\id TIT Karrwa (Garawa) 1983, 1991 Titus. Cleaned up after publishing, 970409. \h Titus \toc1 MANJIJBA NGAYU NAYINDA JANGKURR NGANYINDURRI DIDUSYURRI \toc2 Titus \mt1 MANJIJBA NGAYU NAYINDA JANGKURR NGANYINDURRI DIDUSYURRI \c 1 \p \v 1-3 Nayinda ngayu Bul. Ngayu wakiwarr nangangi Kudkanyi. Ngayu nanda jali ngana manjijba Jisus Krayiswanyi. \p Wabula barri, waluwa yabimbayi bukamba yaji Kudwanyi, nanamanji nyuli yanyba, janyulu yarrijba kudiyamuku nanganginmuku jandanyimuku, baki janyulu marrimba yalunya mardarda. Mikukimi jujamba yaji Kudwanyi. Nani nyuli yanyba, jingkijbangangi nyuli, janyulu manjijba nangangi jandanyi nayiba wayka jambarri. Jingkijba nyuli, janyulu manjijba Jisus Krayis janybikanyi nangka bukambijuyngka ngambalanginkanyi balkinyi yajinyi. Nani barri nyuli jingkijba Kudwanyi, ngala jilijbawa nyuli karu yalunya yajinyi wankalamuku. Ngadijba nyuli nanda jangkurr nangandu. Ngala jali birrirrinja nangka Kud baki manjijba nyuli nangangi jandanyi nanginkurri wayka. Baki jaliyi ngambala durrijba nangangi jangkurr, baki janyulu yarrijba ngambalanya nanganginmuku jandanyimuku, baki janyulu nyulu mili wankamba ngambalanya baku Kudwanyi. Ngana yarrijbayi Kudwanyi marrimbawarranyi mardarda. Ngana yarrijbayi, ngayu milidimbiji yalunya jali nyulu yarrijba nanganginkanyi jandanyimuku. Ngana yarrijbayi karunki yalunya nanganginkanyi duja jangkurranyi. Baki ngana manjijbayi karunki yalunya nanganginkanyi jangkurranyi jala miku yangkalambikanyi nanda jangkurr. \p \v 4 Ngayu yarrijbangka nayinda jangkurr najana nganyi Didus. Ninji barrinani jandanyi ngaki. Nungkala malumba jungku barrinani barnangu, kuyungangi nungkala nanamannga jangkurr nangangi Jisus Krayiskanyi. Ngayu yanybaka mududu bulangi Kudkanyi niyanginkanyi Buwakaya, baki Jisus Krayiskanyi, marrimbawarrayngka mardarda. Ngayu ngajakangka bulanya, jabula yabimba kunyba yaji nganyi, baki janinji jungku mardumardu muwa bulangi. \p \v 5 Ninga yingijbayi nanaba nananyina waliyanguna niji Krid, ninji lalanbiji yalunya Krisjinmuku nanaba, baki ninji yarriji kudiya wakiwarrmuku jurjkanyi nanaba. Marda ninjimi mankuwa nanda jangkurr jali ninga karu nanamanji. Mili ngayu yarrijbangka nanginmannga jangkurr. \v 6 Jala ninji yarrijba nganinyi wakiwarr jurjkanyi, baki marda nyulimi kunyba nganinyi. Marda nyulimi jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi yurrngumba barri. Marda nyulimi jungku jirdi ngawamba yingamaliyngka maninganjanyi. Baki nangangimuku jandanyimuku, marda yalimi kuyu nangangi jangkurr Jisus Krayiskanyi. Baki marda yalimi ngayangayijba yalunginkanyi nijanganjiyngkanyi. Marda yalimi miku mudumuku. \v 7 Nanda malbu jurjkanyi, nyulu barrinani mambuka yalungi wakiwarrayngka jurjkanyi, baki nanankardi barri marda nyulimi jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi. Ngala marda nangkimi miku barrarrakijba, karunkanyi yalunya, nyulu yalungi mambuka. Marda nangkimi miku mankumanku, nyulu jirrinyi nganinyi. Baki marda nyulimi miku dulu ngarrangarra muwa yalungi. Marda nyulimi miku ngaraba kudukudu kamukamu baki wanindijbangka kulaji. Marda nyulimi miku daba yingka, baki marda nyulimi miku kuliwijba dungalanyi marda yajinyi. Marda nyulimi miku jungku nani barri. \v 8 Ngala jala yingkamukunyi yalu yidamba nangangi jurj, baki marda nyulimi lalanba yalunya. Marda nyulimi kuyu yalunya nanganginkurri barndarri, baki wajba yalunyimi mamanyi. Marda nyulimi maruka muwa ngawamba nanankanyi jala kunyba nangangi Kudkanyi. Marda nyulimi jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi marda yalungi yingkamukuyngka. Baki marda nangkimi kurrkunba yabimbikanyi balki yaji. \v 9 Nanda malbu jurjkanyi, marda nyulimi kuyu ngawamba nanda duja jangkurr nangangi Jisus Krayiskanyi. Marda nyulimi miku kuyu yingka jangkurr, ngawamba nangangi duja jangkurr. Baki yuku barri janyulu milidimba yalunya yingkamuku nanankanyi duja jangkurranyi, baki jayalu yalu jungku mili ngiruka nangangi Jisus Krayiskanyi. Yuku barri janyulu minimba yalunya nanankanyi yinini jangkurranyi jala miku duja. Yuku janyulu minimba yalunya yinini jangkurranyi, yalu yingiykanyi nanda jangkurr. \p \v 10 Kajamukunyi jalili durrijba nanda yuwa yalungi Jumukuyngka, yali kuyu nangangi jangkurr Jisus Krayiskanyi. Ngala nanijba barri kudiyamuku yalungi, yalu balkimuku milidimbiwarrmuku. Yalunjalu jujambaka Krisjinmuku. Nani yalunjalu milidimba balkinyi jangkurranyi. Nanamuku yalu mudumuku. \v 11 Kurrkunbakiyi yalunya yanybikanyi nani. Kurrkunbakiyi yalunya, jujambangangi yalunjalu kajamuku nanankanyi balkinyi jangkurranyi. Nijanganjinyi baki yarrijinyi, baki bulangi jandanyimuku, yalungka jakakajbangka nanankanyi jangkurranyi. Miku yalimi jingkijba, wanyi jangkurr duja, baki nanankardi yalungka jakakajbangka nanankanyi yingkanyi jangkurranyi. Muningka yalunjalu milidimba jangkurranyi nanamukunyi balkimukunyi. Muningka yalunjalu milidimba jangkurranyi, kuliwijbangangi yalu dungalanyi. Kuliwijba yalu wudumbikanyi kaja dungala milidimbikanyi yalunya. \v 12-13 Nanamuku jujambawarrmuku yalu mungkijimuku nanankanyi yajinyi niji Krid, jala ninji jungku nanaba. Wabula barri yingamali wankala yalungi barri jali jingkijbawarr, yanyba nyuli duja jangkurr. Karu nyuli jangkurranyi nanganginkanyi mungkijimukuyngka nayi barri, “Nganinyimuku baki jibarrimuku jala jungku Krid, yalu jujambawarrmuku. Kudanyu yalu jungku balki yurrngumba barri. Miku yalimi nulijba wakinkanyi. Ngawamba yalu nulijba jarrkanyi mama. Yalu balkimirra.” Nani nyuli yanyba nanganginkanyi mungkijimukuyngka. Barriwa. Marda ninjimi ngirrwa yalungi nanamukuyngka jujambawarrmukuyngka. Marda ninjimi kudanyu ngirrwa yalungi. Marda yalimi mankuwa ngawamba nanda duja jangkurr nangangi Jisus Krayiskanyi. Marda yalimi durrijba nanda nangangi jangkurr yurrngumba barri. \v 14 Marda ninjimi ngirrwa yalungi balkimukuyngka milidimbawarrmukuyngka, yalungi yaji Krid. Yalunjalu milidimba, marda yalimi durrijba nanda yuwa Jumukuyngka jali yalu wajba nganinyimukunyi. Marda yalimi durrijba nanda yuwa yalungi Jumukuyngka, miku nanda yuwa nangangi Kudkanyi. Nani barri yalunjalu milidimbaka. Nanamukunyi wankalamukunyi Jumukunyi jali miku yaliyanyi kuyu nanda duja jangkurr nangangi Kudkanyi, yalunjali wajba yinini yuwanyi. Yalunjali wajba yinini yuwanyi jala balki nanda yuwa. Baki nanankanyi balkinyi jangkurranyi yalunjalu milidimbaka nanamukunyi balkimukunyi. Marda ninjimi ngirrwa yalungi balkimukuyngka. Ngala marda ninjimi milidimba yalunya yingkamuku, marda yalimi miku manku nanda balki jangkurr. Barriwa. \p \v 15 Jaliyi nganinyi jungkuka kunyba yurrngumba, baki nyulu najbangka kunyba yaji, nangka mankumanku kunybanyi yajinyi. Ngala jaliyi nganinyi jungkuka balki yurrngumba, baki nyulu najbangka balki yaji, nangka mankumanku nanganginkanyi balkinyi yajinyi. Nani nyulu jungkuka, mikungangi nangkimi yanyba muwa kurrkunbikanyi nangka, jungunkanyi balki. Baki nanankardi nyulu jungkuka balki. \v 16 Nanamuku balkimuku milidimbawarrmuku, yalu yanyba, yalu jingkijba Kud, ngala miku. Jalimi yalu jingkijba Kud, baki miku yaliyi jungku balki nangangi. Ngala yalu jungkuka balki nangangi, yalungka mankumankuka balkinyi yajinyi yurrngumba barri. Yalu ngirrawarr. Miku yaliyi ngayangayijba yingkanyi, nanganginkanyi jangkurranyi. Miku yaliyi yabimba kunyba yaji, ngawamba balki yaji yurrngumba barri. \c 2 \p \v 1 Ngala ninji barri Didus, marda ninjimi milidimba ngawamba nanda duja jangkurr nangangi Kudkanyi. \v 2 Marda ninjimi karu yalunya malbumalbu, yanka jayalu jungku nangangi Kudkanyi. Marda yalimi miku wandijba kulaji. Marda yalimi jungku jirdi kunybanyi kulajinyi. Marda yalungkimi kurrkunba jungunkanyi balki. Marda yalimi kuyu nanda jangkurr nangangi Kudkanyi yurrngumba barri. Marda yalimi maruka muwa yalungi yingkamukuyngka. Jala yingamukunyi yalu yabimba kiji yalungi, baki marda yalimi yuwajiwa jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi. Nani barri marda yalimi jungku malbumalbu jurjkanyi. \v 3 Baki nayi barri marda ninjimi karu yalunya, bardirdibardimuku. Marda yalimi kuyu nangangi jangkurr Kudkanyi. Marda yalimi jungku kunyba nangangi, baki jayalu dujanya jandanyimuku nangangi Kudkanyi. Marda yalimi miku wanindijba kulaji. Marda yalimi miku jungku jirdi walkurrayngka janyinyi. Ngala marda yalunjalimi milidimba kunybanyi jangkurranyi Kudkanyi bardirdibardimukunyi. \v 4 Marda yalunjalimi milidimba wurrumbarramuku, baki jibarrimuku, yalu marukankanyi muwa yalunginkanyi nawinganjanyi baki bayamukuyngka. \v 5 Marda yalunjalimi milidimba jibarrimuku, yalu jungunkanyi yurlurrmba yurrngumba, yalungka kurrkunbikanyi yabimbikanyi balki yaji. Marda yalunjalimi milidimba, yalu ngayangayiykanyi yalunginkanyi nawinganjanyi, yalu lalanbikanyi yalungi bayamuku, baki barnda yalungi. Jaliyi yalu jungku kunyba nani yurrngumba, baki mikuwali yingkamuku yanyba balki jangkurr ngambalangi Krisjinmukuyngka. Miku yaliyi yanyba ngambalangi, mikukimi Kudwanyi milidimba ngambalanya marukankanyi muwa ngambalaka, baki lalanbikanyi ngambalaka. Miku yaliyi yanyba nani, jaliyi jibarrimukunyi baki wurrumbarramukunyi yalu yabimba kunyba yaji nani yurrngumba barri. Barriwa. \p \v 6 Marda kaburrwaburr marda, marda ninjimi karu yalunya, jayalungka kurrkunba jungunkanyi balki nangangi Kudkanyi. \v 7 Baki ninji barri Didus, marda ninjimi jungku kunyba nangangi Jisus Krayiskanyi, marda ninjimi jungku yurlurrmba nangangi, marda ninjimi jungku ngiruka nangangi yurrngumba barri. Jayalu kaburrwaburrmukunyi najba ninga jungunkurri nani, baki jayalu nulijba jungunkanyi barrinani ninji jungku. Jayalu nulijba jungunkanyi kunyba nangangi Jisus Krayiskanyi marda. Baki nani marda, marda ninjimi jungku jala ninji milidimba yalunya. \v 8 Marda ninjimi yanyba ngawamba kunyba jangkurr, duja jangkurr. Jaliyi ninji yanyba nani, baki nanamukunyi jala ninyalu ngirra, baki miku yaliyi jurlwa nganyi. Miku yaliyi nganyi jurlwa, ngala jayalu manyirru jurlwankanyi nganyi, jaliyi ninji yanyba kunyba jangkurr yurrngumba barri. Barriwa. \p \v 9 Nanamuku wakiwarrmuku, marda yalimi ngayangayijba yalunginkanyi mambukanyi. Marda yalimi ngayangayijba nanganginkanyi jangkurranyi yurrngumba barri. Marda yalimi miku jakakajba nanda mambuka. Marda yalimi yabimba ngawamba kunyba yaji nangangi, baki nanda mambuka, janyulu mirnarrijba muwa yalungi. \v 10 Marda yalimi miku maninjakujba nangangi yaji. Miku. Ngala marda yalimi kudanyu waki nangangi. Marda yalimi jungku kunyba nangangi, baki yingkamukunyi jayalunjalu jingkijba, yalu kunyba wakiwarrmuku nangangi, durrijbangangi yalu nangangi jangkurr Kudkanyi. Yalu durrijbangka nanda jangkurr nangangi jala marrimbawarr mardarda. Barriwa. \p \v 11 Minimbayi ngambalanya Kudwanyi. Minimbayi ngambalanya, yanka yuku nyulu marrimbaka ngambalanya mardarda. Yabimba nyuli kunyba yaji ngambalangi, jali nyulu manjijba nangangi jandanyi, janybikanyi nangka ngambalangi. Janyba nangki ngambalangi bukambijuyngka wandijiyana. \v 12 Baki nanankardi barri, marda ngambalimi durrijba Kud yurrngumba barri. Marda ngambalimi miku mili durrijba nanda balki yuwa. Marda ngambalimi miku nulijba balkinyi yajinyi ngamanginkanyi mankankanyi. Ngala marda ngambalimi jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi. Marda ngambalakimi kurrkunba jungunkanyi balki. Marda ngambalimi jungku kunyba nangangi Kudkanyi, jala ngambala jungku yalundu jala yalu miku Krisjinmuku. \v 13 Marda ngambalimi jungku nani yurrngumba barri, ngala ngambala yukumba nangangi Jisus Krayiskanyi. Ngambala yukumbaka nangangi, janangka minimba ngambalangi. Ngambala yukumbaka nangangi, ngamanginkanyi wirimalarunyi, Jisus Krayiskanyi, jala marrimbawarr mardarda. \v 14 Janyba nangki Jisus Krayis ngambalangi, baki nanankardi nyulu manjamanjambaka ngambalangi balki yaji Kudwanyi, baki nyulu yabimbaka ngambalanya jungunkanyi yurlurrmba nangangi. Bababanyamba nyulu ngambalanya Jisus Krayiswanyi, baki kudanyu ngambala nulijba jungunkanyi kunyba nangangi. \v 15 Kudanyu barri ngayu jirrinyba ninya nanginkanyi jangkurranyi. Marda ninjimi milidimba yalunya bukamba nanginkanyi jangkurranyi. Marda ninjimi minimba yalunya, nyuli yarrijba ninya Kudwanyi, ninji ngiruka milidimbawarr nangangi. Baki nanankardi barri, marda ninjimi ngirrwa yalungi jala yalu jungku balki nangangi Kudkanyi, ngala marda ninjimi wajba kunybanyi jangkurranyi yalunya jala yalu jungku kunyba nangangi. Marda ninjimi minimba yalunya, nyuli yarrijba ninya, mambuka jurjkanyi Kudwanyi. Ninya nyuli yarrijba mambuka jurjkanyi nanaba Krid. Barriwa. \c 3 \p \v 1 Marda ninjimi karu yalunya, Krisjinmuku nganyinyina jurjina, marda yalimi mankuwa, ngayangayiykanyi yalunginkanyi mambukanyi. Marda yalimi ngayangayijba nangangi marda, mambukanyi Kubaminkanyi. Marda yalungkimi birrirrinja, wakinkanyi yingkamukuyngka, yabimbikanyi kunyba yaji yalungi. Marda yalimi jungku nani yurrngumba barri. \v 2 Karukiyi yalunya marda, marda yalimi miku yanyba ngirrankanyi nanda yingka. Marda yalimi miku jurlwa yingkamukuyngka, ngala marda yalimi yanyba kunyba jangkurr yalungi. Marda yalimi jungku mardumardu muwa yalungi bukambijuyngka. \v 3 Marda ngambalimi miku mamanumba yanka ngambali jungku wabula, waluwa ngambali kuyu nanda jangkurr Jisus Krayiskanyi. Nanamanji barri ngambala mudumuku. Ngambala yabimbayi balki yaji nangangi Kudkanyi. Miku ngambaliyanyi jingkijba Kud. Miku ngambaliyanyi ngayangayijba nangangi. Yabimba ngambali balki yaji yalungi, ngamanginkanyi mungkijinyi. Yabimba ngambali kaja balki yaji, nulijba jali ngambala yabimbikanyi. Nulijba ngambali yajinyi jala yingkamukuyngka yaji yalungi. Yingkamukunyi yali ngirra ngambalanya, baki ngambala ngirrayi yalunya. Bukamba nanda balki yaji, nanda barrinani mambuka ngambalangi, ngambala barrinani wakiwarrmuku yalungi. Yalu kujanya ngambalangi nanamanji wabula. \p \v 4 Ngala marukayi muwa Kud ngambalangi. Nyulu nanda marrimbawarr mardarda. Yabimba nyuli kunyba yaji ngambalangi. Manjijba nyuli nangangi jandanyi, janybikanyi nangka ngambalangi. \v 5 Baki marrimbaka ngambalanya mardarda Jisus Krayiswanyi. Wabula barri miku ngambaliyanyi jungku kunyba nangangi, ngala yuwajiwa nyulu marrimbaka ngambalanya mardarda. Nyulu marrimbaka ngambalanya mardarda, marukangangi nyuli muwa ngambalangi. Marrimba nyulu ngambalanya mardarda, ngankijbayingangi nanda Kunyba Ngarndu Kudkanyi ngamandu kurduluna. Baki nanankardi barri ngambala jungkuyi barrinani nganinyiyurru nanankanyingangi balkinyi yajinyi jali ngambala yabimba. Ngala nanijba barri ngambala jungku wanka wakinkanyi nangangi Kudkanyi. Nanijba ngambala jungku barrinani likalika nangangi. Barrinani likalikamba ngambalanya Kunybawanyi Ngarnduwanyi Kudkanyi, likalikamba ngambalanya nanamunanyi balkinanyi yajinanyi, jali manjamanjamba nyulu ngambalangi balki yaji. \v 6 Yabimbayi kunyba ngiruka yaji ngambalangi Kudwanyi. Yawumba nyuli nangangi Kunyba Ngarndu ngamandu, kuyungangi ngambali nangangi jangkurr Jisus Krayiskanyi, nulijbangangi ngambali durriykanyi nangangi jangkurr Jisus Krayiskanyi. Nyulu nanda marrimbawarr mardarda. \v 7 Nani barri nyulu marrimbaka ngambalanya mardarda. Nanankardi barri ngambala jungku yurlurrmba nangangi Kudkanyi. Ngambala jungku yurlurrmba nangangi, baki ngambala jingkijba, jangambala jungku mili wanka nangandu baku barri. \v 8 Bukamba nayinda jangkurr duja barri. \p Nanamuku Krisjinmuku nganyinyina jurjina, yalu kuyu nanda jangkurr nangangi Kudkanyi. Ngayu nulijbangka nganyi, karunkanyi yalunya bukamba nanginkanyi ngakinkanyi jangkurranyi. Baki jayalu nulijba yabimbikanyi kunyba yaji yalungi yingkamukuyngka. Kunyba yaji jayalu nulijba yabimbikanyi yalungi bukambijuyngka, baki nanankardi yingkamuku, jayalu mirnarrijba muwa. \v 9 Ngala miku ninjiyi muningka jakakajba yalunya. Ngala miku ninjiyi muningka yanymimba yalungi wankalanyi mungkijimukuyngka. Miku ninjiyi kuliwijba yingkanyi nanganginkanyi jangkurranyi. Miku ninjiyi jakakajba yalunya nanankanyi yuwanyi Jumukuyngka. Miku ninjiyi muningka jakakajba nani barri yalunya. \v 10 Jaliyi yingkawanyi milidimbaka balkinyi jangkurranyi, jala miku duja jangkurr nangangi Jisus Krayiskanyi, baki marda ninjimi ngirrwa nangangi. Jaliyi nyulu milidimbaka balki jangkurr, baki yingkamukunyi jayalu kuyu nangangi jangkurr ngala yingkamuku jayalu yurlwa nanganginkanyi jangkurranyi. Jaliyi nyulu mili milidimba balkinyi, baki milikiyi ngirrwa nangangi. Marda ninjimi kujarraka ngirrwa nangangi kurrkunbiji nanda nganinyi yabimbikanyi kiji yalungi. Ngala jaliyi nyulu yuwajiwa milidimbaka yalunya balkinyi jangkurranyi, baki yingijbakiyi nanda nganinyi wambu. Ngala mikujiyi mili kandimba nanda. \v 11 Ninji jingkijbangka nanda nganinyi, nyulu balkimirra. Mikukimi jungku Kunyba Ngarndu Kudkanyi nangandu, jala nyulu milidimba balkinyi jangkurranyi nani barri, jala nyulu yabimba balki yaji marda. Yingkamukunyi jayalu najba nanda balki jala nyulu yabimbaka, baki jayalu marda jingkijba nanda nganinyi. Jayalu marda jingkijba, nyulu jungkuka balki nangangi Kudkanyi, baki miku nangangi jangkurr duja. Jayalu jingkijba nyulu jujambawarr, nyulu balkimirra. Barriwa. \p \v 12 Yiningki jangayu manjijba Yardimas narrindurri baku barri. Yiningki jangayu manjijba Dikikus narrindurri. Jangayu manjijba yingamali bulanya narrindurri, ngala jangayu barlba nanankurri yajiyurri niji Nikupulis. Jangayu jungku nanaba wurarawala. Baki nanankardi jangayu nulijba nganyi jilaykanyi nanankurri ngakindurri. Janganinji yidamba nanaba. \v 13-14 Nanda nganinyi niji Sinas, nyulu jingkijbawarr yuwanyi. Nyulu baki yingka nganinyi Yabulus jabula barlba narrinbunanyi, jabula jilalajba yingkayurri yajiyurri baki yingkayurri yajiyurri, milidimbikanyi jangkurranyi Kudkanyi. Ngayu nulijbangka narringi kandimbikanyi bulanya jala bula barlba narrinbunanyi. Narri Krisjinmuku, marda narrimi lalanba bulanya, marda narrimi wajba bulanya mamanyi baki jumbalanyi kuyunkanyi bulandu. Jala narri lalanba bulanya, baki nanda barrinani narri wakingka nangangi Kudkanyi. Nani barri jangambala waki nangangi Kudkanyi, jala ngambala lalanba nanamuku milidimbawarrmuku jala yidamba yalu ngambalanya. Nani barri ngambala wakingka nangangi Kudkanyi marda, jala ngambala lalanba yalunya jala milidimba jangkurranyi Kudkanyi. \p \v 15 Nanginmuku Krisjinmuku nayiba ngakindu, yalu manjijbangka jangkurr nganyindurri. Baki ngayu manjijbangka jangkurr yalundurri, bukambijuyngkurri Krisjinmukuyngkurri nanaba nganyindu Krid. Yalu kandimuku niyangi, kuyungangi yalu nangangi jangkurr Jisus Krayiskanyi. Ngayu ngajakangka Kud narringi, janyulu yabimba kunyba yaji narringi, janyulu kandimba narrinya yurrngumba barri. Barriwa barri. Bukamba nayinda jangkurr.