ve, pueumbva hivhoav. Noana osomba os lohmanana 601pelara, wo tangal 1 vena, weisva mongasal doara khuana. \v 14 Wo sisva henga tangal 27 vena, weisva sambla doara khuawolna, doa hev ona nonglana, doa hivhoana. \p \v 15 Doa Sesoa Noam ishomnana, \v 16 wonpihao botrinioa, pev ongapev towandpev kopev. \v 17 Wo tatamoa wonpihao, tuawam tatam, wo hev ambo ongaongla vevendvrava, wo henga petham honam lehra vethara vavawonam. \v 18 Doa Noatatana wonpihana, \v 19 wo tatamba tuawava eva osta, aral aval aral aval. \s1 Noava Yawem Sembayang Venavna, Tatam Wuweihana, Wohweisumbulona. \p \v 20 Doa Noa honmba meilna vena, venamba, songowol venamba, suwem nosram sengalm. Doa besalangas tatana tuawana holvorombol venamba, noi seilm ten noi weseng velvohmanavnam hevm. Notongotata mongasal, notongotata mongasal, osangas holvorombol venamba, wo suwera weseng vevna, osm Yawem sembayang vene. \p \v 21 Wo Yawem teihnung vene hevm besal, wo nengna, pethava si hengava kava indkokla vrevavmoa indhanana indkoklarava. Doa kava nongalna, mendahva eusilva vepravnamba, nengavnangva henamba sahoklal lohprinvna. Wo heva os hengava kava indhanamba tatamba wohkelvapiangavavmoa, owai. \v 22 Honamba pethava si os wohlohvav, innem wolalm, innem aiselm, nelpong vevra, suwepav vevra, hlakomba lohvra, po hasvovra, okomba lohvra, sia kilvravra. Honamba si wuleihavavmoa hona petharava, verava, pethava si honamba os mueisowa vevav. Doata. \c 9 \s1 Sesoa Beswonam Nongalavna Noatatanam. \p \v 1 Doa Sesoava Noatatanam awothowol vena, aralm ishomnana, ombtowondpevoa yenaoa os towand vivra mindnam, verava, doa petham lehra vethara honam. \v 2 Tatamba tuawava mani mani, tambkova kava yem slowotunv, wo yenapenam si vinvra. \v 3 Pev vaohotho, tatalm hlavm. Seilva doara yimba osonnangas hlavna, men daipotava kava yemba tatamba wolamnav, hlao. \v 4 Mongongasalangas yemba kava ovunv, tatamba manam yimba hlavav tovolnahonamba, manara tovolnapopol tatamba av. \p \v 5 Yimba eva tovolnapopol avta, wo indhanariniva yemba mongova helvakomandhatava, si kava hemba kinwonda plothomnavav. Wo tatamba yemba winetava, kava miklevav. \v 6 Kav indhanamba vena, snal undna men kav avm, wo noinda henomba tovolva indhanarininamba kovhoatava, henamba eva indhanamba kuvhueivavta kana moara. \v 7 Doa yeoa otolmoa towand vivm mindnam, verava, petham honam lehra vetha. \p \v 8 Doa Sesoava Noatindim henga unna, \v 9 kam hillu, yem kava moa ishunv, yem, yetindim, henga si phovavm. \v 10 Tatamba eva kava ishunv, tuawam tatam manam manam, temba yimba wonpihanamba pevna botriniva. \v 11 Men kava yemba ishomnav, hengava si indhanamba tatamba kava kelvapiangavavmoa pueumbnamba. Pueumbva snamba si owai, hengava hona pethamba pueumbnamba si indkokla vrevavmoa. \p \v 12-14 Hello, mindva si kava kelathavav tekohovra, honamba osm, kav wohishomnav yem, tatam yunalm. Doa si kava tekomsna ningewol vevrava ovra, wo pom sombvramnavrava, hasvolm, wo mindva si os kelathavra snal. \v 15 Kava si os nonglavav, wo noinda yem ka vevra, nengmanavra os, doa kava wohishomnana, pueumbva hengava snamba si owai. \v 16-17 Wo hona mindva osm, men kav yem wohishomnanam, yem tatam, nom vavatannapopolm. \s1 Noava Hevna Ombolm Ham Omnana, Yena Ombpovmba Sesoa Si Kin Plothomnavav. \p \v 18-19 Nihilva Noanamba ombtowondalnamba men, Sem Ham Yapet, botmerini aralva hemba wonpihanamba. Honamba Noana towandva samblamong pivna eindhumunil hona pethanindna annindna annindna indakonda. Hamba nomba Kenanna aral lohna. \p \v 20 Doa Noana andrava osondra, wo himba wolana weselmovpa di, os ningthiv grevmov. Indhanamba seilva doarava vinamoa. \v 21 Doa movolva ksuvhoavnamba, Noa pueitnamba, polm ve. Polm venamba, wainpolalm nilha, doa ne, noinda dai ona. Dai onamba, wo himba posal nihps livna talanahui hevna lailduvmera. \p \v 22 Doa Ham aralna lailduvra siha, aralm nonglana, pai nihps liv. Wo phonamba, unna, aramba nihps liv. \v 23 Wo Semi Yapeti kayen evranamba, aralm nona hehla evevrana. Doa hevna lura ehohlinna, os mumus epravna, aralmba enonglanamoa, mainovna ambo hehla evevrana. \p \v 24 Doa Noa henga pho, daiva wuleihanamba, hev hellena, kalelva os kamba yumona vlei, louwolmba! \v 25 Wo hev ona, Kenanmba Sesoa si kinsomb plothomnavav, Hamna ombolmba, wo Yapetina Semina keusingi si himba wohluhunvav. \v 26 Wo Semoa henamba mendekli Yawengas lohmanav, wo pioa Yawem nom okulivra. Semna keusingi si Kenamba wohlohvhoamnavav. \v 27 Wo Yapetoa hemoa Sesoa keknam poauothovra, osva hevtindiva mindnam si phovav, wo mongawulm euvmona vevra Semtindiva. Yapetna eva keusingi si Kenanmba lohmanavav. \p \v 28 Doa pueumbva nomba wohhivrapianamba, doa Noava hengava sism osomba vena 350pelara, os avna, \v 29 wo os wohdahana. Osomba hevnamba os lohmanavna 950pelara. Doata. \c 10 \s1 Noatindi Os Nowana. \p \v 1 Men Noatindiva os nowana. Noanamba men Sem, Ham, Yapet. Pueumbva hivranamba, wo Semtindi Hamtindi Yapettindi os phona. \p \v 2 Yapetnamba men ombolva Gomer, Makok, Matai, Yavan, Tupal, Mesek, Tiras. Pimba hetindimba os nengsm uv simbehumunilna nihilm. \v 3 Gomernamba men sespalva Askenasnind, Ripatnind, Tokamanind. \v 4 Yavannamba men sespalva Elisanind, Tasisnind, Kitnind, Dotannind. \v 5 Memba honamba wannindna eindhumunil, wo hevna moa, hevna petha os vungeinna di wanda, eva di ten wan hovra kuvundtholla. \p \v 6 Hamnamba men ombolva Kus, Isip, Lipia, Kenan. Pimba hetindimba os nengsm uv simbehumunilna nihilm. \v 7 Kusnamba men sespalva Sepanind, Havilanind, Saptanind, Ramanind, Saptekanind. Ramanindnamba men sespalva Sepanind, Detannind. \p \v 8 Wo Kusnamba mongova ombol lohna, nihilva Nimrot. Hengas kuwulva andralva wulluhunna, seilva sna indhanariniva mongova owai, lohnamoa. \v 9 Wo Nimrotva tatawonga lohvna, Yawe doara hev ona nongaihana avalna era. Wo daipotava henomba tatawongava lohvrava, indhanamba os ishumnivra, yimba os lohv, oi Nimrot, ten Yawe ona nongaihanam. \p \v 10 No pethava Nimrotva boasna vaohothonamba, Bapilon petha, wo deuvkembelva samblasambla vewol vena Bapilon, Erek, Akat, Kalne. \v 11 No petha Bapilonmba wuleihana, wo henga Asiria pethara avhoana, deuvkembelva os vewol vena Nineva, Rehopotir, Kala, Resen. \v 12 Kalava kotamendekli lohvna. Resen kembelva hovra lohvna Ninevara Kalara. \p \v 13 Isip mongova Hamnamba ombolva lohna, wo Isiptindiva men os nowana, Litiatindi, Anamtindi, Lehaptindi, Naptutindi, \v 14 Krittindi, Kaptortindi, Kaslutindi. Honamba Kaslutindiva eindhumunil lovahinvna Pilistianindna. \p \v 15 Wo Kenannamba yiveltowondva lohna, nihilva Saiton, mongova Het, wo pimba os sevriv Sitontindi, Hettindi. \v 16 Kenanmba simbel luhunvna Yepustindina, Amortindina, Girkastindina, \v 17 Hivitindina, Arkatindina, Sinitindina, \v 18 Avatindina, Semartindina, Hamattindina. Wo nomba Kenanna towandalva os geku vena no petharam no petharam. Venamba, petham lehra vetha. \v 19 Wo ehelva os Saitonda Gasara venamba, Gerarra, wo mongova ehelva Sotomra, Gomorara, Atmara, Sepoimra venamba, murapeta Lasara. \v 20 Doa Hamnamba men, hevna moa hevna petha hevna kembel, os himba avhoangana. \p \v 21 Doa Semba Yapetna etel lohmanana, wo himba simbel luhunna indkumbi Hiprunindm. \v 22 Semtindiva os nowana Elam, Asur, Apaksat, Lut, Aram. Wo pimba os seivilv Elamnind, Asurnind, Apaksatnind, Lutnind, Aramnind. \v 23 Wo Aramnamba men towandalva, Usnind, Hulnind, Geternind, Meseknind. \v 24 Wo Apaksatnamba ombolva Sela, wo Selamba mendekli venamba, ombol pola, nihilva Eper, wo noinda pimba osva nengsm uv, Epernind Semtindi av. \p \v 25 Epernamba sambla ombol Pelek, Yoktan. Wo Pelekva mendah avna, wo moang vungu ve notindilm notindilm. Wo noinda osva awona, Pelekm, osm uv, bukethav. \v 26 Wo Yoktantindimba men Almotatnind Selepnind, Hasamavetnind, Yeranind, \v 27 Hatoramnind, Usalnind, Diklanind, \v 28 Opalnind, Apimelnind, Sepanind, \v 29 Opirnind, Havilanind, Yopapnind. Yoktantindiva os phona, \v 30 wo ehelva os Yoktantindinamba avhoanganamba Mesa kembella Separ kembella, venamba, di olora ten okomba pholohvm. \p \v 31-32 Doa Semtindiva men hekav, wo hevna moa, hevna petha, hevna kembel, os himba avhoangana. Doa Noatindiva os nowana, Noana ombolva, hevna moa, hevna petha. Pueumbva hivranamba, indkumbi os bukethana, Noana ombolna sespal. \c 11 \s1 Yaweva Bapilon Kembelnindna Moamba Sendekonda Vewol Vena, Indakondamona Vinna. \p \v 1 Nemetva indkumbiva mongawamona avna, wo himba sevrivna mana vemamba mongawamona. \v 2 Wo anganamba, os avavho vilangavna, venamba, venamba, dom okomba phovm, doa petha venamba di Bapilonda, di aevulthana nepundra. \p \v 3 Doa hevm ambo ishuvna, wou, petha suwera singre vi, honmsna nilhara, nonam deuvm vilm. Doa vinamba, mana vema meilna vinamba petharini, tenenna nihna, kethapetha vevna, nona sithawol vivra si honmba. \v 4 Doa hev una, mendekli deuvkembel pioa velvohra, wo mongova deuvpa pivm os vivav, verava, ovm tuhlohvra. Wo indhanamba pina andrava nunglinvra, pai, wo pivm unvra, andral. Noinda si pi homeis bukethungu vevm os, no petharam no petharam owai. \p \v 5 Doa heva os owai, Yaweva ona nonglalm pihana deuvkembelm deuvmendeklim, noi andra vinam. \v 6 Hev ona, nunglu, Noana towandva mongawatindi, wo moamba mongasal, wo mongawulmangas himba euvmona vevna, heva os kava doara doa ishunna, bukethungu veo indakonda, no petharam no petharam. Heva os owai, himba deuvkembelva mongasal mendeklikumbi vivna. Mani hengava si vivav hevna nengavnangnamba, memba osva vivpa? \p \v 7 Doa pi peivrava, indakondamona vine, osm moamba owalva ishovrava, owalva tit vivra. \v 8 Wo osoa vena, nomba kembelva deuvpa puleihina, wo bukethungu vena, no petharam no petharam. \v 9 Doa nomba kembelva os sevrivna Bapel, osm uvna, indakondamoa wulbukethav, manara, Yawe Bapelnindm indakondamona vinna, wo himba bukethungu vena. \s1 Semtindi Os Nowana. \p \v 10 Men Semtindiva os nowana. Noana ombol Sem lohna, wo Semba osomba 100pelara venamba, ombol pola, Apaksatm awona. Honamba os phona, pueumbva hivrapianamba, osomba sambla vewolna. \v 11 Wo Semba osomba 500pelara henga anamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 12 Apaksatva osomba 35pelara venamba, ombol pola, wo Selam awona. \v 13 Apaksatva osomba 403pelara henga venamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 14 Selava osomba 30pelara venamba, ombol pola, Eperm awona. \v 15 Wo Selamba osomba 403pelara venamba, henga anamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 16 Eperva osomba 34pelara venamba, ombol pola, Pelekm awona. \v 17 Wo Eperva osomba 430pelara henga anamba, otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 18 Pelekva osomba 30pelara venamba, ombol pola, Leum awona. \v 19 Wo Pelekva henga osomba vena 209pelara, henga anamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 20 Leuva osomba 32pelara venamba, ombol pola, Serukm awona. \v 21 Wo Leuva henga osomba 207pelara venamba, henga anamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 22 Serukva osomba venamba 30pelara, wo ombol pola, Nahorm awona. \v 23 Wo Serukva osomba 200pelara henga anamba, otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 24 Nahorva osomba venamba 29pelara, wo ombol pola, Teram awona, \v 25 wo Nahorva henga anamba, osomba 119pelara venamba, wo otolva phomnavna tuendis mutundis. \p \v 26 Terava osomba 70pelara venamba, ombol samblamong pho, os awowol vena Apram, Nahorm, Haranm. \s1 Teratindiva Os Nowana. \p \v 27 Teratindi nowana os. Terana ombolva samblamong, Apram, Nahor, Haran. Wo Haranmba mendekli venamba, ombol polamna, Lotm awona. \v 28 Wo Terava mendah lohvna, Haranmoa os wohdahana. Di Bapilon pethara Ur kembella hemba dahana, ten di doara aval lengnam. \p \v 29-30 Doa Apramba ongam vrana Saraim, himba yunam phangangal avna. Wo Nahorva eva ongam vrana, Milkam Haranna molm. Molva mongova Iska. \p \v 31 Doa Tera phonamba, Bapilonm wuleihana, honam wongana, ombolm kolm umbeindilm. Ur kembellini venamba, wonganamba, ona Kenan petharam pulvotam, wo owai, ambo di Haran kembella aevulthana. \v 32 Wo di Haran kembella Teramba os wohdahana, osomba hevnamba 205pelara os lohmanana. Doa. \c 12 \s1 Yawe Apram Omnana, Pevna Pethamoa Wuleiho. \p \v 1 Wo Yawe Apram os ishomnana, gao, hona kembelmoa wuleiho, pevna aratindim, pevna owalm, pevna petham. Yeoa mongona petharam gao, si yemba kava indthoamnavav. \v 2 Wo yetindiva si noinda mindnam phovav, kuwulva si mendekli yimba wulluhunvav, manara yemba si kava kolvrevav. Wo yimba si os vinvrata, indhanamba kolvrowol vevav. \p \v 3 Wo indhanamba yemba beswonamba vrivrava, nomba indhanamba kava si beswonam eva vewol vevrata. Heva os yemba nomba indhanamba sahonamba vritava, no indhanamba si kava sahonam vewol vevav. Wo kananapopol yimba si beswonam vinvav indakonda pethanindmba. \p \v 4-5 Doa Apramba Yawena moamba hellenamba, wo ga Harandini. Hena osomba os lohmanavna 75pelara, wo himba gana os. Himba ongalm, buesilm, andranindm, wohm, noi wondambnamba, os wohgana Harandini. Andranindva nomba, wohva nomba, himba doara dombvna di Haranda. \p Wonganamba, Kenanmonam vinamba, doa petham nonglapulvo Kenan petham. \v 6 Kenan hovmonam vinamba, deuvkembella pulvo Sekemra. Wo diva kembellava murapetava sahit lohvna, os sevrivna More, di aevulthana, nonamba Kenannindva mendah di aevluwul vevna. \p \v 7 Wo di Yawe Apram nonglapho, omnana, hona pethangas yetindimba kava si kovorahunvav. Doa Apramba hon songowol venanamba Yawem, temba hemba diva nonglaphonamba. \p \v 8 Doa Apramba henga nomini wonga, oloram angana, doa lailduv di vewol vi hovrahovra, Ai kembella, okomba os phovm, Betel kembella, okomba nosis vohavm. Wo di himba henga hon songowol venana Yawem, sembayang venavna. \v 9 Wo nominiva pulvonamba, avavho vilangavna mendah Kenan petharam. Isipnasis os avavho vilangavna. \s1 Apramba Isip Pethara Wonanva. \p \v 10 Doa dawonam owous pho di Kenan pethara, innemba owai, noinda Apram mongona petharam wonga, Isip petharam dom aevulthalm. \v 11-12 Himba murava wongavnamba, doa Saraim ongalm os ishomnana, yimba besal hevm, noinda kava pem vev, Isipnindva ata yemba nunglivrava, ata hevm eishovra, Apramna ongal. Noinda kamba ata helvakomandhalmba vivra, wo yemba beswonam vreivav hevm. \v 13 Os unu, kava Apramnamba muskovol, Isipnindva osva kamba helvakomandhivavmoa, owai, kamba beswonam lelh vrivav yeindava. \p \v 14 Doa Isip pethara wonpho, wo Isipnindva Saraim nunglina, pai besal hevm av. \v 15 Doa Pero kuwultatana eva nunglina, wo Perom ishumnina, ungevliriniva nomba besal hevm, noinda Pero vrana hevm. \v 16 Vranamba, Pero Apram beswonam vrevna Sarai inda, wo os dambroh vena tatamba mindnam, eva indhanam wuleihowol vemnana andranindilm, tendona onganamba. \p \v 17 Heva os Yaweva Perotatanamba vevandm wolaihaphunna, manara Pero Saraim vranamba Apramna ongalm. \v 18-19 Wo Pero ona, Apram prora, kav sah ovrelm vev. Apram pronamba, Pero omnana, manaram yimba kamba osva sahonamba venavna, manara yimba kamba omnanamoa, osva memba kana ongal? Manara yimba kamba doarava ishomnana, memba kana muskovol, noinda kava vrana? Oh, men Saraiva, pev vrao, wo waiwohgao kanaminioa. \p \v 20 Doa Pero hevtatanam unna, wonango Apram, hevna ongalm, hevna andranindm, wohm manam manam, huiva aevulvavmoa, owai. \c 13 \s1 Lot Buesil Eisilmba Dasvholahangana Apramba Mongona Petharam. \p \v 1 Doa Apramba nominiva wonganamba Isip pethariniva, henga Kenan pethara aevulthana. Ongalm buesilm wohm di wonavhoana. \v 2 Wohtowond himba lohna, sipsip meme sapi diva mindnam. \v 3-4 Doa henga Kenan hovmonam avavho vilangavna, doa di wonavna, ten seilm hev lailduv wonvenam, honmba songowol venanamba Sesoamba. Diva wonphonamba, doa henga Yawem di sembayang vemnavna. Diva aevulvna hovrahovra Betel kembella Ai kembella. \p \v 5 Doa Lotnamba mani mani eva ata lohmanata, ongalm otolm andranindm sipsipm memem sapim. \v 6 Wo diva no petharava mani mani lohvnamoa mindnamba sapina innemba. Noinda samblaisnamba beswonamba himba evevnamoa. \v 7 Hena andranindva hevm akosrombomana vevna, nomba andranindva temba himba sapimba dahwol vivnamba. Nonamba vivnamba, ungundva mendah di eku vevna Kenannindva eva Peresnindva. \p \v 8 Doa Apram buesilm ishomnana, pimba mongawatindi, wo osva sahokla vev, yena andranind, kana andranind, wo hevmba akosrombomana vev sapina innenilmba. \v 9 Pioa indakonda petharam engawoli, wo yimba domba gatava, eva kava mongnahalm gavav. Yesna otok, wo yimba domba gatava, eva kava mongnahalm gavav. \p \v 10 Doa Lotva nungsis velohanamba, nonglapiha vena Yotanpundm, lehra, besal hevm keleilvna. Nonglanga vena, pomba mindnam gengu vev diva. Pethava nomba snal lohvna, ovna, Yawena oso, ten Yawe hev denwit wolanam, eva maim oi Isipnindna petha, ten keleilinvm Soar kembelnahalm \p Wo nonamba Lotva osva omnanamba eisilmba Yotanpundram, memba nonam mendah Sesoava kota samblamba indkokla vrowolvnamoa, owai, Sotom kembelm Gomora kembelm, no pundra elohvnam. \p \v 11 Doa Lotva os momong evethawolna eisiliva. Enganamba, Lotva eisilmba dasvholahangana, dom ten okomba pholohvm, os singthavna Yotan pundmba. \v 12 Doa Apramba hevpa di lumbulla wonavna, wo buesilva eva himba di pundra wonavhoa, temba ungundna kembelva luhungu vinvnam. Wo mongo kembella murapeta himba wonavhoana Sotom kembella. \v 13 Sotom kembelnindva nomba sahoklal, wo hev Yawemba sahokla vrivna. \p \v 14 Doa Apram buesilm velaihangana, wo sisva Yawe Apram omnana, nungsis vetok, ambo beswonam nongalungu vevm. \v 15 Nomba yimba temba nongalvpa, si yetindim kava kovorahunvav, wo he si yunalm wohvaohuthuivav. \v 16 Yetindiva si mindnam phovav, wo an eva sevelvav, owai, si os ora engalslambosla. \v 17 Doa wongao, wo avavho vilangavm nonglalm, manara kava si yemba kovorahunvav. \p \v 18 Doa Apram hellenamba, lailduvpa ningewol venamba, anga. Anganamba, di wonpho Hepron kembella. Wonphonamba, sahitra henga aevulthana di Mamreinda. Doa Apramba henga honmba songowol venanamba, Yawemba sembayang venalm. \c 14 \s1 Apram Buesilm Mohvena Ungundnamini Henga Lotm. \p \v 1-7 Doa buesilva di pundra wonavhoanamba, di ten ungundna kembelva luhungu vinvnam, Sotom kembel, Gomora kembel, wo eva mongla. Wonavhoanamba, sisva daos mendekli di ohona Lotna novra, plalmomba men. Pundnindna kuwulva 5pelara di kusona, hevm una, pioa nomongo owalwolvohra. Himba Sotomnindnamba kuwulva, nihilva Bera, Gomoranindnamba kuwulva, nihilva Birsa, Atmanindnamba kuwulva, nihilva Sina, Sepoimnindnamba kuwulva, nihilva Semper, eva Belanindnamba kuwulva. No Bela kembelva indanam sevrivna os, Soar. \p Nomba kuwulva himba noinda daosm uvna, osomba 12pelara himba keusingi lovahvna mongnindna kuwulna, wo hev keusingiva noinda ovumnina, nomba kuwulva nihilva Ketolaoma, himba Elamnindna kuwul wulluhunvna. Wo Ketolaomava eva hillinnamba, wo himba owai vevna, wo dawonam mongona tahonnam himba hevna owalm kuwulm 3pelaram nembaomana venamba, doa owalwolalm wonprovna, hevna daosnindm wonambvna. Nomba kuwulva 3pelarava himba Bapilonnindna kuwul, nihilva Amrapel, Elasarnindna kuwul, nihilva Ariok, eva Goinindna kuwul, nihilva Tital. \p Doa Ketolaomatatana ambanamba, boasna owalwole monglava kembelnindmba, os ningthiv Repai, Sus, Emi, Hor. Repainindmba himba owalwolanamba di Asterotkanara, doa os wohengilanga. Susnindmba himba owalwolanamba di Hamda, doa os wohengilangana. Emnindmba himba owalwolanamba di pundra Kiriataim, os wohengilangana. Hornindmba himba olora Seirra owalwolanamba, doa engilanganamba dem kembellam Elpararam di ella pethakoklara. \p Doa henga heoa ambna Kates kembellam, no Kates kembelva nonamba os sevrivna Enmispat. Wo osva himba pethamba wohvaohuthunvna hevm Amaleknindna. Wo mongnindm engilanganamba Amornindm, diva temba Hasasontamar kembella aevulvnam. \p \v 8-9 Doa Ketolaoma tatana mendah ambvna owalwolalm, doa kuwulva nomba 5pelara pundra kuso, Sitimpundra kusona hevna daosnindmongo. Sitimpund osm uv, Wanpund. Kusonamba, Ketolaomatatanamba ambanamba, owalwole, owalwolvnamba, welhina mindnam. \p \v 10 Doa Sotomnindna kuwul, Gomoranindna kuwul, himba pem engalm evevna. Heva os owai, melva di luhungu vevna pundrava, wo mella epihohowolna. Kuwulva monglava samblamongova wohangana pem oloram. \v 11 Doa Ketolaomatatana os vivna, Sotom kembella Gomora kembella pulvowolna, wohva mani mani hevelm vravna innenahonam. \v 12 Lotva doara di Sotomra ana nemetva, wo noinda Lotmba kevrina wohnahonam, os wohwaiangana. \p \v 13 Doa mongo indhanarini wohgana, ishomnana Apram Hiprunindrinim, ten mendah wonavnam sahitra murapeta di Mamreinda. Mamreva nomba Amortindi, wo he boaslal sambla os aevulvna Apramna sehel. Boaslal samblana nihilva Eskol eva Aner. \p \v 14 Doa Apramba os hellena, Lotva ungundna englisra einv. Wo himba nembaomana vevnamba, nom hev di wonavnam daosnindm, noi ten daos nonora vilovnam, os avna 318pelara. Nembaomana venamba, doa Ketolaomatatanam engilanga. Engilanganamba, di nonglapho Dan kembella. \p \v 15 Doa boasna himba hevtatanam moang vuku vena, wo sinim poaita ambwul venamba, ambanamba owalwolalm, doa engilungu vena. Venamba, engilpihal ve, venamba, Hopa kembella di Damaskusra nohalm. \v 16 Wo wohva innemba henga dumbna, temba himba hevelmba vranamba seilmba Sotom kembelliniva Gomora kembelliniva. \p Wo eva hevna buesilmba henga mohvena hevna wohnahonam. Ungevlitundism eva indhanam himba henga muehrombol vina, temba himba kekaiv vinamba. \s1 Melkisetekkumbi Apramba Kolvrelmoa Awothona. \p \v 17 Doa Apramtatana os Ketolaomatatanam kuvhoawol vina, henga ambe. Ambvnamba, di Savepundra vivnamba, Sotomnindna kuwulva gavna, monara di anongla vena. Savepundva indanam sevrivna Kuwulna Pund. \p \v 18 Wo eva mongo kuwul hevna deuvrini venamba, di Apramba monara anongla vena, nihilva Melkisetek, wo himba Salem kembelnindna mendekli kuwul wulluhunvna. \p Melkisetekkumbiva nomba hovra luhunvna, vevna indhanam piawol vevna, eva Sesoamendeklim piavna. Himba Apramba nonglaphonamba, wainpol roti noi dembrahona, \v 19 omnana, Sesoa mendekli yemba awothov, ten ovm petham vewol vevnam. \v 20 Sesoamba kava okolav, manara himba yemba doa poauothona, wo noinda yengasva welhokomo vina ungundmba. \p Doa Apramba henga woh eunumbulva mindnam dembrahona Melkisetekmba, noi dembrahona wohva innemba mani mani, temba himba ungundna englariniva dumbnamba. \p \v 21 Doa Sotomnindna kuwulva os ishomnana Apramba, katindim henga wonambo, ten pev ungundna englarini muehrombol wonvenam. Wohva innemba owai, pevm iango, kana indhanamangas wonambo. \p \v 22-23 Wo Apramba henga omnana, yetindimba men kava wonambv, wo wohva innemba owai, kava iangavavmoa kavmba. Yawe mendeklina novra men kava yemba wohishomnav, ten ovm petham vewol venam. Wo mani mani yenamba kava wohdembhivav, kava yena mana vemapetava wulavavmoa, owai. Si homeis yimba kamba ishomana venavm os, Apramba kana kolmal ambo iav, noinda wohtowondva lohv. \v 24 Kavmba kava wulavavmoa, eunumbulva doa kana daosnind hlana, wo Aner, Eskol hena etelva Mamre, hevm moang vinu kana sehelm. \c 15 \s1 Sesoa Apram Tanamolnam Ishomnana. \p \v 1 Doa sisva Apram inungpunung vevna, Sesoam hellevna, os ishomnavna, manam yimba ungundnapenamba pemba vevav. Kav si yemba kekalvho vromana venavav, wo mana ema besalangas si yemba kava nis ambo vrahovav. \p \v 2 Doa Apramba henga omnana, yimba Yawe mendekli av, wo yimba kamba mana emamba besalva vrahovrava, lehra. Heva os kava otolhui lohv, wo si kamba daharava, puewulva si ambalnindrini vaohothovav. Men kainda lohv, kana andranindrini, nihilva Elieser. Himba katindiriniva owai, himba Damaskus kembellini. \v 3 Yimba kamba venanamoa doarava, osva ongaloa doara tuendisrinim lengmanara, wo noinda andranindriningas si kanamba vaohothovav. \p \v 4 Doa henga hellevna Yawem, owai, Elieserva si yenamba vaohothovavmoa. Yena ombpovpa si lohvav, si hev vaohothovav. \v 5 Doa Yawe waiholopenamba ninmerini amballam, omnana, paim nongalvongo vetok, es hevpa yimba sevelvavma!, si yetindiva os avav. \p \v 6 Doa Apramba hellenamba, ona tanamolnam ishov, Yawem lohvhoamnavna hevna undnahonam, wo noinda Yaweva hemba nengthana, indhanarini windel. \p \v 7 Doa Yawe ishomnana, kava Yawe, kava doara yemba waipronamba Bapilon petharini Ur kembellini homba, osm hona pethamba kava yemba kovoraholm vev. \v 8 Wo Apramba henga omnana, lehra, wo mani yimba ata vevav, osva kava lihavav, ora si kavmangas kovorahovav? \p \v 9 Doa Yaweva henga omnana, os veo, sapim waipro, memem waipro, sipsipm aralm waipro, nomangas wonpro, ovra memba samblamong tahonna lovahv, wo eva leumbva sambla. \p \v 10 Doa Apramba os wohvena, ten Yawe hevm wohomnanam, tatamba nomba ipromnanamba Yawemba, doa ovla vranamba, nona hovrahovra popowol vevna. Venamba, vevna mongnahalm pulundthoavna, mongnahalm pulundthoavna, hovrava mona dihelgavna. Heva os leumb samblava owai, kovhoawolnamoa. \v 11 Doa tatamba di dembhalohvna, hultuwa ambvnamba wehlalm, wo Apram engalvna hultuwamba. \p \v 12 Osangas vevnamba, okombava vohavnamba, Apram ninpol livna. Livnamba, inungpunung vevna, pem mindnam kava vev. \p \v 13 Doa Yaweva omnana, tanam yetindiva mindnam avav, wo ungundna petharava si euvmona vevav. Di si himba andranindilmangas avav ungundna keusingi, wo hemba mindnam ishunvav notongandram notongandram, kinsombm hemba vinvav. Hevpa si os ungundna keusingiva avav, wo hena ombolva avav, verava, umbeindilva, simbelva os si avav. Honamba tahonmba si verava, 400pelara lohvrava, \v 14 wo sisva kava no ungundmba kinwonda plothunvav, temba henomba vivpa, wo yetindiva si beswonam pulvovav ungundna englisriniva. Pulvovrava, wohva mani mani besalva si os ipulvovav. \p \v 15 Si yimba verava, mundkola verava, os dahavav, wo yemba si os singvivav. \p \v 16 Amornindmba hona pethanindmba kava engilpiangavavmoa lelnamba daipotava. Hena indkoklava mani mendeklima, heva os dawonam himba indkoklava si ora mendekliva vira, si os kava engilpiangavav, wo yetindiva os ambvav homba aevulthalmba. \p \v 17 Doa sia kilvranamba, Apramba os nongalvna, pai, suwemba sambla tawolv. Os gawol evevna, tatahovra tawolvna, os ten doara hev tata noi pulundthoawolnam mongnahalm mongnahalm. Mongova luwil doahnasowa litutholohvna, mongova gululuvhoasowa tavna. \p \v 18 Wo nonamangas Yaweva Apramba osva omnana, men kava yemba tanam ishomnav, hona pethamangas si kava yetindimba kovorahunvav. Mendekli pethava kava kovorahunvav, verava Isipnindna ambsalla, verava Yupretis pora. \v 19-21 Wo ungundva memba huiva aevulvpa, hena pethava kava si yetindim kovorahunvav, Kennindna petha, Kenisnindna petha, Katmonnindna petha, Hitnindna petha, Peresnindna petha, Lepanindna petha, Amornindna petha, Kenannindna petha, Girkasnindna petha, Yepusnindna petha. \c 16 \s1 Hakar Tuendisrinim Lengna Apraminda. \p \v 1-2 Doa Apramnamba ongalva Saraiva phal avna, wo noinda himba tlalm omnana, kava andranindrinim men waiav Isipongorinim, nihilva Hakar. Kava yemba os nengmanav, yeoa Hakarm vro, verava, ena vethara, manara, kava phal av, kava si yemba otolva sleihamanavavmoa, manara Yawe doa emba kanamba kevrana. Himba otolva lengtava, si kava osva ovav, kana. Memba pina wevsa luhunv. \p \v 3 Doa Apramba hellenamba, ona, lehra, wo Saraiva ungevlirinim nom wolaihaprona, osm mongawulm di ahara. \v 4 Waiamana venamba, doa Hakarva nukulthoavna, hevm lihana, kakowa doa kinsombol av, noinda osva Saraina moamba hellevnamoa, esesm ahalvna. Nonam phona, Apramba di Kenan pethara avna, tahonmba 10pelara vevna. \p \v 5 Doa Saraiva phonamba, tlalm okosve, ye indkokla venamba. Hakarva kana moamba hellevmoa. Lihav, osva ena vethav kamba, wo noinda moamba hellevnamoa. Wo noinda osva Yawe heva osva ovav, an indkoklava vena, ye ora ka. \p \v 6 Doa Apramba henga omnana, manapenam, yena memba andranindrini, wo yimba hemba mana vemamba vemnavrava, veo manapenam. Noinda Saraiva Hakarmba sahonam vrevna, wohpholahangana. \p \v 7 Doa monam gavna, di pethakoklara ganamba, pora avna di Sur kembella murapeta. Doa Yawena moainal ovsongolnindrini nonglaphonamba, \v 8 Hakarm omnana, yimba henimonam gav?, yimba Saraina andranindrini. Hinimini yimba prov, hem yimba gav? Hev omnana, kava Sarainamini pem gav. \p \v 9 Doa he omnana, owai, henga gao, beswonam avhoao hena keusingi. \v 10 Yemba si os kava vrevav, yetindiva si mindnam phovav os i, es eva seivilvav. \v 11 Yimba memba enamba avpa, wo si yimba otolmba lengvav tuendisrinim, os awoo Ismaelm. Noinda osoa veo, Yawe doa yenamba wenopmomba hellena, yemba wavra vovhoamnav. \v 12 Heva os yena ombol mendekli verava, oi sungeitwinde, wo himba si daos ungundrinimsna lohvav, himba owalmongova euvmona vevavmoa. \p \v 13 Doa Hakar hellenamba, evekingil vetha, ona, tanamolnam kava Yawemangas nonglai, wo beswonam kamba ishomni, helveimoa. Noinda os omnana, Sesoa tanamolnam kamba nonglav. \p \v 14 Wo noinda indhanamba pomba nomba osva sevriv, Sesoana pomba, nomba Sesoava indhanamba nongalv. Pomba nomba di liv hovrahovra Katesra Beretra. \p \v 15 Doa Hakarva ganamba, tuendisrinim di lengna Apraminda. Wo aral os awona Ismaelm. \v 16 Aralna osomba os lohmanavna 86pelara, wo ombolva os lengmanana. \c 17 \s1 Sesoava Apramba Omnana, Yemba Kava Indanam Henga Awov Apraham, Osm Omnav, Indkumbina Aral Luhunv. \p \v 1 Doa sisva Yaweva henga Apramba nonglaphona. Honamba os phona, Apramna osomba os lohmanavna 99pelara. Phonamba, os ishomnana, kava Sesoa, kava keknamangas lohv, wo yeoa kana moamoa hellengas veo, wo besalm wevsam engvm. \v 2 Henga yemba kava tanamolnam ishomnav, yetindiva si mindnam phovav kanapopol. \p \v 3 Doa Apramba hellenamba, mulumbdandna lohvhoamnana, ku kusithana petharam. \p Wo henga Sesoa omnana, \v 4 men kava yemba tanamolnam ishomnav, yimba mani hena aralangas luhunvma, yimba indkumbina luhunv, \v 5 wo osva yemba kava awov Apraham, Apram nihiloa wuleihao, manara, yimba indkumbina aral luhunv. \v 6 Monglava yenamba otomotalva si mendekli avav, yetindiva si petharava kekel vethangavav, no pethara, no pethara. \p \v 7 Hona tanamolmomba yemba kava maivethavavmoa yena otomotalhumunmba, si kava Sesoa wohluhunvav yena otomotalhumunmba. \v 8 Pethava honamba kava yemba si kovorahunvav, yem yena otomotalm, men huiva daipotava yimba ambalnindalm lohv Kenannindna pethara. Yetindiva si wohvaohuthuivav yunalm, wo kava hena Sesoa luhunvav. \p \v 9 Doa Sesoa mendah Apraham ishomnavna, yeoa kana moamoa vevrarava, osva kana keusingi lovahmanavav, ye yena otomotalm yunalm. \v 10 Yeoa osangas vivm, hutovpa kukunvm indakonda. \v 11-12 Tuendisriniva simba 8pelara vevrava, doa hutovpa os kovhoamnavra. Wo yena wevsaoa osangas luhunvra daipotava, verava yunalm. Memba honamba os lohvra yena nihrava, osm indhanamba yemba nunglivra, yimba doa katindilm siheinna. Honaoa pevtindim vinvm, wo andranindm vinvm, ten aval yena deuvra tetwond vinvm. Wo andranindm vinvm, ten pev indhanana englisrini holvorombol vivnam dina. \p \v 13 Hona hutovmomba kava yemba ishomnavpa olhmoa, osva yemba kava tanamolnam wohishomnav. \v 14 Wo himba nomba mendah hutovna lohv, owai, kava nonglavavmoa, osva ora katindi, manara himba kana moamba engvmoa, owai. \s1 Sesoa Apraham Tanamolnam Wohishomnana, Yena Ombolva Si Lohvav. \p \v 15 Doa Sesoa mendah Apraham ishomnavna os, ongapevpa manam yimba hengava omnavav Sarai, owai, os sevro Sara. \v 16 Kava si beswonam vrevav, wo ena vethavav, tuendisrinim lenge yeinda. Honamba kava wohvevrava, henamba otomotalva si mindnam pulvovav no pethara no pethara, wo monglava si os kuwul mendekli ilvahul vevav. \p \v 17 Doa Aprahamba hellenamba, henga ku kusithana petharam, doa los omnavna, os nengvna, es hevpa kava otolmba nengand vrevav, doa kamba mundkolatov vena, osomba kanamba os 100pelara lohv. Wo ongalva kanamba eva mundkolatovol, osomba os 90pelara henamba lohvta. \p \v 18 Doa Sesoam os osahmanana, yimba nonora, ombolva kanamba lohv Ismael, wo es hevpa heindava yena moanonoava lohvavma? \p \v 19 Wo Sesoa henga omnana, owai, yena ongapevnonoa Sara si lengvav otolmba, Isakm awoo. Wo kana moanonoava heinda wohlohvav, hem, hena otomotalm si osangas yunalm. \p \v 20 Ismaeloa yena hemomomba kava hellevta, wo noinda kava si beswonam vrevav, wo hetindiva si mindnam avav, otomotalva mindnam avav. Kuwulmsna 12pelara si hetindiva ilvahvav. \v 21 Heva os Isakindangas kana moanonoava si wohlohvav. Ongapevpa yenamba si lengvav hona weisram no tahonnam. \v 22 Doa Sesoava ishopiamnanamba, doa os dasvholahangana. \p \v 23 Doa honanamangas Aprahamba os vena, Sesoava ishomnanamba, wo hutovpa kukunna Ismaelna ombolna, eva hevna andranindna. No andranind, aval ten lengwol vinam hevna deuvra di, eva nomba temba himba indhanana englisriniva muehrombol venamba. \p \v 24-27 Nonamba Aprahamnamba osomba os lohmanavna 99pelara, ombolna os lohmanavna 13pelara, wo aralombolnamba mongawulm kovhoawulinna andranind mongnahonam. \c 18 \s1 Sesoava Henga Aprahamba Ishomnana, Ona Yena Ombolnonoava Si Lohvav. \p \v 1 Doa Aprahamba mendah wonavna di sahitsingi Mamreinda, Yaweva nonglaphona os. Okombava hovrahovra lohvna, wo Aprahamba tuvra lailduvra avna, \v 2 wo nonglana, tendomba samblamong di lovahvna murapeta. \p Doa himba phonamba, lelnam engilganamba, di mulumbdandna lohvhueinnamba, novlomosva petharam kusitheinna, \v 3 unna, mendekli, lehra yimba ambv, manam yimba nisva khovav, kainda hui saivo, \v 4 wusivulla hui aevultho. Pomba ata kava yemba wulkeinvav, monglam nonam poswolalm, \v 5 wo innepeta aiv ata kava boasna yemba wonnevav. Nokara daha ango. Yimba kana deuvram ambeiva, wo yemba kava dahwolalm vev. Doa himba una, lehra, kava saivoi. \p \v 6 Doa Aprahamba henga lelnam lailduvra sihanamba, ongalm omnana, plawa mindnam dombo, nona lelnam roti besalangas weiho, wou. \p \v 7 Doa nomini venamba, dem sapitatanaindam engilgana, otolm indthoamnana andranindrinim, holvora, omnana, miklerava, puso. Puspiarava, os weiho lelnam. Sapiotolva nomba naembulna, wo hevm tondombamba. \p \v 8 Tatamba tanamba, Apraham dombe tata, sapina tetpw, ingeine nom samblamongo indhanam. Dembhakeine, samblamongo indhana noi hlana, Aprahamba hevpa tisingi lohvna murapeta. \p \v 9 Doa himba Aprahamba umnina, ongapevpa yenamba Saramba hi av? Unna, ten lailduvra av. \v 10 Doa mongo herini ishomnana, weisva 12pelarava si khuawol verava, wo nonamba kava henga si os provav, wo nonamba Sarava si os lengvav tuendisrinimba. \p Doa Sarava mendah poaita avna tuvra, meisra henoinda, ten moa ishomnavnam, aongva vawovna. \v 11-12 Hev hellenamba, wo poaita ambo himba los owomanavna, os nengvna, doa kamba mundkolatov vewolv, demutrava kava doa wohwuleihana. Es himba onengv, kava lehra ihilmana evevma tlaiva? \p \v 13 Doa nomba tendoriniva Yawe, wo hev henga Aprahamba ishomnana, es hevpa ongapevpa los omnav, es hevpa himba oi, si kava tanamolnam lengvavmi, doa kamba mundkolatov vev? \v 14 Wo Sesoava manam eva owai vewol vev! Doa kava yemba ishomni, weisva 12pelarava khuawol vevrava, wo si os kava henga provav, wo nonam Sarava tuendisrinimba si lengvav. \v 15 Doa Sarava pem vevna, ona, owai, kava los omnimoa, wo Sesoa omnana, eie doa yimba los oi. \s1 Apraham Yawem Ishomnavna, Yimba Manam Sahokla Vewol Vevav Besal Indhananahonamba. \p \v 16 Doa tendomba nomba samblamongova angalm vevna, wo Apraham nungingavna, venamba, di pulvona lumbulla, di lovahthanamba, nomini nonglapuv vena Sotom kembelmba. \p \v 17 Doa Yawe nengna, Sotomnindmba kava engilpiangalm vev, ata kava ishomnavav Aprahamba, manam kava komandhavav moamba. \v 18 Manara, hetindiva si mindnam phovav, si keknamangas avav. Wo pethanindmba indkumbimba himba si awothowol vevav kananapopol. \v 19 Hemangas kava pusvundthoana, osva himba beswonam si hevna otomotalmba wonavav, wo kana moam ishomana vinvra, osva heoa beswonam wevsam engivra, hillivra. Wo himba osva vivrava, kava hemba os vinvav, temba kava Aprahamba doarava tanamolnam ishomnanamba. \p \v 20 Yaweva os nengnamba, doa Aprahamba omnana, kava doa hellena, Sotomnindva Gomoranindva honamba sahokla vilangav, eva moakokla ishulangav. \v 21 Daipota kaoa nongarava, ora tanam. \p \v 22 Doa tendomba nomba samblava dasvholaha engana Sotom monara, wo Yawe hev mendah Aprahami di elohvna monara. \v 23 Doa Aprahamba murapeta Yawem omnana, es hevpa yimba indhanamba besalmba sahokla vewol vevavma, owai. \v 24 Besal indhanamba 50pelarava aevultava, es hevpa yimba kembelnindm indkumbim wohindkokla vewol vevavma, owai, ambo nombolvhoawol veo indkumbim. \p \v 25 Kava nonora, yimba indhanamba indkumbimba lesvhoawol vev. Wo yimba sesnam indkokla vewol vev indhanakoklamba, besalnindmba owai, yimba sesnamba vewol vinvmoa. Yenamba wevsava besal hevm lohv. \p \v 26 Doa Yawe hellenamba, omnana, lehra, besal indhanamba kava nongaltava, 50pelarava aevultava, kava kembelnindm indkumbim osva wuleihinvav, owai vinvav, besal indhanainda kava wohwuleihinvav indkumbimba, wohindkokla vewolalmba. \p \v 27 Doa henga Aprahamba Yawem omnana, mendekli, kam helletok, mani kava besalma, oi ata kava yemba osahmanavav, heva os yemba kava isholm venav. \v 28 Yimba besal indhanamba diva nongaltava, 45pelarava aevultava, 50pelarava owai, wo es hevpa, yimba kembelnindm indkumbimba engilpiangavavma? \p Doa Yawe henga omnana, besal indhanamba 45pelarava kava nongaltava, kava kembelnindm indkumbim osva pewolehawol vevav. \p \v 29 Doa Apraham henga omnana, besal indhanamba 40pelarava aevultava, yimba nongaltava, wo es hevpa yimba vinvav? Doa Yawe henga omnana, 40pelarava aevultava, kava indkumbim osva pewolehawol vevav. \p \v 30 Doa henga Apraham omnana, mendekli kam helletok, wo manam yimba kamba koasvevav. Kava mendah nengaomana vev honamba. Besal indhanamba yimba nongaltava, 30pelarava aevultava, wo es hevpa? Yawe omnana, owai, kava osva indkumbim pewolehawol vevav. \p \v 31 Doa Aprahamba mendah ishomnavna, yemba mendah kava isholm venav, wo manam yimba kamba koasvevav. Besal indhanamba yimba 20pelarva nongaltava, wo es hevpa? Yawe omnana, osva kava indkumbim hem pewolehawol vevav. \v 32 Doa Aprahamba henga omnana, manam yimba kamba koasvevav, wo hengava kava yemba ishomnavavmoa honamba, owai. Besal indhanamba yimba nongaltava 10pelarava, wo es hevpa? \p Doa Yawe omnana, osva kava indkumbim nombolvhoawol vevav. \v 33 Doa himba ihishopianamba, Yaweva dasvholahangana, wo Aprahamba deuvram hevindam henga gana. \c 19 \s1 Sotomnindna Wevsava Sahoklal Luhunvna. \p \v 1 Doa tendorini samblava nomba Aprahamba dasvholaha enganamba, di Sotom kembella epho makokonam. Himba Sesoana ovsongolnindrini sambla elohvna. Ephonamba, Lotm nongla epho, Lotva di monamilla avna. Doa Lotva anongla ve sambla indhanamba, hev phonamba, mulumbdandna lohvhueinnamba, \v 2 unna, mendekli, yem kava dahwol velm vev, kaindam epro. Monglaoa poswol evevrava, os ninoa ihilvm. Otovonam ephorava, os engo. Yimba simolnamba engalmba evetava, osoa engo. \p Doa tendorini samblava henga ohomnana, owai, kava ata kembelhovra ahavav, simba kilvrarava, ata kava hui ihilvav. \v 3 Doa Lotva ninhapehna unvna, wo noinda Lotindam engana. Wo Lotva ishunna andranindm, rotim viu, inneoa besal singu. Doa singpieinnamba, doa os hlana. \p \v 4 Hlapianamba, wo mendah ninmba shathavnamoa, wo kembelnindva indkumbiva kusovna, tendomba, tendotowondva. Doa deuvm weisming vrina, \v 5 Lotm umnivna, kam tuvm vileihinu. Nomba tendorini samblam yimba sinim wonsihaiva, wonpho, kava wis angopiamanalm viv no tendorini samblainda. \p \v 6 Doa Lotva phonamba, henga tuvpa kolvo, \v 7 unna, owai, memba yimba uiva sahoklal. \v 8 Hillu, kavna mosambla men ahav deuvmera, wo owai, indhanariniva kakaiv venamoa. Ata kava wonprovav, wo yeoa wonango, kevruwulu, wo wis angopiamana viu heinda. Honamba indhanarini samblamba manam yimba kevruwul vivav, kava kavna deuvram wonproi, osm kav beswonam wonavav. \p \v 9 Doa kembelnindva nomba umnina, kam tuv vileihinu, mani yimba karinima, yenamba kava moamba hillivmoa, yemba eva kava indkokla vrivav. Doa Lotm lukuhnga ovuvna, osm tuvm takapikoho deuvmeram. \p \v 10 Heva os owai, nomba tendorini samblava lelnam tuvm evlihanamba, Lotm ekevra, wo henga deuvmeram ewulasiha eve, tuvpa henga ekolvona. \v 11 Doa kitakita vewol evena kembelnindm, noinda osm novtit vira, tuvmba hengava nunglinamoa. \s1 Lotva Sambla Undva Verombvna, Noinda Tendorini Samblava Kleihawulengana. \p \v 12-13 Doa tendorini samblava Lotm ohomnana, ata kava honamba kembelnindmba kelva epiangavav. Manara, Yaweva doa hena indkoklamba nunglinna, oi sahoklalnonoa, wo noinda kamba wolapra vei, kelva epiangalm. Yeoa wongavm, ye ombpovm mopovm puwepevm lelnam. Wo mongla eva yena owapevpa aevultava, nomoa eva wongaota. \p \v 14 Kembelnindrini samblamba, nomba doara pusvundthoawulna Lotna mol samblamba, si honi evrowolmanavav. Doa Lot ganamba, unna, ehellatok, ata Yaweva yemba kembelnindmba kelvapiangavav, lelnam engo. Doa ehellenamba, Lotm ohomnana, yimba dasalm ov, wo owai evena. \p \v 15 Doa lingil lihavna, henga tendorini samblava nomba Yawena ovsongolnindrini samblava Lotm indslaposla ohovrevna, lelnam wongao, ata homeis yem sahokla vilovm hona kembelnindnahonam. \p \v 16 Wo Lotva sambla undva verombvna, lelnamba ganamoa. Wo Yawe wavra vovhoamnana, noinda tendorini samblava kleiha ahaiwo engana nominiva, Lotm, ongalm, mol samblam. \p \v 17 Doa Sotom kembellini vinamba, mongo no tendorini samblava unna, lelnam yeoa angavm, manam yimba moih vivav diva pundrava. Manam yimba sisnovpa vemb vevav homba. Oloramangas wohango, wo diva ata yimba beswonam aevulvav. \p \v 18 Wo Lot henga unna, owai, es eva kava oloramba. \v 19 Ye doa kam beswonam wonproi, ata kamba dalvavmoa Sotomnindnahonamba, heva os olomba okla lohv, kava ora angara, hona sahoklava ata kamba monara kakaiv vevav. \v 20 Dem kava angavav kembel eusillam, ten lohvm. Yimba nonglavma, murapeta ambo lohv, wo beswonam kava diva ata aevulvav. \p \v 21 Doa tendorini omnana, lehra, nomba kava ata sahokla evevravavmoa Sotom kembelnahonamba owai. \v 22 Yeoa lelnam angavm, kava mana vemamba vinvavmoa Sotomnindmba lelnamba, boasna ye di wonphorava. Kava es eva nunginamba evevav. \p Lotva ona, eusilva nomba kembelva, wo noinda os ningthiv Soar, osm uv, eusil kembel. \s1 Sesoa Kelvapiangana Sotomnindm Gomoranindm. \p \v 23 Okombava mendah phovna, Lotva Soar kembellava os wonphona, \v 24 wo lelnam Yawe suwemda honboal vethapiha vena senamini kembel samblaram. \v 25 Wo eva kembelnindm, denwitm, deuvm, osom, petham nom indkokla vrowol vinna, wo mana vemamba temba no pundrava lohvnamba, sahokla vilona. \v 26 Lotna ongalva sisnov ona vena, doa wanalm nilhana, ona hon. \p \v 27 Doa mongnasiva Aprahamba deuvrini venamba, monam ganamba, di pho, ten seilm hev Yawei elohnam monara. \v 28 Wo himba henga nonglapiha vevna Sotom kembelm, Gomora kembelm, pundm nom. Pai, suwulangas doa vothai, oi ososowa tithueiv! \p \v 29 Memba plalmomba os lohv, Sesoa kembelnindm kelvapiangana, di ten Lot wonalohvnam pundra. Heva os Sesoa wavra vovhoamnana Aprahamba, heva os buesilmba indkokla vrenamoa, beswonam. \s1 Monglava Yutana Ungundva Os Ephowolna Moapnind Amonnind. \p \v 30 Doa Lotva pem vevna wohalmba no Soar kembellava, wo nominiva wonphona, oloram wongana, di wonavhoana honmera hevna mol samblam. \p \v 31 Doa etelva moasalalm ishomnana, aramba doa mundkola vev, pimba tlahui ahav, tendomba owai, huiva avmoa, si pimba otolhui wohahavav. \v 32 Doa pioa aramoa wainpolna endahoi, ata dai orava, ninpol kovopevav, wo kava ata os heindava vendholothovav avondrava. \p \v 33 Wo osoa himba wohevena, wo sinim etelva aralm wailina. Heva os aralva tit vena, doara dai ovna. \v 34 Doa mongnasiva henga evena, etelva moasalalm ishomnana, sinim kav wailina, wo detioa eva ye ihilo. Wo pimba si osva ena ahavav. \v 35 Doa osoa evena, henga sinim wainpol endahona aralm, wo moasalalva aralm wailina, wo henga aralva tit vena, doara dai ovna. \p \v 36 Wo osva Lotna mol samblava ena ahawolna aralna. \v 37-38 Wo sisva etelva otolm lengna tuendisrini, awona Moapm, wo eva sism moasalalva otolm lengna tuendisrini, awona Benamim. Wo Moapiva Benamiva himba simbel elohna Moapnindna Amonnindna. \c 20 \s1 Apraham Wonavhoana Apimelekinda Kuwulinda. \p \v 1 Doa Apraham nomini phonamba Mamreriniva, mongona pethara wonavhoana, Katesra hovra Surra. Doa nomini wonphonamba, mongona pethara wonavhoana Gerarra. Gerarna mendeklina nihilva Apimelek wulluhunna. \p \v 2 Doa Apraham Apimelekm os ishomnana, memba ungevliriniva Sarava kana muskovol, heva os ongal. \p Doa Apimelek unna, wo noinda himba Saramba waiambna. \v 3 Doa sinim himba inungpunung vevna, Sesoam nonglavna, Sesoa ona, si yenamba dahalmba lohvav, manara, yimba hona ungevlirinim vrana, tlatrini yimba pelvrana. \p \v 4-5 Wo Apimelek ona, kava indkoklava venamoa honindava, Apraham hev ona, kana muskovol, eva ungevliriniva osta ona. Kava indkokla venamoa, titnam kava pelvrana. Wo heva os owai, kava wailinamoa. Es hevpa yimba kamba helvakomandhavavma. Katatanamba helvakomo vevavma. \p \v 6 Doa Sesoa henga ona, lehra yimba ov, yimba pelvralmba nengnamoa. Wo noinda yemba kava ollana, osm yimba wailivavmoa, wo yena indkoklava lohvmoa kana novrava. \v 7 Doa henga yeoa hevnam tlalm pelvraho. Tlalva kana moashulnindrini, wo heoa kamoa osva sahmanavav yeinda, wo yemba si dahavavmoa honindava. Heva os beswonam hello, yimba owai vetava, memba kava yemba ishomnavpa, yenamba dahalmba si lohvav yena, yetatanana. \p \v 8 Doa simolnamba Apimelek hevna mendeklim nembaomana vena, os ishunna, hev ten inungpunungra nonglanam. Wo indkumbi pemba esvema vivna. \v 9-10 Doa Apimelek ona, Apraham prora, pronamba, doa ishomna, yimba kamba mindnam indkokla vewol vena, Sesoava kamba indkokla vewolalm ovna, kavm kavnam indhanam. Mani kava yemba doara vemnana, wo noinda yimba kamba sahokla vrelm vev? Hona wevsava yimba memba vevnamba, beswonam yimba vevnama. \p \v 11 Doa Apraham henga omnana, owai osva, ambo kava os nengna, indhanamba huiva owai, Sesoamba lovahthamnavmoa. Wo yimba kamba helvakomandhivav, Saram pelvravav kanam ongalm. \v 12 Tanamolnam himba kana muskovol av, aralva mongasal, avalva sambla, wo kava vrana. \v 13 Wo sisva Sesoava kamba ishomnana, yeoa ararapevmoa wuleihawol veo, wo ungundna pethara lohmana veo, wo noinda kava ishomnana Saram, manam yimba kamba osva omnavav, kana tlal, os kamoa omnavm, kana muskovol, osva yimba kamba kolvrevav. \p \v 14 Doa Apimelek hellenamba, ona, oh, men Sarava, vrao. Wo hev nis ambo holvodembrahona Apraham sipsip sapi, eva indhanam wuleihowol venana andranindilm. \v 15 Wo henga ona, yimba honahalm almba vev kana petharava, manapenam. \v 16 Wo henga Saramba omnana, men kava tlapevmba senmba 1000pelara dembraohv, plalva os lohv, loum yenam kava ehlathav. Yetatana indkumbiva men nunglutithueiv, uv, Sarana loum ehlathav. \p \v 17-18 Doa Yaweva doara em kakaiv vinna Apimeleknamba ongalnamba, eva andranind unguvlinamba, wo otolmba tetwond vinnamoa, plalva os lohna Sarainda. Wo sisva Apraham Sesoam sahmanana Apimelekinda, wo Sesoava hellena, sishona vrowol vena Apimelekm, ongalm, andranind unguvlim, wo sism heva tetwond vena. \c 21 \s1 Aprahamina Saraina Ombol Mongasal Luhunna, Yunam Isakm Awohona. \p \v 1-2 Doa Yawe Saram awothona, wo noinda enava avna, otolm sleihana tuendisrini Aprahamna. Honamba os phona, ten seilm Sesoa ishomnanam Apraham. Wo nonamangas phona, Sesoa doara ishomnanamba. \v 3 Aralva awona Isakm, \v 4 wo ombolva 8pelara simba piengiliha vunganamba, aralva nihtovpa os kovhoamnana, os Sesoa seilm ten ishomnanam. \v 5 Aralna osomba os lohna 100pelara, otolva os polamnana. \p \v 6 Avalva Sarava os ishomnana, honamba Sesoa kamba venana, noinda kava otolmba holvorana, osm kaoa beswonam avra, indk vethavra, los ovra. Noinda awona Isakmba. Isakva osm uv, los ov. \v 7 An kanamba tlalmba ishomnana osva, ongapevpa yenamba si otolva sleihavav, tet daohvav owai. Wo men kava vev putowaina. \p \v 8 Doa ombolva Isakva mendekli venamba, tetva putlahavnamba, wo nonamba aralva innemba mindnam dembhinvna, hlalm. \s1 Aprahamba Hakarm Wohwuleihalahangana Otolnahonam. \p \v 9 Doa Aprahamna otol samblava mueri evevna Isakiva Ismaeliva. Ismaelva nomba Hakar doara sleihana Aprahaminda, Hakarva nomba Isipongorini. Doa Sarava nongalnamba, ona, pai, Ismaelva loumona opipahav Isakmba, \v 10 tlalm omnana, yeoa Hakarmoa andranind unguvlirinimoa wohwuleihalahangao honaminioa. Ombolnahonam wohwolanga veo, manara, yemba si daharava, wo nonamba puewulva yenamba Isakna englara si nalohvav, kavna ombolinda. Kava ovov, yenapuwulva Ismaelna englisrava si espetava nalohvavmoa. \p \v 11 Doa Aprahamba hellenamba, himba mindnam duus vevna, ona Ismaelva nomba kanamba ombol. \v 12 Doa Sesoava Aprahamba os ishomnana, manam yimba duus vevav, ambo vengas veo, os ten ongapev ishovm. Noinda veo, Isaktindiva si mindnam phovav, os nemet ten kav yem tanamolnam wohishomnanam. Hengas si yetindiva wohavav. \v 13 Wo Ismaelmba kava awothovav, wo hetindiva si mindnam phovav, manara, temba yena ombolta eva. \p \v 14 Doa simolnamba Aprahamba Hakarm inne dembrahona, pomba longwol vemnanamba, doa lura hohlomna, omnana, yeoa ombpovm waingao. Doa himba nominiva venamba, pethakoklara di lohmana vevna Bersepara, diva pomba owai, liku vevnamoa. \v 15 Wo himba pomba enepianamba, doa ombolmba pethara desvhoana wusivulla. \v 16 Desvhoanamba, dom oklapetam hevpa ganamba, doa di avhoana, ona, kavna otolmindmba kava nonglavavmoa osva. Doa hevpa avhoanamba, wo vawovna. \p \v 17 Doa Sesoa hellenamba, wo senamini Sesoana ovsongolnindrini ishopiha vemnana os, Hakar, manam yimba mindnamba duus vevav, Sesoa doa hellei ombpovpa. \v 18 Yeoa phovm, phorava, dom garava, ombpovm omnarava, kleihawulluhmana veo. Si kava hemba awothovav, wo hetindiva si mindnam phovav. \v 19 Doa Sesoava mana vema vemnana, wo he beswonam nonglana, pai, pomba ten liv. Doa pomba longwol venamba, ombolm waine. \p \v 20 Doa Sesoa ombolmba kolvrena, wo himba mendekli venamba, \v 21 di pethakoklara himba avna Paranda, wo himba tatawonga lohvna. Avalva ungevlirinim suihanamba, waipro ombolindam, Isipongorinim. \s1 Aprahami Apimeleki Henga Ihishona. \p \v 22 Doa nonamba Apimelekva mendekli henga nengmananamba Aprahamba, doa hevna valgonindna kuwulm Pikolm wainga, Aprahaminda di waipho. Ona, doa kava lihai, Sesoanapopol yimba vev andrava mani mani mani. \v 23 Wo noinda, yeoa kamoa tanamolnam ishomno, osva si yimba kamba deswuhowol vevavmoa, kam eva kavna otolm, kavna sespalm. Yemba kava beswonamangas vevrav, wo noinda yemba kava osva ishomnav, yeoa kamoa beswonam vevravm, kam kavna pethanindm. \v 24 Doa Apraham henga omnana, si kava os vinvavta yetatanamba. \p \v 25 Doa hev Apimelekm omnana, tovalpva ten lohv, kav doara tuveinamba, wo sisva andranindva yenamba ambanamba, una, kana, wo kana andranindm engilna. \v 26 Doa Apimelek henga ona, memba seilnovra kava hellev snamba, yimba doarava kamba omnanamoa, wo noinda kava tit vena. \v 27 Doa Aprahamba sapim sipsipm holvorombrahona Apimelekm, doa omnana, pimba si beswonam pivmba wohevevra. \p \v 28 Doa henga Aprahamba sipsipm huhul vevna 7pelara, avalangas. \v 29 Wo Apimelek ona, manara hevpa yimba huhul vev? \v 30 Wo Aprahamba ona, yemba kava holvorombraholm vev, wo yimba holvorombol vetava, yimba osva unvav, tovalpva nomba Aprahamna. \v 31 Wo Apimelek holvorombol venamba, wo noinda tovalpva nomba osva ningthiv Bersepa, osm uv, tovalpmomba doa ihishona. \p \v 32 Doa Aprahamiva Apimelekiva moamba ihishoepianamba, Apimelek henga hevna kembellam gana, Pikolm waingana. Apimelekva nomba himba kuwul wulluhunvna Pilistianindna. \p \v 33 Doa Apraham ti endhana di pora murapeta Bersepara, doa Yawem sembayang vemnana, ona, yimba mendekli, yimba si wuleihavavmoa. \v 34 Wo Aprahamba di Bersepara mindnam alohna, Pilistianindna pethara. \c 22 \s1 Sesoava Aprahamba Os Ishomnana, Yeoa Isakm Ombpovm Kam Suwera Wuweihamno. \p \v 1 Doa sisva Sesoava Aprahamnamba nengavnangm lehmanavna, ora kamangas lohmanav. Hev omnana, Apraham, wo hev omnana, men kava av. \v 2 Doa Sesoa omnana, doa Isakm ombpovm dom waingao Moria petharam. Himba hevho lohv, wo yimba mindnam und vev, heva os di kava yemba mongom olom indthoamnavav, osva yimba di kamba ombpovm suwera holvoweihamnavav. \p \v 3 Doa Aprahamba hellenamba, simolnamba hev tehpeta hawol venamba, suwem nonam sengalm, doa donkina meisra hohlo, donkira ingalm. Doa ganamba, ombolm waingana, andranindrini samblam wongana. Wonganamba, monarava samblalm shawolna. \p \v 4 Doa mongnasiva nonglanga vena olom, nom ten Sesoa doara ishomnanam. \v 5 Doa Apraham hevna andranindrini samblam unna, yeoa hui waielohvm donkim, kava ombm dom waingav, ata kava Sesoam sembayang waivenavav, henga ata kava waiprovav. \p \v 6 Doa Apraham ombolm omnana, yeoa tehoa honaoa ingavm, ata pimba mana vema weseng evemnavav Sesoamba, osm sembayang evemnavav. Aralva hevpa ilohna ovla doahnasowa. \p Doa mongawulm engavna, \v 7 ombol omnana, ara, aral omnana, kava hellev, ombol omnana, teh, doahnasowa men pimba plehai engav, wo sipsip otolva owai, mani ata yimba wuweihamnavav Sesoamba? \v 8 Aral ona, Sesoa hev ata pusvundthoavav, doa mendah mongawulm waingavna. \p \v 9 Doa di epho, ten doara Sesoa ishomnanam. Doa aral hon songowol venamba, wo tehva nosra beswonam waihekala, venamba, ombolm wena ningenamba, tehsra sena ningeholotho. \v 10 Doa ovla vranamba, miklelm nona vevna, \v 11 wo Yawena moainal ovsongolnindrini senamini ishopiha venana, Apraham. Ona, men kava lohv, \v 12 wo he ona, doa. Doa kava nonora, yimba kamangas lohmanav keknam, noinda yimba pevna ombpovpa kek vethaimoa, kamba holvoraholmba. Doa manam yimba miklevav, manam tuhvav, wuleiho. \p \v 13 Doa Aprahamba nov venamba, ona, pai, sipsip aralva ten lohv, tivtandara doa kaselva kangs othomni. Doa ganamba, holvora, doa miklenamba, suwera waiwuweihamnana Sesoam ombolna vhorava. \v 14 Doa olomba nomba Aprahamba os nengthana, Yawe mana vema holvoraohv kamba. Wo men daipota indhanamba mendah ishuvmona vev, Yawe hevna olora mana ema holvorahona Aprahamba. \p \v 15 Doa henga Yawena ovsongolnindrini senamini ishopiha venana Aprahamba os, Yaweva os oi, \v 16 daipotava Aprahamba kava tanamolnam isholm venav. Kava kavna nihilmba keknam wohsevrav, kava Yawengas hem ishomnav. Himba hevna ombolmba kek vethaimoa, kamba holvoraholmba, \v 17 wo noinda hemba kava mindnam kolvrevav. Hetindiva si mindnam phovav. Hemba kava kolvrevav, paimsna himba si avav, oi wan engal. Wo si himba pethava deuvkembelva wohvaohuthuingivav ungundnamba. \v 18 Hind hind indkumbiva si os nungeilvav, wo kam si ishumnivav, yeoa kamoa os vinu, ten pev Aprahamtindim kolvrowol venam. Himba doa kana moamba hellengas vei, wo noinda honamba si mana vemamba os phovav. \p \v 19 Doa Aprahamba ombolmba henga waingana, dom ten andranindrini sambla di ahavnam, doa deuvram wongana Berseparam. Aprahamba di dawonam alohkumbi vena. \s1 Nahortindiva Os Phona. \p \v 20 Doa sisva Aprahamba os hellena, boaslalna Nahorna ombolva mindnam phona. Ongalva Milka 8pelara towand vena, nihilva men. \v 21 Yiveltowond Us, mongova Bus, mongova Kemuel, \v 22 mongova Keset, mongova Haso, mongova Piltas, mongova Yitlap, mongova Betuel. Kemuelva nomba sisva aral lohna Aramna, \v 23 wo Betuelva nomba sisva aral lohna Repekana. \v 24 Wo Nahorna andraunguvlirini ana, nihilva Reuma, wo himba otolmba lengwol vena Nahorna, nihilva Tepa, Gaham, Tahas, Maka. \c 23 \s1 Aprahamna Ongalmba Dahamnana Saramba. \p \v 1 Doa Aprahamna ongalva os ana, osomba 127pelara lohmanavna, venamba, doa os wohdahana. \v 2 Di Hepron kembella dahana Kenan pethara, doa tlalva und vawovna. Nomba Hepron kembelva indanam ningthivna Kiriatapa. \v 3 Ongalva mindil vindilvna, tlalva dom gana kembellam, ten Hitnind aevulvnam, unna, \v 4 kava yeriniva owai, kava ohalnindrini lohv indanam. Yeoa kamoa pethapetam kovoreihu, kavna ongamindm noindam singvelm. \p \v 5 Wo he umnina, \v 6 manapenam, kava yemba nonora lovahmanav, yimba mendekli lohv. Yimba henahalm nengv, hi besalva lohv, heni ata kava yemba kovoreihuvav? An eva ata kariniva yemba ovomnavav, owai. \p \v 7 Doa Apraham ku kusitheinna petharam, unna, \v 8 lehra, wo melva honmera lohv, yimba os ningthiv Makpela. Di lohv Evronna osopethalla, murapeta di Soharna ombolinda. \v 9 Ye ishumnu, kam kovorahora pokamamel pethaoa, ata kava diva esvema dembrahovav. \p \v 10 Wo Evron hev di ana Hitnindmongo, himba monamilla aevvna. \v 11 Wo himba ona, mendekli, men yemba kava kovoraohv melva osonahonam, katindiva men hilliv. \p \v 12 Doa henga Aprahamba ku kusitheinna, \v 13 Evronm ishomnana indhanana aongsra, beswonam hello, yemba kava dim dembraholm vev, osm kavna ongamindm singvivav no pethara. \v 14 Doa Evronmba henga omnana, \v 15 manapenam, mani diva mindnamma, senmba 400pelara ambo, wouta singviu. \p \v 16 Doa Aprahamba ona, lehra, wo senmba velaihangoamnana indakonda, 400pelara os dembrahona, os Evron hev onam indhanana aongsra. Honamba diva snamba indhanamba sovawol vivna maketra. \v 17-18 Wo osva Evron pethava kovorahona Aprahamba, honi kovorahona, pethava melnahonam denwitnahonam, vena osora, vena pueilla. Wo Hitnindva indkumbi hillinamba, temba nomba doarava kusonamba, hellelmba, wo hev una, lehrata. \p \v 19 Doa Aprahamba hevna ongalmindva di singvena Saramba Kenan pethara. \v 20 Memba plalmomba lohv, Hitnindva hevna pethapetava kovoreihuna Aprahamba pokamapethalm. \c 24 \s1 Apraham Ongam Silelmanavna Ombolm. \p \v 1 Doa Aprahamba mundkola venamba, Yawe doara kolvromana vevna notongandrara notongandrara. Wo himba ongam silelmanavna ombolindam. \v 2-4 Doa andranindrini lohmanavna, hengas Aprahamna wohva kekalvho vrowovna. Wo Apraham omnana, yeoa garava, ongam silelguamno kavna ombolindam. Wo manam yimba huiva vravav hona Kenan petharava, owainonoa. Dom gao, ava ten kam lengnam, mongo noi vrao kavna aratindirinina molm. Heva os kamsna tanamolnam ishomno, si osva yimba tanamangas vevavma. Doa pevna englaoa hui yitho kana pohasingi, wo Yawena novra kam tanamolnam ishomno, ten Sesoa luhunvm ovm petham. \p \v 5 Doa andranindrini boasna omnana, es hevpa, kava ungevlirinimba diva omnatava, wo himba kamba engpramba owai vetava, wo es kava vevav? Kava osva posalva provavma, wo Isakva kava wolaihangavavma domba, ungevlirinimba vralmba? \p \v 6 Doa Apraham omnana, owainonoa, manam yimba kana ombolmba wolaihangavav athumunillamba, owai. \v 7 Manara, Sesoa mendekli doara kamba nomini waiprona, wo kavna aratindiriniva arana pethamba kava wohwuleihalahaprona. Wo Sesoava doa kamba tanamolnam ishomnana, osva hona pethava Kenan pethava si katindiva vaohuthuivav. \p Doa yeoa gavm, wo Sesoa mongo hevna ovsongolnindrinimba ata wolaihangavav mi, wo himba miva gavav, osm yimba beswonam si ungevlirinimba waiprovav kana ombolindamba. \v 8 Wo yimba mongova ungevlirinimba diva omnarava, wo himba ovotava, mani ye veima, owai. Wo manam yimba Isakmba wolaihangavav domba, owai. \v 9 Doa andranindriniva hevna engla yithana Aprahamna pohasingi, wo tanamolnam ishomnana, kava si osta vevav. \p \v 10 Doa nomba andranindriniva ganamba, wohva mindnam kamelva 9pelara iangavna, ungevlirinim nonam sovalm ingavna. Wonganamba, Nahorna kembella wonphonamba di Mesopotamia pethara. \v 11 Phonamba, kembellava saivnamoa, di peilla tovalpra aevulthana. Os phona makokonam, nonamba ungevliva pomba aihalv vevna. \p \v 12 Doa andranindriniva himba Yawem osahmanavna os, Yawe, yimba Sesoa av Aprahamna, wo yeoa kamoa detioa kolvro, osva eva yimba ata Aprahamba kolvravav, kana mendeklim. \v 13 Men kava po pethalla lohv, wo ungevliva men pomba aihalv vev mendah. \v 14 Wo mongom ata kava omnavav os, po kam vraho pevna sumbrini. Wo himba kamba osva omnatava, neota, wo eva yena kamelmba ata ka dahwol vevav, wo ata kava os nomba nonglavav, osva memba honamba ungevlirinimba doa yimba doara pusvundthoamnana Isakmba pevna andranindriniva. Wo os ata kava ishovav, Sesoa doa honamba vei, temba hevpa doarava Aprahamba tanamolnamba ishomnanamba. \p \v 15 Doa andranindriniva himba mendah Yawem osahmanavna, wo mongova ungevlirini prona, nihilva Repeka. Himba Betuelna mol, Betuelva nomba Nahorna Milkana ombol. Nahorva nomba Aprahamna boaslal doara lohmanavna. \v 16 Repekava besal hevm, wo mendah tlahui avna. Provna dom, sumbva lura wulprovna. Doa pomba vranamba, henga ga, \v 17 wo andranindriniva nomba lelnam ganamba, omnana, ei popeta kam vraho sumbrini. \v 18 Wo he omnana, neo manapenam, doa lurini nethamna. \v 19 Nenamba, doa he omnana, ata yenamba kamelva kava pomba dahwol vevav, verava, hev ambo lovahavra. \v 20 Doa lilnam guanamba, kamelna sumbra sovhunna, wo henga ivsho veka vinvna, vevnamba, kamelva lovaha. \p \v 21 Andranindriniva ambo nunglul avna, moamba ishovnamoa, os nengvna, Yaweva hona ungevlirinimangas pusvundthoanata doarava. \v 22 Doa himba pomba ivshopianamba, andranindriniva ona, memba kana kuwulna ombolna ongal. He si vravav. Doa huhmoh vre, vena, mela gol mendekli lomosra yithamna Repekam. Doa gol musung sambla mendekli vethawolmanana englarava. \v 23 Doa omnana, arapevm sevro, an nihilva henamba? Wo es hevpa, deuvrava vuhemba mindnam lohmanavma?, kava kavna andranindm wonsihalm ov, shalm. \v 24 Doa hev omnana, aramba kanamba Betuel, Nahorina Milkaina ombol. \v 25 Lohvta vuhemba, yimba osva ambtava, kamelna vuhemba innemba nalohvta. \p \v 26 Doa andranindriniva himba mulumbdandna lohvna, Yawem okolavna, ona, \v 27 Yawem kava okolav, himba Sesoanonoa Aprahamna kana mendeklina. Himba os beswonam vrei, os seilm ten ishomnanam Apraham. Himba doa kamba waiproi Aprahamna owalindam hom, mongnindindamba owai. \p \v 28 Doa Repekava himba lelnam deuvram gana avalindam, wo yunalm moamba wohishopieinna. \v 29-30 Wo muskovolva di lohvna, nihilva Lapan, wo himba hellenamba, golm musungm nongmanana muskovolna nihra. Doa nungi lelnam himba ganamba dom tovalpram, andranindrinimba nonglapho, mendah kamelinda lohvna. \v 31 Nonglaphonamba, omnana, yem ka wongai kavna deuvram. Doa kava lihai, yimba beswonam lohv, Yawe doa yemba kolvrena mindnam. Vuhemba lohmanavta yemba, eva kamelm luhunv. \v 32 Doa andranindrini no deuvra sihanamba, Lapanmba kin dombnamba kamelnamini, wo innemba dahwol vena kamelmba. Doa pomba wulkanamba, henam monglam nonam poswolalm, andranindrininam eva hevtatanam. \v 33 Doa inne iambinna. Doa andranindriniva unna, owai, kava lelnamba ata nevavmoa, moam boasna ka yem ishunvai. Doa Lapanmba omnana, wouta. \p \v 34 Wo he ona, kava Aprahamna andranindrini. \v 35 Yawe hemba beswonam vevrav, doa noinda himba lohv ditnamba. Yawe hemba dembrahona sipsipva, memeva, sapiva, senmba, andranindva, andraunguvliva, kamelva, donkiva mindnam. \v 36 Doa ongalva Sarava tuendisrinim sleihana, nonamba himba mundkolalva avnamba. Wo aralva hena englisra wohna innenamba slowothomanana doa. \p \v 37 Doa Aprahamba kamba ishomnana, ongam novm wulluholm ombinam, wo kamba keknam ishomnavna, huiva manam yimba Kenanongoriniva novvevav, \v 38 owai, kavna aratindi indam gao, di novveo. \v 39 Wo kava ona, kava omnatava, wo kamba engpramba owai vetava, es hevpa kava vevav? \v 40 Wo Apraham ona, manapenam, Yawe osva hevna ovsongolnindrinim miva wolaihangavav. Wo yimba mongawulm engavavta, yem kolvrelm, wo yimba osva tanam omnavav kavna aratindirinim. \v 41 Wo kavna aratindiva yemba ovumnitava, yeindava moamba lohvavmoa. \p \v 42 Doa detiva kava tovalpra phoi, wo di kava Yawem osahmanavna os, yeoa kamoa kolvro. Yimba Sesoanonoa wohav Aprahamna kana mendeklina. \v 43 Men kava lohv tovalpra, wo mongo ungevliriniva ata pom prorava, ata kava os ishomnavav, po kam vraho pevna sumbrini. \v 44 Wo himba helletava, ata kamba vrahorava, wo himba osva otava, yena kamelmba ata ka dahwol vevav. Wo osva kava ata lihavav, hona ungevliriniva yimba doa pusvundthoamnana Isakmba kana mendeklina ombolindamba. \p \v 45 Kava mendah Yawem os osahmanavna kavna nengavnangna, wo mongo ungevlirini provna, sumbva lura euvholotho wulprovna, himba Repeka. Doa himba pom vralm pihaiva, kava omni, po kam vraho, \v 46 wo hev lurini nethamni, kam omni, neota, wo henga oi, ata yenamba kamelva ka dahwol vevav. Doa ka nevna, he eva kanamba kamelmba dahwol vevna. \p \v 47 Doa kava oi, kam arapevna nihilm sevramno, wo he oi, aramba kanamba Betuel, Nahorina Milkaina ombol. Doa pevrahol gol kava lomosra vethamni, musung gol vethawolmani englara. \v 48 Doa kava mulumbdandna lohvna, Yawem okolavna, oi, yimba Sesoanonoa wohav Aprahamna kana mendeklina, yimba kamba waiproi homba Aprahamna owalindamba, mongnindindamba owai, wo doa kava ungevliriniva omni Isakindamba. \p \v 49 Doa andranindriniva mendah ishungeinvna os, yimba beswonamba Aprahamba velmba vinivrava, osoa kamoa ishumnu, wo osva kava ungevlirinimba henga waingavav. Eva yeoa os viuta, wo owai vitava, yeoa osoa kamoa ishumnuta, wo kava henga osva nengvav, henahalm hevpa kava omnavav? \p \v 50 Doa Lapani Betueli ehellenamba, ohomnana, manapenam, Yawe honamba vena, manam kava owai momo ohovav, owai, \v 51 Repekava men av, yeo waiango, Isakna deuvra desvhoao di pevna mendekli inda, memba Yawena nengavnangra lohna. \p \v 52 Doa andranindriniva hellenamba, ku kusitha, Yawem okolavna. \v 53 Doa woh besal dembhapho vevna, Repekam dembraholm. Kayen, di, gol, manimani noi dembrahovna. Doa manimani eva dembrahunvna muskovolm avalm, diva mindnam os i. \p \v 54 Doa andranindriniva hevna owalmongo innemba hlanamba, po hlanamba, doa nin shatha. Doa simolnam phonamba, unna, kam henga wolanga viu kavna mendekli indam. \v 55 Doa Repekana muskovoli avali ohona, Repekaoa dawonam ara, minguva mongasal verava, daha os provma. \v 56 Wo andranindrini ona, owai, manam yimba kamba kakaiv vivav. Yawe doa kamba poauothona, ungevlirinim omnakalm Isakindam. Wo yeoa kamoa wolanga viu henga kavna mendekli indam. Kava henga galm vev. \p \v 57 Doa himba una, Repekam wunuhumnu, sah ovrelm. \v 58 Doa wunuhumninamba, umnina, yimba hona tendorinimba ata engpethavavma ora owai? Ona, eie, ata kava engavavta. \v 59 Wo osoa himba umnina, engota, wo andranind unguvlirinimoa pevnamoa yeoa waingao. \v 60 Doa henga Repekam umnina, yetindioa mindnam esvema phora, wo ungundva himba engilvra, petham muehvalm. \v 61 Doa Repekai hevna andraunguvlirinii kamelsra ahavhowolnamba, os gapiana andranindrinimongo. \p \v 62 Doa anganamba, wo nonamba Isakva doara wuleihana pethamba, di ten tovalp lohvm, os ningthivna Sesoana tovalp, doara hev avhoana pundra pethakoklara. \v 63 Wo makokonam himba osohovra lohmana vevna. Doa himba nongalga vena, ona, pai, ten kamelva monam ambv. \v 64 Doa kamelva murapetava vivnamba, Repekava Isakm nonglanamba, doa piha petharam, \v 65 andranindrinim osahmana, an hevpa temba osomonamba prunv pindamba? Ona, temba Isak kana mendekli prov. Doa Repekava kayenna hevnam novlomosm ehlathana. \p \v 66 Doa Isakva pronamba, andranindrini yunalm moa ishopiamnanamba, ten hev venam. Doa Isakva Repekam waingana deuvram, doa himba tlali ahavna, temba deuvpa nemetva noindava Saramba anamba Isakna avalva. \v 67 Doa Isakva Repekamba mindnam und vevna, himba wuleihavna, indvawomnalmba avalmba, wi vevnamoa hengava, temba seilva avalmba dahamnanamba. \c 25 \s1 Aprahamna Mongo Ongal. \p \v 1 Doa Aprahamba ongamba mongom henga vrana, nihilva Ketura, \v 2 wo himba towand evena ombolm, Simran, Yoksan, Metan, Mitian, Ispak, Suwa. \v 3 Wo sisva Yoksanmba luhunna Sepana Detanna aral, wo Detanmba simbel luhunna Asurnindna, Letusnindna, Leumnindna. \v 4 Wo Mitianmba nomba sis aralva luhunna Epana, Eperna, Hanokna, Apitana, Eltana. Memba Keturatindi. \p \v 5-6 Doa Aprahamba mendah lohvna, wo himba nis dembrahunvna manimani nom ombolm, temba ongal sambla towand evenam Keturai Hakari. Wo sism himba wolanga vena mongona petharamba, ten okomba pholohvm. Kamba daharava, kana puewulva Isakmangas si wohnalohmanavav. \s1 Aprahamba Dahana. \p \v 7 Doa Aprahamnamba osomba 175pelara os lohmanana, \v 8 doa os wohdahana. \v 9 Doa ombol sambla Isaki Ismaeli esingvena di mella honmera, os ningthiv Makpela. Melva nomba di pethara lohv Mamrera nohalm, ten okomba pholohvm. \v 10 Pethava nomba Evronna englisra seilva lohvna, himba Hitnindrini Soharna ombol. Wo himba doara Aprahamba kovorahona, wo Aprahamba di dembrahona, doa hevna ongalmba Saramba di os singvena. \v 11 Doa Isaki Ismaeli hevna aralmba di esingvenamba, wo Isakva di wohana no pethara, ten tovalp lohvnam, os ningthivna Sesoana tovalp. Wo Sesoa kolvrevna. \s1 Ismaeltindiva Os Nowana. \p \v 12 Doa Ismaelva Aprahamna ombol lohna, temba Hakarva lengnamba, Hakarva nomba Isipongorini ana, Sarana andranind unguvlirini. \v 13 Wo Ismaelna ombolva os phona, yivel venamba kalel, Nepaiot, Ketar, Atpel, Mipsam, \v 14 Misma, Duma, Masa, \v 15 Hatat, Tema, Yetur, Napis, Ketema. \v 16 Memba indhanana simbelva 12pelara lovahvna. Wo pethava, kembelva henamba, indhanamba os nengthawol vinvna indakonda simbelna nihilm. \p \v 17 Doa Ismaelva osomba 137pelara venamba, doa os hemba dahana. \v 18 Wo hetindiva di aevluwul vevna Havilara hovra Surra, di Asiria pethamonara aevluwul vevna, ten okomba pholohvm Isipnahalm. Himba indanam aevluwul vevna, Aprahamtindiva indanam aevluwul vevna, manara, himba daosnind avna. \s1 Isakna Ombol Sambla Elohvna. \p \v 19 Memba moamba Isakna Aprahamna ombolna. \v 20 Isaknamba osomba os lohmanavna 40pelara, wo os Repekamba vrana. Repekava nomba Betuelna mol, Lapanna muskovol. Betuelva nomba Aramnindrini di lohvna Mesopotamia pethara. \v 21 Doa Repekava phal avna, wo tlal Yawem osahmanavna nom. Doa himba hellenamba, wo Repekava ena vethana, \v 22 otolva sambla ihilmanavna emerava, hevm epishawolvna. \p Doa avalva ona, es hevpa kamba venav? Doa ganamba, Yawem osahmana, \v 23 Yawe omnana, si yimba lengwolvav, si indakonda ahawolvav, si hevm ehelvawollahavav. Mongova si andral avav, mongova si oiel avav. Wo eteltindiva boaslaltindina keusingi si avav. \p \v 24 Doa henanam osoa ambo kelathamnavna, wo otol samblamba os lengwolna, tuendisrini samblam. \v 25 Yiveltowondva nih aembuna, wo nihtovpa mindnam tatana, os awona Esaum. \v 26 Sisminiva doara etelna munngulm wohkek vethanamba, os elengepewolna, awona Yakopm. Isakna osomba os lohvna 60pelara, nonamba ombol samblamba avalva lengwolvnamba. \s1 Esauva Sahonam Vena, Himba Hevna Boaslalmba Oresvhona Yiveltowondalm. \p \v 27 Doa tuendisrini samblam mendekli vewolna. Esauva tatawonga lohvna, himba deuvrava avnamoa. Wo Yakopva owai, himba deuvrangas awol vevna. \v 28 Aralva Isakva Esaumangas nengmanavna mindnamba, manara tatamba nihilangas himba aipra venavna. Wo avalva Repekava Yakopm nengmanavna mindnamba. \p \v 29 Doa Yakopva blekra weihavna katangba, Esauva nomini provna nesarini. Pon venavnamba, \v 30 noinda boaslalm omnavna, kam waihao noi aembulpol. \v 31 Doa boaslal omnana, manapenam ata kava yemba wainevav. Heva os boasna yeoa kamoa tanamolnam ishomno, os pina aramba daheintava, puewulva kainda si nalohvav, yeindava owai. Kava osm loholm vev yiveltowondalm. \p \v 32 Doa etel omnana, lehra, murapeta kamba ponda dahav, arana mana vemamba si kamba kolvrevavmoa osva. \v 33 Doa boaslal omnana, boasna kam tanamolnam wohishomno, ata kava yemba wainevav. Doa etel tanamolnam ishomnana, puewulva pina aranamba si yeindangas nalohvav. \p \v 34 Doa boaslalva wainena roti katangpol, nenamba, os pholahangana. Esauva osva beswonamba nengvnamoa, yiveltowondva ka lohv, owai. Wo himba beswonamba nengvnamoa tanamolmomba, temba Sesoava aralmba ishomnanamba doarava. Esauna mongova nihilva Etom, osm uvna aembul, manara, katangpw aembul nenamba. \c 26 \s1 Isakva Gerarra Avna. \p \v 1 Doa owousva phovna petharava diva, indanampetam seilva Aprahamna novrava. \v 2 Wo Yawe nonglaphona, Isakm ishomnavna, manam yimba honamba pethamba wuleihavav, wo manam yimba Isip petharamba wongavav. Si yemba ka indthoamnavav, ora honinda ao, wo si yemba kava waiavav, kolvrevav. \v 3 Doa honamba pethava si yemba kava kovorahunvav, yem yetindim, seilm nemet ten kava Apraham ishomnanam arapevm. \v 4 Si yetindiva mindnam phovav paimsna, wo si kava kovorahunvav hona pethava. \v 5 Indhanamba indkumbiva si hemba nungeilvrava, doa himba eva kamba sah ovrivra, kamoa eva os vinuta yeoa, Isaktindim ten pev vinnam. Arapevpa yenamba Aprahamba kana moam engvna, eva kana lohohmom engvna, wo noinda yemba kava kolvrevav. \p Doa Isakva hellenamba Sesoamba, wo Apimelekm enggana Gerar kembellam, Apimelekva nomba kuwul mendekli wulluhunvna Pilistianindna. \p \v 6-7 Doa Isakva ongali ahavna di Gerarra Apimelekinda. Tendomba nonamba osihminivnamba hena ongalmba, himba os unvna, memba kana muskovol. Himba pem vevna, ishunilmba, osva memba kana ongal, osra ata kamba helvakomandhivav, wo kana ongalva pelvreivav hevm. Ongalva besal hevm amnavna. \p \v 8 Doa sism Apimelek hevna eneshatuvra novvelohvna amballam, nongalna, pai, Isakva Repekam waiav. \v 9 Doa ona, Isakm umnu, prora hom, ka sah ovrei. Doa Isakva pronamba, Apimelek omnana, Repekava yena ongalma a, muskopevmi? Es hevpa yimba kamba gekalava omnavna, osva kana muskovol. Doa Isak omnana, os kava nengna, kava osva untava, kana ongal, ata yimba kamba helvakomandhivav. \p \v 10 Doa Apimelek omnana, yimba honamba kamba sahonam vinvna. Osva mongova kariniva wailitava yena ongapevmba, wo osva mendekli ata indkoklawonam kainamba lohta. \v 11 Doa Apimelek ishonga vinna indkumbim, os mongova kevratava Isaknamba ongalmba, henomba kava helvakomandhavav. \s1 Isak Ditowond Lohvna. \p \v 12 Doa Isak osora innemba koko venamba, wo esvema phona, manara Yawe kolvrena. Himba osangas vaomana vevna, espeta wolavna, wo innemba mindnam phomnavna, \v 13 wo himba ditowondva noinda lohvna. \v 14 Sipsipva sapiva esvema lovahmanavna, wo andranindva himba mindnam wonavna. Wo noinda nomba Pilistianindva hemba mueumb vinivna. \v 15 Doa himba angawul venamba, tovalpva nomba Aprahamna andranind doara tovawol vinam, noindava himba hon dembhapuv vinamba, pundind vewol wohvinna. \p \v 16 Doa Apimelek Isakm ishomnana, yeoa pulvo hona petharinioa, yetindiva doa mindnam phona, wo keknamangas lovahv, andra viv. \v 17 Doa Isakva wonganamba, di aevulthana Gerarpundra, di dawonam wonalohvna. \v 18 Doa himba henga tovalpva wontovawol wonvena, nomba aralva nemetva temba wontovawol wonvenamba, Pilistianindva doara honmba pundind vewol vinna. Nemet aral ten nengsm ovna tovalpmba nomba, wo Isakva osta eva henga sevel ovna. \v 19 Doa Isakna andranind henga mel mongo tuveinamba, pom kihie. \v 20 Wo sism himba dahwol vivna sipsipmba Isaknamba, Gerarnindva himba ambvnamba, koasromb vi, unna, memba pomba kana, yenamba owai. Doa Isakva os tovalpmba nomba sevravna Esek, osm ovna, koasromb. \v 21 Doa henga mel mongo tuveinamba, doa henga indhanamba ambanamba, koasromb vie. Doa Isakva os tovalpmba nomba sevravna Sitna, osm ovna, daosmoa. \v 22 Doa Isakva nominiva wonganamba, indanam di wonavhoana, henga tovalp mongo wontovo, wo indhanamba hemba tandwol vinamoa, noinda os tovalpmba nomba sevravna Rehopot, osm ovna, beswonam aevulv. Ona, Yawe hev pimba doa sandhana besal pethara, si pimba beswonam indwonam wohaevulvav. \p \v 23 Doa nominiva Isakva wonganamba, di wonpho Bersepara. \v 24 Doa sinim Yawe phomna, omnana, kava Sesoa, ten Apraham arapev sembayang kam vaomana venavnam, manam yimba pemba vevav, yemba kava waiavav, wo awothovav, wo yetindiva si mindnam phovav, noinda kava doara arapevmba wohishomnana, himba kana andranindrini lohvna. \v 25 Doa Isakva hellenamba, hon songowol venamba, di sembayang vaomanavna. Doa lailduvpa di vewol wonvena, wo andranind henga mongo tovalpva tuveina. \s1 Isakiva Apimeleki Mongawulm Wohihishona. \p \v 26 Doa Apimelekva mendekli hevnamini Gerarrini prona, Isakm engprana. Wo hevna mendekli samblam wonprona, vei Ahusatm nonoanindrinim, eva valgonindna kuwulm Pikolm. \v 27 Wonphonamba, Isakva unna, es hevpa yimba kamba engambei, seilva yimba kamba os umnina, kembeloa honaoa wuleihu, yimba beswonamba kamba wonishonamoa. \v 28 Doa hev una, doa kava liheiv, Yawe yemba tanamolnam kolvrev, wo kava yemongom moam isholm viv, osm pimba beswonam aevluwul vevav. Yeoa tanamolnam kamoa ishunu, \v 29 osva yimba si kamba helvawol vivavmoa. Nemetva seilva yimba kamba wonavnamba, kava yemba tandwol vivnamoa, yemba helvawol vinamoa. Kava yemba nungtina, beswonam indwonam, wo doa Yaweva yemba beswonam vewol vev. \p \v 30 Doa Isakva hellenamba, innemba mendekli meilna vevna, doa os dahwol vena innena pona. \v 31 Doa simolnam hev indkumbi nomba moamba wohmokeltheivna, doa hev una, Sesoa hev pimba nongalvav, ora tanamolnam ishuv. Doa himba beswonam aevulvna, wo Isak samblamong indhanam nom wolanga vena. \p \v 32 Doa Isakna andranindva nonamba ambna, umnina, doa kava pomba kihei. \v 33 Wo Isakva os sevravna, memba tovalpva Sipa, osm ovna, tanamolnam wohishuv. Wo noinda indhanamba no kembelmba osva mendah ningthiv, Bersepa, osm ovna, memba tovalpva tanamolmoa. \p \v 34 Doa Esau yiveltowondva osomba 40pelara venamba, ongamba sambla dombtna, ungund ongorini samblam Hitnindongo. Mongova Yutit, Berina mol, mongova Basemat, Elonna mol. \v 35 Doa Isakiva Repekaiva himba sahonam enenginvna honamba ungund ongorini samblamba. \c 27 \s1 Yakopva Aralm Kandaspolm Omnana, Noinda Aralva Hemba Awothona. \p \v 1 Doa Isakmba mundkola venamba, novtit vevna. Doa hev ona, kavna yiveltowond Esau prora. Pronamba, omnana, omb, wo he omnana aralm, men kava lohv. \v 2 Doa aral omnana, doa kava mundkolal lohv, si lelnam kamba dahavmi. \v 3 Yeoa pevna bunevalgooa dombrava, wo kamoa tatapetaoa lomno. \v 4 Lomnarava, weiharava, os kamoa wulsihamno. Omnana, yimba kamba doa sihamnana, ata kava nerava, yemba ata kava Sesoam osahmanavav, mindnam kolvro, manara yimba kana yiveltowond lohv. \p \v 5 Doa Isakva hevna yiveltowondm ishomnavna, ongalva poaita avna, hellewulavna. Doa Esauva nesam gana, \v 6 avalva Yakopm ishomnana, os doa kava hellei, arapevpa yenamba etepevm ishomni, os omni, \v 7 tatapetaoa kamoa lomno, lomnarava, weiharava, wo os kava ata nevav. Nepiarava, ata os kava Yawemba kolvrelmomba ishomnavav, osm yem awotholm, manara si kamba dahavav. \v 8 Doa avalva mendah Yakopm ishongamnavna, wo yeoa kana moam hellevm, \v 9 memetatanaindam garava, wo otol samblam holvorawollava, hom wonproo naembulnangas. Ata kava weithavav, osm arapevpa yenamba mindnam nengmanavra. \v 10 Weitharava, yeoa os guamno, ata nerava, ata Sesoamba os osahmanavav yeinda, etepevindava owai. \p \v 11 Doa Yakop omnana, owai, Esauva mindnam talna lohv, kava owai, yimba nonora. \v 12 Wo aramba englava kaindava holothotava, ata os nengvav, kava Esauva owai, noinda ata Sesoamba osahmanavav kamba helvelmba. \v 13 Doa aval omnana, kamba helvetava homeista, doa lelnam gao. \p \v 14 Doa himba ganamba, memeotol samblam wonpro, doa aval weitha, osm aral mindnam nengvra. \v 15 Doa avalva Esauna kayen besal dombna hevna deuvrini, ten nalohvnam, doa Yakopm vewol venana. \v 16 Doa hev henga memetov vranamba, Yakopinda holowohamnana, vei englara eva wangra. \v 17 Doa tatanihil vetrahona rotinahonam, omnana, ingamno arapevm. \p \v 18 Doa Yakop inganamba, aralm omnana, ara men kava lohv. Doa aral omnana, yimba heni, ora yiveltowond ora kalel? \v 19 Doa hev omnana, kava yiveltowond Esau, gekala omnavna. Os kava vev, ye ten oim. Yeoa phorava, tataoa honaoa nevm, nerava, Sesoam mindnam sahmano kaindam pevna yiveltowondindam. \v 20 Doa aral omnana, yimba ambo lelnam loi, es hevpa? Doa kalel omnana, Yawe kam kolvrei, ten pev lohmanavm, noinda kava lelnamba nonglai. Heva os gekala omnavna. \p \v 21 Doa aral omnana, murapetam proo, yena nihm ka kevravai. Yimba Esaumi ora owai? \v 22 Doa kalel murapetam ganamba, aral englaval kevra, omnana, yena moalamangva Yakopna, heva os englava yenamba Esauna. \v 23 Aralva englavalva kevranamoa, memetovm kevrana talnahonam, ona, Esauna tal. \v 24 Doa aralva kalelm omnana, tanamolnam yimba Esauma?, wo he omnana, eie, gekala omnavna. \p \v 25 Doa aral omnana, tatanihil kam vetraho, boasna kava nerava, os ata kava Sesoamba osahmanavav. Doa kalel vetrahonamba, doa wainpol wulkamna. \v 26 Doa nenamba, henga kalelm omnana, murapetam proo, kam sendara othoo. \v 27 Doa kalelva murapetam ganamba, aralm sendara otho. Doa aral teihnunglaku vene kayenm, ona, lehra besal hevm teihnung venav, oi osothnung, temba Yawe doa beswonam vrenam. \v 28 Wo Sesoaoa pomoa wolaihaprara yena osoram, wo yena innemba mindnam phovav, wo mindnam yena deuvrava nalohvav osonna eva wainpol. \v 29 Sesoa hev vevav, yena keusingi lovahvav indkumbiva, wo himba hevna kuva yem kusithapramnavav. Wo yetatanamba indkumbiva hillivav yena moamba, hevna kuva yem kusithapramnavav. Sesoa hev vevra, anvemamba yemba indkokla ovretava, eva henomba sahokla vevavta hevmba, wo anvemamba yemba beswonam ovrerava, osva Sesoa henomba kolvrowol vevav. Doa. \s1 Yiveltowond Yakopm Osahmanana, Kamoa Eva Awothota. \p \v 30 Doa aralva awothonamba, Yakopva pholahanga. Doa wenokombava venamoa owai, Esau prona, tatapeta wulprona. \v 31 Weihanamba, os besva vevna i, doa aralm guamnanamba, omnana, phorava, hona tatapetaoa nerava, doa os Sesoam osahmano kaindam, pev ten oim. \p \v 32 Doa aral omnana, an yimba? Ona, kava Esau, kava yena yiveltowond. \v 33 Doa aralmba mindnam eisvna englamonglanahonam, ona, an hevpa tatamba loi, wo kaindam wulproi, men kava daipotangas nei? Temba henomba wulproiva, doa kava Sesoam osahmani, mindnam kolvro, wo honamba kolvrelmomba heinda wohlohmanavav, yeindamba owai. \p \v 34 Doa yiveltowondva hellenamba, himba sahonam ambo nengvna, wo eva wi vevna esvema, omnana, Sesoam osahmanota eva kaindam. \v 35 Doa aral omnana, kava owai, es eva, boaslapevpa yenamba kamba deswuhai, doa kolvrelmomba heinda wohphoi. \v 36 Doa yiveltowond omnana, memba daipotava himba yemba kandaspolm omni, doarava kamba os eva omnanata. Wo honanamba pimba os ningthiv, Yakopva himba deswuhanindrini lohv. Seilva doarava kamba omnana, pina arana puewulva si kavna englisra nalohvav, yeindava owai. Wo daipotava yemba kandaspolm omni, wo yena kolvrelmomba heinda doa wohphoi, temba yimba kamba isholm venavnamba. Es hevpa yimba wulluhvma moamba, kamba kolvrevma? \v 37 Doa aral omnana owai, moamba kanamba doa kava Yakopm indthoai, osm yena kuwulalm lohvav si. Owalva indkumbiva si hena anglasingi lovahmanavav. Kana moamba doa kava ishowol vei, osonna eva wainpol mindnam heindava nalohmanavav, kava eva es yemba kolvrevav, owai. \p \v 38 Doa yiveltowondva nihnapehna ovna, wivevna, ara, kamoa eva awothota. \v 39 Doa aral omnana, pomba yena osorava si veihavavmoa, wo innemba si phovavmoa beswonamba. \v 40 Yimba daosmomangas ishomana vevra, bunenam velm. Wo yimba si boaslapevna anglasingi lohvav, wo sism si yimba wohgavav, yimba si os nengvav, himba kamba ondal ovrevavmoa. \p \v 41 Doa yiveltowondva os mindnam wuspromnavna boaslalmba, manara aralva doa kolvrelmomba ishomni boaslalm, hemba owai. Doa himba os nengna, aramba si lelnam kanamba dahavav, wo nonamta si kava kavna boaslalmba helvakomandhavav. \p \v 42 Doa avalva hellenamba, ona, Yakop prora, doa pronamba, aval omnana, etepevpa yemba helvakomandhalm vev, manara, yimba doa arapevm kandaspolm omnana, wo yiveltowondna kolvrelmomba yeinda wohphona. \v 43 Doa beswonam hello, lelnam hona kembelmoa wuleiho, nnopovindam Lapanindam gao Harandam. \v 44 Wo di dawonam avhoao, etepevna nonam und lohvhoapihamnavra. \v 45 Si yena indkoklamba maivethavav, wo nonamba kava mongom indhanarinim wolaihapravav, yem waiprolm hom. Si homeis Esauim yeim hoai vewolvm mongawakombanam. Memba osra, si homeis Esau yemba helvakomandhavm, wo mongo indhanarini hemba helvakomandhavav. \p \v 46 Doa Repekava Isakm tlalm omnana, kamba gimus venav Esauna ungund ongorini samblara. Hitnindongorini himba ahav, wo Yakopva snamba vratava, osva kamba si wuspromana vevav, verava daha. \c 28 \s1 Isakva Yakopm Kalelm Wolaihangana Dom Nnolindam. \p \v 1 Doa Isak ona, Yakop prora, pronamba, aral omnana, lehra yimba proi, beswonam hello, manam yimba ungundongorinimba huiva vravav Kenan petharava. \v 2 Owai, yeoa os veo, gao eindpevindam Betuelindam Mesopotamia petharam. Wo nnopovna molm vrao di, mongom Lapanna molm. \v 3 Wo Sesoa mendekli yem kolvrowol vera, yem ongapevm, wo otolva eva yenamba si mindnam avav. Wo sewonamba indhanamba mindnam si os yemba ningthivra, simbel kanamba luhunna Yakopva. \v 4 Sesoa ten keknamangas lohvm, heoa os yemoa beswonam vewol vera, ten nemet Apraham venavnam, wo si yimba hona pethamba vaohothovav, memba yimba lohmana vevpa, Sesoava nemetva Aprahamba indthoamnanamba, omnana, si yetindiva honam vaohuthuivav. \v 5 Wo osoa aral kalelmba wolaihangana nnolindam Mesopotamia petharam oklam. Nnolva nomba Lapan Betuelna ombol. Betuelva nomba Aramnindrini lohna. \s1 Esauva Henga Ongam Mongom Vrana Hevtindiongorinim. \p \v 6 Doa Esauva hellenamba os, aramba doa kalelm kolvrelmonamba awothona, wolaihanga nnolindam oklapetharam. Omnana, manam yimba Kenanongorinimba huiva vravav, owai, di vrao nnopovina. \v 7 Esauva eva hellenamba, boaslava doa oklapetharam gana aralavalna moara. \v 8 Doa os himba nengna, kana aramba ovov hona ungundongomba. \v 9 Wo noinda himba Ismaelindam ganamba, di vrana hena molm nihilva Mahalat. Mahalatva nomba Nepaiotna etel, Ismaelva nomba Aprahamna ombol. Seilva Esauva ungundongorini samblam dambtna. \s1 Yakopva Monara Lina, Inungpunung Vena. \p \v 10 Doa Yakop aralnamini Bersepa kembellini venamba, nnolindam gana Harandam. \v 11 Doa okombava helgang vovhoavna, monara avhoa. Sinim ona lithana, wo kuva holothona honsra sena. \v 12 Doa inungpunung vevna, os nonglana, yimundva kuethalohvongov, pethara veiva, sena Sesoainda. Wo Sesoana ovsongolnindva nosra ahalapiha vevna. \v 13 Yawem eva nonglana, di murapeta lohvna. \p Doa he omnana, kava Yawe, kava Sesoa lohv, ten arapevi eindpevi sembayang evelohmanavnam. Yimba memba livpa hona petharava, si yemba kava kovorahunvav yem, yetindim. \v 14 Wo yetindiva si os mindnam avav, oi somovtov. Wo hena pethava mindnam si os luhuku vinvav, nohalm nohalm nohalm. Wo yimba kananapopol indkolam monglam beswonam vewol vivav, hindtindim hindtindim. \v 15 Manam yimba maivethavav, yimba nosharava gavrava, kava yemongo engavav, eva kekalvho vremnavav, wo yemba kava henga si waiprovav hona petharam. Wo yemba kava nombolvhoavavmoa, verava, kava si yemba wohvenavav, os men kav oim. \p \v 16 Doa Yakopva nov vawovna, ona tanam Yaweva hona pethara av, nemetva kava titnam ana. \v 17 Doa pem vevna, henga ona, kava pem vev hona petharava, memba Sesoana deuvpa lohv, honamba yimundva Sesoainda kuethalohvongov. \v 18 Doa sieunumbulnam phonamba, wo honmba nomba kutumriniva indund vilindthoana, osm si maivethavavmoa, memba kava nonglaiva mana vemamba inungpunungrava. Doa himba olivpol no honsra sovhona, ona, memba honmba Sesoam wohlohmanav. Doa hev nomba pethava os sevrana Betel, osm ovna Sesoana deuvpa. \v 19 Nemetva hona petharava kembelva dihelna, Lus kembel os uvna. \p \v 20 Doa Yakopva Yawemba os osahmanavna, yeoa kamoa beswonam waingavm kavna nnoinam, wo kam dembraohvm inne eva kayen, \v 21 wo kam henga kavna araindam beswonam waingavm. Yimba osva vevrava, yemba kava wohlohmanavav, \v 22 wo hona honda si kava yemba sembayang velohmanavav, wo mana vemamba yimba kamba dembrahovrava, wo yemba kava eunumbulva henga dembrahovra. \c 29 \s1 Yakopva Nnolinda Lapaninda Phona. \p \v 1 Doa Yakopva mendah monam gavna, dom ten okomba pholohvm. \v 2 Doa lelnam nonglaphona tovalpm, ten sahalla hovra lohvnam, wo sipsipva samblamong di murapeta pulundvund vevna. Doa mendekli hon ehlathalohvna nomba tovalpmba. \v 3 Wo sipsipva di kusovna, ata andranind honmba nomba vileivrivav, pom dahwolalm, doa henga ata ehlathivav. \p \v 4 Doa Yakopva phonamba, andranindm unna, seh andini yimba? Umnina, kava Haran kembelnind. \v 5 Unna, yimba nonora amnavma Lapanmba, temba Nahorna umbeindilva lohvpa? Umnina, eie kava nonora amnavta! \v 6 Hev unna, beswonam avma?, umnina, beswonam! Nonglo, molva men promnav Reselva, aralna sipsipm wonprov. \v 7 Doa hev unna, yeoa honoa vileivrivm, wo pevna sipsipm po dahwol vivm, manara, okombava mendah hovrahovra lohv, mani sinimma, oi ata yimba wonangavavmoa deuvramba. Owai, boasna po dahwol vivrava, os henga posmusram wonangav, posm hlalm. \v 8 Wo he umnina owai, mendah sipsipva kusovmoa indakondava, ata heva os kava honmba vileivrivav. \p \v 9 Doa Yakopva mendah ishunvna, Reselva sipsipm wonpho, doara wonprolohvna. \v 10 Doa Yakopva Reselmba nonglanamba, nnolna sipsipnahonam, hev ganamba, hevho honmba nomba velavranamba, doa po nomini longwol venamba, os sipsipm dahwol vena, nnolna sipsipmba. \v 11 Doa hev Reselmba sendara otho, wi vevna, manara, indk vethavna, \v 12 ona, kava yena owal, kava Repekana ombol. \p Doa himba lelnam deuvram ganamba, aralm ishomna. \v 13 Doa aralva hellenamba, lelnam ganamba, Yakopm ombtambalm kevranamba, sendara otho. Omnana, deuvram engavai kavindam. Doa Yakopva nnolm moa wohishomnanamba, himba omnana, lehra, \v 14 tanamolnam yimba kana ombtambalnonoa lohv. Doa Yakopva di dawonam alohvna, weisva mongasal khuamnana. \s1 Yakopva Lapanna Molm Vralm Ona. \p \v 15 Doa Lapanmba ombtambalm Yakopm os ishomnana, pioa ahai, yeoa kana andra vevm, yemba kava si di dembraohvav. Honamba osva lohvmoa, yimba kanamba andrava ombamora vevra. Yemba es hevpa kava dembraohvav? \v 16-18 Doa ombtambal omnana, pimba andra avaharava, verava, 7pelara tahonmba everava, kamoa os pelaho pevna mopovmoa Reselmoa. Noinda ona, Reselmba Yakopva und vevna, besal hevm. Mongova molva ana, nihilva Lea, wo himba novpa besal hevm, heva os Reselva lehrangas avna. \p \v 19 Doa nnol omnana, lehra, indhanarinimba kava pelahovavmoa, yemangas kava pelahovav. \v 20 Doa nnol ombolva andra avahanamba, tahonmba 7pelara evena. Yakopva Reselmba mindnam nengmanavna, himba nengvnamoa nomba weismba tahonmba, ovna, os kava vungav. \p \v 21 Doa ombtambalva nnolm omnana, kava vralm vev Reselmba. \v 22 Doa nnol omnana, lehra, doa innemba meilna vevna mindnam, wo ishuku vinvna, indkumbi aembuwul veo. Doa os hlana, hlapianamba, \v 23-24 sinimba Lapanmba hevna molm os waingana Yakopindam, Reselmba owai, Leam waingana. Doa Yakopva titnam wailinamba, \v 25 doa simolnam phonamba, nonglana, ona pai memba Lea, Reselva owai. Doa himba nnolindam ga, omnana, manara yimba kamba deswuhi? Kava yemba waiandra venamba, ona, ka Reselmoa vrai, wo yimba kamba deswuhi Leana. \p \v 26 Doa nnol omnana, manam yemba kava pelahovav moasalalmba, wo etelva ambo avra, mani kana wevsanama, owai. \v 27 No mingunam yemba kava pelahovavta Reselmba, wo boasna pimba indk vithivav, innemba hlalmba, manara yimba doa Leamba vrana. Wo yeoa henga kam waiandra vevm mongawulm, verava, 7pelara tahonmba lohvra. \p \v 28-30 Doa Yakopva omnana, lehra, wo innemba nomba manimani hlapianamba, minguva mongasal venamba, wo os nnolva Reselmba pelahona. Doa sinimba Yakopva Reselmba wailinamba, mindnam und vevna, himba Leamba ambo espeta und vevna. \p Doa Lapanmba hevna andranind unguvlirinim pelahona, andram kolvrelm molm Leam, nihilva Silpa. Wo mongom pelahona, andram kolvrelm molm Reselm, nihilva Bilha. Doa mindnam andra evevna Yakopiva nnoliva, venamba, tahonmba 7pelara evena. \s1 Yakopna Ombolva Mindnam Phona. \p \v 31 Doa Yakopva espetambo nengmanavna Leamba, wo himba mindnam nengmanavna Reselmba. Doa Yaweva os nonglanamba, wo noinda Leamba himba beswonam vrevna, wo Leava ena avna, Reselva ambo phal avna. \v 32 Doa Leava otolm lenge tuendisrini, os awona Rupenm. Noinda osva awona, Yawe doa kamba wavra vovhoamnana, wo kana tlamba kamba si os beswonam nengmanavav. \v 33 Doa hev henga ena a, henga otolm lenge tuendisrini, os awona Simeonm. Noinda osva awona, Yawe nonglanamba, tlamba kamba espetava nengmanavna, wo noinda Yawe kamba hona otolva holvorahona. \v 34 Doa hev henga ena a, otolm lenge tuendisrini, os awona Levim. Noinda osva awona, kava doa tuendismangas samblamongm towand vei, wo noinda kana tlamba kamba si os indnahonam nengmanavav. \v 35 Doa hev henga ena a, otolm lenge tuendisrini, os awona Yutam. Noinda osva awona, ka Yawem okolav. Doa mongomba otolmba lengnamoa hengava. \c 30 \s1 Reselva Mendah Phal Avna. \p \v 1 Doa Reselva mendah phal avna, hevna etelm muemb vemnavna. Doa himba tlalm mindnam omnana, kaoa eva otolm waiaita. Owaingava osva kamba dahavav. \v 2 Doa tlalva koasve, omnana, mani kava Sesoama, oi ata kava yemba kolvrevav, owai, Sesoa hev yena emba kevrana, wo noinda yimba phalva av. \v 3 Doa ongal omnana, men Bilhava av, kana andraunguvlirini, yeoa hemoa wailiu, wo otolmba himba sleiharava, wo ora, kana otol. \v 4 Doa osangas venata, \v 5 doa Bilhava ena avna, otolm lengna tuendisrini, doa Reselva awona Danm. \v 6 Noinda osva awona, Sesoava doa kanamba sah omomba hellenamba, kamba beswonam vevravna, wo ombol polamna. \v 7 Doa henga Bilhava ena a, otolm lenge tuendisrini Yakopinda. \v 8 Doa Reselva ombolm awona Naptalim, nonawisra osva awona, kava doa kuvhoai kavna etemba. \p \v 9 Doa Leava nengna, otolva kava hengava lengvavmoa, wo noinda tlalm omnana, wo he hena andraunguvlirinim Silpam wailina. \v 10 Doa Silpava ena avna, otolm lengna tuendisrini Yakopinda. \v 11 Doa Leava os awona Gatm, noinda osva awona, kakowa lehra vei. \v 12 Doa henga Silpava ena a, otolm lenge tuendisrini Yakopinda, \v 13 doa Leava os awona Aserm. Noinda osva awona, kava indk vethav, ungevliva kamba nunglirava, wo uvav, indk vethav. \p \v 14 Doa sisva Rupenmba yiveltowondva osoram ganamba, nonamba indhanamba witva hilemohla vivna, doa sauwa vranamba, henga avalm Leam vraohe. Doa Reselva nonglana, etelm Leam omnana, kam espeta vraho ombpovna sauwa. \v 15 Doa etelva moasalalm omnana, owai, yimba pivna tlamba doa mohvena kanaminiva. Wo men yimba osm vevna, kaoa sauwa vrai yena ombnamimi, osva sahokla vev. Doa moasalalva etelm omnana, kam sauwa tovoraho, ata osva yepevmongo ihilvav tlapiviva. Doa etelva omnana, lehra. \v 16 Doa makokonam tlalva Yakopva osorini pronamba, Leava ganamba, monara di anongla vena, omnana, ata pimba sinimba mongawulm ihilvav, manara, doa kava sowamba tovorahoi aslongomba Reselmba. Doa mongawulm ihilna, \v 17 doa Sesoava hena sahmomba hellenamba, wo Leava ena avna. Doa otolm lengnamba tuendisrini, \v 18 os awona Isakarm. Noinda osva awona, kava seilva phal avna, wo kava ovomnanamoa kavna tlamba, manam yimba wailivav kana andranind unguvlirinimba. Owai, kava ophona, wo noinda Sesoa kamba beswonam esesm venai, kavna ombolva doa polai. \v 19 Doa henga Leava ena a, otolm lenge tuendisrini, \v 20 os awona Sepulunm. Noinda osva awona, Sesoa kamba mana vema besal holvorahoi, wo kavna tlamba ata kamba indk vethamanavav, daipotava doa kanamba ombolva os phoi, 6pelara. \v 21 Doa sisva himba henga otolm lengna mutundisrini, os awona Dinam. \p \v 22 Doa Sesoava maivethanamoa Reselmba, owai, hena sah omomba hellenamba, emba sishona vremna. \v 23 Wo he ena a, otolm lenge tuendisrini, \v 24 os awona Yosepm. Noinda osva awona, Sesoava kanamba loumomba doa posvena, kana ombol polai. Wo heoa henga mongo kamoa holvorahora. \s1 Yakopva Henga Merali Moa Ihishona. \p \v 25 Doa Yakopna kalel polana Yosep, wo sisva aral Lapanm hevna meralm omnana, kava doa huhul vev kavna ungevlitundismba, wo yemba kava dasvholaha angalm vev kavna kembellam. \v 26 Ungevlitundisva huiva yeindava kava tetwond venamba. Kava yenamba andrava beswonamangas vena. \p \v 27 Doa meralva omnana, doa kava novngingssowara nonglana, Yaweva kamba doa beswonam lehra vrena yeindava, \v 28 wo yeoa kai ahao, es hevpa yemba kava dembraohvav? \v 29 Doa hev omnana, doa yimba nonglana, kava doa yenamba andrava beswonamangas vena. \v 30 Yenamba seilva mana vemamba espeta ambo lohvna, wo Yaweva yemba dembrahovna mana vemamba mindnam kana englarini. Wo noinda yenamba mana vemamba mindkombaiwonam lohv. Daipotava kava kavna andram velm nengv. \p \v 31-32 Doa hevna meral omnana, es hevpa yemba kava dembraohvav, wo yimba kai wohahavav? Doa hev omnana, kava nengvmoa osva dim, kamoa yeoa sipsip holvorombraho nis. Yimba osva otava, wouta, osva kava yena sipsipm memem dahwol vevav. Nemetva kava os vevna, veiva daipota men. Wo boasna kava yena sipsipm memem lesvhoawol vevav, wo sipsip otolm suihalangas kava kavmba holvowol vevav. Eva meme otolm dendakondalangas. Wo mongnahalva indanam kava si kavm holvowol vevav, dahwolalm. Memba osm dielm. \v 33 Wo sismba yimba kanamba naengho vewol vevrava, ora ka yenamba yukov vena, wo yimba osva diva nonglatava, ora sipsipva suihalva owai, ora memeva dendakondalva owai, wo osva si yimba nengvav, ora Yakopva kanamba yukov vena. \p \v 34 Doa meralva omnana, lehra yimba ov, pimba osangas evevav. \v 35 Heva os hev poaita ganamba men honanamba, wo sipsipm memem hevnam momo ve. Venamba, meme aralavalm dendakondalva, meme avalm tutuwulva, honamangas holvowol vena, eva sipsipm suihalm. \v 36 Doa hevna ombolm himba unna, pioa wonangai hona sipsipm memem dom nohalm Yakopnamini, wo he os aralmongo wonanga. Doa wonanganamba Yakopnaminiva, simba sambla vewulnamba, doa di wuleina. Doa sismba Yakopva meralna sipsipm memem monglam dahwol vevna, os ten nemet hev ihishonam. \p \v 37 Doa Yakopva meralna memem mindnam dahwol vevna, doara hevm meralva poaita holvowol venamba dendakondalmba. Doa himba tikla helvarombol venamba, tovol espeta vindvhoanga venamba, oi dendakondal. \v 38 Doa di dembra, ten he po dahwol velohvnam memem. Noinda vena, memeva di kusolohvna, tlal angola vewol vinvna. Ona, heoa honam tiklam nunglivrava, wo si otolmba towand vivav dendakondalm, kanamba. \v 39 Doa osoa vivna, wo otolmba towand vivna dendakondalmba. \v 40 Doa Yakopva sipsipmba mongnahalm indanam dahwol venamba, memeva indanam. \p Wo osva sipsipva Yakopnamba mindnam phona, wo himba indanam dahwol vevna hevnamba, wo Lapanna meralna himba indanam dahwol vevna. \v 41 Wo nonamba sipsipva memeva nomba keknamangasva himba angola vewol vivnamba, nonamba Yakopva tiklava di dembhaka vevna, di ten po hlalvohvnam. Ona, heoa honam tiklam nunglivrava, os angola vewol vinvra. \v 42 Wo nonamba sipsipva, memeva nomba oielva angola vewol vivnamba, owai, nonamba himba tiklava dembhaka venamoa. Wo noinda sisva Lapanna sipsipva memeva oielva lovahvna, wo Yakopna keknamangas lovahvna. \v 43 Wo honinda Yakopva ditowondva lohvna, henamba sipsipva memeva mindnam lovahmanavna, andranindva mindnam, kamelva mindnam, donkiva mindnam lovahmanavna. \c 31 \s1 Yakopva Hevna Meralmba Dasvholahangana. \p \v 1 Doa Yakopva os hellena, Lapanna ombolva os uvna, Yakopva mana vemamba pina arana doa dambna, Yakopva ditowondva noinda lohv, arana kolmal iav. \v 2 Doa himba nengna, meramba beswonamba kamba ishomnavnamoa. \v 3 Doa Yawe hemba ishomnana, honaoa kembelmoa wuleiho, arapevindam gao, kava yei ahavav. \p \v 4 Doa himba ongal samblam Leaim Reselim moa pinginnamba, unna eprara, yem kava isholm vinv, men hui kava sipsipm dahwol vawov indhanahuira. \v 5 Doa epramnanamba, hev unna, doa kava nonora lohv, arapevpa yenamba kamba beswonamba ishomnavnamoa, osva seilva temba. Heva os manapenam, Sesoangas mendah kam waiav, ten kana ara sembayang vaomana venanam. \v 6 Yimba nonora ahav, kava beswonamangas waiandra vena arapevmba, kava andrava esvema venana, kava pemba venamoa andranapenamba, owai. \v 7 Heva os himba kamba beswonamba vevravnamoa, himba kamba daspolm olohmanavna, dimba dembraholmba. Himba kamba ona deswuhana, heva os owai, Sesoa kamba kolvrevna. \v 8 Wo noinda Lapanmba kamba os ishomnana, memeva dendakondalva mindnamba photava, temba yemangas dielm, wo noinda memeva mindnamba phonata, dendakondalangas. Wo sisva himba kamba indanam os ishomnana, memeva tutuwulva photava, temba yemangas dielm, wo noinda memeva mindnamba phonata, tutuwulangas. \v 9 Sesoa hev honamba vena, maim oi, arapevna englarini holvowol veiva, wo kana englisra holvohla ve. \p \v 10 Doa kana yeoa inungpunungmom ehello. Ten seilm weis khuanam, meme aralva angolasongola vivna, wo kava inungpunung vevna, nonglana, meme tlalva angolasongola viv, dendakondal, tutuwul, noiangas angolasongola viv, monglava owai. \v 11 Doa Sesoana ovsongolnindrini phonamba, kam omnana inungpunungna, Yakop. Wo ka omnana, eie, \v 12 wo he ona nonglo, meme tlalva angolasongola viv, heva os dendakondal, tutuwul, noiangas angolasongola vev, monglava owai. Honamba kava osva verava, yenamba memeva si mindnam phovav. Manara, doa kava os nonglana, merapevpa yemba sahoklapeta vrevna. \v 13 Kava Sesoangas lohv, nemet kava yemba nonglaphona Betella, di yimba kamba hon kutumrini vilindthoamnana, olivpol sovhomnana, tanamolmoa ishomnana. Doa yeoa meilna vevm, os arapevindam gao, dom ten avapev yem lengnam. \p \v 14 Doa Reseli Leai ehellenamba, ohomnana, lehra yimba ov, kana aralva himba owai, mana emamba kamba vrahunvmoa. \v 15 Kamba os nongallohv, oi ambalnindrini sambla, mosamblava owai. Himba esvema dombolohv yena englariniva, noinda yimba kamba doa dombtna ongalalm. Wo diva nomba himba iavmoa, doara doa nepiana. \v 16 Memba honamba mana vemamba doa Sesoa vrana arana englamohrini, yena englisra hohlonamba, memba pina daipotava eva pina ombolna. Pioa Sesoana nengavnangra velvohra, wo arapevindam angai deuvram. \p \v 17 Doa Yakopva meilna venamba, ungevlitundism sandhanamba kamelsra, wo himba sis gavna, \v 18 memem sipsipm engilguavna wohnahonam. Nomba mana vemamba himba doara dombna di Mesopotamia pethara. Wo himba os wonganamba, lelnam angavna, meralm deiswuhalaha angavna, himba tit vevna. \v 19 Manara, himba doara oklam ganamba, sipsipna talm kovhoawolalm. Wo molva Reselva henisra pohkini tihriniva yukovna dombna, os wonga. \v 20-21 Doa himba meralm deiswuhalaha anganamba, lelnam wohnahonam angavna, doa pom Yupretism lovol vevna, Gileat pethamonam angavna, aralindam angavna Kenan petharam. \s1 Lapanmba Yakopm Puwelm Enggavna. \p \v 22 Doa simba samblamong vevnamba, wo nonamba Lapanmba hellena osva, doa Yakoptatanamba wohangana. \v 23 Doa hev hevna owalm wunuhunna, pioa Yakopm sis engvulangai. Doa anganamba, simba 7pelara vinamba, doa os nonglapulvona diva Gileat petharava, di ten Yakoptatana doara lailduvpa vewol vinam olora. Wo noinda Lapanmba hevna lailduvpa vewol vena diva. \v 24 Doa sinim Lapanmba inungpunung vevna, Sesoa hemba phomnanamba, omnana, manam yimba tuhvav puwepevmba, manam dandwonamba ishomnavav. \p \v 25-26 Doa mongnasiva Lapanmba puwelmba ishomnavna, es hevpa yimba kamba poaitava dasvholaha wonprona? Yimba kana mosamblam sowotna, oi daosnamona pelvrombt ve. \v 27 Yimba kamba ishomnanamoa, yimba ambo pev poaita wonprovna. Nemetva yimba kamba osahmanatava, doara kava tihva lohta, doara yemba wolanga veta sangalnahonam, wowonapetam. \v 28 Yimba sahonam ambo nengvna, wo lelnam poaita ambvna, wo noinda kava hellenamoa, englava kakaiv vinnamoa kavna mosamblanamba, eva umbeindinamba owai. \v 29 Yemba kava helvevav, heva os owai, sinim Sesoa kamba phomni inungpunungra, omni, manam yimba tuhvav puwepevmba, owai. Nomba Sesoamba temba arapevpa yenamba sembayang venavnamba. \v 30 Doa kava nonora lohv, yimba lelnam galm vev henga arapevindam, heva os memba mani besalma, yimba kanamba pohkiniva yukovna wulprona. \p \v 31 Doa Yakopva omnana, nemetva kava pem vevna, osva yimba kamba ovomnatava, kana mosamblamba manam yimba wohwongavav. Wo noinda kava poaita yem dasvholaha ambvna. Doa pohkiniva yenamba kava tit vev, kava nongalnamoa. \v 32 Osva yimba nonglatava, mongo karinim pohkinimba ilohtava, osva kava miklevav. Wou, nungsis veo, yimba nonglatava, osoa vrao, pivna andranind men nungeilv, ata nunglutithueivav. Yakopva noinda osva ona, himba tit vena, ongalva pohkiniva doara poaita yukovna dombna. \p \v 33 Doa Lapanmba boasna Yakopna lailduvram ganamba, di siha, nungsis ve, ona, owai huiva. Doa Leainda molinda lailduvra sihamna, nungsis ve, ona, owai. Doa andranind unguvlirini samblainda siheine, ona, owai huiva. \v 34 Doa Reselinda molinda lailduvra sihamnanamba, wo Reselva doara pohkiniva wondara nungna hevina, wondamba nomba mendekli kamelwonda. Doa nungnamba, di nosra avhoana. Doa aralva sihamnanamba, ona nungsis vena, \v 35 wo mol omnana, ara, lehra yimba vev. Heva os kamba doa weis helvei, kava ata phovavmoa, gekala omnavna. Doa aralva nungsis vepianamba, himba pohkinimba nongalnamoa. \p \v 36 Doa Yakopva meralmba dandwonam ishomnavna, kava sahonamba venamoa, wo yunam mani beswonamma, yimba kamba engvuwulprovna, oi yukovnindrinimsnamba, owainonoa. \v 37 Yimba dihi nonglai mana vemamba lohv kaindava, temba heva yena deuvrini, owainonoa. Kava mana vemamba yenamba wulatava, osva yimba amballa velahavav, wo indkumbiva nunglutithueivra, osva uvra, ka sahonamba vevnata. \v 38 Yeiva kava ahana, tahonmba venamba 20pelara, wo kava beswonam yenamba dahwol vawona sipsipm memem, venamba, beswonam tetwond vina. Etelmba mongova kava winenamoa sipsipmba aralmba owai. \v 39 Wo nonamba sungeitwinde helvawol vevna monglamba yenamba sipsipmba, kava kavna holvoranamba, yem esesm holvoraohe, mindilva kava yemba vindilpromnanamoa, yem ishomnanamoa os, memba sungeitwinde helvena, kava owai. Wo mongova yukovindhanamba vreivnamba sinim okombanam, yimba kam omnavna, yeoa kamoa hevesm holvoraho pevnaoa. \p \v 40 Elsus okombava kamba dawola owolohvna, wo elsus kamba sihovranamba nelpong velohmanavna, kava beswonamba lilohvnamoa. \v 41 Honamba andrava kava os vena, tahonmba venamba, 20pelara lohvna. Plalva os lohv, tahonmba 14 pelara vevnamba, wo yei kava andra evevna, venamba, yenamba mopov samblava kava os dombtna. Wo henga sisva tahonmba 6 pelara vevnamba, yei kava andra evevna, venamba, kava osva yena sipsipm memem dahwol vevna. Yimba elsus kamba daspolm olohmanavna, dimba dembraholmba. Yimba pevmangas nengvna, mindnamba mana vemamba ialmba, kamba owai, wo yimba kamba wolaihangalm vevna posal kavna aralindamba. \v 42 Heva os Sesoava kam kolvrevna. Noinda vena, himba nonglana yem, ten pev kam indkokla vrenam. Wo eva himba nom nonglana, ten ka andra venam. Doa nonglanamba, wo sinim yemba ishomnana, manam tuhvav puwepevmba. Nomba Sesoamba temba kana eindiva araiva sembayang evelohmanavnamba. \s1 Yakopi Lapani Moa Ihishovna. \p \v 43 Doa Lapanmba puwelm ishomnana os, memba ungevlirini samblava kana, wo otomotalva kanata, wo meme sipsip memba kana. Manimani memba kanangas lohv. Heva os kava sandhavavmoa huiva ungevlirini samblamba otomotalmba, owai. \v 44 Boasna pioa tanamolmoa ihishorava, hon songowol eve, pivnam nengavnangm henga tuhhowolalm, si homeis pimba mai evethavm. \v 45 Doa puwelva hellenamba, hon indund vilindtho, nengavnangm tuhholm. \v 46 Doa henga himba hevna towandalm unna, hon dumbu hui songowol viu. Doa vinamba, di murapeta aevulthanamba, doa innemba os hlana. \v 47 Lapanmba os omnana, memba honmba songollohvpa, osm pina nengavnangm tuhhowolalm. Noinda himba os sevrana hevna moana, Yekar Sahatuta. Doa Yakopva hevna moana os sevrana, Galet. Galetva osm ovna, honmba songollohv, nengavnangm tuhholm. Wo noinda no pethava osva ningthivna Galet. \p \v 48 Doa meralva henga omnana, sewonamba pimba si ahawolvav indakonda pethara, Yawengas pimba nongalvra. \v 49 Wo noinda henga sevravna, memba honmba Mispa, osm ovna, Yawe nongalv. \v 50 Doa meralva henga puwelm omnana, yimba sahokla verombtava hona ungevlirini samblamba kana molmba, wo yimba ongamba vratava mongomba, kava osva si tit vawovav, Sesoangas heva hev si nonorava avav. \v 51 Manam yimba maivethavav, memba honmba kava songowol vevpa pi hovrava, eva nomba kava vilindthoaiva, \v 52 wo sewonamba kava kuvhoavavmoa honamba, yemongova daos uvra, eva manam yimba kuvhueivav honamba, kamongo yimba owalwolalmba vevrava. Doa pimba tanamolmoa ihishoi, wo honamba honmba pina nengavnangm si os tuhhowol vinvra, doa tanamolnam wohihishona. \v 53 Sesoava pimba si os lesvhoawol vevav, Aprahami Nahori simbelsambla sembayang evelohmanavnam. \p Doa Yakopva omnana, lehra, tanamolnam kava yemba ishomnav, Sesoana novra kava ishov, temba kavna aralva Isakva sembayang vemnanamba. \v 54 Doa Yakopva phonamba, tatamba miklenamba, doa suwera wuweihana, wohweisumbulona di olora, Sesoam nonam sembayang vemnavna, doa sisva innemba hlanamba, hevna towandalm unna, ambo hlalm. Doa hlapianamba, di olora shana. \v 55 Doa simolnam meralva englava kakaiv vinnamba hevna umbeindilnam, eva mol samblanam, doa henga os gana hevna deuvram. \c 32 \s1 Yakopva Monam Wongavna. \p \v 1 Doa Yakopva wongavna monam henga hevna aralindam, doa Sesoana ovsongolnindva hem nonglalm ambvna monaram. \v 2 Wo Yakopva hev nongalphonamba, ona, memba Sesoana kembelva, noinda no pethamba osva sevrana, Mahanaim. \v 3-4 Doa wongavnamba, himba hevna moashulnindrini samblamba mi wolanga venamba, unna, yeoa mi engavm Esauindam kavna eteindam dom Etom petharam, wo os ohomno, memba Yakopna boaslapevna moamba. Kava merainda mindnam ambo avna, wo daipotangas kava henga wonprov. \v 5 Kava wonav sapimba, donkimba, sipsipmba eva mememba, wo eva andranindmba. Yemba honinda kava ishomnav, yeoa beswonam kam venavm, yimba kana etel lohv. \p \v 6 Doa Yakopva mendah monam wongavna, moashulnindrini samblava henga epra, ohomnana, doa kava etepevmba ihishomni, wo himba men daipota monam prov, himba indkumbim indhanam wonprov 400pelara. \p \v 7 Doa Yakopva hellenamba, pem vevna, mindnam duus vevna, wo noinda wohna tatanamba hev hovra powalwolvna, sapi sipsip meme kamelnahonam, \v 8 os himba nengna, osva etemba protava, minindmba wonhelvawol vetava, sisnindva beswonam angavav. \p \v 9 Doa Yakopva Yawem sahmanavna os, yimba Sesoa lohv, eindilva kanamba Aprahamba nemetva yemba sembayang velohmanavna. Wo aramba kanamba Isakva os venata, yeoa kamoa hellevm. Nemetva yepev kamba ishomnana, henga arapevindam gao, yem kava waiavav, kolvrevav, wo noinda men kava henga gav. \v 10 Kava mani besal indhanarinima, heva os yimba kamba wavra vovhoamnav, beswonam vevrav. Nemetva kava nnoindam ganamba, wo alangas kava guana, Yotan pora kava peihavongana, os gavna. Wo men kava henga nomini prov, indhanamba wohva kava woniprov, eunumbulva samblava men. \v 11 Wo men kava yemba sahmanav, kam kekalvho vrinvm, ata homeis etemba prorava, kamba helvakomo wonvevav, kavm eva ungevlitundism. \v 12 Wo manam yimba maivethavav, nemetva yimba kamba tanamolnam wohishomnana, ona, yemba si kava kolvrevav, wo yetindiva si mindnam phovav, wo es eva seivilvav, owai, oi wan engal. \p \v 13 Doa sinim monara shanamba, wo sieunumbulnam pulvonamba, Yakop hevna tatapeta holvowol ve, Esaum holvorombraholm, osm kam noinda beswonam nihra pethavm. \v 14 Honi holvowol vena, memeaval 200pelara, memearal 20pelara, sipsipaval 200pelara, sipsiparal 20pelara, \v 15 kamel aval 30pelara eva hevna otomotalm, sapiaval 40pelara, sapiaral 10pelara, donkiaval 20pelara, donkiaral 10pelara. \v 16 Doa holvowol vevnamba, pulundthoawol vungavna espeta. Wo hevna andranindm pusvund vungu ve, kekalvho vrilm, unna, yeoa yesna mi wonangawul vevm, kava sis provav. Os angawul vevm, mongo mi wongavm espeta, mongo hovra wongavm espeta, mongo henga hovra wongavm espeta, mongo sis wongavm. \v 17 Doa mimirinim andranindrinim omnana, yeoa mi wongao, wo yimba Esaumba ata nonglarava, wo ata yemba sahmanavav, an yenamba mendekliva, wo hem yimba gav? Anna memba tatamba angav miva, men yimba wongavm? \v 18 Yeoa os omno, memba tatamba Yakopna yena boaslapevna. Himba ambo nis yemba holvoraholm vemnav. Boaslapevpa murapeta ten sis prov. \p \v 19 Doa Yakopva mongawamoa ishunna nomba andranindmba, hovranindm, hovranindm, \v 20 doa sisminim unna, yeoa os Esaumoa umnu, boaslapevpa yenamba murapeta sis prov. Yakopva noinda osva unna, os himba nengvna, kava hona tatana ata boasna das ovrevav kavna etemba, wo kava ata anongla everava, osva himba ata tandmomba wuleihavav. \v 21 Doa himba nomba andranindmba tatamba mi wolanga vena, doa di dawonam ana hevpa. \s1 Yakopiva Tendorinii Hevm Epishawolvna. \p \v 22 Doa sieunumbulnam Yakopva henga phonamba, ungevlitundismba mi wolanga vena eva ongal samblam, andranind unguvlirini samblam, ombolm 11pelara. \v 23 Mi wolanga venamba, himba Yapok pom lovol venamba wohnahonam, \v 24 wo aralva Yakopva ganamoa, himba di nohalm lohvna. Doa mongo tendorini pronamba, di Yakopi hevm epishawolvna. Mendah hevm epishawolvna, heva os Yakopmba himba petharava vendlahanamoa, owai. \v 25 Wo noinda himba Yakopm yuhval helvena, doa yuhmulva kelkovhoamnana. \v 26 Doa Yakopm omnana, kam wuleiho, doa lingil lihav. Doa Yakopva omnana, owai, boasna yeoa kam awotho. \v 27 Doa hev omnana, pevm boasna nihilm sevro, omnana, kava Yakop. \v 28 Doa hev omnana, men kava yemba henga awov Israelm. Si hengava yemba sevrivavmoa, osva Yakop, owai. Noinda kava yemba osva awov, seilva yimba indhanamongo alhmana vevna, wo henga men yimba Sesoai epishawoli, wo yemba kava vendlahaimoa. Israel maimba memba osm uv, himba Sesoai epishawolv. \v 29 Doa Yakop omnana, lehra, doa pevm nihilm sevro. Doa hev omnana, es hevpa yimba kamba sahmanav, nihilm sevro, doa hev Yakopm awothona, doa os wohgana. \p \v 30 Doa Yakop ona, kava Sesoana novlomosmba doa nonglai, heva os kamba dahavmoa, owai, kanandhav. Noinda no pethava sevrana, os Peniel. Penielva osm ovna, Sesoana novlomos. \v 31 Doa himba nominiva gavnamba, lingil lihavnamba, wo himba eisko vungavna yuhra. \v 32 Wo daipotava Israelnindva tatamba hlavpa, heva os owai, himba hlavmoa yuhalva, manara, tendorini doara kelkovhoamnana Yakopna yuhvalva. \c 33 \s1 Yakopiva Esaui Hevm Anongla Evena Monara. \p \v 1-2 Doa Yakopva monam wongavna, etelm Esaum nonglanga vena, ona pai, ten wonprov 400pelara. Doa hevna ungevlim unna, pevna ombpovmoa wonango. Andranind unguvlirini sambla mioa wonengavm, wo Lea hovra yeoa wongavm, wo Resel yeoa sis waingavm Yosepkalamoa. \v 3 Doa Yakop hev mi gavna, ku kusithamnavna Esaum, osm ovna, kuwul, doa os murapeta promnavna, mindnam kusithawol venana 7pelalm. \v 4 Doa Esauva hevpa lelnam pronamba, boaslalm sendara otho, mindnam indk vethamnavna wenahonam. Yakopva eva wiveholothomnavna. \v 5 Doa Esauva nungsis venamba, ungevlitundism nongalnamba, doa boaslalm omnana, anna memba ungevlitundisva? Doa hev omnana, memba otolva kanangas, Sesoa kam kolvrenamba, noinda phona. Sesoava besal hevm. \v 6 Doa andranind unguvlirini samblava murapeta epravna, Esaum ku ekusithawolmanana otolnahonam. \v 7 Doa Leava pronamba, ku kusithapramnana hevna otolnahonam. Doa sisnonoava Yosepi Reseli epranamba, ku ekusithawolmanana. \p \v 8 Doa Esauva boaslalm omnana, kava nongali, nomba temba miva angavnamba, wo es hevpa angav? Doa Yakop etelm omnana, temba yem holvodembraholm ambo nism, osm yeoa und lothovra. \v 9 Doa etel omnana, owai, kanamba tatamba mindnam, yeoa wonao. \v 10 Doa boaslal omnana, yeoa holvorombol veo, yimba kamba ind vemnatava. Kava os nonglav, yena novlomosva oi Sesoana, manara, yimba daipotava kamba beswonam lohmanav, daosmomba ishomnavmoa. \v 11 Sesoava kamba manimani esvema dembrahona, kamba pilivhoana, wo tataoa nooa yeoa holvorombol veo. \p Doa nihnapehna ovna, wo noinda etel omnana, ka holvoraita, \v 12 doa pioa engavai araindam, kava mi gavav. \v 13 Doa boaslal omnana, lehra, heva os kava lelnamba wonprovavmoa, kava ninginv otomotalm eva sipsip sapiotolm. Himba oiel, wo kava lelnamba galmba ovov, manara, mongawakombanamba himba angatava lelnamba, osva hemba wohdalvav tatamba. \v 14 Yeoa mi gavm, kava sis si wonprovav wowonam ambo, wo yemba di kava deuvra nonglaphovav di Etomra. \v 15 Doa etel omnana, lehra, ata kava ishunvav monglamba kavna andranindmba, unvav yem onhilvunalm. Doa boaslal omnana, owai, kava kavho beswonam wonprovav. Heva os pev ambo nengvm. \v 16 Doa honanamangas etelva phonamba, henga Etomram galm vevna. \v 17 Doa Yakopva nomini venamba, boasna Sukotram wongana, di deuvpa dembrana hevm, wo thindruvpa dembrowol vinna hevna tatam. Noinda no pethava os ningthiv Sukot, osm uvna thindruv. \p \v 18 Doa sisva nominiva venamba, Yakopva beswonam wonphonamba Kenan petharava, doa dawonam aevulthanamba di murapeta Sekem kembella, doara himba Mesopotamia pethara alohvna meralinda. \v 19 Doa pethana aralva hem kovoreihuna pethapeta nomba, doa himba hevmba diva nisreihunna, senmba os 100pelara, nomba silvava. Pethana aralva nomba os lovahvna Hamortindi, Hamorva nomba Sekemna aral lohmanana. \v 20 Doa Yakopva honmba songowol venamba no petharava, os sevrana, El Elohe Israel, osm ovna, Sesoa, yimba Israelnindna Sesoalm luhunv. \c 34 \s1 Ungundtendorini Yakopnamba Molm Kevrana Dinam. \p \v 1 Doa Yakoptatanamba di aevulvna Kenan pethara. Doa Dinava molva ganamba, ungevlim sehelm nongalkalm gavna ungund ungevlim. \v 2 Doa ganamba, tendorini nonglana, kevrana, wailina, os indkokla vrena, nihilva Sekem. Himba Hamorna ombol lohvna Hivtindirini, Hamorva nomba kuwul mendekli himba wulluhunvna. \v 3 Doa sisva himba Dinam mindnam undnahonam nengmanavna, vralm vevna, \v 4 hevna aralm omnana, yeoa di nisraho no ungevlirinina aralmoa, ka vratam. \p \v 5 Doa Yakopva hellenamba, momba doa indkokla vrei, doa himba mana vema velm vevna, wo owai, manara, ombolva tatam wonlovahmana vevna oklam, hevho avna. \v 6 Avnamba, Hamorva kembelliniva venamba, engpra, moam ishomnalm, himba Sekemna aral. Engpranamba, Yakopna ombolva ambvna. \v 7 Doara himba hillinamba, nonora ambvna, doa hemba sahokla vinvna, aembko lomotha vivna, pai, pina muskovmba doa kevrai, himba sahonam venei, wo honamba memba pim louwolm plothuni pim Israelnindm. \p \v 8 Doa Hamorva Yakopm nonglaphonamba, omnana, kana ombolva Sekemba yena molm mindnam nengmanav, vralm vev. Wo es hevpa vravavma? \v 9-10 Kava yei ihisholm evev tanamolnam, osm mongawulm pioa ambo wohlovahvra. Osva pimba vitava, si yunalm pimba wohaevulvav, yimba honahalmba almba vevrava, osoa wouta. Osva pimba si ongamba evrowolvra, yimba kainda, eva kava yeinda, wo yenamba deuvpa lohvra, eva wohva esvema. \v 11 Doa Sekem ishunna Yakopm eva towandalm, yimba nomba utava hona yena ungevlirini indava, kava wohva yemba si osva dembrahunvav. \v 12 Yimba mana vemava wohmba ningtava mindnamba, dinahonamba osva kava nis ambo dembrahunvav yemba. Manam yimba owai vivav, kamoa plahongas viu, kava ambo wohvengas vevav. \p \v 13-15 Doa Yakopna ombolva hillinamba, unna, lehra, heva os boasna yeoa pevna nihtovm kuku, manara, osva owai vitava, kava lou vivav muskovmba pelaholmba. Dasalm unna muskovolnilm. Boasna yeoa nihtovm kuku, wo os pho, men kav, doa osva yemba kava kavna muskovmba pelahunvav. \v 16 Wo si yunalm pimba mongawulm woheuvmona vevav mongawatindilm, wo ongases vewulvra. \v 17 Yimba owai vitava, osva kava wohwaiangavav si. \p \v 18 Dasalm umnivna, doa Hamori Sekemi ehellenamba ohona, lehra. \v 19 Doa Sekemba lelnam phonamba, doa osangas vena, manara, himba mindnam nengmanavna Dinam. Hev mendekli nihilm wulluhunna hevtindinam. \v 20 Doa Hamoriva Sekemiva henga kembellam enganamba, kuksaruvra di epho, mundilm di uhunna, \v 21 Yakoptindiva pimba musk vinvmoa, pioa nombolvhoawol velvohra, piv mongawulm aevulla. Himba angalmba vevrava mongnahalmba, manam pimba sandhivav, pethava pinamba vavawonam luhunv. Si pimba ongases wonvivra hemongova. \v 22 Heva os pimba keknam doa ishuni, yeoa nihtovoa kuku, wo os pho men kav. \v 23 Pioa os velvohra, wo mana vemamba henamba wohva tatamba nomba pim velohunvra. \v 24 Doa indkumbi noi mundil una, lehra, wo indkumbi hevnamba nihtovmba kokoihanga vivna osangas. \p \v 25 Doa simba samblamong vivnamba, mendah nihsesoa vinvna, wo Yakopna ombol sambla Simeoni Levii, himba no kembellam esihohona ovlanahonam ambo wowonam. Kembelnindva nungeilnamoa, himba una, ambo eprav. Doa ephonamba, tendomba helvakomo evepia hevna muskovolnilm. \v 26 Doa Hamorim Sekemim eva helvakomo evena, wo muskovolm deuvrini Sekemnamini os henga waieprana. \v 27-29 Doa sisva Yakopnamba monglamba ombolva anganamba, wohva yunalm dumbpia muskovolnawusra. Sipsipm, memem, sapim, donkim, inne osorinim, eva ungevlitundism, manimani deuvmerinim, doa os wulprona. \p \v 30 Doa Yakopva Simeonim Leviim unna, honamba mani beswonamma, memba yimba eveiva, kamba si osva kin plothunvav. Manara indkola ungundva si kamba osva sahonam ningminivav Kenannind, Peresnind, indakonda pethanindva. Pimba mani indkumbima, himba hevm moakot evewollava, pimba si helvakomo vivav, katindiva si wohvitivhoavav. \v 31 Wo he ohomnana, hona tendoriniva kana muskovolmba kevrinnamba, maim oi ungevlirini monarini, wo noinda kava ohovovna. \c 35 \s1 Sesoa Yakopmba Kolvrelmona Awothona. \p \v 1 Doa Sesoa Yakopm ishomnana, honaminioa pho, Betella di avhoao. Wo honoa kamoa di songowol veno, kav ten yem seilm nonglaphonam, nonam pev etepevnamini pem gavnam. \v 2 Doa Yakopva hellenamba, hevtindim unna, yeoa meilna viu, \v 3 pimba Betellam ata angavav. Wo di si kava honmba songowol venavav Sesoamba, temba kamba kolvrenamba, nonamba kamba kin venavna eteindava. Kava nohalva nohalva aevluwul vevnamba, himba kamba mongawulm waiavna. \v 4 Doa yeoa mana vemamoa tihrinioa dembranga viu, temba yimba iaevpa, wo besalangas kayenoa vewol viu, besal wevsam engu. Doa hevtindiva hillinamba, mana vemamba aongrini, tihrini os dembrahuna, wo himba pethara singvewol vena timingra Sekem kembella. \p \v 5 Doa Yakoptindiva angalm vevnamba, Sesoava kekalvho vrinvna, wo ungundva pem esvema vivna, himba engilangavnamoa sisva, owai. \v 6 Doa wonganamba, Betella di wonpho, \v 7 doa di hon songowol venamba, os sevrana, memba pethava El Betel, osm ovna, Sesoa Betelna. Manara, Sesoava seilva di hemba nonglaphonamba, nonamba himba etelnaminiva pemba gavnamba. No pethava seilva os sevrivna Lus. \v 8 Doa diva wonavnamba, ungevlirinimba os dahana Deporamba, himba Reselna andranind unguvlirini avna. Dahanamba, di singvina timingra Betella murapeta. Noinda no timba osva sevrivna, wuo ovna. \p \v 9 Doa Yakopva di Betella wonavna, doara Mesopotamia petharini wonpronamba, wo Sesoa henga nonglaphona, henga kolvrelmona awothona. \v 10 Omnana, yemba doara os awona Yakopm, heva os si yemba sevrivav, Israel. Noinda Sesoava hemba henga os awona Israelm. \v 11 Doa mendah omnana, kava Sesoa mendekli lohv, wo yeoa otolmoa mindnam towand veo. Si yetindiva mindnam phovav no pethara, no pethara, wo si monglava mendekli pulvovav hovrava. \v 12 Wo nomba pethamba kava yemba si indthueinvav, temba kava doarava indthueinnamba Aprahamimba Isakimba, wo si yetindimba kava wohkovorahunvav. \v 13 Doa Sesoava os wohvongana, \v 14 wo Yakopva honmba indund vilindthoana, hevna nengavnangm tuhholm, doa wainpol olivpol no honsra sovhomnana Sesoam. \v 15 Doa henga no pethamba sevrana Betel. \s1 Reselm Dahana. \p \v 16 Doa Yakopva Betelnamini wongavna, Epratmonam wongavna. Angavna, doa mendah Epratva oklapeta lohvna, doa Reselmba kelathamnavna, noinda ena avna. Wo himba os vevna, ata hi kava lengvav? \v 17 Doa kinsomb mendekli venavna, mongo ungevlirini kevruwulavna, omnana, manapenam, doa lengpev otolva. \v 18 Heva os hemba dahalm vevna, wo otolmba awovna, os hemba wohdahana. Os awona, Benonim, wo aralva henga awona, Bensaminm. \v 19 Doa Reselmba dahamnanamba, di singvina Eprata mona pethalla. Epratava nomba daipotava os ningthiv, Betlehemkembel. Singvinamba, \v 20 Yakopva hon di indund vilindthoamnana, wo mendah vilindtholohv Reselna pokamahulsra. \v 21 Doa nomini wonganamba, di wonavhoana Miktaleterra nohalm. \p \v 22 Doa diva himba wonavnamba, Yakopna yiveltowondva Rupenmba phonamba, Bilham kevrana, wailina, Bilhava nomba aralna andranind unguvlirini. Doa aralva hellenamba, hemba noinda musk mindnam venavna os i. \p \v 23 Doa Yakopna ombtowondalva os lovahvna, yiveltowondva Rupen, avalva Lea. Wo Leanamba monglava ombolva Simeon, Levi, Yuta, Isakar, Sepulun. \v 24 Reselnamba ombolva Yosep, Bensamin. \v 25 Reselnamba andranind unguvlirininamba Bilhanamba ombolva Dan, Naptali. \v 26 Leanamba andranind unguvlirininamba Silpanamba ombolva Gat, Aser. Memba ombolva 12pelarava Yakop tetwond vena di okla Mesopotamia pethara hevna meralinda. \s1 Isakm Dahana. \p \v 27 Doa Yakopva aralindam gana Mamreram, ten doara Aprahami Isaki ahalohvnam. Di mura lohv Hepron kembella, doara ningthivna Kiriatapa. \v 28 Doa Isakva osomba os vena 180pelara, mundkolalnonoa avna, \v 29 doa os dahana, wo ombol sambla Esaui Yakopi hemba di esingvena. \c 36 \s1 Esauna Ombolva Os Phona. \p \v 1 Memba moamba Esauna, nihilva mongo lohmanavna Etom. \v 2 Wo hena ongalva samblamong aevulvna, nihilva Ata, Oholipama, Basemat. Atava nomba Elonna mol, nomba Hittindirini. Oholipamava nomba Anana mol, nomba Anava Sipeonna ombol lohna, nomba Hivtindirini. \v 3 Basematva nomba Ismaelna mol, wo Nepaiotna moasalal. \v 4 Doa Atava otolm lengna tuendisrini, os awona Elivasm, wo Basematva otolm lengna tuendisrini, os awona, Ruelm, \v 5 wo Oholipamava tuendism samblamongm towand vena, vei Yeus, Yalam, Kora. Memba honamba Esauna towandva os nowana diva Kenan petharava. \p \v 6 Doa Esauva hona pethamba Kenan pethamba wuleihavna, mongnahalm gavna, wo ongalm otolm andranindm tatam huhul venamba wohnahonam, wo os wongana. Wohva tatamba nomba himba doara dombna di Kenan pethara. Wonganamba, hevna boaslalmba Yakopmba dasvholahangana. \v 7 Noinda dasvholahangana, hevna sapiva mindnam lovahmanavna, boaslalnamba eva mindnam lovahmanavna, wo innemba huti vovhoavna, sapiva hlalmba, wo Esauiva Yakopiva mongawulva no petharava eva es ahavta, owai. \v 8 Doa Esauva wonganamba, di wonavhoana Etom pethara olopethal. \p \v 9 Memba novol velohv Esauna umbeindil, wo pimba os ningthiv Etomtindi. \v 10 Esauna yivelongova Atava otolm mongasal lengna, tuendisrini Elivas. \v 11 Wo sisva Elivasva ombolm 5pelara towand vena, nihilva Teman, Omar, Sevo, Gatam, Kenas. \v 12 Elivasna aslongova ana, nihilva Timna, wo himba otolm mongasal lengna tuendisrini, nihilva Amalek. \v 13 Wo Esauna hovriniongova ana Basemat, wo himba otolm mongasal lengna tuendisrini, Ruel. Wo sisva Ruelva ombolva 4pelara towand vena, nihilva Nahat, Sera, Sama, Misa. \v 14 Wo Esauna aslongova ana, nihilva Oholipama, wo himba Anana mol, Anava nomba lohvna Sipeonna ombol. Wo Oholipamava ombolva samblamong towand vena, nihilva Yeus, Yalam, Kora. \p \v 15 Doa Esauna umbeindpolva os nowana. Esauna yiveltowondva lohna, nihilva Elivas, wo himba mindnam os nowana Temantindi, Omartindi, Sevotindi, Kenastindi, \v 16 Koratindi, Gatamtindi, Amalektindi. Men honamba os phona Atana umbeindpolva, Atava Esauna yivelongo ana. \v 17 Esauna hovrini ombolva lohna Ruel, wo himba mindnam os nowana Nahattindi, Seratindi, Samatindi, Misatindi. Men honamba os phona Basematna umbeindpolva, Basematva Esauna hovriniongo ana. \v 18 Wo Esauna aslongova ana Oholipama, himba Anana mol, wo himba mindnam os nowana Yeustindi, Yalamtindi, Koratindi. \v 19 Memba honamba Esauna umbeindpolva os phona. \s1 Seirtindiva Os Nowana. \p \v 20 Indhanamba seilva Etom pethara aevulvna, wo hev una, kava Seirtindi aevulv. Seirva nomba doara lohna Hortindirini, wo hevna ombolva umbeindpolva os aevulvna, Lotan, Sopal, Sipeon, Ana, \v 21 Dison, Eser, Disan. \v 22 Doa nomba Lotannamba umbeindpolva os phona Horitindi, vei Hemantindi. Wo Lotanna muskovol ana, nihilva Timna. \v 23 Wo nomba Sopalnamba umbeindpolva os phona, Alvantindi, Manahattindi, Epaltindi, Sevotindi, wo Onamtindi. \v 24-26 Wo Sipeonmba nomba ombol samblamba towand vena, nihilva Aya eva Ana. Wo sisva Ananamba ombolva mongasal lohmana, nihilva Dison. Wo Disonnamba umbeindpolva phonamba Hemtantindi, Espantindi, Itratindi, Seratindi. Wo Anana molva ana, nihilva Oholipama. (Hona indhanariningas Anava nonglana, pomba mellini phov, pomba nomba suwepav vevna. Himba aralna donkim dahwol vevna di pethakoklara, os nonglana.) \v 27 Wo nomba Esernamba umbeindpolva phonamba Bilhantindi, Savantindi, Akantindi. \v 28 Wo nomba Disannamba umbeindpolva phonamba, Ustindi eva Arantindi. \v 29 Doa hev honingas hevtindiva aevulvna Etom pethara, Horna Seirna umbeindpol, Lotantindi, Sopaltindi, Sipeontindi, Anatindi, \v 30 Disontindi, Esertindi, Disantindi. \s1 Kuwul Mendekli Etomnindm Wulvahinvna. \p \v 31 Doa seilva Israelnindnamba kuwulva mendekliva wulluhunnamoa, owai mendah. Wo doara kuwul mendekli wulluhunvna Etomnindnam. Mongova dahavna, mongo hevnavhorava lohvhoavna. \v 32 Seilva Bela kuwulva wulluhunna, himba Beorna ombol lohna Dinhapa kembellini. \v 33 Wo sismba Yopap wulluhunna, himba Serana ombol Bosra kembellini. \v 34 Wo hengava sismba Husam kuwulva wulluhunna, himba Temantindirini, \v 35 wo hengava sismba Hatat kuwul wulluhunna, himba Betatna ombol Avit kembellini. Himba ahalvamana vevna Mitiannindmongo, wo engilpiengina di Moap pethara. \v 36 Doa hengava sismba Samla kuwulva wulluhunna, himba Masreka kembellini. \v 37 Wo hengava sismba Saul kuwulva wulluhunna, himba Rehopot kembellini lohvna, nomba di Yupretis pora lohvna. \v 38 Wo hengava sismba Balhanan kuwulva wulluhunna, himba Akporna ombol. \v 39 Wo hengava sismba Hatar kuwulva wulluhunna, himba Pau kembellini. Himba ango vrana Mehetapelm, himba Matretna mol avna, Mesahapna muiangol. \p \v 40 Doa Esauva simbel luhunna, indkumbina hona Etom kembelnindnamba, Timnatindim, Alvatindim, Yetettindim, \v 41 Oholipamatindim, Elatindim, Pinontindim, \v 42 Kenastindim, Temantindim, Mipsartindim, \v 43 Makteltindim, Iramtindim. Himba di aevluwul vevna, wo indhanamba hena pethamba os sevrowol vivna, hetindi hetindi hetindi. \c 37 \s1 Etehumunil Yosepm Sahonam Ningminivna. \p \v 1 Doa Yakopva mendah Kenan pethara wonavna, di ten aral Isak doara wonanam. \v 2 Memba Yakoptatanana moamba. Yosepva Yakopna ombol lohmanana, hena osomba os lohmanana 17pelara, hena avalva Resel. Doa Yakoptatanamba os andra velvohvna, sipsipm memem nom dahwol vivna. Wo Yosepva hevna etehumunilmongo andra velvohvna, no etehumunilva lovahmanavna Bilhaina Silpaina towandal. No Bilhaiva Silpaiva aralna andranind unguvlirini sambla ahana. Wo etehumunilva sahokla manimani vivna, wo Yosepva aralm Yakopm osva ishomnavna. \p \v 3 Wo aralva Yosepmba wi vevna esvema, Yosepna etehumunilmba espeta ambo wi vewol vevna. Manara aralmba doa mundkola vevna, wo Yosepmba avalva os lengna. Doa aral kayen tokol venana, kayenmba nomba besal, englamelva tokol, wo Yosepm moan vrahona. \v 4 Doa Yosepna etehumunilva nunglinamba, pai, aramba mindnamba Yosepmangas nengmanav, pimba ninginvmoa, owai, wo Yosepmba sahonam ningminivna, wo beswonamba moamba ishumnivnamoa, owai. \s1 Yosepna Inungpunungmoa. \p \v 5-7 Doa sinim Yosepva inungpunung venamba, doa etehumunilm unna, kana inungpunungmom yeoa hillivm. Wo henamba moamba hillivnamba, wo himba esvema ambo ningminivna hemba sahonam. No inungpunungmomba os, piv indkola osora andra viv, wit nisowol viv, ten doara thinam. Wo kavnamba witva kava huhul vewol veiva, doa pethara nislaha, wo henga hev ambo hevm nisvundtho indund. Wo witva yenamba owai, yimba huhul vewol viva, nishi, doa hev ambo weisming vri kanamba, os kusithapramni. \p \v 8 Wo etehumunilva umnina, yimba os nengvma, kava si kuwulalm wulluhunvav, wo kam yaga vinvav? Wo noindava esvema ningminivna sahonam hemba ambo. \v 9 Wo sism henga Yosep inungpunung ve, etehumunilm ishune os. Hev ona, indanam kava inungoi, hengava kava nonglai okombam, eva weism, eva paim 11pelara, kam kuva kusithapramni. \v 10 Wo honamba inungpunungmomba aralm ishomnana. Wo aralva koasvena, memba yunam snal hevpa inungpunungmomba? Yimba os nengvma, ka eva avapevpa yenamba eva etehumunpevpa yenamba, si katatanamba pulvorava, wo yemba kuva kusithapramnavav, a? \v 11 Wo etehumunilva mindnam muskonam vreipra vrivna. Heva os aralva nomba inungpunungmomba mendah iavna. \s1 Etehumunilva Yosepm Helvakomandhalm Ishuvna. \p \v 12 Sism Yosepna etehumunilva angana Sekem petharam, dahwolalm sipsipm aralnam. \v 13 Wo aralva omnana Yosepm os, etehumunpevpa yenamba di Sekemra, kana sipsipm dahwol vewuv. Yeoa meilna vevm, ata yemba kava wolaihangavav. Hev ona, kava doa men meilna vev. \v 14 Aral ona, yeoa garava, etehumunpevm nongalo, di beswonam aevulvmi, a sahonam aevulvmi? Veo, sipsipm nongalo, beswonam lovahvmi, sahonam lovahvmi? Doa nongalpiarava, henga os pro, kamoa moaoa henga wulpromno. Aralva dingas avna pundra Hepronda, Yosepm velaihangana Sekemram, wo hev ganamba, di pho Sekemra. Wo di ambo lohmana vevna, \v 15 wo indhanarini mongo di nonglana Yosepm, sah ovre, manam yimba silelv? \p \v 16 Wo Yosep ona, kavnam etehumunilm kava silelowol vev. Es hevpa yimba kamba ishomnavavma, ora sipsipmba ten nolhra dahwol vewuv? \v 17 Wo indhanarini omnana, doa angana. Os kava hellena, os una, angavav Dotandam. \p Doa Yosepva os engilguana etehumunilmba sis Dotandam. \v 18 Wo himba mendah provna, etehumunilva okla nonglanga vina. Owai, provmoa murapetava, wo moamba himba ishuvna, ata helvakomandhivav. \v 19 Wo hevm himba hovra ishuvna os, Yosepkola inungpunungnindrini, himba ten prov. \v 20 Doa pimba ata helvakomandhirava, wo mindilva ata mella pilpipovvav. Sismba si pimba os ishuvav, sungeitwinde helvakomandhana dihi. Himba si pimba yaga vewol vinvavmoa, temba hevpa nonglanamba hevna inungpunungrava. \p \v 21 Doa Rupen yiveltowond hellowolna, Yosepm helvakomandhalm uv. Wo hev ona, pimba manam ata helvakomandhivav, owai. \v 22 Manam pimba tovolva sovhopiemnivav petharava. Ambo pilpipovra hona mella pethara, hui indhanahuira. Ata yimba sahokla vrivavm homeis. Rupenmba nengvna, Yosepm boaslam etehumunilnisra kava si heva wolaihaphovav hona melliniva, wo araindam henga wolaihangavav, wo noinda osva unna, manam pimba helvakomandhivav. \p \v 23 Doa Yosepva etehumunilm engilpronamba, wo noinda kevrina, wo kayenmba tokolva englamelnamba selvpingimnina. \v 24 Doa waianganamba mellava, diva pomba hivranam doara, doa no mella di holopipovvna. \v 25 Wo sism hev aevulthanamba, innemba os hlana. Inne mendah hleuvna, wo nungeilna, mongnindva indhanamba ten ambv. Ismaelnind Gileat petharini ambvna, wo Isip petharam oklam maketram angavna. No Ismaelnindva bisnis indhana, wo kamelva hevnamba kinmba ilvahinvna maketram tenen innem. \s1 Etehumunilva Yosepmba Oklanindm Holvoreihunna Dinasvom. \p \v 26 Wo Yuta hovrini etehumunilm boaslalm unna, manam pimba Yosepmba pivna boaslalmba helvakomandhivav, owai osva. Manam pimba sahonamba vivav, wo pivna aramba osilminivav, wo pivna indkoklava seslala vewol ovivra. \v 27 Osva lehra, pioa holvoreihunda nom Ismaelnindm, wo pimba di dumbvra. Pinamba mongawa pendarinina nihilva pimba indkokla vrimnivavmoa osva. Wo etehumunilva honamba Yutana moamba os una, lehrata. \v 28 Wo Mitiannindva khovombvna hom, etehumunilva Yosepm mellini wolaihapulvonamba, wo hemba Ismaelnindm holvoreihunna, dim noindam dombolm. Doa Ismaelnindva diva hilivhueinna etehumunilm os 20pelara kinava. \v 29 Rupennisra osva vina. Wo Ismaelnindva Yosepmba waiangana Isip petharam. \p Doa henga sism Rupenmba mellam pro, hevna boaslalm mellinim henga wolaihapholm vevna, ona, pai, Yosepva avmoa, es vei? Wo noinda hevna boaslalm und venamba, kayenmba hevnamba os popowol vena. \v 30 Wo henga gana towandaslalindam, ona, honamba tuendisriniva Yosepva avmoa. Es hevpa kava ata vevav? \s1 Etehumunilva Aralmba Osilminivna. \p \v 31 Wo sism etehumunil pulvona, memem mikli, wo Yosepna kayen tovolla pethie. \v 32 Petheinamba, doa moan vilangana aralindam Yakopindam, wo eva dasalmomba ishumnina os, honamba kayenmba ka moan vreina, nonglo, es hevpa yena ombolnami owaimi? \v 33 Wo aral nonglanamba, hev ona, lehrata, memba Yosepna kayenmba. Sungeitwinde helvakomandhanamba, doa os sahonam wunungu vena. \v 34 Doa Yakop phona, hevna kayen popowol vena, wo kayenkolol vetha, wo osva indvaomana vevna hevna ombolmba. Wo esvema wi vaomana vevna. \v 35 Wo indkola hevna ombolva molva ambvnamba, moa waiishuvmona vevna, wo ona, hena undm dindwond ovrivna. Heva os owai, wo hev ona, owai, kava wena av mendah, kamba verava, dahara, wo os kava kavna ombolm Yosepm waiavav, di ten indhanasongo aevulvm. Wo osva wena avna Yosepm hevna tendo towondrinim. \p \v 36 Wo nonamba di okla Isip pethara nomba Mitiannindva, himba Yosepmba wuleihina, Potipana englisra holvoreihuna andranindilm ambo. Holvoreihunamba, doa himba Mitiannindmba di dembrahunvna. No Potipava kuwul wulluhunvna polisinamba, no polisiva kekalvho vruwuvna Perona deuvmba, no Perova Isipna mendekli kuwul himba wulluhunvna. \c 38 \s1 Yutava Ongariskui Vena. \p \v 1 Doa Yuta Yakopna hovrini ombol lohvna. Wo himba hevna etehumunilmba sandhalaha ganamba, di avhoa Hirainda di kembella Atulamra. \v 2 Wo di himba ungevlirinim nonglanamba Kenanongorinim, hevna aralna nihilva Suwa, wo wohvrana. Wohvranamba, wailimana vevna, \v 3 doa ena avna, otolm lengna tuendisrini, os awona Erm. \v 4 Wo henga sism himba ena avna, otolm lenge tuendisrini, os awona Onanm. \v 5 Wo henga sism mongom lengna, os awona Selam. Aralva di Kesipra avna, avalva hevinda lengna sisminimba. \p \v 6 Doa Erva mendekli venamba, aralva Erinda ongamba vrana, nihilva Tamar. \v 7 Heva os Erva sahokla vevna, wo noinda Yawe hemba hilpiana. \v 8 Doa Yutava Onanm ombolm omnana, etepevmba yenamba doa dahana, wo yeoa pelimoa Tamarmoa pethao, wailu, pina wevsava os luhunv. Wo himba tuendisrinimba lengtava yeindava, no ombpovpa si Ernavhora lohvav, wo Ertindimba si osva vitivhoavavmoa. \p \v 9 Wo Onanmba hev nengvna os, hona ungevliriniva kaindava lengtava otolmba, wo Ernavhora si lohvav, kanavhorava lohvavmoa. Wo noinda hev hevna moamulm pethanamba, wailimana vevna, heva os beswonamba wailimana vevnamoa, himba sahonam ambo vevravna, osmba enamba avavmoa. \v 10 Wo Yawe nonglana, Onanmba osva sahonam memba vev, wo Yawe hemba noinda hilpia, doara etelmsna hilpianamba. \p \v 11 Doa Yutava kolm omnana, yeoa henga gao arapevindam, di dawonam avm, wo kana kalelva Selava boasna mendekli vevra, si heva os himba yemba pethavav. Yutava pemba vevna lelnamba vralmba kalelindava, manara, doa Yawe hilpiawolna yiveltowondm hovrinim, noinda osva ovomnana. Doa kolva hellenamba, hevna aralindam os wohgana. \p \v 12 Doa sisva Yutana ongalmba dahamnanamba, wo hev wi vepianamba, seheli Hirai himba engavna, Timnaram enganamba, ten andranind hena sipsipna talm koaowuvunvnam. Hirava nomba Atulam kembellini. \v 13 Doa Tamarva hev hellenamba, meramba ata Timnamonam gavav. \v 14 Doa hev pethasevpa sowol vena, temba himba pethasev vawovnamba tlalindamba. Doa hevna novlomosva ehlathanamba, doa Enaim kembellam ganamba, di monamilla avhoana, no Timnamonara lohvna. Os vevna, oi monaunguvlirini. Os nengvna, Yutana kalelva Selava doa mendekli vena, wo aral kamba himba omnavmoa hevna kalelindamba, homeis si kava muhsoh wohavm. Aralva pepehmoa ishovna. \p \v 15 Doa hev monapethalla avna, Yutava provna, nonglapho, ona, monaunguvlirini, novlomosm ehlathaiva. Tit vrevna, heva os hevna kol. \v 16 Doa nonglaphonamba, hemba omnana, mani ata yemba kava venavav, osmba yemba kava wailivav? Doa hev omnana, mani ata yimba kamba dembrahovav, nonungnamba, waililmba? \v 17 Doa hev omnana, yemba kava ata memeotol holvoraohvav kavnamini. Doa hev omnana, lehra, wo boasna yeoa kamoa mana vema vraho, wo kamba yimba ata memeotol holvorahorava, os ata yemba kava no mana vemamba henga vrahovav. \v 18 Doa himba omnana, mani ata kava yemba vrahovav? Doa hev omnana, kam no dembraho, vei omorini eva ala. Doa himba os dembrahona, os wailina. \p \v 19 Doa hev henga deuvram ganamba, novlomosrini pingamnana, henga silem pethasev vena tlalinda. Wo sisva himba ena avna eindilna. \v 20 Doa Yuta hev ganamba, henga sehelm Hiram wolaihanga memeotolnahonam, omnana, vraho, wo mana vemamba kanaoa henga dembrakara. Doa hev ganamba, silelnamba, wo owai, nonglanamoa. \v 21 Doa tendom Enaimnindm osihinvna, monaunguvliriniva hi av, seilva huiva avnamba? Doa he umnina, snamba huiva owai, avmoa mongova monaunguvliriniva doarava, veiva, daipota men. \v 22 Doa himba henga Yutam engpranamba, omnana, kava nonglaimoa. Tendomba ui, snamba huiva owai doarava, veiva daipota men. \v 23 Doa Yuta omnana, iavra, pimba indhanamba ishuntava, himba osva pimba los unvav. Kava oi vrahoi memeotolva, heva os owai, yimba nonglaimoa. \p \v 24 Doa weisva samblamong khuawol venamba, wo indhanariniva Yutam os ishomnana, kopevpa yenamba tlahui, heva os ena av, himba sahokla vena. Doa Yutava hellenamba, omnana, pimba pivna wevsana vinivra, helvakomandhirava, suwera wuweihi. \p \v 25 Doa indhanamba Tamarm waiangavna, himba moamba ishonga vemnana Yutam, os omnana, nonglo, hona omorinina alana aralva hev kam venana, ena vethara. Wo os dembhanga vemnana omorini ala, ona, anna? \v 26 Doa Yuta nongalna, ona, pai kana memba. Doa ona, himba sahonamba venamoa, kava kav sahonamba vena, kava owai vena, omnalmba kavna kalelindamba. Doa himba hengava Tamarmba kolmba kevranamoa. \p \v 27 Doa Tamarva ena avna, doa kelathamna, otolva sambla ihilwolmanavna emerava. \v 28 Doa mindnamba kelathamnavnamba, mongova hevna engla puspipho, doa ungevliriniva noi ten Tamarm vrevnam, he kevranamba, benam aembulna englaval hoahm mokelthoamna, ona, memba yiveltowond. \v 29 Heva os owai, otolva henga hevna englava kivrasiha vena, mongomba lengna. Doa no ungevliriniva omnana, pai, yimba es hevpa owapevmba kuvhoai? Wo noinda osva awona Peresm. \v 30 Doa mongomba henga lengna sism benam englanahonam, os awona Seram. \c 39 \s1 Yosepva Isipra Avna, Beswonam Waiandra Vawovna. \p \v 1 Doa Ismaelnindva Yosepmba Potipainda dasvhohalvona, wo Yosepva Potipana deuvmera andra vawovna. No Potipava kuwul wulluhunvna polisimba, no polisiva kekalvho vruwuvna Perona deuvmba, wo no Perova Isipna mendekli kuwul himba wulluhunvna. \v 2 Doa Yaweva Yosepmba nesmos vrevna, wo Yosepva andrava vevnamba manimani, hena andrava beswonam phovna. \p \v 3 Wo Potipava doa nonglana, osva Yawe Yosepmba nesmos vrev, wo Yosepva andra vev beswonamangas noinda. \v 4 Wo hevpa os vevna, lehra yimba andra vev kana andrava, wo omnana, kana kekalvho vro deuvmoa wohnahonam. \v 5 Wo nonamba Yaweva keknam vewol vevna Potipatatanamba. Hevpa keknam vewol vevna wohm eva indhanam, di Potipana deuvmera eva osom. \v 6 Wo Potipava Yosepm omnana, ye kanamba si kekalvho vrevav, wo hevpa nengvnamoa mana vemamba, owai, himba ambo hevna innemangas nengvna nelm. \s1 Potipana Ongal Yosepm Mindnam Newond Ovrevna. \p Wo nihva Yosepnamba besal lohvna. \v 7 Wo dawonam Potipana ongal nonglana ona, pai besal hevm, kam wailira. \v 8 Wo Yosep omnana, kamba owai. Potipa yena tlapevpa kana kuwulva kamba os omnana, yeoa kanamoa deuvmoa wohmoa kekalvho vro, wo noinda himba nengowol vevmoa mana vemamba. \v 9 Honamba deuvnamba ka kuwulva wulluhv, osva hevpa temba, wo kamba ovomnanamoa mana vemamba, yemangas hena ongalm. Es hevpa kava osva sahonamba vevav Sesoana novrava, owai. \v 10 Wo elsus ungevliriniva nomba Yosepmba ishomnavna mindnam, kam wailu. Heva os owai, Yosepva henamba moamba hellevnamoa, osva ovna, lehra kamba omnav, wo wailinamoa. Yosepva murapetava gavnamoa domba ungevlirini indamba, owai. \s1 Potipana Ongal Potipam Moangakalamoa Ishomnavna Hehlanam. \p \v 11 Wo Yosepva deuvra sihanamba, andram velm, wo monglava andranindva diva aevulvnamoa, \v 12 wo Potipana ongal kayenm keknam kevremnana Yosepnam, wo hev omnana, ye kam wailu. Wo owai, Yosepva deuvmeriniva amballam wohpholahangana dandwonam, ungevlirini di Yosepna kayenmba englana moanvulamnana. \v 13-14 Doa wunuhunna andranindm, hev gekala ona, nunglu, kana tlal waiprona nom Hipru tendorinim Yosepm pina deuvram, wo pim sahokla vewol vevna. Kana deuvmeram sihaiva, wo kam omnavna, yem ka waili. Heva os owai, ka mindnam wunuhoiva. \v 15 Wo himba kam helleiva, pai, wunuhov, doa noinda hevna kayenmba moanvelahaphoi amballam, wohpholahangai. \p \v 16 Wo Potipana ongalva moanvulamnana kayenmba Yosepnamba, venamba, hevna tlal deuvram dom prona. \v 17 Doa hev tlalm gekala omnana mongawamoa noi ambo. Hev ona, honamba Hiprunindriniva, yimba memba waiprunnamba Yosepva, hev proiva deuvmeram dom kaindam, wo kam sahokla vrelm vevna. \v 18 Wo ka wunuhoiva, wo di hevna kayenmba moanvelahaphoi kana englara, amballam wohpholahangai. Ungevlirini ishovna, wo hev ona, noi yena andranindriniva kam os venavna. \v 19 Doa Potipa hellenamba, wo esvema tandna, \v 20 wo hev hevna polisim unna, Yosepm kevru, buiram wolaihasuvu. Wo polisi kevrinamba, buira wolaihasuvna di buiduvra, ten Pero kuwulna buinind aevulvnam. \s1 Yosepva Buinindnamba Kuwul Wulluhunvna. \p \v 21 Wo heva os Yawe Yosepm mendah nesmos vrevna, \v 22 wo noinda buinindna kuwulva Yosepm und vevna, omnana, yeoa kekalvho vewol veo buinindmoa monglamoa. Wo Yosep kuwulva buinindnamba wulluhunvna, wo andramba eva henamba kekalvho vrinvnata. \v 23 Wo Yaweva beswonam vewol venavna Yosepmba, wo noinda Yosepva andra vevna manimani, wo nomba beswonamangas phovna. Wo kuwulva buinindnamba nengvnamoa mana vemamba, Yosepva kekalvho vewol vevnamba. Manara, Yawe Yosepmba waiandra vevna. \c 40 \s1 Yosepva Mongnindna Inungpunungna Plalmom Velokusa Vinna Hevm. \p \v 1 Doa Pero kuwulna andranindrini samblava hev sahonam evevna. Wainpolna kuwuli rotina kuwuli honi Perom sahonam evemnana. Perova Isipnindna mendekli kuwul wulluhunvna, wo honi andranindrini sambla elohmanana. \v 2 Wo Pero tandwol ve honi andranindrini samblamba, \v 3 doa buiram hemba wolasiha ve, wo no hena buiduvrava, ten Yosepm doara wolaihasihanam. \p \v 4 Doa buina kuwulva Yosepm omnana, yeoa honamoa indhanarini samblamoa dahwol vevm. Doa no indhanarini samblava diva buirava os ahana esvema i. \v 5 Wo himba inungpunung evena, indanam himba evewolvna, wo plalva eva indanam. \v 6 Wo Yosepva nongalphonamba simekumbra, wo he nongalna, duus avahav. \v 7 Wo hev osihinna, manara yimba sahonamba duus avahav? \v 8 Wo hev ohomnana, kava inungpunung eveiva, wo huiva indhanariniva owai, ata kamba moamba ishunta inungpunungna plalmba. Doa Yosep unna, Sesoangas heva hev pimba ishunvav no inungpunungna plalmba. Wo kam ihishomnotok pevna inungpunungmom nom. \s1 Wainpolna Kuwulna Inungpunungmoa. \p \v 9 Doa wainpolna kuwul ishomnana hemba. Hev ona, kanamba inungpunungva os, murapetava kava nonglana grevweselm. \v 10 Nomba klalva samblamong liavna. Doa mothol venamba, vlel peholothonamba, wo sesel ve, movol ketha lelnam. Wo nihil vena, venamba, aembul ksuvho doa. \v 11 Wo kava mokva Peronamba wulluhvna, doa ka pueite grevna movolva, wo englana kelvowol ve, wo wainpolva pihavna di mokra. Wo os kava vrahona Peromba kavna kuwulmba. \p \v 12 Wo Yosep ona, hona inungpunungna plalmomba os, grevklalva samblamongova liav, osm lehvrev simba samblamong. \v 13 Nomba simba samblamongova vepiarava, wo Perova yenamba wevsakoklamba si os maivethavav, wo yemba buiriniva wolaihangavav. Wo osva yemba henga Perova hevna andramba wolaihasihavav, daha Perom wainoa moknahonam vrahovav, nemet ten pev kuwul wulluhunam wainpolna andranindm. \v 14 Hello beswonam, yimba osva avrava, daha kamoa nengmanavm, kam wavra vovhoamnavrava, wo Perom os ishomno, Yosepva yena buirava nembaipeta avma, doa wolaihapho. \v 15 Manara, seilva nemetva indhanamba kamba nis ambo waiambna kavna pethariniva, Hiprunindna pethariniva homba, kava ophonamoa. Wo eva hona petharava mana vemamba kava venamoa, wo kamba ombamora huiva bui vina. Doa kaoa pholahangara. \s1 Rotina Kuwulna Inungpunungmoa. \p \v 16 Doa rotina kuwul hellena, inungpunungmom besal hevm lehra, wo Yosepm ishomnana, kava eva os inungpunung veita. Honamba os, kava sumbva samblamong kura ingavna, \v 17 wo merava senamba rotiva snanovna snanovna pilivhoana, kav vewol venam. Wo Pero kuwulva ata nevav. Heva os tuawa hlavna honamba rotiva sumbriniva. \v 18 Wo Yosep ona, hona inungpunungmomba os lohv, sumbva samblamongova euvhalohv, osm lehvrev simba samblamong. \v 19 Nomba simba samblamongova vepiarava, doa os Perova yemba wolaihaphovav hona buiduvriniva, doa yena kuwulva kovho. Wo yena nihilva tiklara vendkleihavav, wo tuawa yenamba nihilva wuhhlahalv vewuvav. \p \v 20 Doa simba samblamong venamba, Perova ona, innemba ata hlavav deti honanamangasm, avamba kamba doarava honanam lengna. Wo himba hevna andranindm ishunna. Wo no wainpolna kuwulm waipro, eva no rotina kuwulm waipro buirini, wo honi andranindrini samblamba indthoawol vinna hena mongo andranindna novra. \v 21 Wo Pero wainpolna kuwulmba velaihangana hevnam andram, os seilm ten doara hev andra vevnam. \v 22 Wo rotina kuwulnamba kuwul kovhoamna, vendkleihina. Perova os vinna, ten Yosep inungpunung plalmomba seilm doara ishunnam. \v 23 Heva os wainpolna kuwulva hengava nengmananamoa Yosepmba, owai, maivethana. \c 41 \s1 Perova Hevpa Inungpunung Vena. \p \v 1-2 Tahonmba sambla vewolnamba, wo Yosepva mendah buira avna, wo Pero hev inungpunung vevna. Os inungpunung vevna, kava Nail popethalla lohvna, wo sapiva 7pelarava di Nail pomerini pulvoiva, doa pos hlavna di popethalla. Hemba po ambo pihawol vevna i. \v 3 Wo henga sism mongo 7pelarava sapi pulvo Nail pomerini, wo almangkelangas, wo beswonamba lovahvnamoa. Wo sapiva dom ambna, owal di lovahvnam. \v 4 Doa sism sapiva almangkelangasva wohwehala vepiavna nomba sapimba besalmba. Doa kava os phona. \p \v 5 Wo henga sism inungpunung ve. Os vevna, kava witm osora nunglul lohvna, nihilva 7pelarava mongawatilla endv. Doa mendekliva venamba, sevral endv. \v 6 Wo henga sism pola, tilva mongongasal nihilva 7pelara endv. Doa vuvi suwepaval vevna, wo nihilva ksav vilona. \v 7 Doa honamba witva sahoklal himba nomba witmba besalmba wohhlapiana. Doa kava henga phona, ona pai kava inungpunung vevna. \p \v 8 Doa simekumbrava himba ambo duuswonam vevna, wo nonoanindm nom wunuhunna Isiprinim eva indhanam indkumbim, ten ishowol vivm inungpunungna plalm. Hev ishunna inungpunungmom samblam, heva os mongova indhanariniva owai, ishowol vevmoa inungpunungna plalmba. \v 9 Wo nomba wainpolna kuwulva di lohvna, Perom omnana, daipotava ata yemba kava ishomnavav kavna wevsakoklamba, kav seilm ten venam, men henga kava nengv. \v 10 Nemetva yimba tandwol vena kamba andranindmba pevnamba, wo yimba kamba mongawulmba rotina kuwuliva buiduvra wolasiha vena. Yena buinindna kuwul kamba kekalvho vrinvna. \v 11 Doa kava inungpunung evena di buimera, wo kana inungpunungmomba indakonda lohwolinna plalva. \v 12 Wo nonamba mongova indhanariniva Hiprurini kamba wonavna buimera, he nomba buinindna kuwulna andranindrini, nihilva Yosep. Wo kava ihishomnana inungpunungmomba, doa he hellenamba inungpunungmomba kanam, wo kam ishunna inungpunungna indanam plalva. \v 13 Wo dawonam, ten hev kam ishunnam buimera, os vinna kam eva rotina kuwulm. Os vinna, ye kam hom wolaihaprana kavna andramba henga, wo rotina kuwulmba yimba vendkleihana. \s1 Pero Yosepm Hevna Inungpunungmom Ishomnana. \p \v 14 Doa Perova ishonga vemnana Yosepm, wo lelnam angana buiduvram omnahalvolm. Wo Yosepva boasna keuta ningena, ningenamba, kayen besal vewol venamba, wo os himba prona Peroindam. \v 15 Doa Perova Yosepm omnana, kava inungpunung vena, wo owai, an ata eva ishovav inungpunungna plalva? Wo kam umni, Yosepva inungpunungmomba yenamba hellerava, ata yemba beswonam inungpunungna plalmba ishomnavav, mani hevpa si pimba vinvav. \v 16 Wo Yosep ona, owai kava, Sesoa hev kamba ishomnavav honamba yenamba inungpunungmomba, wo yemba kava hengava ata os ishomnavav beswonamba. \p \v 17 Wo Pero Yosepm ishomnana os, kava inungpunung vevna, Nail popethalla lohv, \v 18 wo sapiva 7pelarava Nailpomerini pulvona, wo pos himba hlavna. Hemba po ambo pihawol vevna i. \v 19 Wo henga sism mongo 7pelarava sapi pulvo Nailpomerini, wo almangkelangas, wo himba beswonamba lovahvnamoa. Seilva snamba kava nonglanamoa huiva Isip petharava. \v 20 Wo sism sapiva almangkelangasva wohwehala vepiana nomba sapimba besalmba. \v 21 Wo doa hlapianamba, mendah almangkelangasva lovahvna. Kava os nongalvna, mana vemamba mongova hlavnamoa. Doa kava os phona. \v 22 Doa henga kava ona lithana, henga kava inungpunungva vevna os, witm kava nunglul lohvna, witva nihilva 7pelarava mendekli besal endvna mongawatilla. \v 23 Wo henga sism pola, tilva mongasal nihilva 7pelara endvna, wo vuvi suwepaval pronamba, wo hemba ksav vilona. \v 24 Wo honamba witva ksavalva, himba nomba wit besalmba lenuk vepieina. Wo honamba inungpunungmomba kava ishunna kavnamba nonoanindmba, heva os owai, kamba ishumninamoa inungpunungna plalmba, tit viv himba. \s1 Yosepva Peronam Inungpunungna Plalm Ishomnana. \p \v 25 Wo Yosepva Perom ishomnana, plalva yena inungpunung samblanamba mongongasal. Sesoa hev yemba ishomnana inungpunungra, os hevpa velmba vev. \v 26 Honamba sapiva besalva 7pelarava lovahv, osm lehvrev, tahonmba si 7pelarava, wo honamba witva besalva 7pelarva endv, osm lehvrev tahonmba si 7pelarava. Inungpunungva samblava yenamba, wo heva os plalva lohv mongasal. \v 27 Wo honamba sapiva almangkelangasva lovahv, osm lehvrev si tahonmba 7pelarava owai, innehui, wo honamba witva ksavalva endv, osm lehvrev, tahonmba si 7pelarava owai, innehui. \v 28 Honamba os yemba doa kava ishomani, Sesoa hev yemba ishomnav mana vemamba, hevpa yemba si vaomana vinvav. \v 29 Wo 7pelarava tahonnamba innemba esvema huiva Isip petharava, Isipna indakonda kembella. \v 30 Heva os sewonamba si owai, tahonnamba 7pelarava si innehui phovav, wo yimba Isipnindva si ningvavmoa honamba besalva tahonmba. Si owous mendekli yemba nongalphovav 7pelara tahonnamba, wo yimba si maivithivav, honamba besalva tahonmba innemba mindnamba. \v 31 Manara, honamba owousva sis provav, si sahokla vilovav. \v 32 Sesoa doa wohnengna, honamba velmba, wo noinda yenamba inungpunungva phona samblalva. Mani wenokombanamma, Sesoava si nonam vevavta. \p \v 33 Doa yeoa besal indhanarinim pusvundthoao, ten nonorangas lohvm, nengavnangva besal, wo he si kuwulva yei ewulluhunvav Isipnindnamba. \v 34 Eva yeoa pusvund veo mendeklimoa mindnam pethanindnamoa. Wo tahonnamba innemba esvema, nomba mendekliva innemba osorava moang vivra. Indakonda osora moang vivra, vevrava, doa 5pelara eunumbulva. \v 35 Eunumbulva samblasambla mengnam indhanam, wo mongova eunumbulva no mendekliva dumbvra, yem taeksm vinilm. Dumbvrava, doa dawonam iswol vivra mongona tahonnam. Deuvkembella iswol vivra, di no kembella, di no kembella, wo yena keusingi dembhuluhungu vevra, manara, yimba Isipna kuwul wulluhunv. \v 36 Wo 7pelarava tahonmba si phovrava huiva Isiprava, wo Isipnindva innehui, si dumbvra innemba, noi ten iswol vinam deuvkembella, wo noinda Isipnindva si dalvavmoa no owousrava. \s1 Pero Yosepm Hevm Kuwulalm Pusvundthoana. \p \v 37 Wo Peroi hevna kuwul eusili Yosepm umnina, lehra yimba osva innemomba ishovna. \v 38 Wo Pero hevna kuwul eusilm ishunna, honamba indhanarinimba Yosepmba, Sesoasongol doa pethamnana, hi eva pimba nunglivav Yosepna nengavnangnamba, owai! \p \v 39 Doa Perova Yosepm ishomnana, Sesoangas hev yemba doa ishomnana honamba manam manam, mongova indhanariniva snamba owai, nonorava lohvmoa, osva yimba memba lohvpa. \v 40 Yem kava mendeklilmba ata pusvundthoavav. Manimani kanamba yena englisra kava holothovav, kekalvho vrowolalm. Wo si indhanamba kanamba lehra eva yena moam hillivav. Kava kuwulnonoa lohv, wo kanamba moangas si yenamba kuvhoavav. \v 41 Doa yem kava pusvundthoav, ye kuwulva huiva Isiprava si kamba pethamnavav. \v 42 Doa Perova gamamba mongasal wulavna, gamamba nomba hevna kuwulgama, wo gamamba nomba selvlahanamba hevna englariniva, wo Yosepna englara os vethana. Wo Perova besal kayenmba dombal moanvrahona Yosepmba, eva gol omoriniva hena omora holothomnana. \v 43 Wo Perova hevna valgonindm ishunna, wo hevna pethamnalmba karismba indthoamnana Yosepm. Unna, honina Yosepmoa waiambo. Wo Yosepva no karisra monam gavna, nomba karisva hosra kiliheinamba, hos kevri iangavna. Wo amiva mi ishuwul anginvna, monaoa wuleihimnu, Yosepva pina kuwulva ten sis prov. Doa plalmomba os lohv, Perova Yosepm pusvundthoana Isipnindna kuwulm mongom. \p \v 44 Wo hengava Perova Yosepm omnana, kava mendekli kuwul lohv, wo kava os ov, Isipriniva mongova indhanariniva owai, hevna nengavnangnamba velmba, yemsna heva sahminivra. \v 45 Doa Pero Yosepm awona, Isipna moana os awona Sapenatpaniam, osm ovna, Sesoa ishomnav hemba. Wo Yosepm ungevlirinim pleihunna, nomba ungevliriniva nihilva Asenat, wo himba Potiperana mol, nomba Potiperava sembayangna andranindrini lohvna di Heliopolis kotara. Wo Yosepva Isipna kuwul wulluhunna. \s1 Yosepva Innemba Iswol Vinna, Wit Osorini. \p \v 46 Wo nonamba Yosepna tahonmba 30pelara lohmanavna, wo no andramba os sihana, Perona andrava. Wo himba Peromba dasvholahangana, wo Isipnindna indakonda kembelm nungsis vaomana vevna. \v 47 Wo nonamba tahonmba 7pelarava innemba esvema phona Isiprava. \v 48 Doa phonamba, Yosepva meilna vungu vevna innemba esvema, innemba nomba dembhasiha vungu vevna inneduvra, no kembella, no kembella osora murapeta. \v 49 Innemba esvema meilna vevna, ovna i wan engalmsna, wo Yosepva no innemba sevel loh venamba, doa wuleiha, ambo nis dembrivna. \s1 Yosepnamba Ombolsambla Elohna. \p \v 50 Doa tahonmba innehuinamba mendah pronamoa, wo Asenatva Yosepna ongalva otolmba lengsamba vena tuendisrinim. \v 51 Doa Yosep ona, Sesoa doa kam waiamana vev, wo noinda kavna kinwonda kava doa wuleihawol vena, kavna aratatanamba kava mendah duus vewol vevmoa. Wo noinda Yosep no hevna yiveltowondmba os awona Manasem, osm ovna, duus vevmoa Yutana moana. \v 52 Wo sisva henga ongalva tuendisrinim mongom lengsamba vena, wo Yosep ona, Sesoa kam otolm venana huiva, nemetva kamba kinwondava plothomnana. Doa nomba os sisminiva awona tuendisriniva, ona Evraim, osm ovna, otolva phov Yutana moana. \s1 Owousva Nonamba Phovnamba Mendekliva, Pethamba Lehra Vethangana. \p \v 53 Doa tahonmba 7pelarava besalva kohopianamba, \v 54 wo 7pelara tahonmba innehui phona, os ten doara Yosepva Perom ishomnanam. Wo mendekli owousva phona indakonda no pethara, no pethara, heva os innemba diva esvema kekel vethalohvna Isipnindna indakonda kembellava. \v 55 Wo Isipnindva hevna osoriniva innemba hlapianamba, doa hev henga Perom kuwulm wi vimnivna, inne kam dembrahunu no pevna inneduvrini. Wo Perova unna, wou boasna ango Yosepindam, hena moam hillimnu. \v 56 Wo no Isipnindva indkumbi ponda aevulvna, wo Yosepva hevna andranindm unna, wo he tuvm velaihawol vinnamba inneduvrinim, wo indakonda kembelnind di innemba sovawol vivna. \v 57 Wo eva monglava ungundva saivna di Isip pethara, innem sovawolalm Yosepinda. Manara, owousva indakonda pethara esvema phongana. \c 42 \s1 Yosepnamba Etehumunilva Isip Petharam Ambna, Innem Sovawolalm Hevm. \p \v 1 Owousva phonamba, wo nonamba Yakopva Yosepna aralva di ponda avna hevna pethara Kenanda. Wo sism Yakopva osva hellepra vena, innemba di nalohv, indhanamba noi esvowolka vev Isip petharini. Wo hevna ombolm ishunna, manam hevpa yimba ombamba aevulv? \v 2 Moamba kava os hellei, innemba Isipra di nalohv. Yeoa angarava, sovawol vihalvo pivm. Si homeis pim mongo dahavm hona owousra. \v 3 Doa Yosepna etehumunilva 10pelarava angana Isip petharam, innem sovawolalm. \v 4 Heva os Yakopva velaihanganamoa kalelmba Bensaminmba, manara, hev pepeh vrevna, homeis si mana vema venavm monara. Bensaminmba nomba Yosepna boaslalnonoa himba lohmanavna. \s1 Yosepva Hevna Etehumunilm Velanongla Vewol Ovovna Daswotalm. \p \v 5-6 Osva Yakopnamba ombolva innem sovawolalm angana Isipram, wo Yosepva di kuwul wulluhunvna, nom indhana innem sovawolalm angalvohvnam. Wo etehumunilva hemba nonglapulvonamba, doa hevna novlomosva pethara woseina. Heva os owai, liheinamoa Yosepmba hevna boaslalmba. \v 7 Wo Yosepva hevna etehumunilmba nongalnamba, wo lihawol vena, heva os ishunnamoa osva. Owai, hev dandwonam ishunvna, hinimini yimba ambei? Wo hev umnina, Kenandini kava ambei, innem kava sovawolalm viv yeinda. \v 8 Wo Yosepva lihawol venamba hevna etehumunilmba, heva os etehumunilva liheinamoa hemba, owai. \v 9 Wo Yosep henga nengna inungpunungmom, wo nengavnang ve. No inungpunungva himba vena, seilva diva aevvnamba Kenandava. Os inungpunung vena, kava etehumunna kuwul wulluhunv. Wo Yosepva nomba ishunnamoa, owai, himba ambo dasalm unna, yimba indhanamba novtatholm vinvna kamba Isipnindmba. Yimba asluwul ambei monam, ora ka owalwolei bunena. \p \v 10 Wo he eva umnina, owai, ambo kava innem sovawolalm ambei. \v 11 Kanamba aralva mongongasal luhunv, kava yunam nongal pethanindva, owai, kava tanam moamba ishowol viv. \v 12 Wo Yosep unna, owai, yimba asluwulambei monam, ora ka owalwolei bunena. \v 13 Wo hev una, owai, doarava kava 12pelarava Kenanda di aevulvna, kanamba aralva mongongasal. Wo kana boaslakalelva tendo towondriniva mendah di arali ahav Kenanda. Eva boaslamba mongova doa hoai vena doara. \p \v 14 Wo Yosep henga ona, doa kava mongawulm ishoi, yimba hona indhanamba nongal pethanindmangas viv, si tanam yemba os kava vinvav. \v 15-16 Boaslapevpa yenamba hom prunda kaindam. Ka nonglalm vev. Hona monana yemba kava si wiyeiwol vevav. Mongo pevrinim vileihingu, omnakarava, waiprora hom, wo yeoa indhanaoa monglaoa hui kana buira aevulo, verava, ka levrapivungunda moam yenam beswonam, verava, ora tanam ora owai. Osva verava, moamba yenamba owaingava, ka beswonam tau vinda yem, yimba nongal pethanind. Ka tanam ishov. \v 17 Doa osva ishunnamba, doa buimera os wolasiha vena simba samblamongo nin vina. \s1 Etehumunilva Henga Hevnam Nom Nengnga Vina, Seilm Hev Ten Vinam. \p \v 18 Wo mongnasiva Yosep ishunna, mongmomba yemba kava wuleinv. Kana moamba yimba hillitava, si osva yimba beswonam aevulvav. Manara, kava sembayangba velohmanav Sesoamba, wo hevna moamba kava hellowol vev. \v 19 Es hevpa yimba tanam ishuvmi? Doa mongongasal yeriniva si avav huiva buiduvra, wo yimba honamba monglava angavav pevindam. Wo inneoa iengilgu ongahmunpevm arapevtatanam, di ten ponda aevulvm. \v 20 Wo pevna boaslalmoa waiambo kaindam, wo osva kava yemba beswonam lihawol vevav, ora tanam ishuna. Wo yemba si dalvavmoa kana moarava. \p Doa etehumunilva hillinamba Yosepna moamba, una, lehra, \v 21 wo hevm hovra ishuvna, tanam pimba piv doara sahonam vina. Tanamolnam pimba piv doara sahokla vrina pivna boaslamba. Pimba mindnam wonewolovna, kam wolaihapulvo mellini, heva os owai, pimba hemba wolaihapulvonamoa no melliniva. Wo deti Sesoava pimba kinmba noinda plothuni, noinda pimba buirava aevulv. \v 22 Wo Rupen yiveltowond ona, lehra yimba uvta. Os kava yemba ishunna, manam yimba osva sahoklava vrivav Yosepmba pivna boaslamba, heva os owai, yimba kana moamba meishanam pingina. Wo deti Sesoava pimba henga esesm vinv boaslana dahalmba. \p \v 23 Wo Yosepva nomba moamba hellevna, manara, hevna moamba memba, Kenannindna moa. Etehumunilva nomba os ningvna, Isipriniva honamba kuwulva, wo tit vev pina moamba. Manara, indhanariniva hovra di avna, etehumunilna moam hillinvna, wo umhravho vrinvna Yosepm Isipnindm. \v 24 Wo Yosepva etehumunilna no moamba osva hillinnamba, wo nengna, kam ishumniv, wo sandhalahanga, doa osoa wi vena. Doa wi vepianamba, wo henga prunna, wo mongo etelm Simeonmba pusvundthoana, doa polisi wena Simeonmba ningina etehumunilna novra, wo buiram os waiangana hemba. \s1 Yosepna Etehumunilva Henga Aralindam Angana. \p \v 25 Sism etehumunilnisra Yosep ishunna hevna andranindm, wo andranindva etehumunilna innewondara nunguwul vivna witmovpa. Wo no diwondava etehumunilnamba di nunghupuv vinvna no innewondamera, henona henona, Yosepna moara. Diva nomba himba Yosepm doara dembrahuna no witramba. Etehumunilva tit vivna, dimba hevna wondara nunguluhuku vinvna. Doa inne dembrahunna monaram, \v 26 wo etehumunilva donkisra di huhlinamba witwondava, doa os anga. \p \v 27 Doa sinimba monara shana, wo mongo hevna wondam pevho, doa inne donkim dahwol ona vena. Doa hevna dim nongla innesra, \v 28 wo unna owalm, nunglu, diva kanamba innenahonam men nungulohv, no diva piv ten Isipna kuwulm dembrahuim inneram. Wo monglava hillinamba honamba, wo undva sahonam luhunvna, wo pemba esvema vivna, wo moamba esvema ishuwul vevna. Hev una, Sesoava manam hevpa pimba osva memba vinv? \s1 Etehumunilva Aralinda Pulvona. \p \v 29 Doa henga anganamba, Kenanda di pulvona, wo hevna aralm ishumnina, nom hevm ten vinnam. \v 30 Wo os ishuna, mendekliva Isipnindnamba ishunna kamba esvema, wo kam gekala owol vevna, yimba hona indhanamba nongal pethanind. \v 31 Wo os kava umnina, kava tanam ishowol viv, kava nongal pethanindma yunam. \v 32 Kava 12pelara aratindiva lovahna, aralva kanamba mongongasal luhunv. Mongomba doa dahana, eva tendo towondrini kalelva di Kenanda aralm waiav. \p \v 33 Doa mendekliva nomba ishunna kamba, yerinioa mongo ka waiai hui buira, wo osva kava si nunglinvav yenamba, ora tanam. Wo monglaoa yeoa witoa dumbu. Dumbrava, doa os iengilgu pevna tomotalm, di ten ponda aevulvm. Doa ango, \v 34 wo pevna boaslakalelmoa henga waiambo, wo osva kava yemba si lihawol vevav, yimba nongal pethanindva owai, yimba tanam ishowol viv. Wo kava si buiriniva wolaihaphunvav etepevmba yenamba, wo osva yimba si henga innemba sovawol vivav huiva Isiprava. \p \v 35 Doa moamba ishopiennamba, ombolva witmovpa sohol vilanganamba wondariniva, wo osva hevna diwondava nungeilvna, diwondava nomba innewondamera doara nunguluhuku velohunvna. Wo araltatanamba dimba nunglivnamba, pem vivna. \v 36 Wo aral ona, ye vivnamba, kana ombolva noinda hoai vewolna. Seilm doara Yosepva hoai vena, Simeonmba di Isipra hoai vena, wo daipotava yimba hoai velm umniv henga Bensaminmba kanamba ombkalelmba. Yimba kam kinwonda oplothumniv nona. \p \v 37 Doa Rupen yiveltowond aralm omnana, aevvra, ka kavho si Bensaminmba beswonam waingavav Isipramba. Si henga kava waiprovav yeindamba homba. Kava waipromba owai vetava Bensaminmba, osoa yeoa kana ombol samblamoa helvakomandhowolo. \v 38 Wo Yakop ona owai, Bensaminmba ombkalamba yimba waingavavmoa Isipramba, manara, hevna etelmba doa dahana Yosepmba, wo hevho mendah lohv, Reselna kana ongana ombolva. Ata homeis monara mana vema venavm. Kamba doa putowa vena, wo mana vemamba venatava monarava, osva si kamba dahavav. Osva owai. \c 43 \s1 Yakoptatanamba Henga Ponda Aevulvna. \p \v 1 Doa nonamba honamba owousva mendekli phovna Kenan petharava. \v 2 Wo Yakoptatanamba nomba innemba hlapiana, temba seilmba ihilvonamba nomba Isipriniva, wo Yakopva henga hevna ombolm unna, ango henga Isipram, innepetam sovawolalm pivm. \v 3 Wo Yuta hovrini aralmba os omnana, yemba doara kava ishumnina, kuwulva nomba Isipriniva ovunna kamba mindnam. Os kamba ishunna, pevna boaslapevmoa hom waiambo, wo manam yimba pevhova ambvav. Yenamba moamba osva kava hillinvavmoa. \v 4 Wo yimba osva otava, boaslamba Bensaminmba wouta waiangota, osva kava si angavav, innemba sovawolalmba pivmba. \v 5 Wo yimba Bensaminmba ovotava, osva kava si angavavmoa, owai, manara nomba kuwulva Isipriniva doa kamba ishunna os, manam yimba hengava homba ambvav pevhova, pevna boaslapevmoa waiambo. \p \v 6 Wo Yakop ona, manara yimba eva ishumnivna nomba kuwulmba, kanamba mongova boaslalva luhunv? Yimba kamba kin plothumniv nonamba. \v 7 Wo ombolva una, nomba kuwulva kam sah owol vevna esvema mehonam katatanam. Hev ona, arapevpa mendah yenamba einvma a dahanami? Mongova yenamba boaslalva luhunvma a owaimi? Os sah owol vevna, wo noinda kava ishumnina hemba. Kava tit vina, ata kamba ishunvav, boaslapevmoa waiambo. \p \v 8 Wo Yuta henga aralm os ishomnana, yimba otava, wo osva kavna boaslamba Bensaminmba kava waiangavav. Wo os kava angavav mongawulm, innemba sovawolalmba. Wo osva si yemba kana tovotalmba, pimba si dalvavmoa owousrava, owai. \v 9 Ata kava beswonam waiangavav, wo kava waipromba owai vetava homba yeindamba, osva honamba kana kinmba si wohlohvav, verava, kamba si dahavav. \v 10 Wenokombo mindnam doa pimba vina, kava henga angav. \p \v 11 Doa aral ishunna, honamba osva phovmoa kana moarava, yeoa eva os viuta, manara ponda pimba aevulv. Wo boasna hui dumbu mana ema besal pivna petharini, wo os ianga Isipram, nom kuwulm nis dembreihu. Os yuhvpsu, tenen ten beswonam teihnung vevm, eva timov noi ten hlawol vevm, \v 12 eva dioa mindnam iango. Honaoa dioa henga iango, temba yena innewondarava Isipnindva nungunamba. Kava tit vev, dihi maivithina, wo noinda osva vina. \v 13 Wo eva boaslapevmoa Bensaminmoa waiango Isipna kuwulindam. \v 14 Wo Sesoa mendekli no Isipna kuwulna undmba weihaloh vremnara, wo himba si osva yemba wavra vovhoawol vinvav. Wo osva si Simeonmba phovav, temba buirava Isiprava livpa, wo eva Bensaminmba henga si homba provav beswonam. Wo mongova kanamba ombolva hoai vetava, kavkolo, si kamba wohdahavav. Doa angota. \s1 Yosepna Etehumunilva Henga Isipram Angana, Bensaminm Waiangana. \p \v 15 Wo ombolva no denwit nunguwul vinamba, diva mindnam nunguwul vina, os angana, Bensaminmba waianganata. Anganamba, Isipra di kuwulm henga nonglapulvo. Mendah tit vrivna no kuwulmba Yosepmba hevna boaslalmba. \v 16 Wo Yosepva nongalna, ten hevna boaslalmba waiambvna, wo hev omnana andranindrinim, no hevnam deuvm kekalvho vremnavm, honaoa indhanamoa kana deuvram wongao, sapi mongo lurava os ningehu, honamba indhanamba ata kava wonnevav okomba hovranam. \v 17 Doa andranindriniva os vena, Yosep ten ishomnanam, etehumunilm wongamnana Yosepna deuvram. \p \v 18 Wo monam wongavna, etehumunilva pem vivna, hevm ishuna os, doara pina diva innewondamera hev dembhisuv vinna, wo himba honam nengnamba, wo pimba wonprov hona deuvramba. Ata pimba lelnam helvawol vivav, wo pimba ata andranindilm kekaiv vivav, eva pivna donkinahonam. \v 19 Wo tuvra doa saivvnamba, himba deuv kekalvhonindrinim di umnina os, yeoa kana moam hillinvm. \v 20 Nemetva kava hom Isipram ambna, innemba dina sovawolalmba, dina sovawol vinamba, \v 21 doa henga Kenandam os kavindam iangavna. Wo di monara shavna, wo diva kanamba innewondamera kava nungeilna. Indakonda nunguluhuku vinvna, diva kanamba mongova shelohnamoa. Daipotava diva nomba henga kava iambi yeindam. Kava tit viv, an dihi diva dembhisiha vena? \v 22 Wo mongova diva kava men doa iambi, innem sovawolalm henga. \p \v 23 Wo andranindrini unna, manam yimba duus vivav. Dihi Sesoa hev nengna, yemba beswonam vinna, no Sesoamba arapevpa yenamba sahlohmanav. No diva yenamba doara ka dombna, innem sovawolalm, manapenam. Doa andranindrini buiram gana, ganamba, Simeonmba wolaihapho, henga sis waipro, dom mongla etehumunil ten aevulvnam. \s1 Yosepva Hevna Boaslakalelm Bensaminm Nonglana. \p \v 24 Wo no andranindriniva Yosepna etehumunilm wonsihana Yosepna deuvra, wo po vrahunna, monglam nonam poswolalm, eva etehumunilna donkim inne dahwol vinna. \v 25 Wo etehumunilva denwit meilna vivna, wondamerini dumbvna, ten iambnam Kenandini. Manara, doa hilli, mendekli kuwulva ata provav, ata hevm wonnevav okomba hovranam. \v 26 Wo Yosep prona, doa denwit noi dembreimnina, wo hev ku kusithapramna petharam, manara himba mendekli. \v 27 Wo Yosep moaivrowonam sah owol vevna, yimba beswonam aevulvma, eva arapevpa yenamba beswonam einvma, ten nemet pev kam ishumninam? \v 28 Wo etehumunilva una, kanamba aralva beswonam einv di Kenan pethara. Wo henga ku kusithapramna Yosepm. \p \v 29 Wo Yosep nonglana, Bensaminmba boaslakalelva men wailovahv etehumunil, wo unna, yena boaslapevpa hi, ten doara yepev kam ishumninam. Wo Bensaminm omnana, tuendisrini, Sesoa hev yemba wavra vovhoamnara, wo beswonam yimba huiva avav. \v 30 Wo Yosep und vevna hevna boaslalmba, wo lelnam wivelm vevna, wo noinda sandhalaha sihana hevna deuvmeram, di poaita wo vawovna. \s1 Yosepva Hevna Etehumunilmba Henga Nembavrapa Vena Innerava. \p \v 31 Doa Yosepva wo vepianamba, wemba wuleihanamba, doa wenopva pora poswol venamba, henga os prona deuvmeriniva. Phonamba, hevna andranindm unna, inne kam hui meyasra dembhimnu. \v 32 Doa Yosepva hevna meyara avhoanamba hevho, wo murapeta di etehumunilva aevulthana mongona meyara hevho. Wo mongnahalva Isipnind aevulthangana, ten Yosepna deuvra shalvohvnam. Noinda osva vina, Isipnindva doara ovuvna, mongawulmba manam innemba wonhlavav Hiprunindmba. \v 33 Wo Yosepna moara andranindriniva etehumunilm hena meyara sandhana. Yosepna novlomossis sandhana os, miva etelm desvhoana, hovrava hovrinim sandhana, wo mullava Bensaminm boaslanonoam desvhoana. Wo etehumunilva hevm anongla venamba, pai, es hevpa honamba Isipna kuwulva pimba beswonamba levrapiawol vena, etel memba, hovrini memba, kalel memba, avamba pimba os tetwond vivna? Noinda osva una, mendah tit vivna, kuwulva Yosepva hevna boaslalmba. \v 34 Wo Yosep ona, wo andranind noi inne dumbe Yosepna meyarini, etehumunilmba lesowol vina hevna meyasra, wo Bensaminmba mindnam lisminina. Wo os innemba hlavna Yosepmongo, os ningvna lehra hevm. \c 44 \s1 Yosepva Henga Hevna Etehumunilm Deiswuhowol Vena Mokna. \p \v 1 Innemba hlapianamba, doa Yosep omnana andranindrinim, wondara inneoa nunguwul vinu, honaoa indhanaoa mindnam ata iangavav. Eva henga hena diwondava nunguwul vungu vinu, henona, henona hevna innewondamera, inneram noi kam dembrahuim. \v 2 Wo eva kana mokoa no tuendisrinina wondamera yeoa euvnongaihu dinahonam. Mokva nomba kanamba besal. Etehumunilna aongrava ishonamoa. Wo andranindriniva os vena, Yosep ten ishomnanam. \v 3 Simolnamba etehumunilmba wolanga vena, wo hevna donkira himba angana. \v 4 Doa kembellini pulvolaha anganamba, wo mendah okla angavna, doa Yosep di hevna deuvra andranindrinimba omnana, yeoa phorava, honam pethanginu. Wo yimba nongallava, di osihinu os, manara yimba kuwulna mokva komandhul angav? Hevpa yemba beswonam vinna, yimba sahokla vri hemba. \v 5 Kuwulva no mokna nelohv pomba, wo wulalohv, nengam osm noinda novngings sowara nonglavav, osva mana vemamba si phovav. Yimba ambo mindnam tetevul vriv. \p \v 6 Wo Yosepna andranindriniva engilguanamba, di nongalpho monara. Doa phonamba, hem ishunna Yosepna honi moamba. \v 7 Wo etehumunilva andranindrinimba umnina, owai, es eva yimba nengi, temba osva yimba ovnamba, kava es ata yenamba komandhita? \v 8 Yimba kamba doa nonora luhunv, henga kava ambna Kenandini yeindam, eva henga kava yemba dembreihuna diva, ten kava wondamera doara nunglinam. Wo es hevpa yimba ovna, kava sen gol yena kuwulna deuvriniva ata es komaita? \v 9 Yimba nonglatava, honamba mokva kariniva huiva mongova wulluhtava, nomoa indhanarinimoa dahara, wo si kava yena andranindilm wohlovahvav. \p \v 10 Wo andranindriniva os opla vrinna, ona moamba yenamba lehra. Kava nonglatava hona mokmba, mongova yeriniva wulluhtava, nongas si andranindilmba kanamba wohlohvav, eva yimba monglava ata angavav arapevindam. \v 11 Wo lelnam innewondam etehumunilva dembhivna henoi henoi pethara, wo pawol vilangana indakonda. \v 12 Wo Yosepna andranindriniva himba Yosepna mokm silelvna wondamera, os seilva yiveltowondinda, venamba, os novvungana hovramininda, venamba, kalelna wondara euvvrana Bensamininda. \v 13 Etelva nunglinamba di, os mindnam duus vivna, doa hevna kayen popowol vina. Manara, undva sahonam vrivna, pina boaslamba mani ata vinivav. Wo hevna innewonda henga donkisra sena huhlina, wo monara ehhalvona, henga os angana kuwulindam. \s1 Etehumunilva Papeh Vivna Yosepna Novrava. \p \v 14 Wo etehumunilva anganamba, Yosepna deuvra di pulvo, mendah avna Yosepva. Wo Yosepnapenam pem vendral ve pethara, \v 15 doa Yosep unna, yimba yukov vi, kana mokva komendhi. Yimba kamba saivmonavmoa, osva kava novngingssowara nongalv, mana vemamba yimba vivpa. \v 16 Wo Yuta hovrini ophona, es ata yemba kava umnivav, owai. Honamba ata kava es sishona vrivav? Sesoava hevpa doa kanamba wevsakoklamba doaraminiva ambara vithini, wo noinda honatongova osva phov. Kava indkumbi si os wohlovahvav yena andranindilm. \v 17 Wo Yosep ona, owai osva, es hevpa osva kava vevav. No pevna boaslalangas si andranindilmba lohvav, ten mok hena wondamerini euvvreim, wo yeoa monglaoa ango henga pevna arapevindam. \s1 Yuta Hovrini Yosepm Osahmanana Os, Bensaminkalaoa Henga Aralindam Gara. \p \v 18 Wo Yuta Yosepm murapetam engpranamba, ona, kamoa nunglulihao, mongawulm ye ka ihishoi. Yimba kuwul hevm, os Pero men, heva os yimba manam kamba koasvevav. \v 19 Nemetva yimba kamba osihinna os, arapevpa yenamba einvma, boaslalva yenamba luhunvma a owaimi? \v 20 Wo kava una, kana aralva mundkolal einv, eva boaslalva kanamba mongova tendo towondrini kalel luhunv. Avamba hem sleihana, nonamba aramba doa mundkola vevna. Etelnonoamba doa dahana doara Yosepmba, wo boaslalangas mendahva lohv mongawa moshrini, nihilva Bensamin. Wo aramba nomba ombolmba mindnam und vevna. \v 21 Wo yimba mendekli lohv, yimba pevpa kamba os ishunna, nomba boaslapevmoa hom waiambo, ka nonglatam hui boasna. \v 22 Wo henga yemba kava ishumnina, aramba nomba ombolmba nunglulihavmoa. Osva nunglulihatava, si osva aramba dahavav. \v 23 Wo yimba kamba ishunna, pevna boaslapevmoa waiambo, manam yimba pevhova homba Isipramba ambvav, hengava innemba sovawolalmba, owai. \p \v 24 Wo kava kavna araindam Kenandam henga anganamba, os ishopulvomnana aramba, kam ten ye ishunnam. \v 25 Wo dawonam ara ona, yeoa Isipram henga ango, henga innepetam sovawolalm pivm. \v 26 Wo kavna aram kava umnina, ata kava angavavmoa, manara kavhova kava angatava, osva Isipna kuwulva kamba moamba ishunvavmoa, owai. \v 27 Wo kavna aramba os kamba unna, yimba nonora av, honamba Reselva kana ango ombol samblam slethana, \v 28 wo mongova Yosepva doa kamba dasvholahangana, wo hengava kava nonglanamoa, owai. Os kava nengna, sungeitwinde doa winena. \v 29 Eva ombmba mongova Bensaminmba yimba waiangalmba vev oklam kanaminiva. Wo monara mana vemamba hemba venatava, yimba kamba osva kinwonda plothumnivav. Doa kamba putowa vena, wo os si kava undva vovhoarava, osva kamba si lelnam dahavav. \p \v 30-31 Wo Yuta mendah Yosepm ishomnavna os, kavhova hengava kava angatava kavna araindamba, eva aramba kamba os nongallava, hona tuendisrinimba Bensaminmba waiambvmoa, wo si os dahavav. Manara, arana undva hona tuendisrininapopol lohmanav. Aramba si indvawarava, daha. \v 32 Os kava kavna aramba wohishomnana, osva kava waipromba owai vetava honamba tuendisrinimba, honamba kana kinmba si wohlohvav, verava, kamba dahavav. \v 33 Wo noinda osva kava yemba osahmanav, honamba tuendisrinimba Bensaminmba henga araindam etehumunil daha waiangavma, wo eva kavpa yena andranindilm wohlohvav hena vuhera? \v 34 Kava kavhova gavavmoa araindamba. Manara, aramba henaslalm av, wo es eva kava osva nonglavav kavna aranamba novlomosmba, osva si sahonam. \c 45 \s1 Yosepva Hevna Etehumunilm Os Ishunna, Kava Yosepe. \p \v 1 Doa Yutava ishopianamba, wo Yosepva wivelm vevna, wo hevna andranindm ishunna pulvo, noinda vena, ata homeis ka wivevm hona andranindna novra. Wo andranindva os pulvonamba, wo Yosepva hevho hevna etehumunilm wonavna. \v 2 Wo Yosepva esvema wivenamba, wo Isipnindva hemba ambo hillina, wo hona hena wemomba ganamba, di pho Peroinda. \v 3 Wo Yosepva wivevna, hevna etehumunilm os ishunvna, kava yena boaslal Yosep luhunv, pina aramba mendah einvmi dahanami? Wo etehumunilva mindnam pem vivna, hengava opla vrimninamoa. \p \v 4 Wo Yosep henga unna, hom ambo, wo doa murapetam dom anganamba, wo Yosep henga unna, kava yena boaslal Yosep luhunv. Nemetva yimba kamba wuleihinna no Ismaelnindm, wo yimba diva dumbna kainda. Wo himba kamba waiambna hom Isipram. \v 5 Yimba kamba os sahonam vrivna, heva os manam yimba sahonamba undva vivav. Wo pevmba manam yimba musk vivav hona sahoklarava, nemetva pevpa temba kamba vininamba, owai. Manara, Sesoa hev kam wolaihaprana homba Isipramba, yena englana vinna. Manara, hev nengna, si homeis pina aratatanamba owousra dalvm. \v 6 Tahonmba sambla owousva doa phona hona petharava, eva henga si tahonmba 5pelara phovav, wo nonamba indhanamba osoriniva innemba dombawuvavmoa. \v 7 Sesoa doara hev honamba nengna, wo kam mi doa wolaihaprana hom Isipram, wo noinda yemba dalvavmoa si owousrava, owai. Memba Sesoana wevsa prov, wo pimba luklukul vithiv, besal. Si yimba indkolava beswonam aevulvav, manara, kava kuwul, wo innemba mindnam kava doa inneduvra meilna vena hui Isipra. \v 8 Ye yunam kamba wolaihambnama, owai, Sesoa hev kamba wolaihaprana homba. Wo Sesoa kamba os pusvundthoana Perona engphol. Kava Perona deuvkelvholm lohv, kava Isipna kuwul wulluhunv pethanahonam. \p \v 9 Yeoa lelnam ango pivna araindam, wo os ishumnu, honamba moamba memba pevna ombpovnamini Yosepnamini. Kamba Sesoa pusvundthoana Isipnindna kuwulalm. Manam yimba wowonamba vivav, nungi henga lelnam hom ambo kaindam. \v 10 Si yimba aevulthavav kainda murapeta di Gosen pethara. Ye, yena tomotal, ongal, pevna ombolna towandal, yena meme sipsip sapi manimani, wo wonambpiao, hui murapeta kainda aevultho daha. \v 11 Gosen petharava yimba aevultharava, yem kava si wonalohvra. Tahonmba 5pelara si phovav innehuiva, wo kava osva ovov, pevm eva pevna ongatowondalm sipsipm memem sapim manimani ponmba vintava. \p \v 12 Wo Yosep hevna etehumunilm unna, doa yimba kamba wohlihipiei. Yimba henga pivna araindava pulvorava, \v 13 ishumnu os, Yosepva daipotava kuwulva mendekli wulluhunv Isipnindnamba. Eva ishumnu manam manam, doa memba yimba nunglipieina. Doa lelnam ango, omnahalvorava, waiambo. \v 14 Wo Yosepva hevna boaslalnonoam sendara otho Bensaminm, os indk vethavna, wo Bensaminmba eva osta. \v 15 Doa Yosepva os kakaiv vungavna hevna etehumunilmba, indk vethavna, wo sism hev waiishuvna Yosepmba. \s1 Pero Yosepna Aralm Ishonga Venana Os, Isipram Hom Wonprao Kana Petharam. \p \v 16 Doa Perova hevna deuvra hellena, Yosepna etehumunilva aevulvna Yosepna deuvra. Wo Pero, hevna kuwul eusil os vivna, lehra, \v 17 wo Perova moamba ishonga vemnana Yosepm os, etehumunpevoa yenaoa innewondava huhlira donkiramoa, doa Kenandam henga angara, \v 18 hevna aralm otomotalm hevnam kaindam henga hom wonambra. Si kava Isipna besal pethava hemba kovorahunvav, wo si himba innemba besal huiva hlavav. \v 19 Yeoa etehumunpevm henga ishundava, hui dumbra karisoa, nomba sapi kevri iangav. Dumbrava, wo os iangavra Kenandam, wo nona si hevna aralm ongalm otomotalm hom wonambvav Isipram. \v 20 Wo wohva manam iambvav homba, owai, di dembralaha ambo. Noinda vira, hui besal himba si dumbvav wohva besal Isiprini. \s1 Yosepnamba Etehumunil Henga Aralindam Angana. \p \v 21 Wo Yosepna etehumunilva os vina, Perova ishunnamba. Wo Yosep hemba karisva kovorembrahunna, nomba sapi kevri iangav. Eva himba mongla inne dembrahunna, monaram hevm hlalm. \v 22 Eva Yosepva moang vinna indakonda kayenmba hevna etehumunilmba, wo hevna boaslalmba 5pelara dembrahona, eva senmba 300pelara dembrahona. \v 23 Doa Yosepva dembhanga venana esvema besalva wohva Isipriniva, hevna aralm dembhanga venana. Wo no wohva donkiva 10pelara os iangavna. Wo himba hevna aralm dembhanga venana innemba mindnam, monaram osm hilwul ambalm, Kenandini Isipram ambvram. Himba roti witmov innemba manimani noi dembhanga venana, wo monglava donkiavalva 10pelara wulangavna innenahonam. \v 24 Doa Yosepva hevna etehumunilmba wolanga vena, ishunna, yeoa ango, manam yimba pevmba anonglamana ovovav monarava, temba pevpa doarava kamba vininamba, owai, maivithu. \s1 Ombtowondal Yakopm Umnina, Yosepva Beswonam Lohv Isip Pethara. \p \v 25 Wo os etehumunilva Isipriniva vinamba, Kenandam aralm os enggina, no innemba wohva iangana. Doa himba nonglapulvonamba, \v 26 hev umnina, Yosepva yena ombpovpa kana boaslamba dahanamoa doarava, owai, mendah beswonam lohv. Wo daipotava himba kuwul wulluhunv Isipnindnamba. Wo Yakopva hellenamba, meng pawovna, os hev nengvna, gekala uv. \v 27 Wo henga ombtowondalva aralm ishumnina, os Yosep ten Isipra ishunnam. Wo Yakop nongalna karismba, ten Yosepva dembhapra venam, hevm henga nona Isipram waiangavavm. \v 28 Wo os hevm vevna, lehrangas, tanamolnam Yosepva kana ombolva mendah beswonam lohv. Ka boasna nonglakai, wo os kamba daha dahavma. \c 46 \s1 Yakoptatana Isipram Kenandini Wohangana. \p \v 1 Wo Yakopva hevnamba meilna vevna manimani, venamba, doa nongana Kenandini Isipram. Boasna Bersepa pethara pulvonamba, wo di tatamba wuweihana, wohweisumbulona, nona Sesoam sembayang venavna, hevna aral Isak doara os vaomana venam. \v 2 Wo sinim Yakopva inungpunung vevna, wo Sesoa os omnana, Yakop. Wo Yakop henga ona, men kava av. \v 3 Wo hev opla vremnavna, kava Sesoa, te kam pevna aral Isak sembayang doara velohmanavnam. Manapenam yimba vevav, Isipram wohgao, wo di Isiprava yemba si os kava awothovav, yetindiva si mindnam phovav eva indpetama. \v 4 Kav yemba ata wongavav honaminiva Isipram, wo kav yetindimba sewonam si henga Isipriniva Kenan petharam wonprovav. Yemba daharava, Yosep hev si yemba singvevav. \p \v 5 Doa mongnasiva hevna ombolva Yakopmba desvhueina karisra, doa ombolna ongal, ombolna otol, himba aevulthana karisra, te Pero dembhapra vinnam. Wo osva Yakopva Bersepamba wuleihanamba, Isipram os nongana. \v 6 Wo himba hevna sapiva wohva manimani iangana, ten Kenanda doara dumbnam. \v 7 Wo os Isipram Yakoptindiva angana. \s1 Yakopnamba Towandalva Honi Avna. \p \v 8 Men nihilva lovahinv Yakopna towandalnamba, honam wongana Isipramba. Yakopva seilva Leam vrana, wo yiveltowondva tendorini Rupen. \v 9 Rupenna ombolva Hanok, Palu, Hesron, Kalmi. \v 10 Wo Simeon hovriniva lohna, eva hena ombtowondal Yemuel, Yamin, Ohat, Yakin, Sohar, Saul. Saulnamba avalva Kenanongorini. \v 11 Wo Levi hovriniva lohna, eva hevna ombtowondalva Gelson, Kohat, Merari. \v 12 Wo Yuta hovriniva lohna, eva hena ombtowondalva Er, Onan, Sela, Peres, Sera. Erimba Onanimba honamba samblamba Kenanda doara endahawolna. Peresna ombolva sambla Hesron, Hamul. \v 13 Wo Isakar hovriniva lohna, eva hevna ombolva Tola, Puva, Yop, Simron. \v 14 Wo Sepulun kalelva lohna, eva hena ombtowondalva Seret, Elon, Yalel. \v 15 Rupen Simeon Levi Yuta Isakar Sepulun nomba ombolva Lea towand vena, di mendah aevulvna Mesopotamia pethara, eva molva mongasal sleihana Dinam. Yakopina Leaina towandalva os lovahvna 33pelara. \p \v 16 Wo mongova Yakopna ongalva ana Silpa. Silpanamba sambla, Gat eva Aser. Gatna ombolva mindnam, Sipion, Haki, Suni, Espon, Eri, Aroti, Areli. \v 17 Wo Aserna ombolva mindnam, Imna, Isva, Isvi, Beria, molva mongasal Sera. Beriana ombolva sambla Heper, Malkel. \v 18 Honamba 16pelarava towandalva Silpana, nomba Silpava himba andranind unguvlirini, ten Lapan Leam hevnam molm pelvrahonam. \p \v 19 Wo mongova Yakopna ongalva ana Resel. Reselva slethana samblam Yosepm, Bensaminm. \v 20 Yosepva ango vrana Asenatm di Isipra, wo ombolva sambla slethana Manasem, Evraim. Asenatva nomba Potiperana mol, Potiperva nomba sembayang andranindrini di Heliopolis kotara lohvna. \v 21 Wo Bensaminna ombolva mindnam, Bela, Beker, Aspel, Gera, Naman, Ehi, Ros, Mupim, Hupim, At. \v 22 Honamba 14pelarava Yakopina Reselina towandal os phunna. \p \v 23 Wo mongova Yakopna ongalva ana Bilha. Bilhana towandalva os Dan, Naptali. Danna ombolva mongasal Husim, \v 24 wo Naptalina ombolva os Yasel, Guni, Yeser, Silem. \v 25 Honamba 7pelarava ombtowondalva Bilhana, no Bilhava himba andranind unguvlirini, ten Lapan Reselm hevnam molm pelvrahonam. \p \v 26 Doa Yakopna towandalva os lovahna 66pelara, ten Isip petharam wohanganam. Wo Yakopna kolva indanam, huiva moakot vivmoa. \v 27 Wo Yosepna ongalva samblam slethana di Isipra tuendisrini samblam, wo osva Yakoptindimba 70pelara lovahna, di Isipra aevulthana. \s1 Yakoptindiva Isip Pethara Wohaevulthana. \p \v 28 Wo Yakopva Gosenda wonphona, Yutam ombolm mi wolaihanga, Yosepm sahmonalm. Yutava ga, Yosepm nonglapho di kembella, ishomnana, Gosen petharam dom gao, aram di anongla veo monara. \v 29 Wo Yosepva hevna karisra siha, Gosendam os gana. Phonamba, aralm monara anongla ve, wo lelnam sendara otho, indk vethavna. \v 30 Wo Yakop Yosepm ishomnana, kamba osva dahavra, yemba doa kava henga nonglaphoi, beswonam yimba lohv. \p \v 31 Wo Yosepva os hevna etehumunilm eva hevna araltatanam ishunna, detiva kava ata Perom kuwulm isholm gamnavav, wo os ata kava ishomnavav, etehumunilva kanamba, boaslalva kanamba, aralavalva kanamba doara Kenanda di aevulvnamba, doa pulvoi kainda. \v 32 Honamba kana owalva os andra viv, sipsipm memem sapim dahwol viv, doarava os vivna. Wo noinda himba hevna sipsipm memem sapim wohm manimani doa wonambna hom. Wo Perova os ata hellerava, yemba si ishopra vinvav, hom ambo. \v 33 Wo yimba hevm nonglapulvorava, hev yemba si sahindava, manandra yimba vive? \v 34 Wo yeoa os umnu, kuwul, kava os andra vivna, kavna deuvtatam kava dahwol vewuvna, os kana eindhumunilva doarava vivnam. Yimba osva utava, Perova si yemba os ishunvav, di aevultho di Gosen pethara Isipra murapeta, di petha besalla. Manara, Isipnindva ovowol viv sipsipna andranindmba Isip petharava. \c 47 \p \v 1-2 Wo os Yosepva Pero kuwulindam gana, etehumunilm 5pelaram wongana. Doa Perom nonglapulvonamba, Yosep omnana, kana aratindiva doa hom ambna Kenan pethariniva, hevna sipsipm memem sapim wohm manimani doa wonambna, Gosennahalm di dawonam aevulv. Doa henga omnana, menta kana etehumunilva. \v 3 Doa Pero unna, yimba manandra velvohvna? Wo he umnina, kava sipsipm memem sapim dahwol velvohvna, eindhumunmba doarava os vivna. \v 4 Wo hom kava ambna yena petharam, manara, owous mendekli diva phovnamba Kenan petharava, wo posva owai, tatamba kanamba ata heni eva hleinvta. Wo pev ishorava, kava di dawonam aevulthavav Gosen pethanahalm. \p \v 5 Doa Pero hellenamba, Yosepm omnana, lehra pevna arapevtatanamba ambna. \v 6 Yeoa petham orava, ora, men besalva lohv, di sandho. Wo himba Gosendava aevulthatava, lehra, nomba pethava besalangas lohv. Wo monglava heriniva nonoanindva lovahtava, nooa dahwol vira kana sapim. \p \v 7 Doa Yosep Yakopm waipronamba, Perom indthoamnana, omnana, menta kanamba aramba. Doa Yakopva Perom awothona, \v 8 wo he omnana, osomba yenamba es lohv? \v 9 Doa hev omnana, osomba kanamba 130pelara lohv, os kava lohmanangas vevna. Osomba kanamba aiv espetambo lohvna, kinwonda aiv kamba plothomnavna. Eindhumunilva kanamba doara os lovahmana vevna osomba mindnam. \v 10 Doa hev henga Perom awotholahangana. \p \v 11 Doa os Yosepva hevna araltatanamba sandhana Isipra, petha besalla Rameses kotara murapeta, os ten Pero ishomnanam hevm. \v 12 Doa sandhanamba, innemba dembrahuluhunvna, vevna aralm, etehumunilm, etehumuniltatanam, vevna otomotalnahonam. Henomba otolva mindnamba eva innemba mindnamta, henomba otolva espetava, innemba espeta. \s1 Owous Mendekli Phona Isip Pethara. \p \v 13-14 Doa owousva mendekli phona vavawonam, wo Isipnind Kenannind himba ponda euvmona vevna. Doa himba sovawol velvohvna innemba kuwulinda Yosepinda. Wo himba diva domblohvna, Perona deuvram ainga velohvna. \v 15 Wo sisva himba hevna diva eunumbuvnamba Isipnind Kenannind, doa Isipnindva Yosepm umnina, inne kam henga dembrahunu, kava dihui, si homeis kamba sihavm. \p \v 16 Doa Yosepva unna, tataoa yeoa wonambo, kam yeoa holvorembreihu, ata kava yemba dembrahunvav innemba. \v 17 Doa himba hevna deuvtatam wonamblohvna, hosm sipsipm, memem, sapim, donkim, wo Yosep inne dembrahuluhunvna. Honamba venamba tahonmba mongasal, noinda tatamba eunumbupiana. \p \v 18 Doa sisva henga himba Yosepm umnina, kava manam yemba gekalava umnivav, kava tatahui dihui, wo mani eva kava yemba dembreihuvav, owai. Yemba doa kava wohdembreuhpieina tatana dinamba. Mani eva yemba kava dembreihuvav hengava, owai, pethangas eva kangas nis ambo av. \v 19 Manam yimba kamba nongallihavav, si kamba dalvav osrava. Yeoa kamoa holvorombol veo andranindilm, osoa kava Perona innemba wuleivav, monglava hlavra, wo osva kava aevvav, wo Perona andranindilm lovahvav wo hev pethava kanamba wohvaohothunvav. Pethava honamba si sahokla vevavmoa. \p \v 20 Doa Yosepva hellenamba, unna, lehra, wo Isipnind hevna petham wohwuleihimnina Perom kuwulm, wo Yosep innemba dembrahunvna. Owous mendekli nongal lohvna, wo noinda indkumbi hevna petham wohwuleihimnina, wo osva Perova indakonda pethava wohvaohothowol vinna. \v 21 Wo os Isipnindva indkumbiva Perona andranindilm lovahvna. \v 22 Sembayang andranindangas himba hevna petham mendah vaohuthulovahvna, manara, Perova hemba innemba nis ambo dembrahuluhunvna, wo hevna pethamba wuleihimninamoa Peromba. \p \v 23 Doa Yosep Isipnindm ishunna, kana moara yimba doa pevna pethamba Peromba wohwuleihimninamba, wo hev vaohotho, wo yeoa hevna andranindilm lovahe. Men yemba kava dembrahunv innemba, wolalm, wo yeoa wuleirava, \v 24 phorava, wo eunumbuloa eusilva henga iambmano Perom. Wo monglaoa inneoa yeoa dawonam iaevvm, hlalm, eva wulalm. \p \v 25 Doa Isipnind hillinamba, Yosepm umnina, lehra yimba ov, yimba kamba beswonam vewol velohv, wo kamba dalvmoa, wo kava Peronamba andranindilm si lovahvav. \v 26 Doa memba plalmomba lohvpa, Isipnind hevna osorini inne eunumbulva Perom kuwulm ainga vimnivna, wo mendah viv. Sembayang andranindangas himba hevna petham wuleihimninamoa Peromba. \s1 Yakopnamba Eunilmoa. \p \v 27 Doa Israelnindva di Isip pethara aevulvna Gosennahalm, wo himba wohtowond aevulvna, otomotalva mindnam. \v 28 Wo Yakopva hev di avna, tahonmba 17pelara vevnamba, osomba henamba os lohvna 147pelara, wo murapeta hemba doa dahalm vevna. \v 29 Doa hev ona, hom Yosep prora, wo Yosepva pronamba, aral omnana, yeoa englaoa hui yitho kana pohasingi, wo kam os tanamolnam ishomno, manam yimba kamba singvivav huiva Isip petharava, owainonoa. \v 30 Kamba huiva daharava, wo yeoa kamoa os vindilango, di singviu, ten kana eindim araim doara singvewol vinam. Doa ombol omnana, si kava os vevavta. \v 31 Doa aral omnana, tanamolnam kam ishomno. Doa ombol tanamolnam hemba wohishomnana, Sesoana nihilmba himba sevrana. Doa Yakop hellenamba, himba hevna vuhera avna, hevna ku kusithavna, Sesoam ishomnana, lehra. \c 48 \s1 Yakopva Hevna Umbeindil Samblam Awothowolna, Hevna Nengavnangna Somgong Vrowolna. \p \v 1 Doa Yosepva hellena, aramba uvavul venav. Doa himba aralm engganamba, ombol samblam wongana, Manaseim Evraimim. \v 2 Doa aralva hellenamba, ona, omb memba kamba vengsihav. Wo himba saha vrevna pholmba, phonamba, vuhera avna, \v 3 os ombolmba ishomnana. Sesoa mendekliva kam seilva phomnana di Lusra Kenan pethara, kam awothona, \v 4 ona, yetindiva si mindnam phovav. Manara, kav si yemba kolvrowol vevav, wo memba pethava yimba avpa, si kava yetindim kovorahunvav, wo si himba wohvaohuthuivav. \p \v 5 Doa Yakopva mendah ishongamnavna, kava yena ombpov samblam ninginv Evraimim Manaseim, yimba men hui Isip petharava towand venamba, kava mendah di kavna pethara aevulvnam. Wo kava os hemba ninginvmoa, kanamba umbeindil sambla owai, kanamba ombol sambla, oi kavna yiveltowond, pethamnal. Wo si yimba pevm kana puewulva moang vinvrava, wo pevna mongo ombolmba manam yimba dembraohvav, owai, hevm moang vinu Evraimim Manaseimangas. \v 6 Mongova yimba waiatava ombpovmba, manam yimba dembraohvav kana puewulva. Owai, heoa espeta daha ambo dombvma Evraimina Manaseina englisharini. \v 7 Men kava yemba ishomnav avapevnilmba Reselnilmba. Nemetva kava mindnam nengmanavna, wo hemba di Kenan pethara dahanamba, kava mindnam wo vevna. Kava di singvena Eprata mona pethalla, nonam ten kav wonprovnam Mesopotamia petharini. Mani Eprata kembelliniva oklama. (Daipota indhanamba os Epratamba ningthiv Betlehem kembel.) \p \v 8 Doa Yakopva Yosepna ombol samblam nongalnamba, aralm osahmana, anna memba ombol samblava? \v 9 Yosep omnana, memba kana ombol samblava, Sesoa kamba hui holvorombtrahona Isip pethara. Doa aral omnana, hom murapetam wonproo, kava awothowolm vev. \v 10 Henamba novpa sahoklal, himba beswonamba nongalvnamoa, doa hemba mundkola vena. Doa Yosep hevna ombol samblamba murapetam wonpro, eindil sendara othowolna mehtatnahonam. \v 11 Wo hev Yosepm omnana, seilva yimba hoai vena, wo kava nengvnamoa, yemba nonglalmba hengava. Heva os Sesoa kamba beswonam vrevna, wo noinda men kava yemba nongalv ombpovnahonam. \p \v 12 Doa Yosep hevna ombol samblam holvorawolnamba eindilna plisrini, wo hev ku petharam kusithamna aralm. \v 13 Doa Yosep phonamba, hevna ombol samblam kleiharombtia. Mongova sihana englana kevrana, mongova nihana englana kevrana. Doa hev desvhoawolna, Evraimba sihanasis desvhoana eindilna englara, Manasemba nihanasis desvhoana. \v 14 Doa eindil hevna engla holothowolinna, awothowolm. Wo boasna himba hevna englam imhravhoawolna, nihamba os gana Evraimna kuram, boaslalna kuram, sihamba os gana Manasena kuram, etelinam. \p \v 15 Doa Yakopva mendah ishovna moamba, awothowol vena Yosepm eva otolsamblam, ona, Sesoa hona otolsamblamoa koldombra, ten kana arai eindi doara elohmanavnam, kamba himba desvhuluhmana vevna, veiva daipota men. \v 16 Wo eva Sesoana ovsongolnindriniva hona otolsamblamoa koldombra, temba kamba ungundna englisriniva mohvenamba. Si indhanamba hona ombol samblamba nungeilvav, unvav, memba umbeindpolva Yakopna, Aprahamna, Isakna, wo si hetindiva mindnam nuweku vevra. \p \v 17-18 Doa Yosepva nonglana, aralm koasve, omnana, owai osva, Manaseva men etel lohmanav, wo yeoa pevna niham hevna kura holotho. Doa hev aralna englam kevrana, ona Manasena kura holotho. \v 19 Wo aral omnana, owai, kava nonora, wo mekava yem ishomnav, Manasetindiva si mindnam phovavta, heva os hena boaslalva si mendekli polohvav, wo hetindiva si esvema kekel vethangavav no petharam no petharam. \p \v 20 Wo osva Yakopva hevna umbeindil samblam awothowolna, henga unna, si yetindiva mindnam nuweku vevav Israelnindangas. Wo sism Israelnindva indhanam awothowol vivav, himba os unvav, Sesoa yem beswonam vewol vevra, oi hev ten nemet Evraimim Manaseim vewol venam. Os Yakopva hevna umbeindil samblam ishunna, pethamnalva mi gavav, yiveltowondva sis lohvav. \p \v 21 Doa Yakopva Yosepm ishomnana, yimba nonglav kamba, murapeta kamba doa dahalm vev, heva os Sesoa yemba waiavav, wo yemba henga si waingavav pevna petharam, pevna simbepevna petharam. \v 22 Wo yimba garava, yeoa pethamoa nomoa vaohotho Sekemra, temba petha besal lohv. Yem kava kovoraohv, yena etehumunpevmba owai. Kava kavm doa doara ungundna petham muehvena Amornindna pethamba. \c 49 \s1 Yakopva Hevna Eunilmom Ishunvna Hevna Ombtowondalm 12pelaram. \p \v 1 Doa Yakop ona, otomotalva kanaoa prapiara. Doa ambanamba, hev unna, hui murapeta kusoo, yemba kava isholm vinv, si mana vemamba yemba phunvav. \v 2 Doa unna, yimba katindi Yakoptindi, wo kava eva Israel. \v 3 Rupen, mekava yemba ishomnav, yimba kana yiveltowond, wo kava yenanapopol lohv. Nemetva kangas tendoriniva lohvna, yemba kava wailohmana vevna. Wo yimba kelsombovhol lohv, wo boaslapevmba yimba kuvhoawol vev andramba. \v 4 Wo heva os yimba pueumbmsna lohv, mana vemamba yimba wohpilingavav. Yimba yiveltowond lohv, heva os owai, yimba kuwulva mendekliva wulluhunvavmoa, manara, yimba sahonam vena, yimba kana vuhera sihanamba, kana andranind unguvlirinim Bilham wailina. \p \v 5 Simeon, Levi yimba ehellevm, yimba etel boaslal elohv, indhanamba yimba bunevalgona welhowol evev. \v 6 Doa yimba ekithohovpa, di ihishov, indhanam helvawolalm. Kava owai vev, manam kava hellevav, yemongova kava anongla vevavmoa. Nemetva yimba daosm ohovna, indhanam ewuleihavna, wo ungundna sapiaralm ambo muerialm tengamol koaksa evevna. \v 7 Tandmomba yenamba esvema luhunvna, kava ovov, memba sahoklal. Tandmomba yenamba indhanam endesvotvna, kin plothunvna. Yetindiva si mongawulmba aevulvavmoa, owai, ka si wolanga vuku vevav, dom hovram ten katindi Israeltindi aevluwul vevm. Wo di hovra himba aevluwul vevra nohalm nohalm. \p \v 8 Yuta yeoa hellevm, owapevpa si yem wivivav, manara, yimba ungundmba omoval kakaiv velohv. Etepevpa si kuva kusithapramnavav yemba. \v 9 Yimba os sungeitwindena nihna, oi laion. Himba hevna tatamba wena vevna, wo henga hevna vuheram gavna. Doa di himba indund lithavna, englamongla shuawol vevna, an eva ata gavta kevralmba hemba, owai. \v 10 Yimba si kuwul mendekli wulluhunvav, wo simbepolva yenamba si osangas wulvahinvav. Verava, hona indhanarini si lohvav kuwulalmba, Silo. Monglava indhanamba si woh iambmanavav yemba, hevna kuva kusithapramnavav. \v 11 Yimba si donkina meisra gavav, doa holoperava, donkimba wena ningevav. Denwitmingra ningevav, nomba denwitva besalangas, wainpolva nominiva besvev os i. \v 12 Wo yimba mindnam nevav, novnihilva yenamba aembul lovahvav. Wo lomba yenamba dombal elohvav, manara, sapina tetpolva yimba elsus nelohvav. \p \v 13 Sepulun yeoa hellevm, yimba si di wanda aevulvav, wo sipva si ambvrava yeindam, dom angavra wohnahonam. Pethava yenamba garava, doa Siton kembella. \p \v 14 Isakar yeoa hellevm, yimba kinnindrini ambo, oi donki. Yimba pevna kinsingi si lohmana vevav, \v 15 heva os yimba si nonglavav, pai memba besal kuksa vekohal lohv, memba pethava besal luhuku vev. Doa henga yimba gavav, kinda vithavav, os gavav, yimba si os lohmana vevav, oi andranindrini indhanana. \p \v 16 Dan yeoa hellevm. Yimba si kuwul wulluhunvav pevtindim. Wo himba si os aevulvra, oi katindi Israeltindi. \v 17 Wo yimba os av, oi saihola monapethalla hethilohv, saipusuhla. Wo indhanarini hossra prorava, yimba lelnam nungi lovav hosna munngulmba. Wo hosva ata pemba vilivhoarava, wo aralmba wupianga meisis pethara. \p \v 18 Doa Yakopva mendah ishongeinvna, ona Yawe, kava yem amnav, kam kolvro. \p \v 19 Gat yeoa hellevm, indhanamba si yemba monarava kevrirava, yemba helvakomandhirava, wo diva wohva hevm nomba dumbra. Wo owai, yimba si engilguavav hemba. \p \v 20 Aser yeoa hellevm, osonnamba yenamba si bes vevav os i. Indhanamba si lihvav, wo uvav, honamba lehra dihelv kuwulilmba. \p \v 21 Naptali yeoa hellevm, yimba meme nenmalmsna lohv. Pevelm ambo lohmana vev. Yimba otolva besalangas towand velohv. \p \v 22 Yosep yeoa hellevm, yimba wainweselmsna endv pora, wo klalva hoanwonam lelga vev, pueilmba ningev, wo wainmovpa mindnam kethav. \v 23 Ungundva yenamba yemba engvilangav bunevalgona, \v 24 heva os yimba kuvund vrevmoa, yimba indundangas pviav, wo englava yenamba keknam elohv. Manara, Sesoa hev yemba poauothov, Sesoa mendekli. Himba pimba Israelnindmba os poauothowol vev, oi tendorini mi gav, sipsipm wongav, kekalvho vrungeinv. \p \v 25 Tanam Sesoava kana mendekli lohv, hev yemba si poauothovav, wo kolvrevav. Manara, himba keknamangas wohlohv. Himba pom wolaihaprinvna senaminiva eva pethariniva, temba novolva livpa. Yetindina ongahmunilva si tetwond vevav mindnam. \v 26 Sesoa yemoa mindnam awothora, wo eva dembrahora manimani olorini besal doaramini. Kava Sesoam nengmanav, manam himba aivovo vevav, men honamba kava daipotava ov. Sesoaoa yena kura engla holothora, ovra, Yosepm men kava mindnam nengmanav. Henamba etehumunilmba memba espetambo kava ninginv. \p \v 27 Bensamin yeoa hellevm, yimba sungeitwindenonoa. Yimba simolnam eunumbolohv tatamba. Wo simba yimba mendah eunumbolohvna. \p \v 28 Doa memba Israelna ombol 12pelara lovahna, wo hona moamba he ishuwul vinvna, nonamba eunillam hev ishunnam. Hev vena, awothowol vena, ishunna, yimba honamba si os lohvav, yimba honamba si os lohvav. \s1 Yakopm Dahana. \p \v 29 Doa Yakop henga unna, kamba dahav. Wo yeoa kamindmoa di singviu Kenan pethara. \v 30-32 Honmera singviu, di ten sahal lohvm. Nomba sahalva Evron seilva vaohothonamba, wo Aprahamba kovorahona, wo diva hev dombna. Evronmba nomba Hitnindrini lohna. Sahalva nomba os ningthivna Makpela, wo di lohv Mamrera nohalm, ten okomba pholohvm. Aprahamba doara di singvina eva ongalm Saram. Isakmba di singvinamba eva ongalm Repekam. Dita kava singvena kavna ongamba Leamba. \v 33 Doa ishopianamba, lithanamba, os wohdahana. \c 50 \s1 Yakopmba Singvina. \p \v 1 Doa aralmba daheinnamba, Yosepva wenamona sendara otho. \v 2 Doa andranindm Isipnindm unna, yeoa kana aramindm ningewol vinu, os pev ten tevivm, osm si nung vevavmoa. \v 3 Doa himba os vivnamba, simba 40pelarava vivnamba, os hev ten vivnam. Wo Isipnind wivivna, simba 70pelarava vivnamba. \p \v 4 Doa wi vepieinamba, Yosep Perotatanam ishunna, kamba indoa vetava, yeoa kuwulm mendeklimoa Peromoa os ishumnu, \v 5 aramba kanamba dahavnamba, kamba os ishomnavna, ona, manam yimba kamba huiva singvivav Isip petharava, owai, Kenan petharava dioa singviu, ten kav doara pokama nongthonam. Aramba kamba os ishomnanamba, wo Perooa heoa kam nombolvhoara, gavra singvelm, wo henga si kava provav. \v 6 Doa Perova hellenamba, moa henga ishopra vemnana, ona, gaota, di singviu arapevmindmoa. Yimba os tanamolnam ishomnana. \p \v 7 Doa Yosepva ganamba, aralm singvelm, wo himba indkumbi singvelmba angana, indakonda Isipna kuwulva, kuwulna nonoanindva, Isipna mundil, \v 8 Yoseptatana, Yosepna etehumunilva, wo araltatanamba. Otomotal eva tata nomba deuvra aevulvna di Gosennahalm. \v 9 Anganamba, monglava hossra angavna, eva monglava karissra angavna, nomba karisva hosva kevri iangavna. \p \v 10 Doa di pulvona Atatra, Yotanpora nohalm, di temba indhanamba witmovpa osora huhul vewol vivnam. Pulvonamba, di lovahthavna, mindnam wuo ovna, wo Yosepva hevna wevsa vevna, minguva mongasal venamba, wi vevna, doa os henga angavna Kenandam. \v 11 Wo no pethanind Kenannind nungeilnamba, una, pai hona Isipnind mindnam ningminivna mindmba, esvema vivna. Wo noinda no pethamba os ningthivna, Epelmisraim, osm uvna, Isipnind wuo ov. \p \v 12-13 Wo osva Yakopna ombolva aralmindmba vindilangana, di singvina Kenan pethara. Os vivna, ten nemet hev ishunnam. Wo honmera singvinamba di Makpelara, temba Mamrera nohalm lohvna, ten okomba pholohvm. Aprahamba seilm doara no pethamba kovo vrena, osm ongamindilm singvelm, himba Evronm diva dembrahona. \v 14 Doa singvinamba, henga Isip petharam angana mongawulm. \s1 Yosepva Hevna Etehumunilna Kinmba Doara Maivithinna. \p \v 15 Doa aralmba daheinnamba, etehumunilva hevm eishovna, Yosepva mendah pimba sahonam ninginvmi, pi ten nemet indkokla vrinam? Dihi honam esesm pimba velm vinv? \v 16 Wo noinda moa ishonga vimnina, una, aramba pinamba kamba ten nemet ishunnam, \v 17 yeoa Yosepmoa os ishumnu, heoa maivethara sahoklamoa, nomoa temba nemetva yimba vimninamba. Wo noinda yeoa kana sahoklalmoa maivithinu. Kava ambo andranind lovahmanav Sesoana, temba pina aramba lohmananamba. \p Doa Yosepva hellenamba, wo und vewol vevna hevna etehumunilmba, noinda wo vewol vevna. \v 18 Doa sisva etehumunilva hevpa ambmananamba, Yosepnapenam pem vendral vena, umnina, men kava lovahv, oi yena andranind. \v 19 Doa Yosep unna, owai, manapenam, Sesoangas esesmba vevra, kava owai. Manam yimba pemba vivav kanapenamba, owai. \v 20 Yimba ningminivna kam, sahonam hemoa vrelvohra, heva os owai, Sesoa kam kolvrena, wo himba lehra beswonam vena honinda. Hev kamba waiprona homba, manara, himba yem kolvrowolalm vevna, si homeis owousra dalvm pivna aratindimba. Wo mendah beswonam aevulv. \v 21 Yemba ka dahwol vevav, yena otomotalnahonam. Wo wowonam himba ishunvna, nomba etehumunilva beswonam hillivna, wo indk vithivna, uvna, lehra. \s1 Yosepmba Dahana. \p \v 22-23 Doa Yosepva di dawonam Isipra aevulvna aratindilmongo. Aevulanamba, hevna umbeindil lohvna, nomba Evraimna ombol. Eva no umbeindilna ombol hena novra lohvna, Yosepna simbel. Wo eva mongo hevna umbeindil lohvna, nomba Manasena ombol, nihilva Makir. Wo sismba Makirna ombolva lovahvna. Honamba otolva phovnamba, Yosepva missra dashalohvna, ovna, kana ombol. \p \v 24 Doa Yosepm dahavna, etehumunilm unvna, murapeta kamba dahav, heva os manam yimba duus vivav, owai, Sesoa hev yem si wonavav, si yemba wonphovav hona pethariniva. Verava, yemba wongavav Kenan petharam, temba himba nemetva tanamolnam ishunnam pivna simbelm Apraham, pivna eindilm Isakm, wo pivna aralm Yakopm. \v 25 Doa henga unna, yeoa kamoa tanamolnam ishumnu, si Sesoava yemba wongarava honaminiva, yeoa os viu, kana kelmoa Kenan petharam iango, di singvewol viu. \v 26 Doa Yosepmba os dahana, hevna osomba 110pelara lohmanavna, os hemba dahana. Doa andranind hev ningewol vinamba hevna wevsana, doa petimerava os vindithina. Doata.