\id 1CO 1co.sfm Waris 1 Corinthians \h 1 Korin \toc1 1 Korin Polna Mimirini Tombaimoa, Korinnindm Kolvrowolalm Kristusnindm, Noinda Ambo Sahonam Avnam Hev. \toc2 1 Korin \mt1 1 Korin \mt2 Polna Mimirini Tombaimoa, Korinnindm Kolvrowolalm Kristusnindm, Noinda Ambo Sahonam Avnam Hev. \c 1 \p \v 1 Kava Pol, kava moalamangnindrini lohv Kristus Yesusna, noinda Sesoanamba hevnamba undva os lohvna. Kava wainovol vena honamba tombaimomba Sostenesm pivna mongawa Kristusnindrinim. \v 2 Kristusnindm Sesoanam Korinnindm, nom indhanam, ten Sesoa kanothowol venam tanamangas Kristus Yesusna. Sesoava yemba kekaiv vev hevtindilm hevelmangas. Wo eva osoa kava novol vewol evinvta nom indhanam vavawonam, ten sembayang vinivm Yesus Kristusm, himba pina mendekli. Sesoava doa eva hemba kekaiv vena hevelm. \p \v 3 Sesoa pina aral, eva pina mendekli Yesus Kristus yemoa undalm waivewol vera, wo osva yimba undwonam avav. \s1 Polva Sesoam Omnana, Yimba Lehra. \p \v 4 Kava elsus kavna Sesoamba olohmanav yeindamba, yimba lehra, noinda wavrava nomba Sesoanamba, temba yemba daswolnamba Kristus Yesusnanamba. \v 5-6 Tanamolnam Kristusmomba doa yeindava apulvuku vungu vinna, temba kava yemba numhowol vivnamba, wo Yesusnana yemba doa awothowol vinna manara manara, pev ten vivm, moa eishovm, eva pevna nowolla. \v 7 Wo noinda osva manimani besalva Sesoanaminiva nona yimba av, wo yimba nona nengviluwuv pivna mendeklim Yesus Kristusm, hengam prolm, hovrahovram lohvhoalm. \p \v 8 Yesusnapopol si yimba avra, verava, ovi pethai mueisowa evewolvram. Himba si yemba yunalm wonavra, temba osm yimba keknamangas undnahonam wohavm, wo si indkoklava luhunvavmoa yenamba, nonamba pinamba mendekliva Yesus Kristusva hengava prunvrava. \v 9 Sesoava yemba si os vinvav nomba manimani, hev ten wohonam. Himba honita, himba yemba kekaiv vev, hevna ombolmongom alm, Yesus Kristusmongom pivnam mendeklim. \s1 Kristusnindva Opowolwolvna, Indakonda Vevna, Os Gavna, Os Gavna. \p \v 10 Seh, kava yemba ishunv, pivna mendeklina Yesus Kristusna nihilna. Kava ishunv yemba keknam, osm yeoa indkumbioa mongawa aong hilwulvm owapevmoa monglamba, temba osm, si yimba owai, opowolwolvavmoa indakondava. Kava yemba osm ishunv, yeoa mongawatilm wohmoakot veo mongawa nengavnangna, eva mongawundna. \v 11 Seh, Kloetindiva kamba os ishumnina, yimba daosmonahonam vewulv pevmba. \v 12 Memba honamba os kava nengv, monglava yimba uv, kava engiv Polm, monglava uv, kava engiv Apolosm, monglava yimba uv, kava engiv Pitam, wo monglava uv, kava engiv Kristusmangas. \v 13 Wo es hevpa, Kristusva hevmba os popowol vevavma, a? Wo es hevpa, ka Pol yemba dahinnama kruserava, owai. Wo es hevpa, yemba ponamba poswol vivnama Polna nihilnana, owai. \p \v 14 Kava os omnav Sesoamba, lehra yimba, noinda kava mongomba yerinimba ponamba posvenamoa, kava Krispusm eva Gaiusm, hemangas posvowolna. \v 15 Kava noinda Sesoamba osva omnav, yimba lehra, mongova osva ovmoa daipotava, kamba ponamba pusvina Polna nihilnana. \v 16 Eva ka vena, Stepanastatanam poswol vena, wo heva os kava kavpa hengava nengvmoa, osva kava monglamba poswol vena. \v 17 Kristusva kamba vraohnamoa hona andrava, ponamba indhanamba poswolalmba. Himba vraohna kamba andrava, ishomana vinilm besal nemelmom, sna moanamba owai, temba nomba nonoanindva eishowol vevpa. Kava ata ora sna moanamba ishunda, ata homeis Kristusna krusem kava indkokla wohvrevm. Memba osm, ata indhana os uvm, Kristusna krusemomba ambo ombam gekalamoa eishov, heni si indhanamba lopshawol vevavmoa. \s1 Kristusva Sesoanapopol Eva Nowol. \p \v 18 Pina moamba honamba kruseriniva os hilliv, moangakalamoa, nomba temba himba suwekembellamba angavpa. Heva os pimba honamba memba Sesoa lopshana, pimba os hilliv, memba Sesoana keknasowolva prov. \v 19 Sesoana tombaimorava os novol velohv, \q1 Kava si weihaloh vewol vevav nonoanindmba hevna nengavnangnahonamba, maikumi vewolalmba. Ka si nowolva dakonda vinvav no nonoanindna. \rq Aisaia 29:14\rq* \m \v 20 Wo noinda ka Pol yem os ishunv, hi av nomba nonoanindriniva? Hi av nomba temba mindnamba numhowol vrivnamba? Wo hi av nomba nonoanindriniva honamba pinamba? Sesoava doa no nonoanindna nowolva dakonda vinna hona pethanindnamba, osm indkumbiva si nunglivra, henambarava indhanamba si lopshawol vevavmoa. \p \v 21 Annind annind pethanindva liheivnamoa Sesoamba, hevna nowolna avna. Doa Sesoava moamba nemelva yivalthinvnamba, pethanindva os nunglitithoavna, dasalm. Heva os Sesoava pimba hona nemelmona lopshav, memba pimba hemba undnahonamba amnavpa. \v 22 Yutanindva himba uvna, nonglalm mendekliandramangas, osm ovra, Yesusmomba tanam. Yutanindna meisungundva himba alm vevna nengavnangna nowol besalnamangas. Wo noinda nomba indkumbiva oplahivna besalnemelmomba. \p \v 23 Heva os pivva moamba wulvahinvpa os, Kristusmba doa dahana krusera. Snamba moamba Yutanindva hillivnamba, os uvna, indkokla vev. Wo siheinvnamoa Yutanindna ungundinamba. \v 24 Heva os Kristusva Sesoanapopol, wo nowolva Sesoanamini phov, piinam indhanaindam, temba Sesoava kekaiv vevpa Yutanindna, Yutanindna meisungundmba. \v 25 Monglava hona pethanindva os nengavnangva vivriv, Sesoanamba nowolva ambo dasalm seposam lohv. Heva os honamba nengavnangva wohkuvhoawol vinv indhanana nengavnangmba. Wo Sesoana keknasowolva wohkuvhoawol vinv pina indhanana keknasowolva. \p \v 26 Seh, yeoa beswonam nengavnang viu keknam, Sesoava doa yemba wolasiha vena hevelm. Mindnamba yimba owai, nonoanindmsnamba avnamoa hona pethanindna indkumbina novrava. Mindnamba yimba owai, ombakolalm ambo avna. Mindnamba yimba snatindirini avna, yeriniva mongova kuwul mendeklilmba luhunvnamoa. \v 27 Heva os Sesoava doa kikih vewol vena snamba yemba indhanamba, ten pethanind os ningvm, owai, nengavnangkoklana avm. Memba osm, nonoanindva si noinda loukuk vevra. Eva himba yemba ombakolalm ambo kikih vewol venata. Memba osm, kuwulva noinda si louva vinvra. \p \v 28 Wo he vena, nom kikih vewol vena, ten pethanind os ningvm, owai, honanapopolva avmoa. He vena, honam kikih vewol vena, ten pethanind sahonam nunglivnam, eva ningvna, owai, lohvmoa honindava mana vemava. Himba kikih vrena honamba, indkokla vrelm, osmba memba pethanindva osva ningvpa, mendekli hevmia. \v 29 Sesoava snamba indhanamba doa kikih vewol vena, osm vena, mongova indhanariniva himba hevmba wulovongovavmoa Sesoana novrava. \p \v 30 Sesoava hevpa doa yemba mongawatilm moakot vena Kristus Yesusinda. Kristus plalva, pimba noinda nungliv Sesoana besal nengavnangmba. Kristus plalvata, pivva noinda lehrava av Sesoana novrava. Kristus plalva, pivva noinda Sesoamangasva engiv. Manara, himba pimba doa kilumbshuawol vena pivna wevsakoklariniva. \v 31 Wo noinda Sesoana tombaimorava os novol velohv, \q1 Indhanariniva hevmba wulovongollava, owai, heoa heva mendeklimangas wulovongora. \rq Jeremaia 9:23-24\rq* \m \c 2 \s1 Kava Yemba Kristusna Dahalmom Ishunna. \p \v 1 Seh, nonamba kava prunvnamba yemba, kava yemba wohishunvna Sesoana moanonoam. Wo heva os kava mendekliva moamba manam manam ishunvnamoa, snamba yemba temba nomba nonoanindva eishovpa. \v 2 Kava nengavnangva os vrevna, kava nonamba yemba wonavrava, kava si manam manam wohmaivethavav, kek vethavav Yesus Kristusm, eva hevna dahalm kruserinim. \v 3 Nonamba kava prunvnamba yeindamba, kamba wohpolavra vovhoavna, ata kava eva manana kelsta, eisungu vevna pem. \v 4 Ka vena, numhowol vevna, eva besal nemelmomba ishunvnam, yena nengavnangm weihaloh vewolalm, osm Kristusmangas wohengivm. Kanamba moamba snamba owai, nonoanindva indhanana nengavnangmba weihaloh vewol temba vinvpa. Heva os yimba kamba nunglinamba, wo os yimba Sesoasongolmba eva nunglivnata, himba mendekliandra vewol vev. \v 5 Kava honamba memba osm vena, yenamba undnahonamba almba Sesoanapopol lovahinvra, nonoanindnapopolva owai. \s1 Sesoasongol Pimba Numhowol Vev. \p \v 6 Kava Sesoana moamba wulvahinv. Monglava indhanamba lovahv nonoanindnonoamsna, manara, himba Sesoam engivpa. Wo himba kamba moalamangnindmba noinda hilwulvna. Kana nowolva hona pethanindnamba owai, eva hona pethanindna kuwulnamba owai, eva merava kethalohv poaitava Sesoaindava. Hona kuwulva doa pilpikovna hevnapopolmba almba. \v 7 Heva os kava moamba wulvahinv, Sesoana undnam alm beswonam, ten seilm doara hev kokolma vrena nengavnangva, honanapopolmba beswonamba almba pimba. Doara nonam ovim pethaimba hev vewolvnam, Sesoava komandhanamba, daipotava doa ambaram wulphunna kana moalamangnindna andrara. Osm pimba Kristusnindva si senakembellava avav. \p \v 8 Mongova kuwulva hona pethanindnamba levrapiavmoa, memba kava ishoiva. Himba osva vitava, himba ata osva helvakomandhitamoa mendeklimba, krusesramba lepethalmba, temba senakembelliniva pronamba. \v 9 Heva os novol velohv Sesoana doaramini tombaimora, \q1 Owai, mongova nonglanamoa honamba, owai, mongova hellenamoa honamba, owai, mongova olhavavmoa, osva mani hevpa dihi Sesoava kokolma vinv, henomba temba himba hemba und vivpa. \rq Aisaia 64:4\rq* \m \p \v 10 Heva os Sesoava doa kamba moalamangnindmba ambara vithinna honamba hevsongolnana. Sesoasongolva manam manam temura nonorangas lohv, eva merava kethalohvav poaitava Sesoaindamba. \v 11 Men honamba os, mongova es eva lihavav, os henonamba nengavnangva os lohv. Nongas indhanarinina hevsongol, ten amnavm hena nihmera, hengas lihamnav hena nengavnangva. Eva osta Sesoava. Mongova indhanariniva lihavavmoa hena nengavnangmba. Hevsongolangas lihamnav hena nengavnangmba. \p \v 12 Memba Sesoasongolta pimba Kristusnindmba wohtv. Tihsongova owai, pimba wohtvmoa. Pimba dumbna hona Sesoasongolva, osm pimba nonora avav manimani, temba pimba Sesoava daswolnamba. \v 13 Kava nonamba moamba wulvahinvrava, kava sna moanamba ishunvramoa, temba indhanamba wulamanamana vevpa. Kava noi moamba wulvahinvra, ten kam numha vrevnam Sesoasongol. Noinda kava Sesoana moalamang wulvahinv, velokusa vinilmba indhanamba, himba temba Sesoasongolnamba avnamba. \p \v 14 Indhanariniva osva Sesoasongolhui lohtava, himba vravavmoa moanonoava Sesoanaminiva. Manara himba os nengvra, gekala uv. Sesoasongol napopolangas himba heva phovhoawol vevav, osva lehra Sesoasongolnamini. \v 15 Heva os indhanariniva Sesoasongolnamba lohtava, himba manapenam lesvhoawol vevra manam manam. An eva hemba lesvhoavav. \v 16 Sesoana tombaimorava os novol velohv, \q1 An si levrapiavav nengavnangmba mendeklinamba? An si hemba numhavav? \rq Aisaia 40:13\rq* \m Owai, heva os pivva av Kristusna nengavnangna, manara Sesoasongolva piinda einv. \c 3 \s1 Engalmba Indhanarinimba, Indkokla Vev. \p \v 1 Seh, nemetva kava moamba yemba ishunvnamoa, osva kava memba ishunvpa, osm ora, yimba indhanamba temba engivpa Sesoasongolmba. Kava nongalvna yemba, os yimba Sesoasongolmba engivnamoa temurava beswonamba. Wo nonamba yimba owai, otomotalmsna avna seposam ambo. \v 2 Yemba kava numhowol vevna, os maim ovna, tet dahwol vevta, yemba kava innenamba dahwol vevnamoa. Kava honamba noinda osva vevna, yimba owai, mendah lohui, innenamba hlalmba. Wo eva daipotava yimba owai, mendahnonoata, ambo osangas wohav pevnatovna. An yemba si numhowol vevav Sesoana andralmomba? \p \v 3 Yimba mendahnonoa av. Yimba mendah pevmba sahonam vewulv, novnonglanakra uwuv. Wo honamba yunam os nungliv, yimba mendah Sesoasongolmba engivnamoa temuramba. Yimba mendah os viwul vev, ten indhana noi pethanindna wevsana avnam. \v 4 Monglava yimba uv, kava engiv Polm, wo monglava uv, kava engiv Apolosm. Yimba osva snamba moamba eishovrava, yimba doa os nilhapra, ten doara avnam pethanindna wevsana. \p \v 5 Wo es hevpa, Apolosva kuwul mendeklima? Owai, wo es hevpa Polva kuwul mendeklima? Owai, kava moalamangnindva ambo Sesoana andranind lovahv, yem kolvrowolalm, keknam undnahonam alm. Kava indakonda andra viwul vev, Sesoava kamba daswolnamba velmba. \v 6 Kava mi wolanginvna onolnanamba yeindava, wo sisva Apolos posas vewol vilprovna ponamba. Heva os Sesoava memba henapopol phov onolnanamba. \p \v 7 Wo noinda osva temba himba nomba wolavpa onolnanamba, himba kuwul mendekliva owai, wo eva himba nomba temba ponamba posas vewol vevpa, himba eva kuwul mendekliva owaita. Sesoangas he kuwul mendekliva, noinda manimani henapopol phov. \v 8 Vei, wolanindrini eva posas vewolnindrini, henamba mongal andrava luhunv. Wo himba si indakonda endombwolvav esesmba no andrarava, temba himba evewolvnamba indakondava. \s1 Sesoanindva Os Maim Oi, Sesoana Deuv Os Av. \p \v 9 Ka, Apolos, kava andranindrinisambla mongal Sesoana. Wo yimba osomsna av Sesoana, wo eva yimba deuv noi Sesoana. \v 10 Kava maim oi, nonoanindrini deuvna, noinda kava wosavna milukulsna no deuvnamba. Kava Sesoana wavrana vena, Sesoa kamba vraohna, honamba velmba. Monglava no milukulsra vewol vilangavna. Heva os indkumbioa yeoa novnovhora vivm, es yimba wilundthoawol vilangav. Hinomba beswonamba keknamba andra vivrava, henonamba si wohluhunvav. Hinomba sahonamba andra vivrava, henamba si suwera tepinvav. \p \v 11 Doa milukulva lehra wosanga lohv. Hengava mongova himba nomba wosavavmoa. Nomba milukulva temba lehrava wosanga lohvpa, temba Yesus Kristus hev. \v 12 Wo nonamba indhanamba deuvpa vewol vilangavrava no milukulsrava, monglava beswonam keknam vewol vilangavra, nom moanonoam wohengivra, monglava sahonam vewol vilangavra. Maim ovra, golna silvana nona vewol vina, suwemba hemba talovavmoa. Eva monglava, hon noi diva esvema lohmanav, nona si vewol vivra, wo heva os monglava bimbetna si vewol vivra, wo monglava posna si vewol vivra, wo monglava wittilna si vewol vivra. \p \v 13 Heva os andrava nomba temba indhanamba indakondava viwul vevpa, si sewonamba indkumbiva nunglutithoavav muserava, os nonam Sesoava indhanam huhul vevrava, lesvhoawolalmba. No nambainamba suwemsna provav, wo suwemba nomba si tangu vinvra indhanana andrasra indakonda. Sahoklalva si wohtapinvra, besalva si wohluhunvra beswonam. \v 14 Indhanariniva deuvpa vevrava no milukulsrava, wo nomba deuvpa beswonam lohvra, himba si osva esesmba beswonam nisvevra no deuvandrarava. \v 15 Heva os mongona andranindrinina deuvsowava wohtatava, si andrava manimani henamba wohmueisowa vevav. Hevmba no andranindrinimba owai, heva os himba si snal lohvav, ora suwemungil pimba hemba vitvina. Himba Sesoana andrava beswonamba venamoa. \s1 Yimba Sesoana Tempelduvmsna Lohv. \p \v 16 Yeoa honamoa levrapieiu, osoa yimba pev ambo Sesoana tempelduvmsnamba av, manara, Sesoasongolva yeinda hovra men einv. \v 17 Mongova indhanariniva Sesoana tempelduvpa indkokla vretava, Sesoava eva hemba nomba indkokla vrevta, noinda Sesoana tempelduvpa hevm moainalnonoa. Yimba pev Sesoana tempelduvpa. \p \v 18 Ata yimba pevmba dasalm pepeivivav. Mongova yeriniva osva nonorangasva lohvrava manam manam hona pethariniva, heoa os nengvra, kava titnindrini lohv Sesoana novrava. Wo osva himba si nilhavav nonoanindrinimsna Sesoana novrava. \v 19 Manara, noinda honamba besalva manimani pethariniva owai, sihavavmoa Sesoana nowollava. Men novol velohv Sesoana tombaimorava, \q1 Nonoanindva hevna wiyena indkokla vewolalm vivna indhanamba. Heva os Sesoa hemba indkokla vewol vena henga hevnana. \rq Jop 5:13\rq* \m \v 20 Eva novol velohvta Sesoana tombaimorava, \q1 Mendekliva nunglinv, nonoanindva nomba ningvpa. Himba lihawol vev, osva nengavnangva henamba ambo maim ui, ivtov. \rq Buk Song 94:11\rq* \m \p \v 21-22 Wo noinda osva manam yimba opowolowolvav, indhanamba wivewol vivra. Manara, Sesoava doa kuwulalmba awowol vinna yemba. Ka Pol, Apolos, Pita, kava lovahv, yem kolvrowolalm. Wo eva manimani hona pethariniva, yemba kolvrowolalmta. Alm, dalalm, wo eva manimani men lohv, eva si phovavm sewonam, wo memba honamba manimani yenangas. Manara, Sesoava nomba si vrulprunvav, yem nonam awothowolalm. \v 23 Wo yimba Kristusna, eva Kristusva Sesoana hevna. \c 4 \s1 Moalamangnindva Andranind Kristusna. \p \v 1 Yeoa kamoa os ninginvm, kava ambo andranind wonlohv Kristusna. Wo kamba honamba Sesoava lehra nongalv, hevna poaitamomba ishuvmona vinilmba Kristusnamba. \v 2 Noinda kava moalamangnindva yunam wohengivra mendeklina moamba temurava. \v 3 Nomba kava nengvmoa, temba yimba eva monglava indhanamba kamba osihivpa. Eva kava kavpa naengho vrevmoata. \v 4 Kava os nengv, kava sahonamba venamoa. Heva os kava manam osva ovav, kava besal indhanarini lohv. Mendekli hev kanamba lesvhoawol vevav. \v 5 Wo noinda osva ata honanam ye lelnam lesvhoawolalm homeis vivavm. Mendah lohv honamba, dawonam ambo verava, mendekli provram. Himba si woklava wulprovav, nom men daipota manimani kethaluhungu vevm. Himba si musera vevav honamba indkumbina novra, poaita undm indhanana indram. Wo Sesoava si osva daswolvav indkumbimba, esesmba okolawol vevav. \s1 Pol Unna, Kava Yem Apolosmba Inethalm Waivinvna. \p \v 6 Seh, kava yemba waivinvna Apolosmba inethalmba. Kava honamba osm vevna, yimba si engivra nomangas, ten novol velohvm Sesoana tombaimora. Wo noinda osva manam yimba kelsombovhova vivra, osva monglamangas wivewol vivra, monglamba dembhapuv ovovra, owai. \v 7 Manimani temba yimba nonamba avpa, yemba temba deiswilnamba. Noinda yimba manam pevmba wivewol ovuvav, osva yimba honanamba doava av pevnapopol. \p \v 8 Yimba Korinnindva os ningv, kava doa lehra av. Yimba os ningv, kava bimbsnind av. Yimba os ningv, kava lehra av king kuwulalmsna. Heva os owai. Kava os nengv, wouta, yeoa tanam ambo ao king kuwulalm. Wo osva pimba si indkumbi avav king kuwulalmba. \v 9 Manara, kava os nonglav, Sesoava kam eva monglam moalamangnindm mullam sism doa pingapra vena. Kava sna indhanamsna, ten wetatmora lovahvm, dalalm. Kava os lovahv, kamba annind annind indkumbiva pethanindva doa nungeilv, kamba wangtumbulm vev, pethanindna novra eva ovsongolnindna novra. \p \v 10 Kava ambo wonlohv Kristusna andranind, wo pethanindva kamba os nungeilv, indhanakokla. Heva os yimba pevmba wivewol ovuv, osm kava nonorangas av. Kamba doa indkoklava vovhoawol vei andrara, heva os yimba os ningv, kava kavpa andralangas av. Yenamba nihilva mendekli luhunv, heva os katatanamba indkumbiva lelh popeng vewol vivmoa. \v 11 Eva daipotava memba honanamba, kava woniavmoa innena pona pikiannamba lehrava. Indhanamba kamba helvawol velvohv, katatanana deuvpa owai, lovahwul vinvmoa. \p \v 12 Kava kavna englana innemba wonnengand vrowol wonvev. Indhanamba kamba moalusnamba eishunvpa, heva os kava hemba Sesoam seihminiv, kolvrowolalm. Himba kamba muskonam wohengilv, heva os kava ambo lo hlav. \v 13 Kamba moakoklanamba eisho vruwuleinvnamba, heva os kava hemba moa besalna hengava wonkelavhueinvna. Eva daipotava kamba sahonam vewol viv, lononglalmsna katatanamba sahoklal hona petharava, nihvuhinna aevulv. \s1 Pol Unna, Yeoa Os Ao, Men Kav Lohvm. \p \v 14 Kava honamba moamba memba yemba novol vepiprinnamba, owai, manam yimba loukuk vevra honindava, aembu. Kava ambo honamba novol vepiprav, yem ongawolalm eva numhowolalm, osm yimba tanamba atava kana towandalnonoamsnamba. \v 15 Kava nengvmoa osva, esvemava guruva si lovahvav 10,000pelara Kristusnavhorava, yemba numhowolalmba. Heva os yenamba arahumunpevpa mindnamba einvmoa. Kangas yemba seilnovrava ishunna Kristusna besal nemelmomba, noinda kangas luhunv yenamba aralalmba Kristusnavhorava. \p \v 16 Noinda kava yemba wolapho ovov, yeoa os ao, men kav lohvm. \v 17 Temba noinda kava Timotimba yemba wolaihaprinna. Himba kana ombolmsna lohv mendekli-indava. Kava kavpa Timotimba mindnam und vev, manara, himba keknam engv Kristusmangas. Himba si yemba kolvrowol vevra, nengewuvulmba, osmba temba kava Kristusmba engvnamba. Honana kava numhowol vaomana vev Kristusnindmba, osva hi hi indakondava. \p \v 18 Manara, monglava yimba mindnam ambo kelsombovho viv, noinda himba os ningv, kava hengava si prunvavmoa yeindamba. \v 19 Heva os owai, kava si prunvav yeindamba henga lilnam, kamba mendekliva hengava omnatava, domba prolmba. Wo kava di si nongalvav, nomba temba mindnamba himba kelsombovhova vivpa, osmba himba mananapopol hevpa dihi av? \v 20 Kava honam nonglalm vev, manara, Sesoana nemeltindiva moarangasva avmoa. Heva os Sesoana keknasowolnapopol av, osm noinda wevsabesalmba engivra. \v 21 Henam yimba indva ningv, osm ka pro, yem bui vewolalm mava, mava kaoa proi besal und wondewonam? \c 5 \s1 Owai, Ambo Sahonam Avna Korinnindva. \p \v 1 Lehra kava hellena, os una, ongariskui vina diva hevm ambo. Wo temba snamba yunam sahoklalnonoa, eva nomba vivmoata snamba wevsakoklava, temba puehalnindva Sesoamba tit vrivpa. Mongo Kristusnindrini ombol pelvramnana avakondalmba. \v 2 Wo yimba pevmba mendah os wivewol viv i, ov, kava doa kuvhoawol vi monglamba lehra, a? Owai, yeoa honindaoa mindnam loukuk veo. Wo no indhanariniva, temba himba nomba sahonamba venamba, wolaihapulvo hemoa, pevtindiriniminioa. \v 3 Kanamba nihva diva yemba wonavmoa, heva os kana nengavnangva ten yeinda luhunv. Wo doa kava lesvhoana indhanarinimba nomba, snamba indkoklava himba nomba temba vevpa. Kava nengawomnav hemba, himba os maim oi, kava di mongawulm wonav yemba. \v 4 Henga mongawulm kuso, os pina mendekli Yesusna nihilla. Kava ten yemba wonav kavna nengavnangna, wo yimba si nonapopol avra pivna mendeklina Yesusnana. \p \v 5 Noinda yimba nonamba kusovrava, ambo hemoa Setanm wuleihimnu, Setan daha hukum vevma. Pioa honaoa velohmanara, osm henaoa nihoa wohmueisowa vera, hena meississongolva si Sesoava beswonam omnavav hengava. \v 6 Pevmba wivewolalmba yenamba owai, luhunvmoa besalva. Yimba hona moamba pev nonora lovahv, eskand ambo yisva, wo heva os heva hev ambo rotiva tevwol vev? Memba osm, honamba indhanariniva plalva, indhanamba pimba indkumbimba nungeilvpa, indhanakokla. \p \v 7 Noinda yeoa dembhanga viu doaraminioa yisoa, osm yimba si avav nemel rotielm. Wo yimba si nemelnonoa avav yishuimsna. Memba osm, yeoa indkoklamoa wuleihu. Manara, Kristusmba doa wohkihpieinna, os maim oi, sipsipm wuweihiv Pasovatihram. Himba honamba vena, pim kilumbshuapralm pivna sahaposworinim. \v 8 Wo doa pioa osangas mumushhoa vruwulanga pivna tihoa, heva os no rotinamba owai, yis kololnamba. No yis kololva, yisva indkoklarini. Heva os pioa hlai rotioa noi yishui. Memba honamba wevsava, pimba si kolvrowol vevav, und besalnam alm, eva osoa moanonoalm eisholm. \s1 Pol Unna, Yeoa Kristusnindoa Ehalla Viu Nonapenamoa, Temba Indkoklava Vewuvpa. \p \v 9 Kava ambo ambara yemba novol vepiprinna kavna doara tombaira, osva yeoa ehalla viu nonapenamoa, nom ten ongariskui viwul vevm. \v 10 Heva os kava osmba ovnamoa, yeoa nongaliheu indhanakoklamoa hona pethanindmoa. Yimba osva honamba pethava wohwuleihinvav, wo kava honamba ovmoa. Indhanamba pethanindva wohviv ongariskuiva, muemb nelm, yukovm, tihsongom sembayangna okolawol viv. \p \v 11 Kava novol vepiprinv hona tombaiva, yem ishunilm, osm yeoa ehalla viu nonapenamoa. Himba nomba hevmba osva ovrava, kava Kristustindirini lohv, heva os himba ongariskuiva vevna, hevmangas nengvra, tihsongom okolawol vevra sembayangna, moangakalamoa owalmba ishunvra, daipw nevra, owalm viliengalvra. Manam yimba hlavra innemba snamongova mongawulmba. \p \v 12-13 Memba kana andrava owai, lesvhoawolalmba, nomba temba himba almba owai vevpa Kristusnindilmba. Sesoa hev si lesvhoawol vevav hemba. Heva os yeoa lesvhoawol vivm indhanamoa nomoa, himba temba avpa Kristusnindva. Sesoana doaramini tombaimorava os novol velohv, \q1 Yeoa indhanakoklamoa engalwul veo pevnaminioa. \rq Lo 13:5 eva 22:21-24\rq* \m \c 6 \s1 Kristusnindoa Hevmoa Lesvhoawol Vivra. \p \v 1 Mongova yeriniva moamba sahonamba wulluhmanatava hevna mongawa Kristustindirinimba, wo manaram yimba gavav eva lesvhoawolnindna novramba, wo nomba lesvhoawolnindva puehalnind? Wo manara yimba numbulvav, olmba, osmba an lehrava vev. Yeoa wohlou viu, manara, yimba Sesoanindmba nombolmba owai vina, olmba, osmba an lehrava vev. \v 2 Tanam yimba nonora av, osva pimba Sesoanindva si lesvhoawol vivav annindm annindm pethanindmba. Wo noinda pivva nonorava av, osva yimba tanam si lesvhoawol vivra manam manam eusilnahonam temura. \v 3 Yimba pev nonora av, si sewonamba pivva si Sesoana ovsongolnindm lesvhoawol vivav. Wo noinda yeoa levrapieiu, yimba si manam manam hona petharinim lesvhoawol vivav. \p \v 4 Yimba pevmba moanamba uwulitava, wo manaram yimba wonangavav hemba domba, nomba temba himba Kristusnindilmba amba owai vevpa? \v 5 Kava honamba osm memba ishov, yeoa honindaoa loukuk veo. Tanamta mongova yeriniva nonorangas lohv, lesvhoawolalmba moamba sahoklalmba sambla indhananamba Kristustindirininamba. \v 6 Heva os owai, mongova phov, lesvhoawolnindram wetatmoa wulsiheine, owalm wetat olm. Wo yimba numbulvna indhanamba nomba, ovna, lehra hilliv honamba wetatmomba no indhanamba, temba himba ahnamba avnamba Kristusindava. \p \v 7 Heva os lesvhoawolnindna wetatmorava os nunglivna, yimba sahonam vinvna monglamba pevna mongawa Kristusnindmba. Temba yunam os lohv, doa yemba wohplel vena, Kristusmba engalmba. Homeis ambo yeoa novkasowa numbulvm, yemangasva sahonamba vinvra. Eva temba besalta, osmba yemba sambat vivra, noindava dim dombolm. \v 8 Heva os yimba pev sahonam vivna wetatmorava, wo yimba honamba vinvna pevna mongawa Kristusnindm, yimba pev wetat owol vivna puehalnindina. \p \v 9-10 Honamba yimba pev nonora av, osva indhanamba nomba sahonamba avrava, si saivvavmoa Sesoana nemeltindilmba. Wo es hevpa yimba ambo tanam wohtit vivma honamba? Hona indhanamba si saivvavmoa Sesoana nemeltindilmba, nomba temba himba ongariskuiva vivpa, tihsongomba okolawol vivpa sembayangnamba, tendomba owalmongova hevmba alahanda vevpa, yukov vivpa, hevmangas duus vewolalmba, daipva nelmba, moangakalamoa owalmba eishunv, viliengalwul vev. \v 11 Nemetva yimba monglava sna indhana ana. Heva os owai, Sesoava doa yemba pona poswol vena. Doa yimba nemelalm daipotava av helmangas. Wo Sesoava doa yemba nengsm ov, lehra windelangas, mendekli Yesus Kristusna nihilla, eva Sesoasongolna pina Sesoana. \s1 Nihmoa Nesmos Vewol Vivm Pevnamoa Sesoasongolna Deuvmsna. \p \v 12 Monglava os uvna, manapenam, manimani viwul vevra, heva os kava os ov, manimani kaindava sihavmoa, velmba. Himba os uv, manapenam, viwul vevra, heva os owai, kava vevavmoa, si homeis kamba weihaloh vrevm hevna andranindrinielm ambo ombam. \v 13 Monglava os uv, moamba os lohv, innemba eram eva emba inneram. Lehra, heva os si osangasva lohwolvavmoa. Nihva ongariskuiramba lohvmoa. Nihva mendeklina, wo eva mendekliva nihna. \v 14 Sesoava hevnasowana doa dehphona mendeklimba pokamariniva, wo eva pimba si os deuhtvrata, noinda pinamba nihilva mendeklina. \p \v 15 Honamba yimba nonora av, osva yenamba nihva, Kristusna hevna nihsowosal. Wo noinda kava hemba kevravavmoa, waililmba, no ungevlirinimba, temba vruwulvahvpa hemba. \v 16 Manara, novol velohv Sesoana doaramini tombaimora, \q1 Sambla indhanariniva si enilhawolvav mongasalm. \rq Stat 2:24\rq* \m Wo yeoa honamoa keknam ahalao beswonam, osoa mongova tendoriniva ungevlirinimba vaohothovrava, nomba temba monariniva, wo hemba doa osva nilhawolei mongasalalm. \v 17 Wo osoa eva mongova indhanariniva pethamnatava mendeklimba, eva hemba Sesoasongolva pethamnavavta. Wo doa himba temba nihra wohsithai Sesoainda. \p \v 18 Wo noinda osva owai, ehalla viu ongariskuinapenamoa. Mana vema indkoklava temba ambo ambara yimba viwul vevra, merava pevna nihnahonamba owai. Heva os mongova indkoklava vevrava, ongariskuimba velmba, hevna nihmba indkokla vrevra, temba Sesoasongolva hena nihmerava avpa. \v 19 Doa honamoa ahalao, osmoa yenamba nihva Sesoasongolna deuv. Sesoasongolva yena nihmera eungu vinv. Yemba doa wohlundthoana Sesoasongolna, noinda yimba pevna kuwulva lohvmoa, Sesoa yena kuwulva wulluhv. \v 20 Yimba doa maivithinama? Yemba doa muehrombol vena Sesoava hevelm. Wo noinda osva okuluwuvm Sesoamoa pevna nihnahonam. \c 7 \s1 Ongamoa. \p \v 1 Daipotava kava moam nom esesm novol vepipralm vinv yemba, ten pev kam vembv venanam. Eva temba besalta, osva tendomba ongahui avra. \v 2 Heva os ongariskuiva sahoklal, noinda os tendomoa indakonda wohsingthaprara onganangas. Wo eva ungevlioa osta wohsingthaprara indakonda tlarangas. \v 3 Tendorinioa hevmoa hevna nihtovnahonam wuraohra hevna ongalmoa hevelm. Eva ungevlirinioa hevna tlalmoa hevmoa os wuraohrata hevna nihtovnahonam hevelm. \v 4 Ungevliriniva hevna nihtovna avalva avramoa owai. Tendorini ongalna nihtovna aralva lohvra, wo eva osta tendoriniva himba hevna nihtovna aralva lohvramoa owai, hevna ongal hena nihtovna avalva avra. \p \v 5 Noinda manam yimba kokmondha vewol evevra pevna nihtovmba pevnapenamba. Wo eva veiva, pev ambo ohoim, detioa ambo nis ihile ombanin, Sesoamangas pivna undnahonamangas vuheoa ewuliheimni, piindam siheinilm. Wo hengaoa os ihilmana eveo. Memba honamba osm Setanna newondmorava si yimba pevna nihmba beswonamba popeng vewol vivramoa. \v 6 Honamba moamba kava memba ishunvpa yemba, pevm kolvrowolalm, nonapopolm alm. Memba honamba lohohmorava owai lohvmoa, osmba yimba engivra. \v 7 Kava os nengv, indkumbioa tendona onganaoa os muhsoh ara, men kav lohvm. Wo heva os Sesoava pimba indakonda doa daswolvna moainalandrava, osmba yeoa muhsoh loho, eva yeoa ongangona ao. \p \v 8 Memba nom tendona ongana muhsohm eva peliongom. Kava os ov honamba, eva beswonamta himba muhsohva amanamana vevta, osva memba kavpa lohvpa. \v 9 Wo heva os himba hevna nihtovmba beswonamba popeng vremba owai vetava, osoa anungmana vevm tlara. Anungmanangas vevm tlara, besal memba, ata nisva aevulvrava, henamba undva vuvrungu vinvra aonglasonglamangas. \s1 Tendorini Ungevlirini Manam Hevmba Pueitkat Everombvav. \p \v 10 Kava lohohmom honam ishunv yem ongangonam. Honamba lohohmomba kanaminiva owai, memba hevm mendeklinamini. Ungevliriniva hevna tlalmba pewolehalahangavavmoa. \v 11 Wo osva ungevliriniva vetava, hengava himba mongona tlarava vongavavmoa. Henga mama gara hevna lekolaram. Eva osangasta, tendoriniva engvapiangavavmoa hevna ongalmba. \p \v 12 Memba indkumbim monglam ka ishunv honamba. Kava os ov honamba, mendekliva owai. Mongova tendoriniva pevna mongawa Kristusnindrini mava ongangona doara lohvra, wo ungevliriniva puehalongorini avra. Wo himba yunalmba vruwulluhtava beswonamba, tendoriniva osva manam hemba engvapiangavav. \v 13 Eva mongova ungevliriniva pevna mongawa Kristusnindrini mava doara avra, wo tendoriniva puehalnindrini lohvra. Wo himba ongaliva popeng everombvra hevmba, osva manam ungevliriniva tendorinimba pewolehalahangavav. \p \v 14 Manara, tendoriniva keknamba undnahonamba lohmba owai vevrava, wo heva os himba hevna ongaliva undnahonamba longong everombvrava hevmba, tendoriniva doa osva nilhai Sesoana, ongalna undnahonara. \p Wo eva ungevliriniva osta keknamba undnahonamba amba owai vetava, wo tendoriniva hevmba undnahonam longong everombvra hona wevsarava, doa ungevliriniva osva nilhai Sesoana, tlalna undnahonara. Honamba osva owai vetava tanamba, si osva otolva yenamba beswonamba einvavmoa Sesoana novrava. Wo heva os owai, daipotava yenamba otovotalva beswonam einv Sesoana novrava. \p \v 15 Indhanariniva ovra, himba owai, Kristusmba keknamba undnahonamba lohmanavmoa, tendomuholm loholm vev, phovra, nombolvhueiu. Nomba osva vetava, tendorinika ungevlirinika Kristustindiriniva, himba vellava, ungevlirinioa henga mongo tlara vongo, manapenam, wo tendoriniva osta eva. Sesoava undva wuleinvpa pimba tlalongolmba, osm hevmba longong everombvra. \v 16 Ungevli, yeoa pevna tlahumunpevmoa kolvrowol viu, nom ten yem puehalnind dumbvnam. Wo eva yimba tendomba osta, yeoa pevna ongahumunpevmoa kolvrowol viu, nom ten ye dumbvnam puehalnindongom. Yimba mendah tit viv daipotava, si sewonamba es lohvav. \s1 Os Ao, Sesoa Mona Ten Wuleinvm Pim, No Monanam Alm. \p \v 17 Heva os indakondakondaoa osangas wohamana vevm, ten Sesoa hev doara yem wolavnam, monam alm, no monanamba yimba avrava, nonamba Sesoava yemba das owomnavra. Memba honamba lohohmomba kava putkal vungana indakonda no Kristusnindra, no Kristusnindra. \v 18 Doarava mongona indhanarinina hutovpa kuvhueitava, wo Sesoava hemba das owomanatava, manam himba hengava sishona vrevav hevna hutovmba. \v 19 Mendekliva honamba lohvmoa, osva indhanarininamba hutovpa doa kuvhueimninami, owaimi. Mendekliva lohvpa, engalm Sesoana moam. \p \v 20 Indakondakondaoa osangas nona wohamana vevm no monana, hev ten yem das owol vawovm. \v 21 Yimba ombandhana andranindrinielmba andra vevrava, wo nonamba Sesoava yemba das ovrevra, yimba manam duus vevav. Heva os monamba lohtava, osm yimba ombandhana andranindrinielmba lohvavmoa, wo eva osoa beswonam lohota. \p \v 22 Indhanariniva nomba temba ombandhana andranindrinielmba andra vevnamba, nonamba Sesoava hemba das ovrenamba, himba doa mendeklina novrava andranindrinielmba hengava lohvmoa. Himba mendeklinangas lohv. Eva osangasta, himba nomba huiva daipotava kuwulhuiva lohtava, wo nonamba Sesoava hemba das ovrevrava, himba si lohvav Kristusna ombandhana andranindrinielmsna. \v 23 Sesoava hevna ombolmba wolaihaprinna, yem muehalm, wo noinda osva manam yimba pevmba dembhasuv vevav indhanana moarava. \p \v 24 Seh, yeoa indakonda osangas wohavm, ten pev avm, nonamba Sesoava yemba kekaiv vevrava. Sesoam wohengivm no monana, eva yimba Yutanindva, wo eva yimba Yutanindna meisungundva, eva yimba ombandhana andranindva, eva owai osva, eva yimba tendomuhva lohtava, eva yimba ongangonamba lohtava. \s1 Ongamoa Evrowolallini. \p \v 25 Kava novol vinv indhanam, nom ongahuim. Kava wulluhvmoa lohohmomba mendeklinamba honindamba, heva os kava kavna nengavnangm yemba ishunv. Memba osm kamba umniv, yimba lehrangas ona, manara noinda Sesoa kamba hev wavra vovhoamnana. \v 26 Memba honanamba doa kinmba snavema phungu vinv piindava. Wo kava os nengv, nomba besalta, yemba almba, osva temba pevpa doarava nonamba amanamana vevnamba. \v 27 Yimba ongangonamba lohtava, manam yimba hengava tendotowondalmba nilhavav henaminiva. Yimba mendahva muhsohva lohollava ongahuiva, manam yimba etombokasva pelaiwolohvra, silelalmba ongamba. \p \v 28 Heva os yimba nengtava vralmba, temba noindava owai, sahonamba yimba vevmoa. Eva himba sahonamba vevmoata, no ungevliriniva ongamalongoriniva, temba himba vongalmba vevpa tlarava. Heva os nomba temba onganamba ksavhoanamba, si kinmba mendekli vreivav honanamba. Wo kava noinda yemba osva unv, yeoa pem viu hona kindaoa. \p \v 29 Seh, memba honamba kava osm onengv, pinamba mindnamba luhunvmoa, eukwonamba huiva alva, doa mumra vev. Doa daipotaoa os viluwulkovo, himba nomba ovra, kava ongangona, yeoa ongahuimsna ao, mendeklimangas lohmanavm keknam. \v 30 Nomba temba wenumbsnamba euvmona vevpa, heoa nooa os avra, ovra wenumbsahuinind indhana. Himba nomba temba undwonamangasva wondewonamba avrava, heoa nooa os avra, ovra undwonamangasva wondewonamba avmoa. Himba nomba temba wohva esvowolvrava, heoa nooa os avra, ovra, owai, ambo omnasovol lohv, talkethahui snal. \v 31 Temba himba nomba avpa manimani hona petharininamba, heoa nooa os henga avra, ovra owai, doarava osva himba anamoa. Yeoa os avm, noinda hona pethava, memba daipotava lohvpa, si hoai vevav. \p \v 32 Kava ninginv yemba, os beswonam ao duushui. Indhanamba nomba ongahuiva, hemba ehlava puvrawol vev mendeklina andraramangas. Himba osm velmangas vev, mendekli no wevsam ten und vevm. \v 33 Wo heva os indhanamba nomba ongangonamba, manam manam petharinimangas andra vildav. Himba hevna ongahumunil ten anengmana viwul vevm, kana ongahumunoa indk vethaprinvra honindaoa. \p \v 34 Wo noindava osva himba nengavnangva verombwolv sambla, hevna ongalm andra venalm, eva andra venalm mendeklim. Ungevli no tlahui eva ongamalongo, hemba owai, dumbnamoa, himba keknamangas wosalohv mendeklina andrarangas. Himba hevmba keknam nihna undnahonam mendeklimba wohkihpiawol viniv. Wo heva os tlatriniva ungevliriniva himba manam manam honam petharinimangas andra vildav. Himba osmangas vev, kana tlaoa honindaoa und lothora. \p \v 35 Kava ishov honamba, yem kolvrowolalm, nonapopolm alm. Kava yemba ovunvmoa, ongamba vralmba, heva os kava yemba os ninginv, beswonamangas ao. Wo ka vei, yem vei, os ninginv, pevm undnahonam keknam wohkihpiawol wohviu mendeklimangas, osm hengava yimba mana vemamba oningvhuvavmoa. \s1 Doa Englava Holoholothuna, Heva Os Mendah Vravmoa. \p \v 36 Tendoriniva Kristustindirini maim os nengvra, kava nambaiva pelpiamnav no ongamalongorininamba, temba kava ihishonamba, evrowolalmba. Wo eva nihtovpa henamba pol wolaihav, mongova monamba lohvmoa. Wo no tendoriniva os nengvra, ka si vravav hemba. Himba os wohvevra, hev ten und vrevnam. Wo doa os wohevrowoli. Memba honamba sahoklalva lohvmoa. \p \v 37 Heva os mongova tendoriniva owai, mendekli hena mirava lohvna, osva kava si ongamba vravavmoa. Wo henamba nihtovpa polva wolaihavmoa. Himba osva nengvra, kava nomba ongamalongorinimba vravavmoa, temba kava ihishonamba, evrowolalmba, eva temba himba sahoklalva vevmoata. \v 38 Tendoriniva ongamba vravrava, himba lehra temba vev. Tendoriniva nomba ongahuiva lohtava, vevav lehrangas. \s1 Peliongova Hengava Tlarava Vungatava Manapenam. \p \v 39 Ungevlirinioa yunalm ahamana evevra tlali mongawulmangas, mendahva lohvrava novkakava. Wo tlalmba dahallava, ungevlirini-inda temba lohv, hengamba mongona tlaramba vongalmba, himba hevpa nengvrava henoi-indamba. Heva os no peliongaoa Kristusnindrinira vongara. \v 40 Wo heva os ungevliriniva undwonam avav, himba hengamba tlaramba vongamba owai vetava. Memba ambo kana nengavnang lohv, wo kava os nengv vev, kava Sesoasongolnana honamba ishunv yemba. \c 8 \s1 Tatashindmoa, Noi Ten Sengra Teluhunvnam Tihsongom. \p \v 1 Kava honam isholm vev, nengam, tatam nom ten puehalnind singilvuhinvm sengra tihsongom. Monglava Kristusnindva os eishov, pivva nonorangas av, osra memba Sesoanonoava owai, memba tihsongokokla ambo, manapenam, wohhlawulangavm. Lehra uv, heva os nowolva hevhova pimba daswotv, osm kelsombovhol avra. Heva os popeng avramanangas lehrava lohv mendekliva. \v 2 Himba nomba osva nengvrava, kava nonorangas lohv manam manam, wo heva os owai mendah tit vevra, nomba himba nomba nengvrava. \v 3 Heva os himba nomba Sesoamba keknamba undmba vevrava, Sesoava hemba lihav, wo os nengmanav, vinu wevsabesalna indhanamoa. \p \v 4 Wo men honamba kava os ishov, sengrinimba tatashindmba hlalmba tihsongonamba. Pimba nonora vilov, osva tihsongova mendekliva owai, hona petharava. Doa pimba ativra vena, osva Sesoava mongasalangas av. \v 5 Tanam manimani mindnam, memba puehalnindva osva uvpa, Sesoa senakembellini, eva Sesoa petharini, eva Sesoa mendekli, heva os owai. \v 6 Heva os owai, mongasalangas pinamba einv Sesoava. Himba pina aral einv. Manimani memba lohvpa, henamini phov, wo eva pivva hem amnav. Wo owai, mongasalangas mendekliva Yesus Kristusva. Manimani memba venamba Yesusina, wo eva pivva av noinda heindava. \p \v 7 Heva os owai, indkumbiva Kristusnindva honamba memba levrapieivnamoa, veiva, daipota men. Himba doara sembayangna okolawol vewuvmona velvohvna nomba tihsongomba. Daipotava honanamba himba nonamba hlalmba vevrava honamba tatamba, himba mendah os nengavnangva vrivra tihsongona. Himba mendah levrapivolvmoa, osmba ovopulva lohvmoa, honamba tatamba hlalmba. Nonamba himba hlakivravrava, wo heva hev ambo ningvra, osva pai, kava sahonam vivna. \p \v 8 Hillu, innemba pimba wongavavmoa murapetamba Sesoaindamba. Wo pimba no innemba hlamba owai vellava, pimba osrava eva mani sahonam lovahvma Sesoana novrava. Hlalmba no innemba, pimba kolvrowol vevmoa, beswonamba almba Sesoana novrava. \v 9 Noinda yeoa novnovhora ambo taivwonam vivm hona tataraoa. Yimba nonora av, osva hlalmba manapenam. Heva os yimba si homeis hena nowolmba indkokla vewol vinvm, nomba temba keknamba undnahonamba lovahmba owai vivpa, plel vevra monakoklaram. \p \v 10 Yimba nowolna nonorangas av, yimba maim ata hlavav tihsongona sembayangduvra. Henomba temba keknamba undnahonamba lohmba owai vevrava, yemba nonglavav, ten nawov. Noi hemba wuho ovravra, nelmba tatamba, nomba temba losang vinvnamba tihsongomba. Heva os himba tanam os nengv, memba kava sahonam vev osva. \v 11 Hona wevsarava yimba indm indkokla vremnana henamba. Yena nowolva indkokla vrena hemba, wo hem memba Kristusmba dahamnana. \p \v 12 Yimba indkokla vrevrava pevna mongawa Kristusnindrinimba, osva memba honamba vinamba, osm himba hevpa nengvav, memba sahonam vev, yimba temba eva indkokla vrevta Kristusmba. \v 13 Kava innemba netava, osva kava kavna mongawa Kristusnindrinim monakoklaram piasahavm, wo noinda osva owai, kava hengava nevavmoa tatamba. Kava wohwuleihavav, nelmba tatamba, osm ata homeis kana mongawa Kristusnindrini sahonam vevm. \c 9 \s1 Pol Unna, Mongnindva Kamba Holvoreivmoa. \p \v 1 Monglava os uv, Polva owai, lohvmoa moalamangnindrinielmba. Heva os kava moalamangnindrini lohv, manara, kava doa nonglana Yesusmba pivna mendeklimba. Eva ye men hona indhanata inethalmba, kana andrarava mendekli-indava av. Noinda kanamba lohv, innemba nelmba hona andrarava, memba kava vaomana vevpa osva hi hi. \v 2 Mongnindva kamba holvoreivmoa, osva ora memba moalamangnindrini owai, heva os yimba pevpa kamba wohholvorei. Manara, yimba doa Kristusmba undnahonam lovahthamnana, wo noina ativra vena, osva kava moalamangnindrini lohv mendeklina. \p \v 3 Monglava indhanamba kamba inevoskamona eishomnav, wo honi men moamba, kava os vrahunna hemba. \v 4 Kanamba lohv, innena ponamba nelmba hona andrarava, memba kava vungu vevpa. \v 5 Kanamba lohv, ongamba vralmba nom Kristusnind-ongorinim, ella wailohmana vevra. Monglava moalamangnind, eva mendeklina towandaslalva, eva Pitava, himba honamba vivnata os. \v 6 Es hevpa, kangas Barnapasi diandrava evevma, kavmba nonapopolmba ahalmba? \v 7 Hillu, valgonindilmba andra vivpa, wo valgonindriniva himba ambo hevna englana innemba silelvma, owai. Mongova osonnamba wolavpa, wo owai, hevpa nehuikola, owai. Mongova kekalvhonindriniva sapinamba lohvpa, wo owaimomolva nihilva henamba ninvavmoa, osva sahokla vev, nevav. \p \v 8 Ata honamba maim yimba os ningvra, memba indhanana nengavnang, owai. Sesoana lohohmorava eva os velohvta. \v 9 Tanam, eva novol velohvta Mosesna lohohmorava, \q1 Nonamba sapiva witandra vevrava, manam yimba mengmba henamba kulthueimnivav, osmba ata homeis nevm espeta, nevra. \rq Lo 25:4\rq* \m Memba honamba Sesoava onamba, wo es hevpa himba ninginvnama sapimangas, owai. \v 10 Sesoava tanamba pim wohishunvna. Tanam nomba doaramini tombairava os novol veluhunv pimba. Os wohgav, vei, no indhanarini, ten oso lengvnam, eva mongo, ten noi lol wolavram, heoa endombvra inneoa hevna ehlaram. \v 11 Tanam kava manimani besalangas Sesoasongolnana yeindava wolaomana vinvna. Memba osm, kava yemba Sesoana nemel besalmomba ishunna. Wo noinda osva kaoa vravra inneoa yenaminioa monglaoa honanamoa. Lehrata memba honamba, owai mindnam uvmoa. \s1 Kava Kav Innemba Nengeind Vriv. \p \v 12 Monglava indhanamba yemba Kristusmomba eishunv, wo noinda hevinda ambo luhungu vinv, mana vemamba dumbunilmba yenaminimba. Wo honinda kava lehrava osva viv. Heva os owai, kava honamba osva vivmoa. Owai, osm ata kava homeis olwilvm yem monglam, hellenapenam besal nemelmom Kristusnam. Owai, kava kavna englana nengeind vriv innemba. \p \v 13 Yimba nonora av, Yutanindna sembayang andranindva innemba dumbv, nomba tempelduvrini, di ten andra vildavm hev. Wo eva himba nomba temba altarava andra viwul vevpa, noi eunumbul dumbvm, ten hev singivm no altasra. \v 14 Honamba eva ambo osta, temba himba nomba wulvohinvpa besal nemelmomba. Mendekli hev doa wolawona, osmba temba nomba himba besal nemelmomba wulvahvpa, heoa manimani dumbunvra, henonaoa himba temba hona moamba hillivpa. \p \v 15 Heva os kava kavpa osva honamba venamoa. Wo kava honamba novol vevmoa daipotava, mana vemamba dumbunilmba yenaminimba. Mama boasna kamsna dahara. Kav ovov, osmba mongo indhanarini phorava, kana monamba hiluvla vrevra, memba kava andra vevpa mendeklinamba dihuiva. \v 16 Ishomana vinilmba besal nemelmomba, kanamba plalva owai, osmba kava kavmba wulovongovra. Manara, memba kana andra, mendekli hev kamba andrava vraohna. Kav wavrapeto, kava hona besal nemelmomba wulluhmanamba owai vetava. \p \v 17-18 Kava memba numhowol vevpa, manara noinda, ambo memba kavna nengavnangna, wo esesmba hona andramba engpravpa kanamba, indk vethal promnav kamba. Wo mani kava dielmba dombv? Men honi kanamba diva os, nonamba kava numhowol vevpa besal nemelmonamba, kaoa beswonamangas wohvevra, nisandra dihui. Dimba dombolmba, lehra, heva os kava nengvmoa dimba. \s1 Pol Unna, Kava Kolvrowolalm Vev Indkumbim. \p \v 19 Kava anglasingiva lohvmoa mongo indhanarini-inamba. Wo heva os kava kavmba indkumbimba weihaloh vrinv, hena ombandhana andranindrinielm. Kava vev honamba, osm kolvrowolalm indkumbim, nembavpa velm, Kristustindilm alm. \v 20 Kava Yutanindmba wonavnamba, kava dawonam hetov solthueinna. Kava honamba osm vevna, kolvrowolalm, mohalm Yutanindm. Kava kavpa owai, lohvmoa no lohohmosingiva, osva himba temba. Heva os nomba temba himba avpa no lohohmorava, kava eva os nilhavta, indhanarini ten lohvm no lohohmona, osva hevpa temba avpa nonamba. \p \v 21 Nomba indhanamba lohohmohuiva avnamba, temba kava eva os nilhavnata, ten herini mongo lohohmohui lohvnam, Yutanindna meisungundrinimsna. Kava honamba vevna, kolvrowolalm henom, ten hona lohohmohui avnam. Heva os kava tanam lohvnamoa Sesoana lohohmohuiva, kava vevna Kristusna nemel lohohmona. \p \v 22 No indhanana novrava, temba himba undnahonamba amba owai vivpa keknamba, eva kava os vevta, ten he vivm, osm osva kava hem mohpiawol vevav. Kava dawonam indkumbielm nilheinv, osm kava kolvrowol vevra monglamba. \v 23 Kava honamba manimani, memba kava vevpa, noinda hona besal nemelmorava. Kava mindnam ninginv indhanamba, osm hemoa Sesoa lopshara. Wo kamba eva awothovavta hemongo mongawulm. \s1 Pol Unna, Kava Veteketelangas Lohv. \p \v 24 Yimba nonora, osva alahmana velmba vevpa, dandwonamba angalmba, nongas veteketelangas angai. Heva os owai indkumbimba slowothovra, mongawa indhanarini miva phovav, wohmba vralmba. Wo yeoa indkumbioa avlavramana vevm, mimangasm phosoholm. \v 25 Indkumbiva nomba doa lehra vetharava, avlavramananamba, nonamba hemba temba numhowol vawovnamba. Himba viv honamba, osm himba mi phosohvav, topim vralm mimirinim. Wo hona topiva memba ambo honi petharini, mani yunalm os dihelvavma, verava, tahonmba piekhu venavra, owai. Heva os pina topiva si yunalm mumushhoa vruwulangavra osangas. \p \v 26 Kava owai, nisva dandwonamba gavmoa domba makramba. Kava os vev, ten noi nonoanind englamungna helvawol vewol vivm, vaivilihahui. \v 27 Temba ambo kava kavna nihm vendv, wo beswonam kava andra vevra. Kava vev honamba, osm kamba si pelpevavmoa hovrava, sismba nonamba kava monglamba numhowol vevrava. \c 10 \s1 Manam Yimba Yutanindmsnamba Avav, Himba Temba Indkokla Vivna. \p \v 1 Seh, kava ninginv yemba, levrapivolalm, osm mani vina pina simbehumunilmba, temba himba nemetva engivnamba Mosesmba. Nonamba himba avna mendah tekokomonam, wo himba Wanplomb Aembulmba hovrahovra vituwelgina. \v 2 Wo di indkumbiva awothoprana, osva Mosesna towandal, vena, tekokomonam eva wanplombmera. Osm ora, doa hemba ponamba poswol vina Mosesna nihilnana. \v 3 Himba innemba mongawa inne noi hlana, Sesoasongol ten daswolnam. \v 4 Wo eva pomba hlana no mongawa po, ten Sesoasongol vrahunnam. Himba pomba hlana Sesoana hondini, ten mongawulm hevm wonlohvnam. Wo nomba honmba lehv Kristusm hevm. \p \v 5 Wo heva os owai, Sesoava hemba beswonamba monglamba nongalvnamoa. Wo noinda sihana hemba sahalpetharava. \v 6 Nomba temba venamba, pim osm vinna, nonora avra. Pimba olwilna, manam manam honamba petharinimba und velmba, osva temba no indhanamba vivnamba. \v 7 Wo eva yimba manam sembayang vinvra tihsongomba, osva monglava temba vivnamba himba. Men novol velohv doaramini tombaimora, \q1 Doa avhoanamba, indhanamba innena pona nevna, tih lohvna. Doa vinamba, monglava tendona onganamba hevm aonglasongla vildengu vevna. \rq Kisim Bek 32:6\rq* \m \p \v 8 Pimba manam ongariskuiva viwul vevra, osva temba himba monglava vivnamba. Mongawa okombanamba hemba mara os mueisowa venama 23,000 hevna lakapolara. \v 9 Pimba manam osva simbeihivav Kristusmba, osva temba himba monglava vinamba. Hemba monglamba saiholamindna singvevna. \v 10 Wo manam yimba Sesoamongova alhuvav, osva monglava temba himba vivnamba. Hemba monglamba helvakomo vena ovsongolnindrini, noi ten indhanakoklam helvakomo velohvm. \p \v 11 Nomba manimani temba nongallohnamba no indhanamba, ambo inethalm pim. Wo pimba novol veluhunv men honamba, osmba manam pimba osva vivav. Manara, daipotava pimba av, nonamba manimani honamba pethariniva mueisowa velmba vev. \v 12 Wo indkumbiva yimba himba nomba osva ningvrava, kava lehra keknam kavna kelsra lohv, novnovhora vivm, ata homeis yem weral vungu vevm mana vemakoklara. \v 13 Manimani yemba temba newondmomba ishunvnamba, nomba indanamba owai, snamba yemba mongo indanam, hindmba monglamba indanam. Heva os keknam yeoa Sesoamangas amnavm. Si osva himba yemba nombolvramoa, sahonamba velmba. Heva os yemba nonamba newondmonamba ishomnavrava, si osva Sesoava yemba monamba indanam vuenghamnavav. Wo si osva yimba beswonamangas avav indkoklahui. \s1 Pol Unna, Yeoa Avm Ehalla, Tihsongomba Okolawolalmoa. \p \v 14 Seh, yeoa avm ehalla, tihsongomba sembayangnamba okolawolalmoa, osva temba Israelnindva vivnamba. \v 15 Yimba pev nonora av, yeoa hillivm, kava es ov. \v 16 Pimba Sesoam os olvohmanav, yimba lehra, hona mendeklina kaprava, memba himba awothonamba. Manara, pimba mongawatindilm moakot wohvev, tovolva Kristusna dahalliniva. Wo rotiva eva nomba memba pimba popowol vivpa, pimba mongawulm moakot vev Kristusna nihilla. \v 17 Mongal rotiva. Wo eva pimba mindnam indhanamba av. Heva os pimba vrav rotiva noi mongasal. Wo noinda osva heni eva indanamba pimba, pimba mongawanind. \p \v 18 Nom ninginu Israelnindm, tatashindva himba hlav no altasengriniva. Wo osva himba Sesoamongo akiliha velm vev. \v 19 Heva os manam yimba osva ningvav, kava onengv, os puehalnindna tatasowava tanamolnam, temba himba sengrava velaiheinvpa Sesoadaspolmba. Sesoadaspolmba tanamolnamba owai. \v 20 Heva os kava os ov, manimani temba puehalnindva sengrava teihinvpa, nonamba okolawolalmba Sesoadaspolmba, himba maim titnam vinvna tihsongom, Sesoamba owai. Kava yemba ovunv, ata engalsuvvav hem. Manara, ata ye tihsongom okolawol vivav hemongo. \p \v 21 Ata ye hlavra os, vevra, mendeklina kaprini, eva tihsongona kaprini. Yimba hlavramoa, osva vevra, mendeklina meyarini eva tihsongona meyasrini. Indkokla vev osva. \v 22 Es hevpa pimba osm vivm, mendeklimoa noinda wusprora? Pimba keknamba avmoa, snamba himba memba. \s1 Osangas Avm, Sesoana Undnangas \p \v 23 Yimba monglava os uv, manam manam pimba ovopulva luhunvmoa, velmba. Kava yemba os unv, heva os manimani besalva owai, luhunvmoa, pimba velmba. Yimba monglava os uv, pimba manam manam luhunv, vewuvmonalmangas. Kava yemba os unv, lehra, heva os owai, manimani kolvrowol vevavmoa, monglamba pholmba nonapopolmba keknamba. \v 24 Mongova himba nomba osva vevavmoa mana vemava, hevmangasmba nonamba kolvralmba. Himba heva osm vevra, nomba mana vemava, beswonam owalmba lehra vethangu vevra. \p \v 25 Hlavm manatata manatata, nomba tatamba temba maketrava wulpra vrevpa, Sesoadaspolna sengsrini. Manam yimba sahowol vivra tatarava, wo eva manam yimba ningvra, kava memba indkokla viv, owai. \v 26 Yeoa hlao, manara noinda, Sesoana tombaimorava os novol velohv, \q1 Petha eva manimani memba nosrava lohvpa, mendeklina. \rq Buk Song 24:1\rq* \m \v 27 Wo himba nomba undnahonamba keknamba lohmba owai vevrava, osva himba das ovravra, wainelm yemba. Yimba domba galmba vevrava, wohnengas vevm, nooa temba murapetava yeindava dembhivrava. Manam yimba sahowol vev, nomba temba yimba nonglavrava. \p \v 28 Heva os mongova indhanariniva ishomnatava yemba, osva nomba innemba doa sengra tihsongom nona okuli, wo manam yimba nomba innemba nevav. Manam yimba nevav, manara noinda, no indhanariniva, temba himba nomba yemba ishomniva, osva memba tihsongona sengsrini. Ata homeis yem nengmanavm, os indkokla vev. \v 29 Kava memba osmba ovmoa, yimba nengvra, osva kava memba indkokla vev. Heva os ata homeis nomba indhanariniva yemba nengmanavra, yimba sahonam vev honamba. \p Dihi yimba kam ishumniv, osva memba pivm pimba ollawol vivpa, mana vemam besalm velmba, wo plalva mongona indhanarini-ina lohv, memba besal osva? \v 30 Owai, pivva Sesoam ishumnivrava, yimba lehra, wo hlavra, wo es hevpa besalma, mongova indhanariniva pimba ishunvra, yimba indkokla viv? \p \v 31 Kava Polva yemba os unv, yimba pona innenamba hlavrava, mana vemamba vivrava, yeoa manimani viwul vevm, osm indhanamba Sesoamba si os okulivra. \v 32 Yeoa ninginvm indhanam indkumbim, vei, Yutanindm, puehalnindm, eva pevm Sesoanindm. Snawevsanamba manam yimba vinvav, ata homeis himba sahonam vivm Sesoana novrava. \v 33 Kava osangas wohvaomana vevna nongas, indkolava nunglivnamba, wohvreivna besal. Kava kavmangasva duus vrevmoa. Kava honamba osm vevna, hemoa indkumbimoa lopshawol vera. \c 11 \p \v 1 Yeoa kam engivm, wo os lovahmana vevm mongawamonam, os men kav engvm Kristusna wevsam. \s1 Pol Unna, Yeoa Avm Mendeklina Lohohmosingi. \p \v 2 Kava yemba wivewol vev, noinda manara manara yimba kamba yunalm mendah nengeuvmona venav. Yimba doa murapeta wohengv no moamba, temba kava yemba numhowol vevnamba. \v 3 Heva os kava yemba os ninginv, hillu honam keknam, tendorini kuwulva ungevlirininamba, wo kuwulva pinamba indkumbinamba indhananamba mongal, Kristus. Wo kuwulva Kristusnamba Sesoa aral hev. \p \v 4 Noinda mongova tendoriniva himba sembayang vevrava, ora Sesoana moalamang ishunvrava, vera, hevna tamba ehlathavrava, osva louva plothomnavra hevna kuwulm Kristusm. \v 5 Mongova ungevliriniva himba sembayang vevrava, ora Sesoana moalamangva ishunvrava, vera, hevna tamba ehlathavramoa, osva louva plothomnavra hevna tlalmba. Himba mongawatovna, snal ten ta ningipianganam, osva lou vev. \v 6 Ungevliriniva himba hevna tamba ehlathamba owai vetava, temba mongawatovna, os wohningipiangana hevna tamba. Heoa mama hutewonam kovhoara, mava wohningipiangara. Heva os honamba ata louva venavav hevm ungevlirinim. Wo noinda osva, heoa hevna tamoa ehlathara. \p \v 7 Heva os tendoriniva hevna tamba ehlathavavmoa, noinda osra, Sesoa doa hevm lehvoh vena, wo di pivva nungliv Sesoana pusambakambava. Wo ungevliriniva eva osta, Sesoava ungevlirinimba tlalalm lehvoh vena, wo di pivva nungliv tendorinina pusambamba. \v 8 Tendoriniva Sesoava venamoa ungevlirininaminimba, heva os Sesoa ungevlirinim vena tendorininamini. \v 9 Tendoriniva Sesoava venanamoa, ungevlirinimba kolvralmba. Heva os Sesoa ungevlirinim vena, tendorinim kolvralm. \v 10 Wo noinda osoa ungevlirinioa hevna tamoa ehlathavra mana vemanamba, inethalmba, osmba keusingi av Sesoainda. Heoa honaoa wohvera, noinda Sesoana ovsongolnindva hemba nunglivra. \p \v 11 Noinda pina Sesoatindi hovrava, ungevliva indanamba avmoa, eva tendomba indanamba avmoa. Owai, ungevliriniva tendorinim kolvrav, eva tendoriniva ungevlirinim kolvrav. \v 12 Manara, seilva Sesoava vena ungevlirinimba tendorinina kelna. Wo daipotava ungevliva eva tendomba tetwond vevta. Wo manimani memba Sesoanaminiangas phov. \p \v 13 Yeoa pev ningvm honamoa, es hevpa lehrama, ungevliriniva sembayang venalmba Sesoamba, hevna kumba ehlathamba owai vetava? \v 14 Pivna wevsa ambo pimba numha vrev, osva takumbiva temba ilvahvpa, louva mendekli plothunv tendomba. \v 15 Heva os tamba mendekliva ialmba, ungevlina luhunv. Tamba mendekliva vrahunna ungevlim, osm huh temba hena. \v 16 Monglava indhanamba si honinda musk vivra. Heva os heoa wiyera ara, osoa pivva engwol vivmoa indanamba wevsamba, wo eva Sesoanindva indakonda. \s1 Yimba Indkumbiva Sesoana Innerava Besal Wevsamba Engivmoa. \p \v 17 Honamba kava memba yemba isholmba vinvpa, kava yemba wivewol ovovmoa. Nonamba yimba kusolohvpa sembayangmba, yemba pevna sembayang indkokla vewol vev. \v 18 Seilmba kava hellena, os yimba mongawulmba kusovnamba, osva ovna Kristustindi, yimba opowolwolvna indakonda, wo pevm alhuvna. Wo kava honam wohnengv. \v 19 Wou, opowolwolo, di si nunglivav, osva ora, hind noi keknamba amnavpa Sesoamba. \p \v 20 Nonamba yimba indkumbiva mongawulmba kusovrava, innemba nomba temba yimba hlavpa, owai, tanamba mendeklina innemba. \v 21 Memba honamba noinda, nonamba yimba hlavnamba, indakonda nuwilvna, mongova himba hevna mongawa Kristusnindrinimba dawonamba hehga vilpromnavnamoa. Monglava indhanamba innemba owolakovna, owalva peplavhona hlavna. Monglava daipva hlavnamba esvema, noinda daiva uvna. \v 22 Yeoa hlao innena ponaoa pevnaduvra. Yimba os ningvma, Sesoatindina wevsava, owai mendekli lohvmoa? Yimba louwolm ambo vinvna nomba innehuinindmba. Ata kava yemba es ishunvav? Wo es hevpa honindava ata kava yemba wivewol ovovavma? Owai kava wivewol vevavmoa yemba. \s1 Yesus Wonnevna Wainpona Rotina Hevna Aonghalmahalnindm. \r Matiu 26:26-29, Mak 14:22-25, Luk 22:14-20 \p \v 23 Nomba moamba, temba kava yemba ishunvnamba, noita mongawamoa, ten kav vranam mendeklinamini. Sinimba nonamba Yesusmba Yutasva ungundna englisrava holvoholothunvnamba, helvakomandhalmba, doa hev roti vranamba, \v 24 Sesoam omnana, yimba lehra. Wo doa no roti popowol venamba, wo ona, memba honamba kana nihil, memba yem. Honaoa osangas wohvewuvmona venavm, kam nengeuvmona venalm. \v 25 Doa hlanamba, hlapianamba, henga Yesus kap wainpolnahonam vra. Vranamba, hev unna, honamba kappa memba omokalthamoa nemel Sesoanamini hevtindim. Memba nemel moamba phov kana tovol dahallini. Nonamba yimba hlavrava honamba, vivm, nengeuvmona venalm kam nona. \p \v 26 Honamba moamba Yesusnamba pim indthueinv, osm nonamba pimba hlavrava hona rotina wainpolnamba, pimba osva lehawuvmona vev, mendeklina dahalm, verava, hev henga si provram. \v 27 Wo noinda osva indhanariniva mongova beswonamba temurava mendeklina dahalmba nengmba owai vetava, wo nis ambo nevra, osva temba indkokla vev. Himba indkokla vewol vevra nihilna tovolna mendeklinam. \p \v 28 Indkumbioa heoa boasna hevna undm naengho vewol vivra, ata os hlavra rotiva, osta eva kapriniva. \v 29 Mongova indhanariniva netava rotiva eva kapriniva nisva, osva mendeklina nihilmba nengvramoa, Sesoava si hemba kin plothomnavav. \v 30 Wo noindata mindnamba yemba uvavulva nihva kovolahawol vevta. Wo monglamba wohdalvna. \p \v 31 Wo heva os pimba pivmba lesvhoawolallava beswonamba, wo osva Sesoava pimba lesvhoawol vevavmoa. \v 32 Heva os si mendekliva pimba lesvhoawol vevrava, himba pimba hukum vewol vevav, osm men monamba besalva. Himba vev honamba, osm pimba si indkokla vilovavmoa suwekembellava, nonamba ovi pethaiva hoai vewolvrava. \p \v 33 Seh, nonamba yimba mendeklina innerava kusovrava, beswonam vivm, wo dawonam hehga vilanginvm owapevmoa. \v 34 Ovra, himba nomba mindnam ponda indkokla vovhoav, heoa di nevra hevna deuvra. Honaoa vivm, osm yenamba kusolmba mongawulmba si osva luhunvavmoa, Sesoava yemba si os unvav, yimba doa indkokla vina. Kava si yemba ishunvav mana vemamba velmba, monglamba mana vemamba, nonamba kava provrava. \c 12 \s1 Manimani Si Yimba Moainal Andrava Dumbvra Sesoasongolnaminiva. \p \v 1 Seh, kava yemba os vinv, yeoa beswonam levrapivolo, Sesoasongolna moainal andram, ten hev yem nis daswolalm vevm. \v 2 Yimba pevpa nonora av, almba nemetva, yimba os avna pevnatovna. Yimba numbulvna pevmba, wohahui velmba, patvmonalmba, sembayang vewuvmona vinilmba Sesoadaspolmba, nom snam owai, moamba eishovmoa. \v 3 Wo kava yemba ishunv, os owai, mongova yeriniva himba nomba ishovrava Sesoasongolnapopolva, osva ishovav, Yesusmba mueisowa wohvevra. Wo eva mongova osva ovavmoa, Yesusva mendekli, Sesoasongolhui. \p \v 4 Manimani snanovna snanovna moainal andrava, Sesoasongolnamini, heva os owai, mongal av Sesoasongolva, henaminiangas. \v 5 Monamba mindnam luhungu vev, hemba andra venalmba, heva os hona monamba mongawamonam prov mongal nongasta mendeklimini. \v 6 Monamba mindnam luhungu vev, noindava Sesoava indhanana englamonglarava andra vinvpa, wo honamba manimani phov Sesoa mongalnamini. Sesoanapopol pimba andra vinv, manimani pimba nonamba viwul vevpa. \p \v 7 Mana vemava Sesoasongolnamba nungliv ambara indhanarinirava, nonam owalm kolvrowol velm. \v 8 Sesoasongolva daswolv henom henom, moalamang nonapopolmba isholmba. Noi mongal Sesoasongolva hevna moalamangva kokorasowolv, wo mongova moalamang nonapopolm isholm, mongomba, moam isholm nowolnam. \v 9 Noi mongal Sesoasongolva vraohv indhanarinimba undva, nona keknamangas undnahonam amnavm Sesoam. Wo noita mongal Sesoasongolva vraohv moainal andramba mongomba, nonamba uvavulnindmba sishona vewolalmba. \v 10 Mongova vravra moamba mendekli, nonapopolmba mendekli andram velm. Mongova vravra nowolva, Sesoana moamba ishomana vinilmba. Mongova vravra nowolva, osm lihawol velm, memba Sesoasongolnamini, eva tihsongonamini. Mongova vravra nowolva, isholmba annindna moana, annindna moana. Mongova vravra nowolva, lihawol velm hona annindna annindna moana plalm, Kristusnindm ishunilm. \p \v 11 Mongal Sesoasongolva nongasta vev honamba manam manam. Heva hev ambo daswolv hevna undna notongo notongo henom henom. \s1 Pimba Indkumbiva Os Av, Snal Snal Nihsowosal Mongo Indhanarinina. \p \v 12 Indhanarinina nihva mongasalnonoa, heva os snal snal nihsowosalva no mongawa nihrangas wosapra luhungu vev. Lehra snavemal snavemal mongawanihrini, heva os nomba temba snal snal henga wosapra lohv mongawanihra. Kristusva eva himba os lohvta. \v 13 Mongnindva pimba Yutanind, wo mongnindva pimba Yutana meisungund. Mongnindva pimba ombandhana andranindilm avm, wo mongnindva pimba avm kuwulhui. Heva os pimba indkumbiva doa ponamba poswol vina, awothapralmba, mongawatindilmba almba Sesoasongolnanamba. Wo pimba doa nilhaprana, andra velmba mongasal Sesoasongolnanangas. \p \v 14 Pimba nonora av, nihva pinamba, nihsowosalva henamba mindnam, mongalva owai. \v 15 Monglava osva ollava, kava mani englama, noinda kava nihna nihsowosalva owai. Kela ov, mendah nihra kleihalohv. \v 16 Aongva osva ollava, kava mani novma, noinda kava nihna nihsowosalva owai. Kela ov, mendah nihra lehaiwo ahav. \v 17 Nihva osva novangasva elohollava, wo es ata eva helwolvav? Nihva osva aongangasva lehaiwo ahatava, wo es ata eva teihnungva levav nihva? \p \v 18-19 Nihsowosalva nihnamba mongawatovnamba liatava, temba nihnonoava owai. Heva os nihva snamba owai, Sesoava nihsowosalva wosana, os hev ten nengnam. \v 20 Noinda nihsowosalva mindnam liav mongawanihra. \p \v 21 Novpa osva omnavavmoa aongmba, kava yehuiva vevav. Wo kuva osva omnavavmoa monglamba, kava yehuiva vevav. \v 22 Owai, nomba nihsowosalva, nomba temba pimba osva nunglivpa, sendral, heva os owai, hehuiva es lohvav. \v 23 Wo snal snal nihsowosalva nihnamba sahoklalpeta, wo pimba mindnam nomba yunam kumeiv. Wo pimba temurava longong vewol vivpa no nihsowosalmba, osmba pimba kumeiv beswonam lounapenam. \v 24 Heva os monglava pivna nihsowosalva besalva, wo ambo nis pelnong vewol viv ambara nihpus. Sesoava vena nihmba mongasal, wo temura beswonam popeng vewol vivm, eva nomba nihsowosalva, temba ombamba lohpravpa. \p \v 25 Sesoava honamba vena, osm pinamba nihsowosalva owai, indakondakondava pevsangasangava wulowinvavmoa. Sesoava pimba os ninginv, snam snam pevna nihsowosalmoa longong vewol vivm. \v 26 Wo noinda osva mongnasisva nihva sesoa vetava, ata yunalm wohlehra vethavav nihsesoava. Mongova nihsowosalva snavemalva nihilva mendekliva vratava, ata huliva nihva indk vethavav. \p \v 27 Indkumbiva temba yimba avpa, nihsowosal snal snal snal Kristusna. Henoi henoi yimba indakondava eungu vev hena. \v 28 Wo Sesoava hevna andramba indhanamba wolawonamba, hindm honam. Vena, moalamangnindalm, vena, moashulnindilm, vena, guruwolm, vena, hem nom mendekli andram vaomana velm. Vena, indhanam uvavulmungilm vendindthoawolalm, wo eva osoa hem nom, owalm kokoldomb vewolalm, vena, kuwulm ilvahinilm andranindnam, vena hindm snam, himba annindna annindna moanam isholm. \p \v 29 Indkumbiva moalamangnindva avmoa. Es hevpa indkumbi avma moashulnindilmba. Indkumbiva avmoa guruwolmba. Indkumbiva vivmoa mendekliandrava. \v 30 Indkumbiva moapulva Sesoanaminiva ilvahvmoa, uvavulnindmba vendindthoawolalmba. Indkumbiva indakonda moanamba eishovmoa, indkumbiva weihaloh vewol vivmoa nomba moamba. \v 31 Heva os yeoa indkumbioa lo hlavm, dombolm mimirinim moainal andramba Sesoasongolnam, honam kava yemba isholmba vinv, wevsam longongrinim. \c 13 \s1 Pioa Pivmoa Hindm Hindm Keknam Longong Avramana Velohra. \p \v 1 Daipotava kava isholm vinv yemba wevsam mongom hevm snal mendeklinonoa. Kava ishunvrava indhanamba indamonamba indhanana eva ovsongolnindna, wo heva os owai, kavpa kava longong vewolhui lohvra, owai, kava kavpa ambo ginglimsna ondavra, o ora timbembem vevinduwuv. \v 2 Kava nonorava lohollava moashulnindrinielmba, kava osva levrapiavra poaitamomba Sesoanamba, eva kava osrava nonorangas lohvra manam manam, wo osva kava keknam undnahonamba lohollava mindnamba, osva kava olomba kihhanga vungu vera, mongnasism pethalm. Wo heva os honamba manimani memba, kava longong vewol vemba owai vitava, kava ombakolam ambo lohv. \p \v 3 Kava mama os daswolpiavav manimani kavnamba, nom lehra vethalm innehuinindm, wo kava wurehuntava kavmba nihnahonamba, suweramba wuweihalmba tatamsnamba, heva os ambo kava ombam vevra honamba, kava longong vewolalmba owai vetava, si honamba kamba kolvravavmoa. \p \v 4 Indhanariniva temba longong vewol vevpa owalmba, hemba lelnamba mana emarava wusprowol vinvmoa, wo himba hengam esesm velm vinvmoa, nom ten sahonam vinivnam hem. Himba nengavnangkoklava vewol vinvavmoa bimbsnindmba, wo himba hevna nihilmba wi vevramoa. \v 5 Longong avramanalmba, wevsa besal, sahoklalva himba owai. Himba hevmangasmba nengwol vevmoa, hemba lelnamba wusprowol vevmoa mana vemarava. Nomba himba nengwol vevmoa, temba hemba sahonamba vinivpa. \v 6 Himba indk vethawol vevmoa, noindava os ov, memba wevsava sahoklal. Owai, himba indk vethavpa besal wevsarangas. \v 7 Indhanamba temba longong avramana vevm owapevm, kinkoklava eva hemba es piapahavav. Owai, keknamangas wohlohv, hehga vungamnav mendeklimangas, pupul vrowolalm. \p \v 8 Honamba longong avramanalmba, owai, es eva vitivhoavav owai. Honamba andrava, Sesoana moalamangm isholm, si maivithivav sewonamba. Honamba andra, ishomana velmba mongnindna moanamba, heva os no andrava si puleihivav. Honamba andrava, nowolm besalm daswolalm, heva os nomba andrava si puleihivavta. \v 9 Honamba manimani besalva si puelihivav, manara, honamba vei, nowol eva moam isholm, ambo espeta ilvahv daipotangas hona petharam. \v 10 Heva os si sewonamba Sesoava wohwulphovav mana vemamba besalnonoa. Nomba manimani memba pimba nonorava eungu vevpa daipotava, si eva manam pimba onengvhuvav hengava hemba. Heva os longong avramanamba si wohlohvav. \p \v 11 Kava nonamba mendahva eusilva, kava ishovna moamba otolmsna, kava os nengvna, ovna otollini, kava kokolma vrevna nengavnangva otolmsna. Doa venamba, nonamba kava kavna velgonamba lohvnamba, kava nomba os wuleihana manam manam, temba kava otolmsnamba doarava vevnamba. \v 12 Daipotava pivva eva osta. Daipotava pivva os nungeilv, maim oi, nungeilv glas suhilnamsna. Wo heva os nonamba si sewonamba pimba si beswonam nungeilvra vavawonam. Daipotava kava ambo eskand nonglasambaihav, heva os nonamba kava si wohlihavav mindnam, os men Sesoa kam wohlihavm. \p \v 13 Honi men samblamong, yeoa yunalmoa honam wohkevru, indnahonam keknam alm, eva Sesoam nengviluwuvulm, pim vuhebesallam sandhalm, eva longong avramanalm owapevmongom. Heva os mendeklinonoava men honi, longong avramanalm owapevmongom. \c 14 \s1 Yeoa Honamoa Wohkevru Keknamoa, Sesoana Nemelmom Wulvahmana Vinilm. \p \v 1 Longong avramana velm owapevmongom, yeoa honam keknamoa wohlihvm. Wo yeoa lihvm, tanamangas nonam alm Sesoasongolna moainal andranamangas manam manam. Wo heva os minonoaoa honam wohkevru keknamoa, Sesoana nemelmom ishomana vinilm. \v 2 Kava ata wiwiliha vewol vevav, manara himba nomba mongova wulluhvrava andrava, indamonamba isholmba, himba ishunvramoa indhanamba. Himba ishomnavra Sesoam. Mongova indhanariniva hemba hellevavmoa, himba ishovna poaitamoa Sesoasongolnana. \p \v 3 Heva os mongova himba nomba Sesoana nemelmomba wulluhunvrava, indhanamba ishunilmba, himba indhanamba numliheinv, osm pevna kelsra ao, numhowol ovovra, undwonam alm. \v 4 Himba nomba temba ishovrava indamonamba, himba ambo nomba hevmangas kolvravra. Heva os himba nomba wulluhvpa Sesoana nemelmomba, himba kolvrowol wohvev indkumbim vavawonam Kristusnindm. \p \v 5 Kava yemba os vinv, yeoa indkumbioa honamoa ao, eisholmoa indamonamoa. Wo heva os mindnamba kava yemba ninginvpa, Sesoana nemelmom pupul vruwuvulm. Manara, no indhanariniva, himba temba Sesoana nemelmomba pupul vrelvohvpa, mendekli, henomba henga kuvhoawol vev, temba himba indamonangasva eishovpa. Heva os mongova indhanariniva di avra, wo osva himba beswonam no moamba weihaloh vrevra, nomba himba temba ishovrava indamonamba. Wo osva indkumbimba Kristusnindmba beswonam wohkolvrowol vevav. \p \v 6 Seh, es hevpa si yemba kanandhowol vevavma, kava prunillava yeindamba, ishunilmba indamonamba? Owai, yemba si kolvrowol vevavmoa. Honi si yemba kolvrowol vevav, kava moalamang kuvuwulluhv Sesoanamini, eva ora mongla nowol, ora no moam, Sesoa kam ten omnanam, ora monglam moam, nonam yem numhowolalm. \p \v 7 Memba eva osta, ten vavatanhui luhungu vevm, vuv wongmsna. Osva vera, vuvpa indanam ophovra, osva owai, beswonamba hilwilvramoa, yimba tit wohvivra, henam sangalva seilmba ovovriv. No sangalna inelmba beswonamba ovovrowol vivm bambanam, osm yimba beswonam wulkohokoho vrevra inelmba. \v 8 Daosmorava osva, vuvmba beswonamba ophomba owai vetava, osva es eva valgonindva hillivav, osva doa novna olohvra, ehelvawolalmangas. \p \v 9 Eva yemba osta. Yimba mongnindna moana eishovrava, pevna mindenamba ambo bambanamangas. Bambanamba eva yimba ishuvra, an eva hellevav, osva esm yimba ov? Yimba ambo senam ishovongo vevra. \v 10 Memba tanam honamba, osva snal snal snal vavawonam moamba ningilv indakonda hona petharava. Wo plalva luhungu vinv indakonda. \v 11 Wo heva os kava tit vetava moana plalva mongona indhanarininamba, kava ambo mongnindrini indanam, eva himba mongnindrini indanam. \v 12 Eva yimba ambo osta, yimba mongnindna indanam moana eishovrava Sesoasongolnapopol, yimba kolvrowol vivavmoa owapevmba. Noinda yeoa osangas wohvivm, alm no moainal andrana, Kristusnindmba numliheinvra, osm hevna kelsra ara. \s1 Pol Unna, Yeoa Pevna Sembayangna Wevsamoa Beswonam Lesvhueiu. \p \v 13 Temba himba nomba eishovpa indamonamba, heoa sembayang vivra, osm himba Sesoasongolnapopol osva weihaloh vewol vinvra, nomba hevpa temba ishunvrava. \v 14 Kava sembayang vetava indamonamba, kavna meississongolva eva sembayang vevrata, wo heva os kana mirava mana vemava owai, lohvramoa. \p \v 15 Wo es kava osrava vevav? Kava kavna meississongolm waisembayang vevav, wo eva kava kavna nowolnahonam sembayang vevra, snamoanamba, monglava hillivav. Kava sangalva ovovravav kavna meississongolnahonam, wo eva kava kavna nowolnahonam sangalva ovovravav, snamoanamba, monglava hillivav. \v 16 Yimba okolavrava Sesoamba pevna meississongolnahonamangas indamonamba, heva os indhanariniva diva owai, hellevavmoa, osva himba ovovavmoa, doata, yena sembayangmorava. Himba nomba osmba tit vev, yimba temba osva vevpa. \v 17 Yimba maim okolavra Sesoam hevm beswonamangas, heva os mongova indhanariniva owai, kolvravavmoa hemba. \p \v 18 Kava Sesoam omnav, lehra yimba, manara, kavna moainal andram, isholm indamonam mendeklinonoa, yenamba indkumbinamba eusil. \v 19 Noinda nonamba kusovpa Kristusnindva mongawulmba, kava moamba 5pelarangas dembhinvav, nom hev ten nonora lovahvm. Osva kava beswonam numhowol vevav hemba. Manam eva kava ishunvav 10,000pelarava moamba indamonamba, himba nomba hillivavmoa. \s1 Moamba Indamonamba, Puehalnindmba Kolvrowol Vevmoa. \p \v 20 Seh, manam yimba nengavnangva vrivra otolmsnamba. Yimba manam wevsakoklava engivav. Heva os pevna nengavnangraoa yeoa tendo-kiskisnamsna ao. \v 21 Ten novol velohv Sesoana doaramini tombaimora, \q1 Mendekliva os ona, nomba temba indhanamba, indamonamba avpa, kava si ishunvra hemba, osm he si heni eishoraohvm kavtindim. Wo heva os owai, si hillivramoa. \rq Aisaia 28:11-12\rq* \m \p \v 22 Noinda kava Pol yemba ishunv, honamba moainal andrava, isholmba mongmonamba indanamba Sesoasongolnapopol, osm ambara ambo nunglivra Sesoana keknasowolmba, hem nomba undnahonamba amba owai vivpa. Nomba owai, himba nomba temba keknamba undnahonamba amnavpa. Wo eva honamba mongova moainal andrava, ishomana vinilmba Sesoana nemelmomba, honamba nom indhanam, nom ten keknam undnahonam amnavm, hindmba nomba owai, temba keknamba amba owai venavpa. \p \v 23 Yimba Kristusnindva indkumbiva mongawulmba kusollava, wo indakondamona indkumbiva eishovra. Monglava indhanamba mera vivrava, himba nomba temba undnahonamba owai vivpa, himba hillivramoa. Himba si os uvra, yimba dai uv. \v 24 Wo heva os yimba indkumbiva Sesoana nemelmomba eishunvrava, wo mongova indhanariniva sihavra, wo himba undnahonamba keknamba lohmba owai vetava. Wo hemba si hevna indkoklava ambara vethamnavav. Himba si os ovra, kanamba indkoklava luhungu vinv. \v 25 Eva mana vemava poaitava lohmanavra hena undmerava, ambaram wohwulphovra, nonglalm. Wo himba ku sithaprarava, sembayang venavra Sesoam. Himba si os ovra, tanamolnam Sesoava yemba mongawulm wonav. \s1 Kristusnindva Andrava Indakonda Ilvahv. \p \v 26 Seh, es yimba vivav honamba? Nonamba yimba owapev Kristusnindmongova kusovrava mongawulmba, andrava indakonda ilvahv. Mongova sangal wulprovra. Mongova numhowol vevra mongnindm, mongova moa wulprovra nemel noi Sesoanamini. Mongova ishovra indamona, wo mongova no moam henga weihaloh vewol vevra. Hona andrava memba, osm Kristusnindmba numliheinv, osm hevna kelsra ara. \p \v 27 Yimba nonamba kusovrava mongawulmba, mongova ishovra mongona moanamba indanamba, ambo samblaka, samblamongka, doa henongas ambo ishuvra. Heva mongawulm olohvm owaiva. Wo mongooa weihaloh vewol vevra nomoa, temba himba eishovrava. \v 28 Wo heva os mongova no weihalohmoanindriniva amba owai vetava, wo himba nomba temba indamonamba eishovpa, heoa muenghui ara. Heoa vevra, hevmangas ishovra, eva Sesoam ishomnavra. \p \v 29 Wo mava sambla, mava samblamong, henongas eishovra Sesoana nemelmonamba. Indkumbioa ambo hilivhoavrava, hilwulvm, manam himba eishov. \v 30 Wo moalamangva Sesoanamba prollava no indhanarini-indava, temba aevulvpa, wo osoa henooa moaoa wohvuthora. \v 31 Hona wevsana eishovm, henoi vevpa, henom. Hona wevsanamba indhanamba indkumbimba beswonam numliheinv, keknam alm nonam. \v 32 Hindva nomba Sesoana nemelmomba eishovpa Sesoasongolnapopol, ambo taivwonam eishovra, nonam hev ningvram. \v 33-34 Manara, Sesoava os pimba ninginv, pimba manam indkumbiva viluwul-lol-lohvav dandwonamba. Pioa temura vi. \p Kava yem ungevlim ishunv. Ungevlioa moaoa wohhilivhoavra, nonamba sembayangmba vivrava. Hemba wuhtvmoa, moamba eisholmba. Heoa ambo taivwonam vivra tendona anglasingiangas. Honamba moamba os novol velohv Mosesna lohohmorava. Indkumbiva Kristusnindva vavawonamba os wohvivta. \v 35 Mana vemamba ungevliriniva hellelmba vetava, heoa osoa sahowol vivra hevna tlahumunilm di hevna deuvra. Osva louva mendekli vev, ungevliva eishowolmba moamba Kristusnindna indkumbina novrava muserava. \v 36 Es hevpa Sesoana moamba yenamini phunvma? A yengas honangas dumbvnama nomba moamba? \p \v 37 Himba nomba mongova osva nengtava, Sesoasongolva kamba moamba vraohna, ishunilm, ora Sesoasongolva kamba moainal andramba vraohna, velmba, wo heoa nomoa hellera, temba kava yemba novol viniva, mendeklina hevna lohohmoa. \v 38 No indhanariniva honamba hellemba owai vetava, yimba manam osva ningvav, himba Sesoana nemelmom ishov. \p \v 39 Seh, yeoa Sesoasongolmoa osihminu, osm heoa yemoa kolvrowol vevra, Sesoana nemelmonamba eisholmba. Wo heva os manam yimba indhanamba olwilvra, indamonamba eishovpa. \v 40 Wo yeoa indkumbioa pevna sembayangna wevsamoa temura wohlesvhueiu beswonamangas. \c 15 \s1 Kristusmoa Besal Nemel Vevm. \p \v 1 Seh, kava yemba os ninginv, keknam nengeuvmona vevm besal nemelmom, ten kav wulprunnam yem. Yimba doa nonora av hona besal nemelmona, wo nonapopol yimba keknam undnahonamba avna. \v 2 Wo yimba keknamba wohkek vethatava moamba besal nemelmoriniva, wo hona besal nemelmorangas si yemba Sesoava lopshawol vevav. Heva ora ye tanam keknam engm owai viv, osrava Sesoava si yemba lopshawol vevavmoa. \p \v 3 Kava doa yeinda holothunna hona moamba, nemetva kava temba vranamba. Wo honamba moamba hevm mendeklinonoa. Os Kristusmba daheinna pina indkoklara, os novol velohv doaraminimorava Sesoana tombaimorava. \v 4 Wo hemba singvina, wo henga beswonam hevnatovna phona, samblamongonin venamba pokamarava, os novol velohv Sesoana doaraminimorava tombairava. \v 5 Wo himba hevmba ambara vethamnana Pitamba, eva hevna moalamangnindm 12pelaram. \p \v 6 Sismba nonamba Yesusva hevmba holvonithinvnamba indhanamba, nomba temba himba 500pelarava keknamba undnahonamba avnamba. Monglava nomba indhanamba mendah aevulv. Monglamba doa doara sihana. \v 7 Wo henga holvonethamnana Yemsm hevm, wo hengava sismba hevna moalamangnindm. \v 8 Eunilnonoamba himba holvonethamnana hevmba kam, wo kava nonamba hemba undnahonamba keknamba lohvhoamnana os. Kava eunillam monglam moalamangnindm lohvhueinna, manara kava indhanakoklarini lohna seilva. \p \v 9 Noinda indkumbiva moalamangnindva mendeklinonoa, kava owai. Memba honamba, noinda kava doa indkokla vewol vevna Sesoana Kristusnindmba. Wo honinda osva kamba sevrelmba owai, osva moalamangnindrini lohv. \v 10 Heva os Sesoava hev kamba wavra vovhoamnana, osmba memba kavpa lohvpa daipotava. Wo nomba henamba wavrava kamba owai, ombamba plotho sambaihamnanamoa. Kava nona andra vevna, kuvhoawol vevna monglamba moalamangnindmba. Wo heva os owai, kava kavhova honamba andra vevnamoa. Memba Sesoava wavra vihanam, memba kava nona andra vev. \v 11 Noinda osva, vei ka men, eva mongla moalamangnind, kava moamba eukvrivpa honi mongawamongas. Wo yimba doa honana keknam undnahonam avna. \s1 Pimba Si Henga Phosohvav Beswonam. \p \v 12 Elsus kava ishuvmona velvohv, osva Kristusva dahanamba, henga beswonam phona. Wo manara monglava yimba olvohv, osva indhanamba si phosohvramoa mindilva hengava? \v 13 Honamba tanamba lohtava, osva owai, mongova si hengava mindilva phovavmoa, wo eva osta Kristusva phonamoa mindilva. \v 14 Wo honamba tanamba lohtava, osva Kristusva phonamoa, si kana moamba ombam ambo moalm ishuvra. Wo yenamba undnahonamba keknamba almba, ombam ambo plalhui si luhunvav. \p \v 15 Wo honamba tanamba lohtava, osva yenamba undnahonamba almba plalhuiva luhuntava, kava moangakalanind osva lovahv. Manara, kava yemba doara eishoraohvna, osva Kristusva doa phona pokamariniva. Heva os honamba tanamba lohtava, osva mongova si hengava phovavmoa, eva Sesoava Kristusmba osva wolaihaphonamoata. \v 16 Tanamba honamba osva lohtava, Sesoava si wolapho vevavmoa indhanamba, eva pimba osva ningvra, Sesoava Kristusmba wolaihaphonamoata. \v 17 Wo honamba tanamba lohtava, osva Kristusva phonamoa, yenamba undnahonamba almba ambo ombam luhunv. Yimba mendah pevna indkoklanahonam av. \p \v 18 Wo honamba tanamba lohtava, osva pimba mendah pinamba indkoklanahonamba avpa, himba nomba temba doarava Kristusmba undnahonamba lovahthamnanamba, wo dalnamba, hemba hoai vilona. Heva os owai, henga hemba si phovhoavav. \v 19 Pimba Kristusmba nengviluwuv, pim vuhebesalla sandhalm. Heva os hona pinamba undnahonamba almba huiva petharamangasva luhuntava, pimba kolvrowolalmba, pivkola wavro. Manara, pina nengavnangva, sewonamba aevulalmba senakembellava ambo ombam luhunv. \s1 Pol Unna, Kristussna Miva Phona Pokamariniva. \p \v 20 Heva os Kristusva tanam henga phona mindilva. Himba hesna miva desimbui phona pokamariniva, osm nonglalm, nomba eva temba sihavpa mindva, si eva os phopiavrata. \v 21 Dahana plalva doara lohna Ataminda, noina ten hev indkokla venam. Wo eva osta mongova indhanariniva beswonamba vena, osm indhanamba henga phosohvra. \v 22 Indkumbiva memba pivva avpa, Atamna sespelva si wohdalvra. Wo eva ambo osta, Kristusindangasta pimba indkumbiva si os avra beswonamba hengava. \v 23 Indkumbimba si wolapho vevav henga beswonam. Heva os mongawulmba lohohrava owai. Doa Kristusva hev deisinna, miva pholmba. Wo nonamba Kristusva hengava homba provavpa, nomba hevnamba si phopiavav beswonam. \p \v 24 Kristusva provrava, manimani si os wohkingpiavav, memba osm, himba si os wohindkokla vewol vevav tihsongokoklam manimani, ten keknamangas lohpravm. Wo eva himba hevtindimba si sandhavav Sesoa aralna englisra. \v 25 Manara, Kristusva si kuwul wulluhunvav, verava, Sesoa aral ungundmba wohindkokla vewol vevav. \v 26 Ungundmba eunumborava, doa eunillava daham wohkingpiavav. \v 27 Manara, Sesoana doaramini tombaimorava os novol velohv, \q1 Sesoava manimani bumbvoholothona hena englisra. \rq Buk Song 8:6\rq* \m \p Nomba osva memba ovpa, manimani hena englisra holothuv, memba ambara ambo, osva Sesoamba hevmba pethavmoa. Owai, Sesoava memba, noi manimani memba bumbvoholothov Kristusna englisrava. \v 28 Wo doa manimani nomba Kristusna englisrava lohvrava, wo Sesoana ombolva si eva hevmba aralna ninisingi desvhoavav. Sesoava memba, himba manimani hohlonamba Kristusna englisrava. Wo Kristusva ovhoavav Sesoana ninisingi, osm Sesoava hev wohavav kuwulva manana manana. \s1 Pol Unna, Indhanamindva Phosohmba Owai Vetava, Pimba Andrasambalm Ambo Viv. \p \v 29 Indhanamindva hengava pulvomba owai vetava, wo es hevpa indhanamba viv, nomba temba ponamba poswol viv, kolvrowolalmba indhanamba, nomba temba hemba dalvnamba? Wo esram hevpa ponamba ombamorava poswol vivna? \v 30 Wo es hevpa eva kava viv? Manaram kava kavmba eva andusuihamana velvohv elsusva, Kristusna andraramba? \v 31 No sia okomba, no sia okomba elsus kava snal lohv, maim oi, mindil doa kamba dahana. Seh, memba tanam, osva kava eisilangas einv yemba, yimba kana mongawa Kristusnindva. \p \v 32 Indhanakoklava kamba helvakomandhalm vivna diva Evesusrava, wo yimba es ningv, manam kava vralm vevna hona andrarava? Mindilva hengamba phopialmba owai vetava, osoa pioa ambo innenakrangas wulanga lohra, manara noinda simerava pimba wohsihavav, os puehalnindva pimba eishunv. \v 33 Manam yimba moangakalamomba ahalungu vinvra, owai. No indhanakoklamongova yimba epawohallava, si yenamba wevsabesalmba hiluvla vewol vilenginvra. \v 34 Henga beswonam ovhoapro pevnavhora, nengavnangkoklam sahoklalm doa nomoa wohnombol viu. Kava ishunv yemba honamba, osm lou vinda yemoa, eva pevm weihaloh avramana veo, manara monglava yimba mendah tit vriv Sesoamba. \s1 Snatovna Si Hengava Pivva Avav? \p \v 35 Mongova indhanariniva kamba osva sahowol vetava, es hevpa hengava mindilva phopiavav? Wo snanihna himba si avra? \v 36 Sna moamba himba nomba temba eishovrava, owai, himba nengavnanghui uvra. Yimba nonora av honamba, osva yimba mana vema lolva endheiva, boasna nihilva di brao vei pethamera, wo veiva, hengava os nilva wulphoi. \v 37 Wo nonamba yimba endharava, nomba yimba endhavavpa si owai, lohvavmoa hevna nihnamba, osmba si sewonamba snal lohvav. Heva os nomba temba yimba endhavpa ambo lol, mava sramov, mava mana vemamongo. \p \v 38 Wo Sesoava doara doa os wohvena, nihmba daswolalmba. Wo Sesoa yunalm daswolna seselna kulna movolna indakonda notongom notongom notongom, heva nomba hevna tilla, hevna tilla, osangas. \v 39 Manimani indhana owai, mongawatovnamba vilovmoa, indhanamba mongawatovna av, tatamba indatovna, tuawava indanam indatovna, tambkova indanam indatovna. \p \v 40 Wo eva vei, manimani senamininamba indanam mongawatovna, eva manimani pethariniva indanam mongawatovna. Eva manimani senaminiva, huhmohva indanam mongawatovna, wo eva manimani pethariniva, huhmohva indanam mongawatovna. \v 41 Okombana huhmohva indanam heva hevna. Weisva heva huhmoh hevna indanam mongo, wo nomthowolva eva heva indanam hevna huhmohna, wo nomba paiva eusilva indakondakonda huhmohna indanam. \p \v 42 Pimba indhanamba eva osta. Nomba pina tovolkolava singvivrava, si di pethamera pethalm nilhavav. Wo heva os nomba hevna nihna mindva henga phosohvrava, si mueisowa vilovavmoa. \v 43 Nomba tovolkolava singviliheivrava, owai, temba ovovral. Heva os doa phoi, temba besal. Nonamba tovolkolamba moankomandhivpa, owai, ombam ambo. Wo heva hengava phovpa, himba keknamangas Sesoasongolnapopol av. \v 44 Nomba mindva temba singvivrava, hona petharam alm. Temba hengava phovrava, senakembellam alm. \p Hona nihva pinamba, daipotam hona petharam alm. Wo heva os si sewonamba nihva pinamba indanam senakembelliniva. \v 45 Manara, Sesoana doaramini tombaimorava os novol velohv, \q1 Indhanariniva mimiriniva doara lohna, Atam. Wo Sesoava hemba und vraohna, nonapopolm loholm. \rq Stat 2:7\rq* \m Heva os sisminiva Atamba lohnamba, wo himba hevsongolnapopol undva daswolna, indhanamba nonapopolmba wohalmba. Memba Kristus hev. \p \v 46 Hona indhanariniva, memba undva daswolvpa, hesnamba pronamoa. Atamsna hesna lohna miva, hom loholm petharam, wo Kristusva sis prona. \v 47 Mimiriniva indhanarinimba, Sesoava pethana vena. Wo sisnindrini prona senakembellini. \p \v 48 Indhanamba pethariniva sna mongawatovna, ten noi mimirini indhanarini, hona petharini lohnam. Wo pimba indhanamba senakembelliniva, si snal avav, ten noi indhanarini, hev ten senakembellini pronam. \v 49 Daipotava pivva snanihna, men hona indhanarini petharini lohnam. Wo eva ambo osangasta si sewonamba pimba os nilhawol vevav, ten noi indhanarini senakembellini lohnam. \p \v 50 Seh, kava ishunv yemba honam, si yimba saivvavmoa Sesoatindilmba hona pevna nihnamba petharininamba. Manara, mana vemava nomba lelnam mueisowa vepewol vevm, si lehrava lohvavmoa senakembellava, diva temba nomba mana vemava mueisowa vepevavmoa. \v 51 Wo heva os yeoa hillivm, yem ka ishunv hona poaita moainalmoa. Pimba si indkumbimba dalvavmoa, heva os pimba indkumbiva si indatov solthoapravav. \v 52 Si ambo wingmsna yihvoh vevav. Pimba si os indkumbiva anilhamana vevra yuhvohtara, ovra, novtuwing kava vei, os si pimba vinvav. Honamba si nonam vevav, ovsongolnindriniva vuvpa piavrava. Nonamba vuvpa pieivrava, wo nomba temba doarava sihaomana vevnamba, si himba nonam wohphopiavav hevna nemel nihnahonamba, yunalmba wohalmba. Wo pimba nonamba mendahva avrava, pimba si os snatovnata nilhapravav. \p \v 53 Hona nihva pethariniva, memba mueisowa vewol vevpa lelnamba, heoa yunam nilhara, osm si sewonam sewonam yunalm wohlohvav. Memba osm, honamba nihva, memba dalwol vevpa, eva heoa os nilharata, yunalmangas dahahui. \v 54 Tanam, honamba nihva, memba lelnamba mueisowa vewol vevpa, himba henga nilhavav, osm es eva mueisowa vevav. Wo honamba nihva memba dalvpa, himba henga nilhavav, osmba dalvramoa. Doa honamba osva vilprovrava, wo honamba Sesoana doaraminimomba tombairiniva si os tanamba wohvevav, \q1 Dahalmba, Sesoava doa kinwondamsna nengas pipihana, pinamba ungundriniva pelpiapihinna. \rq Aisaia 25:8\rq* \m \v 55 Noinda pimba indkumbiva osva uv, \q1 Men dalvm, hi yenamba kuwulalmba luhunv? Men dalvm, hi yenamba nonapopolmba nihsesoava vreihunv indhanamba? \rq Hosea 13:14\rq* \m \v 56 Dahamba pimba nihsesoava vreihunvpa, manara, pimba indkokla viv. Wo pina indkoklarava pimba wetat owol viv, manara, Sesoana lohohmora lohv. \v 57 Heva os pivva Sesoamba os umniv, yimba lehra. Noinda osra, himba doa pimba lundthoana, daosmba nombslahalm pivna mendeklina Yesus Kristusnana. Memba os, doa pimba kuewuli nomba temba pivva hemongova daos uhuwul-epravnamba, temba pivna indkoklava pimba kekaiv viavnamba. \p \v 58 Seh, yeoa keknam wohavm. Manam yimba nihva wuliheimnivav, mana vemakoklamba yemba hengamba weihaloh vewolalmba. Elsus yeoa pevmoa werombroh vivm mendeklina andraraoa. Yimba nonora av, osmba yenamba mendeklina andrava si pelthasimbeihivavmoa. \c 16 \s1 Polva Ishunna, Dim Dembhanga Vinilm Kristusnindm Mongona Kembellam. \p \v 1 Daipota kava ata novol vevav, osmba dimba wulksunilmba, dembrehunilmba Sesoatindimba Yerusalemnindmba. Os viu, ten kav ishunnam Galesianindm Kristustindim, velm osm. \v 2 Nonam nonam honaoa mingunamangas vewuvm, indakonda henoi henoi dioa powalwolvra, vevra, noi ten pev andra viwul vevnam no minguram. Yeoa dawonam di pevna deuvra dembhawovra monglaoa. Osva yimba si hengava nonovnamba asamovavmoa, dimba wulkusolmba, nonamba kava domba provrava. \v 3 Kava nonamba provrava, kava si monglamba wolanga vevav indhanamba, ianganilm dim, no ten pev wulksunnam, dembrehunilm Yerusalemnindm. Indhanaoa, noi ten doara wohopulvonam, angalm, wo kava wolanga vevav tombaimonahonam. \v 4 Wo kava kavpa osva nengtava, galmba, owai, manara eva lohvav, osva si no indhana kamba waiangavav. \s1 Polva Nengavnangva Kokolma Vrevna Mendah. \p \v 5 Kava nengavnangva vrevna, galmba Masetonia provinsramba. Wo kava si os prunvav yeindamba, sism domsna kava garava. \v 6 Temba kava tit vev, eskand ambo kava si yemba wonasimbaihavavmi, ka dawonam si wohavavmi, honi namvuvi verava, boasna kohara. Wo yeoa daha kamoa os kulvru, kavna lohmana velmoa, hivemamba henahalmba kava gavrava. \v 7 Kava wohwonalm vev yemba yunalm, kamba mendekliva omnatava. Noinda kava prolmba vevmoa, yemba nongalkalmba lelnapolnamba. \p \v 8 Heva os kava dawonam hom alm vev Evesuskotaram, verava, Pentikos Tihva hui kamba kullavav. \v 9 Kava si avav dawonam, noinda doa monamba besal vuenghakleihalohv, wo andrava mendekli kanamba lohv, kolvrowolalmba Kristusnindilmba almba. Wo heva os indkumbiva kamba sahonam viwul vinv. \p \v 10 Timoti mava prunvav yeindam. Yeoa undnahonam beswonam popeng vrivm hemoa pevnahonam. Himba andrava venav mendeklina, os men kav vevm, honi mongawa andra. \v 11 Wo noinda osva mongova yeriniva sahonam indva koholotho vrevavmoa, omnalmba Timotimba. Kolvrivm hemoa hevna prollamoa, osm verava, himba henga provav homba kavindam. Kava nengvelawovav hemba, wonprolm hengam monglam andranindm owalm. \p \v 12 Eva pivna mongawa andranindrinim Apolosm, kava keknam ishowomnav hemba, yemba nongalkalmba, monglam andranindm wonprovav. Heva os owai, himba nengvmoa, lelnamba prolmba. Dawonam ambo henamba undva nonamba phovavpa, domba prolmba, himba si prunvav yeindamba. \s1 Polna Eunillini Tombaimoa. \p \v 13 Yeoa novnovhora avm, keknamangas undnahonam avm. Manam yimba pepehva vivra ungundnapenamba. \v 14 Yeoa und vewol vivm, vera, Sesoam eva indhanam, wo os pevna andraoa vewuvm. \p \v 15 Yimba nonora einv Stepanastindimba, hetindisna miva keknamba undnahonamba pulvona Akaia provinsrava. Wo himba hev ambo wonandra vevna, kolvrowolalmba Sesoatindimba. Kava sahowol vev yem, \v 16 engwol velm indhanam, nom ten kuwulalm andra vivm, os men honi, wo henomba himba andra vivrava, kolvrowol vivra hemba. \v 17 Kava und lothona, noinda Stepanas, Portunatus, Akaikus, noi ambinna kaindamba. Yimba indkumbiva owai, ambnamoa, heva os hehona doa yenavhorava ambinna. \v 18 Himba doa vina, osmba kava indwonam av, eva yimba indwonamta avra. Wo yeoa und lothoprinu sna indhanamoa. \s1 Pol Unna, Doa Beswonam Aevulu. \p \v 19 Kristusnindva Asiapethanindva moapothowolmoa piambinna yemba. Akwilai Prisilai tlalongol yemba sehmomba epiprinv mendeklina nihilla. Eva henoi ten sembayang velvohvm hena deuvra. \v 20 Kristusnindva huiva eva yemba os piambinnata moapothowolmomba. Yeoa engla akivrakivra vevm pevmoa, nonamoa owapevmongova yimba ku anongla vevrava sembayangduvrava. Memba pina Kristusnindna wevsa. \v 21 Kava Pol, ka novol vev hona moapothowolmomba kavna englana. \p \v 22 Mongova himba nomba owai vevrava, undnahonamba lohmanalmba mendeklimba, doa vevra, hevmba kihpiavrava Sesoanaminiva. Hemoa yunalm wohindkokla vera. Mendekli Yesus, yeoa pro. \v 23 Yesus mendeklioa yemoa wavra vovhoawunvra. \v 24 Kava yemba indkumbimba und vewol vevav Kristus Yesusnana.