\id MAT - MWA NT OT Portions -Mozambique 2013 (DBL -2014) 
\h Matwaya 
\h Matwaya 
\toc1 Habari Ngema yereze Matwaya 
\toc2 Matwaya 
\toc3 Matwaya 
\mt2 Habari Ngema yereze 
\mt1 Matwaya 
\iot Mwanzo 
\ip Matwaya ákiwa Yahudi, nripisi nsoko wa kazi za waRoma, ndimana akifezeyiwa na Mayahudi wenziwe! Iye kalawirira kuwa nfulati wa Insa, airini ákiwa walii na mwenziwe Insa kwa muda wa myaka mitatu. Eci kitabu‑ci iye kawandikira Mayahudi ipate awambire kuhusu uhai na kufwa pamoja na kufufuka ka Insa. Evi ndi vyaakisowera pakulu mwaakipita akiwafunda wanu, na kulavya ushahidi wa maajuza mengi awenye atendánga Insa. Ákolota noyvo kuwa atimíze vibushuriwe nTaureti kweli-kwelini ndi Insa Almasihi. 
\c 1  
\s1 Rikolo ra Insa Almasihi 
\p  
\v 1 Eci ndi kitabu ca rikolo ra Insa Almasihi, ujukulu wa Daudi, ujukulu wa Iburahima. Eku ndi kufulatana ka rikolo rake: 
\p  
\v 2 Iburahima kampongola Izaki, 
\q1 Izaki kampongola Yankubu, 
\q1 Yankubu kampongola Yuda pamoja na wanduze, 
\q1  
\v 3 Yuda kampongola Paresi na Zera, wana wa Tamari; 
\q1 Paresi kampongola Hesironi, 
\q1 Hesironi kampongola Arama, 
\q1  
\v 4 Arama kampongola Aminadabu, 
\q1 Aminadabu kampongola Nashoni, 
\q1 Nashoni kampongola Salmoni, 
\q1  
\v 5 Salmoni kampongola Bowazi, mwana wa Rahabu; 
\q1 Bowazi kampongola Obedi, mwana wa Ruti; 
\q1 Obedi kampongola Yese, 
\q1  
\v 6 na Yese kampongola Daudi, ajire akiwa nfalume. 
\p Daudi kampongola Selemani, mwana wa muka wa Uriya\f + \fr 1:6 \ft Daudi kâzinga na Batisheba muka wa Uriya. Ikisa wakilombana akimpongoríwa Selemani. (Ona 2 Samuweli 11.)\f*. 
\q1  
\v 7 Selemani kampongola Rehoboyamu, 
\q1 Rehoboyamu kampongola Abiya, 
\q1 Abiya kampongola Asa, 
\q1  
\v 8 Asa kampongola Yehoshafati, 
\q1 Yehoshafati kampongola Yoramu, 
\q1 Yoramu kampongola Uziya, 
\q1  
\v 9 Uziya kampongola Yotamu, 
\q1 Yotamu kampongola Ahazi, 
\q1 Ahazi kampongola Hezekiya, 
\q1  
\v 10 Hezekiya kampongola Manase, 
\q1 Manase kampongola Amoni, 
\q1 Amoni kampongola Yosiya, 
\q1  
\v 11 Yosiya, wakati wasamisiwe akiperekiwa Babiloniya\f + \fr 1:11 \ft Mayahudi wasamisiwa Iziraeli wakiperekiwa Babiloniya kwa sababu ya kubisha ámuri za Mwenyezimungu. Babiloniya rero inti ya Bugudadi.\f*, 
\q1 kampongola Yekoniya na wanduze. 
\p  
\v 12 Bandi yakusamisiwa kuka Babiloniya, 
\q1 Yekoniya kampongola Shealtiyeli, 
\q1 Shealtiyeli kampongola Zerubabeli, 
\q1  
\v 13 Zerubabeli kampongola Abihudi, 
\q1 Abihudi kampongola Eliyakimu, 
\q1 Eliyakimu kampongola Azori, 
\q1  
\v 14 Azori kampongola Zadoki, 
\q1 Zadoki kampongola Akimu, 
\q1 Akimu kampongola Elihudi, 
\q1  
\v 15 Elihudi kampongola Eleazari, 
\q1 Eleazari kampongola Matani, 
\q1 Matani kampongola Yankubu, 
\q1  
\v 16 Yankubu kampongola Yusufu, nlume wa Mariyamu, 
\q1 ampongore Insa, etiwa Almasihi. 
\p  
\v 17 Basi vizazi piya mwanzo wa Iburahima mpaka Daudi vipita vizazi kumi na vine. Mwanzo wa Daudi mpaka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya vipita vizazi kumi na vine. Na tangu ka kusamisiwa kuperekiwa Babiloniya mpaka wakati wa Almasihi vipita vizazi\f + \fr 1:17 \ft Kizazi ndi muda mmoja wawainshi wanu mpaka piya kufwa kuja kuinshi wanu wengine.\f* kumi na vine. 
\s1 Kupongoriwa ka Insa Almasihi 
\p  
\v 18 Sambi, kupongoriwa ka Insa Almasihi\f + \fr 1:18 \ft “Almasihi” zina rengine ra Insa, mana ake Mwenye alaiziriwe kuperekiwa na Mwenyezimungu kuwavusha wanu.\f* kukuna javi: Mariyamu mamaye Insa, kâpofiwa na Yusufu, falakini saanamba kunlomba, Mariyamu kariwonerera emite kwa nguvu ya Roho Takatifu, we!  
\v 19 Yusufu nlumake, kwa kuwa mukweli na kutowa kusaka kumwanziri, akanzimiya kumwasa kisiiri-siiri.  
\v 20 Falakini iye, paakiwaza kutenda javire, kwa mpunde noure, laika wa Mola kanjira akilota, akimwambira javi: “Yusufu ujukulu wa Daudi! Usofeleye kunlomba Mariyamu nkawako, konta waasaka kupongola‑yo ampongola kwa uwezo wa Roho Takatifu.  
\v 21 Iye ampongola mwana nlume na ujuzi umwite zina rake Insa\f + \fr 1:21 \ft “Insa” mana ake “Nvushi”.\f*, konta iye awavusha wanu wake nkati ya madambi awo.”  
\v 22 Basi piya vikuna ipate utimiziwe usowezi wasowere Mola julu ya nabii\f + \fr 1:22 \ft Ona Izaya 7:14.\f*, akamba: 
\b  
\q1  
\v 23 “Onani! Mwari mmoja wa bikira akuja kwimita, 
\q1 ampongola mwana nlume, 
\q1 na wamwita zina rake Emanueli, 
\q1 mana ake: ‘Mwenyezimungu kawa pamoja nofwe.’ ” 
\b  
\m  
\v 24 Paasisimuke usingizi, Yusufu akitenda kamba vyaambiriwe na laika wa Mola ire, akimpokerera nkawake.  
\v 25 Fala aamwijiwe mpaka kampongola toto nlume. Na akimwita zina rake Insa. 
\c 2  
\s1 Wataalamu wa mashariki wantukuza Insa 
\p  
\v 1 Sambi, paapongoriwe Insa Betlehemu inti ya Yudeya, wakati Herodi\f + \fr 2:1 \ft Eyo ndi Herodi nkulu wakwanza, babu wa Herodi mwengine atawáre wakati Insa wagomezeriwe pansalaba.\f* wawere nfalume, kwa mpunde noure wafika Yerusalemu wataalamu\f + \fr 2:1 \ft Wataalamu kawakirifyomesanga namuna vyazenenda nondwa.\f* wakilawa upande wa mashariki, wakamba:  
\v 2 “Apongoriwe nfalume wa Mayahudi‑yo kandepi? Kamana tiwona nondwa yake paikiwala, ndimana tija kuntukuza.”  
\v 3 Nfalume Herodi paasikire, kafazaika pakulu sana na wanu piya wa Yerusalemu\f + \fr 2:3 \ft Yerusalemu zina rengine ndi Al-Kuds.\f* wafazaika naye.  
\v 4 Akiwajumanisa piya walongozi wa dini na wanlimu wa shariya wákiwatumikira wanu, akiwadairi: “Almasihi\f + \fr 2:4 \ft Eyi aya‑yi “Almasihi” mana ake Nfalume nkulu wa Mayahudi álaiziriwe kupongoriwa.\f* akuja kupongoriwa ndepi?”  
\v 5 Ewo wakinjibu: “Betlehemu inti ya Yudeya, konta vyandikiwa na nabii mmoja\f + \fr 2:5 \ft Kwa nfano, ona 2 Samuweli 5:2.\f* javi: 
\b  
\q1  
\v 6 ‘Uwe! Betlehemu, inti ya Yudeya, 
\q1 auri ntoto fúti kati ya walongozi wa Yudeya, 
\q1 konta kati ya uwe alawirira nlongozi, 
\q1 akuja kusunga umati wangu Iziraeli.’ ” 
\b  
\m  
\v 7 Sambi Herodi akiweta wataalamu ware, akiwadairi kisiiri-siiri wakatini wayilawirire nondwa ire.  
\v 8 Ikisa akiwapereka Betlehemu akamba: “Ukani, mukadadishi sana-sana kuhusu toto‑yo. Mukimmonerera, tumizani kunambira ipate nomi nije nintukuze.”  
\v 9 Pawansikire nfalume ire, wakúka. Ona, noire nondwa yawawonire ikiwala ire, ikiwalongoza mpaka mahala paakiwa toto ire, ikimira.  
\v 10 Pawawonire nondwa ire, watenda radi na wafurahi pakulu sana.  
\v 11 Nakufika nnyumba, wammona toto ire pamoja na Mariyamu mamaye, wakikokora mbere yake, wakintukuza. Kuno wakifungula mali awo, wakintuzira zawadi: oru, lubani na mafuta a nsandali.  
\v 12 Noparepare iwesukira ruhuya wasiludire ka Herodi kure. Basi, kwa njira nyengine, wakiludira kwawo. 
\s1 Kutira kuka Miswiri 
\p  
\v 13 Ewo pawaludire, mpunde laika wa Mola akinjira Yusufu julu ya ruhuya, akimwambira akamba: “Lamuka, nsukure toto‑yo pamoja na mamaye, utire uke Miswiri, ukekare mpaka nukwambire, konta Herodi ansakula toto‑yo amuulaye.”  
\v 14 Iye akilamuka, akintwala toto ire pamoja na mamaye, usiku-usiku akilawa, akuka Miswiri.  
\v 15 Akikala nokure mpaka Herodi akifwa, ipate vitimiziwe vyaambire Mola julu ya nabii mmoja\f + \fr 2:15 \ft Ona Hozeya 11:1.\f*, akamba: “Kulawa Miswiri nimwita mwanangu.” 
\s1 Kuulaiwa ka wana watoto 
\p  
\v 16 Sambi, Herodi pejiwe kuwa katenviwa na wataalamu ware, kakimiwa pakulu futi. Akitumiza kuwolaya wasimana walume piya wa Betlehemu na wa kaya piya zíri karibu nawo, kwanza ka hirimu ya myaka miwiri na sawanamba kufika, kwa kutunza muda waawadairire wataalamu ware.  
\v 17 Basi vikitimiziwa vyaasemire nabii Yeremiya\f + \fr 2:17 \ft Ona Yeremiya 31:15.\f* akamba: 
\b  
\q1  
\v 18 “Shauti isikirika Rama, 
\q1 kiriro na shuku pakulu, 
\q1 Rakeli awaririra wanawe, 
\q1 aasaka kunyamaziwa, 
\q1 kamana awapo.” 
\b  
\s1 Kuludi Miswiri 
\p  
\v 19 Sambi, nakufwa Herodi, kwa mpunde laika wa Mola akinjira Yusufu Miswiri nokure julu ya ruhuya,  
\v 20 akamba: 
\q1 “Lamuka, unsukure toto‑yo pamoja na mamaye, uke inti ya Iziraeli, 
\q1 konta wakisakula kumulaya‑wo wafwa.” 
\m  
\v 21 Basi, paalamuke, akinsukula toto ire pamoja na mamaye, wakingira inti ya Iziraeli.  
\v 22 Fala, paasikire kuwa Arkelau kankumiliki Yudeya, kariti cewo ca Herodi wawaye, akopa kuka noko. Na paakumbusiwe kwa nloto, akilawa akuka makaya a Galileya.  
\v 23 Paafikire, akikala kaya ulu yakwitiwa Nazareti ipate vitimiziwe visemiwe na minabii kuwa: “Akwitiwa nNazareti\f + \fr 2:23 \ft Epa mwandishi katumira “nNazareti” aari kumwamba Insa tu basi kuwa nNazareti falakini amwamba novyo munu wakutula nadiri ya Nazareti. Ona Isabu 6:2-21.\f*.” 
\c 3  
\s1 Yahaya mwenyé Koza 
\p  
\v 1 Nowo wakati‑wo, kalawirira Yahaya mwenyé Koza akihubiri nlanga ra Yudeya,  
\v 2 akamba javi: “Tubiyani, kamana ufalume wa binguni\f + \fr 3:2 \ft “Ufalume wa binguni” mana ake, “ufalume mupya wa Mwenyezimungu” au “kutawala ka Mwenyezimungu”.\f* uwa karibu!”  
\v 3 Kamana javi ndi vyaambiwe na nabii Izaya, Yahaya paakamba javi: 
\b  
\q1 “Shauti ya munu yankufula uto nlanga: 
\q1 Ntengezereni Mola njira yake, 
\q1 molosereni barabara yake yaasaka kupita.” 
\b  
\m  
\v 4 Sambi, Yahaya mavazi ake ákiwa a mabururu a ngamiya, ákivalanga ukanda\f + \fr 3:4 \ft Au: “sintu”.\f* wa sambala nkiuno\f + \fr 3:4 \ft Nabii Aliyasi ákivalanga kwa namuna moja. Ona 1 Nfalume 1:8.\f*, na cakurya cake cíkiwa mazorombe na ansali.  
\v 5 Nowo wakati‑wo, wanu wa Yerusalemu, na wanu piya wa Yudeya, na piya inti jirani za Yordani\f + \fr 3:5 \ft Yordani ndi muto nkulu uri Iziraeli.\f* wakuka kwake iye,  
\v 6 newo wakoziwa neye mmuto wa Yordani, kuno wakisema madambi awo. 
\p  
\v 7 Yahaya paawawonire Mafarizeu na Masaduseu\f + \fr 3:7 \ft “Mafarizeu na Masaduseu” ndi makundi mawiri a wanu wa dini ya Mayahudi.\f* wengi wakija kwake woziwe, akiwambira: “Umwe kabila ya manyoka! Nani akushongezereni kutira kukimiwa kusaka kuja?  
\v 8 Basi, ipani visumo\f + \fr 3:8 \ft “Visumo” mana ake vitendo vyema.\f* vyakolota kutubiya.  
\v 9 Musiwaze watupu kwamba: ‘Tanawo baba, ndi Iburahima.’ Konta nukwambirani kuwa Mwenyezimungu kanawo uwezo wakupindula eya mawe‑ya kuwa wajukulu wa Iburahima.  
\v 10 Nepa katana ituriwa fúti panzipe wa muti. Ndimana, kila muti saupa visumo vyema usinjiwa, ukwefiwa pamoto. 
\p  
\v 11 Omi‑pa nukozani na maji molote kutubiya. Fala ája bandi ya omi kanawo uwezo pakulu koliko omi, iye omi sifãi kusukula tamango zake. Noyo-noyoni akuja kukozani na Roho Takatifu na moto.  
\v 12 Iye kisero ciwa mmakono mwake, akuja kumariza kupepeta, ataya mpunga wake nkikuti, fala membu akoca na moto sauzimika tena.” 
\s1 Koziwa ka Insa 
\p  
\v 13 Sambi, Insa akilawa Galileya, akuka ka Yahaya muto wa Yordani akoziwe.  
\v 14 Fala Yahaya akinkataza, akamba: “Omi ndi nisakula koziwa nowe, sambi ujaja nukoze omi?”  
\v 15 Insa akinjibu: “Kubali novyo sambi‑pa! Kamana ndi vyavitijuzi ipate titimize piya shariya.” Ndimana, akinkubali.  
\v 16 Insa, pesire koziwa, akilawa mmaji. Kwa mpunde nowo, akifunguririwa binguni wanzu, ng'waaa! Akimmona Roho wa Mwenyezimungu akimwisukira kamba pomba.  
\v 17 Apa! Na shauti ya kulawa binguni ikisema: “Eyu ndi Mwanangu wanimpenda, niwa radi naye.” 
\c 4  
\s1 Kuyereriwa ka Insa 
\p  
\v 1 Ikisa, Insa akitwariwa akukisiwa na Roho Takatifu palanga akayereriwe na Ibilisi.  
\v 2 Pesire kufunga suku arubaini, usiku na nsana, mwinsho ikinkola njala.  
\v 3 Cakúyerera ire akinfika karibu, akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu\f + \fr 4:3 \ft “Mwana wa Mwenyezimungu” ndi zina rimojawapo retiwa Insa. Rikolota kupatana kwema ka Insa na Mwenyezimungu, kamba mwana na wawaye. Eri zina‑ri aisema kuwa cipita kitendo ca muka na nlume, ila kupatana kukulu ka kiroho.\f*, sowerera mawe‑ya ataduke mikate.”  
\v 4 Fala iye akinjibu, akamba: “Vyandikiwa\f + \fr 4:4 \ft Ona Kumbukumbu 8:3.\f* javi: 
\b  
\q1 ‘Binadamu aainshi julu ya mikate basi, fala ainshi julu ya kila masemo a Mwenyezimungu.’ ” 
\b  
\m  
\v 5 Ikisa Ibilisi akintwala Insa, akuka naye Yerusalemu kaya takatifu, akintula julu mahala parefu pakulu pa Nyumba Takatifu,  
\v 6 akimwambira: “Kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, refye pansi, kamana yandikiwa\f + \fr 4:6 \ft Ona Zaburi 91:11.\f*: 
\b  
\q1 ‘Awamuru malaika wake kuhusu uwe, 
\q1 wakupokerera mmakono mwawo, 
\q1 mawe asukulumize anta aba mulu wako.’ ” 
\b  
\m  
\v 7 Insa akimwambira: “Vyandikiwa\f + \fr 4:7 \ft Ona Kumbukumbu 6:16.\f* novyo javi: 
\b  
\q1 ‘Usimyerere Mola, Nlungu wako.’ ” 
\b  
\p  
\v 8 Ikisa Ibilisi akinsukula tena, akuka naye mpaka pamwango nrefu sana, akimolotera inti za ulumwengu piya na ubora wa utajiri wawo.  
\v 9 Akimwambira: “Ukisujudi ukinitukuza omi, vinu‑vi piya nukupa.”  
\v 10 Insa akimwambira akamba: “Lawa‑pa, uka vyako, uwe Shetwani\f + \fr 4:10 \ft Shetwani ndi zina rengine ra Ibilisi.\f*, konta yandikiwa\f + \fr 4:10 \ft Ona Kumbukumbu 6:13.\f* javi: 
\b  
\q1 ‘Mola Nlungu wako, iye ndi waujuzi kuntukuza, 
\q1 kuntumika iye yeka yake tu basi.’ ” 
\b  
\m  
\v 11 Basi Ibilisi akimwasa. Mpunde noure malaika wakinfika karibu, wakintumika. 
\s1 Mwanzo wa kazi za Insa Galileya 
\p  
\v 12 Insa, paasikire kuwa Yahaya kafungiwa, akiludira inti ya Galileya.  
\v 13 Akisama Nazareti, akuka akikala Kafarnaumu, kaya íri nanyenje ya tanda\f + \fr 4:13 \ft “Tanda” epa ndi Tanda ra Galileya.\f*, upande wa inti ya Zabuloni na ya Naftali\f + \fr 4:13 \ft Inti ya rikolo ra Zabuloni na Naftali, wana wa Yankubu.\f*,  
\v 14 ipate vitimiziwe visemiwe na nabii Izaya\f + \fr 4:14 \ft Ona Izaya 9:1,2.\f*, akamba: 
\b  
\q1  
\v 15 “Inti ya Zabuloni na inti ya Naftali, nanyenje ya tanda, 
\q1 kupunda muto wa Yordani, Galileya ya mataifa! 
\q1  
\v 16 Wanu wari ngiza wawona nuru yakuwala pakulu sana, 
\q1 wekáre nkati ya inti na kati ya kinviri ca kifo, nuru iwazunguriza.” 
\b  
\p  
\v 17 Kulawa noure wakati ure, Insa akanza kwereza, akamba: “Tubiyani, kamana ufalume wa binguni uwa karibu.” 
\s1 Wanafunzi wakwanza wa Insa 
\p  
\v 18 Insa, paakenenda nanyenje ya tanda ra Galileya, kawawona wanu, munu na nduye: Ansumani etiwa Peduru, pamoja na nduye Andere, wakitaya nyavu ntanda mure konta wákiwa wavuvi.  
\v 19 Akiwambira: “Nifulateni omi, nukutendani kuwa wavuwi-wanu.”  
\v 20 Mpunde noure, nakwasa nyavu zire, wakinfulata.  
\v 21 Nakuka mbere, akiwawona wanu wengine, munu na nduye: Yakobu mwana wa Zebedeyu, pamoja na Yahaya, nduye Yakobu. Wákiwa mungalawa na wawa yawo Zebedeyu, wakiwanza nyavu zawo. Insa akiweta,  
\v 22 newo mpunde noure wakasa ngalawa na wawa yawo, wakinfulata. 
\s1 Kazi ya Insa Galileya 
\p  
\v 23 Insa akenenda piya inti ya Galileya, mmasinagoga\f + \fr 4:23 \ft Sinagoga ndi nyumba ya duwa ya Mayahudi.\f* mwawo kupita akifunda. Akereza Habari Ngema ya ufalume wa Mwenyezimungu, na akiponesa ulwere piya na maradi piya a wanu ware.  
\v 24 Kusifiwa kwake kusikirikana piya inti ya Siriya. Wakija nawo kwake iye piya walwere wa kila namuna ya malwazo na kopepesiwa, wakuwa na mashetwani, wa visalasala na wakuremala, neye akiwaponesa.  
\v 25 Wanu wengi wakinfulata, kulawa Galileya, Dekapoli, Yerusalemu, Yudeya pamoja na ng'ambu nyengine ya Yordani. 
\c 5  
\s1 Utuba pamwango 
\p  
\v 1 Pawonire makundi a wanu, Insa akikwera pamwango, akikala. Na wanafunzi wake wakuka wakijumana naye. 
\s1 Furaha yakweli 
\p  
\v 2 Akifungula kanywa, akanza kuwafunda akamba: 
\q1  
\v 3 “Heri ndi wenye kuriwona usikini roho zawo\f + \fr 5:3 \ft “Wenye kuriwona usikini roho zawo” mana ake ndi wanu wariwona kutowa kuwa kinu mbere ya Mwenyezimungu. Awaridãi mbere ya Mwenyezimungu.\f* 
\q2 kamana ufalume wa binguni\f + \fr 5:3 \ft Ufalume wa binguni mana ake ndi kutawala ka Mwenyezimungu.\f* ndi wawo. 
\q1  
\v 4 Heri ndi wenye kulalamika, 
\q2 kamana wakuja kunyamaziwa. 
\q1  
\v 5 Heri ndi wenye kurinyenyekeya, 
\q2 kamana wakuja kuwa wenye ardhi. 
\q1  
\v 6 Heri ndi wenye njala na nyotwa ya shariya, 
\q2 kamana wakuja kwikutisiwa. 
\q1  
\v 7 Heri ndi wenye utungu, 
\q2 kamana newo wawoneriwa utungu. 
\q1  
\v 8 Heri ndi wenye moyo swafi, 
\q2 kamana wakuja kummona Mwenyezimungu. 
\q1  
\v 9 Heri ndi wenye kupatanisa wanu, 
\q2 kamana wakwitiwa wana wa Mwenyezimungu. 
\q1  
\v 10 Heri ndi wenye kuhudiwa kwa sababu ya haki, 
\q2 kamana ufalume wa binguni ndi wawo. 
\q1  
\v 11 Heri kwenu wakati wamwiniwa, 
\q2 na wamwandibiwa, 
\q1 na wamubuniriwa kila namuna ya ulongo, 
\q2 kwa sababu yangu omi! 
\m  
\v 12 Furahini na muwe radi pakulu, kamana thawabu yenu ndi ulu mbinguni. Kamana novyo ndi vyawandibiwe minabii wapitire kábula ya umwe.” 
\s1 Munyu na nlangaza 
\p  
\v 13 Insa akizidi kusema javi: “Umwe ndi munyu mulumwengu‑mu! Munyu ukilamwa, cílungiriwa kinani? Auna nguvu tena, ila ukwefiwa kunundu, uluwatiwa na wanu.  
\v 14 Umwe ndi nlangaza mulumwengu‑mu. Kaya yakujengiwa pajulu ya mwango aifisiwa.  
\v 15 Hapana munu akoréza kandiyeru kufinika na tamboru, ila atula pajulu ya meza, iwamwarikire wanu piya wári nnyumba.  
\v 16 Kwa namuna moja novyo, ulangare nlangaza wenu mbere ya wanu, ipate wawone vitendo vyenu vyema, wansifu Baba wenu ári mbinguni.” 
\s1 Kuhusu shariya 
\p  
\v 17 Cengine Insa kawambira kaamba: “Musidanizire kamba nija kufuja shariya za Taureti au vyawakifunda minabii. Sijire kuvunja, ila nija kutimiza.  
\v 18 Nukwambirani kweli kuwa, mpaka kwisa ka bingu na ardhi, aipo fataha wala shada isaka kulaviwa nTaureti mpaka vinu piya vitimiziwe.  
\v 19 Ndimana, munu afúja ezi ámuri‑zi, anta iwe noto moja tu basi, na kuwafunda wenziwe watende novyo, akuja kuwoniwa ntoto futi nkati ya ufalume wa binguni. Falakini afuláta ezi ámuri‑zi kuno akifunda, akuja kuwoniwa nkulu nkati ya ufalume wa binguni.  
\v 20 Basi, nukwambirani kuwa shariya yenu, ikitowa kupunda haki ya wanlimu wa shariya na Mafarizeu, amwingira futi ufalume wa binguni.” 
\s1 Mambo a kukimiwa 
\p  
\v 21 Kawambira tena javi: “Musikira vyawambiriwe\f + \fr 5:21 \ft Ona Kulawa 20:13; Kumbukumbu 5:17.\f* wámida, ‘Usiulaye. Olaya onse, imbidi ahukumiwe.’  
\v 22 Falakini omi nukwambirani kuwa piya-mwe mwenyé kunkimwira mwenziwe, imbidi ahukumiwe. Mwenyé kunkejeli mwenziwe, imbidi oke kumilandu. Mwenyé kumwita mwenziwe ‘zozo’, imbidi oke motoni.  
\v 23 Sambi, ikiwa kwankulavya swadaka\f + \fr 5:23 \ft Kulavya swadaka nNyumba Takatifu nkaya ya Yerusalemu.\f* yako julu ya uralu, nopo ukikumbukira kuwa mwenziwo kanawo dugudugu julu yako,  
\v 24 asa nopo swadaka‑yo mbere ya uralu‑wo, uke ukapatane kwanza na mwenziwo. Sambi, ukiludi, lavya swadaka yako.  
\v 25 Patana na aduwi wako upesi paúri naye munjira ipate asukupereke ka mwenyé kulamula, neye kukupereka ka amiri wa kalaboshu, wefyeriwe nomo.  
\v 26 Nukwambira kweli, visaka kuwa vyonse, aulawa‑mo mpaka uripe nzuruku kamili.” 
\s1 Kuhusu uzinzi 
\p  
\v 27 Insa kawafunda tena javi: “Musikira vyayâmbiwe\f + \fr 5:27 \ft Ona Kulawa 20:14; Kumbukumbu 5:18.\f*, ‘Usizinge’.  
\v 28 Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kunnang'aníza mwanamuka ka kumperereza iye, kazinga futi.  
\v 29 Basi sambi, kamba rikukosesa riso rako ra nkono nriro, kotopola, wefye baidi yako. Kamana, ndi fadari kwako kwefya kifingo kimoja ca mwiri wako, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.  
\v 30 Na kamba ukukosesa nkono nriro wako, tupula nowo, wefye baidi yako. Basi, ndi fadari kwako kwasika kifingo cako kimojawapo, koliko mwiri wako nzima kwingira motoni.  
\v 31 Yambiwa novyo javi, ‘Amwása nkawake onse, ampe talaka.’\f + \fr 5:31 \ft Ona Kumbukumbu 24:1.\f* 
\v 32 Falakini omi nukwambirani kuwa kila mwenyé kumwasa nkawake saíri kwa sababu ya uzinzi, muka‑yo antenza kuzinga. Na mwenyé kunlomba muka wakwasiwa, kankuzinga.” 
\s1 Kuhusu kulapa 
\p  
\v 33 Insa akizidi kuwambira: “Musikira tena vyawâmbiriwe wámida: ‘Usilapire ulongo ila mutimize mbere ya Mola kulapa kwenu.’  
\v 34 Falakini omi nukwambirani kuwa usilapire kinu ciwa conse: wala binguni kamana ndi kiti ca Mwenyezimungu,  
\v 35 wala usilapire duniya, kamana ndi yaluwatira maulu ake, wala usilapire Yerusalemu kamana ndi kaya ya Nfalume Nkulu,  
\v 36 wala usilapire kiswa cako\f + \fr 5:36 \ft “Kulapira kiswa” mana ake ndi kupereka kiswa ikiwa ulongo, na kupereka kiswa ndi kufwa.\f* kamana auna uwezo wa kubadili nywiri zako kuwa nyelupa au nyerufi.  
\v 37 Basi, kusowera kwenu kuwe ‘aye’ íri ‘kweli aye’, ‘sivyo’ íri ‘kweli sivyo’. Ca kupunda epo conse, cilawa ka Mbaya.” 
\s1 Kuhusu kuripirirana 
\p  
\v 38 Cengine kawambira kaamba: “Musikira vyayâmbiwe kuwa: ‘Riso kwa riso, rino kwa rino.’  
\v 39 Fala omi nukwambirani kuwa musishindane na wenye kukutendani ubaya. Kwasa javyo, ikiwa munu kakwibiya langu ra nkono nriro, zungunuka umpe langu ra upande mwengine.  
\v 40 Ikiwa munu kakukeshari atware anzu yako, kazaku rako nero mwasire.  
\v 41 Munu akukulazimisha kusukula kinu kilometuru moja, uka naye mpaka mbiri.  
\v 42 Munu akukulebela kinu kimojawapo, mpe, na munu akija kukukopa, nkopeshe usinture minyongo.” 
\s1 Kuhusu kuwapenda maaduwi 
\p  
\v 43 Ikisa kawambira javi: “Musikira vyayâmbiwe, ‘Mpende mwenziwo, mwine aduwi wako.’  
\v 44 Fala omi nukwambirani javi: Wapendeni maaduwi wenu, na watendereni duwa wenye kukulumbatani,  
\v 45 ipate muwe wana wa Baba wenu ári binguni. Kamana awarisa juwa rake ka wema na wabaya, anyesa nvula ka wenye shariya na sawana shariya.  
\v 46 Kamana mukiwapenda wenye kukupendani, thawabuni yamupata? Sinovyo vyawatenda anta wenye kuripisa nsoko?  
\v 47 Mukiwadairi habari wenzenu basi, camutendire ndi cepi? Sinovyo vyawatenda anta wanu sawamwijiwa Mwenyezimungu?  
\v 48 Basi mukamilike kamba vyakamilike Baba wenu ári binguni.” 
\c 6  
\s1 Kuhusu kuwasaidiya masikini 
\p  
\v 1 Insa kasowera tena javi: “Onani! Musitende shariya yenu mbere ya wanu kuwóniwa. Mukitenda javyo, amupata thawabu ka Baba wenu ári binguni.  
\v 2 Ndimana, paulavya zaka, mbere yako usibiye umambi, kamba wanafiki vyawatenda kusinagoga na munjira, wasifiwe na wanu. Nukwambirani kweli kuwa wesa kupata futi thawabu zawo.  
\v 3 Fala uwe, ukilavya zaka, usase nkono sonto wako kwijiwa citenda nkono nriro wako,  
\v 4 zaka yako iwe kwa siiri. Na Baba wako, awona siiri, akujanliya.” 
\s1 Mambo a kutenda duwa 
\p  
\v 5 Insa kazidi kuwambira kaamba: “Pamulebela duwa, musitende kamba vyawatenda wanafiki. Kamana ewo kuwajibu kwimira kulebela duwa mmasinagoga na mmamembe ipate wawoniwe na wanu. Nukwambirani kweli kuwa wapata futi thawabu zawo.  
\v 6 Fala uwe, ukilebela duwa, ingira nkisusi mwako, nakufunga nryango, ulebela duwa ka Baba wako arípo kwa siiri. Na Baba wako, awóna kwa siiri, akujanliya.  
\v 7 Pamulebela duwa, musisowere novyo-novyo masemo mengi saana mana, kamba vyawatenda sawamwijiwa Mwenyezimungu. Ewo wawaza kuwa, kwa sababu ya usowezi mwingi, wasikiriwa.  
\v 8 Basi musiwalandanise, konta Baba wenu akwijiwa camusakula kábula samunlebele.  
\v 9 Kwa javyo, pamulebela duwa, ambani javi: 
\q1 ‘Baba wetu uri binguni, 
\q1 rikurisiwe zina rako, 
\q1  
\v 10 uje ufalume wako, 
\q1 vitendiwe vyausaka 
\q1 kamba vitendiwa mbinguni, 
\q1 na mulumwengu‑mu vitendiwe novyo. 
\q1  
\v 11 Tipe luziki rero ratisakula kila suku. 
\q1  
\v 12 Tiswamii makosa etu, 
\q1 kamba ofwe novyo vyatiwaswamii watikosa. 
\q1  
\v 13 Usitase kutingira ushetwani, 
\q1 fala tinusuru mmakono mwa Mbaya.\f + \fr 6:13 \ft Mandiko mengine akongeza usowezi wakwamba javi: [Konta uwe ndi Mwenyé ufalume, Mwenyé nguvu, Mwenyé utukufu, daima milele. Aamina.]\f*’ 
\m  
\v 14 Sambi, mukiwaswamii wanu makosa awo, na Baba wenu mbinguni akuswamiini novyo.  
\v 15 Fala kamba amuwaswamii wanu, na Baba wenu aakuswamiini tena.” 
\s1 Kuhusu kufunga 
\p  
\v 16 Ikisa kawambira javi: “Pamufunga, musiwalande manafiki wafunga wajii, kamana wanyatisa kumaso kwawo ipate wawoniwe na wanu kuwa wafunga. Omi nukwambirani kweli kuwa ewo wesa kupokerera thawabu zawo.  
\v 17 Falakini uwe, ukifunga, taya kumaso na usamure nywiri zako,  
\v 18 ipate usiwoniwe na wanu kuwa kufunga, ila wijiwiwe na Baba wako arípo kwa siiri. Na Baba wako, awóna kwa siiri, akujanliya.” 
\s1 Kuhusu kuriturira mali 
\p  
\v 19 Cengine tena Insa kasema javi: “Musiriturire mali mulumwengu‑mu múri uswa na ange yaribungi piya vinu, na wevi wavunjanga miryango wakwiwa.  
\v 20 Fala riturireni mali enu mbinguni, mahala savyaribika na uswa wala na ange, wala wevi sawavunja nryango wakitowa kwiwa,  
\v 21 kamana paari mali ako, na moyo wako ndi pauwa nopo.  
\v 22 Sambi, kandiyeru ya mwiri ndi riso rako‑ro. Ikiwa maso ako meema, mwiri wako piya ukuwa nuru.  
\v 23 Fala ikiwa riso rako ribaya, mwiri wako piya ukuwa nkisi\f + \fr 6:23 \ft “Kisi” mana ake “giza”.\f*. Kwa javyo, ikiwa nlangaza kwako uwe kisi, kisi cako kikulu pakulu.\f + \fr 6:23 \ft Ezi aya‑zi mana ake javi: Namuna munu vyaatafiti mali ake akolota vyaasaka kuwa mainsha ake mbere. Ikiwa iye munu mwema, vinu vyake awamera wenziwe, mainsha ake akwijala nlangaza, akwenenda sana. Fala ikiwa siyo munu mwema, vinu vyake daima ariturira iye tu basi, mainsha ake ejala kisi, daima akwakula.\f* 
\v 24 Hapana munu akidiri kuwatumikira mamwenye wawiri, kamana mmoja amwina, mwengine ampenda. Au aryaminisa ka mmoja, mwengine ankejeli. Basi, avikidirika kuntumika Mwenyezimungu pamoja na mali.  
\v 25 Ndimana omi nukwambirani javi: Musishugulike na mainsha enu, camusaka kurya wala kunywa wala mwiri wenu camusaka kuvala. Mainsha sibora zaida ya cakurya? Na mwiri sibora zaida ya mavazi?  
\v 26 Wanang'anizeni wanyuni julu: sawavyala wala sawavuna wala sawariturira nkikuti, fala Baba wenu ári binguni awarisa. Umwe sibora koliko ewo‑po?  
\v 27 Nani kati yenu ashugúlika kakidiri kongeza ora moja ya uhai wake?\f + \fr 6:27 \ft Usowezi wa Kigeregu dalili ndi javi: “Ákidiri kongeza ujunda nusu meturu?”\f* 
\v 28 Na mavazi, sababuni umwe kushugulikira? Tunzani maluwa a nnundu, namuna vyaakula. Aakola kazi wala aapakasa nguwo.  
\v 29 Nukwambirani kuwa anta Selemani\f + \fr 6:29 \ft Selemani ákiwa nfalume nkulu, mwana wa nfalume Daudi.\f* na ubora wake piya aavarire kamba luwa rimojawapo.  
\v 30 Basi, ikiwa Mwenyezimungu avaza minyani ya nnundu iripo rero, yakuwa makeshamungu ilungula moto, futi aazidi kukuvazani umwe, wenye kwamini aba?  
\v 31 Basi, musishugulike kwamba: ‘Tiryani?’ au ‘Tinywani?’ au ‘Tivalani?’  
\v 32 Kamana piya-vyo wanu sawamwijiwa Mwenyezimungu wasakula. Falakini ijiwani kuwa Baba wenu ári mbinguni akwijiwa kuwa musakula piya-vyo.  
\v 33 Basi, sakulani kwanza ufalume wa Mwenyezimungu na shariya yake, nevyo vinu-vyo piya vikongeziwa kwenu.  
\v 34 Musishugulike na makeshamungu, konta makeshamungu‑yo irishugulikira wanyewe. Vitosha kila suku na ubaya wake.” 
\c 7  
\s1 Kuhusu kulaumu 
\p  
\v 1 Na tena kawambira kaamba javi: “Musilaumu, nomwe musilaumiwe,  
\v 2 konta kamba vyamulaumu, mulaumiwa novyo. Na namuna ya kipimo camupimira, mupimiriwa noco novyo.  
\v 3 Sambi, mbana unang'aniza kizolo mmaso mwa mwenziwo, fala awufahamu kibawo ciri mmaso mwako?  
\v 4 Umwambiraja mwenziwo kuwa: ‘Asa nilavye kizolo mmaso mwako’, na kumbe mmaso mwako muwa kibawo? We!  
\v 5 Uwe nafiki! Lavya kwanza kibawo mmaso mwako, uwone sana-sana, ndipo unlavye kizolo mwenziwo. 
\p  
\v 6 Musiwape vinu takatifu waumbwa, wakukuzungunukirani wakupanyangulani. Wala musefye vifure vyenu mbere ya nguluwe, wasije kuluwata na maulu awo.” 
\s1 Mwenyezimungu ajibu duwa 
\p  
\v 7 Kawambira tena javi: “Lebelani, múpewa. Sakulani, múpata. Lombani hodi, mufunguririwa.  
\v 8 Kamana kila alebéla, ápewa. Asakúla, ápata. Na alómba hodi, afunguririwa.  
\v 9 Nani kati yenu alebeliwa nkate na mwanawe, kampa riwe?  
\v 10 Au alebeliwa inswi, kampa nyoka?  
\v 11 Umwe, ingawa muwa wabaya, mukwijiwa kuwapa wanenu vinu vyema. Futi Baba wenu ári mbinguni aawapa vinu vyema ware wenye kunlebela? 
\p  
\v 12 Basi, piya vyamusaka kuwa wenzenu wakutendereni, nomwe watendereni novyo. Eya ndi mana a shariya ya Taureti pamoja na minabii.” 
\s1 Nryango mpana na nryango mpusu 
\p  
\v 13 Akizidi tena kuwambira javi: “Ingirani nryango mpusu, kamana mpana ndi nryango wa njira ya ando yakumpereka munu motoni. Na wengi ndi wengira nowo nryango‑wo.  
\v 14 Fala nryango mpusu na njira musu ndi yuka kumainsha a peponi. Aba futi wasinganira nowo nryango‑wo.” 
\s1 Mambo a muti na visumo 
\p  
\v 15 Insa kasowera tena kawambira javi: “More-moreni na minabii walongo, wakujírani wakilanda kamba makondoo, kumbe mmyoyo yawo iwa kamba miwinzi mikali.  
\v 16 Muwamanyira julu ya visumo vyawo\f + \fr 7:16 \ft “Visumo vyawo” mana ake vitendo vyawo.\f*. Muti wa miwa ukupa papaya? Au mpombwe ukupa mangera?  
\v 17 Basi, kila muti mwema ukupa visumo vyema, fala muti mbaya\f + \fr 7:17 \ft Au: “muti nlwere”.\f* ukupa visumo vibaya.  
\v 18 Muti mwema aushubutu kupa visumo vibaya, na muti mbaya aushubutu kupa visumo vyema.  
\v 19 Kila muti saupa visumo vyema usenguriwa, utaiwa moto.  
\v 20 Basi, kwa vitendo vyawo, muwamanyira.” 
\s1 Umwe sukwijiwani 
\p  
\v 21 Insa kawambira kaamba javi: “Siyo kila aníta onse ‘Mwenye! Mwenye\f + \fr 7:21 \ft Itumika “Mwenye” ka munu wakwinshimika pakulu.\f*!’ akwingira muufalume wa binguni, ila ire aténda caasaka Baba ári mbinguni.  
\v 22 Suku ya Kiyama, wanu wengi wakuja kwamba: ‘Mwenye, Mwenye, sikweli atibushurire kwa zina rako? Na kwa zina rako, atiwatuwise mashetwani? Na kwa zina rako, atitendire maajuza mengi awenye?’  
\v 23 Basi omi nukuja kuwambira: ‘Tangu sukwijiweni, lawani kumaso kwangu, umwe mutenda ubaya!’ ” 
\s1 Kuhusu wajengi wawiri 
\p  
\v 24 Insa kesiriza kwamba javi: “Basi sambi, kila asikíra usowezi wangu‑wu akitímiza, alandanisiwa na munu mwerevu ajengire nyumba yake pariwe.  
\v 25 Inya nvula, ijala myuto tapa-tapa, ivuma mepo, ibiya julu ya nyumba‑yo, falakini aigwire konta ijengiwa julu ya riwe.  
\v 26 Fala upande mwengine, kila asikíra usowezi wangu‑wu akitówa kutimiza, alandanisiwa tolu ajengire nyumba yake pansanga.  
\v 27 Inya nvula, ijala myuto tapa-tapa, ivuma mepo, ibiya julu ya nyumba‑yo, igwa irrr! Basi, kugwa kwake kukulu.”  
\v 28 Pesire Insa kusowera usowezi‑wu, makundi a wanu wakishanga namuna vyaakifunda,  
\v 29 konta akifunda kamba mwenyé mamulaka, aakifunda kamba wanlimu wawo wa shariya. 
\c 8  
\s1 Insa amponesa camagundula 
\p  
\v 1 Insa, pesuke pamwango, wanu wengi wakinfulata.  
\v 2 Mpunde noure camagundula\f + \fr 8:2 \ft Mida camagundula aákikalanga wala aákirya pamoja na wanu, na wanu awákinkumbula, sababu kutowa kuwa swafi (ona Walawi 13:45-46).\f* akinfika karibu, akinkokorera, akamba: “Mwenye, ukisaka, kwanawo uwezo wa kuniswafi!”  
\v 3 Insa, nakolosa nkono, akinkumbula, akisema: “Nisaka, uwe swafi.” Na wakati noure, magundula ake are akiswafika!  
\v 4 Insa akimwambira: “Ona, usimwambire munu, ila uka ukarolote ka nkulungwa wa dini, ukapitise nadiri kamba vyaalaizire nabii Musa, ukawape ushahidi.” 
\s1 Insa amponesa ntumisi mmoja 
\p  
\v 5 Pengire Insa Kafarnaumu\f + \fr 8:5 \ft Kafarnaumu ndi kaya moja iri karibu ya tanda ra Galileya.\f*, nfalume wa masurudadu wa Roma\f + \fr 8:5 \ft Nfalume wa masurudadu wa Roma ire aáwere Yahudi.\f* akinfika karibu, akinlebela,  
\v 6 akamba: “Mwenye! Ntumisi wangu kalala ukaya nlwere karemala, kankutabika pakulu futi.”  
\v 7 Iye akimwambira: “Omi nikúka, nímponesa.”  
\v 8 Nfalume wa masurudadu ire akinjibu, akamba: “Mwenye, siri bora uwe kwinama lupenu rangu! Ila, sowera usowezi wako tu basi, ntumisi wangu apona.  
\v 9 Kamana, omi novyo niwa sini ya mamulaka, nanawo novyo masurudadu sini yangu. Nimwambira mmoja ‘uka!’, akuka. Mwengine nimwambira ‘njo!’, akuja. Ntumisi wangu nimwambira ‘tenda kinu kada’, neye atenda noco.”  
\v 10 Insa paasikire javire, akitajabu, akiwambira wanu wakinfúlata ware, akamba: “Nukwambirani kweli kuwa, nkati ya wanu wa Iziraeli\f + \fr 8:10 \ft Wanu wa Iziraeli ndi Mayahudi.\f*, sinamba kunsingana wakwamini pakulu kamba eyu!  
\v 11 Nukwambirani kuwa wengi wakuja kulawa malawira-juwa na maswera-juwa\f + \fr 8:11 \ft “Wengi wakuja kulawa malawira-juwa na maswera-juwa” ndi wanu Sawari-Mayahudi.\f*, wakurya pamoja na Iburahima na Izaki pamoja na Yankubu\f + \fr 8:11 \ft Iburahima, Izaki, na Yankubu ndi wakulungwa wakulu wa rikolo ra mida ra Waebraniya au Mayahudi.\f*, muufalume wa binguni.  
\v 12 Fala wanu wa nowo ufalume‑wo\f + \fr 8:12 \ft “Wanu wa nowo ufalume‑wo” mana ake Mayahudi.\f* wakuja kwefiwa panja pakisi pi! Nopo kukuwepo kurira na kutafuna meno.”  
\v 13 Ikisa Insa akimwambira nfalume wa masurudadu ire: “Uka, vikuwere novyo kamba vyawaminire.” Noure wakati ure, ntumisi wake ire akipona! 
\s1 Insa awaponesa wanu wengi 
\p  
\v 14 Insa, paafikire nyumba ya Peduru, kansingana nkwewe Peduru alarire pakinanda, ákiwa na homa.  
\v 15 Akinkumbula mmakono mwake, na homa ire ikimpita. Noparepare, akilamuka, akanza kumudumu. 
\p  
\v 16 Paifikire jironi, wakija nawo kwake wanu wengi wamashetwani. Iye, kwa usowezi wake tu basi, akiwatuwisa mashetwani. Piya wákiwa walwere akiwaponesa,  
\v 17 ipate vitimu vyâmbiwe na nabii Izaya\f + \fr 8:17 \ft Ona Izaya 53:4.\f*, âkamba: “Iye mwanyewe kasukula udainfu wetu, kapinga ulwere wetu.” 
\s1 Vilazimisha kunfulata Insa 
\p  
\v 18 Sambi, Insa paawonire kuzunguriziwa na junudi ya wanu, akiwamuru wanafunzi wake walawe woke ng'ambu nyengine.  
\v 19 Nakunfika karibu mwanlimu mmoja wa shariya, akimwambira: “Mwanlimu, nukufulata kauka konse.”  
\v 20 Insa akinjibu akamba: “Marikule wanawo mapondo, wanyuni wakwirúka julu wanawo vitundu, fala Binadamu wa Binguni\f + \fr 8:20 \ft Insa Almasihi akiramba mwanyewe mara nyingi zawenye akiritula zina ra “Binadamu wa Binguni”. Eri zina‑ri mana ake ndi kuwa Insa katondoriwa na Mwenyezimungu kutenda kazi yakwakikisha ufalume wa Mwenyezimungu. Ona Daniyeli 7:13-14.\f* aana mahala pakutula kiswa kupumuzika.”  
\v 21 Nakisa, mwanafunzi wake mmoja akimwambira: “Mwenye, nipe rihusa kwanza nilawe, nikanzike wawa.”\f + \fr 8:21 \ft Mana ake: akilebela ekare naye wawaye mpaka afwe anzike. Ikisa anfulate tena Insa.\f* 
\v 22 Fala Insa akinjibu akamba: “Nifulate, wase wafwi\f + \fr 8:22 \ft Epa “wafwi” mana ake ndi wanu wári hai fala sawasaka kunfulata Insa.\f* wawazike wafwi wawo.”\f + \fr 8:22 \ft Mana ake: Bora ndi kunfulata Insa Almasihi koliko kwikala na jamaa.\f* 
\p  
\v 23 Pengire Insa mungalawa, wanafunzi wake wakinfulata.  
\v 24 Ikanza tufani mbahari, mpaka mungalawa mure ejala maji tapa, we! Fala Insa ákilala usingizi!  
\v 25 Wanafunzi wake wakinfika karibu, wakinlamusa, wakamba: “Mwenye, tivushe, epa tipoteya!”  
\v 26 Iye akiwambira javi: “Mbana muwa wofi? Umwe kwamini kwenu aba!” Basi, akilamuka, akisowerera mepo na bahari ka kwinyuka, kukitenda shuwari dembwe.  
\v 27 Wanu ware wakishanga, wakamba javi: “Eyu munu‑yu kawa namunani, mpaka mepo na bahari vinsikiriza?” 
\s1 Insa awaponesa wamashetwani waGerasi 
\p  
\v 28 Pafikire ng'ambu nyengine, inti ya waGerasi, wakinjira kusowera naye wamashetwani wawiri, wakilawa kumakaburi\f + \fr 8:28 \ft Kumakaburi ka wákilawa wanawalume ware ákiwa majonga makulu.\f*. Ewo wakopesa pakulu futi, pakutowa munu kupita noyo njira‑yo.  
\v 29 Mpunde noure wakinyangula, kuno wakindairi: “Mwana wa Mwenyezimungu, mbana kwankutandibu? Kuja kuno kutopepesa wakati saunafika\f + \fr 8:29 \ft “Wakati saunafika” mana ake sainamba kufika suku ya Kiyama.\f*?”  
\v 30 Sambi, kitambo aba zíkiwapo nguluwe nyingi zikisungiwa.  
\v 31 Mashetwani ware wakinlebela Insa, wakamba: “Basi kamba utituwisa, tipe nafasi tingire nkonjo wa nguluwe zire.”  
\v 32 Iye akiwambira: “Aya, ukani!” Mashetwani ware, nakuwalawa wanu ware, wakuka wakiwengíra nguluwe zire. Basi, nkonjo wa nguluwe zire wakituwa pakulu wakifika pangulu, piya wakiteremukira mmaji wakifwa! Mama!  
\v 33 Wasunga wa nguluwe zire wakitira. Pawalawire, wakuka mpaka kaya ulu, wakereza piya habari zikunire zire na mambo awakunire wamashetwani ware.  
\v 34 Kusema kweli, wanu piya wa kaya ire wakuka ka Insa. Nakummona, wanlebela alawe inti yawo ire. 
\c 9  
\s1 Insa amponesa kitewe 
\p  
\v 1 Pengire Insa mungalawa, akilokera ng'ambu nyengine, akuka mpaka kwawo\f + \fr 9:1 \ft Kwawo Insa ndi Kafarnaumu. Ona 4:13.\f*.  
\v 2 Onani, wakija naye kitewe apingiwe mmashila. Insa paawonire kwamini kwawo, akimwambira kitewe ire, akamba: “Mwanangu, rimbisa moyo! Madambi ako aswamíiwa.”  
\v 3 Na kweli, wanlimu wa shariya wamojawapo wakanza kuwaza kimoyomoyo: “Eyu kankukufuru!”\f + \fr 9:3 \ft Mayahudi wakiwaza javyo konta wakikubali kuwa aswámii madambi ndi Mwenyezimungu tu basi.\f* 
\v 4 Insa pejiwe mawazo awo, akamba: “Mbana mwankuwaza vinu vibaya mmyoyo mwenu?  
\v 5 Avi, kwamba ‘Madambi ako aswamíiwa’, au kwamba ‘Lamuka wenende’, cangupa ndi cepi?  
\v 6 Fala, nukoloterani kuwa Binadamu wa Binguni kanawo mamulaka a kuswamii madambi duniya.\f + \fr 9:6 \ft Tafauti iwerepo ndi kuwa Mayahudi wakikubali kuwa Almasihi (Binadamu) aponesa ulwere fala, kwa kuwa siyo Mwenyezimungu, aana uwezo wa kuswamii madambi. Fala Insa kawambira kuwa Almasihi Mwenyezimungu, ndimana, sukuponesa basi, na madambi newo aswamii. Kinyume Insa akisema kuwa iye mwanyewe ndi Almasihi na Mwenyezimungu. Na kawolotera julu ya kumponesa kitewe ire.\f*” Noparepare, iye kamwambira kitewe ire: “Lamuka usukure kinanda cako, uke vyako kwenu.”  
\v 7 Nakulamuka, akilawa, akuka kwake.  
\v 8 Junudi ya wanu ware pawammonire, wopa, wakintukuza Mwenyezimungu awapere wanu mamulaka kamba‑ya. 
\s1 Insa amwita Matwaya anfulate 
\p  
\v 9 Insa, nakupita mahala pare, kammona mwananlume mmoja wakwitiwa Matwaya, ekáre mahala pakuripiwa nsoko. Akimwambira: “Nifulate!” Nakulamuka, akinfulata.  
\v 10 Insa paakirya cakurya nnyumba ya Matwaya pamoja na wanafunzi wake, ona, waja wanu wengi warípisi nsoko\f + \fr 9:10 \ft Mayahudi na Mafarizeu wakiwatula wanu wa kuripisa misoko kamba wanu sawari swafi.\f* na wamádambi, wakikala kurya naye.  
\v 11 Mafarizeu, nakuwona javire, wakiwadairi wanafunzi wake ware: “Warípisi nsoko pamoja na wamádambi, mwanlimu wenu akurya nawo! Sababuni?”  
\v 12 Falakini iye, nakusikira javire, kaamba: “Wanu wakomu awapita wakinsakula dotoru, ila walwere.”  
\v 13 Basi, murifunde sana-sana mana a eya masemo‑ya\f + \fr 9:13 \ft Ona Hozeya 6:6.\f*: “Omi Mwenyezimungu nisaka huruma, sisaka swadaka.” Basi, omi sijire kuweta wenye shariya, ila wenye dambi. 
\s1 Shauri julu ya kufunga 
\p  
\v 14 Sambi, wanafunzi wa Yahaya mwenyé Koza wakifika karibu ya Insa, wakamba: “Ofwe na Mafarizeu mara nyingi tifunganga, ila wanafunzi wako awafunga. Sababuni?”  
\v 15 Insa akiwajibu: “Mudaniza kuwa warifiwe kuharusi wajuzi kukimiwa wari na mwenyé harusi? Fala suku yakutwariwa mwenyé harusi kati yawo, wakati‑wo wakuja kufunga.  
\v 16 Hapana mwenyé kutwala kipindi kipya, kutaya kiwamba munguwo ya mida, konta kipindi kipya‑co cilawa munguwo, nguwo‑yo izidi kupapuka.  
\v 17 Wala hapana munu atwála vinyu yakwanza kusemuka kutayirira nnumba\f + \fr 9:17 \ft Númba wakati wa Insa ákitendiwanga a sambala. Sambala íkiwa ya mida, ainyuluka tena.\f* zamida, konta ikiwa javyo, numba‑zo zipanjika, vinyu‑yo itawanyika na numba‑zo zikwaribika. Basi, tayani vinyu yakwanza kusemuka nnumba nyipya, javyo piya vikwikala suku nyingi.” 
\s1 Kuziripuka ka mwari na kupona ka mwanamuka 
\p  
\v 18 Insa, paawambire javyo, mpunde noure akifika nlongozi mmoja, akinkokorera, akamba: “Mwanangu mwari kafwa sambi‑pa. Fala ukúka, untula nkono wako julu yake, akuwa hai.”  
\v 19 Insa akilamuka, wakilongozana pamoja na wanafunzi wake.  
\v 20 Ona, akifika karibu ya Insa mwanamuka mmoja ákiwa na ulwere wa mbobo muda wa myaka kumi na miwiri. Nakunfika kuminyongo kwake, akikumbula anzu yake, lupindo ra sini,  
\v 21 kamana akiwaza javi: “Nikikumbula nguwo yake tu basi, nipona.”  
\v 22 Insa akizungunuka, akinnang'aníza, akimwambira javi: “Mwanangu, rimbisa moyo! Kwamini kwako kukuponesa.” Na mwanamuka ire, noure wakati ure, akiponesiwa.  
\v 23 Insa, paafikire kunyumba ya nlongozi ire, nakuwawona webii wa mitoriro na junudi ya wanu wakinyangula\f + \fr 9:23 \ft Mayahudi mida wákiwa na matanga, wákibiya mitoriro kuno wakirishuku wakinyangula pakulu.\f*,  
\v 24 akiwambira javi: “Aya, lawani‑pa! Mwari‑yu aafwire, kalala tu basi!” Falakini ware wakola kunseka.  
\v 25 Pawalaviriwe panja wanu ware, Insa akingira, akinkola nkono mwari ire, neye akilamuka!  
\v 26 Ezi habari‑zi zikenera muinti mure piya. 
\s1 Insa awaponesa wanu sawawona wawiri 
\p  
\v 27 Insa nakulawa pare, wanu sawawona wawiri wanfulata, kuno wakinyangula wakamba: “Mwana wa Daudi\f + \fr 9:27 \ft Íkiwa tabiya kati ya Mayahudi yakuwa mwana wa Daudi, Selemani, ákiwa na uwezo pakulu wakuponesa. Insa kakubaliwa kuwa Almasihi, kalandana na Selemani wakuwa na uwezo wakuponesa.\f*, titendere huruma!”  
\v 28 Iye nakufika ukaya, vipofu ware wakimukira karibu yake. Insa akiwadairi: “Mukwamini kuwa nanawo uwezo wakukuponesani?” Wakinjibu, “He, tukwamini, Mwenye!”  
\v 29 Basi, akiwakumbula mmaso mwawo, akamba: “Patani kadiri ya kwamini kwenu!”  
\v 30 Maso awo akiwafunguka, ngwee! Fala Insa akiwalaizira pakulu, akamba: “Onani, anta munu mmoja asijiwe!”  
\v 31 Falakini ewo, nakulawa pare, wakeneza habari zake muinti mure piya. 
\s1 Insa amponesa bubu 
\p  
\v 32 Pawalawire ware, onani, wanjisira Insa munu mmoja bubu wamashetwani.  
\v 33 Nakutuwisiwa shetwani, bubu ire akanza kusowera. Wanu wengi wakishanga, wakamba: “Tangu acinakuna kinu kamba eci inti ya Iziraeli!”  
\v 34 Fala Mafarizeu wakamba javi: “Awatuwisa mashetwani kwa nguvu za Nkulu wa mashetwani\f + \fr 9:34 \ft Nkulu wa mashetwani ndi Ibilisi.\f*!” 
\s1 Insa awawonera utungu wanu 
\p  
\v 35 Insa akipita akenenda kaya ulu‑ulu pamoja na kaya noto-noto zire piya, akifunda mmasinagoga\f + \fr 9:35 \ft Sinagoga ndi nyumba ya duwa ya Mayahudi.\f* mwawo, akereza Habari Ngema za ufalume wa Mwenyezimungu, na akiponesa kila namuna ya ulwere na shida piya.  
\v 36 Iye, nakuwawona wanu wengi ware, kawawonera utungu pakulu sana, konta wauzunika na wapoteya kamba makondoo sawana nsunga.  
\v 37 Kwa javyo, akiwambira wanafunzi wake javi: “Awapo mavuno mengi, falakini wakolakazi ndi aba!  
\v 38 Basi, nlebeleni Mwenyezimungu Mwenyé mavuno awapereke wakolakazi wavune mavuno ake.” 
\c 10  
\s1 Mawalii kumi na wawiri 
\p  
\v 1 Insa, nakuweta wanafunzi wake kumi na wawiri, akiwapa mamulaka julu ya kuwatuwisa mashetwani, na waponese kila namuna ya ulwere na shida piya.  
\v 2 Mazina a mawalii\f + \fr 10:2 \ft Mawalii ndi wanafunzi wákenendanga na Insa, mwinsho wawatumire ulumwengu piya kwereza Habari Ngema ya ufalume wa Mwenyezimungu.\f* kumi na wawiri ndiya: wakwanza ndi Ansumani atapiriwe zina ra Peduru, Andere nduye Peduru, Yakobu na Yahaya, munu na nduye wana wa Zebedeyu,  
\v 3 Filipi, Bartolomeu, Tamimu, Matwaya ákiripisanga nsoko, Yakobu mwana wa Alufeu, Tadeu,  
\v 4 Ansumani nKanaa, pamoja na Yuda Shikariyoti, anzungunuke Insa. 
\p  
\v 5 Insa kawatuma ewa kumi na wawiri‑wa, bandi yakuwalaizira javi: “Musuke ka wanu Sawari-Mayahudi, wala musingire kaya za waSamariya,  
\v 6 ila ukani kwanza ka waIziraeli, wasíke kamba makondoo.  
\v 7 Mwamusaka kupita‑mo, tangazani ezi habari‑zi javi: ‘Ufalume wa binguni uwa karibu!’  
\v 8 Waponeseni walwere, waziribuseni wafwi, waswafini wamagundula, na watuwiseni mashetwani. Mupata bure, perekani bure.  
\v 9 Musirisukuze mali a oru wala a parata wala a shaba mmaramba mwenu.  
\v 10 Musisukure mirumba munjira, wala nguwo mbiri, wala viratu, wala ngombo. Kamana bora ndi nkolakazi na luziki rake.  
\v 11 Kila kaya ulu au noto yamufika yonse, nsakureni nani kamilifu, mufikire nopo mpaka kulawa.  
\v 12 Pamwingira nnyumba, komazani.  
\v 13 Ikiwa wanyewe nyumba‑yo makamilifu, salama yenu wabaki nawo, fala ikiwa simakamilifu, salama yenu ikuludirani wanyewe.  
\v 14 Sakupokererani wala sasikiriza usowezi wenu, pamulawa nyumba‑yo au kaya‑yo, ripumuneni funfu mmaulu mwenu\f + \fr 10:14 \ft Ewu usowezi wa mida. Kamba munu vyaamba, “Ripumuneni matako”.\f*.  
\v 15 Nukwambirani kweli, suku yakulamuriwa, hukumu ya makaya a Sodoma na Gomora\f + \fr 10:15 \ft Kaya mbaya mbiri zakwitiwa Sodoma na Gomora Mwenyezimungu kâdangula wakati wa Iburahima.\f* ndi aba koliko hukumu ya kaya‑yo.” 
\s1 Mashaka na kulumbatiwa ka mawalii 
\p  
\v 16 “Onani! Omi nukutumani kamba makondoo kati-kati ya miwinzi. Kwa javyo, muwe wajanja kamba masungula, na wororo kamba makweyi.\f + \fr 10:16 \ft Kigeregu: “Muwe wajanja kamba manyoka na wororo kamba mapomba.”\f* 
\v 17 Mutengemane! Kamana wanu wakuperekani mahala pamilandu, na nkati ya nsinagoga kukucapani viboko.\f + \fr 10:17 \ft Evi vikinkuna munu saakifulata shariya ya Taureti.\f* 
\v 18 Na mbere ya mafumu na mafalume mukuja kutwariwa, kwa sababu zangu omi, ipate muwe mashahidi kwawo na mbere ya mataifa.  
\v 19 Mukiperekiwa, musishugulike cakwamba. Kamana nowo wakati‑wo, mukwambiriwa camusaka kwamba.  
\v 20 Konta sumwe musowera, asowéra ndi Roho wa Baba wenu, asowéra nkati yenu.  
\v 21 Munu akuja kumpereka nduye aulaiwe\f + \fr 10:21 \ft Akuja kuulaiwa sababu ya kunfulata Insa Almasihi.\f*, na wawa antenda novyo mwanawe, na wana wakuja kubishana na wawa zawo kufika kuwolaisa.  
\v 22 Mukuja kwiniwa kwa sababu ya zina rangu. Fala asáka kuvumirira mpaka mwinsho, eyo akuja kuvushiwa.  
\v 23 Wakukulumbatani kaya‑yo, tuwirirani kaya nyengine. Nukwambirani kweli kuwa amumariza kupita kaya piya za Iziraeli saanaja Binadamu wa Binguni.  
\v 24 Hapana mwanafunzi anta mmoja wakumpúnda mwanlimu wake, wala ntumisi wakumpúnda mwenye wake.  
\v 25 Vitosha mwanafunzi kuwa kamba mwanlimu wake, na ntumisi kuwa kamba mwenye wake.\f + \fr 10:25 \ft Mana ake: Ikíwa mwanlimu kankuwona mashaka, mwanafunzi azidi kuwona mashaka. Sawa‑sawa kitumisi na mwenye wake.\f* Ikiwa mwenyé nyumba wamwita Belzebuli\f + \fr 10:25 \ft “Belzebuli” zina rengine ra Ibilisi.\f*, futi wanu wa nnyumba mwake wawetaja?” 
\s1 Wamujuzi kumopa nani? 
\p  
\v 26 “Basi musiwope ewo! Kamana hapana cakufiníkiwa sacifunuriwa, na cakufísiwa sacifisuriwa.  
\v 27 Canukwambirani pakisi erezani panlangaza, na camuteteriwa mmasikiro, ibiyani umambi.  
\v 28 Musiwope wanu wakuulaya mwiri, sawakidiri kuulaya roho. Ila mopeni pakulu ari na uwezo wakupoteza motoni mwiri pamoja na roho.  
\v 29 Sikweli madindi wawiri awoziwa raisi? Na anta mmoja aagwirira pansi bila kwijiwa Baba wenu.\f + \fr 10:29 \ft Mana ake: Kwa kuwa Mwenyezimungu awasunga wadudu, futi wanu aawasunga?\f* 
\v 30 Anta nywiri za nkiswa mwenu ziwalangiwa piya!  
\v 31 Basi, musope kamana muwa bora koliko madindi wengi.  
\v 32 Kwa javyo, kila mwenyé kwakikisha mbere ya wanu kuwa anifulata omi, nomi novyo nikwakikisha mbere ya Baba wangu ári binguni kuwa wangu omi.  
\v 33 Fala mwenyé kunikana omi mbere ya wanu, nomi novyo ninkana iye mbere ya Baba wangu ári binguni.  
\v 34 Musidanize kuwa nija kutawanya salama mulumwengu‑mu. Sijire kutawanya salama ila nija na upanga\f + \fr 10:34 \ft Mana a upanga ndi “umani”. Nfano: “Nija nawo novyo umani”.\f*.  
\v 35 Kamana nija kunfitini mwananlume na wawaye, muka na mamaye, pamoja na munu na nkwewe.  
\v 36 Maaduwi wa munu ndi wári nnyumba mwake!  
\v 37 Mwenyé kumpenda wawaye au mamaye pakulu koliko omi siyo bora kwangu omi, na mwenyé kumpenda mwanawe pakulu koliko omi, siyo bora kwangu omi.  
\v 38 Munu saasukula nsalaba\f + \fr 10:38 \ft Nsalaba ndi mbawo mbiri zakukingamisiwa. Úkitumiriwanga mida kuwolayira wanu wakuhukumiwa. Munu wakusukula nsalaba wake, ndi alama yake ya kuka kufwa. Aana haki ya mainsha tena. Ewu ndi nfano wasowere Insa kuringanyisa namuna ya kujuzi kukaidi moyo kunlani shetwani.\f* wake na kunifulata, siyo bora kwangu omi.  
\v 39 Awonérera mainsha ake, apoteza, fala apóteza mainsha ake kwa sababu yangu omi, asinganira.” 
\s1 Thawabu 
\p  
\v 40 “Akupókererani umwe, anipokerera omi. Na anipokérera omi, ampokerera anitumire omi.  
\v 41 Ampokérera nabii kwa kuwa nabii apata tuzo ra nabii. Na ampokérera mwenyé shariya, kwa kuwa mwenyé shariya, apata thawabu ya mwenyé shariya.  
\v 42 Nukwambirani kweli kuwa ámpa wasimana‑wa mojawapo kikombe ca maji akuzizima kwa kuwa mwanafunzi wangu, kwa hakika aakosa futi kupata thawabu yake.” 
\c 11  
\p  
\v 1 Insa pesire kuwalaiza wanafunzi wake kumi na wawiri, akilawa pare akuka kufunda na kwereza mmakaya mwawo\f + \fr 11:1 \ft “Makaya mwawo” ndi makaya a Mayahudi.\f*. 
\s1 Wanafunzi wa Yahaya mwenyé Koza 
\p  
\v 2 Yahaya nkalaboshu mure paasikire vitendo vya Almasihi, akiwatuma wanafunzi wake  
\v 3 wakandairi javi: “Uwe nduwe úkijuzi kuja au tijuzi tinrindire mwengine mmojawapo?\f + \fr 11:3 \ft Mayahudi na Yahaya mwenyé Koza wakirindira kuwa akuja kulawirira Mwenye Nkulu wakúja kuwavusha wanu. \f*”  
\v 4 Insa akiwajibu, akamba: “Ukani mukamwambire Yahaya mambo a muri kusikira na a muri kuwona:  
\v 5 wanu sawawona wankuwona, wakubadilika wankwenenda, wamagundula wankuswafiwa, makewewe wankusikira, wafwi wankuziripusiwa, na masikini wankwereziwa Habari Ngema.  
\v 6 Heri munu wakúwa kwangu omi aawona sababu yakunziwiya kuzidi kwamini.” 
\s1 Insa asowera kuhusu Yahaya 
\p  
\v 7 Sambi, pawokire vyawo, Insa akanza kuwambira wanu kuhusu Yahaya: “Paluwanja pare múka kuwona kinani? Nyani wakutikinyiwa na mepo?  
\v 8 Au múka kuwona kinani? Mwananlume wakuvala mavazi meema? Onani, wanu wakuvala mavazi meema, nnyumba ya nfalume ndi mwawári.  
\v 9 Fala noko múka kuwona kinani? Nabii? Nukwambirani kweli, iye kawapunda minabii.  
\v 10 Basi, iye ndi munu asemiwe nkati ya Mandiko\f + \fr 11:10 \ft Ona Malakiya 3:1.\f*: 
\b  
\q1 ‘Onani, nímpereka ntume wangu mbere yako, 
\q1 akutengezera njira mbere yako.’ 
\b  
\m  
\v 11 Kweli-kwelini nukwambirani kuwa nkati ya wana wapongoriwa na wanawaka, aanalawirira wakumpunda Yahaya mwenyé Koza. Falakini, ntoto muufalume wa binguni ndi nkulu wakunzaidi iye.  
\v 12 Tangu suku za Yahaya mwenyé Koza mpaka rero‑vi, ufalume wa binguni úkiwepo ushinda mwingi. Wamani wakenekeza kumiliki kwa nguvu.\f + \fr 11:12 \ft Wakati‑wo Mayahudi wakinrindira kuja Almasihi awe nkulungwa wa masurudadu kuwashinda waRoma.\f* 
\v 13 Konta mpaka suku za Yahaya, minabii piya wabushuru na Taureti ibushuru novyo kuhusu nowo ufalume‑wo.  
\v 14 Basi, mukisaka kukubali, neye noyo ndi nabii Aliyasi akirindiriwa kuja.\f + \fr 11:14 \ft Nabii wa mida, pakulu Malakiya (ona Malakiya 4:5), wabushuru kuwa Aliyasi aludi. Aliyasi ndi ire saafwire, atwariwe mbinguni munkukuta wa moto.\f* 
\v 15 Mwenyé masikiro, asikire! 
\p  
\v 16 Wanu wa eyi tarehe‑yi niwalandanise na wanani? Wawalanda wasimana wakwikala kubazari, wakiwanyangurira wenziwawo,  
\v 17 wakamba: 
\b  
\q1 ‘Tukwibiirani mitoriro, amuvinire! 
\q1 Timba nyimbo za uzuni, amuririre!’ 
\b  
\m  
\v 18 Kamana kaja Yahaya aafúnga wala aánywa, ewo wasema: ‘Kanawo jini.’  
\v 19 Kaja Binadamu wa Binguni\f + \fr 11:19 \ft Binadamu wa Binguni zina rengine ra Insa.\f* akúrya na akúnywa, ewo wasema: ‘Mmoneni! Nfaji na nrevi‑yu! Rafiki wa waripísa nsoko na wamádambi!’ Novyo-sivyo wijiwifu wa Mwenyezimungu ukwijiwikana kwa vitendo vyake!\f + \fr 11:19 \ft Mana ake: Mwinsho wijiwifu wa Mwenyezimungu ukuja kwakikishiwa julu ya vitendo vyema vya Insa.\f*” 
\s1 Inti za wanu saawasaka kutubiya 
\p  
\v 20 Ikisa, Insa akanza kuwalaumu wanu wa kaya zaakitenda maajuza mengi, konta awakitubiya.  
\v 21 Akamba: “Uwe, kaya ya Korazini, ulaniwe! Uwe, kaya ya Betisaida, ulaniwe! Konta maajuza akukunireni umwe, anakuna Tiru na Sidoni, nanga walawirira wengi wenye kutubiya, wakuvala maguniya na kuripaka rivu\f + \fr 11:21 \ft (i) Kuvala maguniya na kuripaka rivu íkiwa alama yakutubiya ka Mayahudi. (ii) Wákitendanga wanu wa mida ikíwa watubu dambi zawo.\f*.  
\v 22 Ndimana nukwambirani kuwa, suku yakulamuriwa, hukumu ya Tiru na Sidoni\f + \fr 11:22 \ft Tiru na Sidoni ndi inti za makafiri.\f* ikuja kuwa aba koliko yenu umwe.  
\v 23 Na uwe, Kafarnaumu, itakuwa ukweziwa? Ukwisusiwa mpaka Kuzimu! Kamana, maajuza akukunire uwe, anakuna Sodoma\f + \fr 11:23 \ft Wakati wa Iburahima, kaya ya Sodoma ifujika kwa sababu Mwenyezimungu kâpereka moto, konta dhuluma kuwa nyingi. Ona Mwanzo 18-19.\f*, kaya íri‑po mpaka rero!  
\v 24 Basi, nukwambirani kuwa, suku yakulamuriwa, hukumu ya kaya ya Sodoma ikuja kuwa aba koliko yako uwe.” 
\s1 “Njoni kwangu omi!” 
\p  
\v 25 Noure wakati ure, Insa akisema, akamba: “Nukushukuru, Baba, Mola wa binguni na duniya, konta evi vinu‑vi kuwafisira wejiwifu na werevu, ila kuwafafanurira wanu watoto\f + \fr 11:25 \ft “Watoto” epa mana ake ndi wanu wanyenyekevu.\f*.  
\v 26 Ndi kweli, Baba, kwa kuwa javyo ndi vyavikunowa mbere yako.  
\v 27 Piya vinu nigabiziwa na Baba wangu. Hapana amwijíwa Mwana\f + \fr 11:27 \ft Mwana ndi Mwenye Insa Almasihi.\f* ila Baba, na hapana amwijíwa Baba ila Mwana na ware wakuwa Mwana kawatondola kuwafafanurira.  
\v 28 Piya wenye kusokera na wenye kuwa na mashuguli mengi, njoni kwangu omi, nukupani pumuzi!  
\v 29 Twalani lunda rangu, murifunde kwangu omi, kamana nanawo imani na unyenyekevu wa moyo. Basi javyo, roho zenu zipumuzika,  
\v 30 konta lunda rangu aririgariga, na nzigo wanukusukuzani úveyuka.” 
\c 12  
\s1 Kuhusu suku ya sabadu 
\p  
\v 1 Wakati‑wo, suku moja sabadu\f + \fr 12:1 \ft Suku ya sabadu ndi Jumamosi. Ndi suku ituriwe kupumula Mayahudi. Awajuzi kukola kazi kamba vyaisema shariya ya Taureti.\f*, Insa akipita mmasamba a tirigu. Wanafunzi ware ikiwakola njala, wakanza kuvunja masuke a tirigu, wakitafuna.  
\v 2 Fala Mafarizeu pawawonire javire, wakimwambíra: “Ló! Wawone wanafunzi wako wankutenda vinu saviri halali kutendiwa suku ya sabadu.”  
\v 3 Iye akiwajibu: “Amunafyoma vyaâtendire Daudi pamoja na wenziwe paiwakorire njala?  
\v 4 Kêngira nnyumba ya Mwenyezimungu pamoja na wenziwe, watafuna mikate yakutukuziwa. Saviri halali kutenda javyo ewo, ila íwa halali kutafuna walongozi wa dini tu basi.  
\v 5 Au amunafyoma Taureti kuwa walongozi wa dini wa nNyumba Takatifu wakikejeli suku ya sabadu, fala wawa wanu sawana makosa?  
\v 6 Basi omi nukwambirani kuwa epa kawapo nkulu koliko Nyumba Takatifu!  
\v 7 Munejiwa mana a ewu usemi‑wu: ‘Omi Mwenyezimungu nisaka huruma, sisaka swadaka’, amungari kuwalaumu wanu sawana makosa.  
\v 8 Konta Binadamu wa Binguni ndi Mwenye wa sabadu.” 
\s1 Munu wakuremala nkono 
\p  
\v 9 Insa nakulawa pare, akuka nsinagoga mwawo.  
\v 10 Ákiwapo munu wakuremala nkono. Ewo wandairi wakamba: “Mwaja! Halali kuponesa sabadu?” Wandairi javyo ipate wanlaumu.  
\v 11 Fala iye akiwambira: “Nani kati yenu áwa na kondoo mmoja kagwirira mpondo rikulu suku ya sabadu, kwa nowo wakati‑wo katowa kunkola, kunlavya?  
\v 12 Onani, aafãi pakulu munu koliko kondoo? Kwa javyo, halali kutenda meema suku ya sabadu.”  
\v 13 Ikisa akimwambira munu ire, akamba: “Olosa nkono wako.” Iye akolosa na akiponesiwa, úkiwa nzima kamba mwengine.  
\v 14 Fala Mafarizeu wakilawa, wakitenda mpango wakumuulaya Insa. 
\s1 Kubushuru ka Ntumisi atondoriwe na Mwenyezimungu 
\p  
\v 15 Fala pejiwe mpango wawo ure, Insa karilavya pare. Wanu wengi wakinfulata, neye akiwaponesa piya,  
\v 16 akiwalaizira wasereze vyaatendire.  
\v 17 Vitimiziwe vyaâsemire nabii Izaya\f + \fr 12:17 \ft Ona Izaya 42:1-4.\f* kuwa: 
\b  
\q1  
\v 18 “Onani, eyu ndi Ntumisi wangu wanintondore, 
\q1 mpendani wangu anipéndeza mmoyo mwangu. 
\q1 Nintaya Roho yangu kati yake, 
\q1 iye atangaza namuna nyipya mbere ya mataifa. 
\q1  
\v 19 Aakaidi wala aanyangurisana na munu, 
\q1 shauti yake aisikirikana panja. 
\q1  
\v 20 Aanyanda muwa wakuvunjika, 
\q1 wala aazimisa paviyu yakufuka rosi, 
\q1 mpaka suku yakushinda shariya yangu. 
\q1  
\v 21 Na zina rake, mataifa watumaini.” 
\b  
\s1 Mafarizeu wanlandanisa Insa na Belzebuli 
\p  
\v 22 Ikisa Insa wakinjisira munu mmoja kipofu na bubu kwa sababu ya mashetwani. Iye akimponesa, ipate akidiri kusowera na kuwona.  
\v 23 Wanu piya wakishanga, wakamba: “Paa! Sinoyu‑yu ujukulu wa Daudi?”  
\v 24 Fala Mafarizeu pawasikire, wamba: “Eyu munu‑yu aawatuwisa mashetwani sairi kwa uwezo wa Belzebuli, nkulu wa mashetwani\f + \fr 12:24 \ft Belzebuli ndi zina rengine ra Shetwani au Ibilisi, nkulu wa mashetwani na majini.\f*.”  
\v 25 Pejiwe ware cawari kuwaza, Insa kawambira: “Kila ufalume wakwawányika makundi akubishana watupu, ufujika. Na kila kaya au nyumba yakwawányika makundi akubishana watupu, aiinshi.  
\v 26 Ikiwa Shetwani\f + \fr 12:26 \ft Au: “Ibilisi”.\f* awatuwisa mashetwani, warawanya watupu, ufalume wake Shetwani‑yo uinshi mwaja?  
\v 27 Na ikiwa niwatuwisa mashetwani kwa uwezo wa Belzebuli, sambi wanafunzi wenu wawatuwisa kwa uwezo wa nani? Basi, ewo ndi wakulamulani.  
\v 28 Fala ikiwa niwatuwisa mashetwani kwa uwezo wa Roho wa Mwenyezimungu, basi ukufikirani futi ufalume wa Mwenyezimungu!  
\v 29 Au, munu nnyumba ya munu wakurimba akwingira kumwiwira mali ake, bila kwanza kunfunga mwanyewe, mwaja? Akinfunga ndi pamwiwira nnyumba mwake.  
\v 30 Munu saári pamoja nomi, abishana nomi, na sakusánya pamoja nomi, atawanya.  
\v 31 Ndimana nukwambirani javi kuwa kila dambi na kufuru waswamiiwa wanu, fala kukufurira Roho Takatifu\f + \fr 12:31 \ft Usowezi wa kukosera Roho Takatifu ndi kukufuru ka Mwenyezimungu, bila kusaka kutubiya. Kuwa nawo roho ya ukakatima, kutowa kusaka kunfulata Mwenyezimungu ka ukweli.\f* auswamiiwa.  
\v 32 Na asowéra kwa kubishana na Binadamu wa Binguni aswamiiwa, fala asowéra kwa kubishana na Roho Takatifu, aaswamiiwa ulumwengu‑wu wala usaka kuja.” 
\s1 Muti ukwijiwikana kwa visumo vyake 
\p  
\v 33 “Tenderani juhudi muti uwe mwema\f + \fr 12:33 \ft Kila mainsha a munu awa kamba muti mwema au wakunyata.\f*, visumo vyake vikuwa vyema, au tenderani ubaya muti uwe mbaya, na visumo vyake vikuwa vibaya. Kusema kweli, muti ukwijiwikana kwa visumo vyake.  
\v 34 Umwe kabila ya manyoka! Musoweraja usowezi mwema, muri wabaya? Konta ciri kumoyo ndi cilawira pakanywa.  
\v 35 Munu mwema nkati ya ankiba ngema, alavya usowezi mwema, na dainfu nkati ya ankiba mbaya, alavya usowezi mbaya.  
\v 36 Basi, nukwambirani kuwa, suku yakulamuriwa, kila usowezi saufãi usowériwa na wanu, wakuka kujibu usowezi‑wo.  
\v 37 Konta kwa usowezi wako, ukwakikishiwa kuwa na haki, na kwa usowezi wako, uhukumiwa.” 
\s1 Alama ya maajuza a nabii Inusu 
\p  
\v 38 Basi sambi, wanlimu wa shariya na Mafarizeu wamojawapo wakinlebela, wakamba: “Mwanlimu, tisaka tiwone alama yako.”  
\v 39 Fala iye akiwajibu: “Kizazi kibaya na cazinaa cisakula alama. Fala acoloteriwa alama saíri ya nabii Inusu.  
\v 40 Basi, kamba Inusu vyêkare suku natu usiku na nsana mmatumbo mwa inswi nkulu, na Binadamu wa Binguni akuja kwikala novyo nkaburi suku natu usiku na nsana.  
\v 41 Sambi, suku yakulamuriwa\f + \fr 12:41 \ft “Suku yakulamuriwa” mana ake “suku ya Kiyama”.\f* walawirira waNenive wahukumu kizazi‑ci, konta watubiya paakereza nabii Inusu. Na kumbe arípo epa kampunda Inusu!  
\v 42 Ikisa tena, suku yakulamuriwa, alamusiwa rainya wa upande wa suheli\f + \fr 12:42 \ft Rainya wa upande wa suheli ndi nfalume mwanamuka wa inti ya Saba, inti íri upande wa sini ya Arabiya. Hadisi‑yo yândikiwa nkitabu cakwanza ca Mafalume, sura ya 10.\f* ahukumu kizazi‑ci, konta kâlawa baidi futi kuka kusikiriza wijiwifu wa Selemani. Na kumbe arípo epa kampunda Selemani!” 
\s1 Kuludi ka shetwani 
\p  
\v 43 “Shetwani, akinlawa munu, apita mahala palanga, akisakula kupumula, fala aapata.  
\v 44 Sambi akwamba: ‘Niludira nyumba yangu kanilawire!’ Nakufika, asingana yawaka, yakufyairiwa, na yakutengiwa vinu sana-sana.  
\v 45 Akuka awatwala wenziwe saba wakumpunda iye mwanyewe. Nakwingira, wakwikala nkati‑mo. Kwa javyo, na munu‑yo hali yake ya mwinsho ikuwa mbaya kupunda pakwanza. Basi, novyo ndi vyacisaka kuwa eci kizazi kibaya‑ci.” 
\s1 Jamaa zake Insa 
\p  
\v 46 Insa, paakisowera na wanu, mamaye pamoja na wanduze wemira panja, wakisakula wasowere naye.  
\v 47 Munu mmoja akimwambira, akamba: “Ona! Mamayo na wanduzo wawa panja pare wasakula wasowere nawe.”  
\v 48 Iye akinjibu munu ire, akamba: “Mama omi ndi wepi? Wanduzangu ndi wepi?”  
\v 49 Nakolosa nkono akiwolota wanafunzi wake ware, akamba: “Epa ndi paári mama na wanduzangu!  
\v 50 Konta munu asaka kuwa onse aténda caasaka Baba wangu ári binguni, noyo ndi nduyangu na nlumbwangu na ndi mama.” 
\c 13  
\s1 Insa afunda kwa kinyume cingi 
\s2 Kinyume kuhusu nvyari 
\p  
\v 1 Noire suku ire, Insa akilawa nnyumba mure, akuka akikala nanyenje ya tanda.  
\v 2 Makundi ka makundi a wanu wakinzunguriza, ndimana kakwera mungalawa, akikala. Wanu ware piya wémira nanyenje ya tanda rire.  
\v 3 Noparepare, akiwafunda wanu vinu vingi vyawenye kwa kinyume, akamba: “Ákiwepo mwananlume mmoja akipita akivyala.  
\v 4 Paakivyala, mbeyu nyengine igwirira munjira, zija nyuni zidodola.  
\v 5 Mbeyu nyengine igwirira mmawe, mahala saapana misanga, noure wakati ure iwota konta aíkiwepo misanga mingi.  
\v 6 Fala pariwarire juwa, senge ire ifwa, konta aíkiwa na mizipe sana.  
\v 7 Mbeyu nyengine igwirira mmiwa, iwota, fala muti unyala.  
\v 8 Mbeyu nyengine igwirira munsanga wa rutuba, ipa visumo, muti mmoja miya, nyengine sitini, na nyengine talatini.\f + \fr 13:8 \ft Mufyome nakisa kinyume‑co mana ake, aya 18 mpaka 23.\f* 
\v 9 Basi, mwenyé masikiro, asikire!” 
\s2 Mana a kinyume 
\p  
\v 10 Wanafunzi ware wakinfika karibu, wakindairi javi: “Sababuni kuwambira kwa kinyume?”  
\v 11 Iye akiwajibu akamba: “Konta umwe‑po mwijiwisiwa siiri za ufalume wa binguni, fala ewo‑po\f + \fr 13:11 \ft Ewo wakiwamba wanu sawakikubali kauli ya Mwenyezimungu.\f* awejiwisiwe.  
\v 12 Kamana mwenyé kuwa na kinu, apewa akuwa na vingi, fala munu saana kinu, aba caári nawo noco anyang'anyiwa.  
\v 13 Ndimana niwasowerera kwa kinyume, konta wanang'aniza fala awawona, wasikiriza fala awasikira wala awereriwa.  
\v 14 Javyo vitimiziwa kwawo vyaâsemire nabii Izaya\f + \fr 13:14 \ft Ona Izaya 6:9,10.\f*, akamba: 
\b  
\q1 ‘Musikira na masikiro fala amwereriwa anta aba, 
\q1 nakunang'aniza munang'aniza fala amuwona anta aba. 
\q1  
\v 15 Konta myoyo ya wanu‑wa migumu. 
\q1 Masikiro awo aasikira sana, 
\q1 maso awo afunga. 
\q1 Siwere javyo, 
\q1 maso awo nanga awona, 
\q1 masikiro awo nanga asikira, 
\q1 myoyo yawo nanga yerériwa, 
\q1 ewo nanga waludi waja kwangu, 
\q1 nomi nanga niwaponesa’ ” amba ndi Mola. 
\b  
\m  
\v 16 Insa akiwambira tena: “Heri maso enu konta muwona, pamoja na masikiro enu konta musikira.  
\v 17 Nukwambirani kweli kuwa minabii wengi na makamilifu vîwajibu kuwona vyamuwona‑vi fala awawonire, na kusikira vyamusikira‑vi, fala awasikire.” 
\s2 Mana a kinyume kuhusu nvyari 
\p  
\v 18 “Sikirizani mana a kinyume kuhusu nvyari:  
\v 19 Kila mwenyé kusikira usemi wa ufalume akitowa kwereriwa mana ake ndi ire mbeyu igwirire munjira. Akuja Ibilisi anlavya círi mmoyo mwake.  
\v 20 Mbeyu igwirire mmawe ndi mwenyé kusikira usemi, nopo ka nopo kapokerera na furaha,  
\v 21 fala aainshi nawo suku nyingi, kwa kuwa aana mizipe nkati yake. Akija akimpata mashaka au kulumbatiwa sababu ya usemi wa Mwenyezimungu, abugudika, akwasa.  
\v 22 Mbeyu igwirire kati-kati ya miwa ndi mwenyé kusikira usemi, fala kwa sababu ya mashuguli a kila suku, pamoja na udanganyifu wa mali, vikinya usemi, ubaki saupa visumo.  
\v 23 Na ire mbeyu igwirire munsanga warutuba, ndi mwenyé kusikira usemi, kwereriwa sana-sana, na kweli ukupa visumo: muti mmoja visumo miya, mwengine sitini na mwengine talatini.” 
\s2 Kinyume kuhusu tirigu na minyani 
\p  
\v 24 Kinyume cengine kawambira, kaamba: “Ufalume wa binguni uwa kamba munu wakuvyala mbeyu ngema mmasamba mwake.  
\v 25 Falakini wanu pawalarire, akija aduwi wake akivyala minyani\f + \fr 13:25 \ft “Minyani” epa ikwambiwa minyani yakulandana pakulu na tirugu fala mbeyu yake isambala.\f* nkati ya tirigu, akuka vyake.  
\v 26 Paikurire tirigu ire ikitambuluka, na minyani ikanza kuwoneka.  
\v 27 Basi, wakolakazi wa mwenyé-nyumba wakinfika karibu, wakimwambira javi: ‘Mwenye! Mmasamba mwenu mure, amuvyarire mbeyu ngema? Sambi, minyani ire yankulawirira ndepi?’  
\v 28 Iye akijibu: ‘Aduwi mmojawapo ndi atendire javyo.’ Wakolakazi ware wakindairi: ‘Musaka tikadobore minyani ire?’  
\v 29 Fala iye akiwajibu: ‘Musuke kudobola, konta pakudobola musanganya na tirigu.  
\v 30 Asani kwanza ikure na tirigu mpaka wakati wa mavuno. Wakati‑wo ndi panisaka kuwambira wavuni kuwa: “Kwanza lavyani minyani, mufunge vinyang'anya vyociwe moto, fala tirigu‑yo vunani, mutaye nkikuti mwangu.”\f + \fr 13:30 \ft Mufyome nakisa kinyume‑co mana ake, aya 36 mpaka 43.\f* ’ ” 
\s2 Kinyume kuhusu mbeyu ya mostarda 
\p  
\v 31 Insa akiwambira tena kinyume cengine: “Ufalume wa binguni uwa kamba mbeyu ya mostarda, yatwarire munu mmoja akivyala mmasamba mwake.  
\v 32 Ingawa eyo mbeyu‑yo noto koliko mbeyu piya, fala nrayi ukikula ukuwa nkulu koliko mirayi piya, anta nyuni wakuja wakijenga vitundu nvitambi vyake.” 
\s2 Kinyume kuhusu furumento 
\p  
\v 33 Akiwambira tena kinyume cengine: “Ufalume wa binguni uwa kamba furumento. Mwanamuka atwala furumento aba javi, asanganya na ufu wa tirigu mwingi. Furumento ire ikwingirirana muufu mure piya.” 
\p  
\v 34 Evi vinu‑vi piya Insa kawambira wanu kwa kinyume. Aakiwambira kinu bila kutumira kinyume.  
\v 35 Kwa javyo, vikitimu vyaâsemire nabii mmoja\f + \fr 13:35 \ft Ona Zaburi 78:2.\f* kuwa: 
\b  
\q1 “Nifungula kanywa, 
\q1 nikwereza kwa kinyume vinu virifisire 
\q1 tangu mwanzo wa ulumwengu.” 
\b  
\s2 Kufafanula ka kinyume kuhusu minyani 
\p  
\v 36 Sambi, Insa paasire junudi ya wanu ire, akuka kwake. Noparepare, wanafunzi wake wakinfika karibu, wakamba: “Tambire mana ake kinyume kuhusu minyani mmasamba.”  
\v 37 Iye akiwajíbu: “Munu avyála mbeyu ngema ndi Binadamu wa Binguni.  
\v 38 Masamba ndi ulumwengu, mbeyu ngema\f + \fr 13:38 \ft “Wanu wakuwa ufalume ndi wawo” mana ake “ware wanfulata Insa”.\f* ndi wanu wakuwa ufalume ndi wawo. Minyani ndi wanu wári upande wa Ibilisi,  
\v 39 na aduwi avyarire minyani ndi Ibilisi. Mavuno ndi mwinsho wa ulumwengu, na wavuni ndi malaika.  
\v 40 Kwa javyo, kamba vyailaviwa minyani ikociwa moto ndi vyavisaka kukuna suku ya Kiyama.  
\v 41 Binadamu awapereka malaika wake wawakusanye na wawalavye nkati ya ufalume wake piya, wawakóresa dambi wenziwawo na wenye kutenda vitendo vibaya.  
\v 42 Ware wawefya motoni, mahala pawoka kurira na kutafuna meno.\f + \fr 13:42 \ft Tabu za motoni pakulu pawenye, sababu ya kuwona mashaka.\f* 
\v 43 Basi wenye shariya wakuka kung'anira kamba juwa nkati ya ufalume wa Baba yawo. Mwenyé masikiro, asikire.” 
\s2 Kinyume kuhusu kupata mali a halali 
\p  
\v 44 “Ufalume wa binguni ulandana na mali akufisiwa mmasamba. Vyaapita munu akiwonerera na akifisa mmasamba nomo tena. Kwa radi yake yawenye akúka, kuuzanya piya vyaári nawo, ikisa akuza masamba are!\f + \fr 13:44 \ft Ukisakula kupata ka Mwenyezimungu kubali kwasa kwajibiwa na vinu piya na Roho yako unfulate iye.\f* ” 
\s2 Kinyume kuhusu ncuruzi wa ambari 
\p  
\v 45 “Kinyume cengine, ufalume wa binguni ulandana na ncuruzi mmoja wakusakula ambari yakusitawi pakulu.  
\v 46 Paasingana ambari moja ya nzuruku mwingi, alawa akuka kuuzanya vyaári nawo piya, akuka kuuza ambari ire!” 
\s2 Kinyume kuhusu nyavu mbahari 
\p  
\v 47 “Nfano mwengine tena, ufalume wa binguni ulandana na nyavu yakutaiwa mbahari yakukoresa inswi za kila namuna.  
\v 48 Pazijala inswi, wavuvi wavutira kungulu, wakwikala, watondola ngema, wakitaya ntenga, sazifãi wakefya.  
\v 49 Javyo ndi vyavisaka kuwa suku ya Kiyama: wakuja kulawirira malaika, wawatondola wanu wabaya nkati ya wanu wa shariya,  
\v 50 wawefya motoni, mahala pawoka kurira na kutafuna meno.”  
\v 51 Basi, Insa akiwadairi wanafunzi wake: “Mwereriwa usowezi‑wu piya?” Wakijibu: “He, tereriwa.”  
\v 52 Iye akiwambira akamba: “Kwa javyo, kila mwanlimu wa shariya apinduka kuwa mwanafunzi nkati ya ufalume wa binguni, alandana na mwenyé nyumba wakulavya nkati ya mali zake vinu vipya na vya mida.”  
\v 53 Insa, pesire kuwambira kwa kinyume cire, akilawa akuka vyake. 
\s1 Insa aainshimiwa kwawo Nazareti 
\p  
\v 54 Nakufika kwawo, akiwafunda nsinagoga mwawo, mpaka ewo wakishanga, wakisema: “Wijiwifu‑wu na eya maajuza‑ya vyankunlawirira ndepi?  
\v 55 Eyu si mwana wa karipinteru? Mamaye si etiwa Mariyamu? Na noyu si nduyawo Yakobu, Yusufu, Ansumani, na Yuda?  
\v 56 Walumbuze piya atíri nawo pamoja? Piya‑vi vyankunlawirira ndepi?”  
\v 57 Na wakibugudika naye. Fala Insa akiwambira: “Nabii ainshimiwa kila mahala, ila kwawo na mbere ya jamaa zake aainshimiwa.”  
\v 58 Basi, aatendire maajuza mengi kwawo konta awakimwamini. 
\c 14  
\s1 Kufwa ka Yahaya mwenyé Koza 
\p  
\v 1 Na noure wakati ure, nfalume Herodi akisikira swifa za Insa.  
\v 2 Akiwambira wakolakazi wake javi: “Eyo Yahaya mwenyé Koza ire. Iye kaziribuka ka wafwi, ndimana atendeka maajuza‑yo!” 
\p  
\v 3 Kamana Herodi ânkorire Yahaya, akinfunga, akintaya nkalaboshu kwa sababu ya Herodiza, muka wa nduye Filipi.  
\v 4 Konta Yahaya ákimwambiranga Herodi javi: “Siyo haki kuntenda kuwa nkawako!”  
\v 5 Ingawa Herodi akisaka kumulaya, fala akiwopa wanu, konta wakintula Yahaya kuwa nabii.  
\v 6 Sambi ikifika suku ya sherehe yakutenda mwaka Herodi. Mwana mmoja wa Herodiza, mwari, kavina kati-kati ya jambo vikimwajibu sana Herodi.  
\v 7 Kwa javyo akilapira kumpa caalebela conse.  
\v 8 Mwari ire, kwa kushongezeriwa na mamaye, akilebela akamba: “Nipeni sambi‑pa nfinga kiswa ca Yahaya mwenyé Koza.”  
\v 9 Nfalume ire akikimiwa pakulu futi fala, kwa kuwa kâlapira mbere ya piya wetiwe ware, akamuru apewe.  
\v 10 Akintuma munu, akasinje kiswa ca Yahaya nkalaboshu.  
\v 11 Kweli kiswa cake cikijisiwa cikitaiwa nfinga, akipewa mwari ire, neye akitwala akimpa mamaye.  
\v 12 Mwinsho, wakija wanafunzi wa Yahaya, wakitwala kivirikiti cake, wakuka wakizika, ikisa wakuka wakimpatisa habari Insa. 
\s1 Insa awapa cakurya wanu zaida ya alufu ntanu 
\p  
\v 13 Insa, paasikire habari zire, akilawa pare mungalawa akuka yeka yake mahala sapana wanu. Fala wanu wengi pawasikire, wakilawa mmakaya mwawo wakinfulata luwansi.  
\v 14 Iye nakwisuka, kawawona wanu wengi, akiwawonera utungu, akiwaponesa walwere wawo.  
\v 15 Paifikire jironi, wanafunzi wake wakinfika karibu wakimwambira: “Epa mahala‑pa panyamazikana na juwa riswa. Wambire wanu‑wa watawanyike woke mmamakaya, wakauze cakurya warye.”  
\v 16 Fala Insa akiwambira: “Ailazimu kuwa ewo‑po woke vyawo. Umwe‑po wapeni cakurya warye!”  
\v 17 Ewo wakinjibu wakamba: “Atina kinu, ila tanawo mikate mitanu na inswi mbiri tu basi.”  
\v 18 Iye akiwambira: “Njoni nazo kuno.”  
\v 19 Ikisa iye akamuru kuwa wanu piya wekare pansi mminyani, akitwala mikate mitanu na inswi mbiri zire, akinang'aniza binguni, akintukuza Mwenyezimungu\f + \fr 14:19 \ft Akilamusa maso akinang'aniza julu binguni akintukuza Mwenyezimungu ndi tabiya ya wanu wa Iziraeli kila mara kábula sawanamba kwanza kurya.\f*, akimeya mikate ire vipande-vipande, akiwapa wanafunzi wake, newo wakiwatongera wanu ware piya.  
\v 20 Wanu piya wakitafuna mpaka wakikuta. Ikisa, wakikusanya mikate iremire ire, ikijala vikalala kumi na viwiri.  
\v 21 Jumula ya wanu piya watafune wakifika kadiri ya alufu ntanu, kwasa kuwawalanga wanawaka pamoja na wasimana\f + \fr 14:21 \ft Tabiya ya mida wakisabiwa walume, waka na wasimana awakisabiwa, ila walume basi.\f*, mama! 
\s1 Insa akwenenda julu ya maji 
\p  
\v 22 Mpunde noure, Insa akiwalazimisha wanafunzi wake waripakire mungalawa walongorere ng'ambu nyengine kuno akilayana nawo wanu ware.  
\v 23 Nakwisa kulayana nawo, akikwera yeka pamwango kulebela duwa. Pariswere juwa, akibaki yeka.  
\v 24 Fala ngalawa ilawire ire íkiwa baidi na kaya, íkirefya na maluwimbi konta ikibisha.  
\v 25 Paifikire alufajiri Insa akuka akifika mpaka paikenenda ngalawa pare, akenenda julu ya maji, wé!  
\v 26 Wanafunzi ware pawammonire ári julu ya maji, wakifazaika, wakamba: “Eyu nsoka!” Wakingira kurama na wofi.  
\v 27 Fala noure mpunde ure, Insa akiwambíra akamba: “Rimbisani myoyo yenu! Ndumi, musope kinu!” 
\p  
\v 28 Peduru akijibu, akamba: “Mwenye, ikiwa nduwe, namuru nenende julu ya maji nifike pauri‑po!”  
\v 29 Akinjibu: “Njo”. Nakwisuka mungalawa mure, Peduru akenenda julu ya maji, akuka paákiwa Insa pare.  
\v 30 Fala paawonire mepo kuwa nyingi, akopa, akanza kutita, kuno akifula lukuto, akamba: “Mwenye, nivushe!”  
\v 31 Kwa mpunde noure, Insa akolosa nkono, akinkola, akimwambira: “Uwe kwamini kwako aba, mbana kudanizira?”  
\v 32 Pawengire mungalawa mure, na mepo ire ikinyamala.  
\v 33 Piya wákiwa mungalawa mure wakintukuza wakamba: “Kweli-kwelini kuwa Mwana wa Mwenyezimungu!” 
\s1 Kuponesiwa ka walwere wa Genezareti 
\p  
\v 34 Wakiloka, wakuka ng'ambu nyengine, wakifika kaya ya Genezareti.  
\v 35 Sambi, wanu wa nkaya mure, pawammanyire Insa, wakitangaza habari kaya jirani. Ewo wakinjisira walwere piya.  
\v 36 Wakintafadali wakumbure nanga aba lupindo ra nguwo yake. Na kweli-kwelini wâkumbure ware, piya wapona. 
\c 15  
\s1 Vinu vyakuntaya munu haramu 
\p  
\v 1 Sambi, Mafarizeu na wanlimu wa shariya wakilawa Yerusalemu wakuka ka Insa, wakindairi:  
\v 2 “Sababuni wanafunzi wako mbana wankutupa tabiya za wazee wa mida? Kamana wakirya awanawa.”  
\v 3 Fala Insa akiwajibu, akiwambira: “Mbana umwe novyo mutupa shariya za Mwenyezimungu kwa sababu ya tabiya zenu?  
\v 4 Konta Mwenyezimungu kasema javi: ‘Umwinshimu wawayo na mamayo.’ Na: ‘Munu wakunsowerera caputu wawaye au mamaye ajuzi aulaiwe.’  
\v 5 Fala umwe mufunda javi: mwenyé kumwambira wawaye au mamaye kuwa canikijuzi kukupani, nilavya swadaka ka Mwenyezimungu\f + \fr 15:5 \ft Wakati wa Insa, íkiwapo tabiya yakuwa munu wakuriturira kinu mbere alavye nadiri ka Mwenyezimungu, munu‑yo aajuzi kuwasaidiya wawaze. Kusema kweli, tabiya‑yo ibishana na shariya ya Musa munu yakuwatukuza wawaze. (Ona aya ya 4.)\f*.  
\v 6 Basi ámba javyo aamwinshimu wawaye, kankufezeyi usemi wa Mwenyezimungu kwa sababu ya tabiya zenu.  
\v 7 Umwe manafiki! Nabii Izaya kâsema sana-sana tangu mida julu yenu, akamba: 
\b  
\q1  
\v 8 ‘Ewa wanu‑wa wanisifu pakanywa basi, 
\q1 fala myoyo yawo iwa baidi nami. 
\q1  
\v 9 Newo wankunitukuza bure, 
\q1 wankufunda ngano zawalangana wanu.’ ” 
\b  
\p  
\v 10 Ikisa Insa paawajumanise wanu, akiwambira javi: “Sikirizani, ereriwani!  
\v 11 Sico cingira pakanywa cintaya munu haramu, ila cilawa pakanywa ndi cintaya munu haramu.”  
\v 12 Basi, wanafunzi wake wakinfika karibu yake, wakimwambira: “Ukwijiwa kuwa Mafarizeu ware, pawasikire usowezi wako, wabugudika?”  
\v 13 Fala iye akiwajibu, akamba: “Kila muti savyarire Baba omi ári binguni udoboriwa.  
\v 14 Waseni! Ewo wanu sawawona wawalongoza wanu sawawona. Kipofu akinlongoza kipofu mwenziwe, wo‑wawiri wagwira mpondo gudu!”  
\v 15 Peduru akimwambira, akamba: “Ewo nfano‑wo tifafanurire mana ake.”  
\v 16 Iye akamba: “Umwe novyo amunamba kwereriwa?  
\v 17 Amwijiwa kuwa piya cingira pakanywa cikuka mmatumbo na cilawa cukwefyeriwa mpondo ncowero.  
\v 18 Fala vilawa pakanywa vilawa mmoyo. Evyo ndi vintenza munu kuwa haramu.  
\v 19 Konta mmoyo mulawa mawazo mabaya, kuulaya, uzinzi, ceje, wivi, ushahidi wa ulongo, na matukano.  
\v 20 Evi ndi vintenza munu kuwa haramu. Fala kurya bila kunawa mmakono, aakuntenza munu kuwa haramu.” 
\s1 Kwamini ka mwanamuka mmoja 
\p  
\v 21 Insa nakurilavya pare, akuka makaya a Tiru na Sidoni\f + \fr 15:21 \ft Tiru na Sidoni kaya za wanu sawafulata dini, upande wa kashkazini wa Iziraeli.\f*.  
\v 22 Sambi, mwanamuka nKanaa\f + \fr 15:22 \ft “NKanaa” mana ake kwawo Kanaa. Wanu wa Kanaa ndi wanu wawere wanyewe inti.\f* wa nozire inti zire akikuwa, akamba: “Mwenye, njukulu wa Daudi, niwonere utungu! Mwanangu kakazika, kapatiwa na jini.”  
\v 23 Fala Insa aanjibire anta kinu. Wanafunzi wake wakinfika karibu, wakinlebela, wakamba javi: “Mwase oke vyake konta kankutinyangula nyuma kuno.”  
\v 24 Fala Insa akiwajibu, akamba: “Situmiwe ka wanu wengine ila ka waIziraeli tu basi\f + \fr 15:24 \ft Kitabu mwanzo kutungiwa yandikiwa “Nyumba ya Iziraeli”.\f*, wenye kupoteya kamba makondoo.”  
\v 25 Fala mwanamuka ire, nakuja akintukuza, akamba: “Mwenye, nisaidiye!”  
\v 26 Iye akinjibu: “Sivyo vyema kutwala cakurya ca wana, kuwapa waumbwa wa pakaya.”  
\v 27 Fala iye akamba: “He, Mwenye, fala anta na umbwa\f + \fr 15:27 \ft Wanu wa Iziraeli wakiwatula wanu sawafulata dini kamba umbwa, ndimana Insa akisowera javyo akisakula ejiwe kweli-kwelini kuwa mwanamuka ire akwamini.\f* zikuryanga vyakuwagwa watwa wawo pameza!”  
\v 28 Sambi Insa akinjibu, akimwambira: “Uwe mama, kwamini kwako kukulu! Tenderiwa kamba vyausaka.” Noure mpunde ure, mwanawe ire akipona. 
\s1 Insa awaponesa wanu wengi 
\p  
\v 29 Insa, nakulawa pare, akija kutanda ra Galileya, akikwera pamwango, akikala.  
\v 30 Wakinfika karibu yake wanu wengi, wakija nawo vitewe, wanu wakuremala, vipofu, mabubu, pamoja na wengine‑po tena wengi. Wakiwatula piya ware mbere yake, neye akiwaponesa.  
\v 31 Wanu ware washanga, konta wakiwona mabubu wakisowera, wanu wakuremala wakomu, vitewe wakenenda, pamoja na vipofu wakiwona. Wakinsifu sana Mwenyezimungu wa Iziraeli. 
\s1 Insa awapa wanu cakurya zaida ya alufu nne 
\p  
\v 32 Sambi, Insa paawajumanise wanafunzi wake, akiwambira akamba: “Ewa wanu‑wa niwawonera utungu, konta wawa nomi muda wa suku natu, na awana cakurya. Sisaka kuwalaya kuwasa na njala, wasije kuzirika munjira.”  
\v 33 Wanafunzi ware wakindairi javi: “Cakurya palanga‑pa cakuwatosha wanu wengi kamba‑wa, tipata ndepi?”  
\v 34 Insa akiwambira: “Muwa nawo mikate myengapi‑po?” Ewo wakijibu: “Saba, na inswi aba.”  
\v 35 Basi Insa akiwamuru wanu ware wekare pansi.  
\v 36 Insa akitwala mikate saba ire na inswi zire, akishukuru, akimeya, akiwapa wanafunzi ware, newo wakiwatongera wanu ware.  
\v 37 Wakirya piya, wakikuta. Wakilokota vipande vya mikate vibakire, vikijala vikapu saba.  
\v 38 Wanu wârire wákiwa wanawalume alufu nne, bila kuwawalanga wanawaka pamoja na wasimana, we!  
\v 39 Basi, Insa akilayana na wanu ware, akingira mungalawa, akuka upande wa Magadani. 
\c 16  
\s1 Mafarizeu na Masaduseu walebela alama 
\p  
\v 1 Mafarizeu na Masaduseu wakinfika karibu yake Insa, na kwa kumyerera, wakinlebela awatendere alama ya binguni awolotere.  
\v 2 Fala iye, nakuwajibu, akamba: “Ikifíka jironi mukwamba: ‘Makeshamungu kukuwa kwema, konta kunja kutenda undu.’  
\v 3 Na subuu namapema mukwamba: ‘Rero kunja kúnyata, konta kuwa mawingu.’ Vyakuwa julu, mukwereriwa cisaka kukuna, fala alama zakolota ewo wakati maalumu‑wo amukidiri kwereriwa. Sababuni?  
\v 4 Kizazi kibaya na cazinaa cisakula alama, fala acipewa alama ila alama ya nabii Inusu.” Iye akiwasa, akuka vyake. 
\s1 Furumento ya Mafarizeu na Masaduseu 
\p  
\v 5 Wanafunzi ware pawafikire ng'ambu nyengine, wariwala kusukula mikate.  
\v 6 Insa akiwambira javi: “Tunzani, rikengereni na furumento ya Mafarizeu na Masaduseu!”  
\v 7 Ewo wakanza kuduguda watupu: “Konta atirisukuze mikate.”  
\v 8 Insa paawafahamire, akiwambira: “Mbana muduguda watupu, umwe wanu samwamini? Konta amuna mikate?  
\v 9 Mwaja amunamba kufahamu wala amukumbukira mikate mitanu ka ware wanu alufu ntanu ware? Mulokota mikate vikapu vyengapi?  
\v 10 Wala ire mikate saba ka ware wanu alufu nne ware? Mulokota mikate vikapu vyengapi?  
\v 11 Amwereriwa namunani kuwa sikamba mikate? Rikengereni furumento ya Mafarizeu na Masaduseu.”  
\v 12 Basi ndi pawafahamire kuwa aari kwamba rikengereni na furumento ya mikate, ila kankwamba rikengereni na ngano za Mafarizeu na Masaduseu. 
\s1 Kwakikisha ka Peduru 
\p  
\v 13 Insa paafikire upande wa kaya ya Kaisariya-Filipi, kawadairi wanafunzi wake javi: “Wanu wawamwita Binadamu wa Binguni ndi wepi?”  
\v 14 Ewo wakijibu: “Wengine Yahaya mwenyé Koza, wengine Aliyasi, na wengine Yeremiya au nabii mmojawapo.”  
\v 15 Iye akiwambira: “Umwe‑po mukwamba omi niwa nani?”  
\v 16 Ansumani Peduru akijibu akamba: “Uwe kuwa Almasihi, Mwana wa Nlungu hai\f + \fr 16:16 \ft “Mwana wa Nlungu hai” mana ake siyo kwamba Mwenyezimungu kampongola Insa na Mariyamu, ila mana a kweli ndi kuwa Insa Almasihi kaperekiwa kulawa binguni na ámuri piya za Mwenyezimungu. Iye ndi Usemi wa Mwenyezimungu, na roho ya Mwenyezimungu wa milele kamba vyayândikiwe nKorowani sura 4:171.\f*.”  
\v 17 Insa akinjibu akamba: “Heri uwe, Ansumani mwana wa Inusu, kamana siyo mwanadamu\f + \fr 16:17 \ft Kigeregu wafasuli: “mwiri na damu”, mana ake “mwanadamu”.\f* akufafanurire kusema javi, ila Baba wangu ári binguni.  
\v 18 Omi novyo nukwambira kuwa uwe kuwa Peduru\f + \fr 16:18 \ft “Peduru” mana ake ukwambiwa “mwala”.\f*, na pajulu ya ewu mwala‑wu\f + \fr 16:18 \ft Idaniziriwa kuwa “ewu mwala‑wu” kukwambiwa mwala nkulu Kaisariya-Filipi, mahala pawakikala mashetwani wengi. Mwala‑wo ukijiwikana kwa zina ra “Nryango wa mashetwani”. Na wanu wa nowo wakati‑wo wakijiwa piya‑vi.\f* nijenga jamati yangu, na miryango ya Kuzimu\f + \fr 16:18 \ft Nkati ya miryango ya Kuzimu ndi Ibilisi na mashetwani.\f* aikidiri kushinda eyo jamati‑yo.  
\v 19 Nomi nukupa mifungulo ya ufalume wa binguni. Kwa javyo, kila caulunganisa conse mulumwengu‑mu, cilunganisiwa novyo binguni. Kila cawasanisa conse mulumwengu‑mu, cukwasanisiwa novyo binguni.”  
\v 20 Basi, akiwambira wanafunzi wake wasimwambire anta munu kuwa iye ndi Almasihi. 
\s1 Insa kufwa na kufufuka kwake kereza kábula 
\p  
\v 21 Mwanzo wa noure wakati ure, Insa akanza kuwereza wanafunzi wake kuwa inlazimu kuka mpaka Yerusalemu, akapate kutabishiwa pakulu na wazee, wakulungwa wa dini, pamoja na wanlimu wa shariya, ikisa aulaiwe, na suku ya tatu afufuriwe.  
\v 22 Noparepare Peduru akimwitira kunyenje, akanza kunkaidi akamba: “Anta, Mwenye! Vinu-vyo avikukuna futi!”  
\v 23 Fala iye akizungunuka, akimwambira Peduru: “Uka nyuma yangu‑ko, Ibilisi! Kwangu omi, uwe kuwa kisiki cakukwakuriwa, konta auwaza víri ka Mwenyezimungu, ila ka wanadamu.” 
\p  
\v 24 Noparepare Insa akiwambira wanafunzi wake: “Asáka kunifulata omi onse, akaidi moyo wake, aritike nsalaba wake, anifulate.  
\v 25 Kamana mwenyé kusaka kukengera mainsha ake, apoteza, fala mwenyé kupoteza mainsha ake kwa sababu yangu omi, asingana.  
\v 26 Mwaja, munu apata faidani kupata ulumwengu‑wu piya, iri filihali kapoteza roho yake? Munu apereka kinani kukakanya na roho yake?  
\v 27 Kamana Binadamu wa Binguni akuja kati ya utukufu wa Baba wake pamoja na malaika wake. Epo ndi paaja kunripa kila munu kwa vitendo vyake.  
\v 28 Nukwambirani kweli kuwa muripo-pa-mwe, wamojawapo awafwa sawammonire Binadamu akija na ufalume wake.” 
\c 17  
\s1 Kutaduka ka Insa 
\p  
\v 1 Bandi ya suku sita, Insa akintwala Peduru pamoja na Yakobu na Yahaya, munu na nduye, akikwera nawo pamwango nrefu yeka yawo.  
\v 2 Iye akitaduka mbere yawo, uso wake ukinuru kamba juwa, na nguwo zake zilangala vú kamba nuru!  
\v 3 Na mpunde noure, wakilawirira Musa na Aliyasi wakipakanira naye.  
\v 4 Akilawa Peduru akimwambira Insa akamba: “Mwenye, vyema futi ofwe kwikala mahala‑pa! Mukisaka, nijenga nopa vibanda vitatu: kimoja cenu, cengine ca Musa, na cengine ca Aliyasi.”  
\v 5 Kuno akisowera, wingu relupa vú rikiwafinika na nkati ya wingu rire, isikirikana shauti ikamba: “Eyu ndi Mwanangu wanimpenda pakulu, waniri radi naye. Nsikirizeni!”  
\v 6 Wanafunzi ware, pawasikire shauti ire, wagwa warifinika kumaso, wakopa pakulu.  
\v 7 Fala Insa akiwafika karibu yawo, akiwakumbula, akiwambira: “Lamukani! Musope kinu!”  
\v 8 Pawenure uso, awammonire munu, ila Insa tu basi. 
\p  
\v 9 Pawesuke pamwango pare, Insa akiwalaizira, akamba: “Musimwambire munu amuwonire are, mpaka Binadamu wa Binguni afufuriwe ka wafwi.”  
\v 10 Wanafunzi ware wakindairi Insa, wakamba: “Mbana wanlimu wa shariya wankwereza kuwa ajuzi kwanza aje Aliyasi?”  
\v 11 Insa akiwajibu, akamba: “Kweli Aliyasi akwanza kuja, neye atengeza piya,  
\v 12 fala nukwambirani kuwa Aliyasi kâja futi, ila Mayahudi awammanyire, wantenda vyawasakire vyonse. Ndi novyo Binadamu wa Binguni vyaaja kutabika mmakono mwawo.”  
\v 13 Noparepare wanafunzi ware watula kuwa kankumwamba Yahaya mwenyé Koza\f + \fr 17:13 \ft Ewo wawaza javyo konta Insa kazungunusa masemo, wakidanizira kuwa Aliyasi ndi Yahaya mwenyé Koza, konta wakumbukira kuwa kolaiwa suku karibu. Ona 14:1-12.\f*. 
\s1 Insa amponesa kisimana wa kisalasala 
\p  
\v 14 Pawafikire karibu ya wanu wengi, noparepare akija munu mmoja ka Insa, akikokora mbere yake,  
\v 15 akamba: “Mwenye, mmonere utungu mwanangu! Iye nlwere kisalasala, kankutabika pakulu futi. Kamana mara nyingi kagwirira pamoto na mmaji mara nyingi zawenye.  
\v 16 Nimpereka ka wanafunzi wako, fala awakidirire kumponesa.”  
\v 17 Insa akijibu, akamba: “Ló, kizazi kibaya sacikubali! Niinshi namwe mpaka rini? Na mpaka rini nukukuvumirirani? Njoni naye nnemba‑yo.”  
\v 18 Insa akinsutumu jini ire, akintuwisa. Kwa noure wakati ure, nnemba ire akipona.  
\v 19 Nakisa wanafunzi ware wakuka karibu ya Insa, wakindairi kiriziu: “Mbena ofwe‑pa atikidirire kuntuwisa?”  
\v 20 Iye akiwajibu: “Konta kwamini kwenu aba. Nukwambirani kweli kuwa mukiwa nawo kwamini kamba mbeyu ya amostarda\f + \fr 17:20 \ft Amostarda ndi miti íri inti za Arabiya na Iziraeli. Mbeyu yake noto pakulu futi, fala muti wake ukula pakula pawenye. Noyi mbeyu ya amostarda ingawa noto, fala yanawo nguvu pakulu. \f* mukidiri kusowerera mwango‑wu: ‘Lawa epa, ukekare pengine!’, newo nanga ulawa. Acipo camukitowa kukidiri!”  
\v 21 \f + \fr 17:21 \ft Mandiko mengine a mida aana aya 21. [Mashetwani kamba ewa awatuwisiwa sairi kwa kulebela duwa na kufunga.]\f* 
\s1 Insa awiriza kulaizira kufwa na kufufuka kwake 
\p  
\v 22 Pawekare pamoja Galileya, Insa kawambira wanafunzi wake javi: “Binadamu wa Binguni aperekiwa mmakono mwa wanadamu,  
\v 23 ewo wamulaya, fala suku ya tatu afufuriwa.” Ewo wakiuzunika pakulu futi. 
\s1 Nsoko wa Nyumba Takatifu 
\p  
\v 24 Pawafikire Kafarnaumu, wanu wákiripisanga nsoko wa jarajara mbiri\f + \fr 17:24 \ft Jarajara mbiri úkiwa nzuruku úkiripiwanga nozo enzi‑zo kila mwaka. Kila nkulungwa onse ákiripanga darakima mbiri ipate kuwa ndaririwa Nyumba Takatifu ya Yerusalemu. Ewo auwere nsoko wa nfalume.\f*, wakimukira Peduru, wakindairi javi: “Nsoko wa jarajara mbiri, mwanlimu wenu aripanga?”  
\v 25 Iye akamba: “Aye, aripanga.” Basi Peduru pengire nnyumba mure, Insa kawa ntanzi kusowera, akindairi javi: “Ansumani! Kwankuwona mwaja? Mafalume wa muinti‑mu wapokerera nsoko au ushuru ka wanuni? Ka wana wawo\f + \fr 17:25 \ft “Wana wawo” ndi wenye kaya, sawari wayeni wakulawa baidi ya nyumba ya nfalume.\f* au ka wanu wengine?”  
\v 26 Akilawa Peduru akijibu: “Ka wanu wengine.” Sambi Insa akisema javi: “Basi, wana wawa nawo uhuru, awaripa.  
\v 27 Fala kwa kuwa tisiwakwakurise, uka mwani\f + \fr 17:27 \ft “Mwani” epa tanda rikulu ra Galileya konta kaya ya Kafarnaumu ikiwa nanyenje ya noro tanda ro.\f*, ukefye pavu, untware inswi wakwanza kunlowa. Nakunfungula kanywa, usingana jarajara\f + \fr 17:27 \ft Nzuruku wa jarajara ya parata mana ake ndi nzuruku ufãire kuripa nsoko wa wanu wawiri.\f*. Utware, uke, ukaripe nsoko wangu na wako.” 
\c 18  
\s1 Munu bora pakulu muufalume wa binguni 
\p  
\v 1 Noure wakati ure, wanafunzi wanfika karibu Insa, wakamba: “Muufalume wa binguni, munu bora pakulu nani?”  
\v 2 Iye akimwita kisimana mmoja, akimwimisa kati-kati yawo,  
\v 3 akamba: “Nukwambirani kweli, ikiwa amuripindure mukiwa kamba wasimana, visaka kuwa vyonse amwingira muufalume wa binguni.  
\v 4 Kamana, mwenyé kurinyenyekeya mwanyewe kamba eyu kisimana‑yu, iye ndi bora pakulu muufalume wa binguni. 
\p  
\v 5 Ampokérera kisimana mmoja kamba eyu, kwa zina rangu, anipokerera omi.  
\v 6 Fala ankósesa kisimana mmojawapo \f + \fr 18:6 \ft “Kisimana” epa mana ake ndi wanu wakwamini bila dana.\f* wakunitumaini omi‑wa, ndi fadari kwake afungiriwe nsingo riwe rikulu rakupalaza, atosiwe kati-kati ya bahari. 
\p  
\v 7 Walaniwe wanu wa mulumwengu kwa sababu ya kukosa. Kamana sibudi siti kuwepo kukosa. Falakini alaniwe mwenyé kukosesa!  
\v 8 Basi sambi, ikiwa nkono wako au mulu wako ndi úri kukukoresa dambi, tupula nowo, wefye kunundu!\f + \fr 18:8 \ft Mana ake siyo kutupula vifingo ila kwasa kufulata na kurinyemesa na vitendo vyakukwingiza motoni.\f* Fadari kwako uwe wingire mumainsha a milele sauna nkono au mulu, koliko kwefyeriwa pamoto wa milele na makono mawiri au maulu mawiri.  
\v 9 Na riso rako rukukukoresa dambi, kotopola noro, wefye kunundu! Fadari kwako, wingire mumainsha a milele na riso rimoja basi, zaida kwefyeriwa pamoto wa Jahanamu na maso mawiri.” 
\s1 Nfano wa kondoo wakwasika 
\p  
\v 10 “Onani! Ewa wasimana‑wa musinkejeli anta mmoja! Konta nukwambirani kweli kuwa malaika wawo wári binguni daima wankuwona uso wa Baba wangu ári binguni.  
\v 11 \f + \fr 18:11 \ft Aya‑yi aipo mMandiko mengi meema. [Kamana Binadamu kaja kuwavusha wanu wakwasika.]\f* 
\v 12 Umwe muwonaja? Ikiwa munu kanawo makondoo miya, akasika kondoo mmoja, atendaja? Aawasa tuswini na kenda mmyango nomo, kupita akinsakula mmoja asike ire?  
\v 13 Na akimmonerera, nukwambirani, antendera radi pakulu koliko tuswini na kenda sawasike ware.  
\v 14 Kwa javyo, Baba wenu ári binguni vimwajibu kuwa kisimana anta mmoja asipoteye.” 
\s1 Kuswamiiyana 
\p  
\v 15 “Ikiwa nduyo\f + \fr 18:15 \ft “Nduyo” mana ake ndi mwenziwo wamwenenda onse kujamati.\f* kakukosa, uka ukamolotere kosa rake, muri wawiri zenu tu basi. Akukusikira, kumpata nduyo.  
\v 16 Fala akitowa kukusikira, ntware tena munu mmoja au wawiri, ipate kanywa zawo za ushahidi wa wawiri au watatu mwaha‑wo wakikishiwe.\f + \fr 18:16 \ft Ona Kumbukumbu 19:15.\f* 
\v 17 Fala akikatala kuwasikiriza, kaseme kujamati. Na akitowa kusikiriza novyo jamati, nture kamba munu kafiri au munu wakuripisa nsoko. 
\p  
\v 18 Nukwambirani\f + \fr 18:18 \ft Ona 16:19.\f* kweli kuwa kila camulungánisa conse mulumwengu‑mu, cilunganisiwa novyo binguni. Na kila camwasánisa conse\f + \fr 18:18 \ft Kigeregu: “kila kinu camufunga conse”.\f* mulumwengu‑mu, cikwasanisiwa novyo binguni. 
\p  
\v 19 Tena nukwambirani kweli kuwa, wawiri kati yenu, mukikubaliyana kunlebela Mwenyezimungu shauri mojawapo mulumwengu‑mu, cikuna noco, julu ya Baba wangu ári binguni.  
\v 20 Konta pawakusanyika wawiri au watatu kwa zina rangu omi, niwapo kati yawo.” 
\s1 Kuhusu kuswamii 
\p  
\v 21 Sambi, Peduru akinfika karibu, akindairi: “Mwenye, akinikosera mwenzangu inilazimu ninswamii mpaka mara nyengapi? Mpaka mara saba?”  
\v 22 Insa akinjibu: “Sisema mpaka mara saba, ila nisema mpaka sabini mara saba!  
\v 23 Ndimana ufalume wa binguni ulandana na nfalume mmoja asakire kuwalangirana nawo mali watumisi wake.  
\v 24 Paanzire kuwalangirana nawo, wakinjisira cadeni mmoja akiwiriwa talanta\f + \fr 18:24 \ft Talanta ndi zina ra nzuruku wa mida inti ya Iziraeli na Arabiya. Talanta moja ndi nzuruku waakiripiwa munu nkolakazi myaka shirini. Ndimana munu ire kanawo deni ulu yawenye!\f* alufu kumi.  
\v 25 Kwa kuwa aawere nawo cakuripa, nfalume ire akilamula ntumisi ire ozanyiwe, pamoja na nkawake, wanawe, na vinu vyake piya, iripiwe deni ire.  
\v 26 Ntumisi ire, nakugwa akikokora mbere yake, akamba: ‘Iwa na imani nami, nukuripa piya deni.’  
\v 27 Nfalume ire, kwa kummonera utungu ntumisi ire, akimwasa, akinswamii deni yake.  
\v 28 Na paalawire pare, noire ntumisi ire kansingana ntumisi mwenziwe wammwira kontu amusini\f + \fr 18:28 \ft Kigeregu: “denari miya”. Ndi nzuruku waakiripiwa nkolakazi kutwa moja. Ndimana munu ire kanawo deni aba.\f*. Noparepare akinkola, akinpota, akimwambira: ‘Niripe nzuruku wangu!’  
\v 29 Basi ntumisi mwenziwe ire, nakugwa akinlebela akamba: ‘Iwa na imani nami, nukuripa.’  
\v 30 Fala iye aasakire anta kinu, akilawa, akintayisa nkalaboshu mpaka aripe deni yake ire.  
\v 31 Basi watumisi wenziwe ware pawawonire mambo akunire are, wakisikitika pakulu futi, wakuka wakimwambíra mwenye wawo piya akunire are.  
\v 32 Noparepare, mwenye wawo ire nakumwita ntumisi ire, akimwambira javi: ‘Uwe kuwa ntumisi mbaya! Deni yako piya nukuswamii konta kunilebela.  
\v 33 Aukijuzi uwe novyo kummonera utungu mwenziwo kamba vyanukuwonere omi?’  
\v 34 Basi mwenye wawo ire akimiwe pakulu, akimpereka ka wenye kuhukumu, mpaka aripe deni yake ire piya.\f + \fr 18:34 \ft Kusema kweli, ntumisi ire ajuzi kwikala mainsha ake piya nkalaboshu konta aana namuna ya kuripa deni ire.\f* 
\v 35 Basi ndi kamba Baba wangu ari binguni vyaasaka kukutendani, ikiwa amuwaswamiire wenzenu ka moyo radi.” 
\c 19  
\s1 Insa afunda kuhusu talaka 
\p  
\v 1 Insa pesire usowezi ure, kalawa Galileya koka makaya a Yudeya, kuloka Yordani.  
\v 2 Wanu wengi wawenye wakinfulata, na noko iye akiwaponesa walwere. 
\p  
\v 3 Iwa Mafarizeu wakimukira kwa kumyerera, wakindairi: “Mwaja! Halali nlume kuntaliki nkawake kwa sababu mmojawapo?”  
\v 4 Iye kajibu kaamba: “Aya\f + \fr 19:4 \ft Ona Mwanzo 1:27.\f* ísema kuwa tangu mwanzo, Mwenyezimungu pamumbire nlume na muka, eyo aya‑yo amufyomire?  
\v 5 Novyo akamba\f + \fr 19:5 \ft Ona Mwanzo 2:24.\f* kuwa nlume ájuzi kumwasa wawaye na mamaye, alungana na nkawake, wó‑wawiri wakuwa mwiri mmoja. Sinovyo?  
\v 6 Kwa javyo, awawa wawiri tena, ila ukuwa mwiri mmoja. Basi, calungánise Mwenyezimungu conse, mwanadamu asasanise.”  
\v 7 Ewo wakindairi tena: “Sambi, mbena nabii Musa kamuru kuntaliki muka na kumwasa?”  
\v 8 Insa akiwajibu: “Nabii Musa kakuhurusuni kuwasa waka wenu kwa sababu ya myoyo yenu kuwa migumu\f + \fr 19:8 \ft “Myoyo kuwa migumu” mana ake ndi myoyo saina pendo.\f*. Fala tangu mwanzo aiwere javyo.  
\v 9 Nukwambirani kweli kuwa kila mwenyé kumwasa nkawake, saíri kwa sababu ya uzinzi, kuka kunlomba muka mwengine, kankuzinga.”  
\v 10 Wanafunzi wake ware wakamba javi: “Ikiwa ndi javyo nlume na nkawake, aipo faida yakulomba.”  
\v 11 Iye akiwambira: “Wala sipiya wakubali usowezi‑wu, ila wenye kujanliiwa na Mwenyezimungu.  
\v 12 Kamana wawapo macande kwa kipongorero cawo, wawapo macande wengine watendiwe javyo na wanu, na wawapo macande wengine wakuritenda wanyewe kwa sababu ya ufalume wa binguni\f + \fr 19:12 \ft Wakwambiwa watowa kulomba kwa sababu ya kumwabudu na kuntumika Mwenyezimungu.\f*. Mwenyé kukubali kinu‑ci, akubali!” 
\s1 Insa awajanliya wasimana 
\p  
\v 13 Ikisa, wakijisiwa wasimana ka Insa, awature makono, awalebelele duwa. Wanafunzi wake wakiwenyukira,  
\v 14 fala Insa akamba: “Waseni wasimana‑wo waje kuno, musiwakataze, konta wári kamba ewo ufalume wa binguni ndi wawo.”  
\v 15 Nakwisa kuwatula makono\f + \fr 19:15 \ft “Kuwatula makono’ ndi alama yakulebelela duwa. \f*, akilawa mahala pare. 
\s1 Nnemba tajiri 
\p  
\v 16 Sambi, munu mmoja akimukira Insa, akindairi: “Mwanlimu! Cema ndi cepi canijuzi kutenda nipate mainsha a milele?”  
\v 17 Iye akimwambira: “Mbena unidairi kuhusu cema caujuzi kutenda? Mwema mmoja tu basi. Uwe ukisakula kuwa na mainsha a milele, fulata ámuri.”  
\v 18 Iye akindairi: “Ámurini?” Insa akisema: “Usiulaye, usizinge, usiwe, usiseme ushahidi wa ulongo,  
\v 19 mwinshimu wawayo na mamayo, na mpende mwenziwo kamba vyauripenda uwe mwanyewe.”  
\v 20 Nnemba ire akamba: “Ezo ámuri‑zo piya ndi zanifulata. Kinani tena cibakire?”  
\v 21 Insa akimwambira: “Ukisakula uwe kamilifu, uka ukozanye vinu vyako, nzuruku uwape masikini. Javyo uriturira ankiba binguni\f + \fr 19:21 \ft “Kuriturira akiba binguni” mana ake ufalume mupya wa binguni na Mwenyezimungu mwanyewe kuwa ndi akiba yako. Nang'aniza Matwaya 6:19-21.\f*. Nakisa uje unifulate.”  
\v 22 Fala nnemba ire paasikire ewu usowezi‑wu, kalawa na uzuni konta ákiwa na mali mengi.  
\v 23 Insa kawambira wanafunzi wake: “Nukwambirani kweli-kwelini kuwa tajiri virigariga kwingira muufalume wa binguni!  
\v 24 Nukwambirani tena: Ngamiya raisi kupita kipenyo ca singano, koliko tajiri kwingira muufalume wa Mwenyezimungu.”  
\v 25 Nakusikira wanafunzi ware, washanga pakulu futi, wakindairi: “Avi, asáka kuvuka\f + \fr 19:25 \ft “Kuvuka” mana ake ndi kupata mainsha a milele.\f* nani?”  
\v 26 Insa akiwanang'aniza, akiwambira: “Ka wanadamu, kinu‑co acikidirika, fala ka Mwenyezimungu, piya vinu vikidirika.”  
\v 27 Nakuwajibu, Peduru kawambira javi: “Ofwe tasa piya, tukufulata uwe. Faida yetu ofwe ndi yepi?”  
\v 28 Insa akiwambira: “Nukwambirani kweli umwe munifúlata-mwe, ulumwengu mupya‑wu, Binadamu wa Binguni paasaka kwikala kiti ca utukufu wake, nomwe novyo mukuja kwikala viti vikulu kumi na viwiri, kumiliki marikolo kumi na mawiri a Iziraeli.  
\v 29 Mwenyé kwasa nyumba, wanduze, walumbuze, wawaye, mamaye, wanawe, au masamba, kwa sababu yangu omi, apata faida mara miya, na ariti mainsha a milele.  
\v 30 Fala wengi wanzire\f + \fr 19:30 \ft “Wengi wanzire” mana ake ndi wanu wakulu.\f* wakuja kuwa mwinsho, na wári mwinsho wakuja kuwa watanzi.” 
\c 20  
\s1 Kinyume kuhusu wakolakazi wa mmasamba 
\p  
\v 1 “Sambi, ufalume wa binguni ulandana na mwenyé masamba, alawire subuu namapema kusikizana na wanu wakakore kazi mmasamba mwake.  
\v 2 Basi, nakusikizana nawo jarajara moja ya parata\f + \fr 20:2 \ft Nzuruku wa jarajara moja ya parata ndi nzuruku waakiripiwa nkolakazi kutwa mmoja.\f* kutwa, akiwapereka kumasamba kwake.  
\v 3 Nakulawa tena ora ya subuu, kawawona wanu wengine wemira pabazari, sawatenda kinu,  
\v 4 akiwambira javi: ‘Ukani nomwe novyo mmasamba, nukupani haki yenu.’ Newo wakúka.  
\v 5 Akilawa tena nsana na ruremba, akitenda novire.  
\v 6 Ikisa tena jironi paalawire, kawasingana wanu wengine wemira, akiwadairi: ‘Mwimira epa kutwa nzima samutenda kazi, sababuni?’  
\v 7 Ewo wakijibu: ‘Hapana munu asikizane nofwe.’ Iye akiwambira: ‘Ukani nomwe novyo mmasamba.’  
\v 8 Pariswere juwa, mwenyé masamba ire kamwambira kapatashi wake javi: ‘Wete wakolakazi piya, uwaripe nshahara wawo, uwanze wajíre mwinsho mpaka wanzire kuja.’  
\v 9 Basi kweli, pawafikire wajíre jironi, kila munu kapokera jarajara moja ya parata\f + \fr 20:9 \ft Jarajara moja ndi nshahara wa kazi kutwa nzima.\f*.  
\v 10 Pawafikire wanzire kuja ware, wakidanizira kuwa wapokera nzuruku mwingi, fala kila mmoja kapokera novyo jarajara moja ya parata!  
\v 11 Pawapokere, wanduguda mwenyé masamba ire,  
\v 12 wamba: ‘Wajire mwinsho‑wa wakola kazi ora moja basi, fala kawatula kuwa sawa‑sawa nofwe, tikorire kazi kutwa nzima, tíkivumirira juwa!’  
\v 13 Fala iye, nakunjibu munu mmoja, kamwambira: ‘Ona rafiki yangu, siri kukupoka shariya. Atisikizane jarajara mmoja ya parata?  
\v 14 Twala cako, uke vyako. Nisaka nimpe mwenziwo wa mwinsho‑yu kamba vyanukupere uwe.  
\v 15 Mwaja! Omi sina haki yakutenda canisaka na nzuruku wangu? Riso rako ribaya konta ya umunu-mwema wangu?’  
\v 16 Kwa javyo wanu wa mwinsho wakuwa watanzi, na watanzi wakuwa wa mwinsho.” 
\s1 Insa asema mara ya tatu kifo na kufufuka kwake 
\p  
\v 17 Insa paakikwera kuka Yerusalemu, kaweta cembe wanafunzi wake munjira akiwambira javi:  
\v 18 “Sikirizani! Epa tankukwera Yerusalemu. Eko, Binadamu wa Binguni akuka kugabiziwa wakulungwa wa dini na wanlimu wa shariya, newo wanhukumu olaiwe.  
\v 19 Wampereka ka Sawari-Mayahudi, wanshupe, ebiwe viboko, na agomezeriwe pansalaba. Na suku ya tatu afufuriwa.” 
\s1 Mama ya wana wa Zebedeyu awalebelela 
\p  
\v 20 Sambi, muka wa Zebedeyu na wanawe akuka mpaka karibu ya Insa, akikokora mbere yake akinlebela kinu.  
\v 21 Insa akindairi: “Usakani?” Iye akinjibu: “Ona, amuru wanangu wawiri‑wa wekare muufalume wako, mmoja akwikare nkono nriro wako na mwengine nkono sonto.”  
\v 22 Insa akinjibu, akamba: “Anta camulebela, amwijiwa. Mukidiri kunywa kaneka yangu\f + \fr 20:22 \ft “Kunywera kaneka” mana ake kukuna mashaka.\f* canisaka kunywa omi?” Ewo wakinjibu: “Tikidiri.”  
\v 23 Insa akiwambira: “Ndi kweli mukunywa kaneka yangu. Fala kunikala nkono nriro au nkono sonto, sina ídini. Ila wenye kwikala watengezériwa na Baba wangu.”  
\v 24 Wanafunzi kumi wengine ware, pawasikire javire, wakiwakimwira ware wawiri munu na nduye.  
\v 25 Fala Insa akiweta, akiwambira: “Mukwijiwa kuwa mafalume wa mataifa wawatawala wanu, na wakulungwa wawa nawo mamulaka julu yawo.  
\v 26 Falakini kwenu umwe sivyaviri. Ila, kati yenu, asakúla kuwa nkulu onse, awe ntumisi wenu,  
\v 27 na kati yenu asakúla kuwa ntanzi onse, awe ntwana wenu.  
\v 28 Ndi kamba Binadamu wa Binguni aajire kutumikiriwa, ila atumike na apereke mainsha ake awavushe wanu wengi.” 
\s1 Insa awaponesa vipofu wawiri 
\p  
\v 29 Insa na wanafunzi wake, pawalawire Yeriko, wanu wengi wakinfulata.  
\v 30 Sambi, wekala nanyenje ya njira vipofu wawiri. Pawasikire kuwa Insa kankupita, wafula uto, wakamba: “Mwenye mwana wa Daudi, tiwonere utungu!”  
\v 31 Wanu ware wakiwenyukira wanyamare. Fala ewo wakizidi kufula uto: “Mwenye, Mwana wa Daudi! Tiwonere utungu!”  
\v 32 Pawemire, Insa akiweta akiwadairi: “Musaka nukutendeni mwaja?”  
\v 33 Ewo wakijibu: “Mwenye, tisaka tiwone! Tiponese maso etu!”  
\v 34 Insa, kwa kuwawonera utungu, akiwakumbula maso awo. Kwa mpunde noure, ewo wakiludira kuwona, wakinfulata Insa. 
\c 21  
\s1 Insa akwingira Yerusalemu kwa sherehe 
\p  
\v 1 Insa na wanafunzi wake wári karibu ya Yerusalemu, wakifika Betifage pamwango wa Mizaituni. Insa akiwatuma wanafunzi wawiri, akiwambira:  
\v 2 “Ukani kaya íri mbere yenu ire. Nakufika, múnsingana buru mmoja kafungiriwa pamoja na mwanawe. Munfungure, muje naye.  
\v 3 Akilawírira wakukwambirani kinu, mwambireni kuwa: ‘Buru‑yu ansakula Mwenye’, basi iye akwasani mukuja nawo.”  
\v 4 Evi vikuna novire ipate utimiziwe usowezi waâsemire nabii mmoja akamba: 
\b  
\q1  
\v 5 “Mwambireni mwari wa Ziyoni\f + \fr 21:5 \ft “Mwari wa Ziyoni” ndi wenye kaya ya Yerusalemu.\f*: 
\q1 ‘Mmone nfalume wako kankuja kwako, 
\q1 kankuja na imani, ampandire buru, 
\q1 kankuperekiwa na kaburu katoto, 
\q1 mwana wa nyama mpingi!’ ”\f + \fr 21:5 \ft Ona Izaya 62:11; Zagariya 9:9.\f* 
\b  
\m  
\v 6 Basi wanafunzi ware woka, watenda sawa‑sawa kamba Insa vyawatumire.  
\v 7 Waja naye buru ire pamoja na kaburu katoto kare, wakitandika nguwo zawo. Insa akikala julu yake.  
\v 8 Junudi ya wanu wengi wakitandika nguwo zawo munjira. Wanu wengine wakisinja makuti a mitende, wakitandika munjira.  
\v 9 Na makundi a wanu wákiwa mbere na wákiwa nyuma, wakipaza nyimbo, wakamba: 
\q1 “Hozana\f + \fr 21:9 \ft “Hozana” mana ake “asifiwe”.\f* Mwana wa Daudi! 
\q1 Bora ári kuja kwa zina ra Mola! 
\q1 Hozana julu mbinguni!” 
\m  
\v 10 Insa, pengire Yerusalemu, wanu piya kaya ire wakifazaika, wakamba: “Eyu munu‑yu nani?”  
\v 11 Wanu ware wakisema: “Eyu ndi nabii Insa, wa Nazareti inti ya Galileya!” 
\s1 Insa awatuwisa wanu nNyumba Takatifu 
\p  
\v 12 Sambi, Insa akingira nNyumba Takatifu, akiwatuwisa piya wakiuzanya na wakiuza vinu nNyumba Takatifu. Akipidulanga meza za wacuruzi, pamoja na viti vya wakiuzanya mapomba.  
\v 13 Ikisa akiwambira: “Yândikiwa\f + \fr 21:13 \ft Ona Izaya 56:7.\f* javi: ‘Nyumba yangu ikuja kwitiwa nyumba ya duwa.’ Fala umwe mutenda jonga ra wevi.”  
\v 14 Nnyumba Takatifu nomo, wanjisira vipofu na wakuremala, iye akiwaponesa. 
\p  
\v 15 Kweli, wakulungwa wa dini na wanlimu wa shariya wawona matajabisa atendíre, na wawawona wasimana nNyumba Takatifu wakipaza nyimbo, wakamba: “Hozana Mwana wa Daudi!” Kwa javyo, ewo wakikimiwa,  
\v 16 wakimwambira: “Kwankuwasikira ewa cawamba?” Insa akiwajibu: “Aye, aya\f + \fr 21:16 \ft Ona Zaburi 8:2.\f* isema javi: 
\b  
\q1 ‘Kanywa za wasimana watoto na wakujiji, zilavya kutukuza kwema.’ 
\m Amunafyoma?” 
\b  
\p  
\v 17 Nakuwasa, akilawira panja, akuka Betaniya, akilala noko. 
\s1 Muti saupa 
\p  
\v 18 Subuu namapema, Insa paakiludi akuka kaya ulu, ínkola njala.  
\v 19 Akiwona nfigu munjira, akúka mpaka nopo, fala aasingane kinu ila masamba tu basi. Akisowerera: “Cisipe tena kisumo milele!” Kwa noure mpunde ure, nfigu ure ukumiliya.  
\v 20 Nakuwona wanafunzi washanga, wakamba: “Namunani kwa mpunde nowu vyaumiliye nfigu‑wu?”  
\v 21 Nakujibu Insa akiwambira: “Nukwambirani kweli, mukitumaini bila dana, amutenda vyanitendire nfigu‑wu basi, anta na mukisowerera ewu mwango‑wu mukamba: ‘Somoka ukaritose mbahari’, vikuna novyo.\f + \fr 21:21 \ft Usowezi wa Insa mana ake ndi munu mwenyé kuntumaini Mwenyezimungu sana, tafauti isaka kuwa yonse yakuwa kamba mwango, iye amariza. \f* 
\v 22 Na piya camulebela conse kwa duwa, mukamini, múpata.” 
\s1 Ushinda wa mamulaka a Insa 
\p  
\v 23 Insa pengire nNyumba Takatifu, wakulungwa wa dini pamoja na wazee wa Mayahudi wakinfika karibu kuno akifunda, wakindairi: “Evi vinu‑vi akutendesa mamulakani? Nani akupere eya mamulaka‑ya?”  
\v 24 Insa akijibu, akiwambira: “Nomi novyo nukudairini kinu kimoja. Neco mukinijibu, nomi novyo nukwambirani mwenyé mamulaka anitendesa evi vinu‑vi.  
\v 25 Koziwa ka Yahaya kukiwa ka mamulaka a nani? A binguni\f + \fr 21:25 \ft Mamulaka ka kulawa binguni sawa‑sawa na kwamba mamulaka a kulawa ka Mwenyezimungu.\f* au a wanadamu?” Ewo wakikaidiyana watupu, wakamba: “Epa, tikamba: ‘A binguni’, atambira: ‘Sambi mbena amunkubali?’  
\v 26 Na tikamba: ‘A wanadamu’, tiwopa wanu konta piya wankubali Yahaya ndi nabii wawo.”  
\v 27 Basi wakinjibu Insa, wakimwambira: “Atijiwa!” Na iye novyo akiwambira: “Basi, anta omi sukwambirani mamulaka a nani anitendesa evi vinu‑vi!” 
\s1 Kinyume kuhusu wana wawiri 
\p  
\v 28 “Umwe muwonaja? Mwananlume mmoja ákiwa na wana wawiri. Akinfika wakwanza, akimwambira: ‘Mwanangu, uka rero ukakore kazi masamba.’  
\v 29 Iye nakujibu, kaamba: ‘Sisaka!’ ikisa akitubiya akuka.  
\v 30 Akinfika wapiri, amwambira novire, fala iye nakujibu kaamba: ‘Nukuka Baba!’ fala okire.  
\v 31 Kati ya wawiri ware, atendire vyakumwajibu wawa yawo ndi wepi?” Ewo wamba: “Mwana wakwanza.” Insa akiwambira javi: “Nukwambirani kweli kuwa warípisi nsoko na mareba walongorera mbere yenu kwingira muufalume wa Mwenyezimungu.  
\v 32 Kamana Yahaya mwenyé Koza kaja kwenu kwa njira ya shariya, fala amunkubali. Novyo-sivyo, warípisi nsoko na mareba wankubali. Na ingawa muwona, mwinsho amutubiye mukinkubali.” 
\s1 Kinyume kuhusu masamba a uva na warimi wabaya 
\p  
\v 33 “Sikirizani kinyume cengine: Ákiwepo munu mmoja mwenyé nyumba karima masamba a uva, akijengera sereka. Nkati mwake akisimba pondo, akijenga nnara, masamba are akiwemisira warimi, akisafíri.  
\v 34 Paifikire karibu ya mavuno, kawatuma watumisi wake ka warimi ware, wakatware visumo vyake.  
\v 35 Warimi ware wakiwakola watumisi wake ware: mmoja wakimwibiya, mwengine wakimulaya, na mwengine wakimpanja na mawe.  
\v 36 Mwenyé masamba ire akiwatuma tena watumisi wengine, wengi futi zaida ya wakwanza ware. Newo wakiwatenda novire.  
\v 37 Mwinsho akintuma mwanawe, akiwaza javi: ‘Mwanangu‑yu wamwinshimu.’  
\v 38 Fala warimi, pawammonire mwanawe ire, wakambirana watupu: ‘Noyu‑yu ndi asaka kuriti, tukeni timulaye, tinriti!’  
\v 39 Basi, wakinkola, wakimwefya nyuma ya mpaka wa masamba a uva are, wakimulaya.  
\v 40 Paasaka kuja mwanyewe masamba are, warimi ware awatendaja?”  
\v 41 Ewo wanjibu: “Visomi wabaya‑wo, awamariza nfululu na masamba‑wo awemisira warimi wengine, wakuwa wakumpa visumo wakati wa mavuno.”  
\v 42 Insa akiwambira: “Mwaja? Amufyomire Mandiko\f + \fr 21:42 \ft Zaburi 118:22-23.\f* kuwa: 
\b  
\q1 ‘Riwe rawafezeyire wajengi, 
\q1 ndi riwere maalumu ra pamembe ya nyumba. 
\q1 Kinu‑ci akunisha ndi Mola, 
\q1 na citajabisa mmaso mwetu!’ 
\b  
\m  
\v 43 Ndimana nukwambirani kuwa muvuriwa ufalume wa Mwenyezimungu, wapewa wanu wengine wakupa visumo vya ufalume‑wo.  
\v 44 Na asáka kugwira julu ya eri riwe‑ri, avunjiwa-vunjiwanga, na warisáka kungwirira onse asaika atenda ufu.”  
\v 45 Wakulungwa wa dini na Mafarizeu, pawasikire eci kinyume‑ci, wereriwa kuwa kankuwamba ewo.  
\v 46 Wakisaka kunfunga, fala wawopa wanu konta wakintula kuwa nabii wawo. 
\c 22  
\s1 Kinyume kuhusu jambo ra harusi 
\p  
\v 1 Mara nyengine, Insa akiwajibu akiwasowerera kwa kinyume, akamba:  
\v 2 “Ufalume wa binguni ulandana na nfalume mmoja atengeze harusi ya mwanawe.  
\v 3 Katumiza kuweta warifíwe kujambo, fala awasakire kuja, kú!  
\v 4 Akiwatuma watumisi wengine tena, akamba: ‘Warifíwe wambireni javi: “Onani! Jambo rangu nisa kutengeza, ng'ombe na micamba isinjiwa futi, vinu piya viwa tayari. Njoni kujambo!” ’  
\v 5 Fala warifíwe ware awayeriwe, woka vyawo: mmoja koka masamba kwake, mwengine koka kucuruza vinu vyake,  
\v 6 na wengine wakiwakola watumisi ware, wakiwatabisha, wakiwolaya.  
\v 7 Kwa javyo, nfalume ire akikimiwa, akiwatuma masurudadu wake wakiwolaya visomi ware, nakisa wakitaya moto kaya yawo ire.  
\v 8 Ikisa, akiwambira watumisi wake: ‘Epa jambo riwa tayari, fala warifíwe ndi sawari wanu.  
\v 9 Basi ukani mmasimana-manjira. Piya wamusaka kuwansingana onse warifuni waje kuharusi kuno.’  
\v 10 Nakulawa watumisi ware woka munjira mure, wawajumanisa wawasimanane nawo piya, wabaya kamba wema. Mandowa are warifíwe wakijala bunga-bunga-bunga. 
\p  
\v 11 Fala nfalume ire, pengire mmandowa mure kuwawona warifíwe ware, kammona munu mmoja savarire mavazi a paharusi.  
\v 12 Iye akimwambira: ‘Rafiki yangu, kwingira mwaja emu sauna mavazi a paharusi?’ Iye akinyamala ndu.  
\v 13 Basi nfalume ire akiwambira watumisi wake: ‘Nfungeni maulu na makono, munsukure mumwefye panja pakisi‑po! Epo ndi pooka kurira na kutafuna meno.’\f + \fr 22:13 \ft Mwananlume savarire mavazi a paharusi ire kalaviriwa panja konta aamopire nfalume.\f* 
\v 14 Basi, wengi ndi wetiwa, fala watondoriwa ndi aba!” 
\s1 Mwaha kuhusu kuripa nsoko 
\p  
\v 15 Nakulawa pare, Mafarizeu wakitenda mpango wakunkoresa Insa kwa usemi.  
\v 16 Kwa javyo, wakiwapereka wanafunzi wawo pamoja na wa kinya Herodi, wakuka wakindairi: “Mwanlimu! Tukwijiwa kuwa uwe kuwa múkweli na ufunda njira ya Mwenyezimungu ka ukweli, aumopa munu asaka kuwa onse, konta aunang'aniza munu caari.  
\v 17 Kwa javyo, tambire mawoni ako. Iwapo haki ya kunripa nsoko Kaisari \f + \fr 22:17 \ft Kaisari ákiwa Imperadori (nfalume nkulu) wa Roma na piya inti zire.\f* au aipo?”  
\v 18 Insa kwa kwijiwa ubaya wawo, akiwambira: “Manafiki, mbena muniyerera?  
\v 19 Nolotereni kuno jarajara ya nsoko‑yo.” Ewo wakija nawo jarajara moja, wakimpa.  
\v 20 Iye akiwadairi: “Ewu uso‑wu na mandiko‑ya a nani?”  
\v 21 Wakinjibu: “Vya Kaisari.” Iye akiwambira: “Basi, ca Kaisari mpeni Kaisari, na ca Mwenyezimungu mpeni Mwenyezimungu!”  
\v 22 Pawasikire javire wakishanga dwaraa. Wakimwasa, wakuka vyawo. 
\s1 Mwaha kuhusu ukweli wa kufufuka 
\p  
\v 23 Noire suku ire, wafika karibu ya Insa Masaduseu, wenye kusema kuwa kufufuka akupo, wakindairi javi:  
\v 24 “Mwanlimu! Nabii Musa kaamba kuwa ikiwa nlume kafwa bila kupongola naye nkawake, nduye ajuzi anjemele nankweli‑yo, filihali apongore naye, alunga rikolo ra nduye.\f + \fr 22:24 \ft Ona Kumbukumbu 25:5.\f* 
\v 25 Kamana kati ya ofwe wana saba, wakwanza kanlomba, akifwa. Kwa kuwa aapongore naye mwana, nkawake akilombiwa na nduye.  
\v 26 Vikuna novyo na nduye wapiri, na watatu, mpaka wo saba.  
\v 27 Mwinsho ya piya ware, na muka ire akifwa.  
\v 28 Sambi, suku ya kufufuka wafwi, aja kuwa nlumake ndi wepi? Kamana piya ware wânlomba!”  
\v 29 Insa akiwajibu, akiwambira javi: “Umwe mupoteya konta amwijiwa Mandiko wala uwezo wa Mwenyezimungu!  
\v 30 Kamana wafwi pawaja kufufuka awalomba wala awalombiwa, wakuwa kamba malaika wari binguni.  
\v 31 Na nkati ya kufufuka ka wafwi, vyamwâmbiriwe na Mwenyezimungu, akamba:  
\v 32 ‘Omi niwa Mwenyezimungu wa Iburahima na Mwenyezimungu wa Izaki na Mwenyezimungu wa Yankubu.’\f + \fr 22:32 \ft Ona Kulawa 3:6,15-16.\f* Amufyomire javi? Basi Mwenyezimungu siyo Nlungu wa wafwi, ila wári hai!”  
\v 33 Wanu ware, pawasikire javire, watajabu kufunda kwake kure. 
\s1 Mwaha kuhusu ámuri ulu 
\p  
\v 34 Mafarizeu, pawasikire kuwa Insa kawanyamaza Masaduseu, wakijumana novyo pamoja.  
\v 35 Kati yawo, mmoja ákiwa mwijiwifu wa shariya. Kwa kumyerera, akindairi Insa javi:  
\v 36 “Mwanlimu, ámuri ulu nkati ya shariya ndi yepi?”  
\v 37 Insa akinjibu: “Mpende Mola, Mwenyezimungu wako, kwa moyo wako piya, kwa roho yako piya na kwa ankili zako piya.\f + \fr 22:37 \ft Ona Kumbukumbu 6:5.\f* 
\v 38 Eyi ndi ámuri ulu na yakwanza.  
\v 39 Na yapiri ilandane neyi: ‘Mpende mwenziwo kamba vyauripenda mwanyewe.’\f + \fr 22:39 \ft Ona Walawi 19:18.\f* 
\v 40 Ezi ámuri mbiri‑zi zifindikiriwa Taureti piya na vyawâfundire minabii.” 
\s1 Mwaha kuhusu Almasihi na Daudi 
\p  
\v 41 Pawajumane Mafarizeu pamoja, Insa akiwadairi, akamba:  
\v 42 “Umwe mwankuwona mwaja kuhusu Almasihi? Iye mwana\f + \fr 22:42 \ft Kigeregu ifasuliwa “mwana”. ‘Mwana’ mana ake siyo kupongola mwana basi, na rikolo piya “mwana”.\f* wa rikolo ranani?”  
\v 43 Ewo wakijibu: “Wa rikolo ra Daudi!” Iye akiwambira: “Sambi, kwa nguvu za Roho Takatifu, Daudi kamwita ‘Mwenye wangu’. Mwaja? Konta Daudi kaamba: 
\b  
\q1  
\v 44 ‘Mola kamwambira Mwenye wangu: 
\q1 Ikala nkono nriro wangu, 
\q1 mpaka niwature maaduwi wako sini ya kumaulu kwako!’\f + \fr 22:44 \ft Ona Zaburi 110:1.\f* 
\b  
\m  
\v 45 Basi, ikiwa Daudi kamwita ‘Mwenye wangu’, aawája mwana wa rikolo rake?”\f + \fr 22:45 \ft Mana ake ndi javi: Mayahudi wakinrindira kuja nlongozi nkulu, ujukulu wa Daudi, wakwitiwa Almasihi, aja kuwavusha wanu wake. Insa kankwamba kuwa iye yeka yake basi kapunda kuwa mwana wa rikolo ra Daudi.\f* 
\v 46 Na awerepo munu akidirire kumwambira kinu. Tangu noyo suku‑yo, aalawirire tena wakushubutu kundairi kinu. 
\c 23  
\s1 Insa awalaumu Mafarizeu na wanlimu wa shariya 
\p  
\v 1 Sambi, Insa akisowera na junudi ya wanu pamoja na wanafunzi wake,  
\v 2 akamba: “Wanlimu wa shariya na Mafarizeu wekala kiti ca nabii Musa.\f + \fr 23:2 \ft “Wekala kiti ca nabii Musa” mana ake wafunda na mamulaka ya Musa.\f* 
\v 3 Kwa javyo, fulatani na timizani piya vyawari kukwambirani. Fala asani kufulata vitendo vyawo, konta ewo cawasema sicawatenda.  
\v 4 Wafunga mizigo yakuremera wawatika wanu mmaweya, fala ewo awasaka kusukula anta na cala kimoja.  
\v 5 Ewo watenda vitendo vyawo ipate wawoniwe na wanu. Wakurisa irizi zawo na wakongeza manyanyavu a malupindo awo.\f + \fr 23:5 \ft Watenda javire ipate wejiwikane kamba wanu wakushika dini pakulu.\f* 
\v 6 Kuwajibu kwikala mahala bora mmajambo na viti vya inshima mmasinagoga\f + \fr 23:6 \ft Viti vya inshima mmasinagoga na swafa yakwanza nsikiti sawa‑sawa.\f*.  
\v 7 Kuwajibu wenshimiwe mwawapita mmabazari, na viwajibu wanu wawete wanlimu.  
\v 8 Fala umwe musiwase wanu kukwitani ‘wanlimu’ kamana mwanlimu wenu mmoja basi, umwe piya muwa munu na nduye,  
\v 9 wala mulumwengu‑mu musimwite ‘Baba’ munu asaka kuwa onse\f + \fr 23:9 \ft Insa awakataze wanu kuweta wawa zawo “baba” ila kakataza kuweta “baba” wakulungwa wa dini.\f*, kamana Baba wenu ndi mmoja basi, ári mbinguni.  
\v 10 Wala wasukwiteni mafundi, kamana fundi wenu ndi mmoja basi, Almasihi.  
\v 11 Nkulungwa kati yenu awe ntumisi wenu.  
\v 12 Basi munu wakuriremeresa mwanyewe aveyesiwa, na mwenyé kuriveyesa mwanyewe, aremeresiwa.” 
\p  
\v 13 Insa akiwambira tena: “Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu, manafiki, mulaniwe! Mufunga nryango wa ufalume wa binguni mbere ya wanu. Amwingira wala amuwasa wengire wenye kusakula kwingira.  
\v 14 \f + \fr 23:14 \ft Mandiko mengine a mida aipo aya 14: [Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Munyang'anya manyumba a manankweli, na kuritula kuwa wanu wema mukilebela duwa nrefu-nrefu. Basi kwa sababu ya javyo, mukuja kuhukumiwa pakulu koliko wengine ware.] Ona Luka 20:47.\f* 
\v 15 Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Mupita mbahari na kungulu mumpate munu munsilimise dini yenu. Fala mukimpata, muntenda kuwa mwana wa Jahanamu mara mbiri zaida koliko umwe.  
\v 16 Umwe walongozi sawawona, mulaniwe! Musema kuwa: ‘Alapíra mahala takatifu kilapo‑co sico kinu, ila alapíra oru íri mahala takatifu ire, kilapo‑co ndi ca ukweli.’  
\v 17 Wajinga sawawona! Epo kinu bora ndi cepi? Oru au mahala patendesa oru kuwa takatifu?  
\v 18 Na musema kuwa: ‘Alapíra uralu wa kafara, sikinu, fala alapíra kafara íri julu ya uralu, kilapo‑co ndi cakweli.’  
\v 19 Wanu sawawona! Kinu bora ndi cepi? Kafara au uralu utenderiwa kafara ikiwa takatifu?  
\v 20 Basi, alapíra uralu, alapira uralu na ciri pajulu ya uralu.  
\v 21 Alapíra mahala takatifu, alapira mahala‑po na Nlungu ári nopo.  
\v 22 Na alapíra bingu, alapira kiti ca utukufu wa Mwenyezimungu na Nlungu ekare kiti cake. 
\p  
\v 23 Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Muwapa wanu zaka anta na vinu vya manukatu: safarãu, bizari, na loru. Fala mukwasa vinu bora pakulu vya shariya: haki, huruma, na uwaminifu. Evi ndi vinu vyamujuzi kutimiza, musase.  
\v 24 Walongozi sawawona! Umwe munsuja bwilimwiti fala mummiza ng'ombe\f + \fr 23:24 \ft Kigeregu: “ngamiya”.\f*! 
\p  
\v 25 Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Kiyungu na finga mukosa kunja, fala nkati mwijala ukoko wa vinu vya unyang'anyi na wájibu mbaya.  
\v 26 Nfarizeu sauwona! Kiyungu anza kosa nkati ipate na kunja kusitawi novyo. 
\p  
\v 27 Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Umwe mulanda makaburi a kupakiwa kinambo akusitawiziwa panja\f + \fr 23:27 \ft Wakati wa Insa, Mayahudi wakipakanga makaburi kinambo mmaluwanja ipate wanu wasisiyanikire kukumbula. Mida‑po munu akikumbula kaburi aakiwa tuhara.\f*, iri filihali nkati muwa makongolo a wafwi, mwijala takataka na ucafu.  
\v 28 Na umwe novyo, kunja muwoniwa na wanu kamba wenye shariya, iri filihali nkati yenu wijala unafiki na vitendo vyakuvunja shariya. 
\p  
\v 29 Umwe wanlimu wa shariya na Mafarizeu manafiki, mulaniwe! Mujengera makaburi a minabii na mupamba kusitawiza makaburi a wanu wa shariya.  
\v 30 Mukwamba: ‘Tinainshi enzi za wazee wetu, atingari kujumulana nawo kutawanya damu ya minabii!’  
\v 31 Basi, kwa javyo murolota wanyewe kuwa muwa vining'ini vya ware wawolaye minabii.  
\v 32 Basi timizani kipimo ca ubaya ca babu zenu!  
\v 33 Manyoka, wana wa miraba\f + \fr 23:33 \ft Mafarizeu na manafiki manyoka konta maaduwi, sawa-sawa kamba wakulungwa wawo wa mida.\f*! Munyemaja hukumu ya moto wa Jahanamu?  
\v 34 Kwa javyo, nukuperekerani minabii, wejiwifu, na mafundi. Wamojawapo muwolaya na muwagomezera mmisalaba, wengine muwacapa viboko mmasinagoga mwenu, na muwenenda mukiwalumbata kila kaya.  
\v 35 Kwa javyo ije julu yenu hukumu kwa sababu ya damu ya wenye shariya itawanyike julu ya ardhi, tangu mwanzo kutawanyika ka damu ya Abeli\f + \fr 23:35 \ft Abeli mwana wa Adamu na Hawa. Nang'aniza Mwanzo 4:8.\f*, mwenyé shariya, mpaka na damu ya Zagariya, mwana wa Barakiya wamumulaye nNyumba Takatifu, kati-kati ya mahala takatifu na uralu.  
\v 36 Nukwambirani kweli kuwa wanu wa eci kizazi‑ci, ezi hukumu‑zi zíwapata.” 
\s1 Insa asowera kuhusu kupenda kwake Yerusalemu 
\p  
\v 37 Insa kaamba: “Wanu wa Yerusalemu! Ha, wanu wa Yerusalemu! Wari kuwolaya na kuwapanja na mawe minabii waperekiwe kwawo! Mara nyengapi yanisakire kuwakusanya wana wawo kamba uku vyaawakúsanya wanawe akiwafinika mumbawa zake! Fala umwe amusakire.  
\v 38 Aya basi, kaya yenu‑yo ikuja kutaduka milembe.  
\v 39 Konta nukwambirani kweli kuwa amuniwona tena, kulawa sambi‑pa mpaka suku\f + \fr 23:39 \ft Noyo suku‑yo ndi suku ya Kiyama, suku yaaja kwisuka Insa kulawa binguni kuludira mulumwengu.\f* yamusaka kusema: ‘Asifiwe mwenyé kuja kwa zina ra Mola!’ ” 
\c 24  
\s1 Utuba kuhusu Kiyama 
\s2 Kubushuru ka kudanguka ka Nyumba Takatifu 
\p  
\v 1 Insa, paakilawa nNyumba Takatifu akuka vyake, wanafunzi wake wakinfíka karibu yake, wakimolotera namuna vyaijengiwe nyumba ire.  
\v 2 Insa akiwambira, akamba: “Mwankuwona evi piya‑vi? Nukwambirani kweli kuwa epa hapana riwe ríja kubaki julu ya riwe renziwe, piya abomoriwa.” 
\s2 Tabu na kulumbatiwa 
\p  
\v 3 Insa paakikala pamwango wa Mizaituni, wanafunzi wake wakimukira cembe, wakimwambira: “Tambire vinu-vyo vikuja kukuna rini? Na alamani ya kuja kwake, suku ya Kiyama?”  
\v 4 Insa akiwajibu, akamba: “More-moreni asukuteseni munu,  
\v 5 konta wengi wakuja kwa zina rangu, wakamba: ‘Omi ndi Almasihi’, na wawatesa wanu wengi.  
\v 6 Umwe mukuja kusikira habari na utesi wa vita. Novyo-sivyo musope. Konta evyo vinu-vyo lazima vikune. Fala siyo kuwa ndi suku ya Kiyama.  
\v 7 Taifa ikuja kutenda vita na taifa nyengine, ufalume mmoja na ufalume mwenziwe. Cikuja kupita kitikansi pamoja na njala mahala mwingi mwawenye.  
\v 8 Evi vinu‑vi piya ndi kamba mwanzo wa malwazo a kupongola\f + \fr 24:8 \ft Mwanzo wa malwazo, nfano wake ndi kamba mwanamuka vyaalwaziwa karibu ya kupongola. Basi, na karibu ya suku ya Kiyama ndi novyo.\f*. 
\p  
\v 9 Ewo wakuperekani kutabishiwa na wakuulayani, na mukuja kwiniwa na piya taifa‑zi kwa sababu ya zina rangu.  
\v 10 Wengi wakuja kukosiwa, wengi wakuja kuwapereka wenziwawo kuhukumiwa, na kwinana munu na mwenziwe.  
\v 11 Wakuja kulawirira minabii wengi walongo, wakupita wakiwatesa wanu wengi wawenye.  
\v 12 Kwa sababu ya kongezeka ubaya, kupendana ka wanu wengi kukuja kuwa aba.  
\v 13 Fala mwenyé kuvumirira mpaka mwinsho ndi aja kuvushiwa.  
\v 14 Na eyi habari ya ufalume‑yi ikwereziwa ulumwengu nzima, uwé ushahidi mbere ya kabila‑zi piya. Epo ndi paija kufika suku ya Kiyama.” 
\s2 Tabu ulu 
\p  
\v 15 “Kwa javyo, mukiwona haramu yakutenza uwaribifu mahala patakatifu, kamba vyaâmbire nabii Daniyeli\f + \fr 24:15 \ft Ona Daniyeli 11:31; 12:11.\f* (mwenyé kufyoma onse, ereriwe),  
\v 16 basi sambi wája kuwa Yudeya wajuzi watuwirire mmyango,  
\v 17 ája kuwapo papala ra nyumba yake onse asisuke kutwala kinu nnyumba mwake,  
\v 18 na ája kuwapo mmasamba onse asiludire kukaya kutwala mavazi ake.  
\v 19 Dambi wemite na maametoto wakowesa kwa ezo suku‑zo!  
\v 20 Mulebele duwa ipate kutuwa kwenu kusije kuwa wakati wa kinja au isiwe suku ya sabadu\f + \fr 24:20 \ft Suku ya sabadu ndi suku ya kupumuzika Mayahudi. Suku ya sabadu wakikataziwa na Mayahudi kwenenda.\f*,  
\v 21 konta wakati‑wo ukuja kuwa wa mashaka pakulu futi, mashaka saanapita tangu mwanzo wa ulumwengu mpaka sambi‑pa, wala aaja kupita tena.  
\v 22 Siwere kunukusiwa nozo suku‑zo, aakivuka munu. Fala, kwa sababu ya watondóriwe\f + \fr 24:22 \ft “Watondóriwe” ndi wanu wapendiwe na Mwenyezimungu wapate kunfulata ka ukweli iye pamoja na Almasihi ware.\f*, ezo suku‑zo zikuja kunukusiwa.  
\v 23 Basi, akilawirira munu akukwambirani: ‘Almasihi ndiyu‑pa’, au ‘Ndi ire pare’, musikubali.  
\v 24 Kamana wakuja kulawirira maAlmasihi walongo na minabii walongo. Ewo wakuja kutenda alama ulu na maajuza, wafikirire kuwatesa ware watondóriwe, ikikidirika.  
\v 25 Onani, omi nankukwambirani namapema.  
\v 26 Basi akilawirira munu akukwambirani: ‘Iye kawa pare, paluwanja pare!’, musuke noko. Au: ‘Kawa nnyumba mure’, musikubali.  
\v 27 Konta kamba vyamufahamu kumensa vyakulangaza mashariki mpaka magharibi, ndi vyaasaka kuja kwisuka Binadamu wa Binguni.  
\v 28 Mahala pakufwa nyama apakosa kumota membe\f + \fr 24:28 \ft Kigeregu: “marembo”. \f*.” 
\s2 Kuja ka Binadamu wa Binguni 
\p  
\v 29 Insa kaamba: “Zikipita suku za mashaka‑zo, juwa arija kuwala kukwinukala pi, mwezi auja kuwala, nondwa zisomoka binguni zikigwa, na nguvu za binguni piya zitikinyika.  
\v 30 Basi ikuja kuwoneka julu ya binguni alama ya kwisuka Binadamu wa Binguni. Kwa javyo, zilalamika kabila piya za duniya, ikisa wammona Binadamu akisuka mmawingu binguni, na nguvu pamoja na utukufu pakulu.\f + \fr 24:30 \ft Ona Daniyeli 7:13-14.\f* 
\v 31 Na shauti ulu ya baramanda, iye awapereka malaika wake. Ewo wakiwakusanya waawatóndore iye, kwa kila membe nne za duniya, kwanza mwanzo mpaka mwinsho.” 
\s2 Kinyume ca muti 
\p  
\v 32 “Rifyomeseni kwa nfano wa muti wakwitiwa mmongo\f + \fr 24:32 \ft Kigeregu: “nfigu”.\f*. Mmongo, ukiwa na vitambi viwisi, ukanza kusipuka masamba, mukwijiwa kuwa kinja cifika futi.  
\v 33 Ndi sawa‑sawa novyo. Mukiwona eyo mambo‑yo akikuna, ijiwani kuwa Binadamu kawa karibu, kawa panryango!  
\v 34 Nukwambirani kweli kuwa eci kizazi‑ci acipita saanakuna eyo mambo‑yo piya.  
\v 35 Bingu na ardhi piya vilainika, fala usemi wangu aulainika.” 
\s2 Hapana ejiwa suku yakuludi Insa 
\p  
\v 36 “Na kuhusu suku na wakati wa kukuna novyo vinu-vyo, hapana ejiwa. Awejiwa malaika mbinguni wala Mwana, ila Mwenyezimungu Baba tu basi.  
\v 37 Kamana kamba vyavîkunire wakati wa nabii Nnu, ndi vyavija kukuna pakuja Binadamu.  
\v 38 Nozo suku‑zo, zikuja kuwa kamba vyazikiwa zire suku saanapita mwanalukaya: wanu wakirya na wakinywa, wakilomba na wakilombiwa, mpaka suku yengire nabii Nnu nsafina.\f + \fr 24:38 \ft Mwanalukaya nkulu kapita enzi za nabii Nnu. Ona Mwanzo 7:15 mbere.\f* 
\v 39 Wanu awejiwe, mpaka paajire mwanalukaya nkulu, akiwakumba piya ware. Basi, novyo ndi vyavija kuwa wakati wa kuja Binadamu.  
\v 40 Wakati‑wo wakuwapo wanu wawiri mmasamba, mmoja atwariwa mwengine akwasiwa.  
\v 41 Wanawaka wawiri wakisaya cakurya, mmoja atwariwa mwengine akwasiwa.  
\v 42 Ndimana, rinang'anizíreni konta amwijiwa suku yaasaka kuja Mwenye wenu\f + \fr 24:42 \ft “Mwenye wenu” epa mana ake Mwenye Insa.\f*.  
\v 43 Tulani kuwa mwenyé nyumba, anejiwa wakati wakuja mwivi, nanga kekala kunang'anizira, ásase nyumba yake kupapaturiwa.  
\v 44 Kwa javyo, umwe novyo muwe tayari, kamana wakati samuwáza kuwa Binadamu kankuja, akuja.” 
\s2 Ntumisi wakwamínika na saaminika 
\p  
\v 45 “Ntumisi mwaminifu na wa ankili, wakuwa mwenye wake kantula pakaya, awape wanu wake cakurya na wakati wake, ntumisi‑yo nani?  
\v 46 Heri ntumisi‑yo wakuwa mwenye wake pakuludi, ansingana akitenda javyo!  
\v 47 Nukwambirani kweli kuwa ntumisi‑yo mwenye wake antula kumiliki vinu vyake piya.  
\v 48 Fala ntumisi‑yo, akiwa mbaya, kimoyomoyo akwamba, ‘Mwenye wangu kakawa kuludi’.  
\v 49 Ndimana akwanza kuwebiya wenziwe ware, akirya na akinywa pamoja na warevi.  
\v 50 Mwenye wa ntumisi‑yo paaludi, suku saakinrindira wala wakati sejiwa,  
\v 51 iye anhukumu vibaya futi, na fungu rake antula kundi ra manafiki. Epo ndi paciwa kiriro na kutafuna meno!” 
\c 25  
\s2 Kinyume kuhusu wári kumi 
\p  
\v 1 Insa akamba: “Ufalume wa binguni ukuja kulandana na wári kumi, wasukure kandiyeru zawo, kummwinza mwenye-harusi.  
\v 2 Nkati ya ewo wári‑wo, watanu sawawaza, na watanu wakuwaza.  
\v 3 Basi sawawaza ware wasukula kandiyeru zawo, fala awarisukuze mafuta!  
\v 4 Fala wakuwáza ware warisukuza numba za mafuta na kandiyeru zawo.  
\v 5 Kwa kuwa mwenye-harusi ire kakawa kuja, wári ware piya wanza kusinzira mpaka wakilala.  
\v 6 Usiku kati-kati kukinyanguriwa: ‘Mwenye harusi kankuja! Lawani mumpokerere!’  
\v 7 Noparepare wári ware piya wakilamuka, wakitengeza kandiyeru zawo.  
\v 8 Sawawaza ware wakiwambira wakuwaza ware javi: ‘Timereni mafuta enu‑yo, konta kandiyeru zetu‑zi zankuzimika.’  
\v 9 Wakuwáza ware wakijibu wakamba: ‘Aripo‑ya aatitosha futi kutúmira ofwe nnomwe. Fadari ukani kauzanyiwa konse mukauze mutumire.’  
\v 10 Pawalawire kuka kuuza, akifika mwenye-harusi. Wári waritengeze ware wakingira naye njambo, nryango ukifungiwa.  
\v 11 Ikisa, wári wengine ware pawaludire wakamba: ‘Mwenye, Mwenye, tifungurireni!’  
\v 12 Fala iye akiwajibu akamba: ‘Nukwambirani kweli kuwa sukwijiwani.’  
\v 13 Basi, rinang'anizireni, kamana amwijiwa suku wala wakati wakuja Mwenye\f + \fr 25:13 \ft “Mwenye” epa mana ake Mwenye Insa.\f*!” 
\s2 Kinyume kuhusu watumisi watatu 
\p  
\v 14 “Wakati‑wo ukuja kuwa kamba munu vyaasaka kusafiri, kaweta watumisi wake, kawagabizi mali zake.  
\v 15 Akimpa mmoja talanta\f + \fr 25:15 \ft Talanta ndi nfuko na jarajara.\f* ntanu, mwengine talanta mbiri, na mwengine talanta moja, kila mmoja na uwezo wake. Ikisa akuka vyake.  
\v 16 Kwa mpunde noure, apokerere talanta ntanu ire, kacuruzira na kapata faida ya talanta ntanu.  
\v 17 Apokerere talanta mbiri ire kapata faida ya talanta mbiri.  
\v 18 Fala apokerere moja ire kalawa, kasimba pansi, kafisa nzuruku wapewe na mwenye wake ure.  
\v 19 Bandi ya suku nyingi zawenye, mwenye wa watumisi ire akiludi, wakiwalangirana.  
\v 20 Akija karibu apokerere talanta ntanu ire, akolota nyengine talanta ntanu zire, akwamba javi: ‘Onani Mwenye! Talanta ntanu zamunipere‑zi, nezi nyengine ntanu zanipatire faida.’  
\v 21 Mwenye wake ire akwamba: ‘Kuwa ntumisi mwema na mwaminifu. Bandi yakuwa mwaminifu wa vinu aba, sambi nukugabizi vingi. Ingira ufurahi na mwenye wako!’  
\v 22 Akija karibu novyo apokerere talanta mbiri ire, akwamba: ‘Mwenye, talanta mbiri zamunipere, ezi nyengine mbiri zanipatire faida.’  
\v 23 Mwenye wake ire akwamba: ‘Kuwa ntumisi mwema na mwaminifu. Bandi ya kuwa mwaminifu wa vinu aba, sambi nukugabizi vingi. Ingira ufurahi na mwenye wako!’  
\v 24 Akija karibu novyo apokerere talanta moja ire akwamba: ‘Mwenye, nukwijiwa kuwa kwa munu ngumu, úvuna mahala sauvyarire, ukusanya mahala sautawanye.  
\v 25 Nopa, ndimana nifisa pansi talanta yako, epa kwanawo talanta yako noire.’  
\v 26 Nakujibu mwenye wake ire ansutumu, amwambira javi: ‘Ntumisi mbaya na nfuko! Nivuna mahala sanivyarire, nikusanya mahala sanitawanye! Ukwijiwa javyo?  
\v 27 Ndimana, ukijuzi kutula nzuruku wangu kubanku, nikija nisingane faida yangu.  
\v 28 Basi, mpokeni talanta‑yo, mumpe ire ári nazo talanta kumi ire.  
\v 29 Kamana kila mwenyé kuwa nawo, azidi kupewa kwa wingi. Fala saana, anta aba caári nawo noco, anyang'anyiwa.’  
\v 30 Na ntumisi safãi‑yo, ntuwisireni panja pakisi‑po. Epo ndi pooka kurira na kutafuna meno.” 
\s2 Hukumu ya mwinsho 
\p  
\v 31 “Paaja kwisuka Binadamu wa Binguni, na utukufu wake na piya malaika wakuwa pamoja naye, basi akwikala julu ya kiti ca utukufu wake.  
\v 32 Mbere yake zikusanyika kabila piya. Ikisa iye akuja kuwatanusa munu na mwenziwe, kamba nsunga vyaawatanusa makondoo na mbuzi.  
\v 33 Makondoo áwatula upande wa nkono nriro wake, mbuzi upande wa nkono sonto.  
\v 34 Ikisa nfalume ire awambira wári nkono nriro wake, akwamba: ‘Njoni kuno, wenye kujanliiwa na Baba wangu. Ritini ufalume wamutengezeriwe, tangu mwanzo wa ulumwengu.  
\v 35 Kamana inikola njala, munipa cakurya. Inikola nyotwa, muninywesa maji. Nikiwa myeni, munikaribisha.  
\v 36 Nikiwa diki, munipa cakuvala. Nikiwa nlwere, munilwarisa. Nifungiwa nkalaboshu, muja kuniwona.’  
\v 37 Basi, wanu wa shariya wakinjibu wakamba: ‘Mwenye, rini patukuwonire ikukukola njala tukukupa cakurya? Au ikukukola nyotwa tukukunywesa maji?  
\v 38 Rini patukuwonire uri myeni tukukukaribisha, au uri diki tukukupa cakuvala?  
\v 39 Rini paúkiwa nlwere au nkalaboshu, tikija tukukuwona?’  
\v 40 Nakujibu, nfalume ire akiwambira: ‘Nukwambirani kweli kuwa, kwa kila kinu camuwatendera wanduzangu watoto futi‑wa mmojawapo\f + \fr 25:40 \ft “Wanduzangu watoto” mana ake wanu wakuriyenyekeya.\f*, epo munitendera omi!’ 
\p  
\v 41 Nakisa kawambira novyo wákiwa upande wa nkono sonto ware: ‘Nitanukeni, wanu wakulaniwa. Ukani kuri hukumu ya moto wa milele, moto watengezeriwe Ibilisi pamoja na majini wake\f + \fr 25:41 \ft Kigeregu: “Ibilisi pamoja na malaika wake” fala mana ake malaika‑wo ndi majini.\f*.  
\v 42 Konta inikola njala, amunipere cakurya. Inikola nyotwa, amuninywesire maji.  
\v 43 Nikiwa myeni amunikaribishe, nikiwa diki amunipere cakuvala. Nikiwa nlwere na nifungiwa nkalaboshu fala amujire kuniwona.’  
\v 44 Newo novyo wakijibu wakamba: ‘Mwenye, rini paikukorire njala au nyotwa, au úri myeni, au úri diki, au úri nlwere au ufungiwe, ofwe tikitowa kukuhudumu?’  
\v 45 Iye akiwajibu akamba: ‘Nukwambirani kweli kuwa kila kinu samuntendere wanduzangu watoto futi‑wa mmojawapo, amunitendere omi!’  
\v 46 Basi ewa wakuka kuhukumu ya milele, fala wenye shariya wakuka kumainsha a milele.” 
\c 26  
\s1 Mpango wakumulaya Insa 
\p  
\v 1 Insa paamarize usemi ure piya, wanafunzi kawambira javi:  
\v 2 “Mukwijiwa kuwa ubaki muda wa suku mbiri, ífika suku ya Pashukwa, na Binadamu wa Binguni aperekiwa akagomezeriwe pansalaba.”  
\v 3 Wakati‑wo wakulungwa wa dini pamoja na wazee wa Mayahudi wâjumana pamoja kunyumba ulu ya Kayafa, nkulu wa wakulungwa wa dini,  
\v 4 wakipanga wantese Insa wankore wamulaye.  
\v 5 Fala wakamba: “Tisinkore suku ya sherehe‑yi, isije kulawa vurumãi ya wanu.” 
\s1 Insa apakiwa mafuta akunuwira Betaniya 
\p  
\v 6 Paafikire Insa Betaniya nyumba ya Ansumani camagundula,  
\v 7 mwanamuka mmoja akinfika karibu yake. Insa pekare akirya, mwanamuka ire asukure munringi mafuta akuniwira gali sana, akimmiminira Insa nkiswa.  
\v 8 Wanafunzi wake ware pawawonire javire, wakikimiwa, wakamba: “Eyi hasarani‑yi?  
\v 9 Kamana nanga auzanyiwa nzuruku mwingi wawenye, wapewa masikini!”  
\v 10 Insa pejiwe cawari kuwaza, akiwambira: “Mbena mumwandibu mwanamuka‑yu? Kamana katenda cema kwangu omi.  
\v 11 Konta daima‑zi wamasikini wawa pamoja namwe, fala daima amuja kuwa pamoja nomi.  
\v 12 Eyu mwanamuka‑yu kanimiminira mafuta akunuwira‑ya mmwiri mwangu kwa anzima ya kunitengezera namapema maziko angu.  
\v 13 Nukwambirani kweli kuwa ulumwengu nzima‑wu, kila mahala paisaka kwereziwa Habari Ngema, visemiwa novyo vyaatendire mwanamuka‑yu, kwa kukumbukiriwa kwake.” 
\s1 Yuda alangela kunzungunuka Insa 
\p  
\v 14 Ikisa mmoja wawo kati ya kumi na wawiri ware, wakwitiwa Yuda Shikariyoti, akuka ka wakulungwa wa dini,  
\v 15 akiwadairi: “Nukukugabizini Insa, munipa kinani?” Ewo wakimpa jarajara talatini za parata.  
\v 16 Mwanzo wa noure wakati ure, akisakula nafasi ya kunzungunuka Insa, awagabizi maaduwi wake. 
\s1 Jambo ra Pashukwa 
\p  
\v 17 Suku yakwanza jambo ra mikate saitayiwe furumento, wanafunzi wamúkira Insa wakindairi javi: “Ndepi pausaka tikakutengezere cakurya ca Pashukwa urye?”  
\v 18 Neye akiwajibu: “Ukani mpaka kaya ulu, ka mwananlume mmoja, mukamwambire javi: ‘Mwanlimu katumiza javi: Wakati wangu uwa karibu kufika. Nukuja kwako kutenda Pashukwa pamoja na wanafunzi wangu.’ ”  
\v 19 Wanafunzi ware wakitenda kamba vyawatumiwe na Insa, wakitengeza jambo ra Pashukwa rire. 
\p  
\v 20 Paufikire usiku, Insa kekala pamoja na wanafunzi wake kumi na wawiri kusaka kurya.  
\v 21 Pawakirya, iye akamba javi: “Nukwambirani kweli kuwa piya-mwe mmojawapo anizungunuka.”  
\v 22 Wanafunzi ware wakiuzunika pakulu futi. Kwa kila mmoja akanza kundairi: “Mwenye, unamba omi?”  
\v 23 Iye akijibu, akamba: “Ataire nkono wake pamoja nomi nfinga moja, noyo ndi asaka kunizungunuka.  
\v 24 Ndi kweli Binadamu wa Binguni akufwa kamba vyaasema Mandiko kuhusu iye, fala dambi ire mwenyé kunzungunuka! Fadari anatowa kupongoriwa noyo munu‑yo.”  
\v 25 Basi Yuda mwenyé kunzungunuka, akidairi akamba: “Fala sumi, Mwanlimu?” Insa akinjibu: “Kurisema mwanyewe.” 
\s1 Insa akwanza Jambo ra Kumbukumbu 
\p  
\v 26 Pawakirya, Insa akitwala nkate, nakuntukuza Mwenyezimungu, akimeya akiwapa wanafunzi wake, akisema akamba: “Twalani mutafune, ewu ndi mwiri wangu.”  
\v 27 Nakisa akitwala kikombe, akishukuru novire, akiwapa akisema: “Inywani piya-mwe,  
\v 28 kamana eyi ndi damu yangu yakwakikisha kupatana\f + \fr 26:28 \ft Ona Kulawa 24:8.\f*, damu itawanyike kwa ajili ya wanu wengi ipate waswamiiwe madambi.  
\v 29 Nukwambirani kuwa eci kisumo ca uva‑ci siludira kunywa tena mpaka suku yanisaka kunywa nyipya, pamoja nomwe kati ya ufalume wa Baba wangu.”  
\v 30 Pawesire kwimba nyimbo\f + \fr 26:30 \ft Kwa nfano, kaswaida za Zaburi 113-118.\f*, wakilawa wakuka mwango wa Mizaituni. 
\s1 Insa asema kuwa Peduru akuja kunkana 
\p  
\v 31 Ikisa Insa kawambira wanafunzi wake kaamba: “Umwe piya mubugudika nami usiku wa rero‑wu, kamana yaândikiwa javi: ‘Ninlumiza nsunga, nkonjo wa makondoo wake utawanyika.’\f + \fr 26:31 \ft Ona Zagariya 13:7.\f* 
\v 32 Fala bandi ya kufufuka kwangu, nilongorera Galileya.”  
\v 33 Peduru akinjibu, akamba: “Anta ikiwa piya wabugudika nawe, fala omi sishubutu futi kubugudika!”  
\v 34 Noparepare Insa akimwambira: “Nukwambira kweli kuwa usiku wa rero‑wu saanawika kokoriko ntanzi, unikana mara natu.”  
\v 35 Peduru akimwambira Insa javi: “Anta paiwa kuwa tikufwa pamoja, sishubutu futi kukukana!” Na wanafunzi wengine ware, piya wakisema novire. 
\s1 Duwa ya Insa Getisemani 
\p  
\v 36 Ikisa Insa akuka nawo mahala pakwitiwa Getisemani, akiwambira wanafunzi javi: “Ikalani nopa, omi nukuka mpaka pare nikalebele duwa.”  
\v 37 Nakunsukula Peduru na wana wawiri wa Zebedeyu, akanza kukafilika, akiuzunika.  
\v 38 Basi noparepare akiwambira javi: “Uzúnika pakulu futi moyo yangu, niwa karibu kufwa! Ikalani‑pa, murinang'anizire pamoja nomi.”  
\v 39 Akuka mbere aba, akisujudi, akilebela: “Baba wangu, ikikidirika, kikombe ca nyongo yako‑ci\f + \fr 26:39 \ft Kikombe ca nyongo ya Mwenyezimungu ndi alama ya hukumu yake. Ona Zaburi 75:8.\f* cinitanuke. Novyo-sivyo, isiwe kamba vyanisaka omi, ila iwe vyausaka uwe.”  
\v 40 Akija ka wanafunzi wake, kawasingana walarire usingizi, akimwambira Peduru: “Kú, amukidirire kurinang'anizira pamoja nomi nanga ora moja basi?  
\v 41 Rinang'anizireni na lebelani duwa musije kushetwaniwa. Kamana moyo uwa tayari ila mwiri ndi mwepepe.\f + \fr 26:41 \ft Moyo wa mwanadamu úsaka kutenda vitendo vyema, ila mwanadamu‑yo aana uwezo wakukidiri kutenda evyo vitendo-vyo.\f*”  
\v 42 Mara nyengine tena, Insa akuka akilebela duwa, akamba: “Baba wangu, kamba avikidirika kulavya kikombe‑ci saninywere, basi vitimiziwe vyausaka uwe.”  
\v 43 Akija tena, kawasingana wakilala, konta maso awaremera usingizi.  
\v 44 Nakuwasa, akuka tena akilebela duwa mara yatatu, akiludira usowezi mmoja noure.  
\v 45 Nakisa akiludi akija ka wanafunzi wake, akiwambira javi: “Mwaja, mungari mukilala, mwankupumula? Tunzani! Ufika wakati wakuzungunukiwa Binadamu wa Binguni, aperekiwa mmakono mwa wamádambi.  
\v 46 Lamukani, tuke vyetu. Onani! Kafika futi mwenyé kunizungunuka.” 
\s1 Kufungiwa ka Insa 
\p  
\v 47 Iri Insa kankusowera nawo, sambi akija Yuda, mmoja wawo nkati ya wanafunzi kumi na wawiri ware. Kaja na junudi ya wanu, waperekiwe na walongozi wa dini na wazee wa Mayahudi. Wasukure katana zawo pamoja na mipweke\f + \fr 26:47 \ft Mpweke ndi muti wakurisukuza munu kuka kuulaya.\f*.  
\v 48 Ire mwenyé kunzungunuka, akiwapa alama, akiwambira: “Wanisaka kumpa beju onse, ndi noyo. Nkoreni.”  
\v 49 Noure wakati ure, Yuda akinfika karibu Insa, akimwambira javi: “Mashikamu, mwanlimu!”, ikisa akimpa beju.  
\v 50 Fala Insa akimwambira: “Rafiki yangu, caulangele kutenda conse, tenda.” Wanu ware, nakufika karibu yake, wakolosa makono a Insa wakinkola.  
\v 51 Sambi mmojawapo wákiwa na Insa ware akolosa nkono, akisolola jambiya, akinduru ntumisi mmoja wa nkulu wa wakulungwa wa dini, akinsinja sikiro rimoja.  
\v 52 Insa akimwambíra javi: “Tula jambiya yako‑yo mahala mwake, konta wenye kulamusa jambiya onse, iwolaya jambiya noyo.  
\v 53 Mwaja? Udaniza kuwa omi sina uwezo wakunlebela Baba wangu, iye kuniperekera malaika zaida ya makundi a majeshi kumi na mawiri?  
\v 54 Avi sambi, nanga atimiziwa mwaja Mandiko asema kuwa vikijuzi vikune javi?”  
\v 55 Wakati noure, Insa akiwambira junudi ya wanu ware: “Mulawa na jambiya pamoja na mipweke kuja kunitwala! Omi niwa mwivi? Suku daima‑zi níkikalanga nikifunda Nyumba Takatifu, fala amujire kunikola!  
\v 56 Ila kwa piya‑vi vikuna ipate atimu Mandiko a minabii.” Basi wanafunzi ware piya wakimwasa, wakintira. 
\s1 Insa na jumula ya Mayahudi 
\p  
\v 57 Wanu wankorire Insa ware wakimukisa ka Kayafa, nkulu wa wakulungwa wa dini, mahala kawâjumane wanlimu wa shariya pamoja na wazee.  
\v 58 Sambi Peduru akinfulata baidi futi, mpaka nluwani mwa nkulu wa wakulungwa wa dini. Akingira akikala pamoja na mashikarakanzi apate kwijiwa mwinsho wake.  
\v 59 Sambi, jumula ya wakulungwa wa dini pamoja na wanu piya wa Baraza ya Milandu wakisimanana, wakisakula ushahidi wa ulongo wakunkosesa Insa wamulaye.  
\v 60 Fala awapatire ushahidi, ingawa wálawirira mashahidi wengi walongo. Mwinsho walawirira mashahidi wawiri,  
\v 61 wamba: “Eyu kasema javi: ‘Omi nikidiri kubomola Nyumba Takatifu ya Mwenyezimungu, muda wa suku natu basi níjenga tena upya.’ ”  
\v 62 Sambi nkulu wa wakulungwa wa dini akilamuka, akindairi: “Aujibu kinu ushahidi wawari kukulongopera uwe‑wu?”  
\v 63 Fala Insa kabaki anyamare. Nkulu wa wakulungwa wa dini ire akimwambira javi: “Omi nukulapisa kwa zina ra Mwenyezimungu ári hai, tambire kamba kuwa Almasihi, Mwana wa Mwenyezimungu.”  
\v 64 Insa akinjibu: “Uwe ndi vyawamba. Fala nukwambirani kuwa kulawa sambi‑pa, mummona Binadamu wa Binguni ekare nkono nriro wa Mwenyezimungu, Mwenyé Uwezo, na akisuka julu ya mawingu a binguni\f + \fr 26:64 \ft Ona Zaburi 110:1; Daniyeli 7:13; Matwaya 24:30.\f*.”  
\v 65 Basi nkulu wa wakulungwa wa dini akipapula mavazi ake, akamba: “Iye kakufuru! Tisakula ushahidi wa kinani tena? Munsikira sambi‑pa akikufuru.  
\v 66 Umwe muwonaja?” Ewo wakinjibu: “Ajuzi aulaiwe!”  
\v 67 Sambi wakinsunira kumaso, wakimwefya soku na malatuma pú‑pú‑pú,  
\v 68 wakamba: “Utibushurira ofwe, Almasihi! Epa akwibiye nani?” 
\s1 Peduru ankana Insa 
\p  
\v 69 Sambi, Peduru kêkala panja nluwani. Ntumisi mmoja mwari akinfika karibu yake, akimwambira javi: “Nowe novyo úkiwa pamoja na Insa nGalileya!”  
\v 70 Fala iye akikana mbere ya wanu ware piya, akamba: “Cauri kusowera‑co, sijiwa!”  
\v 71 Nakulamuka pare, akúka mpaka nkitala, ntumisi mwengine muka akimmona, akiwambira wanu ware, akamba: “Eyu ákiwa pamoja na Insa nNazareti!”  
\v 72 Tena iye akinkana kwa kulapira: “Eyu munu‑yu, simwijiwa!”  
\v 73 Mpunde sinkulu wanu wákiwa nopare wakimukira Peduru, wakimwambira: “Kweli-kwelini, na uwe novyo nkonjo wenu mmoja na ware, konta kusowera kwako umanyirika!”  
\v 74 Noparepare, iye akanza kurilani kuno akilapira: “Simwijiwa‑mi eyu munu‑yu!” Mpunde noure, kokoriko akiwika.  
\v 75 Sambi Peduru ire akikumbukira usowezi waâsowere Insa ure kuwa: “Kokoriko saanawika, unikana mara natu.” Basi akilawira panja, akanza kurira pakulu futi. 
\c 27  
\s1 Insa aperekiwa ka Pilatu 
\p  
\v 1 Pakucere subuu namapema, wakulungwa wa dini pamoja na wazee wa Mayahudi piya wakisikizana kumuulaya Insa.  
\v 2 Wakinfunga, wakintwala, wakimpereka ka guvinadoru Pilatu. 
\s1 Kufwa ka Yuda 
\p  
\v 3 Sambi Yuda, ânzungunuke Insa ire, paawonire kuwa kesa kuhukumiwa, akirishuku pakulu, akiludisa nzuruku wa jarajara talatini za parata ure, akiwapa wakulungwa wa dini na wazee ware,  
\v 4 akiwambira: “Nikola dambi, ninzungunuka munu saana makosa\f + \fr 27:4 \ft Kigeregu: “kupoteza damu bila makosa”. \f*.” Ewo wakijibu, wakamba: “Ofwe vitiyerireni, eyo shauri yako!”  
\v 5 Sambi Yuda noparepare akitwala jarajara za parata zire, akefyera nNyumba Takatifu, akilawa akuka akirifungangira.  
\v 6 Wakulungwa wa dini wakitwala nzuruku ure, wakamba: “Ewu nzuruku‑wu anta siyo halali kuka kuturiwa ankiba konta nzuruku wa damu.”  
\v 7 Basi wakisikizana, wakiuza uweru wa nfiyangi viyungu, iwe bushtani ya kuwazika wayeni.  
\v 8 Ndimana, noyo bushtani‑yo ikwitiwa “Uweru wa damu” mpaka rero‑vi.  
\v 9 Kwa javyo, ukitimiziwa usowezi waâsowere nabii Yeremiya\f + \fr 27:9 \ft Ona Yeremiya 32:6-15.\f*, akamba: 
\q1 “Watwala nzuruku wa jarajara talatini wa parata, 
\q1 beyi yawataire wanu wa Iziraeli kuwa ndi beyi yake, 
\q1  
\v 10 wakimpa nfiyangi-viyungu kuuza naye uweru\f + \fr 27:10 \ft Ona Yeremiya 18:2.\f*, 
\q1 kamba Mola vyaânamurire.” 
\s1 Insa mbere ya guvinadoru Pilatu 
\p  
\v 11 Insa akimisiwa mbere ya guvinadoru, iye akindairi javi: “Uwe kuwa nfalume wa Mayahudi?” Insa akinjíbu: “Uwe ndi vyauri kwamba.”  
\v 12 Fala vyawansowerere wakulungwa wa dini pamoja na wazee ware, iye aajibire kinu.  
\v 13 Sambi Pilatu akindairi: “Ausikira vyawamba‑vi kuwa wankukusowerera nowe?”  
\v 14 Falakini Insa aanjibire anta kinu kimoja, guvinadoru akibaki wakushanga pakulu pawenye. 
\p  
\v 15 Sambi, íkiwa tabiya ya guvinadoru, ikifika suku ulu ya Pashukwa, wanu wakintondolanga nfungwa mmojawapo wawansaka onse afunguriwe.  
\v 16 Wákiwa nawo nfungwa mmoja wakwijiwikana pakulu sana ka ubaya, wakwitiwa Baraba.  
\v 17 Kwa javyo, wanu pawajumane pamoja, Pilatu akiwadairi javi: “Umwe wamunsaka afunguriwe ndi wepi‑pa? Baraba au Insa wakwitiwa Almasihi?”  
\v 18 Iye kejiwa kuwa wakulungwa wa Mayahudi wampereka Insa kwa sababu ya kuntendera wiyana.  
\v 19 Visitoshe, Pilatu ekare kiti cake cakulamula, nkawake akimperekera habari zakwamba: “Usiritaye na eyo munu wa shariya‑yo! Nitabika vinu vingi rero kwa kulota kwa sababu yake.”  
\v 20 Wakulungwa wa dini pamoja na wazee, wawashongezera wanu ware wanlebele anfungure Baraba, Insa aulaiwe.  
\v 21 Sambi, guvinadoru ire akiwadairi wanu ware: “Kati ya ewa wawiri‑wa, wamumpendeleya ninfungure ndi wepi?” Ewo wakinjibu “Baraba!”  
\v 22 Mwinsho Pilatu akiwambira: “Sambi Insa wakwitiwa Almasihi nintende mwaja?” Ewo piya wakijibu: “Agomezeriwe pansalaba!”  
\v 23 Iye akiwadairi: “Kakosa kinani noyu?” Falakini ewo wakizidi kunkuwira, wakamba: “Agomezeriwe pansalaba!” 
\p  
\v 24 Kwa javyo, Pilatu paawonire kuwa acipo cakukidiri tena ila shonge ya wanu ire ikizidi, basi akitwala maji, akinawa mmakono mbere ya wanu ware piya, akamba javi: “Omi‑pa sina kosa julu ya damu ya eyu munu‑yu. Eyo shauri yenu wanyewe.”  
\v 25 Wanu ware piya wakijibu: “Damu yake iwe julu yetu na wajukulwetu!”  
\v 26 Basi Pilatu akinfungula Baraba, akiwapa. Fala Insa, bandi ya kucapiwa, wakimpereka agomezeriwe pansalaba. 
\s1 Masurudadu wanshupa Insa 
\p  
\v 27 Ikisa masurudadu wa Pilatu ware wakintwala Insa, wakimwingiza nnyumba ya kifalume, wakikusanyika piya masurudadu ware, wakinzunguriza.  
\v 28 Wakinvula nguwo, wakinfinika koti reundu.  
\v 29 Nakisa wakipakasa lemba ra miwa wakinvaza nkiswa, na nlanzi wakinsukuza nkono nriro. Wakitenga malundi mbere yake, wakinshupa, wakamba: “Mashikamu, nfalume wa Mayahudi!”  
\v 30 Wakinsunira mata, wakitwala nlanzi ure, wakimpanjira nkiswa.  
\v 31 Pawesire kunshupa, wakinvula koti reundu rire, wakinvaza nguwo zake zire, ikisa wankintwala, wakuka wakingomezera pansalaba. 
\s1 Insa pansalaba 
\p  
\v 32 Pawakuka munjira, wakisimanana naye mwananlume mmoja wakwitiwa Ansumani nKireni, wakinshurutisa asukure nsalaba wa Insa.\f + \fr 27:32 \ft Munu akihukumiwa kifo akijuzi asukure paweya nsalaba mpaka mahala pawimisiwe mwengine. Insa akisakula kusaidiiwa kinu‑co konta kâsokera pakulu konta ya kuhukumiwa pakulu.\f* 
\v 33 Pawafikire mahala pakwitiwa Gologota (mana ake “Mahala pa Gula ra Kiswa”),  
\v 34 wakimpa vinyu yakusanganyiwa na nyongo, fala nakuyeza aasakire tena kunywa.  
\v 35 Nakungomezera pansalaba pare, wakitenda kura namuna yakwawanyirana nguwo zake zire.\f + \fr 27:35 \ft Ona Zaburi 22:18.\f* 
\v 36 Ikisa wakikala kunnang'anizira paakiwa pare.  
\v 37 Pansalaba, julu ya kiswa cake, wakitula kibawo cakwandikiwa makosa ake a kuwa javi: “EYU NDI INSA, NFALUME WA MAYAHUDI.” 
\p  
\v 38 Wakiwapo visomi wawiri wakigomezeriwa naye pamoja, mmoja nkono nriro na mwengine nkono sonto.  
\v 39 Wanu wakipita onse wakintukana, wakintikinyira kiswa,  
\v 40 wakamba: “Ló! Uwe ubondola na kujenga Nyumba Takatifu kwa muda wa suku natu basi, rivushe mwanyewe! Kweli-kwelini, kamba kuwa Mwana wa Mwenyezimungu, isuka pansalaba‑po!”  
\v 41 Wakulungwa wa dini pamoja na wanlimu wa shariya na wazee, newo novyo wakinshupa Insa,  
\v 42 wakamba: “Kawavusha wenziwe, fala aakidiri kurivusha mwanyewe! Ngati nfalume wa Iziraeli! Aya sambi, esuke pansalaba‑po, timwamini!  
\v 43 Antumainingi Mwenyezimungu! Basi Mwenyezimungu akisaka, anvushe, konta kasema javi: ‘Omi niwa Mwana wa Mwenyezimungu.’ ”  
\v 44 Na visomi wagomezeriwe nawo pamoja ware, newo novyo wákintukana. 
\s1 Kufwa ka Insa 
\p  
\v 45 Mwanzo wa aduhuri mpaka alhanswiri\f + \fr 27:45 \ft Kigeregu: “ora ya sita mpaka ora ya kenda”.\f*, muinti mure piya kunja kukinukala pi!  
\v 46 Kiyasi ca ora ya kenda, Insa akikuwa pakulu, akamba: “Elohi, Elohi, lama sabakitani?” Mana ake, “Nlungu wangu, Nlungu wangu, sababuni kunasa?”  
\v 47 Sambi wengine wákiwa nopare ware, pawasikire javire, wamba: “Iye kankumwita Aliyasi.”  
\v 48 Kwa mpunde noure, munu mmoja akituwa, akitwala shiponja, akicoveka nvinagiri, akisomeka munlanzi, akimpa kunywa\f + \fr 27:48 \ft Ona Zaburi 69:21.\f*.  
\v 49 Fala wengine ware wakamba: “Mwase, tiwone kamba Aliyasi akuja kunvusha.”  
\v 50 Basi Insa akikuwa pakulu tena, noparepare akifwa\f + \fr 27:50 \ft Kigeregu: “akása roho yake”.\f*.  
\v 51 Na pazira ya Nyumba Takatifu\f + \fr 27:51 \ft “Pazira ya Nyumba Takatifu” ikawanya Nyumba Takatifu ipate wanu wengine wasingire Mahala Takatifu Pakulu (mahala pakuwepo Mwenyezimungu Mwanyewe), ila nlongozi nkulu wa dini iye tu basi ákiwa na haki ya kwingira.\f* ikanyuka perr kati-kati vipande viwiri, kulawa julu mpaka pansi\f + \fr 27:51 \ft Vikurire-vyo mana ake ikuwa Mwenyezimungu ndi akunishe. Kwa javyo, njira ya kwingira mahala paMwenyezimungu wafunguririwa wanu piya.\f*. Ardhi ikitetema na mawe makulu-makulu akatuka-atukanga bwa‑bwa‑bwa.  
\v 52 Makaburi akifunuka, miri mingi ya wanu watakatifu wâfwire, ikifufuriwa.  
\v 53 Airini, bandi ya kufufuka Insa, wâlawire mmakaburi ware, wakingira nKaya Takatifu\f + \fr 27:53 \ft “Kaya Takatifu” Yerusalemu.\f*, wakiwoniwa na wanu wengi wawenye.  
\v 54 Basi, masurudadu wamwikarire Insa ware pamoja na nkulungwa wawo, pawafahamire kutetema ka ardhi kure pamoja na vikunire vire piya, wopa pakulu futi, wakamba: “Kweli-kwelini eyu ákiwa Mwana wa Mwenyezimungu!” 
\p  
\v 55 Nopare mahala pare, wákiwapo wanawaka wengi wawenye, ewo wakiwona wari baidi. Ewo wânfulata Insa paakilawa Galileya, wakipita wakintumika.  
\v 56 Munkonjo ákiwapo Mariyamu Madalena, Mariyamu mwengine mamaye Yakobu na Yusufu, pamoja na mama yawo wana wa Zebedeyu. 
\s1 Kuzikiwa ka Insa 
\p  
\v 57 Paifikire jironi, akija munu mmoja tajiri nkulu wa kaya ya Arimataya wakwitiwa Yusufu. Neye novyo ákiwa mwanafunzi wa Insa.\f + \fr 27:57 \ft Ona Yahaya 19:38.\f* 
\v 58 Nakufika karibu ya Pilatu, akinlebela apewe maiti a Insa are. Basi Pilatu ire akamuru apewe.  
\v 59 Yusufu akitwala maiti are, akizingiriza kafani,  
\v 60 akitula nkaburi rake ripya ratengeze njonga. Ikisa akipiringisira riwe rikulu panryango wa kaburi rire, akuka vyake.  
\v 61 Ákiwepo nopare Mariyamu Madalena pamoja na Mariyamu mwengine wekala mbere ya kaburi. 
\s1 Kwikarira kaburi 
\p  
\v 62 Subuu yake, bandi ya ire suku yakutengeza sherehe\f + \fr 27:62 \ft Suku yakutengeza sherehe íkiwa suku Mayahudi yawakitengeza kusinja micamba ya makondoo kábula ya jambo ra Pashukwa.\f*, wakulungwa wa dini na Mafarizeu wakijumulana, wakuka ka Pilatu,  
\v 63 wakimwambira: “Mwenye, tikumbukira kuwa nlongo ire ári hai kâsema javi: ‘Bandi ya suku natu, nifufuka.’  
\v 64 Kwa javyo, lavya ámuri kaburi rake ririmbisiwe mpaka suku ya tatu, ipate wasije kuja wanafunzi wake kwiwa maiti ake are, ikisa wawambire wanu kuwa ‘Insa kafufuka ka wafwi!’ Ukuja kuwa ulongo wa mwinsho‑wu zaida wakwanza\f + \fr 27:64 \ft “(Ulongo) wakwanza” ukwambiwa kuhusu masemo a Insa paambire kuwa iye Almasihi.\f*.”  
\v 65 Pilatu akiwambira javi: “Walavyeni masurudadu; muwapereke wakekarire kaburi‑ro vyamwijiwa vyonse.”  
\v 66 Basi ewo wakuka wakikarira na wakimatira riwe rire, na wakiwatenga masurudadu wakinang'anizira. 
\c 28  
\s1 Kufufuka ka Insa 
\p  
\v 1 Bandi ya sabadu, pakucere suku yakwanza ya sumana\f + \fr 28:1 \ft Wakatí‑wo kauli ya Mayahudi, suku yakwanza ya sumana ndi suku ya Jumapiri.\f*, Mariyamu Madalena na mwanamuka mwengine wakwitiwa Mariyamu wakuka kuwona kukaburi rire.  
\v 2 Noparepare, citenda kitikansi pakulu sana, konta laika wa Mwenyezimungu kesuka kulawa binguni, akija akipingirisa riwe rire, akikarira.  
\v 3 Kuwoneka kwake akiwoneka kamba kumensa, na mavazi ake ákiwa melupa vú kamba bafuta.  
\v 4 Na wofi wawo masurudadu ware wakitetema, wákiwa kamba wafwire.  
\v 5 Falakini laika ire akiwambíra wanawaka ware: “Umwe musope! Konta nukwijiwa kuwa mwankunsakula Insa âgomezeriwe pansalaba ire.  
\v 6 Epa aapo, kafufuriwa kamba vyaâsemire mwanyewe. Njoni muwone mahala paâlaziwe.  
\v 7 Ikisa ukani upesi, mukawambire wanafunzi wake kuwa kafufuriwa ka wafwi, nepa kalongorera Galileya. Eko ndi kamuka kummona. Epo nisa kukwambirani.”  
\v 8 Basi wanawaka ware wakilawa pakaburi pare upesi-upesi na wofi, kuno wakifurahi pakulu futi, wakituwa wakuka wakiwambira wanafunzi wake.  
\v 9 Kwa mpunde noure, Insa akisimanana nawo, akiwambira: “Salama!” Newo wakinfika karibu, wakinkola maulu, wakintukuza.  
\v 10 Ikisa Insa akiwambira: “Musope! Ukani mukawambire wanduzangu woke Galileya, noko waniwona.” 
\s1 Kwereza ka ulongo ka masurudadu 
\p  
\v 11 Wanawaka pawokire vyawo, sambi walawa masurudadu woka mpaka nkaya mure, wawambira wakulungwa wa dini piya vikunire vire.  
\v 12 Basi, wakulungwa ware wakijumana pamoja na wazee wakitenda mpango, wakiwapa masurudadu ware nzuruku mwingi wawenye,  
\v 13 wakiwambira: “Semani javi: ‘Wanafunzi wake waja usiku wakimwiwa, ofwe tilarire.’  
\v 14 Guvinadoru, akisikira mwaha‑wu, ofwe tisowera naye, tukulavyani wasi-wasi.”  
\v 15 Ewo nakutwala nzuruku ure, wakitenda kamba vyawafundiwe. Habari ire ikenera piya nkati ya Mayahudi mpaka rero. 
\s1 Insa awatuma wanafunzi wake 
\p  
\v 16 Sambi, wanafunzi kumi na mmoja ware walawa woka Galileya, pamwango paâwalaizire Insa.  
\v 17 Pawammonire wakintukuza, iri kuwa wengine wákiwa na dana.  
\v 18 Insa akiwafika karibu, akiwambira javi: “Piya mamulaka a mbinguni na a duniya nipewa omi!  
\v 19 Basi ukani kabila piya, mukawatende wawe wanafunzi wangu, wozeni kwa zina ra Baba na Mwana pamoja na Roho Takatifu.  
\v 20 Wafundeni wafulate piya vinu vyanukwamurireni. Kweli, omi niwa pamoja nomwe suku piya, mpaka mwinsho wa ulumwengu!”