\id PHP - Usan March 2001 
\h Pilipai 
\toc1 PILIPAI 
\toc2 Pilipai 
\mt1 PILIPAI  
\c 1  
\s1 1:1,2  
\p
\v 1 Ye Pol Timoti nob ombur Munon inubersiau tari Yisas eng wonou sarau ar betet igoun eng in ombur namanimun e an Pilipai munon Qenut igub igoumon eng gaiar qamb gumotoroun. An gugum Munon inubersiau tari Yisas nob qiumuni igoumon eng ne an Sios munon barai gigit igoumon eng ne munon ar qei Sios wurinonogursi igoumon eng gugum gaiar qamb bigune isar eng.  
\v 2 Qenu ininou Tain ne Yisas Munon inubersiau tari ininou Munon Aib wurinou uyes anubersiari oau mein igoarar.   
\s1 1:3-11 Pol Pilipai wurit igub Qenu nob qamb igoai  
\p
\v 3 Ye qenen anit igub ne yonou Qenu end uber nob qamb igoum.  
\v 4 Ye qenen Qenu nob qamb igoum eng, an musia uber igoarar qamb nob qamb mismisir qas igoum.  
\v 5 An ye yemusub igoumon eng se qanambig Qenu qob aninob qemerine ye musub igoumon eng ten isi yarab see.  
\v 6 End ye ete misir igoum: Qenu wonou qanam big sarau uber anit ebeter eng. Eng mom ten ende igoriba. Is is isi yarab Munon inubersiau tari Yisas deriner qen end mom sasam.  
\v 7 An yonou oau uri igoumon end an gugum anit ende misir igoum eng qeemben ar. Eng, ye see uyort igoum eng, a qoan ar igoum eng qob uber qeretut nob munon wurinob qemerine yonob aguniari ye qigimiet igoum eng isi yarab see. Ye ende igimine an qenen Qenu maigas yumusub igo qi eng an gor ende ansi igo.  
\v 8 Qenu yegab igama qob apand aninob quraum. Munon inubersiau tari Yisas oau yemenima apand an gugum mom animbegeib qamb ibitiri igoum.   
\p
\v 9 Ye Qenu nob qamb igoum eng wo oau anmenima an mismisiroau eng imusi-imusi ende ebet ne qoyam ne misir uber eng abari anmuaserama an erobon end igoarar qamb.  
\v 10 Ende at igo qomon uber eng qereimboumon. Qerei ne an mom qau qoregen igo Munon inubersiau wonou qen end an uber igoruboumon.  
\v 11 Ende at Yisas Munon inubersiau tari qomon qoregen inimbigor eng anit yab di qoa an qomon eng qas abari dibeneriba. Qomon eng Qenu unum aba dibenara ne an wo unum bemeni igoarar.   
\s1 1:12-18 Pol uyort igoar end qob uber ibogot igama uber di igoai  
\p
\v 12 Io, an ye mi e qemeribam eng musub imbigar: ye uyort igoum eng qob uber eng ubur qamb me abau, ue. Qob eng imusi-imusi isub igoriner qamb.  
\v 13 End ne munon ginam qenen e ne yogorau yurau eng nob gugum ye Munon inubersiau tari Yisas unumut uyort igoum eng wuri yiimbig igour.  
\v 14 Munon banam irou Munon Aibt igub igour eng wuri der ye uyort e igimine wuri yet nonoguret yarimau eng wogub Qenu qob eng dibes qamb qib igour.   
\p
\v 15 Git apand, ye ende ebine munon qei der ye gigit igo qob wurinob qemerin eng wuri yet iet wogub wurinou uyes ye ai opur der naget Munon Aib qob dibes qamb igour. Ego qei musub imbig qob qamb igour.  
\v 16 Ye qob eng qamb qib wogub uyort igimine ye toubet ne qob eng nonogursi qamb igour.  
\v 17 Qei misir qoregen ue wurinou unum ba dibes qob ende qumurune qen inimbagaiar qamb. Ne gor qob qei yet big qamb yuguragsiari uyort mom igoar qamb.  
\v 18 Git mai, wuri ende ebet qob apand dibes qamb igour qiyo, a gag ebet igour qi eng, ye end misir me igoum. Ego, wuri Munon inubersiau qob ipi dibes qamb igour end gari mismisir igoum.   
\s1 1:19-26 Igom igamau qiyo umb eng Munon inubersiau tari wonou qas  
\p
\v 19 Ye animbig igoum, an qenen yet igub Qenut qebi qamarari Yisas Munon inubersiau tari wonou Igomurur yeboopurima igub igoum. End ne ye me qugurageterinei, uber igoribam.  
\v 20 End ne mi eng yet dieribar eng mom imbigoum. Ye bo qob qemerib qamb me qubiginei ne qomon qenen ebet igoum eng gor me nasierinei. Qomon eng ete: Igom igo qiyo, a umin eng Munon inubersiau tari wonou sarau qo unum ye qo ba dibesiem end dibent isub igoriba.  
\v 21 Yonou misir eng ete: Igom igoun eng Munon inubersiau tari nob igoum. A umb eng mi sig maieng eng baibam.  
\v 22 Igom igoum eng munon irou wuribanamsi wurinonogursi igoribam. Isi yarab maigas ebet eng wegibam eng ye qoyam ue.  
\v 23 End misir ombur igub igoum. Git goan e qo wogub Munon inubersiau tari nob igorib qamb eng ibitiri igoum.  
\v 24 Ne gor igom ag e igoum end anamar sarau ebet igorin eng gor sig uber.  
\v 25 End ye mom oabig ne imbigoum, se anamar igo ne aninou oau apand eng ye nonogursieriner mismisir igoruboumon.  
\v 26 End ye bo yarin eng an yet mismisir ne Munon inubersiau tari Yisas eng unum bererimboumon.   
\s1 1:27-30 Pilipai wuri quguragetarari Qenu wurinonogursi igoai  
\p
\v 27 End an qib igorub qamb eng Munon inubersiau tari wonou qob uber an maigas at qib igoarar qamb qenunget igo eng toat qas qib igoarar. Ende at igamari ye yarab animbag qiyo, a qob qas igin eng an gugum oau erogori big ne misir gari tog big ne munon qei qob uber wurinob qamarari oabigunor.  
\v 28 Aninou munon igeig qiyo munon qarau wurit me yarimar. An ende abari wuri mom umunor eng imbigubour. Ne aninou gor Qenu anopuri ten igama uber igorunon eng gor musub imbiguboumon.  
\v 29 Qenu Munon inubersiau tari wot anmusiarei. End an wonou sarau tau eng abar qamb anit wagerei. An Munon inubersiau tari wot oabigar qamb gari me musiau, ue. Wonou sarau eng an toat ende ebet ne quguraget git goan uter aningeriner qamb.  
\v 30 End qoan ye qugurau irou yet yara ye migeri ur yenera ebet qib igimine yegab igoumon eng. See gor ten ende qugurageterine yegab igoumon. End qugurau eng anit gor yarar eng gab yenob naget erogori qugurau eng qerei igoun.   
\c 2  
\s1 2:1-4 In misir gari big igo munon qei wurimusub igorun  
\p
\v 1 An Munon inubersiau tari wot igub igoumon end an nonoguret igoumon qiyo? Ne gor wo antoubar igo end oau mein igoumon qiyo? Ne gor Igomurur anmuaserama igoumon qiyo? End ne an munon qei wuribanamsi wuritoubar igoumon qiyo?  
\v 2 An ende ebet igo gab eng ye gor ende yesiari ubereribam. Qomon ete igo end: Oau ne misir gari big ne qibanamsi igamau eng.  
\v 3 An aninomit qas igub munon qei wuri pesuimau eng wagar. Aninomi bumai wogub munon qei wuribererimar.  
\v 4 Ne gor aninou mind qiyo mi qei-qei musub qoat igoumon gas ende munon qei wurinomi eng gor ende at qoatar igoarar.   
\s1 2:5-11 Yisas wonomi bumaiamor end Qenu bemeniamorei  
\p
\v 5 An Yisas Munon inubersiau tari wonou misir gas ende at qib igoarar.  
\v 6 Yisas wo gor Qenu iitari, ego wo wonomi duet wonou ur gas ende qiribiten igorib misir me igau.  
\v 7 Boru bigan burab wogub munangit qomon eng mom toaterei. Toat ne wau unebi mom warurei.  
\v 8 Munon gamir eng mom munangit warub wogub ne wonomi bumai wogub Qenu qob qamara toat igoai. Isi yarab mom nam tenori big waramari uminer ari qen eng gab umor eng.  
\v 9 Qanam end ne Qenu bemenima erer qite irer eng. Iroa unum ger bo bigor eng unum gugum wuritanamima.  
\v 10 Unum Yisas bigor end munon Qenu ginamt igour eng ne ag e igour eng ne ai erobon qumo igour eng gugum Yisas unum ba ereri ne menmant end gamaur wat bugombour.  
\v 11 Ende at ne Yisas unum ba dibes ete at dibes qomorunor: Yisas Munon inubersiau tari ininou Munon Aib. Ende abari Qenu ininou Tain wonou unum qiribiten igoriner.   
\s1 2:12-18 Ininou qomon eng urut begen gas ende igoriner  
\p
\v 12 Io, an yonou munon banam, qoan qenen aninob igo qob qemerine toat igoumon gas ende see gor qob mugen aninob quraum eng ende toat igorunon eng sig uber ar. Qenu qo anqubeiamor end an wot yari ne wot oau naget sarau qeretut nob baab igo qen geret bebereg igorunon end qamar end igoruboumon.  
\v 13 Qenu wo anopuri ten igama sarau ebet igoumon. Wo oau anmenima sarau obounon eng wonou iitari obouboumon.   
\p
\v 14 Sarau baab qiyo, a qomon gugum ebet eng agunub qiyo a qi merimisab eng aba wagar.  
\v 15 Ende ebet igorunon eng Qenu magqurt wonou Wau uber me igorunanei.  
\v 16 Igo ne bebereg igamau qob eng igub an urut begen gas ende begent munon ai qent e qomon qoregen wogub qomon boru at qib igour eng wurit ariramari gubour. Ende at igamari Munon Aib bo igeser deriner qen end ye uberet ete misir igibam: Ye sarau ebetem eng ar isi me isau, mi git gaum an, ende qemeribam.   
\p
\v 17 Aninou oau apand eng Qenut mian iset bigau gas ende. End yonou oau apand end yanamari qeru wain ya gas ende isiner eng sig uber, ye mismisiribam. An gugum antoubar ne mismisiribam.  
\v 18 Eng gas ende an gor ye yetoubet ne mismisirar.   
\s1 2:19-24 Pol Timoti imurimine Pilipai is qamb misir igoai  
\p
\v 19 Munon Aib wonou Timoti anit imurimin qamb qamara gab eng qen piten anit imurimbam. Imurimine isub an maigas igoumon qi eng animbag wogub diab yonob qamara igub ubereribam.  
\v 20 Munon ger Timoti wo gas ende ue, wo gari yenogursi igo ne an musierib qamb qenen anit igub igo.  
\v 21 Munon irou wurinomi qas musub igour. Yisas Munon inubersiau tari wonou sarau eng musub oboub qamb me wuritrab igo.  
\v 22 End an Timoti wonou qomon eng an qoyam eng, wo munon uber. Wo wau ger wonou ur nob sarau baab igo gas ende ye nob Qenu qob qamb qib igoun.  
\v 23 End wo anit imurimbam qen pi. End wo imurimine isa ye maigas ebeini qi eng imbig gab.  
\v 24 Ye Munon Aib wot oabigoum, wonou werei ger yiimbiga eng ye gor anit yaribam.   
\s1 2:25-30 Pol Epaproditus imurimine Pilipai is qamb misir igoai  
\p
\v 25 Ininou munon banam Epaproditus eng, qoan an yet imurimari diab yenob sarau baab igo ombur naget munon qei wurinob yogamin eng munon eng gor imurimine anit isiner qamb misir igoum.  
\v 26 Wo toar wab igama qob toau isa igumon end oau quguraget animbegeib qamb oau biriberi nub igo.  
\v 27 Apand, wo toar wara qeembes umor ego Qenu toubet musia uberetarei. Wo uma ye qugurau aib yemuaserembar eng gab ye gor yetoubet munon eng musia uberetarei.  
\v 28 End ne ye wo bo imurimine isa an gab oau pomaimotarar qamb misir igoum. Ne gor wo isa an geari ne ye quguraget igoum eng bais mein buriba.  
\v 29 Wo isa an Munon Aib unumut mismisir ba qubei nob igoarar. Munon ende gas eng an unum bererimar.  
\v 30 An yenob Munon inubersiau tari wonou sarau maigas me ubunei eng gab wo sarau eng ebeib qamb wonomi dui dier end qinam umorei.   
\c 3  
\s1 3:1-11 Qoregen igamau werei apand eng  
\p
\v 1 Io, ye qob sasam ete qemerine igar: an Munon Aibt nob qiumuni mismisir igoarar. End qob qoan aninob qamam end bo sabar aninob qemerib me qubigoum. Qob eng annonogursia igoruboumon end sabar-sabar ende igar.   
\p
\v 2 Munon qomon boru ebet igour eng wuri iau uter gas ende, end an qoyamet igoarar. Ne gor an igamari wurinou uyes git goan soopuromunor eng gor imbig igoarar.  
\v 3 Git goan soopur qas Qenu wonou yurau me igorunei. In qomon apand ebet igoun eng git goan sirigum nob igo. Qenu wonou Igomurur eng inseara in wot igub Munon inubersiau tari Yisas unum bereri igoun.  
\v 4 Munangit qomon toat uber igorun qamb me oabigun. Eng, meim munon munangit qomon toat nonogureterib qamb misir iginer eng ye mom wotanamimoum.  
\v 5 Ye nani set yebaia qen 8-ende isa git goan suemirei. Ye Isrel munon, Benyamin tumbigi end dariamei. Ye Hibru munon yurau qeru tumbigi. End ye Parisi yurau Yuda wurinou qomon eng ye gugum toat igumei.  
\v 6 Ye Qenu qomon eng qeretut nob toat wogub Sios munon yurau eng igaramb igumei. End ne munon qomon toat igour eng ye yegounor eng ye uber yegoubour.  
\v 7 Ego see Yisas Munon uber eng gab-gab ye qomon end unum diban igoar eng bo mi ue gas ende.  
\v 8 Ye eng quraum eng Yuda wurinou qomon end qas me quraum. Yonou Munon Aib Yisas wonou qomon eng mi sig aib. Ye wonou qomon eng mom yetrama mom toat ebet ne qomon qei eng wagomei. Mi gugum gam eng mi tatau gas ende gab sogot arir wogub Yisas mom tenen ete igorib qenungoum end nob igoum.  
\v 9 Ye munon qomon toat ne munon qoregen igoribam qamb eng ye me ebinei. Qomon ete ebet munon qoregen igorib qamb qenungoum: Yisast oabigine ne Qenu yegab munon qoregen yet qemeriner eng uber.  
\v 10 Yonou misir eng Munon inubersiau tari igomot der bugamor end wonou qer gagam eng ye diban gaum. Wonou qer gagam eng mom imbig ne wo mom tenori ete igo wo git goan uter war qomon eng ye bo toat ende ebeibam. Wonou misir eng toat umor gas ende ye gor ende ebeibam.  
\v 11 Ye ende ebet eng ye umb eng bo igomot der bugembam eng imbigoum.   
\s1 3:12-21 Pol mi uber baib qamb uyab-uyab isub igo  
\p
\v 12 Ye ete misir me igoum: Munon inubersiau tari wonou qomon eng mom toat ugab igoum end ar igoribam ende me qemerinei. Ue, wonou ye mom yebaab ten igo gas ende ye gor ende baab ten igoribam.  
\v 13 Io ye qomon eng musub me toat igoum. Misir gari qas igo. Qomon qoan eng gugum wogub ne qen geret igamau qomon eng toat igorin qamb ibitiri igoum.  
\v 14 Ye mi uber ger yet maribigumir eng baib qamb uyab-uyab ir igoum. Mi uber eng Qenu Munon inubersiau tari Yisas gab-gab yet maribigor eng Qenu wonou ginamt irab igomot igoribam eng.   
\p
\v 15 In gugum Igomurur inopurima ten igo barai burab igoun end ye misir quraum eng toat ende oboun. A misir wes-wes igoriner eng Qenu aba dibenara guboumon.  
\v 16 End qomon qo imbigumin eng bo nasi me wogun, toat ten ende igorun.   
\p
\v 17 Io, an gugum yonou qomon eng qas tauar. Toat ne munon gugum ininou qomon toat igour eng mom maribig abar.  
\v 18 Qob eng qoan aninob qamb igoum eng bo see sabar aninob qamb mag ya dara. Munon irou Munon inubersiau tari nam tenori big waramir end qarausi igour.  
\v 19 Wurinou git goan qenunget igour eng wurinou qenu gas ende at igour. Qomon qininingau eng wuri oboub qamb mismisir igour. Mi ai qent et qas igub igour. Munon yurau eng moui git goan nob mom umubour.  
\v 20 Ego in ginam e oru igoun, ininou ginam qenen eng Qenu wonou ginam eng. End Munon inubersiau tari Yisas Qenu ginam wogub der inamar iribar end qoat igoun.  
\v 21 Ininou git goan boru see ten igoun eng Yisas wonou musia wonou git goan gas ende qiribi ten buriba. Ende at wonou qer gagam end mi gugum aba wonou ii igorubour.   
\c 4  
\s1 4:1-9 Pol Pilipai wuri irun wab qamarei  
\p
\v 1 Io, an yonou munon banam, ye anqenungar ne antoubar igoum. Ete gas: An yonou mi uber ger baub mismisir igoum gas ende igamari igub anit uberet igoum. An Munon Aib wot oabig wonou qomon ebet ne nonoguret igoarar.   
\p
\v 2 Yuodia Sintike nob ombur, ye an irun wab qemerine igar. An ombur Munon Aib wot igub mom qibanamsi igoarar.  
\v 3 Ne, ne gor in ombur sarau gari qas baab igoun end nonob quraum, yamangar ombur eng wurinonogursi. Wuri ombur ye nob naget qob uber dibes qamb igunei. Klemen ne munon qei gor wuri nob sarau baab igour. End wuri unum eng igomot igamau buk end Qenu gumaterei igo.   
\p
\v 4 End an igom igoumon end qenen Munon Aibt mismisir igoarar. Bo sabar qemerini: qenen mismisir igoarar.   
\p
\v 5 End an qomon mein end qib igamari munon gugum animbigunor. Munon Aib deribar qen eng piara.  
\v 6 An mi qeit misir qebebi me igar. Mi qeit igub gab eng Qenut qamarari meimi baub qamb qomorunon eng andariba. Qenen wot oabig mismisir nob qamarar.  
\v 7 Oau mein eng Qenu wonou qanam, wot igo init der igo. Munangit qoyam eng wuritanami igo. Munon inubersiau tari Yisas wo sarau ebeter end oau mein eng an misir end igama ne qomon end abari dibent igoriner.   
\p
\v 8 Io, ye qob ger bo aninob qemeribam eng. Qob eng ete: qomon apand eng, ne misir uber qomon eng, ne qomon qoregen eng, ne qomon gobir eng, ne qomon sig maieng eng, ne qomon ebet unum uber igamau eng, ne qomon uber qei-qei ubune munon inqenungarunor eng.  
\v 9 Qomon gugum ye animbigine mom qoyametamanei. Ne qomon gugum yonou qabarit qemerine qiyo a magqurt yegab mom imbigumon eng tandari ebet igoarar. Ende abari Qenu oau mein eng init igo eng qenen anamar igoriba.   
\s1 4:10-20 Pilipai mi banam ar Pol wot bigari gab mismisirarei  
\p
\v 10 Ye qen gurum nami ende ar igoum eng isi yarab see aninou yet igub yemusiaumon eng gab Munon Aibt mismisir igoum. Git apand qoan yemusiorub qamb misir igumon ego tap ger ue gab wogomanei.  
\v 11 Ye qob eng at quraum eng ye mi ue ar monerau igo me quraum. Qomon ete end ye imbigoum: qomon wes-wes yet yariner eng ye end uburab me isinei, uber qamb wegibam.  
\v 12 Ye mi ue ar igorib eng, ar ende igoribam. Ne mi irou baib eng ar baibam. Ne mani irou gab nub qurt igamau eng ye imbig igoum. Ne gor mi ue gab minemau eng gor qoan imbigomei. Ne gor mind nob igamau eng gor ye qoyam, ne mind ue ar igamau eng gor ye qo imbigomei. Ginam gugum ye qib igoum eng mi eng gagar ye wariges ugamei.  
\v 13 Munon inubersiau tari eng wo mom ye yenonogursi igo end qugurau eng gagar gugum omboarir igoum.   
\p
\v 14 Ego ye quguraget igoum eng an qomon sig maieng ebet ye yenonogursi igoumon.  
\v 15 An Pilipai munon aninou qomon eng yesi imbig igoumon eng. Ye qob uber Masedonia end qanambig qamb wogub iuam eng Sios munon yurau eret ger ye yenonogursi mi qi utab-utab ende me at qib igamau. Ue, an gari ende abatamanei.  
\v 16 Ne ye Tesalonaika end igo mi geret an qebi qamam eng qen qei mi eng imurimisari diarei.  
\v 17 Eng ye mi ar yeisar qamb qibirat me qamarau. Ue, aninou oau apand eng ye gab unum anba ererimb qamb.  
\v 18 Mi gugum ye qoat ebet igoum eng an yet bigari Epaproditus ba diab yesa ye mom qeemben buroum. Mi ar eng yet igub bigumon eng mian yamari qogom sig maieng Qenut iroa igau gas ende. Qenu wo qomon ende gas eng sig qenunget igo eng an eng abari wo oau mein burab igo.  
\v 19 Qenu wo Munon inubersiau tari eng gab-gab mi sig uber-uber eng arsitarerei igo. Mi uber eng baub qamb simot qoot wot eounon eng andariba.  
\v 20 Qenu wo ininou Tain apand, end in qenen wonou unum qiribiten eng bereri igorun. Eng sig apand.   
\s1 4:21-23 Qob sasam  
\p
\v 21 Io, an Yisas Munon inubersiau tari wonou yurau igoumon end ye anit uber quraum. Ne munon yurau ye yonob igour eng gor anit uber quraur.  
\v 22 Ne Qenut oabig igour eng e igour eng anit uber quraur. Ne munon qei munon aib Sisar wot sarau baab igour eng wuri gor sig-sig mom anit uber quraur.   
\p
\v 23 Ininou Munon Barai Yisas Munon inubersiau tari wonou oau mein eng aninou oau eng meinsia qomon uber end igoarar.