\id ROM \h ROM \toc1 Pas Polda Rom Nana Aminde Matayamukut San \toc2 ROM \mt1 Pas Polda Rom Nana Aminde \mt1 Matayamukut San \c 1 \s1 Polda aposel amin dakngakut. \p \v 1 Na Pol Jesu Kraisdane puya amina dakngake yuat. Anututa na tapan nata wamu takeaknga Anututa nimukut taknga aminbam yanikapitde na takut. Unzingge na aposel amin dakngake yuat. \p \v 2 Tupa siknga Anututa wamu take waaknga yawan itane amina ayanikapsa aminda natake Anututane wamu take waaknga mataking. \v 3-4 Anututa wamu take waaknga yake inane waaknga siknga tapan ita Krais akgatanimuyaapa dakngawikge yakut. Sike waaknga waapa Buyambam tapaninu Jesu unin. Sike waaknga waapata nisae gup dakngakuu Devit ninu Isrel nana aminde bamindane buyambam tapa dakngake yukut tapatane waakngata waakzak sitake sitake kunggawan apu apu engangu tapatuta aakut. Aake buyambam takake yuwawan kunduta tanguwa kumbut. Tanguwa kupan ngana Anututa inane kekeknga aknganata akumbut katangga tangenake yeutniman ninda Anututane waakapa unin kakumang. Ita aminu dudumna siknga Anutu binga dakngake yuwan kakumang. \v 5 Siwan Anututa yawan Jesuta na take itane puyana tasiwitde takut. Nata aminu yotna yotna nana aminde kuke yanikapmake musia papa nomatawa Jesue natapa kekekawan itane gen gwaamuke tasiningge na takut. \v 6 Unzingge nae aposel amin tapa ngang nanikaing. Sike gikaya Rom yot gapmane nana aminu Anututa ginu papan Jesu Kraisdane aminabam daknganingge pakut aminde kuwit. Kuke nata musipza papa kekekaningge natake ita na takut. \p \v 7 Ita unzingu na takutde nata pas asanu ginu Rom yot gapmane yuaing aminde matandamunggat. Anututa gin yandawamban ginda itane aminabam dakngake yuwawa ita ginde musip gwaang natandamunggak. Nata ginde anzing nataat. Nanin Anutuat gatu Buyambam tapaninu Jesu Kraiskatda ginde kwikwiknga natandamuke gindane musipza pasiwat musipza kwikwikngata yutnong. \s1 Polda Romnana amin kanangge yakut. \p \v 8 Wamu tupan taknga anzing daninangge nataat. Aminu yotna yotna nana aminda ginde natake ginda Jesue natapa kekeknga singgak ngang nataaing. Unzingge nata ginu kuupbamde natake Anutue inimbaknganggat. Inimbakngake nata gaak wamu Jesu Kraisde iniwa ita take Anutue ininggak. \v 9 Siwan nata Anututane puya tasinangge iaknga siknga nataat. Natake wamu take itane waakngata tasikut taknga aminbamde yanikapmanggat. Sike Anututa nae atnataak. Nata asinggan ginde natanggamatake tumuk wamu Anutue ininggat. \v 10 Iniwa ita kepi tasingaman nata ginde kuwitde natake ininggat. \p \v 11 Ngan. Nata gin dandupnangge take siknga nataat. Gin danduke nata gindane musipza papa kekekaningge natake dandupnangge nataat. \v 12 Sike nata gin gatandamuke nata musipza papa kekekawa ginda Jesue natapa kekekanggak kakngata buyambam siwik. Siwan ginda na gatangamuke ginda musipma tapa kekekawan nata Jesue natapa kekeknga singgak kakngaaya buyambam siwik. \p \v 13-15 Siakan notnabam. Jesuta na tapan nata wamu take waaknga aminbam yanikapitde na takut. Aminu kuupbam keu ninda ayuamang komune nana amikat gatu keu komduine nana amikat ngangge kuke yanikapitde na takut. Aminu natdetdetna kaya amikat gatu natdetdetna wena amikatde kuke yanikapitde na takut. Unzingge nata Anututane wamu takeaknga ginu Rom yot gapmane nana aminde kuut danikapnangge iaknga siknga nataat. Nata aminu you ginda yuaing gapmane nana aminu kundue pasiyama buya aawan Jesue aminabam daknganingge nataat. Unzing nata aminu keu komdu komdune nana aminde gwa pasiyamukum binga pasinangge nataat ngana nata ginde kuwitde kepi wena. Ginda sanga waakngae ma botawam. \p \v 16 Ngan. Nata Anututane wamu takeaknga yanikapnangge dua maakanggat. Dasingge? Wamu take nata yanikapmanggau waaknga Anututane kekeknga aknga unin. Wamu waakngata aminu kuupbamdane musia papan nomatawik. Judia kep komune nana amindane musia gamok papan nomatawa gatu aminu keu komduine nana amindane musia papa nomataning. Papa nomatawa aminda wamu take waakngae natapa siakan siwiu wa aminda Anutue kuwa Anututa waiakngana sandeyamik. \v 17 Siwan wamu take waakngata kepi takngatu aminda Anutue nomune gitna yutningge kepi yeutnimunggak. Ninda Jesue natapna kekekawanu Anututa nindupan take siwik ngang yeutniman ninda kepi waakngakan tawana siakan siwik. Wa unzing Anututane wam ayanikapsa aminu tapatuta wamu takngatu anzing matakut. Aminu tapatu Anutue natapan kekekawiu Anututa kawan take siwan waapata kayuu asinggan asinggan yuwik ngang matakut. Unzingge nata wamu waaknga yanikapnangge dua maakanggat. Aminbam gatayamunanga. \s1 Amindane waiaknganae yakut taknga. \p \v 18 Siwan Anututa kepi wa yeutnimukut takngae yapii anzing. Anutu enandang yuak kapata aminu kepdakane nana Anutue masa imuke sanga wai takngatu takngatu tasiyuke Anutu siknga apatane sanga yaitapakusikaing aminde musia toknga natayamunggak. \v 19-20 Dasingge? Tupa siknga Anututa sanga kuupbam tasike tekut takngata yeutniman Anututa Anutu siknga kekekngana kaya ngangu anggaman siyamukut. Anututa sanga waaknga yeuyaman anggaman kake sanga Anututane kundu aminda akananga aknga gwa kaking. Sanga kuupbam Anututa tasike tekut taknga kake wa aminda Anutue natake ita Anutu siknga kekekngana kaya apa ngang natapbing. Anggaman natake ngana yamandet sikaingge wa aminda wamu ayaning ngana apmeptake wamu yananga dua siwik. \p \v 21 Wa aminda Anutue natake ita ayuak ngang natake ngana itane umana dua yatangenake Anutu siknga unin ngangu dua inimbakngaking. Aho. Wa aminda sanga yapiina wena yumdekan takngae natake sanga katumda tasikaing kaknga tawake tasikaing. \v 22 Wa aminda katum binga dakngake ngana ninda natdetdetninu buyambam ngang yake yamandet sikaing. \v 23 Sike wa aminda masa Anutu kekeknga siknga asinggan asinggan yuwik kapae imukaing. Imuke musip gwaangu sanga pupuknga amin wee ba kwait ba kaap ba gomokge weena pandaike pekingge natayamuke yanindatakaing. \s1 Waiaknga pasikaingge yakut. \p \v 24 Unzingge wa aminu Anututa bitapewan wa aminda sanga waiaknga ina banipda siwan tawake tasiking. Tasike wa aminda sanga maakngana kaya aknga tasiwawa umana pimaking. \v 25 Sike aminu waakwakga masa Anututane siakan wam takngae imuking. Imuke musip gwaangu anutu pupukngae natayamuking. Natayamuke sangabamu Anututa tasike tekut takngae yanindatake wa aminda Anutu sangabamdane yapii apae masa imuking. Ngana ninda Anutu waapae asinggan asinggan inimbaknganim. Siakan. \p \v 26 Unzingge wa aminu Anututa bitapewan sanga musia enayaaknga tawake tasiking. Tasike mayata sanga nomana apnae kunanga aknga teke sanga gutonga aknga tawake tasiking. \v 27 Siwan wawaiaya sanga nomana maya papsa aknga teke musia toknga katapda binga enakgak kaknga tawake tasiking. Tasike wawitakan ngana sanga yasewa wa tasiking kakngata gupna pasiwan maiwa toknga aknga waiaknganae unin paking. \p \v 28 Wa aminda Anutue masa imuke undanga ngang natapbingge Anututa wa aminu bitapewan sanga maakngana kaya aknga tawake tasiking. \v 29 Tasike wa aminda sanga nomana dua aknga asinggan tasiwawa buyambam siknga sikut. Sike yasewa tasike notna pasiwa maiwa notnae sangaapanae geenguke musia wai natake musia zikaa siwan amin zipa kupa yumdekan yanganuke iwan dakngake sapdut wamu ayawawa waiakngana buyambam siknga singgak. \v 30 Siwan wa aminda aminu kundutane umana pasiwa mainingge yake Anutue atemna natake yamandet sike sanga wai kayuk kaknga tangenake nana mingatane wamu asandekaing. \v 31 Sandeke sanga yapiina wena yumdekan takngae natake apiapit wam yake inapaande yumdekanu musip gwaang dua natayamuke musia zikaa siknga natake aminu tapatue butaya dua natayamukaing. \v 32 Wa aminda Anututane mama wamu atnataaing. Aminu sanga wai waaknga binga tasining aminda Anutue nomune take dua yutninggen. Wamu waaknga atnataaing ngana undanga. Wa aminda sanga wai waaknga inatakan dua tasikaing. Aho. Aminu kundu sanga wai waaknga kuutda tasikaing aminde apbakngakaing. \c 2 \s1 Anututa nomana siknga usanziwik. \p \v 1 Unzingge aminu gikat nana tapatuta aminu tapatu anzing ba iniwik, “Gata sanga wai waaknga tasike gata aminu wai amin dakngake yuayak,” ngang iniwik. Aminda wamu waaknga iniwi waapata inane waiakngana takusopunanga dua siwan ita aminu wai aminu kuut dakngake wamna yanangge ngana apmeptawik. \v 2 Sike ninda atnataamang. Anututa sanga nomana tasike aminu sanga wai wa nata daninggat taknga tawake tasikaing amin usanzike toknga aknga yake yaman noman siwikgen. \v 3 Siwan aminu tapatuta ba sanga waiaknga gata tasinggayak kakngakan tasiwik. Waapata unzing tasiwan kakengu gata inike ga waiaknga tasinggayak ngang iniwiyak. Gata unzing inikengu asikaya waiakngakata kusopuwan Anututa nandupan take singgak ngang nataayak? \v 4 Siwan Anututa gae natake gata musipba tapi tekwamban waiakngakae masa imiyakge natake ita musip kwikwik natanggamunggak. Natanggamuke yusika ita kakgan sike gandutewan waiakngaka tawake tasinggayak. Ita tapduu mamaya siknga kakgan sike yuak ngangu gata dua ba nataayak? Dua natake gata musip kwikwiu Anututa natanggamunggak kakngae masa imuke undanga ngang nataayak. \p \v 5 Undanga ngang natake gata yamandet sike musipba tapi tekwamban waiakngakae masa imunangge dua nataayak. Unzingge tapduknga Anututa aminbamu nomana siknga usanzike toknga yake waiaknganae yamik gwene gata toknga siknga papsa. \v 6 Anututa kawawan aminu kuupbamda sanga atasikaing kaknga kake usanzike natapan gutongana wena siwanu wa aminda takekan yutning. Sike ita usanzike natapan wai siwanu wa aminda toknga pake yutning. Ita usanzike tasiwan noman siknga siwik. \v 7 Siwan aminu kunduta sanga takeaknga tawake tasikaing. Tawake tasike semna dua natake wa aminda sanga Anututa apbakngake umana asiknga yapangenake kayuu asinggan yutnanga aknga yamikge natanggamatake tasikaing. Tasiwawa Anututa sanga wa aminda iat gatake kayuk asinggan asinggan yutning kaknga ayamik. \v 8 Siwan ngana aminu kunduta yamandet sike Anututane siakan wamde masa imukaing. Masa imuke wa aminda sanga waiakngakan tawake tasikaing. Tasiwawa Anututa masande aminu waakwakge toknga siknga yaman pake yutning. \v 9 Siwan aminu sanga waiaknga tawake tasiningu wa aminu kuupbamda masande toknga siknga pake yutning. Aminu keu komduine nana sanga waiaknga tawake tasiningu wa aminda toknga apaning. Siwan ngana aminu Judia kep komune nana sanga waiaknga tawake tasiningu wa aminda yapbike toknga buyambam siknga pake yutning. \v 10 Siwan ngana aminu sanga takeaknga tawake tasiningu wa aminu kuupbamde Anututa musia kwikwiknga natayamuke wa amindane umana yapangenawan takekan asinggan yutning. Aminu keu komduine nana sanga takeaknga tawake tasiningu wa amindane umana yapangenawik. Siwan ngana aminu Judia kep komune nana sanga takeaknga tawake tasiningu wa amindane umana enane siknga yapenganawik. \v 11 Ngan. Anututa aminu kuupbamde buya takngatukan usanziwik. Usanzike inaat nana aminde dua kotnake waiaknga tasikaing aminu keu komduine nana amikat gatu Judia kep komune nana amikat kuutde toknga ayamik. Yamuke inaat nana dua keu komduine nana aminu takeaknga tasikaing aminde masa dua yamuke aminu Judia kep komune nana amikat gatu keu komduine nana amikat kuutdane umana yapangenawik. \p \v 12 Aminu Mosesdane mama wamu dua natapbing aminda apbotake waiakngana tasikaing. Wa aminda waiaknganae toknga apaning. Siwan aminu Mosesdane mama wamu asinggan nataaing aminda yamandet sike mama wamu waaknga sandekaing. Wa aminu kuutda toknga apaning. \v 13 Sike aminu Mosesdane mama wamu maakngita nataaing aminda Anutue nomune aminu noman amin dua dakngake yutning. Aho. Aminu mama wamu waaknga tawake tasikaing aminda Anutue nomune aminu noman amin dakngake gitna yutning. \v 14 Sike aminu Judia kep komune nana amin dua ngana keu komduine nana aminda Mosesdane mama wamu dua natapbing. Dua natake ngana wa aminda sanga noman mama wamu waakngata yanggak kaknga ina banipda siwan tasining. Sanga nomana aknga unzing tasiwawa ninda kana wa aminda inane mama wamu kaya ngangu anggaman singgak. \v 15 Anututane mama wamu aminu waakwakgane musiaatang aawan natake tasikaing. Wa aminda sanga atasikaing kaknga ina musiaatang usanzike takngatu take takngatu wai ngang nataaing. Natapa Anututane mama wamu wa amindane musiaatang unin aawan natake tasikaing. \v 16 Siwan tapduknga Anututa yawan Jesu Kraisda aminu kuupbam usanzike tasiwik gwene sanga aminda musiaatang usanzike natake tasikaing kakngae natapik. Natake sanga aminu kuupbamda kusopuknga tasikaing kaknga usanziwan noman siknga siwik. Unzing nata Anututane wamu takeaknga yanikapmake Jesuta aminu kuupbam usanziwik ngang yaninggat taknga buyana unin aawik. \s1 Mosesdane mama wamu asandeking. \p \v 17 Siwan ngana aminu nikat nana tapatu tapatuta ninu Judia nana amindane umanin taknga yapangenatnangge natake wamu takngatu anzing ba yakaing. Anututa nindane bamin papan itane aminabam dakngaking. Dakngake yuwawa Anututa yawan Mosesda mama wamna yamukut. Siwam wamu wa baminde yamukut takngata apu ninde apbut. Wamu waakngata ninde apbutde ninu Judia nana aminda Anutue nomune nomana yutnim ngang ba yakaing. \v 18 Aminu kunduta danindamuwawa ginda Mosesdane mama wamu kuupbam gwa nataing. Natake ginda Anutue baniu atnataaing. Natake ginda sanga kuupbam usanzike natapa takngatu take singgak kakngaekan apbakngakaing. \v 19-20 Ginda mama wamu waakngae natake ita yeutniman kepi gutonga aknga gatu kepi nomana aknga anggaman kaamang. Kake ninda aminu keu komduine nana aminu sanga waiaknga tawake tasikaing amin gatayamuke ninda wa amindane musia pana nomataning. Ninda aminu natdetdetna wena amin yanindamutnim ngang ba yakaing. \v 21 Ngan. Ginda aminu buyambamu ayanindamukaing ngana dasingge gisae musipza dua tapa nomatanggak? Ginda aminu kukae dua paningge yanindamukaing ngana asikaya ginda kukae dua pakaing? \v 22 Ginda yanindamuke ginda yasewa ma tasiwam ngang yanikaing ngana asikaya ginda yasewa dua tasikaing? Ginda anutu pupukngae atemna nataaing ngana asikaya ginda sanga Anutue imunanga aknga kotnake dua imukaing? \v 23 Ginda gisane umanza yapangenake Anututane mama wamda ninu Judia nana aminde gwa apbut ngang yake ngana asikaya ginda mama wamu waaknga asandekaing ba dasing? Sandeke Anututane umana akngana tasiwa mainggak. \v 24 Ngana aminu ayanikapsa tapatuta Anututane wamu takngatu tupa siknga anzing matakut, “Ginu Judia nana aminda tasiwawa danduke aminu keu komduine nana aminda Anutue inisapdukaing,” ngang matakut taknga buyana unin aakgak. \s1 Aminda Anutue nomune take yuwik. \p \v 25 Siakan. Aminda gupza matandama ginda aminu Judia nana amin dakngaking. Dakngake ginda gupminu gwa matanimuking ngang natake mama wamu kuupbam tawake tasiwanu take siwik. Siwan ngana ginda mama wamu waaknga sandekengu ginda gupza dua binga mataking amin dakngake Anutue nomune take dua yutning. \v 26 Siwan ngana aminu tapatu keu komdune nana amindane gupna dua mataningu waapata ninu aminu Judia nana amikat dua gatake yutnim. Ngana waapata mama wamu waaknga tawake tasiwanu asikaya Anututa waapae natapan take dua siwik? Ita aminu gupna gwa matangamuking kapa binga dakngawan Anututa kawan take siwik. \v 27 Siwan ginu mama wamu Mosesda tupa siknga matakut takngata ginde apbut. Ginde apan gupza matandama ginda Judia nana amin dakngake yuaing ngana ginda mama wamu waaknga asandekaing. Siwan ngana aminu kepna kepna nana gupna dua matayamukingu wa aminda ina banipda siwan mama wamu Mosesda matakut taknga tawake tasikaing. Unzingge wa aminda ginu Judia nana amin usanzike natapa take dua siwik. \p \v 28 Siwan aminu Anutue amin siknga dakngake yuak kapa mamin? Asikaya aminu gupna tupa matangama Judia nana amin dakngake gupna san gan tabakngake na Anutue amin ngang yanggak kapanin? \v 29 Aho. Sanga Judia nana aminda Mosesdane mama wam tawake gupna matakaing kakngata tasiwan aminu Anututane amin siknga dua dakngawik. Wena. Aminu musiaatangu waiaknganae bitake ita musiagwen tapan nomatawiu waapata Anututane amin siknga dakngawik. Siwan aminu waapatane umana aminda dua yatangenatning ngana Anututa ayatangenawik. \c 3 \s1 Anututa sanga nomana aknga asinggan tasiwik. \p \v 1 Siwan ninda dasing natapnim? Ninu Judia nana aminda aminu kundu dua ba yapbikamang? Ba sanga gupmin matakamang kakngata buyana dua ba aakgak. Aake sanga waakngata ninu Judia nana aminu dua ba gatanimunggak? \v 2 Aho. Sanga takeaknga kwaapzangga aake gatanima aminu kuupbam asiknga yapbike yuamang. Sanga take tupan taknga aake gatanimunggak kaknga anzing. Anututa inane wamna ninu Judia nana amindekan tupa siknga atnimukut. \p \v 3 Siakan. Atnimukut ngana aminu kunduta wamu waaknga dua tawake tasiking. Ngana ie dasing yanim? Asikaya sanga wai waaknga aminu waakwakga tasiking kakngae natanggamatake Anututa wamu tupa yawan kekekakut taknga apba sandewik? Aho. \v 4 Wena siknga. Anututa siakan wamu asinggan yanggak ngana aminda kem tasikaing. Unzing wamu takngatu Anututane wam yanikapsa aminu tapatuta tupa siknga anzing matakut, \q1 “Aminda gatane wamu kuupbam usanzike natapa siakan siwik. \q2 Gata wamba yawi usanzike natapa wamba wena siwik,” \m ngang matakut. \p \v 5 Siwan ninda dasing yanim? Ninu Judia nana aminda sanga waiaknganinu dua tasikamang gamu Anututa sanga nomana aknga asinggan tasinggak kakngata anggaman dua siwan ngang yanim ba dasing? Aho. Asikaya ninda yake ninda waiaknga tasikamang kakngatane buya aawan aminbamda itane umana aknga yatangenakaing ngana ita toknga waiaknganinde yake ninde niman pana nomana dua siwik ngang yanim? Nata aminda yakaing kakngakan tawake wamu waaknga yawa gutonga siknga singgak. \v 6 Aho. Unzing gua. Anututa ninu Judia nana aminde toknga yake nomana dua nimik gamu ita aminu kepna kepna nana amindane wamna katak dua usanziwan. \v 7 Siwan aminu tapatuta anzing ba yawik, “Nata kem taknga tasiwa kake Anututa wamu tupa yawan kekekakut taknga tawake toknga yake namik. Namuke ita nomana aknga tasike toknga yake imunggak ngang natake aminbamda itane umana aknga asiknga yatangenatning. Nata kem taknga dua tasikum gamu Anututane umana akngana dua yatangenawam ngang ba yawik. Yake Anututa dasingge natane wama usanzike natapan take dua siwik,” ngang ba yawik. \v 8 Aminu kunduta nae temapa yake anzing yakaing, “Polda yake ninda waiaknganin tasina Anututa toknga yake niman kake aminbamda itane umana aknga yatangenawa take siwik,” ngang yanindamukgak ngang nae sapdut wamu unzing yaking. Sike wa amindane wam usanzike Anututa natapan take dua siwan ita toknga yake yaman noman siwik. \s1 Aminu wai amin dakngake yuaing. \p \v 9 Siwan dasing natapnim? Asikaya Anututa ninu Judia nana amindane wamin usanzike natapan take siwik ngana keu komduine nana amindane wamna usanzike natapan take dua ba siwik? Wena siknga. Nata gwa yawa natapbumang. Waiakngata ninu kuupbam Judia nana amikat gatu Judia nana dua yuaing amikat usikwatanipmakut. \v 10 Unzing Anututane wam yanikapsa aminu tapatuta wamu takngatu anzing matakut, \q1 “Aminu tapatuta Anutue nomune aminu noman tapa dua dakngake yuak. Wena siknga. \q2 \v 11 Aminu natdetdetna kaya tapatu wena. \q2 Aminu Anutue kunangge nataau tapatu wena. \q1 \v 12 Aminu kuupbamda Anututane kepi gwa teking. \q2 Aminu kuupbamda songa sikaing. \q1 Aminu sanga takeaknga tasinggau tapatu wena. \q2 Tapatu wena siknga. \q1 \v 13 Aminu kuupbamda wamu kapanga aknga asinggan yake aminda bukatake kapanga akoke aminbam pasiwan maikaing binga tasikaing. \q1 Aminu kuupbamda kem wamu asinggan yake gomokga amin yasiwan maikaing binga tasikaing. \q2 \v 14 Aminu kuupbamda musia zikaa natake kaanga wamu asinggan yakaing. \q1 \v 15 Bania toknga zetgaman natake amin zipa kungwakaing. \q2 \v 16 Asinggan sangaapa kwaapzang pasiwa maiwa meya aknga aminbamde yama buyambam singgak. \q1 \v 17 Kepi musia kwikwiknga aminde natayamunanga akngae dua tawake tasikaing. \q2 \v 18 Anutue dua natake ie dua gwaukaing.” \m Ngangu wamu waaknga tupa matakut. \p \v 19-20 Sike ninda atnataamang. Aminu tapatuta Anututane wamu kuupbam tawake tasiwik gamu waapata Anutue nomune take yuwan. Ngana Anututane wamu waakngata ninde nisane waiaknganin yeutnimunggak. Yeutniman kake ninda waminu yanangge apmeptanim. Sike Anututa natake aminu ita mama wamna yamukut amindane waiaknganata anggaman siwan wamna yanangge apmeptaningge natake ita mama wamna yamukut. Unzingge aminu kuupbamu kepna kepna nana aminda Anututane nomune yuke wamna yanangge apmeptaning. \s1 Anutue nomune gitna yutningge kepi. \p \v 21 Ngan. Tupa Anututa mama wamna ayamukut. Siwan ngana apmaau ita gatanimuke aminda itane nomune gitna yutnangae kepi yeutniman kakumang. Mosesdane mama wamda kepi waaknga dua yeutnimukut. Aho. Aminu Anututane wam yanikapbing aminda kepi wa yaking kakngata yutake apu ninde kuut apbut. \v 22-23 Sike wamu waaknga anzing. Aminu kuupbam Jesu Kraisde natapa kekeknga siwik aminda Anutue nomune gitna yutning. Ngan. Anututa aminu tapatue dua gwauke kuupbamde buya takngatukan usanziwik. Dasingge? Aminu kuupbam Judia nana amikat gatu keu komduine nana amikat ngangga waiakngana tawake tasiwawa Anututa kawan take dua singgak. Siwan ngana aminda Jesu Kraisde natapa kekeknga siwiu Anututa kawan take siwan wa aminda Anutue nomune gitna yutning. \v 24-26 Ngan. Anututa ina banipda siwan aminu kuupbamde butaya natayamukut. Butaya natayamuke ita tasiwan Jesu Kraisda aminbamdane nomune kungwake daknga tukngwakut. Ita aminu kuupbamde tangge kungwayaman kake Anututa musia toknga natayamukut taknga atekut. Siwan aminda Jesue natake ita unzing gatanimuke kungwaniman Anututa gwa wikake yuak ngang natapa kekekawanu wa aminda Anutue nomune aminu noman amin dakngake yutning. Ngan. Anututa sanga waaknga tasinimuke nata noman aknga tasinggat ngang yeutnimunangge natake tasikut. Dasingge? Tupa Anututa tapduu mamaya siknga amindane waiaknganae kakgan sike zetgaman yake toknga dua yamukut. Ngana apmaau Anututa aminu sanga Jesuta gatanimuke tasikut takngae natapa kekekaning aminde natake wa aminda waiaknga dua binga tasiking amin dakngake yuaing ngang nataak. Sanga waaknga tasike nata sanga nomanaaknga atasinggat ngang yeutnimunangge natake tasikut. \p \v 27 Siwan asikaya ninda nisane umanin yapangenatnim? Aho. Kepi wena. Sike sanga dasing kakngata kepi waaknga umutnimunggak? Asikaya ninda sanga mama wamu katak tawake tasikamang kakngata kepi waaknga umutnimunggak ba dasing? Aho. Sanga ninda Jesue natapna kekekanggak kakngata kepi umutniman ninda nisane umaninu Anutue nomune yapangenatnanga dua. \v 28 Dasingge? Ninda anzing natapna kekekanggak. Aminda mama wamu katak siknga tawake tasiwiu Anututa aminu waapae aminu noman tapa ngang dua natapik. Aho. Anututa aminu Jesue natapan kekekawiu waapaekan natake aminu noman tapa daknganggak ngang natapik. \v 29 Siwan asikaya ninu Judia nana aminda Anutue kuna take siwan ngana aminu keu komduine nana aminda ie kunanga dua ba dasing? Wena siknga. Aminu kuupbamda Anutue take kuning. \v 30 Ita aminu kuupbamdane Anutuna awia tapatukan. Sike ninu Judia nana gupmin matakamang aminda Jesue natapna kekekawiu Anututa ninde natake aminu noman amin ngang natapik. Siwan ina unzakan aminu keu komduine nana gupna dua mataking aminda Jesue natapa kekekawiu wa aminde natake aminu noman amin ngang natapik. \v 31 Siwan ginda anzing ma natapam. Ninda Jesue natapna kekekawanu mama wamde masa take imuke yaitapakusinim ngangu ma natapam. Aho. Mama wam takngatane buya aawan ninda Jesue natapna kekekawik. \c 4 \s1 Aminu noman takngae yapii anzing. \p \v 1 Siwan ninda Ebrahamu ninu Judia nana amindane bamin siknga apae dasing yanim? \v 2 Sike Ebrahamda kepi nomana aknga tawake tasikut takngae natake aminu noman tapa daknganggak ngang Anututa natapanu Ebrahamu waapata inane umana take yatangenawik. Ngana ita Anutue nomune yatangenatnanga dua. Aho. \v 3 Aminu Anutue wam yanikapsa aminu tapatuta wamu takngatu anzing matakut, “Ebrahamda Anututane wamde natapan siakan sikut takngae natake Anututa waapae aminu noman tapa daknganggak ngang natapbut,” ngang tupa siknga matakut. \p \v 4 Ninda atnataamang. Aminda puya pasiwiu waapata mani apapik. Pake puya toikga nae butaya natake gatangamunangge natake moo siknga namunggak ngang dua natapik. Aho. Puya pasipakapbumde namunggak ngang natapik. \v 5 Ina unzakan. Aminu tapatuta Anutue nomune amin noman tapa daknganangge ba natapik. Natake waapata Anutue natake Anutu ninu wai aminde butaya natake gatanimunggak kapata tasike ninda moo siknga aminu noman amin daknganimde kepi tasinimunggak ngang natapik. Natake waapata puya takngatu tasinangge dua natake ngana ita Anutue natapan kekekawanu Anututa aminu waapae natake aminu noman tapa daknganggak ngang natapik. \v 6 Siwan aminu tapatuta puya takngatu aminu noman tapa Anutue nomune dakngawik kaknga dua tasiwik. Dua tasike ngana ita Anutue natapan kekekawanu Anututa aminu waapae apbakngake aminu noman tapa daknganggak ngang natapik. Siwan aminu waapata asiknga bakngawik kakngae natake baminu Devitda tupa siknga wamu takngatu Anutue wapatang anzing matakut, \q1 \v 7 “Aminu Anututa waiakngana sandeyamukut aminda \q2 asiknga bakngakaing. \q2 Sandeyaman wena gwa sikut aminda asiknga bakngakaing. \q1 \v 8 Aminu Anututa waiaknangae dua natanggamatanggak aminda \q2 asiknga bakngakaing,” \m ngang matakut. \p \v 9 Sike wamu wa Devitda matakut takngae natake dasing yanim? Asikaya ninu Judia nana gupmin matakamang amindakan waiaknganinu wena sikutde apbakngakamang? Aho. Ninu Judia nana amikat gatu aminu keu komduine nana aminu kuutda apbaknganim. Ngan. Ebrahamda Anututane wamde natapan siakan siwan ita aminu noman tapa Anutue nomune dakngakut ngangu gwa yawa nataamang. \v 10 Siwan Ebrahamu dasing yuwawan Anututa ie natapan aminu noman tapa sikut? Asikaya ita gupna apmatake yukut ba dasing? Aho. Tapduknga Anututa mama wamna dua yaman natake gupna dua matakaking gwene Anututa Ebrahamde natapan aminu noman tapa sikut. \v 11 Anututa ie natapan aminu noman tapa siwana masande Anututa iniwan Ebrahamda ita ina gamok gupna matakut. Sike gupna wa matakut takngata tuwangu takngatu binga sikut. Sike tuwangu waakngata yeutniman ninda natake Ebrahamda gupna dua matakuu tapduu waomune ita Anutue natapan kekeknga siwan Anutue nomune aminu noman tapa dakngakut ngang nataamang. Siwan aminu kepi waaknga tawake gupna dua matake ngana Anutue natapa kekekawiu wa aminda Anutue nomune aminu noman amin dakngake yuaing. Sike wa aminda Ebrahamde natake nindane bamin sikngaapa ngang natake take inikaing. \v 12 Siwan ninu gupmin matakamang aminu kuutda Ebrahamu nindane bamin sikngaapa ngang inikamang. Ngana sanga gupna apmataking kakngaekan natake Ebrahamu bamin ngang ininanga dua. Aho. Aminu gupna mataking aminu kepi Ebrahamda gupna dua matakuu tapduu waomune ita Anutue natapan kekekakut taknga tawake tasiningu wa aminda Ebrahamde natake nindane bamin sikngaapa ngang take inining. \s1 Anutue nomune aminu noman amin dakngananga dua. \p \v 13 Siwan Anututa Ebraham inike, “Aminu gatane dongune aatning aminda yutake kuning aminda keu kuupbamu apme taning,” ngang iniwan kekekakut. Sike ninda dasing natapnim? Asikaya Anututa wamu waaknga yake Ebrahamda mama wamu katak siknga tawake tasikut takngae natake yawan kekekakut ba dasing? Aho. Ebrahamda Anutue natapan kekekakut takngae natake aminu waapa aminu noman tapa daknganggak ngang natapbut. Natake Anututa wamu waaknga inikut. \v 14 Siwan asikaya wamu waaknga buya aawan aminu mama wam tawake tasikaing amindakan keu kuupbamu paning? Aho. Wa amindakan papanu sanga Anutue natapna kekekanggak kaknga buya dua aawik. Buya dua aawanu wamu wa Anututa yawan kekekakut takngata songa siwik. \v 15 Ninda atnataamang. Aminu mama wamu atnataaing aminda mama wamu waaknga sandewanu sanga toknga akngata yuyamunggakgen. Siwan ngana aminu mama wamu dua yamukut aminde natake mama wamu asandekaing ngang yananga dua. \p \v 16 Unzingge Anututa ninde butaya natake gatanimunangge natapbut. Natake ninda ie natapna kekekawanu ita ninduke aminu noman amin ngang natapik. Ninu mama wam tawake tasikamang amikat gatu aminu mama wamu waakngae dua natapbing amikat ngangga sanga wa Ebrahamda Anutue natapan kekekakut taknga tawakengu ninda Anutue nomune aminu noman amin daknganim. Dakngakengu ninu kuupbamda Ebrahamdane zakngi dakngake yutnim. Yuwatna wamu tupa Anututa Ebraham iniwan kekekakut takngata yutake apu ninu Anutue natapna kekeknga singgak aminde siakande siknga apik. \v 17 Siwan Anututa wamu takngatu Ebraham inikut takngae natake aminu tapatuta anzing matakut, “Nata tasiwa aminu keu komduine nana aminda gae natake nindane bamin sikngaapa ngang yaning,” ngang matakut. Siwan wamu wa Anututa yawan kekekakut taknga buya aawan Anutu Ebrahamda ie natapan kekekakuu waapaekan ninda natapna kekekawik. Natapna kekekawan ninduke Anututa Ebrahamdane zakngi dakngakaing ngang ninduak. Anutu waapata gwa kupsa amin pangenawan kayuu gatu yutning. Gatu ita sanga dua aakut takngae natake yawan sanga waakngata asaawik. \p \v 18 Ngan. Anututa Ebraham iniwan kekekakut taknga buyana aawikge kepi wena sikut ngana Ebrahamda wamu waakngae natapan siakan sikut. Siwan ita sanga waakngata aawikge apbakngake natayukut. Ebrahamda unzing tasikutde aminu keu komduine nana aminda ie nindane bamin sikngaapa ngang nataaing. Sike wamu Anututa inike, “Gatane zakngikata yutake kunggawan buyambam siknga siwik,” ngang inikut taknga buya unin aakut. \v 19 Sike Ebrahamda nakanu buyambam siknga 100 binga ba kawan sandewan gatu maatna Sera waapata aminuake sikut. Siwan sanga wa takngaae natake ngana ita Anututane wamde natapan kekekakut takngata dua tuyukakut. \v 20-21 Dua tuyukake ita Anutue nangaakan dua natake wamu wa Anututa tupa iniwan kekekakut takngae natake musia takngaaya dua natapbut. Aho. Ita natake Anututa take wamu ina yawan kekekakut taknga tawake tasiwan buyana asawik ngang natapan kekekakut. Natapan kekekawan ita Anututane umana aknga yatangenake Anutue natapan kekekawan buyambam siknga sikut. \v 22 Unzingge wamu takngatu Anututane wapatang aminu tapatuta anzing matakut, “Ebrahamda Anutue natapan kekekawan Anututa ie natake aminu noman tapa daknganggak,” ngang matakut. \v 23 Siwan wamu waaknga Ebrahamde natake matakut. Sike ngana iekan dua matakut. \v 24-25 Aho. Anututane wam yakapsa aminu wamu waaknga matakuu waapata nindeat matakut. Sike Anututa ninde natake ita kapewan aminda Buyambam tapaninu Jesu tanguwa kungwake nindane waiaknganinde kungwanimukut tapa akumbut katangga tangenakut. Tangenake nin gatanimunangge natake ita ninda aminu noman amin inane nomune daknganimde kepi unin tasinimukut. \c 5 \s1 Ninda Anutuat gatake yutnim. \p \v 1 Siwan sanga Buyambam tapaninu Jesu Kraisda nin gatanimuke tasikut takngae natake ninda Jesue natapna kekekanggak. Unzingge Anututa ninde natake amin noman dakngake yuaing ngang nataak. Natake sanga Jesuta tasinimukut takngata nin gataniman Anututa ninde musip kwikwik natanimuke yuak. \v 2 Siwan ninda Jesue natapna kekekanggak kakngae natake Jesuta nin gatanimuke kepi tasiniman ninda Anututane kwikwiknga akngae gepbiatang kopbumang. Koke yusika ninda natake Anutu kekeknga siknga yuak kapata nindane umanin yapangenawan ninda iat gatake asinggan yutnim takngae apbakngake natayuamang. \v 3 Sike sanga waakngaekan dua bakngakamang. Aho. Ninda natake sanga aminda Jesue iwana dakngake meya takngatu takngatu ninde nimukaing kakngae apbakngakamang. Ninda atnataamang. Meya takngatu takngatu ninde apukaing kakngata nindane musipminu papa kekekawik. Kekekawan ninda Jesuat gitna gatake yutnim. \v 4 Sike ninda kekekake yusika meya takngatuat kakengu ninda kayuk kaknga ngang dua natapnim. Gwan natdekumang ngang natapnim. Natake ninda dua pimanim ngang natake kekekake natayutnim. \v 5 Sike sanga wa natayuamang kaknga buya asaawik. Buya aawana ninda sanga waakngae maaknga dua panim. Dasingge? Anututa inane Waung Kapa ninde niman ita musipmin papan kekekanggak. Papan kekekawan ninda sanga Anututa ninde butaya natanimunggak kakngae natapna buyambam siknga singgak. \p \v 6 Siwan ninda Anutue nomune gitna yutnimde kepi tawana maiwawan Jesuta tapduknga Anututa yakut gwene ninu wai aminde tangge kungwanimukut. \v 7 Siwan ninda atnataamang. Aminu noman apae tangge aminu tapatuta kumnangge natapan take siknga dua siwikgen. Siwan ngana ita kekekakengu aminu take waapae apba kungwangamik. \v 8 Siwan ngana Anututa sanga butaya ninde natanimunggak kaknga yeutnimunangge natapbut. Yeutnimunangge natake ita yawan Kraisda apuke ninda wai amin dakngake yuwatna ita ninde tangge kungwanimukut. \p \v 9 Kungwanimuke daknga tukngwakut takngata nin gatanimuke kepi ninda Anutue nomune aminu noman amin daknganimde kepi tasinimukut. Siwan asikaya Jesuta dua gatanimuke kepi Anututa nindane waiaknganinde toknga yake nimikge kepi dua ba umutnimik? Wena siknga. \v 10 Ninda atnataamang. Ninda tupa Anutue iwana dakngake yukumang ngana Anututa yawan inane waakngata ninde tangge kungwanimukut. Ita kungwaniman Anututa ninde musip kwikwik natanimunggak. Ita musip kwikwik natayuwawan asikaya Jesu akumbut katangga gatuna gweakut tapata dua gataniman ninda Anutue nomune gitna asinggan asinggan dua ba yutnim? Wena siknga. \v 11 Ita akgataniman Anututa ninde musip kwikwik natanimunggak. Unzingge ninda Anutue asiknga inimbakngakamang. \s1 Sanga Adamda tangenakut taknga. \p \v 12 Siwan ninda atnataamang. Aminu tapatuta yakap siknga sanga wai takngatu tasikut. Sike sanga wa tasikut takngata yutake apu apu aminu kuupbam pakut. Papan aminu kuupbamda waiaknga tawake tasiyuk kungwawa kwaitakapukaing. \v 13 Ninu atnataamang. Anututa mama wamna Mosesde dua iniwawan tapduu waomune aminda waiaknga atasikaking ngana mama wamu wena siwan wa aminda asandeke wai tasiking ngang yananga dua. \v 14-15 Ngana aminda kupa kwaikaing kakngata tapduknga Adamda yukut komuneta apu tapduknga Anututa Mosesde mama wamna inikut komune apbut. Siwan sanga waakngata aminu kuupbam panggaganuwan kuupbamda kungwawa kwaitakapukaing. Ngan. Anututa mama wamu takngatu Adam inikut taknga Adamda asandekut. Siwan Anututa mama wamu Adamda sandekut taknga aminbamde dua yaman mama wamu waaknga dua sandeking. Ngana waiaknga inata inata tasikingge aminu kuupbamda akungwawa kwaitakapukaing. Siwan ninda natake waiaknga aminu tapatuta tasikut takngata yutake apu aminu buyambam papan kungwawa kwaitakapukaing ngang natapna siakan singgak. \p Siwan Anututa ina banipda ninde butaya natake yakut. Yawan aminu Jesu Krais waapata musip kwikwik natanimuke tasikut takngata yutake apu aminu buyambam papik. Siwan ninda sanga waakngae natapna siakan siknga singgak. Sike ninda sanga Adamda tangenakut takngaat gatu sanga Jesuta masande tangenakut takngaat usanzike natapna sanga wa takngaata yutake apu aminu buyambam papat ngana buyana inata inata aakaing ngang nataamang. Unzingge ninda Adamda tasikut takngae natakengu ninda aminu wa masan apbut tapata tasikut taknga kuut bokngan binga nataamang. \v 16 Sike buya sanga Anututa ina banipda siwan moo siknga tasinimukut taknga buya aawan gatu sanga Adamda tasikut takngaaya kuut buya aawan kake sanga wa kuut takngaat usanzike natapna buya kundukan dua singgak. Aho. Aminu waapata sanga wai takngatu tasiwan buya aawan sanga toknga pananga akngata aminu buyambamde yuyamunggak. Siwan ngana aminu buyambamda waiaknga kwaapzang tasiwawa Anututa ina banipda siwan musip kwikwik natayamuke tasiwan waiakngana wena singgak. \v 17 Ngan. Aminu tapatu Adam waapata sanga wai takngatu tasiwan buya aawan yutake apuwawan aminu kuupbamda kungwawa kwaitakapukaing. Sanga waakngae natapna siakan singgak. Siwan ngana aminu tapatu Jesu Krais waapata tasiwan buya siakande siknga asaawik. Buya aawan Anututa ina banipda siwan ninde butaya natanimukut. Natanimuke ita musip kwikwik nataak kakngane kepi ninda inane nomune amin noman daknganimde kepi tasinimukut. Siwan aminu kepi waakngae apbakngake taningu wa aminda aminu Jesu Krais waapaat gatake unekan kayuk asinggan asinggan yutning. \p \v 18 Siakan. Sanga wai takngatu tasiwan buya aawan sanga toknga pananga aknga aminu kuupbamde yuyamunggak. Ina unzakan Jesuta sanga noman takngatu tasiwan buya aawan sanga Anutue nomune amin noman dakngake kayuk asinggan yutnanga aknga aminu kuupbamde yuyamunggak. \v 19 Ngan. Aminu tapatuta yamandet sike mama wam sandekut takngata yutake apu aminu kuupbamde apbut. Apan Anutue nomune aminu waita yuaing. Siwan ngana aminu tapatuta wam gwaamuke tasikut takngata yutake apu aminu kuupbamde apbut. Unzing apbutde aminu kunduta Anutue nomune noman dakngake yutning. \p \v 20 Siwan aminda apbotake waiakngana tawake tasiwawa Anututa mama wamna yamukut. Yaman natake ngana yamandet sike sandewawa waiakngana buyambam sikut. Buyambam siwan ngana Anututa musip kwikwik natanimunggak kakngata buyambam siknga sike waiaknganinu kwaapzang ngana asandetnimunanga. \v 21 Siwan sanga wai waakngata yutake apu aminu kuupbam panggaganuwan kungwawa kwaitakapukaing. Ina unzakan Anututa ninde butaya natanimuke gatanimukut takngata yutake apu aminu buyambam panggaganukgak. Nin panggaganuwan ninda amin noman Anutue nomune dakngake yuamang. Yuke sanga Buyambam tapaninu Jesu Kraisda tasinimukut takngae gepbiatang yuke ninda kayuk asinggan asinggan yutnim. \c 6 \s1 Waiaknganinde gepbiatang dua yutnim. \p \v 1 Unzingge ninda dasing yanim? Asikaya ninda waiaknganin tawake tasiwatna Anututa musip kwikwik natanimunggak kakngata buyambam siwik ba dasing? \v 2 Wena siknga. Ninu atnataamang. Aminu tapatuta akungwakengu sanga kayuk yuke asinggan tasikakut taknga teke dua tawambikge atnataamang. Ina unzakan ninu Jesutane amina dakngake waiakngae banakan katang yukumang ngana gwa teke epu kepman kuke yuamang aminda sanga wai tupa tasikumang kaknga gatu dua tawake tasinim. Wena siknga. \v 3 Ginu atnataaing. Ninu Jesue natake aminda yangga sautnimukingu sanga Jesuta ninde tangge kungwanimukut takngata ninu kuupbamdane musipmin papan nomataking. Musipmin papan nomatawa ninda Jesuat gatake musipminu takngatukan natake unekan binga yuamang. \v 4 Siwan Jesuta akupana sanga aminda itane gupnasan kwaiking kakngata tasiwan ita gwa kumbut ngang anggaman sikut. Ina unzakan sanga aminda ninu yangga sautnimuking kakngata tasiwan ninda Jesuat gatake yuamang ngang anggaman siwan sanga waakngata kekeknga sikut. Siwan Jesutane Nana apata inane kekeknga aknganata Krais akumbut katangga tangenawan gweake ita kayuk asinggan yuwawik. Ina unzakan ninda kepi kayuk kaknga tawake tasinimde natake aminda yangga sautnimuking. \p \v 5 Ninu atnataamang. Sanga Jesuta kungwanimukut takngata yutake apu nin papan ninda waiakngae banakan katang yukumang ngana gwa teke epu kepman kuke yuamang. Ina unzakan sanga Jesuta akumbut katangga enake kayuk yuak kakngata nin papan ninda waiaknga teke epu kepman kuke kepi kayuk kakngae apbakngake tawake tasinim. \v 6-7 Ninu atnataamang. Aminu gwa kupanu ita wamna yawikge takopnanga dua. Siwan musia gatu dua enawan ita kayuk yuke waiaknga tasikakut taknga gatu tawake tasinanga dua. Ina unzakan. Tupa ninda Jesuat dua gatake yukumang gwene sanga wai musia enayaaknga tawake tasikumang. Siwan sanga wa tawake tasikumang kaknga sanga Jesuta amin saamdakane kungwanimukut takngata tangutapan kumbutde musipminu gatu dua enawan tasinim. Dua enawan tasiwatna waiakngata ninu gatu dua panggaganuwik. \p \v 8-9 Siakan. Ninu atnataamang. Anututa Krais akumbut katangga tangenawan sanga akumbut takngata gatu tanggaganutnanga dua. Wena. Ita kayuk asinggan asinggan yuwawik. Ina unzakan. Aminda Krais tanguwa kupan nindane waiaknganinu kuut gwa kumbut ngang natake ninda sanga musia enayaaknga gatu tawanangge dua natapnim. Dua natake ninda Jesuat gatake kayuk asinggan asinggan yutnim. \v 10 Siwan ita kungwake aminu kuupbamdane waiakngana sandeyaman puyuwikge kepi tasikut. Tasike ita gatuna waiaknganinde kumnangge dua natapik. Aho. Ita kayuk asinggan asinggan yuke Anutuekan natanggamatake tasiwik. \p \v 11 Siwan ina unzakan ginda Jesu Kraiskat gatake musipza takngatukan natapnong. Natake ninda sanga musia enayaaknga gatu tawanangge gwa bitakumang ngang natapa kekeknga siyok. Siwan Anutuekan natanggamatake tasinong. \p \v 12 Siakan. Ginda waiaknga dua katewa waiakngata ginu panggaganuwan sanga musia enakaing kaknga tawake tasining. \v 13 Ginda kagwauke waiakngata ginu dua panggaganuwikge gwautnong. Gwauke sanga musia enakaing kaknga dua tawake katakzaat genzat musipzaatang gatu natdetdetzaatang gatu maakzata nataaing kakngaat gatu kaisata akaaing kakngaat ngangu wai wa kuupbamu ma tasiwam. Wena siknga. Ginda yamandet dua sike Anutue gepbiatang koyuke ie banip tawake tasinong. Tasike sanga nomana akngakan tasike yutnong. Asikaya ginda waiakngasae kumnanga akngaakatang yuking ngana dua teke epu kepman kuke yuaing ba dasing? \v 14 Aho. Ginda gwa teke epu kepman kuke kayuk asinggan yutnanga aknga gwa take yuaing. Yusika ginu Anututa musip kwikwik natanimuke sanga ninde tasinimukut takngae gepbiatang yuaing. Yuke ginda mama wamu asinggan sandekaing kakngae gepbiatang yuking ngana gwa teke epu kepman kuke yuaing. \s1 Puya nomana akngae gepbiatang yuamang. \p \v 15 Unzingge ninda dasing tasinim? Ninda mama wam taknga gwa teke sanga Anututa musip kwikwik natanimunggak kakngae gepbiatang ayuamang. Yuke asikaya ninda sanga wai takngatu takngatu take tasinim? Wena siknga. \v 16 Ginu atnataaing. Ginu aminu tapatutane banip tawake ie gepbiatang koke yukengu ginda aminu wa itane genu gwaamukaing kapae puya amina dakngake yutning. Ina unzakan ginda waiaknga tawake tasikengu ginda waiakngae gepbiatang koyuke itane puya amina daknganing. Dakngake waiaknga tasiyuk kumning. Ngana ginda Anutue gen gwaamukengu ginda itane gepbiatang koyuke Anutue nomune amin nomanda yutning. \v 17 Siakan. Tupa ginda sanga waiakngae gepbiatang yuking ngana ginda gwa teking. Teke Anututane wam atdanindamuking kakngakan tawanangge iaknga siknga natake tasikaing. Unzingge ninda Anutue asiknga inimbakngakamang. \v 18 Ngan. Ginda waiakngae gepbiatang yuking ngana Anututa ginu gwa sandewan ginda sanga nomana akngae gepbiatang yuaing. \p \v 19 Ge nata ginde natake gindane natdetdetza dapakngae gatandamunangge natapbum. Natake sanga asinggan kaamang kakngae tuwanguke nata yake ginda sanga takngatue gepbiatang yuaing ngang daninggat. Siakan. Tupa ginda waiaknga katewa waiakngata ginu panggaganuwan ginda yamandet sike sanga wai takngatu takngatu asinggan pasiwawa buyambam siknga sikut. Siwan ngana apmanu ginda nomana aknga katewa nomana akngata ginu panggaganuwan wam gwaamuke sanga take akngakan tawake tasinong. \p \v 20 Siwan ginda waiakngae puya amin dakngake yuwawa sanga take akngata ginu dua panggaganukut. \v 21 Dua panggaganuwawan sanga ginda waiaknga tasikaking kakngae apmanu maaknga nataaing kaknga buya dasing binga aakut? Buya aawan sanga akumnanga akngata yutdamukut. \v 22 Siwan apmanu Jesuta gatandamuke waiakngata ginu panggaganukut taknga sandewan ginda Anutue puya amina dakngake yuaing. Dakngake puyana pasiwawa buya aawan ginda Anutue nomune gitnata yutning. Yuke kayuk asinggan asinggan yutning. \v 23 Ngan. Waiakngana tasiwawa buya aawan akumning. Ngana Jesu Kraisda gataniman Anututa ninde butaya natanimuke sanga moo siknga tasikut taknga buya aawan ninda Anutuat gatake asinggan asinggan unekan yutnim. \c 7 \s1 Anututane gen gwaamutnangge. \p \v 1 Ngan mate notnabam. Ginu mama wam taknga atnataaing. Mama wamda ninu kayuk yuamang aminde ninitakapunggak kaknga atnataaing. \v 2 Sike maya tapatuta apnae kuwan apnata kayuk yuwawan mayata bitake teke kukengu mama wamda yakut taknga meya papik. Siwan ngana apnata akupanu mama wamda yakut taknga maya waapata apna kayuk kapae kuwikge kepi dua umukngamik. \v 3 Aho. Apnata kupanu maya waapata apna kayuk kapae kukengu mama wamu dua sandewik. Siwan ngana apnata kayuk yuwawan mama wamda yakut takngae natake maya waapata wawi tapatue dua kuwik. Sike mayata yamandet sike wawi tapatue kukengu ita yasewaapa dakngawik. \p \v 4 Siwan mate notnabam. Ina unzakan. Mama wamda ginu dua danduyuak. Dasingge? Sanga waiaknga ninda tasikumang kakngata nindane apmin binga dakngawan nikat gatake yukumang. Ngana Jesuta kungwanimuke sanga wai waaknga tangutapan kumbut. Sike sanga wa tanguwan kumbut taknga mayata apna apata akupan apnae kayuk kapae kunggak binga ninda aminu kayuk kapae kunim. Sike aminu wa ie kunim tapa Krais Anututa akumbut katangga tangenakut tapanin. Siwan ninda iat gatake unekan yuwatna musipmin papan nomatawan ninda Anutue natanggamatake kepi nomana aknga tawake tasinim. \v 5 Ngan. Tupa ninda sanga wai musia enaya akngakan tawake tasiwatna mama wamda musipmin pangenawan wamu ma tasiwam ngang ninikut taknga zetgaman sandetnangge natapbumang. Sandetnangge natake tasina buya aawan akumananga akngata yutnimukut. \v 6 Siwan mama wamda nin ninduyuke ninu panggaganuwan yukumang ngana apmanu mayata apna apata akupan apna kayuk kapae kuwikge mama wamu waakngata dua yandaknganggak binga ninu mama wamda dua panggaganukgak. Unzingge ninda mama wamde gepbiatang yuke kepi nomana aknga kwatan siknga tasikumang kaknga teke ninda kepi nomana aknga musipmikatang iaknga siknga natake tawanangge tasikamang. \s1 Waiaknganin yeutnimuke nin pasiwan maikamang. \p \v 7 Unzingge ninda dasing yanim? Asikaya mama wamu sanga wai ba dasing? Wena siknga. Sike mama wamda natane waiakngana dua yeikngamunggak gamu nata ie dua natdewam. Mama wamda yake, “Gata aminu kundutane sangaapanae ma geenguwim,” ngang dua yanggak gamu sanga nata sangaapanae geengukgat takngae natake sanga wai tasinggat ngang dua natapam. \v 8 Ngan. Mama wamu wena gamu ninda waiaknganinu dua kanam. Ngana mama wamda yawan waiakngata musipma tangenawan nata yamandet sike sanga waiaknga kwaapzang tasinggat takngata anggaman singgak. \v 9 Siwan tupa na mama wamu wena ba ngang natake nata take yuat ngang musipmaatang natapbum. Sike mama wamda na tanggaganuwan waiaknganata anggaman siwan kake nata akumnanga akngane yuat ngang natapa meya siknga sikut. \v 10 Siwan mama wamda gatangaman nata sanga nomana aknga tawake tasike takekan yuwit ngang natapbum. Ngana mama wam taknga buya aawan nata akumnanga akngane yuat ngang natapbum. \v 11 Ngan. Mama wamda yawan waiakngata musipma tangenawan nata akumnanga akngane yuat ngang natapbum. \v 12 Unzingge ninda anzing natapnim. Mama wamu sanga wai dua. Aho. Mama wamu take siknga. Ita Anututane kepi nomana siknga aknga ayeutnimunggak. \p \v 13 Siwan ninda dasing yanim? Asikaya sanga take waakngata na tasiwan maikum ba dasing? Wena siknga. Waiakngata na tasiwan maike nata akumnanga akngane yukum. Waiakngata natane musipma tangenawan nata mama wam sandekum. Sandeke tasiwa buya aawan akumnanga akngane yukum. Yuke natane waiaknganae natake sanga wa wai ngang anggaman natapbum. Sike mama wamda waiaknganin yeutniman kake ninda waiaknganinde natapna buyambam siknga singgak. \s1 Amin noman dua daknganim. \p \v 14 Siwan ninda atnataamang. Mama wamu Anututane sanga nomana aknga ngang nataamang. Ngana ninda musia enayaaknga tawake tasiwatna waiakngata nin panggaganukgak. \v 15 Ngan. Nata sanga waiaknga tasinggatde natake sanga dasing kakngata musipma tangenawan tasinggat ngang nataat. Sanga nomana aknga nata atasinangge nataat ngana waaknga dua tawake tasinggat. Sike sanga waiaknga nata tasinangge apbitanggau atasinggat. \v 16 Siwan nata sanga atasinggat takngae natake sanga wa wai ngang natakengu nata mama wamda sanga waakngae yake nomana yandaknganggak ngang natapit. \v 17 Siwan wai waaknga nina banipda dua siwan tasinggat. Aho. Waiakngata musipma tangenawan tasinggat. \v 18 Na atnataat. Nata tupa Jesuat dua gatake yuke musipmaatangu sanga takeakngae dua natapbum takngata ayuak. Yuwawan apmanu nata Jesuat gatake yuke sanga nomana aknga tasinangge nataat ngana kepi wena. \v 19 Siwan sanga takeaknga nata atasinangge nataau waaknga dua tasinggat. Siwan sanga waiaknga tasinangge apbitanggau waaknga nata atasinggat. \v 20 Unzingge nata anzing nataat. Sanga wai waaknga nata apbitake ngana atasinggau waaknga nata nina banipda dua siwan tasinggat. Aho. Waiakngata musipma tangenawan tasinggat. \p \v 21 Unzingge nata sanga takngatu na nanduyuak kakngata undang yuwan kaat. Sanga waaknga anzing. Nata sanga takeaknga tasinangge natawawa waiakngata natane musipma tangenakgak. \v 22 Siakan. Nata musipmaatangu Anutue mama wamde take siknga nataat \v 23 ngana waiakngata na nanduyuke tanggaganuwan kaat. Waiakngata nanduyuau waakngata tasike sanga nata musipmaatangu Anutue mama wam tawanangge nataat taknga tasiwan mainggak. Tasiwan maiwan waiakngata na nanduyuke tanggaganuwan nata sanga musia enakaing kakngae banakan katang yuat. \v 24 E! Na kepi wena. Nangaakan natayuat. Maminda gatangamuke sanga nata akumnanga akngae banakan katang yuat taknga sandekngamik? \v 25 Ngan. Na musipmaatang nata Anutue mama wam tawanangge nataat ngana waiakngata na nanduyuke tanggaganuwan waiaknge tawake tasinggat. \p Siwan ngana Buyambam tapaninu Jesu Kraisda sanga waaknga asandekngamik ngang natapa kekawan nata Anutue asiknga inimbaknganggat. \c 8 \s1 Anututane Waung Kapata gatanimik. \p \v 1 Unzingge ninda Jesu Kraiskat gatake yuamangu Anututa nindane waiaknganinde toknga yake dua nimik. \v 2 Aho. Anututane Waung Kapa ninu Jesu Kraiskat gatake yuamang aminde sanga kayuk yutnanga aknga nimunggak kapata akgatanimunggak. Gatanimuke waiakngata nin ninduyuwan buya aawan sanga akumnanga akngata ninde yutnimunggak kaknga asandetnimunggak. \v 3 Ngan. Mama wamda waiakngatane kekeknga aknga tanguwan pimananga dua. Dasingge? Waiakngata kekekake musipmin pangenawan ninda mama wam sandeke aminu wai amin dakngakamang. Ngana Anututa kepi tasinimukut. Tasike ita inane waaknga initewan apu ita nin binga dakngakut. Dakngake ngana waiaknganinu asinggan tasikamang kaknga dua tawake tasike ita nindane waiaknganinde kungwanimukut. Kungwaniman Anututa ninde musip kwikwik natanimuke waiakngatane kekeknga aknga tanguwan pimakut. \v 4 Anututa ninde natake ninda mama wamna tawake tasinimde natake ita sanga waaknga tanguwan pimakut. Tanguwan pimapan Anututane Waung Kapata musipmin pangenawan ninda sanga musia enaya akngae bitateke tasikamangu Anututa ninde natapan take singgak. \p \v 5 Ngan. Aminu sanga musia enaya akngane sukukaing aminda ina banipda siwan nataaing kakngaekan natanggamatakaing. Siwan ngana aminu Anututane Waung Kapata yawan natake sukukaing aminda Waungu waapatane banipde natanggamatakaing. \v 6 Siwan aminu sanga ina banipda siwan nataaing kakngaekan natanggamatakaingu wa aminde sanga akumnanga akngata yuyamunggak. Ngana aminu Waung Kapatane banipde natanggamatakaingu wa aminde sanga kayuk yutnanga akngata yuyamunggak. Yuyaman wa aminda musip kwikwik kakngane yuaing. \v 7 Dasingge? Aminu sanga ina banipda siwan nataaing kakngaekan natanggamatakaingu wa aminda Anututane mama wamu tawananga dua. Aho. Wa aminda wam sandeke Anutue iwana dakngake yuaing. \v 8 Ngan. Aminu sanga ina banipda siwan nataaing kakngaekan natake sukuyuk sanga nomana aknga Anututa kawan take sinanga takngatu tasinanga dua. \p \v 9 Siakan. Ngana ginda sanga gisa banipda siwan nataaing kakngaekan dua natake sukukaing. Aho. Ginu Anututane Waung Kapata papan itane banip tawake taikaing. Siwan Waungu Kraisda nimukut tapata aminu tapatu dua tapanu aminu waapata Jesue amina dua dakngawik. \v 10 Ngana Kraisda gin pakengu ita gatandaman ginda Anutue nomune amin noman dakngake kayuk asinggan yutnong. Ngana ginda waiakngasa tasikingge ginda akupa gupzasan kwaining kaknga dua yapbitning. Akumning. \v 11 Ngan. Anututa Jesu akumbut katangga gatu tangenakut tapatane Waung Kapata gin papanu Anutu waapata yawan inane Waung Kapa gin pakut tapata tasike ginda akupa kwaining ngana ita gindane gupzasanu gatu pangenawan ginda kayuu gatu yutning. \s1 Anututane waaknga dakngake yuamang. \p \v 12 Unzingge mate notnabam. Ninda sanga musia enaya akngane sukunim gamu take dua siwan. \v 13 Ngan. Ginda sanga musia enaya akngane sukuwanu sanga akumnanga akngata ayutdamik. Ngana ginda Anutue Waung Kapatane wam gwaamuke sanga ina banipda siwan nataaing kaknga tanguwa kupanu ginda take siknga asinggan yutning. \p \v 14 Ginu atnataaing. Aminu Waungga musia papan nomatawan noman gan tasikaing aminda Anututane waaknga dakngake yuaing. \v 15 Ngan. Waunga ninda wa takumang kapata nin pasiwan ninda Anutue natake nisipsak ngangu dua gwautnim. Aho. Waungga nin pasiwan ninda Anutue natake ita nin papan itane waaknga dakngake yuamang ngang natake ninda Anutue, “Nan! Nan,” ngang inikamang. \v 16 Iniwatna Waungga nindane musipmin pangenawan ninda natake ninu Anututane waaknga ngang natapna kekekanggak. \v 17 Sike ninu Anututane waaknga dakngake yuamang aminda sanga Anututa ninde penimukuu apanim. Sanga wa Kraisde pengaman Kraisda pakut taknga ninu kuut panim. Ninda sanga meyaaknga Jesuta pakut binga nikaya unzakan pake yuwatna Anututa umanin yapangenawik. Ita Jesutane umanaaknga enane siknga yatakngenakut binga nindane umanin kuut ina unzakan yapangenawik. \s1 Nindane umanin pangenawan yutnim. \p \v 18 Siwan nata anzing nataat. Sanga masande Anututa nindane umanin yapangenawan asiknga bakngake yutnim taknga buyambam siknga kanim. Kake ninda meya apman kaamang kakngae natapna buyambam dua siwik. \v 19-20 Siakan. Tupa siknga Anututa ina banipda siwan natake ita sanga tasike pekuu tapduknga mamaya siknga dua yutningge pekut. Pewan kekeknga yutnanga dua. Dasingge? Apmea gatayama tapduknga mamaya asinggan yutning ngang natake pekut. \v 21 Natake peke ita apmea akgatayaman kekeknga asinggan yutning. Unzing ninu Anututane waaknga dakngake yuamang aminda kayuk asinggan yutnim binga yutning. Unzingge sanga kuupbam Anututa tasike pekuu tapduknga ninu Anututane waaknga dakngake yuamang amindane umanin yapangenake Anututa aminbam yeuyaman kaning gwende apbakngake kayuaing. \p \v 22-23 Ngan. Ninu atnataamang. Masande Anututa sanga ninda itane waaknga dakngake yuamang kaknga buya aawan ita ninu sanga akumnanga akngane yuamang kaknga sandetnimik. Sike Anututa inane Waung Kapa ninde niman ita musipmin pangenakgak. Ita musipmin pangenawan ninda sanga Anututa apmea sandetnimiu waakngae natapna kekeknga singgak. Natapna kekekawan sanga waaknga ninde tasinimikge iaknga siknga natake natanggamatake kayuamang. Siwan sanga Anututa tasike pekuu kuupbam kuut ina unzakan sanga waakngae kayuaing. \v 24 Ngan. Ninda Anutue natake ita ninu gatanimikge iaknga natapbumang. Natake kayuwatna ita waiaknganin sandetnimukut. Siwan ninu dasing natapnim? Sanga ninda kayuwatna apan gwa kakumang kakngae asikaya ninda kayuke yutnim? Aho. Gwa kakengu ninda ie dua kayutnim. Wena. \v 25 Ngana sanga ninda dua kakumang kaknga tanangge natakengu ninda kekeknga siknga sanga waapae natake kayutnim. \p \v 26 Sike Waungga ninu tuyuknga aminu akgatanimunggak. Gatanimunggakge ninda Anutue inindatapnangge natake tumuk wamu dasing kaknga yana take siwik ngang natagwaanguke yuwatna Waungga gatanimunggak. Gatanimuke ita tasiwan tumuk wamu ninda gentangan yananga dua aknga musipmikatang natdeke yutnim. \p \v 27 Waungga Anutue banip tawake ninu Anutue aminabam dakngake yuamang amin gatanimuke ita sanga ninda gentangan yananga dua akngae natake Anutu ininggak. Iniwan Anutu sanga ninda musipmikatang nataamang kaknga anggaman kaak kapata wamu Waungga ininggak kakngae yapii atnataak. \p \v 28 Ngan. Ninu atnataamang. Anututa natake ninda itane aminabam daknganimde natake ninu yaniwamban ie kukumang aminda musip gwaangu Anutue natangamukamang. Natake sanga ninde apa kaamang kaknga meya ba kwanga ba kake yuwatna Anututa tasiwan sanga wa kuupbamda akgatanimukaing. \v 29 Dasingge? Anututa tupa siknga musip gwaangu ninde natake itane aminabam daknganimde ninu pakut. Ninu inane waaknga siknga apata nomana siknga yuak binga yutnimde natake ninu pakut. Pake itane waakngata aminu buyambamdane paana tupan tapa dakngake yuwikge Anututa ninu pakut. \v 30 Ngan. Ninu Anututa pakut aminu ita yaniwamban apbumang. Yaniwamban apnana ita amin noman ngang ninikut. Ninike ita nindane umanin yapangenawan iat gatake yutnimde gwa yawan kekekanggak. \s1 Anututa butaya natanimunggak. \p \v 31 Siwan ninda wamu waaknga natake dasing yanim? Anututa nin gataniman iwaninda nin pasiwan mainimde apmeptanim. \v 32 Asikaya Anututa dua katewan itane waaknga awia tapatukan ninde tangge kungwanimukut? Aho. Ita initewan apuke ninu kuupbamde tangge kungwanimukut. Ita unzing initewan apbutde natake asikaya Anututa sanga kuupbam ninda inane nomune take yutnimde aknga dua ba tasinimik? Aho. Atasinimik. \p \v 33 Asikaya ninu Anututa papan inane aminabam dakngake yuamang aminde aminu tapatuta Anutue nomune yuke wai tasiking ngang temangusipa yawik? Aho. Anututa ina amin noman ngang gwa niniwan aminu tapatuta ninde temangusipa yananga dua. \v 34 Maminda ninu waiaknganinde toknga panimde yawik? Wena. Jesu Kraisda ninde tangge kungwaniman Anututa akumbut katangga gatu tangenakut. Tangenake umana enane siknga tangenawan ita Anutuat gatake yuke ninde wam yawat takanggak. \p \v 35 Sike sanga mina bingata ninu Kraisda butaya natanimunggak kakngane sandewik? Asikaya meya takngatuta ninu sandewik? Ninda nangaakan natapnim taknga ba aminda Jesue iwana dakngake ninu pasiwan mainim taknga ba ninu tomin natapnim taknga ba taukge ba sangaapae atdapnim taknga ba sanga waita nin pasiwa mainimde tasiwik kaknga ba nisipa kumnim taknga ba sanga wa kuupbamda ninu Jesuta butaya natanimunggak kakngane sandewik? Wena siknga. \v 36 Sanga waakngae wamu takngatu Anututane wapatang ayanikapsa aminu tapatuta Anutue inikut taknga anzing matakut, \q1 “Ninda gatane amindabam dakngake yuwatna iwaninda tapdukbam asinggan nisipnangge tasikaing. \q2 Tasike ninu nindupa sipsip gwegwen zipa kupa nakaing binga singgak,” \m ngang matakut. \v 37 Siwan ngana sanga waakngata ninu Jesuta butaya natanimunggak kakngane sandetnanga dua. Aho. Ninda meya waakngae banakan katang yuwatna Jesu ninde butaya natanimuke ninde tangge kungwanimukut tapata akgatanimik. Ita ninu gatanimuke kekeknga aknganata nindane musipmin papan kekekake sanga waaknga kuupbam asiknga ayapbitnim. \v 38 Ngan. Nata anzing natapa siakan singgak. Anututa ninde butaya natanimukut taknga Jesuta yeutnimukut. Sike ninu butaya aknga Jesuta gwa yeutnimukut. Sike ninu butaya aknga Jesuta wa yeutnimukut takngane sanga tapatuta sandetnanga dua. Wena siknga. Ninda kayuk yutnim ba akumnim takngata ninu sandetnanga dua. Gatu angela tapatu ba gavmandane tupan tapanata ninu sandetnanga dua. Gatu datdapda ninu sandetnanga dua. Gatu sanga apman ninde apukaing ba sanga masan aatning kakngata dua sandewik. \v 39 Sanga enandang nanaat gatu sanga amunandang nanaat ba sanga tapatu Anututa tasike tekuu tapatuta ninu sandetnanga dua. Wena. Anututa ninde butaya natanimukut taknga Buyambam tapaninu Jesu Kraisda yeutniman kakumang kakngane sanga tapatuta ninu sandetnanga wena. Dua siknga sandewik. \c 9 \s1 Polda musia meya siknga natapbut. \p \v 1 Nata Kraiskat gatake yuatde nata siakan wamu takngatu daniwa natapnong. \v 2 Nata musipmaatang meya siknga asinggan natake yuat. Kem dua. Aho. Anututane Waung Kapata musipma tangenawan nata wamu wa yanggat takngae natapa siakan singgak. \v 3 Ngan. Sike kepi kaya gamu nata Anutu iniwa ita na nanikwasiwan kuke nata Kraiskat dua gatake yuwawa natane notnabamu Isrel nana aminda Anutue nomune nae tangge yutning. \v 4 Siwan nindane baminu Anututa papan aminabamu tupa siknga dakngaking. Dakngake Anututa wa amikat gatake yuking. Sike Anututa gatayamunangge natake ita wam kwikwik yaniwan kekekakut. Yaniwan kekekawan masande wa amindane waakzak sitake apu apu masan aaking aminde ita mama wamna yamukut. Yamuke ita kepi kayuk wa aminda inindatapningge kepiaknga yeuyaman kaking. Sike Anututa wa aminde sanga apmea siyaman take yutning kakngae wam yaniwan kekekakut. \v 5 Siwan nindane baminu Ebrahamdane waaknga Aisak ngang inikinggane waaknga Jekop ngang inikingu waapatane waakngabamda waakzak sitake sitake apu apu apmanu ninu Judia nana aminu buyambam sike yuamang. Siwan aminu akgatanimunggak kapae Krais ngang inikamangu waapata nisa gup pake nikat nana tapatu dakngake aakut. Wa aakut tapa Anutu siknga enane siknga yuak kapanin. Ge ninda waapatane umana asinggan asinggan yatangenatnim. Siakan. \s1 Anututa aminbamu inae pakut. \p \v 6 Siwan nata wamu waaknga yake wamu Anututa baminde yaniwan kekekakut taknga buya dua aakut ngang dua natake yanggat. Aho. Aminu Jekopdane waakngabamu Anututa pakut aminda waakzak sitake apu apmanu ayuaingu wa aminu kundu kake Anututa natane aminabam dua ngang nataak. \v 7 Sike Anututa wamu takngatu Ebrahamde anzing inikut, “Waakga Aisakgane waakngata waakzak sitakuning amin gan nata ninae papit,” ngang inikut. Siwan ngana aminu Ebrahamdane waakzak sitakukaingu sanga Ebrahamda tasike wamu Anututa iniwan kekekakut takngae natapan siakan sikut taknga dua tawake tasikaing aminu Anututa dua pakut. \v 8 Dua papan Anututane aminabam dua dakngake yuaing. Aho. Ninu sanga wa Ebrahamda Anututane wamde natapan siakan sikut taknga tawake tasikamang amin gan Anututa nin papan yuamang. \v 9 Sike wamu Anututa iniwan kekekakuu waaknga anzing inikut. Nata tapduknga gwa tekum gwene gatuna apa engangu wawi tapatu gatane maatda Serata tangaiwik kapa apu kawit ngang inikut. \p \v 10 Sike sanga waaknga bingakan nindane baminu Aisakgane maatna Rebekae singamukut. Rebekata musia siwan engangu wawi tapaaya bokngan aakumayak. Sike nana awia tapatukan. \v 11-12 Sike waaknga wa tapaau dua aake sanga tapatu takeaknga ba waiaknga ba dua tasike yuwawat Anututa minga waapa anzing inikut, “Tupan aawik kapata masan aawik kapae gepbiatang yuwik,” ngang inikut. Wamu waaknga iniwan sanga Anututa ina banipda siwan natake ina usanzike aminu inae papan yuaing kakngata anggaman siwikge inikut. Asikaya Anututa puya nomana aknga aminda tasikut takngae apbakngake waapa tapan yuak? Wena siknga. \v 13 Siwan ayanikapsa aminu tapatuta wamu Anututa yakut taknga anzing matakut, “Nata musip gwaangu Jekopde natangamunggat ngana na Isoe semna natangamunggat,” ngang wamu Anututa wa yakut taknga buyana unin aawan kakumang. \p \v 14 Unzingge ninda dasing yanim? “Anututa ina banipda siwan natake ina usanzike aminu inae papan noman dua sikut,” ngang yanim ba dasing? Aho. Unzing yananga dua. \v 15 Anututa wamu takngatu Mosesde anzing inikut, \q1 “Nata aminu tapatue butaya natangamunangge natakengu nata ie butaya natapit. \q2 Nata aminu tapatue musip kwikwik natangamunangge natakengu nata ie musip kwikwik natapit,” \m ngang yakut. \v 16 Unzing yakut takngae dasing natapnim? Asikaya aminu ina banipda siwan natake puya kwatan tasiwiu waapae Anututa butaya natake aminu waapa inae tapan yuwik? Aho. Anututa ina butaya natake tapik. \v 17 Ngan. Ayanikapsa aminu tapatuta Anututane wamu takngatu Mosesda aminu Isip nana amindane tupan tapa Fero ngang iniking kapae inikut taknga anzing matakut, “Nata ga tapa gata tupan tapa dakngake yuayak. Yuke gata tasiwi natane kekeknga aknganata anggaman siwik. Anggaman siwan kake aminda umana akngana yatakuwa sandewikge natake nata tasiwa gata wama dua gwaamuke tasinggayak,” ngang inikut. \v 18 Unzingge ninu atnataamang. Anututa aminu tapatue butaya natangamunangge natakengu ita take akgatangamik. Sike ita aminu tapatue butaya natangamunangge dua natakengu ita dua gatangaman aminu waapata yamandet dakngake yuwik. \s1 Ninda Anutue inisapdutnanga dua. \p \v 19 Siwan aminu gikat nana tapatuta yake anzing ba naniwik, “Anututa ninde butaya dua natake ita ninu dua gataniman ninda yamandet dakngake tasinanu ita dasingge ninde temapa niniwik? Asikaya aminu tapatuta sanga Anututa natake tasingamunggak kaknga asandewik? Aho. Sandetnanga dua,” ngang ba naniwik. \v 20 Unzing naniwanu nata, “Aho. Gata kem natake yanggayak,” ngang yake iniwit. Sike ga mamin? Asikaya gata Anututane tupan tapa dakngake inisapdutnangge nataayak? Aho. Anutu akgapmamban aakuyak kapae inisapduke, “Gata dasingge unzingu na napmakuyak,” ngang yananga dua. \v 21 Asikaya gapma gwen tumukgak kapata ina banipda siwan natake dua tasiwik? Tasike ita kaiu dakatu take gapma gweaya pasiwik. Pasike ita gwendu tumuban dudumna siwan kake aminda ie apbaknganing. Siwan gapma gwenduat sabasaba pamukanangge natake tumuban kake asikaya aminu tapatuta kaanga iniwik? Wena. \p \v 22 Asikaya ga sanga waakngae katak dua ba nataayak? Anututa inane musia toknga wai aminde nataak kakngaat gatu itane kekeknga aknganaat ngangu aminbamde yeuyamunangge natapbut. Natake aminu toknga paningge ita tupa siknga pakut amindane waiaknganae kakgan sike kayuwan tapduu mamaya siknga singgak. \v 23-24 Dasingge? Ita ninde butaya siknga natanimunggak kaknga aminbamde yeuyamunangge natapbut. Natake ninde musia kwikwiknga natanimunggak kakngane yutnimde natake ita ninu pake ninu Judia nana kundukan dua yaniwakut. Aho. Ita keu komduine nana kunduat kuut yayawakut. \v 25 Siwan sanga waakngaekan natake ayanikapsa aminu tapatu umana Hosia ngang iniking kapata wamu Anututa yakut taknga anzing matakut, \q1 “Aminu natane aminabam dua dakngake yuaingu wa aminde nata yanike, ‘Natane aminabam,’ ngang yaniwit. \q2 Aminu nata musip gwaangu dua natayamukumu wa aminde musip gwaangu atnatayamit,” \m ngang matakut. \v 26 Gatu, \q1 “Keu komdune yuwawa nata yanike, \q2 ‘Ginu natane aminabam dua,’ ngang yanikum ngana keu waomunekan yusika \q1 na Anutu siknga apatane aminabam dakngake yutning.” \m \v 27-28 Siwan Aisaia ayanikapsa apata notna Isrel nana aminde yake anzing yanikapbut, \q1 “Ninu Isrel nana aminda buyambam siknga dakngake saisai yanggabam gwene nana binga sikamang. \q1 Ngana Anututa aminu kepdakane nana aminde waiaknganae yake toknga yamikge yakut taknga tasitamaba kuwik. \q2 Tasitamaba kuwan ita Isrel nana aminu matekngakan pasiwa maining kakngane sandewik.” \m \v 29 Siwan Aisaiata wamu takngatuat ie anzing yanikapbut, \q1 “Anutu sanga kuupbamdane toikngaapata \q2 aminu nikat nana mateknga dua sandekut gamu \q1 ninda aminu you Sodom gapma gatu you Gomora gapmane nana \q2 Anututa zipan puyukut amin binga dakngake yutnam,” \m ngang yakapbut. \p \v 30 Unzingge ninda dasing yanim? Ninda anzing yanim. Aminu Isrel nana dua ngana keu komduine nana aminu Anutue nomune amin noman daknganangge dua natapbingu wa amikat nana kunduta Jesue natapa kekekanggak. Jesue natapa kekekawan kake Anututa amin noman ngang yaninggak. \v 31 Siwan ngana aminu Isrel nana aminda Anutue nomune take yutnangge natake Mosesdane mama wamu kwatan tawake tasiking. Kwatan tawake tasiking ngana asinggan sandeke pimake amin noman dua dakngaking. \v 32 Dasingge amin noman dua dakngaking? Wa aminda kem natake ninda puya nomana akngakan tasiwatna Anututa nindupan take siwik ngang natake mama wamu kwatan tawake tasiking. Tawake tasike ngana wa aminda Jesue natake undanga ngang natake Anutue nomune amin noman dua dakngaking. Wa aminda sup gwene kensomna yamake pimakaing binga pimaking. \v 33 Ngan. Ayanikapsa aminu tapatuta wamu Anututa tuwang wam yakut takngae natake anzing matakut, \q1 “Suu gwendu nata Sion kep komune tewiu wagwene aminda kensomna yamake pimaning. \q2 Ngana aminda unzing dua pimake aminu tapatu nata suu wagwen binga tewiu \q1 waapae natapan kekekawiu aminu waapata ie kem ngang dua natapik,” \m ngang matakut. \c 10 \s1 Anututane kepie masa imuking. \p \v 1 Mate notnabam. Nata musipmaatangu take siknga natake Anututa notna Isrel nana aminu gatayamuke toknga paning kakngane sandewikge natake tumuk wamu asinggan ininggat. \v 2 Dasingge? Nata wa aminde katak siknga nataat. Wa aminda Anutuekan natanggamatake itane kepi tawanangge asiknga kekekakaing ngana natdetdetna dapaknga singgak. \v 3 Ngan. Anututa kepi takngatukan ninda itane nomune amin noman daknganim taknga tenimuke inane waakngaapa initewan apu ninde tangge kungwanimukut. Ngana kepi wa Anututa tenimukut takngae masa imuke wa aminda Anutue nomune take yutnangge natake mama wamu katak siknga tawake tasiking ngana buyana dua aakut. \v 4 Ninu atnataamang. Wa aminda Anutue nomune amin noman daknganangge natake mama wamu katak siknga tawake tasiking. Ngana Kraisda kepi waaknga Anutue nomune amin noman daknganangge natake tawake tasiking kaknga gwa tekut. Teke ita kepi kayuk kaknga teniman aminu kepi waaknga tawake Jesue natapa kekekawiu kuupbamda Anutue nomune amin noman dakngake yutning. \s1 Anutue nomune amin noman dakngake yutning. \p \v 5 Siwan Mosesda kepi Anutue nomune amin noman dakngananga akngae natake anzing matakut, “Aminda sanga kuupbam mama wamda yanggak kaknga katak siknga asinggan tawake tasiwik gamu waapata Anutue nomune gitna asinggan yuwan,” ngang matakut. \v 6 Ngana aminu tapatuta yake ninda Anutue nomune amin noman daknganangge natakengu ninda Jesue natapna kekekayok ngang yawiu waapata anzing niniwik, “Ginda musipzaatang anzing ma natapam, ‘Aminu tapatuta enane koke Krais tawake kake initakepik gamu ita gataniman ninda amin noman dakngake yutnam,’ ngangu ma natapam. \v 7 Ba ‘Aminu tapatuta aminu gwa kumbing aminda yuaing komune kuke Krais uneta initakapik gamu ninda take yutnam,’ ngangu ma natapam,” ngang niniwik. \v 8 Ngan. Amin waapata anzing niniwik, “Wamu ninda aminbamde yanikapmake ginda Jesue natapa kekekayok ngang yanikamang kaknga ginda musipzaatang atnataaing. Sike ginda wamu waaknga ayakaing,” ngang niniwik. \v 9 Siwan wamu waaknga anzing. Gata musipbaatang natake Anututa Jesu akumbut katangga tangenakut takngae natapi siakan siwan Jesu waapae natane Buyambam tapana ngang yakapinu Anututa gatane waiakngaka asandekgamik. \v 10 Ngan. Aminu musiaatangu Jesue natapan siakan siwanu Anututa kawan amin noman siwik. Sike aminu waapata Jesue natake Buyambam tapana ngang yakapanu Anututa waiakngana asandekngamik. \p \v 11 Siwan wamu takngatu Anututane wapatangu anzing yuak, “Aminu ie natapan kekekawiu waapata masande ie kem ngang dua natapik. Wena.” \v 12 Siwan ninu atnataamang. Ninu Judia nana amikat gatu keu komduine nana amikat Anutue nomune buya kundukan yuamang. Yuwatna ita ninu kuupbamdane aminu buyambam tapaninda yuak. Yuke ita aminu inindatakaing aminu kuupbamde musip kwikwiu asiknga natayamunggak. \v 13 Ngan. “Aminu Anutue inindatakaing aminu kuupbam gatayamuke waiakngana sandeyamik.” \p \v 14 Siakan ngana aminu Anutue natapa kekeknga dua siwiu asikaya wa aminda ie inindatapning? Siwan aminu ie wamu dua natapbingu asikaya wa aminda Anutue natapa siakan siwik? Siwan aminu tapatuta wa aminde dua kuke wamu dua yanikapanu wa aminda Anututane wamu dasing natapning? \v 15 Siwan aminu tapatu Anututa dua take initewan apanu asikaya aminu waapata itane wamu ayanikapik? Aho. Ita gwa yanipewan apbing. Wamu takngatu Anututane wapatangu anzing yuak, “Aminu Anututane wamu takeaknga takapuwawa kana take siknga singgak,” ngang matakut. \s1 Anututane wamu takeakngae masa imuking. \p \v 16 Siwan ngana wamu takeaknga aminu kundutakan take tawake tasikaing. Ngan. Aisaia ayanikapsa apata ie natake Anutue wapatang wamu takngatu anzing matakut, “Buyambam tapana! Aminu matekngatakan wamu ninu yanikapsa aminda yanikapbumang kakngae natapa siakan sikut,” ngang matakut. \v 17 Siwan wamu Aisaiata matakuu waakngata yeutniman ninda anzing nataamang. Kraisda nin pake ninipewan apuke itane wamu sanga ita yake tasikut taknga yanikapmakamang. Ninda yanikapna aminu maakngita nataaikat nana kunduta Jesue natapa kekekanggak. \p \v 18 Siwan asikaya aminu kunduta wamu waaknga dua ba natapbing ngangu ninda yananga dua. Aho. Kuupbamda atnatapbingge wamu Anutue wapatang yanikapsa aminu tapatuta anzing matakut, \q1 “Wamu wa aminda yanikapbingu waaknga yatakuwa sandekgak. \q2 Wamu wa aminda yanikapbingu waakngata kepna kepna tawamban sandekgak,” \m ngang matakut. \v 19 Siwan wamu Anututa sanga apmea aawikge yakut taknga ninu Isrel nana amindane baminde atnatake ngana natapa buyami sikut ngangu yananga dua. Aho. Atnatdeking. Mosesda sanga wa apmea aawik kakngae natake wamu takngatu Anututa yawan natake anzing matakut, \q1 “Nata aminu kepman nana dakngake yuaing amin gatayama kake ginda wa aminde semna natayamuning. \q2 Nata tasiwa aminu katum amin ngang nataaing aminde ginda toknga natayamuning,” \m ngang matakut. \v 20 Siwan masande Aisaita wamu takngatu Anututa yawan natapbut taknga natapan kusiwan anzing yakut, \q1 “Aminu na nawanangge dua natapbingu wa aminda na gwa nandupbing. \q2 Aminu na nandupnangge dua yakingu wa aminde nata anggaman apbum,” \m ngang matakut. \v 21 Wamu waaknga Anututa kepman nana dakngakaing aminde natake yakut ngana Isrel nana aminde natake ita wamu takngatu anzing yakut, \q1 “Tapduu mamaya siknga aminu yamandet sike nae masa namukaingu \q2 wa aminu nata yayawamba apningge natake nata kataknga katapmike yuat,” \m ngang yakut. \c 11 \s1 Anututa aminu tupa pakut aminu gatu dua sandepewan kuning. \p \v 1 Unzing yakut takngae natake ninda dasing natapnim? Asikaya Isrel nana aminu ita papan itane aminabam dakngaking aminu Anututa gatukande yanikwasipewan kuking ba dasing? Wena siknga! Ginu nae gwa ba botakaing? Na Isrel nana aminu tapatu. Na Benjamin Ebrahamdane zakngi apatane dongune aakumde gwa ba botakaing? \v 2 Anututa aminu ita tupa siknga pakut aminu dua sandepewan kuking. Wena. Asikaya ginda wamu takngatu Ilaijata Anutue inike notna Isrel nana aminde temapa yakut takngae dua ba natapbing? Wamu wa yakut taknga Anutue wapatang anzing matakut, \v 3 “Buyambam tapana! Wa aminda gatane aminu ayanikapsa amin zipa kupa sanga gamunangge takapuke gae penggamuking komu awaitdeking. Siwan aminu gae ganindatakaing aminda wena gwa sikaing. Na awia tapatutakan ayuwawa ngana wa aminda nutnangge tasikaing,” ngang yakut. \v 4 Sike ginda wamu Anututa yake inikut taknga dua ba natapbing? Ita anzing inikut, “Aminu buyambamu 7,000-da naat gatake yuamangu wa aminda anutu pupuknga umana Beal ngang inikaing kapae nomune muna dua puke inindatake yuaing. Sike wa yuaing aminu nata dua yanikwasipewa kuking,” ngang inikut. \v 5 Siwan apmanu tapduu ayuamang komuneaya kuut aminu kautdu Anututa ina banipda siwan natake butaya natayamuke papan yuaing. \v 6 Ngan. Ita ina banipda siwan butaya natayamuke papan yuaing ngang natakengu ninda anzing dua natapnim. Wa aminda mama wamu katak siknga tawake tasiwawa Anututa kawan amin noman siwan ita papan yuaing ngangu dua natapnim. Aho. Ita unzing pakut gamu ita ina banipda siwan wa aminde butaya natayamuke pakut ngang yananu kem siwik. \p \v 7 Unzingge ninda dasing natapnim? Aminu Isrel nana aminda Anutue nomune amin noman daknganangge natake ngana tasiwa buya dua aakut ngang natapnim. Ngan. Aminu kautdu Anututa pakuu wa aminda amin noman dakngake yuaing ngana kautdu Anututa kapewan yamandet sike yuaing. \v 8 Sanga waaknga aawikge natake ayanikapsa aminu tapatuta Anututane wapatang wamu takngatu anzing matakut, \q1 “Wa aminda yamandet siwa \q2 Anututa kapewan semna semna nataaking. \q2 Sike semna semna wa nataaking kakngata yutake \q1 apu apmanu kuut Isrel nanata katum binga dakngake yuaing,” \m ngang matakut. \v 9 Siwan Devitda kuut sanga waakngaekan natake wamu takngatu anzing matakut, \q1 “Sanga wa aminda ie apbakngake tasikaing kakngata pasiwan maining. Unzing kaap gwenda apbakngake kusika epusik ba bungep ba dua kake ngana undang kopan tanguwan kupik binga tasikaing. \q2 Tasiwa buya aawan Anututa wa aminde toknga aknga waiaknganae yaman paning. \q1 \v 10 Wa aminda kawa sanga take singgak ngana sanga waaknga tawake tasike undang maining. \q2 Maike sanga meya akngata panggaganuwan asinggan asinggan yutning,” \m ngang matakut. \s1 Anututa aminu keu komduine nana amin gatayamunggak. \p \v 11 Wamu wa matakut takngae natake ninda dasing natapnim? Asikaya aminu Judia nana Jesue masa imuke pimakingu wa Anututa gatukande yanikwasipewan kuking? Wena siknga! Wa aminda pimapa kake Anututa aminu keu komduine nana kundu papan aminabam daknganingge tasinggak. Tasiwan kake Isrel nana wa pimaking aminda aminu wa panggak aminde toknga natayamukaing. \v 12 Siakan. Aminda sanga waakngae masa ima kake Anututa aminbamu kepna kepna nana gatayaman itane aminabam dakngake take siknga yutning. Sike Anututa aminu wa pimaking amin sandeke kepna kepna nana papan takekan yutning. Unzingge ninu atnataamang. Isrel nana kuupbamda masande Anutue gepbiatang gatu kopanu sanga take siknga aknga aminu kuupbamu kepna kepna nanae siyamik. \p \v 13-14 Siwan ginu atnataaing. Anututa na take nata ginu Judia nana dua dakngake yuaing aminde kuke wamna danikapitde na tapan aposel amin ngang nanikaing. Unzingge nata natane notna Isrel nana amindane musia pangenawa Jesue aminabam daknganingge natake nata puya Anututa na take namukut takngae apbakngake take siknga tasinangge nataat. \v 15 Ngan. Anututa wa amin yanikwasipewan kuwawa aminu keu komduine nana amindane musia papan tekwamban Anutue kukaing. Siwan ngana aminu ayanikwasiwan kuking aminda tapa tekwamban apu Jesue gepbiatang kopa kakengu ninda natake aminu wena siking aminda akumbing katangga gatu enakaing binga ngang natapnim. \v 16 Sike Anututa nindane baminu tupa siknga papan itane aminabam dakngake yuking. Unzingge ninu wa amindane dongune aakumang amindaaya kuut Anutue aminabam dakngake yuamang. Unzing ninda sanga Anutue imunangge natakengu nanam pake usanzike kautdu imunim binga yuaing. Imuke asikaya nanamu kautdu ninda Anutue dua imukumangu wa kuut Anututane sanga dua ba dakngawik? Aho. Kuupbam Anututane. Siwan katau dakatu Anutue imunangge yananu asikaya katau wandakatane muyakngiaya Anutue sanga dua ba dakngawik? Aho. Katau wandakatane muyakngi kuut Anututane sanga dakngawik. \s1 Katau dakatu aminda kwaikut dakae tuwanguke yakut. \p \v 17 Siwan ngana aminu Judia nana kunduta Jesue masa imuke undang pimapa yanikwasiwa kuking. Unzing katau oliv ngang inikamangu dakatu aminda kwaikuu wandakatane kainga kundu kupiawa toikngata patdeke muban kukaing binga yanikwasiwan kuking. Siwan ginu Judia nana amin dua ngana keu komduine nana kunduta Jesue kuke Anututane aminabam dakngake yuaing. Unzing katau oliv ngang inikamangu zong gakatane kainga pasike takapu katau wa kwaikut dakane ngwakngake wamanggaganuwan takambupmake gweawan buya aakgak binga aminu keu komduine nana aminda Anutue aminabam dakngakaing. Dakngawa muyakngita yangga kaiwan katau oliv dakane kopan takake buya aakaing binga wa aminda ninu Anututa tupa siknga pakut amindane dongune aakumakat gatake yuamang. Yuke sanga Anututa baminde yaniwan kekekakut takngata yutake apunggawan wa amikat nikat kuutda panim. \v 18 Unzingge ginda natake Judia nana kainga patdeke muban kuking binga Jesue masa imuke pimapa yanikwasipewan kuking ngana ninda Anutuat gatake yuamang ngang natake ma bakngawam. Asikaya katap dakatane kaingata yangga kaiwan muyakngine pukuwan kuke buyambam sikaing binga ginda tasiwa ninu Judia nana amindane baminda Anututane aminabam dakngaking? Aho. Sanga nindane baminde Anututa yaniwan kekekakut takngata yutake apunggawan ginda takengu gindane umanza yapangenatnanga dua. \p \v 19 Siwan ginda anzing ba yake nanining, “Siakan ngana Anututa ninde apbakngake panangge natake wa aminu kainga kupiawa patdeke muban kukaing binga ita yanikwasipewan kuwawa ita ninu keu komdune nana amin papan ninda wa aminde tangge yuamang,” ngang ba nanining. \v 20 Ngan. Kautdu unin. Wa aminda Anututane wamde natapa siakan dua sikutde Anututa kainga patdeke muban kukaing binga yanikwasipewan kuking. Siwan kautdu anzing. Ginda Anututane wamde natapa siakan singgakge ginda Anutue nomune gitna yuaing. Unzingge ginda umanza ma yatangenawam. Aho. Ginda dua pimaningge tagwautnong. Anututa danikwasiyak. \v 21 Ngan. Aminu tupan pakut aminda pimakingu Anututa butaya dua natayamuke yanikwasipewan kuking. Ina unzakan. Ginda pimapa ita danikwasiyak. \p \v 22 Siakan. Wamu waaknga natake Anututa toknga aknga aminu masa imukaing aminde ayamunggak ngang nataamang. Natake Anututa ginde ita butaya natandamunggak kakngane yuwanu take gatandamik ngang nataamang. Ngana ginda ie masa imanu Anututa atdanikwasipewan kuning. \v 23 Danikwasiwan kuwawa aminu wa gwa pimakikat nana kunduta tapa tekwamban sanga wa masa imuking kaknga bitatewanu Anututa gatuna papan itane aminabamu gatu daknganing. Unzing kainga kupiawa patdeke muban kukingu gatu takapuke katau wandakane ngwakngake wamanggaganuwan takambupmake gweawik binga papan aminabamu gatu dakngake yutning. Ngan. Anututa kekekngana kayaapa yuke sanga waaknga tasiwan take siwik. \v 24 Siwan ginda aminu Anututa tupa pakut amikat nana dua ngana ita gin papan itane amina dakngake yuaing. Unzing katau oliv daka ngang inikamangu zong gakatane kainga ngana pasike takapu katau olivdaka tupa kwaike kayuak dakane ngwakngake wamanggaganukut binga ita gin pakut. Asikaya aminu tupa pakut ngana gwa teke kukingu wa aminda gatuna apanu panangge dua ba natapik? Aho. Asiknga panangge natapik. \s1 Kuupbamde kwikwiknga notna Isrel nana aminde natayamunggak. \p \v 25 Mate notnabam. Nata ginu wamu kusopuknga akngae natapningge nataat. Wamu waaknga daniwa natake ginda natdetdetninu buyambam siwan ninda Anutue kukumang ngangu dua natapning. Unzing dua natapningge natake nata wamu kusopuknga waaknga daniwa natapnong. Aminu Isrel nana kautdu katum amin binga dakngake Jesue masa imukaing. Imuwawa aminu keu komduine nana aminda Anutue gepbiatang kopning. \v 26 Kowawa Isrel nana aminu kuupbam Anututa gatayaman tapa tekwamban Jesue kuning. Ngan. Wamu takngatu Anututa yawan ayanikapsa aminu tapatuta natake anzing matakut, \q1 “Aminu akgatandamuya apata you Siaon gapmaneta apuke \q2 Jekopdane dongune aaking amindane musia panomanuwik.” \q1 \v 27 “Panomanuwan wamu tupa nata wa amindane bamnae yaniwa kekekakut taknga \q2 buya aawan waiakngana sandeyamit,” \m ngang matakut. \p \v 28 Siwan Isrel nana aminu waakwakga wamu nata Jesue yanikapbum takngae masa imuke tasiwawa Anututa wa aminde iwana dakngakut. Dakngawan nata ginu keu komduine nana aminde kuke danikapbum. Ngana Anututa aminu wa masa imukainggane bamna tupa siknga papan itane aminabam dakngake yuaking. Unzingge ita wa pakut amindane dongune aaking aminde butaya natayamunggak. \v 29 Siwan aminu butaya natayamuke yayawamban apbing aminde natake Anututa musia dua tapan tekwamban gatukande yanikwasipewan kuning. \v 30 Ginu atnataaing. Tupa ginda yamandet sike Anutue masa imuking. Ngana Isrel nana aminda Anutue wam sandeke tasiwawa Anututa ginu keu komduine nana aminde butaya natandamuke tasindaman ginda Jesue gepbiatang koke yuaing. \v 31 Yuwawa ngana Isrel nana aminda Anututane wamu Jesue yanikapbum takngae masa imukaing. Imuwawa Anututa ginde butaya natandamuke tasindamukut binga ita wa aminde butaya natayamik. \v 32 Ngan. Anututa tasiwan sanga ninu kuupbamda yamandet sike wamna sandeke tasikamang kakngata anggaman singgak. Siwan ninu kuupbamda wamin yanangge apmeptake yuwatna Anututa ninde butaya natanimunggak. \s1 Anututane umana aknga yatangenatnim. \q1 \v 33 E! Anututa ninde butaya natanimunggak kaknga mateknga dua! Ita natdetdetna buyambamu kayaapa! Ita sanga kuupbamde anggaman atnataak! \q2 Anggaman natake sanga ita tasinggak kaknga akake \q2 ngana baniaatang natake tasinggak kaknga kusopuknga siwan ninda natdetnanga dua. \q1 \v 34 Ngan. Asikaya sanga Anututa musiaatang nataak kaknga aminu tapatuta atnataak? \q2 Natake iat gatake yuke wamu yawat takakut? Wena siknga. \q1 \v 35 Asikaya aminu tapatuta sangaapana Anutue imuke \q2 Anututa yake apme namik ngang natake sanga imukut? Wena siknga. \q1 \v 36 Dasingge? Anutu awia tapatutakan sanga kuupbam ina banipda siwan natake tasike pekutde itane umana enane siknga yuak. \q2 Ngan. Ninda itane umana akngana asinggan asinggan yatangenatnim. Siakan. \c 12 \s1 Ninda Anutue gepbiatang koyutnim. \p \v 1 Ngan mate notnabam. Nata sanga Anututa ninde butaya natanimukut takngae natake nata wamu takngatu daniwa natapnong. Ginda Anutue apbakngake ie kunong. Ie kuke katewa ita ginu papan itane gepbiatang koke gatukande yutnong. Yuke puyana asinggan tasike Anutue banip asinggan tawake tasinong. Sanga unzing tasiningu waaknga gupde sanga dua. Aho. Sanga waaknga musipzae sanga siwan ginda tasiwa danduke Anututa natapan take siwik. \v 2 Siwan ginda sanga aminu Jesue masa imukaing aminda wai takngatu takngatu pasikaing kaknga ma tawake tasiwam. Wena. Anututa musipza papan nomatawa ginda Anutue banip tawake sanga nomana siknga aknga Anututa kawan take singgak kakngakan tawake tasinong. \p \v 3 Siwan Anututa musip kwikwiu nae natangamuke na tapan nata itane puyana pasike ginu kuupbam daninggat. Ginda Jesue natapa kekekawan Anututane puya inata inata tasingamuningge natake Anututa gatandamuke natdetdeu ginde inandek inandek damukut. Siwan ginda natdetdeu ita damukuu waakngae natake na natdetna baban tapa ngang ma natapam. Aho. Anututa natdetdeu waaknga nae naman tasinggat nganggan natake umanza yapangenatnangge ma natapam. \v 4 Ginu atnataaing. Gupminu dakatukan ngana kataknginda sanga tananga siwan kaininda sanga kananga siwan kepininda kepiapane kunanga siwan geninda wamu ayananga. \p \v 5 Siwan ina unzakan ninda Kraiskat gatake aminu buyambam dakngake yuamang ngana toiknginu awia tapatutakan yuak. Yuwan ninu kuupbamda dongu takngatukan dakngake yuamang. Unzing kepinin katakngin gwapakngin ngangu inata inata dua yuaing. Unekan ngwakngake yuwa kana amintapa daknganggak binga ninu kuupbamda dongu takngatukan dakngake yuamang. \v 6 Dongu takngatukan ngana Anututa ninde natdetdeu inata inata niman ninu inandek inandek puya takngatu takngatu tasikamang. Tasiwatna Anututa natake aminu tapatuta wamna yanikapikge natake ita natdetdet imuke musia tangenawan ayanikapik. Yanikapmake ita Jesue natapan kekekanggak kakngata buyambam siwanu aminu waapata asinggan yanikapsok. \v 7 Siwan Anututa natake aminu tapatuta notna gatayamikge natake ita natdetdet imuke musia tangenawan aminu waapata notnabam gatayamuyok. Ngan. Aminu tapatuta yanindamumbikge natake Anututa musia tangenawan aminu waapata yanindamumsok. \p \v 8 Siwan aminu tapatuta notnatane musia papan kekekaningge natake Anututa waapatane musia tangenawan aminu waapata aminbamdane musia papan kekekanong. Siwan aminu sangaapae dapmakaing aminde sangaapana yamikge Anututa musia tangenawan aminu waapata dua kotnake katak yamuyok. Siwan Anututa natdetdet imuke kayuyaapa dakngawikge natake musia tangenawan aminu waapata semna semna dua natake puya waaknga tasiyok. Siwan Anututa musia tangenawan aminu maike yuaing aminde butaya natayamiu waapata iaknga siknga natake puya waaknga tasiyok. \s1 Notninde musip gwaang natayamunim. \p \v 9 Ngan. Ginda notzae musip gwaang nataamang ngangu genzatakan ma yawam. Aho. Musipzaatangu kuut natapa kekekawan yanong. Sike sanga waiakngae masa imuke sanga take akngakan tawake tasinong. \v 10 Sike ginda notza Jesuat nana aminde natapa dongu takngatukan dakngawan ie musip gwaang natayamunong. Natayamuke ginda notzatane umana yapangenatnangge iaknga siknga natake tasinong. \v 11 Tasike puya kekeknga tasike tuyuknga natake ma tewa pimapan. Aho. Jesu Buyambam tapaninde natanggamatake musipzaatang toknga siknga natake puyana kekeknga pasingamunong. \v 12 Pasingamuke wamu ita tupa yawan kekekakut taknga buya aawan kaningge kayuke apbakngake yutnong. Yuwawa aminu Jesue iwana dakngake meya takngatu takngatu ginde damuwawa ngana ginda kekekake gitna take ma tewa pimapan. Aho. Ginda asinggan Anutue inindatake tumuk wam yanong. \v 13 Sike notza Jesuat nana aminu sangaapae dapmakaing aminde ginda gatayamunong. Gatayamuke aminu you gapmanduneta apningu yotzaatang pakoke ginda take toitnong. \p \v 14 Siwan aminu Jesue iwana dakngake gin pasiwa maikaing aminde natake Anututa wa amin pasiwan mainingge wamu ma yawam. Aho. Anututa gatayamikge natake tumuk wam ininong. \v 15 Sike aminu apbakngakaing amikat gatake yuke ginu kuupbamda apbaknganong. Siwan aminu meya siknga natake kwanam sikaing amikat gatake yuke kwanam sitnong. \v 16 Sike ginda sanga gisae gupzae take siknga natake tasikaing kakngakan notzae waakngae natake tasiyamunong. Aminu umana wena apae natake na binga dua ngang dua natake aminu waapaat gatake yutnangge ma bitawam. Sike aminu gikat nana tapatuta natake na natdetdetna babantapa ngang ma natapan. \p \v 17 Siwan aminu tapatuta ga tasiwan maiwinu gata yake tasiwi maiwikge natapnangge ma tasiwim. Aho. Ginda sanga aminda kawa noman singgak kakngakan tawake tasinong. \v 18 Sike ginda aminu kuupbapat gatake musipza kwikwikngakan natake yutningge kepi kakengu ginda wikake yutnong. \v 19 Siakan notna. Ginda yake yake ma amapam. Aho. Ginda wikake yuwawa Anutu awia tapatutakan toknga yake yamik. Unzing Anututa wamu takngatu yawan natake ayanikapsa aminu tapatuta anzing matakut, “Natakan yake toknga aknga wai aminde ayamit,” ngang matakut. \v 20 Siwan ginda yake yake dua amake Anututane wapatang wamu takngatu matakut taknga tawake anzing tasinong, \q1 “Iwandata tomna natapan kakengu gata nanamba imi napsok. \q2 Ba ita yanggae natapan kakengu gata yangga akngaka imi tangopsok. \q1 Unzing iwandata aakatap gatapnangge apan gata katap paimu buyambamu gapma gwene kwaipamuke imi gwapakngane gwaputakuke ita wai gae tasinggamunggak kakngae natapan meya siwik. Siwan gata gatangami ita waiakngana gae tasinggamunggak kakngae meya natake bitatewik.” \m \v 21 Ngan. Ginda yake yake amnanga akngae gepbiatang yuking ngana teke kepman epu kunong. Kuke iwanzae musipza kwikwiknga natake gatayamuke waiaknga yaitapaakusinong. \c 13 \s1 Gavmande wam gepbiatang yutnim. \p \v 1 Ninu atnataamang. Gavman aminu ina dua gavmanu dakngake yuaing. Aho. Anututa ina katakngata pake pewan gavman amin dakngakaing. Unzingge ginu kuupbamda gavmande gepbiatang yutnong. \v 2 Aminu gavmande wam sandewiu waapata toknga apapik. Dasingge? Ita sanga Anututa pekut takngae masa imuke itane wamna sandekut. \v 3-4 Sike aminu take akngakan tasikaing aminda natake gavmanda toknga ba nimik ngang dua natapning. Aho. Aminu wai tasikaing amindakan ie gwautning. Siwan gata gavmande gwautnangge apbitakengu gata sanga take akngakan tasiyo. Tasiwi aminu gavman dakngake yuak kapata Anututane puya amin dakngake ga gatanggamunangge natapik. Natake gata sanga takeaknga tasiwinu ita gandupan take siwik. Siwan ngana gavmanu waapata Anututane puya tasike wai aminde toknga aknga ayamik. Asikaya ita moo siknga yuwikge natake Anututa aminu waapa take tewan gavman amin dakngake yuak? Aho. Gata sanga wai aknga tasikengu gata gavmande gwaumso. \v 5 Ngan. Ninda natake Anututa toknga aknga namuyak ngang natake gwauke gatu sanga ninda tasikumang kakngae musipminu enawan meya siknga natapnam ngang natake ninda gavmande gepbiatang yutnim. \p \v 6 Yuke ninda takis mani mukamang. Dasingge? Aminu gavmanu waakwakga puyana tasinangge akekekake Anututane puyana pasikaing. \v 7 Pasike takis dasing kakngae yawa natake ginda katak mutnong. Muke ginu gavmanu ie gepbiatang yutnangaapa dakngawiu ie gepbiatang koyutnong. \s1 Ninda notninde butaya natayamunim. \p \v 8 Ginda sanga yake imunanga moo pakingge natake tapdukngane zet yake imunong. Sike ginda notzae asinggan butaya natayamunong. Ninu atnataamang. Mama wamda yanggak kaknga buya aawan ninda notninde butaya natayamunim. \v 9 Ngan. Mosesdane mama wamu kundu anzing, “Yasewa ma tasiwam. Aminu ma zipam. Sangaapa kukae ma papam. Sangaapae ma geenguwam.” Siwan mama wamu takngatu Anututa Mosesde imukut taknga mama wamu kuupbamdane tupan taknga daknganggak kaknga anzing, “Ginda aminu ginde wesim yuak kapae butaya natangamunong.” \v 10 Siakan. Aminu tapatuta aminu wesim yuak kapae butaya natangamunggau waapata aminu waapae sanga wai takngatu dua siknga tasingamik. Wena. Ita butaya natangamuke tasiwawan mama wamu Mosesdane aknga buyana unin aawan ita mama wamu takngatusimu dua sandewik. \s1 Jesuta gatuna apikge dapaknga singgak. \p \v 11 Ginu tapduu apmanu ninda ayuamang komde ginda atnataaing. Unzingge ginda sanga wa daninggat taknga katak tawake tasinong. Ngan. Tapduu ninda yakap siknga Jesue natapna kekekakut komune natapna tapduknga Jesuta gatuna apikge dapaknga sikut. Siwan ngana yuwatna nakanu kundu nipbibana apmanu apikge dapaknga siknga gwa singgak. Unzingge ginda enake waiakngasae masa imuke kepi nomana akngane sukunong. \v 12 Tapduknga ita apik gwenu dapaknga gwa singgak. Unzing kepda kwakawan kake gunzitda akopnanggenggak ngang yakamang binga ita apikge dapaknga gwa singgak. Unzingge ninda sanga zikaa dakaatang nana aknga teke sanga kakaa akngaatang nana aknga gitna pake yutnim. Yuke ninda sanga waiaknga yaitapakusinangge asiknga kekekanim. \v 13 Kekekake ninda kepi nomana sukunim. Unzing aminu gunzit tapane sanga kuupbamda kawa take singgak kakngakan tasikaing binga tasinim. Tasike ninda yangga toknga aknga dua tangoke datdaptake gatu sanga yasewa aknga dua tasinim. Sike ninda aminu kundutane sanga apanae dua geenguke gatu ninda dua yanganutnim. \v 14 Aho. Ginda Buyambam tapaninu Jesu Kraiskat gatake musipza takngatukan natake ie banip tawake tasinong. Tasike sanga wai musia enaya aknga tawanangge ma natapam. \c 14 \s1 Notninda tasikaing kaknga dua usanzitnim. \p \v 1 Aminu tapatuta Jesue natapan kekekawan ngana Jesutane kepi katak dua natapiu waapa ginda take ginde banakan takopnong. Takoke ginda sanga wa katak dua nataak kakngae natake kaanga ma iniwam. \v 2 Ninu atnataamang. Aminu Jesuat nana tapatuta natake sanga kundu takwan dua ngang natake aminu waapata nanapat kaapat atnanggak. Ngana aminu tapatuta Jesue banip tawanangge natake ngana natdetdetna dapaknga siwan ita nanamban nanggak. Aminda anutu pupukngae inindatake kaau ie imuking kakngae natake ita kaau apbitake nanamban nanggak. \v 3 Siwan gata nanapat kaapat nakengu aminu kaau dua nanggau waapae gata ma inimimbim. Sike gata kaap bitake nanamban nakengu aminu nanapat kaapat atnanggau waapae gata ma inisapduwim. Aho. Aminu waapaat gaat kuut Anututa papan itane amina dakngake yuamayak. \v 4 Asikaya Anututa ga take ganitewan apuke gata Anututane puya aminae wam usanziwiyakge apbuyak? Wena siknga. Anutu awia tapatutakan inane puya amindane musia papan nomatawa tapatue ga wai tasinggayak ngang inike gatu tapatue ga take tasinggayak ngang iniwik. Ngana aminu waapa Buyambam tapaninda ina kekekangaman ita kekeknga yuke Jesue masa dua imuke pimapik. Wena. \p \v 5 Ngan. Aminu tapatuta Anutue natanggamatake tapduu gwendue natapan buyambam siknga siwan tapduu kundu ayapbimbik. Siwan ngana aminu tapatuta Anutue natanggamatake tapduu kuupbamde natapan buya kundukan siwik. Siwan ginu kuupbamda kepi wa takngaaya tawakaingu kake takngatu wai ba takngatu take ba ngang natake nangaakan ma natapam. Aho. Ginda kepi gisa tawakaing kakngae natake takekan ngang natapnong. \v 6 Aminu tapatuta tapduu gwendue natapan buyambam siwiu waapata Buyambam tapanindane umana yatangenatnangge natake tasiwan kana take siwik. Siwan aminu nanapat kaapat kuut nanggau waapata Buyambam tapanindane umana aknga yatangenatnangge natake ie inimbakngake napan kana take siwik. Siwan aminu kaap bitake nanamban nanggau waapaaya kuut Buyambam tapanindane umana aknga yatangenatnangge natake ie inimbakngake nanggak. \v 7 Ninu atnataamang. Ninda nisae banipda siwan natake kayuk yutnim ba akumnim ngangu yananga dua. \v 8 Aho. Ninda kayuk yukengu ninda Buyambam tapaninu Jesue gepbiatang yutnim. Siwan ngana ninda akungwakengu ninda itane gepbiatang yuke kumnim. \v 9 Sike Kraisda natake aminu gwa kumbing amin gatu kayuk yuamang aminde Buyambam tapa daknganangge natake ita kungwake gatuna gweake enakut. \p \v 10 Siwan gata dasingge kepi notdata tawake tasinggak kakngae natake inisapdukgayak ba inimikgayak? Asikaya ninu kuupbamda Anutue nomune yuke waamin dua ba yanim? Aho. Ninu kuupbamda ayanimde natake \v 11 Anututa yawan ayanikapsa aminu tapatuta natake anzing matakut, \q1 “Buyambam tapaninda anzing yawan kekekakut. \q1 ‘Aminu kuupbamda nae gepbiatang koyuke \q2 muna puke nae nanimbakngake ga Anutu siknga ngang nanining,’ \m ngang matakut.” \v 12 Ngan. Ninu atnataamang. Ninu kuupbam inandek inandek Anutue nomune yuke sanga kuupbam ninda tasikumang kaknga inikapnim. \s1 Ninda notninu dua pasina maining. \p \v 13 Unzingge ninda notninde musipminu wai dua natayamunim. Aho. Ninda natake sanga notninda pimananga aknga tasinangge asiknga bitanim. \v 14 Buyambam tapaninu Jesuta na nanindamuban nata katak siknga anzing nataat. Aminu tapatuta kaau nanangge natapan wai siwan ngana aminu waapata napanu Anututa kawan take dua siwik. Siwan Anututa ina banipda siwan natake kaap ba nanamde natapan takekan siwik. \v 15 Siwan gata sanga notdata kawan wai singgak kaknga tawake napi gandupan aminu waapatane natdetdetna tasiwi maiwan ita sanga waakngae nangaakan natapik. Unzing tasiwi maiwan gata sanga notdae musip gwaang natayamunanga akngane dua sukunggayak. Sike gata kaap nanggayak kakngae natapan aminu waapa Kraisda ie tangge kungwangamukut tapatane natdetdetnata apmaiwik. \v 16 Sike gata sanga natapi take singgak kaknga tasiwi notdata gandupan wai siwanu gata sanga waaknga bitateyo. \v 17 Dasingge? Ninda Anututane kekeknga akngae gepbiatang koyuke ninda sanga nake ba tangopnim takngae dua natanggamatanim. Aho. Ninda sanga nomana aknga tawake musip kwikwik notninde natayamuna Anututane Waung Kapata musipmin papan ninda apbakngake yutnim. \v 18 Aminu tapatuta Anutue natanggamatake sanga waaknga ie tasingamiu Anututa aminu waapae natapan take siwik. Siwan aminda aminu waapae natapa aminu nomanaapa dakngawik. \p \v 19 Unzingge ninda musipminu takngatukan natapnimde iaknga siknga natake tasinim. Tasike ninda notnindane musia pana kekekaningge take siknga natake tasinim. \v 20 Tasike ninda nanamde ba kaapde ba dua natanggamatake nake Anututane puya dua tasina maiwik. Ninu atnataamang. Nanapat kaapat kuut takekan ngana gata napi ganduke natdetdetna tasiwan maiwanu take dua siwik. \v 21 Siwan gata kaap nake ba wain yangga tangoke ba sanga takngatu tasiwi notdata ganduke natdetdetna tasiwan maiwanu gata sanga waaknga gatuka ma tasiwim. Aho. Sanga waaknga gatukande apbitateyo. \p \v 22 Siwan gata sanga takngatu tasinangge natapi take siwanu musipbaatang sanga waaknga gitna take gata Anutue kaine tasiwi take siwik. Ngana sanga waaknga notdata ganduwawanu ma tasiwim. Siwan aminu tapatuta sanga takngatue natapan take siwan enake tasikengu waapata nangaakan dua natake musiaatang takekan ngang natakengu aminu waapata apbakngake tasiwik. \v 23 Siwan ngana aminu tapatuta natake nata kaap napanu Anututa nandupan take siwik ba take dua siwik ba ngang natapik. Natake ita nangaakan natake kaap napanu Anututa aminu waapae natapan take dua siwik. Dasingge? Aminu waapata musiaatangu dua natapan kekekawan nakut. Ngan. Ninda natake sanga takngatu tasina ninduke Anututa take dua ba natapik ngang natake ninda nangaakan natake ngana sanga waaknga tasinim. Tasinanu Anututa nindupan wai siwik. \c 15 \s1 Musipminu takngatukan natapnim. \p \v 1 Siwan ninu sanga Anututa take nataak kaknga anggaman natake nangaakan dua natake yuamang aminda sanga nisae banipda siwan nataamang kaknga dua tawake tasinim. Aho. Ninda aminu Anutue banip tawanangge natake ngana ie nangaakan natake tasikaing aminde kaanga dua yaninim. Kaanga dua yanike sanga waaknga tasinangge nangaakan natake teaing kaknga ninu kuutda atenim. \v 2 Teke aminu nikat gatake yuamang aminde banip tawake tasike ninu kuupbam inandek inandek wa amindane musia pana kekekaning. \v 3 Ninu atnataamang. Kraisda inane banip dua tawakut. Aho. Ita dua tawakut takngae natake ayanikapsa aminu tapatuta tupa siknga wamu takngatu Anutue wapatang anzing matakut, “Wa aminda sapdut wamu ga ganisapdukaing aminda naatde kuut nanisapdukaing,” ngang matakut. \v 4 Ngan. Wamu kuupbam ayanikapsa aminda tupa siknga natake matakingu waaknga ninu masan yuamang amin ninindamutnangge natake mataking. Matake wamu wa mataking kakngata nindane musipmin papan kekekanimde natake mataking. Papan kekekake ninda natake Anututa apmea gatanimikge kayutnim. \p \v 5 Sike Anutu nindane musipmin papan kekekakamang kapata ginu take gatandaman ginda Jesu Kraisde banip tawake notzae musip kwikwiknga natayamuke yutnong. \v 6 Yuke ginda musipza takngatukan natake Anututane umana aknga yatangenatnong. Anutu waapa Buyambam tapaninu Jesu Kraisdane Anutuna siwan itane Nana. \s1 Notninu keu komduine nana aminde semna dua natayamunim. \p \v 7 Unzingge ginda natake Kraisda ginda aminabam dakngake yuaing ngang natake ginda aminu gikat gatake yuaing aminde semna dua natayamuke tasiwa Anututane umana aknganata buyambam siknga siyok. \v 8 Ginu atnataaing. Kraisda Anututane puya amina dakngake ninu Judia nana gupmin matakamang amin gatanimunangge dakngakut. Gatanimuke wamu Anututa tupa siknga nindane baminde yaniwan kekekakut taknga buya aawikge tasikut. Ita wamu waakngatane buya tasiwan aawan \v 9 aminu Judia nana dua ngana keu komduine nana aminda natake sanga Anututa wa aminde butaya natake tasiyamukut takngae natake apbakngake Anututane umana akngana yatangenatningge natake tasikut. Unzing wamu takngatu tupa siknga ayanikapsa aminu tapatuta Anututane wapatang anzing matakut, \q1 “Unzingge nata aminu keu komduine nana amikat gatake yuke gae ganimbaknganim. \q2 Ganimbakngake gatane umanda kap taike yatangenatnim,” \m ngang matakut. \v 10 Siwan sanga waakngaekan natake yakapsa aminu tapatuta wamu takngatu anzing matakut, \q1 “Ginu Judia nana dua ngana keu komduine nana amin! Ginda aminu Anututa pakut amikat gatake yuke apbakngake yutnong,” \m ngang matakut. \v 11 Siwan wamu takngatuat aminu tapatuta anzing matakut, \q1 “Ginu keu komduine nana aminda Buyambam tapanindane umana akngana yatangenatnong. \q2 Ngan. Aminu kuupbamda itane umana aknga tasiwa buyambam siknga siyok,” \m ngang matakut. \v 12 Siwan wamu takngatuat Aisaia ayanikapsa amin tapata anzing matakut, \q1 “Aminu Devitdane nana umana Jesi ngang inikinggane dongune aminu tapatu aawiu \q2 waapata enake aminu keu komduine nana amindane buyambamtapa dakngawik. \q1 Dakngawan wa aminda ie apbakngake aminu waapata apu gatayamikge kayutning,” \m ngang matakut. \p \v 13 Siakan. Nata tumuk wam iniwa Anututa gindane musipza pangenawan ginda ie apbakngake ita akgatandamikge kayutnong. Kayuke ie natapa kekekawan Anututa gatandaman ginda asiknga bakngake musipza kwikwiknga notzae natayamunong. Natayama Anututane Waung Kapata inane kekeknga aknganata gindane musipza papan kekekanong. Kekekawa ginda natake sanga Anututa yakut taknga buya aawikge natapa kekekawan kayutnong. \s1 Polda aminu tupa dua natapbing aminde kukut. \p \v 14 Sike mate notnabam. Na atnataat. Ginda notzae takekan natayamuke tasikaing kakngata buyambam singgak. Notza take natayamuke ginda natdetdet pake gindane notza noman siknga yanindamukaing ngang nataat. \v 15-16 Sike Anututa na tapan nata Jesu Kraisdane puya amina dakngake ginu keu komduine nana amin gatandamitde natake na takut. Tapan nata gin gatandamuke Anututane wamu takeakngana danikapmanggat. Danikapa Anututane Waung Kapata gin pasiwan ginda Anutue nomune amin noman daknganingge natake ita na takut. Unzing aminu Anututane yot takwan gwene pasiya aminda sanga Anutue ima Anututa kawan take singgak kaknga binga tasinggat. Tasike nata natapa kusiwan wamu waaknga danike ginda gatusa natdetningge natake matanggat. \p \v 17 Unzingge nata Jesu Kraiskat gatake yuke ita na gatangaman puya Anutue pasingamunggat takngae natake apbaknganggat. \v 18 Apbakngake sanga Kraisda na gatangaman tasikum takngaekan natake yakapit. Ita na gatangaman nata aminu keu komduine nana amin yanindamuba natapbing. Natawawa nata kepi nomana akngane sukuwawa nanduke wa aminda Anutue gepbiatang koyuaing. \v 19 Ita gatangaman nata yanindamuwawa itane Waung Kapata inane kekeknga aknganata gatangaman nata duya takngatu takngatu pasike Anututa gatangaman pasinggat ngang natapningge pasikum. Pasike nata you Jerusalem gapmaneta tuwanguke nata wamu takeaknga Kraisda gatanimukut taknga yanikapmake keu kuupbam tawamba sandewan keu Ilirikam komune kuut kukum. \v 20 Kuke aminu Kraisde umana dua natapbing amindekan kuke yanikapnangge natake tasikum. Tasike aminu tapatuta kuke puya tuwanguke tasikut taknga nata tawake tasiwa puyuwikge apbitanggat. \v 21 Unzing wamu takngatu Anututane wapatang aminu ayanikapsa tapatuta anzing matakut, \q1 “Aminu tupa ie dua yanikapa natapbingu wa aminda itane wamu atnatapning. \q2 Ngan. Aminu tupa dua natapbingga katak siknga natdetning,” \m ngang matakut. \v 22 Siwan puya waaknga nata tasitakuke ginde kunangge tapduk bam asinggan natapbum ngana puya buyambamda na tapan kepi wena sikut. \s1 Polda keu Spen komune kunangge. \p \v 23 Siwan ngana apmanu keu ayuat komune puya pasiwa sandewan puya anggwak saau wena. Siwan nakanu kwaapzang nata ginde kunangge take siknga nataat. \v 24 Unzingge masanu nata keu Spen komune kunangge natake nata apu gin gamok dandukenga undang kuwit. Siwan nata apa gikat gatake mateknga kundusim yutnim. Yukenga ginda na gatangamuke nata kepiapane kusika sangae dua dapitde natake ginda sanga kundu gatangamunong. Gatangamuke ginda Spen kep komde kepiapae na nanitakunong. \p \v 25-26 Ngana aminu Jesuat nana Masedonia kep gatu Akaia kep komaaune nana aminda natake notna Jesuat nana aminu Jerusalem yot gapmane yuaing aminda sangae atdapmakaing ngang natapbing. Natake notna gatayamunangge natake wa aminda manina unekan muba buyambamu gwa sikutde nata mani wa mukingu pake Jerusalem kuke wa aminde yamit. \v 27 Siakan. Wa aminda notna gatayamunangge take siknga natake sanga yake yake tasikamang binga tasiking. Ninda atnataamang. Aminu Judia nana aminda sanga Jesuta gatayamukut takngae natake yanitakuwawa aminu keu wa komaaune nana aminda natake apbakngaking. Apbakngake wa aminda yake Judia nana aminu gupdane sanga gatayamunangge natake tasiking kakngae natapa take siknga singgak. \p \v 28 Siwan nata mani wa mukingu pake yama puyuwana nata ginde kuke dandukenga gatu dapmake Spen kep komune kuwit. \v 29 Siwan na atnataat. Nata ginde kundopa Kraisda naat gikat gatake yuke ita gatanimuke musipmin papan kekekawa take siknga yutnim. \p \v 30 Mate notnabam. Ginda Buyambam tapaninu Jesu Kraisdane umana aknga buyambam siwikge take natapa Waung Kapata gindane musipza pangenawan ginda musip gwaang Jesuat naatde natanimuke tumuk wam yawa Anututa na gatangamik. \v 31 Ginda tumuk wamu kekeknga iniwa Anututa na aminu Judia kep komune yuaing aminde kataune sandewik. Siwan ginda iniwa ita inane aminabamu Jerusalem yuaing amin gatayaman nata mani wa gatayamunangge yamit takngae take natapning. \v 32 Siwan Anututa nandutewanu nata apbakngake ginde kuwa gikat gatake yuke nata natapa wikawan yuwit. \p \v 33 Sike nata tumuk wam iniwa Anutu ninde musip kwikwik natanimunggak kapata gikat gatake unekan yutnong. Siakan. \c 16 \s1 Polda gaak wamu yanikut. \p \v 1 Maya tapatu umana Fimbie ngang inikamang kapa aminu Jesuat nana Senkria yot gapmane yuaing aminda tapa maya waapata Jesue puya amin dakngake yuak. Ninda waapae saminin ngang inikamang. \v 2 Ita aminu kwaapzang gatayamuke na kuut gatangamukut. Unzingge maya waapata apan kakengu ginda natake ninu Buyambam tapanindane aminabam dakngake yuamang aminde dongune nana tapatu ngang natapnong. Natake aminu gisane dongune nana aminde take natayamuke katak toikaing binga ginda maya waapae take natangamuke toitnong. Toike ita sanga tapatue meya natapanu ginda katak gatangamunong. \p \v 3-4 Siwan wawi tapatu umana Akwila siwan gatu itane maatna umana Prisila ngang yanikamang. Waapaatda tupa naat gatake yuke ninda Jesu Kraisdane puya tasitakuwatna waapaatda aminda nit nisipnang ngang dua natake na gatangamunangge tasikumayak. Unzingge nata ninatakan dua waapaatde yanimbaknganggat. Aho. Aminu keu komduine nana Anututane aminabam dakngake yuaingu kuupbamu kuutda waapaaatde ayanimbakngakamang. Siwan ginda natane gaak wama aminu waapaatde yamunong. \v 5 Siwan aminu Anutue inindatapnangge natake aminu waapaatdane yot gwene unekan gatake asinggan kokaing amindeaya natane gaak wama yamunong. Gatu aminu tapatu umana Epinitas ngang inikamang. Ita Esia kep komune nana aminde tupan Kraisde natapan kekekakut tapa. Nata ie musip gwaang natangamunggat. Ginda waapaaya kuut gaak wamu imunong. \v 6 Siwan maya tapatu umana Maria ngang inikamang. Ita puya kwatan siknga gin gatandamunangge tasikut. Ginda maya waapaaya kuut natane gaak wama imunong. \v 7 Gatu aminu tapaaya umana Andronaikas gatu Junias ngang yanikamang. Naat waapaakatdane bapuninu buya kundukan. Siwan sipdune aminu Jesue iwana dakngake yuaing aminda naat waapaakat panggaganuke kaautde nipmaba yukumang. Aminu Jesutane aposel amin dakngake yuaing aminda waapaatdane umana atnataaing. Sike nata Jesue masa imuwawa waapaatda Jesue amina dakngake yuwawat na masana Jesue amina dakngakum. Ginda waapaatde kuut natane gaak wama yamunong. \p \v 8 Gatu aminu tapatu umana Amplietas ngang inikamang. Ita Jesutane amina dakngake yuakge nata ie musip gwaang siknga natangamunggat. Ginda waapae kuut natane gaak wama imunong. \v 9 Gatu gaak wama ginda aminu tapatu umana Eban ngang inikamang kapa kuut imunong. Waapata puya amin notnin dakngake Kraisdane puyana pasinggak. Siwan aminu tapatu umana Stekis ngang inikamang. Nata ie musip gwaang siknga natangamunggat. Siwan ginda natane gaak wama waapae kuut imunong. \v 10 Gatu aminu tapatu umana Apelis ngang inikamang. Iwanata natdetdetna tasiwa maiwikge natake tasiwawa ngana ita kekekake Kraisdekan natanggamatake yuak. Ginda natane gaak wamu waapae kuut imunong. Gatu gaak wama aminu Aristobyulaskat gatake itane yotnane yuaing aminde ginda yamunong. \v 11 Gatu aminu tapatu umana Herodion ngang inikamang. Naat iat bapuninu buya kundukan. Waapae kuut ginda gaak wama imunong. Gatu aminu Nasisaskat gatake Buyambam tapanindane aminabam dakngake itane yotnane yuaing aminde natane gaak wama yamunong. \p \v 12 Gatu maya tapaaya umana Traifina gatu Traifosa ngang yanikamang. Waapaatda Buyambam tapanindane puyana kwatan tasikamayak. Waapaakat kuutde gaak wama yamunong. Gatu maya tapatu umana Pesis ngang inikamang. Ita amin gwaang. Buyambam tapaninde puya kwatan tasingamunggak. Waapae kuut gaak wama imunong. \v 13 Gatu aminu tapatu umana Rufas ngang inikamang. Ita Buyambam tapaninde natanggamatake tasike umana kayaapa dakngake yuak. Waapaat itane mingaat kuutde gaak wama yamunong. Itane minga waapae natapa natane minga daknganggak. \v 14 Gatu ginda natane gaak wama aminu kundu umana Asinkritas gatu Fligon gatu Hemis gatu Patrobas gatu Hemas gatu notninbamu wa amikat gatake yuaing aminde yamunong. \v 15 Gatu aminu tapatu umana Filologas siwan gatu itane maatna umana Julia ngang yanikamang. Gatu tapatu umana Nerias siwan gatu itane samina umana Olimpas ngang yanikamang. Gatu aminu Anututane aminabam dakngake aminu waakwakat gatake yuaing amikatde kuut ginda gaak wama yamunong. \p \v 16 Sike ginda notza Jesuat nana dakngake yuaing aminde takekan natayamuke kataknga ipnong. Sike aminu Kraisdane aminabam dakngake anggwak saak yuaing aminda ginde gaak wamna danikaing. \s1 Aminu Jesue masa imuke kem wam ninindamukaingge masa yamunim. \p \v 17 Mate notnabam. Aminu kunduta Anututane wamu ginda gwa natapa kekekakut taknga sandeke kem wam danindamukaingge ginda wa aminde gwautnong. Danindamuba ginda yanganuke dongu takngaaya daknganang. Wa aminde masa yamunong. \v 18 Sike wa aminda puya Buyambam tapaninu Kraisdane puya akngane dua tasikaing. Aho. Wa aminu inae gupde banip takngakan tawakaing. Tawake wamu kaa siknga yake yanindatdauwawa aminu ie dua gwaukaing aminda natake ngana natapa kem dua singgak. \v 19 Siwan ngana ginda Anututane siakan wam takngae natake atawake tasikaing kakngae natake aminu Jesue amina dakngake yuaing aminda sanga waaknga yatakuwawa aminu kuupbamda nataaing. Unzingge nata ginde natake apbaknganggat. Siwan ngana ginda sanga takeakngae katak siknga natake gatu kem wamu wa danindatdaukaing kakngae masa imuningge nata take nataat. \v 20 Ginda sanga waaknga tasike yuwawa Anutu ninde musip kwikwik natanimunggak kapata gatandamuke ita Setenu tangutamamban pimapan ginda yaitapaakusike yapbitning. Siwan nata tumuk wam iniwa musip kwikwiu Buyambam tapaninu Jesu Kraisda natanimunggak kakngata gikat gatake yuyok notna Isrel nana aminde. \s1 Gaak wamu yatewa kukut. \p \v 21 Natane puya amin notna umana Timoti ngang inikamang. Gatu aminu kundu umana Lusias gatu Jeson gatu Sosipata ngang yanikamangu naat waakwakat bapuninu buya kundukan. Wa aminda gaak wamna ginde yatewa kunggak. \p \v 22 Siwan na Tetias. Nata wamu pas asane matanggat taknga Polde genaneta yawan natake matanggat. Nata Jesuat nana amin dakngake yuatde nata gaak wama ginde yatewa kunggak. \p \v 23 Siwan aminu tapatu umana Gaias ngang inikamang. Ita na take inane yotnane takoke na toiban yuat. Sike ita aminbamu Jesuat nana dakngake yuaing amin pake yotnane pakopan unekan yuke Anutue inindatakaing. Waapata gaak wamna ginde yatewan kunggak. Siwan aminu tapatu umana Erastas ngang inikamang. Ita you anggapmane nana aminda takis mani muba kayuak kapanin. Waapataaya gaak wamna ginde yatewan kunggak. Siwan notninu umana Kwotas ngang inikamang. Itaaya kuut gaak wamna ginde yatewan kunggak. \p \v 24 Nata tumuk wam iniwa musip kwikwiu Buyambam tapaninu Jesu Kraisda ninde natanimunggak kakngata gikat gatake yuyok. Siakan. \s1 Anututane umana akngana yatangenatnim. \p \v 25 Anututa inane kekeknga aknganata gin papan kekekaning. Unzing wamu takeaknga Jesu Kraisda tasikut takngae natake nata yanikapmanggat binga Anututa gin papan kekekaning. Wamu waaknga Anututa tupa ina takusopuke yuwawan tapduu mamaya siknga siwana \v 26 ita aminu kundu pake wamu waaknga yeuyamukut. Yeuyaman kake wa aminda wamu waaknga aminbamde yanikapmake buk gopatang mataking. Matawa Anutu asinggan yuwawik kapata yake aminu kuupbam kepna kepna nana aminda wamu waaknga anggakan natake musiaatang natapa siakan siwan gwaamutningge yakut. \v 27 Sike Anutu waapa natdetdetna babanu kaya awia waapakan. Ninda sanga Jesu Kraisda tasinimukut takngae natake ninda apbakngake Anutu waapatane umana aknga asinggan asinggan yatangenatnim. Siakan.