\id COL - Usan March 2001 \h Kolosi \toc1 KOLOSI \toc2 Kolosi \mt1 KOLOSI \c 1 \s1 1:1,2 \p \v 1-2 Ye Pol, Munon inubersiau tari Yisas wonou uyes ye yequbeima yegab Qenu wonou sarau eb qamb yiimuriamorei. In Timoti nob ombur namanimun e an Qenu wot oabig igoumon yurau Kolosi igoumon eng gaiar qamb gumaun. An ininou munon banam Yisast oabig igoumon eng Qenu ininou Tain anmusia wonou oau mein end igoarar. \s1 1:3-8 Pol Kolosi Yisast oabigari ibag Qenut uber qamarei \p \v 3 In anit mismisir ne Yisas Munon inubersiau tari ininou Munon Aib wonou ur Qenu end uber qamb qenen nob qamb igoun. \v 4-6 In ombur igoun eng qoan qob uber anit isa igumon end Qenu mi uber andarib qamb anit maribigor eng baub qamb oabig qoat igoumon. End an Yisast mom oabig ne Qenu wonou munon yurau eng wuri qenungar igoumon. Ginam gugum qob uber apand eng yab di qoa wogub munon qomon uber end qas igour. End ne an gor se qamart qob uber eng igari anit rama ne Qenu uyes wonou munon wuriqenungar igo eng an mom qoregen imbigomanei. \v 7 Epapras wo qob uber eng animbiga Qenu anubersi igo eng imbigomanei. Wo Munon inubersiau tari wonou sarau munon uber end ininou sarau erogori baab igoun. Wo in ombur innonogursi naget ne Yisas wonou sarau musub ebet igo. \v 8 Wo ende at ne an maigas Igomurur oau anmenima qiqenunget igoumon eng ininob qamara iguminei. \s1 1:9-14 Pol Qenu Kolosi wurinonogursi qamb nob qamarei \p \v 9 Qanam end ne in qenen anit igub Qenu nob qamb igoun. Qomon uber eng at igoumon eng in igub Qenu nob qumurune anseara Qenu wonou misir eng mom imbigar qamb. Ende abari Igomurur Qau anseara misir ne qoyam uber eng mom imbiguboumon. \v 10 Ende at ne Munon Aib wonou qenungar end qib igamari aninou qomon eng wo qenungeiba. Ende aba an sarau uber imusi abari mi git dibeneriba. Ende aba an qoyam imbi-imbi aib bura Qenu iitari buruboumon. \v 11 Ende aba an nonoguret ne qugurau wes-wes anit yariner eng wonou qiribiten anopuri ten igo end omboariramboumon. Ende at ne an bo misir qebebi me igunanei, mismisir igoruboumon. \v 12 Mi uber-uber eng Tain wonou indara baub igoun end in wot uber qamb ne qen geret mi uber init maribigor eng wonou bibis end igo. Eng Qenu wot oabig igour yurau eng nob erogori baub begen uber end igoruboumon. \v 13 Qomon boru inmuaserama ten igumune wonou inbiruet ba yar wonou wau oau uri eng nob wonou ginamt end igoarar qamb inwagerei. \v 14 Qenu wonou wau der umor end ininou qomon boru eng init birogoniamor end in sarog uber igoun. \s1 1:15-23 Munon inubersiau tari wo mi gugum Qenu barsier eng wurinou gigit igo \p \v 15 Qenu wonou wau eng wo Qenu in magqurt me gab igoun eng wonou iitari igo. Qenu ai big-big mi bigor eng wonou gigit igo. \v 16 Wo gab-gab ai tat nob bigorei. Mi diban gab igoun eng ne mi me gab igoun eng gugum. King, gabman, ne munon baraitari, ne munon unum diban eng gugum wuri barsier end mi gugum eng wonou. \v 17 Mi gugum wonou barsier end wo gigit igama mi qei wo ii igour. \v 18 Munon inubersiau tari wo Sios yurau wurinou tari, ne wonou git goan eng in munon yamangar wot oabig igoun eng, wonou gari mi gugum qanam. End wo qamart umb igomot der bugamor end mi gugum wuritanamima. \v 19 Qenu wonou wau mi gugum imbig ne wonou iitari igoar qamb ebeter end wo gor Qenu qeemben. \v 20 Wonou wau gab-gab mi gugum bo wonosierib qamb. Yogorau qomon eng wonou wau nam tenori big waramir end meinsi ne mi gugum ag e igour eng nob wonou ginamt igour eng nob wonou bo musub wogub oromar yar Qenu nob wurinosiamirei. \p \v 21 Qoan aninou qomon boru ebet misir boru igub igoumon end Qenut mugenderi igo wo qarausi igumanei. \v 22 Ego see wonou wau ag e der git goan waruor eng umor end wo gab-gab anbanamsier end an munon qau, munon qoregen, munon qomon soagen ue gas ende anbanamsia wot qani yar igoumon. \v 23 End an mom nonoguret qer qeretutnob wot oabig igoarar. Qomon boru qei-qei an qororia at qob uber igub oabigumon eng bo abari meinburiner. Qob uber eng ye Pol yeseara sarau munon buremei. End qob uber eng munon ai qent gugum wurinob qamb igoun. \s1 1:24-29 Pol Kolosi wurit sarau ar ebet igo \p \v 24 End ye anit igub sarau ebet igo quguragetoroum end anit mismisir igoum. Munon inubersiau tari wonou git goan eng Sios eng ye musierib qamb. Munon inubersiau tari wo git goan uter war eng igeragart se igo. End ye wonou sarau ebet igo git goan uter yanab igo eng wo git goan uter wab igeragart igo eng ye at ugab igoum. \v 25 Qenu wonou ye anmusi qamb sarau munon yemaribiga Sios sarau eng ebet igoum. End ye Qenu wonou qob apand eng gugum dibes qamb igoum. \v 26 Qob apand eng qoan munon gugum wurit waber igama me igub igamau. Isi yarab see munon yurau Qenut oabigari qob eng wurit dibenara. \v 27 Qenu wonou yurau inqenungar igoar eng qob qi igoar eng see ende inimbiga qiribiten sig maieng ende gab munon yurau ar qei wurimusiorun qamb. Qob waber igoar eng ete: Munon inubersiau tari eng anit igo. End an qoat igamari anamar Qenu wonou ginam qiribiten end iriner. \v 28 End in munon gugum Munon inubersiau tari imbigar qamb wurinob qamb igoun. Qoyam wes-wes munon gugum wuri irun wab wuriimbig igumune Munon inubersiau tari mom imbig barai buremirei. Ende abari Yisas wonou wurisi wogub oromar yarab Qenu wot wagerei igour. \v 29 End Munon inubersiau tari wonou ye sarau eng eb qamb sig-sig mom yenonogursia ye ar qer omboat igoum. \c 2 \s1 2:1-5 In oau apand burab nonoguret igoun \p \v 1 Ye ete aninob qemerine igar: ye an anmusierib qamb qer gagam big sarau aib ebet ne munon ginam Laodisia eng ne munon ginam qei ye menman me yegab igour eng gor wurimusierib at igoum. \v 2 Ye sarau eng ebet igoum eng wuri mom nonoguret igo munon qit igub qitoubau qomon eng ebet igoarar qamb. Wuri misir uber igari ne misir uber eng wurinou oau apand eng nonogursieriba. Ende ebet ne Qenu qob waber igo eng qanam musub imbigubour. Qob waber igo eng Munon inubersiau tari wo gari. \v 3 Qenu wonou qoyam imbi-imbi qiribiten waber igoar eng Munon inubersiau tari opurima ten igo mi gugum ba dibes igo. \p \v 4 Munon ger at anwariges ber qob qei aninob qemeriner qamb aninob quraum. Wuri misir uber ger me igo. \v 5 Git apand, ye me aninob igoum, ego ye misir eng anit igo eng git erogori igamau gas ende. End ne an erogori misir gari big sarau qoregen ebet Munon inubersiau tari wot mom oabig du qamb igamari animbag mismisiraum. \s1 2:6-15 In Munon inubersiau tari boopuri ten igo igomot igoun \p \v 6 An Munon inubersiau tari Yisas wot mom baraitari qamb igoumon end mom tenori igo nob qib igoarar. \v 7 Wot naget nonoguret igoarar nam durun aib baab nonoguret igo gas ende abar. Mon qoren unatari yumune mon gagam igo gas ende igoarar. In qob uber animbigumin eng wot oabig ne Qenut qenen uber qamb igoarar. \p \v 8 An qoyamet igoarar. Munon ger qob qetopur qamara qob toau isa igub apand qamb igotounon. Munon qob ende qamara igub eng wonou ur qoan qiyo ai bigau qob song-song mi qob sugor eng qob suari igub igoar eng qemeriba. Munon inubersiau tari wot qob me suinerei. \p \v 9 Qenu wonou qob uber ne qomon uber eng Munon inubersiau tari wo git goan end yab di iua igo. \v 10 Mi aib-aib qiyo mi unum diban igour eng gugum wo tari. An wo mom tenori igoumon eng Qenu wonou qomon gugum anit yab di iua igo. \v 11 An munon yurau ar eng yarab Yisas nob erogoriaman end an git goan suamanei mari nob igo. Mari eng aninou git goan end ue. Munon inubersiau tari wonou qomon qoregen end aninou qomon qo misir qoan eng biruet wogomanei. Qomon eng abataman end aninou git goan suab mabigau gas ende ebet Qenu wonou yurau qoregen igoumon. \v 12 Ya obotar an maragansiamir eng, an Munon inubersiau tari nob git goan gari burab wo nob umumanei. Ne Qenu wonou sarau qeretut nob end oabigari Munon inubersiau tari bo menima der bugamor eng an yat anmaragansiari wonou git goan gari buraman end an wo nob bo igomot der bogomomanei. \v 13 Qoan an qomon boru toat igoumon eng ne goan me sopurmau ende igoumon end umb igumanei. See Qenu bo Munon inubersiau tari menima an nob der bugamor end ininou qomon boru eng Qenu init birogoniamorei. \v 14 Qomon qob irou gumatemir eng mom inbumaimba gab Qenu init biruet ariramorei. Qomon qob eng inouriamorei igama qutbig igunei. Ego Qenu nam tenoribig warama ne qomon eng mom uburerei. \v 15 Munon baraitari ne munon aib gigit igour wurinou qer gagam eng bumaiamorei. Nam tenoribig waramor qen end munon aib-aib in qoyam qamb at igour eng qen end Qenu wuribumaima munon gugum diban gab imbigumirei. \s1 2:16-23 In Munon inubersiau tari nob umumin end qomon bo sabar me inoar igo \p \v 16 End ne munon ger abari mani niau qomon end qiyo, a ya niau qomon end qiyo, a umimau qomon end qiyo, a inaun se dibenara mismisiroau qomon end qiyo. A inorou qen aib ger gab qiyo. Qomon eng gagar bo abari me angitarunor. \v 17 Mi eng gagar mi qen geret dibenorunor eng qugur gas end gari. Mi apand eng Munon inubersiau tari wo gari. \v 18 Ne gor, munon ger inab inig mi gaum qamb aninob qamb qiyo, a gag wonomi bumai wogub enger yurau eng wurit igub igoum, ende aninob qamb aba gab an apand qamb me igatatar. Munon ende qamb aba gab eng wo ar qen big munangit qomon eng opurima ten igo at igo. \v 19 Wo Munon inubersiau tari mi gugum qanam eng wo ba mogirt wab wogub at igo. Munon inubersiau tari wo wonou git goan gugum musub igo. Ininou qer imusiriamor eng mindirom eng aba musub iyet igour. End ne Qenu wonou ininou git goan qarimsi igo. \p \v 20 Eng, an Munon inubersiau tari nob umumon end bo sabar ai bigau me anoar igorunorei. Eng gab ne bo sabar meimet qamb munangit mi qei an gitetarari toat igoumon? \v 21 Qomon eng gagar toat igoumon eng: “mi e qau me be, mi e qau me ni, mi e qau me bai.” \v 22 Qomon eng gagar toat igoun eng boruburiba. Qomon eng munangit wurinou misirt qomon big ininob qamb igour. \v 23 Qomon eng munon wurinou uyes in qoyam imbi-imbi qamb mi qei gitab igour. Wuri gag wurinomi bumai wogub enger wurit igub wurinou gitopur igour. Gitarau qomon eng gagar mi aib ger ue, munangit wurinou misirt qas qomon big toat mismisir igour. Ego qomon eng gagar me innonogursi ne qomon qoan me bumaimunorei. \c 3 \s1 3:1-4 In Munon inubersiau tari nob bo der bugaminei \p \v 1 An Munon inubersiau tari nob igomot der bugaman end Qenu wonou ginamt qomon end qas qoot igoarar. Ginam end Munon inubersiau tari wo Munon baraitari aib Qenu uberegent wes end igo. \v 2 Aninou misir eng Qenu ginamt mi igo eng gub qamb qoot igoarar. Mi ag e gub qamb qoot me at igoarar. \v 3 An umumon end aninou igom eng Munon inubersiau tari nob waber Qenu qani igo. \v 4 Munon inubersiau tari wo in igomot igamau qanam eng. Qen geret wo dibenara an nob dibent wonou begen eng anit isa an wonou qiribiten end igoruboumon. \s1 3:5-11 Munon bubun dariaminei \p \v 5 End ne ai qen e wonou qomon boru an misirt igo eng gugum mogirt wab wagar. Qomon boru ete end quraum: yamangar qiyo munon song-song nob qib qiyo, a qomon boru qei, a mi gab oau naget qiyo, a munon ger wonou mi gab qenunget abau eng ai bigau wurit oabigau gas ende gari. \v 6 Munon qomon eng qas toat igorunor eng Qenu wurit misiringet wurigumutumaimba. \v 7 Qoan aninou munon yurau eng wurinob qib qomon eng gugum at igumanei. \p \v 8 Ego see an qomon eng gagar gugum wagar: misiringet oau biriberi nub, a munon ger siningot, a mindigar qob qamb, a qob isi qamb, qomon eng gagar. \v 9-10 An git goan qoan ninir-neri wogub bo bubun buraman end munon banam qimurimar me qamarar. Qenu munon bubun eng barsier end anseara wonou qomon uber musub imbig ne wonou iitari mom buruboumon. \v 11 End qomon bubun eng, munon yurau ar qiyo, a Yuda qiyo, a munon git goan mari nob qiyo, a mari ue qiyo, a qob wes-wes ne munon wes-wes, ne wau unebi qiyo, a munon unum diban qiyo, eng gagar gugum ue. Munon inubersiau tari wonou gari igo mi eng gagar aba qeemben gari igour, ger wuritanami erer me igo. Wonou gari wuriboopuri ten igo. \s1 3:12-17 In munon qei apand wuriqenungar igorun \p \v 12 Qenu wonou an qenungar ne wonou munon yurau anqereiamorei. End ne an qomon ete abar: munon gugum wurit igub wurimusiarar. Aninomi bumai wogub munon qei qomon mein eng wuriimbigar. Ne munon qei ansumungasiari ibag wagari ende ansiorunor. \v 13 Aninou munon banam ger wonou munon yurau end der mindigar qob ger wot qamb igamari eng wuri qi igamari wurinou qomon boru eng wurit dibes qemeriner. Munon aib aninou qomon boru anit birogoniamor end an bo imusi munon qei ende wurisiarar. \v 14 Qitoubau qomon eng qomon gugum wuritanami ne qomon uber qei wuriqubei igo. Ende ebet ne qomon qei gor erogori aba dibent uber igour. \v 15 Munon inubersiau tari wo in munon qomon paparau boru eng meinsi igo. Qomon mein eng aninou misir end mom igama toat igoarar. Igamari Qenu anit ara an git goan gari burab oau mein end igoruboumon. End Qenut qenen wot uber qamb igoarar. \v 16 Munon inubersiau wonou qob uber eng qenen abari aninou oau end yabri iua igoriner. Igama an misir uber igub aninou munon banam qomon uber end wuriimbigar. Aninou misir end Qenut uber qamb ne buk Sam qob end qiyo uru uber qei-qei wab aninou igom meriri eng abari nonoguret igoriner. \v 17 Qob qamb qiyo, sarau ebet gab eng Munon Aib Yisas unumut qas abar. Wo gab-gab Qenu ininou Tain wot uber qamarar. \s1 3:18-21 Ininou yurau tetemi musub wurinob igorun \p \v 18 An yamangar, aninou munon wuri ii igoarar. Qomon eng Munon Aib magqurt qoregen. \v 19 An munon, aninou yamangar wuriqenungar ne wurimusiarar. Wuritumar abari wuri oau me quguragetorunor. \p \v 20 An wau, aninou tain nanib qob qamarari igatar toat mi qomorunor eng abar. Ende abari Munon Aib anqenungariba. \v 21 An wau ur unor, aninou wau me wurisesimoarar. Ende wurisearari wuri bo ietorubour. \s1 3:22-4:1 Pol munon baraitari ne munon soro ar eng wuri irun wab qamarei \p \v 22 An wau unebi, aninou munon barai qob qamara igetet mi gugum qemeriner eng toat abar. Wo magqurt qas sarau ubune qen inimbegeiner qamb me abar. An Munon Aibt igub aninou misirt sarau qoregen abar. \v 23 Mi gugum ebet eng qeretutnob abar. Munangit sarau obotoroun ende misir igub me abar, ue. Munon Aib sarau obotoun ende qamb abar. \v 24 Ende obounon eng qen geret sarau uber eng taui Munon Aib mi andarib qamb anit iyeter eng igo. An Munon inubersiau tari wonou sarau munon igoarar, wo aninou Munon aib. \v 25 Munon ger qomon soagen ebeiner eng taui qamb Qenu seara boruburiba. Qenu munon gugum qeemben qereimba. Munon ger aib qamb qiyo ger boru qamb ende me wanungereminerei. \c 4 \s1 4:1 \p \v 1 An munon barai, aninou munon sarau batar igour eng qomon qoregen eng imbig ne qeemben ende wurimusiarar. An qoyam, aninou Munon Aib wo gor aib Qenu ginamt igo. \s1 4:2-6 Wuriimbigau qob \p \v 2 An Qenut qebi qamarau eng taurab me abar. Qebi qamb ne musub qerei ne Qenut uber qamarar. \v 3 Qebi qamb ne init gor igub Qenu nob qamarari wonou qob in dibes qomoruboun eng werei inimbiginer. Qob eng Munon inubersiau tari wonou qob waber igoar eng. Qob end at qibei see ye uyort igoum. \v 4 An yet igub Qenu nob qamarari wonou qob waber igoar eng musub yiimbiga ye musub dibes qemeribam. \p \v 5 Munon ag igour eng an qoyamet wurinob qib igoarar. Sarau beau qen eng ar isi wagari me isiner. \v 6 An qob qamb eng qob uber qamarari munon igub wuritreminer werei end at qamarar. Ende abari munon qob aninob qamarari musub taui wurinob qomoruboumon. \s1 4:7-9 Pol munon ombur wuriimurima isumirei \p \v 7 Ne munon bubun ger anit imurimune isar eng unum Tikikus, wo ininou munon banam apand, ne gor wo Munon Aib wonou sarau uber ebet igo. End wo yonou sarau eng wo mom imbig igo end yet qob sua igar. \v 8 Qanam end ne wo imurimine anit isar eng. Isub in e maigas igoun qi eng anit qob sua igari ne aninou misir eng nonogursieriba. \v 9 Onesimus gor imurimine Tikikus nob ombur isour eng. Onesimus wo ininou ima ten gas ende, ne gor wo aninou munon yurau tau. Wuri ombur isub mi gugum e ebet igoun end qob suoubour. \s1 4:10-18 Qob sasam \p \v 10 Aristarkus wo ye nob uyort igo end qob qas anit bigar eng. Ne Mak Barnabas wonou wau qupou eng wo gor an uber igoarar qamb qob anit biga. Wo igo qen geret anit isa gab eng, qob qo anit bigoum eng, ende ba musiarar. \v 11 Ne munon ger unum Yisas unum ger Yastus qamb igour eng wo gor anit uber qura. Munon ombur gari eng wuri Yuda munon end ne ye nob nagari munon Qenu bibist igour eng wurinonogursi qeretutnob at qib igoun. \p \v 12 Ne aninou munon yurau ger Epapras wo gor anit uber qura. Wo Munon inubersiau tari Yisas wonou sarau munon. End wo qenen anit igub Qenu qebi qamara annonogursia an wonou yurau apand igo Qenu wonou qenungau eng mai gas igo qi eng imbigar qamb. \v 13 Ye wo mom musub imbig igoum end ete dibes aninob qemerini: wo anit igub ne munon ginam ombur eng, Laodisia Hierapolis nob wurit igub sarau borusi ebet igo. \v 14 Luk wo toar munon inmusiau sig uber. Wo Demas nob ombur anit uber quraur. \p \v 15 An ye qob uber eng anit bigoum eng an igub ininou munon banam Laodisia igour eng wurinob qamb ne yamangar ger Nimpa Sios munon yurau oramar wonou munai qiumuni igour eng gor wurinob qamarar. \v 16 An yonou qob e gumaum eng wanunger gab wogub bo imurimari Laodisia wurit iroa wuri bo wanunger gunor. A Laodisia wurit gumotoroum eng wuri wanungermari an gor wanunger gaiar. \v 17 An Arkipus nob ete qamarar: “Ne Munon Aib sarau wot ebet igoan eng qoyamet ebet ne sarau end qas igoar,” ende qamarar. \p \v 18 Ye Pol, ye uyort se igo anit uber igoarar qamb namanimun e gumotoroum. Oau mein eng anit yabri qoa yet igub igoarar.