\id 1TI 1 Timothy, Tom Wendel, August 06, 1997 \h 1 Timoti \toc1 Pol Timotika tale hayindén nyinga \toc2 1 Timoti \toc3 1 Tim \mt1 Pol Timotika tale hayindén nyinga \c 1 \p \v 1 Wuni Pol ané nyinga hayi. Hanja naniré Satanéna tambambu héraakwa God wali, wambula yae naniré hura yitekwa du Krais Jisas wali, wuniré hambuk hundimbu wambéka wuni Krais Jisasna aposel wuni re. \v 2 Reta wuni méni Timoti, ménika wuni hayi. Hanja méni wuna hundi xékétaka méni Krais Jisaska jémba saréké. Sarékéta wuna nyan maki reméka méniré wuni we. \p Nana yafa God wali nana Néma Du Krais Jisas wali méniré yikafre huruta ménika saréfa naata ménika nakélak huru mawuli hwembéte wuni Godré wakwexéké. \s1 Yénataka hundi yamba xékékéme \p \v 3 Hanja wuni Masedoniana héfaré yinjoka huruta wuni méniré wa, méni Efesusmbu reméte. Némbuli akwi méni wun getéfambu reméte wuni mawuli ye. Du nawulak di Kraiska yénataka hundi du takwaré wakwe. Méni diré hambukmbu wataméni, di ména hundi xéka wun yénataka hundi wambula wahafi yandate. \v 4 Wunde du di sarsaf, mandékana xika akwi, némafwi hundi di buléta re. Di wun jooka buléndat, du takwa deka hundi xéka wun jooka waruta di Godna jémbaka xékélakihafi yata déka jémba yahafi ye. Du takwa wun jémba yanjoka di Kraiska jémba sarékétandi. \v 5 Nana wamben hundi deka hundi maki yingafwe. Nani du takwaré Kraiska nani wakwe, deka mawuli jémba téndét di yikafre mawuli yata Godka jémba sarékéta du takwaka némafwimbu mawuli yandate. \v 6 Du nawulak yikafre mawulika hu hwetaka wangété yata di baka hundi male di bulé. \v 7 Buléta di du takwaré Godna hambuk hundika wakwenjoka mawuli yata di wa, “Nani jémba nani xékélaki. Nana hundi mé xéké.” Wungi wata di Godna hundika jémba xékélakihafi yata, wandan hundika akwi xékélakihambandi. \p \v 8 Nani xékélaki. God hambuk hundi du takwaka dé hwe. Di wun hambuk hundi xékéta yikafre jémba yandat, wu yikafre dé. Wungi nani xékélaki. \v 9 Hambuk hundi hweta God dé yikafre sémbut hurukwa du takwaka dé saréké, o yingafwe? Wu yingafwe. Hambuk hundi hweta dé haraki saraki sémbut hurukwa du takwaka dé saréké. Wunde du takwa di hundi xékéhafi yata, haraki saraki mawuli xékéta, Godna hundi xékéhafi yata, Godna hundika hu hweta, Godka haraki hundi wata, yafa ayiwaré xiyaata, nawulak du takwaré xiyaata, \v 10 nawulak du takwa wali haraki saraki sémbut huruta, du nak du wali hwaata, du takwaré sélé ye hura yita, yéna yata, yénataka hundi Godna ximbu wata, wungi huruta di Godka wakwemben yikafre hundika hu hwekwa sémbut nawulak akwi huru. \v 11 Wun wakwemben yikafre hundi dé Godna yikafre nukwa hanyikwa maki hanyikwa hundika dé. Hanja harékémbeka God wuniré dé waséke, wuni wun yikafre male hundi wawute. \s1 Néma Du déka saréfa nandénka Pol déka diména dé na \p \v 12 Nana Néma Du Krais Jisas angi dé wa, “Pol wuna jémba jémba male yatandé.” Wungi wataka wuniré waséketa wunika hambuk hwendéka wuni déka jémba ya. Néma Du wungi hurundéka wuni déka diména wuni nae. \v 13 Hanja wuni Kraiska haraki hundi wata déka du takwaré héle nambwe diré wuni haraki huru. Wungi huruwuka dé xékélaki, wuni déka yike yata déka jémba sarékéhambawuni. Wungi xékélakita dé wunika saréfa na. \v 14 Saréfa naata Néma Du Krais Jisas wunika jémba hatita wuniré baka yikafre hurundéka, wuni Kraismbu reta, wuni déka jémba sarékéta déka némafwimbu mawuli ye. \p \v 15 Hanja Krais Jisas nana héfaré dé gaya, haraki saraki sémbut hurukwa du takwaré Satanéna tambambu héranjoka. Wu mwi hundi dé. Atéfék du takwa wun hundi jémba xékéndat, wu sékérékétandé. Hanja wuna haraki saraki sémbut atéfék duna haraki saraki sémbutré dé sarékéngwandé. \v 16 Sarékéngwandéndéka dé Krais Jisas wuniré bari xiyahambandé. Xiyahafi yata wunika saréfa naata dé wuniré yikafre huru, du takwa nawulak akwi déka yikafre mawulika xékélakindate. Du takwa wuniré xéta angi watandi, “Krais Jisas wun haraki saraki sémbut hurukwa duré dé yikafre huru, dé huli mawuli hérae jémba rendéte. Naniré akwi yikafre hurutandé. Yikafre hurundét, nani huli mawuli hérae jémba retame, wungi re wungi re. Krais Jisas déré yikafre hurundénka nani wungi nani xékélaki.” Wungi watandi. \p \v 17 God dé nana Néma Du dé. Wungi re wungi re retandé. Dé yamba hiyakéndé. Nani déré xéhambame. Dé hafu dé God dé. Wungi maki nani déka ximbu harékéta déka némafwi hambukéka watame, wungi re wungi re. Wu mwi hundi dé. \s1 Timoti hambuk yata Godna jémba jémba yatandé \p \v 18 Wuna nyan Timoti, mé xéké. Hanja nani Godna ximbu profetna hundi méniré wa, hukémbu yateméka jémbaka. Wun hundika sarékéta némbuli wuni méniré wambula we, wun jémbaka. Méni hanja wamben hundika sarékéta Godna jémba jémba yataméni. Xi warekwa du hambuk yata jémba téndaka maki, méni Godna jémba yata, hambuk yata jémba tétaméni. \v 19 Téta méni yikafre mawuli yata Krais Jisaska jémba sarékéta God hwendén mawuliré hulukitaméni. Du nawulak di God hwendén yikafre mawulika xékéhafi yata di Krais Jisaska hu hwe. Déka hu hwetaka, déka jémba sarékéhafi yata, di gumbu haraki yandé gunjambé maki di haraki re. \v 20 Himeneus bér Aleksander wungi bér re. Reta bér Godka haraki hundi wa. Haraki hundi wambéka wuni wa, “Béni naniré mé yatakataka yi. Satan béna néma du reta bénika hatitandé. Béni Godka wambula haraki hundi yamba wakémbéni.” Wungi wuni wa, bér Godka wambula haraki hundi wahafi yambét bérka mawuli yikafre yandéte. \c 2 \s1 Guni Godré angi wakwexékétanguni \p \v 1 Ané hundi méniré watawuni. Ané jémba atéfék jémbaré dé sarékéngwandé. Guni Krais Jisasna hundi xékékwa du takwa, hérangwanda reta Godka diména naata Godré wakwexékétanguni, atéfék du takwaka. Dika sarékéta mawuli yata Godré wakwexékétanguni, dé diré yikafre hurundéte. \v 2 Atéfék néma duka akwi, atéfék gavmanka akwi, déré wakwexékétanguni. Dé wunde néma duré yikafre hurundét, di deka jémba jémba yandat, nani atéfék God mawuli yandéka maki yikafre sémbut huruta déka jémba sarékéta nakélak huruta jémba retame. \v 3 Guni déré wungi wangut, wu yikafre dé. Guni déré wungi wakwexékéngut, dé naniré Satanéna tambambu héraakwa God xékéta mawuli yatandé. \v 4 Atéfék du takwa déka hundi xékéndat, God diré Satanéna tambambu hérandét, di déka mwi hundika xékélakindate, God dé mawuli ye. \p \v 5 God natafa male dé re. God angé sakumbu rendéka du takwa angé sakumbu rendaka dé du nak nyéndékmbu re. Wun duna xi Krais Jisas dé. \v 6 Dé wumbu reta God wandén nukwambu dé dé hafuré dé hwe, nani atéfékré Satanéna tambambu héranjoka. Hwendéka angi nani xékélaki. Atéfék du takwa huli mawuli hérae jémba rembete God dé mawuli ye. \v 7 Mawuli yata dé wuniré waséke, wuni Godna hundi wata Kraisna aposel reta nak téfana du takwaré Godka wakwewute. Di Jisaska jémba sarékéta mwi hundika xékélakindate, wuni diré wungi wakwe. (Wuni yénataka hundi wahambawuni. God hafu dé wuniré waséke. Wu mwi hundi dé.) \p \v 8 Wungi maki atéfék getéfambu atéfék du yikafre sémbut huruta deka tamba harékéta Godré watandi. Di mawuli wihafi yata, haraki hundi wahafi yata, dé wali hundi bulétandi. Wungi wuni mawuli ye. \s1 Takwa angi hurutandi \p \v 9 Takwa angi hurundate akwi wuni mawuli ye. Di nukwa wur sandawu nae di yikafre nukwa wur sandatandi, deka séfi jémba samétéfita yikafre sémbut hurunjoka. Du takwa diré xéta deka ximbu harékéndate di deka némbé lékita yéwasé waréta séfélak yéwa hweta yikafre sanda wur yamba sandakéndi. \v 10 Di “Nani Godna takwa nani” wata di nak maki nak maki sandandaka jondu sarékéhafi yata di yikafre jémba yatandi. Wungi yandat, wu sékérékétandé. \v 11 Du nawulak Godna hundi wandat takwa nakélak reta wun hundi jémba xékétandi. Xékéta hundi yamba bulékéndi. \v 12 Wuni angi wuni we. Takwa Godna jémbaka duré yamba wakwekéndi. Takwa duka néma takwa yamba rekéndi. Di buléhafi yata nakélak retandi. Wungi wuni we. \v 13 Métaka we wuni wungi wa? Tale God dé Adamré hurataka. Huratakataka hukémbu dé Ivré hurataka. \v 14 Adam Satanéna yénataka hundi xékéhambandé. Iv hafu lé Satanéna yénataka hundi xékétaka, Godna hundi xékéhafi yata, lé haraki saraki sémbut huru. Wun jooka sarékéta nani xékélaki. Takwa duka néma takwa yamba rekéndi. \v 15 Wungi maki, takwa Godka jémba sarékéta, déka némafwimbu mawuli yata, haraki saraki sémbut huruhafi yata, di wungi yikafre sémbut hurundat, God diré yikafre hurutandé, nyan hératendaka nukwambu. Diré yikafre hurundét, di jémba retandi. \c 3 \s1 Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka hatikwa du \p \v 1 Ané hundi mwi hundi dé. Du nak Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka hatikwa du renjoka mawuli yata, dé yikafre jémba yanjoka dé mawuli ye. \v 2 Du nak Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka hatikwa du renjoka mawuli yata angi retandé. Atéfék du takwana makambu yikafre sémbut hurukwa du retandé. Dé sétafa takwa male hératandé. Déka mawuli jémba tétandé. Dé déka séfika déka mawulika jémba hatitandé. Dé yikafre sémbut male hurutandé. Du nawulak nak téfambu yandat, dé diré yikafre huruta hénoo hweta watandé, di déka gembu hwandate. Dé Godna jémbaka atéfék du takwaré jémba wakwetandé. \v 3 Dé wangété yandaka hulingu sata wangété yamba yakéndé. Dé nak du takwaka hambuk yahafi yata diré nakélak hurutandé. Dé nak du wali warunjoka mawuli yamba yakéndé. Dé yéwaka mawuli yamba yakéndé. \v 4 Dé déka takwa nyangwalka jémba hatitandé. Dé wandét déka nyangwal déka hundi jémba xékéta wandén maki hurutandi. \v 5 Du nak déka takwa nyangwalka jémba hatihafi yata yingi maki nae dé Godna hundi xékékwa du takwaka jémba hatitandé? Wu yingafwe. \v 6 Dé némbuli male Krais Jisasna hundi xékéta Kraisna hémémbu huli du reta dé deka hatikwa du yamba rekéndé. Dé huli du reta, hatikwa du reta dé dé hafu déka ximbu harékéta haraki saraki sémbut hurundét, God déré hurundén haraki saraki sémbut hasa hwetandé, Satanré hasa hwetendéka maki. \v 7 Hatikwa du renjoka mawuli yakwa du dé yikafre mawuli yata jémba retandé. Rendét di, Krais Jisasna hundi xékéhafi yakwa du takwa akwi déka wandat, “Dé yikafre du dé.” Wungi wandat, dé wun du jémba rendét, du takwa déka, “Haraki saraki sémbut hurukwa du dé,” yamba nakéndi. Nahafi yandat, dé bari Satanéna xakifékémbu yamba xakrikéndé. \s1 Hatikwa du wali jémba yakwa du \p \v 8 Du nawulak Krais Jisasna hundi xéka wun jémbaka hatikwa du wali jémba yatandi. Wunde du angi retandi. Di yikafre sémbutka sarékéta mwi hundi watandi. Hundi yéték yamba bulékéndi. Séfélak wain hulingu yamba sakéndi. Di séfélak yéwa héranjoka yamba sarékékéndi. \v 9 Di Krais wafukandén hundi jémba xékéta Kraiska jémba sarékéta di di hafuka angi sarékétandi, “Nani haraki sémbut nawulak huruhambame.” Wungi sarékétandi. \v 10 Tale guni deka jémba hurukwexétanguni. Hurukwexéngut, di yikafre mawuli yata yikafre jémba yata jémba rendat, wangut di hatikwa du wali jémba yatandi. \v 11 Takwa akwi yikafre sémbutka male sarékétandi. Sarékéta du takwaka yamba wanyambékéndi. Jémba retandi. Atéfék jonduka mwi hundi wata wandan maki male hurutandi. \v 12 Hatikwa du wali jémba yakwa du di nak nak natafa takwa male hératandi. Deka takwa nyangwalka jémba hatitandi. Hatindat di deka hundi xékétandi. \v 13 Hatikwa du wali jémba yakwa du yikafre jémba yandat, Krais Jisasna hundi xékékwa du takwa dika angi watandi, “Di Kraiska yikafre jémba di ya.” Wungi watandi. Krais akwi dika yikafre mawuli yata diré yikafre mawuli hwetandé. Hwendét di déka du reta Kraiska jémba sarékéta hambuk yata du takwaré déka yikafre hundi watandi. \s1 Godna sémbut \p \v 14 Wuni bari ménika yanjoka wuni mawuli ye. Mawuli yata wuni ané nyinga hayi ménika. \v 15 Wuni bari yahafi yawut, méni hayiwun hundi xéta xékélakitaméni, Godna gembu rekwa du takwa wali reteméka sémbutka. Wunde du takwa di wungi re wungi re rekwa Godna hundi xékékwa du takwa di. Di téréndan hwaar hambuk téndéka maki di Godna mwi hundi hambuk huruta wun hundi haréké. \v 16 Nani atéfék nani xékélaki. God hanja fakutaka némbuli naniré wakwendén hundi wu némafwi hundi dé. Wun hundi Godna sémbutka angi dé wa: \q1 Dé duna séfi hura rendéka du takwa déré di xé. \q1 Dé yikafre sémbut hurukwa du rendéka Godna Hamwinya déka dé naniré wa. \q1 Godna ensel déré di xé. \q1 Déka du di atéfék getéfambu rekwa du takwaré hundi wa déka. \q1 Wandaka di déka jémba saréké. \q1 God déré hura warindéka dé nukwa hanyikwa maki dé hanyi. \q1 Wungi dé wa. \c 4 \s1 Yéna yakwa du \p \v 1 Godna Hamwinya angi dé wa, “Mé xéké. Hukémbu xakutekwa nukwambu du nawulak di yéna yakwa hamwinyana hundi akwi, haraki hamwinyana wakwendan hundi akwi xékétandi. Xékéta Krais Jisasna hundika hu hwetandi.” Wungi dé Godna Hamwinya wa. \v 2 Wun haraki hamwinyana hundi wakwa du di yéna yata yénataka hundi wandaka hurundan sémbut deka mawulimbu ya maki yanéndéka dé deka mawuli hambuk motu maki dé xaku. \v 3 Wunde du di ané yénataka hundi watandi: “Guni takwa yamba hérakénguni. Guni nawulak hénoo yamba sakénguni.” Wungi watandi. Guni deka hundi xékékénguni. God atéfék hénoo hamwi dé hurataka, nani sambete. Nani Godka jémba sarékékwa du takwa mwi hundi xékélakita atéfék hénooka yikafre mawuli yatame. Yikafre mawuli yata hwendén hénooka déka diména naata wun hénoo satame. \v 4 God huratakandén atéfék hénoo wu yikafre dé. Huratakandén hénooka nawulak yamba yakérkéme. Yikafre mawuli yata Godka diména naata atéfék hénoo satame. \v 5 Nani Godna nyingambu xéta wata God wali hundi bulémbet, God satembeka hénooka “Yikafre dé” natandé. \s1 Timoti Kraisna yikafre jémba yakwa du retandé \p \v 6 Méni wun hundi Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaré wata méni Kraisna jémba jémba yakwa du retaméni. Reta méni Krais Jisaska jémba sarékéndan hundi jémba xékéta, wakwemben yikafre hundi xékémét, wun hundi ménika hambuk hwetandé, yikafre hénoo hambuk hwendéka maki. Hwendét ména mawuli jémba tétandé. \v 7 Méni ané héfana du takwa saféndan sarsaf yamba xékékéméni. Wu baka hundi male dé. Wun hundika hu hwetaka méni méni hafuré Godna yikafre sémbutka wakwetaméni. \v 8 Méni hambuk yata nak maki nak maki séféru gélimét ména séfi hambuk tétandé. Wungi yata jémba retaméni. Méni Godka jémba sarékéta wandén maki hurumét, ména mawuli jémba tétandé. Wungi yata jémba male retaméni. Ména mawuli jémba téndét, némbuli méni jémba reta hukémbu akwi jémba retaméni, wungi re wungi re. \v 9 Wun mwi hundi dé. Méni wun hundi jémba xékéta wun hundika jémba sarékémét, wu sékérékétandé. \v 10 Wun hundika sarékéta nani hambuk yata weséka jémba ya. Wungi re wungi re rekwa God dé atéfék du takwaré Satanéna tambambu héra. Hérae déka jémba sarékékwa du takwaré yikafre hurundét nani dé wali jémba retame. Wungi xékélakita nani haxé, God wungi hurutendékaka. Haxéta nani hambuk yata hambuk jémba ye. \p \v 11 Méni wun hundi wata diré jémba wakwetaméni. \v 12 Du nak méni wayikana du remékaka haraki hundi yamba wakéndé. Méni yikafre hundi wata, yikafre sémbut male huruta, du takwaka némafwimbu mawuli yata, Godka jémba sarékéta, atéfék haraki sémbutka hu hwetaméni, atéfék Kraisna hundi xékékwa du takwa méniré xéta wayikana du remékaka sarékéhafi yata di huruméka maki hurundate. \v 13 Yatewukaka haxéta méni hambuk yata angi hurutaméni. Méni Godna nyingambu xéta du takwaka hambukmbu wataméni. Méni diré Godna hundi wataméni, deka mawuli jémba téndéte. Godna jémbaka diré wakwetaméni. \v 14 Hanja du nawulak Godna ximbu profetna hundi wandaka di Kraisna du takwaka hatikwa néma du ména makambu tamba hurundaka God déka hambuk dé ménika hwe, déka jémba yaméte. Hwendéka méni hambuk hérae hwendén hambukéka hu yamba hwekéméni. Hu hwehafi yata déka jémba jémba yataméni. \v 15 Méni wun jémba jémba yata, wawun hundi jémba xékémét, di du takwa xéta angi watandi, “Hanja yikafre mawuli yata dé jémba re. Némbuli yandéka mawuli hanja yandén mawuliré dé sarékéngwandé. Yikafre mawuli male dé ya.” Wungi watandi. \v 16 Méni méni hafuka wakwemén hundika akwi xékélaki nataméni. Xékélaki naata wun jémbaka wendé nahafi yata wawun hundi xékémét, God méniré akwi ména hundi xékétekwa du takwaré akwi Satanéna tambambu hératandé. \c 5 \s1 Godna hundi xékékwa du takwaré angi watandé \p \v 1 Méni gwalefa duré haraki hundi yamba wakéméni. Méni ména yafaré yikafre hundi waméka maki, méni gwalefa duré yikafre hundi wataméni, deka mawuli jémba téndéte. Méni wayikana duré yikafre hundi wataméni, ména bandinguré waméka maki. \v 2 Méni gwalefa takwaré yikafre hundi wataméni, ména ayiwaré waméka maki. Méni wayikana takwaré yikafre hundi wataméni, ména nyangeré waméka maki. Di wali haraki sémbut yamba hurukéméni. \s1 Du hiyandé takwa \p \v 3 Nyan hérahafi takwana du hiyandat, di hawi takwa hafu rendat, guni wunde takwaka jémba hatitanguni. \v 4 Du hiyandé takwana nyangwal gwalungu re, di Godna hambuk hundika sarékéta wandén maki hurunjoka di léka jémba hatitandi, lé nyangwal rendaka dika jémba hatilén maki. Wu deka jémba dé. Atéfék du takwa deka yafa ayiwa maambunguka akwi jémba hatitandi. Hatindat God xéta dika mawuli yatandé. \v 5 Du hiyandé takwa nyan hérahafi ye hawi takwa re, lé angi watalé, “God wunika jémba hatitandé.” Wungi wata dé wali hundi buléta lé gan nukwa déré wakwexékétalé. \v 6 Du hiyandé takwa léka séfika male sarékéta haraki sémbut hurulét, léka séfi hiyahafi rendét, léka mawuli bu hiya, haraki sémbut hurulénka. \v 7 Méni du hiyandé takwaré wun hundi wataméni, atéfék du takwa deka sémbutka haraki hundi wandamboka. \v 8 Godna hundi xékékwa du takwa deka hémka jémba hatihafi yata di Godna hundi xékéhafi yata wun hundika hu hwe. Wungi hu hwendaka deka haraki saraki mawuli Godna hundi xékéhafi yakwa du takwana haraki saraki mawuliré dé sarékéngwandé. \p \v 9 Du hiyandé takwa dumi gwongofu (60) héki hwari yindét gwalefa ye relét méni léka xi hayitaméni, nyingambu. Hayitaka guni léka jémba hatitanguni. Lé hanja natafa du wali male relét, guni léka jémba hatitanguni. \v 10 Lé yikafre mawuli yata du takwa wali yikafre jémba yalét, di léka watandi, “Wu yikafre takwa lé.” Wungi wandat guni léka jémba hatitanguni. Lé nyangwalka hanja jémba hatita, nak téfambu yandé du takwaka hénoo hweta, lé Godna du takwana man yakwanyilét, guni léka jémba hatitanguni. Du takwa xak wali rendat, lé deka mawuliré yikafre huruta di wali jémba yata, nak maki nak maki yikafre jémba yalét, guni léka xi nyingambu hayitaka guni léka jémba hatitanguni. \p \v 11-12 Du hiyandé takwa wayikana takwa rendat, guni deka xi nyingambu hayihafi yata dika yamba hatikénguni. Di tale watandi, “Nani hawi takwa retame. Hawi takwa reta Krais Jisasna jémba male yatame. Mwi hundi nani wa.” Wungi wataka wafewana hukémbu nak mawuli yata, du humbwinjoka wambula mawuli yata Krais Jisaska wasékérékéndan hundi yatakatandi? Yatakataka Kraiska hu hwendat, watandi, “Wu yénataka hundi wakwa takwa di.” Wungi watandi. \v 13 Du hiyandé takwa wayikana takwa reta, jémba yanjoka wendé naata, di atéfék geré wulaaye yita, jémba yahambandi. Yahafi yata baka reta di hundi hungalimbu wa, nak du takwaka. Hungalimbu wata nak du takwana jémbaka sarékéta di bulé. Wungi buléta haraki saraki hundi di bulé. \p \v 14 Wun jooka sarékéta wuni du hiyandé takwa angi hurundate wuni mawuli ye. Di wayikana takwa reta di du nakré humbwe nyangwal hérae geka hatita jémba retandi. Wungi wuni mawuli ye. Di wungi hurundat, nana mama du diré xéta, Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka haraki saraki hundi yamba wakéndi. \v 15 Du hiyandé takwa nawulak némbuli Godna hundi yatakataka di Satanéna hundi xéké. Wun jooka sarékéta wuni wun hundi méniré we. \v 16 Takwa hési Krais Jisaska jémba sarékélét, léka hémémbu rekwa takwana du hiyandét, lé wule takwaka jémba hatitalé. Wu léka jémba dé. Krais Jisasna hundi xékékwa nak du takwa wun jémba yamba yakéndi. Du hiyandé takwa nyan hérahafi ye baka relét, Krais Jisasna hundi xékékwa du takwa léka jémba hatitandi. \s1 Kraisna du takwaka hatikwa néma du \p \v 17 Krais Jisasna hundi xékékwa du takwaka hatikwa néma du nawulak di wunde du takwaka jémba hatindat, guni deka ximbu harékéta dika yéwa hwetanguni. Di hambuk jémba yata Krais Jisasna hundi wata, déka jémbaka guniré jémba wakwendat, guni dika yéwa nawulak akwi hwetanguni. \v 18 Godna nyingambu rekwa hundi wun jooka angi dé wa, “Bulmakau bali jémba yata wit sék akinjinyindat, guni deka hundi yamba gikénguni. Di wun jémba yata wit sék nawulak sakwandi.” Wungi wandéka nak hundi akwi dé re, “Jémba yakwa du jémba yataka yéwa hératandi.” Wungi dé Godna nyingambu rekwa hundi wa. \p \v 19 Wafewana du nak angi watandé? “Wun néma du dé haraki saraki sémbut huru.” Wungi wandét, méni wun duna hundi yamba xékékéméni. Du yéték hufuk wungi wandat, méni deka hundi xékétaméni. \v 20 Hatikwa néma du nawulak haraki saraki sémbut hurundat, méni diré hambukmbu wataméni, atéfék du takwana makambu. Atéfék hatikwa néma du xékéta di haraki saraki sémbut hurunjoka roondate, méni haraki saraki sémbut hurundé duré hambukmbu wataméni. \p \v 21 Méni wun hundi mé xéké. Wuni God, Krais Jisas, Godna enselna makambu téta méniré wuni hambukmbu we. Méni wawun hundi jémba xékéta wawun maki mé huru. Méni atéfék du takwaré natafa hundi wataméni. Ména du takwaré nak hundi, nak du takwaré nak hundi yamba wakéméni. \v 22 Méni du nakéka jémba xékélakihafi yata méni deka makambu tamba bari yamba takakéméni, méni dé wali haraki saraki sémbut huruhafi yanjoka. Méni yikafre mawuli yata yikafre sémbut male hurutaméni. \p \v 23 Séfélak nukwa ména biya hangéli yandéka méni nak maki nak maki bar méni hiyae. Bar hiyaménka, méni hulingu male yamba sakéméni. Nawulak wain hulingu akwi sataméni. Samét ména biya jémba téta bar hényitandé. \p \v 24 Du nawulak haraki saraki sémbut hurundaka di atéfék du takwa xéta dika di xékélaki. Nawulak haraki saraki sémbut hurundaka du takwa xéhafi yata di dika xékélakihambandi. Hukémbu atéfék du takwa wun haraki saraki sémbutka xékélakitandi. Xékélakindat God wunde duré hurundan haraki saraki sémbut hasa hwetandé. \v 25 Du nawulak yikafre jémba yandaka di atéfék du takwa xéta dika xékélaki. Nawulak yikafre jémba yandaka di du takwa xéhafi yata dika xékélakihambandi. Hukémbu atéfék du takwa deka yikafre jémba xéta xékélakitandi dika. Haraki saraki sémbut hurundé duka xékélakindaka maki, yikafre jémba yakwa duka akwi wungi xékélakitandi. \c 6 \s1 Nak duna jémba yakwa du takwa \p \v 1 Krais Jisasna hundi xékékwa du takwa nawulak di nak duna jémba baka yata di wun néma duna ekombu re. Di deka néma duka angi watandi: “Di nana néma du di. Nani deka hundi xékéta yikafre jémba yatame, dika.” Wungi wata hurundat, dika hatikwa du takwa diré xéta di Godna xika, Krais Jisaska wakwemben hundika akwi haraki hundi yamba wakéndi. \v 2 Wunde néma du Krais Jisaska jémba sarékéndat, jémba yakwa du takwa angi watandi, “Nani atéfék Krais Jisasna hundi nani xéké. Xéka nana néma duka némafwimbu mawuli yata deka hundi jémba xékétame. Wungi huruta nani Kraisna hundi xékékwa duré nani yikafre huru.” Wungi wata yikafre jémba yatandi, deka néma duka. Di yamba wakéndi, “Nana néma du akwi Krais Jisasna hundi di xéké. Xéka di nana nyama bandi maki rendaka némbuli nani deka hundi yamba xékékéme.” Wungi wakéndi. Méni Godna hundika du takwaré wakweta, wawuka hundi jémba wataméni, atéfék du takwaré. \s1 Angi huruta jémba retame \p \v 3 Du nawulak di nak maki hundi wata, yikafre hundika hélék yata, nana Néma Du Jisas Kraisna hundika hu hweta, Godna sémbut wakwekwa hundika xékéhafi yata, wu, \v 4 wunde du di atéfék jonduka xékélakihafi yata di di hafu deka ximbu baka di haréké. Deka mawuli haraki ye téndéka di nak maki hundi wata yalefu hundina mo hundika warunjoka di mawuli ye. Wungi yata nak duka yandén jooka haraki mawuli xékéta, rékambambu wata, nak duré haraki hundi wata, deka mawulimbu haraki hundi wata, \v 5 wungi di atéfék nukwambu du takwa wali waruta ware. Wunde duna mawuli haraki téndéka di mwi hundika yike ye. Yike ye di deka mawulimbu wa, “Nani Godna hundi xékéta nani séfélak jondu hératame.” Wungi di wa. \p \v 6 Mé xéké. Nani Godna hundi jémba xékéta nak duna jooka mawuli yahafi yata, nani xérénjuwi du maki nani re. Wu mwi hundi dé. \v 7 Ayiwa naniré héraléka nani jondu nawulak hura yahambame. Baka nani ya. Hukémbu nani hiyae jondu nawulak hura yamba yikéme. Baka yitame. Wungi nani xékélaki. \v 8 Nani hénoo nukwa wur hura témbet, wu yak. Nawulak jondu akwi héranjoka yamba sarékékéme. \v 9 Du takwa di séfélak jondu héranjoka mawuli yandat, deka mawuli haraki ye tétandé. Téndét wangété yandat deka haraki mawuli diré hulukindét, di haraki saraki sémbut huruta fakutandi, hamwi biyamimbu wulaaye hiyandaka maki. \v 10 Du takwa di yéwaka némafwimbu mawuli yata di séfélak nak maki nak maki haraki saraki sémbut hurutandi. Du takwa nawulak yéwa héranjoka némafwimbu mawuli yata, Godna hundika hu hwendaka dika némafwi xak yandéka di hambuk hangéli héra, deka mawulimbu. \s1 Méni hambuk yata jémba retaméni \p \v 11 Méni Godna du reta méni wungi yamba hurukéméni. Méni hambuk yata angi retaméni. Yikafre sémbut huruta Godna hundi xékéta jémba retaméni. Méni Godka jémba sarékéta du takwaka némafwimbu mawuli yataméni. Xak ménika yandét, méni hambuk yata jémba tétaméni. Méni du takwaka yikafre mawuli yata dika nakélak hurutaméni. \v 12 Fétékérékwa du hambukmbu fétékéréndaka maki méni hambuk yata, Godka jémba sarékéta déka jémba yataméni. God méniré dé waséke, méni déka hundi xéka huli mawuli hérae jémba reméte, wungi re wungi re. Méni wun huli mawuli mé huluki. God méniré wasékendéka méni du takwana makambu téta Krais Jisas ména Néma Du rendékaka méni yikafre hundi méni wa. \v 13 God atéfék jondu huratakataka dé hamwinya dika hwe, di rendate. Hanja Krais Jisasna mama déré xiyanjoka hurundaka dé Pontius Pailatna makambu téta dé déka jémbaka yikafre hundi wa. Némbuli God bér Krais rembéka ani bérka makambu téta wuni méniré ané hundi hambukmbu wa. \v 14 Méni Kraisna yikafre hundi xékéta wandén maki hurutaméni. Déka hundi yatakahafi yata haraki sémbut nawulak yamba hurukéméni. Yikafre sémbut huruta nana Néma Du Jisas Krais wambula yatendéka nukwaka haxétaméni. \v 15 God hafu wandét Jisas Krais wambula yatandé. Wun harékémbeka God dé atéfék néma duré sarékéngwanda dé hafu atéfék néma duka dé néma du re. \v 16 Dé hafu wungi re wungi re reta dé larékombu rendéka nani rendénmbu yamba xakukéme. Hanja akwi némbuli akwi du takwa déré xénjoka hurufatikétandi. Déka ximbu harékétame. Dé hambuk yata nana Néma Du retandé, wungi re wungi re. Wu mwi hundi dé. \s1 Xérénjuwi du takwa \p \v 17 Méni ané héfambu rekwa xérénjuwi du takwaré angi wataméni: “Guni guna ximbu yamba harékékénguni. Guni jémba renjoka mawuli yata, ané héfambu reta hényitekwa jonduka sarékéhafi yata Godka male sarékétanguni. God atéfék jondu nanika baka dé hwe, nani yikafre mawuli yata jémba rembete. \v 18 Guni du takwaré yikafre hurutanguni. Diré yikafre huruta séfélak yikafre jémba yatanguni. Guni yikafre mawuli yata guna jondu mune hwetanguni, nawulak du takwaka.” Wungi wataméni xérénjuwi du takwaré. \v 19 Di wungi huruta di hukémbu xakutekwa nukwambu jémba renjoka di yikafre jondu taka. Wun nukwa xakundét, God dika yikafre jondu diré hasa hwetandé. Hwendét di God wali jémba retandi, wungi re wungi re. \s1 Méni Godna jémbaka jémba hatitaméni \p \v 20 Timoti, méni mé xéké. God ménika hwendén jémba jémba yataméni. Déka jémbaka jémba hatita déka hundi jémba xékétaméni. Méni Godka sarékéhafi yakwa du takwana baka hundi yamba xékéméni. Di wun hundi buléta wun hundika waruta yéna yata di wa, “Wu xékélelakikwa duna hundi dé.” \v 21 Du takwa nawulak wun hundi xéka wun hundika sarékéta di Kraisna hundika hu wundé hwenda. \p God méniré yikafre hurundéte wuni déré wakwexéké. \p Wuna hundi yak.