\id TIT Titus, Tom Wendel, August 06, 1997 
\h Taitus 
\toc1 Pol Taituska hayindén nyinga 
\toc2 Taitus 
\toc3 Tai 
\mt1 Pol Taituska hayindén nyinga  
\c 1  
\p
\v 1 Wuni Pol Godna jémba yakwa du reta Jisas Kraisna aposel wuni re. God wasékendén du takwa wun hundi xéka Kraiska jémba sarékéta mwi hundika xékélakindate wuni wungi déka jémba ye. Di wun hundi xékéta God mawuli yandéka makimbu hurutandi.  
\v 2 Hanja ané héfa huratakahafi yandén nukwambu God dé wa, nani dé wali wungi re wungi re rembete. Angi nani xékélaki. God yénataka hundi yamba wakéndé. Wungi xékélakita wuni God wali retewukaka haxéta wun jémba ye.  
\v 3 God wandén nukwa dé God wa, déka du déka yikafre hundi du takwaré wakwendate. Naniré Satanéna tambambu héraakwa God dé wuniré akwi hambuk hundimbu wa, wuni déka hundi wawute.   
\p
\v 4 Taitus, ménika wuni hayi. Hanja méni wuna hundi xékéméka ani Jisas Kraiska sékéré jémba saréké. Sarékénaka méni wuna nyan maki méni re. Nana yafa God akwi naniré Satanéna tambambu héraakwa du Krais Jisas akwi méniré yikafre huruta, ménika nakélak huru biya mawuli hwembéte wuni Godré wakwexéké.   
\p
\v 5 Hanja ani Kritna héfambu renaka wuni wumbu reméte méniré wataka méniré yatakataka wuni yi. Wuni wungi wa, méni hanja yanan jémba yasékeméte. Méni atéfék getéfambu hatikwa néma du nawulakré wasékeméte wuni méniré wungi wa. Wasékemét, di Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka hatikwa néma du retandi.  
\v 6 Wunde hatikwa néma du angi retandi. Di yikafre sémbut male hurutandi, atéfék du takwana makambu. Di nak nak natafa takwa male hératandi. Deka nyangwal Krais Jisaska jémba sarékéta di deka yafa ayiwana hundi xékétandi. Xékéta yikafre mawuli yata jémba retandi, atéfék du takwana makambu. Wungi rendat, wunde du hatikwa néma du retandi.  
\v 7 Di Godna jémba yata déka jonduka hatindat, du takwa deka jémbaka yikafre hundi male wandat, di hatikwa du retandi. Reta di deka ximbu harékéhafi yata mawuli yandaka makimbu male yamba hurukéndi. Di bari mawuli yamba wikéndi. Di wangété yandaka hulingu sata wangété yamba yakéndi. Di warenjoka mawuli yamba yakéndi. Di haraki yambumbu yéwa héranjoka yamba sarékékéndi.  
\v 8 Nak téfambu yandé du deka getéfaré yandat, di dika hénoo hwetaka, hwatendaka ge akwi hwetandi. Di yikafre sémbutka mawuli yatandi. Di yikafre mawuli yata yikafre jémba yatandi. Di yikafre sémbut male hurutandi. Di Godna hundi jémba xékétandi. Di haraki saraki sémbut huruhafi yanjoka, deka mawulika deka séfika jémba hatitandi.  
\v 9 Di wakwemben hundi jémba xékétandi. Xékéta wun mwi hundi yamba yatakakéndi. Wungi huruta di mwi hundi du takwaré watandi, deka mawuli jémba téndéte. Wun hundika hu hwekwa du takwaré akwi watandi, deka haraki saraki mawulika xékélakindate.   
\s1 Kritna héfambu séfélak yéna yakwa du di re  
\p
\v 10 Némbuli séfélak du di néma duna hundi xékéhambandi. Wunde du di baka hundi wata yéna yakwa du di. Wunde du séfélak di angi wa, “Nani God wandén maki hurunjoka nani nana séfi sékétame.”  
\v 11 Di wungi wata di yéwa héranjoka di yénataka hundika di wakwe. Wungi wakweta di haraki saraki sémbut huru. God wun hundika hélék dé ye. Di haraki saraki sémbut hurundaka séfélak du takwa deka hém wali deka mawuli haraki dé té. Méni diré watéfitaméni, wun yénataka hundi wandamboka.  
\v 12 Hanja deka nyéndékmbu rekwa du nak, deka jémbaka xékélakita dé wa, “Atéfék Kritna du di yénataka hundi wata, haraki wasa maki haraki saraki sémbut huruta, jémba yanjoka wendé naata, di séfélak hénoo sa.” Wungi dé wa.   
\p
\v 13 Déka hundi mwi hundi dé. Méni wun hundika sarékéta diré hambukmbu wataméni, wungi hurundamboka. Wamét di ména hundi xékéta di yikafre mawuli yata hambuk yata Jisas Kraiska wambula jémba sarékétandi.  
\v 14 Wungi sarékéta di Judana sarsafka akwi mwi hundika hu hwekwa duna hambuk hundika akwi yamba sarékékéndi.   
\p
\v 15 Yikafre sémbut huruta yikafre mawuli xékékwa du takwa di atéfék jonduka angi saréké, “Wun jondu atéfék yikafre male dé.” Wungi wandaka du takwa nawulak di Jisas Kraiska sarékéhafi yata haraki saraki mawuli di xéké. Xékéta deka biya, deka mawuli, deka hamwinya haraki dé té. Téndéka di atéfék jonduka di angi saréké, “Yikafre joo nak rehambandé.”  
\v 16 Wungi wata ané hundi akwi di wa, “Nani Godka nani xékélaki.” Wungi wata yéna di ye. Yéna yata haraki saraki sémbut hurundaka nani diré xéta nani xékélaki. Di Godka xékélakihambandi. Di haraki saraki sémbut huruta Godna hundi xékéhafi yata yikafre jémba yanjoka di hurufatiké.   
\c 2  
\s1 Yikafre hundi wakwetaméni  
\p
\v 1 Méni di hurundaka maki yamba hurukéméni. Méni du takwaka yikafre hundi wataméni, di Kraiska jémba sarékéta wandén maki hurundate.   
\p
\v 2 Gwalefa du angi hurundate méni diré wataméni. Di séfélak wangété yandaka hulingu sakéndi. Di yikafre mawuli yata jémba retandi. Di haraki sémbut huruhafi yanjoka di deka séfika deka mawulika jémba hatitandi. Di Krais Jisaska jémba sarékéta déka hundi xékéta, du takwaka némafwimbu mawuli yata, di Kraisna jémbaka wendé nahafi yata jémba tétandi.   
\p
\v 3 Gwalefa takwa angi hurundate méni diré wataméni. Di atéfék nukwambu Godka sarékéta jémba retandi. Di du takwaka hungalimbu haraki hundi wakéndi. Di atéfék nukwambu wangété yandaka hulingu yamba sakéndi. Di yikafre jémbaka wakwetandi.  
\v 4 Wakwendat, wayikana takwa deka hundi xékéta di deka du, nyangwalka akwi, némafwimbu mawuli yatandi.  
\v 5 Mawuli yata di haraki sémbut huruhafi yanjoka di deka séfika deka mawulika jémba hatitandi. Hatita di yikafre sémbut huruta, deka gembu yikafre jémba yata, du takwaré yikafre huruta, deka duna hundi jémba xékétandi. Wunde wayikana takwa wungi hurundat, atéfék du takwa diré xéta Godna hundika haraki hundi yamba wakéndi.   
\p
\v 6 Wungi maki wayikana du angi hurundate diré wataméni. Di haraki sémbut huruhafi yanjoka di deka séfika deka mawulika jémba hatitandi.  
\v 7 Méni joo nak hurunjoka yikafre jémba male yataméni, di méniré xéta, huruméka maki hurundate. Méni diré Godna jémbaka wakweta mwi hundi male wataméni. Hwalé bangwa hundi yamba wakéméni.  
\v 8 Méni mwi hundi wata yikafre hundi male wamét, nana mama du nanika haraki hundi wanjoka mawuli yata, di hurumben haraki joo nakéka hwakéfatika di roota nanika haraki hundi yamba wakéndi.   
\p
\v 9 Nak duna jémba yakwa du takwaré angi hurundate diré wataméni. Di deka néma duna hundi jémba xékétandi, atéfék nukwambu. Jémba xékéta wandaka maki hurutandi, dika hatikwa du dika yikafre mawuli yandate. Di wali yamba warukénguni.  
\v 10 Deka jondu sélé hérakéndi. Di naniré Satanéna tambambu héraakwa Godka sarékéta yikafre jémba yandat di xéta watandi, “Yikafre du takwa di. Godna hundi xékéta di yikafre jémba ya. Godna hundi yikafre hundi dé.” Wungi watandi.   
\p
\v 11 God atéfék du takwaré yikafre huruta wandéka déka nyan dé gaya, naniré Satanéna tambambu héranjoka. God wungi naniré yikafre hurundénka nani xékélaki.  
\v 12 Hanja nani Godna hundi xékéhafi yata, haraki saraki mawuli yata, ané héfambu rekwa jonduka nani némafwimbu mawuli ya. Némbuli God naniré yikafre huruta dé naniré wakwe, ané jooka. Némbuli nani ané héfambu reta nana mawulika, nana séfika jémba hatita, yikafre sémbut huruta, Godka sarékéta, déka hundi xékétame.  
\v 13 Wungi huruta nani naniré yikafre hurukwa God Jisas Krais yatendéka nukwaka nani haxé. Dé nukwa hanyikwa maki haanye yandét, nani yikafre mawuli yata déré xétame.  
\v 14 Dé dé hafuré dé hwe, dé naniré Satanéna tambambu hérae nana hurumben haraki saraki sémbut hérekinjoka. Nani huli mawuli hérae déka du takwa reta, yikafre mawuli yata, yikafre jémba yanjoka némafwimbu mawuli yambete, dé nanika hiya.   
\p
\v 15 Méni wun hundi wataméni, wumbu rekwa du takwaré. Méni néma du reta diré hambukmbu wataméni, deka haraki saraki mawuli yatakataka yikafre mawuli yandate. Di ménika hu hwekéndi.   
\c 3  
\s1 Nani hambuk yata yikafre sémbut hurutame  
\p
\v 1 Méni diré wataméni, di ané jooka wambula sarékéndate. Di gavmanéna hundi xékéta gavmanéna jémba yakwa duna hundi akwi xékétandi. Xékéta wandaka maki hurutandi. Di atéfék yikafre jémba yanjoka jémba tétandi.  
\v 2 Di du takwaka hungalimbu haraki hundi wahafi yata, warunjoka hélék yata, du takwaka nakélak huruta, atéfék nukwambu atéfék du takwaré yikafre hurunjoka sarékétandi.   
\p
\v 3 Nani xékélaki, hanja nani akwi di hurundaka sémbut maki nani huru. Hanja nani wangété yata, Godna hundi xékéhafi yata, yénataka hundi xéké. Nani haraki saraki sémbut hurunjoka sarékémbeka wun haraki sémbut nana mawuliré gindéka nani nak maki nak maki haraki saraki sémbut huru. Nani atéfék nukwambu du takwaka haraki mawuli xékéta deka jonduka héranjoka nani mawuli ya. Di nanika hélék yandaka nani dika hélék nani ya.   
\p
\v 4 Nani wun haraki saraki sémbutmbu témbeka naniré Satanéna tambambu héraakwa God dé nanika saréfa naata, nanika némafwimbu mawuli yandénka dé naniré wakwe.  
\v 5 Wakweta dé naniré Satanéna tambambu héra. Dé yamben yikafre jémbaka akwi hurumben yikafre sémbutka akwi sarékéhafi yata dé naniré wungi yikafre huru. God déka mawuli sarékémbu dé nanika saréfa naata naniré baka yikafre huru. Huruta dé naniré yakwanyindéka déka Hamwinya nanika huli mawuli hwendéka nani huli mawuli hérae jémba re.   
\p
\v 6 Naniré Satanéna tambambu héraakwa du Jisas Krais naniré yikafre hurundéka God déka Hamwinya nanika blekéndéka déka Hamwinya nana mawulimbu sukweka té.  
\v 7 Dé wungi bleka dé naniré yikafre huruta nanika, “Yikafre sémbut hurukwa du takwa di” dé na. Wungi nandéka nani huli mawuli hérae jémba retame, wungi re wungi re. Wungi retembekaka sarékéta nani yikafre mawuli ye.   
\p
\v 8 Wun hundi wu mwi hundi dé. Méni wun hundi wanjoka roohafi yata hambukmbu wataméni. Wungi wuni mawuli ye. Hambukmbu wamét, di Godka jémba sarékékwa du takwa yikafre mawuli yata yikafre jémba yatandi. Wawun hundi yikafre hundi dé. Wun hundi du takwaré yikafre hali hurundé.   
\p
\v 9 Du nawulak di baka hundi waruta, mandékana xika buléta, nak nakéka haraki hundi wata, Judana hambuk hundika di waru. Méni di wali yamba bulékéméni. Deka hundi baka hundi dé. Deka hundi ména mawuliré yikafre yamba hurukéndé.  
\v 10 Du nak nak maki hundi wata du takwa wali warunjoka mawuli yandét, méni wun duré wataméni, dé wun hundi yatakandéte. Wamét dé ména hundi xékéhafi yandét, méni déré wambula wataméni, déka hundi yatakandéte. Wamét dé ména hundi xékéhafi yandét, méni déka hu hwetaméni.  
\v 11 Dé ména hundi xékéhafi yandét, xékélakitaméni. Dé haraki saraki mawuli xékéta haraki saraki sémbut dé huru. Dé hafu dé déka haraki saraki sémbut dé wakwe. Wakwendéka méni déka hu hwetaméni.   
\s1 Dika dé dinguna nae  
\p
\v 12 Wuni Artemas bér Tikikusré wawut nak ménika yitandé. Ye xakundét méni wunika bari hari yataméni, Nikopolisré. Wuni wumbu retawuni, wali giyaakwa nukwambu.  
\v 13 Méni Apolos bér xékélelakikwa du Senasré yikafre huruta jondu hwetaméni, bér yambumbu ye jondu nawulakéka fatikémbémboka.   
\p
\v 14 Nana du takwa di jondu fatikékwa du takwaré yikafre huruta dika hwetandi. Di wun sémbut hurunjoka mawuli yandate, wuni mawuli ye. Di baka rendate hélék wuni ye.   
\p
\v 15 Wuni wali rekwa du takwa atéfék di ménika diména nae. Méni wali reta Kraiska jémba sarékéta nanika némafwimbu mawuli yakwa du takwaka wuni dinguna nae.  
\p God guniré yikafre hurundéte wuni déré wakwexéké.  
\p Wuna hundi yak.