\id 2CO 2co.sfm Waris 2 Corithians \h 2 Korin \toc1 2 Korin Polva Moamba Ambara Levraholothunna, Andrava Sesoava Daswolna Moalamangnindm. \toc2 2 Korin \mt1 2 Korin \mt2 Polva Moamba Ambara Levraholothunna, Andrava Sesoava Daswolna Moalamangnindm. \c 1 \p \v 1 Kava Pol, moalamangnindrini Kristus Yesusna. Kava lohv moalamangnindrinielmba, noinda osm Sesoava indva vrevna. Ka eva Timoti, pivna mongawa andranindrini Kristusna, kasambla honamba tombaiva novol evepiprinv yem Sesoanindm Korinnindram, eva Sesoatindim indkumbim vavawonam, nom ten eungu vevm Akaiaprovinsra. \v 2 Sesoa ara eva Yesus Kristus pivna mendekli yem undalm vewol evevra, wo yimba os undwonam avra. \s1 Polva Omnana Sesoam, Yimba Lehra. \p \v 3 Okulivm Sesoam aram pivna mendeklinam Yesus Kristusnam. Sesoava aramba himba plalm dathowulluhv wavranamba. Himba Sesoa av, vi vovhoawol velmba, kinnamba temba avpa. \v 4 Mana vema kinda, himba elsus kana undmba vi vovhoawol veluhunv, wo os evata kava mongla indhanamba vinvra, ovra, himba nomba kin ianga vev. Kava no monana vinvra, Sesoa kavm ten und vi vovhoawol vevnam. \v 5 Kamba vinvra snakinnata eva, os Kristus ten guanam. Wo no monanata Kristusva kamba und vi vovhoawol vinv. \p \v 6 Kava kinnamba allava, temba yena pevna undm, os noinda undwonam lohra, wo Sesoava si yemba osrava henga unvra hevelm. Kamba und vi vovhoawol vitava, wo osva yimba si avav undwonam. Wo honamba yemba kolvrowol vevav, velmba moahui hona kinmba, snamba memba kava lopsho avramana vev. Sesoava nengavnangva os vrevna. \v 7 Kava os ninginv yemba, yimba si keknam avav pevna undnahonarava. Wo kava nonora lohv, osva yimba viv kana kinna. Osoa kav vei, nonora lohv, osva ye vei, und vi vovhoangav, osta men kam vinvm. \p \v 8 Seh, kava ninginv yemba, osm levrapieivra kinmoa, nomoa temba kava lopsho avramana vevnamba diva Asiaprovinsrava. Kinmba snavema kamba prunvna diva, snavemava ovna i. Wo heva os kava kavna nengavnangva vrivna, os si kamba mueisowa vilovav. \v 9 Tanamolnam kava keknam ningvna, osva kamba si dalvra. Wo heva os honamba osm vena, kava kavmba si osva uvramoa, lehra kakowa. Memba osm vena, kava si Sesoamangas amnavra, he wolapho vev indhanamba hengava pokamariniva. Kamba doa kolvrowol vena, maim oi, pokamarini pulvona. \v 10 Doa kamba dalvna, heva os Sesoa kamba lopshana mana vemakoklariniva. Wo himba si yunalmba osangas wohvaowinvra kamba. Kava doa kavna undna nengavnangnamba heinda huhlina, wo himba si kamba henga lopshavav. \v 11 Wo yeoa kamoa kolvrowol vemb vevm pevna sembayangna. Wo indkumbiva indhanamba si Sesoamba os umnivra, lehra, osra yimba Poltowondnamba awothowol vev, noinda mindnamba phunv henamba sembayangmba. \s1 Polva Moamba Kukunnamoa Korinnindmba. \p \v 12 Men honinda kava eisilva av, wo kava os nengv, memba tanam. Manara manara memba kava vivpa hona petharava, kava vildav tanamangasm, nomba Sesoanaminiangas, wo eva wevsabesalnonoam. Wo memba honamba mendeklinonoa tanamolnam, nomba manimani memba kava vinvpa yemba. Kava honamba viv Sesoana wavrana, sna nowolnamba owai, memba manimani huiva petharava nonamba lohvpa. \v 13 Kava memba novol vipiprinvpa yemba, ambo os nunglu, eva osm levrapivolo. Wo kava os nengv, \v 14 osva ora, yimba doa wohkevriv keknam nomba manam manam kanamba. Kava yemba moamba mongova komandhinnamoa. Wo yimba si os moaholmonamba eishunvra kamba, os kav si yem wivewol ovovav no nambainam, pivna mendekli Yesus Kristus henga prunvram. \p \v 15 Kava nonora lohv, yimba kamba temura lihawol viv kana nengavnangmba. Noinda osva kava seilva nengavnangva vrena, nongalkalmba yemba doarava. Wo osrava yemba si awothowol vivra samblalm. \v 16 Memba osm, kava nengavnangva vrena, nongalkohalm yemba momnanam, gavrava Masetoniam, wo eva hengam, osm nomini provram. Eva kava undva vrev, yenaminim kolvralm, osm kava nona lohmana vevav domba Yutiaprovinsramba. Heva os kava kavna nengavnangva henga weihaloh vrena, noinda kava yemba mongawulmba nongalkana. \v 17 Wo es hevpa yimba os ningvmi, kava ambo hona nengavnangva vrena, yem daswotalm a? A yimba os ningvmi, kava hona nengavnangva vrena, os ten hona pethanind vrivm, wo kava ata osva os ovov mongawamolm, lehra, lehrata, wo owai, owainonoa? \p \v 18 Wo heva os yimba keknamba amnatava Sesoamba, wo yimba osva keknam avra honindava, memba kava yemba eishoraohvpa, wo mongawatilmba osva lohohrava elohwolvavmoa, vera, lehra, eva owai. \v 19 Ka, Sailas, Timoti, kava yemba doa eishoraohna Yesus Kristusna moamba. Wo yimba nonora pev av, osva Kristusva osva owol vevmoa, osva tanam, tanamta, eva owai, owainonoa. Himba osangas owol vev, tanam, tanamta. Manara, himba mona, Sesoana omokalthamomba heinam prov, wo nomba henaminiva vevpa, piinam prunv. \v 20 Sesoava doa pimba ovlahinna moamba mendekli. No Sesoana moarava Kristusva osva olohv, tanam. Noinda nonamba pimba Sesoana moamba hillivpa, pimba Sesoam os umniv, tanam, Yesus Kristusina. Wo pimba Sesoana nihilmba opivolv. \p \v 21 Wo Sesoa memba, pimba moakot vena mongasalalmba Kristusindava. Sesoa kekaiv vena pimba hevtindinonowalm. \v 22 Sesoa pimba wikik hohloprinna, osm ona, memba kana. Wo hev vena, hevsongol sandhinvna pina nihmera, nonam nengviluwuvulm, noindam manam manam hev ten ovrahunnam pim. \p \v 23 Kava ishunv yemba honamba, wo kava sahmanav Sesoam, osm kamba nongla wulluhvra, osm memba honamba tanamolnam. Kava noinda Korinmba yeindamba hengamba promba owai vinna, ata yem homeis kin vrahunvm. Doata. \v 24 Kava osva ovmoa, osmba katatanana novsra yena undnahonamba amnalmba Sesoamba luhunvra, owai. Yimba keknam lehra undnahonamba av. Wo heva os katatanamba andranind yemongo, yena pevna beswonamangas losnamonamangasm alm. \c 2 \p \v 1 Wo noinda kava osva nengvna, hengamba prolmba mongnanamba kanamba yeindamba owai, si luhunvavmoa, manara, homeis si ka yemba hengava ongolvm, wo yimba undva sahonam koholotho vrivra. \v 2 Kava yemba indkokla vewol vetava, wo an eva si kamba inendmond ovravra, osmba noinda indk vethara? Owai, yengas vrivav kamba, osmba indk vethara. \v 3 Kava novol vinna nomba kavna tombaiva yemba hona plalla, osra nonamba kava si prunvrava yeindamba, kava si und sivrawonamba provavmoa. Kava nonora woheinv yemba indkumbimba, osva mana vemarava kava indk vethatava, wo eva yimba indkumbiva wohindk vethapravavta os kanahonam. \v 4 Nonamba kava nemetva yemba novol vinvnamba, kamba wosavamengra lohna, kava moamba osevranamoa, kava kinmba mendekli lopsho vrena. Manara, mongova ye men avm indkoklanahonam. Kava wenahonam novol vevna. Kava novol vinvnamoa yemba, kinmba plothunilmba, heva os yem wolalm, osm ora, kava es yemba und vewol vev. \s1 Korinnind Maikumi Vinivm Indkoklamoa Henonamoa, Nomoa Temba Himba Vevnamba. \p \v 5 Mongo noi ye pevrinita, he honamba nepkuva dathona, kinmba vralmba. He honamba laus vrena, heva os kamba owai, yem indkumbim. Kava os ov, he laus vrena, indkokla vewolalmba indkumbimba, os nona nona i. Wo kava mindnamba nengvmoa, isholmba honamba moamba, osmba ora, os lohra. \v 6 Nomba kinmba temba yimba dombroh vinamba hemba, doa ambo os noi lohra. \v 7 Wo heva os daipotaoa yeoa henonamoa maisasa vru, mongawundna waivivm. Osra honi kin si homeis hemba yuhululavm. \p \v 8 Wo kava yemba os wohishunv, nov wuleihimnu hemoa, os kava doa henga nihra yemba petheiv. \v 9 Honamba memba, noinda kava novol vinna yemba. Kava ambo yem lehwol vevna, osm ora, lehrangas manam manam wohengv. \v 10 Yimba und maisasa vremnatava henonamba, eva kava os venavavta henamba. Wo mongonamba indkoklava lohtava, kava maisasa vrevav, yemba kolvrowolalmba, wo Kristus hev waivevra. \v 11 Kava vev honamba, osm si homeis Setan pim kekaiv vevm. Manara, pimba temura levrapieiv, osva Setanmba snal lohv, nengavnangna wevsanamba henamba indanam phov. \p \v 12 Kava geinna yenaminiva Troasramba, numhowolalm besal nemelmonam Kristusnam. Mendekli kamba vraohna andrava diva. \v 13 Wo heva os kava beswonamba vevnamoa diva, manara noinda kava diva nonglanamoa kavna sehelmba Titusmba. Wo doa venamba, kava unna aevulu, kava gav Masetoniaram, Titusm silelalm. Wo noinda kava hengava yemba engalpranamoa. \s1 Kristusnapopolangas Sesoana Moalamangnindva Kuvhoawol Velvohvna Daosnamba Kinnamba. \p \v 14 Wo heva os kava os ov, Sesoa, yimba lehra, noinda pev kamba deisumbi lohmana vev daosramba miva Kristusnana, wo kava kuvhoawol viv. Os Sesoava vewol vev kamba, bunemsna pipi veihangalm Kristusna moamba hem hem. Indhanamba nomba undnahonamba amnavnamba, himba si liheivra Kristusmba, wo himba uvra, tinanthnung besal piviavpa, noi vuvi kuvungu maivethav. \v 15 Kanamba manimani suweramba tamnalmba Sesoamba men os, kava mana vema teteihnungna besal Kristusna no indhanahovram, ten vev, noav, eva movondv. \v 16 Memba hindm, nom ten si wohmovondvavm, kava nung dalalna, no ten dalvm. Wo heva os hindva, nomba temba peleswol vevavpa, kava teihnung besal henom, manara himba keknam undnahonam av. Memba kana andrava luhunv, heva os es eva kava si kavhova vevav? \v 17 Kava owai, maketramba guavavmoa Sesoana moamba, sovanamba hengamba moawohonamba senamba, osva monglava temba vivpa. Wo heva os Kristusnana kava eishov tanamba Sesoana novrava. Kava eishov, os hev ten noi kam daswolvnam. \c 3 \s1 Moalamangnind Andranind Nemelmona. \p \v 1 Wo es hevpa honamba moamba temba kava yemba ishuniva, kava kavmba wi vewol vevma? Owai. Wo es hevpa kava tombaiva dumbnama yenamini, osmba kava Polva indhanarini windel lohv? Owai. Wo es hevpa kava tombaiva eva dumbnama mongnindnamba? Owai. Monglava gurudaspol heva osva viv dihi, kava owai. \v 2 Manara, noinda ye pev kana tombaiva, novol velungu vinv kana indmerava. Wohliheiv indkumbi, eva pawol viv, nonglalmba indkumbi. \v 3 Yimba os anilhamana vev, oi Kristusnamini tombai, noi hev ten novol vena kana andrara. Honamba tombaiva novol vinamoa penamba, owai, Sesoasongolnana novol vina, noi ten wohavm. Wo eva honvavarava vinamoa, osva nemetva temba Mosesva venamba. Yeinda pevina indmera novol vina. \p \v 4 Kava os ishuv, manara, Kristusva doa kamba kelva tetemoang vinna Sesoana novra. \v 5 Kava memba osmba ovmoa, kava kavho honamba andrava vivav, owai. Memba Sesoa hev, he kamba pusvund vena, lehra vethawol vena, honamba velmba, memba kava vivpa. \v 6 Sesoava kamba kekaiv vena, andranindilm nemelmonam hevnamini hevtindim. Memba honamba nemelmomba, himba lohohmomba owai. Memba hev Sesoasongolna. Temba lohohmomba novol velohvpa, himba wulprov, dahalm, manara, indkumbiva honamba moamba pilpikovv ahnam. Wo heva os Sesoasongol daswolv undva hindmba, nomba temba hillivpa nemelmomba. \p \v 7 Nomba lohohmomba temba lohvpa, indhananam sihalm moamba novol velohv honvavasra, Sesoana pusambanakambarava prona Mosesna englisrava. Mosesna novlomosva sowaivwolmanavna nokambara, os owai, es eva ata Israelnindva naengho vrita hena novlomosmba. Wo heva os nomba pusambava ambo heva hev wohhoai vena Mosesna novlomosriniva. \v 8 Wo noinda osva hona nemel andrava, memba Sesoava venamba, daswolalmba hevsongolmba pimba indhanamba, Sesoana pusambanakambarata pronata, henga kuvhoav, nomba Mosesna lohohmomba temba lohvpa. \p \v 9 Nomba lohohmomba wetat owol vev pimba indhanamba pivna indkoklarava, heva os himba hevnakambara lohv. Wo tanam nemelmomba, nona temba Sesoava pimba indhanamba kilumbshuawol vevpa, doa himba mindnam pusamba vethangav. \v 10 Doaramini lohohmomba lohvna hevnakambara. Wo heva os doa doara pelmai vethana, hevnakambaramba loholmba, nonam nom lehvravnam mendekli upsilm hona nemelmonanam. \v 11 Nomba lohohmonamba pusambava hengava lovhoavmoa, heva os honamba nemelmonamba men wohlohv, osm yunalm yunalm. Noinda himba mindnam pusamba vethangav. \p \v 12 Noinda kava undva os vriv, noi si kaindava mindnamba suwemsnamba tavra kilihawol vevav, wo kava pemba vivmoa, kava hoanavho vriv hena moamba. \v 13 Kava vilovmoa snamba, Mosesva temba lohnamba. Himba hevna novlomosrava solthoana kayen, osm ata homeis Israelnind nunglivm. Manara, upsilva ambo heva hev hoai vevna. Wo Mosesva ninginvnamoa hemba, osva nonglalmba, doa hoai vev. \v 14 Heva os Israelnindva tit vivna plalva, manara, nowolva doa henamba huendkak doara vilunna. Wo eva daipotava novrinimsna mendah ehlathaluhunv, kokmondha vrev doaraminimba moanamba plalmba. Wo temba novmba ehlathalohvpa, daipotava Kristusindava hoai vev nomba, wo besalnemelmora si heva lingilliheivav. \p \v 15 Wo heva os eva daipotava, nonamba Yutanindva boaita olvohvpa Mosesna lohohmomba, mendah hena nengavnangrava luhunv, nomba ehlathalmba novriniva. \v 16 Wo heva os nonamba indhanariniva hevmba weihaloh vrevrava, pethamnavrava mendeklimba, nomba novriniva os hoai wohvenavra. \v 17 Mendekliva nomba Sesoasongol. Wo manara manara diva nomba Sesoasongolva andra vevrava, owai, diva ambo moahui lohvra, noinda lohohmomba pimba Kristusnindmba sising iavmoa. \v 18 Pina novlomosmba ehlathawol vinvmoa, pivva indkumbiva nunglutithoav mendeklina pusambava, wo eva pimba doa nilhawol vev helm. Honamba weihalohva memba pinaminiva wulprunv esvema pusambava. Wo prov honamba mendeklinamini, noinda himba Sesoasongol. \c 4 \s1 Moalamangnindva Eishoraohvna Besal Nemelmom. \p \v 1 Sesoa hevna wavrana daswolna kamba, hona andrava velmba. Wo kava owai, englava kirumbvavmoa. \v 2 Kava Sesoana andrava sahonamba vivmoa, osva indhanamba monglava temba poaitava vivpa. Kava dasalmba deiswitvnamoa, wo eva kava weihaloh vrivnamoa moamba Sesoanamba. Kava numha ovrevna ambo musera. Men honana os kamba nungeilvna indkumbiva, osva ovna, snal memba kava. Wo men honana osva himba liheivna hevna undnamba, osva sna indhana kava av Sesoana novrava. \v 3 Nomba besal nemelmomba, memba kava numhowol vivpa, mava komandhalohra. Heva os komandhaluhunv nomangas, ten hem si wohplel vevavm. \v 4 Manara, hona Setanmba, himba memba pethamba vaohotho wulluhvpa, doa kitakita vewol vinna nowolmba hindnamba, nomba temba keknamba amba owai vivnamba. Himba si es eva nunglivav upsilmba besal nemelmonamba, Kristusna huhmohm, himba Sesoa hevnonoamsna. \p \v 5 Kava kavmomba eishoraohvmoa. Heva os kava numhowol vivna, os Yesus Kristusva himba mendekli, wo kav vivna, os numhowol vivna, kava yena andranind Yesusna. \v 6 Nemetva Sesoava os ona, upsil pusamba vethara sikulmeraoa. Noi Sesoava, he pusamba pipisihinna pina undmeramba, osm nunglivra pusambakambam Sesoanam, ten lohvm Kristusna novlomosra. \s1 Moalamangnindna Nihva Keknamba Lovahinvmoa. \p \v 7 Men kangasta kuwulva ilvahv Sesoanaminiva. Wo heva os kava snal, nihva kanamba keknamba lovahinvmoa. Wo honamba nov wuleihinv, osm honamba mendekli andrava prov Sesoanamini, kanaminiva owai. \v 8 Huiva kaindava vavawonamba kinmba esvema pelholahola vungu vinv, wo heva os himba kamba mindnamba almangtomosa vrevmoa. Kava tit viv mendah, osmba es kava si vivav, wo heva os manam kava kivrapravav, owai. \v 9 Kamba almangtomosa vrevna sahonam, wo heva os owai, Sesoava kamba nombolvhoawol vevnamoa. Kamba mongnanamba sahonam vinvna, wo heva os kamba indkokla vilovnamoa. \p \v 10 Kava andra viv Yesusna. Noinda kava wulvahmana vevna kavna nihmerava Yesusna dahalm, osm Yesusna undva nunglutithoavra katatanana nihmera, hena wevsava, himba indhanamba pokamarini wolapho vev. \v 11 Kava andra viv Yesusna, noinda Yesusna andrarava kanamba dalalmba mura ambo luhunv. Memba honamba, osm Yesusna undmba nunglimnivra katatanana nihra, honamba nihva dalv. \v 12 Wo noinda osva dahamba hevna andrava vev kana nihrava, wo heva os undva eva andra vinvta yeindava. Memba osm, kava besalnemelmomba wulsaivna yeinda, murapeta kamba helvakomo vivna. \p \v 13 Ten novol velohv moamba Sesoana doaramini tombaimora, wo kava undnahonam nengv, osva lehra. Wo veiva, kava os ov, kanamba keknamba undnahonamba almba, eva snalta lohv. Os novol velohv, \q1 Kava keknam undnahonam amnav, wo kava noinda wulvahv moamba. \rq Buk Song 116:10\rq* \m \v 14 Sesoava wolaihaphona mendeklimba Yesusmba pokamarini. Wo noinda kava ningv, osva Sesoava si eva wolapho vevavta kamba. Sesoava si wongavav kamba yenahonam, wo pimba si kusovav hena novlomosra. \v 15 Memba kava kinmba lopsho avramana vevpa, yem nonam kolvrowolalm. Wo Sesoana wavrava wohksavhoavav indkumbimba. Hona wavraraoa os uvm, Sesoa yimba lehra, wo okulimnivm hena nihilmoa. \s1 Moalamangnindva Keknam Avna, Wo Noinda Himba Lothonongtho Vrivnamoa. \p \v 16 Wo noinda osva manam kava lothonongtho vrivra. Kanamba nihva doa silkmikmi vilprunv mundkolalm, wo heva os kavsongolva kavna nihmerava kamba elsus vewol vawov nemelalm. \v 17 Daipotava memba honanamba, kanamba kinmba luhungu vinv. Wo heva os kava os nungliv, mendekliva owai, wo si os eukwonamba kaindava luhungu vinvramoa. Wo hona monana kamba si vuhemba diva besalangasva pongvhueinvav, almba yunalmba senakembellava. \v 18 Wo noinda osva novoa pioa keknam wulvahvra nomba owai, temba nunglivpa, heva os nom, ten nonglam owai vivm. Manimani nomba temba pimba nungeilvpa, si yunalmba lohvramoa. Wo heva os nomba temba pimba nonglamba owai vivpa, si yunalm wohlohvra. \c 5 \p \v 1 Pivva nonora av, osva pinamba nihva lairduvmsna, pivva memba avpa huiva petharava, si mueisowa vepevav yunalm. Wo heva os honamba nonamba vevrava, Sesoava si deuvpa nungthunvav pimba, noindamba saivolmba. Nomba si deuvpa snamba owai, temba indhanamba vivpa englanamba. Memba noi nihva nemelva, nomba temba si lehrava lohvav senakembellava, osm si noi yunalm wohlohvavm. \v 2 Wo heva os daipotava pimba doa nihsas vinv. Pimba os ningminiv Sesoam, kam deuv vrahunu di senakembella. \v 3 Wo si pimba pikianmsna vewol vevav, wo pimba si nihpsva avavmoa. Nihpsva osm uv, pimba si dalvrava, wo nihilhui phovra. Wo pimba ovuv, honamba nihilhuimba almba. \p \v 4 Dawonamba pimba hona nihnamba avrava hona petharininamba, pimba vevra, kinm lopsho vewol vivra, eva wenumbsna avra. Heva os pivva ningvramoa, almba nihhuimba. Pimba undva vrivra, hehla vewolalm pivna senamini nihmba. Wo hona nihva memba dalwol vevpa, pimba si lehmus vilovav nemeltovna, wo nemelva si wohlohvav yunalm. \v 5 Memba honamba, Sesoava osm vinna pimba. Wo hev vena, daswolna pimba hevsongol doa. Wo noinda pimba nonora av, osva hona nemel nihva pivva si wohdumbvav. \p \v 6 Wo noinda osva elsus pimba pivmba suwenamendna ovrev. Manara, pimba nonora av, osva dawonamba pimba memba avpa hona lairduvmsnamba, pimba av ehalla mendekliindava. \v 7 Pivva amnav keknamba, nom ten piv os ningvm, mendekliva doa pimba moamba ovlahinna, nomba owai, temba pivva nunglivpa novnamba. Wo pimba os avra. \v 8 Wo kava yunam os ov, pivva pivm men suwenamendna ovrev. Wo pimba keknam wohningv, ehallam velm hona nihnapenam, wo heva di avra mongawulm mendeklimongo. \p \v 9 Heva os pivva nendkond vrivpa, osm Sesoa wohindk vethara. Pivva ningv, osm heoa indk vethara, eva pivva dika huika os avra. \v 10 Manara noinda pivva si indkumbiva lovahthalohvav, lesvhoawolalm pivm Kristusna novra. Henomba henomba si dombvra, ovra, himba nomba noi vrevna, besalka, sahoklalka, manaram manaram pimba vivnamba, nonamba pimba amnavnamba hona pethanamba. \s1 Moalamangnindva Os Ishuvmona Vev, Sesoainda Nihra Pepavo Mongawatilm. \p \v 11 Kava popeng vrelvohv mendeklimba elsus. Wo noinda kava wonlehv, kolvrowolalm indhanamba, vralm moanonoam. Sesoava nonora av nomba, osva tanamba kava snal av. Wo kava os ningv, yimba pevpa nonora av. \v 12 Kava uvmoa, kavma wivewol ovuvmoa, osmba kava indhana windel. Heva os kava eishunv yemba kavm, wo yimba si os wivewol ovivra kamba. Wo yimba si osva ilvahinvra moamba hindmba, nomba temba eiswol vevpa, noindava manimani temba novnamba nunglivpa. Himba nomba beswonamba popeng vewol vivmoa, temba indhanamba mendeklimba undnahonamba amnavpa. \p \v 13 Monglava yimba os eishovna, Polva dai dihi venav, noinda snamba moamba memba ishov. Heva os owai, memba kava Sesoamba okolavpa. Wo kamba osva altava, dai venavmoa, ambo yem kolvrowolalm. \v 14 Kristusna wavrava novna vewol vev pimba. Noinda pivva wiyera av, osva mongalm daheinna indkumbimba. Hemba pina vuheram daheinna, osm pimba hengava ningvavmoa, sahonamba almba. \v 15 Kristusm daheinna indkumbimba pimba, osmba pimba memba aevulvpa, si wohavavmoa osangasva pivhopolmoava. Hem daheinna pimba, wo phona pokamariniva henga, osm pimba amnavra hem. \p \v 16 Wo memba honamba, daipotava pimba lesvhoawol vivmoa hengava mongomba, osva temba pethanindva vivnamba. Memba honamba tanamolnam, osva nemetva seilva doara pivva ningminivna Kristusm, osva annind annind pethanindva temba ningvnamba. Wo heva os hengava pivva ningminivmoa hem no monanamba, osva indhanarinikola ambo. \v 17 Manara noinda himba nomba mongova Kristusnamba lohtava, wo himba doa nemelalm nilhana. Wo wevsakoklava doaraminiva doa hoai vena henamba, doa himba nemelalm wohnilhana. \p \v 18 Wo manimani memba honamba Sesoanamini. Pivva val vewul vina Sesoamongova, heva os Kristusnana Sesoava undva vrena, besalva vena, piinda eva hevinda. Wo Sesoava daswolna kamba andrava, nembalm indkumbim, besalalm alm hevmongom. \v 19 Kava osm ov, Sesoava undva vrena, besalva vena petharam vavawonam, eva hevindam. Manara, Kristusindava Sesoava kek vethinnamoa pethanindna indkoklamba, owai. Wo himba honi moamba kamba ovrahunna, ishunilm, yeoa ungundmsnamoa Sesoamongomoa wuleihu, besal undnam alm. \p \v 20 Wo memba noinda kamba wolamb viwul vevna, eishomona vinilm Kristusmom. Memba osm ora, Sesoava yemba unv kanana. Kava eishomona vinv Kristusmom, nonamba kava yemba eishunvpa, mongawundna alm Sesoamongom. \v 21 Owaimomolva mana vemakoklava kethanamoa Kristusmba. Wo heva os Sesoava pina indkoklamba vinnamba, heinda holothona. Sesoava honamba vinna pim, osm Kristusnanamba pimba si avra windelangas Sesoana novrava. \c 6 \p \v 1 Kava andrava Sesoamongo viv. Wo yemba kava os ishunv, manam yimba nombolvhueivav wavrava, nomba yimba temba dumbvnamba Sesoanaminiva. \v 2 Manara, Sesoava os ona, \q1 No nambainam kav ten onam, kava hillinvna yenamba sembayangmba doa, wo kava engla holothunna yemba, hengava onbana. \rq Aisaia 49:8\rq* \m Kava Polva men yemba os unv, men honanam, daipota men. Nomba nambaiva, hengamba nembalmba, daipota men. \p \v 3 Kava ovov, osva mongova yimba vravavmoa kinmba kana andranahonamba. Wo noinda osva kava mana vemava vivmoa ombamba, osmba si mongova lihpa vrevramoa, Sesoamba undnahonamba lohmanalmba. \v 4 Wo heva os manara manara kava nov wuleihinv yemba, osm kava Sesoana andranind. Kava hona monanangas andra vivna, eva kava snamba pepeh ovrivmoa kinmba, nambaikoklam, eva kinm mendeklim. \v 5 Kamba vevna, helvawol vilangavna, eva pingasuv vilangavna buiduvra. Indhanamba moamba osivrivnamoa, wo kamba helvawol vivna ambo nis. Kava keknam wohandra vivna, wo kava vivna, innem tit ovrivna, eva ninm. \p \v 6 Wo honamba memba, kava osm vivna, kava Sesoana andranind, sna undna, Sesoa hev ten vrevm. Eva kava dendalangas av, Sesoana nowolna av. Kava mana vemanilmba lelnamba wusapramana vevmoa, owai, kava beswonam nesmos vewol vev indhanamba. Kava Sesoasongolnapopol av, tanam und vewolalna. \v 7 Kava tanam eishov, Sesoana keknasowolnapopol. Sesoava doa kamba kilumbshuawol venamba, doa hev kamba daswolna mana vemamba daosriniva, osva vena, nihananglam eva sihananglam, kavmba nonamba dandna vewolalmba, loihangalmba manam manam sahoklalmba. \p \v 8 Indhanamba monglava kamba okolawol viv, heva os monglava indhanamba kamba lou pelhola ovunv. Monglava indhanamba kamba besalmomba eishunv, wo heva os monglava indhanamba kamba moamba sahoklal eisho vruwuleinv. Monglava indhanamba os eishov, yimba moangakalamoa eishov, heva os kava moanonoam eishov. \v 9 Kamba beswonamba lihawol vivnamoa, heva os kamba indkumbi levrapiawol vivna. Kava snal, oi indhanarinim dahalm vev, heva os owai, kava mendah novkaka lovahv. Kava wahra aevulv ambo, heva os kamba helvakomo vivmoa. \v 10 Kava mindnam wesuwosna avna, wo heva os kava elsusva losnamongas vivna. Kava owousra lovahvna, wo heva os kava indkumbimba wohlehra vethavna, undnahonamangasm keknam alm. Kava ambo ahalohvna sena mana vema kethawolhui, heva os owai, tanamolnam manam eva kava ata seihvta. \p \v 11 Yemba Korinnindmba kava doa bambanam musera ambo ishunna. Kava doa tuvmsna velaihinvna kavna indmba yemba. \v 12 Kanamba nesmos vewolalmba undnahonamba yemba owai, kivreinvmoa. Temba yimba pev kivrawuliha vriv, pevna und velmba kamba. \v 13 Kava ishunv yemba, os maim oi, kavna otol. Vimnu kamoa, os ka men vevm, velaihawol vimnu pevna indm kam. \s1 Manam Yimba Patvunvav Puehalnindmba. \p \v 14 Yimba sna indhanamba owai, temba nomba keknamba undnahonamba amba owai vivpa. Wo noinda osva anvema hem petheinvav? Vei, besal, eva sahoklal mongawulmba sithawolvmoa owai. Okomba sia mongawulmba evevmoa owai. \v 15 Wo es eva osva vera, Kristus eva Setan evevravav moamba? Wo es eva osva vera, Kristusnindrini eva puehalnindrini evevav mana vemava? \v 16 Anmundvema ata tihsongom okolowol vivav. Owai, manara piv pivva men Sesoana deuvpa ambo av, noinda pioa Sesoamangas okolalvohra. Os ona Sesoava, \q1 Kava si wonavra hemba, wo wonandra vev hemba. Wo kava si einvra hena Sesoalm. Wo himba si avra kana indhana. \rq Wok Pris 26:11-12\rq* \v 17 Mendekliva os ona, pewolehawol viu no indhanamoa, wo yeoa pevhopolmoa vivm. Tuhviv manam yimba mana vemava, nomba temba indkokla vevpa Sesoana novrava, wo kava si yemba sowotvav. \rq Aisaia 52:11, Esekiel 20:34, 41\rq* \v 18 Kava si einvra yena aral, wo yimba si avra kana ombna mona, mendekli noi ten lohvm keknamangas noinda manara manara, himba os ona. \rq 2 Samuel 7:14\rq* \m \c 7 \p \v 1 Seh, pivva doa dumbna honamba Sesoana moamba. Wo noinda osva pioa pivmoa kilumbshuawol velohra, nonapenamoa, temba indkokla vewol vevpa nihnamba undmba. Pioa lehlohra, beswonamangasm alm, manara noinda pivva keknam longong vriv Sesoamba. \s1 Polva Mindnam Wohindk Vethinvna Korinnindmba. \p \v 2 Yeoa undnahonam weruswilvm pevmoa kam. Kava doava mana vemava vininamoa sahonamba mongomba. Kava indkokla vrimninamoa, undnahonamba loholmba mongomba, wo kava mongomba novtotholmba vinivnamoa, mana vemamba dombmanalmba henamba. \v 3 Owai, kava honamba ishovmoa, yemba osetalmba. Kava doa doara nemet ten yemba ishunna, osva kava yemba und vewol vev mindnam, mava pimba dalvav, o wohavav. \v 4 Kava mindnam wohninginv yemba, osm yimba si hona kana moamba hillivav, wo kava moamba komandhavmoa. Kava yemba mindnam wivewol vev, wo kava wohindk vethav. Wo eva snamba kinmba kamba prunvra, kava mindnam indk vethav. \p \v 5 Kava nonamba wohphovnamba Masetoniarava, kava ehava wonvenamoa. Kava kinmba snavema wonvrevna. Kamba daos uhuwulembinvna, wo kava pem wonvevna. \v 6 Wo heva os Sesoa und vi vovhueinv, nonamba temba himba sahonamba avpa. Wo osva Sesoava vena, kam und vi vovhoawol vena, nonam Titus provnam. \v 7 Kamba und vi vovhueinna, nonam hev prunvnam yenamini hom kaindam, manara, himba kamba ishunna, osva yimba hemba und vi vovhueimnina diva. Himba kamba ishunna, osva yimba nowolva os vriv, kamba nonglalmba. Himba kamba os ishunna, yimba lou vewuv, noindava yimba temba sahonamba vinamba. Wo hev vena, kam vena, nom ishomnana, yena pevna mendeklim nesmosm, ten kam vininam. Kava nonamba honamba hellevpa, kava mindnam wohindk vethana. \p \v 8 Kava nengna, os kana tombai yemba kinmba holothunna, lou vewuvulmba, wo kava noindava os ovna, wavrapeta, ka novol vena nomba. Wo heva os daipotava kava osva ovavmoa, wavrapeta, manara nomba yemba kin holothunna ambo hutewonam. \v 9 Daipotava kava indk vethav, heva os noindava owai, yemba temba kinmba vrahunnamba, lou velmba. Kava indk vethav, noinda yenamba undva potra pipaha vinvna, wo yimba pev ambo pevna weihaloh vewol vinna indmba. Yimba lou vivna no monana, ten Sesoa ind vrevnam. Wo noinda osva kava yemba indkokla vewol venamoa no monanamba. \p \v 10 Vei, duus eva lou, Sesoa hev nepkumsnamba dathov pina indhanana indrava, osm pim vinv, noinda hevmoa weihaloh avramana vevra. Wo osva Sesoava pimba lopshav, wo noinda osva loukuk, eva duus besal, ata ye vreivav sahonam. Heva os hona petharinina duusva laus vrev dahalm. \v 11 Ningu beswonam, Sesoa hev loumomba yena erava pilthinna. Wo yemba doa wolapho vena, pevmba weihaloh vewolalmba kana novrava. Yimba ind vivna, no moamba lesvhoalmba, temba kava tombainamba yemba weilhapra venamba. Yimba pem vivna kanapenam, wo yimba noinda kaindamba pepavev hengava. Wo yimba kalmangas pilpiav daipotava, seilva yimba hemangas amnavna. Yimba hemba esvema wavsapulva hethimnivna kinmba, himba nomba temba indkoklava venamba. \p Manimani yimba temba nomba vivnamba, yimba temba vivna, moam nom sishona venalm, osm wevsava yenamba os nunglinvra, yenamba indkoklava luhunvmoa. \v 12 Ka novol vena nomba tombaiva, heva os noindava owai, temba nomba sahonamba lohvnamba. Wo eva os noindava novol velohvmoa, indhanariniva temba hemba sahonamba venanamba. Heva os ka novol vena tombaiva, osm Sesoava si yemba nov wuleihinvav, osva mendekli popengva, yimba wulaevunna nomba kamba. \v 13 Temba noinda kava undva lothona. \p Kamba undnahonam wohkanandhaprana. Wo eva kav vev, indk vithiv, nonglalm, osm Titusva eva wohindk vethavta. Yimba indkumbi hemba vrina mindnam, osm beswonamangas kanandhara. \v 14 Kava yena nihilmba iovungunvna mindnam Titusna novrava. Wo sisva kamba louva venavnamoa yenaminiva, temba yimba kana moamba hillinamba. Manam manam memba kava yemba eishunvpa, memba tanamolnam. Wo Titusva doa nonglana, osva nomba kava iovungunvnam nihilm yenam tanamolnam. \p \v 15 Wo Titusva yemba und vewol vev keknam, nonamba himba ninginv, osva yimba doa lihra avna, hemba engalmba, nonamba kanamba tombaimomba himba wulprovnamba. Yimba sehmoa ovrivna hemba pepehnahonam, wo noinda himba yemba und vewol vawov. \v 16 Kava kavpa wohindk vethav, osra kava os nonglav, yimba doa lehra si viluwulkovvav honamba besalmba. \c 8 \s1 Korinnindoa Nungeilvrava Masetonianindm, Enginvm Hena Wevsam. \p \v 1 Seh, kava yemba os vinv, beswonam ningu wavramoa, nom Sesoa ten daswolnam Kristusnindm nom Masetoniaprovinsnindm. Honinda himba wavrava viliwulkovvna, osmba dimba daswolalmba Kristusnindmba Yutiaprovinsnindm, nom ten ambo innehui pelthalovhm. \v 2 Masetonianindmba doa lehwol vinna kin mendeklina. Wo nonamba hemba indkokla wohvilona, innehui, dihui os avna. Wo heva os himba esvema ambo novoa vinvna, manara, himba indk vithivna, Sesoa hemba vinnam. Wo noinda osva diva mindnam dembhanga vinvna. \v 3 Men kava yemba os unv, himba esvema deiswilvna, nomba himba wulavnamba, wohdeiswilvna. Mongova indhanariniva ishunnamoa hemba, velmba osmba. \p \v 4 Wo heva os himba henga sahowol vivna kam, himba seihinna kamba, osm kam wuhtu, kolvrowol velm honam Sesoana Kristusnindm Yutiaprovinsnindm. Os ten mongla Kristusnind vilangavm. \v 5 Wo himba hevna undna ambo deiswilvna, kava owai, wuhtnamoa. Himba seilva hevm boasna kihpiawol vina mendekliindam, eva kaindam. Yunam men honam Sesoava undva nengv. \v 6 Wo noinda kava sahmanana Titusm, kolvrowolalm yem, vipialm honam moainal andram, dim wulkusolm. He memba, hona andrava kuvuninna yeindava doarava, wo himba henga gavav, eunumbulm wohvipialm. \v 7 Yimba doa moahui av, manam eva yimba seihvav, keknam undnahonam alm, moam eisholm, nowolnam alm, undnahonam akolvra velm, und vewolalm, pev men kanamini deimbunvm. Wo kava yemba ninginv, os yeoa honana wohaota, osangas hona wevsana, dimba wulkusolmba. \p \v 8 Kava yemba wuhowol vevmoa, dimba wulkusolmba. Wo heva os kava nonglalm vev, osm ora, nesmosva yenamba tanam nesmosnonoa? \v 9 Yimba nonora av wavramba pivna mendekli Yesus Kristusnamba. Yimba nonora av, osva Kristusva mana vemamba sahnamoa, heva os hemba nilhana mana vemahuinindrinimsna, yemba kolvrowolalmba. Kristus honamba vena, wo noinda nonamba himba mana vemahuiva lohvnamba, yimba nonamba bimbsnind avna. \p \v 10 Men honam kava osva nengv, yeoa os vivm. No tahonmba yesna hevm ningvna, dimba among velmba. Wo ye miva lovahv, among velmba. \v 11 Wo doa vipieivm andraoa, nooa temba pevpa kovohlanamba seilva. Wo yena andrava si sambla lohwolinvra, vevra, nengavnang vrelm, eva among velm. Deiswilvm noi, ten pev wulavm. \v 12 Yimba among velmba vevrava, yenamba diva si dambongas vinvra Sesoava. Himba si yena among velmba nunglinvra, nomba yimba temba wulavpa, nomba owai, ovra, notongova kava wulavmoa. \p \v 13 Kava yemba ninginvmoa, osva yimba kin si vreivav, nonamba monglava indhanamba ambo vivra indwonam. Kava nengavnangva vriv, osm manimani ambo lohohra lohwolla, os vera, he eva ye. \v 14 Memba honanamba yimba manam eva seihvav, yimba nosra av. Manimani yimba temba wulavpa, kolvrowol viu monglam, nom ten he muemb vivm. Wo sewonamba nonamba himba nosrava ora ara, he si yemba kolvrowol vivav, yimba ora muemb vira. Wo si osva lohohra elohwolvav. \v 15 Os novol velohv Sesoana doaramini tombaimorava, osm mongawulm lohohra ahawolo, \q1 Indhanariniva himba nomba temba mindnamba dombnamba, ianamoa mindnamba, osm, es ata nepiata lilnamba. Indhanariniva nomba temba snakandva dombnamba, henamba huti vovhoanamoa. \rq Kisim Bek 16:18\rq* \m \s1 Polva Wolanga Vena Titustatanamba Korindam. \p \v 16 Kava os omnav, Sesoa yimba lehra, manara noinda himba Titusmba vraohna mongal und vewolalmba yemba, snal men kav wulluhvm. \v 17 Titusva wohvrena nomba, kava temba sahmananamba hemba velmba. Himba und vevna mindnam, prunilmba yeindamba. Memba honamba hevna nengavnang. \v 18 Kava wolamb vev hemongova mongo tendoriniim, hemba okuliv annind annind Kristusnindva. Hona indhanarinimba okuliv, noinda hevna andrara, moam wulluhvm besal nemelmom. \v 19 Wo eva vena, hona indhanarinim vena, kikih vrina indkumbi Kristusnind, angalmba kamongova, diva si kav woningavav Yutiaprovinsramba. Kava si hona andrava wonvevra, mendeklim nonam okulalm, eva os inethalm, kava tanam kolvrowolalm wohviv. \p \v 20 Kava ambo taivwonam viv, osra si mongo homeis kam nevoskamona ishunvm hona monanamba, memba kava wonvevpa hona mendekli dirava. \v 21 Kava wonlehv nom, osm heni besalva lehrava. Kava wonnengv, velm, nom ten mendekli wohvrevm, osm ora, memba lehra, eva nom indhana, nom os ningvm, memba lehra. \p \v 22 Wo eva kav vei, wolaihamnav mongom tendorinim Titusm, wo Titusmund angavra. Wo ten wonprunvav si yeindamba. Hona tendoriniva himba elsus yemba kolvrowolalmba velohv. Hemba doa levrapiawol vina honamba pimba, osva no monana, no monana. Wo himba undva vrev, kolvrowolalm eva daipotava, wo eva himba os nengvta, yimba si hemba kolvrivav. \v 23 Memba Titusm hevm, himba kana mongo sehel, himba kai andra evev mongawulm, yem kolvrowolalm. Wo eva Kristusnindrinisambla si ambvav Titusmongo. No Kristusnind no Kristusnind hemba wolamb vev yeindam, wo himba mendeklimba ohokolalohvta. \v 24 Wo doa nov wuleihinu honam samblamong indhanam, osm yimba tanam av nesmos undna. Nov wuleihinu hemoa, ora noinda kava eisilva aevulinv yemba. Wo indkumbiva annind annind Kristusnindva si nunglivav nomba. \c 9 \s1 Korinnindoa Kuldumbvm Nomoa, Temba Kristusnindilmba Avpa. \p \v 1 Kava mindnamba nengnamoa, novol vinilmba yemba, osmba honamba kolvrowolalmba Sesoana Kristusnindmba Yutiaprovinsrava. Yimba doa doara undva vrina, velmba. \v 2 Kava nengv, os yimba kolvrowol velm viv. Kava yemba wivewol ovona honindava Masetonianindna novrava huiva. Kava os ishunna hemba, yimba Kristusnind Akaiaprovinsnindva, yimba doa plasra avna, os ten no tahonnam vinam. Wo undva yenamba luhunv, dim among velmangas, doa mendekli wohvina henamba Masetonianindnamba, huiva ambo lihra aevulv, daswolalmangas. \v 3 Wo heva os men kava wolapra vinv kavna mongawa andranindmba samblamong indhanamba yemba. Kava nengv, si homeis kana wivewolmomba yemba ombam ambo polohvav. Kava lehrava yemba os ninginv, yeoa lihra aevulvm, os kava ovna, yimba si os vivav. \p \v 4 Kava yemba si engalpravav, wo monglava indhanamba kamba patvmonatava Masetoniariniva, wo osva yemba nungeillava, ora, owai, mendah lihrava avmoa, kamba si lou vinvav osrava. Wo eva yimba si loukuk vevavta osrava. \v 5 Wo noinda kava nengvna, osva kava si velahtavav hona kavna mongawa andranindmba samblamongomba, ambanilmba yeindamba hesna, os kava provav. Himba si di yemba kolvrowol vivav, dimba wulkusolmba, yimba temba ishunnamba. Wo nomba diva si doara meilna velohvra, nonamba kava wonprovrava, wo noi diva si ten pev ningvm, daswolalm, nomba diva owai, snamba yimba wind vevra, daswolalmba. \p \v 6 Keknam ningvm honam, indhanariniva espetava wolallava, si espeta psewol vevav. Wo heva os indhanariniva mindnamba wolallava, si nenv kevravav hemba. \v 7 Henoi henoi os dioa wulkusovm, osra, mana vemava himba nengallava hevna undnamba, moang vinilmba. Himba manam sambla undva vrowolvav, nonamba himba wulkusovrava. Wo heoa ambo owai wohvera, daswolalmoa, manara noinda hemba ambo nengnam pevrapetheivna, wulkusolmba. Sesoava nom indk vithinv, ten henoi losnamona wulkusovm. \p \v 8 Wo Sesoava hemba si daswolvav mindnam awothowolva, no andrara no andrara, temba hevpa vildengu vevpa. Wo yimba si osrava manam eva seihvav, yimba si nosra avra. Noi si yimba osva vevra, moang vilenginvra besal andraram manam manam. \v 9 Men novol velohv Sesoana doaramini tombaimora, \q1 No indhanariniva himba esvema ambo daswolvna innehuinindmba, os maim ovna, indhanarini aombku kuku vev. Wo manimani himba nomba vevnamba lehrangas Sesoana novrava, wo noi movolva si kethangavav, osmba yunalm yunalm, kikvehui. \rq Buk Song 112:9\rq* \m \v 10 Sesoa memba, he daswolv onolnanamba indhanamba, wolalmba osoramba. Wo he daswolv innemba, mengnamba hlalmba. Wo Sesoava si daswolvra yemba mindnam, nomba manimani yimba nomba ningvrava. Yimba si nona nosrava avav, wo osoa ye vevra, owapevm nona akol vevram. Yenamba wevsava si osva beswonam luhunvav. \v 11 Sesoa yemba si mana vemava daswolvav, osva manam eva yimba si seihvav. Wo yenamba daswolalva, memba yimba innehuinindmba deiswilvpa, doa esvema phuni, Yutanindna Kristusnindva umnilmba Sesoamba, osva yimba lehra. \p \v 12 Wo noinda osva hona andrava memba yimba vivpa, wohkolvrowol vev Sesoatindimba, nomba himba muemb vivpa. Wo eva wulprov mindnam, omnalmba Sesoamba, osva yimba lehra. \v 13 Hona diva memba yimba wulkusovpa, memba nunglinilm, yenam undnahonam keknam alm. Indkumbi Kristusnindva si okulivra Sesoamba manara noinda. Himba si okulivra Sesoamba, noinda yimba engiv besal nemelmom Kristusna tombaimom, ye os ovm, kava undnahonam keknam lohmanav. Himba si okulivra Sesoamba, noinda yimba nis wonmong vevm hemba, eva monglam indhanam. \v 14 Wo nonamba himba sembayangmba vivpa, himba si ningvav, osoa kaoa vira Korinnindmongo. Himba si honi vrivav, noinda mendekli wavrara, noi ten Sesoa daswolnam yem. \v 15 Pioa olohmanara Sesoamoa, os yimba lehra, wavra vewollava, nomba temba hevm besalnonoa, wo noinda osva pimba es eva ishupieimnivav hena moamba. \c 10 \s1 Polva Dandna Ovrevna Hevna Andram. \p \v 1 Kava Polva ishunv yemba moaivrana, os mongawawevsana, ten Kristus hev ishovnam wowonam. Wo monglava yimba os eishovna, Polva ambo oiwonam vinvna yemba, nonamba himba yemba wonavnamba, wo ishovna esvema moamba vevandnamba, nonamba ehallava diva avnamba. \v 2 Himba os ningvna, kava mendah av hona pethanindna wevsana. Dawonam heva si di himba kana moamba hillivav hev, nonamba kava provavpa. Heva os kava yemba indkumbimba ishunilmba vinvmoa, lou vinilmba. \v 3 Kava av pethara. Wo heva os kava daos ohovmoa, osva temba pethanindva daos ohovpa. \p \v 4 Kava daos ohov, vevra, nona manana manana, memba pethanindva nonamba daos ohovpa, owai. Pinamba ovlamandva daosriniva Sesoanamini phov. Himba Sesoanapopol nalohv, wo noi tuploihapuv vevav ungundna pueilva. Memba osm, kava indhanana nengavnangva kuvhoawol vinv, hona pethanindna nengavnangkoklam. \v 5 Wo kav vera, manam manam kuvhoawol vera, ten noinda indhanam eiswol vevm, nom kuvhoalm vev Sesoana nowolm. Kava av no nengavnangrava, wo os wohviv, osm indkumbioa engalmoa Kristusmoa. \v 6 Kava doa lihra aevulv, hukum vewolalmba indkumbimba diva, nomba temba himba engmba owai vevpa moanonoa besalmba. Wo heva os kava yemba ninginvpa, mimba yem, osm temura keknam wohengvm. \p \v 7 Yeoa kana moamoa beswonam lesvhueiu, memba yimba pevpa hillivpa. Wo himba nomba osva nengallava, kava lehra tanam keknam lohv Kristusna, wo heoa osoa nengra, os Polva eva Kristusnata, os men ka lohvm. \v 8 Memba tanam, osva kava ishunv yemba musera honamba andramba, memba kamba mendekliva daswolnamba. Heva os himba daswolna hevna andrava kamba, yem lunikings vewolalm, yemba indkokla vewolalmba owai. Wo noinda osva kava si lou vivavmoa, isholmba, kava wohvivra. \v 9 Heva os kava yemba ovunv, ata ye ningvav, os himba ambo tombaiva novol vewol velohv, osm noinda pekmik vevra Kristusnind Korinnindoa. \p \v 10 Monglava indhanamba os eishov, Polnamba tombaiva hevm nitput vev andralnonoa, hillivpa mendeklinonoa. Wo heva os himba nonamba pimba wonavnamba, himba ambo oiwonam vevna. Wo ishovnamba moamba, no moanamba indhanana indmba putrombol vinvnamoa. \v 11 Heoa nunglira honamoa os, kava aevulvmoa diva hemongova daipotava, wo kava novol viv honamba moamba tombaira. Heva os nonamba kava si diva wonavrava yemba, kava si novpa wuleihinvav noi mongal andrava, ten pev nunglivm kana tombaira. \p \v 12 Kava owai, ningvmoa, mongawamokot velmba sna indhanamongova, himba temba osva ningvpa, kava lehra mendekli lovahv. Kava kavmba lehwol ovuvmoa hena wevsanamba. Himba hevmba lehwol vivna hevna wevsana, wo himba hevm lesvhoawol viv hevna wevsana, osm snana hevpa kava av? Wo honamba nungliv, os himba owaimomolmba mana vemamba hillivnamoa. \v 13 Heva os kava owai, kava kavmba wi vewol ovuvmoa no andrarava, temba ambarava ehallava lohvpa, nomba temba kamba vrahunnamba, velmba. Kava si hoanavho vruwul iangavav tokwonam, kavna wi vewolalmba no andrarava, temba Sesoava daswolnamba kamba. Wo hona andrava hilvnisv kana andrava yemba Korinnindmba. \p \v 14 Kava kavmba mindnamba wi vewol ovuvta. Heva os ombamba owai, kava doa doara wulambna yeindamba besal nemelmomba Kristusnamba. \v 15 Kava kavmba wi vewol ovuv, no andrarava, kava temba venamba. Kava kavm wi vewol ovuvmoa no andrarava, mongnindva temba vivnamba. Kava os ningv, yenamba undnahonamba almba si yunalm wohsuvewinvav osangas. O kav vei, os ningv, yimba si engla wulkusinda kana andramba, osmba mindnam suvengara vavawonam. \v 16 Kava ningv, eisholm besal nemelmom di no kembellam, ten yena meissis eungu vinvm. Kava owai ovuv, wivemba no andraramba, temba doava vipieinamba indhanana monglana kembellava. \p \v 17 Wo heva os kava os nengv, mendekliva os ona, \q1 Indhanariniva hevmba wulovongovrava, heoa mama wulovongovra mendeklimangas. \rq Jeremaia 9:24\rq* \m \v 18 Nomba snamba owai, himba temba osva ovpa, kava besalnonoa, heva os mongomba mendekliva wivetava, henongas lehrava mendekliva nihilva wulluhv besalva. \c 11 \s1 Polva Os Ona, Moalamangnind Daspolva Gekala Eishov. \p \v 1 Kava yemba os vinv, kam dawonam wuleihimnutuk, ka boasna ishunvai yem daimoramsna. Manara, kava yemba mindnam ninginv, yeoa kamoa os ningminu, kava yem luhunv moalamangnindrininonoa. \v 2 Kava indsvrawonam nongalv yemba. Wo honamba indsvrava prov Sesoanamini hevna. Manara, kava yemba holvorombraholmba vev Kristusmba. Kava yemba holvorombraholm vev Kristusm hena hevna ongalnonowolmsna, sna mana vema kethahui dendalangas. Hengas luhunda yena tlalmsnaoa. Kava doa wohophomnana Kristusmba, honamba velmba. \v 3 Wo heva os kava duus vev, manara noinda yenamba nengavnangva si yemba deisumbildavra indamonam yena pevna monanonoamba, engalmba Kristusmba. Honamba si homeis os vevm, Ivm ten deswuhanam Setan hevna newond ovramona. \p \v 4 Manara, yimba doara doa nihva wuleihinna nomba henom henom, himba temba ambinvpa, yemba numhowolalmba Yesusnam. Heva os owai, kana novrava himba indanam mongom indhanarinim isholvohmanav, memba kava wonisholohmanavpa. Kava yemba os nongalv, yimba patvolm vinv nom, vei, tihsongom eva besal nemelmom, nomba yunam indanam honaminiva, vei, Sesoasongol eva besal nemelmoa, noi ten pev dumbunvnam kanamini. \p \v 5 Nomba gurudaspolva, temba yeindamba owombinvpa, himba hevmba os nengsm uv, men kangas mendekliva lovahv. Wo kava osva nengvmoa, himba mendekli moalamangnind, wo besal snal men ka. \v 6 Kava nemel mendah sihav dihi, moamba isholmba, heva os kava nowol hutelnamba snamba owai, himba temba vivpa. Kava doa levraholothunna yemba ambara, os no monana no monana. \p \v 7 Kava ishomana vinvna Sesoana besal nemelmomba yemba nis, kava diandrava vevnamoa. Kava kavmba osva vinvnamoa yemba, ovna, kava mendekli lohv. Es hevpa yimba os ningvma, temba indkokla vinv yena novrava, memba kava yemba iovongovnamba? \v 8 Kava dumbunvna diva mongo Kristusnindna. Kava iprunvna hena diva, osm nona kava kavmba daohvna, nonamba kava yemba kolvrowol vaomana vevnamba. \v 9 Kava mana vemahuiva avnamba, nonamba kavpa yemba wonavnamba, kava yemba mongova kinmba holothomnanamoa. Kavna mongawa andranind Masetoniarini noi ambnam dom Korindam, kamba dambroh vivna manimani, nomba kava vevnamba. Kava nihtovpa kovopethavnamoa kavnamba, yeindava wikleiha oluhunilmba, osmba notongom, notongom, owai. Wo kava si yeindava wikleiha oluhunvavmoa. \p \v 10 An eva mongova si kamba diva ollavav, temba pevpa indakondava eungu vevpa pevna provinsrava, owai. Kava kavm wivev no wevsarava, temba kava yemba wonamana vilpronamba. Kava ishov honamba tanamba Kristusnana. \v 11 Wo es hevpa kava manara yeindava kleiha oluhunilmba owai vinv? Es hevpa yimba os ningvma, memba noinda, kava yemba undva vewol vevmoa?, owai. Sesoava nonora av, kava yemba und vewol vev. \p \v 12 Wo kava si osangas wohvevra, men kav daipota vevm. Kava nengvpa, nom indhanam olwolalm. Himba hevm wi vewol ovuv, osm kava moalamangnindnonoa, Polna nihna, himba diandrava vevmoa. Heva os gekala uvna, diva esvema himba dumbvna Sesoana andrarava. \v 13 Sna indhanamba moalamangnindnonoava owai. Himba ambo andranindkola dasalm. Wo ambo himba hevm weihaloh vewol ovuv, osmba ovra, moalamangnind Kristusna lovahv. \p \v 14 Wo honindava manam yimba vekingil vrinvav hemba, owai. Eva Setanmba ovsongolnindtovpa yivelv, osva ora, Sesoana moalamangnindrini olohv. \v 15 Pivva vekingil vrivmoata eva honindava, Setanna andranindva memba hevna wevsamba weihaloh vewol vivpa, osmba ovra, andranind, noi ten andra vivm nom besalm. Wo heva os si eunillam himba hev kinmba vreivav, noindava manimani himba memba vivpa. \s1 Polva Ishovna Hevna Kinm, Nom Ten Hev Vromana Vevnam Hevna Andrara. \p \v 16 Kinmba memba kaindamba ovongovpa, kam osm viniv, yimba moalamangnindrininonoa lohv. Noinda kava kamba wulovongov espetava. Wo heva os yimba osva ningtava, yimba daimora ishov, eva manapenam. \v 17 Kava eisilva av kavna andrarava. Wo heva os kava ishovmoa, osva mendekliva nengvpa, kava os ishov, oi, daimungilmsna, kava kavm wivev ambo. \v 18 Indkumbiva indhanamba hevm ambo wivewol uvuv, nona hev ten avm hui pethara, wo eva kava kavmba wivevta os. \p \v 19 Yimba ningv, kava besal nengavnangna, wo heva os yimba nihva wuleihinv moalamangnind daspolmba. \v 20 Yimba ambo pev nih wuleihinv hemba monglamba, yemba manam manam ondal ovrelmba. Yimba numbulv, nomba himba temba yemba deiswitvpa. Memba osm, yimba nethinv sang, kam sang poleivu. Yimba ambo pevm louwolm viv. \v 21 Kava yemba sahokla vewol vevnamoa osva, wo yimba osva kamba ningminitava, indkokla vevna, osva kamba si lou venavav. \p Kava mendah yemba ishunv daimoramsna. Heva os manapenam eva lohvmoata. \v 22 Wo es hevpa himba Hiprunindma a? Wo eva kava Hiprunindrinita lohv. Wo es hevpa himba Israelnindma a? Wo eva kava Israelnindrinita lohv. Wo es hevpa himba Aprahamtindima a? Wo eva kava Aprahamtindirini lohvta. \p \v 23 Himba os uvna, kava Kristusm andra viniv. Kava eva Kristusna andra vevta, hemba kuvhoawol vev. Kava daimungilmsna ishov sna moamba memba. Kava mindnam kel towalwolna, hona andramba velmba, osva himba temba vivpa. Kamba mindnam bui vewuvmona vena doa. Wo elsus kamba helvawuvmona vev, eva dahasambaihaomana vevna. \v 24 5pelara nambaiva lohna, Yutanindva kamba vendewuvnamba wevdakanamba, venamba, os lohna 39pelalm. \v 25 3pelalm osva nonam, nonam kamba vendewuvnamba tenganamba. Wo mongnanamba himba kamba wohhelvakomandhalm vivna honna. Samblamongolm kava ana siprava, wandava nokovhoavnamba, wo noi mongo nambainamba ka vena, sia okomba di vewolna wanhovra. \p \v 26 Kava lohmana vevna ehalkembellamba mindnam. Wo kamba ovna pueumb vreivnam monara, yukovnind ovna dumbvnam, wo indhana eva mongla honi, kavna Yutanind, eva noi mongla Yutana meisungund. Kamba doa kota mendeklira indkokla vevna, eva di snalla indhanahuira, eva di wanplombra. Wo eva kam vena, indkokla vevna Kristusnind daspolla. \v 27 Kava os vena notongo andra, notongo andra, eva nomba osva pepeh ovrivna, wo kava ninmba tit ovrevna, lithalmba. Kana vevna, sihavna ponm, innemol kongla venavna pehm. Elsus kava limana velohvna innehuiva. Kamba nelpongm eisomona velohvna suwehui. \p \v 28 Memba hona kinmba kava guamana venamba, wo eva kava men os ov, kava yem indkumbim duus vinv Kristusnindm, men vavawonam eungu vevm, osm yeoa pevna kelsra ao. \v 29 Kamba oivovhoalohvna elsus, nonamba mongomba oivihavnamba. Kava elsus duusnakra amana velohvna, mana vemakoklava indhanariniva vevnamba. \p \v 30 Kava kavmba wivetava, kava si wivevav, noinda manimani, ten os nunglivm, oivovhoav. \v 31 Sesoava nonora av, osva kava dasalmba ishovmoa. Himba Sesoa eva ara mendekli Yesus Kristusna, wo hemba osangas wohokuluwuvra yunalm. \v 32 Nonamba kava avnamba diva Damaskuskotarava, Aretas king kuwul hevna andranindrinim omnana, Polm ningeo. Wo doa himba venamba, kekalvhonindmba sandhanguavna kotapulna tuvrava. \v 33 Wo heva os kavna sehel kamba nongaihana basketmerava. Wo doa hev basket enesra eneshatuvra pipihanamba poaita, venamba, pethara kotapulla ambara. Wo kava os wohgana hona duangnapenamba. \c 12 \s1 Moainal Awothowol Polna Sesoanamini. \p \v 1 Kava mendah wi vaomana vev kavmba, heva os kava os nengv, yemba si kolvrowol vevavmoa, wo heva os kava men os ov inungpunung, eva poaitamoa mendeklinamini. \v 2 Kava lihav mongom indhanarinimba, temba avpa Kristusindava, hemba waivolna senakembellam. Honamba nonam mara os venama, tahonmba doa 14pelara vendhawulangana. Kava nomba tit vev, osva es heva hev nihna gavnami, ora inungpunungra gavna. Wo heva os Sesoangas nonorava av. \v 3-4 Wo kava nonora lohv, osva no indhanarinimba Sesoava waivongana senakembellam. Kava nomba tit vev mendah, osva es heva hev nihna gavnami, owaimi. Heva os himba wohhelwolvna manam manam temura nomba, moamba hevm besalnonoa, indhanariniva moakus ovavmoa, eva ovuv, isholmba. \p \v 5 Kava ata wivevav sna indhanariniva temba nomba. Wo heva os kava kavmba ata wivevavmoa, heva mama kava os ovov, kava mendekliva lohvmoa. \v 6 Wo heva os kava nengtava, kavmba wivelmba, kava ishovavmoa, osva ora, daimungil. Kava vevavmoa daimungilmsnamba, manara noinda kava ishovram tanam moanonoam. Wo heva os kava kavmba ata wivevavmoa. Kava nengv mindnam, osva indhanaoa os beswonam ningminivra kamoa, nom manimani ten hev vev, nunglivm kam, eva hillivm, nom ten kav ishovm. \p \v 7 Wo heva os kamba eisvavmoa mindnamba, honindava manimani memba besalva, kamba novpa wolaihamnavnamba senakembellava. Manara, nihsesoava kava ahalvna snamba i, Sesoa kamba vraohnamba. Honamba kinmba yunam Setanna andranindrini. Wulnaonglaprana, kam nihsesoa venalm, wo eva ollalm kam, osnapenam, ata homeis eisil avm. \v 8 Kava osahmanana mendeklim samblamongolm, hevna kinmba vramnalm kanaminim. \p \v 9 Wo heva os mendekliva kamba omnana, owai, kanamba wavrava doa lehra lohv yeindava. Nonamba yemba oivovhoavrava, wo kavna andral yeindava tavra. Wo noinda kava mindnam wohindk vethav kavna oielva. Manara, Kristusna andral pomsnamba livra kana emerava. \v 10 Wo noinda osva kava wohindk vethav, honanamba memba kava avpa kinnamba, indhanamba kamba vinivpa sahonamba, wo noi sna kin, sna kin, temba kam promnavna. Manara, manimani memba honamba Kristusnamsna. Wo kava wohindk vethav, manara noinda nonamba kava kinnamba avnamba, wo kava tanamolnam avna keknamangas Kristusnapopol. \p \v 11 Kava doa ishoi daimungilmsna. Wo heva os ye kamba tuho ovrivna, velmba. Yimba noi temba, ye si ishumnivra manam manam besalmba kamba, heva os owai, noinda kava kavmba wivev. Tanam kava ambo mana vemakola, wo heva os nomba moalamangnind daspolva yenamba, kava hemba helwolvmoa, ka hemba pingapiha vev. \v 12 Nonamba kava yemba nemetva wonanamba, kava vevna, noi novna nunglira, os kava moalamangnindrinielm lohv, inethalm, novnam nonglalm, eva mendekli andram. Wo kava vena honamba manimani moahui, kava moamba ishovnamoa kinnapenamba. \v 13 Wo noinda yimba doa dumbna, mani eva ata shalohta, os ten mongla Kristusnind dumbvnam kanaminiva. Venamba, mongal indanamba, kava kinmba kavnamba holothunnamoa yemba. Kava yena diva ondumbunnamoa. Yimba honamba osva ningtava, himba indkokla vevna, yeoa maivithu kanamoa. \p \v 14 Ka vena, doa seilm prowolna, wo henga kava ten prolm vev, yemba nongalalmba. Wo kava si kinmba holothunvavmoa yemba. Kava mana vemamba ninginvmoa yenamba, kava yem pevm und vewol vev. Yimba nonora av, otovotalva snakandalva kokolma vinvmoa hevna aralavalmba. Aralaval heva kokolma vinv hevna otovotalmba. \v 15 Wo kava doa indk vethav, daswolalm yem honam, men kav yem ieinvm. Kava eva si kavmba nihnahonam yemba kihpieinvav. Kava yemba und vewolallava mindnamba, si yimba und vivrami kamba espeta? \p \v 16 Memba ambara ambo lohv, osva kava yemba kinmba holothunnamoa. Wo heva os yimba os ningv, kava gekala owol vev yemba, wo oslelv monam dasalm, yem kekaiv velm. \v 17 Wo es hevpa kava yenam manam manam nom dumbunilm unnama, a? Owai, yimba nonora av, kav venamoa osva, temba wolapra venamba indhanamba yeindamba, es hevpa yem daswotalmma a? \v 18 Kava lehrava sahmanana Titusmba, wolaihaprinilm yeindam. Wo eva kava mongom pivna mongawa andranindrinimba wolaihamnana Titusm, epralmba. Titusva yemba sahonamba vilengalvnamoa, es hevpa venama himba a? Owai, yimba nonora av, osva kava Titusm waivena, Sesoasongolmba engalmba, wo wevsabesalm waiengvna yeindamba. \p \v 19 Wo es hevpa yimba os ningvma, Polva ambo hevm dandna ovrev? Owai, kava Kristusna, noinda kava Sesoana novrava ishov. Yimba einv kana sehelnonoa. Wo manimani memba kava nonamba wonvevpa, kava wonvinv yem, osm noinda hevna kelsra ara. \v 20 Kava vei honamba, osra kava pem vevna, osra kava nonamba provrava, yimba si vivrivmoa, nomba kava ninginvrava yemba, osmba velmba. Wo kava vevramoa, nomba yimba ningminivpa kamba, osmba velmba. Wo kava vei, pem vev, osra yimba monglava si alhuvra, musk vivra, wusapramana vevra, hevm ahalvamana vevra, moakokla eishovra, inevoskamoa eishunvra owalm, aengsatanda ovongovra hemba, wo eva yimba si indkumbi viluwul lollohvra dandwonamba. \p \v 21 Kava pemba vev, osra kava nonamba hengava si prunvavpa yeindamba, kavna Sesoava kamba si loutov plothomnavav yena novra. Ora, yimba pelthasambaihana honamba andrava. Ka si homeis duus vevm hindm, nom ten hevna indkoklanahonam avm. Ka homeis si duus vevm, osra ora, himba owai, hevna indmba weihaloh vewol vivmoa, wo sungeipilalga vevmoa hevna ongariskuirava, eva noindava manimani temba hevpa louwolmba vivnamba. \c 13 \s1 Polva Eunillam Ongakak Vewol Ovona, Eva Sehmona Ishunna. \p \v 1 Kava si henga prunvav yeindamba mongnanamba, memba samblamongolm. Wo keknam ningvm, manam manam nomoa indkoklalmoa nonglalmba, osmba ovra, tanam samblaka, samblamongka he osva uvra, lehrata. Memba Sesoana doaraminimomba lohv, wo kava wohengvav si, yemba wetat owol velmba. \v 2 Nonamba kava hovrallava wonavnamba yemba, kava doa ongawolna, nomba temba himba mindnamba lakapola vivnamba. Wo men kava av ehalla daipotava, wo henga kava yemba indkumbimba ongawolpra vev men. Wo hengava nonam kava prunvrava yeindamba, kava si yemba taivwonamba vinvavmoa. \p \v 3 Yimba nonglalmba uv, osmba Kristus hev ishov kana moalamangrava. Wo kanamba nonglalmba men, kava si oielva lohvavmoa yehovrava, wo heva os kava keknasowolangas lohvra. \v 4 Memba honamba tanam, osva Kristusva oivihana, nonamba hemba helvakomandhivnamba, kruseramba wikleihalmba. Wo heva os daipotava himba av Sesoana andralna. Memba tanam, osva kava doa pepavena Kristusindava. Kava ambo oiel av, wo heva os kava si wulpulvunvav hona hena keknasowolva yeindamba. \p \v 5 Temura pevm lesvhoawol vivm beswonam. Wo lehnong vivm pevmoa, osm ora, kakowa lehra av keknam undnahonam, ora owai. Yimba nonora av, osva Yesus Kristusva einv yeinda. Owaingava, yimba undnahonamba lovahmanavmoa. \v 6 Wo heva os kava os nengv, yimba si nunglivav, osva Kristusva doa kamba lesvhoawol vena, wo kava hena moalamangnind av. \p \v 7 Kava sembayang velohmanav Sesoamba, osm yimba beswonam ambo vivra, osta ka yem ishunvnam. Memba honamba mendekliva owai, nunglivmoa, osva ora, kavna Kristusna andranindnonoa. Wo heva os memba mendekli, osva yimba memba viwul vevpa, nomba osva ov, memba lehra. Memba mendekliva owai, eva yimba kamba osva unillava, yimba moalamangnindilva lovahvmoa. \v 8 Kava es eva vivav honamba, indkokla vrelmba sahonamba moanonoamba. Owai, kava peishalmangas ningv. Wo kava si os vevavta, nonamba kava yeindamba prunvrava. \v 9 Kaoa indk vithira, oielmba almba, yimba atava keknamba undnahonamba. Kava sembayang vinv yemba, osm noinda keknamangas wohavra. \p \v 10 Kava novol vei honamba, nonam kav okla avnam. Kava novol vei, osm kava nonamba provrava, kava si vevandnamba yemba ishunvavmoa. Mendekli vraohna kamba honamba andrava, vinilm yem, osm nona keknam ara, yemba indkokla vewolalmba nonamba owai. \p \v 11 Doata kavna mongawa Kristusnind, kava os ov, doa aevo. Yeoa ao keknam Kristusnindilm. Vivm nongas, ten kav yem wohtnam, velm. Ahalovm pevmoa owapevmoa, wo avm ambo beswonam. Sesoava indhanamba und vewol vev, eva vrowol vev, osm ora himba undwonam avra. Heoa yemoa wonara. \p \v 12 Engla akivrakivra veo pevna mongawa Kristusnindmongooa, nonamba yimba heiva kuanongla evevrava sembayangduvrava. Manara, memba pina Kristusnindna wevsa. Indkumbiva Sesoatindiva opimbinna yemba sehmoa. \v 13 Yesus Kristus yemoa wavra vovhueinvra. Eva Sesoa ara yemoa vrowol vevra, osm ora, undwonam avra, eva Sesoasongol yem mongawulm moakot vera, osm ora mongawundna av. Doata.