\id PSA \h SAM \toc1 Lotutane Kap Taknga \toc2 SAM \mt1 Lotutane Kap Taknga \c 1 \ms1 Buk 1 \mr Sam 1-41 \q1 \v 1 Aminu wai aminde wamu dua gwaamuke, \q2 gatu waaminda kepi tawake tasikaing kaknga dua tasike, \q1 gatu Anutue masa wam yake tasikaing aminkat dua yukengu, \q2 waapata asiknga bakngawik. \q1 \v 2 Aminu waapata Anututane mama wamde asiknga bakngake, \q2 gatu mama wamu waakngae zikaane gatu gunzit tapane ba tapduknga wena asinggan natanggamatake tasinggak. \q1 \v 3 Aminu waapa katapdaka binga yangga kwaimune kwaiwan \q2 tapdukngane buya aawan tatakngita dua kupiakaing binga \q1 sanga kuupbam aminu waapata tasinggau \q2 take siknga buya asaakgak. \q1 \v 4 Sike waiaknga tawake tasikaing aminu unza dua. \q2 Tambam tapunde ooi gotda puyapakunggak binga dakngake \q2 buyana dua aawik. \q1 \v 5 Dakngake wai aminu waakwakga Anutue kaine wamu yawan take dua siwik. \q2 Siwan waaminda amin nomande banakan katang gatake yutnanga dua. \q1 \v 6 Dasingge? Anututa aminu kepi noman tawake tasikaing aminde asiknga bakngake kakuya tasinggak. \q2 Siwan ngana aminu waiaknga tawake tasikaingu sanga kuupbam tasiwik ba puya takngatu tasiwanu take sinanga dua. \c 2 \q1 \v 1 Dasingge katum aminu dongu kuupbamdane nanata sanga yamandet taknga tasinangge natake yandekaing? \q2 Dasingge aminu waakwakga sanga sanga tasinangge natake wamu moo yandekaing? \q1 \v 2 Kingu kepna kepna yuaingga amak tasinangge tandakngakaing. \q2 Tandakngake waaminda natdetdeu takngatukan natake Buyambam tapatane umana tasiwan maiwikge kepie tawakaing. \q1 Gatu aminu tapatu Anututa tasiwan ita aminu kuupbam kakuya tasiwik kapa dakngakuu, \q2 King yuaingga aminu waapatane umana kuut tasiwan maiwikge kepi tawakaing. \q1 \v 3 Tawake waaminda anzing yakaing, “Ita ninu panggaganuwawa yuamangge nindane katakngin unekan wambuu waitdetna. \q2 Gatu ita nau takngatuta kepinin unekan wapbuu sandetna,” ngang yakaing. \q1 \v 4 Unzing yawan kake Anutu yekaune Kingu kopsa yuak kapata \q2 ayanimike sapdut wam yaninggak. \q1 \v 5 Yanike ita musiaatang toknga siknga natayamuke wamu kekeknga siknga aknga yaninggak. \q2 Yanike itane kaanga akngata tasiwan asiknga gwaukaing. \q1 \v 6 Ngan, ita wamu kekeknga siknga waaknga anzing yanikut, “Nata aminu tapatu King dakngawikge aapa gwa yawa yuak. \q2 Nata nina tewa Saion kep komune yuak. Ninane tawan takwan daka unin.” \m \v 7 Siwan Kingu waapata anzing yakut, \q1 “Apmanu nata wamu Buyambam tapata nanikuunin yakapit. \q2 Ita na King dakngawitde natake anzing nanikut, ‘Ga natane waaknga. Nata gatane nangga dakngake yuat. \q1 \v 8 Gata na nanikwaiwinu \q2 katum aminu kuupbam keu kaukaut nana aminu gae gamit. \q2 Gama gata aminu kepna kepna nana kuupbam kakuya tasiya. \q1 \v 9 Kakuya tasike gata musipbaatangu waaminde butaya natake katakga kekeknga sikngaapata kayuya. \q2 Kayuke gata waaminu pake matekmateknga zipbuya. Unzing aminda gapma kwatan gwen zipbukaing binga,’ ngang nanikut.” \q1 \v 10 Siwan wamu waaknga natake ginu King aminda maak gwaang pake yuyukza tapan nomatayok. \q2 Ngan, ginu kepna kepna yuainggane tupan amin, ginda wamu aaknga natake, Yako, ngang natake akgwautnong. \q1 \v 11 Ginda Anutuekan akgwauke ie gepbiatang koyutnong. \q2 Koyuke ie asatnake ngana ie gatu apbaknganong. \q1 \v 12 Ginda itane waakngae asinimbaknganong. \q2 Ita musiptok ginde natapsak. \q1 Dasingge, ita musiptou zaat natandaman ginda akumning. \q2 Siwan ngana aminu Anutue gepbiatang koyukengu, waakwakga apbaknganing. \c 3 \s1 Devitda Apsalom teke datakukut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, natane iwana kwaapzang singgak. \q2 Ngan. Aminu kwaapzangga na tasiwa maiwitde tasikaing. \q1 \v 2 Tasike waaminda nae anzing nanikaing, \q2 “Asikaya Anututa ga gatangamik,” ngang yakaing. \q1 \v 3 Siwan ngana, Anutu, ga tiunggu amakgane dakata binga dakngake na takusopunggayak. \q2 Gata na takusopuke tasiwi natane umana buyambam siwawan nata akekekake yuat. \q1 \v 4 Siwan Anututa na gatangamikge ayatawanggat. \q2 Ita enane siknga tawanu inane dakane yuke nata wamu yanggau atnatangamunggak. Natangamuke na take gatangamunggak. \q1 \v 5 Siwan zikaane na dapuna peke apepbotanggat. \q2 Pesika gatuna enake na take yuat. Dasingge, Anututa na kakuya katak siknga nanduyuak. \q1 \v 6 Natane iwana 10,000-nu kepna kepna nanata umutnawakaing. \q2 Umutnawawa ngana nata ie dua gwaukgat. \q1 \v 7 Buyambam tapana, ga natane Anutuna. \q2 Gata apuke na gatangamuyo. \q1 Gatangamuke natane iwana atzipso. \q2 Ngan, itane gena zipmanziya. \q1 \v 8 Buyambam tapata ninu sandeke papan meya takngatu dua kanim. \q2 Buyambam tapa, ninu gikane amindabamde kakuya take pasiwi takekan yutnim. \c 4 \s1 Devida kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata natane Anutu noman sikngaapanin. Nata musipmaatang meya siknga nataat. \q2 Sike nata ga gatangamiyakge natake gae ganiwa gata nae wam natake gatangamuyo. \q1 Gatangamuke gata na musipmane meya nataat taknga sandekngamuyo. \q2 Sandekngamuke gata nae musip kwikwik natangamuke tumuk wamae maak papso. \q1 \v 2 Ginu kuupbam! Tapduu datdasing binga ginda natane umana yaitapaakusiwan natane umana kopsa akngata wena siwik? \q2 Tapduu datdasing binga sanga kem taknga akngae natanggamataning? Tapduu datdasing binga ginda kem taknga inata inata tawake tasining? \q1 \v 3 Ginda wamu aaknga katak siknga natapnong. Aminu Buyambam tapae gepbiatang koyuaingu, waaminu inae yawan yuaing. \q2 Siwan nata ie ininggamatawawa, ita nata yanggau atnatapik. \q1 \v 4 Ginda musip tok natapning kopatangu ginda wai tasinanga aknga apbitanong. \q2 Tapduu dapunza petnangge tasikaing komune \q2 ginda natdetdetza ba musipzaatang nataingu katak natake genza asuumutnong. \q1 \v 5 Ginda sanga inata inata Buyambam tapata take nataak takngakan take imunong. \q2 Imuke ie banip siknga sinong. \q1 \v 6 Siwan aminbamda yakwaik wamu yumdekan anzing yakaing, “Mamin tapataka ninu take gatanimik?” \q2 Buyambam tapa, gata ninde musip kwikwik natanimuke gatanimuyo. \q1 \v 7 Siakan. Tapduu nanamu wit gatu wain ngang yanikaingga puyane buyana kwaapzang aawanu aminbamda kake apbakngakaing. \q2 Siwan ngana baknga baknga aknga nae musipatang tekuyakga itane bakngananga akngana ayapbikut. \q1 \v 8 Buyambam tapa, gatakan nanduyuwawi \q2 na take yuke sanga tapatue dua gwaumbit. \q2 Dua gwauke tapduu nata dapun pekgat komune zaat pepbotanggat. \c 5 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, natane tumuk wamae maak pangamuyo. \q2 Natane natdetdetnane yangapuke natanggamatanggat takngae natapso. \q1 \v 2 Ga natane kinga, siwan natane Anutuna. \q2 Tapduu na gata gatamiakge natake \q2 tumuk wam ganinggat komune maak gwaang panggamuyo. \q1 \v 3 Buyambam tapa, tembana bamu asinggan nata tumuk wamu gae ganinggat. \q2 Ganiwawa kuku gunzitda akonggak. \q2 Ge gata yapii yake naniwiakge maak pake yuat. \q1 \v 4 Anutu, ga sanga waiakngae take dua nataayak. \q2 Aminu waiaknga tasikaing amikat gaat gatake yutnanga dua. \q1 \v 5 Gata yamandet tasikaing aminu kapewi gae nomune yutnanga dua. Wena siknga. \q2 Siwan gata waiaknga tasikaing aminde semna siknga nataayak. \q1 \v 6 Gata kem wam yakaingu kuupbam apasiwi maikaing. \q2 Siwan amin zipmake kem wam yakaing aminde toknga siknga nataayak. \q1 \v 7 Siwan ngana gata nae musip kwikwik siknga natangamunggayak. \q2 Unzingge nata yotdane take akopit. \q1 Yot takwan gwende kanggamatake \q2 munu puke ganimbakngawit. \q1 \v 8 Anutu, iwanata nutnangge tasikaing. \q2 Ge gata kepina tanomanuwi gatane yuyukga noman taknga tawambit. \q2 Tawamba noman taknga gata take nataak kakngane gata tupan kuke nanitake kuyo. \q1 \v 9 Sike iwana waakwakga siakan wamu takngatusimu dua siknga genane yakaing. \q2 Dua yake aminu kundu pasiwa maining gekan nataaing. \q1 Siwan kem wamu atdopan yuke yakaing. \q2 Yake tanzit wam yanike tasiwa maikaing. \q1 \v 10 Sike Anutu, gata yake waaminde wamna natake toknga take yamuyo. \q2 Yamuke tasiwi waaminda natdetdeu gutonga nataaing kakngata pasiwan sopunong. \q1 Waaminda gae yamandet tasike waiaknga buyambam tasikaing, \q2 gae nomune dua yutningge yanikwasiwi maa siknga kunong. \q1 \v 11 Siwan ngana aminu kuupbamu gae gepbiatang koke yuaing aminu take nataaingu \q2 waaminda apbakngake kap gwaang taike yutning. \q1 Gata take siknga kakuya tasinggayakge aminu kuupbamda \q2 gae asiknga bakngake gatane umanda yatangenakaing. \q1 \v 12 Buyambam tapa, gata aminu gae wam natake tasikaing aminde take natayamuke sanga takekan tasiyamunggayak. \q2 Gata tuyunggu amin kotnanggak san binga dakngake pakotnanggayak. Katak siknga pakotnawi take yuaing. \c 6 \s1 Devida kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata nae kaanga natangamunggayak ngana na kaanga ma naniwim. \q2 Ga nae musiptok nataayak ngana gata na ma tasiwi maiwam. \q1 \v 2 Buyambam tapa, na kekekngana wena singgak. Unzingge gata nae butaya natapso. \q2 Natane gupma tuyuknga siknga singgak. Ge gata na tasiwi take gatu yuwit. \q1 \v 3 Natane musipmaatangu meya buyambam siknga. \q2 Siwan ngana Buyambam tapa, ga dasing? Tapduu datdasing nandutewi musipmaatang meya buyak yuwit? \q1 \v 4 Buyambam tapa, gata gatuka na tapi na dua kupit. \q2 Gata nae musip kwikwiu asinggan asinggan natangamuke gatangami nata take yuwit. \q1 \v 5 Aminu gwa kumbingga gae musiaatangu natdetnanga dua. \q2 Akungwake paku keu yuaing komunetanu gae umanda kopsa akngae dua yatangenakaing. \q1 \v 6 Nata gae yake yake yuwawa natane kekekngana wena singgak. \q2 Siwan zikaambamu asinggan kumzang kwanamu siwawa apekgat komu kai yangganata tasiwan bukatanggak. \q2 Ngan, natane buka gwena yanggakan singgak. \q1 \v 7 Natane iwana kwaapzang siknga. Unzingge na musipmaatang meya siknga natake kwanamu sike sike yuat. \q2 Kwanama siwa kainata zukngawan nata sanga tapatu katak kananga dua singgak. \q1 \v 8 Nata Buyambam tapae sitawamba gwa natangamuk. \q2 Ge ginu sanga waiaknga tasikaing aminu, napmake kukanong. \q2 \v 9 Nata Buyambam tapae yatawamba ita na gatangamikge gwa natangamuk. \q2 Ngan, ita tumuk wama gwa natak. \q1 \v 10 Natane iwanata meya buyak yuke nangaakan natapning ngangu nata atnataat. \q2 Nangaakan natake maaknga siknga natapning. Maaknga natake zeetgaman na napmake kuke datdaptake sukuning. \c 7 \s1 Devida tumuk kaknga Buyambam tapae taingamukut. \q1 \v 1 Anutu, Buyambam tapana, nata gae apuke iwanata nandupnang ngang natake kusopunggat. \q2 Kusopuwa gata gatangami aminu atnawaningga dua nutapan kupit. Ngan, gata na tapi nata meya dua papit. \q1 \v 2 Gata na dua tapinu iwanata kaap zongu laion ngang yanikaing binga dakngake amin gup yatdakngakaing binga na tasiwa maiwit. \q2 Ngan, waaminda kaitake keu komdune takuuwan aminu tapatuta na dua nanduke tapik. \q1 \v 3 Anutu, Buyambam tapana, sike na sanga wai takngatu apba tasikum, ba dasing? \q2 Ie na dua nataat. \q1 \v 4 Ba nata notna tapatue tanzit ba tasikum. Tasike kem wamu unin ba inikum. \q2 Siwan gatu nata iwana moo siknga ba tasiwa maikut. \q1 \v 5 Ayok, gata iwana kapewi na nawake tanggaganutnong. \q2 Na take nainggamuke natane gupma yainggamutake tasiwan kepdakane moo peke maiwik. \q1 \v 6 Anutu, natane iwanata musiptou amau nae tasinangge yakaing. \q2 Siwan gata waaminde musiptou natayamuke na gatangami meya dua kawit. Anutuna, ga nomana akngaekan nataayak. \q2 Unzingge gata enake waamindane amak wamna katak usanziyo. Usanzike kepi noman takngakan tawake na gatangamuyo. \q1 \v 7 Aminu apu unekan yuaingu gae wesim apuke takumbasinong. \q2 Siwan gata enane siknga yuke waaminu kayuyo. \q2 \v 8 Buyambam tapa, gata aminu dongu kuupbam usanzikgayak. \q1 Buyambam tapa, ga umanda kopsa siknga apanin. \q2 Gata na usanzike nandupi nata kepi noman takngaat gatu take siknga akngaat nganggan tasinggat taknga kake na usanzike take ngang naniyo. \q1 \v 9 Anutu, ga nomana sikngaapa. \q2 Gata aminbamda natdetdetnane gatu musiane nataaing kaknga usanzikgayak. \q1 Unzingge gata wai amindane musiptok natake wai tasikaing taknganane apasiwi wena sinong. \q2 Siwan gata noman aminu gatayami waaminu kekeknga yutnong. \q1 \v 10 Siwan natane tuyunggu Anutu unin. Ita nae kuyana tasinggak kapanin. \q2 Ita aminu ie wam natake tawakaingu papan takekan yutnong. \q1 \v 11 Anututa wamu noman gan usanzike wamu noman gan yanggak kapanin. \q2 Siwan gunzit bam asinggan ita waiaknga tasiya aminde musia toknga siknga natake yaipakepunggak. \q1 \v 12 Sike wai aminda musia dua tapan tekwambanu \q2 Anututa bainatna yasiwan tokngaaning. \q2 Siwan gatu kweemna mitake amak tasinangge tandakngawik. \q1 \v 13 Ita sanga amak tasike amin yapan kumningge gwa pandakngakut. Itane sakuu katapna kaya kaikgauni. \q2 Ita sakuu waapa apa wai amin yapan kumningge gwa pandakngakut. \q1 \v 14 Dasingge, wai aminda waiakngakan tasinangge natake natdetdetna gwa natapan yuaing. \q2 Ita sanga wai takngatu takngatu tasinangge tandakngake tasiwawa buyana asaawik. Buyana asaawan waaminda wai siknga meya buyak yutning. \q1 \v 15 Siakan. Aminu gapma buyambamu dakatu kwaiwa aminu \q2 kundu undang pukuwa papikge kwaikuu gapma wandakaatangu ina pimake pukuwik. \q1 \v 16 Ngan, gutonga ina tasinggak kakngata ina usukwatapik. \q2 Siwan amak wamu aminu kundue tasinangge yawik kakngata tapan tekwamban ina tasiwan maiwik. \q1 \v 17 Ngan, natapnong! Anutu waapa nomana sikngaapa. Unzingge nata ie gaak wamu ininggat. \q2 Nata Anutu enane siknga yuak kapae kau taike umana yatangenawit. \c 8 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutu, ga nindane Buyambam tapanin. \q2 Gatane umanda aknga kopsa siknga yuak ngangu \q1 keu kuupbam kokomune anggaman singgak. \q2 Siwan gatane umanda buyambam taknga ena kakaa komune kuut tapan sopunggak. \q1 \v 2 Siwan gata natake waatdakaat engangkat kuutda \q2 gatane umanda yatangenatningge yawi kekekakut. \q1 Yawi kekekawan damanu kekeknga siknga gatane iwandaat gatu gae wam sapdukaing aminkatde \q2 kepi wamake umuyamunggayak. \q1 \v 3 Sike gata ena kakaa komu tasike tekuyakat \q2 gatu yekap gwen gatu yekapdaak ngangu \q1 pasike enane pewi yuaingu \q2 nata kake anzing nataat. \q1 \v 4 “Ninu aminu dasing binga ge gata ninde natanggamatanggayak? Ninu sanga yumdekan binga. \q2 Dasingge gata ninde kakuya tasinggayak?” \q1 \v 5 Gata ninu tumuke ninu umanin yapangenake pasiwi umaninu kaya dakngakamang. \q2 Siwan ngana angelatane umana akngata nindane umanin ayapbikaing. \q1 \v 6 Siwan gata ninu sanga bamu gika pasike pekuyau kakuya ninda pasinimde nipmambi yuamang. \q2 Siwan sanga kuupbamu pekuyau ninu aminde gepbiatang koke yuaing. \q1 \v 7 Ngan. Sipsip gatu ikwawa gaman \q2 gatu kaap zongu zongaatang yuaing. \q1 \v 8 Siwan gatu kwaiu engatangan bepmakaing. \q2 Gatu nambis gwene nana pis, \q2 gatu sanga bamu yangga gwekatang sukukaingu, wa kuupbamda ninde gepbiatang yuaing. \q1 \v 9 Anutu, ga nindane Buyambam tapanin. \q2 Gatane umanda aknga kopsa siknga yuak ngangu keu kuupbam kokomune anggaman singgak. \c 9 \s1 Devitda butaya kau aaknga matakut \q1 \v 1 Anutu, natane musipmaatangu gae gaak wam ganinangge take siknga nataat. \q2 Nata aminu kuupbam gata puya kekeknga aknga aknga pasikuyakge yaninangge nataat. \q1 \v 2 Nata gae natake nata kau apbakngananga aknga tainggat. \q2 Anutu kopsa sikngaapa, nata umanda kopsa siknga akngae kau taike umanda yatangenawit. \q1 \v 3 Dasingge, natane iwanata ga ganduke waakwakga atdatakukaing. \q2 Datakuke kaikane pimake waakwau kuupbam kungwakaing. \q1 \v 4 Gata wamu noman gan usanziwi waaminda kungwakaing. \q2 Gata natane yuyuknga usanziwi wamu yawiu natane wamu noman gan siwik. \q1 \v 5 Ngan, gata katum aminde kaanga wam yanikuyak. Yanike gata wai aminu gwa pasiwi maiking. \q2 Siakan, gata waamindane umana aknga gatukande dotdonguwi aminu tapatuta waamindane umana dua siknga natapik. \q1 \v 6 Gata iwanu gwa pasiwi maikingu ina unzing asinggan asinggan yutning. \q2 Anutu, gata waamindane yotbam gapma gapma gwa pasiwi maikingge \q2 aminu kuupbamda waaminde apbotake gatu natapnanga dua. \q1 \v 7 Siwan Buyambamtapa Kingu asinggan asinggan yuwik. \q2 Yuke ita wam usanzitnangge natake gwa tandakngake yuak. \q1 \v 8 Ita aminu kuupbam noman siknga kayuak. \q2 Ngan, inane noman takngane aminu yuaingu kuupbam yuyuknga saak usanziwik. \q1 \v 9 Buyambamtapa you kekeknga gwenduta binga yuak. \q2 Aminu kundu iwanata meya yamukaingu, waaminu ie kuke iatang koke kusopuke take yutning. \q1 \v 10 Buyambam tapa, gata aminu gae apukaingu masa dua yamunggayak. \q2 Unzingge aminu gatane yapiie atnataaing ganu gae gepbiatang koyutning. \q1 \v 11 Buyambam tapata King siknga Saion yotbam gapmane yuakge ginu kuupbamda ie kau taike umana aknga yatangenatnong. \q2 Yatangenake dongu kuupbamde puya buyambamu ita pasikutde yanikapnong. \q1 \v 12 Buyambam tapa, aminu amin zipa kungwakaing aminde yake toknga yamunggak kapata atnatanggamatanggak. \q2 Sike kwanamu ie sikainggengu maaknga dua umukusinggak. Dua umukusiwan aminu aminda toknga aknga yamukaing aminde yake toknga yamunggak. \q1 \v 13 Siwan Buyambam tapa, iwanata meya nae namukaingge kayo. \q2 Na akupitde dapaknga gwa siwan ngana gata nae musip kwikwik natangamuke na tapi take yuwit. \q1 \v 14 Unzingge nata sanga kuupbam gata tasikuyakge yanitakuke gatane umanda yatangenawit. \q2 Yatangenake nata Saion yotbam gapmane gwambok gwaune yuke gata na takuyakge apbakngake yanikapit. \q1 \v 15 Sike katum aminda kepdakaatang gapma nin panggaganuwikge kwaiking ngana waaminda ina pimaking. \q2 Siakan. Waaminda yapapna nin panangge kaiwan dandakaking. Kaiwan dandakawan ngana yapapnata ina pakut. \q1 \v 16 Anututa inane yuyuknga waaminde tapduu wam yakaing komune yeuyamunggak. \q2 Unzingge wai aminda aminu kundu pasiwan mainingge pasikaing ngana Anututa tasiwan sanga wanda tapan tekwamban ina pasiwan maikaing. \q1 \v 17 Wai aminu kuupbamda gwa kumbing aminda yuaing komune paku yutning. \q2 Ngan, aminu Anutue masa imukaingu wa kuupbam waomunekan paku yutning. \q1 \v 18 Siwan ngana asingganu Anututa aminu sangaapana wenae dua botawik. \q2 Ngan, aminu wa meyambam pake yuaingga Anutue banip siwan ita gatayamikge kayutning. Kayuwawan ita moo dua kapewan yutning. \q1 \v 19 Siwan Anutu, ga apso. Gata aminu dua kapewi gae yamandet tasining. \q2 Gata katum aminu pasiwi wam yananga komune yuwawa gata waamindane yuyuknga usanziyo. \q1 \v 20 Buyambam tapa, gata pasiwi waaminu asiknga gwautnong. \q2 Gata pasiwi aminu kuupbam anzing natapnong, “Ninu amindakan sanga moo binga yuamang.” \c 10 \q1 \v 1 Buyambam tapa, ga dasingge napmake paku maa yuayak? \q2 Ga dasingge tapduu nata meya kaat komune na napmake paku kusopunggayak? \q1 \v 2 Wai aminda yamandet sike kekekngana wena aminu apasiwan mainingge yawakaing. \q2 Yawake aminu wa kekekngana wena aminu panggaganutnangge natake gapma kwaiwan undang pukuning. \q1 \v 3 Wai aminda yamandet sike sanga wai musiaatang nataak kaknga tawake tasinggak. \q2 Tawake tasike aminu sangabamde geengukgak kapa apbaknganggak. Apbakngake ita Buyambamtapa inisapduke ie masa imunggak. \q1 \v 4 Masa imuke na kopsaapa yuat ngang musiane moo siknga nataak. \q2 Natake Buyambam tapae dua natapan singgak. Aho. Natdetdetnaatangu Anutue dua siknga nataak. \q1 \v 5 Sike sangabamu ita pasinggau takekan singgak. \q2 Buyambam tapa, ita gae natdetdetde mateknga sipaa dua nataak. \q2 Siwan ita sapdut wamu iwanae ayanggak. \q1 \v 6 Itanu anzing nataak, “Na kekeknga yuat. Sanga tapatuta dua siknga kwasiwik,” ngang nataak. \q2 Siwan, “Nata meya dua kawit. Aho, asinggan asinggan musipma tatanga natake yuwit,” ngang yanggak. \q1 \v 7 Ita wamu wai yake aminu kundue asinggan yanisapdukgak. Yanisapduke ita kem wam gatu gwaut wamu aminu kundue yanikapmanggak. \q2 Siakan, ita wamu waiaknga aknga yake gutonga kwaapzang pasinangge yanggak. \q1 \v 8 Gatu itakan yotgapma kwaimune kusopuke yuwawan aminu noman amin tapata apan tanguwan kupikge natake yuak. \q2 Siakan, ita akusopuke kayuwawan aminu tapatu tapatuta apa kake zipan kumningge kayuak. \q1 \v 9 Unzing kaap zongu laion ngang yanikaingga ganangiatang kusopuke kayuaing binga kayuak. \q2 Siwan akusopuke kekekngana wena amin panggaganutnangge kayuak. \q2 Ita yapapnaatang panggagunuke kaipake kunggak. \q1 \v 10 Ita ayaitapakusike yuwawan aminu kekekngana wena aminu zaatgaman maikaing. \q2 Siakan, wai aminu waapatane kekeknganata ayapbikgak. \q1 \v 11 Ayapbike ita anzing nataak, “Anututa gutonga nata pasinggatdenu nangaakan dua nataak. \q2 Ita na dua nanduyuak. Kai gwa dopusangakutde nandupnanga dua.” \q1 \v 12 Buyambam tapa, ga apso. Anutu, apuke gata wai aminu waakwau atasiwi mainong. \q2 Sike gata aminu meya pakaing aminde dua botawim. \q1 \v 13 Siwan wai aminu waapata gae masa gamuke musiaatangu anzing nataak, \q2 “Nata gutonga tasinggatde Anututa meya yake dua namik.” \q2 Dasingge, aminu waapa gae dua ba gwauke yuak? \q1 \v 14 Siwan ngana wai aminu waapata wai takngatu takngatu pasiwan aminu kunduta meya pake maike yuwawan gata katak akaayak. \q2 Akake gata toknga ba meya aminu kunduta kaaingu gata kake waaminu gatayamunangge atandaknganggayak. \q1 Ngan, ga sangana wena aminu gae gepbiatang koke yuwawanu gata asinggan gatayamunggayak. \q2 Siakan, aminu nana gwa kumbuu kekekngana wena apaya gata gatangamunggayak. \q1 \v 15 Gata wai amindane kataknga puke kekekngana pasiwi sopunong. \q1 Pasiwi sopuwan kotim tasike waiaknga waaminda tasikaingu \q2 gatu dua tasiwan kaya. \q1 \v 16 Buyambamtapa Kingu asinggan asinggan yuwik. \q2 Yuke ita katum aminu inane kep komune yuke ie masa imukaingu yanikwasiwan kuke gatukande wena sining. \q1 \v 17 Buyambam tapa, gata aminu meya takngatu takngatu pake yuainggane tumuk wamnae atnataayak. \q2 Wamna natake gata musia papi kekekanong. \q1 \v 18 Siwan wai aminda meya takngatu takngatu toitoitde yaman musiane meya nataaingu gata akgatayamunggayak. \q2 Gatayami aminu kepdakane nanata gatu waaminu dua pasiwan gwautning. \c 11 \s1 Davitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Na Buyambam tapae gepbiatang koyuwawa ita na akgatangamik. \q2 Asikaya ga apbotake ba unzingu naninggayak? \q2 “Ga tawandakane datakunggayo. Unzing kwaiu gwenduta akgwauke datakunggak bingan.” \q1 \v 2 Dasingge? Wai aminda kweemna mitake \q2 sakutna pake aminu noman yuaingu zikaane akusopuke yamnangge tasikaing. \q1 \v 3 Tasike aminu kuupbamda kepi noman taknga gatu dua tasiwanu \q2 aminu kepi noman tawake tasinggak kapata dasing siwik? \q1 \v 4 Buyambamtapa yekaune king kapa yuak. \q2 Ngan, king kapa yuke aminu kuupbamu kainata akaak. \q2 Kake sanga kuupbam tasikaingu usanzikgak. \q1 \v 5 Buyambam tapata aminu noman usanzikgak. \q2 Siwan ngana ita inane mama wam sandeke amak tasinangge take siknga nataing aminde asiknga bitanggak. \q1 \v 6 Siwan ita katau toknga siknga aknga wai aminde \q2 tukngwayapbimban yasiwik. \q2 Sike waiaknga tasikainggane buyana unin. \q1 \v 7 Dasingge? Anututa ina kepi noman takngakan tasinggaunin. \q2 Siwan ita kepi noman tawake katak siknga usanzikgak kakngae take siknga nataak. \q2 Ge aminu ie wam tawake tasikaingu itane nomna akaning. \c 12 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata na gatangamuyo. Dasingge, aminu gae gen gwaamukgau tapatu dua yuak. \q2 Gatu aminu gae banip singgau tapatu tawamba maik. Siwan gata na dua nandutewi banip dua sikaing aminkat gatake yutnim. \q1 \v 2 Siakan. Aminbamda notna notna kem yanikaing. \q2 Ita waaminu kaa wam yanike tanzit pasikaing. \q1 \v 3 Buyambam tapa, gata kaa wam yakainggu, gena umumso. \q2 Gatu yamandet aminu kuut gena umumso. \q1 \v 4 Waaminda anzing yakaing, “Ninda wam yake sanga inanatap tasike aminbam yapbitnim. \q2 Aminu tapatuta ninu ninindakngananga dua. Wena. Ninu maminda kakuya tasinggak?” \q1 \v 5 Siwan waaminda aminu kekekngana wena amin gatu sangana wena amin yaipakepukaing. \q2 Yaipakepuke yanisapduwawa meya pake yuaing. \q1 Siwan ngana Buyambam tapata anzing yanggak, \q2 “Nata enake aminu meya unzing pakaingu takekan yutningge nata kakuya tasiwit,” ngang yanggak. \q1 \v 6 Buyambam tapatane wamu kuupbam siakan gan. \q2 Itane wamu take siknga, unzing suu gwendu silwa ngang yanikaingu \q2 katap gwene tapduu katau kuutmusa gatu kautdu gweyaa ngang sawan dopna wena siknga singgak binga. \q1 \v 7 Buyambam tapa, ninu kakuya katak pasiyo. Ninu kakuya asinggan katak pasiyo. \q2 Asinggan asinggan gata pasiwawi wai aminda ninu dua pasiwan mainim. \q1 \v 8 Dasingge, tapduu aminu kuupbamda sanga waiakngae natapan takekan siwanu \q2 wai aminda tendeknga wena yamandet sike kepi kepi sukuke tawamban sandekgak. \c 13 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, zaapduknga gata nae gatuka natapsa? Asikaya gata nae asinggan asinggan apbotanggayak, ba dasing? \q2 Tapduu zagwene na nandutewi gatane nomba takusopunggayau gatu gandupit? \q1 \v 2 Tapduu zagwene gata meya nata musipmaatangu gwaamukgat taknga sandekngamuya? \q2 Kwakngaom ba zikaa datdasing siwana musipmaatang meya nataau yuwik? \q2 Tapduu zagwene gata gatangami na iwande gepbiatang yuwau teke gatu dua yuwit? \q1 \v 3 Buyambam tapa, ga natane Anutuna. Ga nae asiknga natanggamatake natane tumuk wamae natapso. \q2 Natake gata gatangami nata dua kupit. \q1 \v 4 Gatangami dua kupa kake iwanata anzingu dua yaning, “Ninda i gwa yapbikamang,” ngangu dua yaning. \q2 Aho, iwanata dua yake nata pimambitde dua baknganing. \q1 \v 5 Siwan ngana gata musip kwikwiu nae asinggan natangamuya ngangu atnataat. \q2 Siwan gata na gatuka tapi take yuatde apbaknganggat. \q1 \v 6 Ngan, nata kau Buyambam tapatane umana yatangenatnanggengu ataiwit. \q2 Dasingge, ita nae take siknga tasingamukut. \c 14 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Katum aminu natdetdetna wena aminda inae anzing yakaing, \q2 “Anutu dua yuak,” ngang yakaing. \q1 Aminu waakwau wai amin siknga. Waaminda sanga wai siknga takngakan tasikaing. \q2 Waaminkat nana tapatuta sanga nomanu takngatu dua tasinggak. \q1 \v 2 Buyambam tapata yekaune yuke \q2 aminu kuupbamde pakepusang ninduak. \q1 Ninduke aminu natdetdeu noman pake \q2 Anutue tawakaing aminde yawanggak. \q1 \v 3 Siwan ita waaminde yawanggak ngana wena kaak. \q2 Kuupbamda kepi noman taknga gwa teking. \q1 Aminu wai siknga. \q2 Aminu tapatuta sanga nomanu takngatu dua tasinggak. Wena siknga. \q1 \v 4 Aminu wa waiaknga tasikaingu sanga nomana akngae dua ba natdetning? \q2 Waaminda poyak napan puyukgak binga natane aminabamu zipa puyukgak. \q2 Siwan Buyambam tapata gatayaman waiaknga teningge tumuk wampaa dua inikaing. \q1 \v 5 Tumuk wamu dua inikengu waaminu asiknga gwautning. \q2 Dasingge, Anutu inane wam natake tawakaing aminkat gatake yuak. \q1 \v 6 Sike ginu wai aminda sangana wena amindane kepi umukusike tasiwan meya buyak yuaing. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata sangana wena. Waaminu kakuya tasinggak. \q1 \v 7 Siwan Anututa Saion nana aminu tapatu initewan apu Isrel nana gatu papan takekan yutningge take siknga nataat. \q2 Tapduu Buyambam tapata aminabam gatayaman take yutning komune aminu \q2 Jakopdane dongune nana apbaknganong. Ngan, Isrel nanata musipgwaang siknga natake yutnong. \c 15 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, mamin amin tapata gae yotda buyambam gwene koke yuwik? \q2 Ngan, mamin amin tapata gikane tawanu Saion dakane pakuyuwik? \q1 \v 2 Aminu tapatuta kepi nomana aknga asinggan tasiwik. \q1 Tasike gatu siakan wamu asinggan yake tasinggak kapata gae yotdane yuwik. \q2 \v 3 Siwan ita aminu kundutane umana takeaknga dua yaipapaakusinggak. \q1 Ita notnae wai takngatu dua tasiyamunggak. \q2 Siwan ita sapdut wam yawan natakge dua yanggak. \q1 \v 4 Sike waapata aminu Anututa masa yamukut aminde apbitanggak. \q2 Bitake ita aminu Anututane wamna natake tawakaing kaknga yakapan apbaknganing. \q1 Siwan ita wamu ina yanggak kaknga atasinggak. \q2 Tasiyuuk meya ie apan kakengu ita nangaakan dua natapik. \q1 \v 5 Siwan ita kapewan aminu kunduta apu sanga moo yamikge iniwanu ayamunggak. Ge yake pakapu imanu sikopnae dua yaniwan imukaing. \q2 Siwan aminu tapatuta aminu gutongana wena apae kot yakut. \q1 Yawan aminu wa yake pakapu imanu sikopnae dua yanikut tapata moning pake gutongana wena apa kautde moo tewikge inindatdauwan mainggak. \q2 Siwan aminu tapatuta kepi waaknga tawambiu dua pimapik. \c 16 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata na nanduyuwawi nata take yuwit. \q2 Dasingge, iwanata na dua nuwan maiwitde nata gatane gepbiatang koke yuat. \q1 \v 2 Nata Buyambam tapae anzing inikum, “Ga natane Buyambam tapana. \q2 Sanga nomana nata pake yuwau kuupbam gae kataunetakan apukaing,” ngang inikum. \q1 \v 3 Sike aminu Anututanen, kuupbam take siknga. \q2 Na waaminde asiknga baknganggat. \q1 \v 4 Sike aminu anutu pupuknga apaapae tumuk yaninangge natake \q2 isapmake kukaingu meya kwaapzang gwaamutning. \q1 Gatu na iat dua gatake yuke amindane daknga anutu pupukngae yamunim. \q2 Aho, waamindane anutu pupuknganae umana dua yake tumuk wamu nata ie dua yaniwit. \q1 \v 5 Buyambam tapa, gata sanga take siknga takngatu takngatu nae gwa namukuyak. \q2 Nami pake nata take yuat taknga gae kataune yuaunin. \q1 \v 6 Nata sanga nomanomana kuupbamu gae kataunekan panggat. \q2 Siakan siknga. Sanga wa kuupbamde iaknga siknga natake ie apbaknganggat. \q1 \v 7 Nata Buyambam tapatane umana yatangenawit. Dasingge, ita na nanindamuke tanomanukgaunin. \q2 Ngan, zikaane natdetdet panggat takngata atnanindamukgak. \q1 \v 8 Asingganu Buyambam tapata nae wesim yuak ngang nataat. \q2 Ita wesim yuke nae kekeknga atnamunggak. \q2 Unzingge na aminu tapatuta dua tasiwan gwauke dandana yamutning. \q1 \v 9 Unzingge musipmane natapa take siknga singgak. Siwan natane waung ngaaya asiknga baknganggak. \q2 Unzing na mateknga simpaa sanga tapatue dua gwaumbit. \q1 \v 10 Dasingge, gata na dua nandutewi aminu gwa kupsa amindane kep komune paku yuwit. \q2 Aho, gata dua nandutewi na aminu gikane matmaune yuke kapanga siwit. \q1 \v 11 Gata gika kepi kayuk take yutnanga aknga nae yeikngamukuyak. \q1 Gata nae wesim yuwi na kumzang siknga bakngawit. \q2 Gata wesim yuke gatangami natane musipmaatangu asinggan asinggan bakngawit. \c 17 \s1 Devitda tumuk wam aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata gae yanggawanggatde natapso. \q2 Nata aminu gutonga aknga tawake temapa naniwan maiwikge ganinggat. \q1 Tumuk wamu nata kemu dua ganinggat. \q2 Unzingge gata maak pangamiyakge nataat. \q1 \v 2 Gata gatangami nata wamyak gwene wamu yawiu ayapbimbit. \q2 Dasingge, gata yuyuu noman takngaenu katak siknga atnataayak. \q1 \v 3 Gata natane musipmaatang nataat taknga atnataayak. \q2 Natake gata zikaane apu nata natdetdetnane nataat taknga usanzike tasinggayak. Tasiwi siwan sanga wai takngatu kawi maiwik. \q2 Dasingge, natdetdeu gutonga takngatu musipmaatangu dua natake yuat. \q1 \v 4 Nata wamu wai takngatu aminu kunduta yakaing binga \q2 genaneta dua yanggat. Wena siknga. \q1 Nata gatane wamu kekeknga take wamu wai takngatu dua siknga yanggawanggat. \q2 Siwan aminu amin kundu zipa kumningge nataaing amindane kepie masa yamunggat. \q1 \v 5 Asingganu nata gatane kepi aknganekan sukunggat. \q2 Sukuke natane kepina kepi gwatdu kunangge songu dua yaikum. \q1 \v 6 Anutu, gata natane tumuk wama yanggatde natake akgatangamuyo. \q2 Unzingge nata tumuu gae yanggat. Gata maak pake natane tumuk wammae natapso. \q1 \v 7 Anutu, ga nindane gatakgatak kapanin, gikane musip kwikwiu buyambam takngaka ninde yeutnimuyo. \q2 Gata aminu gae wesim yuke iwanae akusopukaingu, gatuka papi take yutning. \q1 \v 8 Na gikane kaikata kakuya noman siknga tasinggak binga nakaya unzakan tasiyo. \q2 Na taakga mateknga piatang kopa usikwatapmanggak binga takusopuyo. \q1 \v 9 Takusopuwawi wai aminda nae iwana siknga dakngake na nuwa kupitde natake na umupbasitnawawa kake \q2 gata na usikwatapi waaminda na dua tasiwa maiwit. \q1 \v 10 Waamindane musipna zikaa siwan aminu kundue take dua natayamukaing. \q2 Dua natayamuke nindane umaninu kopsa ngang natake yamandet wam yakaing. \q1 \v 11 Waaminda natane kepi tanga kake na nawake nanduke umupbasitnawakaing. \q2 Umupbasitnawake na kumzang nanduyake na tanggaganuke kepdakane yaitakepukaing. \q1 \v 12 Waaminu kaap zongu laionda tomna natake kaapna zipnangge tasinggak binga. \q2 Ngan, waaminu laionda muna puke kusopuke kayuak binga. \q1 \v 13 Buyambam tapa, gata apu natane iwanaat amake waaminu yaipakepso. \q2 Gata amakgane bainatda take waaminkat amake na wai amindane kataune sandeke tapso. \q1 \v 14 Siakan, Buyambam tapa, gata na gikane kekekngakaneta gatangamuyo. Siwan na waaminda dua tasiwan maiwit. \q2 Sike waaminda sanga kepdakane nanakan papan dopan yuaing. Waamindane kekeknganane sandeke tapso. \q1 Siwan aminu gata musip gwaang natayamunggayak aminu tomna natapning, ngana gata gatayami tomna wena siwik. \q2 Tomna wena siwan waamindane waatdakanata sangae dua dapmake yutning. \q2 Dua dapmake yuke waakwakgane bapuna masan aatning aminu sangae dua dapmake yutning. \q1 \v 15 Siwan gata na katak usanzike nandupi noman siwik. Noman siwan, nata gatane nomba masande asiknga gandupit. \q2 Ngan, tapduknga nata kungwake dapuna binga pesika gatuna enawit komune nata natapa ga naat gatake yuamak ngang natake na apbakngawit. \c 18 \s1 Devit kau aaknga taikuu iwanae kataune sandeke takut. \q1 \v 1 Anutu, na gae banip gwaang siknga nataat. Gata na atapi kekekanggat. \q1 \v 2 Buyambam tapana damanu kekeknga gwenu unin. Sike i suu gwenduta binga, na takusopunggak. Sike ita na iwanae katune sandeke tanggak kapanin. \q2 Sike natane Anutuna suu kekeknga gwendu binga, nata ie kuke iwanae akusopunggat. \q2 Buyambam tapana tiunggu daka binga, ita na iwanae atakusopunggak. Siwan na inane kekeknga akngane sandeke tapan na kekeknga yuat. Sike i natane damanu kekeknga gwena unin. \q1 \v 3 Buyambam tapatane umana kopsa aknga unin. \q2 Nata ie tumuk wam iniwa gatangaman natane iwanata dua tasiwan maiwit. \q1 \v 4 Na akupitde wesimu asikum. Sike wa nau takngatuta binga kekeknga wamanggaganuwan yukum. Siwan wai aminda na nuwa maiwitde kumzang tasikaing. \q2 Gatu wa tasikaingu yanggabam gwendane sambuyata binga enake na usukwatapik. \q1 \v 5 Ngan, nau takngatuta binga kekeknga wamanggaganuwan nata kupitde wesim sikum. \q2 Ngan, bungep pasike kaap zong pakaing binga na nuwan kupitde dapaknga siwan datakunanga dua sikum. \q1 \v 6 Na meya waakwak natake Buyambam tapae sitawakum. \q2 Na Anutunata akgatangamikge natake nata ie tumuk wam inikum. \q1 Ita inane yotna buyambam gwene yuke natane tumuk wama natapbut. \q2 Ngan, ita natane tumuk wama maakngata natapbut. \q1 \v 7 Siwan, Buyambam tapata musia toknga natane iwanae natapbut. \q2 Natapan miamunu buyambam siawan, \q2 tawan dakandaka ama yapiatangu ayamuke yuking. \q1 \v 8 Ngan, musia toknga natapan kupan taknga Buyambam tapatane nomna ganang epuwawan \q2 gatu katau genaatangga akoke sangabamu kwaapzang yasiking. \q2 Ngan, ita musia toknga natake tasiwan katapaimu mumuyang buyak genaneta epu kuking. \q1 \v 9 Ita minga musa kwasiwan kuwan yekau teke epuke \q2 minga zikaa musa tasiwan inane kepinae gepbiatang yukut. \q1 \v 10 Unzing angela tapatuta binga gwaamuke bepmake apbut. \q2 Sike wa apunggau got taknga kwaitdane pia kaamangga binga Anutu masene teke zeetgaman bepmake takapbut. \q1 \v 11 Ita tasiwan zikaandaka sel you gwendu binga dakngawan undang kusopukut. \q2 Ngan, sopatane minga zikaa kaamang bingata takusopukut. \q1 \v 12 Siwana undangga kakaa siknga aknga sikut. Siwan minga musaatangga kakaa aknga uneta epbing. \q2 Epuwawa yapasikga asiwawan gatu zambum mupewan epbing. \q1 \v 13 Buyambamtapa yekaune yuke gakngatda binga kaapmapa kumzang yakut. \q2 Ngan, waapa kopsa siknga apata kaapmapa wamna yakapan aminu kepna kepna nana kuupbamda atnatapbing. \q1 \v 14 Ita sakutda yamawawan iwana gwatdu gwatdu datakuking. \q2 Ngan, ita tasiwan yapasiu kekeknga siknga sakutna dakngawan iwana yamnangge pasiwan gwatdu gwatdu datakuking. \q1 \v 15 Buyambam tapa, gata iwandae kaanga yanike nombata tasiwi \q2 gou kekeknga puyawawan yanggabam gwenu ikopewan pimaking. \q1 Ikopewan pimapan keu yanggabam amunane kutakngi yuak kaknga anggaman sikut. \q2 Sike yanggabam gwenu gatukande zakngakut. Zakngawan sanga kundu kepdaka tapan kekekanggau kakaa siking. \q1 \v 16 Ita yekaune yuke kataknga tewan epan na gatuna takut. \q2 Na yanggabam gwenda asusukwatapan ngana ita na akaiwan akopbum. \q1 \v 17 Natane iwana kekeknga siknga. Ge nata yapbitnanga dua. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata na iwanae kataune sandeke takut. \q1 \v 18 Ngan, nata tapduu wai yukum komune iwanata nae apu amak tasiking. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata na akgatangamukut. \q1 \v 19 Ita gatangamuke nanitakuwan nata keu aanggaman komune take yukum. Sanga gwautnanga aknga wena sikut. \q2 Dasingge, ita nae musip gwaang natangamuke na gatuna takut. \q1 \v 20 Nata gutonga takngatu dua tasiwa nanduke Anututa naenu take tasikut. \q2 Ngan, nata kepi noman taknga tawamba nanduke Buyambam tapata sanga gwaamu kwaapzang namukut. \q1 \v 21 Nata Buyambam tapatane mama wamu take tawakum. \q2 Nata Anutunae masa dua imukum. Aho, wai waaknga dua tasikum. \q1 \v 22 Ngan, nata asinggan itane mama wamdekan natanggamatakum. \q2 Siwan nata itane wamu take akngae yamandeu dua sikum. \q1 \v 23 Unzingge ita atnataak. Na ie gutonga takngatu wena. \q2 Nata kepi sukukumu katak siknga tanggwaukum. Gutonga takngatu tasiat nganggen. \q1 \v 24 Buyambam tapata natane noman taknganae natayukut. \q2 Natangamuke yake yuyuu take aknga namukut. Minae, nata ie kaine dundumna yukum. \q1 \v 25 Buyambam tapa, aminu tapatuta masa gae dua gamanu gakaa yake gata masa dua imiyak. \q2 Sike aminu tapatuta noman takngakan tawake tasike gutonga takngatu dua tasiwanu, gataaya yake ie noman takngakan tasingamunggayak. \q1 \v 26 Sike aminu tapatuta noman akngaekan ba tawambanu, gata noman taknga yake tasinggamuya. \q2 Siwan ngana aminu tapatuta gutonga aknga tawake tasiwanu, gata kepi waakngae yapii katak siknga kake yake meya aknga asiimunggayak. \q1 \v 27 Gata aminu ninu kopsa amin dua dakngake yuamang ngang yakaing aminu apanggayak. \q2 Sike kundu ninu kopsa amin dakngake yuamang ngang yake umana yapangenakaing aminu, gata umana ayaipakepunggayak. \q1 \v 28 Buyambam tapa, gata kakaa aknga namunggayak. \q2 Ngan, Anututa zikaa naatang yuak kaknga atawamban kunggak. \q1 \v 29 Anutu, gata akgatangaminu nata amak tasike iwana ayaipakepu pewit. \q2 Ngan, Anututa kekeknga namanu nata damanu yot gapma takumbasikuu ayatupit. \q1 \v 30 Anututane yuyuknga aknga take siknga siwan noman gan. \q2 Sike ita sanga takngatu tasinangge yanggau, siakan gan siknga yanggak. \q1 Gatu Buyambamtapa tiunggu amak tasiya daka binga. \q2 Ita aminu ie kukaingu akgatayamuke iwanata dua kaningge apakusopunggak. \q1 \v 31 Buyambam tapakan i Anutu siknga. Asikaya Anutu tapatuat ba dasing? \q2 Ita ninu suu buyambam gwenduta binga wamambasinggak. \q1 \v 32 Anututakan tasiwan na kekeknga yuat. \q2 Gatu ita kepi sukunggau kuut gatangamuke nanduyuawan kepi noman akngane sukunggat. \q1 \v 33 Ita katak siknga nanduyuwawan na dua pimanggat. \q2 Unzing kaap zongga tawan dakandakaatang sukuke kepi katak kake sukuaing binga. \q1 \v 34 Gatu ita amak tasinanga akngae nanindamukgak. \q2 Unzing tasiwan kataknga kekeknga siwana kweemu kekeknga siknga kaiwa dandakawik. \q1 \v 35 Buyambam tapa, gata na gatangami nata tiunggu take iwana ayapbimbit. \q2 Unzing gata iwanda ayapbikgayak. Gata katakga siaapane tapi kekeknga yuat. \q2 Siakan, gata na gatangami aminu kuupbamde kaine umana kaapa dakngake yuat. \q1 \v 36 Gata kepi nata sukunggat tapa tanomanuwi \q2 kepi waapane kuke saweknga dua nuwan pimanggat. \q1 \v 37 Siwan nata iwana zipnangge yawake panggagunukum. Sike iwana waakwau atzipa kumbing. \q2 Nata kuutgan zipa puyuwan iwana tapatu wena kakenga teke yotna kukum. \q1 \v 38 Ngan, nata kuutgan zipa \q2 kepinae gepbiatang pimake kuupbam dua enaking. \q1 \v 39 Gata kekeknga amak tasiwitde namukuyak. \q2 Sike gata iwana nae kataune pewi nata waaminu ayapbikum. \q1 \v 40 Gata pasiwi natane iwana mase nae namuking. \q2 Siwan ngana nae kaanga nataaingge apasiwa maiking. \q1 \v 41 Waakwakga notnae yawa apu gatayamuningge yawan ngana aminu tapatu undang dua yukut. \q2 Ita Buyambam tapae yawa apu gatayamikge yawan ngana ie dua natapbut. \q1 \v 42 Nata pasiwa gatukande muyuu gotda apu puyapan kukaing binga dakngaking. \q2 Nata yanikwasiwa iwana ngwaik kanzangu mupewa kukaing binga dakngake moo yuking. \q1 \v 43 Siwan ngana tapduu aminu kundu natane dongune nanata nutnangge tasiking komune gata gatangami na dua tasiwa maikum. \q2 Gata nandutewi yamandet aminu dongu takngatutane tupan amintapa dakngake aminu kayuat. \q2 Sike aminu kundu nata dua nataau, apmanu nae gepbiatang koyuaing. \q1 \v 44 Aminu kunduta kepna kepna nana aminda natane umana kopsa akngae natake \q2 natane wama gwaamuke nae gwauke munu kuut nae pukaing. \q1 \v 45 Puke kekekngana wena siwan \q2 ita yotbamdane damanu kekeknga siknga gwen gwen peke yamuyamuiike nae apukaing. \q1 \v 46 Buyambamtapa asinggan yuwawik. Ita suu buyambam gwenduta binga na wamambasiwik. \q2 Wamambasike na tapan take yuwit. Unzingge ninda itane umana yatangenatnim. \q1 \v 47 Anututa waiaknga nae tasikaingu iwanae yake meya yamukut. \q2 Siwan ita aminu dongu kepna kepna nana nae gepbiatang yutningge pewan yuking. \q2 \v 48 Siwan ita na iwande kataune sandeke takut. \q1 Siakan siknga Buyambam tapa, gata nae umana kopsa aknga iwanatane kaine namukuyak. \q2 Gata gatangami aminu amak tasikaingga na dua nuwan kumbum. \q1 \v 49 Unzingge Buyambam tapa, nata gatane umanda aminu takngatu takngatue banakan yuke yatangenawit. \q2 Siwan nata kau takngatui kuut taike umanda yatangenawit. \q1 \v 50 Buyambam tapata na, Devit, King kapa dakngawitde yakut. \q2 Unzingge asingganu ita tasiwan iwana asiknga yapbikgat. \q2 Ita tendeknga wena musip gwaang nae natangamunggak. Ita natane dongu masan aatningu ina unzakan musip gwaang natake gatayamik. \c 19 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Ena kakaa komune nana sangabamu kaamangga Anutu tupan sikngaapa ngang yeutnimukaing. \q2 Sanga kuupbamu ena kakaa komune yuaingga puya noman taknga ita tasikut ngang yeutnimukaing. \q1 \v 2 Siwan tapduk bamu sanga waakwakga ie atninikapmakaing. \q2 Siwan gatu zikaane kuut natdetdeu kekeknga yeutnimukaing. \q1 \v 3 Sike aminu kepna kepna nana aminda wamu inata inata yakaing ngana \q2 sanga waakngatane wamu aminu kuupbamda atnataaing. \q1 \v 4 Siwan sanga waakngaatdane wamu yotna yotna kuupbam tawamban sandekgak. \q2 Ngan, wamna waakngata kepna kepna kuupbam tawamban sandekgak. \q1 Sike ena kakaa komune Anututa sel you gwendu gunzitde mitapbut. \q2 \v 5 Gunzitda kepmanu aminda maatna tanangge apbakngake yotna teke epu kunggak binga epu kunggak. Epuke inane kepinane kunggak. \q2 Unzing aminu asisapnangge tandakngake apbaknganggak binga. \q1 \v 6 Gunzitda ena kakaa komu kwaimune kuke uneta kautdu saak kunggak. \q2 Siwan sanga tapatuta itane tokngana akngae kusopunanga dua. \q1 \v 7 Mama wamu Buyambam tapatane taknga noman siknga. \q2 Siwan Buyambam tapatane wamda ninde banip tangenakgak. \q1 Siwan ninu mama wamu Buyambam tapatane takngae banip siknga sikamang. \q2 Sike ita natdetdeu nomanu aminu natdetdetna matekngae ayamunggak. \q1 \v 8 Buyambam tapatane mama wamu nomana siknga. \q2 Siwan wamu waakngata nindane musipmin pangenawan apbakngakamang. \q1 Siwan Buyambam tapatane mama wamu kakaa aknga binga. \q2 Ita gataniman katak kaamang. \q1 \v 9 Siwan aminu tapatuta ie munu puke ininggau ita kepi noman takngakan tasinggak. \q2 Tasiwawan kepi nomanu waaknga asinggan asinggan yuwik. \q1 Ngan. Ita mama wamu kuupbam tasinimde nininggau \q2 wamu waaknga siakan siwan noman siknga. \q1 \v 10 Siwan golmanitane buyana buyambam siknga. \q2 Siwan ngana Buyambam tapatane mama wamda golmani ayapbikgak. \q1 Siwan hani kaaya siknga. \q2 Siwan ngana itane mama wamda hani ayapbikgak. \q1 \v 11 Mama wamu gatane akngata na gikane puya amindae gwaut wam naninggak. \q2 Naniwan natake nata gatane mama wamba tawanggatde gata natane yuyuknga tasiwi take siknga singgak. \q1 \v 12 Siwan ngana maminda inane gutonganae kuupbam nataak? \q2 Na gutonga kundu tasikumde apbotake na ie dua nataat. Unzingge gata natane gutonga waakngana sandeke tasiwi na gae kaikane dundumna siwit. \q1 \v 13 Na gatane puya aminda. Ge gata na kakuya katak siknga nanduyuwi \q2 nata waiaknga dua tasiwit. \q1 Gata waiaknga dua katewi na nanduyuwik. \q2 Unzingge nata noman yuke gutonga buyambamu takngatu dua tasiwit. \q1 \v 14 Natane wama gatu natane natdetdetna gae kaikane take siwik ngang nataat. \q2 Buyambam tapa, natane keu akusopunanga komu \q2 ga siwan akgatangamunggayak kapa ga. \c 20 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Tapduu gwendune ga King kapata musipbaatang meya natapinu, Buyambam tapata akgatanggamikge nataamang. \q2 Jekopdane Anutunata apme ganduyuwik. \q1 \v 2 Sike ita yot takwana Saion yuak gapmaneta ga gatanggamuke \q2 kekekanggamikge nataamang. \q1 \v 3 Ninda sanga take siknga ita ie imuking kakngae take natapikge nataamang. \q2 Ngan, sanga ginda ie imunangge natake katap gwene sayae take natapikge nataamang. \q1 \v 4 Sike Anututa sangabamu gata nataau, akgamikge take nataamang. \q2 Ngan, nata puyambamu gata tasinangge natapiyau ita gatanggaman tasiwiyakge nataamang. \q1 \v 5 Unzingge gata amak tasike gwa yapbimbinu, ninda wa yapbimbiakgengu ninda apbaknganim. \q2 Apbakngake Anututane umana aknga enane siknga yatangenatnim. \q1 Siwan ninda take Buyambam tapata gatane tumuk wambae kuupbam natake unzing gatanggamikge nataamang. \q1 \v 6 Apmanu na gwa nataat. Buyambam tapata aminu Kingu ina yawan yukut tapa gatuna gatangaman take yuak. \q2 Ita yot takwana yekap komune yuke tumuk wamu King kapata ininggau atnataak. \q2 Natake itane kekeknga akngane gatangaman amau tasike yapbikgak. \q1 \v 7 Aminu kundu amak amnangge natake sanga pake amak kekeknga siknga amakaingu umana karis ngang yanikaingge banip takaing. Siwan kundu amak kumzang siknga amnangge natake hos gwegwen pake amakaingge banip takaing. \q2 Siwan ngana ninu Anutu, Buyambam tapanindane umana aknganae banip takamang. \q1 \v 8 Sike aminu waakwau apimake wena siknga sining. \q2 Siwan ngana ninu asenake kekeknga yutnim. \q1 \v 9 Buyambam tapa, gata nindane King kapaninu gatangami iwana yapbunzok. \q2 Ninda tumuk wamu gae yananu gata akgatanimuyo. \c 21 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, King kapa gata kekeknga imukuyakge gae apbaknganggak. \q2 Ita amak tasiwan gata gatangami iwana ayapbikgakge gae asiknga baknganggak. \q1 \v 2 Sanga ita musiaatang take nataau gata gwa imukuyak. \q2 Ngan, sangae ganikuu dua kotnake gwa imukuyak. \q1 \v 3 Ita gae apan gata gaak wam inike sanga take siknga aknga imukuyak. \q2 Sanga imuke ita King dakngawikge natake gata Kinggane kupna gwaam siknga golmonita tasiya gwapakngane gwapungamukuyak. \q1 \v 4 Ita kayuk yutnanga akngae ganiwan gata asiimukuyak. \q2 Siwan kayuk yutnanga waaknga tasiwi mamaya siknga asinggan yuwik. \q1 \v 5 Gata gatangami ita iwana kuupbam yapbike umana enane siknga kopsa apa dakngake yuak. \q2 Ngan, gata umana kopsa takngaat gatu kekeknga akngaat gata gika imukuyak. \q1 \v 6 Gata ie take siknga tasingamunggayak. Siwan siakan siknga, gata unzingu asinggan asinggan tasinggayak. \q2 Ga iat gatake wesim yuwawi musia tatanga siknga singgak. \q1 \v 7 Siwan kingu waapata Buyambam tapae banip tanggak. \q2 Anutu enane siknga apata, King kapae musip kwikwiu asinggan natangamuke tasiwan ita kekeknga yuwik. \q1 \v 8 Ngan, ga king kapata iwanda kuupbam panggaganuwiyak. \q2 Panggaganuke aminu gae apbitakaing aminu kauutde peya. \q1 \v 9 Gatu ga kakaa komune apukengu gata iwanda pasiwi sopuning. \q2 Unzing katapda sangabam yasiwan kungwakaing binga. \q1 Siakan, Buyambam tapata musia toknga natayamuke waaminu yaipapaakusike katapda kuupbam sapewan yasining. \q2 Unzing aminu tapatuta sanga ngok guyangukgak binga. \q1 \v 10 Siwan ga king kapa, iwandatane waatdakana kuupbam zipi kumning. \q2 Ngan, gata wenagom pasiwi waatdaka waakwau keu andakane wena sining. \q1 \v 11 Waaminda natdeu pake gatu wamu yandeke gae wai tasinangge yaning. \q2 Siwan ngana waaminda ga gapbitnanga dua siwik. \q1 \v 12 Dasingge, gata sakutdata yamake pasiwi kake atdatakuning. \q1 \v 13 Buyambam tapa, gata kekeknga buyak api umanda buyambam siknga siyok. \q2 Siwana ninda kau taike gatane kekeknga akngakae yatangenatnim. \c 22 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutuna! Natane Anutuna! Dasingge na napmanggayak? \q2 Dasingge gata na dua siknga gatangamunggayak? \q2 Dasingge gata kwanamu nata gae sikgat takngae maau dua siknga panggayak? \q1 \v 2 Anutu, nata gae gunzit tapane yanggawanggat. Siwan gatu zikaane kuut yanggawake na dua yuwa takanggak. \q2 Siwan ngana gata yake nae wamu dua natanggamunggayak. \q1 \v 3 Siwan ngana, ga dundumna siknga apaunin. Siwan gata tupan siknga apa, enane siknga yuwayaunin. \q2 Ge Isrel nana aminda gatane umanda yatangenakaing. \q1 \v 4 Tupa siknga nindane bapuninda gae banip siking. \q2 Waaminda gae banip siwa gata papi take yuking. \q1 \v 5 Siwan waaminda gae yanggawawa gata iwande kataune sandeke pakuyak. \q2 Waaminda gae banip siknga siking. Siwan gae musiane meya dua natapbing. \q1 \v 6 Siwan ngana na sanga yumdekanu kundu binga yuat. Unzing na gomou mateknga kep ganangkatang yuaing binga yuat. \q2 Siwan aminbamda sapdut wam nanike nae masa namukaing. \q1 \v 7 Aminu kuupbamda na nanduke, “Gataaa,” ngang nanimikaing. \q2 Waaminda nae yembi tengamuke nanisapduke gwapaknga makaikaing. \q1 \v 8 Siwan waaminda anzing yakaing, \q2 “Ita Buyambam tapae baniu asinggakge asikaya Buyambam tapata gatuna tapik? \q1 Buyambam tapata ie take nataakge \q2 ita apba sandekngaman take siwik,” ngang yakaing. \q1 \v 9 Unzing yakaing ngana, Anutu, gata gika siknga \q2 na mingae musip ganang katang tapi aake take apbum. \q2 Apa gatangami ngwamu nakum komune kakuya tasikuyak. \q1 \v 10 Na mingata tangaiwan baniu gae sikumuneta apu apman apunggak. \q2 Mingata kayuk siknga takuune ga natane Anutuna yukuyak. \q1 \v 11 Sike gata na ma napmambim. \q2 Dasingge, meya apmanu nae apukaing. \q2 Na aminu gatangamunanga tapatu wena. \q1 \v 12 Sike unzing. Ikwawa gamanu wawi gwengwenda binga na nandusatnake umupbasikaing. \q2 Ngan, ikwawa gamanu wawi kekekngana kaya, siwan wa gwengwenu keu Basan komune nanata na umutnawakaing. \q1 \v 13 Sike wa unzing, laion gwengwenda ainggamatake kumzang yayuk \q2 kaana wetzukuke na nasinangge natake gena akngakaing. \q1 \v 14 Sike natane kekekngana kuupbam gwa isangepunggak. \q2 Unzing yangga moo tukngwamba kuke zakngakaing binga. \q1 Siwan kwatanatane ngwaknga ngwakngana kuupbam gwa ziwa yuking. \q2 Unzingge natane musipma tuyuknga siknga siwan kekekananga dua. Unzing kaanata puke dauyapmakaing binga. \q1 \v 15 Sike natane kekeknga akngana gwa isangepunggak. \q2 Unzing dopangu pupuknga sike pukaing binga. Sike natane guyaknga kupia siknga gwa singgak. \q2 Siwan yembina kuut genane gwa gatanggak. Gata na tasiwi nata paa siknga gatukande kungwanggat. \q1 \v 16 Siwan wai aminu waakwakga na keu kuupbam nawake umupbasikaing. \q2 Unzing kamunda kaap zong umuyawakaing binga. \q2 Sike natane kataknga gatu kepina ngangu genata namukaing. \q1 \v 17 Siwan natane gupma kwatanakan singgak. \q2 Siwan waaminda kumzang nanduyuke nata wai siwitde apbakngakaing. \q1 \v 18 Sike waaminda natane taukngae kas binga tasike usanzike natane tauknga, “Mamindaka tapik,” ngang natake tasike \q2 sandu sandu inandek inandek pakaing. \q1 \v 19 Siwan ngana, Buyambam tapa, maa yuke na ma nandutewim. \q2 Gata na kekekangamunggayak kapanin. Gata zet apu gatangamuyo. \q1 \v 20 Siwan na gata katak tapi waaminda na bainatda dua nuwa kupit. \q2 Gata na tapi aminu kamun binga waakwakga na dua nasiwa kupit. \q1 \v 21 Gata na tapi waaminda na laionda kaap zong nakaing binga nutnangge tasiwa maiwik. Sike waaminu ikwawa gamanu zong dakngake yuaingga binga kom nata namnangge tasikaing. \q2 Siwan ngana gata waakwakge kataune sandeke gatuka na tapso. \q1 \v 22 Gata unzing tasiwinu nata notnabamde gatane umanda buyambamu yanikapit. \q2 Sike tapduu miti kanangge unekan yutningune na banakan kuke gae siknga inata kundu natapit. \q1 \v 23 Ginu Anututane donga, \q2 ginda ie gwangat natapnong. \q1 Ngan, ginu Jekopdane donga, ginda itane umana yatangenatnong. \q2 Ngan, ginu Isrel aminde donga, ginda ie akgwautnong. \q1 \v 24 Dasingge? Ita meya buyak yuaing aminde masa dua yamunggak. \q2 Gatu waaminda meya pakaingge ita natapan sanga moo binga dua singgak. \q1 Ita waaminu peke paku maa dua yuak. \q2 Aho. Ita waamindane tumuk wamna natake akgatayamunggak. \q1 \v 25 Sike miti kanangge unekan yutning gwene nata gatane umandakan yatangenawit. \q2 Sike wamu sangabamu nata pasiwitde yawa kekekakut taknga aminu gae akgwaukaing aminde kaine atasiwit. \q1 \v 26 Siwan sangana wena aminu nanamu napa musia gitnaning. \q2 Sike aminu Anutue yatawakaingu itane umana ayatangenatning. \q2 Na Anututa tasiwan waaminu take asinggan asinggan yutningge nataat. \q1 \v 27 Sike aminu keune nana kuupbamu \q2 musia papatekngwamban Anutue natanggamataning. \q1 Natake gatu ie apning. \q2 Ngan, aminu kuupbamda munu puke inimbaknganing. \q1 \v 28 Dasingge? Buyambamtapa King kapa yuke \q2 ita aminu kuupbam kakuya pasinggak. \q1 \v 29 Siwan sangaapana kaya aminu kuupbamu kuutda munu puke inimbaknganing. \q2 Sike aminu akumnangge dapaknga sikaingu kayuu yutnanga dua. \q2 Waaminu kuupbamda munu puke Anutue inimbaknganing. \q1 \v 30 Sike aminu masan aatning aminda itane puya tasingamuning. \q2 Siwan waaminda Anututane umana aknga aminu masan aatningge yanikapning. \q1 \v 31 Yanikapmake aminu wa tupa dua aakingu \q2 gwa aawanu yanike \q2 Anutu nomana siknga apa unin ngang yanining. \c 23 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata kakuya na nanduyuayak kapanin. Unzingge nata sanga tapatue dapnanga dua. \q2 \v 2 Ita na tasiwan zongazonga kaya noman komune pekgat. \q1 Siwan ita na yangga mateknga kuma zipmakaingune nanitakuwan nata tangoke yuwa takanggak. \q2 \v 3 Sike ita nae kekeknga kayuk namunggak. \q1 Namuke ita na kepi noman tapaapane nanitake kunggak. \q2 Unzing ita tupa tasinangge yakut taknga tawake tasinggak. \q1 \v 4 Anutu, nata damene zikaa dakaatang kuke \q2 ngana gata gatangami akumnanga akngae nata dua gwaumbit. \q1 Dasingge? Ga naat gatake yuamak. \q2 Nata ga gandupa gusou sipsipde kakuya tasikaingga pakaing kapaapa apanggayak. \q1 Unzing kake natane musipma kwikwikngata yuwit. \q2 Nata wai sinanga dua. \q1 \v 5 Gata natane nanama take siknga keu aanggaman komune pandaknganggayak. \q2 Siwan natane iwanata moo nanduke sanga takngatu tasinanga dua. \q1 Ge, gata naat nasimde apbakngake naninggayak. \q2 Gata nanamu nae kwaapzang siknga pewi dopan namunggayak. \q1 \v 6 Gata nae banip gwaang natake sanga take akngakan tasingamunggayakge tapduk bamu nata kayuk yuwawa \q2 gata nae musip kwikwiu asinggan natangamuya. \q1 Unzingge nata yotdane asinggan asinggan yuwit. \c 24 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Keu andakaat gatu sangabamu ane yuaingu wa kuupbam Buyambam tapatanekan. \q2 Kepna kepna gatu aminu yotna yotna yuaingu wa kuut itanekan. \q1 \v 2 Ita keu andaka tasikuu yangga amaakatang yuwawan engatangan tasike tekut. \q2 Ngan, keu andaka tasikutdane yapii gwenu yanggabam gwende banakan tasikut. \q1 \v 3 Mamin amin tapata tawanu Anututa yuak dakane take kopik? Wena. \q2 Sike mamin amin tapata Anututane you takwan buyambam gwenu yuaune take koke yuwik? Wena siknga. \q1 \v 4 Aminu tapatuta waiaknga dua tasike musiaatangu gutongana wena, \q2 gatu anutu pupukngae munu dua puwik, \q2 siwan kem wamde enandang ngangu notnaapa dua yaninggak. \q1 \v 5 Aminu waapae Buyambam tapata take tasingamik. Ngan, Anututa aminu waapa meyana sandekgak. \q2 Siwan ita anzing iniwik, “Ga amin noman,” ngang iniwan iwanata wamu yananga dua. \q1 \v 6 Aminu unzing kapatanu Anutue musiane natanggamatakaing. \q2 Unzing aminda Anutu Jekopda banip sikut tapae wesimu akukaing. \q1 \v 7 Ginu gwambok gwakgwau ginu zitnong. \q2 Ginu gwambou tupa siknga nana, ginu gatukande zitnong. \q2 Kingu tupan tapa undang kopikge zikngamunong. \q1 \v 8 Sike Kingu tupan tapa mamin? Tupan tapa Anutu awiapa unin. \q2 Waapa kekekngana buyambam siknga. \q2 Siwan amak tasikengu ita iwana ayapbikgak. \q1 \v 9 Ginu gwambok gwakgwau ginu zitnong. \q2 Ginu gwambou tupa siknga nana, ginu gatukande zitnong. \q2 Kingu tupan tapa undang kopikge zikngamunong. \q1 \v 10 Sike Kingu tupan tapa mamin? \q2 Tupan tapa Anutu kekeknga siknga apa unin. \q2 Wa awiapa Kingu tupan tapa unin. \c 25 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata apmanu gae tumuk wamu ganinggat. \q2 \v 2 Ga natane Anutuna. Nata gaekan baniu singgat. \q1 Gata gatangamuke iwana dua kapewi na napbimban maakawit. \q2 Gata iwana dua kapewi na yaitakepuke waaminda baknganing. \q1 \v 3 Sike aminu gae banip sikaingu \q2 gata iwana dua kapewi yapbimban maakaning. Wena. \q1 Aminu kem yake tanziu yumdekan tasikaingu \q2 waamindakan waiaknga tasikaingge natake apmaakaning. \q1 \v 4 Buyambam tapa, gata kepi gikane take akngaka yeikngami kawit. \q2 Ngan, gata gikane kepi noman taknga nanindamumso. \q1 \v 5 Gata siakan wamu gikane aknga tawambitde nanindamumso. \q2 Dasingge, ga natane Anutuna. Gata na tapi iwanata dua napbitning. \q2 Sike tapdukbam asinggan asinggan gata gatangamiyakge gae ganduyuat. \q1 \v 6 Buyambam tapa, gikane natdetdetdaatangu musip kwikwikat gatu butaya akngaatde natapso. \q2 Gata waaknga tupata tasitakakopbuyaknga gatu apman kaa atasinggayak. \q1 \v 7 Anutu, gata waiakngaat gatu yamandet takngaat waatdakane yuke tasikumde ma natapim. \q2 Ga Anutu butaya akngatane toiknga apa. \q1 Siwan ga, Buyambam tapa, gata take siknga asinggan yuke \q2 nae natake musip kwikwiu natangamunggayak. \q1 \v 8 Buyambamtapa take siwan noman sikngaapa. \q2 Ge ita waiaknga tasikaing aminu yanimbitake iekan tawaningge yanindamukgak. \q1 \v 9 Ita noman takngane ie gepbiatang yuke inane umana dua yatangenakaingu yanipake kunggak. \q2 Kuke itakan kepi noman takngakan tawaningge yanindamukgak. \q1 \v 10 Aminu Anututa wamu yawan kekekakut taknga gatu mama wamna ngang tawakaing aminde \q2 Anututa musia kwikwiknga akngana dua sandeke asinggan asinggan natayamik. \q1 \v 11 Anutu, gikane wamba yawi kekekakut taknga tawake nata meya kwaapzangu tasikumu sandekngamuyo. \q2 Siwan sandekngamuke tasiwi gatane umanda kopsa siwik. \q1 \v 12 Mamin aminda Buyambam tapae gwaukaing? Aminu wa Buyambam tapae gwauke Buyambam tapatane wamna tawambanu, \q2 Anututa kepi nomantapa yeuyamik. Yeuyaman waapane kuninggen. \q1 \v 13 Unzing aminu sanga sanga kwaapzang pake take siknga yutning. \q2 Take yuke waamindane waatdakana masande keu andakane take yutning. \q1 \v 14 Anututa notna ngangu aminu ie gepbiatang koyuaingge nataak. \q2 Siwan ita kepi noman takngna tawaningge yanindamukgak. \q1 \v 15 Tapdukbamu Anututa gatangamikge kayuat. \q2 Sike na yapap gwekatang binga yuwa sanga kunduta tasiwan maiyak ngang natake na gatuna tanggak. \q1 \v 16 Anutu, gata nae gatuka apuke musip kwikwiu natangamuyo. \q2 Dasingge, na ninatakan yuke meya takngatu takngatu akaat. \q1 \v 17 Nata musipmaatang meya nataat taknga gata sandekngamuyo. \q2 Sandekngami musipma kwikwiknga yuwik. Gata gatangami meyata na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 18 Sike natetdet naatangu nata meya takngatu takngatu natake yuatde natapso. \q2 Natake waina kuupbam sandekngamuyo. \q1 \v 19 Gata natane iwana kwaapzang siknga singgakge kayo. \q2 Nae kundusim paa take dua nataaing. Wena siknga. \q1 \v 20 Gata na gatuka take na kakuya katak tasiyo. \q2 Siwan iwanata na dua tasiwa maakawit. \q2 Gata katak nanduyuwayakge nata gae apunggat. \q1 \v 21 Nata gae banip singgat. Unzingge nata sanga take tasinggat takngana \q2 gatu noman tasinggat takngana ngang papi kekekawa waakngaatda gatangaman asinggan yuwit. \q1 \v 22 Anutu, gata ninu Isrel nana kuupbam papso. \q2 Siwan meya takngatu takngatuta ninu dua pasiwan mainim. \c 26 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata noman takngakan tasinggat. \q2 Tasike baniu kuupbam gaekan singgat. \q1 Unzingge gata tasiwi iwanata nandupa take siwan \q2 na yumdakan temapa naninanga dua siwik. \q1 \v 2 Anutu, gata kakapmake na tasiwi siyok. \q2 Gata natane musipma gatu natdetdetna ngang usanziyo. \q1 \v 3 Minae? Gata asinggan musip gwaang natangamunggayak kakngae natanggamatake \q2 nata gatane wamu noman takngakan asinggan tawanggat. \q1 \v 4 Na aminu wai aminkat dua sukukamang. \q2 Gatu kem wam yakaing aminkat kaya dua sukukamang. \q1 \v 5 Na wai aminu unekan gatake yuaing ngang kakengu une kunangge apbitanggat. \q2 Sike wai aminkau naat dua gatake yuamang. \q1 \v 6 Buyambam tapa, na gutongana wena ngang natake kataknga ga yeikgamunangge saiukgat. \q2 Saiuke nata gatane alta dakane kumbasike munu pukgat. \q1 \v 7 Munu puke nata kap takngatu taike gae gaak ganiwit. \q2 Ganike nata aminu kuupbam puya gata noman taknga tasinggayakge yanikapit. \q1 \v 8 Buyambam tapa, nata gatane yot gwendae take siknga nataat. \q2 You gatane wagwene umanda kopsa aknga undang yuak. \q1 \v 9 Tapduu gata wai aminu gatukande pasiwi maining komune natane kayuk yuat takngana ma tasiwi sopuwan. \q2 Gata na ma nuwi kupam, notnaapa zipan kungwakaing aminkaun. \q1 \v 10 Waaminu waiaknga asinggan tasikaing. Tasike moningu kundu aminu wam usanzikaingge asinggan yamukaing. \q2 Yamuke kaa wam yanindatdaiwan waiakngae yake meya takngatu dua yamuning. \q1 \v 11 Siwan ngana na noman takngakan tasinggat. \q2 Gata nae musip kwikwik natangamuke na gatuka tapso. \q1 \v 12 Na keu noman komune dandamake kekeknga yuat. \q2 Nata aminu unekan yutning komune banakan yuke Anututane umana yatangenawit. \c 27 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambamtapa natane kakaana siwan \q2 ita na gatangamunggak kapanin. \q1 Buyambam tapatakan na nanduyuke kekekangamunggak. \q2 Unzingge na sanga tapatue dua gwaukgat. \q1 \v 2 Sike wai aminda wesim apuke na nanisapdutnangge ba nataaing. \q2 Natake na nutnangge ba tasining. \q1 Tapduu unzing tasining komune waamindane kepina \q2 sanga kunduta yapan waakwakga apimaning. \q1 \v 3 Siwan amak aminu buyambamda apu na nutnangge yupbasiwanu \q2 nata dua gwaumbit. \q1 Ngan, iwanata apan naat amakengu \q2 na Anutue banip singgat takngae natapa kekekawik. \q1 \v 4 Nata Buyambamtapa sanga tapatuekan ininggamatanggat. \q2 Inike nata take siknga ita unzing tasiwikge nataat. \q1 Nata inikwaike nata itane you buyambam gwene yusika kupit. \q2 Sike na ita nae take tasinggakge nata ie apbakngawit. Siwan nata iniwa ita kepi noman taknga yeikngamik. \q1 \v 5 Sike sanga wai takngatu nae apanu \q2 ita na inane yotnaatang takusopuwik. \q1 Ita gwambok yapuke take siknga takusopuwik. \q2 Takusopuke ita na suu buyambam siknga gwendune engatangan napmamban iwanata nutnanga dua siwik. \q1 \v 6 Unzingge na iwanata na umupbasining ngana ayapbimbit. \q2 Siwan nata apbakngake kumzang yanggamatake \q1 sanga imukaing binga Anutue yotnane tasiwit. \q2 Tasike nata kap taike umana yatangenawit. \q1 \v 7 Buyambam tapa, tapduu nata ga ganiwit komune gata nae musip kwikwik natangamuyo. \q2 Gata natane tumuk wama natake gatangamuyo. \q1 \v 8 Sike nata musipmaatangu gae anzing nataat, “Nata gae asaapit.” \q2 Unzingge Buyambam tapa, nata gae asaapit. \q1 \v 9 Sike gata nae ma kusopuwim. \q2 Gata nae masaka ma namim. \q2 Na gatane puya aminda. \q1 Nae kaanga natake ma nanikwasiwim. \q2 Anutu, ga natane gatak gatak kapana. Ge gata na ma napmambim. \q1 \v 10 Siwan mingananata nae masa apba namusan, ngana \q2 Buyambam tapata na take apme nanduyuwik. \q1 \v 11 Buyambam tapa, gata sanga nata tasiwitde take nataayak kaknga nanindamumbi tasiwit. \q2 Na iwana kwaapzang siknga yuaingge \q2 kepi noman tapane nanitake kuyo. \q1 \v 12 Sike gata dua kapewi iwanata na taning. \q1 Sike waaminda kem wam yake \q2 na atnutnangge yakaing. \q1 \v 13 Siwan nata anzing natapa kekekanggak. \q1 Masande Anututa aminu inane take siknga toimban \q2 nata kayuk yuke kawit. \q1 \v 14 Siwan gata Buyambam tapae banip sike kekeknga yuyo. \q2 Yuke musipbaatang natapi kekekayok. \q2 Kekekawan Buyambam tapata gatanggamikge natayuyo. \c 28 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, ga natane gatak gatak kapana. \q2 Nata gae yanggawake sikgawaawa maak pake natangamuyo. \q1 Sike gata natane tumuk wama natake sanga takngatu dua tasiwinu, \q2 na akupsa amin binga dakngawit. \q1 \v 2 Siwan nata tapduu akgatangamiyakge yawanu, \q2 gata natane tumuk wamae natapso. \q1 Sike nata tumuk wamu yayuk kataknga tangenake \q2 yotdae katapmiyuk tumuk wamu yanggau natapso. \q1 \v 3 Sike aminu kunduta notnaapae kaaya wam yanikaing, ngana \q2 natdetdeu wai musiane doke yuaing. \q1 Siwan gata naat gatu wai aminu waakwakat \q2 ma kaipakapapuke nisipim. \q1 \v 4 Gata waaminu waiaknga tasikaingu pandambanuyo. \q2 Waiaknganae buyana inandek inandek asiknga yamuyo. \q1 Ngan, waaminde toknga siknga yamuke \q2 asiknga pandambanuke pasiwi mainong. \q1 \v 5 Sike waaminu puya buyambamu \q2 Buyambam tapata tasikutde dua natapasikaing. \q1 Unzingge ita waaminu pandambanuke gatukande pasiwan sopuning. \q2 Siwan ita waaminu gatuna dua gatayamik. \q1 \v 6 Siwan nata Buyambam tapatane umana yatangenakgat. \q2 Dasingge, nae musip kwikwik natangamikge natake ie tumuk wam yatawaawa gwa natapbut. \q1 \v 7 Anututa ina siknga na kekekngamuke kakuya tasike wamanapmanggak. \q2 Nata ie banip siwa Buyambam tapata na akgatangamunggak. \q1 Ge nata ie asiknga baknganggat. \q2 Bakngake nata kap taike umana yatangenakgat. \q1 \v 8 Buyambam tapata inane aminu kuupbam kekekayamunggak. Siwan ita aminu tapatu yawan king dakngakut tapa akgatangamuke gatuna tanggak. \q2 Buyambamtapa damanu kekeknga siknga gwen binga unin. \q1 \v 9 Anutu, gikane aminda meya akngana sandeyamuyo. Sandeyamuke waaminde sanga take aknga tasiyamuyo. \q2 Sike gata waamindane kuyana dakngake katak siknga kakuya asinggan asinggan kayuyo. \c 29 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Siwan ginu angela kekekngasa kaya amin, ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Yatangenake itane umana kopsa gatu kekekngana ngangge apbaknganong. \q1 \v 2 Buyambam tapatane umana kopsa aknganae yatangenatnong. \q2 Sike ita takwan siknga inata siknga yuakge natake ginda munu puke inimbaknganong. \q1 \v 3 Buyambam tapata wamu yawan aminu yanggabam gwenu kwaimune yupbasikaingu kuupbamda natapning. \q2 Anutu umana kopsaapa ge ita wamu kekeknga ena kakaa komune gakngatda binga kaapmapa yawan \q2 yanggabam gwenu tawamban sandekgak. \q1 \v 4 Buyambam tapata yanggamatanggak kaknga kekekngana buyambam siknga. \q2 Aminu kuupbamda nataawa Anutu kopsa siknga apata yawanu waaminu ie akgwautning. \q1 \v 5 Buyambam tapata yanggamatawanu katau buyambam siknga dakandaka apuke pimakaing. \q2 Sike Anututa katau buyambam wa dakandaka Lebanon nana pasiwan pukaing. \q1 \v 6 Sike ita tasiwan tawanu Lebanon nana dakandaka miamunda tasiwan pukapmake dekaing. \q2 Siwan tawanu Hermon ngang inikaing daka miamunda tasiwan pukapmake dekgak. \q1 \v 7 Buyambam tapata yawan yapasik siwan \q2 mingata kakaa singgak. \q1 \v 8 Siwan ita yanggamatawanu itane guyakngi natake keu zongana wena komu ayamukgak. \q2 Ngan, ita keu zongana wena komu Kedes ngang inikaingu tasiwan miyamunu buyambam siknga singgak. \q1 \v 9 Buyambam tapata yawan katau kekeknga siknga dakandaka apmakwapmimban wai sikaing. \q2 Siwan katau kuupbamdane tatakngi tapduu gwendunekan kuupbam pimapa katap dakandaka tapetakan yuking. \q1 Siwan Buyambam tapae yotnane yuaingu kuupbamda anzing yanggamataking, “Anutu umana kopsaapa,” ngang yaking. \q1 \v 10 Buyambam tapata King kapa yuke yanggabam gwenu kuupbam kuyana kayuak. \q2 Ita King kapa asinggan asinggan yuwawik. \q1 \v 11 Buyambam tapata inane aminabamu kekekayamunggak. \q2 Ita inane aminabam gatayaman musip kwikwik natayutning. \c 30 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata na gwa take iwana dua kapewi \q2 na tasiwa maiwa nanduke bakngaking. \q2 Unzingge nata gatane umanda kumzang yatangenawit. \q1 \v 2 Buyambam tapa, ga natane Anutuna. \q2 Nata wamu gata akgatangamiakge yanggawa gata na tasiwi maitna wena sikut. \q1 \v 3 Buyambam tapa, na paa kumbum siwan ngana gata matmat komuneta na gatuka takuyak. \q2 Ngan, nata akupsa aminda yuaing komune dua pukuwitde natake gata na gatuka takuyak. \q1 \v 4 Ginu aminu Anututane aminabam, \q2 ginda kau itane umana yatangenake tainong. \q1 \v 5 Sike ita kaanga tapduu dapaknga siknga natanimunggak. \q2 Natake ngana ita ninde musia kwikwiknga tapduu ninda kayuk yuamang komune natanimunggak. \q1 Kai yangganinu zikaane apimakaing. \q2 Siwan ngana tembana ninu gatu apbaknganim. \q1 \v 6 Tupa nata ninane kekeknganane yuke meya takngatu nae dua apik, ngang natake anzing yakum, \q2 “Sanga tapatuta na ikomban pimananga dua,” ngang yakum. \q1 \v 7 Siwan ngana, Buyambam tapa, tapduu ga nae take siknga natangamukuyak komune \q2 gata na tasiwi kekekake yukum. \q1 Unzing, daman gwenda tawan dakane kekeknga yuak binga. \q2 Siwan ngana tapduu gata na napmake akusopukuyak komune na gwaut takngata na asiknga tanggaganukut. \q1 \v 8 Buyambam tapa, nata gae yanggawakum. \q2 Ngan, Buyambam tapata nae butaya natapikge natake nata kekeknga siknga yanggawakum. \q1 \v 9 Sike nata akupanu sanga nomanu dasing bingata aawik? \q2 Sike nata akungwake matmaune kuwanu sanga waakngata mamin gatangamik? \q1 Aminu gwa kumbingga gatane umanda apme yatangenatning ba dasing? \q2 Asikaya waaminda asingganu gata waaminde take tasiyamukuyak kakngae yakapning ba dasing? Wena. Dua yakapning. \q1 \v 10 Buyambam tapa, gata nae natapso. Natake nae musip kwikwik natangamuyo. \q2 Buyambam tapa, gata na gatangamuyo. \q1 \v 11 Gatangamuke gata musipma kwanam siknggat taknga gwa sandekngamuke tasiwi nata kau apbakngake tainggat. \q2 Tupa na meya siknga natayukum ngana nata kwanam sikum takngae yake tasiwi natane musipmaatang asiknga baknganggat. \q1 \v 12 Unzingge nata gena dua umumbit. Aho, nata musipmaatangu kau umanda yatangenatnangge ataiwit. \q2 Buyambam tapa, ga natane Anutuna. Nata gae gaak wamu asinggan asinggan ganimbakngawit. \c 31 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata gatane gepbiatang koke kusopuwawa \q2 gata iwana dua kapewi na tasiwa maike maakawit. \q2 Ga dundumna siknga apa, gata na gatuka tapi nata wai dua siwit. \q1 \v 2 Gata nae wam natake na zeetgaman gatuka tapso. \q2 Ga tawanu buyambamu supna kaya daka binga yuayakge \q1 nata undang kusopuwit. \q2 Siwan gata na katak siknga wamanapmambi take yuwawa iwanata na dua tasiwa maiwit. \q1 \v 3 Ga unzing nata akusopunanga tapa binga siwan gata na kakuya tasinggayak. \q2 Gata tupan kuke na nanitake kepi noman takngane nanitakuyo. Unzing gika tupa gwa yakuyak kaknga tawake tasinggayak. \q1 \v 4 Sike iwanata yapapna tewa nata undang pukuwa na tanangge tasikaing. \q2 Gata na asiknga kakuya tasiwi nata meya waaknga dua papit. Dasingge, ga nata akusopunggat tapa gakan. \q1 \v 5 Nata ninane waunga gatane katakgane teat. \q2 Buyambam tapa, ga Anutu sanga noman takngakan tasinggayaunin, gata na gatuka tapso. \q1 \v 6 Sike nata aminu anutu pupukngae yanindatakaingge apbitanggat. \q2 Siwan ngana na Buyambam tapae banip singgat. \q1 \v 7 Sike gata nae butaya asinggan natangamunggayak. \q2 Unzingge nata gae apbaknganggat. Dasingge, gata meya natapbum taknga akakuyak. \q2 Ngan, gata natane musipmaatang meya takngatu takngatu natapbumu atnatapbuyak. \q1 \v 8 Gata iwana dua kapewi waaminda na kaautde dua taking. \q2 Gata na gatangami na keu kakaa komune take yuat. \q1 \v 9 Buyambam tapa, na meya buyambamu kaya. \q2 Unzingge nata kwanamu kumzang sikgawa kainata atzukngaing. \q2 Siwan kwatana tuyuknga singgakge gata nae musip kwikwik natangamuyo. \q1 \v 10 Siwan musipmane meya nataat takngata na kayuk yutnanga aknga atzipmandaknganggak. \q2 Na kwanamu asinggan sike na tapduu mamaya yutnanga dua singgak. \q1 Na meya buyambam siknga. Unzingge natane kekekngana wena singgak. \q2 Siwan natane kwatana kuupbam atuyukakaing. \q1 \v 11 Sike iwanata na atnanisapdukaing. \q2 Siwan notna take yuamangga nae masa namukaing. \q1 Sike nata kepiapane kuwawa \q2 na nandupnangge bitake kusopukaing. \q1 \v 12 Sike aminu kuupbamda nae gwa botaking. Unzing na aminu akupa kwaike botakaing binga yukum. \q2 Na unzing gapma gwegwenda atapan mukaing binga sikum. \q1 \v 13 Dasingge, nata nataawa iwana kwaapzangga nae sapdut wam nanikaing. \q2 Siwan gatu kaut kaut yuke na tasiwa gwaumbitde kumzang tasikaing. \q1 Sike gatu unekan yuke wamu yawan kekekawan na tasiwa maiwitde yakaing. \q2 Waaminda atnuwa kupitde yakaing. \q1 \v 14 Siwan ngana undanga. Buyambam tapa, nata gae banip singgat. \q2 Sike, “Ga natane Anutuna,” ngang yanggat. \q1 \v 15 Sike asingganu nata gae kataune yuat. \q2 Gata na iwanae kataune gatu aminu na nawakaingge kataune sandeke tapso. \q2 Waaminda na tasiwa maiyat. \q1 \v 16 Na gatane puya aminda. Unzingge gata nanduyuke musip kwikwik natangamuyo. \q2 Gata nae musip kwikwik asinggan asinggan natangamuke na iwanatane kataune sandeke tapso. \q1 \v 17 Buyambam tapa, nata gae yangawawa gata gatangamuyo. \q2 Gatangamuke iwana ma kapewi waaminda na napbimbam. \q1 Sike gata kapewi wai aminda apmaakaning. \q2 Maakake waaminda gena kusiwan yusika matmat gwene pukuning. \q1 \v 18 Sike waaminu yamandet sike sapdut wam yakaing. \q2 Siwan wamu waiaknga amin nomande yanikaing. Waaminu kem wamban yakaing. \q2 Unzing tasikaingge natake gata waaminu pasiwi maiwa waamindane gena tupakande pasiwi kusinong. \q1 \v 19 Sike gata puya take siknga aknga tasike \q2 gae gepbiatang yuaing aminu akgatayamunggayak. \q1 Ngan, puya aaknga aminde kaine \q2 aminu gae gepbiatang yuaingge tasiyamuya. \q1 \v 20 Gata waaminu gika yuayak komune inengan pakusopunggayak. \q2 Pakusopuwawi aminda wam yawan kekekawan zipnangge tasiwa maiwik. \q1 Gata aminu gae gepbiatang yuaing aminu katak siknga pakusopunggayak. \q2 Siwan iwanata wamu waiaknga yaningga waaminu dua pasiwan maining. \q1 \v 21 Tupanu iwanata na nutnangge nawake natane yotgapma yupbasiking. \q2 Yupbasiwawa ngana ita nae musip gwaang siknga natangamuke inane kekekngata gatangaman nata take yuat. \q2 Unzingge Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 22 Buyambam tapa, tupa na iwana waakwau \q2 asiknga kagwauke anzing yakum, \q1 “Na apba nanikwasiwa na gae wesimu dua ba yuat,” ngang yakum. \q2 Siwan ngana gata natane wam natake gata na akgatangamukuyak. \q1 \v 23 Siwan aminu Anututane aminabam, ginda ie take siknga natapnong. \q2 Dasingge, ita aminu ie wam natake tawakaingu akgatayamunggak. \q2 Sike ngana aminu yamandet sikaingge yake toknga kapzang ayamunggak. \q1 \v 24 Ginu aminu kuupbamu Buyambam tapae banip sikaingu ginda kekeknga yutnong. \q2 Yuke musipzane asinggan natapa kekekayok. \c 32 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Sike aminu tapatu Anututa gutongana kake wai waakngana sandekngamanu \q2 aminu waapata apbakngayok. \q2 Ngan, Anututa waiaknga waakwau pasiwan sopuwan dua siknga natapikge apbakngayok \q1 \v 2 Siwan aminu tapatu waiaknga tasinggau \q2 Buyambam tapata yawan aminu waapatane gutongana apmanu wena siwanu aminu waapata apbakngayok. \q2 Musiaatangu kem taknga aknga dua natake tawanggak kapanin. \q1 \v 3 Nata wamu takngatusimu dua yayuuk \q2 zikaane gatu gunzit tapane ngangu kwanamu kumzang sikum. \q2 Unzing siwawa natane gupma apatdekut. \q1 \v 4 Dasingge, gunzit tapane gatu zikaane \q2 gata meya takngatu takngatu namuwawi \q1 natane kekekngana kuupbam wena sikut. \q2 Unzing gunzitda kepdaka isiwan wawaakgak binga sikum. \q1 \v 5 Masande nata waiakngana gae yakapbum. \q2 Nata waiakngana dua takusopukum. \q1 Sike nata anzing yakum, “Nata waiakangana kuupbam Buyambam tapae yakapit,” ngang yake nata yakapa \q2 gata waiakngana kuupbam asandekngamukuyak. \q1 \v 6 Unzingge aminu kuupbamu ga gawakaingu \q2 apmanu waaminda tumuk wam ganinong. \q1 Sike meya aknga buyambam ba siwik, unzing yanggata buyambam paptake amin kaitake kunggak binga siwanu, \q2 meya akngata waaminu dua pasiwan maining. Wena Siknga! \q1 \v 7 Ga natane akusopunggat tapana siknga. Nata undang kusopuwa gata na kakuya tasiwi meya akngata na dua tasiwan pimapit. \q2 Gata na meya akngane pimambanu gata na atanggayak. \q2 Anzing tasinggayakge nata apbakngake kau kumzang tainggat. \q1 \v 8 Buyambam tapata anzing yanggak, “Nata ga katak siknga ganindamuke \q2 nata kepiapa yeikgama waapane asiknga kuyo. Siwan nata ganindamuke natdetdetda tapa kakaawan nata ga kakuya tasiwit. \q1 \v 9 Gata ikwawa gamanu hos ba dongki binga dua dakngawim. \q2 Sike ikwawa wa gweayau natdetdetna wena. Unzingge gata ainu napna mamaya dakau genane peyo. \q1 Peke nap takngaat peke panomanuwawi wanggwak kuson. \q2 Sike gata unzing dua tasiwinu gata natapiak kaknga dua tawasan.” \q1 \v 10 Siwan meya takngatu takngatu wai aminde asaapik. \q2 Siwan ngana aminu Buyambam tapae banip siknga sikaing aminde \q2 kakuya noman tasinggak. \q1 \v 11 Ginu aminu noman yuaing amin, ginda Buyambam tapae musip gwaang natangamuke sanga kuupbamu noman ita tasinggak kakngae inimbaknganong. \q2 Ginu aminu kuupbam Anutue kaine noman gan natake yuaingga, apbakngake umana yatangenatnong. \c 33 \q1 \v 1 Ginu aminu noman taknga tawake tasikaingu ginda sangabamu Buyambam tapata tasinggakge apbaknganong. \q2 Siwan ginu Anututane wamna natake tawakaing aminu ginda Anututane umana yatangenatnong. Sanga waaknga aminu nomana aknga tawakaingga tasikaing. \q1 \v 2 Kau noman nomana kulele tanguke taike Anututane umana yatangenatnong. \q2 Ngan, ginu kulele napna katau kuut musaatna kaya daka tanguke kau noman nomana tainong. \q1 \v 3 Taike kau kayuk takngatu ie tainong. \q2 Taike gita tanguke kau noman nomana siknga taiyuuk ie apbakngake kumzang siknga tainong. \q1 \v 4 Buyambam tapatane wamu kuupbam siakan siknga. \q2 Ita puya takngatu takngatu tasinggak kaknga kuupbamu kepi nomana takngakan tawake tasinggak. \q1 \v 5 Buyambam tapata aminu sanga nomana aknga tasikaing kakngae apbaknganggak. Ngan, aminu wam usanziwan noman singgak kakngae apbaknganggak. \q2 Sike asingganu Buyambam tapata aminde take natake akgatayamunggak kakngata kepna kepna tawanban sandekgak. \q1 \v 6 Siwan Anututa wamban yawan, gunzit gwen gatu yekap gwen gatu yekapdaak ngangu ena kakaa komune aake yuking. \q2 Siwan gatu ita wamban yawan sanga kuupbam ena kakaa komune aaking. \q1 \v 7 Ita yanggabam gwenu iniwan paku ina saak yukut. Unzing aminda yangga sospenu gwendunekan zikaing binga. \q2 Sike ita tasiwan yanggabam gwenu kutakngi kaya amunandang siknga siwan ina saak une yuak. \q1 \v 8 Sike aminu kepdakane nana kuupbamda Buyambam tapae akgwautnong. \q2 Ngan, aminu kuupbam kepna kepna nana aminda akgwauke ie gepbiatang koyutnong. \q1 \v 9 Dasingge, ita wamban yawan keu andaka yukut. \q2 Siwan ita wamu yawan sanga kuupbamu aake yuking. \q1 \v 10 Buyambam tapata natdetdeu kepna kepna nana amindane pasiwan sopukaing. \q2 Sike aminda sanga takngatu tasinangge yandekaingu ita kepi asumuyaman waaminda tasiwa mainggak. \q1 \v 11 Siwan ngana Buyambam tapata sanga takngatu tasinangge yawan buyana asaake kekeknga asinggan yuak. \q2 Ita natetdeu sanga takngatu takngatu tasinangge natdekgau natdetdeu waaknga kekeknga asinggan asinggan yuak. \q1 \v 12 Siwan Anututa dongu inae yawan yuaing aminda apbaknganong. \q2 Dasingge, dongu waakwau Buyambam tapata inae yawan yuaingge, waaminda apbaknganong. \q1 \v 13 Anutu yekaune yuke enaneta amunane kaak. \q2 Ita aminu kuupbam kaak. \q1 \v 14 Ita King kapa yotnane yuke \q2 enaneta keune nana aminu kuupbamde kaak. \q1 \v 15 Sike ita ina siknga aminu kuupbamdane natdetdetna papan kakaakgak. \q2 Siwan sanga kuupbamu waaminda tasikaingu kuut siknga akaak. \q1 \v 16 Kingu tapatuta amau tasike iwana yawamban kukaingu kekeknga amak aminu buyambamde kekekngane dua yapbikgak. \q2 Amak aminda iwana inane kekekngane dua yapbikgak. \q1 \v 17 Siwan ikwawa gamanu hos ngang yanikaing gwegwenda amak amin gatayaman amake yapbitnanga dua. \q2 Amak aminu amak tasike tuyukawanu hosdane kekeknganata gatayamunanga dua. \q1 \v 18 Siwan ngana natapnong. Buyambam tapata aminu ie gepbiatang yuaingu kakuya apasinggak. \q2 Ngan, aminu Buyambam tapata musip kwikwiu asinggan asinggan natayamikge banip sikaing aminu ita asinggan kakuya apasinggak. \q1 \v 19 Ita kakuya tasiwanu, waaminda dua kumning. \q2 Siwan tom tapduk gwegwene ita nanam yaman nake dua kumning. \q1 \v 20 Ninda yuwatna Buyambam tapata gatanimik. Buyambam tapatakan ninu akgatanimunggak. \q2 Ita tuyunggu amakgane daka binga yuak ngang natake ninda undang kusopunim. \q1 \v 21 Ninda umana noman siknga akngae banip siknga sikamang. \q2 Unzingge ninda ie apbakngakamang. \q1 \v 22 Buyambam tapa, ninda banip sike gata gatanimiakge yuamang. \q2 Gata ninde musip kwikwiu asinggan asinggan natanimuyo. \c 34 \s1 Ambimelekga inikwasiwan kukenga Devida kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Siwan nata Anutue asinggan inimbakngawit. \q2 Asinggan nata itane umana yatangenawit. \q1 \v 2 Nata Anututa gatangamukutde ie apbakngawit. \q2 Sike aminu meya pakaingga wamu nata apbakngake yawit takngae natake musip gwaang siknga natapnong. \q1 \v 3 Ninda Anututane umana buyambam takngae yakapna. \q2 Ninda itane umana yatangenatna. \q1 \v 4 Nata tumuk wamu Buyambamtapa iniwa ita akgatangamuke tumuk wama atnatapbut. \q2 Ita gwaut taknga nata nataau kuupbam asandekngamukut. Unzingge nata musip kwikwik natake yuat. \q1 \v 5 Aminu kuupbam meyana kaya siwan ngana waaminda Buyambam tapae banip sike apbakngakaing. \q2 Unzingge waamindane banip sikaing kakngana wai dua siwik. \q1 \v 6 Aminu sangana wena apaapa Buyambam tapae tumuk wam iniwa \q2 ita natake meya wa kaking kaknga aknga kuupbam sandeyamukut. \q1 \v 7 Angela Buyambam tapatane tapata aminu Buyambam tapae gepbiatang yuaing aminde inengan yuak. \q2 Yuke ita gatayamuwawan meya takngatuta dua pasiwan maining. \q1 \v 8 Buyambam tapata ninde take siknga tasinggak. Ginda tasiwa siwan kake Buyambam tapae take siknga natapning. \q2 Siwan aminu tapatuta Buyambam tapae gepbiaatang koke kusopuke take yuwik. \q1 \v 9 Ginu aminu Buyambam tapatane, ginu kuupbam ie akgwauke yutnong. \q2 Dasingge? Aminu Buyambam tapae akgwauke ie gepbiatang yuaing aminu sanga tapatue dua dapmakaing. \q1 \v 10 Sike kaap zongu laion gwengwenu kaapnae yawamba maiwanu tomnata yuke atuyukaning. \q2 Siwan ngana waaminda Buyambam tapae tawakaingu, ita sanga take akngae dua dapmakaing. \q1 \v 11 Waatdakana, ginda nae siknga apuke maak gwaang pake wamu nata yawiu natapnong. \q2 Apa nata ginu danindamumba Anutue akgwauke itane gepbiatang asinggan koyutnong. \q1 \v 12 Siwan gata kayuk yutnanga takngaka take siwikge nataayak? \q2 Siwan gata kayuu mamaya siknga yuya. Yuke gatu gata take yuke apbakngnaya? \q1 \v 13 Sike gata unzing yutnangge natakengu, ayok. Gata wamu waiaknga dua yawim. \q2 Siwan gatuka kem wamu dua yawim. \q1 \v 14 Gata waiaknga masa imuke noman takngakan tawamso. \q2 Sike aminu kunduat musipza gwendukan teke noman takngae akekekake tawamso. \q1 \v 15 Buyambam tapata aminu noman yuaingu \q2 ita akayuke tumuk wamnae maak panggak. \q1 \v 16 Sike wai aminde Buyambam tapata asiknga bitanggak. \q2 Apbitake ita atzipan kupa aminda waaminde apbotaning. \q1 \v 17 Siwan aminu noman yuaingga Buyambam tapae tumuk wam iniwanu ita atnataak. \q2 Natake ita gatayaman waaminu meyata dua yapbikgak. \q1 \v 18 Anututa aminu musiaatang meya nataaing aminde inengan yuak. \q2 Ngan, ita banip sikaing aminu meya papanu, ita akgatayamunggak. \q1 \v 19 Meya kwaapzangga amin nomande apba apning, ngana \q2 Buyambam tapata gatayaman meya waakwakga pasiwan dua pimaning. \q1 \v 20 Siakan. Ita dua pimamban Buyambam tapata take siknga kayuak. \q2 Kayuwawan waapatane kwatai tapatu dua puwik. \q1 \v 21 Sanga wai kunduta wai aminu atzipa kumning. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata amin nomande iwana dakngakaing aminu apasiwan maining. \q1 \v 22 Buyambam tapata puya aminakan papan kayuk yutning. \q2 Siwan aminu kuupbamda ie gepbiatang koyuaingu dua ginikaning. Wena siknga. \c 35 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata aminu naat amakamang aminu gaat amnong. \q2 Gata aminu nutnangge tasikaingge yake gata atzipso. \q1 \v 2 Gata amak taukgaat gatu tiunggukaat \q2 ngang pake apu gatangamuyo. \q1 \v 3 Gatu sakutdaat sandundaat pake \q2 aminu na nawakaing aminkat amnong. \q1 Gata anzing naniyo, \q2 “Na ga gatanggamunggat tapanin,” ngang naniyo. \q1 \v 4 Waaminda na atnutapan kupitde tasikaing. \q2 Siwan nata nataau gata amak gwekatang ayapbike pasiwi pimake maakanong. \q1 Waaminda na tasiwan maiwikge yandekaing. \q2 Gata yawake waaminu pasiwi asiknga datdaptanong. \q1 \v 5 Buyambam tapa, gatane angelakata wai aminu yanikwasiwan andatakunong. \q2 Unzing got takngata zongatane dapandapa puyapan kukaing binga. \q1 \v 6 Gatane angelakata ayawamban kunong. \q2 Yawamban kuwawa itane kepiapana tasiwan zikaa siwan saweknga siyok. \q1 \v 7 Nata gutonga takngatu iatang dua tasikum. Siwan ngana ita yapapna na tasiwan maiwitde takusopukaing. \q2 Siwan gapma dakatu nata pimake pukuwitde kwaiking. \q1 \v 8 Siwan tapduu gwendune dua nataawa apasiwan mainanga akngata papsok. \q2 Siwan yapapna na tapikge teking gwenu gata tasiwi ina papsok. \q2 Gatu gapma kwaiking dakaatang kaa ina pimake pukunong. \q1 \v 9 Buyambam tapata unzing gatangaman kakengu musipmaatangu apbakngawit. \q2 Ngan, ita na tapan take yuat takngae natake nata musip gwaang natangamit. \q1 \v 10 Natangamuke banip gwaang wamu anzing yawit, \q2 “Buyambam tapa, ga binga tapatu dua yuak. \q1 Siwan gata kekekngana wena aminu take siknga gatayamunggayak. \q2 Unzing tasiwi aminu kekekngana kayata waaminu dua pasiwan maining.” \q1 \v 11 Sike kem aminda nae wai takngatu dua tasikum ngana \q2 kumzang temanggaganupa nanikaing. \q1 \v 12 Sike natanu waaminde takeakngakan tasiyamunggat. Siwan ngana yake itanu waiaknga nae tasikaing. \q2 Unzing tasiwan kake musipmaatangu meya siknga nataat. \q1 \v 13 Siwan ngana nata yake waaminde unzing dua tasinggat. Wena siknga. \q2 Tapduu gwenduine waaminu mait siwawa kake butaya siknga asinggan nataat. Natake butaya tauksan tamaggat. Butaya natake nanam tomda yuwa waakngata meya namunggak. \q1 Siwan nata tumuk wam yawa ngana gata dua gatayamukuyak. \q2 \v 14 Dua gatayami kake nata waaminde butaya notnaapae ba paana ba uyapnae nataaing binga natayamunggat. \q2 Sike nata kepi sukuke aminu tapatuta mingae akupan \q2 butaya natake kwanam sikgak binga nataat. \q2 Nata musipmane meya siknga natake kwanam sikgak binga natayuat. \q1 \v 15 Siwan ngana nata meya pakum tapduk gwekatangu waaminu unekan yuke apbakngaking. \q2 Na dua natawa waaminda unekan yuke nae uman yaitakepnangge yaking. \q2 Aminu kundu nata dua kaatda nae wamu atemapa yake yuatakaknga wena naniking. \q1 \v 16 Sike waaminda masa wamu kumzang nanike nae meya namuking. \q2 Ngan, waaminda masa wam siknga nanike nae apbitake nomna zipbutnanga siking. \q1 \v 17 Buyambam tapa, unzing tasiwa tapduu datdasing kapeya? \q2 Gata na tapi waaminda na dua tasiwan maiwit. \q2 Waaminu kaap zongu laionda kaapna yasiwan kupan nanggak binga tasike na nutapan kupitde tasikaing. Unzingge na gata ie kataune sandeke tapso. \q1 \v 18 Gata unzing tasiwinu nata gae gaak kaknga dongu inata inata apu unekan yutningune yawit. \q2 Siakande siknga. Nata gatane umanda aknga aminbamde banakan yuke yatangenawit. \q1 \v 19 Sike aminu kunduta nae iwana yumdekan sikaing. \q2 Gata ma kapewi bakngake na naitakepning. \q1 Nae musip maiu yumdekan natangamukaing. \q2 Unzingge gata dua kapewi meya nata papitde baknganing. \q1 \v 20 Sike gatu wamu kundusim paa nomanu takngatu notnaapaat katak yutnangge dua yakaing. \q2 Pout tasike wamu kundu yakaingu aminu nomanu kem wam yanike pasiwan mainingge yakaing. \q1 \v 21 Gatu waamindakan wamu akaapmapa anzing temapa nanikaing, \q2 “Siakande siknga. Ninda akganduatna waiaknga tasikuyak,” ngang nanikaing. \q1 \v 22 Siwan ngana Buyambam tapa, gata waaminu gwa kaak. Unzingge genda ma umukusike yuwim. \q2 Buyambam tapa, gata na ma napmake keu maa komdune kuke yuwim. \q1 \v 23 Ga Anutu siwan natane Buyambam tapana. Gata enake apu na gatangamuyo. \q2 Enake wamu nata yanggau yakapmake papi kekekanong. \q1 \v 24 Anutu, Buyambam tapana, gata noman takngakan tasinggayak. \q2 Gata gatangami iwanata aminu waapa noman takngakan tawanggaunin ngang natdetning. Gata dua kapewi nata maiwa nanduke baknganing. \q1 \v 25 Gata dua kapewi wamu inae anzingu yaning, “Take siknga, sanga ninda tasinangge natamangu gwa tasina buya unin asaakgak,” ngangun. \q2 Gata dua kapewi anzingu yaning, “Ninda waapa gwa tasina mainggak,” ngangun. \q1 \v 26 Sike aminu wa meya nata kaatdenu \q2 apbakngakaing aminde gata pasiwi apmaakawa natdetdetna panggutokayo. \q1 Sike waaminda inane umana aknga yapangenakaingu wa na tasiwan maiwikge. \q2 Unzingge gata pasiwi umana wena akwak dakngake apmaakanong. \q1 \v 27 Sike ngana aminu kunduta nae amin noman ngang natapningu, \q2 gata pasiwi apbakngake musip gwaang natake kapzang yanggamatanong. \q1 Asingganu waaminda anzing yanong, \q2 “Buyambamtapa wa tupan amintapa, ita puya amina noman yuwan kake apbaknganggak.” \q1 \v 28 Unzingge gatane noman takngaka yakapmake \q2 umanda aknga kwakngaom gatu zikaane ngang asinggan yatangenawit. \c 36 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Nata wamu takngatu wai aminda tasikaing kakngae musipmaatang nataat. \q2 Aminu unzing kapata Anutue kundusim paa dua gwaukgak. \q2 Wena siknga. \q2 Ita Anutue masa imunggak. \q1 \v 2 Siwan aminu wa binga inae natapan kopsa siwan anzing nataak: Na aminu nomana siknga. \q2 Anututa waiaknga tasinggau dua kakapmake wam yawitde dua yawik. \q1 \v 3 Asinggan siknga aminu waapa waiaknga tasinangge yayuuk aminu kundu kem wam yaninggak. \q2 Itane natdetdet naatangu noman taknga tasinanggengu wena. \q1 \v 4 Sike tapdu apekgak komune waapa waiaknga tasinangge kepie natdekgak. \q2 Waapa kepi waiapakan tawanangge natanggamatanggak. \q2 Natanggamatake waiakngaenu masa dua imunggak. \q1 \v 5 Buyambam tapa, gata butaya natanimunggayak kaknga mateknga dua. Waaknga buyambam siknga. \q2 Ngan, gata nin gatanimunangge yawi kekekakut taknga sandetnanga dua. \q1 \v 6 Gata sanga noman nomana tasinggayak kaknga buyambam siknga. Waaknga enane siknga. \q2 Anututane tawan dakandaka binga. Sike ninda masande wam yanimde gata noman taknga tawambiakgane yapii ninda natdetnanga dua. Wa amandang siknga. \q1 Unzing yanggabam gwenu amandang siknga yuak binga. Buyambam tapa, gata aminkat gatu kaap zongkat ngang kakuya pasiwi take yuamang. \q2 \v 7 Anutu, gata ninde musip gwaangu asinggan asinggan natanimuggayak. \q1 Ninda ie natapna take siknga singgak. \q2 Siwan aminu umana kaya apaat gatu umana wenaat ngang gae apuke gae gepbiatang koyuke sopukaing. \q1 \v 8 Sike gatane yotda atangu nanamu kwaapzang siknga. Unzingge aminbamu undang koke nanamde dua dapmakaing. \q2 Gatane sanga take siknga wa kwaapzang yuaing. Unzing yangga buyambamu tapatu binga. Siwan gata atangopningge yamunggayak. \q1 \v 9 Ga sangabamda kayuk yuainggane yapii gika. Siwan gatu kakaatane yapii gika. \q2 Ninda kakaa waaknga ga anganggan takamang. Siwan take yuamang. \q1 \v 10 Asingganu gata aminu gae atnataaing aminde take siknga natayamuyo. \q2 Ngan, gata kepi noman takngane tawake aminu kepi noman tawakaingu asiknga gatayami take yutning. \q1 \v 11 Nata nataau gata yamandet aminu dua kapewi na nainggamutningge nataat. \q2 Siwan gata wai aminu dua kapewi na nanikwasining. \q1 \v 12 Kanong. Wai aminu kepdakane pimake yuaing. \q2 Waakwau gatu enatnanga dua. \c 37 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Gata nangaakanu sanga wai aminda tasikaingge ma natapim. \q2 Gatu gata waiaknga tasikaing amindane sangaapanae musipmaiu ma natapim. \q1 \v 2 Dasingge? Tapduu matekngasim yukengu wai aminu zongazongata kupiakaing binga sining, \q2 ba katau dakatutane tatakngita kupiakaing binga kungwake pimaning. \q1 \v 3 Gata Anutuekan banip siknga siyo. Sike noman takngakan tasiyo. \q2 Unzing tasikengu gata take asinggan kepbane yuya. Siwan sanga tapatuta ga dua tasiwan maiya. \q1 \v 4 Gata Buyambam tapaekan bakngayo. \q2 Bakngawi sanga gata nataau ita asiknga gamik. \q1 \v 5 Gata kayuk yutnanga akngaka Buyambam tapae kataune teyo. \q2 Baniu ie kekeknga siwi ita akgatanggamik. \q1 \v 6 Gatanggaman gatane takeakngaka gunzitdane waenga aknga binga anggaman yuwik. \q2 Ngan, gatane noman takngaka itakan tasiwan aanggaman siknga aminbamde kaine siwik. Unzing gunzitda banakan pakapu yuwan kakaa siknga singgak binga. \q1 \v 7 Gata Buyambam tapae wesim kuke wepda yuyo. Gatu musip kwikwik yuke kayuwi ita apme gatanggamik. \q2 Gata aminu waiaknga takngatu takngatu tasiwawa buyana aawan sanga noman nomana kwaapzang pakaing aminde ma geenguwim. \q2 Siakan siknga, gatane natdetdetda atangu sanga waaminda wa pakaingge nangaakanu ma natake unzingu ma tasiwim. \q1 \v 8 Gata kaanga dua natake gata musiptok nataayak taknga ateyo. Gata sangabamde nangaakanu dua natake gatu ma satnawim. \q2 Sanga waakngata ga waiakngaatangu ganitakuwan atasia. \q1 \v 9 Unzingge wai aminu gatukande wai asining. \q2 Siwan ngana aminu Buyambam tapae banip sike waaminu kepna teyamukut komune take yutning. \q1 \v 10 Tupae dua, zeetgaman wai aminu gatukande wena siknga sining. \q2 Gata ayuaing komune kuke ngana aminu waakwakge yawambi maining. \q1 \v 11 Siwan ngana aminu inane umana yatangenatningge take dua nataaing aminde keu kuupbam ayamik. \q2 Ayaman amau wena siwa take siknga yutning. \q1 \v 12 Wai aminda natdetdet naatangu amin noman tapa tasiwa maiwikge kaanga natangamunggak. \q2 Natangamuke gena sambuke yuak. \q1 \v 13 Siwan ngana Buyambamtapa atnataak. Tapduu gwenduta apik. Apan tapduu wagwene wai aminu gatukande wena asining. \q2 Unzingge Buyambam tapata waaminu ayanimikgak. \q1 \v 14 Gatu wai aminda bainatna kaiwan akopan \q2 gatu kweemna kaiwan dandakawan \q1 sangaapana wena gatu sangaapae dapmakaing amin yamnangge tasikaing. \q2 Ngan, waaminda aminu noman taknga tawakaingunin zipa kumningge tasikaing. \q1 \v 15 Siwan ngana bainatnata inane musipna yamning. \q2 Siwan kweemna aputning. \q1 \v 16 Sanga mateknga noman amin tapata peyuakganu \q2 sanga wai aminda kwaapzang pake yuaingu ayapbikgak. \q1 \v 17 Dasingge? Buyambam tapata wai amindane kekekngana pasiwan sopukaing. \q2 Siawan noman aminu kakuya katak kayuak. \q1 \v 18 Buyambam tapata aminu ie wam gwaamuke tawakaingu katak kayuak. \q2 Unzingge sanga Anututa yamunggau asinggan pake yutning. \q1 \v 19 Tapduu wai opatangu meya takngatu dua kaning. \q2 Sike tapduu gwendu tom tapduk. Siwan ngana noman aminu nanamna kwaapzang. Waaminu dua dapning. \q1 \v 20 Siwan ngana wai aminu kuupbam gatukande wena asining. \q2 Buyambam tapatane iwana wena asining. Unzing zongazongatane tapuyata pimake butakaing binga. \q2 Siakan siknga, waaminu kupan takngata matekngasim yuke zeetgaman kuwan wena singgak binga sining. \q1 \v 21 Wai aminda sanga kundu moo pakaing ngana yake dua yamukaing. \q2 Siwan ngana noman amintapa takeakngakan tasike notnaapae sangabamu moo aminu kundue yamunggak. \q1 \v 22 Sike Buyambam tapata wamu takeaknga yaniwan nataaing amindakan kepdakane take yutning. \q2 Siwan ngana aminu Buyambam tapata meya paningge yanggau ayanikwasiwik. \q1 \v 23 Sike Buyambam tapata aminu tapatutane yuyukngae take natakengu \q2 ita akekekangaman kepi noman kunggak. \q1 \v 24 Aminu waapa apimake ngana meya dua kawik. \q2 Aho, Buyambam tapata katakngine take tangenawan kekeknga gatu yuwik. \q1 \v 25 Tupa na wawi matek ngana apmanu aminuake gwasit. \q2 Siwan ngana nata kawanu Anututa amin nomanu tapatue masa dua imunggak. \q2 Gatu amin nomanu tapatutane waatdakanata nanamu yamuningge dua yawan kaat. Wena siknga. \q1 \v 26 Asingganu aminu nomana apata musip kwikwik natayamuke sanga kwaapzang aminu kundue yamunggak. \q2 Yaman kake itane waakngata minga nana pasiwan apbakngakaing. \q1 \v 27 Gata waiaknga kuupbamde masa yamuyo. Yamuke noman takngakan tasiyo. \q2 Unzing tasikengu keu andakane take asinggan yuya. \q1 \v 28 Dasingge, Buyambam tapata aminu noman taknga tasikaing aminde take nataak. \q2 Sike aminu ie banip singgau sopuningge dua nataak. \q1 Aho, ita asingganu waaminu kakuya tasiwawan kepi noman takngane kukaing. \q2 Siwan ngana ita tasiwan wai amindane waatdakana apmea aatningu wai siknga asining. \q1 \v 29 Sike noman aminu keu Anututa yaman paking komune asinggan yutning. \q1 \v 30 Noman amin tapa natdetdetna take siwan wamu take akngakan yakapmanggak \q2 Wamu noman takngaekan yanggak. \q1 \v 31 Anututane mama wamu itane musiaatang yuak. Yuwawan ita Anutue wam tawake dua tewik. \q2 Siakan, ita sukuke kepi saweknga apane dua pimapik. \q1 \v 32 Sike wai aminda akusopuke noman amin tapa apae wamayuaing. \q2 Wamayuke kepi atzipa kumningge yawakaing. \q1 \v 33 Siwan ngana Buyambam tapata amin nomanu dua kapewan wai aminda zipa kumning. Wena siknga. \q2 Sike wai aminda wam yak gwene takoke temapa ba yaning ngana Buyambam tapata noman aminu inaekan dua kapewik. \q1 \v 34 Gata Buyambam tapae banip sike natanggamatake tumuk wam inike itane kepi noman takngakan tawamso. \q2 Gata unzing tasiwinu umanda kopsa aknga akgamik. \q1 Siwan keu ita yakut komu atake yuya. \q2 Yuke kaawi ita wai aminu apasiwan maining. \q1 \v 35 Nata wai aminu tapatu musiptok asinggan natake kekekngana bamban tapa kakum. \q2 Siwan ita aminu ayapbikgak. Unzing katau dakatu baka binga buyambam takake katap notna yapbike yuaing binga. \q1 \v 36 Siwan ngana masande nata wagwak saak kukum. Siwan ngana aminu waapa undang dua yukut. \q2 Aminu waapae atawamba maikut. Siwan dua kakum. Wena siknga. \q1 \v 37 Gata aminu gutonga takngatue dua nataaing aminde natapso. Natake amin noman tapatane yuyuknga kake natdeyo. \q2 Aminu tapatu kumanggaman yuwiu, take asinggan yuwik. \q1 \v 38 Sike ngana Buyambam tapata waiaknga tasikaing aminu asiknga pasiwan maining. \q2 Gatu itane bapuna kuupbam masande apasiwan sopuning. \q1 \v 39 Buyambam tapata amin nomanu apake akgatayamik. \q2 Tapduu meya kaaing gwene waaminda ie isapmake kuwa ita kakuya pasinggak. \q1 \v 40 Waaminda ie baniu asikaing. Unzingge ita waaminu akgatayamunggak. \q2 Gatayamuke wai aminde kataune yuaingu asandeke inae papan take yuaing. \c 38 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata musiptou nae natayak kakngane nae kaanga ma natapim. \q2 Ga musiptou nae natayak kakngane na ma tasiwi maiwan. \q1 \v 2 Gata na sakutdata siakande siknga nambuyuak. \q2 Siwan katakgata kekeknga nutewi pimakum. \q1 \v 3 Gata nae kaanga natapi na maiu waiaknga singgat. \q2 Sike nata waiaknga tasiwawa natane gupmaapa kekekngana wena singgak. \q1 \v 4 Gutonga tasikum takngae na meya siknga nataat. Siwan meya waakngata na gwa usikwatanapmakut. \q2 Sike gutongana waaknga sanga sanga gwaamumba meya siknga sikaing binga. Nata gutonga wa dambu siknga tasikum. \q1 \v 5 Sike wata natane gupmaatang nana kwaapzang siwan kapanga siknga sikaing. \q2 Nata gutonga siknga tasikum. Unzing sanga waaknga nae apbut. \q1 \v 6 Sike musip maatangu meya buyambam siknga yuak. Siwan na apmainggat. \q2 Siwan tapdukbam butaya natake kwanam asinggan sikgat. \q1 \v 7 Natane gupma toknga siknga katapda binga nasinggak. \q2 Siwan na maiu buyambam siknga mainggat. \q1 \v 8 Nata asiknga tuyukake wai siknga yuat. Unzing sanga tapatuta na kekeknga siknga nutapaakusinggak binga. \q2 Siwan musipmaatang natapa wai siknga siwan nata tokngabam pake yanggamatanggat. \q1 \v 9 Buyambam tapa, nata musip maatang kekeknga nataat taknga ga atnataayak. \q2 Natane musipma kwanamu kumzang sikgak. Sike wa sikgau gae kaikane kusopuknga dua. \q1 \v 10 Sike natane wam nanang puya kekeknga siknga pasinggak. Siwan natane kekekngana kuupbam wena siknga singgak. \q2 Siwan natane kaina atzikaawan katak kananga dua singgak. \q1 \v 11 Siwan aminu notnabam nae wesim apnangge apbitakaing. Natane watana kanangge apbitakaing. \q2 Siwan natane dongaaya maa yuaing. \q1 \v 12 Siwan aminu atnutapan kupitde nataaing aminda yapapna ba bungepna ngangu na tanggaganuwikge pandakngake peaing. \q2 Peke waaminda na tasiwan maiwitde wamu wai yakaing. \q2 Siwan asinggan nae waiaknga tasingamuningge nataaing. \q1 \v 13 Sike na katum amin gena kusia apa binga yuke wam yakaingu dua nataat. \q2 Sike wam yananga dua singgak. \q1 \v 14 Sike na aminu tapatu wamu dua yanggaak binga. \q2 Unzingge wamu yake dua yaninggat. \q1 \v 15 Siwan ngana Buyambam tapa, na gae banip singgat. \q2 Buyambam tapa, ga natane Anutuna, tumuk wamu nata ganinggau gata natake gatangamuyo. \q1 \v 16 Na tumuk wamu gae anzing ganikum. Gata natane wama dua kapewi wa tasining takngae baknganing. \q2 Ita mateknga pimamba gata waaminu dua kapewi yamandeu sike baknganing. \q1 \v 17 Dasingge, na paa siknga pimanggat. \q2 Siwan na musipmaatangu toknga asinggan nataat. \q1 \v 18 Nata gae gutongana yakapmanggat. \q2 Siwan nata waiaknga gwa tasikumde butaya nataat. \q1 \v 19 Natane iwana kekekngana kaya aminu buyambam. \q2 Aminbamda nae musiptou yumdekan natangamukaing. \q1 \v 20 Sike natanu ie takeakngakan tasiyamunggat. Siwan ngana ita nae yake waiaknga tasikaing. \q2 Siwan na takeakngakan tasike tawamba natake ita nanisapdukaing. \q1 \v 21 Buyambam tapa, na ma napmambim. \q2 Natane Anutuna, na napmake maa ma yuwim. \q1 \v 22 Buyambam tapa, ga aminu na gatangamunggayak kapanin. \q2 Gata na zaat gatangamuyo. \c 39 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Na nina anzingu gwa yakum. \q2 Na sanga kuupbam tasiwitdenu katak kayuwit. \q1 Ninane genaneta gutonga wamu dua yawit. \q2 Ngan, wai aminu nae wesim yuwanu na wamu takngatu dua yawit. \q1 \v 2 Unzingge na gena asumukum. Umuke wamu takngatu dua yakum. \q2 Siwan nata wamu sanga takeakngae kuut dua yakum. \q2 Siwan ngana musip maatangu meya aknga buyambam siknga sikut. \q1 \v 3 Siwan musip maatang nangayakan natapbum. \q2 Nina atnataawakan musip maatang wai siknga sikut. \q2 Unzing siwan na gena umutnanga dua. Aho, wamu kundu ayakum. \q1 \v 4 Nata Anutu anzing inikwaikum, Buyambam tapa, na kayuk yuwitdane nakanu datdasing yuaing? \q2 Na zaapduknga kupit? Asikaya natane kayuk yutnanga akngana dapaknga ba? \q2 Gata naniwi natapit, ngang inikum. \q1 \v 5 Gata tasiwi nata tapduu dapaknga siknga yuke akupit. Sike tapduu nata kayuk yuwit taknga gae kaine sanga moo binga singgak. \q2 Aminu kuupbam kayuk yuaing kaknga kawi got taknga binga singgak. \q2 Unzing, aminu tapatuta waunga genaneta puyapan kuke wena singgak binga. \q1 \v 6 Aminu kuupbam gunzit siwan katapdane wee kepdakane kaamang binga. \q2 Sike waaminu puyambam pasike sanga kwaapzang pakaing. Siwan ngana puyambamu pasikaingu buyana wena singgak. \q2 Sike aminbamda sangabam pandakngake unekan peaing. Siwan ngana akupanu sanga wa maminda papik? \q1 \v 7 Siwan ngana Buyambam tapa, na apmanu sanga mina bingae kayuat? Wena. \q2 Na baniu gae sike gata gatangamiakgekan yuat. \q1 \v 8 Gata na gatuka take waiakngana kuupbam sandekngamuyo. \q2 Sike gata yamandotdong tasikaing aminu dua kapewi na sapdut wamu naniwam. \q1 \v 9 Siwan ngana na wamu dua yawit. \q2 Na gena asiknga umumbit. Dasingge, gika siknga meya aknga nae namukyak. \q1 \v 10 Sike na gatuka ma tasiwi maiwam. \q2 Gata meya unzing nami na paa kumbum. \q1 \v 11 Aminu wai tasikaingge gata kaanga yanike meya yake ayamunggayak. \q2 Siwan gata sangasanga kwaapzangge take nataaingu gata apasiwi sopukaing. \q2 Unzing gwakgwakga tauk san napan wai singgak binga. Siakan siknga. Aminu kuupbamu waung kaknga genaneta puyapan akokunggak binga sikaing. \q1 \v 12 Buyambam tapa, natane tumuk wamae natapso. \q2 Na gata gatangamiyakge natake gae ganiwa maak gwaang pangamuyo. \q2 Sike nata gae ganiwawa maakga ma umumbim. \q1 Ga atnataayak. Na keu andakane gaat tapduu opak siknga yuamak ngana na aminu maa tapatu binga yuke kungapunggat. \q2 Sike na bapunata yuking binga. Iaya keu andakane tapduu dapaknga sikngakan yuking. \q1 \v 13 Nae meya kumzang ma namim. Gata na atnandutewi musip gwaangu gatu natapit. \q2 Siwana na gatukande masande kungwake keu andaka gatukande tewit. \c 40 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Nata Buyambam tapata gatangamikge natayukum. \q2 Siwan ita musip kwikwik natangamuke tumuk wamae natapbut. \q1 \v 2 Na unzing aminu tapatu gapma mamaya siknga dakaatang pukuke akumnanga yuak binga yukum. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata kaiwan akopbum. \q1 Na ngwayuk kanzang gwekatang asiknga tanggaganuwan yukum. \q2 Siwan ngana ita kaiwan akopa keu supna kaya komune napmamban kekeknga gatu kukum. \q1 \v 3 Siwan gatu ita kau kayuu takngatu taiwitde nanikut. \q2 Kau waaknga Anutu ninda banip sikamang kapae umana yatangenatnanga. \q1 Siwan nata kau waaknga taiwa \q2 aminbamda na nanduke akgwauke Anutue banip sining. \q1 \v 4 Aminu Anutue banip singgak kapa apbakngayok. \q2 Aminu unzing kapa yamandet aminkat dua gatake sukukaing. \q1 Siwan ita Buyambamtapa dua teke anutu pupukngae munu dua pukgak. \q2 Wena siknga. \q1 \v 5 Anutu, Buyambam tapana, gata puya nomanu kwaapzang nin gatanimunangge tasikuyak. \q2 Aminu ga binga tapatu wena. Gata asiknga yapbikuyak. \q1 Sike nata gae wamu amin yanike puya gata tasinggayakge gatu natdetdet takngakaatde yaniwiu mateknga dua. \q2 Mate! Sanga wa kwaapzang siknga. Gata sangabamu nin gatanimunangge pekuyau kendetnanga dua. \q1 \v 6 Siwan gata kaau kuupbam atzipmake katap sawa yasisopuwa \q2 waiaknganin sandewiyakge tasikaking kakngae ga apbitakuyak. \q1 Siwan ngana gata nae banip tangenawi \q2 maak gwaknga kwapan gae wam tawake tasinggat. \q1 \v 7 Tasike anzing yakum, “Ayok. Anutu, na gae gwa aput.” \q2 Dasingge, tupa nata apitde wamu buk gomune matakut takngae natake yakum. \q1 \v 8 Anutuna, na gatane mama wamba banipmaatang natapa kekekawan \q2 gae banip tawanangge take siknga nataat. \q1 \v 9 Buyambam tapa, nata gatane wamu takeaknga aminbamde ayanikapmanggat. \q2 Yanikapmake, Buyambam tapata ninu gatuna apanggak ngang yaninggat. \q2 Sike Buyambam tapana, gata wamu wa yanikapmanggatde atnataayak. Nata wamu waaknga asinggan yakapitde nata gena dua umuke yuwit. \q1 \v 10 Nata sanga gata noman nomana tasinggayak kaknga musipmaatangu dua takusopunggat. \q2 Aho. Gata wamu yawi kekekakut saak tawake na gatu takuyakge ayanikapmanggat. \q1 Siwan gata aminbamde musip gwaang natake gata kepi noman taknga siknga tawake tawanggayakge \q2 nata wamu waaknga aminu mitie unekan yuaingune dua takusopunggat. Wena. Nata ayaninggat. \q1 \v 11 Buyambam tapa, na atnataat. Musip kwikwiu gatane aknga nae natangamunangge ma kotnawim. Wena! \q2 Gata nae butaya asinggan nataayak. Gata nae take natangamuke gata wam noman takngaka tawanggayak. Waaknga tawake gata na kakuya asinggan tasinggayak. \q1 \v 12 Meya kwaapzang siknga nae apan nata natdetnanga dua singgak. \q2 Gutonga aknga nata tasinggat takngata na atnutapan pimake kawa sananga dua singgak. \q1 Gutonga aknga kwaapzang sikngata natane gwapak danggama ayapbikgak. \q2 Siwan natane musipma tuyuknga siwan na kekekananga dua singgak. \q1 \v 13 Buyambam tapa, gata na gatuka tapso. \q2 Gata zet apu gatangamuyo. \q1 \v 14 Aminu kunduta na nuwan kupitde tasikaing. Ge gata aminu wa na nutnangge tasikaingu yaipapaakusike pasiwi datdaptake asiknga maakaning. \q2 Siwan waaminu na tasiwa maiwitde apbakngakaingu yanikwasiwi kuwa umana kopsa yuaingu gata asandepakepso. \q1 \v 15 Sandepakepuke waaminu masa wamu nae yakaingu \q2 gata pasiwi kepi gutonga tasikaingge apmaakake asiknga satnanong. \q1 \v 16 Siwan aminu gae apukaingga musip gwaang natake gae apbakngake yutnong. \q2 Sike aminbamu gata pakuyakge asiknga bakngake yutnong. \q1 Bakngake yuke waaminda anzing yaning, \q2 “Buyambamtapa tupan sikngaapa,” ngang yaning. \q1 \v 17 Siwan ngana na kekekngana wena. \q2 Ge nata nina gatangamunanga dua. \q1 Siwan ngana ga Buyambam tapa, gata nae atnatapso. \q2 Anutuna, gika siknga gatangamuke tanawawi yuwit. Yuwawa na zet gatangamuke mooka ma nandutewim. \c 41 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Aminu tapatuta umana wena aminde natake gatayamiu, waapa apbakngayok. \q2 Buyambam tapata meya ie asapan ngana ita akgatangamik. \q1 \v 2 Buyambam tapata kakuya tasike tapan kekeknga sike kayuk takekan yuwik. \q2 Yuke Buyambam tapata tasiwan kepnane takekan yuwik. \q2 Yuwan Buyambam tapata iwana dua kapewan apu waapa tasiwan maiwik. \q1 \v 3 Sike aminu waapa mait ba siwanu, Buyambam tapata akayuwik. \q2 Ita maitna sandekngaman maitna wena siwan kekeknga gatu yuwik. \q1 \v 4 Siwan na nina anzing yakum, “Buyambam tapa, nata waiaknga gae tasikum. Siwan ngana gata nae musip kwikwik natangamuyo. \q2 Natake maitna sandekngamuyo,” ngang yakum. \q1 \v 5 Sike natane iwanata musip maik natangamuke anzing yakaing, \q2 “Asikaya mait sike akupik gamu take siwan umana sopuwan ninda ie apbotanim,” ngang yakaing. \q1 \v 6 Iwana waakwakga apu nandukengu kem tanzit wam nanikaing. \q2 Waakwakga nae sapdut wam yakaing. \q2 Siwan waaminda kepman epu kukenga sapdut wamu waaknga kepna kepna yanitakukaing. \q1 \v 7 Sike iwanambamu nae asiknga bitakaingu natane maitnae kusopuknga wam yakaing. \q2 Waaminda nataaingu sanga wai sikngata tasiwan mainanggenggak ngang nataaing. \q1 \v 8 Waaminda anzing yakaing, “Sanga wai siknga tasiwan wai waapa gwa tapan maiu buyambam sikut. \q2 Waapa gatu dua enawik. Wena. Waapa akupik,” ngang yakaing. \q1 \v 9 Sike na notna tapatu kaya. Waapaa natane notna siknga. \q2 Siwan waapa nanamu naat nakamak. \q2 Siwan ngana waapaaya kepina tangenake na nainggamunangge tasinggak. \q1 \v 10 Siwan ngana Buyambam tapa, gata nae musip kwikwik natangamuke maitna sandekngamuyo. \q2 Sandekngamina nata yake waaminda ina tasikaing kaknga tasiwit. \q1 \v 11 Sike natane iwanata dua naitakepu napmakaing. \q2 Dua naitakepuke napmamban kake na gata nae take siknga natangamunggayak ngangu atnataat. \q1 \v 12 Na kepi noman gan sukuwa nanduke gata na kakuya tasinggayak. \q2 Siwan na gae wesim yukgawambitde na katakga asinggan yutzimde takuyak. \q1 \v 13 Buyambam tapatane umana ninda initangenatnim. Sike waapa Isrel nanatane Anutuna. \q2 Siwan dongu masan aatningu waamin kaya ina unzakan tasining. \qc Siakan. Siakan siknga. \c 42 \ms1 Buk 2 \mr Sam 42-72 \s1 Kau aaknga Maskil kap takngae kepi tawanangge. \q1 \v 1 Kaap zongu guyaknga kupiawan yanggae isapmake kuke yangga matekngane tangokaing. \q2 Ina unzakan, Anutu, na isapmake kuke gae wesim siknga yuwitde take siknga nataat. \q1 \v 2 Anutu, ga kayuk asinggan yuak kapanin. Na gae take siknga nataat. \q2 Unzing aminu tapatu guyaknga kupiawan yangga tangopnangge nataak binga. Siwan zaapduk nata gae kuke nata gae munu puwit? \q1 \v 3 Asingganu aminbamda anzing nanikaing, “Gatane Anutuka zendang yuak?” \q2 Unzing naniwa na kwanamu asinggan sikgat. Siwan kwakngaom gatu zikaane ngangu nanam asinggan nanggat. Unzing binga, kai yanggana gunzit tapane gatu zikaane ngang epukaing. \q1 \v 4 Na tapduu tupa take yukum komde nataat. \q2 Natapa musipmaatang meya singgak. \q1 Tupa na aminbampat unekan sukukumang. \q2 Siwan na tupan kuke yanipake Anutue yot gwene pake kukum. \q1 Ninu unzing kuyuuk ataibakngake kap taiyuuk Anutue gaak inikumang. \q2 Inike ninu unekan yuke tapdukngane munu puke inimbakngakumang. \q1 \v 5 Dasingge na meya musipmaatang asingganu nataat? \q2 Dasingge na musipmaatang apbinga kasatnanggat? \q1 Nata Anutue banip sike kayuwawa ita gatangamik. \q2 Sike i Anutuna ge ita akgatangamunggaunin. \q2 Unzingge na itane umana gatu yatangenawit. \q1 \v 6 Anutu, nata musipmaatangu meya siknga nataat. \q2 Sike na yangga Jordan tapatane kautdu saak yuat. \q1 Gatu tawanu Hermon gatu Miza ngang komune yuke \q2 gae natanggamatanggat. \q1 \v 7 Gata tasiwi yanggabam gwenu gapma amunandang siknga yuakga gatu uneta amunane siknga yuak gwenda yanggamatanggak. \q2 Siwan yangga suptangan zipmake guyakngi muke amundang pukunggak. \q1 Pukuke yangga waanga gakngae buyambam yanggak. \q2 Gata tasiwi yanggabam gwenu sambui enake kunggak. \q1 Kuke kepdaka yanggabam gwenda usukwatapmanggak. \q2 Ina unzakan, meya naangan peyaakga na usukwatapmanggak. \q1 \v 8 Siwan ngana Buyambam tapata nae musip kwikwiu gunzit tapane natangamikge nataat. \q2 Natake zikaane nata musip gwaang natake kap taike gaak wam iniwit. \q2 Inike nata Anutue kayuk yutnanga aknga namunggakge tumuk wam iniwit. \q1 \v 9 Anututa kekeknga nae atnamunggaunin. \q2 Siwan ngana nata anzing ininggat, \q1 “Dasingge gata nae botanggayak? \q2 Dasingge gata natane iwana kapewi na naitakepu tewan na musipmaatang meyambamu panggat?” \q1 \v 10 Asingganu iwanata wamu wai nae anzing yakaing, \q2 “Gatane Anutuka apmanu zendang yuak?” \q1 Wamu waaknga yakaingu \q2 sakutda gupmaapaatang binga napan kumnanga nataat. \q1 \v 11 Dasingge na musipmaatang meyambamu asinggan panggat? \q2 Dasingge musipma apbinga kasatnanggak? \q1 Na Anutuekan banip sike yuwawa ita akgatangamik. \q2 Sike i Anutuna ge ita akgatangamunggaunin. \q2 Unzingge nata itane umana apmea yatangenawit. \c 43 \q1 \v 1 Anutu, aminu gae masa gamukaingga na naitakepu tenangge tasikaing. \q2 Gata na asiknga gatangamuke aminu dongu waomune nanatane wamna waiaknga atzipbuyamuyo. \q2 Unzing tasiwi nata puya noma nomana tasinggat taknga waaminde yeuyamuyo. \q1 Sike kem wam yake tanzit asinggan tasikaing aminu yuyuknga take dua. \q2 Gata na gatangamuke waaminde kataune na sandeke tapso. \q1 \v 2 Sike ga natane kekekatna ge nata gae apukenga meya dua kawit. \q2 Siwan ngana dasingge ga nae masa namunggayak? \q1 Dasingge gata kapewi iwanata na naitakepu tewa \q2 meyambamu musipmaatang na pake sukunggat? \q1 \v 3 Gata wamu siakan taknga kakaa binga pewi apu kepi yeikngamuyok. \q2 Yeikngaman kepi katak kake na Saionde noman kuwit. \q1 Wa tawanu gikane dakanin. \q2 Siwana nata you gika yuwaak gwene kuwit. \q1 \v 4 Unzingge Anutu, na gatane alta dakane wesim kuwit. \q2 Dasingge? Gata tasiwi na musip gwaang natake apbaknganggat. \q1 Sike ga natane Anutuna, nata gwameming daka take tanguwa gakngae noman yawik. \q2 Siwana nata kap taike gatane umanda akngae yatangenawit. \q1 \v 5 Siwan dasingge na musipmaatang meyambamu asinggan panggat? \q2 Dasingge musipma apbinga kasatnanggak? \q1 Na Anutuekan banip sike yuwawa ita akgatangamik. \q2 Sike i Anutuna, ge ita na akgatangamunggaunin. \q2 Unzingge nata itane umana gatu yatangenawit. \c 44 \q1 \v 1 Anutu, nindane bapuninda \q2 puya kekeknga gata tupa siknga pasikuyakge niniking, \q1 kepdakane yuking komune. \q2 Niniwan nisa siknga wamu waaknga gwa natapbumang. \q1 \v 2 Gata gika siknga kekekngakata dongu takngatui \q2 yanikwasiwi kuwawan kepna pake nindane bapuninde yamukuyak. \q1 Siwan une kekeknga yuking. Ngan, gata dongu waakngata waiaknga tasikingge yake meya yamukuyak. \q2 Siwan ngana nindane bapunin gatayami take siknga yuking. \q1 \v 3 Siwana bapuninda asaambing. Siwan ngana keu waomu amak tasike dua taking. \q2 Asikaya inane kekeknganata gatayaman amau tasike yapbiking? Wena. \q1 Gata waaminde take siknga natapbuyak. Unzingge ga waaminkat gatake yuke kakaa yamukuyak. \q2 Yamuke gikane kekeknga aknganeta iwana yapbikuyak. \q1 \v 4 Ga kingkapa, siwan natane Anutuna. \q2 Gata yawi Jekopdane dongata amau tasike iwana yapbitning. \q1 \v 5 Gatane kekeknga aknganeta iwaninu yawapena kukaing. \q2 Gata ninkatang yuwawi aminu ninkat amakamangu yaipapaakusikamang. \q1 \v 6 Na kweem ba sakutna kaya ngana na baniu sanga wanda gatangaman amau apme tasiwit ngangu dua nataat. \q2 Na gwauya kuut kaya siwan ngana nata amau tasiwawa ita dua gatangamik. \q1 \v 7 Wena. Gata siknga gatanimi amau tasike iwaninda ninu dua nipbiking. Wena. \q2 Gaat gatu iat ngang amake gata ayapbikuyak. \q1 \v 8 Anutu, gata take siknga gatanimiyakge natake ganimbakngakamang. \q2 Ganimbakngake asingganu ninda gatane umanda yatangenakamang. \q1 \v 9 Siwan ngana apmanu dasing? Gata ninu masa gwa nimuke ninu iwaninde kaine tasiwi upeekamang. \q2 Siwan apmau ga nindane amak aminkat gatuka amakge dua gatake kukaing. \q1 \v 10 Gata unzing tasiwi ninu iwanin kagwauke datakukumang. \q2 Datakuwatna ita apu nindane sangaapanin paking. \q1 \v 11 Gata ninu sipsip gwengwen yasikaing binga nisipan kumnimde nindupekuyak. Nindupewawi kepmine yuatna ngana ninikwasikuyak. \q2 Ninikwasiwi ninu unda undang kuke paku dongu kundue banakan yuamang. \q1 \v 12 Gata ninu gikane amindabamu nindupewi dongu kundutane puya amina moo dakngakamang. \q2 Siwan ita ga buyana matekngata usiking. Gata supzainu buyambam dua pakuyak. \q1 \v 13 Gata ninu unzing pasiwi dongu kundu ninde wesim yuaingga sapdut wam ninikaing. \q2 Ngan, aminu kunduta atninimike maaknga wam ninikaing. \q1 \v 14 Gata pasiwi enake ie ninu dongu kunduta maaknga umaninu yakaing. \q2 Sanga kundu ninkatang aawan kakengu kumzang siknga ninimikaing. \q1 \v 15 Nina natapa wai asinggan siwan na maaknga siknga nataat. \q2 \v 16 Dasingge? Aminu kunduta sapdut wam nanike wamu waiaknga nanikaing. \q1 Sike kaawanu iwanaat gatu aminu kunduatda waiaknga yake nae tasinangge nataaing. \q1 \v 17 Anutu, ninu gae dua botakumang. \q2 Aho! Gatane pasap wamba ninu dua yamasandemang. \q2 Siwan ngana sanga wa ninkatang apbut. \q1 \v 18 Ninu gae masa dua gamuke \q2 gatu gatane kepiakngaka dua tekumang. \q1 \v 19 Siwan ngana gata ninu amina wena, kaap zonggakan yuaing komune pasiwi maikumang. \q2 Siwan ninu zikaa siknga dakata usikwatanimukuyak. \q1 \v 20 Ninda Anutue gwamba botakumang? \q2 Botake tumuk wamu anutu pupukngae ba yanim? \q1 \v 21 Gatanu atnatapiak. \q2 Anututa natdetdeu ninde musipatang kusopuke yuaingu atnataak. \q1 \v 22 Anutu, ninu gatane amindabamda yuamang. Unzingge ninu tapdukbam asinggan nisipa kungwakamang. \q2 Iwaninda ninu nindupanu sipsip binga atnisipan kumnimdekan. \q1 \v 23 Buyambam tapa, ga enayo. Dasingge ga dapunu pekgayak? \q2 Ga enayo. Gata masa asingganu ninde ma nimim. \q1 \v 24 Dasingge ga ninde kusopunggayak? Aminda ninde wai pasiwa ninu meyambam pake yuamang. \q2 Ninda meya wa pakamangge dua botawim. \q1 \v 25 Ninu kepatang pimakamang. \q2 Siwan gupminu gwa kupsa amindane gupnata binga pekaing. \q1 \v 26 Anutu, gata enake apu gatanimuyo. \q2 Ga butaya natanimunggayakapanin ge gata gatuka papi ninu dua kumnim. \c 45 \s1 Kau aknga wawi tapatuta maatna tapikge taining. \q1 \v 1 Natane natdetdetna atangu wamu takeaknga aknga kwaapzang yuaing. \q2 Kau takngatu natake getangan king kapae iniwitde nataat. \q2 Natane gena penu aminu pepa matanggau take apata matanggak binga. \q1 \v 2 Ga aminu sikngaapa. Aminu tapatu ga binga dua yuak. \q2 Gata wamu yanggau Anututa gatanggaman takeakngakan yanggayak. \q2 Dasingge, ita ga asinggan asinggan take tasinggamik. \q1 \v 3 Ga kingu kekeknga sikngaapa. Siwan umanda kopsa aknga enane siknga yuak. \q2 Unzing ga taau gwaam gwaamu kwaapzang take wamanggayak binga. Siwan gata gwauyaka pandakngake amak tasinangge tandakngayo. \q1 \v 4 Ga Kingu tupan tapa, umanda kayaapa yuayak. Gata ikwawa gamanu hos gwene pukwike kuku amak tasike yapbikgaunin. \q2 Gata kuku amau tasinggaau wa noman amin gatayamunangge tasiyo. Tasiwi kepi noman tapa tawaningge. \q2 Ngan, inane umana dua yatangenatningge. Gata amau kekeknga siknga tasiwi wai aminda ganduke gwauya siknga natapnong. \q1 \v 5 Gatane sakutda paanga siknga, siwan ita iwanda siakande yamningge tasiyo. \q2 Gata amak tasike yapbimbi gae gepbiatang koyutnong. \q1 \v 6 Anutu, ga king kapa dakngake asinggan asinggan yuayak. \q2 Gata amindabamu kepi noman taknganekan kayuayak. \q1 \v 7 Ga sanga noman takngaekan gwaam siknga natake waiakngae ga asiknga bitanggayak. \q2 Unzingge gikane Anutukata yangga wel taknga gwapakgane tukngwanggamuke tasiwan umanda kaapa dakngakuyak. \q2 Siwan ita tasiwan gata notda yapbike umanda kopsa apa dakngake apbakngakuyak. \q1 \v 8 Sike gatane taukga aknga sanga kapanga kaa tasiwi taukga kapanga kaa siknga singgak. \q2 Siwan king kapatane yotna sanga kwaknga siknga dundumna siknga tasigwaanguke kap taikaing. \q2 Siwan kau waaknga taiwawa gata baknganggayak. \q1 \v 9 Sike king kapa apatane yapanaat gatu maya kundu gata tasiwi umana kaya dakngakingkat yuaing. Sike katakga kwanaapane maya gata maatdae takuyak kapata dandamake yuak. \q2 Ita tauknga sanga golmani ngang yanikaingu you gapmandu Ofir gapmane nanata pasikingunin pasikut. \q1 \v 10 Ga maya mateu king kapa apbae tanangge nataau, gata nae wam gwaamuke anzing natapso. \q2 Gata aminu yotda yuaingge apbotayo. Gatu gikandak notda sikngae kuut botayo. \q1 \v 11 Gata unzing tasiwi king kapata ganduke maya aapa take siknga ngang natanggamunggak. \q2 Waapa gatane buyambam tapaka, unzingge gata itane wam gwaamumso. \q1 \v 12 Sike aminu Tair yotbam gapmane nanata sanga kundu gae gamunangge pakapning. \q2 Ngan, sanganambambanu waakwakge gata musip gwaang natayamiyakge sanga sanga gae gamuning. \q1 \v 13 Maya mateu kinggane waapa yotna inatakan pekgak gwekatang yuwan kana gwaam siknga singgak. \q2 Sike tauknga sanga tretgol ngang yanikaingga pasikaingunin pasike yuak. \q1 \v 14 Sike tauknga waaknga kunzi inata inata pasiking. \q2 Siwana kuupbamda maya waapa kingge takuuning. \q2 Siwan gatu maat matek notna apa apa iat gatake masene tawamba kuning. \q1 \v 15 Waakwakga apbakngake musip gwaangu kuutnata natake \q2 king kapatane yotna buyambam gwekatangu kopning. \q1 \v 16 Sike ga king kapa, masande gatane waakga kwaapzang siwik. Siwana itaa gatane bapuka tupa aaking ge tangge yutning. \q2 Waakga waakwau umana kaa siwan waakwakga aminu kepna kepna yuaingunin kayutning. \q1 \v 17 Nata gatane umanda kopsa aknga yakapa aminu apmea aatningga masande gae asinggan natayutning. \q2 Unzing tasike aminu kepna kepna yuaingga gae umanu asinggan asinggan yatangenatning. \c 46 \q1 \v 1 Anutu ninda akusopunanga apa unin. Sike ita ninu asinggan papan kekekakamang. \q2 Ita kaawan ninu meya takngatuta ba papan kakengu inengan yutniwake gatanimunangge atandakngake yuak. \q1 \v 2 Unzingge sanga takngatuta aawan kanimdenu dua gwautnim. Keu andaka miamunda tasiwan take dewik ba take pukapik. \q2 Siawan tawan dakandaka puke yanggabam gwende banakan katang pimapan kakengu ninda ie dua gwautnim. \q1 \v 3 Siwan yanggabam gwenda pongza siknga tapmake unda undang kuwawan aapban gwen siwik. \q2 Siwan yanggabam gwenda gatu saasaa sike tawanu kuupbam pamakaiwik. Siwan ngana undanga. Ninda dua gwautnim. \q1 \v 4 Anututane yotna gapma wa Anutu enane siknga yuak kapata inae gwa yawan yuak. Yangga buyambamu tapatu wa gapmae banakan zipmanggak. \q2 Siwan aminu banip siata yangga waapane apbakngake yuaing. \q1 \v 5 Anutu yotbamu wanggapmane yuak. Unzingge itane yotbam gapma wai sinanga dua. \q2 Keu dua kwakaawan Anututa akgatangamik. \q1 \v 6 Siwan aminu kepna kepna nanata asatnake ina amning. Siwan aminu waakwakat gatu king kapanaat apimaning. \q2 Siwana Anututa akaapmapa yawan keu andaka aknguyukake sopuwik. \q1 \v 7 Buyambamtapa kekekngana bamban tapa nikat yuamang. \q2 Jekopdane Anutunae ninda kuke undang kusopunim. \q1 \v 8 Ayok! Ginda Buyambam tapata puya pasinggak kaknga kanong. \q2 Ginda musipzane Buyambam tapata sanga takngatu takngatu kepdakane tasinggaunin kaning. \q1 \v 9 Sike amau kepna kepna tasikaingu \q2 ita tasiwan amak kaknga akupan wena siknga singgak. \q2 Ita kweemna gatu sakutna ngang aputdakngake tiungguna kuut kuupbam katap patang sapewan yasikaing. \q1 \v 10 Ita anzing yanggak, “Ginu amau gatusa ma tasiwam. Ginda nae anzing siknga natapnong. Na Anutu siknga. \q2 Na enane siknga yuwa aminbamu nae gepbiatang koyutning. \q2 Sike kepna kepna yutake kukaing amindane na tupan siknga apa yuat,” ngang yanggak. \q1 \v 11 Buyambamtapa kekekngana bamban tapa nikat yuamang. \q2 Ninda Jekopdane Anutunae kuke undang kusopunim. \c 47 \q1 \v 1 Ginu aminu kuupbam apbakngake katakza wesinong. \q2 Bakngake ginda asainggamatake kaau pangenawan kuwan taike Anututane umana aknga yatangenatnong. \q1 \v 2 Dasingge, ninda Buyambam tapae asiknga gwautnim. Buyambamtapa waapa enane siknga yuak. \q2 Ita kingu tupantapa yuke aminbamu kepna kepna yuaingu kakuya tasinggak. \q1 \v 3 Ita dongu kundutane umana kuupbam sandepakepuke pasiwan ninu enane yuamang. \q2 Ngan, ita tasiwan dongu kundu ninde gepbiatang koyuaing. \q1 \v 4 Anututa keu komdu yawan yuwan ninde gwa nimukut. Ninu Jekopdane donga, Anututa musip gwaangu ninde natanimunggak. \q2 Siwan keu waomde apbakngake yuamang. \q1 \v 5 Anutu yotna yekaune gwa kopbut. \q2 Sike tapduu Buyambam tapata wa kopbut gwene aminu apbakngake kumzang ainggamatake pumu kuut puyapbing. \q1 \v 6 Ayok, ninda kau pangenake taike Buyambam tapatane umana yatangenatnim. \q2 Ninda nisane kingu waapae apbakngake kau tainim. \q1 \v 7 Dasingge, Anutu king siknga yuke kepna kepna kuupbam kayuak. \q2 Ninda unzingge kau taike umana aknga ayatangenatnim. \q1 \v 8 Anutu king siknga yuke dongu aminu kuupbam kayuak. \q2 Ita king kapa ge inane sia king dakanane pukwike yuak. \q1 \v 9 Sike amindane tupan amin tapaapa aminu Abrahamdane Anutuna tawakaingkat unekan gatake yuaing. \q2 Dasingge, kingu kepna kepna nana kuupbamu \q1 aminu Anututanekan. \q2 Ita king tupan tapa enane siknga yuak kapanin. \c 48 \s1 Kau aaknga mitie kuke taikaing. \q1 \v 1 Buyambamtapa umana kopsa apa yuak. Ninda tawanu Anututane dakane kopna. \q2 Koke itane yotbam gapmaatang kopna. Koke ninda itane umana kumzang yatangenatnim. \q1 \v 2 Sike Anututane tawanu wandaka enane siknga yuwan kana take siknga singgak. \q2 Siwan aminu kepna kepna yuaingga tawanu Saion wandakae take siknga nataaing. \q1 Tawanu wandakane Anutu kopsa apatane umana yuak. \q2 Siwan yotbamu wanggapma kingu tupan tapatane. \q1 \v 3 Sike Anutu yot gapmabamu damanu kekeknga siknga gwegwende yuke aminu amak tapduk kopatangu akgatayamunggak. \q2 Unzing gatayaman you kekeknga gwegwende banakan katang take yuaing. \q1 \v 4 Tupa king takwakga Saionde amnangge tasiking. \q2 Waakwakga unekan yuke yotbamu wanggapmane inengan apbing. \q1 \v 5 Waaminu kuku yotbam wanggapma kake zeetgaman akasatnaking. \q2 Kasatnake asiknga gwauke waakwau atdatakuking. \q1 \v 6 Datakuke dandai kumzang yamuking. \q2 Dandai yamumban atdatakukingu wa unzing mayata engang bokngitnangge toknga nataaing binga sikut. \q1 \v 7 Anutu, gata tasiwi gou buyambamu gunzitda akonggak kopatangga apbut. \q2 Apuke yotbamu Tarsis nanatane sipna buyambam gwegwenu apasiwan maiking. \q1 \v 8 Ninu sanga wa Anututa tupa siknga tasikutdane wamu yawan atnatapbumang. \q2 Gatu apmaat kaa tasiwan gatunin kakumang. \q1 Ninu Buyambam tapatane yotbam gapmane yukumang. \q2 Anutu nindane apan, wa Anutu kekekngana kuupbam kayakan. Sike nindeaan sanga waaknga tasikut. \q2 Anututa yotbam gapma gwa tapan kekekakutde yotna gapma asinggan yuwik. \q1 \v 9 Anutu, ninu gatane miti yot buyambam gwekatang yuamang. \q2 Yuke ninu ga ninde butaya asinggan natanimunggayak kakngae natanggamatakamang. \q1 \v 10 Sike kepna kepna yuaingu aminu kuupbamda gatane umanda ayatangenakaing. \q2 Gatu aminu zendang zendangga yuaingu gatane umanda akngae apbakngakaing. \q2 Gata aminu kuupbam noman taknganekan kayuak. \q1 \v 11 Unzingge aminu tawanu Saion dakane yuaingu kuupbam apbaknganing. \q2 Gata aminu kuupbam noman taknganekan usanzikgaak. \q2 Unzingge aminu yotbamu Juda komune nanata asiknga baknganing. \q1 \v 12 Ginda kepi kepi tawanu Saion dakane sukunong. Gatu damanu yot wanggapma takumbasikuune kuyuuk \q2 you kundu mamaya gwegwenu you wa gapma tasiwan kekeknga singgau kendetnong. \q1 \v 13 Ginda Saiondane damanu kekeknga siknga gwegwende katak siknga natapnong. \q2 You kekeknga gwegwende kuut katak kanong. \q2 Kakenga aminu masan aatningu ginda yanikapnong. \q1 \v 14 Ginda anzingu take yanining, Anutu waapata kakuya ninu tasike asinggan asinggan ninduyuak kapanin. \q2 Ge asinggan asingganu ita tupan kuke kepi ninde yeutnimunggak. \c 49 \q1 \v 1 Ginu aminu kuupbam, natapnong. \q2 Ginu aminu kuupbam kepna kepna yuaingga maak gwaang pake natane wamde natapnong. \q1 \v 2 Ginu umanza kaya aminkat umanza wena aminkat \q2 gatu sangabamna kayaat sangana wenaat ginu wamu aaknga katak natapnong. \q1 \v 3 Natane genanetanu wamu musip kwikwikganekan yanggat. \q2 Unzingge nata wamu take akngakan daniwawa natdetdet damikgen. \q1 \v 4 Na tuwang wamu kundu gambok daniwit. \q2 Gatu gwameming daka tanguyuuk tuwang wamdane yapii daniwit. \q1 \v 5 Aminu kunduta na takumbasike tasiwa maiwitde tasikaing. \q2 Siwan ngana nata waaminde dua gwaumbit. \q1 \v 6 Sike waaminda ninu moninginbam bande apme kekekanimik ngang nataaing. \q2 Natake ninu sanganin bamban ngang wamu kaapmapa yakaing. \q1 \v 7 Ninu atnataamang. Aminu tapatuta notna dua kupikge natake inane moningata usinanga dua. \q2 Aho. Ita Anutue kayuk asinggan asinggan yutnanga akngana moningga usinanga dua. Wena siknga. \q1 \v 8 Dasingge? Amin usinanga aknga buyana enane siknga. \q2 Sanga wa usinanga dua. \q1 \v 9 Aminda Anutu dua usiwan kayuk yutnanga aknga iman \q2 kayuu asinggan yuke dua kupik. \q1 \v 10 Ninu kuupbamda akaamang. Ngan, natdetdet aminu akungwakaing. \q2 Sike yamandotdong aminkat gatu katum aminkau akungwakaing. \q2 Waaminu kungwake moninga ba sangana ngang pewa aminu kunduta paning. \q1 \v 11 Tupa aminu waakwau kepna kake aminu kuupbamda keu waamindane ngang natapbing. \q2 Siwan ngana apmanu aminda kupan kwaiya gapma yotna binga dakngawan une asinggan asinggan yutning. \q1 \v 12 Aminu umana kaya akwau kungwak kakngata yapbitnanga dua. \q2 Siwan waaminu kaap zongga kungwakaing binga kumning. \q1 \v 13 Sanga unzing kaknga aminu baniu ineakan sike sanga panggaganukaing gekan apik. \q2 Siwan aminu kunduta waamindane wamna take natake tawaning. Sike aminu waakwakge sanga unzing kaknga asapik. \q1 \v 14 Anututa waakwau sipsipda binga kungwake paku gwakumbingga yuaing komune yutningge yawan yuaing. \q2 Siwan kungwak kakngata kuyana ita kayuwik. Tembana aminu noman nomana aminda aminu waakwau kayutning. \q1 Sike ngana yotna take siknga apekaing gwegwen peke epanu gupna gatukande bukana sikaing. \q2 Siwanu wa gwa kupsa aminda yuaing komune yuaing. \q1 \v 15 Siwan ngana Anututa na atapik. Atapan gwa kupsa aminda yuaing komune nana kekeknga akngata na tanggaganutnanga dua. \q2 Aho. Ita na tapan naat iat gatake asinggan asinggan yutzim. \q1 \v 16 Sike aminu tapatu moninga kwaapzang ba siwik. Siwan yotna buyambam gwendu mitapik. \q2 Mitake sangabamu paku undang pewik. Undanga. Ga ie nangaakan ma natapim. \q1 \v 17 Ga atnataayak. Masande waapa akupik. Siwan sanga tapatu dua take inaat kusan. \q2 Sangana kuupbam dua pake akupsa aminda yuaing komune kuwik. \q1 \v 18 Sike tapduu kayuk yukut komunenu sangana waakwakge apbakngakut. \q2 Ita puya kekeknga pasike sangabam pakut. \q1 Siwan aminda yake aapa take siknga, ngang yaking. \q1 \v 19 Siwan ngana undanga. \q2 Waapa akungwakengu paku bapunaat gunzitdane kakaa gatuna dua kaaing komune yutning. \q1 \v 20 Aminu umana kaya akwau kungwak kakngata yapbitnanga dua. \q2 Siwan waaminu kaap zongga kungwakaing binga kumning. \c 50 \s1 Asapda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutu kekekngana bamban tapa. Waapa nindane Buyambam tapanin. \q2 Ita apmanu aminu kuupbamde yayawanggak. \q2 Tupanu keu gunzitda akonggak komuneta kuku gunzitda pukunggak komune ita aminu kepna kepna yuaingunin yayawanggak. \q1 \v 2 Anutu you Saion gapmane yuak. Yotbamu wanggapma take siknga siwan dundumna siknga. \q2 Siwan Anututane kakaa aknga anggaman yuak. \q1 \v 3 Anututa ninde asapik. Sike waapa dua wikake yuke apik. Wena siknga. \q2 Katap gwenu sangabam yasiwan kumnanga tupan kuwik. \q2 Sike gotkat sopaat kumzang siknga unin takumbasiuuk apik. \q1 \v 4 Ita aminu yekapat gatu kepdakane nana yayawaawan \q2 apa waamindane yuyuknga katak siknga usanziwik. \q1 \v 5 Anututa anzing yanggak, “Natane aminabam, nae apan unekan yutnim. \q2 Gikat gatu naat pasap taknga tasinangge natake ginda kaau nae pasap waaknga tapan kekekawikge namuking,” ngang yanggak. \q1 \v 6 Siwan sanga yekapatang yuaingga yeutniman kake ninda Anutu noman sikngaapa ngang nataamang. \q2 Dasingge, Anutu ina amin usanzikgak kapanin. \q1 \v 7 Siwan Anututa yanggak, “Ginu natane aminabam, natapnong. \q2 Na ginde wamu kaa. Ginu Isrel amin, nata ginu kotde pakuwa yaningge nataat. \q2 Nakan, na Anutu siknga. Na gindane Anutusa. \q1 \v 8 Ginda sanga nae namukainggenu kaanga dua daninggat. Wena. \q2 Asingganu nata danduwawa sanga nae namunangge natakengu katapatang sake namuwawa kake take nataat. \q1 \v 9 Sike ngana natanu kao wawigwen ba meme wawi gwenu \q2 damanzane panangge dua nataat. Ie nata dua dapmanggat. Wena. \q1 \v 10 Kaap zongu zongaatang yuaingkat \q2 gatu kao tawan dakandakaatang yuaingu, wa kuupbam natanekan. \q1 \v 11 Kwait gwegwen, kaapzong gatu gwakgwau \q2 sakganang tangaatang sukukaingu, \q1 wa kuupbam natanekan. \q1 \v 12 Sike na tomma natakengu nata dua danikapa natapning. Wena. \q2 Kepdakaat gatu sanga une yuaingu, wa kuupbam natanekan. \q1 \v 13 Asikaya na kao wawi gwendane gamanggamai apba nanggat? \q2 Asikaya na meme wawi gwendane daknga apba tangokgat, ba? Wena! \q1 \v 14 Ateke ginda na Anutue gaak gwaang naninong. \q2 Wa sanga unzing kaknga ginda nae namunangge gwa yakingu na Anutu enane siknga yuat tapae ginda wa atnamunong. \q1 \v 15 Ginda unzing tasiwawa meya takngatuta apan kakengu ginda nae take yaning. \q2 Yawa nata ginu asiknga gatandamit. Gatandama ginda natane umana yatangenatnong.” \m \v 16 Siwan ngana wai aminde Anututa anzing yaninggak, \q1 “Ginda dasingge natane mama wama kuupbamde yakaing? \q2 Gatu, minae natane pasap wama yakaing,” ngang yaninggak. \q1 \v 17 “Nata gin panomanuwitde dua nataaing. \q2 Asingganu ginda nae wam yamasandekaing. \q1 \v 18 Ginda kukwa amin kake notza dakngawan yuaing. \q2 Gatu ginu mayata apna sandekgak ba wawita maatna sandeke yasewa yumdekan tasikaing aminkat sukukaing. \q1 \v 19 Ginu genza dakaneta wamu waiaknga \q2 ba kem wamu asinggan yakaing. \q1 \v 20 Gatu ginda notzaapa kot yaningge pakukaing. Pakuke waaminde ginda masa wam yanikaing. \q2 Sike ginda sapdut wamu minggatane waakngae inisapdukaing. \q1 \v 21 Ginda unzing tasiwa danduke ngana na wamu takngatu dua yakum. \q2 Unzingge ginda naenu ninkat unzakan yuamang ngang nataaing. \q1 Siwan ngana wena siknga. \q2 Nata apmanu kaanga danike pasiwa kotde wamu aanggaman yaning. \q1 \v 22 Ginu aminu nae masa namukaingu ginu natapnong. \q2 Ginu ina unzakan yuwan kakengu nata ginu apasiwa maining. Siwan aminu tapatuta ginu gatu pananga dua. \q1 \v 23 Aminu tapatuta nae gaak nanike sanga kundu binga namiu, \q2 waapata natane umana ayatangenakgak. \q2 Sike natanu aminu nae wam tawakaingu, nata waaminu gatuna apapit.” \c 51 \s1 Devitda waiaknganae natapan siwan kau aaknga taikut. \q1 \v 1 Anutu, ga butaya akngatane yapii. \q2 Siwan gata nae musip kwikwik natangamuyo. \q1 Ga musip kwikwikga buyambamu kayaapa. \q2 Unzingge gata waiakngana kuupbam sandekngamuyo. \q1 \v 2 Gata tasiwi natane waiakngana kaikane sandewi wena siyok. Unzing nata yangga sauwa wasapma wena singgak binga. \q2 Ngan. Gata natane waiakngana kuupbam sandekngami nata amin nomanda yuwit. \q1 \v 3 Na atnataat. Nata gutonga aknga aknga asinggan pasinggat. \q2 Unzingge waakwau pasinggatde botananga dua singgak. \q1 \v 4 Nata waiaknga wa pasikumu gaekan pasikum. Ngan. Nata wai takngatu takngatu wa tasikumu gae kaikane tasikum. \q2 Unzingge gata kepi noman takngakan tawake na usanzike kaanga wam naniwinu siakan siwik. \q1 \v 5 Ga atnatayak, tapduu mingata na tangaikut gwene na aminu waiaknga tasiya amin dakngakum. \q2 Sike musipganang yukum patangu na waiaknga tasiya amin dakngake yukum. \q1 \v 6 Siwan ngana ga nata wamu siakan takngakan asiknga tawambitde natayak. \q2 Unzingge na gata natdetdetda noman taknganin nanindamumbiyakge nataat. \q1 \v 7 Gata natane waiakngana sandekngami nata dundumna amin dakngake yuwit. \q2 Gata yanggata binga saukngami aminu wasapna wena siknga binga dakngake yuwit. Dakngake yuwawa natane waiakngana gatane kaikane wena siknga siwik. \q1 \v 8 Gata musipma tasiwi apbakngayok. Siakan siknga! Gata nae waiaknganae meya namukuyak. \q2 Namuke natane kwatana zipmanggamumbi apuking ngana gata na tasiwi kwatana waapa apata gatuna take siwanu nata apbakngawit. \q1 \v 9 Gata waiaknga tasikumde undang gatuka ma kawim. \q2 Siwan gata natane gutongana kuupbam asandekngamuyo. \q1 \v 10 Anutu, gata natane musipma tangenawi na musipma kayuk ba dundumna siwikge nataat. \q2 Gata natane waunga tangenake na waungu kayukapa naatang tengami nata gaekan natanggamatawa kekekayok. \q1 \v 11 Siwan gata na ma nanikwasiwi kuwam. \q2 Waungu takwan gataneapa naatang yuau gata ma kaiwi kuwan. \q1 \v 12 Tupa gata na takuyakge apbakngakum. Ge apman kaya gata na gatuka tapi nata gatuna apbakngawit. \q2 Gata gatuka tasike natane musipma tangenawi nata gae wam tawamba kekekawan tasiwitden. \q1 \v 13 Nata gae wam tawake aminu waiaknga tasikaingu yanindamumba \q2 waaminda gatane kepi noman takngaka kakapmake gae gatuna apning. \q1 \v 14 Anutu, ga Anutu na takuyak tapanin, \q2 gata musip kwikwik natangamuke ma nuwi kupam. \q2 Unzing tasingami nata gae kap taike gata nae nomana aknga tasikuyak takngae natake kap taiwit. \q1 \v 15 Buyambam tapa, gata na gatangami \q2 nata wam takngatu yakapmake gatane umanda aknga yatangenawit. \q1 \v 16 Nata kaau gwendu takapuke gae yamuyamuk binga tasiwitde take natapinu nata asiknga takapuke akgamit ngana gata ie take dua nataayak. \q2 Siakan. Nata kaau gwendu tanguke yamuyamuk binga tasiwa katapda isisopubanu gata dua bakngawiyak. \q1 \v 17 Ayok, Anutu! Nata ninae natapa epan nata gae gepbiatang koyuwit. Sike wa natane yamuyamuk takngana binga. Na atnataat. \q2 Gata aminu tapatuta inane waiaknganae meya natake umana inane aknga natapan epik. \q2 Natapan epan kake gata wa apae masa dua siknga imiyak. \q1 \v 18 Siwan gata gika nataak kakngane aminu gatayami Saion yot gapmane takekan yutnong. \q2 Gata gatuka damanu Jerusalem yot gapmane gwenu gatuka tangenayo. \q1 \v 19 Unzingge tapduu aomune amindabamu kepi noman taknga tawake gae ofa takekan gamuning. Gamuke aminu waakwakgane ofa inata inata katapda kuutgan yasikaing. \q2 Ngan, ikwawa gamanu wawi gwengwenu akgamunangge natake gatane alta dakane sawan yasiwan gamukaing. \c 52 \s1 Kau aaknga Devitda Ambimelekgane yotnane matakut. \q1 \v 1 Ga kekeknga sikngaapa, ga minae ainggamatake \q2 waiaknga Anututane aminabamde tasikuyakge baknganggaak? \q2 Asingganu Anututa waaminde musip kwikwik natayamunggak. \q1 \v 2 Ga kem amin, gatane genda daka resa toknga siknga daka binga. \q2 Tapdukbamu gata aminu kundu tanzit pasiwi mainingge nataayak. \q1 \v 3 Ga takeakngae dua nataayak. Aho. Ga waiakngaekan nataayak. \q2 Ga siakan wamgan yanangge dua nataayak. Ga kem wamgan yanangge nataayak. \q1 \v 4 Ga kem amintapa. \q2 Ga wamu aminu kundu pasiwan maikaing takngaekan nataayak. \q1 \v 5 Siwan ngana natapso. Anututa ga asiknga tasiwan maiwiyak. \q2 Ita ga tanggaganuke ganikwasiwan yotda teke kuya. \q2 Siwana ita tasiwan ga gatukande sopuke keu andakane gatuka dua yuya. \q1 \v 6 Sike noman aminda sanga waakngakan aawan kakengu akgwautning. \q2 Siwan waaminda akganimike gae anzing yaning, \q1 \v 7 Kanong! Aminu aapa Anututa gatangamuke \q2 tapan kekekawikge dua natapbut. \q1 Ita baniu kekeknga siknga sangaapana buyambamdekan natapbut. \q2 Gatu, waiaknga nata tasike take apme yuwit, ngang natapbut. \q1 \v 8 Siwan ngana na unzing dua. \q2 Na Anututane you buyambam gwene katau dakatu oliv ngang yanikaingu \q1 nakanu buyambam siknga kayuk yuakga binga yuat. \q2 Na baniu Anututa musip kwikwiu asinggan asinggan natangamunggak gekan asinggan asinggan natake yuwit. \q1 \v 9 Anutu, gata na gatangamukuyakge nata gae umanda kopsa akngae asinggan ganimbakngawit. \q2 Siwan gikane amindabamdane kaine nata umanda yatangenake anzing yawit, \q2 “Anututa sanga take siknga aknga nae tasingamunggak,” ngang yawit. \c 53 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Katum aminda inae anzing yakaing, \q2 Anutu wena. Dua yuak ngang yakaing. \q1 Aminu waakwau wa wai siknga. \q2 Ita tasikaingu waiakngakan tasikaing. Iat nana tapatuta take takngatu dua tasinggak. \q1 \v 2 Anutu yekaune yuke pakepusa amin ninduyuak. \q2 Ita wa tasinggau aminu kundu natdeu \q1 noman taknga tawake \q2 Anutue natdet paningge tasinggak. \q1 \v 3 Siwan ngana wena. Aminu kuupbam kepi noman taknga gwa teking. \q2 Kuupbam ina unzakan, aminu wai siknga akwak. \q1 Iat nana tapatuta nomanu takngatu dua tasinggak. \q2 Wena siknga. \q1 \v 4 Anututa anzing yanggak, “Aminu waiaknga tasikaingu asikaya natdetdetna wena ba? \q2 Waaminda natane aminabamu poyak binga napan puyukaing. \q2 Tasike nae tumuk wamu dua nanikaing. \q1 \v 5 Siwan ngana waaminda kumzang siknga gwauking. \q2 Sike tupa unzingu dua gwauking. Wena siknga. Siwan ngana gautnanga tapatu wena.” \q1 Dasingge, Anututa waaminde natapan wai siknga sikut. \q2 Siwan ita gindane iwanza waakwau kuupbam siknga zipan puyuwan kwate awesike kaukaut mupewan kuking. Ita wai aminu gwa usanzikutde waaminu asiknga pasiwan maiking. \q1 \v 6 Sike nata take siknga nataau, Anututa Saion nana tapatu iniwan apu ninu Isrel nana gatu papikge nataat. \q2 Sike tapduknga Anututa gatayaman take yutning gwene Jakopdane donga apbaknganong. \q2 Ngan, Isrel nana aminda musip gwaang natapnong. \c 54 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, gikane kekeknga aknganeta na wai amindane katakngine sandeke gatuka tapso. \q2 Gikane kekekngaka buyambam taknganeta tasiwi iwanata nandupa take siyok. \q1 \v 2 Anutu, gata natane tumuk wamna natapiakge nataat. \q2 Nata wamu yawitde maak gwaang papso. \q1 \v 3 Aminu yamandet sikaingga apu na nutnangge tasikaing. \q2 Aminu waakwakga nuwa kupitde tasikaing. \q2 Aminu waakwakga kawanu Anutu sanga yumdekanu tapatu binga singgak. \q1 \v 4 Siwan ngana Anututa ina siknga na gatangamunggak. Siakande siknga. \q2 Na Buyambam tapata kakuya tasiwawan na take yuat. \q1 \v 5 Nata take aminu waakwau nanisapdukaingga kaawa sanga waiaknga tasiking kakngata panggaganuwikge nataat. \q2 Anutu, gata na dua napmake iwana gata wenagom pasiyo. \q1 \v 6 Buyambam tapa, nata sanga ofa ngang yaya gae gamunangge siknga nataat. \q2 Gatane umanda take siknga. Unzingge nata umanda yatangenawit. \q1 \v 7 Ita na gatangamuke meya nae apbingga na dua tasiwan maikum. \q2 Sike nata kawawa natane iwana yapbiban kakum. \c 55 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata natane tumuk wamae natapso. \q2 Nata gae sikgawamba maakga nae ma umukngamim. \q2 \v 2 Asiknga gata tumuk wama natangamuyo. \q1 Natangamuke yake naniyo. \q2 \v 3 Natane iwanata na tasiwan maiwitde wamu kekeknga yakaing. \q2 Yake waaminda kumzang nanduyake dua tewan nanduyuaing. \q2 Unzingge musipmaatangu natapa take dua singgak. Na musipmaiu atnataat. \q1 Dasingge, waaminda musiptou nae kwaapzang natangamuke kaanga nanikaing. \q2 Meya akngata na tasiwan gatukande mainanggenggat. \q1 \v 4 Na meya wesim akupitde waakwakge asiknga gwaukgat. \q2 Siwan waakngata tasiwan musipmaatangu meya nataat. \q1 \v 5 Ngan, na asiknga gwaumba gupmaapa kumzang tepan yamukgak. \q2 Gwaut takngata na atnaitakepunggak. \q1 \v 6 Ayok! Nata anzing yakum, “Butaya, na piana kwaitdane binga kaa gamun. \q2 Manggamu bepmake kuke paku keu komdune yuwa takawan. \q1 \v 7 Nata bepmake maa siknga paku \q2 amina wena komune gatukande yuwam. \q1 \v 8 Nata zaatgaman bepmake kuke \q2 gotde gatu sopaatde ngang gwauke kusopuwan.” \q1 \v 9 Nata kaawa aminu yumdekan yot gapmaatang amakaing. \q2 Unzingge Buyambam tapa, gata wamu yaningu pasiwi buyami siwan pasiwi sopunong. \q1 \v 10 Sike kwakngaom ba zikaane supda temake tasibasiking gapmane engatangan sukukaing. \q2 Gatu you wanggapmane nanata gutonga ba waiaknga tasikaingunin. \q1 \v 11 Sike you wanggapma atangganu aminu kunduta kuku aminkat gatu sangaapanaat ngang yumdekan pasiwan maikaing. \q2 Sike gatu kepi banakan yuaingune ba paut tasikaing komune waamindakan notnaapa yanisapduke sanga wai tasiyamunangge natake yakaing. \q1 \v 12 Sike iwanata wamu waiaknga apba naniwik. \q2 Undanga, na meya take gwaamumbit. \q1 Sike iwanata enake na apba tasiwan maiwitde yawik. \q2 Undanga, na kusopuwa meya waaknga nae dua apik. \q1 \v 13 Siwan ngana iwana wena. Gakan. Nata gandupa notna siknga singgak. \q2 Siwan ngana tapitekngwamban iwana dakngake wai waaknga tasingamunggayak. \q1 \v 14 Tupa niu unekan sukuke wamu yanggatake sukukumak. \q2 Sukuyuuk aminu kunduat Anutue yot gwenu kwaimune sukukumak. \q1 \v 15 Gata katewi kungwak kakngae dua nataaing ngana waakngata iwana apu papsok. \q2 Papan ninu kayuk take yuamang ngang yakaing ngana nata nataau gapmaatang gwa kupsa aminda yuaing katang pukuningge nataat. \q2 Dasingge, aminu waakwakga yotnaatang yuke waiaknga kundu pasikaing. \q1 \v 16 Sike na Anutu yatawamba ita gatangamunggak. \q2 Siwana ita na gatu tanggak. \q1 \v 17 Sike tembana gatu kepmaom gatu zikaane kuut, \q2 meyata tasiwan mainggatde sitawanggat. \q2 Siwan ita nae tumuu atnataak. \q1 \v 18 Aminbamda nae amak tasikaing. \q2 Siwan ngana na meya dua kaat. \q2 Dasingge, Anututa nanduyuke na gatuna nanitakapunggak. \q1 \v 19 Anutu tupa siknga king kapa binga yukut. \q2 Ge apman kaya ina unzakan king kapa ayuak. \q1 Sike ita nae tumuk wama natake ita gakngau iwanata amak gwekatang tasikaing kaknga natake ayapbimbik. Waakwau ie dua gwaukaing. \q2 Dua gwauke musia dua tapatekngamban kepi wai tawakaingu dua siknga tening. \q1 \v 20 Natane notna siknga amau inane notna akwakat amakaing. \q2 Sike wamu minaka tasinangge tupa waakwakat yawan kekekakuu, ina gwa zipbukut. \q1 \v 21 Sike genanetanu wamu kaa siknga yanggak. \q2 Siwan ngana baniatangu amak tasinangge nataak. \q1 Wamu yanggakga tasiwan ninu musip kwikwik yuamang. \q2 Siwan ngana wamna toknga siknga bainat dakatane genaaknga binga, ninu ita nisipmanggak. \q1 \v 22 Siwan ngana gata meya gwaamumbiyau, wa gata Buyambam tapatane katakngine peyo. \q2 Pewi ita gwaamuke ga tapan kekekaya. \q2 Sike ita dua kapewan sanga takngatuta noman aminu pasiwan maining. \q1 \v 23 Siwan ngana Anutu, ga amin wai tasikaing aminu \q2 kaipakepi gapma gupna bukataning gapmane pukunong. \q1 Aminu amin zipnangge tasikaing amikat gatu aminu tanzit tasikaing amikatda tapduknga wena dua siawan ngana waakwau akumning. \q2 Siwan ngana ninan, gae baniu kekeknga asinggan siwit. \c 56 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, aminda na nawake nutnangge tasikaing. Asingganu iwanata nainggamukaing. \q2 Sanga wa tasingamukaingu kake gata musip kwikwik natangamuyo. \q1 \v 2 Sike tembanata kuku bangae siknga, iwanata sapdut wam nanisapduke nawakaing. \q2 Aminbamu inae umana yatangenake nutnangge tasikaing. \q1 \v 3 Siwan ngana Anutu enane siknga yuak kapa, \q2 tapduu gwendune nata sanga tapatue gwaukengu gae baniu kekeknga siwit. \q1 \v 4 Na Anutue banip singgat. \q2 Ie banip sike itane siakan wam takngae take siknga natake natanggamatanggat. \q2 Na Anutue banip singgatde aminda nae mina binga takngatu tasiwa maiwit takngae dua gwaumbit. \q1 \v 5 Sangabamu nata atasinangge yawa natake iwanata wamu waaknga tapatekngwamban inata siknga singgak. \q2 Asingganu kepi zaaknga tawake tasina maiwik, ngang nataaing. \q1 \v 6 Natake waaminu unekan yuke akusopuke yuaing. \q2 Kepi nata sukunggau katak siknga kakenga \q2 na nutapan kupitde tasikaing. \q1 \v 7 Anutu, nae waiaknga tasikaingge gata yake meya buyambam yamuyo. \q2 Gata musiptok natayamuke waaminu ayapbike yaipakepso. \q1 \v 8 Meya gwaamuke nata musipmaik nataau, ga atnatapinaa kwanamu sike yuat. \q2 Unzingge gata waakngae atnatanggamatayuuk, \q2 gikane buk gopatangu gwa matakuyak. \q1 \v 9 Anutu, nata gae tumuk wam yawanu gata tasiwi \q2 iwanata masa namuke datakuning. \q2 Datakuwa kake gata gatangamunangge tasinggaak ngang natapit. \q1 \v 10 Na Anututane wamna asiknga baknganggat. \q2 Ngan, Buyambam tapatane wamna yatangenanggat. \q1 \v 11 Na Anutue banip sike ita wamu yawan kekekakut takngae natanggamatanggat. \q2 Unzingge sanga tapatue dua gwaumbit. Dua gwaumba aminda nae mina binga takngatu tasiwa maiwit? Wena. \q1 \v 12 Anutu, nata sanga tupa tasinangge yawa kekekakut taknga nata atasiwit. \q2 Unzingge nata gae gaak siknga ganike ofa takngatu gaak wamma saak natake tasiwit. \q2 \v 13 Anutu, gata na gwa takuyakge na dua kumbum. \q1 Gata gatangami iwanata dua naitakepbing. \q2 Unzing Anutu, nata gaat asinggan gatake sukukamak. \q1 Siwan kakaa akngakata gatangaman kayuk yutnanga akngane sukuwit. \c 57 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata musip kwikwik natangamuyo. \q2 Nata gae kuwa gata na nanduyuwiakge nataat. Na gaat yuke na take yuwit. \q1 Unzing taak matekga mingatane piatang kusopuke amaakatang take yuaing binga. \q2 Na unzing binga sike yuwawa sanga na tasiwan mainanga wena sining. \q1 \v 2 Na Anutu enane siknga yuak kapae yatawamba gatangamikge yanggat. \q2 Ita musiaatang nae natake tasingamik kaknga atasiwik kapanin. \q1 \v 3 Ita yekaune yuke natane tumuk wamma natake na gatuna tapik. \q2 Siwan ita na tasiwan maiwitde nawakainingu ita kaanga siknga yaniwik. \q2 Anututa na take siknga natangamuke asinggan na dua napmanggak. Wena siknga. \q1 \v 4 Na aminu kundu kaap zongu laion ngang yanikaingge banakan binga pekgat. \q2 Sike waaminda amin yasinangge tandakngakaing. \q1 Sike waaminda gena paanga siknga, unzing gwawaya ba sakut binga. \q2 Sike yembina bainatdane gena toknga aknga kaamang binga. \q1 \v 5 Anutu, nata take aminu gatane umanda kopsa siknga aknga asiknga yatangenatningge nataat. \q2 Gatane kekekngaka kepna kepna yuaingge aanggaman yeuyami gae natapa ga tupantapa siwan enane siknga yuak ngang natapning. \q1 \v 6 Sike iwanata na tanggaganuwikge yapapna peking. \q2 Unzingge meya buyambamda na asiknga tasiwan maikum. \q1 Nata kepi kunggaune gapma kwaiking, nata undang pukuke kupitde. Siwan ngana na dua pukukum. \q2 Aho. Gapma wa daka dakaatangu ina pukuke kumbing. \q1 \v 7 Anutu, natane musipmaatangu gae baniu nata kekeknga singgat. \q2 Ngan, nata baniu kuupbam gaekan singgat. \q2 Siwan nata gae kap taike umanda yatangenawit. \q1 \v 8 Na dapunu pekgau ateke enawit. \q2 Enake nata gwamemingu gitaat gatu kuleleat zipit. \q2 Gakngau waaknga tasiwawa kawakawik. \q1 \v 9 Buyambam tapa, nata gaak wamu ganiwiu dongu kundue banakan yuke ganiwit. \q2 Nata aminu kuupbamu kepna kepna yuaingge kuke umanda yatangenawit. \q1 \v 10 Sike gata nindenu take siknga nataayak kaknga buyambam siknga. \q2 Ninde musip kwikwik wa nataayak kaknga tuwanguke kananu mamayana yekaunekan siwik. Asingganu gata wamba takeakngakan tawanggaak. \q2 Sike ninde tapdukbamu takeaknga tasinggaakge kendetnanu mamayana minga musa ena kakaa komune yuaunekan siwik. \q1 \v 11 Anutu, nata take gatane umanda aminbamda enane siknga yatangenatningge nataat. \q2 Gatu gatane kekeknga akngaka kuut aminu kepna kepna yuaingge aanggaman yeuyamuyo. Yeuyami gatane umanda akngaenu natapan kopsa siwik. \c 58 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Ginu gwapakngi amin, ginu wam yak gwene wamu noman takngakan yakaingunin ba? \q2 Asikaya ginu aminbamdane wamu katak siknga usanzikaing? Wena siknga. \q1 \v 2 Natdetdet zaatangu waiakngakan tasinangge natapan kekekanggak. \q2 Siwan ginda aminu kepna kepna yuaing amin kuupbam zipa maikaing. \q1 \v 3 Sike wai aminda kepi sukukaingu kuupbam kepi take aknga ateke sukukaing. \q2 Sike tapduu engangu kayuk aakaing komuneta apu apmanu kweknga sike yuaingu, waiaknga tasike kem wamban yakaing. \q1 \v 4 Wamu yakaingu unzing gomokgane genaatang marasinu waiaknga yuak binga. \q2 Sike waakwakga maakngi atzaangukaing. Unzing gomokga maakngi kusiwan wamu dua nataaing binga. \q1 \v 5 Gomou waaknga natdetdeu toikngatane wamu dua nataak. Unzing gakngat taknga tasiwan gomou kunduta natake enake taiwikgen. \q2 Sike natdetdet amin tapata benggo noman siknga apuyapan ngana, gomou waapa wamna dua natapik. \q1 \v 6 Anutu, gata wai aminu waakwau pasiwi mainong. Buyambam tapa, waaminda kaap zongu laionda amak tasikaing binga tasikaing. \q2 Unzingge gena zipmanzike kuupbam gatukande ukgwiyamuyo. \q1 \v 7 Waaminu yanggata zipmake kusika kep ganang pukuke sopunggak binga sopunong. \q2 Waaminu kweemna katakga pake sakut kaike mutningu sakutna tundunga siyok. \q1 \v 8 Sike gatu waaminu gapanda kepdakane kungwake kapanga sike sopukaing binga kuut sinong. Gatu engangga mingae musiaatang kungwakaing binga kuut sinong. \q2 Masande mingata tangaiwanu gunzit gwenu dua kawik. \q1 \v 9 Zaatgaman Anututa waaminu apasiwan maining. Unzing aminda katap matek dakandaka pasiwan pimakaing binga. \q2 Waaminu kayuk yuwawan Anututa musiptok natake sambasamba binga mumba kuning. \q1 \v 10 Sike amin nomanda wai aminu Anututa pasiwan maiwan kakengu apbaknganing. \q2 Siwana noman aminda wai amindane dak kakngane kepina sautning. \q1 \v 11 Siwana aminu kunduta gatu anzing yaning, \q2 Siakande siknga, Anututa take aminde buyana nomana siknga yamunggak. \q2 Siakan siknga, Anutu ayuak. Sike ita aminbamu wam yaning komune asusanzikgak ngang yaning. \c 59 \q1 \v 1 Natane Anutuna, gata na iwanae kataune sandeke gatuka tapso. \q2 Gata na kakuya tasiwi waaminda na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 2 Gata na waiaknga tasikaing amindane katakngane sandeyo. \q2 Sandeke tapi nutnangge nataaing aminda dua nuwan kupit. \q1 \v 3 Buyambam tapa, kayo. Waakwakga na nuwan kupitde kusopukaing. \q2 Nata sanga takngatu waaminde dua siknga tasikum. \q2 Siwan ngana wai aminu kitatoknga waakwau amak tasike nutnangge unekan yuaing. \q1 \v 4 Buyambam tapa, na gutonga takngatu dua tasiyamukum. \q2 Siwan ngana waaminu zeetgaman kuke na nutnangge tandakngakaing. Nutnangge tandakngawa kake gata enake gatangamuyo. \q1 \v 5 Buyambam tapa, ga Anutu kekekngaka bamban. Ga Isrel amindane Anutuna. \q2 Gata aminu gae masa gamukaingu zeetgaman apuke meya aminu dongu wa kuupbamde yake yamuyo. \q2 Yamuke waaminde butaya ma natayamim. \q1 \v 6 Sike zikaane waaminda yotbam gapmane apuke \q2 daman gwen kumbasiyuuk, \q2 kamunda binga ainggamatakaing. \q1 \v 7 Natapso. Waamindane wamna wai siknga siwan genaneta suyapbikaing. \q2 Unzing bainat taknga gena toknga aknga suyapbikaing binga. \q2 Siwan ngana anzing yakaing, “Maminda ninda yanimu natapning?” \q1 \v 8 Siwan ngana Buyambam tapa, gata waaminde asiknga ayanimikgayak. \q2 Gata sapdut wamu aminu wa kuupbam kepna kepna yuaingunin yaninggaak. \q1 \v 9 Gatakan na tapi kekekaawan kakuya gatu tasinggaak kapanin. \q2 Anutu, nata iwanae gwauke gae apuke gatane gepbiatang koke yukgamuke kusopuwit. \q1 \v 10 Sike gata nae take siknga nataayak kapanin. Anututa nae tupan kuwawan nata apmea kuwawa ita gatangamik. \q2 Gatangaman na aminu nanisapdukaingu ayapbimbit. \q1 \v 11 Buyambam tapa, ga nin ninduyuayak kapanin. Gata waamin ma zipi kumnong. \q2 Dasingge? Zipi kupanu natane aminabamda sanga waakngae botaning. \q1 Gikane kekeknga aknganetakan iwaninu \q2 yanikwasiwi unda undang kuwa pasiwi mainong. \q1 \v 12 Asingganu genata wamu wai yake \q2 waiaknga tasinangge yakaingunin. \q2 Undanga, kapewi yamandeu sike gatane umandaenu \q1 asapduke kemu asinggan yakaingge meya panong. \q2 \v 13 Unzingge gata musiptok natake atzipso. \q2 Gata wai aminu waakwau pasiwi wena siknga sinong. \q1 Gata unzing tasiwi Anutu Jekopdane donga \q2 kayuak kapanin ngang aminu kepna kepna yuaingga natapning. \q1 \v 14 Sike zikaanen, waaminda yotbam gapmane asaapuke \q2 kamunda binga aiyuuk kumbasikaing. \q1 \v 15 Sike wa kungapuke tasikaingu nanamde yawakaing. \q2 Yawake musipna dua gitnawanu kumzang siknga ainggamatakaing. \q1 \v 16 Siwan ngana natanu gatane kekeknga akngakae kau taiwit. \q2 Ngan, tembana tapduu kuupbam nata kau kapzang taike nae asinggan natanggamatanggayakge natake taiwit. \q1 Dasingge, tupa meya takngatu takngatu nae apbing. \q2 Siwan ngana gata kakuya katak siknga tasike gata nae damangwen binga dakngawi yuat. \q1 \v 17 Anutu, gakan, ga natane kekekngaapana. Nata kap takngatu taike umanda yatangenawitde nataat. Anutu, gata nae take siknga nataayak. \q2 Sike ga natane damanu kekeknga gwenu unin. \c 60 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata ninu atnipmakuyak. Nipmambi ninda amau tasike dua yapbikumang. \q2 Gata ninde kaanga kaa siwan unzingu tasikuyak. Siwan ngana apmanu gatuka apuke ninu gatanimi take yutnim. \q1 \v 2 Gata tasiwi nindane keu andaka miamun sikut. Siwan kepda puwan ganangi buyambam sikut. \q2 Apmanu keu anggwenu wai kuupbam asinangge saasaa singgak. Unzingge gatuka tapi nomatayok. \q1 \v 3 Gata gikane amindabamde meya kwaapzangu gwa nimukuyak. Unzing gata wain yangga aknga binga nimuke tasiwi tangopbumang. \q2 Tangopna puyuwana ninu katum siknga dakngakumang. \q1 \v 4 Siwan ngana gata tauu plek sandu tangenayo. \q2 Siwan aminu gae gepbiatang yuaingga iwana kagwauke datakuke tauu wasane kuke take yutning. \q1 \v 5 Gatanu ninde take siknga nataayak. \q2 Natake gikane kekeknga buyambam taknganeta gatanimuke ninu gatuka papso. Siwana ninu take yutnim. \q1 \v 6 Sike Anututa yotnane yuke anzing yakut, “Nata amak tasike gwa yapbikum. \q2 Unzingge nata apbakngake Sekem kep kopat gatu Sukot kep kopat ngang inikaing komu \q2 amunane yuak kopat usanzike aminabamde yamit,” ngang yakut. \q1 \v 7 “Gileat kep kopat gatu Manase kep kopat wa natane, sike Efraim kep komde natapa natane kapa kupma binga singgak. \q2 Siwan Juda kep komu kinggane gusoknga binga ngang nataat. \q1 \v 8 Sike Moap kep komu nata dopangbamu yanggane saukgat gwen binga ngang nataat. \q2 Siwan Idom kep komu natane kep kom dakngawikge natake kepi tauknga keu waomune mumba kunggak. \q2 Siwana nata amak tasike Filistia aminu yapbimbit. Yapbike keu waomde apbakngake asainggamatawit.” \q1 \v 9 Anutu, na maminda you kekeknga damanda tasibasia gapmane nanitake kuwik? \q2 Ngan, maminda Idom kep waomune nanitake kuwik? \q1 \v 10 Anutu, gata ninde masa gwa nimukuyak ba dasing? \q2 Gata nindane amak aminu dua gatayamuya ba dasing? \q1 \v 11 Ngan, gata nin gatanimi ninda iwaninde amnim. \q2 Dasingge, aminda gatak gatak tasining kaknga wa sanga moo. \q1 \v 12 Sike Anututa akgatanimanu amak tasike iwaninu ninda ayapbitnim. \q2 Ita ina nindane iwaninu ayaipakepik. \c 61 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, nata gae yanggawamba natapso. \q2 Natane tumuk wamae maak gwaang papso. \q1 \v 2 Na yotna teke maa siknga kuyuke gata gatangamiakge yanggawanggat. Yanggawa musipmaatangu meya siknga nataat. \q2 Unzingge gata nanitake sup buyambam siknga kusopuknga komdune napmambi iwanata na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 3 Dasingge, ga natane damanu kekeknga gwenunin. \q2 Unzingge iwanata na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 4 Na gatane yotda gwene yusika kupitde take siknga nataat. Ngan, nata gae gepbiatang kusopunangge nataat. \q2 Unzing taakgane matekngata mingatane pia amaakatang koke take siknga yuaing binga. \q1 \v 5 Anutu, nata sanga kuupbamde gae kaikane yawa kekekakingu wa gata gwa natapbuyak. \q2 Sanga gata aminu gae gwaukaing aminde yamunangge natake yawi kekekakut kaknga nae gwa namukuyak. \q1 \v 6 Gata na king kapa nandutewi nakanu kwaapzang kayuu yuwit. \q2 Gika nandutewi keu andakane mamaya yuwit. \q1 \v 7 Anutu, gatu na nandutewi na king kapa kaikane mamaya asinggan yuwit. \q2 Gata ne take siknga natangamunggayak. Unzingge asinggan katak nanduyuyo. \q1 \v 8 Sike gata unzing tasiwinu tapdukbamu nata tupa wamu kundu yawa kekekakingu atawambit. \q2 Atawake nata kap taike umanda asinggan asinggan yatangenawit. \c 62 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Na baniu kekeknga Anutu waapaekan singgat. \q2 Sike waapatakan na gatuna tapan na kayuu yuat. \q1 \v 2 Waapatakan na kuyana yuke gatangamunggak. Ngan, ita natane damanu kekeknga gwenu unin. \q2 Unzingge na amau tasike ngana dua pimambit. Wena siknga. \q1 \v 3 Tapduu datdasing binga amau gikat naat amake tasiwan maiwit? \q2 Sike ginda nataaingu na damanu gwenduta binga puke pimake gatukande waitdotdongukgak binga siwit. \q1 \v 4 Na umana kopsaapa, siwan ngana natane umana kopsa waaknga atasiwan maiwikge tasikaing. \q2 Ginu kem wamde take siknga nataaing. \q2 Ginda wamu geyangga yake takeaknga Anututa nae take tasiwikge yakapmakaing. \q1 Siwan ngana musip zaatangu ginda anzing yakaing, \q2 “Ninda nataamangu Anututa asiknga tasiwan maiwik,” ngang yakaing. \q1 \v 5 Na Anutu awiapaekan baniu kekeknga singgat. \q2 Gatu itakan gatangamikge kayuat. \q1 \v 6 Sike waapatakan na kuyana yuke gatangamunggak. Ngan, waapa natane damanu kekekngaapa unin. \q2 Unzingge na amau atasike ngana dua pimapit. Wena siknga. \q1 \v 7 Gatu Anutu waapatakan na gatuna take umana kopsa aknga namunggak. Natane kuyana kekeknga sikngaapa unin. \q2 Sike Anutu natane damanu kekeknga gwenu unin, ge iwanata na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 8 Ginu natane donga, Anutue baniu asinggan sinong. \q2 Ginda meya kuupbam musipzaatang pakaing ba natdetdetzaatang nataaingu iekan yakapnong. \q2 Dasingge, ninda iekan kuke take yutnim. \q1 \v 9 Sike aminu moo amin genaneta waung kaknga moo siknga puyapna kunggak binga. \q2 Gatu aminu kundu umana kaya ngana sanga moo yuaing binga. \q1 Sike waakwau sanga meyana wena apa binga. \q2 Siwan ngana geninde waung kaknga meyana kaya. \q1 \v 10 Ginda anzingu ma natapam. \q2 Tanziu tasike amindane sanga papsa gatu sanga kukae papsa akngaat take ngang natake ninu sanganin bamban, ngangu natapnanga dua. \q1 Sike moning zaat gatu sangasaat kwaapzang siwanu, \q2 musipzaatangu sanga nindane kekeknganinu unin ngangu ma natapam. \q1 \v 11 Asingganu nata nataawa Anututa wamu takngatu yakut. \q2 Ngan. Wamu takngaya anzing yawan natapbum. \q1 “Na Anutu, na kekekngana bamban tapa,” ngang yakut. \q2 \v 12 Gatu anzing yakut, “Asingganu nata aminu kuupbamde take siknga nataat.” \q1 Unzingge, Buyambam tapa, gata buya \q2 ninu amindabamde nimunggau yuyuk yuamang kaknga kake nimunggayak. \c 63 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, ga natane Anutuna. \q2 Nata ga gandupnangge kekeknga tasike gawanggat. \q1 Siwan naat gaat yutzimnde take siknga nataat. \q2 Ngan, naat gaat unekan gatake yutnangge natapa kekeknga siknga singgak. \q1 Sike wa unzing aminu keu wawaa yanggana wena komune yuke \q2 ita guyaknga kupiakgak binga. \q1 \v 2 Nata ga yotdane koke gandupa gata kekekngaka buyambam takngakayat \q2 gatu umanda kopsa yuayak kaknga ngang yeikngami kakum. \q1 \v 3 Kepdakane kayuk yutnanga aknga take ngana gatane musip kwikwik kakngaka gwaam siknga. \q2 Unzingge nata gatane umanda yatangenawit. \q1 \v 4 Siwan nata ga ganimbakngake gatane umanda yatangenake yusika nata akupit. \q2 Sike nata ninane kataknga tangenake gae ganimbakngake tumuk wamu ganiwit. \q1 \v 5 Siwan nata natapa take siknga siwik. Unzing aminda nanamu take siknga napik binga. \q2 Siwan ita napan atgitnawik. Sike nata apbakngake gatane umanda yatangenake kap taiwit. \q1 \v 6 Siwan tapduu nata dapuna pekgat komune gae atnatanggamatanggat. \q2 Sike zikaane kuut gaekan natanggamatanggat. \q1 \v 7 Dasingge, gata na asinggan gatangamunggayak. Na gae wesim yuwau wa unzing, taak matekga mingae piyaatang kopa usikwatanggak binga. \q2 Siwan nata gae gepbiatang yuke kau apbakngananga tainggat. \q1 \v 8 Na gaat unekan gatake unekan sukukamak. \q2 Ngan, na gaat sukuke gatane kekeknga akngakata na kakuya take siknga tasinggayak. \q1 \v 9 Siwan aminda na nutapa kupitde tasikaingu pimake apmaining. \q2 Ge waaminda akupsa aminde kep komune kuning. \q1 \v 10 Sike waaminu amak tasike akumning. \q2 Siwan kamun zongga gupna apu atnaning. \q1 \v 11 Sike na king kapa. Nata Anutue apbakngawit. \q2 Siwan aminu Anututane umande yawan kekekawan ie tawanangge nataaingu waaminda asiknga inimbaknganing. \q2 Siwan ngana Anututa aminu kem wam yakainggane gena asumumban kumakan yutning. \c 64 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, na meyana buyambam. Gata natane tumuk wamae maak papso. \q2 Na iwanae akgwaukgat. Gata gatangami iwanata na dua nuwan kupit. \q1 \v 2 Wai aminda na tasiwan maiwitde kepie tawakaing. Tawake unekan yuke nutnangge natake wamu yakaing. \q2 Unzingge gata kakuya tasiwi wai aminda na dua tasiwan maiwit. \q1 \v 3 Waamindane gena bainatdane gena toknga siknga dakata binga nukgak. Siwan wamu waiaknga yakaingu nae temanggaganukaing. \q2 Unzing kweemna kaike gatu sakutna amin yamnangge kaikaing binga. \q1 \v 4 Waakwau undang kusopuke sakutna noman amindekan mukaing. \q2 Sike waakwau dua gwauke zeetgaman mukaing. \q1 \v 5 Sike wai aminu waakwau inae natapa kekekawan wai waaknga atasinangge nataaing. \q2 Sike wamu yakaingu keu komduatang yapapna pewan aminu kundu panggaganutningge nataaing. Siwan gatu anzing nataaing, \q2 Yapapminu kusopuknga siknga. Aminu tapatuta yapapminu kananga dua, ngang nataaing. \q1 \v 6 Siwan gatu waaminu waiaknga kunduat tasinangge wamu yandekaing. Yandeke anzing yakaing, \q2 “Ninu sanga takngatu tasinangge kepi takeakanga gwa natapna kekekakut,” ngang yakaing. Sike, “Sanga wa tasinangge natapbumangu aminu tapatuta dua kakapik,” ngang yakaing. \q2 Siakan siknga, aminde natdetdetnane ba musiane yuwik kaknga kakapnanga dua. Siwan waaminda waiaknga tasiningge kepi aknga aknga katak siknga nataaing. \q1 \v 7 Siwan ngana Anututanu, sakutnata yapik. \q2 Yapan zeetgaman mait sike kumning. \q1 \v 8 Gatu aminu tapatu tasiwan maiwikge yawan natakengu \q2 Anututa yake tasiwan wamu wa yakaing kakngata waamin yapan maining. \q2 Siwan aminda kake kumzang yanimike gwapaknga makaitning. \q1 \v 9 Sike aminbamda kake Anutue akgwautning. \q2 Siwana Anututa sanga wa tasikutde \q2 natdetdetnane asinggan natayuke yanikapning. \q1 \v 10 Sike noman aminu kuupbamda Buyambam tapae apbaknganong. \q2 Bakngake ie kuke waiakngae iatang koke kusopunong. \q2 Iat yuke noman aminu Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 65 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, ninu Saion yot gapmane yuke umanda ninda yatangenatnim. \q2 Siwana ninda sanga tupa yana kekekakuu kuupbam tasinim. \q1 \v 2 Gata nindane tumuk wamin atnataayak kapanin, \q2 ninu aminu kuupbam gae asiknga kunim. \q1 \v 3 Gutonga ninda tasikamangu kumzang siknga niipakepbing. \q2 Siwan ngana gata gutonga nindane asandetnimuya. \q1 \v 4 Sike aminu gika yawi yuwan yotdane pake konggayau, \q2 waaminu apbaknganing. \q1 Gikane yotda wagwekatangu sanga nomana kwaapzang yuaing. \q2 Sanga kwaapzangu kake ie musip gwaang siknga natake yuamang. \q1 \v 5 Anutu, gata gika siknga ninu gatu papi ninu take siknga yuamang. \q2 Gata tumuk waminde maak panggayak. \q1 Natake puya nin panangge tasikuyak kakngae natake asatnakamang. Sike aminu maa maa kepna kepna yuaingu, gae baniu kekeknga sikaing. \q2 Sike yanggabamu kaukaut yuaingga gae baniu kekeknga sikaing. \q1 \v 6 Gikane kekeknga aknganeta tasiwi tawan dakandaka enake tangine yuking. \q2 Gatane kekekngaka buyambam siknga. \q1 \v 7 Gatu gatakan yanggabam gwenu tasiwi kuma yuak. \q2 Ngan, sambui enake tanguwan tapmanggau tasiwi kuma yuak. \q2 Ngan, aminda amak ba tasikaing kaya tasiwi wena asinggak. \q1 \v 8 Gata sanga waakwak tasiwi kake aminbamu maa maa yuaing aminda gae akgwaukaing. \q2 Sike gunzitda akonggauneta kuku gunzitda pukunggaune yuaingga \q2 sanga kuupbamu gata tasinggayaunin kake yanggamatake gae apbakngakaing. \q1 \v 9 Gata kepdaka daka katak siknga kayuke sopa kepi waakngane pewi epukaing. \q2 Siwan kepdaka tasiwi kayana kwaapzang siwan nanam zakga take siknga enakaing. \q1 Anutu, gata yangga kuupbam kepna kepna pekuyau dua zakngakaing. Yangga wanda pasiwan nanamu kwaapzang aawan aminbamda pake nakaing. \q2 Sike puya waaknga gata gika tasikuyaunin. \q1 \v 10 Gata sopa nindane puyanine kwaapzang pewi pimakaing. \q2 Pimake kepatang pukukaing. \q1 Sopa yanggata kepdaka tanguwan wikawan \q2 nanamu take enakaing. \q1 \v 11 Gata ninde take tasinimuke tasiwi nanamu kwaapzang aakaing. \q2 Gata keu komduine kukengu waomune nanamu kwaapzang aakainga kaya. \q1 \v 12 Sike keu komdu kepban sangana wena, moo siknga yukut. Siwan ngana apmanu ikwawa gaman ba sipsip gwegwenu zongazonga keu waomune kwaapzang akokaing kom kake undang doke yuaing. \q2 Sike gatu puya kwaapzangu tawan dakandakaatang yuaingu kake apbakngakaing. \q1 \v 13 Sike sipsiu kwaapzang sikngata zongazonga kwaapzang ngang kaya komune doke yuaing. \q2 Sike gatu wit ngang yanikaingu gapmene ba tawan dakandakae banakan katang akoke doke yuaing. \q2 Siwan sanga wa kuupbamda apbakngakaing. \c 66 \s1 Miti kap taknga. \q1 \v 1 Ginu kuupbam kepna kepna yuaingga apbakngake apaa siknga yake Anututane umana yatangenatnong. \q2 \v 2 Sike kap taike itane umana kopsa akngae yakapnong. \q2 Itane umana kopsa aknga enane siknga yatangenatnong. \q1 \v 3 Anutu anzing ininong, \q2 “Sanga kuupbam gata pasinggaunin kake ie kumzang gwaukamang. \q2 Gatane kekekngaka buyambam siknga. Unzingge gatane iwanda asiknga gwauke gae kaikane munu pukaing. \q1 \v 4 Aminu kepna kepna yuaingga gae munu pukaing. \q2 Puke gae kap taike \q2 gatane umanda yatangenakaing.” \q1 \v 5 Ginda apuke sanga Anututa pasikuu kanong. \q2 Apuke sanga buyambam taknga aknga aminde tasiyamukuu kana inata siknga singgak. \q1 \v 6 Ita tasiwan yanggabam gwenu atzakngawan kep dakakan sikut. \q2 Siwan nindane bapuninu yangga ganzik binga waapane kuking. \q2 Unzingge ninda sanga wa tasikut takngae natake baknganim. \q1 \v 7 Sike i kekekngana buyambam, siwan ita king kapa siwan \q2 aminbamu asinggan asinggan kayuak. \q2 Unzing aminu kunduta Anutue yamandet sinang ngangge. \q1 \v 8 Ginu dongu kuupbam, ginu Anutunindane umana asiknga yatangenatnong. \q2 Ginda Anututane umana yatangenawan aminbamda natapnong. \q1 \v 9 Dasingge, ita ninduyuwawan ninu kayuu yukumang. \q2 Yuwatna ita dua nindupewan kepi saweknga apane pimakumang. \q1 \v 10 Anutu, gata ninu gwa panziwi sikumang. \q2 Unzing aminda silwa ngang yanikaingu katap gwene sawa dapandapana wena siwan kwakwaknga inatakan yuwik binga. \q1 \v 11 Gata nindupewi aminda ninu yapapnane gwa panggaganuking. \q2 Panggaganuwa gata meya ninde buyambam gwa penimukuyak. \q1 \v 12 Siwan gata nindane iwanin kapewi ita ninu ayainggamuking. \q2 Siwan unzing ninu katapatang yaike gatu yangga paptawan ngana yangga waapane yaikumang binga. \q2 Siwan ngana apmanu gata nin keu take noman komune gwa pakapbuyak. \q1 \v 13 Sanga wa nata gae apakapit. \q2 Ngan, nata kaau kuut yotdane pakapuke gae katapatang kuutgan sawit. \q1 \v 14 Dasingge? Meya nae apan sanga katapatang kuutgan sawa \q2 kapanga kaya aknga singgau gae ganimbakngawitde natake gamunangge yawa kekekakut. \q1 \v 15 Sike kaau siuknga buyambam gwegwenu alta dakane sake gae gamit. \q2 Siwan gatu sipsiu wawi gwegwen sawa itane kapangana takeaknga gae apan natapsa. \q2 Gatu ikwawa gamanu wawi gwegwenkat memeat kuut pake gae gamunangge asawit. \q1 \v 16 Ginu aminu Anutue gwaukaing aminda apuke natane wamu natapnong. \q2 Nata sangabamu Anututa pasike akgatangamukutdane wamu daniwa natapnong. \q1 \v 17 Tupa nata ita gatangamukutde yatawakum. \q2 Yatawake ie tandakngake kap taike umana yatangenakum. \q1 \v 18 Sike nata waiakngae musipmaatangu sanga moo ngang take siknga natapbum gamu \q2 Buyambam tapata natane tumuk wama dua natapan. \q1 \v 19 Siwan ngana Anututa natane wama gwa natapbut. \q2 Siakan siknga, ita natane tumuk wama gwa natapbut. \q1 \v 20 Nata Anututane umana yatangenawit. \q2 Dasingge, ita tumuk wamae masa dua namukut. \q2 Siwan butaya aknga nae natangamukuu dua sandekut. \c 67 \s1 Kau aaknga miti kap taknga. \q1 \v 1 Nata nataau Anututa butaya natanimuke ninde take pasiikge nataat. \q2 Ngan, nata nataau pakapu ninduke nin gatanimikge nataat. \q1 \v 2 Unzingge gatane noman takngaka kepna kepna yuaing aminda akakapning. \q2 Unzing tasiwi kuupbamda gandukapmake ninu ita apme papik ngang natapning. \q1 \v 3 Anutu, nata nataau aminbamda gae apbakngake umanda yatangenatningge nataat. \q2 Ngan, nata nataau aminu kuupbam kepna kepna nana umanda yatangenatningge nataat. \q1 \v 4 Gata aminbamu wam yaning komune noman takngane kuupbam usanzia, \q2 sike aminu kepna kepna yuke kepi sukukaingu gata kepi noman takngane panomanukgayak. \q2 Unzingge nata nataau aminbamda musip gwaang natake apbakngananga kap tainingge nataat. \q1 \v 5 Anutu, nata nataau aminbamda gae apbakngake umanda yatangenatningge nataat. \q2 Ngan, nata nataau aminu kuupbam kepna kepna nana umanda yatangenatningge nataat. \q1 \v 6 Dasingge, nanamu nindane kepmine kwaapzang aawan kakumang. \q2 Siwan Anutu, wa nisane Anutunin, ita ninu take pasikut. \q1 \v 7 Siakan siknga, Anututa ninu take pasikut. \q2 Take pasiwawan kake aminu kepna kepna yuaingu ie gepbiatang koyutnong. \c 68 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Nata nataau Anututa zaat enake apuke inane iwana yanikwasiwan kuningge nataat. \q2 Ngan, nata nataau aminu Anutue iwana dakngakaingu asiknga teke datakunong. \q1 \v 2 Sike nata nataau got takngata apu kupan taknga puyapan kunggak binga \q2 Anututa ina unzakan iwana yanikwasiwan kuningge nataat. \q1 Gatu kandel ngang yanikaing gomu katapda isiwan akngwikake yangga daknganggak. \q2 Ina unzakan, nata nataau wai aminu Anutue kaine ngwiknga unzing siningge nataat. \q1 \v 3 Siwan ngana nata nataau amin nomanu apbakngake \q2 Anutue kaine musip gwaang natake yutningge nataat. \q2 Natake waaminda asiknga bakngake yutningge nataat. \q1 \v 4 Nin Anutue kap taike umana aknga yatangenatna. \q2 Sike i minga musaatang pukwike \q1 aminbamu kayuak kapata apikge kepiapana tana nomatawik. \q2 Itane umana Buyambam tapa, ge ginda ie kaine apbaknganong. \q1 \v 5 Anutu inane yotna gapmane yuak. Yuke waatdaka nana gwa kupsatane kayuak. Unzing, waamindane nana binga. \q2 Gatu itakan maya apna gwa kupsa kuut kayuke gatayamunggak kapanin. \q1 \v 6 Sike gatu aminu inatakan yuaingge donga yaman undang take yutning. \q2 Siwan itakan kautde yuaing aminu sandepewan yotna paku take yutning. \q2 Siwan ngana yamandet sikaing aminu yaniwan paku keu gunzit toknga siknga yasinggak komune yutning. \q1 \v 7 Anutu, tupa ga tupan kuke gikane amindabamu yanipakapuke \q2 keu amina wena komune gaat waaminkat ngang payawawi sukuking. \q1 \v 8 Sike tapduu waomune Sainai tawandakane miamun sikut. Siwan sopabam takut. \q2 Dasingge, Anutu, ga gwa apuyak. Siakan siknga, Isrel nanatane Anutuna, ga gwa api sopa wa tawan miamunu wa sikut. \q1 \v 9 Anutu, gata sopa take siknga gikane kepdakakae tasiwi takut. \q2 Tasiwi sopa tawan keu wai daka ngana gatu take sikut. \q1 \v 10 Gikane amindabamda yot gapma gapma keu andakane mitapbing. \q2 Ga take sikngaapa. Siwan gata nanamu sangana wena aminde yamukuyak. \q1 \v 11 Buyambam tapata aminabamde wamna yaman \q2 aminu kwaapzangga wamu waaknga taku yakapbing. \q1 \v 12 Sike wamu waaknga anzing, “King kapaapaat gatu amak aminaat kuupbam gwa datakuking. \q2 Siwan maya yotna yukingga sanga wawita amak gwene pakingu usanzike paking. \q1 \v 13 Ginda amak tasinangge natake keu komdu kuke zikaane katap sake undang dapuna petning. \q2 Siwan mayata tauknga gitza siknga silwa gatu gol ngang yaniata pasia pasike kawa take siknga kwait danggam binga sikut. \q2 Gupnaapa waenga silwa binga siwan pia sayau waenga goldane kaamang binga gupnaapa unzing sikut.” \q1 \v 14 Sike Anutu kekekngana bamban tapata tawanu Solmon ngang inikaing dakane king tapatu tapatu yanikwasiwan kaut kaut datakuking. \q2 Unzing sopa zambam ngang yanikaingu tawanu wandakane kaut kaut tasiwan takut. \q1 \v 15 Tawanu Basan kep komune yuaing dakandaka buyambam siknga. \q2 Siwan wandakandakane tawa tawanu buyambam siknga. \q1 \v 16 Ginu tawanu Basan kep komune dakandaka tawa tawanu buyambam siknga, \q2 ginu dasingge tawanu dakatu Anututa yutnangge yawan yukut dakae sanga moo binga ngangu kake nataaing? \q2 Sike Buyambam tapata tawanu wandakane asinggan asinggan yuwik. \q1 \v 17 Buyambam tapata tawanu Sinai daka teke apu inane yotna buyambam gwekatang kopbut. \q2 Sike wa apiu amak amina kwaapzang siknga tekwanziu karis ngang yanikaingu \q2 kekeknga amakgane gwegwene yuwa yanipakapuke iat gatake kopbing. \q1 \v 18 Anutu, tapduu gata tawanu enane siknga dakane kopbuyak komune \q2 gata kaaut aminu dongu buyambam siknga papi \q2 iat gatake kuking. \q1 Siwan gata yamandet aminu sangana gae moo gamukingu payamukuyak. \q2 Pake ga Anutu, Buyambamtapa yuayak kapaninu tawanu waandakane yutnangge natake tasikuyak. \q1 \v 19 Ninda Buyambam tapatane umana yatangenatnim. Tapdukbamu yuamangu ita nindane meyaninu pakotnake panggak. \q2 Ngan, Anututa ninu gatuna papan take yutnim. \q1 \v 20 Nisane Anutuninu waapata gatanimuwawan ninu take yuamang. \q2 Anutu, Buyambam tapaninu nindane toiknginda, unzing gatanimuke nin papan ninda dua kumnim. \q1 \v 21 Siakan siknga, Anututa iwana gatukande pasiwan maining. \q2 Dasingge, waaminu waiaknga asinggan tawake tasikaing. \q1 \v 22 Sike Buyambam tapata anzing yanggak, “Gindane iwanza Basan kep komune pakapu yuaingu unenana dua. Sike apmea gindane iwanza yanipakapit. \q2 Sike yanggabam gwekatang ama kutakngine siknga ba yuaingu, wa unzing, keu maa siknga komune datakuke yuaing binga, wa nata apme pakapit. \q1 \v 23 Siwan ginda iwanza kumzang siknga zipmake kepisata daknga yaiyuk \q2 kamunzata iwanzatane daknga takekan ingwamuke naning.” \q1 \v 24 Anutu siwan king kapana, gata amau wagwenu tasike yapbike apbakngawi aminbamda kaut kaut yuke ganduwawan gaat amindabampat gatake apukaing. \q2 Aminu kunduta ganduwawan gaat amindabampat apu yotdabam patang kokaing. \q1 \v 25 Sike aminu gaat gatake apukaingu kunduta kap taikaingu gae tupan kukaing. \q2 Siwan gwamemingu kundumaman pakaingu masan apukaing. Sike gatu maya matekga wakumu mateknga dakandakasimu yamayuuk apukaing. \q1 \v 26 Sike kap taknga anzing taikaing, \q2 Ninu Anututane aminabam, ninu unekan gwa yuamangge Anututane umana yatangenatna. Ninu Isrel nana amin, ninda Buyambam tapanindane umana yatangenatna. \q1 \v 27 Sike Benjamindane donga mateknga apaatzimu tupan kukaing. \q2 Siwan Judatane tupan amin gatu aminu Juda nana kuut \q2 Benjamindane donga pake yawakaing. \q2 Siwan tupan aminu Sebulun gatu Naptali tane ngangu masan yawakaing. \q1 \v 28 Anutu, gata kekekngaka ninde yeutnimuyo. \q2 Tupa kekeknga waakngakaneta gatanimukuyak. \q1 \v 29 Sike kingga wamu kundu gatane yotdabamu Jerusalem nana gwende natake \q2 ga ganimbakngangge sangaapa kundu moo pakapu gamuning. \q1 \v 30 Gata kaap zong gwenu pitam gatang yangga napnapna kaya komune yuak gwenu kaanga iniyo. \q2 Ngan, gata aminu wa kau wawi gwegwen ba mateknga gwegwenda binga tasikaing aminu kaanga yaniyo. \q1 Kaanga yaniwawina munu gae puke silwa ngang yanikaingu inane pake gamuning. \q2 Sike aminu wa amak tangenake tasinangge take siknga nataaing aminu ayanikwasiwi datakunong. \q1 \v 31 Siwan kingu Isip kep komune nanaapata wam yak amin yaniwan Jerusalem kuke gata puya ita tasiwik kakngae natapningge kuning. \q2 Siawan Itiopia nanata gae kataknga tangenake tumuk wam ganining. \q1 \v 32 Ginu aminu dongu kundu kundu yuaingu, ginda Anutue kap taike umana yatangenatnong. \q2 Ngan, Buyambam tapae umana yatangenake kap tainong. \q1 \v 33 Sike i ena yekaune kepi sukunggak. Yekau wagwenu tupa siknga yukut. \q2 Natapnong. Anututa wamu kekeknga yatewan apunggak. \q1 \v 34 Unzingge ginu aminu kepna kepna yuaingga itane kekekngana buyambam takngae yakapnong. \q2 Sike i Isrel amindane king tapana. \q2 Nindanu itane kekekngana ena yekap gwene tasinggak kaknga ninda akanim. \q1 \v 35 Isrel nanatane Anutuna yotnabamnane yuaunin, ge ninda ie asiknga gwaukamang. \q2 Ita aminabamde kekeknga buyambam yamunggak. \q1 Anututane umana yatangenatnong. \c 69 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, na gatangamuyo. \q2 Yangga guyaknganekan gwa akok. \q1 \v 2 Na ngwayuk kanzang buyambam gwekatang pukunggat. \q2 Sike keu kekeknga wena ge une yaiwa maik. \q1 Na yangga gapmaapaatang pukuwa apaptake apu na \q2 usikwatapnangge tasinggak. \q1 \v 3 Anutu, nata ganike ganike yuwawa kekekngana wena singgak. \q2 Siwan guyakngata akupiawan kaina toknga. \q1 Dasingge, nata gatangamiyakge tupa yawa \q2 ngana dua gatangami yuwa mainggak. \q1 \v 4 Sike aminda nae yumdekan iwana dakngakaing. \q2 Waakwau kwaapzang siknga. \q1 Natane gwapak danggama ita gwa yapbiking. \q2 Sike iwanata kem yake yapiina wena nutapan kupitde akekekakaing. \q1 Na itane sanga tapatu kukae dua pakum, ngana kemu kwaapzang siknga yake temanggaganuke nanikaing. \q2 Kem taknga yawan ninane sanga kundu yamukum. \q1 \v 5 Anutu, ga nae gwa natapbuyak. Na gutongaapa. \q2 Natane waina gae kaikane kusopuknga dua yuaing. \q1 \v 6 Buyambam tapa, ga Anutu kekekngaka bamban tapa, \q2 gata dua nandutewi nata wai kundu tasiwa gae banip sikaingga maaknga natapning. \q1 Ninu Isrel nana amindane Anutunin, gata dua nandutewi \q2 sanga kundu pasiwa munu gae pukaing aminde kunduta yanisapdutning. \q1 \v 7 Nata ga gawamba aminu kunduta \q2 na sapdut wam naniwawan na apmaakanggat. \q1 \v 8 Gatu ninane notnata nandupanu na dongu takngatune nana singgak. \q2 Sike ninane dongata nandupanu na aminu you maa siknga gapmandune nana singgak. \q1 \v 9 Dasingge? Nata yotdae take siknga nataat. Unzingge nata puya kekeknga tasiwa yotda wagwenu take yuwikge tasinggat. \q2 Siwan aminda gae ganisapduwa sapdut wamu waaknga naanganu apimanggak. \q1 \v 10 Na kwanam sike nina nanam nananggengu ayandaknganggat. Sike wa tasinggau gae kaikane isangepsa amin dakngake yuwitde tasinggat. \q2 Siwan ngana na aminbamda nanisapdukaing. \q1 \v 11 Na butaya tauknga atapa ngana \q2 aminda wamu waiaknga nanike sapdut wamu kuut nanikaing. \q1 \v 12 Siwan tupan aminu kundu unekan yukengu nae wamu ayakaing. \q2 Sike aminda yangga wainu toknga aknga tangoke atdatdaptakengu kau kundu taikingu atnanisapduyuuk taiking. \q1 \v 13 Siwan ngana undanga, natanu ga Buyambam tapaekan, tumuu ganiwit. \q2 Anutu, gata na musip gwaang natangamunggayakge ganinggat. \q1 Unzingu gata wa tasinggau \q2 nae take siknga natangamuke tanangge gwa yawi kekekakut. \q1 \v 14 Gata na ngwayuk kanzang gwekatang yuwa \q2 nanduke apu tapi na wagwekatang dua pukusopuwit. \q1 Gata kakuya na tasiwawi iwanata na dua tasiwan maiwit. \q2 Unzing, yangga paptake na dua usukwatapik binga gatangamuyo. \q1 \v 15 Gata na dua nandutewi yanggata paptake apu tapik. \q2 Gatu dua nandutewi yangga gapma gwekatang pukuwa, \q2 kupsa akngata tangganguwan, kupsa aminda yuaing komune pukuwit. \q1 \v 16 Buyambam tapa, asingganu gata nae take siknga natangamunggaak kaknga wa take siknga. Unzingge tumuk wamu ganinggau natake gatangamuyo. \q2 Sike gatu nae musip kwikwiu buyambam siknga natangamunggaakge apmanu apuke na gatangamuyo. \q1 \v 17 Sike na gikane puya aminda, unzingge ga nae ma kusopuwim. Na meya buyambamu kaya. \q2 Unzingge tumuk wamu ganinggau natake zaat apu yake gatangamuyo. \q1 \v 18 Gatu nae inengan apuke gata na tapso. \q2 Gata na iwanatane katakngane sandeke tapso. \q1 \v 19 Sike aminu na nanisapdukaingu gata atnataayak. \q2 Gatu itakan umana takepan maakawanu ga atnataayak. \q1 \v 20 Wamu wai wa nanikaingga natdetdetna atasiwan mainggak. \q2 Siwan musipmaatangu meyambam natake na kekekngana wena singgak. \q1 Na aminu kunduta butaya apme ba natangamuning ngang natapbum ngana tapatuta dua gatangamukut. \q2 Gatu aminu kunduta musipma tapan kekekawikge wamu take takngatu apme ba nanining ngang natapbum ngana wena. \q1 \v 21 Na tomma natapbum ngana marasinu gawaknga nanamde tukngwake unin namuking. \q2 Gatu guyaknga kupiawan ngana yangga wainu toknga guyaknga nasinanga aknga tangopitde namuking. \q1 \v 22 Sike nata nataau aminu waakwakga nanambam peke unekan yuke nanangge baknganing, ngana tapduu wagwenu sanga wa tasiking kakngata yake bungepda binga papikge nataat. \q2 Unzing yapapbam gwenda kaap zongu gwendu tanggak ba gapma dakaatang pukunggak binga. \q1 \v 23 Nata nataau kaina atzikaawan gatuna dua kaningge nataat. \q2 Gatu mase gutokake sukuke noman dua dandamake sukuningge nataat. \q1 \v 24 Gata kaanga kekeknga natayamuke meya yamuyo. \q2 Gikane musiptok takngata unin asiknga papan gatukande wena sinong. \q1 \v 25 Sike nata nataau yotna gapma yuaingu yotnagomu moo yuwikge nataat. \q2 Gatu aminu tapatu sel yotna gwekatangu dua yuwikge nataat. \q1 \v 26 Dasingge, aminu waiaknga tasiwan yake meya tupa yamukuyau wai aminda waakwau gatuna pasiwan maikaing. \q2 Sike kundu gupnaapatang toknga yamukuyau, wai aminda sapdut wam yanike meya unekan yamukaing. \q1 \v 27 Sike wai aminu waakwakgane waiaknganae ma botawim. \q2 Siwan dua kapewi gatane dongga atang apan unekanu yuwam. \q1 \v 28 Ngan, gata itane umana kayuk yutnanga buk gopatangu atdotdonguyo. \q2 Sike itane umanaat gatu noman amindane umanaat unekanu ma matawim. \q1 \v 29 Sike na meya pake toknga buyambam panggat. \q2 Anutu, nata nataau gata na gatuka take na noman siknga kayuwiakge nataat. \q1 \v 30 Sike nata kap taike Anututane umana yatangenawit. \q2 Gatu gaak inike umana kopsa akngae kuut yakapit. \q1 \v 31 Siwan nata sanga wa tasiwa kake Buyambam tapata take aknga natangamik. \q2 Siwan ngana nata kau wawi gwenu ie imunangge natake katap patang sawa kapangana take siknga siwik ngana ita take siknga dua natapik. Ngan, kau wagwenu kepinaat komnaat ngang imanu ita take siknga dua natapik. \q1 \v 32 Sike meya pakaing aminda sanga wa kake waaminda apbaknganing. \q2 Sike nata nataau aminu Anutue mun puke gaak inikaingu musia tatanga natake kekeknga gatu paningge nataat. \q1 \v 33 Buyambam tapatanu sanga kundue dapmake iniwanu akgatayamunggak. \q2 Ngan, itane amina kundu kauutde ba pewan yuainggeat dua botanggak. \q1 \v 34 Aminu yekap gwene ba kepna kepna yuaingkat gatu yanggabam gwen ba pis undang yuaingkat, \q2 ginu kuupbamda Anututane umana yatangenatnong. \q1 \v 35 Dasingge, Anututa Saion nana gatuna iwanae kataune sandeke \q2 pake Judatane yotbam gapmanggapma gatu mitapik. \q1 Ita unzing tasiwana Anututane aminabamda you wanggapma gapmana pake yuke keu wandaka inae gatukande taning. \q1 \v 36 Anututane puya aminatane bapunata keu wandaka ataning. \q2 Atake Anutue gwaam siknga nataaingga keu waomune gatukande asinggan yutning. \c 70 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Anutu, na gatuka asiknga tapso. \q2 Buyambam tapa, ga zaat apuke na gatangamuyo. \q1 \v 2 Aminu kunduta na nutapan kupitde tasikaing. \q2 Siwan nata nataau gata natdetdetda pakepuke pasiwi botake apmaakaningge nataat. \q1 Sike aminu kunduta meya nata panggatdenu apbakngakaing. \q2 Gata asiknga yanikwasiwi kuwa gatu yaipakepi umana wena amin daknganingge nataat. \q1 \v 3 Aminu na nanisapduke, “Apa! Gataaa,” ngang nanikaing. \q2 Siwan nata nataau waaminda kumzang siknga maakake dasingga yuyuknga yuaingu kake kasatnaningge nataat. \q1 \v 4 Siwan ngana nata nataau aminu gae kukaingu \q2 waaminda musip gwaang natanggamuke gae apbaknganingge nataat. \q1 Sike aminu kuupbam gata gwa pakuyakga puya aknga tasiyamukuyakge natanggamatake asingganu gae anzing yaning, \q2 “Anutu tupan tapa unin,” ngang yaningge nataat. \q1 \v 5 Anutu, na kekekngana wena. Sike na sangaapae dapmake nina gatangamunanga dua. \q2 Unzingge gata nae zaatgaman apso. \q1 Buyambam tapa, na gika siknga gatangamuke gatuka takuyak. \q2 Unzingge ga paiunga ma siwim. Na zaatgaman gata gatangamuyo. \c 71 \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata gae gepbiatang yuwawa gata gatangami iwanata na dua tasiwan maiwit. \q2 Gata dua kapewi na napbitning. \q1 \v 2 Ga noman siknga apa. Unzingge gata na gatangamuke na iwanae kataune sandeke gika gatu tapso. \q2 Gata tumuk wamae maak pake na gatuka tapso. \q1 \v 3 Ga natane suu buyambam kekeknga gwendu binga dakngake yuyo. \q2 Yuwawi na gae gepbiatang akopa gata na kakuya tasiyo. \q1 Dasingge, na gaekan apuke na kusopuwit. \q2 Gata siknga gatangami na take yuwit. \q1 \v 4 Natane Anutuna, na wai aminde kataune sandeke tapso. \q2 Sike waakwau kekeknga siknga siwan yuyuknga wai siknga. \q1 \v 5 Dasingge? Buyambam tapa, na gaekan baniu singgat. Sike na waatdaka yukum komuneta gae baniu sikum. \q2 Siwan baniu wa sikumu apmaat kaa baniu asike yuat. \q1 \v 6 Asingganu na gae kataune yuke kepi sukunggat. Mingata tangaikut komuneta kakuya tasinggawi apu apman apunggak. \q2 Unzingge nata gatane umanda asinggan yatangenawit. \q1 \v 7 Sike aminbamda meya takngatu takngatu nata kakumu akaaingunin. Kake sanga unzing siknga ninde ba apik, ngang atnataaing. \q2 Siwan ngana gatakan na kekeknga siknga kakuya tasinggaak. \q1 \v 8 Tapduk bamu nata gae umanda yatangenake \q2 gatane umanda kopsa aknga aminbamde yanikapmanggat. \q1 \v 9 Tapduknga na aminuake siwa kekekngana asisangepanu \q2 gata na masa ma namuke napmambim. \q1 \v 10 Dasingge, iwanata nutapan kupitde unekan yuke \q2 na tasiwan maiwitde wamu yandeking. \q1 \v 11 Waaminda anzing yaking, “Anututa masa gwa imuke kukutde kake ninda tawake tanggaganutna. \q2 Aminu tapatu andangu dua yuuknga gatangamik,” ngang yaking. \q1 \v 12 Ayok, Anutu, gata nae maa ma yuwim. \q2 Anutuna, gata zaat siknga apuke gatangamuyo. \q1 \v 13 Nata nataau aminu nae temanggaganupa nanikaingu gata yaipakepuke pasiwi sopuningge nataat. \q2 Ngan, waaminda na tasiwan maiwitde tasikaing. \q2 Unzingge nata nataau gata natdetdetna pasiwi botake maaknga siknga natapningge nataat. \q1 \v 14 Siwan ngana na gae banip sike asingganu gata gatangamiakgekan ganduyuwit. \q2 Sike natanu gatane umanda buyambam siknga yatangenawit. \q1 \v 15 Sike natane genanetanu gata noman taknga tasinggaakge aminbam yanikapit. \q2 Gatu gata sangabamu pasikuyak kakngae nangaakan nataat. Siwan ngana undanga. \q2 Tapdukbamu gata na takuyakge yaniwit. \q1 \v 16 Anutu, Buyambam tapa, natanu gatane kekekngaka buyambam takngae natake nata umanda ayatangenawit. \q2 Sike natanu anzing yakapit, Buyambam tapakan noman tapa unin, ngang yakapit. \q1 \v 17 Anutu, gata tupa na waatdakane nanindamukuyau apu apman kaa unzakan, \q2 ge apmanu gata sanga nomanomana tasikuyakge yanikapmanggat. \q1 \v 18 Sike na apmanu aminuake gwa siwa gwapak danggama kwakngakan gwen singgak. \q2 Siwan ngana Anutu, gata na ma napmambim. \q1 Gaat naat unekan yuke nata gatane kekekngaka buyambam takngae \q2 aminu masan aatning aminde yanikapit. \q1 \v 19 Anutu, gatane noman takngaka buyambam siknga enane siknga konggak. Kopan apmanu waaknga aminbamde kaine aanggaman siknga yuak. \q2 Sike gata puya buyambam siknga tasikuyak kapanin. \q2 Keu andakane nana tapatu ga binga dua yuak. Wena. Gata kuupbam yapbikuyak. \q1 \v 20 Gata tasiwi na meya wai siknga takngatu takngatu apa kakum. \q2 Siwan ngana na atnataat, gatanu na gatu tapi kekekawit. \q1 Unzing na gapma kupsa aminda yuaing katangga binga yuwawa \q2 na gatuka tangenawiyak. \q1 \v 21 Siwan gata tasiwi natane umana aknga buyambam siknga siwik. \q2 Siawan natane musipma tasiwi kwikwiknga gatu siyok. \q1 \v 22 Sike nata gita daka tanguyuk gatane umanda yatangenawit. \q2 Natane Anutuna, gata wamu tupa yawi kekekakut taknga tawake tasinggayak. \q1 Unzingge nata gatane umanda yatangenawit. \q2 Isrel nanatane Anutuna, nata gita tanguyuuk kap taike umanda yatangenawit. \q1 \v 23 Yatangenake kapza taiyuuk apbakngawit. \q2 Kaau wa taiwiu gae taiwit. \q2 Dasingge, gata na gwa takuyak. \q1 \v 24 Unzingge gata noman taknga tasinggaakge aminbamu genaneta \q2 tapduu gwendu tembanata kuku bangee yanikapit. \q1 Dasingge, aminda na tasiwan maiwitde tasiking, ngana \q2 gata waaminu yaipakepuke pasiwi apmaakaking. \c 72 \s1 Kau aaknga Solomonda matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata King kapa gikane nomana akngaka katak siknga inindamumso. Siwana aminu wam yanangge apningu katak siknga usanziwik. \q2 Ga wamu nomana akngakan yanggayaunin. Unzingge gata kingu waapa gatangami ita wamu noman gan usanziwik. \q1 \v 2 Siwan ita gikane amindabamu meya akaing aminu \q2 noman taknganekan kakuya tasiwik. \q1 \v 3 Gata tasiwi puya ita pasining katangu sanga kwaapzangga takekan aatning. \q2 Ngan, gata tasiwi waaminda noman taknga asinggan tawake tasining. \q1 \v 4 Sike King kapata meya pakaing amindane meyana katak panomanuwik. \q2 Panomanuke ita aminu sangaapae dapmakainggane waatdakana akgatayamik. \q2 Gatayamuke ita aminu notnaapa pasiwan mainingge tasining aminu yake ayaipakepu pewik. \q1 \v 5 Sike tapduu gunzit ba yekap ngang kakaa asisiyuwawat, \q2 gikane amindabamda umandaaknga yatengatnake tasitakuningge nataat. \q1 \v 6 Ngan, gata tasiwi Kingu waapa aminu gwaam tapa dakngawik. \q2 Siwan itane nomanaaknga sopata puyaatang pimake pasiwan nanamda takekan akokaing binga siwik. \q1 \v 7 Sike tapduu ita kayuk yuwik kopatangu aminbamda itane noman taknganakan tawaning. \q2 Gatu yekau kakaa asisiyuwawan sanga kwaapzangga take aatning. \q1 \v 8 Siwan ita King kapa yuke aminbamu yanggabam gwene wesim yuaingkat gatu yanggabam gwene maa siknga yuaingkat kakuya tasiwik. \q2 Siwan itane kepna yangga Yufretis tapaneta tuwanguke kuku kepna kepna kuwan sandewik. \q1 \v 9 Sike aminu zongana wena kepbanu saibumbumna kaya komune yuaingu Kingu waapatane gepbiatanggan koyutning. \q2 Koyuwawan itane iwana kepdakaatang pimake yutning. \q1 \v 10 Siwan Kingu Spen nanaapaat gatu Kingu yanggabamda ngwapbasiwan keu mateknga banakan yuaingune nanaatda musip gwaangge sanga kundu ie imuning. \q2 Siwan Kingu Arebia nanaapaat gatu Kingu Seba nanaapaatda ie takis pakapu imusan. \q1 \v 11 Kingu kuupbamda waapae munu puke inimbaknganing. \q2 Siwan aminu kepna kepna yuaingu kuupbamda itane puya pasingamuning. \q1 \v 12 Dasingge, Kingu waapa sangana wenata iniwanu ita akgatayamik. \q2 Ngan, aminu wa sangaapae atdapmakaing aminu kunduta dua gatayamanu, ita ina akgatayamik. \q1 \v 13 Ita aminu kekekngana wena siwan sangaapae dapmake yuwan kake butaya atnatayamunggaunin. \q2 Sike aminu sangana wena aminu dua kumningge ita gatuna apapik. \q1 \v 14 Sike wai aminda yaipapaakusike waaminu pandambanutnangge tasiwanu ita waaminu gatu apapik. \q2 Ita waaminde take siknga natayamuke unzingu tasiyamik. \q1 \v 15 Nata nataau Kingu waapa tapduu mamaya yuwikge nataat. \q2 Yuwawan Arebia nana aminda gol moni ie moo imuningge nataat. \q1 Siwan aminbamda Anutue tumuk wam iniwawan ita Kingu waapa asinggan gatangamikge nataat. \q2 Siwan tumuk wamu waaknga Anututa tasiwan King kapa take yuwikge ininingge nataat. \q1 \v 16 Sike nata nataau rais gatu wit ngangu kwaapzangga aminbamdane puya naatangu take akopningge nataat. \q2 Pakap dakakane takekan aatningge nataat. \q1 Unzing Lebanon kep komune akokaing binga. \q2 Siwan buyana kwaapzang aake keu kuupbam daka dakane doke yutningge nataat. Unzing zonga zonga kwaapzangga kepna kepna akoke tapan sopunggak binga. \q1 \v 17 Siwan nata nataau aminbamda Kingu waapatane umanae dua botaningge nataat. \q2 Dua botake tapdukbamu gunzit gwenda asinggan ena yekaune akowawan \q1 waaminda kingu waapae umana yatangenatningge nataat. \q2 Siwan aminu dongu kuupbamu Kingu waapata take siknga gatayamik. Siwan waaminda yake waapae wamu take siknga aknga aknga asinining. \q1 \v 18 Anutu, Isrel amindane Buyambam tapanatane umana yatangenatnong. \q2 Anutu waapata inatakan sanga takekan pasinggak. \q1 \v 19 Itane umana takeaknga asinggan asinggan yatangenatnong. \q2 Siwan nata nataau itane umana kopsa aknga kepna kepna kuupbam tawamban sandewikge nataat. \qc Siakan siknga. \b \p \v 20 Tumuk wamu Devit, Jesitane waakngata, yakuu anin puyukgak. \c 73 \ms1 Buk 3 \mr Sam 73-89 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anututa Isrel nana aminde take siknga pasinggak. \q2 Ngan, Anututa amin musip patang kawan noman gan siwanu ita take pasinggak. \q1 \v 2 Siwan ngana na waiakngaatang paa siknga pimakum. \q2 Wa unzing kepi naatang saweknga binga siwan pimake banip singgat takngana tenanga singgak. \q1 \v 3 Dasingge, nata kawanu wai aminu sangana bamban takwak siwan \q2 na yamandet aminu waakwakgane sangaapanae geengukum. \q1 \v 4 Sike waaminu meya takngatu dua kaaing. \q2 Aho, waaminu gupnaatangu toknga dua pake gupna kekeknga, siwan takekan yuaing. \q1 \v 5 Waaminu meya aminu kunduta pakaing binga dua kaaing. \q2 Sike aminu kundu meya takngatu takngatu pakaing, siwan ngana meya wa ninu kuupbamda kaamangu wa dua apukaing. \q1 \v 6 Unzingge waaminda inane umana aknga yapangenakaing. \q2 Unzing gupnaapa moo pasibakngake inae apbakngake yuaing. Bakngake yuke aminu kundu yumdekan zipmake pasiwa maikaing. \q1 \v 7 Sike musipnaatangu sanga yamandet taknga tasinangge nataaingunin tasikaing. \q2 Ngan, natetdetnaatangu sanga waiaknga tasinangge nataaingunin tasiwa buyambam siknga singgak. \q1 \v 8 Gatu waamindakan kundu sapdut wam yanike waiaknga pasiyamunangge yakaingunin. Sike waakwau yamandet siknga siwan \q2 kepi takngatu kake aminu kundu pasiwan mainingge yakaingunin. \q1 \v 9 Waakwakgakan Anutu yekaune yuak kapaaya asinisapdukaing. \q2 Sike waakwakgakan inane umana aknga yapangenake aminbamda waakwakga nataaing kaknga tawaningge akekekakaing. \q1 \v 10 Unzingge Anututane aminabamda \q2 yamandet sikaing amindane wamna tawaningge yanikaing. \q1 \v 11 Sike wai amindanu anzing yakaing, \q2 “Sanga ninda tasinim taknga Anututa natapnanga dua. Anutu enane siknga yuak kapatanu sanga ninda tasinim taknga kakapikge kepi wena,” ngang yakaing. \q1 \v 12 Siwan wai aminda tasikaingu anzing. Waaminu meya takngatu dua kaaing. \q2 Dua kake sanga buyambam pakaing, siwan ngana sangana kunduat panangge tasikaing. \q1 \v 13 Na ninae akgwaumba musipma noman gan yukut. \q2 Siwan wai takngatui dua tasikum. Asikaya wa buyana dua aakut ba dasing? \q1 \v 14 Dasingge, Anutu, gata nae toknga kwakngaom gatu zikaane ngang namukuyak. \q2 Sike tembana tapduu kuut toknga gatane namukuyak. \q1 \v 15 Sike nata wamu takngatu takngatu wai aminda yakaing kaknga yakum gamu, \q2 manggamu nata amindabamu ayuaing aminde kem yanike tanzit tasiwam. \q1 \v 16 Siwan nata nangaakan natake \q2 wai aminda tasikaing takngae yapii kanangge tasiwa maiwan meya natapbum. \q1 \v 17 Nata tasitakuusika nata Anututane yotnane kopbum. Koke yuwawa natane natdetdetna kakaa sikut. \q2 Siwan waomunea sanga wai aminde aawik takngaenu natapbum. \q1 \v 18 Gata pasiwi waaminu kepi saweknga sikngaapane kukaing. \q2 Kuwawa gata pasiwi pimake gatukande maining. \q1 \v 19 Zeetgaman siknga waakwau maiking. \q2 Sike kungwau waaknga wai siknga kundu. \q1 \v 20 Buyambam tapa, wa mainingu aminu tapatuta mia kaaknga tembana enawan \q2 mia waaknga wena zet siknga singgak binga. \q2 Ngan, gata aminu waakwau natapi sanga mia kawa wena singgak binga siwik. \q1 \v 21 Sike nata musip maik natake \q2 musipmaatangu wai siknga natapbum. \q1 \v 22 Wai natake natane natdetdetna upeet sikut, siwan gatane yuyuk kakngakae dua natapbum. Nata sanga kaikane yumdekan tasinggau, \q2 unzing kaap zongga dua natdekaing binga tasinggat. \q1 \v 23 Siwan ngana na gaat asinggan yuamak. \q2 Yuke gata katakngane tanggayaunin. \q1 \v 24 Gata wamu take aknga yuyuknga tanomanuwitde atnaninggayak. \q2 Ge masande gata na tapi yekaune yutzim. \q1 \v 25 Sike yekapatangu mamin tapatu yuaknga na kakuya tasiwik? Aminu tapatu wena. Gakan siknga gandupa yuayak. Ayok, Anutu, na gae siknga nataat. \q2 Na sanga kepdakanenanae nataau wa unzing gae siknga nataat binga dua. \q1 \v 26 Sike gupma ba natdetdetna kekekngana wena siwanu, \q2 ayok, Anutu, ga natane kekekngaapana unin. \q2 Ga naat yuke gae natapa take siknga siwan asinggan asinggan yuwik. \q1 \v 27 Siakan siknga. Aminbamu gae masa gamukengu wena gatukande sining. \q2 Sike aminu kundu tupa gawaking ngana apmanu akgapmaking aminu gata wa pasiwi mainingunin. \q1 \v 28 Siwan ngana na, na gae wesim yuke kawa take singgak. \q2 Anutu, Buyambam tapa, ga natane daman gwen siknga dakngake yuayak. \q2 Ge nata sanga gata tasinggaakge kuupbam yakapit. \c 74 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anutu, dasingge gata masa ninde nimukuyak? \q2 Ninu amindabamu gatane sipsip gwengwen binga ninduyak ngana gata kaanga asinggan natanimuya? \q1 \v 2 Gata ninu amindabamde gatuka natanimuyo. Tupa siknga nindane bapuninu amindabamu gikae papi yuking. \q2 Gika dongu waakngane nana aminu gatayamuke iwande katakngane papi gikane dongga dakngake yuking. \q2 Sike dongu waakwakga tawanu Saion dakane yukingu tupa yukuyakge natapso. \q1 \v 3 Sike nindane iwaninda apuke sangabamu you gatane buyambam gwene yuaingu gwa pasiwan maiking. \q2 Unzingge gika apu sanga wa maike yuaingge kayo. \q1 \v 4 Gatane iwandata apu yotda gwa take yanggamatake tandotdonguke tasiking. \q2 Sike gatane sanga waaminda pake tangie inane sanga tuwanga kaya peking. \q1 \v 5 Gatu katap sanu gikane yotda gwekatang yuaingu \q2 sandun pake kuku katap yapundu pasikaing binga unzing pasiking. \q1 \v 6 Sike katap sanu tuwanga gatu kunzi kunzina kaya pasike peya waaminda apuke \q2 sandunda mateknga gatu hama buyambamu sanga kekeknga zipmapukaing gwegwenda ngangga zipmakapbing. \q1 \v 7 Zipmakapmakenga gatane yotda gwekaa katapda satewan isikut. \q2 Katapda satewan isiwawa you take siknga gikae yutnangge yawi yukut gwen tasiwan wai siknga maikut. \q1 \v 8 Sike waaminda musiaatangu ninu asiknga yaipakepnangge natapbing. \q2 Unzingge miti you kuupbamu ninde keune yuaingu sapewan yasiking. \q1 \v 9 Sike tuwangu gata tupa ninde yeutnimukuyak ngana apmanu dua yeutnimi tuwangu wa binga dua kaamang. \q2 Siwan apmanu yakapsa aminu tapatu nikat dua yuamang. \q2 Unzingge nikat nana tapatuta meya wa kaamanggane tapduknga wena siwikgane dua nataak. \q1 \v 10 Anutu, tapdukbamu yutnimu iwaninda sapdut wamu unzing ganikaning? \q2 Siwan wamu wai gae umandae asingganu unzing yakaning? \q1 \v 11 Dasingge gata gatanimunanga dua? \q2 Dasingge ga moo siknga yuke waaminu yake dua pasiwi maining? \q1 \v 12 Siwan ngana Anutu, tupa siknga ga nindane King kapanin dakngake yukuyak. \q2 Siwan apman kaa ga nindane king kapa yuayak. Unzingge gata asinggan gatanimuke nin gatuka papi amak gwekatang meya dua pakamang. \q1 \v 13 Sike gikane kekeknga akngane yanggabam gwenu wesiwi kaukaut paku yukumayak. \q2 Siwana gata Isip nana aminbamu pasiwi maiking. Pasiwi maikingu wa unzing pis buyambam siknga gwendu yanggabam gwene nana binga pasiwi maiking. \q1 \v 14 Ngan, gata pukpuu buyambamu tapatane gwapaknga wesikuyak. \q2 Siwan gata itane gupnaapa kaap zongu saibumbum kwaimune yuaingge yami naking. \q1 \v 15 Sike gata tasiwi yangga kepbanang katangga akoke zipmake kuking. \q2 Siwan yangga buyambam tapaapa gika pasiwi kuupbam atzakngaking. \q1 \v 16 Gata kakaa akngaat gatu zikaa dakaat pasikuyak. \q2 Siwan gunzitkat gatu yekapat ngangu enane pekuyak. \q1 \v 17 Siwan tuwangu yanggabamdane kwaimtapa takngai binga gwa tekuyak. \q2 Sike gunzit tapduk gatu sopa tapduk ngang nakanu gwendu gwenduatang siwikge gwa tekuyak. \q1 \v 18 Buyambam tapa, ga ma siknga botawim. Iwandata gae sapdut wamu asinggan yakaing. \q2 Waaminu katum binga, ge gae natapanu sanga moo binga singgak. \q1 \v 19 Sike gikane aminda kekekngana wena. Unzingge gata dua nindupewi iwaninu waakwakga ninu pasiwan mainim. \q2 Ninu gikane amindabamu iwaninda asiknga pasiwa maikamang. Ge gata ninde ma siknga botawim. \q1 \v 20 Sike keu kuupbam ninda yuamang kokopatangu, amak kaknga yumdekan tasikaing. \q2 Unzingge wamu gata ninu amindabamde yawi kekekakut takngae ma botawim. \q1 \v 21 Gata dua kapewi wai aminda aminu kundu yainggamuke pasiwa datakuke maakaning. \q2 Sike nata nataau gata sangaapae dapmakaingunin gatayami gatane umanda ayatangenatningge nataat. \q1 \v 22 Anutu, gata apuke wamu kekeknga aknga iwandae yaniyo. \q2 Sike tapdukbamu gae sapdut wamu yamandet aminda yakaingu atnatayuyo. \q1 \v 23 Sike iwandatanu asainggamatake ga akganisapdukaing. Ita kapzang siknga asinggan ainggamatakaing kaknga natake moo ma yuwim. \q2 Anutu, gata gakngat buyambam iwanda waakwakga tasikaing kaknganae ma botawim. \c 75 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anutu, ninda gae gaak kaknga akganikamang. Akganike umanda asinggan yatangenakamang. \q2 Yatangenake gatane umanda kopsa akngae yakapmakamang. \q2 Aminbamda sanga inata inata take siknga gata pasikuyakge yakaing. \q1 \v 2 Anututa anzing yakut, \q2 “Nata wam yaningge tapduk gwenu gwa yawa yukut. \q1 Sike nata wa usanziwiu noman gan. \q2 Gutonga dua siwik,” ngang yakut. \q1 \v 3 Siwan anzing yakut, \q2 “Kepdakata saasitakuwan aminu une yuaingga tanggaganuwa kekeknga yuwik. \q1 \v 4 Nata yamandotdong aminu anzing yaninggat, ‘Ginu yamandeu ma siwam.’ Sike gatu wai aminu anzing yaninggat, \q2 ‘Ginda gisane umanza ma yapangenawam. \q1 \v 5 Ginu gisane kekeknga akngasae ma bakngawam. \q2 Siwan ma yanggamatake na sapdut wamu ma naniwam.’” \q1 \v 6 Sike aminu tapatutane umana takekopnanga aminu tapatu gunzitda akonggak katang ba \q2 gunzitda pukunggak katang ba amunggwak ba aigwak ngangu wena. \q1 \v 7 Anutu awiapatakan nindane yuyuknginu usanzikgak. \q2 Itanu aminu tapatutane umana atakepuke tapatutane umana atakekonggak. \q1 \v 8 Sike Buyambam tapata kau gomdu wainu toknga aknga tukngwamban dopan takut. \q2 Ita yangga waaknga wai aminu kuupbamde tukngwayaman tangopa puyuwik. \q1 Ina unzakan wai aminu Anutue kaine siknga wamu yaning ngana, gatukande siknga wena sining. \q1 \v 9 Siwan ngana nata Jekopdane Anutunae umana asinggan yakapit. \q2 Yakapmake nata kau kumzang taike umana buyambam siknga yatangenawit. \q1 \v 10 Sike Anututanu wai amindane kekekngana apasiwan sopuning. \q2 Siwan ngana noman amindenu kekeknga buyambam siknga yamik. \c 76 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Sike Juda amindanu Anutue atnataaing. \q2 Ngan, Isrel amindanu umana kopsa akngae natake yatangenakaing. \q1 \v 2 Sike itane yotna gwenu Jerusalem yot gapmane yuak. \q2 Ita tawanu Saion dakane asinggan yuak. \q1 \v 3 Ita waomune yuke iwanatane sakut ba tiunggu gatu gwauyana ngang zipbukut. \q2 Ngan, Anututa sanga amakgane kuut siknga gwa pasiwan maiking. \q1 \v 4 Anutu, gatane umanda kopsa siknga siwan ga kakaa akngane yuwaak. Tawanu buyambam dakandaka enane yuaing. \q2 Siwan ngana gatane umanda kopsa siknga akngata ayapbikgak. Tawanu wa dakandakane kaap zong gwengwenu buyambam siknga yuaing. \q1 \v 5 Sike aminu kunduta amak aminu kekeknga akwakgane sangana gwa sandeking. \q2 Sike amak aminu waakwau gwa kumbing. \q1 Unzingge aminu tapatu amak aminu waakwakge dongune nanata \q2 kataknga tangenatnanga dua. \q1 \v 6 Siwan Jekopdane Anutuna, gata kaanga yaniwi \q2 hos gwegwekat aminu hos tangan pukwikingkat kuupbam gwa kungwake kepdakane kuma yuaing. \q1 \v 7 Siwan ngana Anutu, aminu gae asiknga gwaukaing. \q2 Unzingge gata kaanga yaniwinu mamin amin tapata gae kaikane dandamake yuwik? Aminu tapatuta yutnanga dua. \q1 \v 8 Ga yekaune yuke gata wam yaningge natapi kekekawan waaminbamdane wamna gwa usanzikuyak. \q2 Usanziwi aminu kuupbamda asiknga gwauke wamu dua yaking. \q1 \v 9 Sike tapduu waomune gata amindane wam usanzitnangge enakuyak. \q2 Enake gata aminu meya kaaingu kuupbam gatuka panangge tasikuyak. \q1 \v 10 Gata aminu kundue musiptok nataayak, siwan ngana musiptou waakngata tasiwan aminu kunduta gatane umanda ayatangenatning. \q2 Sike aminu musiptou gatane akngata dua pasiwan maikingu gae munu apuke ganining. \q1 \v 11 Sike ga wamu takngatu Anutu, Buyambam tapakae yawi kekekawiu waaknga atawamso. \q2 Nata nataau aminu kuupbamda Buyambam tapae akgwauke sanga ie apakapuke imuningge nataat. \q1 \v 12 Sike gwapaknga amin yamandet sikaingu ayaipakepunggak. \q2 Kingu kepna kepna yuaingga ie asiknga gwaukaing. \c 77 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Nata Anutue kapzang siknga yatawakum. \q2 Ngan, ita natane tumuk wamma natapikge yatawakum. \q1 \v 2 Sike meya tapduk siwan nata tumuk wamu Buyambam tapae yakum. \q2 Yake nata zikaa kuupbam tumuk wamu asinikum. \q2 Siwan ngana musip kwikwik taknga dua takum. \q1 \v 3 Na Anutue natanggamataawanu musipmaatangu kwanam sikut. \q2 Atnatayuwawa gan musipmaatangu meya sikut. \q1 \v 4 Anutu, gata dua nandutewi dapuna pekum. \q2 Natapanu natane musipmaatangu meya siknga sikut. Unzingge na wamu yananga dua. \q1 \v 5 Sike natdetnaatangu tapduu tupa siknga nanae natapbum. \q2 Siakan siknga, na nakan bamu apu napbikingge gatuna natapbum. \q1 \v 6 Sike zikaane nata natdetdetbam pake yukum. Yuke tupa kap taisika tasikum takngae asinggan natayukum. \q2 Natayuke natdetdetbam pake ninae anzing yakwaikum. \q1 \v 7 Asikaya Buyambam tapata masa asinggan ba namik? \q2 Ba asikaya nae apmea take dua ba natangamik? \q1 \v 8 Gatu nae butaya tupa natangamukut taknga apmanu dua ba natangamik? \q2 Wamu yawan kekekakut taknga gwamba pimakut, ba dasing? \q1 \v 9 Asikaya Anutu ninde gwa ba botakutde musip kwikwiu dua natanimik? \q2 Ba kaanga akngata ba musip kwikwik kaknga umukut? \q1 \v 10 Sike meya waakngae natake nata anzing natapbum, \q2 Asikaya Anutu enane siknga yuak kapata natapan siwan apba napmakut. Unzingge na sanga waakngae natake iniwit. \q1 \v 11 Apmanu Anututa puya buyambam taknga aknga pasikutde gatu natapit. \q2 Ngan, nata sanga buyambam inata inata tupa pasikuyakge gatuna natatakuuwit. \q1 \v 12 Nata sangabamu pasikuyakge natapasiwit. \q2 Gata puya kekeknga pasikuyak, ge nata iatdeat kuut natapit. \q1 \v 13 Anutu, gatane yuyukga take siwan noman gan siknga. \q2 Sike anutu pupuknga tapatuat gaat ina unzakan dua. \q1 Gata anutu pupuknga waakwau asiknga yapbikuyak. \q1 \v 14 Anutu, ga awia apatakan, sanga duya takngatu takngatu pasinggayak. \q2 Sike gata kekekngaka buyambam taknga aminu kepna kepna yukingu kuupbamde yeuyamunggayak. \q1 \v 15 Gikane kekeknga waakngane amindabamu gatuka pakuyak. \q2 Sike wa pakuyau Jekopat gatu Josepatdane bapuna masan aakingunin pakuyak. \q1 \v 16 Anutu, tupa yangga anga anga ganduke akgwauking. \q2 Gwauke yanggabam gwenu miamun sitakukut. \q2 Ngan, keu yanggabam amakatangu kutakngi komune yuaingu saasitakukut. \q1 \v 17 Sike sopa enandangga buyambam siknga \q2 taawan gakngat gwekaa buyambam siknga kaapmapa yakut. \q2 Yaawan yapasik kaa kuwan apan kuupbam sikut. \q1 \v 18 Gata tasiwi gakngat gwenu got taknga pinggu yemi dakngakutde banakan katang yakut. \q2 Sike yapasikga siwan kepna kepna kuupbam kakaa sikut. \q2 Siwan kepdaka ayamuyamu yuuk yukut. \q1 \v 19 Gata yanggabam gwene banakan kukuyak. \q2 Ngan, gatane kepiapaka yanggabam gwende banakan yuak. \q2 Siwan ngana kepi tangga aminu tapatuta kananga dua singgak. \q1 \v 20 Siwan ga tupan kayuke kuwawi gatane amindabamda masan gawaking. \q2 Gata puya waaknga Moses kat gatu Aron katde yamukuyak, siwan waapaatda kakuya pasikumayak. \c 78 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Ginu natane aminabam, nata wamu danindamutnangge natat taknga daniwa katak natapnong. \q2 Ginu maak pake wamu nata yananggenggatde natapnong. \q1 \v 2 Nata tuwang wamu gin daninangge nataat. \q1 Nata sanga inata inata tupata apu apman kusopuknga yuaingge daniwa natapnong. \q1 \v 3 Tupa bapuninda sanga wande gwa niniwa natapbumang. \q2 Siwan ninu gwa natake atnatayuamang. \q1 \v 4 Nindane waatdakaninda natapningge wamu waaknga dua takusopunim. \q2 Aho. Ninda engangu kayuu aatning kaa ayaninim. \q1 Ninda Anututane kekeknganae puya kekeknga pasike \q2 duya takngatu takngatu pasikutde ngang yaninim. \q1 \v 5 Anututa mama wamu aminu Isrel nanae yamukut. \q2 Ngan, wamu wa dongu Jekopdane bapunae yanikut, waaminda atawaningge. \q1 Ita bapuninu tupa anzing yanikut, \q2 “Ginda waatdakasa katak siknga natane mama wama kuupbam yanindamutnong.” \q1 \v 6 Siwan waatdaka masan aatning kaa atnatapning. \q2 Natake waaminda gatu inane waaknga aatningunin yanining. \q1 \v 7 Sike unzing tasiwanu dongu waakwakaa Anutue baniu asining. \q2 Banip sike sanga wa pasikutde dua botaning. Siwana itane mama wamu kuutgan tawaning. \q1 \v 8 Asikaya waaminu bapunata tasiking takngakan tasinang. \q2 Sike waakwakgane bapuna yamandet sike Anututane wamu ayamasandeking. \q1 Siwan ie baniu kekeknga dua siking. \q2 Gatu itane wam takngaaya asinggan dua tawaking. \q1 \v 9 Tupa Efraim nana kweem gatu sakut ngang pake amnangge tandakngaking. \q2 Ngana tapduu waomune amak kaknga buyambam siwan kake atdatakuking. \q1 \v 10 Aminu waakwau Anututane pasap wam taknga dua tawaking. \q2 Siwan mama wam takngaaya dua tawaking. \q1 \v 11 Sike sanga ita pasikutde apbotaking. \q2 Siwan duya takngatui waaminde kaine yeuyamukut kaa kuut abotaking. \q1 \v 12 Siwan bapunatane kaine Anututa duya takngatu \q2 keu Soan yot gapma Isip kep komu yuwaune tasikut. \q1 \v 13 Ita yanggabam gwenu wesiwan kaukaut kuwan daman binga dakngawan \q2 Isrel nana banakan tapane yanipakapbut. \q1 \v 14 Sike gunzit tapane i minga musiaatang yuke ita waaminde tupan kukut. \q2 Gatu zikaane katap gwendane kakaa akngaatang yuke tupanu ita kukut. \q1 \v 15 Gatu ita sanga wena kepban komune kuke sup gwegwen zipan yangga buyambam siknga apaapata undangga akopbut. \q2 Akopan waakwakga tangopan take sikut. \q1 \v 16 Ita tasiwan yangga sup ganang katangga akoke \q2 yangga buyambamu mekngan katangga akoke zipmakaing binga zipbut. \q1 \v 17 Siwan ngana waaminda waiaknga Anutu enane siknga yuak kapae tasiking. \q2 Sike wa tasikingu sangana wena kepban komune yuke yamandeu tasiking. \q1 \v 18 Waaminda Anutu tanzike anzing tasiking. \q2 Sike waaminda nanamu napan take siknga singgak kapa Anututa yamikge kumzang yanggamataking. \q1 \v 19 Waaminda Anutue sapdut wamu anzing yaking, \q2 “Asikaya Anututa ninde nanamu kepban kopatang kwaapzang siknga apme nimik ba dasing,” ngang yaking. \q1 \v 20 Siakan, ita sup gwen tanguwan \q2 yangga buyambamu undangga akopbing. \q1 Siwan ngana dasingge? \q2 Ita ninu aminabamde poyak kat gatu kaap kat apme ba nimik, ba dasing? \q1 \v 21 Ayok. Buyambam tapata waamindane wamna natake kaanga siknga natapbut. \q2 Kaanga natake ita katau enandangga Jekopdane dongge tewan epbut. \q2 Sike Isrel nana aminde kaanga natapbut taknga kuku buyambam siknga sikut. \q1 \v 22 Dasingge, waakwau Anutue baniu dua siking. \q2 Siwan anzing natapbing, “Apmea ba gataniman take yutnim, ba dasing?” \q1 \v 23 Siwan ngana undanga, ita enandangge yawan \q2 yekap gwenu gwambok binga zikut. \q1 \v 24 Ziwan nanamu Mana ngang yania pewan kepdakane pimapa pake naking. \q2 Sike wa nakingu nanamu yekaune nana yaman naking. \q1 \v 25 Sike nanamu wa angelatane nanam yamukut. \q2 Anututa nanamu kwaapzang yaman napa takekan sikut. \q1 \v 26 Siwana masande ita tasiwan got taknga gunzitda akonggak katangga puyapbut. \q2 Siwan inane kekeknga aknganekan tasiwan got taknga amunzingga puyapbut. \q1 \v 27 Puyawawa itakan tasiwan kwait gwegwenu kwaapzang siknga waaminde banakan kepdane kupopong binga ba \q2 saisai yanggabam gwende kwaimune kaamang bingata pimaking. \q1 \v 28 Anututa kwaiu yot gapma banakan pewan epbing. \q2 Epuke sel yotna ayuking gwegwene yupbasiking. \q1 \v 29 Unzing kwaapzang siknga ge napan musia akgitnaking. \q2 Sike sanga wa Anutue sitawanggawan yamukut. \q1 \v 30 Sike waakwau undang atnayuking. \q2 Waaminda dua napan puyuwan \q1 \v 31 Anututa musiptok natake aminu kekekngana kaya atzipan kumbing. \q2 Sike wa kumbingu wawi mateu \q2 Isrel nana take siknga tapaapata kumbing. \q1 \v 32 Anututa duya takngatui waaminde apasiwan kake ngana \q2 waiaknga kumzang tasike Anutue baniu dua siking. \q1 \v 33 Unzingge ita waaminu pasiwan sanga pasiking kakngata buyana dua aawan yutake kusika akumbing. \q2 Ngan, ita aminu waakwakge pasiwan asiknga gwauke yutake kusika kumbing. \q1 \v 34 Sike Anututa aminu kundu atzipan kumbing. \q2 Kupa kake dua kumbing aminu musia kapzang tapatekwamban ie apuke tumuk wamu kekeknga iniking. \q1 \v 35 Inike gatu anzing natdeking, Anutu nin ninduyuak kapanin. \q2 Anutu enane siknga yuak kapa nin gatanimunggaunin ngang natapbing. \q1 \v 36 Siwan ngana masande kem yake \q2 gatu geyangga ie yumdekan yaking. \q1 \v 37 Sike waaminda ie wamu dua gwaamuking. \q2 Dua tawake pasap wamu iat tasiking kaknga atzipbuking. \q1 \v 38 Siwan ngana Anututa musip kwikwik natayamuke waiakngana asandeyamukut. \q2 Sandeyamuke dua pasiwan maiking. \q1 Ita asinggan gatu gatu kaanga natapbut taknga ateke \q2 musiptok kaknga dua natayaman buyambam siknga dua sikut. \q1 \v 39 Itanu waaminde anzing natayamukut. Waakwau aminu gupnakan yuke akumnanga unin. \q2 Ngan, waakwau got takngata apuke kunggak binga. \q1 \v 40 Sike tapdukbamu sangana wena kepban komune yukingu yamandet tasike ie wamu gatu gatu ayamasandeking. \q2 Ayamasandeke tapduk bamu tasiwawa kake Anututa musiaatangu meyambam natapbut. \q1 \v 41 Sike Isrel nana aminda tanzit taknga Anutue tasikingu dua teking. Anutu waapa kepi dundumna takngakan tawake tasinggak kapanin. \q2 Waaminda tanzit taknga ie tasiwawa musiaatangu meya natapbut. \q1 \v 42 Waaminda kekeknga buyambamu Anututa tasikut takngae dua natdeking. \q2 Tupa siknga tapduu ita iwanae kataune sandeke pakutde dua natapbing. \q1 \v 43 Sike tapduu waomune ita duya takngatu takngatu \q2 Soan kep komu, Isip kep komu yuwaune tasikut. \q1 \v 44 Anututa yangga tapan tekwamban tasiwan \q2 dak siwa Isipnana aminda tangopnanga dua sikut. \q1 \v 45 Gatu itakan ingut kat gwapbam pat kwaapzang siknga pewan waaminde kuking. \q2 Kuke ingutda ayasiwawan gwapbamda sanga puya naatang nana kwaapzang pasiwa maiking. \q1 \v 46 Siwan Anututa gatu gwakgwak kat apmak kat pewan apu \q2 sanga puyanaatang akopbingunin nayamuking. \q1 \v 47 Ita sopa zambum pewan epu wainu tapunu apasiwan maiking. \q2 Siwan aisda katau baap dakandaka pasiwan maiking. \q1 \v 48 Sike sopa zambumu buyambamda epuwawa \q2 yapasik sike ikwawa gamankat sipsipnaat atzipan kungwayamuking. \q1 \v 49 Ngan, ita kaanga kumzang siknga natayamuke waaminde meyambam yamukut. \q2 Yamuke angelana yanipewan kuku pasiwa meya buyambam paking. \q1 \v 50 Ita musiaatang toknga natayamuke waaminu dua kapekut. \q2 Aho. Ita maiu buyambam takngatu tewan apu zipan yumdekan kungwa takuking. \q1 \v 51 Sike dongu Isip nanatane waaknga tupan tapaapa kuutgan zipan kumbing. \q2 Ngan, dongu Hamdane waaknga zipan kumbing. \q1 \v 52 Siwan ngana ita unzing sipsip kayuya apa dakngake tupan kuke aminabamu yanipake kuke kayukut. \q2 Sike keu sangana wena komune kukingu kepi ita yeuyamukut. \q1 \v 53 Waaminu yanipake kuwan take yuke dua gwauking. \q2 Siwan ngana yanggabam gwenu kaukaut yukutda apu iwana asusikwatapbut. \q1 \v 54 Ngan, ita yanipake pakapu keu inane komune pakapbut. \q2 Sike keu waomu ita kataknga kekeknga siakan tapata keu kekeknga akngananeta takut komune gatu apbing. \q1 \v 55 Keu waomune apuke dongu kundune nana ita yanikwasipewa kuwawa inane dongata pakapu yuking. \q2 Pakapu yuwana ita keu usanzike dongu Isrel nanae yamutakukut. \q2 Siwana yotna mitake une take yuking. \q1 \v 56 Siwan ngana masande Isrel nana aminda apmea aakingga \q2 Anutu enane siknga apae tanziyuuk \q2 ie yamandet tasike itane mama wamna dua tawaking. \q1 \v 57 Sike waakwakga yamandet siyuuk ie wamu sandeking. Unzing bapunata tupa tasiking taknga binga tasiking. \q2 Waakwau unzing kweem dakata gutonga siwan sakut daka song mumsa binga. \q1 \v 58 Waaminda alta gwenu anutu pupukngae kundu pasiwawa kake Anututa musiptok waaminde natayamukut. \q2 Ngan, anutu pupukngatane tuwanga pasiwawa kake Anutu musiaatangu wai natapbut. \q1 \v 59 Anututa waaminda tasikingunin kake musiane toknga siknga natayamukut. \q2 Natake ita Isrel nana aminde masa siknga yamukut. \q1 \v 60 Siwan yotna gwenu tupa yaniwan amin banakan mitapbing. \q2 Siwan sel yot takwana Silo kep komune mitapbing wagwenu masa imuke atekut. \q1 \v 61 Sike Anututa kapewan itane pukit takwan pasap wamna kaa wagwenu iwanata apu taking. \q2 Sike pukit takwanu wagwen kake Isrel nana aminda natake Anututane kekekngana gatu kakaa buyambamu nomnane yuak kaknga anggwene yuak ngang natapbing. \q1 \v 62 Ita inane aminabamde kaanga natayamuke kapewan \q2 iwanata asinggan apu zipa kumbing. \q1 \v 63 Sike wawi matek takwau amak gwene katapda yasiwan kungwakaing binga kumbing. \q2 Siwan maya mateu wawi apna pananga wena sikut. \q1 \v 64 Gatu iwanata apu aminu yot takwande puya pasiking aminu atzipan kumbing. \q2 Atzipa kupa maatnata butaya siknga natake ngana kwanamu sitnanga dua sikut. \q1 \v 65 Siwana Buyambamtapa asenakut. Unzing aminu apekgauneta enakgak binga. \q2 Gatu unzing aminu kekeknga apata yangga toknga aknga kwaapzang tangoke datdaptake dapuna peke zet enakgak binga. \q1 \v 66 Siwan ita iwanaat amake yawapewan kuking. \q2 Ita asiknga yapbimban maaknga siknga natapbing. Natake gatu amnangge dua tasiking. \q1 \v 67 Siwana ita Josepdane dongatane bapunae masa yamukut. \q2 Siwan Efraimdane dongae kuut panangge dua yakut. \q1 \v 68 Siwan ngana ita dongu Judatane dongaat gatu tawanu Saion dakaat yawan yuking, \q2 sike tawanu wa dakae take siknga nataak. \q1 \v 69 Sike inane yot takwan gwenu mitapan you kekeknga siknga sikut. Unzing tawan dakatu binga. Siwan ita tasiwan yotna gwenu kekeknga asinggan asinggan yuak. \q2 Unzing kepdaka tasiwan kekeknga siknga yuak binga. \q1 \v 70 Siwana Anututa Deviu puya aminae takut. \q2 Sike Daviu waapata sipsiu buyambam gatu mateknga ngang kayukut. \q1 \v 71 Siwana Anututa Isrel nana amindane king kapana dakngawikge tekut. \q2 Tewana Anututane aminabamu kakuya ita pasikut. \q1 \v 72 Devitda puyana waakngaekan natanggamatake aminbamu kepi noman gan tawake kakuya take pasikut. \q2 Sike ita tupan amintapa dakngake take siknga kayukut. \c 79 \s1 Kau aakanga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anutu, aminu dongu kundune nana amake keu gata ninu amindabamde nimukuyak kopatang gwa apbing. \q2 Apuke yot takwan gwenu gikae yawi yukuu gwa tasiwa maikut. Siwan Jerusalem yot gapma tasiwa wai siknga sikut. \q2 Tasiwa maiwan you wagwegwenu waitdeking. \q1 \v 2 Sike katewa gikane puya amin \q2 zipa kumbinggane gupna apaapa kwaitkat \q2 gatu kaap zong ngangga apu naking. \q1 \v 3 Waaminda gikane aminda zipa kupa daknga tukngwake \q2 Jerusalem yot gapmaatang yanggata binga zipbut. \q2 Sike aminu tapatu dua yukutna itane gupna pake kwaiwik. \q1 \v 4 Sike ninde aminu wesim yukingga \q2 sapdut wam ninike apmiyuuk gatu atninisapduking. \q1 \v 5 Buyambam tapa, gata ninde kaanga nataau mamayasim yuya ba dasing? \q2 Asikaya gata kaanga nataau katapda binga isikoke dua kupik, ba dasing? \q1 \v 6 Asikaya gata kaanga aminu munu dua puke ganikaingge natayamuyo. \q2 Ngan, aminu kepna kepna wa yuaingu gae masa gamukaingunin. \q1 \v 7 Dasingge, dongu waakwakga ninu Jekopdane donga notninu kundu atzipa kumbing. \q2 Kupan nindane kepmin kaa asiknga pasiwan maiking. \q1 \v 8 Nindane bapuninda waiaknga tasikingge ie toknga ma nimim. \q2 Apmanu gata ninde musip kwikwik natanimuyo. \q2 Dasingge, ninda meya buyak yuke kumnangge dapaknga singgak. \q1 \v 9 Anutu, ga Anutu, nin pakuyak kapanin. \q2 Gikane umanda kopsa akngae natake ninu gatanimuyo. \q2 Ninu gika gatuka pake waininu kuupbam sandetnimuyo. \q1 \v 10 Dasingge aminu kepna kepna yuaingga ninu anzingu ninikwaikaing, \q2 “Gindane Anutusa zandang yuak,” ngangun. \q1 Aminda nisipa notninu kundu daknga tukngwakingge gata yake toknga dongu waakwakge yami kanimde nataamang. \q2 Dasingge, wai aminda gatane puya aminda zipa kumbing. \q1 \v 11 Gata kaut aminda kwanamu gae sitningge natapso. \q2 Sike gikane kekekngaka buyambam taknganeta \q2 aminu iwanata atzipan kumningge yakingu gatuka papso. \q1 \v 12 Sike iwanu waakwakga ga akganisapduking. \q2 Unzingge Buyambam tapa, gata yake waiaknga tasikingge meya katau kuutmusa gatu kautdu takngayat ngang yamuyo. \q1 \v 13 Gata unzing tasiwina ninu gikane amindabamda \q2 unzing sipsipbata binga gae gaak wamu asinggan asinggan ganinim. \q1 Siwan nindane bapuninu masan aatningga, \q2 gae unzakan umanda ayatangenatning. \c 80 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Ninu Isrel aminu ninukuya tasinggayak kapa, gata ninu Josepdane dongune nana kepi noman tapane panomanuwawi yuamang. \q2 Unzing gatane sipsip matekga kayuayak binga. Ge ninda gae yanggawaatna maak panimuyo. \q1 Gata king kapa yot takwan siknga gwekatang angela kekeknga apaapa yuaingune banakan yuayak. Yuke kakaa akngakata ninde apsok. \q2 \v 2 Apan ninu Efraimde dongaat gatu Benjaminde dongaat gatu Manase nganggane dongae kakaa waaknga aanggaman tasiwi kanim. Ngan, kekeknga buyambamu waakngaka ninde yeutnimuke apu gatanimi ninda take yutnim. \q1 \v 3 Anutu, gata ninde butaya natanimuke ninu gatuka gikae ninipakapso. \q2 Pakapuke ninu ninduyuke gatanimi ninda wena dua sinim. \q1 \v 4 Anutu, ga kekekngakabamban tapa. \q2 Tapduu datdasing gatane amindabamu gae tumuk wamu ganiwawa ngana gata kaanga natayamuya? \q1 \v 5 Gata tasiwi ninu kwanambam sike kai yangga \q2 ninu nanam gatu yangga ngang binga nake ba tangoke yuamang. \q1 \v 6 Gata aminu dongu kundu kundune nana kapewi ninde wesim yuke amak wam yake nindane kep tanangge yakaing. \q2 Yake iwaninu waakwakga masa wam ninike atninimikaing. \q1 \v 7 Anutu, ga kekekngaka bamban tapa, \q2 gata ninu dua nindupeke gatane kekeknga akngakata paniwambi \q2 ninda dua upeeke wena dua sinim. \q1 \v 8 Siwan tupa gata wain nap taknga Isip kep komune take takapbuyak. \q2 Takapuke gata aminu dongu kundune nana keu waomune ayanikwasiwi kuwana gata wain nap taknga waamindane kep komune kwaikuyak. \q1 \v 9 Kwainangge natake gata keu wandaka tapi kakaawan gwa kwaikuyak. \q2 Kwaiwi takake waapatane muyakngita puku taawan wa apa buyambam siknga takake keu kuupbam gepa tasikut. \q1 \v 10 Siwan wain nap waapatane kaingata tawanu kuupbam \q2 gatu katau buyambamu kundu kuut usikwatapbut. \q1 \v 11 Sike nau waapatane kaingata kuke nambis buyambamu \q2 Mediterenian gatu yangga buyambam tapatu Yufretis ngang yanikainggane kwaimune kuking. \q1 \v 12 Siwan ngana dasingge gata damanu wain puyae wamambasikingu gwenu waitdekuyak? \q2 Ge aminu kepiapane kuyuk kake buya kukwae pakaing. \q1 \v 13 Siwan ikwawa zongga apu ayainggamuwawa \q2 gatu kaap zongga atnakaing. \q1 \v 14 Anutu, ga kekekngaka bamban tapa, gata ninde gatuka natapso. \q2 Ga yekaune yuayakge enaneta ninde nindupso. Ninduke epu gatanimuke ninduyuyo. \q1 Dasingge, ninu gatane wain nap takngata binga yuamang. \q2 \v 15 Gata gikane kekekngane ninu nanam zak binga kwaikuyak. Ge epu gatanimuyo. \q2 Ninu wain gumbang gaka binga gika pasiwi kekekakumang. \q1 \v 16 Siwan ngana nindane iwaninda nau waaknga pasike katap patang gwa saking. \q2 Ngan, gata kaanga ninu amindabamde natake pasiwi mainim. \q1 \v 17 Siwan ngana nata nataau aminu umana kopsa amin katau siapanekane yuaingu katakgata papi kekekaningge nataat. \q2 Aminu waakwau gata gwa papi waakga binga dakngaking. \q1 \v 18 Siwan gata unzing tasiwinu, ninda ga dua gapmake kunim. \q2 Aho, gata gatanimi ninu take yutnim. Siwan ninda tumuk wam ganinim. \q1 \v 19 Anutu, ga kekekngaka bamban tapa, \q2 gata ninu dua nindupeke gatane kekeknga akngakata paniwambi \q2 ninda dua upeeke wena dua sinim. \c 81 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anutu nin gatanimunggak kapae apbakngake yatawanong. \q2 Kap taike Anutu wa ninu Jekopde dongatane Anutuninde yatawake umana yatangenatnong. \q1 \v 2 Gita ba kulele zipa gakngae \q2 noman yawan kap taknga tainong. \q1 \v 3 Sike tapduu buyambam gwene yekau yeik gwenda akoke \q2 kuku yapii gwen singgak komune pum puyapnong. \q1 \v 4 Waaknga ninu Isrel nana amindane mama wam taknga unin. \q2 Anutu Jekopdane apata mama wamu waaknga ninde nimukut. \q1 \v 5 Sike tupa Anutu amak tasinangge Isip kukut komune \q2 mama wamu waaknga ninu Isrel nana amindane bapuninde yamukut. \q2 Sike keu waomune nana aminda wamu yawawa natake ninda guyaknga dua natapbumang. \q1 \v 6 Siwan ita anzing yakut, “Nata sanga meya kuupbam gwaamnane yukingu gwa sandekum. \q2 Siwan nata yandupewa puyatane basket gwegwena kepdakane sandepeking. \q1 \v 7 Sike tapduu ginu meya buyambam paking komune nae yanawaking. \q2 Yanawamban nata gatandama ginda take yuking. Na ena kakaa gakngatda yanggakge banakan kusopuke yuat komuneta tumuk wamu yakingu natake gatandamukum. \q2 Siwan ginda yangga gapma Meriba ngang iniking komune yuwawa nata tanziu pasikum. \q1 \v 8 Natane aminabam, daniwa natapnong! Nata wamu kekeknga aknga ginde gwaut wam daniwit. \q2 Ginu Isrel amin, natane wamu ginda natapningge take siknga nataat. \q1 \v 9 Ginu dongu kundutane anutu pupukngana ma yawambam. \q2 Siwan ginu anutu pupuknga tapatue munu ma puwam. Ginda munu awia apaekan putnong. \q1 \v 10 Nakan na Buyambam tapasa, na gindane Anutusa. \q2 Natakan ginu Isip kep komune pake danipakapbum. \q2 Ginu genza akngawa nata nanamu genzeetang pewit. \q1 \v 11 Siwan ngana natane aminabamu natane wamu natapnangge apbitaking. \q2 Siakande siknga, Isrel nanata natane wamu tawanangge dua tasiking. \q1 \v 12 Unzingge nata kapewa yamandet takngana tawake tasiking. \q2 Tasike sanga ina natapbing kakngakan tawake tasiking. \q1 \v 13 Sike ninane aminabamu natane wam natapningge take siknga nataat. \q2 Siwan nata Isrel nana aminda na baniu asinggan tawaningge nataat. \q1 \v 14 Sike unzing tasiwanu, nata zeetgaman iwana ayaipapakusiwit. \q2 Yaipapaakusike waaminkat amake nata asiknga yapbimbit. \q1 \v 15 Yapbimba aminu na Buyambamtapa yuatde apbitakaingu nae asiknga gwauke munu nae putning. \q2 Siwan asingganu nata meya yamuwawa kaning. \q1 \v 16 Siwan ngana nata ginu nanamu wit ngang yanikaingunin damunangge nataat. \q2 Nata iningok dama napan musipza atdopikge nataat.” \c 82 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. \q1 \v 1 Anututa yekaune pout buyambam gwekatang tupan tapa dakngake yuak. \q2 Sike aminu buyambamu wam usanzikaing aminda wamna usanzitnangge apuke unekan yuwawa Anututa aminu kuupbamdane wamna usanzikgaak. \q1 \v 2 Ita anzing yanggak, “Ginu wam yak gwene koke kem wam yake wamu dua yawan nomatakaing. \q1 Asikaya wai aminu ginda kaa wam yanikaingunin. \q1 \v 3 Ginda waatdaka kundu nana gwa kupsa aminu gatayamunong. Waaminda sangana wena yuaingu gatayamunong. \q2 Siwan aminu kundu meya gwaamuke take dua yuaing aminu kuut take pasiyamunong. \q1 \v 4 Sike aminu kundu wai yuke sangae dapmakaingu \q2 ginda waaminu wai aminde kataune sandeke panong. \q1 \v 5 Natdetdetna wena, siwan katum siknga. Kepi zikaa dakaatang sukukaingunin. \q2 Unzingge sangabamdane yapii aanggaman dua kake nangaakan natake aminu kuupbamda noman taknga dua tawakaing. \q2 Unzing miamunda buyambam siknga singgak binga. \q1 \v 6 Nata anzing yanikum, Ginu aminu tupan siknga apa apa anutu binga yuaing. \q2 ‘Ginu Anutu enane siknga yuak kapatane waaknga.’ \q1 \v 7 Siwan ngana ginda aminda akungwakaing binga kumning. Siwan gindane kayuk yutnanga akngasa wena asiwik. \q2 Unzing king tapa apatane kayuk yutnanga aknganata wena sining binga.” \q1 \v 8 Anutu, gata enake apu aminu kepna kepna yuaingu kayuke usanziyo. \q2 Unzing waaminu kuupbam gikanekan. \c 83 \s1 Kau aaknga Asapda matakut. Miti kap taknga. \q1 \v 1 Anutu, ga genda dua umuke kuma yuwim. \q2 Ga moo ma pukuyuke yuwim. Ga moo ma yuwim. \q1 \v 2 Kayo. Gatane iwandata amak kaknga tangenakainggen. \q2 Aminu gae apbitakaingga gae yamandet sikaing. \q1 \v 3 Sike waakwau akusopuke gatane aminda pasiwan mainingge yandekaing. \q2 Gata aminu waakwau kakuya katak pasinggaayak ngana iwanata unekan yuke pasiwan mainingge yakaing. \q1 \v 4 Waaminda anzing yakaing, “Ayom! Ninda Isrel nana wena aknga pasinim. \q2 Siwan aminu kunduta waaminde umanae gatu dua natapning.” \q1 \v 5 Sike waaknga tasinangge wamu takngatukan yakaing. \q2 Siwan waakwau notna notna dakngake ga ayaitakepnangge tasikaing. \q1 \v 6 Aminu wamu waaknga yakaingu wa Idom kep komune nana \q2 gatu Ismael kem komune nana gatu Moap kep komune nana gatu \q2 Itakri kep komune nana gatu \q2 \v 7 Gebal kep komune nana gatu \q2 Amon kep komune nana gatu Amelek kep komune nana gatu \q1 Filistia kep komune nana gatu you gapmandu Tair yot gapmane yuaingu \q2 ngangga notna notna dakngake gae masa gamunangge natake pasap taknga tasikaing. \q1 \v 8 Sike dongu kekeknga Siria kep komune nana kuut \q2 unekan iat gatake yuke Lotdane bapuna waakwau gatayamukaing. \q1 \v 9 Siwan gata tupa aminu keu Midian komune nana aminde tasikuyak takngakan waakwakgea tasiyo. \q2 Ngan, gata aminu Sisera gatu Jambin yangga buyambamu Kison tapane yukumayakge tasikuyak takngakan tasiyo. \q1 \v 10 Tapduu waomune gata waaminu Endor yotbam gapmane pasiwi maiwan \q2 gupna kepdakane yumdekan yuke apbukataking. \q1 \v 11 Gata amak amindane tupan tapaapa meya tupa Orep nana gatu Sep nana ngangge yamukuyak binga yamuyo. \q2 Gata tupan gwapaknga amin pasiwi umana wena Sebaat gatu Salmunaat sikumaak binga sinong. \q1 \v 12 Sike waakwakga anzing yaking, \q2 “Ninda Anututane kepna atana nisane dakngawik,” ngang yaking. \q1 \v 13 Natane Anutuna, gata kupopongga enakaing binga yanikwasiwi unda unda kunong. \q2 Gata ooi akwau got takngata puyapamapan kukaing binga unzing yanikwasiyo. \q1 \v 14 Sike katap gwenu sak kangaatang itzikgak. \q2 Siwan tawanu saknga kayaatangu katau buyambam isinggak. \q1 \v 15 Ina unzakan, gata sopa buyambam tewi epu take waakwau yawamban atdatakuning. \q2 Siwan gata got taknga tasiwi kekeknga siknga puyake pasiwan akgwautnong. \q1 \v 16 Buyambamtapa, gata aminu waakwau yaipakepi apmaakanong. \q2 Siwan ga gawananggengu atnatapning. \q1 \v 17 Nata nataau gata ayapbimbi waakwakga gae asinggan gwautning. \q2 Gata pasiwi maakawana waakwau zipi kumnong. \q1 \v 18 Nata nataau gata waaminde unzing tasiwina waaminda apme natdetning. \q2 Ga gika siknga, ga Buyambam tapa, siwan ga Anutu enane siknga yuak. Yuke kepna kepna kuupbam kakuya tasinggak ngangu natapning. \c 84 \s1 Kau aaknga Kora nanatane. \q1 \v 1 Buyambamtapa, kekekngaka bamban tapa, \q2 gatane yotdae take siknga nataat. \q1 \v 2 Nata une siknga yuwitde musip gwaang siknga nataat. \q2 Nata natdetdetnaatang gae yotdane asiknga yutnangge nataat. \q1 Siwan gupma san gatu natdetdetna kuupbam ngangga \q2 gae apbakngake kap tainggat. Anutu kayuk yuwaak kapae. \q1 \v 3 Buyambam tapa, ga kekekngaka bamban tapa, \q2 ga natane King siwan ga natane Anutuna. \q1 Sike kwaiu mateknga gwegwensimu \q2 gatane altakane yotna wesim mitake musia peaing. \q1 \v 4 Sike aminu gatane yotdane yuaingu, waaminu musip gwaang siknga nataaing. \q2 Ngan, waaminda asinggan kap taike umanda yatangenakaing. \q1 \v 5 Mamin amindaka gatane kekeknga akngaka take \q2 tawanu Saion dakane siknga kopnangge take siknga nataaingu, waaminda asinggan baknganing. \q1 \v 6 Undang kopnangge kosika ama keu sangana wena gapmekan komune kukaing kopatangu, \q2 yangga gapma kwaapzang. \q2 Ge sopa tembana tawanu yangga gapma wa daka daka atdotakakokaing. \q1 \v 7 Sike waakwau kepi akuyuk kekeknga pakaing. \q2 Kekeknga pake Saion kunangge kuku aminu kuupbamdane Anutuna une yuwawan kaning. \q1 \v 8 Anutu, Buyambam tapa, ga Anutu kekekngaka bamban tapa, natane tumuk wamae natapso. \q2 Ga Jekopdane Anutuna, maak gwaang pake natane wamu natapso. \q1 \v 9 Buyambam tapa, gata tewi king kapa dakngawan gata ie take siknga tasingamuyo. Kingu waapata ninu pakotnake kakuya katak siknga pasinggak. \q2 Unzing tiunggu sasanda amak aminu amak tapduk pakotnakaing binga. Gata ie take tasingamuyo. \q1 \v 10 Sike nata tapduu gwendukan siknga yotdane yuwiu, \q2 wa you gapmandune yutnanga aknga tapduu 1,000-nu asiknga yapbimbik. \q1 Na Anutunatane yotna gwendane gwambok gwaune yutnangge nataat. \q2 Sike wai amindane yotnane yutnanggengu apbitanggat. \q1 \v 11 Dasingge, Buyambamtapa ninde nindukuya tasike \q2 kakaa nimunggak kapanin. \q1 Ita musip kwikwik natanimuke umaninu kopsa nimunggak. \q2 Sike sanga take kundu aminu noman sukukaing amindenu Buyambam tapata yamunangge dua kotnanggak. \q1 \v 12 Anutu, kekekngaka bamban tapa, \q2 aminu gae banip sikaingu waaminu asinggan baknganing. \c 85 \s1 Kau aaknga Koratane kap. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata aminu gikane kepba komune yukingge musipba kwikwiknga natayamukuyak. \q2 Ngan, ninu Jakopdane donga gata gatu gatanimi take yukumang. \q1 \v 2 Gata gikane amindabamu yuainggane waiakngana sandeyamukuyak. \q2 Ngan, gata gutonga tasikingu sandeyamukuyak. \q1 \v 3 Gata gatane musiptou tekuyak. \q2 Siakan, gata musiptou atnatayamukuyak ngana apmanu wena. \q1 \v 4 Anutu, ga nin pakuyak kapanin. Apmanu ninu gikae ninipakapso. \q2 Gata kaanga ma natanimim. \q1 \v 5 Gata kaanga ninde asinggan natanimuya? \q2 Kaanga ninde natanimunggaak kaknga wena dua siwik, ba? \q1 \v 6 Gata nindane kayuk yutnanga aknga gatuka tapi kekekayok. \q2 Siwana ninu gikane amindabamda apbakngake umanda yatangenatnim. \q1 \v 7 Buyambam tapa, gata ninde take asinggan natanimunggayak kakngaka yeutnimi kanim. \q2 Yeutnimi kana gata ninu papi take yutnim. \q1 \v 8 Nata maaknga tewa kuwan \q2 Anutu Buyambam tapata wamu dasingga yawikge maak papit. \q1 Ita musip kwikwik niman ninu itane aminda take yutnimde yanggak. \q2 Unzing waiaknga tupa tasikumang katang gatu dua kunanun. \q1 \v 9 Siakan siknga, ita amin ie mun puke gatu ie banip tawakaingu apanangge gwa tandaknganggak. \q2 Tandakngake tasike papan kuupbamda kawa nindane kep komune itane umana buyambam siwik. \q1 \v 10 Tapduu waomunea aminda notnaapae take natayamuke ie take akngakan pasiyamuning. \q2 Siwana musip kwikwik takngane unekan noman gan yutning. \q1 \v 11 Keu andakane yuyuuk kepi noman taknga tawanimu, \q2 kepi noman tawanggak kapa yekaune yuak kapata pakepusa nindupik. \q1 \v 12 Sike Buyambam tapata gatanimuwawan yutnim kopatangu sanga ninda tasinimu takekan siwik. \q2 Siwan kepminu nanamu kwaapzang aatning. \q1 \v 13 Buyambam tapata amin pasiwan kepi noman taknga tawaningu \q2 wa kepi ita apnanga taknga tandakngangamuning. \c 86 \s1 Tumuk wamu aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, na kekekngana wena, ge nata nina gatangamunanga dua. \q2 Unzingge gata natane tumuk wamu take natangamuke gatangamuyo. \q1 \v 2 Sike na gatuka tapi na dua kupit. \q2 Dasingge? Nata gatane puya aminda yuke \q1 gae baniu asinggat. \q2 Sike nata ga akgawanggat. \q1 \v 3 Anutu, ga natane Anutuna. Nata tapdukbamu kwakngaom gatu zikaane ngangu nata gae tumuk wamu ganinggat. \q2 Ganiwawa gata musip kwikwiu nae natangamuyo. \q1 \v 4 Buyambam tapa, na gikane puya amindae \q2 musipma tasiwi apbakngayok. \q2 Dasingge? Na tumuk wamu gaekan yanggat. \q1 \v 5 Buyambam tapa, ga amindatdat binga yuayak, ge gata nindane waiaknganinu asandekgaak kapanin. \q2 Sike gata aminu gae tumuk wam ganikaingge asiknga baknganggayak. \q1 \v 6 Buyambam tapa, nata gae tumuk wam ganiwa gata maak gwaang pake natane tumuk wamu natapso. \q2 Gata na akgatangamiyakge natake yanggatde tumuk wama natapso. \q1 \v 7 Tapduu nata gae yanggat komune gata akgatangamunggayak. \q2 Unzingge, tapdukbamu nata meya pakengu nata gae tumuk wamu ayanggat. \q1 \v 8 Buyambam tapa, anutu ga binga tapatu dua yuak. Gata anutu kuupbam ayapbikgayak. \q2 Siwan aminu tapatuta puya gata tasinggayak binga dua tasiwik. \q1 \v 9 Sike aminu dongu kuupbamu gata pasikuyau \q2 waaminda kuke gae munu puke gatane umanda yatangenatning. \q2 Yatangenawawa umandaa kopsa siknga siwik. \q1 \v 10 Dasingge? Ga kekekngaka bamban tapa. Siwan gata gikatakan duya takngatu takngatu gwaam gwaamu tasinggayak. \q2 Ga Anutu siknga awia tapatukan. \q1 \v 11 Buyambam tapa, gata sanga nata tasiwitde \q2 take nataayak kaknga na katak siknga nanindamumso. \q1 Nanindamuwawi nata asingganu gae banip takngakan tawambit. Gata natane musipma tangenawi natdetdeu takngaaya dua siknga natapit. \q2 Dua natake nata gae natanggamatake gatane puya aknga asinggan tasiwit. \q1 \v 12 Anutu, natane Buyambam tapana, nata musip gwaangu buyambam siknga natanggamunggat. \q2 Natake nata gatane umanda kopsa yuak kaknga asinggan asinggan yatangenawit. \q1 \v 13 Dasingge? Asingganu gata nae take siknga natangamunggayak. \q2 Natangamuke gata akumnanga akngane sandeke tapi nata aminu gwa kumbingga yuaing komune dua pukuwit. \q1 \v 14 Anutu, apmanu yamandet aminu kunduta apu na nutnangge tasikaing. \q2 Sike wai aminu waakwau musip kwikwiu dua natake poot tasike na nuwa kupitde yakaing. \q2 Sike waaminu gatane wamu dua tawake gae wamu asandekaing. \q1 \v 15 Siwan ngana Buyambamtapa, butaya buyambam siknga gata natangamunggayak. Unzingge gata kaanga zet dua naninggayak. \q2 Sike gata nae gwaam siknga natangamunggayak. Natake gikane wamu takngatu takngatu yanggau atawanggayak. \q1 \v 16 Gata nae apuke butaya natangamuyo. \q2 Ngan, na puya aminda unzing mingata puya aminda tasikut binga tasinggatde \q2 kekekangamuke gatuka tapso. \q1 \v 17 Buyambam tapa, nata sanga gata musipbaatangu butaya natangamunggayak kakngatane tuwang yeikngamuyo. \q2 Yeikngami natane iwanata kake gata gatangamuke tapi kekekanggat ngang natapning. \q2 Natake waaminda inane waiaknganae asiknga maakaning. \c 87 \s1 Kau aaknga Koratane donggane. Miti kap taknga. \q1 \v 1 Anututa yotna inane gapma tawanu inane dakane tasike tekut. \q2 \v 2 Buyambam tapata you gapmandu gapmandu Jakopde donga une yuaingge take nataak ngana \q2 Jerusalemdenu take siknga nataak. \q1 \v 3 Sike Anututane yotbam gapmane aminu yuaingu, ginda anzing natapnong. \q2 Anututa puya noma nomana gikatang pasinggakgen. \q1 \v 4 Siwan Anututa anzing yakut, “Nata aminu nae wam tawakaingunin matawit tapduk kopatangu, \q2 nata Isip nanaat gatu Bambilon nanaatdane umana matawit. \q1 Siwana nata Filistia nanaat gatu Tair nanaat gatu Itiopia nanaat ngangge umana matawit. \q2 Siwan anzing yawit, ‘Iyaaya Zaionkat nana,’” ngang yawit. \q1 \v 5 Siakan. Nata Sionde anzing yawit, \q2 “Aminu tapatu kake aapa komdune nana pakapuyuke ane nana dakngakut. Sike aminu tapatu kake, ‘Aapa kuut wanggapmane nana,’ ngang yawit. Siwana \q2 Anutu enane sikngaapata, you wanggapma gatu ina tangenake tasiwan kekenga siwik.” \q1 \v 6 Buyambam tapata dongu kundu kundune nana amindane umana matawik. Matake, \q2 “Aminu aapa Jerusalem nanaunin,” ngang matawik. \q1 \v 7 Sike amin Jerusalem yuaingga kap taike apbaknganing. Bakngake anzing yaning, \q2 “Jerusalem, ga sanga noma nomana ninda peyuamanggane yapii ga,” ngang yake taining. \c 88 \s1 Kau aaknga Ezrae dong Haman ita matakut. \q1 \v 1 Anutu, Buyambamtapa, ga na gatangamunggayak kapanin. \q2 Nata kwakngaom gatu zikaane kuut gata gatangamiakge yanggawanggat. \q1 \v 2 Natane tumuk wamae natapso. \q2 Na gatangamiakge yawitde maak papso. \q1 \v 3 Dasingge? Nae meya kwaapzang apan \q2 yapii waakngae kupitde wesim singgak. \q1 \v 4 Na aminu kuupbamda kumnangge dapaknga sikaing bingakan. \q2 Natane kekekngana wena. Na tuyuknga gwasit. \q1 \v 5 Sike na gwa napmambi na gwa kumbing aminkat yuamang. \q2 Na unzing aminu tapatuta aminu tapatu tanguwan kumbutna gapmaatang yuak binga. \q1 Na unzing aminu kundue asiknga botakuyak binga. \q2 Botake gatu dua gatayamunggayak binga yuat. \q1 \v 6 Gata na gapma daka amunane siknga kwaitakepu teya komune gwa mumbi pukukum. \q2 Siwan na amunane gatukande zikaa siknga kopatang yuat. \q1 \v 7 Gatane musiptok kakngata na asiknga naitakepu napmanggak. \q2 Unzing yanggabamdane sambuita binga enake usukwatapan yuat. \q1 \v 8 Siwan gata tasiwi ninane yanggatak notnata nae masa gwa namuking. \q2 Gata na sanga gawaknga tapatu binga tasiwi aminda nae asiknga bitakaing. \q1 Siwan waakngata na kaautde binga tanggaganuwan kunanga dua. \q2 \v 9 Nata meya gwaamumba kainata maiwat nata katak kananga dua singgak. \q1 Unzingge tapdukbamu gae tumuk wamu akgatangamiakge ganinggat. \q2 Ngan, nata tumuk wam yayuu kataknga tangenake ganinggat. \q1 \v 10 Gata duya takngatu gwa kumbing amin gatayamikge tasinggaak, ba? \q2 Asikaya gwa kumbing aminda enake gatane umanda ayatangenakaing? \q1 \v 11 Sike asikaya aminu gapmaatang pekaingga gae take siknga natanimunggaunin ngangu ayakaing? \q2 Sike keu wai sinanga komune yuke gata katak kayukuyak komde ayakaing, ba wena? \q1 \v 12 Sike asikaya aminu keu zikaa komune yuaingga duya takngatui pasiwawi akaaing? \q2 Siwan aminu wai sinanga komune yuaingga gatane noman takngaka akaaing, ba wena? \q1 \v 13 Buyambam tapa, nata gae akgatangamiakge ayanggawanggat. \q2 Sike tembana kuupbam tumuk wamu gae asinggan yanggat. \q1 \v 14 Siwan ngana Buyambam tapa, dasingge gata masa nae namunggayak? \q2 Dasingge siknga gata nae kusopunggayak? \q1 \v 15 Sike tupa waatdaka yukumuneta apu apmanu na toknga gwaamuke akupitde dapaknga singgak. \q2 Gata nae meya nami waaknga tasiwan kwatana tuyuknga siwan na meya buyak siknga yuat. \q1 \v 16 Buyambam tapa, gatane musiptok kakngata na gwa usukwatapbut. \q2 Gata na atnuke gatukande siknga tasiwi maikum. \q1 \v 17 Gata unzingu kwakngaom gatu zikaane ngang tasiwawi meya asinggan kaat. \q2 Siwan meya waakwau na umupbasikaingu wa unzing, yanggata paptake keu kuupbam usikwatanggak binga singgak. \q1 \v 18 Sike gata tasiwi natane dongaat gatu notna siknga apaapa ngangga gwa napmake kuking. \q2 Unzingge apmanu zikaa dakata yanggatak notna binga dakngawan yuat. \c 89 \s1 Kau aaknga Etanda matakut. \q1 \v 1 Buyambamtapa, nata kau asinggan gatane butaya wamde yanggak kaknga asinggan taiwit. \q2 Siwan asingganu nata wamu yanggaak kaknga teke gatu takngatu dua yanggayakge yakapit. Yanikapa bapuna masa masa aatningga atnatapning. \q1 \v 2 Nata yanikapmake gata ninde musip gwaangu asinggan asinggan natanimunggayakge yaniwit. Sike gatane siakan wam taknga tapatekwan binga dua singgakge yaniwit. \q2 Ngan, wamu waaknga ena kakaa komda kekeknga yuak binga yuak. \q1 \v 3 Gata anzing yakuyak, “Nata aminu tapatu gwa yawa yukut. Siwan pasap wam taknga iat yata kekekakut. \q2 Ngan, nata wamu takngatu puya amina Devitde gwa yawa kekekakut.” \q1 \v 4 Siwan nata anzing inikum, “Masande aminu gatane dongune nana aatningu kuut kingu dakngake yutning. \q2 Sike asingganu gatane dongune nana tapatu tasiwa king dakngake yuwik.” \q1 \v 5 Buyambam tapa, angela yekaune yuaingga noma nomana tasikuyakge kau taikaing. Taike ita gatane umanda yatangenakaing. \q2 Sike waakwakga kap taknga taikaingu gata siakan wam takngakan tawanggayakge taikaing. \q1 \v 6 Dasingge, Buyambam tapa, aminu yekaune tapatu ga binga tapatu wena. \q2 Siwan angela kuut unzakan, ga binga tapatu wena. \q1 \v 7 Sike angelata paut tasikengu gae akgwaukaing. \q2 Siwan angela wa kuupbamda ga takumbasike gae akgwaukaing. \q1 \v 8 Buyambam tapa, ga Anutu kekekngaka bamban tapa, aminu tapatu kekeknga buyambamu gata pake yuayak binga wena. \q2 Sike ga wamu ayanggayak takngakan asinggan tawanggayak. Ga tapatekwana kaya dua daknganggayak. \q1 \v 9 Siwan gata yanggabamu kekekngana kaya gwenu kayuak. \q2 Sike sambuita enawanu gata yawi kuma siknga yuak. \q1 \v 10 Gata Isip nana amindane kekekngana kuupbam gwa zipbuke pasiwi maiking. \q2 Siwan gikane kekeknga aknganeta iwanda gwa yapbike yanikwasiwi datakuking. \q1 \v 11 Sike yekapat gatu kepdakaat ngangu gikanekan. \q2 Gata kepdaka tasike sangabamu undang yuaing kaya pasike pekuyak. \q1 \v 12 Siwan gatakan keu kuupbam pasike tekuyak. \q2 Tawanu Tabor dakaat gatu Hermon dakaat ngang aminda taikaing binga umandae apbakngake gae kap taikamayak. \q1 \v 13 Gatane kekekngaka buyambam siknga. \q2 Kekekngaka inata siknga kundu yuak. \q1 \v 14 Gata king kapa yuke aminu kuupbam noman takngane kayuwayak. Sike aminu wam yot gwene usanzikgayak kaya noman gan tasinggayak. \q2 Gata amin kuupbamde take natayamuke wamu ayanggayak takngakan asinggan tawake ga tapatekwan ba dua singgayak. \q1 \v 15 Sike aminbamda umanda yatangenakaingu apbaknganing. \q2 Aminbamda gae wesim kuke sukukaingu wa unzing kakaa akngane sukukaing. Siwan waaminda apbaknganing. \q1 \v 16 Sike waaminu umanda kopsa akngae kwakngaom gatu zikaane ngangu apbakngake yatangenakaing. \q2 Ngan, gata puya noman nomana akngakan ie tasinggayakge kan natanggamatake apbakngakaing. \q1 \v 17 Dasingge, gata ninu kekekanimi umaninda kopsa aknga siwan ninda asiknga bakngakamang. \q2 Ngan, gata musip kwikwik natanimuke gatanimuwawi ninda kekekake amak kaknga yapikamang. \q1 \v 18 Siakan. Gata gika nindane kuyanin yuak kapa yawi yuak. \q2 Ngan, ga ninu Isrel amindane Anutunin, gata king kapa ninde nimunangge yawi yuak. \q1 \v 19 Tupa siknga gata mia takngatu puya aminda sikngae yamukuyak. \q2 Yamuke anzing yanikuyak, \q1 “Nata amak aminu tupan sikngaapa gwa yawa yukut. Siwan nata kinggane kupna gwapakngine gwapungamukum. \q2 Nata aminbamde banakan take waapa tewa king kapa yuak. \q1 \v 20 Ngan, nata Deviu king kapa dakngawikge wel gwapakngane tukwamba gindane king kapasa dakngakut. \q2 Natane puya amin tapanan. \q1 \v 21 Unzingge natane kekekngana iat gatake asinggan yuwik. \q2 Sike nata kekekangama kekeknga yuwik. \q1 \v 22 Sike iwanata amak tasike i yapbitnanga dua. \q2 Aho, wai aminda dua tasiwa maiwik. \q1 \v 23 Siwan nata itane iwana yainggamumbit. \q2 Ngan, aminu waakwau ie apbitaningu atzipa kumning. \q1 \v 24 Sike ie nata take natangamuke iat gatake asinggan yutzim. \q2 Sike kaawa iat iwanaat amak tasiwan kakengu nata tasiwa iwana ayapbimbik. \q1 \v 25 Siwan kepna imiu yanggabamu \q2 Mediterenian gweneta kuku yangga buyambam tapatu Yufretis ngang inikaingune sandewik. \q1 \v 26 Sike ita nae naninggamatake anzing yawik, \q2 ‘Ga natane nana. Siwan natane Buyambam tapana. Gata nae kakuya tasike asinggan gatangamunggayak,’ ngang yawik. \q1 \v 27 Siwana nata yawa waaknga tupan tapa dakngake \q2 kingu kepna kepna yuaingu kuupbam yapbimbik. \q1 \v 28 Sike nata ie take siknga asinggan natangamit. \q2 Siwana nata pasap wamu takngatu ie tasiwa pasap taknga nit katang asinggan asinggan yuwik. \q1 \v 29 Ngan, aminu itane dongane nana tapatuta kingu asinggan dakngawik. \q2 Siwan itane dongane nana kingu waapata Isrel nana aminu asinggan kayuwik. Unzing sanga ena kakaa komune yuaingu asinggan yuaing binga. \q1 \v 30 Siwan ngana itane bapuna masan aatningga \q2 natane mama wama ayama sandeke, \q1 \v 31 natane noman taknga dua ba tawaning, \q2 ba natane wamae masa imuke mama wama dua ba tawaning. \q1 \v 32 Ayok! Nata wai aknganae natapa kuwan nata meya yake yamit. \q2 Siwan nata gutongana tasikaingge natake atzipmake toknga yamit. \q1 \v 33 Siwan ngana tapduu waomune Devitde dongge take siknga natangamit, tendeknga wena. \q2 Sike natanu i dua teke, wamu ie yawa kekekakut taknga dua tewit. \q1 \v 34 Sike nata pasap wam taknga iat tasikumau dua zipbuwit. \q2 Siwan tapatekwan wamu takngatu wamaatangu genaneta dua yawit. \q1 \v 35 Na Anutu noman takngakan tasinggat tapanin. Na waakngae natapa siwan wamu waaknga yawa kekekakut. \q2 Nata sipdukan yawa wamu waaknga asinggan asinggan yuwik. Wamu kekeknga waaknga anzing, nata Deviu kemu dua iniwit. \q1 \v 36 Sike wamu inikumu itane bapuna wena dua sining. Waakwau asinggan yutning. \q2 Siwan gunzitda yuak binga itane dongata aminbamdane tupan tapaapa dakngake komdubam siknga unzing kayutning. \q1 \v 37 Sike waakwaau asinggan yutning. \q2 Unzing yakau kakaa nimunggakga aminbam yeuyaman natane wama siakan gan siwikgen siking.” \q1 \v 38 Siwan ngana apmanu kingu gika yawi yukut tapae kaanga natangamunggayak. \q2 Kaanga natangamuke gata i gwa teke masa imunggayak. \q1 \v 39 Sike wamu takngatu puya amindaat yawat kekekakut taknga gwa sandekgayak. \q2 Sandeke kinggane kup daka gwapungamukuyau gwa sandeke kepdakane mumbi wasap sikut. \q1 \v 40 Gata itane damanu yotbam gapmae tasibasikuu \q2 gwa zipbuke yotna kekeknga gwegwenu apasiwi maiking. \q1 \v 41 Sike aminbamde wagwak saak kuke sangana kakengu kukwae apakaingunin. \q2 Kukwae pake notna iat wesim yuaingga sapdut wamu inikaing. \q1 \v 42 Ngan, gata itane iwana akapewi amak tasike ayapbiking. \q2 Siwan gata pasiwi musip gwaang natapbing. \q1 \v 43 Gata tasiwi itane amak amina dua kekekake ambing. \q2 Siwan amak tasikaing ngana gata dua gatangami tiuukake apimakut. \q1 \v 44 Gata umana kopsa king ngang iniking kaknga sandewi umana waaknga gatu dua yuak. \q2 Dua yuke aminu gatu dua kayuak. \q1 \v 45 Gata tasiwi aminuake zet siknga siwan \q2 maaknga buyambam takngata usukwatapbut. \q1 \v 46 Buyambam tapa, ga ninde tape mamayasim kusopuya? Ba asinggan? \q2 Gatane musiptok taknga katap gwen binga tokngaake tapduknga dasing yuwik? \q1 \v 47 Buyambam tapa, butaya gata ninu tapduu dapaknga yuamang aminde natapso. Gata ninu tumukuyak. \q2 Siwan ngana ninu kuupbam akungwake asopunim. \q1 \v 48 Maminda asinggan asinggan yuke dua kupik? Maminda kekeknga yuke aminda kupan kwaipeaing komune dua kuwik? \q2 Unzing binga aminu tapatu wena. Wena siknga. \q1 \v 49 Buyambam tapa, sike dasing? Apmanu ninde take dua nataayak ba? \q2 Sike wamu kundu na Devitde musipba kwikwiknga asinggan natangamiyakge yawi kekekakuu dasing? \q1 \v 50 Buyambam tapa, gata na puya amin tapakae natanggamatayo. Aminda nae sapdut wam nanikaing. \q2 Sike na waiaknga aknga katum aminu kunduta nanikaingunin gwaamuke yuat. \q1 \v 51 Buyambam tapa, gata na king kapa dakngake yuwitde napmakuyak. \q2 Siwan ngana natane iwanata nae wamu waiaknga aknga nanikaing. Sike keu kuupbam nata kunggat komune wamu waiaknga aknga atnanikaing. \q1 \v 52 Ninda Buyambam tapatane umana asinggan asinggan yatangenatnim. \qc Siakan siknga. \c 90 \ms1 Buk 4 \mr Sam 90-106 \s1 Kau aaknga Mosesdane tumuk wam taknga. \q1 \v 1 Buyambamtapa, ga nindane yotnin siknga binga yuayak. Ge tupa nindane bapunin kaya gaat gatake yuking. \q2 Ge apmanu nikaya unzakan yuamang. \q1 \v 2 Siwan Anutu, ga asinggan asinggan yuayak. \q2 Tupa yukuyak ngang masan kaa ayuya. \q2 Sike tapduu tawanu kuupbam wena siwan gata sangabamu kepdakane nana dua yawi yuking komune ga ayukuyak. \q1 \v 3 Gata amin pasiwi akungwake gatu keek dakngakaing. Siwan gata anzing yakuyak, \q2 “Ginu aminu keune nana akungwake gatusa keek daknganong,” ngang yakuyak. \q1 \v 4 Sike nindane natdetdetdanine nataamangu, \q2 nakanu 1,000-nu kwaapzang siknga ngana gata kawi tapduu gwendukan binga singgak. \q1 Siwan tapduu wa zeetgaman akuwan wena singgak. \q2 Unzing kwep kwakake gwanzokut binga siwan gatu amak aminda iwanae gwauke zikaane tapduu dapaknga wamayuke kuwawan notna tapatuta ie tangge apunggak binga singgak. \q1 \v 5 Gata tasiwi aminu kuupbamda kungwakaing. \q2 Kungwake wena sikaing. \q1 \v 6 Wa unzing, zongazonga tembana kana kayuk siknga siwan tapuya kana zitziknga siknga sikaing binga singgak. \q2 Siwan ngana bangee kananu akupiakaing. \q1 \v 7 Gata ninde kaanga natanimunggayakge ninu pasiwi maikamang. \q2 Gata ninde musipba toknga natanimunggayakge ninu gae asiknga gwaukamang. \q1 \v 8 Gata nindane waiaknganinu kuupbam akaayak. \q2 Ngan, waiaknga ninda akusopuke tasikamangu wa gata aanggaman peke akakapmanggayak. \q1 \v 9 Kaanga gata nataayak kaknga tapduu ninda keune yutnanga komu atzipmandaknganggayak. \q2 Siakan siknga, nindane tapduu zeetgaman wena sikaing. Siwan ninda meya buyak yuke waung kaknga sipdukan yana konggak binga. \q1 \v 10 Sike ninda nakanu 70 ngang gan kayuk yutnanga. \q2 Sike ninda kekeknganinu kaya gamu nakanu 80 ayutnam. \q1 Siwan ngana nakanu kuupbamu wa yuamangu ninda puya tokngabam tasike meyakan kaamang. \q2 Kaatna nakanu wa kuupbam zeetgaman wena siwa nikaya kuut akumna wena singgak. \q1 \v 11 Siwan mamin amin tapata gata musiptok siknga natake sanga kekeknga tasinggayakge natapan kakaa siwik? Wena. \q2 Dasingge? Gatane musiptou toknga siknga singgak. Siwan aminda gae asiknga gwautnanga aknga buyambam siknga siwik. \q1 \v 12 Gata ninu katak ninindamumbinu ninda tapduu kepdakane mamaya yutnanga dua ngangu apme natapnim. \q2 Unzing siwanu ninda sanga waakngae natapna kakaa siwik. \q1 \v 13 Buyambam tapa, tapduu datdasing gatane musiptok kakngaka yuwik? \q2 Gata musiptok kakngaka teke ninu gikane puya amindae butaya natanimuyo. \q1 \v 14 Gata ninde butaya siknga asinggan nataayak. Siwan ninu gata butaya wa natanimunggayak kakngata tembana bamu banimuwawan yutnim. \q2 Unzingge asinggan ninu kayuk yuamangge ninda apbakngake musip gwaang natapnim. \q1 \v 15 Tupa gata tapdukbamu meya ninde atnimukuyak. Unzingge gata apmanu apbakngananga aknga nimuyo. \q2 Unzing nakanu kwaapzangu wai yukumangge tangge. \q1 \v 16 Gata gikane puya pasinggayak kaknga ninu gikane puya amindae yeitnimuyo. \q2 Gatane kekeknga noman akngaka nindane bapuninde yeuyamuyo. \q1 \v 17 Buyambamtapa, ga nindane Anutunin. Gata ninde musip kwikwik natanimuke ninde take pasiyo. \q2 Siwan sanga kuupbamu ninda tasinimu takekan siwik. \q2 Siakan siknga. Gata sangabamu ninda tasinimu tapi kekekawan takekan yutning. \c 91 \q1 \v 1 Aminu tapatuta Anutu enane siknga yuak kapae kuwan, Anututa kakuya tasiwikge. \q2 Siwan Anutu kekekngana bamban tapae inengan siknga yuwawan Anututa usikwatapik. \q1 \v 2 Siwan aminu waapata Buyambamtapa anzing iniwik, \q2 “Gata na takotnake na gata katak nanduyuwayak. \q1 Ga natane Anutuna. \q2 Nata gae baniu asinggat.” \q1 \v 3 Siakan siknga, Anututa ga katak ganduyuwanu aminu kunduta gutnangge natake bungep pasining ngana ga dua tasiwan maiya. \q2 Siwan ga atakotnawanu maiu wai akwakga ga dua taning. \q1 \v 4 Ita ga katak usikwatapik. Unzing taau minga gwenda mateknga piata usikwatapmanggak binga. \q2 Ngan, ina unzakan ga Buyambam tapatane pia sayatde gepbiatang kusopuwi ita ga ganduyuwik. Sike i akganduyutnanga akngae kemu dua yanggak. \q2 Unzingge ga Buyambam tapaat yutzon. Unzing aminda amakgane tiunggu sande maseatang kusopunggak binga. \q1 \v 5 Sike zikaanen, sanga wai tapatue dua gwaumza. \q2 Siwan kwakngaomun, sanga takngatuta zeetgaman apu ga tasiwan maiwiakge dua gwaumza. \q1 \v 6 Sike gatu zikaane maiu buyambamu takngatuta apan kakengu dua gwaumza. \q2 Ina unzakan, sanga wai takngatuta gunzitbam tapane gata maiwiakge apan kakengu dua gwaumza. \q1 \v 7 Sike amak aminda aminu 1,000-nu zipa gae wesim kumning. \q2 Siwan 10,000-da katakga siapa saak kumning. Kupanu undanga. \q2 Sanga kumnanga aknga gaenganu dua apik. \q1 \v 8 Unzingge dua gwauke gika kaawinu \q2 Anututa waiaknga wai aminda tasikingge yake meya ayamik. \q1 \v 9 Ga Anutue kuke sanga waiakngae akusopunggayaunin, \q2 siwan Anutu enane sikngaapata ga ganduyuak kapanin. \q1 \v 10 Ngan, ita ga tapan takekan yuwi sanga waita gae apnanga dua. \q2 Siwan maiu buyambamu takngatu gae yotdane wesimu kunanga dua. \q1 \v 11 Dasingge, Buyambam tapata puya angelanae yaman \q2 kepi kuupbamu sukuwiyau ita gandutning. \q1 \v 12 Siwan angelata katakngata ga tapa \q2 kenzomba sup gwene dua tepsa. \q1 \v 13 Siwana gata kaap zongu laion gatu gomok waiaknga ngang yainggamumza. \q2 Ngan, kaap zongu gumbanga laion gwekat gomou buyambamu waiakngaat yaipapaakusiwi dua gasisan. \q1 \v 14 Anututa anzing yanggak, “Nata aminu nae siknga nataaingu apapit. \q2 Ngan, aminu nae katak siknga nataaingu nata katak siknga kayuwit. \q1 \v 15 Sike tapduu aminda nae tumuk wam yaningu nata atnatayamit. \q2 Sike meya takngatu waaminde apanu na iat yutnim. \q2 Iat gatake yuke waaminu apake umana kopsa yamit. \q1 \v 16 Siwana nata kayuk yutnanga aknga yamuke isapakopa tapduu mamaya yutning. \q2 Yuwawa nata gatuna papa naat gatake yutnim.” \c 92 \s1 Kau aaknga miti kap. Sapat tapduk tainanga. \q1 \v 1 Buyambamtapa, ga Anutu enane sikngaapa. \q2 Nata kap taike umanda yatangenawitde natapa take siknga singgak. \q1 \v 2 Sike tembana tapduu kuupbam gata nae siknga nataayakge natake \q1 umanda yatangenawitde natapa take singgak. \q2 Siwan zikaane kuupbamu asinggan nanduyuwayak kakngae yakapitde natapa take singgak. \q2 \v 3 Nata gita daka tanguwa gakngae take yawan \q1 \v 4 Dasingge? Gata nae puya kekeknga tasikuyakge natapa kuwan nata musip gwaang siknga natakengu \q2 nata apbakngake kap gae tainggamunggat. \q1 \v 5 Buyambamtapa, gata puya buyambam siknga pasinggayak. \q2 Gatane natdetdetda buyambam siknga. \q1 \v 6 Sike aminu natdetdetna wena amindanu \q2 wai aminu zonga zonga taketa akopning binga ngangu natdetnanga dua. \q1 \v 7 Ngan, waiaknga tasikaing aminu sangabam pake take yutning. \q2 Siwan ngana gata waaminu gatukande pasiwi maining. \q1 \v 8 Dasingge, Buyambamtapa, gika siknga king kapa asinggan asinggan yuayak. \q1 \v 9 Ninu atnataamang. Aminu gatane iwanda dakngakaingu \q2 waakwau akumning. \q2 Ngan, waiaknga tasikaing aminu kuupbamu gata ayaipakepu peya. \q1 \v 10 Siwan ngana gata nae kekeknga buyambam namukuyak. Unzing kekeknga ikwawa gamanu wawi gwendane binga. \q2 Gata nae take tasikuyakge na asiknga baknganggat. \q1 \v 11 Sike natane iwana pasiwi maiwanu kainata gwa kakum. \q2 Siwan gata iwana yapbimbi datakuke kwanamu sikingu maakngata atnatapbum. \q1 \v 12 Siwan ngana amin noman aminu take siknga, zanggwa dakandakata buya buyambam aakaing binga yutning. \q2 Unzing katau buyambam sida ngang yanikaingu tawanu Lebanon komune nana dakandakata buyambam siknga takakaing binga. \q1 \v 13 Noman aminu waakwau Buyambam tapatane yot gwekatang katau gwa kwaiwan yuking binga yutning. \q2 Katau wa dakandaka Anutunindane yotnaatangu take siknga akokaing. \q1 \v 14 Sike katau wa dakandaka damana gwa sike ngana tapuya awasike yuaing. Katau waakwau kekeknga yuke dua kupiakaing. \q2 Itane tatakngi gwegwenga asinggan yuke buyana aatning. Unzing, aminu noman aminu aminuake sining ngana kekekake yutning. \q1 \v 15 Kekekake yuke kepi waakngata aminu anzing yeuyamuning, \q2 “Buyambamtapa noman siknga. Na gatangamunangge akekekangamunggak. Itane gutongana wena. Wena siknga.” \c 93 \q1 \v 1 Buyambamtapata king kapa yuak. \q2 Aminu kuupbam kayuak. \q2 Itane umana kopsa siknga aknga tauk ina usikwatanggak binga. \q1 Ngan, kekekngana buyambam siknga. \q2 Ita keu andaka tasiwan kekeknga siknga tangine yuak. \q1 \v 2 Buyambamtapa, tapduu sangabamu dua aake yuking komune \q2 ga ayukuyak. Ga asinggan asinggan yuayak. Yuke King kapa asinggan asinggan yuayak. \q1 \v 3 Buyambamtapa, yanggabam gwenu amunandang siknga \q2 gakngau kumzang gakngau yanggak. \q2 Kekeknga siknga yanggak. \q1 \v 4 Yanggabam gwenda gakngau yanggau wa mateknga dua. \q2 Siwan yanggabam gwendane sambuya enake gakngae kekeknga taku tangukgak. \q2 Siwan ngana gatane kekekngaka buyambam siknga. \q1 \v 5 Sike gatane mama wamba kuupbam asinggan asinggan yuaing. \q2 Siakan siknga. \q2 Buyambamtapa, gatane yotda siknga asinggan asinggan yuak. \c 94 \q1 \v 1 Buyambamtapa, ga Anutu, gae waiaknga tasikaing aminu meya yake ayamunggayak. \q2 Sike apmanu gata kaanga nataayak kakngaka waaminde yeuyamuyo. \q1 \v 2 Gata tasiwi amin kuupbamda gatane kaikane wam yaning. \q2 Gata apman apuke yamandet aminda waiaknga tasikaingge yake meya yamuyo. \q1 \v 3 Tapduu mamaya yuak ge wai aminu yuyukngae bakngake yutning? Buyambamtapa, tapduknga mamaya yuak, ba? \q2 Tapduu datdasing binga yuakge yamandet aminu waiaknga tasikaingge baknganing? \q1 \v 4 Tapduu datdasing binga yuakge wai aminda \q2 waiaknga tasiningge yamandet dakngake bakaning? \q1 \v 5 Buyambamtapa, gatane amindabamu waaminda \q2 apasiwan maiwan meya buyambam yamukaingunin. \q1 \v 6 Sike waaminda maya apna gwa kumbingunin zipan kungwakaing. Zipan kupan waatdaka minganana gwa kumbingu kuut zipan kungwakaing. \q2 Zipan kupan aminu maa nana ngana pakapu inengan yuaingu iat kuut zipan kungwaikaing. \q1 \v 7 Siwan anzing yakaing, “Buyambam tapata ninu dua ninduak. \q2 Anutu Isrel amindane apata sanga ninda tasikamang kaknga kake ngana undanga ngang nataak,” ngang yakaing. \q1 \v 8 Ginu natane aminabam, dasingge ginda kepi yumdekan taknga unzingu tasikaing? \q2 Ginu katum amin, zaapduk ngaya natdetning? \q1 \v 9 Anututa nindane maaknginu pasikut. Unzingge asikaya ita dua natapik, ba? \q2 Siwan Anututa nindane kaininu pasikut. Asikaya ina dua kaak, ba? \q1 \v 10 Ita amin kuupbam kayuak. Ayok! Asikaya ita waakwau dua papanomataning, ba? \q2 Siwan waapa aminu kuupbamdane yanindamumsa apa. Asikaya i natdetdetna wena ba? \q1 \v 11 Buyambam tapatanu aminu kuupbamdane natdetdetna atnataak. \q2 Sanga kuupbam ita tasinangge natapningu buya dua aawik ngang atnataak. \q1 \v 12 Buyambamtapa, gata aminu tapatu gikane mama wamba inindamumbinu \q2 aminu waapata apbakngayok. \q1 \v 13 Gata unzingu wa tasinggaau wa ie yuwatakak imunggak. Imi waapa meya kundu dua kawik. \q2 Siwawan wai aminu kungwake kupsa aminda yuaing komune kuning. \q1 \v 14 Dasingge, Buyambam tapata inane aminabamu dua kapewik. \q2 Siakande siknga, ita aminabamu masa dua yamik. \q1 \v 15 Sike masande noman aminda wam yaning kopatangu yawan kuku noman gan siwik. \q2 Siwan noman aminda take ngang natake wamu nomanu waaknga tawaning. \q1 \v 16 Maminda enake na gatangamuke wai aminu yaipakepu pewik? \q2 Maminda enake na gatangaman gutonga tasia aminda nutnangge natake tasiwa maiwik? \q1 \v 17 Sike Anututa dua gatangamukut gamu, \q2 asikaya kupsa aminda keu yuaing kopatang na zaatgaman gwa pewam. \q1 \v 18 Na anzing yakum, “Kepina saweknga. Na gwa pimananggenggat,” ngang yakum. Siwan ngana wena. \q2 Buyambam tapa, gata butaya siknga natangamuke na tapi nata waiakngaatang dua pimakum. \q1 \v 19 Sike na musipmaatang meya natake sangabamde natanggamatanggat kopatangu gata tasiwi \q2 musipma kwikwiknga yuwan apbaknganggat. \q1 \v 20 Ga gwapaknga aminu kawi wai siwanu puya iat dua gatake pasikaing. \q2 Waakwakga mama wamu ina peke yawan kekekawan aminu waiaknga tasiningge yanikaing. \q1 \v 21 Sike waakwau unekan yuke noman amin pasiwan mainingge yandekaing. \q2 Siwan gutonga dua tasikaing ngana temapa yanikaing. Yanike zipa kumninggen. \q1 \v 22 Siwan ngana Buyambamtapa, na gatangamunangge asiknga kekekanggaunin. \q2 Ngan, Anutunata na kakuya take tasiwawan ie kuke kusopuke yuat. \q1 \v 23 Siwan nana waakwau waiaknga kwaapzang tasiking. Unzingge yake gutonganae meya apme yamik. \q2 Ita waiaknganae natapan kuwan ita apme zipan kumning. \q2 Unin, Anutu, Buyambam tapaninda, gatukande siknga pasiwan maining. \c 95 \q1 \v 1 Ginu apnong! Ninda apbakngake kau Buyambam tapatane umana yatangenatnangge taina. \q2 Ninda Anutu kekeknga siknga apata ninu gatu pakutde natake ninda kap taike ie ainggamatake apbaknganim. \q1 \v 2 Ninda ie inengan kuke musip gwaang kaknga inina. \q2 Ninda kau kundu taike bakngake itane umana yatangenatna. \q1 \v 3 Dasingge? Buyambamtapa i Anutu kekeknga siknga apa. \q2 Ita Kingu kekekngaapa yuke ita anutu pupuknga kuupbam ayapbike enane siknga yuak. \q1 \v 4 Ita kepna kepna kuupbam kayuak. Amunandang siknga gapmene yuainguneta kuku \q2 gatu tawanune enane siknga yuaingu kuut kayuak. \q1 \v 5 Ita ina siknga kepdakaat gatu yanggabam gwekat pasike pekut. \q2 Unzingge ina kayuak. \q1 \v 6 Ginu apnong. Ninda gwapaknginu gwetake inimbakngana, Buyambam tapata ninu pasikutde. \q2 Ayok, inimbakngake ninda ie wesim kuke munu putna. \q1 \v 7 Dasingge? Anutu i ninu kuupbamdane apa. Ita ina ninu kakuya tasike ninu sipsip binga ninduyuak. \q2 Ninduyuke ita ninde sanga kuupbam atnimunggak. \q1 Unzingge ginda ie wam natapnong. \q2 \v 8 Buyambam tapata anzing yakut, “Ginda musipza kekeknga ma wamakusiwam. \q2 Unzing tupa bapusaat Moseskat keu komdu umana Meriba gatu Masa ngang inikaing komu sanga wena kepban komune tasiking bingan. \q1 \v 9 Waaminda keu waomune yuke puya nata kekeknga pasikumu \q2 kakapbing ngana na tanzit tasiwa sikut. \q1 \v 10 Tanzit tasiwawa nata musipmaiu waaminde natayuwawa kuku nakanu 40 sikut. \q2 Unzingge nata anzing yakum, ‘Musipnaatangu nae dua nataing. Asingganu kepi nata teyamukum tapa ateaing.’ \q1 \v 11 Unzingge nata musiptok natake waaminu nata anzing yanikum, \q2 ‘Ginda you ayuwan takananga komu ginde damunangge natat ngana dua dama koke yuwatakawik,’ ngang yakum.” \c 96 \q1 \v 1 Ginda kau kayuk kaknga aknga Buyambam tapae tainong. \q2 Ginu kepna kepna nana aminu kuupbam sikngata Buyambam tapae kau tainong. \q1 \v 2 Kau Buyambam tapae tainong. Taike itane umana yatangenatnong! \q2 Tapduk tapduk ginda aminbamu anzing yanikapnong. Buyambam tapata inane aminu panggakge yanikapnong. \q1 \v 3 Ginda itane umana kopsa akngae aminu kepna kepna nana dongu kuupbamde yanikapnong. \q2 Yanikapmake puya gwaang gwangu buyambamu ita tasinggakge yanikapnong. \q1 \v 4 Dasingge? Buyambamtapa umana kopsaapa. Ge ninda umana kumzang siknga yatangenatnim. \q2 Sike anutu pupuknga wa Buyambamtapa binga dua. Unzingge ninda ie gepbiatang koyutnim. \q1 \v 5 Dasingge? Anutu pupuknga aminu dongu kundutane, wa Anutu siknga dua. \q2 Siwan ngana Buyambamtapa sangabamu ena kakaa komune nana pasike pekut tapa unin. \q1 \v 6 Buyambam tapata inane yotnane yuke umana kopsa siknga king kapa yuak. \q2 Siwan ita kekeknga akngatane toiknga. Siwan sanga gwaamgwaamde toiknga. \q1 \v 7 Ginu aminu kuupbamda itane umana kopsa akngaat \q2 gatu kekeknganaat ngangge apbakngake yatangenatnong. \q1 \v 8 Ginda Buyambam tapatane umana kopsa akngae yatangenatnong. \q2 Sanga kundu ie imunangge pake yotnane kopnong. \q1 \v 9 Ginu aminu kuupbamda Buyambamtapa takwan yuak kapae munu puke inimbaknganong. \q2 Inimbakngake ginda ie akgwauke dandansa yamutnong. \q1 \v 10 Sike ginda aminu keu komdu komdune nana kuupbamu anzing yaninong, “Buyambamtapa king kapa yuak.” \q2 Siwan ita kepdaka tapan kekekawan saa sinanga dua. \q2 Masande Buyambam tapata kepi noman takngane wam usanzike aminbamu yuyuknga yuaing kakngane usanziwik. \q1 \v 11 Sanga kakaa komune nanaat gatu aminu kepna kepna nanaat ngangu ginda apbaknganong. \q2 Yanggabam gwen gatu sangabamu gaatang yuaingu kuutda gakngatbam tasike ayanggamatanong. \q2 \v 12 Puya anga kuupbam gatu nanamu kuupbamu gaatang yuaingu ginu kuupbamda apbaknganong. \q1 Siwana katau zongaatang nana kuupbamda kau apbakngake tainong. \q1 \v 13 Dasingge, Buyambam tapata apuke aminu \q2 kepna kepna nana kuupbamdane wam usanzitnangge apik. \q1 Siwan ita aminu kuupbam kepi noman takngane usanzike tasiwik. \q2 Tasike siakan wam takngane usanziwik. \c 97 \q1 \v 1 Buyambamtapa kingu tupan tapa. Kepdaka ga asiknga bakngayo. \q2 Sike ginu keu yangga banakan yuaing dakandakasimu musip gwaang natapnong. \q1 \v 2 Minga gatu zikaa aknga ngangga Anutu banakan yuwawan atakumbasikamayak. \q2 Atakumbasiwawat ita kepi noman takngane tawake aminu usanzike kayuak. \q1 \v 3 Iwanata takumbasiwawa ngana ita tasiwan \q2 katapda tupan isitakuke iwana yasipuyukgak. \q1 \v 4 Siwan ita tasiwan yapasik gatu siwawan kepdaka kakaa singgak. \q2 Siwan kepdakata waenga waaknga kake asatnakaing. \q1 \v 5 Anutu waapa aminu kepna kepna nana aminu kuupbamdane Buyambam tapa. \q2 Siwan Anututa apan kake tawanu dauyapmake yangga binga dakngakaing. \q1 \v 6 Siwan sanga ena kakaa komune yuaingga itane yuyuknga noman takngae yeuyaman \q2 kake aminu kuupbamda umana kayaapa ngang nataaing \q1 \v 7 Siwan aminu anutu pupukngae munu puke inike umana yapangenakaingu \q2 waaminu asiknga maakaning. \q2 Anutu pupuknga wa kuupbamda Anutue gwetake munu putning. \q1 \v 8 Munu puwan kake Saion nana aminu kuupbam gatu yotbamu Juda nana apbakngakaing. \q2 Ngan, aminu Juda kep komune yuaingu kuupbamda \q2 banip gwaangu gatane kot natake apbakngakaing. \q1 \v 9 Buyambam tapa, ga Anutu enane siknga apa, kekekngaka bamban tapa, gata keu kuupbam kakuya tasinggayak. \q2 Ga umanda kopsaapa siwan gata anutu pupuknga kuupbam ayapbikgayak. \q1 \v 10 Buyambam tapata aminu waiaknga tasinangge dua nataaing aminde take siknga natayamunggak. \q2 Ita kakuya inane noman aminabamu \q2 katak kayuke toknga amindane kataune sandepakapuke kayuak. \q1 \v 11 Sandepakapuke amin nomande Anututa kakaa aknga ayamuke pasiwan \q2 musip gwaang natake waaminu apbakngakaing. \q1 \v 12 Ginu amin noman, ginda Buyambam tapae apbaknganong. Bakngake ie gaak wam ininong. \q2 Takeaknga gatu noman siknga aknga ngangu Anutu waapatakan tasinggakge apbaknganong. \c 98 \s1 Aaknga kap taknga. \q1 \v 1 Ninda kau kayuu takngatu Buyambam tapae tainim. \q2 Dasingge, ita duya inata inata take siknga pasinggak. \q1 Pasike inane kekekngana buyambamu yuyuknga \q2 takwan takngane tasike ita amau ayapbikgak. \q1 \v 2 Buyambam tapata amak tasike yapbikutde gwa yakapbut. \q2 Yakapmake ita noman nomana tasike aminabamu gatuna sendeke pakut taknga yeuyaman aminu kepna kepna nana kuupbamda kaking. \q1 \v 3 Siakan, ita wamu ina yawan kekekakut takngae natake Isrel nana aminde butaya natayamuke dua kapekut. \q2 Dua kapewan aminu kepna kepna nana kuupbamda kawawa Anutuninda amau tasike yapbike ninu gatuna pakut. \q1 \v 4 Ginu aminu kepna kepna nanata kap taike Buyambam tapae apbaknganong! \q2 Siwan musip gwaang kap taike itane umana ayatangenatnong! \q1 \v 5 Yatangenake ginda gita tanguke kap taike Buyambam tapae umana aknga yatangenatnong. \q2 Yatangenake gita tanguwa gakngae take siknga siyok. \q1 \v 6 Siwan pum gatu benggo ngang puyake ayanggamatake \q2 Buyambamtapa king kapaninde apbaknganong. \q1 \v 7 Siwan nata nataau yanggabam gwenu gaat pis gatu sanga bamu gaatang yuaingu ginda kapzang yanggamataningge nataat. \q2 Siwan kepdaka, ga gatu sanga gaeatang yuaingu kuupbamda kap tainingge nataat. \q1 \v 8 Siwan yangga atzipmakaing kapaapa ginda aminda kataknga wesikaing binga wesiningge nataat. \q2 Sike ginu tawanu kuupbamda, ginda Anutue kaine kap taike asiknga baknganingge nataat. \q1 \v 9 Nata nataau Buyambam tapae kaine kap tainingge nataat. \q2 Dasingge? Ita apuke aminu kepna kepna nana kuupbam kot yake usanziwik. \q1 Usanzike aminu kuupbam noman takngane usanziwan \q2 siakan siknga siwik. \c 99 \q1 \v 1 Buyambamtapa king kapa yuak. \q2 Yuakge aminbamda ie ayamuke gwautnong. \q1 Ita sia king dakane pukwiwan angela kautkaut yukumayak. \q2 Siwan kepdaka miamun siwikge nataat. \q1 \v 2 Sike Buyambamtapa kekekngana buyambam siknga keu Saion komune yuak. \q2 Ita umana kopsa siknga akngane aminu kepna kepna nana kuupbam kayuak. \q1 \v 3 Siwana umana kopsa waakngae gwauke yatangenatnong. Anutu waapa noman takngakan tasinggaunin. \q2 Anutu waapa noman taknga gatu takeaknga ngang kuupbam tasinggaunin. \q1 \v 4 Kingu kekekngaapa, ga noman takngaekan take siknga nataayak. \q2 Ngan, gata ninu Isrel nana aminu \q1 sanga take gatu noman taknga ngang tasinimde nimukuyak. \q2 Nimi ninda atawakamang. \q1 \v 5 Ginda Buyambam tapatane umana asiknga yatangenatnong. Wa nisane Anutunin. \q2 Ginda ie wesim kuke munu putnong. \q2 Sike Anutu waapa noman takngakan tawanggak kapanin. \q1 \v 6 Sike Moses gatu Aron ngangu \q2 Buyambam tapatane pris tapaat dakngake yukumayak. \q1 Siwan Samuel kaya Anutue mun puke inikaing aminkat nana tapatu \q2 waaminda Buyambam tapae tumuk wam iniwawa tumuk wamna atnatapbut. \q1 \v 7 Natake ita minga buyambam musaatang yuke waaminde yanikut. \q2 Siwan waaminda mama wamu wa Anututa yamukuu kuupbam tawaking. \q1 \v 8 Anutu, nindane Buyambam tapanin, \q2 gata amindabamdane tumuk wamna atnatapbuyak. \q1 Sike waiaknganin sandetnimunggayakge atnataamang. \q2 Siwan ngana gutonga tasikingge yake meya ayamukuyak. \q1 \v 9 Anututane umana yatangenatnong. Buyambam tapaninden. \q2 Siwan munu inane tawandakane putnong. \q2 Anutu, Buyambam tapanin, wa Anutu noman takngakan tasinggak kapanin. \c 100 \s1 Kau aaknga Anutue gaak wam ininanga kap taknga. \q1 \v 1 Ginu aminu kepna kepna yuaingu, ginda Anutue apbakngananga kap tainong. \q2 \v 2 Ginda Buyambam tapae musip gwaang natangamuke puya ie pasingamunong. \q2 Ginu kau apbakngananga taknga aknga taike ie wesim kunong. \q1 \v 3 Ginda Buyambam tapae natapa kekekayok. Ita Anutu siknga awiapa unin. \q2 Sike waapatakan ninu tumuke nipmakut. Unzingge ninu inane siknga. Ninu inane aminabam. \q2 Ngan, ninu itane sipsipna binga dakngake yuamang. \q1 \v 4 Ginda itane yotna gwene koke \q2 gaak inike umana yatangenatnong. \q2 Gaak inike tasiwa umana kopsa siwik. \q1 \v 5 Sike Buyambamtapa sanga take akngakan tasinggaunin. Asingganu ita ninde musip gwaang natanimunggak. \q2 Ita inane siakan wam takngana asinggan asinggan tawanggak. \c 101 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Buyambamtapa, nata kau takngatu gae musip gwaangge natake taiwit. \q2 Siwan gata kepi noman tawake wam usanzikgayakge natake kau tainangge nataat. Buyambamtapa, nata gae natake kau waaknga tainanggenggat. \q1 \v 2 Nata noman takngakan tawambit. \q2 Buyambamtapa, zaapduknga gata apu na gatangamuya? \q2 Gatangamuwawi nata noman takngakan yotnane yuke sukuwit. \q1 \v 3 Sike nata sanga wai takngatue natapa \q2 take ngangu dua siwik. Wena siknga. \q1 Nata sanga aminu Anutue masa imuke tasikaing kakngae asiknga bitanggat. \q2 Sanga wai waaknga dua siknga tawambit. \q1 \v 4 Nata aminu musiaatang sanga waie nataingu teke ie maa siknga yuwit. \q2 Ngan, waiaknga aknga gatukande teke ie dua siknga natapit. \q1 \v 5 Nata aminu kusopuke notnaapae inisapdukgak kapa \q2 asiknga tasiwa maiwan \q1 wamu gatuna yananga dua siwik. \q2 Siwan yamandet aminu dua kapewa yutning. \q1 \v 6 Sike na Anutue natake tawakaing aminkat \q2 gatake yotnane yutnim. \q1 Siwan aminu take aknga asinggan tasikaingu, \q2 waamindakan natane puya pasining. \q1 \v 7 Sike kem aminu yotna buyambam gwekatang dua yutning. \q2 Kem aminu waakwau natane nomnane dua yutning. Wena siknga. \q1 \v 8 Siwan tapdukbamu nata wai aminu ninde kep kopatang yuaingu \q2 apasiwa gena umutning. \q1 Nata aminu waiaknga tasikaingu yanikwasiwa kuke waaminda \q2 Buyambam tapae yotbam gapmane gatu yutnanga dua. \c 102 \s1 Kau aaknga aminu tapatuta meya buyambam pake tainanga. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata tumuk wamu gae yawa natapso. \q2 Gata gatangamiyakge natake gae yanggat taknga natangamuyo. \q1 \v 2 Siakan. Meya buyambamda nae apan kakengu \q2 ga nae ma kusopuwim. \q1 Sike nata tumuk wamu gae yawanu gata maak pake \q2 natane wama natake zet gatangamuyo. \q1 \v 3 Dasingge, natane kayuk yutnanga aknga katap sawa kupan takngata enake mateknga yuke asopukaing binga. \q2 Siwan natane gupma toknga katapaim binga. Katap yasiwan katapaimu toknga sikaingunin. \q1 \v 4 Siwan Anutu, ga nandutewi meya takngatu kakumu wa unzing, zongazongata akupiakaing binga sikum. \q2 Siwan natane musipmaatangu nanamu natapnanga dua sikut. \q1 \v 5 Na meya natake nata kumzang siknga yanggamatanggat. \q2 Siwan natane gupma suyuknga dua. Na kwatanakan tapata yuat. \q1 \v 6 Na wai siknga kwaiu taa gwenduta keu nanamna wena komune yuak binga nata yuat. \q2 Yuke kwaiu zikaane sukunggau gwenduta binga ninatakan yuat. \q1 \v 7 Siwan na apekgat komune pewa ngana kaina petnanga dua singgak. \q2 Butaya! Na ninatakan kwaiu gwenduta inatakan yot dum tangan yuak binga yuat. \q1 \v 8 Sike gunzit tapane gatu zikaane ngangu iwanata aminu kundu ayanisapdukaing. \q2 Siwan waaminda masa wam yanike natane umana aknga yake Anututa na tasiwan meya pakum taknga tawake tasiwa waaminu meya paningge yakaing. \q1 \v 9 Nata muyuu nanama binga nake \q2 kai yanggana puke kapmane yangga tangokgat gopatang pukuwa tangokgat. \q1 \v 10 Dasingge? Gata nae kaanga buyambam siknga natangamuke \q2 na take samba samba binga mutewi kunggat. \q1 \v 11 Na kayuu dapaknga siknga yuat. Unzing gunzitda bangee pukunggak binga. \q2 Siwan na zongazonga akupiakaingga binga yuat. \q1 \v 12 Siwan ngana, Buyambamtapa, ga king kapa asinggan yuayak. \q2 Sike aminbamu masan aatningga gaenu atnatapning. \q1 \v 13 Sike tapduknga gata butaya natapnanga gwa singgak. \q2 Ngan, apmanu butaya natapnanga tapduk. \q2 Apmanu gata apuke Saion yotbam gapmae musip kwikwik natangamuke gatangamuyo. \q1 \v 14 Saion yotbam gapma you bumi wai gwa sikut. Siwan ngana gatane puya amindata you wa gapmatane samba sambae take siknga nataaing. \q2 Apmanu wai gwa siwan ngana kupapongu ayuakge butaya siknga nataaing. \q1 \v 15 Aminu dongu kuupbamda Buyambam tapae akgwauke ie gepbiatang yutning. \q2 Ngan, Buyambamtapa, kingu kuupbamu kepna kepna nanata gatane umanda kopsa siknga akngakae akgwautning. \q1 \v 16 Masande Anututa Saion yotbam gapma gatu tangenakengu \q2 ita inane kekekngana aminu kuupbamde ayeuyamik. \q1 \v 17 Siwana inane aminabamda upeeke tumuk wamu iniwa ita maak papik. \q2 Tupa waaminu sandepewan moo yuking ngana gatu ita waamindane tumuk wamnae masa dua yamik. \q1 \v 18 Nata nataau wamu takngatu buk gomune apmataningge nataat. \q2 Ge bapuninu dongu masan aatningga wamu waakngae natake waaminda Buyambam tapatane umana ayatangenatningge nataat. \q1 \v 19 Wamu anzing mataning, “Buyambamtapa enane yuke amunandang kakut. \q2 Ita yekaune yuke amuna kepdaka akakut. \q1 \v 20 Kake ita nataawan iwanata aminu kundu papa kaautde pewa yuke meya pakaingga kwanam siwa natapbut. \q2 Natake ita waaminu kotda akumningge gwa yawan kekekakut ngana sandeyaman kepman pukuke dua kumning.” \q1 \v 21 Zaion nana aminda Buyambam tapatane umana yakapning. \q2 Ngan, yakapmake Jerusalem nana waaminda gaak wamu ie inining. \q1 \v 22 Inike aminu kepna kepna nanaat gatu kingaat \q2 Jerusalem yot gapmane unekan yuke Buyambam tapae munu putning. \q1 \v 23 Nata waatdaka kekekngaapa kayuk yuwawa Buyambam tapata kekekngana atasiwan maikut. \q2 Unzingge nata kayuu mamaya yutnanga dua. Ita natane tapduknga dapaknga takepbut. \q1 \v 24 Dapaknga takepan kake nata anzing inikum, \q2 “Anutuna, ga asinggan asinggan yuayak. \q2 Gata apmanu na ma tapim. Na aminuake dua. Na kekekngaapa yuat. \q1 \v 25 Tupa siknga gata keu andaka tasike tekuyak. \q2 Siwan gikane katakga ena kakaa komune sanga bamu une yuaingu gika siknga pasike pekuyak. \q1 \v 26 Ena kakaa kopat kepat wena siknga asisan. \q2 Siwan ngana ga asinggan asinggan yuya. \q1 Sanga waapaau taukga bumi sikaing binga sisan. \q2 Siwan gata sanga waapaau kake aminda tauknga bumi siwa peke kayuk pasikaing binga gata sanga waapaau pasiwi gatukande sopuke gatu dua yutzan. \q1 \v 27 Sike ngana ga tendekga wena. \q2 Asinggan asinggan yuke gae tapduu wena dua siwik. \q1 \v 28 Unzingge gata nindane waatdakaninu kakuya pasiwawi take yutning. \q2 Yuke waakwakgane bapuna masan aatningu gata gatayami gaat waakwakat asinggan gatake yutning.” \c 103 \s1 Devida kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Nata Buyambam tapatane umana asiknga yatangenawit. \q2 Ngan, nata gupmasan natdetdetnaatang gatu musipmaatang Buyambam tapatane umana take akngae asiknga yatangenawit. \q1 \v 2 Nata Buyambam tapatane umana asiknga yatangenawit. \q2 Yatangenake ita nae sanga takeaknga kwaapzang siknga tasingamukutde dua botawit. \q1 \v 3 Sike natane waina kuupbam ita gatu gatu asandekgaunin, \q2 gatu maitna kuupbam asinggan sandekngamunggak. \q1 \v 4 Nata sipdu sipdune kumnangge dapaknga sikum ngana Buyambam tapata na gatu tapan na dua kumbum. \q2 Ita musip kwikwik natangamuke nae butaya buyambam natangamunggaunin. \q1 \v 5 Na tapdukbamu keu andakane yuau, Buyambam tapata tendeknga wena sangabam nae naman takekan singgak. \q2 Ita unzing tasiwan na kekekngaapa gatuna dakngake yuat. Unzing tinggigi gwenda kekeknga yuak binga yuat. \q1 \v 6 Buyambam tapata noman taknga tawake aminu kunduta aminde meya aknga yaman pakingu akgatayamunggak. \q2 Gatayamuke gatu pangenawan take yuaing. \q1 \v 7 Sike tupa Anututa sanga kundu tasinangge natapbutde Moses inikut. \q2 Siwan ita puya kekeknga aknga aknga pasikuu Isrel nanae yeuyamukut. \q1 \v 8 Buyambam tapata butayambam natanimuke musip kwikwiu asinggan natanimunggak. \q2 Sike musiptou zaat dua natanimuke ninde musip gwaang natanimunggayak. \q1 \v 9 Gatu ita temapan ninike ninde asinggan dua natanimunggak. \q2 Aho, itane musiptok takngan mamayambam dua yuak. \q1 \v 10 Sike ninda waiaknga tasikamangge buyana wai apananga. Siwan ngana waiaknga tasikamanggane buyana wai wa dua nimunggak. Ninda waiaknga kwaapzang tasikumang. \q2 Siwan meya yake buyambam atnimunanga ngana unzingu dua tasinggak. \q1 \v 11 Sike aminu ie akgwaukaingu waaminde musip gwaang siknga natayamunggak. \q2 Ita musip kwikwiu wa natayamunggau, buyambam siknga. Ena yekap gweneta kepdakane binga. \q1 \v 12 Sike gunzitda akonggak kopat apukunggak kopat wesim dua. Wa maa siknga. \q2 Ina unzakan, Anututa waiaknganinu sandetniman waiaknganinu maa siknga yuak. \q1 \v 13 Nanata waatdakanae butaya natayamunggak. \q2 Ina unzakan, Buyambam tapata ie gwaukaing aminde butaya natayamunggak. \q1 \v 14 Ita ninu keek pake tumukut. \q2 Unzingge ita nindenu keek ngangu atnataak. \q1 \v 15 Sike ninu amindane kayuk yutnanga aknganinu dapaknga siknga zonga zongata yuaing binga. \q2 Ninu zonga zongatane palawa gwenduta binga dapaknga yuke akumnim. \q1 \v 16 Got takngata puyake saasaa tasiwan palawa gwenu \q2 apimapan aminda ayuak kopatangu wena kaaing. \q1 \v 17 Siwan ngana Buyambam tapata musip kwikwiu aminu \q2 ie gepbiatang koyuaingge asinggan asinggan natayamunggak. \q2 Siwan ita sanga noman taknga bapuna gatu bapunatane waaknga ngang masan aatningge kuut tasiyamik. \q1 \v 18 Sike waaminda Buyambam tapatane pasap wam gatu mama wamna kuutgan tawambanu, \q2 ayok, musip kwikwiu aminu waaminde asinggan asinggan natayamunggak. \q1 \v 19 Buyambam tapata king kapa yekaune yuak. \q2 Sike i sanga kuupbamdane toiknga unin. \q1 \v 20 Sike ginu Buyambam tapatane angelana kuupbam, ginu kekekngasa buyambam. Ginu itane wam tawakaingunin. \q2 Tawake itane wamde maak gwaang pakaing. \q2 Unzingge ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 21 Ginu Buyambam tapatane puya amina, ginu yekaune yuke ita nataak kaknga tawakaing. \q2 Ge ginda itane umana yatangenatnong. \q1 \v 22 Ginu sangabamu Buyambam tapata pasikuu, kepna kepna yuaing. \q2 Siwan ina siknga gindane King kapa yuak. Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Siwan na kaya itane umana asiknga yatangenawit. \c 104 \q1 \v 1 Nata Buyambam tapatane umana asiknga yatangenawit. \q2 Anutu, Buyambam tapana, ga enane siknga. Ga Kingu tupan tapa siwan umanda kopsa. \q1 \v 2 Gata gikane kakaa akngata usukwatapmanggayak. Unzing aminda gupnaapa taukga usukwatapmanggak binga. \q2 Gata yekap gwekat gatu yekap daau kuupbam ngang pewi yuaing. Unzing aminda sel yot gwenu mitake nau baklain takngata wapan yuak binga. \q1 \v 3 Sike gikane yotda yangga enandang yekaune yuak komune \q2 engatangan mitapbuyak gwene yuayak. \q1 Siwan minga musa gatane karisnda binga, \q2 got takngata apu ganitakuunggak. \q1 \v 4 Gata tasiwi got takngata gikane wam taknga takuunggak. \q2 Siwan gata tasiwi katap mumuyangga puya amina binga dakngakaing. \q1 \v 5 Sike gata keu andaka tangine tekuyak. \q2 Tewi kepdaka kekeknga siknga yuak. Ita kundusimu isakunanga dua. Wena siknga. \q1 \v 6 Gata yanggabam gwenu tewi yuke kepdaka tauk sandu bingata usukwatapbut. \q2 Siwan yanggata tawanu kuupbam usukwatapbut. \q1 \v 7 Siwan ngana masande gata yanggabam gwende wamu kekeknga aknga yawi atdatakukut. \q2 Yanggabam gwenda nataawan gata apaa siknga yawi gatukande datakukut. \q1 \v 8 Datakuke yanggabam gwenda tawanu engatangan \q2 kokenga teke gapme gwendune pukukut. \q2 Siwan yangga wagwenu gapme waomune yuwikge yakuyakge apmanu waomune unzing yuak. \q1 \v 9 Gata tuwangu gwa tekuyakgengu yangga gwenda tuwangu wa tekuyau yatupnanga dua. \q2 Unzingge yangga wagwenda tawanu kuupbam gatu usukwatapnanga dua. \q1 \v 10 Sike ita tasiwan yangga kep ganang akoke tawan katangga zipmake gapme gwene pukukaing. \q2 Sike wa pukukaingu tawan dakandakata kaukaut yuwawa yangga waapa apata banakan noman pukukaing. \q1 \v 11 Siwan kaap zongu yangga waangane atangokaing. \q2 Sike dongki zong dakngake yuaingga tangopa guyakngi gatu dua kupiakaing. \q1 \v 12 Sike kwaitda yotna katau yangga kwaimune akopsa dakandakane mitakaing. \q2 Mitake katap kaingune yuke wamna yakaing. \q1 \v 13 Ga yotda enane nana gapmane yuke sopa tawan katang pewi epukaing. \q2 Epuwawa gata tasiwi buyana asaakgak. \q1 \v 14 Gata zonga zonga tasiwi akopa kau gwegwenda une naningge. \q2 Siwan sanga inata inata ninu aminda kwaikamang kaya, \q2 gata pasiwi enake buya aawan une pake nakamang. \q1 \v 15 Siwan ninda nau wain taknga kwaike yangga toknga aknga tangopnangge tasinim. \q2 Tangoke musipmin katang apbaknganim. Sike katau oliv dakatane buyana yangga aknga pake nomine pasina waenga siwik. \q2 Gatu ninda wit tapun kwaike poyau uneta pasike nana gupmin tapa gatanimik. \q1 \v 16 Sike sopata epanu katau Lebanon nana dakandaka yangga buyambam pakaing. \q2 Katap dakandaka wa Buyambam tapata ina kwaikut. \q1 \v 17 Siwan katau wa dakandakane kwaitda yotna une mitakaing. Siwan \q2 kwaiu kang gwengwenda yotna katau baka dakandakane mitakaing. \q1 \v 18 Sike tawanu mamaya dakandaka wa meme zong gwegwenda sukukaingunin. \q2 Siwan ngwasanda ena tawanu buyambam dakandakatane sup ganang katang kusopukaingunin. \q1 \v 19 Anututa yekap gwen tasike tekuu wa kakaa nimuke puya tapduu inata inata yeutnimunggak. \q2 Sike gunziu apukunggakgane tapduknga ina nataak. \q1 \v 20 Gata tasiwi zikaa daka singgak. \q2 Siwan zikaane kaap zongu sukukaing. \q1 \v 21 Sike laiondane mateknga kaap zongge yawake kumzang ainggamatakaing. \q2 Ita wa yakaingu kaapna gata yamiakge yakaing. \q1 \v 22 Gunzitda gwa akopanu ganangine gatu kuke pekaing. \q1 \v 23 Siwan aminu enake kuku puyana pasiwawa gunziu une pukunggak. \q1 \v 24 Buyambamtapa, gata sangabam pasikuyak. \q2 Ga natdetdetda bambande sanga wa kuupbam pasikuyak. \q2 Sangabamu wa pasikuyau keu andakane asiknga doke yuaing. \q1 \v 25 Sike yanggabam gwenu buyambam siknga. \q2 Siwan pis buyambam dakandaka gatu mateknga dakandakasimpat \q2 sanga kunduat undang yuaing. Ninda natdeke kendetnanga dua. \q1 \v 26 Siwan sip gwegwenda yanggaangan kungapukaing. \q2 Sike pis buyambam siknga daka tupa tasikuyau, iaya yanggabam gwekatang kungapuke paakoke tasinggak. \q1 \v 27 Sike sanga kuupbamda tomna nataaing kopatangu, \q2 gata nanamna yamiakge ganduyuaing. \q1 \v 28 Siwana nanamna une yami nakaing. \q2 Gatakan siknga yami nake musia doke yuaing. \q1 \v 29 Sike gata masa yaminu waakwau akgwaukaing. \q2 Itane waunga kaiwi kuwanu, akungwake kep gatu dakngakaing. \q1 \v 30 Sike gata waungga yaminu waakwau kayuk yuaing. \q2 Gata sangabamu pasikuyau pasiwi \q2 kayuk dakngake keu andakane yuaing. \q1 \v 31 Unzingge nata nataau Buyambam tapatane umana kopsa aknga asinggan asinggan yuwikge nataat. \q2 Siwana Buyambam tapata sangabamu pasike pekutde apbakngawikge nataat. \q1 \v 32 Ita kepdaka kawanu kepdaka ayamukgak. \q2 Ita katakngata tawan dakandakane wasiwanu kupan taknga undangga enakaing. \q1 \v 33 Sike na tapduu kayuk yuat komune nata kap taknga aknga Buyambam tapae taiwit. \q2 Nata kap taknga aknga Anutunae taike umana yatangenake yusika kupit. \q1 \v 34 Nata nataau Anututa sanga musipmaatang natanggamatake \q2 ie apbakngawit takngae natapan take siwikge nata kap taike apbakngawit. \q1 \v 35 Nata nataau wai aminu kuupbamu kepdakane wena siningge nataat. \q2 Ngan, aminu waiaknga tasikaingu wena siknga siningge nataat. \q2 Sike nata Buyambam tapatane umana asiknga yatangenawit. \q2 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 105 \q1 \v 1 Ginda Buyambam tapatane umana yake yanggamatake gaak wam ininong. \q2 Siwan ginda puya buyambamu ita tasikutde kepna kepna nana aminu kuupbam yanikapnong. \q1 \v 2 Ginda kau takngatui apbakngake taike itane umana yatangenatnong. \q2 Siwan ginda sanga gwaam gwaamu pasikut takngae yanikapnong. \q1 \v 3 Ginda apbakngake umana yatangenawa umana kopsa siwik. \q2 Sike Buyambam tapatane aminabamda apbaknganong. \q1 \v 4 Asingganu ginda Buyambam tapae wesim kuke gin papan kekekawan \q2 gatandamikge inikwaitnong. \q1 \v 5 Ginda puya kekeknga Buyambam tapata tasikutde gatu duya takngatu takngatu tasikutde natdetnong. \q2 Ita aminu katak kayuke toiknggakge ginda kuut natdetnong. \q1 \v 6 Ngan. Ginu Abrahamdane bapuna. \q2 Waapa Buyambam tapatane puya amina. Ginu Jekopdane donga, ginu Buyambam tapata inae natake yawan yuaing. \q1 \v 7 Sike Buyambamtapa, wa nindane Anutunin. \q2 Waapata aminu keu andakane nana kuupbam katak siknga kayuak. \q1 \v 8 Ita pasap wamu takngatu nikatde yawan asinggan yuwikge yakut. \q2 Siwan pasap wamu waakngae asinggan natayuwik. \q1 \v 9 Pasap waaknga tupa Abrahampat yawat yukut. \q2 Siwan ita pasap wamu waakngakan Aisakge ina yawan kekekakut saak Anututa ina tawanangge yakut. \q1 \v 10 Gatu wamu waakngakan Jekopde iniwan kekekakut. Waapa Isrel amindane bapuna, \q2 siwan pasap wamu wa yawan yukut taknga asinggan yuwik. \q1 \v 11 Buyambam tapata pasap wamu waakngae anzing yakut, \q2 “Nata Kenan kep komu gae gamit. Siwan keu wandaka gaat gatu gikane donggaatde yuwik.” \q1 \v 12 Tupa Isrel nana aminu dongu mateknga siknga. Pakapuyut amin dakngake yuking. \q2 Siakan, waaminda Kenan kep komune pakapuyuke dongu mateknga siknga yuking. \q1 \v 13 Sike waakwau kepnane dua wikake yuking. Keu komduneta komdune kukaking. \q2 Kingu tapatutane kep komune matekngasim yuke enak teke gatu kingu tapatutane kep komune kukaking. \q1 \v 14 Siwan ngana Buyambam tapata dua kapewan aminu kunduta pasiwan maiking. Wena. \q2 Ita akgatayamuke kingu kaanga yanikutde dua pasiwan maiking. \q1 \v 15 Sike ita kingu waakwau anzing yanikut, “Nata waaminu natane puya pasingamuningge yawa yuking. Ginda waaminde wai takngatu ma tasiwam. \q2 Siwan ginda gatu natane yakapsa amina kuut ma pasiwa maiwan. Ma siknga tasiwam.” \q1 \v 16 Buyambam tapata tasiwan \q2 nanamu kuupbam sopuwan tomda yuking. \q1 \v 17 Siwan masande Josepdane notnata katewa aminda Josep usiwa waamindane puya aminu moo tapatu dakngakut. \q2 Siakan, Buyambam tapata Josep initewan tupan kuke Isip kep komune paku yukut. \q1 \v 18 Waaminda sen taknga akngata kepi kekeknga wapa toknga isiking. \q2 Siwan gatu ainu buyambamu guyakngane mapapukukaingu gwendu wambing. \q1 \v 19 Ita meya takngatu takngatu unzing pake yuwawan \q2 wamu Buyambam tapata Josepde tupa yakuu buya aakut. \q1 \v 20 Siwana Joseu kaautde tewan yukuu Isipdane king kapata aminu tapatu initewan kuku sandekut. \q2 Sike kingu waapa aminbamdane tupan siknga apa. Sike ita Joseu kaautde yukuu tewan epuukut. \q1 \v 21 Siwan king kapata Joseu inane puya aminu tupan tapa dakngawikge yawan yukut. \q2 Yawan Josepda sanga kuupbam Kinggane you buyambam siknga gwekatang yuking kaknga kakuya tasikut. \q1 \v 22 Puya unzing tasike ita inane natdetdetnane kinggane puya gwapak amin yanindamukut. \q2 Yanindamuke ita aminu kundu king kapae natdetdet imuya takwaunin yanindamukut. \q1 \v 23 Siwan masana Isreldane donga Jekou paku Isip yuking. \q2 Ngan, Jekopda apuke pakapuyut amin dakngake keu waomune yukut. \q1 \v 24 Siwan masande Buyambam tapata inane aminabam gatayaman waatdakana kwaapzang aaking. \q2 Aawan kake iwanata yapbitnanga dua sikut. \q1 \v 25 Siwan ita tasiwan Isip nanata itane aminabamde asiknga bitaking. \q2 Bitake Isip nanata itane puya amina waakwau pasiwan mainingge kepie tawaking. \q1 \v 26 Siwan masande Buyambam tapata Moses, inane puya amina, gatu Aron, inae yawan yukut tapaat \q2 ngang yanipewan Isip kep komune kukumayak. \q1 \v 27 Sike waapaatda Anututane puya pasikumayak. \q2 Pasike duya takngatui Isip nanata kaningge keu waomune tasikumayak. \q1 \v 28 Tasiwawat Anututa zikaa aknga tewan apu kepna usukwatapbut. \q2 Dasingge, Isip nanata itane wamu ayamasandeking. \q1 \v 29 Waamindane yanggana kuupbam ita papan tekwamba \q2 dak sike pis kuupbam atzipa kumbing. \q1 \v 30 Sike gwakbamda kwaapzang sike kepna itakan tapan sopukut. \q2 Gatu kinggane yotna buyambam gwekatang kuut koke yuking. \q1 \v 31 Anututa yawan ingut moo gatu atnisikaing ngangga kwaapzang sike \q2 kepna kuupbam gatu yotna ngang tapa sopukut. \q1 \v 32 Sike ita sopa siknga dua kepnaatangu tasiwan takut. \q2 Ita tasiwan sopa zambum gatu yapasik ngang epan kaking. \q1 \v 33 Ita nau wain taknga aknga gatu katau baap dakandaka apasiwan maiyamuking. \q2 Siwan ita katapna keu waomune yuaingu asukgwisaangukut. \q1 \v 34 Sike ita wamban yawan apmakga apbing. \q2 Datdasingga apbingu natdetnanga dua. Siwan aminda kendetnanga dua. \q1 \v 35 Apmau waakwakga sanga kuupbamdane tatakngi atnaking. \q2 Siwan nanamzau Isip nanata kwaikingu kuupbam atnaking. \q1 \v 36 Siwan Anututa Isip nanatane waaknga tupan tapaapa \q2 dongu inandek inandekgane atzipa kumbing. \q1 \v 37 Siwan masande ita Isrel nana yanipake kuwan Isip kep komu teke kuking. Waaminda sikasika keu waomune nanata silwa ba gol ngang pasikingunin yaman pake kuking. \q2 Kuke Isrel nana kuupbam takekan yuking. Aminu tapatu meya dua pake pimanggut. \q1 \v 38 Sike Isip nanatanu Isrel nana aminde akgwauking. \q2 Unzingge Isrel nana kaawan gwa kuwanu asiknga bakngaking. \q1 \v 39 Anututa Isrel nana amin kayutnangge natake minga musatu engatangan yawan yuke aminabam usukwatapbut. \q2 Siwan zikaane katau buyambam gwen tewan yuke isikakaa yamukut. \q1 \v 40 Siwan masande waaminda nanam yamikge iniwan ita kwait pewan apa naking. \q2 Gatu ita poyak yekaune nana ie yamukut. Yaman napa musia atdopbing. \q1 \v 41 Siwana ita tasiwan suu buyambam dakaatangga yangga epbut. Yangga buyambam waanga pimake zipmake sangana wena kepban komune kukut. \q2 Unzing yangga buyambamu tapatu zongangaatangga zipmake pukunggak binga. \q1 \v 42 Siakan. Ita wamu takngatu tupa puya amin tapana \q2 Abrahamde kekeknga yawan kekekakut takngae natanggamatake sanga wa kuupbam tasikut. \q1 \v 43 Ngan, aminabamu ita yanipake kukut. Kuke apbakngake taitake kuking. \q2 Sike waaminu inae gwa yawan yukingge asainggamatake apbakngayuuk kepi kuking. \q1 \v 44 Siwan ita dongu kundune nana amindane kepna waaminde yamukut. \q2 Yamuke ita kapewan puya anga angana kuut paking. \q1 \v 45 Sike ita Isrel nana aminde wa tasikuu, \q2 ita ie wamu kuupbam tawake mama wampaa kuupbam tawaningge natake tasikut. \q1 Unzingge Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 106 \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Buyambam tapata sanga takekan tasinggak kakngae natake ginda ie gaak wam inimbaknganong. \q2 Dasingge, ita ginde gwangau asinggan asinggan natandamunggak. \q1 \v 2 Mamin amin tapata sanga kekekngata pasikutde wamu yawik? Aminu tapatuta sanga waaknga kuupbamde yananga dua. \q2 Ngan, mamin amin tapata sanga kuupbamu ita takeaknga aknga pasinggak kaknga yanikapan natake umana yatangenawik? Sanga wa kuupbamde natdeke yananga dua. \q1 \v 3 Sike aminu itane wamu usanzike kepi noma nomana tawake \q2 asinggan asinggan noman takngakan tasiningu, waakwakga apbaknganong. \q1 \v 4 Buyambamtapa, gata amin gikane akgatayamunggayak tapduk gwekatangu naatdeat kuut natapso. \q2 Natake apapiak gwekatangu naat kuut papso. \q1 \v 5 Papi gatane amindabamu take siknga yutningge nataat. \q2 Yuke aminu waakwau sanga take akekan pawawa kake naat waaminkat baknganim. \q2 Natake naat aminu gatane dongga dakngake yuaingkat baknganim. \q1 \v 6 Sike ninda waiaknga gwa tasikumang. Unzing tupa bapuninda tasiking binga. \q2 Siakande siknga. Ninda wai tasikumang. \q1 \v 7 Nindane bapuninu Isip yuking kopatangu gata duya buyambamu pasikuyakge dua natdeking. \q2 Aho, gata tapdukbam gatayamuke waaminde musip gwaang siknga natayamukuyak kaknga atnatapbing. \q1 Ngana waakngae apbotaking. Apbotake yangga Ret Si gwende kwaimune kundoke gae yamandet siking. \q1 \v 8 Siwan ngana Buyambam tapata kekekngana buyambam taknga yeuyamunangge natapbut. \q2 Unzingge wamu ina yawan kekekakut takngae natake ita gatuna papan meya dua paking. \q1 \v 9 Ita wamu kekeknga yanggabamu Ret Si gwende iniwan apmatawan kaut kaut kuwat kepibam tapa dakngakut. \q2 Unzing siwan ita amin yanipake kuwan yangga zipbuke aminda akuyaapane binga kuking. \q1 \v 10 Yanipake kuke ita iwana aminde kataune sandeke pakut. \q2 Sandeke papan iwanata dua pasiwan maiking. \q1 \v 11 Siwan yangga gwenda iwana usukwatapan akumbing. \q2 Aminu tapatu kayuu dua yukut. \q1 \v 12 Buyambam tapata unzing tasiwan inane aminabamda pasap wamu yawan kekekakut takngae banip siking. \q2 Banip sike kap taike umana yatangenaking. \q1 \v 13 Siwan ngana zeetgaman waaminda sanga Buyambam tapata tasikutde apbotaking. Sike Anututane wam gamok dua take natdeking. \q2 Aho. Waaminda sanga inae natdetdeu nekan natake tasiking. \q1 \v 14 Sike keu sangana wena kopatangu musipnaatangu \q2 nanamu inata kundue kekeknga siknga natapbing. Natake Anutu tanziking. \q1 \v 15 Waaminda Anutu inikaiwa sanga waapa ayamukut. \q2 Siwan ngana maiu buyambam taknga kuut yamukut. \q1 \v 16 Sike keu sangana wena komune yuke aminu kunduta Moseskat Aronkatde musiane atemna natayamuking. \q2 Aminu waapaau Buyambam tapatane puya amina. \q1 \v 17 Siwana gapma buyambam daka kwamake pukuwan une Datan \q2 gatu Ambiram gatu itane donga ngang gapmaatang pukuwan apu bupmakusike waakwau usukwatapbut. \q1 \v 18 Siwan katau enandangga epuke \q2 wai aminu waakwau yawakingu ayasiwan kumbing. \q1 \v 19 Siwan waaminu tawanu Horeb dakane yuke ikwawa gamande wee gwendu golda tasiking. \q2 Tasike anutu pupukngana waapae munu puking. \q1 \v 20 Sike waakwakga wee wa ikwawa gamanu zonga zonga nanggakgane tasike ie munu puking. \q2 Waaknga tasike Anututane umana kopsa aknga yaitakepu teke ie munu dua puking. \q1 \v 21 Anututa puya kekeknga siknga Isip kep komune tasikut. \q2 Tasike ita Isrel nana aminu Isip nana aminde kataune sandeke pakut. \q1 \v 22 Ngan, Anututa puya buyambam siknga Isip komune pasikut. Ngan, ita duya takngatu takngatu dongu Ham nana amindane kep komune tasikut. Pasike yanggabamu Ret Si gwene sanga inata siknga tasikut. \q2 Tasiwan aminu kuupbamda kasatnaking. Siwan ngana Isrel nana aminda ie apbotaking. \q1 \v 23 Siwana Anututa inane aminabamu apasiwan mainingge yakut. \q2 Yawan ngana Moses, puya aminu Anututa ina yawan yukut tapata Anutue kaine yukut. \q1 Yuke Isrel nana gatayamuke Anututane musiptok kaknga asumukut. \q2 Siwan Anututa dua pasiwan maiking. \q1 \v 24 Sike keu take komu yamukutde apbitaking. \q2 Dasingge, Anututa wamu takngatu yawan kekekakutde siakan ngang dua natapbing. \q1 \v 25 Aminu waakwau sel yotnane yuyuk Anutue musiaatang kaanga natake wam yaking. \q2 Yake Buyambam tapatane wamu dua gwaamuking. \q1 \v 26 Siwana Anututa wamu kekeknga aknga yaniwan kekekakut. \q2 Yanike ita waaminu keu sangana wena supban komune kumningge yanikut. \q1 \v 27 Yake bapuna masan aatningu ayanikwasinangge yakut. Yanikwasiwan paku dongu takngatue banakan yutning. \q2 Yuke waomune aminde keune kumningge yawan kekekakut. \q1 \v 28 Masande waomune yuke Peor yot gapmane anutu pupuknga Bal ngang inia apae munu puking. \q2 Munu puke anutu pupuknga kayuk dua yutnangae ofa yamukingu atnaking. \q1 \v 29 Sanga waaknga tasiwa Buyambamtapa kaanga natapbut. \q2 Natake tasiwan maiu buyambam wai takngatu waaminde apbut. \q1 \v 30 Apan ngana Finiasda enake waiaknga tasiking aminu \q2 kaanga yaniwan maiu buyambam waaknga wena sikut. \q1 \v 31 Apmanu aomune ninda itane noman takngae natayuamang. \q2 Sike masan masan kaya, aminu kuupbamda atnatayutning. \q1 \v 32 Sike gatu Isrel nanata yangga Meriba apane yuke \q2 sanga wai tasiwan Anututa kake kaanga natapbut. \q1 Siwan gutonga wa tasiking kakngae Mosesda meya pakut. \q2 \v 33 Waaminda tasiwa kake Mosesda musiane wai siknga natake wamda dopan wamu noman dua yakut. \q1 \v 34 Sike waakwakga dongu komdu komdune nana katum aminu \q2 Buyambam tapata atzipan kumningge yakut ngana dua zipa kumbing. \q1 \v 35 Dua zipa kupa Isrel nanata waamindane maya kundu maatnae paking. \q2 Papa maya wa pakingga apna yanipakuwa waiakngana tawakaingunin tawaking. \q1 \v 36 Siwan waaminda gatu anutu pupuknganae mun puking. \q2 Siwan munu wa puking kakngata waaminu panggaganuwan wai siking. \q1 \v 37 Waakwakga waaknga gatu yapana ngang \q2 anutu pupuknganae ofa binga yamunangge natake zipa kumbing. \q1 \v 38 Sike wa tasikingu inane waaknga siknga ba yapana siknga zipbing. \q2 Sike waatdakana wa gutonga takngatu dua tasiking. \q1 Siwan ngana zipa kupan Kenandane anutu pupuknganae yamuking. \q2 Siwan itane dakngata tasiwan kepdaka Anutue kaine wai sikut. \q1 \v 39 Sike gutonga ina wa tasiking takngata tasiwan waakwau Anutue kaine wai siking. \q2 Sike Anutue masa imuke waaminda dua tawaking. \q1 \v 40 Siwan Buyambam tapata aminu inane waakwakge kaanga siknga natayamukut. \q2 Natayamuke inane amina ngana ie musia meya siknga natayamukut. \q1 \v 41 Meya natayamuke ita akapewan dongu kunduta yapbike kakuya pasiking. \q2 Unzingge iwanae gepbiatang koyuke ie kataune yuking. \q1 \v 42 Siwan iwanata meya waaminde kwaapzang yamuking. \q2 Yaman waaminde gepbiatang kekeknga siknga yuking. \q1 \v 43 Ngana tapduk gwendu gwendu Buyambam tapata inane aminabamu akgatayamukut. \q2 Siwan ngana inae banip tawake yamandet siyuuk ie wamu ayamasandeking. \q2 Waiaknga kwaapzang tasikingge take dua yuking. \q1 \v 44 Siwan ngana Buyambam tapae tumuk wam yawanu tumuk wamnae maau apakut. \q2 Maau pake meya buyambam pake yukingge butaya natayamukut. \q1 \v 45 Ita butaya siknga natayamuke pasap wamu tupa yaniwan kekekakutde gatuna natapan sikut. \q2 Siwan musia tapatekngwamban musip kwikwik natayamuke natdetdet naatangu meya wa asinggan paningge apbitakut. \q1 \v 46 Ita iwanatane natdetdetna pangenawan \q2 Isrel nana panggaganuwa yuking aminde butaya natayamuking. \q1 \v 47 Siwan Anutu, nindane Buyambam tapanin, gata ninu dongu kundue kataune yuamangge asiknga sandeke papso. \q2 Sandeke pake unekan nipmake nisane kepmine gatu ninipakapso. \q1 Unzing tasiwina ninda gatane umanda kopsa akngae natake gaak wam ganinim. \q2 Unzingge ninda apbakngake umanda yatangenatnim. \q1 \v 48 Ninda Anututane umana yatangenatna. \q2 Ninu Isrel amindane Buyambam tapanin, apman gatu masan kaya asinggan asinggan yuwik. \q1 Siwan aminu kuupbamda anzing yanong, “Un siakan.” \q1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 107 \ms1 Buk 5 \mr Sam 107-150 \q1 \v 1 Ninda Buyambam tapae gaau asiknga ininim. \q2 Dasingge, waapa take sikngaapa. Asinggan asinggan ninde butaya siknga natanimunggak. \q1 \v 2 Ginu aminu kuupbam, Buyambam tapata ginu iwanzae kataune sandeke pakut. \q2 Unzingge ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 3 Ita ginu iwanza keu komduine pakuu gunzitda akonggaune nana gatu gunzitda pukunggaune nana \q2 gatu enagwak saak nana gatu amunggwak nana ngangu waamindane kataune sandeke pakut. \q1 \v 4 Sike kundu sangana wena kepban komune yumdekan kuke kepie tawaking. \q2 Tawake ngana kepi tapatu yotbam gapmane kunanga dua kaking. \q1 \v 5 Waakwau tomna siknga natake guyakngi \q2 yanggae kupiawan akumningge dapaknga siking. \q1 \v 6 Sike waakwau upeeke unzing yuyuuk Buyambam tapae yatawaking. \q2 Yatawamba natake ita take siknga aknga tasike gatayamuke meya kakingu asandeyamukut. \q1 \v 7 Ita kepi noman takngane yanipake kuwawan \q2 yotbamu gapmandune kundoke wanggapmane yuking. \q1 \v 8 Unzingge nata natapa waaminda Buyambam tapae gaak ininingge nataat. \q2 Asingganu ita butaya natayamuke duya takngatu takngatu aminu kuupbamde tasike gatayamukutde gaak ininingge nataat. \q1 \v 9 Dasingge, ita aminu guyakngi kupiakaingu yangga yaman tangopa take singgak. \q2 Siwan ita nanambamu tomna nataaingge yaman napa musia akgitnakaing. \q1 \v 10 Sike aminu kundu kaautde pekingu paku zikaa siknga komduatang peking. \q2 Aminda sen taknga akngata wamayamuke paku kaautde peke meya buyambam yamuking. \q1 \v 11 Dasingge, waakwau Anutu kekekngana bamban tapatane wam takngae yamandet siking. \q2 Ngan, enane siknga yuak kapatane wamna yamasandeking. \q1 \v 12 Yamasandewawa ita puya kekeknga siknga yamuwawan musiaatangu meyambam natapbing. \q2 Meyambamu wa natapbing kakngata zipan pimapa aminu gatayamunanga wena sikut. \q1 \v 13 Sike waakwau unzing upeeke yuyuuk Buyambam tapae yatawaking. \q2 Yatawamba natake ita take siknga aknga tasike gatayamuke meya kakingu sandeyamukut. \q1 \v 14 Sandeyamuke Buyambam tapata papan zikaa dakaatang yukingu ateke apbing. \q2 Siwan sen takngata wamayamukingu ita asandeyaman kaautde gatu dua yuking. \q1 \v 15 Unzingge nata natapa waaminda Buyambam tapae gaak ininingge nataat. \q2 Asingganu ita butaya natayamuke duya takngatu takngatu aminu kuupbamde tasike gatayamukutde gaak ininingge nataat. \q1 \v 16 Dasingge, sanga kekeknga siknga bras ngang yania gwambok dakandaka aminda pasia, ita atzipbukut. \q2 Siwan damanu ainu kekeknga dakandakata pasia ngana awesiwan pukuking. \q1 \v 17 Siwan aminu kundu yamandet sike gena dua gwaamuke \q2 waiaknga tasikingge waakwau meya paking. \q1 \v 18 Pake nanam nananggengu apbitaking. \q2 Apbitake kumningge dapaknga sikut. \q1 \v 19 Sike waakwau unzing peeke yuyuuk Buyambam tapae yatawaking. \q2 Yatawamba natake ita take siknga aknga tasike gatayamuke meya kakingu sandeyamukut. \q1 \v 20 Sandeyamuke ita yake gupnaapa pasiwan take gatu siking. \q2 Unzing wa kupsa amin binga gatu pangenake pakut. \q1 \v 21 Unzingge nata natapa waaminda Buyambam tapae gaak ininingge nataat. \q2 Asingganu ita butaya natayamuke duya takngatu takngatu aminu kuupbamde tasike gatayamukutde gaak ininingge nataat. \q1 \v 22 Siwan waaminda kau tainingu sanga Anutue imunanga aknga binga taike \q2 musip gwaangu puya buyambam pasikutde natake inimbaknganingge nataat. \q1 \v 23 Siwan aminu kundu sipgwen tanggakgane kuyanae yuaingu yanggabam gwene kuke kepna kepna kuyuuk \q2 sanganambamban daknganangge aminbamde sanga paku yamuyuuk tasikaing. \q1 \v 24 Aminu waakwakga sanga Buyambam tapata tasikuu akaking. \q2 Waakwakga sanga inata kundu yanggabam gwene tasikuu akaking. \q1 \v 25 Dasingge, Buyambam tapata yawan gou buyambam puyapbut. \q2 Puyake tasiwan yanggabam gwenda sambui buyambam siknga enakut. \q1 \v 26 Unzing tasiwan sip gwegwenu enane siknga koke amunandang siknga pukuking. \q2 Unzing siwan sipdane kuyana yuaingu wai asinangge kamang ngang natake gwauya siknga natapbing. \q1 \v 27 Unzing natake sip tangan aminu yangga toknga aknga tangoke datdap takaingga binga datdap take sukuking. \q2 Sukuke sip gwenu gatangamunangge takngatu natapnanga dua sikut. \q1 \v 28 Sike waakwau unzing upeeke yuyuuk Buyambam tapae yatawaking. \q2 Yatawamba natake ita take siknga aknga tasike gatayamuke meya wa kakingu sandeyamukut. \q1 \v 29 Ita tasiwan got taknga atzakngawan, \q2 yangga gwenu kuma yukut. \q1 \v 30 Sike waaminda kawanu yangga gwenu kuma yuwan kake waakwau asiknga bakngaking. \q2 Siwan Buyambam tapata yot gapma yangga kwaimune kunangge natapbing gwene yanipake kukut. \q1 \v 31 Unzingge nata nataau waaminda Buyambam tapae gaak ininingge nataat. \q2 Asingganu ita butaya natayamuke ita duya takngatu takngatu aminu kuupbamde tasike gatayamukutde gaak ininingge nataat. \q1 \v 32 Sike waaminda Anututane aminabampat unekan yukengu itane umana kopsa akngae ayakapningge nataat. \q2 Waaminkat gatu gwapakngi aminkat unekan yuke waaminda itane umana yatangenatningge nataat. \q1 \v 33 Sike Buyambam tapatanu yangga buyambam tapaapa pasiwan atzakngaking. \q2 Siwan ita yawan yangga keu andakane yuaingu wena siking. \q1 \v 34 Ita tasiwan keu kaana kaya daka tapan tekwamban panga kaya daka sikut. Siwan sanga waomune dua akopning. \q2 Aminu keu waomune yuaingu waiaknga tasiwa Buyambam tapata meya waaknga waaminde yamukut. \q1 \v 35 Sike ita tasiwan yangga sanga wena kepban kopatangga akopbing. \q2 Akoke keu waomune zipmake kuking. \q1 \v 36 Siwana ita aminu nanamde atdapbing aminu yaniwan \q2 keu waomune yuke yotbam gapma mitake une yuking. \q1 \v 37 Waaminda keu waomune yuke nanam zak kwaike wain tapunu kuut kwaiking. \q2 Siwan uneta nanampat wainkat ngangu kwaapzang paking. \q1 \v 38 Buyambam tapata aminabamu take siknga pasiyamukut. \q2 Siwan ita tasiwan engangu kwaapzang aawawan ikwawa gamanu kwaapzang aaking. \q1 \v 39 Siwana aminu waakwau isapukuwan iwanata amak gwene yapbike asiknga yaipakepuke toknga yaman \q2 wai sike meya natayuke maakaking. \q1 \v 40 Sike Buyambam tapata tupan aminu pasiwan umana wena sikaing kapanin. \q2 Ita pasiwan waaminda keu kepina wena kopatang yumdekan sukuking. \q1 \v 41 Siwan ngana aminu sangana wena wai yuaingu, \q2 ita akgatayaman meyana wena siwan itane waatdakana kwaapzang sipsip binga siking. \q1 \v 42 Siwan noman aminda unzing kakengu musip gwaang nataaing. Siwan ngana wai aminda kakengu wamu takngatu dua yaning. \q2 Aho, waaminu gena asumutning. \q1 \v 43 Ayok, aminu tapatu natdetdeu noman pake yuak kapata katak siknga sanga wa kuupbamde natapsok. \q2 Natake Buyambam tapata take siknga asinggan tasinimunggak kakngae natake yuyok. \c 108 \s1 Davitda kau aaknga matakut, sike kau aaknga miti kap \q1 \v 1 Anutu, natane musipmaatangu nata gae baniu kekeknga singgat. \q2 Siwan nata apmanu kau kumzang taike umanda yatangenawit. \q1 \v 2 Nata gita gatu kulele tanguwit. \q2 Tanguwawa kwakawik. \q1 \v 3 Buyambam tapa, nata dongu kundune nana banakan yuke gaak ganinangge nataat. \q2 Ngan, nata gae natake aminbamde banakan yuke kap taiwit. \q1 \v 4 Dasingge, gata ninde take siknga natanimunggayak. Sike ninda kana gata take natanimunggaau waaknga ena yekap gwenekan singgak. Asingganu ga takekan gatanimunggayak. \q2 Sike ninda tapdukbamu gata ninde take tasinimunggayau waaknga kendetna ena yekaunekan siwik. \q1 \v 5 Anutu, nata nataau gatane umanda enane siknga yatangenatningge nataat. \q2 Ngan, gatane kekeknga buyambam siknga akngaka aminu kepna kepna yuaingge aanggaman yeuyami gatane umanda kopsa akngae natapning. \q1 \v 6 Gata ninde take siknga nataayak. \q2 Siwan ninu kekeknga akngakata gatanimuke papi takekan yutnim. \q1 \v 7 Sike Anututa yotna buyambam gwene yuke anzing yakut, \q2 “Nata amak kaknga gwa yapbike apbaknganggat. \q1 Apbakngake nata Sekem kep komune nana amindane kepna gatu gapme \q2 Sukot kep komune yuak gwen ngangu ninane aminabamde usanzike yamit. \q1 \v 8 Keu Gileat kopkat gatu keu Manase kopkat wa natane. \q2 Sike keu Epraim komu amak amindane kupna kekeknga siknga binga nata gwapunggat. \q2 Siwan Juda kep komu kinggane gusoknga binga tanggat. \q1 \v 9 Siwan Moap kep komu dopangu nata yangga saikgat gwen binga singgak. \q2 Sike aminu tapatu keu komdu inae tanangge natake kepi tauknga waomune mumban kunggak kaknga tawake \q2 Idom kep komune nata kepi tauknga mumba kunggak. Sike nata Filistia kep komune amak tasike waakwak yapbike nata apbakngake aibakngawit.” \q1 \v 10 Anutu, mamin amin tapata yotbamu damanu kekeknga tasiya yot gapmaatang nanitake kuwik? \q2 Siwan mamin amin tapata Idomu nanitake kuwik? \q1 \v 11 Anutu, gata ninde masa gwa nimukuyak? Nimuke nindane amak amin ninu dua gatayamuya? \q2 Siwan ngana gata waomune nanitake kuya? \q1 \v 12 Gata nin gatanimi ninda iwaninkat amnim. \q2 Dasingge, amindane gatakgatak taknga sanga yumdekan siknga. \q1 \v 13 Sike Anututa akgatanimanu ninda amak tasike ayapbitnim. \q2 Ita ina siknga nindane iwaninu yaipakepik. \c 109 \s1 Kau aaknga Devitda matakut, miti kap. \q1 \v 1 Anutu, nata gatane umanda ayatangenakgat. \q2 Gata kuma ma yuwim. \q1 \v 2 Dasingge, wai aminu kem yakaing aminda nae atsapdukaing. \q2 Sapduke nae iwana dakngake sapdut wam nanikaing. \q1 \v 3 Nae musiptok natake wamu wai siknga aknga moo yakaing. \q2 Wamu wa yakainggane yapiina wena. \q1 \v 4 Nata waaminde take natake gatayamiakge tumuk wam yanggat. \q2 Siwan ngana nae take dua nataaing. \q1 \v 5 Nata waaminde takeaknga tasiyama ngana yake waiaknga nae tasikaing. \q2 Nata waaminde take siknga natayamukum. Siwan ngana waaminda nae take dua nataaing. \q1 \v 6 Unzingge gata wai aminu tapatu katewi ita iwanatane wamu wam yot gwene usanziyok. \q2 Siwan inane iwana tapatuta wam yawikge takekuwik. \q1 \v 7 Sike wam yot gwene wam natapik kapata aminu waapa gutongana kaya ngang natake waapa initewan kaautde kuwik. \q2 Sike waapata tumuk wam yanggau waiaknga siwikge nataat. \q1 \v 8 Siwan nata nataau tupan aminu waapa zeetgaman kupikge nataat. \q2 Kupan aminu tapatuta ie tangge tapikge nataat. \q1 \v 9 Siwan aminu waapa akupan waaknga nana wena toitoit dakngawa \q2 mingata apna wena kombakombat dakngawikge nataat. \q1 \v 10 Siwan waatdakana yotna bumi siwan datdai siknga yutningge nataat. \q2 Siwan aminda yanikwasiwa yotna wai wa gwenu yuaingu teke kuning. \q1 \v 11 Sike aminu waapa aminu tapatutane sanga kundu moo apba pakut. Pakutna kakengu aminu waaminde sangana moo imukut tapata apu kepnaat sangaapanaat kuupbam papikge nataat. \q2 Siwan aminu you gapmandune nana ita puya tasike sangabamu usike pekuu apu akaipakuningge nataat. \q1 \v 12 Aminu tapatuta waapae musip kwikwiu dua natangamikge nataat. \q2 Itane waatdakana toitoit dakngakingge aminu tapatuta butaya natayamuningge dua nataat. \q1 \v 13 Nata waapatane waaknga asiknga kumningge nataat. \q2 Kupan aminu masan aatningga waapatane umanae dua natapning. \q1 \v 14 Buyambam tapata waiaknga itane bapunata tupa tasikingge natayuwikge nataat. \q2 Siwan ita mingatane waiakngana ma sandekngaman. \q1 \v 15 Buyambam tapata waakwakgane waiaknganae asinggan natayamik. \q2 Natayamuke tasiwan aminda itane dongae gatukande botaningge nataat. \q1 \v 16 Dasingge, aminu waapata notnaapae musip kwikwiu dua natayamukut. Wena. \q2 Ita aminu sangana wena gatu sangaapae dapmakaing amin gatu meya pakaing aminde ngangu iwana dakngakut. \q2 Dakngake atzipan kumbing. \q1 \v 17 Ita tupa wamu waiaknga aminu kunduta meya paningge yakut. \q2 Siwan ngana ina meya papikge nataat. \q1 Sike ita Anutu inikwaiwan aminu kundu take gatayamikge dua natapbut. \q2 Unzingge, aminu waapa Anututane kwikwiknga aknga dua siknga papikge nataat. \q1 \v 18 Tapdukbamu ita wamu yanggau aminu kunduta meya paningge yanggak. \q2 Siwan wamu waaknga tauknga pasinggak binga singgak. \q2 Siwan wamu waaknga inane gupna apaatang yanggata binga pukukut. Pukuke itane kwatai atang kaana akngata binga kukut. \q1 \v 19 Siwan wamu inane waakngata taukga usikwatanggak binga siwikge nataat. \q2 Siwan musipna simbu akngata wamanggak binga siwikge nataat. \q1 \v 20 Unzingge Buyambam tapata aminu nae temapa nanikaingge meya yamikge nataat. \q2 Dasingge, wamu wai siknga waaknga nae nanikaing. \q1 \v 21 Siwan Anutu, Buyambam tapana, gata na gatangamiakge nataat. Unzing gika gwa yawi kekekakut saak. \q2 Gatane umanda takeaknga siwan gata nae butaya asinggan nataayak. \q2 Unzingge gata na asiknga tapso. \q1 \v 22 Dasingge, na sangana wena siknga yuke moo siknga yuat. \q2 Moo yuke natapa wai siknga singgak. \q1 \v 23 Na bangee gunzitda apukunangge siwawan weenata kunggak binga kunangge singgat. \q2 Na unzing gwakgwau got takngata apu puyatakunggak binga. \q1 \v 24 Sike nanam nanangge nina ayandakngawa muna kekekngana wena singgak. \q2 Na gupmaapa apatdewan kwatana gatukande atuyukaing. \q1 \v 25 Unzing siwa kake aminbamda nae atemapa nanikaing. \q2 Nanike waaminda gwapaknga makaiyuuk atnanimikaing. \q1 \v 26 Anutu, Buyambam tapana, gata nae butaya asinggan natangamunggayak. \q2 Natake gatangamuke gata na gatuka tapso. \q1 \v 27 Sike gata na take gatangaminu natane iwanata atnatdetningge yeuyamuyo. \q2 Yeuyami Anutu akgatangamunggak kapanin ngang natapning. \q1 \v 28 Waaminda “Anututa aminu waapa atasiwan maiyok,” ngangu apba yaning. Yawan ngana gata nae takekan tasiya. \q2 Gata aminu nae wai wa tasikaingu ayaipakepi maakanong. \q2 Siwan na gikane puya aminda, musip gwaang natapit. \q1 \v 29 Sike natane iwanata nae atemapa yakaingge maaknga buyambam paningge nataat. Maaknga waakngata aminu gatukande usikwatapik. \q2 Usikwatapan aminbamda maaknga waaknga natapningu aanggaman take kaning. \q1 \v 30 Siwan ngana nata asainggamatake Buyambamtapa gaak wam inimbakngawit. \q2 Sike aminbamu unekan yuke mun puke ininangge tasiwawa nakaya itane umana ayatangenawit. \q1 \v 31 Dasingge, ita sangana wena waamin gatayamuke kakuya pasinggak. \q2 Kakuya pasiwan aminda wam yot gwene yaningge dua yanipakoke akumningge wamu dua yaning. \c 110 \s1 Miti kau aaknga Devitda matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapata natane tupan tapana anzing inikut, \q2 “Ga umanda kopsa apa, \q1 gata nae apu natane kataknga siaapane pukuyuwawi \q2 nata tasiwa gatane iwanda gae gepbiatang koyutning.” \q1 \v 2 Buyambam tapata tasiwan gata Saion yot gapmane yuke ga tasiwan yotgapma gapma kwaapzang kayuya. \q2 Siwan gata iwanda kuut kayuya. \q1 \v 3 Tapduu gata iwandaat amnangge natapinu, gikane aminda apuke gatanggamuke waaminda amakge masa wamu dua yaning. \q2 Siwan umana kopsa siknga akngane yuke waaminda kekeknga kayuk kaknga paning. \q1 Siwan kekeknga waaknga unzing, tapdukbamu gunzit dua akowawan sopa daiu yuak binga kekekngana gatu paning. \q2 Ina unzakan, gakaa kekeknga kayuu tapdukbamu asinggan papsa. \q1 \v 4 Buyambam tapata wamu takngatu gae anzing gwa yawan kekekakut, \q2 “Gata pris tapa asinggan asinggan yuya. \q1 Siwan ga Melkisedek binga apa dakngaya. Anututane puya pasikut tapa yukutna nataamang. \q2 Ge Buyambamtapa wamu siakan yake wamu ina yanggau dua sandekgak. Siwan wamna asinggan yuwik. \q1 \v 5 Buyambamtapa gaat yuke kekekanggamik. \q2 Tapduu ita musiptok natapik komune ita amau kingu komdu komdune nanaat amake ayapbike yaipapaakusike yainggamambik. \q1 \v 6 Ita kepna kepna nana aminu usanziwik. Usanzike gutonga aminda tasikingge yake meya yamik. Sike amak tasining komune aminu kwaapzang zipa kumning. \q2 Siwan ita gatu kingat kuut kepna kepna nana ayapbike yaipapaakusike yainggamambik. \q1 \v 7 Ita kepiapane kuke yangga wesim zipmanggak kapane tangopik. \q2 Tangoke ita kekeknga pake amau kekeknga tasike ayapbimbik.” \c 111 \s1 Ninda Buyambam tapatane umana yatangenatnim. \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Nata Buyambam tapae gwaam siknga natangamuke asiknga inimbakngawit. \q2 Ngan, aminu kepi noman takngane sukukaing aminu unekan gatake yutning komune yuke nata asinimbakngawit. \q1 \v 2 Buyambamtapa puyana take siknga pasinggak. \q2 Aminu puya Buyambam tapata pasinggakge take nataaing aminda puya wa ita pasinggak kakngae katak natake yutnong. \q1 \v 3 Siwan ita king kapa yuke sangabamu pasinggakga inane umana aknga yatangenawa take siknga singgak. \q2 Sike itane noman takngana asinggan asinggan yuwik. \q1 \v 4 Buyambam tapata amindane natdetdetna pangenawan waaminda noman taknga tasinggakge asinggan asinggan natayutning. \q2 Asinggan siknga Buyambam tapata ninde musip kwikwik natanimuke ninde butaya natayuak. \q1 \v 5 Natayuke ita nanamu asinggan aminu ie akgwaukaing aminde yamunggak. \q2 Ita wam taknga yaniwan kekekakut takngae asinggan asinggan natayuke ita dua siknga botanggak. \q1 \v 6 Ita aminu kundutane kepna inane aminde yamukut. \q2 Puya waaknga tasike inane kekeknga akngana waaminde yeuyamukut. \q1 \v 7 Ita sanga siakan gan tasike kepi noman gan tawake tasinggak. \q2 Tasike ita inane pasap wamda yanggak kaknga natake ninu ie banip sinanga. \q1 \v 8 Ita wamu wa yake tekuu noman siknga asinggan asinggan yuwik. \q2 Ngan, ita mama wamu wa yakut taknga asinggan yuwik. \q1 \v 9 Siwan ita aminu inae gwa pakuu akgatayamukut. \q2 Sike ita pasap wamu aminu waakwakge yaniwan kekekakut takngae natake yawan wamu waaknga asinggan asinggan yuwik. \q1 Unzingge itane umana kopsa akngae natake \q2 umana waaknga inata siknga ngang natake akgwauke ie gepbiatang koyuaing. \q1 \v 10 Sike aminu tapatuta natdetdet amin daknganangge natakengu \q2 waapata Buyambam tapae akgwaumsok. \q1 Sike wa akgwaukgak kakngata amindane musia pangenawan natdetdet amin dakngawik. \q2 Unzingge ninda itane umana asinggan asinggan yatangenatnim. \c 112 \s1 Aminu noman yuaingga apbakngakaing kaknga. \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Mamin aminu tapatuta Buyambam tapae akgwauke \q2 itane mama wam tawanangge take siknga natapiu Anututa take tasingamik. \q1 \v 2 Itane waatdakaa aminde kaine umana kaya dakngake yutning. \q2 Ngan, aminu waapa noman yuwiu Anututa waapatane donga take pasiyamik. \q1 \v 3 Siwan aminu waapatane dongu moni kwaapzang paning. \q2 Siwan aminu wa apatane kepi noman takngana asinggan asinggan yuwik. \q1 \v 4 Siwan aminu noman tapatanu aminde musip kwikwik gatu butaya ngang natayamuke kepi noman takngane sukunggak. Sukuke zikaa dakane ba kuwik. \q2 Kuwawan kakaa akngata apuke take aminu waapa akgatangamik. \q1 \v 5 Aminu tapatuta sangaapana dua kotnake aminu kundu kapewan itane sanga moo paning. \q2 Sike aminu waapae sanga take aknga ie asapik. Aminu kundutane wamna usanziwan noman siwik kapae. \q1 \v 6 Siwan amin nomanu waapa pimananga dua. \q2 Siwan aminda kake aminu waapae dua botaning. \q1 \v 7 Siwan ita meya takngatu zandangga aakgakge yawan natakengu dua gwaumbik. \q2 Aho, ita Buyambam tapae banip sike ie natapan kekekawik. \q1 \v 8 Natapan kekekawan ita musip kwikwik natayuke nangaakan dua natake gwauya dua natapik. \q2 Gwauya dua natake ita iwana yapbimban datakuwawa kawik. \q1 \v 9 Ita sangana wena aminde sanga kwaapzang yamunggak. \q2 Siwan noman takngana asinggan asinggan tasiwik. \q1 Tasiwan kake aminu kunduta \q2 umana kayaapa ngang natake umana yatangenatning. \q1 \v 10 Yatangenawawa ngana wai aminda kake musia meya natapning. \q2 Waaminda musipmaiu amin nomande nataaing, \q1 ngana ita masande atasingupeewik. \q2 Ngan, ita gen gakngat tasiwik. \c 113 \q1 \v 1 Ginu Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Ginu puya aminu Buyambam tapatane, itane umana yatangenatnong \q1 \v 2 Nata nataau Buyambam tapatane umanae apbaknganingge nataat. \q2 Apman gatu masande kuut natayutnong. \q1 \v 3 Gunzitda akonggauneta kuku gatu gunzitda pukunggaaune ginu aminu kuupbamda \q2 Buyambam tapatane umana asiknga yatangenatningge nataat. \q1 \v 4 Buyambam tapata aminu kuupbam kakuya pasinggak. \q2 Umana kopsa akngnanata sanga yekaune yuaingu kuupbam ayapbikgak. \q1 \v 5 Aminu tapatu Anutu Buyambam tapanin binga wena. \q2 Waapa enane siknga yuke sanga kuupbam kayuak. \q1 \v 6 Sike enane siknga yuke ita yekap gatu kepat \q2 ngang unekan amunandang yuwawat pakepusang kaak. \q1 \v 7 Ita sangana wena amin gatayaman ita gatu dua tasingupeeke takekan yuaing. \q2 Ita sangae dapmakaing aminu waakwau katak gatayaman takekan pake yuaing. \q1 \v 8 Siwan ita waaminu pewan tupan tapae banakan yuke natapa umana kopsa siknga singgak. \q2 Siwan waamindane dongune tupan amin tapaapat yuaing. \q1 \v 9 Siwan ita maya waak songge yuaingu take pasinggak. \q2 Pasiwan maya waakwakga minga dakngake engangu kundu betake asiknga bakngakaing. \q1 Siakan. Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 114 \q1 \v 1 Tupa Isrel nana aminda Isip teke kuking. \q2 Ngan, Jekopdane dongga wamna inata yakinggane kep kom teke kuking. \q1 \v 2 Sike aminu Juda nana dongu Buyambam tapatane yot takwana binga dakngaking. \q2 Ngan, Isrel nana dongu Buyambam tapatane aminabam dakngawan Anututa kayukut. \q1 \v 3 Yangga Ret Si gwenu ita kawan asisakukut. \q2 Siwan yangga Jordan tapa kautdu kuma yuwan kautdu atzakngakut. \q1 \v 4 Sike Anututa natapan siwan tawanu buyambam dakandaka memeta binga paapaapbing. \q2 Siwan tawanu mateknga dakandakasimu sipsipda binga paapaapbing. \q1 \v 5 Ga yanggabam gwen, sanga minata aawan kake isakuyak? \q2 Sike yangga Jordan tapa, dasingge ga gatu dua zipbuyak? \q1 \v 6 Sike ginu tawanu buyambam dakandaka, dasingge ginu memeta binga paapbing? \q2 Siwan ginu mateknga dakandakasimu dasingge sipsipda binga paapbing? \q1 \v 7 Ga kepdaka, Buyambam tapata apanu ayamumso. \q2 Ngan, Jekopdane Anutunata gwa apanu ga ayamumso. \q1 \v 8 Sike ita tasiwan sup gwenu yangga gapan gwen dakngakut. \q2 Ngan, ita suu kekeknga siknga gwenu tasiwan yangga buyambam tanga zipbut. \c 115 \q1 \v 1 Anutu, gata nindane umaninu ma yapangenawim. \q2 Gata ninde butaya siknga asinggan natanimuke gata ninu dua nipmanggayak. \q2 Unzingge ninda gatane umanda kopsa akngae natake gaekan yatangenatnim. \q1 \v 2 Dasingge dongu takngatuine nanata ninde anzingu ninikwaikaing, \q2 “Gindane Anutusa zandang yuak?” \q1 \v 3 Nisane Anutuninu yekaune yuak. \q2 Sike ita sanga takngatu tasinanggengu atasiwik gekan. \q1 \v 4 Sike ngana dongu waakngatane anutuna inata. \q2 Ngan, waamindane anutu pupukngana silwa gatu gol ngangga pasikaing. Waaminda katakngata pasikaing. \q1 \v 5 Waamindane anutu pupukngana gena kaya, \q2 siwan ngana wamu dua yakaing. Kaina kaya ngana dua kaaing. \q1 \v 6 Waakwau maaknga kaya ngana wamu dua nataaing. \q2 Gatu nomna kaya siwan ngana sanapuke kapanga natapnanga dua. \q1 \v 7 Gatu katakngi kaya siwan ngana sanga kundu pananga dua. \q2 Siwan kepi kuut kaya siwan ngana kepi kunanga dua. \q2 Siwan gatu wam gakngau guyakngaatang ba yake tasinanga dua. \q1 \v 8 Sike aminu anutu pupuknga wa pasikaing takwau anutu pupuknga ina pasikaing binga daknganing. \q2 Siwan aminu ie banip sikaingu wa bingakan daknganing. \q1 \v 9 Ginu Isrel nana amin, ginu baniu Buyambam tapaekan sinong. \q2 Ita ginu akgatandamuke danduyuak. \q1 \v 10 Ginu Arondane dongune yuaingu, ginu Buyambam tapaekan baniu sinong. \q2 Ita ginu akgatandamuke danduyuak. \q1 \v 11 Ginu aminu Buyambam tapaekan gwaukaingu, ginu ie banip sinong. \q2 Wa awiapatakan gatandamuke danduyuak. \q1 \v 12 Buyambam tapata ninde asinggan natayuak. \q2 Natayuke ninde take pasinimik. Ita Isreldane dongune nana take pasiwik. \q2 Ngan, Arondane dongune nana kuupbam take pasiwik. \q1 \v 13 Buyambam tapata aminu ie akgwaukaingu kuupbam take pasiwik. \q2 Unzing aminu umana kaya gatu umana wena kuutgan take pasiwik. \q1 \v 14 Sike nata nataau Buyambam tapata ginde gatu bapusa masan aatningge, \q2 waatdaka kwaapzang damikge nataat. \q1 \v 15 Buyambamtapa yekapat kepkat pasikut tapa unin. \q2 Ita ginu take siknga pasiwikge nataat. \q1 \v 16 Sike yekau enane siknga yuau wa Anututane kepna. \q2 Siwan ngana ita keu andaka ninu kepdakane nana aminde nimukut. \q1 \v 17 Sike aminu akungwakaingu wa yotnane kuke kuma siknga yutning. \q2 Siwan Buyambam tapatane umana dua yatangenatning. \q1 \v 18 Siwan ngana ninu ayuamangu, gaak kaknga \q2 Buyambam tapae apman gatu masan kaya asinggan asinggan inimbaknganim. \q1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 116 \q1 \v 1 Siakande siknga Buyambamtapa nata yanggat taknga atnatangamukut. Unzing tasinggakge nata ie take siknga nataat. \q2 Siakan siknga, nata tumuk wam yake ita butaya natangamikge iniwa ita atnatangamukut. \q1 \v 2 Ngan, natane tumuk wamu kuupbam ininggau atnatangamunggak. \q2 Unzingge nata kayuk yuwit komune asinggan ininggamatawit. \q1 \v 3 Sike tupa kungwak kakngata napda binga wamanapmanggut. \q2 Wamanapmamban natdetdetna tewa aminu gwa kumbingga yuaing komde kukut. \q2 Kuwan wa natapbum takngata tasiwan na kumzang siknga gwauke nangaakan natapbum. \q1 \v 4 Unzingge nata Buyambam tapae anzing inikum, \q2 “Buyambam tapa, nata gae yanggawanggatde gata na gatuka atapso. Na kupsat,” ngang inikum. \q1 \v 5 Buyambam tapata ninde musip kwikwik natake ninde take pasinggak. \q2 Anutuninu ninde butaya natanimunggak. \q1 \v 6 Buyambam tapata aminu kundu kekekake yutnanga dua aminu ita akgatayamunggak. \q2 Ina unzakan, tupa nata upeeke yuwawa na ita gatuna takut. \q1 \v 7 Ge apmanu nata musipma kwikwiknga natake yuwatakawikge nataat. \q2 Dasingge? Buyambam tapata na take siknga nanduyuak. \q1 \v 8 Dasingge? Buyambam tapa, \q2 gata na gatuka tapi nata dua kumbum. \q1 Ngan, gata natane kai yanggana pasiwi kuwa \q2 gata na nanduyuwi nata dua pimakum. \q1 \v 9 Unzingge nata aminu kayuk yuaingkat gatake sukunim. \q2 Siwan na Buyambam tapae kaine sukuwitde nanduyak. \q1 \v 10 Siwan nata banip sike anzing yakum, “Meya buyambam siknga akngata na usikwatapmanggak.” \q2 Unzing yakum ngana nata Anutue banip sikum. \q1 \v 11 Na usikwatapan akgwauke nata gatuna anzing yakum, \q2 Aminu kuupbamda kem wam asinggan yakaing. \q1 \v 12 Siwan Buyambam tapata nae take siknga tasinggak. \q2 Siwan ngana sanga nata yake ie mina binga imit? \q1 \v 13 Anututa na gwa takut takngae take siknga natake sanga waakngae yatangenawit. \q2 Buyambam tapata na gwa takutde gaak wam iniwit. \q1 \v 14 Sike tapduu itane aminabamda unekan pakapu yutning komune \q2 nata yawa kekekakut taknga atasining. \q1 \v 15 Siwan Anututane aminu tapatu akupan kakengu ita sanga mooi ngangu dua nataak. \q2 Aho. Ita inane aminde butaya siknga natayamunggak. \q1 \v 16 Buyambam tapa, siakande siknga na gatane puya aminda dakngake puya gatane akngaka apasinggat. \q2 Unzing tupa mingata pasikut binga. \q2 Gata nau na wambingu waikngami take yuat. \q1 \v 17 Siwan nata gae musip gwaang natanggamunggat taknga ofana binga gamunggat. \q2 Gamuke nata gae tumuk wam ganiwit. \q1 \v 18 Siwan nata wamu tupa gae yawa kekekakut taknga \q2 nata apmanu gatane amindabamde kaine sanga waaknga atasiwit. \q1 \v 19 Ngan, Anututane yotbam gwekatang yuke sanga waaknga atasiwit, \q2 you Jerusalem yuak gwekatangun. \q1 Siakan. Buyambam tapatane umana yatangenatnim. \c 117 \q1 \v 1 Ginu kepna kepna nana aminu kuupbamda, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Ngan, ginu dongu takngatu takngatuine nana aminu kuupbamda, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 2 Ita ninde take siknga asinggan asinggan nataniman buyambam singgak. \q2 Sike ita wamu yanggak kaknga asinggan asinggan tawake tasinggak. \q1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 118 \q1 \v 1 Buyambam tapata ninde takeaknga tasinggakge gaak wam ininim. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip kwikwik siknga natanimunggakge natake inimbaknganim. \q1 \v 2 Nata nataau Isrel nanata anzing siknga yaning, \q2 “Ita ninde butaya siknga asinggan asinggan natanimunggak,” ngang yaningge nataat \q1 \v 3 Siwan aminu Arondane dongune nanata anzing yaning, \q2 “Ita ninde butaya siknga asinggan asinggan natanimunggak,” ngang yaningge nataat. \q1 \v 4 Ngan, aminu kuupbam Buyambam tapae gwaukaingga anzing yaning, \q2 “Ita ninde butaya siknga asinggan asinggan natanimunggak,” ngang yaningge nataat. \q1 \v 5 Na meya buyambamu takngatu kake Buyambam tapae tumuk wam inikum. \q2 Iniwa natake ita meya waaknga gatukande sandekngamukut. \q1 \v 6 Buyambamtapa naat gatake yuamakge aminda nae sanga wai takngatu dua tasining. \q2 Asikaya aminu tapatuta sanga wai takngatu nae ba tasiwik? Unzingge na dua gwaumbit. \q1 \v 7 Buyambamtapa naat gatake yuamak. Siwan ita na gatangamunggak kapanin. \q2 Unzingge nata iwana yaipakepu peke pasiwa maining. \q1 \v 8 Siwan Buyambam tapae ninda banip sinimu take siknga. \q2 Siwan ngana ninda aminde baniu sinimu take dua siwik. \q1 \v 9 Ninda baniu Buyambam tapae sinimu take siknga. \q2 Siwan ngana ninda baniu kingge sinimu take dua siwik. \q1 \v 10 Natane iwana kepna kepna nana aminu kwaapzangga na takumbasiking. \q2 Siwan ngana Buyambam tapatane kekeknga akngane nata atzipa puyukut. \q1 \v 11 Waaminda kaukaut takumbasiking. \q2 Siwan ngana Buyambam tapatane kekeknga akngane nata atzipa kumbing. \q1 \v 12 Ita na ingutbam kwaapzangga binga takumbasiking. \q2 Siwan ngana zaat siknga katap gwenu \q1 sak tangaatang isike kungwanggak binga kumbing. \q2 Buyambam tapatane umana akngane nata atzipa kumbing. \q1 \v 13 Iat amak kaknga kekeknga siknga naat ambumang. Siwan na paa pimakum. \q2 Siwan ngana Buyambam tapata akgatangamukut. \q1 \v 14 Buyambamtapa na kekekangamunggak kapanin. Siwan na ie bakngake kap taknga taingamunggat. \q2 Ita na ina siknga gatangamunggak. \q1 \v 15 Aminu kepi noma nomanae tawakaing aminu \q2 waakwakga yotnaatang yuke iwana ayapbikingge natake bakngake kap taikaing. \q1 Kau wa taikaingu anzing, \q2 Buyambam tapata kekekake sanga kekeknga aknga aknga tasikut. \q1 \v 16 Buyambamtapa kekekngana bamban. \q2 Buyambam tapata kekekake sanga kekeknga aknga aknga tasikut. \q1 \v 17 Na zet dua kupit. \q2 Aho. Nata kayuk yuke Buyambam tapata sanga pasikutde yakapit. \q1 \v 18 Buyambam tapata waiaknganae natake meya buyambam atnamukut. \q2 Siwan ngana dua nandutewan kumbum. \q1 \v 19 Sike gwambou aminu noma nomana tasikaingga take kopnanga gwau zitnong. \q2 Siwan nata undang koke Buyambam tapatane umana yatangenawit. \q1 \v 20 Gwambou anggwau \q2 Buyambam tapatane noman amindakan take kopning. \q1 \v 21 Buyambam tapa, gata tumuk wama natake gatangamuke na gatuka tapi take yuat. \q2 Unzingge nata umanda yatangenawit. \q1 \v 22 Siwan kamundata yot gwendu supda tasike suu gwendu natapan wai ngang siwan kwasikingu, \q2 apmanu suu wagwenu kawan suu tupan gwen siwan yotgwen tapan kekekanggak. \q1 \v 23 Buyambam tapata ina yawan sanga waapa aakut. \q2 Waapa aawan kake natapna take siknga singgak. \q1 \v 24 Siwan Buyambam tapata sanga waaknga aawikge tasikut. \q2 Unzingge ninda asiknga bakngake ie musip gwaang natapnim. \q1 \v 25 Buyambam tapa, ninu gatuka papso. \q2 Gata gatanimi sanga kuupbam ninda tasinimu takekan sining. \q1 \v 26 Siwan ga Buyambam tapae umande apinu Buyambam tapata gae apbakngawik. \q2 Siwan ninda Buyambam tapatane yotna gwene yuke inimbakngakanim. \q1 \v 27 Buyambamtapa awiapa Anutu siknga unin. \q2 Ita ninu kakuya take siknga pasiwan \q1 ninu itane kakaa akngane take yuamang. \q2 Siwan, ginda musip gwaang natake katap kaing pake alta dakane kuke takumbasinong. \q1 \v 28 Ga natane Anutuna, unzingge nata gaak wam yake ganimbakngawit. \q2 Ga natane Anutuna, unzingge nata gatane umanda yatangenawit. \q1 \v 29 Buyambam tapata sanga take akngakan tasinggakge gaak wam ininong. \q2 Ita ninde take siknga natanimunggak kaknga wena dua siwik. \c 119 \q1 \v 1 Aminu kunduta noman gan sukuke gutonga takngatu dua tasikaingu Anututa sanga takeaknga pasiyamik. \q2 Ngan, Buyambam tapatane mama wamnakan tawakaingu Anututa sanga takeaknga pasiyamik. \q1 \v 2 Aminu Anututane mama wamu kuupbam asiknga tawakaingu take aknga pasiyamik. \q2 Waaminda Anutue kuke iat yutnangge take siknga nataaing. \q1 \v 3 Siakande siknga, aminu waakwau waiaknga dua tawakaing. \q2 Waakwau kepi Buyambam tapatane aknganekan sukukaing. \q1 \v 4 Gata mama wamba kuutgan ninde gwa nimukuyak. \q2 Nimuke gata natayau, ninu akgwauke mama wamu kuupbam katak siknga tawanimde natayak. \q1 \v 5 Nata nataau nata kekekake \q2 gatane mama wamba asinggan tawambitde nataat. \q1 \v 6 Unzingge na gatane mama wamba akngaekan siknga nataat. \q2 Natake maaknga kundusim ngakaya dua natapit. \q1 \v 7 Sike nata gatane mama wamba noman takngakae natatakuwa \q2 siwan gatane umanda aknga ayatangenawit. \q1 \v 8 Nata gatane mama wamba katak siknga tawambit. \q2 Unzingge gata na ma siknga napmambim. \q1 \v 9 Dasing siknga wawi matek tapata noman taknganekan sukuwik? \q2 Ita gatane wamba katak tawakengu nomangan sukuwik. \q1 \v 10 Na natdetdeu takngatukan tanggat. Siwan Anutue kuke iat yutnangge take siknga natat. \q2 Siwan gata gatangami nata gatane mama wamba dua tewit. \q1 \v 11 Sike nata waiaknga gae dua tasiwitde natake \q2 gatane wamba natdetdetnane kekeknga gwa natapa yukut. \q1 \v 12 Buyambam tapa, nata gatane umanda yatangenakgat. \q2 Sike gatane mama wamba noman takwau asiknga nanindamumso. \q1 \v 13 Nata aminu kuupbam gata mama wamu \q2 ninikapbuyau nata ayaninggat \q1 \v 14 Na gatane wam tawanangge asiknga baknganggat. \q2 Unzing aminda moningge ba sanga gwaam gwaamde bakngakaing binga. \q1 \v 15 Nata natdetdetnane sanga nata tasiwitde yakuyak kat, \q2 gatu wamu nimukuyak kat katak siknga natapnangge natake tasinggat. \q1 \v 16 Na gatane mama wamde iaknga siknga nataat. \q2 Nata wamu waakngae dua siknga botawit. \q1 \v 17 Gata nae take siknga tasiwi na gikane puya aminda \q2 kayuk yuyuuk gatane wamba tawambit. \q1 \v 18 Gata natane natdetdetna tapi kakaawan \q2 nata wamu take aknga aknga inata kundu mama wambaatang yuaingu natdewit. \q1 \v 19 Sike na pakapuyut amin tapa, keu andakane asinggan dua yuwit. \q2 Unzingge gata mama wamba nae ma takusopuwim. \q1 \v 20 Nata musipmaatangu gatane yuyuk \q2 noman takngae tapdukbamu asinggan tawanangge take siknga nataat. \q1 \v 21 Sike aminu kunduta gatane mama wambae masa imuke inae natdet tawakaing. \q2 Siwan gata yamandet aminu sanga take akngata ie dua apikge natake waakwau kaanga yaniyo. \q1 \v 22 Sike waaminda nae sapdut wam nanisapduwawa kake gata gatangami gatuna wamu waaknga yananga dua siwik. \q2 Dasingge, na gatane mama wamba atawanggat. Ge gata ma kapewi wamu unzaaknga nae ma yawam. \q1 \v 23 Sike tupan aminu nae sapdut wam yaningge unekan yuke wamu yakaing. \q2 Siwan ngana undanga, na gatane puya aminda, nata gatane mama wamba noman takngae asinggan natanggamatawit. \q1 \v 24 Na wamu kepi aknga asukunggat taknganin tapa nomatawikge nanikuyak kakngae take siknga nataat. \q2 Gatane wambata asinggan nanindamukgak. \q1 \v 25 Na aminda atnaitakepu tewa kepdakaatang wai siknga pekgat. \q2 Siwan ngana gata ayawi kekekakut saak tangenake na tapi kekekawit. \q1 \v 26 Sike na yuyuuk taknganae kuupbam gwa ganikum. Siwan gata yake gwa nanikuyak. \q2 Gata nae mama wamba kuupbam nanindamumso. \q1 \v 27 Gatane mama wamba natdewitde nanindamumso. \q2 Siwana nata duya takngatu takngatu gata tasikuyak kakngae natanggamatawit. \q1 \v 28 Sike na musipmaatangu meya siknga nataat. \q2 Gata ayawi kekekakut saak tapi kekekawit. \q1 \v 29 Gata nanduyuwi nata kem wam taknga ba tanzit taknga dua tasiwit. \q2 Gata mama wam takngaka tawake nae butaya natangamuyo. \q1 \v 30 Sike na gatane siakan wam tawambitde gwa yawa kekekakut. \q2 Asingganu gatane mama wambae atnatayuat. \q1 \v 31 Buyambam tapa, wamu gata nae namukuyak kaknga asinggan tawanggat. \q2 Unzingge gata sanga tapatu dua katewi aminu tapatuta tasiwan maakawit. \q1 \v 32 Nata zaatgaman gikane wamba tawambit. \q2 Dasingge, gata meya musipmaatang yukingu gwa sandekuyak. \q1 \v 33 Buyambam tapa, gata na mama wamba katak siknga tawambitde nanindamumso. \q2 Nanindamumbi nata asinggan tasitakuusika kupit. \q1 \v 34 Gata nae natdetdeu noman siknga naminu nata apme tawambit. \q2 Nata musipma tewa gatane mama wambae kuwan kuutgan tawambit. \q1 \v 35 Gata kepina tanomanuwi nata kepi mama wambata yanggak saak sukuwit. \q2 Dasingge, na mama wamu waakngae natapa take siknga singgak. \q1 \v 36 Gata musipma tangenawi nata wamba waaknga tawananggengu take natapit. \q2 Natake sanga kwaapzangbam papitde dua natapa kuwik. \q1 \v 37 Gata gatangami sanga yapiina wena, moo akngae masa yamit. \q2 Gika ayawi kekekakut taknga saak na katak toimso. \q1 \v 38 Na gikane puya amin tapaka gae akgwaukgatde \q2 wamu gika naniwi kekekakut taknga saak tasiyo. \q1 \v 39 Sike aminu kunduta nandupa aminu waiapa siwik kakngae apbitanggat. Siwan sanga waaknga sandekngami take siwik. \q2 Dasingge, gatane mama wambae natapa take siknga singgak. \q1 \v 40 Na gatane mama wamba kuutgan tawambitde take siknga nataat. Gatane yuyukga noman gan siknga. \q2 Unzingge kayuk yutnanga aknga gata namuyo. \q1 \v 41 Buyambam tapa, gata nae take siknga natangamunggayak kaknga yeikngamuyo. \q2 Yeikngamuke na gatuka tapso. Unzing tasinangge gwa yawi kekekakut. \q1 \v 42 Na gata unzing gatangami aminu atnanisapdutningu yake yaniwit. \q2 Dasingge, na gatane wam takngae banip singgat. \q1 \v 43 Gata gikane siakan wam takngaka genane ma sandewim. \q2 Dasingge, na gatane wamu noman takngae baniu asinggat. \q1 \v 44 Sike nata gatane mama wamba asinggan tawambit. \q2 Ngan, asinggan asinggan tawambit. \q1 \v 45 Na gatane wam taknga natdetnangge tawanggat. \q2 Unzingge waiakngata dua umukngaman na meya dua kake takekan sukuwit. \q1 \v 46 Siwan nata king takwau gatane wam takngae yanikapit. \q2 Na unzing tasiwa aminu kunduta na maakawitde tasiwa maiwik. \q1 \v 47 Dasingge, na gatane mama wamde natapa take siknga singgak. \q2 Siwan mama wamu waaknga tawanangge musip gwaang nataat. \q1 \v 48 Sike na gatane mama wam takngaka yatangenakgat. Gatane mama wambae natapa take siknga singgak. \q2 Siwan nata asingganu gatane mama wamu waakngae natanggamatanggat. \q1 \v 49 Gata gatuka wamu tupa nae yawi kekekakut takngae natapso. Na puya aminda. \q2 Wamu waakngata musipma tangenawan nata wamu yawi kekekakut takngae banip singgat. \q1 \v 50 Sike tapduu meya kaya sikut kopatangu na musip kwikwik takum. \q2 Dasingge, ayawi kekekakut takngata kayuk yutnanga aknga inata kundu namukut. \q1 \v 51 Sike yamandet aminda sapdut wamu wai siknga tendeknga wena nanikaing. \q2 Siwan ngana na gatane mama wamde masa dua imunggat. \q1 \v 52 Buyambam tapa, na mama wamu tupa siknga namukuyak takngae natayuat. \q2 Sike wamu waakngae natake musipmaatang kwikwiknga nataat. \q1 \v 53 Sike nata kaawanu yamandet aminda gatane mama wamba gwa peking. \q2 Pewa kake nata musipma toknga siknga nataat. \q1 \v 54 Sike keu andakane yukuuk \q2 gatane mama wamde natake kap taiwit. \q1 \v 55 Buyambam tapa, na zikaane gatane umandae atnatayuat. \q2 Natayuke gatane mama wamba tawanggat. \q1 \v 56 Gatane mama wamu nata kuutgan tawanggat. \q2 Ngan, gatane wamu waaknga asinggan asinggan apbakngake gwaamukgat. \q1 \v 57 Buyambam tapa, ga naat yuke gae natapa take siknga singgak. Nata gae anzing yawa kekekakut, \q2 “Nata itane mama wamu kuutgan tawambit,” ngang yakum. \q1 \v 58 Gata musip kwikwiu nae namiyakge kekeknga siknga ganikwaikgat. \q2 Dasingge, gika unzing tasinangge gwa yawi kekekakut. \q1 \v 59 Na kepi sukunggatde atnatapasinggat. \q2 Unzingge apmanu gae mama wam tawambitde gwa yawa kekekanggak. \q1 \v 60 Sike na moo dua yuwit. \q2 Gatane mama wamu zet tawambit. \q1 \v 61 Na wai aminda napda wamake inane waiakngaatang nanitake kunangge tasikaing. \q2 Siwan ngana na gatane mama wamde dua botawit. \q1 \v 62 Sike petakumat dakaatangu na asenake \q2 gatane mama wamu noman takngae natake ganimbaknganggat. \q1 \v 63 Na gae akgwauke mama wamba \q2 tawakaing aminkat naat notna notna yuamang. \q1 \v 64 Buyambam tapa, ga keu andakane yuaing aminu kuupbamde take siknga nataayak. \q2 Gikane mama wamu kuupbam siknga nanindamumso. \q1 \v 65 Buyambam tapa, gata nae takeaknga tasinggayak. Na puya amin tapakaen. \q2 Gika wamu ayawi kekekakut taknga saak tasingamunggayak. \q1 \v 66 Na gatane mama wamu kuupbamde banip siknga singgat. \q2 Unzingge gata nanindamumbi natdetdeu take aknga pake sanga kuupbam katak usanziwit. \q1 \v 67 Tupa gata nae kepi yeikngamukuyau atekum. Teke kuwa nanduke gata meya takngatu takngatu atnamukuyak. \q2 Nami kake apmau nata gatane wamu atawanggat. \q1 \v 68 Sike ga take siknga. Ge sanga gata tasinggayak kakngae natapa take singgak. \q2 Siwan gata mama wamba katak siknga nanindamumso. \q1 \v 69 Sike yamandet aminda kem wamu kwaapzang nanisapduking. Siwan ngana na natdetdeu takngatu wena. \q2 Na gatane mama wamba asiknga tawambit. \q1 \v 70 Aminu waakwau natdetdeu butaya aknga takngatusimu wena. \q2 Sike ngana na gatane mama wamde siknga nataat. \q1 \v 71 Gata meya aknga namukuyakge natapa take singgak. \q2 Dasingge? Meya waakngata gatangaman mama wambae take siknga natdekum. \q1 \v 72 Na moningu buyambam siknga panangge take dua nataat. \q2 Siwan ngana gatane mama wambae take siknga nataat. \q1 \v 73 Sike na gika siknga katakgata tumukuyak. \q2 Siwan gata natdetdet nami gikane mama wambae kuutgan natdewit. \q1 \v 74 Siwan nata natapa aminu gae akgwaukaingu na nanduke waakwau apbaknganingge nataat. \q2 Dasingge, na gika wamu yawi kekekakut takngae banip singgat. \q1 \v 75 Buyambam tapa, na atnataat. Gatane mama wamba noman gan siknga. \q2 Sike gata meya nae namukuyau gata asinggan gatangamunangge natake tasikuyak. \q1 \v 76 Sike nata nataau gata nae musip kwikwik natangamunggayak kakngata musipma tapan kekekanggakge nataat. \q2 Dasingge? Wamu gata na puya amin tapakae wa yakuyau atasinggayak. \q1 \v 77 Gata apmanu nae butaya natangamuyo. Natangami kayuk yutnanga akngana atapit. \q2 Dasingge, na gatane mama wamde natapa take siknga singgak. \q1 \v 78 Sike yamandet aminu kunduta yumdekan nae yawa maiwitde tasingamuking. Unzingge nata nataau aminu waakwau apmaakaningge nataat. \q2 Siwan ngana na, na gatane mama wamde asinggan natayuwit. \q1 \v 79 Aminu gae akgwaukaingkat gatu gatane mama wambae nataaing aminkat \q2 nae apa notna notna daknganimde nataat. \q1 \v 80 Gata gatangami gikane mama wamu siakande siknga tawambitde nataat. \q2 Tawamba nanduke aminu kunduta na maakawitde tasiwa maiwikge nataat. \q1 \v 81 Sike na gata tapiakge ganduyuwawa kekekngana tuyuknga gwasik. \q2 Ngana na wamu gata yawi kekekakut taknga tawambiyakge banip siknga singgat. \q1 \v 82 Na wamu gika yawi kekekakut takngae natake ganduyuwawa kaina toknga nasikaing. \q2 Siwan anzing yanggat, “Zaapduknga natane musipma tasiwan wikawik,” ngang yanggat. \q1 \v 83 Sike na memetane gupna yangga zikaingu kupan takngata tasiwan bumi siwan mumba kuwa maikaing binga mainggat. \q2 Siwan ngana gatane mama wamde dua botanggat. \q1 \v 84 Tapduu datdasing ganduyuwawit? \q2 Siwan zaapduknga gata na puya amindae wai tasikaing aminde meya yake yamuya? \q1 \v 85 Sike yamandet aminu gatane mama wamba dua tawakaing. \q2 Dua tawake ita gapma kundu nata une pimapitde kusopuknga kwaikaing. \q1 \v 86 Gatane mama wamba kuupbam wa sanga ninda ie banip sinanga taknganin. \q2 Siwan ngana aminu kunduta nae kem wam moo siknga yake tasiwan mainggat. Unzingge gata gatangamuyo. \q1 \v 87 Sike na nutapan kupitde gwa dapakakut. \q2 Siwan ngana gatane mama wamba dua tekum. \q1 \v 88 Gata nae take siknga asinggan natangamunggayak. Siwan gata na katak nanduyuwi na zaat dua kupit. \q2 Dua kungwake nata gatane mama wamu kuutgan tawambit. \q1 \v 89 Buyambam tapa, gatane wamu asinggan asinggan yuwik. \q2 Wamu waaknga yekaune kekeknga yuak. \q1 \v 90 Gata wamu yawi kekekakut taknga asinggan asinggan tawanggayak. \q2 Gata kepdaka tangine tekuyak. Siwan waomune unzing yuke dua isakunggak. \q1 \v 91 Mama wamu gata tupa yakuyau apman kaya unzing yuak. \q2 Ngan, sanga kuupbamda gikae banip tawakaing. \q1 \v 92 Sike nata mama wamu gatane akngae take dua ba natapbum gamu, \q2 nata meya takngatu takngatu kakum gwekatangu gwa kupam. \q1 \v 93 Nata gatane mama wamba dua pewit. \q2 Dasingge, na unin tawamba gata tasiwi na kayuk yuat. \q1 \v 94 Sike na gikanekan. Unzingge gata na tapso. \q2 Gatane wamu asinggan tawanangge tasinggat. \q1 \v 95 Wai aminu na nutapan kupitde undang kusopuke yuaing. \q2 Siwan ngana na gatane mama wambae natapa kuwan nata ie nangaakan dua nataat. \q1 \v 96 Na apmanu gwa nataat. Sanga take tapatu wena. \q2 Siwan ngana gatane mama wamba take siknga. Take akngana kwaapzang siknga. Sangabamu ita gwa yapbikut. \q1 \v 97 Na gatane mama wamde take siknga nataat. \q2 Na ie kwakngaom gatu zikaane ngang ie natanggamatanggat. \q1 \v 98 Gatane mama wam takngakata tasiwan na natdetdetna bamban sikngaapa dakngake iwanatane natdetdetna ayapbike yuat. \q2 Dasingge, wamu waakngaat naat gatake yuamak. \q1 \v 99 Nata gatane mama wam taknga atawanggat. \q2 Siwan wamu wa tawanggat takngata tasiwan na natdetdetna bamban sikngaapa dakngake aminu nanindamukaing amindane natdetdetna ayapbike yuat. \q1 \v 100 Natane natdetdeu kwekngatane natdetdetna gwa yapbikut. \q2 Dasingge, na gatane mama wamu noman takngakan tawanggat. \q1 \v 101 Sike na kepi waiaknga tawanangge natapit gamu nata asisakuwam. \q2 Dasingge, na gatane wam takngakan tawambitde nataat. \q1 \v 102 Gikane wam taknga gika siknga nanindamukuyak. \q2 Unzingge wamu waaknga dua tekum. \q1 \v 103 Sike iningou genane napanu kaa singgak. \q2 Siwan ngana gatane wamu kaa siknga. \q1 \v 104 Gatane mama wambata natdetdeu take namunggak. \q2 Unzingge waiaknga kuupbamde asiknga bitanggat. \q1 \v 105 Sike gatane wam taknga lam gwenda binga gatangaman \q2 kepi noman sukuwit. Ita kakaa kepiapa yeikngaman kuwit. \q1 \v 106 Sike na gatane wamu noman taknga kuupbam tawambitde gwa yawa kekekakut. \q2 Unzingu apme tasiwit. \q1 \v 107 Buyambam tapa, natapso. Na meya buyambam takngata usukwatapbut. \q2 Unzingge gika gwa yawi kekekakut taknga tasiwi na kayuk yuwit. \q1 \v 108 Buyambam tapa, nata gae ganimbaknganggat takngae natapi take siyok. \q2 Siwan gata mama wamba nanindamumso. \q1 \v 109 Sike na asinggan kumnangge tandakngawa dapaknga singgak. \q2 Siwan ngana mama wambae dua botanggat. \q1 \v 110 Aminu wai akwau na tanggaganutnangge yapapna kaiwan dandakawan yuaing. \q2 Siwan ngana na gatane wam taknga dua tewit. \q1 \v 111 Na gatane wam taknga dumza siknga asinggan asinggan tanggaganukgat. \q2 Sike wamu waakngata tasiwan musip gwaang natake asiknga baknganggat. \q1 \v 112 Na gatane mama wamu kuupbam tawanangge gwa natapa kekekanggak. \q2 Mama wamba tawake yusika kupit. \q1 \v 113 Sike na musia gweaya nataing aminde take dua nataat. \q2 Ngana mama wambae take siknga nataat. \q1 \v 114 Ga natane kakuya tasinggayak kapana ga unin. Siwan natane damanu kekeknga gwena ga unin. \q2 Siwan na gika yawi kekekakut takngae banip singgat. \q1 \v 115 Ginu waiaknga tasiya amin, na napmanong. \q2 Na Anutunatane mama wamna tawanangge nataat. \q1 \v 116 Sike gata kekekangami kayuk yuwitde gwa yawi kekekakut. Wa yawi kekekakutde gae banip singgat. \q2 Gatangami gae banip singgat taknganata pimamsak. \q1 \v 117 Gata katakngane tapinu na take apme yuwit. \q2 Siwana nata maak gwaangu gatane wam takngae tewa kuwan nata asinggan tawambit. \q1 \v 118 Sike aminu gatane mama wam taknga teaingu gata masa yamunggayak. \q2 Itane natdetdet gwaangu waiaknga tasinangge nataaingu moo siknga kuning. \q1 \v 119 Gata aminu wai tasikaing takwau kuupbamde natapinu wai sipisipi binga singgak. \q2 Siwan waaminu mupewi kuning. Unzingge na gatane wam takngae siknga nataat. \q1 \v 120 Sike na gae asiknga gwaumba gupma apa atepan yamukgak. \q2 Na gaat wam yananga komde natapa siwan ie akgwaukgat. \q1 \v 121 Nata take akngaat gatu noman takngaat ngang tasikum. \q2 Unzingge gata na dua napmambi iwanata tasiwan maiwit. \q1 \v 122 Gata na gatangamiakge yawi kekekawikge nataat. Na gikane puya aminda. \q2 Gata yamandet aminu dua kapewi meya nae namuning. \q1 \v 123 Na gata wai aminde kataune sandeke tapiakge natake kai take yuwa yuwa mainggak. \q2 Unzing tasinangge tupa gika gwa yawi kekekakut. \q1 \v 124 Gata nae butaya natangamuyo. \q2 Natangamuke gika siakan wam taknga katak siknga nanindamumso. \q1 \v 125 Sike na gikane puya aminda. \q2 Unzingge natdetdeu gata nami gikane wam takngae natdewit. \q1 \v 126 Buyambam tapa, aminbamda gatane mama wamu ayamasandekaing. \q2 Unzingge gata ie meya yamunangge tasiyo. \q1 \v 127 Na gatane mama wambae take siknga nataat. Sike na golmani ngang yanikaingge take dua nataat. \q2 Siakan. Gol kundu noman siknga ngana ie take siknga dua nataat. Aho. Na gatane wamba akngae siknga nataat. \q1 \v 128 Ngan, na gatane mama wamu kuupbamde natapa nomangan singgak. \q2 Unzingge na kepi gutonga aknga kuupbamde dua siknga nataat. \q1 \v 129 Gatane wamu take siknga. \q2 Unzingge nata kuupbam tawanggat. \q1 \v 130 Aminu tapatu gatane wamde natdetdetna buyambam duaapa inindamubanu waapata gatane wamdane yapii natapanu, kakaa aknga musiaatang atapik. \q2 Ngan, wamu waaknga natdetna wenaapa natdetdet imunggak. \q1 \v 131 Nata mama wamde take siknga nataat. \q2 Siwan musipmaatangu atawambitde siknga enakgak. \q1 \v 132 Gata nae apuke musip kwikwik natangamuyo. \q2 Sike aminu gae umandae take siknga nataaing aminde unzingu atasinggayak. \q1 \v 133 Gata na kakuya tasiwi na waiakngaatang dua pimambit. \q2 Unzing tupa gika tasinangge gwa yawi kekekakut. Gata waiaknga dua katewi napbimban. \q1 \v 134 Sike na gata gatuka tapso. Siwan aminu na naitakepu tenangge tasikingga na dua tasiwan maiwit. \q2 Siwana nata gatane wamban tawambit. \q1 \v 135 Gata nae wesim yuke mama wamde kuupbam nanindamumso. \q2 Siwan mama wamba kuutgan nanindamuke nanduyuyo. \q1 \v 136 Sike kai yanggana kwaapzang apukaing. \q2 Dasingge, aminbamda gatane mama wamu dua tawakaing. \q1 \v 137 Buyambam tapa, ga noman sikngaapa. \q2 Siwan gatane mama wambaaya kuupbam noman gan siknga. \q1 \v 138 Sike mama wamu ninde nimukuyau \q2 wa kuupbam noman siwan take siknga. \q1 \v 139 Natane iwana gatane wamba akngae dua nataaing. \q2 Unzingge natane musipmaatangu katap gwenda binga isikopan kwatan siknga singgak. \q1 \v 140 Gata wamba yawi kekekakuu siakan siknga. Siwan nata gwa tasiwa sikut. \q2 Unzingge na, puya amin tapakata, wamu waaknga yawi kekekakutde take siknga nataat. \q1 \v 141 Sike na aminu moo apa, ge aminbamda na sapdut wam nanikaing. \q2 Siwan ngana na gatane mama wambae dua botanggat. \q1 \v 142 Natane musipmaatangu gatane sanga noman nomana aknga asinggan asinggan yuwik. \q2 Sike gatane mama wamba kuupbam siakan siknga. \q1 \v 143 Sike meya nae kwaapzangga apukaing. \q2 Siwan ngana na gatane mama wambae apbaknganggat. \q1 \v 144 Gatane mama wamu asinggan asinggan noman yuak. \q2 Gata gatangami nata natdetdet wamu waakngae natdeke kayuu ayuwit. \q1 \v 145 Buyambam tapa, na musipma tewa gaekan kuwan tumuk wamu kekeknga siknga ganinggat. \q2 Natane tumuk wamae natapso. Siwan nata gatane wamu kuupbam tawambit. \q1 \v 146 Apmanu nata gae yanggamatanggat. \q2 Gata na tapi nata gatane mama wamba tawambit. \q1 \v 147 Katak dua kwakawawan gata gatangamiakge tumuk wamu ganinggat. \q2 Sike na gika yawi kekekakut takngae baniu kekeknga singgat. \q1 \v 148 Sike zikaane kaina kekeknga siwan dapuna katak dua pekgat. \q2 Asinggan siknga gata wamu nae yawi kekekakut takngae natanggamatanggat. \q1 \v 149 Buyambam tapa, gata nae asinggan take natangamuke tumuk wamae maau apanggayak. \q2 Ngan, gata mama wamu yakuyak saak na kakuya tasiwawi na kayuu yuwit. \q1 \v 150 Sike aminu natdetdeu wai pake na tasiwan maiwitde inenganu gwa apuing. \q2 Waaminu gatane mama wamu dua tawake maa siknga yuaing. \q1 \v 151 Siwan ngana, Buyambam tapa, ga nae wesim yuayak. \q2 Sike gatane mama wamu siakan gan siknga. \q1 \v 152 Na tupa siknga gatane wamu atnatapbum. \q2 Wamu waaknga yakuyau asinggan asinggan yuak ngang nataat. \q1 \v 153 Gata nandupi na meya takngatu kaya singgak. Unzingge gata meya waaknga sandekngamuyo. \q2 Dasingge, na gatane mama wamde dua botanggat. \q1 \v 154 Gata na wam yot gwene gata gatangamuke tapi take yuwit. \q2 Unzing tasinangge gika gwa yawi kekekakut. \q1 \v 155 Sike wai aminu gatane mama wamba noman taknga dua tawakaing. \q2 Unzingge waakwau gata dua papsa. \q1 \v 156 Buyambam tapa, gatane musip kwikwik takngaka buyambam siknga. Gata na tapiakge gwa yawi kekekakut. \q2 Unzingge gata waaknga atasiwiakge nataat. \q1 \v 157 Sike aminbamda iwana dakngake tasiwa maiwitde nataaing. \q2 Siwan ngana na gatane siakan wam taknga dua teat. \q1 \v 158 Siwan aminu kundu kaawa banip sia aknga ayamasandewanu, nata waakwakge apbitake masa yamunggat. \q2 Dasingge, waakwau gatane wamu dua tawakaing. \q1 \v 159 Gata na nandupso. Na gatane mama wamde take siknga nataat. \q2 Gata nae take siknga nataayakge gata na asiknga tapso. \q1 \v 160 Gatane wambatane yapii aknga, wamu siakan taknga unin. \q2 Ngan, gatane mama wamba nomanu waaknga asinggan asinggan yuak. \q1 \v 161 Sike tupan aminda na wai tasikaingunin, siwan wa tasikainggane yapii wena. Siwan waaminde dua kagwaukgat. \q2 Siwan ngana gae wamdekan natanggamatanggat. \q1 \v 162 Na wamu gata yawi kekekakutde asiknga baknganggat. \q2 Unzing aminu tapatuta sanga kwaapzang pake baknganggak binga. \q1 \v 163 Na sanga kem taknga akngae apbitake musipmaatangu ie wai ngang nataat. \q2 Ngana gatane mama wambaekan take ngangu nataat. \q1 \v 164 Gunziu gwendune tapduu katau kuut musa siwan kautdu gweaya ngangu \q2 nata gatane mama wamu noman taknga yakuyakge gaak siknga ganinggaunin. \q1 \v 165 Sike aminu gatane mama wamde take siknga nataaingu, waakwau wikake take siknga yuaing. \q2 Unzingge sanga tapatuta dua pasiwan pimaning. \q1 \v 166 Buyambam tapa, na gata gatu tapiakge ganduyuat. \q2 Sike na gika yakuyak kaknga tasinggat. \q1 \v 167 Na gatane mama wamu kuupbam atawanggat. \q2 Dasingge, na mama wamu waakwakge take siknga nataat. \q1 \v 168 Sike na gatane mama wam gatu gatane pasap wam ngang kuupbam tawanggat. \q2 Dasingge, gata natane yuyukngae kuutgan akaayak. \q1 \v 169 Buyambam tapa, gata na gatangamiakge yawa natapso. Gata natdetdeu take namuya. \q2 Unzing tupa gika gwa naniwi kekekakut taknga. \q1 \v 170 Sike maakga tumuk wamma ganiwitde tewi apsok. \q2 Tewi apan na gika atanangge tupa gwa yakuyak saak gatu tapso. \q1 \v 171 Gata mama wamba kuut sikngae atnanindamukgayak. \q2 Unzingge nata umanda asinggan yatangenawit. \q1 \v 172 Nata kau takngatu mama wambae taiwit. \q2 Dasingge, gatane mama wamba noman gan siknga. \q1 \v 173 Na gatane mama wamu atawanggat. \q2 Unzingge gata gatangamunangge asinggan tandakngayo. \q1 \v 174 Buyambam tapa, natane musipmaatang gata na tapiakge kwanamu sikgak. \q2 Siwan na mama wambae natake apbaknganggat. \q1 \v 175 Gata kayuk yutnanga aknga atnamuyo. Namina nata gatane umanda yatangenawit. \q2 Sike na gatane wam takngata na kekekangamikge nataat. \q1 \v 176 Sike na kepi noman taknga sipsip gwenda ginikakut binga tekum. \q2 Unzingge gata asiknga apu nae nawamso. Puya aminda tapakaen. \q2 Dasingge, na gikan mama wamba dua teat. \c 120 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Meya takngatuta nae apanu na Buyambam tapae yatawanggat. \q2 Yatawamba ita tumuk wamma natake gatangamunggak. \q1 \v 2 Sike tumuk wamu anzing yanggat, “Buyambam tapa, gatangamuyo. \q2 Aminu kunduta kem wamu nae yake na tandambanutnang,” ngang yanggat. \q1 \v 3 Ginu kem amin, Anututa ginde mina binga tasiwik? \q2 Ita meya dasing binga damik? \q1 \v 4 Sike itanu amak amindane sakutnata dapik. \q2 Siwan katapaimu toknga siknga take dasipa maining. \q1 \v 5 Na gin banakan wai yuat. Sike wai wa yuwau keu komdu \q2 Mesek gatu Kedarde banakan binga yupmainggat. \q1 \v 6 Na tupata amin noman yutnangge dua sikaingkat yukumang. \q2 Siwan tapduu mamaya siknga siwan na meya nataat. \q1 \v 7 Sike nata nomangan yutnangge nataat. \q2 Siwan nata noman yutnimde yaniwa nataaing ngana waaminda amak tasinangge yakaing. \c 121 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Nata tawan dakandakaatang katakunggat. \q2 Siwan ngana aminu na gatangamunanga apa zandangga apan kawit? \q1 \v 2 Buyambam tapata yekapat kepat pasike pekut tapanin. \q2 Ita ina siknga na gatangamunggak. \q1 \v 3 Sike ita ga dua gandutewan pimamsa. \q2 Waapa dapuna dua pekgak, ga atoikgak kapanin. \q1 \v 4 Siakan! Ita Isrel nana amin toike \q2 waapa dapunu dua pekgak. Wena siknga. \q1 \v 5 Buyambam tapata ga kakuya tasinggak. Ita gae wesim yuke gepa binga dakngake ganduyuak. \q2 Ita gepa binga gae wesim dakngake yuak. \q1 \v 6 Sike gunzitda ga toknga siknga dua gasiwik. \q2 Siwan zikaane yekapda akoke ga dua tasiwan maiya. \q1 \v 7 Buyambam tapata ga kakuya tasiwawan sanga waita ga dua tasiwan maiwiyak. \q2 Ngan, ita gae kakuya tasike ganduyuwik. \q1 \v 8 Sike gata yotda teke kuwinu Buyambam tapata ga kakuya atasiwik. Ge gatuka asapinu ita ga kakuya atasiwik. \q2 Apman gatu masan masanu asinggan ganduyuwik. \c 122 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. Miti yot gwene kopnangge taikaing. \q1 \v 1 Naat aminu kundu Buyambam tapatane yotna buyambam gwene kuna ngang nanikingkat \q2 unekan gatake kuke musip gwaang siknga natapbumang. \q1 \v 2 Siwan Jerusalemu gwa kundoke \q2 itane daman gwen yapbike yoon saak yuamang. \q1 \v 3 Sike Jerusalem yot gapmane \q2 yot gwegwenu wesim wesim mitapbing. \q1 \v 4 Isreldane dongu Buyambam tapae gaak ininangge une kokaing. \q2 Tupa gata unzing tasiningge gwa yaniwi kekekakut. \q1 \v 5 Sike you wam yaya wagwekatangu \q2 kingu Devitdane dongune nanata undang yuke wamu natake papan nomatakaing. \q1 \v 6 Ginu tumuk wam yake Jerusalem nanata kwikwiknga yutningge yanong. \q2 Ginda anzing yanong, “Aminbamu Jerusalemde take siknga nataaingu take yutning,” ngang yanong. \q1 \v 7 Yake aminu damanda takumbasiwan Jerusalem patang banakan yutningu amaknga wena take yutningge tumuk wam yanong. \q2 Ngan, king kapaat gatu tupan aminu une nana ngangu take yutning. \q1 \v 8 Na notnaat gatu akgatangamukaing katde natake nata Jerusalemde anzing yawit, \q2 “Ga amaknga wena take yuyo,” ngang yawit. \q1 \v 9 Na Anutu, Buyambam tapanindane yotna buyambam gwende natanggamatake \q2 nata tumuk wam yawa you wanggapmatane sangabamu takekan yutning. \c 123 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata king kapa yekaune yuwi \q2 nata ga ganduke banip singgat. \q1 \v 2 Puya aminu wawi tapaapata aminu puya gwapak yuakge kake banip siwawa, \q2 gatu maya apaapata aminu puya gwapak dakngake yuak kapae kake banip sikaing. \q1 Ina unzakan, nin kaya baniu Buyambam tapa, nindane Anutunin dekan, sikamang. \q2 Sike ita musip kwikwik natanimikge kai takamang. \q1 \v 3 Buyambam tapa, gata musip kwikwiu ninde natapso. Ngan, gata musip kwikwiu ninde asiknga natanimuyo. \q2 Dasingge, aminu kunduta ninde asinggan ninisapdukaking. \q1 \v 4 Sike sangana bambanda ninde sapdut wamu tupata ninitakakopbing. \q2 Siwawan yamandet aminda asinggan niipakepukaing. \c 124 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. Miti yot gwene kopnangge taikaing. \q1 \v 1 Ginu Isrel nana amin, ginda wamu anzing yanong, \q2 “Buyambam tapata dua gatanimunggak gamu dasing siwan? \q1 \v 2 Sike Buyambam tapata dua gatanimukut gamu \q2 musiptok natapbing takngane ninu asiknga pasiwa mainam. \q1 \v 3 Ngan. Tupa, aminda musiptou ninde natanimuke \q2 amau ninkatang tasiking. \q1 \v 4 Sike manggamu yanggata binga paptake \q2 apu ninu pakuuwan, \q2 ba yanggata binga paku sopuwan. \q1 \v 5 Siwan apaptakuu kekeknga waakngata manggamu \q2 ninu kaipake kuwan gwa kumnam. Siwan ngana wena. \q1 \v 6 Unzingge ninda Buyambamtapa gaak kaknga asiknga inimbaknganim. \q2 Ita ninu dua nindupewan iwaninda nisipa kumbumang. \q1 \v 7 Ninu kwait gwenda bungeu yapundu aminu tapatuta tasike tekutna kake bepmake kukut binga peke kukumang. \q2 Sike yapau wagwenu gwa dakngakutde ninu undangga akoke kukumang. \q1 \v 8 Buyambam tapa, yekapat gatu kepat pasike pekut tapata, \q2 ninu ina gatanimunggak.” \c 125 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Sike aminu Buyambam tapae banip sikaingu, waaminu tawanu Saion daka binga. \q2 Tawanu wandaka miyamunu dua siknga singgak. Kekeknga siknga yuak. \q1 \v 2 Sike tawanu Jerusalem takumbasike yuaing. \q2 Ina unzakan, apman gatu masande \q2 Buyambam tapata aminabamu unzakan pakubasike kakuya pasiwik. \q1 \v 3 Anututane aminabamdane kepna wai aminda \q2 asinggan dua kayutningunin. \q1 Sike unzing tasiwanu asikaya Anututane aminabamu \q2 puya waiaknga atasiningunin. \q1 \v 4 Buyambam tapa, gata takeakngaka take amindae atasiyamuyo. \q2 Waaminu gikane mama wamu atawakaing. \q1 \v 5 Siwan ngana aminu kundu kepi gutonga aknga aknga tawake gatane noman taknga ateaingu Buyambam tapata yanikwasiwan kuning. \q2 Waaminkat gatu aminu inane waiakngana tawakaingkat yanikwasiwan kuning. \q1 Isrel nana aminda musip kwikwik takngane yutnong. \c 126 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Aminu kunduta kauutde pewan maikumang. Siwan ngana tapduu Buyambam tapata Saion gatu ninipakapbut kopatangu ninda anzing natapbumang. \q2 Mia moo ba kaamang ngang natapbumang. \q1 \v 2 Unzingge ninda minu kumzang mikumang. Mike kap taiyuuk kumzang bakngakumang. \q2 Siwan katum aminu kepna kepna nana aminda kake anzing yaking, \q2 “Buyambam tapata Isrel nana gatayamunangge puya buyambam siknga tasikut,” ngang yaking. \q1 \v 3 Siakande siknga. Buyambam tapata nin gatanimunangge puya buyambam siknga tasikut. \q2 Unzingge ninu musip gwaang siknga nataamang. \q1 \v 4 Buyambam tapa, gata ninu tupa yukumang binga apman kaya ina unzakan yutnimde gata gatanimuyo. \q2 Sike wa unzing gapma zongaatang nana wawaa siwan ngana keu waomune yangga apaapa akoke zipmake kukaing binga siyok. \q1 \v 5 Sike aminu kwanamna siyuuk nanam zak kwainingu, \q2 waakwau damana gwa siningu kuku apbakngake pakapuyuuk kap taining. \q1 \v 6 Siakande siknga. Aminu kwanamna siyuuk \q2 nanam zaknga utnake kwaiwiu, \q1 masande nanamu damana gwa siningu \q2 kuku utnake ataibakngayuuk pakapik. \c 127 \s1 Solomonda kau aaknga matakut. Miti yot gwene kopnangge taikaing. \q1 \v 1 Buyambam tapata you dua mitapanu \q2 kamundata apme mitapnangge tasiwan maiwik. \q1 Ina unzakan, Buyambam tapata you gapmandu kakuya dua tasiwanu, \q2 kakuya tasikaingga moo apme kayutning. \q1 \v 2 Siwan ninda tembana enake puya toknga tasikana \q2 kuku zikaa siwan moni gatu nanam ngang pakamang. \q1 Ngana asikaya ninda toknga bamu moo ba tasikamang? \q2 Dasingge? Anututa yuwatakau aminu ie take siknga nataaingge ayamunggak. \q1 \v 3 Anututa ninde take tasinimuke ninde waatdaka musip gwaangge moo nimunggak. \q2 Ngan, waatdaka wa nimunggau Anututa kwikwiknga take siknga akngana ninde natanimuke nimunggak. \q1 \v 4 Sike aminu tapatutane waaknga wawiapa wa unzing \q2 amak aminu tapatuta sakuu katakngata panggak binga. \q1 \v 5 Siwan aminu tapatu waaknga wawi kwaapzang siwanu, ita apbakngayok. \q2 Dasingge, waaknga waakwakga nanoknga iwanaat kot yakaing komune yawanu, \q1 apme gatangamuke yaning. \q2 Gatangama nanokngata kou yawiu wai dua siwik. \c 128 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Aminu Buyambam tapae akgwauke \q2 ie wam tawakaingu waaminda apbaknganong. \q1 \v 2 Unzingge puya pasiwawi buyana une aawan kake nanam ba moni pake sanga dapmanggaau usiya. \q2 Siwan sanga gata tasiwiyau takekan siwan kake ga apbakngaya. \q1 \v 3 Gatane maatda yotdane yuyuuk \q2 ita nap takngatu tapuyana asinggan aakaing binga siwik. \q1 Siwan gatane waatdakaka olivdane zakngita binga \q2 tebol dakane pukwike nanam nakaing komune takumbasining. \q1 \v 4 Siakande siknga. Aminu Buyambam tapae wam gwaamuke tawambiu, sanga take siknga aknga unzing binga papik. \q1 \v 5 Buyambamtapa Saion yuak kapata ga take apme tasiwikge take nataat. \q2 Ga keu andakane yuwiak kopatangu \q1 sanga Jerusalem nana kawi take siknga siningge take nataat. \q2 \v 6 Sike ga tape mamayasim yuke bapuka masan aatningu akawiakge nataat. \q1 Isrel nana musip kwikwik kakngane take yutningge nataat. \c 129 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Nata natapanu ginu Isrel nana aminu inandek inandek anzing yaning, \q2 “Tupa waatdaka apa yukuuyauneta apu apman iwanata na atasiwan mainggat,” ngang yawiyakge nataat. \q1 \v 2 Ngan, ga anzing yayo, “Tupa waatdaka yukumune iwanata na atasiwan maikum,” ngang apman kaya ina unzakan. \q2 Siwan ngana dua napbiking, ngang yawiyakge nataat. \q1 \v 3 Sike nap takngata ngwipzang siknga ipmapa nuwan masanaatang gupma atdakngaking. \q2 Siwan wata mamaya aknga siwa puya ganzik binga sikaing. \q1 \v 4 Siwan ngana Buyambamtapa noman siknga. \q2 Ita na gatangamuke nau na tanggaganukut taknga apasiwaike wai aminde kataune gwa sandeke takut. \q1 \v 5 Sike nata aminu Saionde iwana dakngakaingunin yapbitnimde nataat. \q2 Yapbike yawapena apmaakake yotna datakuning. \q1 \v 6 Nata natapa waakwau zongazonga yot dum tapane akokaing binga siningge nataat. \q2 Zongazonga waakwau keu wena komune yuke zet siknga kupiakaing. \q1 \v 7 Aminu tapatuta zongazonga wa unekanu dua pakapu peak. \q2 Aho, unekanu dua wamake gwaamupake kuwik. \q1 \v 8 Sike aminu wai waakwau inengan kuke anzingu dua yawam, \q2 “Buyambam tapata ginde apme pasiwan take sining. \q2 Sike Buyambam tapae umande danina sanga takeakngatakan ginde apning,” ngang kayan ma yawam. \c 130 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Buyambam tapa, na meyambam pake nata gae yanggamatanggat. \q2 \v 2 Buyambam tapa, nata gae kwanam sikgawanggatde natapso. \q1 Gata butaya natangamuke \q2 gatangamiakge yanggatde maak papso. \q1 \v 3 Sike gata nindane waiaknganin kendewiak kopatangu \q2 mamin amin tapata wam yananga tapduk gwene kekekake gapbimbik? Wena. \q1 \v 4 Siwan ngana gata nindane waiaknganinu asandekgayak. \q2 Unzingge ninda gae asiknga gwautnim. \q1 \v 5 Sike na Buyambam tapata siknga gatangamikge take siknga nataat. \q2 Unzingge na ie kayuat. Sike na itane wam takngae baniu asinggat. \q1 \v 6 Aminu kakuya zikaane tasikaing aminda tapduk gwenu zet kwakawikge natayuwawa semna singgak. \q2 Siwan na Buyambam tapaekan kayuat. \q2 Siwan ita gatangamikge siknga natayuwawa semna siknga singgak. \q1 \v 7 Ginu Isrel amin, ginda baniu Buyambam tapae asiknga sinong. \q2 Dasingge, ita ginde asingganu take siknga natandamunggak. \q2 Sike ita gatandamuwawan meya takngatuta asingganu dua pasiwan mainingge nataak. \q1 \v 8 Ita inane aminabamu apme papik. Wa ninu Isrel nana unin. \q2 Ita ninu pakenga waiaknganinu kuukgan sandetnimik. \c 131 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. Miti yot gwene kopnangge taikaing. \q1 \v 1 Buyambam tapa, na yamandet taknga tasikumu gwa teke musipmaatangu umana nina dua yatangenakgat. \q2 Aho, na aminu kundue natapa moo aminu unin ngangu dua nataat. \q1 Siwan na natdetdet buyambam pakaing aminda nataaing kaknga binga na dua nataat. \q2 Dua natake sanga nangaakande dua nataatde kuut ina unzakan. \q1 \v 2 Siwan ngana na take yuke musip kwikwikgan pake yuat. \q2 Na unzing engangu mingae kataune kwikwiknga pekgak binga. \q2 Ngan, natane musipma kwikwiknga unzing yuak. \q1 \v 3 Ginu Isrel amin, ginu Buyambam tapae banip sinong. \q2 Apman gatu masan yutnim kaya ina unzakan. \c 132 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata Devitde meya kuupbamu \q2 ita kakutde dua botawim. \q1 \v 2 Devitda wamu takngatu Anutue natake yawan kekekakut. \q2 Ngan, ita Isrel amindane kekeknga sikngaapae natake wamu waaknga yawan kekekakut. \q1 \v 3 Ita anzing yakut, \q2 “Na yotnane dua koke paku dua siknga pewit. \q1 \v 4 Aho, na dua yuwa takawan dapunu pewit. Wena siknga. \q1 \v 5 Tupanu you gwendu Buyambam tapata une yuwik gwende gambok tawake kawit. \q2 Anutu kekeknga Isrel nana apa paku undang yuwik. Siwan na masan yuwa takawik.” \q1 \v 6 Sike ninu Epratah yot gapmane yuke pukit takwanu buyambam tapatane gwende natapbumang. \q2 Sike ninda kawatna Jardane kep komune yuwawan kakumang komune yukut. \q1 \v 7 Ninda Buyambam tapatane you buyambam gwene kuna. \q2 Ninda wesim kuke ayuak komune munu puke gwetake gaau inina, ngang yawa natapbumang. \q1 \v 8 Buyambam tapa, ga enake apuke keu yuwi takananga komune pukuyuyo. \q2 Sike gatane pukit takwanu gikane kekekngaka undang yuau une yuke apso. \q1 \v 9 Nata natapa gata pris gikane apaapata tauknga pasike nomanu asinggan asinggan tasiningge nataat. \q2 Nomanu waaknga unzing, tauk take pasikaing binga. Sike gikane aminbamda yanggamatake baknganingge nataat. \q1 \v 10 Buyambam tapa, gata Devit tapi tupan amin tapaka dakngakut. \q2 Siwan gikane puya amindae natake masa ma imim. \q1 \v 11 Buyambam tapata tupa wamu kekeknga takngatu \q2 Devitde yawan kekekakuu dua sandewik. \q1 Siwan wamu anzing yakut, “Nata tasiwa gatane dongune nana tapatuta king dakngawik. \q2 Kingu waapata gae tangge yuwik,” ngang yakut. \q1 \v 12 “Sike gatane waakga akwau nata yawa kekekakut taknga tawake \q2 gatu mama wamu nata yamukum taknga tawambanu, \q1 itane waaknga masan aatning kaya king daknganing. \q2 Ina unzakan masan kaya unzakan siwik,” ngang yawan kekekakut. \q1 \v 13 Dasingge, Buyambam tapata Saionu natane yotbam gapmana ngangu gwa yawan yukut. \q2 Unzingge ita waomune asinggan yutnangge nataak. \q1 \v 14 Ita anzing yakut, “Na yotbam anggapmane asinggan asinggan yuwit. \q2 Nata you anggapma king kapa yuwitde gwa yakum,” ngang yakut. \q1 \v 15 Sike nata sanga kwaapzang you Saion gapmane nanae yama waakwau sangae dua dapning. \q2 Ngan, nanamu kundu atdapmakaingge yama akgitnawan yutning. \q1 \v 16 Siwan nata pris Sion yuaing aminde puya yama aminbamu gatuna apanggat takngae aminbam yanikapning. \q2 Siwana natane aminabamu wanggapmane nana apbakngake kap taining. \q1 \v 17 Nata Devitdane dongune nana tapatu tapa ita kingu you wa gapmane dakngake yuak. \q2 Siwan itane dongu puya aakngae tangge songa dua siwik. \q1 \v 18 Siwan nata tasiwa itane iwana maaknga siknga natapning. \q2 Siwan ngana ita king kapa yuke kekekanggak kakngata buyambam siknga siwik. \c 133 \s1 Kau aaknga Devitda matakut. Miti yot gwene kopnangge taikaing. \q1 \v 1 Aminu notna notna dakngake aminda unekan take yuke \q2 musipna gwendukan teke notna siknga daknganingu, wa take siknga. \q1 \v 2 Sanga waaknga unzing, katau oliv dakane yangga waenga kaya aknga \q2 Arondane gwapakngane tukngwaking binga. \q1 Tukngwamban aamnane epuke gen danggamna mamaya aknganeta pimake \q2 tauknga nomna dakngane pukukut. \q1 \v 3 Sike sanga musipna gwendukan yutnanga aknga wa unzing, \q2 yekap piokga tawanu Hermon dakane gatu tawanu Saion dakane pimakaing binga. \q1 Dasingge, keu waomune Buyambam tapata musia gwendukan teke yuaingu take pasinggak. \q2 Pasike ita kayuk asinggan asinggan yutnanga akngana ayamunggak. \c 134 \s1 Kau Isrel aminda taike miti yot gwene kopnanga kap taknga. \q1 \v 1 Ginu Buyambam tapatane puya amina kuupbam, itane you buyambam gwene zikaane puya pasikaingu, \q2 ginda itane umana asiknga initangenatnong. \q1 \v 2 Ginda itane you buyambam gwekatang yuke katakza tangenayuuk \q2 tumuk wamu kekeknga yake itane umana initangenatnong. \q1 \v 3 Buyambam tapata yekapat kepat pasikut. \q2 Nata natapa waapata Saion dakane yuke ginde take pasiwikge nataat. \c 135 \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Ginu Buyambam tapatane puya amina, \q2 ginda itane umana initangenatnong. \q1 \v 2 Ginu Buyambam tapatane you buyambam gwende yuke puyana pasikaingu, \q2 wa Anutunindane you buyambam gwene yuke umana initangenatnong. \q1 \v 3 Itane umana yatangenatnong. Dasingge, ita ninde take siknga pasinggak. \q2 Ita ninde musip kwikwik natanimunggak. Unzingge ninda kap taike itane umana yatangenatnim. \q1 \v 4 Sike Buyambam tapata Jekop inae yawan yukut. \q2 Ngan, Isrel nana aminu Anututane donga siknga. \q1 \v 5 Nata natapanu Buyambamtapa umana kopsa siknga. \q2 Sike ita anutu pupuknga ayapbike enane siknga yuak. \q1 \v 6 Buyambam tapata sanga minaka takngatu \q2 yekaune gatu keune gatu yanggabam gwene ba yanggabam gwende \q2 kutakngine tasinangge natakengu ita atasinggak. \q1 \v 7 Ita sopa tawikge minga kepna kepna kuupbam tasiwan aakgak. \q2 Siwan ita tasiwan yapasik siwawan sopa tanggak. \q2 Siwan gatu ita tasiwan got takngata gwatdu gwatdu puyatake kunggak. \q1 \v 8 Ngan, Isip kep komune ita Isip nanatane waaknga tupan tapaapa atzipa kumbing. \q2 Siwan gatu kaapdane ngang zipa kumbing. \q1 \v 9 Siwan Isip kep komune duya takngatu takngatu tasiwan \q2 king kapaat gatu tupan aminaatda kawawa kekekngana une yeuyamukut. \q1 \v 10 Siwana ita keu kundune nana pasiwan maiking. \q2 Ngan, kingu kekeknga apaapa atzipa kumbing. \q1 \v 11 Ngan, ita Sihon tanguwan kumbut. Kingu waapa Amor nana amindane. \q2 Gatu Ok, Basan nanatane king kapa, \q2 gatu Kenan kep komune nana kingu kuupbam zipa kumbing. \q1 \v 12 Siwan ita kingu waakwakgane kepna pake inane aminabamde yamukut. \q2 Wa Isrel nana unin. \q1 \v 13 Buyambam tapa, asingganu aminbamda gae natapanu Anutu siakan tapa unin ngang nataing. \q2 Siwan masan aatning kaya gae waakngakan natapning. \q1 \v 14 Dasingge, Buyambam tapata aminabam gatayaman kepi noman taknga tawake tasining. \q2 Tasiwawa kake aminu kundu iwana akwak ngana waakwakge natapa amin noman siwik. Unzingge ita inane puya aminae butaya natayamik. \q1 \v 15 Sike katum aminda anutu pupukngana silwaat gatu gol katda pasiking. \q2 Aminu waakwakga anutu pupukngana katakngita tumuke pasipeking. \q1 \v 16 Sike anutu pupuknga waakwau gena kaya, ngana wamu yananga dua. \q2 Siwan kaina kaya, siwan ngana sanga kananga dua. \q1 \v 17 Siwan waakwau maaknga kaya, siwan ngana sanga natapnanga dua. \q2 Siwan nomna ganang yawan kopnanga dua. \q1 \v 18 Aminu anutu pupuknga wa pasike peke baniu sanga wande sikaingu, \q2 anutu pupuknga waakwak binga daknganing. \q1 \v 19 Ginu aminu Isrel nana, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Ginu Buyambam tapatane prisnan, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 20 Ginu dongu Liwai tanen, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Ginu Buyambam tapae akgwaukaing aminun, itane umana yatangenatnong. \q1 \v 21 Ginu aminu Saion yuaingun, wa Jerusalem. \q2 Buyambamtapa you wanggapmane yuak kapanin. \q1 Itane umana yatangenatnong. \c 136 \q1 \v 1 Ginda Buyambam tapae asiknga inimbaknganong. Dasingge? Ita take siknga tasinggak kapanin. \q2 Asinggan asinggan siknga ita ginde musip gwaang siknga natandamuke yuak. \q1 \v 2 Ginda Buyambam tapae asiknga inimbaknganong. Ita anutu pupuknga apaapa gwa yapbikut. \q2 Asinggan asinggan ita ginde musip gwaang siknga natandamuke yuak. \q1 \v 3 Ginda Buyambam tapae asiknga inimbaknganong. Waapa aminu tupan tapa apatane Buyambam tapana unin. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 4 Wa awiaapatakan duya buyambam takngatu takngatu asinggan asinggan pasinggak kapanin. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 5 Inane natdetdetnaneta ena yekap gwekat gatu sanga wagwene yuaingkat pasike pekut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 6 Ita kepdaka engatangan tasike teke gatu yangga amaakatang pasike pekutde natake inimbaknganong. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 7 Ita gunzit gatu yekau zikaane kakaa nimunggak gwen ngang pasike pekut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 8 Ita gunzit tasiwan akwakanggak ge kuyana yuak. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 9 Ita tasiwan yekap gatu yekapdaak ngang zikaa dakatane kakuya tasinggak. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 10 Ita engangu waatdaka Isip kep komune nanatane tupan tapa apa zipa kumbing. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 11 Ita Isrel nana aminbamu yanipakapan Isip kepkom teke apbing. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 12 Ngan, inane kekeknga akngananeta waaminu yanipakapbut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 13 Ita tasiwan yanggabamu Ret Si gwenu kaukaut wesiwan kukut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 14 Ita tupan kuke aminabamu yanipakapan yanggabamu wagwende banakan kuking. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 15 Ita tasiwan kingu Isip nana apa gatu itane amak amina ngang yangga tangoke kuupbam kumbing. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 16 Ita tupan kuwawan inane amina keu sanga wena kepban komune tawaking. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 17 Ita kingu kekeknga yukingu atzipa kumbing. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 18 Ngan, ita kingu umana kaya apaapa atzipa kumbing. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 19 Ita Kingu Sihon, Amor yot gapmane nana apa atanguwan kumbut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 20 Ita kingu Ok, Basan yot gapmane nana apa tanguwan kumbut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 21 Ita kingu waakwakgane kepna kaiwa kuwan inane aminabamde yamukut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 22 Ita keu wandaka kaiwan kuwan Isrel nana inane puya amin takwakge yamukut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 23 Sike tapduu ninu moo amin yukumang komune ita ninde dua botakut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 24 Ita iwaninde kataune kaiwa kuwan pakut. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 25 Ita aminde gatu kaap zongge ngang kuutde yamunggak. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \q1 \v 26 Ginda Anutu yekaune yuak kapae asiknga inimbaknganong. \q2 Asinggan asinggan ita ninde musip gwaang siknga natanimuke yuak. \c 137 \q1 \v 1 Ninu keu Babilon komdane yangga kwaimune pukuyuke \q2 natdetdet ninu tena Saionde kuwan kwanam sikumang. \q1 \v 2 Sike gitaninu ninda katau \q2 wesim yuaing dakandakane mitapekumang. \q1 \v 3 Dasingge, aminu kaautde nipmakingga anzing yaking, “Ginda kap taike pasiwa ninda take natapnimde tainong,” ngang yaking. \q2 Ngan, aminu meya waaknga nimukingga anzing yaking, \q2 “Kau takngatu Saion nana tainong,” ngang yaking. \q1 \v 4 Siwan ngana Buyambam tapatane kapna \q2 dasingge ninda amindane kep komune yuke tainim? Dua siknga tainim. \q1 \v 5 Jerusalem, nata gae apbotanangge dua siknga nataat. \q2 Siwan ngana gae apbotawit gamu nata gita atanguwa wai siwik. \q1 \v 6 Jerusalem, nata gae dua ba natapanu, \q2 yembinata gatak gatak siwik. \q1 Ngan, nata gae musip gwaang siknga dua natapanu \q2 guyakngata akupiawan kau takngatu gatu tainanga dua siwik. \q1 \v 7 Buyambam tapa, tapduu iwanata Jerusalem nana yapbiking komune \q2 Idom nanata yaking kakngae natapso. \q1 Waaminda anzing yanggamataking, \q2 “Jerusalemdane yotna kuupbam waitdeke kuut siknga pasina maining,” ngang yaking. \q1 \v 8 Babilon nana aminu natapnong. Aminda ginu asiknga pasiwa maining. \q2 Ngan, aminu tapatuta waiaknga ginda ninde tasiking taknga yake waakngakan ginde tasiwiu, \q2 aminu waapa apbakngayok. \q1 \v 9 Ngan, aminu gatane engangga pake sup tangan mumba pimake \q2 wai siknga zipiu waapata apbakngayok. \c 138 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, natane musipmaatang gae gaak wam ganiwitde asiknga kekekanggat. \q2 Sike aminu tupan tapaapa yekaune yuaingu kuupbamde kaine nata kau gatane umande yatangenatnangge taiwit. \q1 \v 2 Sike nata muna gatane you buyambam gwende nom saak puke gatane umanda yatangenawit. \q2 Dasingge, gata nae take siknga asinggan natangamuke gata sanga tasinangge yawi kekekakut takngakan asinggan tawanggayak. \q2 Ngan, gata tasiwi gikane umanda gatu gikane wam ngangu sanga tupan siking. \q1 \v 3 Siwan tapduu nata gae yakum komune gata natane tumuk wama atnatapbuyak. \q2 Natake gata gikane kekekngaka nae nami nata kekeknga siknga yuat. \q1 \v 4 Buyambam tapa, nata nataau kingu kepna kepna nana kuupbamda tapduu \q2 gatane wamba natapning komune gatane umanda ayatangenatningge nataat. \q1 \v 5 Yatangenake waakwakga kau kepi gata tawake tasinggayakge natake kap tainong. \q2 Dasingge, ga umanda kopsa siknga apanin. \q1 \v 6 Buyambamtapa enane siknga apa, siwan ngana aminu yamandeu dua sikaingge gatayamunangge natayak. \q2 Siwan ngana ita yamandet aminu peke maa siknga yuke kaak. \q1 \v 7 Sike meya buyambam takngane sukuwanu \q2 gata na kakuya tasiwi nata take yuat. \q1 Sike iwana aminda nae musiptok nataing ngana gata waaminu atzipmanggayak. \q2 Zipmake gikane kekekngane na gatuka tanggayak. \q1 \v 8 Buyambam tapa, gata sanga kuupbamu nae tasinangge yawi kekekakuu gata atasiya ngang natapa kekekanggak. \q2 Siwan gata nae asinggan asinggan take siknga natangamunggayak. \q2 Sike puya gika pangenakuyau apasiwi dua pimaningge nataat. \c 139 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata natane musipma \q2 gwa usanzike nae asiknga nataayak. \q1 \v 2 Siakan. Sanga nata tasinggau kuupbamu gata atnataayak. \q2 Ngan, nata pukuyuwit ba dandam tangan yuwit siwan ngana gata keu komdune maa yukengu sanga tasinangge nataau atnataayak. \q1 \v 3 Ngan, nata epuke kuwit ba dapuna petnangge tasiwit, \q2 siwan ngana gata natane yuyuknga kuupbam atnataayak. \q1 \v 4 Buyambam tapa, nata wamu takngatu ba yanangge tasiwanu \q2 wamu waaknga gata gambok nataayak. \q1 \v 5 Natake gata na zaneka kuwawanu \q2 gata nandukakaike na gikane kekeknga akngane nanduyuwayak. \q1 \v 6 Siwan gatane natdetdetda unzing wa nataayak kaknga enane siknga. \q2 Siwan natane natdetdetna ayapbikgak. \q1 \v 7 Siwan nata zane kuke gatane waung kapaka yuwau tewit? \q2 Ngan, nata zane datakuke gae kusopuwit? \q1 \v 8 Sike nata yekaune akoke yuwiu, ga yekaune ayuayak. \q2 Gatu nata aminu gwa kumbingga yuaingune paku yuwiu gakaya waomune ayuayak. \q1 \v 9 Siwan nata tembana siknga enake kwaitda binga bepmake maa siknga yanggabam gwene kautdu saak komune ba kuwit, \q2 ba paku gunzitda akonggaune ba pukunggaune ba kuwit. Ga waomune kuut ayuayak. \q1 \v 10 Ga waomuneaya ayuke kepina tanomanuke \q2 gata na katakgata take akgatangamuya. \q1 \v 11 Sike nata gatu anzing ba yawit, “Zikaandakata na takusopuwik. \q2 Siwan kakaa gunzitdaneta na takumbasiwanu wa zikaandaka siwik,” ngang yawit. \q1 \v 12 Siwan ngana undanga, gata zikaa wandaka kawi zikaa daka kakaa gunzitda binga isinggak. \q2 Zikaandaka kawi kupakupan gunzitda tasinggak binga singgak. \q2 Dasingge, zikaandaka gatu kakaa aknga ngangu gae kaine ina unzakan. \q1 \v 13 Siwan gata sanga natane gupma apaatang yuaingu kuupbam gata pasikuyak. \q2 Sike gata na mingae musipnaatang yukum komune, natane gupmaat gatu kwatana ngang gata pasike peke tanomanukuyak. \q1 \v 14 Siakan. Duya kekeknga takngatu takngatu pasikuyak binga. \q2 Unzingge nata gatane umanda ayatangenakgat. \q2 Sangabamu gata pasikuyau inata siknga siwan gwaam siknga. Siwan nata sanga waakngae katak siknga atnataat. \q1 \v 15 Sike tapduu na mingae musipnaatang yukum komune \q2 natane gupma ba kwatana kuut gikane kaikane kusopuknga dua yukut. \q1 Ngan. Nata mingatane musiaatang kusopuke wepda wepda takakumu \q2 gata kaawi kwatana unekan apuke ngwakapan kakuyak. \q1 \v 16 Gata na mingata dua tangaiwawanu gata na atnandupbuyak. \q2 Nata keu andakane dua apuwawa \q1 nae buu gikane gopatangu nata keu andakane tapdukbamu \q2 yuwitde gwa matakuyak. \q1 \v 17 Anutu, gatane natdetdetdae natapa sanga gwaam siknga singgak. \q2 Gatane natdetdetda mateknga dua, siwan nata natdetdetdae kepi tawake natdetnanga dua. \q1 \v 18 Sike nata sanga gata nataaunin kendetnangge tasiwanu, \q2 saisai yanggabam gwende kwaimune yuaing binga siwik. \q1 Kendetnanga dua singgak. \q2 Siwan, tapduu nata dapun pesika enakgaunen, gaat naat kuut yuamak. \q1 \v 19 Anutu, nata wai aminu atzipi kumningge nataat. \q2 Ngan, ginu aminu amak tasike amin zipa kungwakaing aminu napmake kunong. \q1 \v 20 Aminu waakwakga gae wamu waiaknga yakaing. \q2 Ngan, gae umandae wamu wai aknga aknga yakaing. \q1 \v 21 Buyambam tapa, nata aminu gae apbitakaing aminde nakaya apbitanggat. \q2 Siwan aminda gae yamandet sikaingge nata musipmaik natayamunggat. \q1 \v 22 Siakande siknga, nata waaminde asiknga bitanggat. \q2 Nata waaminu kawa natane iwana singgak. \q1 \v 23 Anutu, gata na katak siknga natdetdetna gatu musipmaatang yuaingu usanzike kayo. \q2 Tanzit tasike nata nangaakan nataau kuupbam usanzike kayo. \q1 \v 24 Na katak siknga usanziyo, sanga tasiwa aminda nandupa wai siwik kaknga kundu natdetdet naatang yutnang. \q2 Kake gata na nanitakuwi kepi kayuu asinggan yutnanga akngane sukuwit. \c 140 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, gata na akgatangami wai aminda dua tasiwan maiwit. \q2 Ngan, gata na kakuya katak tasike ma kapewi amak tasikaing aminda na nutning. \q1 \v 2 Asingganu waakwau musiaatangu sanga waiaknga tasinangge nataaing. \q2 Ngan, gunzitbamu waakwakga kaanga wamu aminu kunduta amningge yakaing. \q1 \v 3 Waamindane wamna gomokgane gena paanga siknga binga. Sike wamu amin pasiwan mainanga waamindane genaatang doke yuak. \q2 Unzing marasinu gomou waiakngatane genane yuak kaknga binga. \q1 \v 4 Buyambam tapa, gata na kakuya katak tasiwinu wai amindane kekeknganata na napbitnanga dua. \q2 Ngan, gata na wamanapmambi aminu amak tasikaingga na tasiwan pimapitde yakaingu, \q2 nae sanga takngatu dua tasining. \q1 \v 5 Sike yamandet aminu waakwakga na tanggaganutnangge natake yapapna pasike kusopuknga peaing. \q2 Ngan, yapapna wa ngwayoknga pasike yuaing. \q2 Siwan sanga bungep binga pasike kepiapane nae kaap zong binga umukusipa tasikaing. \q1 \v 6 Buyambam tapa, nata anzing ganinggat, \q2 “Ga natane Anutuna. Nata wam yanggat takngae natake gatangamuyo,” ngang ganinggat. \q1 \v 7 Buyambam tapa, natane Anutuna, gata na akekekake takuyak. \q2 Ngan, amak tapduk kopatangu gata na kakuya take siknga tasinggayak kapanin. Tasiwi gwapakngane nutnanga dua sikut. \q1 \v 8 Buyambam tapa, gata ma kapewi sanga wai aminda tasinangge nataaingu tasiwam. \q2 Ngan, ita waiaknga tasinangge yandekingu ma siknga kapewi tasiwam. \q2 Sanga waaknga yamandet amin dakngakaing. \q1 \v 9 Gata tasiwi aminu na nutnangge natake na umupbasikaingga \q2 wamu meya nae apik kakngae yakaingu inae apik. \q1 \v 10 Ngan, gata kapewi aminu kunduta katap paimu pewa iangan engatangan pimaning. \q2 Ngan, kapewi aminu kunduta waakwau pake mumba katapatang pukuning. \q2 Ngan, gapma buyambam dakaatang pukuke gatu dua akopning. \q1 \v 11 Sike gata dua kapewi sapdut wamu aminu kunduta yakaingu siakanu siwik. \q2 Ngan, kapewi sanga waita amak tasiya aminu tawamba kake pasiwa maining. \q1 \v 12 Buyambam tapata aminu sangana wena akgatayamuke tapduu wam yananga gwene tasiwan wamna noman siwik ngang nataat. \q2 Ngan, ita aminu sangae dapmakainggengu gatayaman aminu kunduta wamu yumdekan temapa yakingu take dua siwik. \q1 \v 13 Sike noman amindanu gatane umanda ayatangenatning. \q2 Ngan, waaminu gatane kaine take yutning. \c 141 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, nata apmanu ga ganinggat. Ganiwa natake gata na apu gatangamuyo. \q2 Nata gae ganiwanu gata natane tumuk wama natapso. \q1 \v 2 Natane tumuk wamma anzing, sanga sawa kupana akopan kapanga gwaam takngata binga apan tapiakge nataat. \q2 Ngan, nata gae tumuk yake kataknga tangenakgat takngae natapi ofa zikaane tasikaing binga singgak. \q1 \v 3 Buyambam tapa, gata natane gena daka kakuya katak tasiyo. \q2 Ngan, nata wamu yawiu katak kayuyo. \q1 \v 4 Gata natane musipma gwenu dua nandutewi \q2 waiaknga tasinangge enawan na wai aminkat unekan napmambi waiaknga kundu tasinim. \q1 Ngan, dua nandutewi naat iat unekan yuke \q2 nanamu kaya siknga kuupbamde saningu kuutda nanim. \q1 \v 5 Sike aminu noman tapata waiaknga dua tasiwitde na nuwan kakengu nata ie natapa waapata sanga take tasingamunggak kapanin ngang natapit. \q2 Ngan, ita na kaanga naniwan natakengu sanga takekan tasinggak ngang natapit. \q2 Siwan unzing wel yangga gwapangane tukwamban puwawan umana tangenakgak binga. \q1 Ita kaanga naninangge ba nutnangge natapan kake ma tasiwim ngangu dua siknga iniwit. Siwan ngana nata Anutue aminu wai pasiwan mainingge tumuk wamu asinggan ininggat. Waiaknga tasikaingge meya yamikgen. \q2 \v 6 Meya wa yamiyau aminu waakwakgane tupan tapaapa pake damedakane mupewan pukuwanu, wai aminu waakwakga apme natdetning. \q2 Natane wamma siakan gan yakum ngangun. \q1 \v 7 Siwana waaminda anzing yaning, “Aminda nindane kwatanin paku amin kwaikaing gapmane mupewa kuning. \q2 Unzing aminda kep kwaik take kep daka wesiwan kaukaut mumba kukaing binga.” \q1 \v 8 Siwan ngana Buyambam tapa, awiapatakan aminbam kayuak kapanin, na kainata gae kasatnanggat. \q2 Kasatnawa gata na kakuya take tasike na dua nandutewi kupit. \q1 \v 9 Gata na tanawambi yapapna wai aminda pasike pakusopukaingga na dua tapik. \q2 Ngan, gata dua kapewi wai aminda bungep pasikaingga tapan. \q1 \v 10 Gata pasiwi inane bungepnata wai aminu waakwau panggaganuyok. Sike na wena. \q2 Na kepi takekan sukuwa sanga wai takngatuta dua tasiwan maiwit. \c 142 \s1 Kau aaknga Devitda sup gapbat katang yuke matakut. \q1 \v 1 Na Buyambam tapata gatangamikge kumzang yanggamatanggat. \q2 Ngan, na ita butaya natake gatangamikge kekeknga ininggamatanggat. \q1 \v 2 Nata nangaakan nataat takngae gatu meya kuupbam \q2 nae apukaing ngangge ininggat. \q1 \v 3 Sike musipmaatang natapa meya siwan \q2 na apmainanggenggat ngang natakengu, \q1 Buyambam tapa, gata minaka tasiwitde atnataayak ngang nataat. \q2 Sike kepi nata kunanga gwakatangu bungeu gwa tasike takusopuking. \q1 \v 4 Nata ninae wesim kaat. \q2 Kawa ngana aminu tapatu dua yuuknga gatangamik. \q1 Aminu tapatu dua yuuknga kakuya nae tasiwik. \q2 Siwan aminu tapatu nae butaya natangamuke gatangamunangge nataau wena. \q1 \v 5 Unzingge, Buyambam tapa, nata gae yanggau gata akgatangamiakge yanggat. \q2 Gatakan na kakuya tasinggayak kapanin. \q2 Sike kayuk yuwit kopatangu gatakan siknga naat yutzimde nataat. \q1 \v 6 Gata gatangamiakge sikgatde natapso. \q2 Dasingge, natane musipmaatangu meya siknga. \q1 Aminu na tasiwan mainggat takwau kekeknga siknga. Nata waakwau yapbitnanga dua. \q2 Unzingge gata na ie kataune sandeke tapso. \q1 \v 7 Gata na meya waaknga kaaune sandeke tapi na take yuwit. \q2 Unzingge gatane amindabamu unekan gwa yuwan kakengu \q1 gatane umanda yatangenawit. \q2 Minae, gata nae take tasikuyak. \c 143 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Buyambam tapa, natane tumuk wamma gata natapiakge nataat. \q2 Maakga tewi kwanamu nata singgatde apsok. \q1 Ga noman siknga siwan puya noman gan asinggan pasinggayak. \q2 Unzingge natane tumuk wamma asiknga natake gatangamuyo. \q1 \v 2 Gata na gikane puya aminu ma usanziwim. Wam yananga tapduk gwenen. \q2 Dasingge, aminu tapatu gutongana wena gae kaikane nomanganu yuwiu katasiwi maiwik. Wena. \q1 \v 3 Natane iwanata gwa nawake naitakepu teaing. \q2 Ita na kaautde keu zikaa siknga dakaatang napmanggak. \q2 Siwan na aminu tupa siknga kumbuu tapatuta binga yuat. \q1 \v 4 Unzingge natane natdetdetna apmaiwan \q2 meya bam siknga pake yuat. \q1 \v 5 Sike apmanu sanga tupa aakingge gatu nataat. \q2 Siwan nata sanga pasikuyakge gatu puya take siknga aknga ngang pasikuyakge nataat. \q1 \v 6 Nata gae tumuk wam yanggat. Yake musipmaatangu gae take siknga nataat. \q2 Unzing aminu tapatutane guyakngaatang kupia siwan yangga tangopnangge nataak binga. \q1 \v 7 Buyambam tapa, gata natane tumuk wamma apman natapso. \q2 Dasingge, natane banip singgat takngana dapaknga wai sinanggenggak. \q1 Gata naenu ma kusopuwim. \q2 Unzing tasinggawi na kungwake gwa kumbing aminda yuaing komune kuyat. \q1 \v 8 Sike na gae baniu asinggat. \q2 Unzingge tembana siknga gata tasiwi gatane butaya buyambam takngae gatuna natapit. \q1 Na gaekan tumuk wamu ganiawa natake \q2 gata kepi yeikngami nata ga gawambit. \q1 \v 9 Buyambam tapa, na gatane gepbiatang koke kusopukgat. \q2 Kusopuwawa na iwanatane katakngane sandeke tapso. \q1 \v 10 Sike ga natane Anutuna. \q2 Gata na nanindamumbi gika nataayak taknga tawambitde nataat. \q1 Gatane Waung kapata na tanomanuwan \q2 kepi noman tapa tawambitde nataat. \q1 \v 11 Buyambam tapa, gata na asiknga tapiakge gika gwa yawi kekekakut. Ga take sikngaapa. \q2 Unzingge meya nae kwaapzang napmamban kake meya waaknga sandeke na tapso. \q1 \v 12 Gata nae take siknga nataayak. \q2 Natake gata iwanaat gatu na tasiwan maikum kat zipi kumning. \q2 Minae, na gikane puya aminda. \c 144 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Nata Anututane umana yatangenakgat. \q2 Na nanduyutnanggengu yatangenakgat. \q2 Ita gatangaman nata kataknga tandakngake iwanaat amnangge tasiwa take singgak. \q1 \v 2 Ita nae musia kwikwiknga natake kakuya tasinggak kapanin. \q2 Siwan na ita asinggan tanawanggak. \q1 Sike na iatang kusopuwa ita na tanggak. Ita na take tasiwan na take yuat. \q2 Siwan ita tasiwan aminu kundu nae gepbiatang koyuaing. \q1 \v 3 Buyambam tapa, ninu amin mina binga, ge gata ninde natanimunggayak? \q2 Ninu unzing sanga moo binga. Dasingge gata ninde nangaakan natanimunggayak? \q1 \v 4 Ninu unzing waungga genine awiasip akonggak binga. Ninu tapduu dapaknga yuamang. \q2 Unzing amindane wee gunzitda tasiwan matekngasim yuke sopunggak binga. \q1 \v 5 Buyambam tapa, gata yekap gwenu yawi zike kuwan epsok. \q2 Epuke gata katakgata tawan dakandakane wasiwi kupanu buyambam gwen enayok. \q1 \v 6 Siwan gata yapasik tasiwi kake natane iwana unda undang kunong. \q2 Ngan, gata sakutda muke pasiwi datakunong. \q1 \v 7 Gata katakga tewi epuke na kaiwi akopit. \q2 Siwana na yangga gapma buyambam gwekatang yuwau \q1 gata na tapi take yuwit. \q2 Sike na aminde kataune kekeknga yuwau gata sandeke na tapso. \q1 \v 8 Sike aminu waakwau wamu siakan gan dua yakaing. \q2 Waakwau kem gan yake asinggan tanzit taknga tasikaing. \q1 \v 9 Anutu, apman nata kau kayuu takngatu tangenake tainanggenggat. \q2 Kau wa taiwiu gita tanguke gae taiwit. \q1 \v 10 Sike gata king gatayaminu amak tasike iwana ayapbikaing. \q2 Siwan na Deviu gika napmambi iwanata paipda nutnangge tasiwan maiwik. \q1 Gikane puya amin tapakan. \q1 \v 11 Siwan iwanatane gena kem wamu atdokaing. \q2 Waakwau kem gan yake asinggan tanzit taknga tasikaing. \q2 Siwan ngana gata na ie kataaune sandeke tapso. \q1 \v 12 Sandeke tapi ninda natamangu \q2 nindane waatdaka wawi mateu katau dakatuta binga kekeknga takaning. \q1 Siwan nindane yapaninu take takake \q2 kunzi kunzi kinggane yotna gwaam siknga pasibasikaing binga takaning. \q1 \v 13 Gatu nindane puyaninkatangu nanamu kwaapzang siwan \q2 you nanam peamang gwegwen kaya akgitnaning. \q1 Siwan nindane sipsipmin kaya \q2 waakzau buyambam siknga sinimuning. \q2 \v 14 Siwan nindane ikwawa gamanin kaya waakzau buyambam sike gwendu wai dua sike gwendu dua kupik. \q1 Siwan aminu tapatuta you gwendune koke aminu kaiwan kuwan ganggatanguwik. Wena siknga. \q2 Ninu wawi ba maya tapatu meya ba toknga pakengu \q2 kepiapa atang kwanamu dua siwik. \q1 \v 15 Sike dongu takngatuta sanga gwaam gwaamu anzing pakengu apbaknganong. \q2 Siwan gatu Buyambam tapa Anutunin ngang kawan yuwan iaya apbaknganong. \c 145 \s1 Devitda kau aaknga matakut. \q1 \v 1 Anutu, gata natane king kapana. Nata umanda kopsa akngae ayakapit. \q2 Siwan asinggan asinggan nata gatane umandae yatangenawit. \q1 \v 2 Nata kwep apman gae akganimbakngawit. \q2 Siwan asinggan asinggan nata gatane umandae yatangenawit. \q1 \v 3 Buyambam tapa umana akopsa ge ninda umana kopsa waakngae buyambam siknga yatangenatnim. \q2 Sike waapa enane siknga ge ninda umana kopsa waakngae kuupbam natdetnanga dua. Ninu natdetdetninu dapaknga. \q1 \v 4 Anutu, sike aminu apman yuaingga yakapmak kaknga dongu masan aatninguninde sanga gata pasikuyakge yaniwan ita gatane umanda yatangenatning. \q2 Siwan puya buyambamu tasikuyakge wamu yatake kuning. \q1 \v 5 Sike amindanu gatane kekekngaka akngaenu ayaning. Gata gae king kapa ngangun. \q2 Siwan ninanu gatane puya take aknga akngaekan natapasiwit. \q1 \v 6 Siwan aminbamda puya kekeknga taknga aknga pasikuyakge yatake kuning. \q2 Sike natanu gatane umanda kopsa akngae yakapit. \q1 \v 7 Ita gatane take akngakae yatake kuyuuk \q2 gatu musip kwikwik takngakae natake kap taning. \q1 \v 8 Buyambam tapata ninde butaya natanimuke itakan musip kwikwik natanimunggak. \q2 Sike ita kaanga zaat dua yake ita butaya ninde asinggan natanimunggak. \q1 \v 9 Ita take aknga aminbamde tasike musip kwikwiu \q2 sangabamu pasike pekutde nataak. \q1 \v 10 Buyambam tapa, gata sangabamu pasike pekuyakga gatane umanda ayatangenatning. \q2 Siwawan gikane amindabamda ganimbaknganing. \q1 \v 11 Sike ita umanda kopsa akngae kepna kepna kayuwayaune yaning. \q2 Yake gatane kekekngaka buyambam takngae yatake kuning. \q1 \v 12 Yatake kuwawa amin kuupbamda puya buyambam taknga tasikuyakge natapning. \q2 Siwan gatu gae kingu kekekngaapa yuak ngang kaya kuut natapning. Natake umandae natapan buyambam siknga siwik. \q1 \v 13 Sike ga king kapa yuke aminu kuupbam kakuya asinggan asinggan pasiya. \q2 Gata aminbam asinggan asinggan kayuya. \q1 I takngatu dua teak. \q2 I sanga tasike tekut takngae musia siwik. \q1 \v 14 Sike ita aminu meya pakaingu akgatayamuke \q2 gatu aminu kunduta yaipakepu peyaingu ita gatuna yapangenakgak. \q1 \v 15 Anutu, sanga kayuk yuaingu kai gaekan tapan \q2 tomna ba nataaingu nanamna tapdukngane yamunggayak. \q1 \v 16 Ita nanamu kuupbamde yami \q2 takekan yutningge. \q1 \v 17 Anutu waapa noman takngakan tawake \q2 sangabamu tasinggak katangu ninde musip kwikwik natanimunggak. \q1 \v 18 Sike mamin amindaka musia ie siknga tewa kuwan \q2 unin yatawakaingu ita pakapu iatang wesim yuak. \q1 \v 19 Siwan mamin amindaka ie akgwaubanu ita sanga wa aminde ayamunggak. \q2 Sike kwanamu ie sikaingu ita atnatake gatuna waakwau panggak. \q1 \v 20 Ita amin ie siknga nataaingu ita katak siknga kayuak. \q2 Siwan ngana ita aminu waiaknga tasikaingu apasiwan maining. \q1 \v 21 Sike na Buyambam tapatane umana asinggan yatangenawit. \q2 Siwan ginu sangabamu ita pasikuu, \q2 gikaa itane umana asinggan asinggan initangenatnong. \c 146 \q1 \v 1 Anututane umana yatangenatnong. \q1 Nata ninaaya itane umana yatangenawit. \q2 \v 2 Tapduu asinggan kayuk yuwiu itane umana ayatangenawit. \q2 Ngan, nata kaau Anututane umana yatangenatnanga kan taisika kupit. \q1 \v 3 Tupan aminu akumnanga apa apa, sike wa aminda na dua gatangamuke taning. \q2 Unzingge gata ie baniu dua siwim. \q1 \v 4 Tapduu akumning kopatangu wa aminu kep ganang pukuning. \q2 Siwan tapduu wa amindane uyungata teke kuning komune gwa kumbingga wamu sanga kundu tasinangge yakingu buyana wena siwik. \q1 \v 5 Siwan Jekopda Anutue banip sikut. Siwan aminu tapatu Anutu waapae banip siwan ita gatangamukut tapata apbakngayok. \q2 Siwan gatu aminu waapa Anutu Buyambam tapae natapan kekekawik apata apbakngayok. \q1 \v 6 Siwan Anutu waapa sanga ena yekapgwen keu andaka \q2 gatu yanggabam gwen gatu sangabam undang yuaingu pasike pekut tapanin. \q2 Ngan, Anutu waapata wamu ayanggak saak asinggan asinggan tasinggak. \q1 \v 7 Ita amin iwande gepbiatang koyuke tasingupeekaingu akgatayamunggak. \q2 Gatayamuke ita aminu waakwau nanam tomde yuaingge ayamunggak. \q1 Sike Buyambam tapata kautde yuaingu sandepakepan kautde dua yuting. \q2 \v 8 Siwan gatu ita tasiwan kai akusia aminu gatuna akaaing. \q1 Siwan meya takngatu takngatuta apu pasiwan maikaingu asandeyamunggak. \q2 Buyambam tapata amin noman yuaing aminde apbaknganggak. \q1 \v 9 Sike ita aminu komduine nana nindane keunin yuaingu ita kakuya apasinggak. \q2 Siwan gatu ita maya apna gwa kumbingu kakuya tasike gatayamunggak. Siwan waatdaka nana gwa kumbingu kuut gatayamunggak. \q2 Siwan ngana ita wai amindane natdetdetna apasiwan maikaing. \q1 \v 10 Buyambam tapa king dakngake asinggan asinggan yuwik. \q2 Ginu amin Saion nana, gindane Anutusa king dakngake asinggan asinggan yuwik. \q1 Ginda Buyambam tapae apbaknganong. \c 147 \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Ninda kap taike Anututane umana yatangenake apbakngakamang. \q2 Ninda itane umana kopsa akngae yatangenatnimu take siwan noman gan siwik. \q1 \v 2 Sike Buyambam tapata Jerusalemu gatu mitake inane aminabamu iwanata kaipake \q2 keu maa siknga yuak komune kuke pekingu gatu pakapunggak. \q1 \v 3 Ita aminbamu apasiwan nomatakaing. Unzing meyata natdetdetna pasiwan maikaingun. \q2 Gatu watana kuut wamayamunggak. \q1 \v 4 Sike ita yekap daau datdasingga ngangu gwa yawan yukut. \q2 Siwan ita yekap daau umana gwendu gwendu ayaninggak. \q1 \v 5 Buyambam tapaninu umana kopsa siwan kekeknga kuupbam kayakan. \q2 Ninda itane natdetdetna tuwangutnanga dua. \q1 \v 6 Sike ita aminu inane umana dua yapangenakaingu ita wa amindane umana ayapangenakgak. \q2 Siwan ngana wai aminu ita kapzang siknga yaipakepu peak. \q1 \v 7 Buyambam tapae kap taike umana yatangenatnong. \q2 Gita dakandaka zipna gakngae noman ayawan Anutuninde ininim. \q1 \v 8 Sike ita tasiwan minga aknga ena kakaa komune yuak. \q2 Yuwana sopa tewan epu zongazonga pasiwan \q2 tawan dakandakane akokaing. \q1 \v 9 Ita nanamu ikwawa gaman gwegwende kuut yamunggak. \q2 Sike gatu kombunananggane matekngata ba yawan kaya ie nanamu ayamunggak. \q1 \v 10 Sike Buyambam tapa hos kekeknga gwegwende \q2 gatu aminu kekeknga apapae dua baknganggak. Aho. \q1 \v 11 Aminu ie akgwaukaing amindekan baknganggak. \q2 Ita butaya asinggan natayamunggakge banip sikaing amindekan baknganggak. \q1 \v 12 Ginu Jerusalem nana amin, Buyambam tapatane umana initangenatnong. \q2 Ginu Saion nana amin, Anutusatane umana initangenatnong. \q1 \v 13 Dasingge, ita damandane gwambok gwakgwau apapan kekekakaing. Ga Jerusalemdanen. \q2 Siwan ita gatane amindabamu take gatayamunggak. \q1 \v 14 Ita gindane kepza kayuak. \q2 Kayuke gindane witza pasiwan puyasa atang take siknga akopa pake napa musipza dokaing. \q1 \v 15 Sike ita wamu takngatu ba yawanu, \q2 zaat gaman siknga wamu waaknga yekau tepuke keu andakane epunggak. \q1 \v 16 Ita sopa zambamu kwaapzang pewan epuke \q2 kepdaka usukwatapmanggak. \q1 \v 17 Sike itakan wa sopa zambamu kwaapzang siknga sup tapaunu yanggabam gwende kwaimune kaamang binga pewan epukaing. \q2 Ita tasiwana kep komu kwamana siknga siwan aminda kwaman taknga kung ngangu ininanga dua. \q1 \v 18 Siwana ita wamu gatu yawan sopa zambamu yangga daknganggak. \q2 Ita got taknga tangenawan got takngata yangga tasiwan zipmake kunggak. \q1 \v 19 Sike ita wamu Jekopde yanikapmanggak. \q2 Ngan, itane mama wam Isrel nanae yanikapmanggak. \q1 \v 20 Sike waaknga aminu kundue dua tasinggak. \q2 Aminu waakwau itane mama wamu dua nataaing. \q1 Ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 148 \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Ginu kuupbamu yekaune enane yuaingga \q2 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 2 Ginu angela kuupbamda, itane umana yatangenatnong. \q2 Ngan, aminu yekaune nana kuupbamda ita umana yatenganatnong. \q1 \v 3 Siwan gunzitkat gatu yekap gwen ngangga itane umana yatangenake \q2 gatu yekapdaau yasikaing ngangga itane umana yatangenatnong. \q1 \v 4 Sike yekau enane sikngata itane umana yatangenatnong. \q2 Siwan yangga ena kaa komune yuaingga itane umana yatangenatnong. \q1 \v 5 Sanga wa kuupbamda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Dasingge? Ita ina yawan aake yuaing. \q1 \v 6 Ita yawan waakwau ina ayuaingune yutakuuke yuaing. \q2 Siwan wamu wa yakuu yawan kekekawan sandetnanga dua. \q1 \v 7 Buyambam tapatane wamu atawakaing ngangu ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Sike ginu pis buyambam gatu sanga yanggabam gwenu kutakngane amunandang siknga yuaing gatu yapasiu mingane kakaakgak. \q1 \v 8 Gatu yangga ais binga gatu minga kuut \q1 gatu gou kekeknga puyakaing. \q1 \v 9 Sike ginu tawanu buyambam gatu ginu tawanu mateknga, gatu katau buya asaaking, \q2 gatu katau zongaatang nana, gatu kaau kuupbamu aminda kayuaing, \q1 \v 10 gatu kaap zong, gatu kau mateknga, \q2 gatu kwait ngangu ginda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 11 Siwan ginu king gatu amin kepna kepna nana kuupbam, \q2 gatu kinggane waaknga tupan tapa apa kuupbam, \q1 \v 12 gatu tupan amin gatu wawi matek, gatu maya matek, \q2 gatu aminuake, gatu waatdaka ginu kuupbamda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 13 Siakande siknga. Kuupbamda Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Dasingge? Umana kopsa itane akngata aminu kuupbam umana kaya ngana ita asiknga ayapbikut. \q2 Sike ninda yekapat kepat ngangu kana enane siknga sikaing ngana umana kopsa itane akngata ayapbikgak. \q1 \v 14 Sike ita Isrel aminde take siknga natayamunggak. Sike ita wa aminu inane papan kekekake yuaingunin. \q2 Unzingge wa aminda itane umana ayatangenakaing. \q2 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \c 149 \q1 \v 1 Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Ginda ie kau kayuk taknga aknga tainong. \q2 Taike amin asingganu unin tawakaing aminun, ginda itane umana gaak inikaing tapduk komune initangenatnong. \q1 \v 2 Ginu Isrel nana amin, ginu musip gwaangu Anututa gin pasikutde natangamunong. \q2 Ginu Saion nana amin, ginda king kapasae apbaknganong. \q1 \v 3 Ginda ataibakngake umana yatangenatnong. \q2 Ginda wakum gatu garamut gatu gita ngang zipmake itane umana yatangenatnong. \q1 \v 4 Dasingge, Buyambam tapata aminabamde take siknga nataak. Natake aminu inae natapan kopsa dua siwan yuaingu ita ayapangenakgak. \q2 Pangenawan ita amak ba tasikengu ita iwana ayapbikaing. \q1 \v 5 Anututane aminabamda gwa yapbikengu apbakngakaing. \q2 Unzingge dapuna petnangge natake gwa yukengu kau apbakngananga taknga aknga take taining. \q1 \v 6 Ita take ainggamatake Anutue inimbakngake \q2 gwauyana gena toknga akwau katakngata panggaganutning. \q1 \v 7 Panggaganuke dongu kunduat amau tasike \q2 gatukande pasiwan maining. \q1 \v 8 Pasiwan maiwan ita kingaat gatu tupan aminu panggaganuke \q2 senu ainda tasiyata wamapening. \q1 \v 9 Siwan ita aminu waakwau tokngabam yamuning. Unzing Anututa gwa yakut. Sike Anututane aminabamdanu iwana ina unzakan yapbitakakopning. \q2 Buyambam tapatane umana initangenatnong. \c 150 \q1 \v 1 Ginda Buyambam tapa inimbaknganong. \q1 Ginu Anututane yotna gwekatang koyuke umana aknga yatangenatnong. \q2 Ginu yekaune enane yuaingga ie inimbaknganong. \q1 \v 2 Sike ita puya kekeknga akngata pasikut takngae natake itane umana yatangenatnong. \q2 Sike ginu ita tupan sikngaapa yuke umana kopsa sikngaapa ngang natake itane umana yatangenatnong. \q1 \v 3 Ginda pum puyake umana yatangenake \q2 gatu gita zipmake umana yatangenatnong. \q1 \v 4 Gatu wakum zipmayuuk kap taike umana yatangenake \q2 gatu gita zipmayuuk kekngagom puyake umana yatangenatnong. \q1 \v 5 Gatu dopangu bras ngang yanikainunin zipmaawa gakngae kuwawan Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q2 Ngan, dopangu bras gwenu tanguwa gakngae kapzang yaawan Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 \v 6 Ginu sanga kayuk yuaingu kuupbamda, Buyambam tapatane umana yatangenatnong. \q1 Buyambam tapae inimbaknganong.