\id REV REV- WolioNT \ide UTF-8 \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h WAHIYUU \toc3 Wah. \toc2 Wahiyuu \toc1 Wahiyuu to Yahya \mt1 Wahiyuu \mt2 To Yahya \is POGAU BHAA-BHAANA \im \bk Wahiyuu to Yahya\bk* sii atoburi i zamanina manga miana Karasiteni atopisaki tee atosikisaa roonamo aparacaea Isa Al Masi sumai o Kawasana Opu. Ineatiakana mpuu o Yahya moburina boku incia sii satotuuna to adhawuaka kaharapu tee apekatangkaaka incana manga mia mobacea, tee mamudhaakana uka manga incia asadhaadhaa aparacaea wakutuuna atosikisaa tee atopisaki. \ip Sagaa minaaka i antona boku incia sii aminaaka i wahiyuu tee pokamata iburi tee oni tee tanda momembalina ifahamuna tee imaʼanaina manga miana Karasiteni i zamani incia sumai, maka amarasai amaʼanaia manga mia mosagaanana. Antona maʼana ipogauaka i nuncana boku incia sii apendupenduangia i nuncana pegiu-giu cara alaloi pegiu-giu pokamata. Moomini abhari o posalamaʼana pokaiana tee maʼana motoburina i nuncana boku incia sii, maka o antona maʼanana atinda, siitumo ande alaloi Al Masi, sabutuna o Aulataʼala bheapekatalo bhari-bharia musuna, atolentu uka tee Ibilisi. Tee sapadhana Incia apekatalo bhari-bharia musuna, Aulataʼala bheamangadhawuaka dunia mobhaau apamembalia hadia to uumatina motaʼatina. \iot Antona \io1 Porikanaana pogau \ior 1:1-8 \ior* \io1 Pokamata bhaa-bhaana tee sura-sura to pitu angu jamaʼana \ior 1:9--3:22\ior* \io1 Kalulungina boku tee pitu angu segele \ior 4:1--8:1\ior* \io1 Pitu angu sangkakala \ior 8:2--11:9\ior* \io1 Naga tee rua mbaa binata \ior 12:1--13:18\ior* \io1 Pegiu-giu pokamata \ior 14:1--15:8\ior* \io1 Pitu angu mangko mokoantoakana pamuruna Aulataʼala \ior 16:1-21\ior* \io1 Hancuruna Babel, katalona binata, nabii gau-gau tee Ibilisi \ior 17:1--20:10\ior* \io1 Kahukumu kapadhaa \ior 20:11-15\ior* \io1 Laiana bhaau, dunia bhaau, Yerusalem bhaau\ior 21:1--22:5\ior* \io1 Kapadhaa \ior 22:6-21\ior* \c 1 \s Pogau Bhaa-bhaana minaaka i Yahya \sr 1:1-3 \p \v 1 Siimo wahiyuu idhawuakana Aulataʼala to Isa Al Masi mamudhaakana asusuakea i manga bhatuana, siitumo manga parakara bhemomembalina i wakutuu inda momangenge. Kasiimpo Al Masi alamboko malaaʼekatina i Yahya o bhatuana to apajelasiaka manga parakara incia sumai. \v 2 Sumaimo Yahya uka apetulatulaaka bhari-bharia mopadhana ikamatana, siitumo firimanina Aulataʼala tee kasakusiina Isa Al Masi. \v 3 Amasanaamo mia mobacea tee suara momaoge tee moperangoina manga pogau kasameana Aulataʼala incia sii, tee moosena opea motoburina i nuncana, roonamo wakutuuna amakasumo akawa. \s1 Salamu to Pitu Angu Jamaʼa \sr 1:4-8 \p \v 4 \x - \xo 1:4 \xo*\xt Limb. 3:14; Wah. 4:5.\xt*\x*Minaaka i Yahya to pitu angu jamaʼa i Poropinsi Asia Maidhiidhi:\f + \fr 1:4 \fr*\fq Poropinsi Asia Maidhiidhi: \fq*\ft I zamani sii-sii o tana incia sii atosarongiaka Turki.\ft*\f* To ingkomiu o rahumati tee kasanaa minaaka i Aulataʼala modhaangiana sii-sii, modhaangiana minaaka i zamani i piamo itu, tee modhaangiana i zamani bhemoumbana naile itu, minaaka i pitu angua o rohi modhaangiana i aroana kauncuramakana Aulataʼala; \v 5 \x - \xo 1:5 \xo*\xt Zab. 89:28.\xt*\x*tee minaaka i Isa Al Masi, Sakusii momembalina motoparacaea, mobhaa-bhaana mobhanguna minaaka i tanga-tangana mia mate, tee mokuasaina bhari-bharia raja i dunia sii. \p Incia mangamaasiaka tee padhamo mangarambasaka minaaka i manga dosata tee raana \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Limb. 19:6; Wah. 5:10.\xt*\x*tee ingkita mangapamembali saangu pamarinta tee uka mangapamembali imamu to Aulataʼala o Amana. To Inciamo o kamuliangi tee kuasa saʼumurua. Aamin. \q1 \v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Mat. 24:30; Mrk. 13:26; Luk. 21:27; Yah. 19:34; 19:37; 1Tes. 4:17. \xt*\x*Kamatea, Incia aumba i nuncana manga taʼina ngalu! \q2 Bhari-bharia mia bheakamatea, \q1 moomini uka manga mia mopadhana motobhokia.\f + \fr 1:7 \fr*\fq manga mia mopadhana motobhokia: \fq*\ft Manga mia incia sumai o mia mohaejatiakana to apekamate Isa i kau salib, siitumo manga miana Yahudi tee miana Roma.\ft*\f* \q2 Bhari-bharia lipu i dunia sii bheamaasi roonamo Incia. \q4 Mboomo sumai bhemomembalina. Aamin. \p \v 8 \x - \xo 1:8 \xo*\xt Limb. 3:14; Wah. 22:13.\xt*\x*"Iakumo Alif tee Ya, Mobhaa-bhaana tee Momembalina Kapadhaa,"\f + \fr 1:8 \fr*\fq Alif tee Ya: \fq*\ft I kitabi asilii, atoburi i nuncana pogau Yunani: 'Alfa,' horofu bhaa-bhaana pogau Yunani, tee 'Omega,' horofu kapadhaa. Giu incia sii apokana dhaangia uka i \ft*\xt Wah. 21:6; 22:13.\xt*\f* mboo sumaimo firimanina Aulataʼala, Kawasana Opu modhaangiana sii-sii, modhaangiana minaaka i zamani i piamo itu, tee modhaangiana i zamani bhemoumbana naile itu, Iakumo Mokokuasana Mpuu. \s1 Pokamatana Yahya i Pulo Patmos \sr 1:9-20 \p \v 9 Iaku o Yahya, witinaimiu mopoosena mopobhawa-bhawana tee ingkomiu i nuncana kanarakaa mboomo inamisina bhari-bharia mia moosena Al Masi. Ingkita tapobhawa-bhawa tasabara tanarakaa wakutuuna tamembali uumatina i nuncana Pamarintana. Iaku kutobhanaka i Pulo Patmos roonamo iaku padhamo kupakoleleaka firimanina Aulataʼala tee kasakusiina Isa. \v 10 I eona ibaadati to Kawasana Opu, siitumo eona Ahadi, iaku akuasaiaku Rohi, tee i talikuku kurango suara momaoge mboomo onina sangkakala. \v 11 Onina sangkakala sumai apogau, "Burimea opea mopadhana ikamatamu sii i nuncana saangu kitabi, kasiimpo ulambokoa i pitu angua jamaʼa, siitumo jamaʼa i Efesus, Smirna, Pergamus, Tiatira, Sardis, Filadelfia, tee Laodikia." \p \v 12 Sabutuna kubhalilimo to kukamata suara mopogauna tee iaku sumai. Sabhaliliku kukamatamo pitu angu o aena padamara minaaka i bulawa. \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Dan. 7:13.\xt*\x*I tanga-tangana aena padamara sumai dhaangia samia motokamatana mboomo Anana Maanusia. Incia apake juba momaarate sakawana i aena, tee i badana apake salenda minaaka i bulawa. \v 14 Bhaana tee buluana amaputi, mboomo kaputina buluna dumba tee kaputina salju, sainamo matana mboomo rorena waa. \v 15 Aena akokila mboomo tambaga mokombena i nuncana rorena waana busoa,\f + \fr 1:15 \fr*\fq busoa: \fq*\ft Tampana waa mboomo dhalika momaoge mokorindi motopake to apekangkilo, atutu, tee akarajaa ase.\ft*\f* tee o suarana mboomo ruuna mawa. \v 16 Lima kaanana akeni pitu angu kalipopo, tee minaaka i ngangana alimba samata hancu momatadha rua anguana matana. Rouna akokila mboomo matanaeo i wakutuuna pontanga eo. \p \v 17 \x - \xo 1:17 \xo*\xt Wah. 2:8; 22:13. \xt*\x*Wakutuuna kukamatea, kusujumo i aena mboomo mia mate. Maka Incia adhika lima kaanana i bhaaku tee apogau, "Bholi umaeka! Iakumo Mobhaa-bhaana tee Momembalina Kapadhaa. \v 18 Iakumo modhadhina. Iaku kumatemo, maka kamatea, Iaku kudhadhi saʼumurua. Iaku mokenina manga kuncina mia mate tee duniana mia mate.\f + \fr 1:18 \fr*\fq duniana mia mate: \fq*\ft I fikirina manga mia i wakutuu incia sumai, mia momate adhaangia i tampa mokosaroakana Hades to aantagi eona aaherati.\ft*\f* \v 19 Rampaakanamo sumai, burimea opea mopadhana ikamatamu, siitumo opea momembalina sii-sii tee opea bhemomembali naile itu. \v 20 Burimea uka o rahasia i pitu angu kalipopo mopadhana ikamatamu i lima kaanaku sii tee i pitu angu aena padamara minaaka i bulawa sumai. Pitu angu kalipopo sumai satotuuna manga malaaʼekatina pitu angu jamaʼa,\f + \fr 1:20 \fr*\fq malaaʼekatina pitu angu jamaʼa: \fq*\ft I nuncana pogau Yunani, malaaʼekati amembali uka akomaʼana "mobhawana kasamea." \ft*\f* sainamo pitu angu aena padamara sumai satotuuna pitu angu jamaʼa." \c 2 \s1 To Jamaʼa i Efesus \sr 2:1-7 \m \v 1 "To malaaʼekatina jamaʼa i Efesus burimea mboo sii: \pi1 Siimo firimani minaaka i Incia mokenina pitu angua kalipopo i lima kaanana tee modhalana i tanga-tangana pitu angua o aena padamara bulawa sumai: \v 2 Iaku kumataua bhari-bharia ikarajaamiu, kanguleana bukumiu, tee kasabaramiu. Iaku kumataua ande ingkomiu inda umembali usabara ukamata kadhakina manga mia madhaki, tee ingkomiu padhamo uuji manga mia moabhina karona rasulu, garaaka mencuana, tee manga incia upotibhaakea amembali pande gau-gau. \v 3 Iaku uka kumataua ande ingkoo usadhaadhaa usabara tee upotaangi tee inda umatau kangule rampaakanamo saroku. \pi1 \v 4 "Maka o siimo o giu inda ipeeluku tee ingkomiu: Ingkomiu indamo umaasiakaaku mboomo mobhaa-bhaana. \v 5 \x - \xo 2:5 \xo*\xt Wah. 1:20.\xt*\x*Rampaakanamo sumai udhania, tapanamo kandala o tampana kotibuamiu! Tobamo minaaka i dosamiu, tee upewaumea o karajaa mboomo mopadhana ipewaumiu bhaa-bhaana i piamo itu. Ande inda utoba, sumaimo Iaku bhekuumbatikomiu kasiimpo kualea o aena padamaramiu sumai minaaka i tampana. \v 6 Maka i karomiu dhaangia saangu o giu momalape, siitumo ubanci bhari-bharia ipewauna manga mia moosena Nikolaus, siitumo o giu ibanciku uka. \pi1 \v 7 \x - \xo 2:7 \xo*\xt Bhaa. 2:9; Wah. 22:2. \xt*\x*Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohina Aulataʼala to manga jamaʼa. Incema-incema mokanana bhekudhawua akande minaaka i puu idhadhiaka modhaangiana i nuncana Taman Firdausna Aulataʼala." \s1 To Jamaʼa i Smirna \sr 2:8-11 \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xo*\xt Wah. 1:17; 22:13. \xt*\x*"To malaaʼekatina jamaʼa i Smirna burimea mboo sii: \pi1 Siimo firimani minaaka i Iaku Mobhaa-bhaana tee Momembalina Kapadhaa, momatena tee modhadhina pendua: \v 9 Iaku kumataua o kanarakaa tee kamisikinimiu, maka satotuuna ingkomiu urangkaea. Iaku kumataua o kahinana manga mia mosarongina karona miana Yahudi, garaaka mencuana, manga incia satotuuna o jamaʼana Ibilisi. \v 10 Bholimo umaeka tee bhari-bharia kanarakaa bheinamisimiu naile itu, roonamo Ibilisi bheapapesua pia mia minaaka i tanga-tangamiu i nuncana katorongku to acobaikomiu, tee ingkomiu bheunarakaa kangengena sapulu eo. Maka ingkomiu tabeana utaʼatiaku sakawana umate, sumaimo Iaku bhekudhawukomiu dhadhi mobakaa to mahakotamiu. \pi1 \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Wah. 20:14; 21:8. \xt*\x*Incema-incema mokotalingana tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohi to manga jamaʼa. Incema-incema mokanana inda sampeampearo bheanarakaaka mate to rua mpearo, siitumo kahukumu mobakaa i narakaa." \s1 To Jamaʼa i Pergamus \sr 2:12-17 \p \v 12 "To malaaʼekatina jamaʼa i Pergamus burimea mboo sii: \pi1 Siimo ipogauakana Incia mokohancuna momatadha rua anguana matana: \v 13 Iaku kumataua iapai o mbooresamiu, siitumo i tampana kauncuramakana Ibilisi. Maka ingkomiu ukeniaka saroku pekatangka tee inda upesapuaka iimanimiu to Iaku, moomini i wakutuuna Antipas o sakusiiku motoparacaea sumai atopekamate i tanga-tangamiu i mbooresana Ibilisi. \v 14 Maka dhaangia saidhe o giu inda ipeeluku tee ingkomiu, roonamo dhaangia pia mia, mia modhaangiana i tanga-tangamiu moosena kaadharina Bileam. Bileam sii satotuuna o mia mopadhana moadharina Balak\f + \fr 2:14 \fr*\fq Bileam sii satotuuna o mia mopadhana moadharina Balak: \fq*\ft I wakutuuna manga miana Israel alimba minaaka i Tana Mesir tee amakasu i Tana Kanaan, dhaangia samia rajana Moab mokosaroakana Balak. Balak sumai aponambo nabii gau-gau mokosaroakana Bileam to atunda lipuna Israel mamudhaakana o Aulataʼala inda abarakatia. (Kamata \ft*\xt Kab. 22:1--25:17\xt*.)\f* to apasaladhalaaka miana Israel, sabutuna manga incia akande kinande mopadhana ipasombaaka to barahala tee aadhariakea apebula. \v 15 Tee dhaangia uka i tanga-tangamiu manga mia moosena kaadharina Nikolaus. \v 16 Rampaakanamo sumai utobamo! Ande inda, Iaku bhekuumbatikomiu madhei, kasiimpo manga incia kupotimbeakea tee hancu modhaangiana i ngangaku sii. \pi1 \v 17 \x - \xo 2:17 \xo*\xt Limb. 16:14-15; 16:33-34; Yes. 62:2; 65:15; Yah. 6:48-50. \xt*\x*Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohina Aulataʼala to manga jamaʼa. Incema-incema mokanana bhekudhawuakea manna\f + \fr 2:17 \fr*\fq manna: \fq*\ft Kinande inda momentela idhawuakana Aulataʼala to miana Israel sapadhana manga incia alimba minaaka i Tana Mesir 40 tao kangengena. Bhanguna mboomo manga ompole maidhiidhi mokowaranaana maputi tee o namina mboomo hole-hole motokarajaana minaaka i golana uwani. Kamata \ft*\xt Limb. 16:31-35.\xt*\f* motobuniaka, tee uka bhekudhawuakea bhatu maputi. I bhatu incia sumai bheatoburi tee saro mobhaau inda imatauna incemapo uka, maka tabeana o mia motarimaia." \s1 To Jamaʼa i Tiatira \sr 2:18-29 \m \v 18 "To malaaʼekatina jamaʼa i Tiatira burimea mboo sii: \pi1 Siimo ipogauakana Anana Aulataʼala, mokomatana mboomo rorena waa tee o aena mboomo tambaga mokokila: \v 19 Iaku kumataua bhari-bharia ipewaumiu, kumataua o kaasimiu, iimanimiu, kalaianimiu, tee kasabaramiu. Iaku kumataua opea ikarajaamiu sii-sii alabhi o kabharina minaaka ikarajaamiu i piamo itu. \pi1 \v 20 Maka o siimo inda ipeeluku tee ingkomiu, ingkomiu utaroaka bhawine mokosaroakana Izebel asarongi karona samia nabii, aadhari tee apasaladhala manga bhatuaku mamudhaakana manga incia apebula\f + \fr 2:20 \fr*\fq apebula: \fq*\ft Maʼanana "cabul."\ft*\f* tee akande kinande mopadhana ipasombaaka to barahala. \v 21 Iaku padhamo kudhawuakea kalalesa mamudhaakana atoba, maka incia amendeu atoba minaaka i kananeana apebula. \v 22 Jadi bhekutudhaakea i bhawona kolemana mia mapii, tee manga mia mopewauna zinaa tee incia bhekutudhaakea i nuncana kanarakaa maoge ande manga incia inda atoba minaaka i bhari-bharia ipewauna tee bhawine sumai. \v 23 \x - \xo 2:23 \xo*\xt Zab. 7:10; 62:13; Yer. 17:10. \xt*\x*Manga anana bhekupekamatea, sabutuna bhari-bharia jamaʼa bheamataua ande Iakumo momatauna incana tee fikirina maanusia, tee Iaku bhekuhukumukomiu apokana tee opea ipewaumiu samia-samia. \pi1 \v 24 Maka to ingkomiu, siitumo manga mia mosagaanana mominaakana i Tiatira inda moosena kaadhari incia sumai, tee indapo mopengkaadhariakana opea isarongiaka manga ilimuuna Ibilisi, Iaku inda bhekudhawuakakomiu bhawa momatamo mosagaanana. \v 25 Maka ukenia opea modhaangiana i karomiu sakawana kuumba.' \pi1 \v 26 \x - \xo 2:26-27 \xo*\xt Zab. 2:8-9. \xt*\x*Incema-incema mokanana tee mopewauna bhari-bharia ipeeluku sakawana kapadhaana bhekudhawua kuasa to manga lipu, \qm \v 27 'Incia mokanana sumai bheaparintangi manga lipu tee katuko ase; \qm2 tee manga lipu sumai bheapahancurua mboomo mia mopahancuruna poluka minaaka i tana reo' --- \mi apokana mboomo kuasa mopadhana itarimaku minaaka i Amaku. \v 28 Mia mokanana sumai bhekudhawuakea uka kalipopo minaaka i timbu.\f + \fr 2:28 \fr*\fq kalipopo minaaka i timbu: \fq*\ft Atosarongi uka kalipopo asoomo opuna atawa o kalipopo undu-undu modhaangia i laiana i wakutuuna amakasu raneeo. \ft*\f* \pi1 \v 29 Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohina Aulataʼala to manga jamaʼa." \c 3 \s1 To Jamaʼa i Sardis \sr 3:1-6 \m \v 1 "To malaaʼekatina jamaʼa i Sardis burimea mboo sii: \pi1 Siimo firimani minaaka i Incia mokenina pitu angua Rohina Aulataʼala tee pitu angua kalipopo sumai: Iaku kumataua bhari-bharia ipewaumiu. Mia afikiria udhadhi garaaka satotuuna iimanimiu amate. \v 2 Rampaakanamo sumai, ukojaga-jagamo tee upekatangkamea opea modhaangiana i karomiu kananteana o giu incia sumai indapo amate sampeampearo. Roonamo karajaamiu inda saangu uka ipotibhaakaku amondo i aroana Aulataʼalaku. \v 3 \x - \xo 3:3 \xo*\xt Mat. 24:43-44; Luk. 12:39-40; Wah. 16:15. \xt*\x*Rampaakanamo sumai, udhania opea mopadhana itarimamiu tee irangomiu i piamo itu. Taʼatimea o giu incia sumai tee utobamo. Ande inda ubhangu, sumaimo Iaku bhekuumba mboomo mia manako, tee ingkomiu inda bheumataua sampeampearo naepia o wakutuuna umbaaku. \pi1 \v 4 Maka i tanga-tangamiu dhaangia pia mia o miana Sardis inda mopekarombuna pakeana. Manga inciamo sumai bhemolingkana mopobhawana tee Iaku tee pakea maputi roonamo manga incia alaenga to giu incia sumai. \v 5 \x - \xo 3:5 \xo*\xt Limb. 32:32-33; Zab. 69:29; Mat. 10:32; Luk. 12:8; Wah. 20:12. \xt*\x*Incema-incema mokanana bheapakanaakea juba maputi. Tee o saro-sarona manga incia inda bhekuhapusua minaaka i Kitabina Mia Modhadhina i sorogaa. Iaku bhekuʼakuia o sarona i aroana Amaku tee i aroana manga malaaʼekatina. \pi1 \v 6 Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohina Aulataʼala to manga jamaʼa." \s1 To Jamaʼa i Filadelfia \sr 3:7-13 \m \v 7 \x - \xo 3:7 \xo*\xt Ayb. 12:14; Yes. 22:22. \xt*\x*"To malaaʼekatina jamaʼa i Filadelfia burimea mboo sii: \pi1 Siimo ipogauakana Momangkilona tee Mobanarana, mokeniakana kuncina Raja Daud.\f + \fr 3:7 \fr*\fq kuncina Raja Daud: \fq*\ft Aulataʼala ajanjiaka Raja Daud to sala samia siwuluna to aparinta saʼumurua, siitumo Al Masi. Kamata \ft*\xt 2Sa. 7:12-16; Luk. 1:32.\xt*\f* Jadi Iakumo mokohakuna to mopilina incema bhemopesuana i nuncana pamarintana Aulataʼala. Ande kubungkale bhambana, inda samia uka momembalina motutubhia, tee ande kututubhia, inda samia uka momembalina mobungkalea. \pi1 \v 8 Iaku kumataua bhari-bharia ipewaumiu. Kamatea, Iaku padhamo kubungkale bhamba to ingkomiu tee inda samia uka momembalina motutubhia. Iaku kumataukomiu ande inda laulauna umakaa. Maka moomini mboo sumai, ingkomiu utaʼati firimaniku tee inda upesapuaka saroku. \v 9 \x - \xo 3:9 \xo*\xt Yes. 43:4; 49:23; 60:14. \xt*\x*Iaku bhekupamembali manga pande gau-gau, siitumo jamaʼana Ibilisi, mosarongina karona miana Yahudi garaaka mencuana -- to aumba asuju i aroamiu, mamudhaakana manga incia amataua ande Iaku kumaasiakakomiu. \v 10 Rampaakanamo ingkomiu uose firimaniku to uantagiaku tee kasabara, Iaku bhekujaganikomiu i wakutuuna kanarakaa bhemokangkanaina saangua dunia, siitumo wakutuuna kuuji bhari-bharia mia momboorena i dunia. \v 11 Iaku bhekuumba madhei. Jagania pekalape opea modhaangiana i karomu, mamudhaakana inda samia uka moalana mahakotamu. \v 12 \x - \xo 3:12 \xo*\xt Yes. 62:2; 65:15; Wah. 21:2. \xt*\x*Incema-incema mokanana bhekupamembalia arii kabhelai i nuncana Baitullana Aulataʼalaku, tee incia inda bhealimba minaaka iwe sumai. Iaku bhekuburiakea sarona Aulataʼalaku tee sarona Yerusalem Bhaau to karona. Siitumo o sarona Yerusalem Bhaau mosapona minaaka i sorogaana Kawasana Opuku. Saroku uka bhekuburiakea to karona. \pi1 \v 13 Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohi to manga jamaʼa." \s1 To Jamaʼa i Laodikia \sr 3:14-22 \m \v 14 "To malaaʼekatina jamaʼa i Laodikia, burimea mboo sii: \pi1 Siimo ipogauakana Incia mokosaroakana Aamin,\f + \fr 3:14 \fr*\fq Aamin: \fq*\ft Maʼanana 'asatuju mpuu' atawa 'maasangia amembali mboo sumai.' I aeati incia sii o Al Masi asarongi karona tee saro 'Aamin', tee o maʼanana saro incia sii atopajelasiaka i aeati incia sii. \ft*\f* siitumo sakusii momembalina motoparacaea tee mobanara, mobhaa-bhaana minaaka i bhari-bharia giu ipadhaangiana Aulataʼala: \v 15 Iaku kumataua bhari-bharia ipewaumiu. Ingkomiu inda umagari tee uka inda umasodho. Tapanamo kalape ande ingkomiu umagari atawa umasodho. \v 16 Jadi rampaakanamo soo umasodho-sodho, inda umagari tee inda umasodho tee o kaparacaeamiu samuntangamea, sumaimo Iaku bhekubhanakakomiu minaaka i ngangaku. \v 17 Ingkomiu upogau, 'Ingkami tarangkaea, abhari o harataamami tee inda tee ikuraakamami.' Garaaka inda usadaria tapanamo kanarakaamiu tee o kadhaangiamiu atomaasiaka inca! Ingkomiu umisikini, umawilo, tee ukalealea. \v 18 Rampaakanamo sumai kuudhaniakakomiu mamudhaakana uali minaaka i Iaku manga giu incia sii: Bulawa asilii mopadhana irabu tee waa mamudhaakana urangkaea; pakea maputi to upakea tee indaaka umaea roonamo ukalealea; tee lancau to ajampuakea i matamu mamudhaakana umembali upokamata. \pi1 \v 19 \x - \xo 3:19 \xo*\xt Ams. 3:12; Ibr. 12:6. \xt*\x*Manga mia imaasiakaku satotuuna manga incia iudhaniakaku tee ihukumuku. Rampaakanamo sumai, umpuu-mpuumo tee utobamo! \v 20 Kamatea! Iaku kukakaro i aroana bhambamiu tee kubhokua. Ande dhaangia o mia morangona suaraku, tee abungkaleakaaku bhambana, sumaimo Iaku bhekupesua kupokawaakea, kasiimpo kukande kupobhawa tee incia. \pi1 \v 21 Incema-incema mokanana bhekuundaakea auncura tee Iaku i bhawona kauncuramakaku, apokana uka tee Iaku mokanana sii kuuncura kupobhawa tee Amaku i bhawona kauncuramakana. \pi1 \v 22 Incema-incema mokotalingana, incia tabeana aperangoi opea ipogauakana Rohina Aulataʼala to manga jamaʼa." \c 4 \s1 Rua Pulu Pata Mia Mancuana tee Pata Mbaa Mahaluku \sr 4:1-11 \p \v 1 Kasiimpo, iaku kukamata saangu bhamba atobungkale i sorogaa, tee o suara mopadhana irangoku i piamo itu, apogau tee iaku mboomo onina sangkakala, pogauna, "Penemo iwe sii, Iaku bhekususuakako manga giu bhemomembalina naile itu." \v 2 \x - \xo 4:2-3 \xo*\xt Yeh. 1:26-28; 10:1. \xt*\x*Wakutuu incia sumai uka akuasaiaku Rohina Aulataʼala, kasiimpo kukamata saangu kauncuramaka i sorogaa, tee dhaangia samia o mia mouncurana i bhawona kauncuramaka incia sumai. \v 3 Rouna mia incia sumai akocahea mboomo tundu yaspis tee tundu sardis, tee saangu ntorouwe mokowaranaana mboomo zamrud mobulilingina kauncuramaka sumai. \v 4 I saripina kauncuramaka sumai dhaangia rua pulu pata angu kauncuramaka mosagaanana, tee i bhawona manga kauncuramaka sumai auncuramikia rua pulu pata mia manga mancuana. Manga incia apake pakea maputi tee mahakota bulawa i bhaana. \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Limb. 19:16; Yeh. 1:13; Zak. 4:2; Wah. 1:4; 8:5; 11:19; 16:18. \xt*\x*Minaaka i kauncuramaka sumai apokilati o bhibhito tee suarana bherese mopogunturi. Dhaangia uka pitu angu oboro mororena i aroana kauncuramaka sumai, siitumo pitu angua Rohina Aulataʼala. \v 6 \x - \xo 4:6 \xo*\xt Yeh. 1:22. \xt*\x* \x - \xo 4:6-7 \xo*\xt Yeh. 1:5-10; 10:14. \xt*\x*I aroana kauncuramaka sumai dhaangia saangu tawo motokamatana mboomo kaca tee arara mboomo kristal. \p I tanga-tangana kauncuramaka sumai abulilingia pata mbaa mahaluku mobukeakana tee mata i aroa tee i talikuna. \v 7 Mahaluku mobhaa-bhaana o bhanguna mboomo singa, mahaluku i rua mbaana mboomo anana sapi, mahaluku i talu mbaana o rouna mboomo maanusia, tee o mahaluku i pata mbaana mboomo manu-manu bunia motangasaana mopolaka. \v 8 \x - \xo 4:8 \xo*\xt Yes. 6:2-3; Yeh. 1:8; 10:12. \xt*\x*Pata mbaaia mahaluku sumai sumbesumbere akopani nama angu, sainamo i saripina tee i weta i nuncana abukeaka mata. Malo eona manga incia inda aunto apogau, \qc "Amangkilo, amangkilo, amangkilomo \qc o Aulataʼala, Kawasana Opu Mokokuasana Mpuu, \qc modhaangiana i zamani i piamo itu, modhaangiana sii-sii, tee bhemodhaangiana saʼumurua." \m \v 9 Wakutuuna pata mbaaia mahaluku sumai alaguaka lagu kapujia tee adhawuaka kahoromati tee kasukuru to Incia mouncurana i bhawona kauncuramaka tee modhadhina saʼumurua sumai, \v 10 rua pulu pata miaia mancuana sii asujumo i aroana Incia mouncurana i bhawona kauncuramaka, tee asomba Incia modhadhina saʼumurua sumai. Kasiimpo manga incia adhika mahakotana samia-samia i aroana kauncuramaka sumai apoose apogau, \q1 \v 11 "E Aulataʼala, e Kawasana Opumami, Ingkoo ulaenga \q2 utarima kahoromati, kamuliangi, tee kuasa. \q1 Roonamo Ingkoomo mopadhaangiana sagala giu, \q2 tee minaaka i kapeeluamu uka bhari-bharia sumai adhaangia \q2 tee atopadhaangia." \c 5 \s1 Kalulungina Kitabi Motosegele tee Anana Dumba \sr 5:1-14 \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xo*\xt Yes. 29:11; Yeh. 2:9-10. \xt*\x*Kasiimpo i lima kaanana mouncurana i bhawona kauncuramaka sumai, kukamata saangu kalulungi mobukeakana kaburi i weta i sambali tee i weta i nuncana. Kalulungina sumai atosegele tee pitu angu segele minaaka i taru. \v 2 Iaku uka kukamata malaaʼekati momakaana mpuu bukuna, mogorana tee suara makaa, "Incema buaka molaengana mobungkalena manga segelena tee mobungkalena kalulungina sumai?" \v 3 Inda dhaangia samia uka, malape i sorogaa, i bhawona alamu, atawa i tambena alamu, momembalina mobungkalena kalulungi sumai atawa mokamatana antona. \v 4 Sumaimo kutangi kukaʼusuʼusu roonamo inda samia uka ipotibhaakaku molaengana to mobungkalena kalulungi sumai atawa mokamatana antona. \v 5 \x - \xo 5:5 \xo*\xt Bhaa. 49:9; Yes. 11:1; 11:10. \xt*\x*Kasiimpo samia minaaka i tanga-tangana manga mancuana sumai apogau tee iaku, "Bholimo utangi! Kamatea, Singa mokokuasana mominaakana i lipuna Yuda tee Kulesena Daud,\f + \fr 5:5 \fr*\fq Kulesena Daud: \fq*\ft Siitumo sala saangu saro mokomaʼanana ande o Al Masi ijanjiaka sumai aminaaka i siwuluna Raja Daud. Kamata \ft*\xt Yes. 29:18-19; 35:4-6; 42:6-7\xt*tee \xt Mat. 9:27\xt*. \f* siitumo siwuluna Raja Daud, akanamo, sabutuna Incia amembali abungkale kalulungina sumai tee pitu angu segelena." \p \v 6 \x - \xo 5:6 \xo*\xt Yes. 53:7; Zak. 4:10. \xt*\x* Kasiimpo kukamata i tanga-tangana kauncuramaka dhaangia tee pata mbaa mahaluku tee i tanga-tangana manga mancuana sumai akakaro sambaa Anana Dumba\f + \fr 5:6 \fr*\fq Anana Dumba: \fq*\ft Sambaa dumba atopake to kurubani mohapusuna dosa i nuncana Hukumuna Taurati. Yahya asarongiaka Isa Al Masi "Anana Dumba" i nuncana boku incia sii, roonamo Incia atokurubaniaka mamudhaakana ahapusu manga dosana dunia.\ft*\f* mboomo mopadhana motosumbele. Dumba sumai akotandu tee akomata pitu angu, siitumo pitu angua Rohina Aulataʼala mopadhana ilambokona i saangua dunia. \v 7 Kasiimpo Anana Dumba sumai aumba tee aala kalulungi sumai minaaka i lima kaanana mouncurana i bhawona kauncuramaka sumai. \v 8 \x - \xo 5:8 \xo*\xt Zab. 141:2. \xt*\x*Wakutuuna kalulungi sumai aalea, asujumo pata mbaaia mahaluku tee rua pulu pata miaia mancuana sumai i aroana Anana Dumba,\f + \fr 5:8 \fr*\fq Anana Dumba: \fq*\ft Siitumo Isa.\ft*\f* sumbesumbere akeni kecapi tee mangkona bulawa mobukeakana dhupa, siitumo doʼana manga mia mosaalihi. \v 9 \x - \xo 5:9 \xo*\xt Zab. 33:3; 98:1; Yes. 42:10. \xt*\x*Manga incia bhari-bharia alaguaka saangu lagu bhaau, mboosii onina, \q1 "Ingkoo ulaenga uala kalulungi sumai \q2 tee ubungkale manga segelena, \q1 roonamo Ingkoo padhamo utosumbele, \q2 tee raamu Ingkoo utolosiaka manga incia to Aulataʼala \q2 minaaka i bhari-bharia pogau, kaomu, suku, tee lipu. \q1 \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Limb. 19:6; Wah. 1:6. \xt*\x*Ingkoomo mopamembalina manga incia amembali saangu pamarinta tee manga imamu to Aulataʼalata, \q2 tee manga incia bhari-bharia bheaparinta i bhawona dunia." \p \v 11 \x - \xo 5:11 \xo*\xt Dan. 7:10. \xt*\x*Kasiimpo kukamata tee kurango rewu-rewuna tee juta-jutana kabharina suarana malaaʼekati. Manga incia abulilingi kauncuramaka tee pata mbaaia mahaluku tee manga mancuana sumai. \v 12 Manga incia tee suara makaa alaguaka pogau incia sii, \q1 "Alaenga o Anana Dumba mopadhana isumbele sumai \q2 to atarima kakuasa, karangkaea, hikimati, kakaa, \q2 kahoromati, kamuliangi, tee kapujia!" \p \v 13 Kasiimpo kurangoa uka bhari-bharia mahaluku i sorogaa, i dunia, i tambena dunia, i tawo, tee bhari-bharia modhaangiana i nuncana apogau, \q1 "Sagala kapujia, kahoromati, kamuliangi, tee kuasa saʼumurua \q1 to Incia mouncurana i bhawona kauncuramaka sumai tee Anana Dumba sumai." \m \v 14 Pata mbaaia mahaluku sumai uka apogau, "Aamin." Kasiimpo bhari-bharia manga mancuana sumai uka asuju asomba. \c 6 \s1 Manga Kajadia Wakutuuna Nama Angu Segele Atobungkale \sr 6:1-17 \p \v 1 Sapadhana incia sumai kukamatamo Anana Dumba sumai abungkale segele mobhaa-bhaana minaaka i pitu angua segele sumai, kasiimpo kurango sambaa minaaka i tanga-tangana pata mbaaia mahaluku sumai apogau tee akooni mboomo suarana guntu, "Maimo!" \v 2 \x - \xo 6:2 \xo*\xt Zak. 1:8; 6:2-6. \xt*\x* Kasiimpo iaku kukamata sambaa ajara maputi, mosawikia akeni saangu pana. Tee incia atodhawuaka saangu mahakota, kasiimpo incia alausaka alingka to ataloaka musuna tee amembali mia inda mototalo. \p \v 3 Wakutuuna Anana Dumba sumai abungkale segele i rua anguna, iaku kurangomo mahaluku i rua mbaana apogau, "Maimo!" \v 4 Kasiimpo alimbamo sambaa ajara mosagaanana; ajara sumai o waranaa maleʼi mboomo rorena waa. Mosawikia atodhawuaka kuasa to apamofuaka kadhaangiana maanusia modhadhina mopomalape i bhawona dunia, sabutuna o maanusia apopekamate, tee atodhawu samata hancu momaoge to incia. \p \v 5 Wakutuuna Anana Dumba abungkale segele i talu anguna, iaku kurangomo mahaluku i talu mbaana sumai apogau, "Maimo!" Kasiimpo kukamata sambaa ajara maeta. Mosawikia akeni timbangana gandum\f + \fr 6:5 \fr*\fq timbangana gandum: \fq*\ft Maʼanana saangua dunia bheanamisi kaara maoge tee o kinande bheamaali mpuu. \ft*\f* i limana. \v 6 Kasiimpo kurango saangu suara mboomo suara moumbana minaaka i tanga-tangana pata mbaa mahaluku sumai, pogauna, "Haragaana sabaa gandum satibha doi pera, tee talu baa jelai\f + \fr 6:6 \fr*\fq jelai: \fq*\ft Giuna penembula mboomo gandum, kananeana to apakandeaka binata, maka amembali uka to akarajaaka roti.\ft*\f* sadinar.\f + \fr 6:6 \fr*\fq sadinar: \fq*\ft Doi Rum kabharina apokana mboomo ponambona saeo to mokarajaana, maʼanana gandum tee jelai apene mpuu haragaana. \ft*\f* Maka o mina zaitun tee angguru bholi udhaki-dhakia." \p \v 7 Wakutuuna Anana Dumba abungkale segele i pata anguna, kurangomo suarana mahaluku i pata mbaana sumai apogau, "Maimo!" \v 8 \x - \xo 6:8 \xo*\xt Yeh. 14:21. \xt*\x*Kasiimpo kukamata sambaa ajara momapuca; mosawikia akosaroaka Mate, tee aosea Alamuna Mia Mate. Manga incia atodhawuaka kuasa to apekamate saparapa miana dunia sii tee hancu, tee balaana kaara, tee panyaki imateaka, tee uka manga binata masega modhaangiana i dunia. \p \v 9 Wakutuuna Anana Dumba sumai abungkale segele i lima anguna, iaku kukamatamo i tambena tampana tunuana kurubani dhaangia tee jiwa-jiwana manga mia mopadhana ipekamate rampaakanamo manga incia apakoleleaka Firimanina Aulataʼala tee akeniaka torosu kasakusii momatangka to Anana Dumba sumai. \v 10 Manga jiwa sumai agora tee suara makaa, "E Kawasana Opu Mokokuasa, Momangkilo tee Mobanara! Naepia akawa wakutuumu to uʼadili manga mia momboorena i dunia tee udhawu kahukumu to manga incia mopadhana mangapekamatena?" \v 11 Kawasana Opu adhawuakea i manga incia samia-samia satuwu juba maputi tee apogau, "Uponiuntomo sabantara sakawana manga sabhangka mosaʼiimanina tee ingkomiu tee manga witinaimiu bhemotopekamatena mboomo ingkomiu akawa o kabharina." \p \v 12 \x - \xo 6:12 \xo*\xt Yes. 13:10; Yol. 2:10; 2:31; 3:15: Mat. 24:29; Mrk. 13:24-25; Luk. 21:25; Wah. 11:13; 16:18. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata Anana Dumba sumai abungkale segele i nama anguna. Sabutuna adhaangiamo o lendu momakaa mpuu i dunia. Matana eo amaetamo mboomo kae kadhu tandana kaporona inca tee o bula amaleʼimo mboomo raa. \v 13 \x - \xo 6:13-14 \xo*\xt Yes. 34:4. \xt*\x*Manga kalipopo i laiana uka apotiburi i bhawona dunia mboomo manga bhakena puuna ara mangura apotiburi minaaka i puuna wakutuuna ahudhalia ngalu makaa. \v 14 \x - \xo 6:14 \xo*\xt Wah. 16:20. \xt*\x* Kasiimpo laiana uka amofu mboomo sura motolulungi tee bhari-bharia manga gunu tee manga pulo atopapindamo minaaka i tampana. \p \v 15 \x - \xo 6:15 \xo*\xt Yes. 2:19; 2:21. \xt*\x*Kasiimpo manga raja i dunia, manga kaogesa, manga kapalana suludadu, manga mia morangkaea, manga mia mokokuasa, tee mia mosagaanana malape bhatua atawa o maradhika, manga incia bhari-bharia abuniaka karona i nuncana manga lia tee i manga bhalona bhatu i gunu. \v 16 \x - \xo 6:16 \xo*\xt Hos. 10:8; Luk. 23:30. \xt*\x*Manga incia aemani i manga gunu tee manga bhatu sumai, "Mangataburimo tee mangabuniakamo minaaka i Incia mouncurana i bhawona kauncuramaka sumai, tee minaaka i pamuruna Anana Dumba sumai! \v 17 \x - \xo 6:17 \xo*\xt Yol. 2:11; Mal. 3:2. \xt*\x*Roonamo akawamo eona pamuruna manga incia, tee incema buaka momembalina mopotaangina? \c 7 \s1 Manga Miana Israel Motosegele \sr 7:1-8 \p \v 1 \x - \xo 7:1 \xo*\xt Yer. 49:36; Dan. 7:2; Zak. 6:5. \xt*\x*Sapadhana incia sumai kukamatamo uka pata mia o malaaʼekati akabhale-bhale i pata angua singkuna dunia. Manga incia ataangi pata angua matana ngalu i dunia mamudhaakana inda akongalu, siitumo i ati atawa i tawo atawa uka i manga puuna kau. \v 2 Kasiimpo kukamata malaaʼekati mosagaanana apene minaaka i timbu. Incia akeni segele minaaka i Aulataʼala o Kawasana Opu modhadhi. Malaaʼekati sumai agora tee suara makaa i pata miaia malaaʼekati mopadhana motodhawuna kuasa to adhaki-dhakiaka ati tee tawo, \v 3 \x - \xo 7:3 \xo*\xt Yeh. 9:4; 9:6. \xt*\x*pogauna, "Bholi udhaki-dhaki ati, tawo, atawa manga puuna kau ande ingkami indapo tadhawu tanda segele i bhawona rouna manga bhatuana Aulataʼalata." \v 4 Kasiimpo kurangoa uka ande o kabharina mia motosegelena dhaangia 144.000 mia, bhari-bharia aminaaka i sapulu rua sukuna miana Israel, \li1 \v 5 Saasaangu sukuna miana Israel dhaangia 12.000 mia o kabharina motosegelena, \li1 Siimo manga suku incia sumai: suku Yuda, suku Ruben, suku Gad, \li1 \v 6 minaaka i suku Asyer, suku Naftali, suku Manasye, \li1 \v 7 minaaka i suku Simeon, suku Lewi, suku Isakhar, \li1 \v 8 minaaka i suku Zebulon, suku Yusuf, tee suku Binyamin. \s Mia Bhari Inda Atolentu o Kabharina \sr 7:9-17 \p \v 9 Sapadhana incia sumai kukamatamo abhari mpuu o mia moporomusakana, kabharina manga incia inda dhaangia o mia momembalina molentua, manga incia minaaka i sagala pogau, kaomu, suku tee lipu. Manga incia akabhale-bhale i aroana kauncuramakana Aulataʼala tee i aroana Anana Dumba sumai apake juba maputi tee limana manga incia akeni tawana palem. \v 10 Kasiimpo manga incia agora tee suara makaa, \q1 "Kasalaamati dhaangia i Aulataʼalamami \q1 mouncurana i bhawona kauncuramaka \q1 tee i Anana Dumba." \m \v 11 Bhari-bharia malaaʼekati akabhale-bhale abulilingi kauncuramaka sumai apobhawa-bhawa tee manga mancuana tee pata mbaaia mahaluku sumai. Kasiimpo manga malaaʼekati asuju i aroana kauncuramaka sumai tee asomba Aulataʼala. \v 12 Tee manga incia apogau, \q1 "Aamin! \q1 Bhari-bharia kapujia tee kamuliangi, \q1 tee kaʼaarifu tee kasukuru tee kahoromati, \q1 tee kuasa tee kakaa \q1 to Aulataʼala saʼumurua! \q1 Aamin!" \p \v 13 Kasiimpo sala samia minaaka i manga mancuana sumai aabha tee iaku, "Incema manga mia mopakena manga juba maputi sii tee aminaaka i iapai manga incia?" \p \v 14 \x - \xo 7:14 \xo*\xt Dan. 12:1; Mat. 24:21; Mrk. 13:19. \xt*\x*Iaku kulawania, "Ingkoomo momataua, opuku." \p Kasiimpo mancuana sumai apogau, "Siimo manga mia molimbana minaaka i kanarakaa maoge. Manga incia padhamo atapasi jubana tee apekaputia i nuncana raana Anana Dumba. \v 15 Rampaakanamo sumai, \q1 manga incia adhaangia i aroana kauncuramakana Aulataʼala, \q2 tee alaiania eo tee malo i nuncana Baitulla. \q1 Incia mouncurana i bhawona kauncuramaka sumai bheamboore i tanga-tangana manga incia to ajagani manga incia. \q1 \v 16 \x - \xo 7:16 \xo*\xt Yes. 49:10. \xt*\x*Manga incia inda bheamaara \q2 atawa amatuu bhorokona uka. \q1 Kapanena eo atawa o giu momasodhona mpuu uka \q2 inda bheapekangau manga incia, \q1 \v 17 \x - \xo 7:17 \xo*\xt Zab. 23:1-2; Yes. 25:8; 49:10; Yeh. 34:23. \xt*\x*Roonamo Anana Dumba mokabhale-bhalena i saripina kauncuramaka sumai bhemomembalina gembalana manga incia; \q2 Incia bhemotondana manga incia i matana uwe modhawuakana dhadhi. \q1 Tee o Aulataʼala bheagigisi bhari-bharia lolu minaaka i matana manga incia." \c 8 \s1 Segele i Pitu Anguna \sr 8:1-5 \p \v 1 Wakutuuna Anana Dumba abungkale segele i pitu anguna sumai, sorogaa amalino inda tee suara kera-kera satanga jamu o kangengena. \v 2 Kasiimpo iaku kukamata pitu mia malaaʼekati mokabhale-bhalena i aroana Aulataʼala, tee manga incia atodhawuaka pitu angu sangkakala. \p \v 3 \x - \xo 8:3 \xo*\xt Limb. 30:1; 30:3; Ams. 9:1. \xt*\x*Samia malaaʼekati mosagaanana, mokenina mangko bulawa to tunuana dhupa, aumba tee akabhale-bhale i saripina meja tampana tunuana dhupa. Incia abhari atarima dhupa to apasombaakea apobhawa-bhawa tee doʼana bhari-bharia mia mosaalihi i bhawona meja bulawa tampana tunuana dhupa i aroana kauncuramaka sumai. \v 4 Minaaka i limana malaaʼekati sumai ombuna dhupa tee doʼana manga mia mosaalihi apene i aroana Aulataʼala. \v 5 \x - \xo 8:5 \xo*\xt Limb. 19:16; Im. 16:12; Yeh. 10:2; Wah. 11:19; 16:18. \xt*\x*Kasiimpo malaaʼekati sumai aala mangko bulawa tampana tunuana dhupa sumai. Tee mangko sumai aantokiakea weona waa mominaakana i meja bulawa tampana tunuana dhupa, kasiimpo atudhaakea i dunia. Saanampuu atorangomo nduuna guntu apoose tee bherese, tee akolendumo dunia. \s1 Pata Angu Sangkakala Mobhaa-bhaana \sr 8:6-13 \p \v 6 Kasiimpo pitu mia malaaʼekati mokenina pitu angu sangkakala sumai amakanumo to atowii sangkakala. \p \v 7 \x - \xo 8:7 \xo*\xt Limb. 9:23-25; Yeh. 38:22.\xt*\x*Malaaʼekati mobhaa-bhaana atowii sangkakalana, sapadhana incia sumai adhaangiamo waona esi tee waona waa mopojalona tee raa, bhari-bharia sumai atudhaakea i dunia. Sabutuna talu pulu talu parasee o antona dunia sii amangau tee talu pulu talu parasee manga puuna kau amangau tee apekangau bhari-bharia manga rumpu. \p \v 8 Malaaʼekati i rua miana atowii sangkakalana, kasiimpo dhaangia saangu giu mboomo gunu maoge mokarore-rore atudhaakea i nuncana tawo. Sabutuna talu pulu talu parasee o tawo amembali raa, \v 9 talu pulu talu parasee o mahaluku modhadhina i tawo amate, tee talu pulu talu parasee manga kapala uka ahancuru. \p \v 10 \x - \xo 8:10 \xo*\xt Yer. 14:12. \xt*\x*Malaaʼekati i talu miana atowii sangkakalana, kasiimpo saangu kalipopo maoge mokarore-rorena mboomo oboro akotibu minaaka i laiana tee akangkanai talu pulu talu parasee umala tee matana uwe modhaangiana i dunia. \v 11 \x - \xo 8:11 \xo*\xt Yer. 9:15. \xt*\x*Sarona kalipopo incia sumai o Apsintus mokomaʼanana Kapaʼi. Talu pulu talu parasee uwe ikangkanaina i saao amapaʼimo tee abhari o mia momateakea roonamo asumpu uwe incia sumai. \p \v 12 \x - \xo 8:12 \xo*\xt Yes. 13:10; Yeh. 32:7; Yol. 2:10; 2:31; 3:15. \xt*\x*Malaaʼekati i pata miana atowii sangkakalana mosababuakana atobhebhe talu pulu talu parasee o matanaeo, talu pulu talu parasee bula, tee talu pulu talu parasee manga kalipopo, sabutuna talu pulu talu parasee minaaka i bhari-bharia giu incia sumai amalalandamo. Tee mboo sumai, talu pulu talu parasee eo amalalanda, mboo sumai uka o bula tee manga kalipopo wakutuuna amalo inda akocahea. \p \v 13 Kasiimpo iaku kukamata tee kurango sambaa manu-manu bunia tangasaana apolaka malanga i laiana tee apogau tee suara makaa, "Acilaka, acilaka, acilakamo mahaluku momboorena i dunia i wakutuuna talu mia malaaʼekati mosagaanana bheatowii talu angu sangkakala mosagaanana!" \c 9 \s1 Sangkakala i Lima Anguna \sr 9:1-12 \p \v 1 Malaaʼekati i lima miana atowii sangkakalana, kasiimpo iaku kukamata saangu kalipopo momandawuna minaaka i laiana akotibu i bhawona dunia. Kalipopo sumai atodhawuaka kuncina Bhalona Alamuna Mia Mate. \v 2 \x - \xo 9:2 \xo*\xt Bhaa. 19:28. \xt*\x*Kasiimpo abungkalemea o Bhalona Alamuna Mia Mate sumai, tee apenemo ombu minaaka i nuncana bhalo sumai, mboomo ombu minaaka i rorena waana busoa momaoge. Matana eo tee laiana amalalandamo roonamo ombu minaaka i bhalo sumai. \v 3 \x - \xo 9:3 \xo*\xt Limb. 10:12-15.\xt*\x*Minaaka i nuncana ombu sumai alimbamo manga kabhoro tee apenemo i bhawona dunia, tee manga incia atodhawuaka kuasa mopokanana mboomo supi-supi ganda to asupiaka maanusia. \v 4 \x - \xo 9:4 \xo*\xt Yeh. 9:4. \xt*\x*Manga incia aparintaakea to inda apekadhaki rumpu atawa manga penembula tee uka manga puuna kau i dunia, maka tangkanamo manga maanusia inda mopakena segele minaaka i Aulataʼala i bhawona rouna. \v 5 Manga kabhoro sumai inda atoundaaka apekamate manga mia incia sumai, maka manga incia tangkanamo apanarakaaia kangengena lima mbula tee kasikisaa mboomo kapiina kasupina supi-supi ganda. \v 6 \x - \xo 9:6 \xo*\xt Ayb. 3:21; Yer. 8:3. \xt*\x*Kangengena lima mbula manga mia incia sumai apeelo mate, maka manga incia inda apotibhaakea. Manga incia uka gauna amate, maka o mate amaridho minaaka i manga incia. \p \v 7 \x - \xo 9:7 \xo*\xt Yol. 2:4. \xt*\x*Bhanguna manga kabhoro sumai mboomo ajara ipasiapuaka to potimbea, tee i bhawona bhaana manga incia dhaangia saangu giu moposiingina tee mahakota minaaka i bulawa, tee o rouna manga incia mboomo rouna maanusia. \v 8 \x - \xo 9:8 \xo*\xt Yol. 1:6. \xt*\x*Buluana manga incia mboomo buluana bhawine tee o ngincina manga incia mboomo ngincina singa. \v 9 \x - \xo 9:9 \xo*\xt Yol. 2:5. \xt*\x*Badana manga incia mboomo baju ase tee o suarana panina mboomo ruuna manga kareta potimbea ihelana manga ajara molingkana i tampana potimbea. \v 10 Lencina mboomo lencina supi-supi ganda, tee i nuncana lencina mokobisa sumai tee kuasana to asikisaa maanusia kangengena lima mbula. \v 11 Rajana manga incia o malaaʼekati mojaganina Bhalona Alamuna Mia Mate. Sarona malaaʼekati sumai i nuncana pogau Ibrani satotuuna o Abadon, tee i nuncana pogau Yunani o Apolion mokomaʼanana "Pande pahancuru." \p \v 12 Balaa mobhaa-bhaana alapamo. Sapadhana incia sii bheadhaangia tee rua angu balaa uka bhemotutunia. \s1 Sangkakala i Nama Anguna \sr 9:13-21 \p \v 13 \x - \xo 9:13 \xo*\xt Limb. 30:1-3. \xt*\x*Malaaʼekati i nama miana atowii sangkakalana, kasiimpo iaku kurango saangu suara molimbana minaaka i pata angua tanduna mejana tampana tunuana dhupa bulawa modhaangiana i aroana Aulataʼala. \v 14 Suara sumai apogau tee malaaʼekati i nama miana mokenina sangkakala sumai, "Rambasakea pata miaia malaaʼekati motobhokena i saripina Umala Efrat momaoge sumai." \v 15 Kasiimpo arambasakamea pata miaia malaaʼekati mopadhana ipasiapuakana to jamuna, eona, bulana, tee taona to apekamateaka talu pulu talu parasee minaaka i bhari-bharia maanusia i dunia. \v 16 Kabharina suludadu mokoajara sumai rua atu juta, siitumo kabharina ipaumbaakana to iaku. \p \v 17 Mboo siimo i nuncana pokamataku o bhanguna manga ajara tee manga mosawikia sumai. Mosawikia apake baju ase waranaa maleʼi mboomo rorena waa, kakanda mboomo nilam, tee amakuni mboomo walera; sainamo bhaana manga ajara sumai mboomo bhaana singa, tee minaaka i ngangana alimba o waa, ombu, tee walera. \v 18 Talu pulu talu parasee maanusia amateaka talu angua balaa sumai, siitumo o waa, ombu tee walera molimbana minaaka i ngangana manga ajara sumai. \v 19 Kakaana manga ajara sumai dhaangia i ngangana tee i lencina, roonamo lencina sumai mboomo bhaana ulo mosikisaana maanusia. \p \v 20 \x - \xo 9:20 \xo*\xt Zab. 115:4-7; 135:15-17; Dan. 5:23. \xt*\x*Maka manga maanusia mosagaanana inda momateakana balaa i talu anguna sumai inda atoba uka minaaka i bhari-bharia ipewauna manga incia. Manga incia inda aunto asomba manga rohi madhaki tee manga barahala minaaka i bulawa, minaaka i pera, tambaga, bhatu, tee minaaka i kau inda momembalina mopokamatana atawa moporangona atawa mobhengkalana. \v 21 Manga incia uka inda atoba minaaka i dosana apekamate mia, akoʼilimuu sihiri, apewau pebula, tee amanako. \c 10 \s1 Malaaʼekati Adhawuaka Kalulungi Maidhiidhi Motobungkale i Yahya \sr 10:1-11 \p \v 1 Kasiimpo iaku kukamata malaaʼekati momakaa mosagaanana mosapona minaaka i laiana, tee abulilingia taʼina ngalu tee i bhawona bhaana dhaangia tee ntorouwe; rouna mboomo matanaeo tee o aena mboomo ariina waa. \v 2 I limana malaaʼekati sumai dhaangia saangu kalulungina kitabi maidhiidhi motobungkale. Ae kaanana apolanda i tawo tee o ae kaaina apolanda i ati. \v 3 Incia agora tee suara momakaa mboomo singa mokomburu. Wakutuuna agora, pitu angua suarana guntu\f + \fr 10:3 \fr*\fq pitu angua suarana guntu\fq*\ft : Mboomo uka i aeati mosagaanana, angka "pitu angu" sadia asusuaka angka motandaiakana giu momondo, mboomo Aulataʼala. I nuncana \ft*\xt Yah. 12:28-29\xt* apogauaka dhaangia pia mia o mia morangona suarana Aulataʼala mopogauna mboomo suarana guntu. \f* sumai apaperangoaka suarana. \v 4 Wakutuuna pitu angua guntu sumai apaperangoaka suarana, iaku kusiapu to kuburi opea ipogauakana guntu sumai, maka kurango suara minaaka i laiana mopogauna, "Rahasiaakea opea ipogauakana pitu angua guntu sumai, bholi uburia." \p \v 5 \x - \xo 10:5-7 \xo*\xt Limb. 20:11; Kap. 32:40; Dan. 12:7; Ams. 3:7. \xt*\x*Malaaʼekati mokabhale-bhalena i tawo tee i ati ikamataku sumai, lima kaanana aangkea tee apaporopea i sorogaa to aposumpa. \v 6 Kasiimpo incia aposumpa apake sarona Kawasana Opu modhadhina saʼumurua, mopadhaangiana laiana, dunia, tawo tee bhari-bharia modhaangiana i nuncana, koonina, "Aulataʼala indamo bheapasowo wakutuu to apewau opea mopadhana ihaejatiakana! \v 7 Maka ande akawamo henggana malaaʼekati pitu miana atowii sangkakalana, sumaimo rahasiana Aulataʼala siimpomo bheapamondoa mboomo mopadhana ipakoleleakana to manga bhatuana, siitumo manga nabii." \p \v 8 \x - \xo 10:8-10 \xo*\xt Yeh. 2:8--3:3. \xt*\x*Suara mopadhana irangoku minaaka i laiana sumai apogau uka, "Lingkamo alea o kalulungina kitabi motobungkalena i limana malaaʼekati mokabhale-bhalena i tawo tee i ati sumai." \p \v 9 Kasiimpo kulingkamo i malaaʼekati sumai tee kupogau, "Dhawuakaaku kalulungi momaidhiidhi sumai." Lawanina, "Alamea tee ukandemea. Kalulungi sii bheunamisia amapaʼi i nuncana kompomu, maka bheamameko i nuncana ngangamu mboomo golana uwani." \v 10 Kasiimpo kualea o kalulungi maidhiidhi sumai minaaka i limana malaaʼekati sumai tee kukandea. I nuncana ngangaku o kalulungi sumai kunamisia amameko mboomo golana uwani, maka sapadhana kudhokua kunamisia amapaʼi i nuncana kompoku. \v 11 Kasiimpo incia apogau tee iaku, "Ingkoo tabeana upakawaaka kasameana Aulataʼala pokaiana tee manga suku, lipu, pogau, tee manga raja." \c 11 \s1 Rua Mia Sakusiina Aulataʼala \sr 11:1-14 \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xo*\xt Yeh. 40:3; Zak. 2:1-2. \xt*\x*Sapadhana sumai iaku adhawuakaaku uka kau kaʼukuru mboomo katuko, pogauna, "Lingkamo, uʼukurumea o Baitullana Aulataʼala tee tampana tunuana kurubani, tee ugagarimea o kabharina manga mia moʼibaadatina iwe sumai. \v 2 \x - \xo 11:2 \xo*\xt Luk. 21:24. \xt*\x*Maka bholi uʼukuru tana lapa i aroana bhambana Baitulla sumai, roonamo tana incia sumai padhamo atodhawuaka to manga lipu inda motolentuna miana Yahudi, tee manga incia bhealandalandaki Yerusalem, Kota Momangkilo sumai kangengena pata pulu rua mbula. \v 3 Iaku bhekulamboko rua mia sakusiiku mopakena bhaju minaaka i kae kadhu to tandana kasukara, tee manga incia bheapakawaaka kasameana Aulataʼala kangengena 1.260 eo." \p \v 4 \x - \xo 11:4 \xo*\xt Zak. 4:3; 4:11-14. \xt*\x*Rua miaia sakusii sumai satotuuna rua pale puuna zaitun tee rua angu aena padamara mokabhale-bhalena i aroana Kawasana Opu mokopewauaakana alamu. \v 5 Ande dhaangia o mia bhemopanarakaana manga incia, sumaimo o waa bhealimba minaaka i ngangana tee bheapabinasa manga musuna. Tee cara mboo sumai, mia moʼusahana to apanarakaa manga incia tabeana bheamate. \v 6 \x - \xo 11:6 \xo*\xt Limb. 7:17-19; 1Sa. 4:8; 1Ra. 17:1. \xt*\x*Rua miaia sakusii sumai tee kuasana to atutubhiaka laiana mamudhaakana inda akowao wakutuuna apakawaaka kasameana Aulataʼala. Manga incia uka akokuasa to abhalii uwe amembali raa, tee manga incia uka tee kuasana naepiapo uka aose peeluana to apakangkanaiakea pegiu-giuna balaa to dunia. \p \v 7 \x - \xo 11:7 \xo*\xt Dan. 7:7; 7:21; Wah. 13:5-7; 17:8. \xt*\x*Ande manga incia padhamo apakawaaka kasakusiina, sumaimo Binata Masega molimbana minaaka i Bhalona Alamuna Mia Mate sumai bheabhali tee apekatalo tee apekamate manga incia. \v 8 \x - \xo 11:8 \xo*\xt Yes. 1:9-10. \xt*\x*Maeatina rua miaia sakusii sumai ataroakea akambara-mbara i dhala oge i kota ogena, tampana Opuna Momalangana manga incia atoloe i kau salib. Kadhakina kota incia sumai mboomo Sodom, tee o dosana raʼeatina kota incia sumai mboomo raʼeatina Mesir. \v 9 Manga mia minaaka i bhari-bharia pogau, kaomu, suku, tee lipu bheakamata maeatina manga incia kangengena talu eo satanga tee inda aundaakea manga maeati sumai akoburua. \v 10 Manga mia momboorena i bhawona dunia bheamasanaa tee akaunde-unde roonamo matena rua miaia nabii sumai. Manga incia bheakokariaa tee apolambolambokoaka hadia roonamo rua miaia nabii sumai padhamo aumbaaka kanarakaa to manga mia momboorena i bhawona dunia. \p \v 11 \x - \xo 11:11 \xo*\xt Yeh. 37:10. \xt*\x*Maka salapana talu eo satanga, apesuamo o rohi idhadhiaka minaaka i Aulataʼala i nuncana rua miaia nabii sumai, kasiimpo manga nabii sumai abhangumo, sabutuna bhari-bharia mia mokamatea amaeka mpuu. \v 12 \x - \xo 11:12 \xo*\xt 2Ra. 2:11. \xt*\x*Kasiimpo rua miaia nabii sumai arangomo suara momaoge minaaka i sorogaa mopogauna tee manga incia, "Penemo iwe sii!" Sabutuna manga incia apenemo i sorogaa tee asalibumbungia taʼina ngalu, tee asakusiiakea manga musuna. \p \v 13 \x - \xo 11:13 \xo*\xt Wah. 6:12; 16:18. \xt*\x*I wakutuu incia sumai uka adhaangiamo o lendu momakaa mpuu. Sapulu parasee\f + \fr 11:13 \fr*\fq Sapulu parasee: \fq*\ft Motoburina i nuncana kitabi satotuuna 'sapersepulu,' maʼanana, saangu bhanua minaaka i sapulu angu bhanua i kota incia sumai ahancuru. \ft*\f* minaaka i kota incia sumai ahancuru, tee pitu rewu mia amate roonamo lendu sumai. Manga mia mosagaanana amaeka mpuu, kasiimpo manga incia amuliangi kaogesana Aulataʼala i sorogaa. \p \v 14 Balaa i rua anguna alapamo. Maka ukamatea! Balaa i talu anguna amakasumo akawa. \s1 Torompe i Pitu Anguna \s1 Lagu Kapujiana Manga Mancuana \sr 11:15-19 \p \v 15 \x - \xo 11:15 \xo*\xt Limb. 15:18; Dan. 2:44; 7:14; 7:27. \xt*\x*Malaaʼekati i pitu miana atowii sangkakalana, kasiimpo atorangomo i sorogaa manga suara maoge mopogauna, \q1 "Pamarintana dunia amembali pamarintana Kawasana Oputa tee pamarintana Al Masi, \q2 tee Incia bheaparinta saʼumurua." \m \v 16 Kasiimpo rua pulu pata miaia manga mancuana mouncurana i kauncuramakana i aroana Aulataʼala sumai asujumo asomba Aulataʼala \v 17 tee apogau, \q1 "Ingkami tasukuru i Ingkoo, e Aulataʼala, e Kawasana Opu Mokokuasana Mpuu, \q2 Kawasana Opu modhaangiana sii-sii tee modhaangiana i zamani i piamo itu. \q1 Roonamo Ingkoo padhamo ususuakea o kuasamu momaoge, \q2 tee upepuumo uparinta mboomo raja. \q1 \v 18 \x - \xo 11:18 \xo*\xt Zab. 2:5; 110:5; 115:13. \xt*\x*Manga lipu inda motolentuna miana Yahudi aʼamaramo, \q2 tee akawamo wakutuuna to upalimba pamurumu. \q1 Akawamo henggana to uhaakimu manga mia mate, \q2 tee akawamo wakutuuna to udhawu ponambo i manga bhatuamu, siitumo manga nabii, \q1 tee uka manga mia mosaalihi tee manga mia momaekana tee saromu, \q2 malape kaogesa atawa o mia maidhiidhi. \q1 Siimo wakutuuna to upabinasa manga mia mopahancuruna alamu." \p \v 19 \x - \xo 11:19 \xo*\xt Wah. 8:5; 16:18; 16:21. \xt*\x*Sapadhana sumai o Baitullana Aulataʼala i sorogaa atobungkalemo tee i nunca atokamatamo sorongana pojanjiana. Kasiimpo bhibhito apokilatimo, nduuna guntu apogunturi, dunia akolendumo tee o waona esi momakaa mpuu. \c 12 \s1 Bhawine tee Naga \sr 12:1-6 \p \v 1 Kasiimpo atokamatamo saangu tanda momaoge i laiana: Samia bhawine apobhajuaka matana eo, tee o bula amembali polandakana aena, tee sapulu rua angu kalipopo amembali mahakota i bhaana. \v 2 Bhawine incia sumai tangasaana abhawa-bhawa, tee roonamo akawamo wakutuuna to akoana incia apekee roonamo anamisi kapii. \p \v 3 \x - \xo 12:3 \xo*\xt Dan. 7:7. \xt*\x*Kasiimpo atokamatamo uka o tanda mosagaanana i laiana: Dhaangia sambaa o naga mokowaranaana maleʼi, bhaana pitu angu, tanduna sapulu angu. I bhawona bhaana dhaangia pitu angu o mahakotana. \v 4 \x - \xo 12:4 \xo*\xt Dan. 8:10. \xt*\x*Lencina naga sumai asoro saidhepo talu pulu talu parasee kalipopo minaaka i manga kalipopo i laiana, kasiimpo atudhaakea i dunia. Naga sumai akakaro i aroana bhawine bhemokoanana sumai mamudhaakana amembali adhoku o anaana bhawine sumai wakutuuna anaana sumai alaahiri. \p \v 5 \x - \xo 12:5 \xo*\xt Zab. 2:9; Yes. 66:7. \xt*\x*Bhawine sumai apalaahiri samia ana umane bhemoparintangina bhari-bharia lipu tee katuko ase. Maka o anana sumai atoala madhei minaaka i bhawine sumai tee abhawea i Aulataʼala i aroana kauncuramakana. \v 6 Sabutuna o bhawine sumai apalai i tana matuu, i tampa mopadhana ipasadiaakana Aulataʼala to incia. Iwe sumai incia atodhambaaka 1.260 eo kangengena. \s1 Naga Atotalo \sr 12:7-9 \p \v 7 \x - \xo 12:7 \xo*\xt Dan. 10:13; 10:21; 12:1; 9. \xt*\x*Kasiimpo adhaangiamo potimbea i sorogaa. Mikhael tee manga malaaʼekatina apotimbe abhali naga sumai, tee o naga sumai uka apoose tee manga malaaʼekatina abhali Mikhael. \v 8 Maka o naga tee manga malaaʼekatina ataloa Mikhael, sumaimo manga incia atopadhencu minaaka i sorogaa tee indamo amembali ambuli iwe sumai. \v 9 \x - \xo 12:9 \xo*\xt Bhaa. 3:1; Luk. 10:18. \xt*\x*Naga maoge sumai siitumo o ulo\f + \fr 12:9 \fr*\fq ulo modhaangiana minaaka i zamani momangenge: \fq*\ft Ulo incia sii isarongiaka Ibilisi tee mowujuna Adamu tee Hawa i Inawuna Eden to apewauaka dosa. Kamata \ft*\xt Bhaa. 3:1-6.\xt*\f* modhaangiana minaaka i zamani momangenge mokosaroakana Ibilisi tee Seetani mopasaladhalana bhari-bharia miana dunia sumai atopadhencu tee atotudhaaka i dunia apoose tee manga malaaʼekatina. \s1 Laguna Mokanana \sr 12:10-12 \p \v 10 \x - \xo 12:10 \xo*\xt Ayb. 1:9-11; Zak. 3:1. \xt*\x*Kasiimpo kurango uka suara momakaa i sorogaa mopogauna, \q1 "Sii-sii akawamo kasalaamati, kuasa, tee pamarintana Aulataʼalata, \q2 tee kuasana Al Masi mopadhana ilantina Aulataʼala to moparintana dunia sii. \q1 Roonamo Ibilisi moraeakana manga witinaita \q2 malo tee eo i aroana Aulataʼalata, \q2 padhamo atudhaakea i sambalina sorogaa. \q1 \v 11 Manga witinaita padhamo apekatalo Ibilisi \q2 tee raana Anana Dumba \q2 tee kasakusii mobanara ipakawaakana manga incia. \q1 Sakawana amate uka \q2 manga incia arela akurubaniaka inyawana. \q1 \v 12 Rampaakanamo sumai ukaunde-undemo, e sorogaa \q2 tee bhari-bharia momboorena i nuncana! \q1 Maka ucilakamo ingkomiu, e alamu tee tawo, \q2 roonamo Ibilisi asapoikikomiu! \q1 Incia apamurumo mpuu, \q2 roonamo incia amataumea ande o wakutuuna amakasumo." \s1 Naga Apajere Bhawine Sumai \sr 12:13-18 \p \v 13 Wakutuuna naga sumai amataua ande incia atobhanakamo i dunia, incia apepuumo apajere bhawine mopalaahirina ana umane sumai. \v 14 \x - \xo 12:14 \xo*\xt Dan. 7:25; 12:7. \xt*\x*Maka roonamo bhawine sumai adhawua sapasa panina manu-manu, mboomo panina bunia momaoge, mamudhaakana incia amembali apolaka i tampana i tana matuu, to atodhambaaka kangengena talu tao satanga, tee amaridho minaaka i ulo sumai. \v 15 Sabutuna o ulo sumai, siitumo o naga, apalimba uwe minaaka i ngangana, tee o uwe sumai asiwulu mboomo umala i totona bhawine sumai, mamudhaakana o bhawine sumai apaampe. \v 16 Maka o tana aumba aago bhawine sumai. Tana aponganga kasiimpo adhoku uwe molimbana minaaka i ngangana naga sumai. \v 17 Naga sumai aʼamaramo mpuu tee bhawine sumai, kasiimpo incia alingka ahumbuni bhilaana siwuluna bhawine sumai, siitumo bhari-bharia mia motaʼatina i parintana Aulataʼala, tee modhawuna kasakusiina to Isa. \v 18 Kasiimpo naga sumai akabhale-bhale i bhiwina tawo. \c 13 \s1 Binata Molimbana Minaaka i Nuncana Tawo \sr 13:1-10 \p \v 1 \x - \xo 13:1 \xo*\xt Dan. 7:3; Wah. 17:3; 17:7-12. \xt*\x*Kasiimpo kukamata uka sambaa Binata Masega atiumba minaaka i nuncana tawo. Incia akotandu sapulu angu tee akobhaa pitu angu. I manga tanduna dhaangia sapulu angu mahakota, tee i manga bhaana atoburiaka manga saro mohinana Aulataʼala. \v 2 \x - \xo 13:2 \xo*\xt Dan. 7:4-6. \xt*\x*Binata Masega ikamataku sumai o bhanguna mboomo harimau mokotanda-tanda, maka o aena mboomo aena beruang tee o ngangana mboomo ngangana singa. Naga sumai adhawuaka to Binata Masega sumai o kakaana, kauncuramakana, tee kakuasana momaoge. \v 3 Sala saangu bhaana minaaka i pitu angua bhaana Binata Masega sumai mboomo dhaangia tee kambela imateaka, maka o kambela imateaka sumai auntomo. Saangua dunia amente tee aose Binata Masega sumai. \v 4 Manga incia asomba naga sumai, roonamo incia padhamo adhawuaka kuasana i Binata Masega sumai. Kasiimpo manga incia asomba uka Binata Masega incia sumai tee aabha, "Incema mopokanana tee Binata Masega incia sii? Incema buaka momembalina moewangia?" \p \v 5 \x - \xo 13:5-6 \xo*\xt Dan. 7:8; 7:25; 11:36. \xt*\x*Binata Masega sumai adhawuakea muncu to asomboaka karona tee ahina Aulataʼala tee incia atarima kuasa to apewaua kangengena pata pulu rua mbula. \v 6 Sabutuna incia abungkale muncuna tee ahina sarona Aulataʼala tee tampa mbooresana tee bhari-bharia mia momboorena i sorogaa. \v 7 \x - \xo 13:7 \xo*\xt Dan. 7:21. \xt*\x*Binata Masega sumai adhawuakea uka kuasa to abhali manga mia mosaalihi tee apekatalo manga incia, tee adhawuakea uka haku to aparinta bhari-bharia pogau, kaomu, suku, tee lipu. \v 8 \x - \xo 13:8 \xo*\xt Zab. 69:29. \xt*\x*Bhari-bharia mia i dunia bheasombaia, siitumo manga mia inda motoburina sarona minaaka i wakutuuna dunia atopadhaangia i nuncana Bokuna Mia Modhadhina i Sorogaa; boku incia sii o pewauana Anana Dumba motosumbele. \p \v 9 Incema mokotalingana, incia tabeana aporango! \q1 \v 10 \x - \xo 13:10 \xo*\xt Yer. 15:2; 43:11. \xt*\x*Mia itantuaka to atotaangi, \q2 dhaanamo bheatotaangi; \q1 mia itantuaka to atopekamate tee hancu, \q2 dhaanamo bheatopekamate tee hancu. \m I nuncana giu incia sii bhari-bharia mia mosaalihi tabeana asabara tee akoʼiimani. \s Binata Molimbana minaaka i Nuncana Tana \sr 13:11-18 \p \v 11 Kasiimpo iaku uka kukamata sambaa binata mosagaanana molimbana minaaka i nuncana tana. Binata incia sii akotandu rua angu mboomo tanduna anana dumba tee ande apogau o suarana mboomo sambaa naga. \v 12 I aroana binata mobhaa-bhaana, binata incia sii uka apakea o hakuna to aparinta mopadhana itarimana minaaka i Binata Masega mobhaa-bhaana sumai. Saangua dunia tee bhari-bharia momboorena i nuncana apakisaaia to asomba i Binata Masega mobhaa-bhaana mountona minaaka i kambelana imateaka sumai. \v 13 Incia uka apadhaangia manga tanda inda momentela. I aroana manga mia, binata i rua mbaana incia sii uka apasapo waa minaaka i laiana tee apasapoa i bhawona dunia. \v 14 Rampaakanamo incia apewau manga tanda inda momentela tee kuasa itarimana minaaka i Binata Masega sumai, binata i rua mbaana apasaladhala manga mia momboorena i bhawona dunia. Incia atumpu manga mia sumai to apakaro saangu patu barahala mokobhanguna mboomo Binata Masega mobhaa-bhaana momambelana minaaka i hancu, maka dhaangiapo adhadhi. \v 15 Binata i rua mbaana sii amembali adhawuakea inyawa to patuna Binata Masega mobhaa-bhaana sumai, sabutuna o patu sumai amembali apogau tee apekamate bhari-bharia mia inda mosombaia. \v 16 Bhari-bharia mia, malape kaogesa atawa o mia maidhiidhi, morangkaeana atawa momisikinina, malape o bhatua atawa o maradhika, apakisaaia binata sumai to atarima tanda i lima kaanana atawa i bhawona rouna manga incia. \v 17 Inda samia uka momembalina mopoali poasona, maka tabeana manga incia mopakena tanda incia sumai, siitumo sarona Binata Masega incia sumai atawa o nomoro mosusuakana sarona. \p \v 18 I nuncana giu incia sii tabeana afaraluu hikimati. Mia moʼaarifu tabeana agagari maʼanana nomorona Binata Masega sumai, roonamo nomoro sumai asusuaka sarona samia maanusia. Nomoro sumai satotuuna 666. \c 14 \s1 Anana Dumba tee Uumatina \sr 14:1-5 \p \v 1 \x - \xo 14:1 \xo*\xt Yeh. 9:4; Wah. 7:3. \xt*\x*Sanampuu kukamatamo Anana Dumba sumai akabhale-bhale i bhawona Gunu Sion, tee aosea 144.000 mia motoburiakana sarona Anana Dumba tee sarona Amana i bhawona rouna manga incia samia-samia. \v 2 Kasiimpo, iaku kurango suara minaaka i laiana mokosoona mboomo uwena mawa tee mboomo guntu momaoge. Suara irangoku sumai mboomo suarana kecapi motangasaana imagasiaakana mia. \v 3 Manga incia alaguaka saangu lagu bhaau i aroana kauncuramaka, i aroana pata miaia mahaluku, tee i aroana manga mancuana sumai. Inda samia uka momembalina mopengkaadhariakana lagu incia sumai, maka tangkanamo 144.000 mia mopadhana itolosina minaaka i dunia sumai. \v 4 Siitumo manga mia inda mopekarombuna karona tee manga bhawine, roonamo manga incia ajagania o kangkilona karona. Manga incia aose Anana Dumba sumai iapaipo uka o lingkaana. Manga incia padhamo atolosia minaaka i tanga-tangana bhari-bharia maanusia to apamembalia pasombaana mobhaa-bhaana i Aulataʼala tee Anana Dumba. \v 5 \x - \xo 14:5 \xo*\xt Zef. 3:13. \xt*\x*Manga incia inda agau-gau roonamo inda akobalaci. \s1 Kasamea minaaka i Talu Mia Malaaʼekati \sr 14:6-13 \p \v 6 Kasiimpo Iaku kukamata malaaʼekati mosagaanana mopolakana malanga i laiana. Malaaʼekati sumai abhawa Lele Malape mobakaa to apakoleleakea i manga mia momboorena i dunia, to bhari-bharia kaomu, suku, pogau tee lipu. \v 7 Tee suara makaa incia apogau, "Maekamo i Aulataʼala tee umuliangia, roonamo akawamo wakutuuna kahaakimuna. Sombamo Aulataʼala mopadhaangiana laiana, alamu, tawo, tee manga matana uwe." \p \v 8 \x - \xo 14:8 \xo*\xt Yes. 21:19; Yer. 51:8; Wah. 18:2. \xt*\x*Kasiimpo dhaangia uka o malaaʼekati mosagaanana siitumo malaaʼekati i rua miana mopogauna, "Amatobhamo! Amatobhamo o Babel, kota momaoge sumai, mopadhana mopekalangona manga lipu tee uwena angguruna, siitumo angguru mominaakana i nawusuuna pebulana." \p \v 9 Kasiimpo dhaangia uka o malaaʼekati mosagaanana siitumo o malaaʼekati i talu miana mopogauna tee suara makaa, "Mia mosombana Binata Masega tee patuna sumai, tee motarimana tandana i bhawona rouna atawa i limana \v 10 \x - \xo 14:10 \xo*\xt Bhaa. 19:24; Yes. 51:17; Yeh. 38:22. \xt*\x*bheasumpu uwena angguru, siitumo angguru pamuruna Aulataʼala, motolalina inda tee kajalona i nuncana tonde pamuruna. Manga mia incia sumai bheatosikisaa i nuncana waa tee walera i aroana manga malaaʼekati momangkilo tee i aroana Anana Dumba sumai. \v 11 \x - \xo 14:11 \xo*\xt Yes. 34:10. \xt*\x*Ombuna waa bhemosikisaana manga incia bheakoombu saʼumurua, tee o malo eona manga incia inda aunto-unto atosikisaa, siitumo manga incia mosombana Binata Masega sumai tee patuna, atawa incemapo uka mopadhana motarimana tandana sarona." \v 12 Maʼanana giu incia sii, mamudhaakana manga mia mosaalihi tee manga mia motaʼatina hukumuna Aulataʼala tee moparacaeana tee Isa tabeana asabara atanggo kanarakaa. \p \v 13 Kasiimpo iaku kurango suara mominaakana i sorogaa mopogauna, "Burimea o giu incia sii: Pepuu sii-sii amasanaamo manga mia momatena, amate i nuncana kadhaangiana aʼiimani tee Kawasana Opu." \p Rohina Aulataʼala apogau, "Atotuu, taroakamo manga incia aponiunto minaaka karajaana, roonamo hasilina minaaka i bhari-bharia ikarajaana sadia apoose tee manga incia." \s1 Timpua i Dunia \sr 14:14-20 \p \v 14 \x - \xo 14:14 \xo*\xt Dan. 7:13. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata taʼina ngalu maputi i aroaku. I bhawona taʼina ngalu sumai dhaangia o mia mouncurana motokamatana mboomo Anana Maanusia. Incia apake mahakota bulawa i bhaana tee akeni samata sabit momatadha i limana. \v 15 \x - \xo 14:15 \xo*\xt Yol. 3:13. \xt*\x*Kasiimpo dhaangia o malaaʼekati mosagaanana molimbana minaaka i Baitulla. Tee suara makaa agora i Incia mouncurana i bhawona taʼina ngalu sumai, pogauna, "Legoakamea o sabitmu siitu tee utimpumea sii-sii, roonamo akawamo henggana timpua, rampaakanamo timpua i dunia amasasamo." \v 16 Kasiimpo Incia mouncurana i bhawona taʼina ngalu sumai alegoakamo sabitna i dunia, tee o dunia uka atotimpumo. \p \v 17 Kasiimpo iaku kukamata malaaʼekati mosagaanana uka alimba minaaka i Baitulla modhaangiana i sorogaa tee incia uka akeni samata sabit momatadha. \v 18 Kasiimpo dhaangia uka o malaaʼekati mosagaanana molimbana minaaka i tampana tunuana kurubani, siitumo malaaʼekati mokuasaina waa; incia agora tee suara makaa i malaaʼekati mokenina sabit momatadha sumai, pogauna, "Legoakamea o sabitmu momatadhana siitu tee urombusakamea bhari-bharia bhakena angguru i dunia, roonamo o bhakena angguru sumai amasasamo." \v 19 Sabutuna o malaaʼekati sumai alegoakamo sabitna i saangua dunia tee arombusaka manga angguru i dunia, kasiimpo atudhaakea i nuncana tampana pioana angguru momaoge, siitumo tampana pamuruna Aulataʼala isusuakana. \v 20 \x - \xo 14:20 \xo*\xt Yes. 63:3; Rat. 1:15; Wah. 19:15. \xt*\x*Manga bhakena angguru sumai apioa i sambalina kota, tee minaaka i tampana pioana angguru sumai o raa alembo karidhona kera-kera talu atu kilo metere tee o kandalana atawa o kalangana akawea i tampana bhokeana satibha ase i muncuna ajara. \c 15 \s1 Laguna Manga Incia Mokanana \sr 15:1-4 \p \v 1 Kasiimpo iaku kukamata saangu tanda momaoge inda momentela i laiana. Dhaangia pitu mia o malaaʼekati moumbaakana pitu angu balaa kapadhaa. Balaamo incia sii bhemomembalina kapadhaana pamuruna Aulataʼala. \p \v 2 Sapadhana sumai iaku kukamatamo saangu giu mboomo tawo minaaka i kaca mopojalona tee waa. Tee kukamata uka manga mia mopadhana motalona Binata Masega sumai tee patuna tee nomorona sarona akabhale-bhale i bhiwina tawo incia sumai. Manga incia akeni kecapi mopadhana idhawuakana Aulataʼala \v 3 \x - \xo 15:3 \xo*\xt Limb. 15:1. \xt*\x*tee alaguaka laguna Nabii Musa, bhatuana Aulataʼala, tee laguna Anana Dumba sumai. Mboo sii o laguna, \q1 "E Aulataʼala, e Kawasana Opu Mokokuasana Mpuu, \q2 Tapanamo kaoge tee inda amentela bhari-bharia ipewaumu! \q1 E Rajana bhari-bharia lipu, \q2 aʼadili tee abanara bhari-bharia dhalamu! \q1 \v 4 \x - \xo 15:4 \xo*\xt Zab. 86:9; Yer. 10:7. \xt*\x*Incema buaka inda momaekana tee Ingkoo, \q2 tee inda momuliangina saromu, e Kawasana Opu? \q1 Tangkanamo Ingkoo Momangkilona; \q1 Bhari-bharia lipu bheaumba \q2 tee asomba i aroamu, \q1 roonamo bhari-bharia ipewaumu abanara tee atokamatamo i dunia." \s1 Pitu Mia Malaaʼekati tee Pitu Angu Mangko Pamuruna Aulataʼala \sr 15:5-8 \p \v 5 \x - \xo 15:5 \xo*\xt Limb. 38:21. \xt*\x*Sapadhana sumai iaku kukamatamo uka Baitulla i sorogaa atobungkalemo, siitumo Kema Mangkilona Aulataʼala. \v 6 Minaaka i Baitulla sumai alimbamo pitu mia malaaʼekati mobhawana pitu angua balaa sumai. Manga incia apake kae lenan maputi momangkilo tee mokosilo, tee i badana manga incia uka apake salenda minaaka i bulawa. \v 7 Sala sambaa minaaka i pata mbaa mahaluku sumai adhawuaka pitu angu mangko bulawa i pitu miaia malaaʼekati sumai. Pitu angu mangko bulawa abukeaka pamuruna Aulataʼala, siitumo Aulataʼala modhadhina saʼumurua. \v 8 \x - \xo 15:8 \xo*\xt Limb. 40:34; 1Ra. 8:10-11; 2Taw. 5:13-14; Yes. 6:4. \xt*\x*Baitulla sumai asalibumbungia ombuna kamuliangina Aulataʼala tee kuasana. Inda dhaangia o mia momembalina mopesuana i nuncana Baitulla sumai ande indapo pitu angua balaa minaaka i pitu miaia malaaʼekati sumai amapupu. \c 16 \s1 Pitu Angu Balaa \sr 16:1-21 \p \v 1 Kasiimpo iaku kurango suara momakaa minaaka i nuncana Baitulla apogau i pitu miaia malaaʼekati sumai, pogauna, "Lingkamo tee ubusakamea pitu angua mangko mokoantoakana pamuruna Aulataʼala sumai i bhawona dunia." \p \v 2 \x - \xo 16:2 \xo*\xt Limb. 9:10. \xt*\x*Malaaʼekati mobhaa-bhaana sii abusakamea o antona mangkona sumai i bhawona dunia. Sabutuna adhaangiamo saangu panyaki kabhisu imingkiriaka tee mopekapiina bhari-bharia mia mopakena tandana Binata Masega sumai tee mosombana patuna. \p \v 3 Malaaʼekati i rua miana abusakea o antona mangkona i tawo, sabutuna o tawo amembali raa mokonte mboomo raana mia mate. Bhari-bharia mokoinyawana tee modhadhina i nuncana tawo uka amate. \p \v 4 \x - \xo 16:4 \xo*\xt Limb. 7:17; Zab. 78:44. \xt*\x*Malaaʼekati i talu miana abusakea o antona mangkona i nuncana umala tee i manga matana uwe, sabutuna bhari-bharia amembali raa. \p \v 5 Kasiimpo iaku kurango malaaʼekati mokuasaina uwe apogau, \q1 "Ingkoo uʼadili i nuncana ubhotukiaka kahukumu incia sii, \q2 e, Ingkoo Momangkilona, \q2 modhaangiana sii-sii tee modhaangiana i zamani i piamo itu! \q1 \v 6 Manga incia padhamo apekamate manga mia mosaalihi \q2 tee apekamate manga nabii, \q1 sii-sii manga incia padhamo upasumpuakea raa; \q2 dhaanamo manga incia alaenga atarima giu incia sumai." \m \v 7 Kasiimpo iaku kurango suara minaaka i tampana tunuana kurubani sumai apogau, \q1 "E Aulataʼala, e Kawasana Opu Mokokuasana Mpuu, \q1 abanaramo tee aʼadilimo bhari-bharia kahaakimumu." \m \v 8 Malaaʼekati i pata miana abusaka antona mangkona i matanaeo, tee Aulataʼala adhawuaka kuasana i matanaeo to apekangauaka maanusia tee kasodhona mboomo waa sumai. \v 9 Maanusia apekangauakea tee kasodhona waa momasodhona mpuu sumai, sabutuna manga incia ahina sarona Aulataʼala mokuasaina manga balaa, maka moomini mboo sumai, manga incia amendeu atoba tee amuliangia. \p \v 10 \x - \xo 16:10 \xo*\xt Limb. 10:21. \xt*\x*Malaaʼekati i lima miana abusaka antona mangkona i kauncuramakana Binata Masega sumai, sabutuna amalalandamo pamarintana binata sumai, tee manga mia apapaki dhelana roonamo anamisi kapii. \v 11 Tee manga mia sumai ahina Aulataʼala i sorogaa roonamo kapii inamisina tee roonamo kabhisuna. Moomini mboo sumai, manga incia amendeu atoba minaaka i pewau madhakina. \p \v 12 \x - \xo 16:12 \xo*\xt Yes. 11:15. \xt*\x*Malaaʼekati i nama miana abusaka antona mangkona i umala momaoge, siitumo i Umala Efrat.\f + \fr 16:12 \fr*\fq Umala Efrat: \fq*\ft Umala maoge mosiwuluna alaloi manga tana i zamani sii-sii momembalina lipu Turki, Suria, tee Irak. \ft*\f* Saanampuu amatuumo umala sumai, sabutuna atopasiapumo dhala to manga raja mominaakana i timbu to alaloia. \v 13 Kasiimpo iaku kukamata talu mia rohi madhaki mokomodelena mboomo barakaka. Manga incia alimba minaaka i ngangana naga, minaaka i ngangana Binata Masega sumai tee minaaka i ngangana nabii gau-gau. \v 14 Talu miaia manga incia satotuuna manga rohina madhaki mopadhaangiana manga tanda inda momentela, tee molingkana mopokawana tee manga raja i saangua dunia, tee manga raja sumai aromusakea to apotimbeaka i eo ogena sumai, siitumo i eo mopadhana ipatotapuakana Aulataʼala Mokokuasana Mpuu. \p \v 15 \x - \xo 16:15 \xo*\xt Mat. 24:43-44; Luk. 12:39-40; Wah. 3:3. \xt*\x*"Kamatea, Iaku kuumba mboomo samia pande manako! Amasanaamo o mia mosadhaadhaana mokojaga-jaga tee mojaganina pakeana mamudhaakana inda akalealea tee inda amaea i aroana mia bhari." \p \v 16 \x - \xo 16:16 \xo*\xt 2Ra. 23:29; Zak. 12:11. \xt*\x*Kasiimpo manga rohi sumai aromusaka manga raja i tampa isarongiaka Harmagedon i nuncana pogau Ibrani. \p \v 17 Malaaʼekati i pitu miana abusaka antona mangkona i antara, sabutuna atorangomo suara momakaa minaaka i kauncuramakana Aulataʼala i Baitulla i sorogaa mopogauna, "Amondomo!" \v 18 \x - \xo 16:18 \xo*\xt Wah. 8:5; 11:13; 11:19. \xt*\x*Sabutuna o bhibhito apokilatimo, nduuna guntu apogunturi tee aponduurimo, kasiimpo dhaangia tee lendu momakaa mpuu. Kakaana lendu incia sumai indapo dhaangia o sampokanana apepuu minaaka o maanusia adhadhi i bhawona alamu. Tapanamo kakaa o lendu incia sumai. \v 19 \x - \xo 16:19 \xo*\xt Yes. 51:17. \xt*\x*Kota momaoge sumai apoweta amembali talu weta, tee ahancurumo manga kota i bhari-bharia lipu i dunia. Kasiimpo Aulataʼala atoudhanimo tee kota Babel momaoge sumai. Sabutuna o kota incia sumai apasumpuakea angguru minaaka i tonde mobukeakana tee angguru ipamuruakana mpuu Aulataʼala. \v 20 \x - \xo 16:20 \xo*\xt Wah. 6:14. \xt*\x*Bhari-bharia pulo amofu, tee manga gunu indamo atokamata rampaakanamo aratamo tee tana. \v 21 \x - \xo 16:21 \xo*\xt Limb. 9:23; Wah. 11:19. \xt*\x*Kasiimpo waona esi o kaogena mboomo bhatu tee o katamona saasaangu lima pulu kilo amandawu minaaka i laiana akangkanai maanusia. Sumaimo maanusia ahina Aulataʼala rampaakanamo balaana waona esi sumai, roonamo balaa sumai amaoge mpuu. \c 17 \s1 Kahaakimu to Babel \sr 17:1-18 \p \v 1 \x - \xo 17:1 \xo*\xt Yer. 51:13. \xt*\x*Kasiimpo sala samia minaaka i pitu miaia malaaʼekati mobhawana pitu angu mangko sumai aumba i iaku tee apogau, "Maimo, iaku bhekususuakako kahukumuna Aulataʼala to pande zina ogena sumai,\f + \fr 17:1 \fr*\fq pande zina ogena sumai: \fq*\ft Siitumo kota Babel, mopasaladhalana manga lipu i dunia mamudhaakana alabhi amaasiaka dosa minaaka asomba i Aulataʼala. \ft*\f* siitumo o kota motobhanguna i tampa mobharina umalana. \v 2 \x - \xo 17:2 \xo*\xt Yes. 23:17; Yer. 51:7. \xt*\x*Manga raja i dunia padhamo apewau zinaa tee incia, tee manga incia momboorena i dunia uka padhamo apekalangoakea angguruna zinaana." \p \v 3 \x - \xo 17:3 \xo*\xt Wah. 13:1. \xt*\x*Kasiimpo Aulataʼala adhawuakaaku saangu pokamata; i nuncana pokamata sumai samia malaaʼekati abhawaaku i tana matuu i nuncana Rohina Aulataʼala. Iwe sumai iaku kukamata samia bhawine mouncurana i bhawona sambaa Binata Masega mokowaranaana maleʼi, tee mobukeakana manga kaburi mohinana sarona Aulataʼala. Binata incia sumai pitu angu o bhaana tee sapulu angu o tanduna. \v 4 \x - \xo 17:4 \xo*\xt Yer. 51:7. \xt*\x*Bhawine sumai apake bhaju waranaa wungu tee maleʼi, tee apoajoaka bulawa, tundu, tee muntia. I limana dhaangia tee mangko bulawa mobukeakana manga pewau motomarika tee monaajisina ipotibhaakana minaaka i hasilina apebula. \v 5 Tee i bhawona rouna atoburi saangu saro rahasia, "Babel momaoge, siitumo inana bhari-bharia manga bhawine pasunda tee umbaana bhari-bharia pewau motomarika tee monaajisina i dunia. \v 6 Iaku kukamatea ande o bhawine sumai amalangoaka raana manga mia mosaalihi tee raana manga mia inda momaeana mosakusiiakana Isa. \p Wakutuuna iaku kukamata bhawine incia sumai, kumente mpuu. \v 7 Malaaʼekati sumai apogau tee iaku, "Opea imenteakamu? Iaku bhekupaumbaakako rahasiana bhawine sumai tee rahasiana Binata Masega mokobhaana pitu angu tee mokotanduna sapulu angu isawikina sumai. \v 8 \x - \xo 17:8 \xo*\xt Zab. 69:29; Dan. 7:7; Wah. 11:7. \xt*\x*Binata Masega ikamatamu sumai adhaangiamo minaaka i piamo itu, maka sii-sii indamo dhaangia. Indamo amangenge incia bhealimbamo minaaka i Bhalona Alamuna Mia Mate, kasiimpo Aulataʼala bheapabinasea. Manga mia momboorena i dunia tee inda motoburina sarona i nuncana Kitabina Mia Modhadhina i sorogaa wakutuuna o dunia indapo atopadhaangia bheamente akamata binata incia sumai, roonamo binata incia sumai i piamo itu adhaangia, tee sii-sii indamo dhaangia, maka naile itu bheaumba pendua." \p \v 9 "To tamatauaka maʼanana giu incia sii tabeana takohikimati tee taʼaarifu. Pitu angua bhaana binata incia sumai satotuuna to agambaraaka pitu angu gunu, siitumo manga gunu to tampana bhawine sumai auncura. \v 10 Pitu angua bhaana binata sumai agambaraaka uka pitu mia raja. Lima mia minaaka i manga raja sumai amatemo, samiana dhaangiapo amembali raja, tee samiana uka indapo aumba, maka ande aumba naile itu incia tangkanamo sabantaramea amembali raja. \v 11 Binata Masega ikamatamiu sumai modhaangiana minaaka i piamo itu tee sii-sii indamo dhaangia, satotuuna o raja i walu miana tee incia atolentu i nuncana kolompona pitu mia raja incia sumai uka, tee incia bheatopabinasa." \p \v 12 \x - \xo 17:12 \xo*\xt Dan. 7:24. \xt*\x*"Sapulu angua tandu mopadhana ikamatamu sumai satotuuna sapulu mia raja indapo motarimana pamarintana. Maka manga incia bheatarima kuasa to amembali raja apobhawa tee Binata Masega sumai, maka kangengena aparinta tangkanamo sajamumea. \v 13 Sapulu miaia raja sumai aposaangu fikiri to apasarakaaka kakaana tee kuasana to Binata Masega sumai. \v 14 Manga incia bheapotimbe abhali Anana Dumba sumai, maka o Anana Dumba bheapekatalo manga raja sumai, roonamo Anana Dumba sumai satotuuna o Kawasana Opuna bhari-bharia opu tee o Rajana bhari-bharia raja. Manga mia moosea satotuuna manga mia mopadhana ikembana tee ipilina tee uka moparacaeana Aulataʼala." \p \v 15 Malaaʼekati sumai apogau uka, "Bhari-bharia umala ikamatamu i tampana kauncuramakana pande zina ogena sumai satotuuna agambaraaka manga suku, raʼeati mobhari, manga lipu, tee manga pogau mobhari. \v 16 Binata Masega tee sapulu angua tandu mopadhana ikamatamu bheabanci bhawine pasunda sumai. Manga incia bheapamembalia amalino tee akalealea. Manga incia bheakande dagina bhawine pasunda sumai tee atunua i waa, \v 17 roonamo Aulataʼala padhamo apapesuaia i nuncana ngangarandana manga incia mamudhaakana aala kambotu to apewauaka haejatina Aulataʼala, sabutuna manga incia aposaangu fikiri to apasarakaaka pamarintana tee ataʼati i Binata Masega sumai sakawana bhari-bharia firimanina Aulataʼala atopamondo. \v 18 Bhawine mopadhana ikamatamu sumai satotuuna o kota maoge moparintangina manga raja i dunia." \c 18 \s1 Kandawuna Babel \sr 18:1-20 \p \v 1 Sapadhana incia sumai iaku kukamatamo malaaʼekati mosagaanana asapo minaaka i sorogaa. Incia akokuasa maoge, tee o dunia asuluwia tee kamuliangina. \v 2 \x - \xo 18:2 \xo*\xt Yes. 13:21; 21:9; Yer. 50:39; 51:8; Wah. 14:8. \xt*\x*Tee suara momaoge incia agora, pogauna, \q1 "Ahancurumo, ahancurumo o Babel, kota momaoge sumai! \q2 Sii-sii incia amembalimo tampana mbooresana manga seetani, \q1 tampana opoana manga rohi madhaki, \q2 tampana poteona bhari-bharia manu-manu monaajisi tee motomarika \q2 tee tampana mbooresana bhari-bharia binata monaajisi tee motomarika. \q1 \v 3 \x - \xo 18:3 \xo*\xt Yes. 23:17; Yer. 51:7. \xt*\x*Roonamo bhari-bharia lipu padhamo asumpu \q2 uwena angguru mobukeakana nawusuu. \q1 Manga raja i dunia padhamo apewau zinaa tee incia, \q2 tee manga pande podhaga i dunia arangkaeamo roonamo incia gauna adhadhi ataralabhi-labhi." \p \v 4 \x - \xo 18:4 \xo*\xt Yes. 48:20; Yer. 50:8; 51:6; 51:45. \xt*\x*Kasiimpo kurango suara mosagaanana minaaka i sorogaa apogau, \q1 "E uumatiku, limbamo minaaka i kota Babel, \q2 mamudhaakana inda uose i nuncana manga dosa ipewauna \q2 tee inda uose akangkanaiko manga balaana. \q1 \v 5 \x - \xo 18:5 \xo*\xt Bhaa. 18:20-21; Yer. 51:9. \xt*\x*Roonamo dosa-dosana asuncu-suncua sakawana i laiana, \q2 tee o Aulataʼala audhania bhari-bharia pewauna momadhaki. \q1 \v 6 \x - \xo 18:6 \xo*\xt Zab. 137:8; Yer. 50:29. \xt*\x*Pewaua opea ipewauna mboomo mopadhana ipewauna to ingkomiu, \q2 tee ubholosia bhari-bharia ipewauna rua kali lipa. \q1 Antokia o mangkona tee giu isumpu molabhina kakaana \q2 rua kali lipa minaaka i giu isumpu idhawuakana to ingkomiu. \q1 \v 7 \x - \xo 18:7-8 \xo*\xt Yes. 47:7-9. \xt*\x* Apokana o kabharina kamuliangina tee karangkaeana mboomo mopadhana inamisina, \q2 dhawuakea kasikisaa tee kasukara i incia o kabharina mboo sumai. \q1 Roonamo i nuncana ngangarandana incia apogau, 'Iaku kuuncura mboomo samia ratu, \q2 iaku mencuana iaiaro tee inda bheadhaangia kukamata kasukara.' \q1 \v 8 Rampaakanamo giu incia sumai, sabutuna saeomea kota Babel sumai akangkanaimea sagala giuna balaa, \q2 siitumo panyaki imateaka, kasukara, tee kaara. \q1 Incia bheatotunu i waa, \q2 roonamo kakaana Aulataʼala o Kawasana Opu mohaakimua." \p \v 9 \x - \xo 18:9-10 \xo*\xt Yeh. 26:16-17. \xt*\x*Manga raja i dunia mopadhana mopewauna zinaa tee modhadhina mopoosena tee incia i nuncana karangkaea bheatangi tee amaporo incana wakutuuna akamata ombuna waa mopekangauna kota Babel sumai. \v 10 Manga incia bheakakaro pekaridho roonamo manga incia amaeka tee kasikisaana tee agora, \q1 'Cilaka, cilakamo, e kota momaoge sumai, \q2 siitumo kota Babel momakaa, \q2 roonamo soo sajamumea o kahukumumu sumai akangkanaikomo!' \p \v 11 \x - \xo 18:11 \xo*\xt Yeh. 27:31; 27:36. \xt*\x*Manga pande podhaga i dunia atangi tee amaporo incana rampaakanamo giu incia sumai, roonamo indamo dhaangia moalina paraasona manga incia moomini samia uka, \v 12 \x - \xo 18:12-13 \xo*\xt Yeh. 27:12; 27:13; 27:22. \xt*\x*siitumo: bulawa, pera, tundu, muntia, kae lenan moʼalusu, kae wungu, kae sutra, kae maleʼi, tee sagala giu kau momawondu, sagala giu bara mominaakana i gadhi, sagala giu bara mominaakana i kau momaalina haragaana, tambaga, ase, bhatu marmer, \v 13 kulina kau momameko, rampa-rampa, mina-mina momawondu, dhupa tee polona kau momawondu, uwena angguru, mina zaitun, gulupu momalape, gandum, sapi, dumba, ajara tee kareta, manga bhatua, sampe uka o inyawana maanusia. \v 14 Manga incia bheapogau, \q1 'Bhari-bharia bhakena kau ipeelumu amofumo, \q2 tee bhari-bharia kinande momambaka tee giu mokoharagaa ailamo minaaka i karomiu, \q2 tee indamo bheupotibhaakea pendua.' \m \v 15 \x - \xo 18:15 \xo*\xt Yeh. 27:31; 27:36. \xt*\x*Manga pande podhaga momembalina morangkaea rampaakanamo kota incia sumai bheakakaro pekaridho, roonamo manga incia amaeka tee kasikisaana. Manga incia bheatangi tee amaporo incana, \v 16 kasiimpo apogau, \q1 'Cilaka, cilakamo kota maoge mopakena kae lenan moʼalusu, \q2 kae wungu, tee kae maleʼi, \q1 kota mopoajoakana bulawa, tundu, tee muntia. \q2 Maka tangkanamo sajamumea bhari-bharia karangkaeana abinasamo.' \m \v 17 \x - \xo 18:17 \xo*\xt Yes. 23:14; Yeh. 27:26-30. \xt*\x*Bhari-bharia anakoda, mosawina i kapala, mokarajaana i kapala, tee manga mia mokopeeloana i tawo, akakaro pekaridho, \v 18 \x - \xo 18:18-19 \xo*\xt Yeh. 27:30-34. \xt*\x*tee apekee wakutuuna akamata ombuna waa mopekangauna kota incia sumai. Manga incia apogau, 'Kota iapai mopokanana tee kota maoge incia sii?' \v 19 Manga incia akamburaka ngawu i bhawona bhaana tee apekee apoose atangi tee amaporo incana. Manga incia apogau, \q1 'Cilaka, cilakamo kota maoge sumai, \q2 tampana bhari-bharia mia mokokapalana i tawo \q2 amembali arangkaea rampaakanamo manga barana momaali. \q1 Maka tangkanamo sajamumea \q2 bhari-bharia barana abinasamo.' \q1 \v 20 \x - \xo 18:20 \xo*\xt Kap. 32:43; Yer. 51:48. \xt*\x*Kaunde-undemo rampaakanamo Aulataʼala padhamo ahukumu Babel, e ingkomiu modhaangiana i sorogaa! \q2 Kaunde-undemo, e manga mia mosaalihi, manga rasulu tee manga nabii! \q1 Aulataʼala padhamo ahukumu kota incia sumai roonamo incia padhamo apewau madhaki tee ingkomiu." \s1 Babel Indamo Bheabhangu Pendua \sr 18:21-24 \p \v 21 \x - \xo 18:21 \xo*\xt Yer. 51:63-64; Yeh. 26:21. \xt*\x*Kasiimpo samia malaaʼekati momakaana bukuna aangkamo saangu bhatu momaoge mboomo bhatu kagili, kasiimpo atudhaakea i nuncana tawo tee apogau, \q1 "Mboo sumaimo Babel, kota momaoge sumai, bheatotudhaaka pekakaa, \q2 tee indamo bheatopotibhaaka pendua. \q1 \v 22 \x - \xo 18:22 \xo*\xt Yes. 24:8; Yeh. 26:13. \xt*\x*\x - \xo 18:22-23 \xo*\xt Yer. 7:34; 25:10. \xt*\x*Suarana gambusu tee suarana mia molagu, suarana suli tee suarana torompe itowiina mia, \q2 indamo bheatorango i bhari-bharia dhala. \q1 Manga pande mokarajaana giu opeapo uka, \q2 indamo bheatopotibhaaka pendua i nuncana karomu, e kota Babel. \q1 Suarana bhatu kagili uka \q2 indamo bheatorango i kota incia sumai. \q1 \v 23 Caheana sulu \q2 inda sampeampearo bhearore uka iwe sumai. \q1 Suarana panganti umane tee panganti bhawine \q2 inda bheatorango uka i kota incia sumai. \q1 Manga pande podhagamu satotuuna manga kaogesa i dunia, \q2 tee manga lipu padhamo upasaladhalea tee ilimuu sihirimu. \q1 \v 24 \x - \xo 18:24 \xo*\xt Yer. 51:49. \xt*\x*Roonamo i nuncana kota incia sumai padhamo atopotibhaaka raana manga nabii, tee raana manga mia mosaalihi, \q2 tee bhari-bharia raana mia motopekamatena i bhawona dunia sii." \c 19 \s1 Lagu to Kandawuna Babel \sr 19:1-5 \p \v 1 Sapadhana incia sumai iaku kurango suara momakaa mboomo suarana poromua momaoge i sorogaa, agora, \q1 "Bhari-bharia kapujia to Aulataʼala! \q1 Kasalaamati, kamuliangi tee o kuasana bhari-bharia pewauana Aulataʼalata, \q2 \v 2 \x - \xo 19:2 \xo*\xt Kap. 32:43; 2Ra. 9:7. \xt*\x*roonamo kahaakimuna abanara tee aʼadili! \q1 Incia padhamo ahaakimu pasunda maoge sumai, \q2 mopadhana mopekadhakina dunia tee pewau pebulana. \q1 Aulataʼala padhamo abholosi bhawine pasunda sumai, \q2 to raana manga bhatuana Aulataʼala motopekamatena. \p \v 3 \x - \xo 19:3 \xo*\xt Yes. 34:10. \xt*\x*To kamondona rua mpearo manga incia bhari-bharia agora, \q1 "Bhari-bharia kapujia to Aulataʼala! \q1 Ombu mominaakana i waa mopekangauna kota maoge sumai bheapene torosu \q2 tee inda aunto-unto saʼumurua." \p \v 4 Kasiimpo rua pulu pata miaia manga mancuana tee pata miaia mahaluku sumai uka asuju asomba Aulataʼala i bhawona kauncuramakana sumai, tee manga incia apogau, \q1 "Aamin! Bhari-bharia kapujia to Aulataʼala!" \m \v 5 \x - \xo 19:5 \xo*\xt Zab. 115:13. \xt*\x*Kasiimpo atorangomo suara minaaka i kauncuramaka sumai mopogauna, \q1 "Pujimo Kawasana Aulataʼalata, \q2 e bhari-bharia bhatuana, \q1 ingkomiu momaekana tee Aulataʼala, \q2 malape o kaogesa atawa o mia maidhiidhi!" \s1 Kariaa Kawiana Anana Dumba \sr 19:6-10 \p \v 6 \x - \xo 19:6 \xo*\xt Zab. 93:1; 97:1; 99:1; Yeh. 1:24. \xt*\x*Kasiimpo iaku kurango saangu suara mboomo suarana poromuana mia bhari. Nduuna mboomo uwena mawa tee suarana guntu momaoge, pogauna, \q1 "Bhari-bharia kapujia to Aulataʼala! \q1 Roonamo Kawasana Opu, Aulataʼalata Mokokuasana Mpuu, \q2 sii-sii aparinta amembali raja. \q1 \v 7 Maimo takaunde-unde tee tasambo-samboaka, \q2 tee tamuliangia! \q1 Roonamo eo kawiana Anana Dumba akawamo, \q2 tee o panganti bhawine padhamo apasiapu karona. \q1 \v 8 Kae lenan moʼalusu mokombena momaputi tee momangkilona \q2 padhamo adhawuakea to incia to apakea." \qm (Kae lenan moʼalusu iwe sii to agambaraaka giu malape ipewauna manga mia mosaalihi to aoseaka tuturana Aulataʼala.) \m \v 9 \x - \xo 19:9 \xo*\xt Mat. 22:2-3. \xt*\x*Malaaʼekati sumai apogau tee iaku, "Burimea o giu incia sii, 'Amasanaamo bhari-bharia mia motokembana i kariaa kawiana Anana Dumba.' " Kasiimpo apogau uka, "Siimo pogau mobanara minaaka i Aulataʼala." \p \v 10 Sumaimo iaku kusujumo i aena to kusombaia, maka incia apogau, "Bholi! Bholi usombaaku, roonamo iaku soo bhatua molaianina Aulataʼala, mopokanana tee ingkoo tee bhari-bharia witinaimu mokenina pekatangka kasakusiina to Isa. Sombamo Aulataʼala sumai! Roonamo kasakusiina to Isa satotuuna o karajaana Rohina Momangkilo, apokana tee apaumbaaka firimanina Aulataʼala. \s1 Firimanina Aulataʼala \sr 19:11-16 \p \v 11 \x - \xo 19:11 \xo*\xt Zab. 96:13; Yes. 11:4; Yeh. 1:1. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata sorogaa atobungkale, tee atiumbamo sambaa ajara maputi. Mia mosawikia akosaroaka Motoparacaeana tee Mobanarana, roonamo Incia aʼadili wakutuuna ahaakimu tee wakutuuna apotimbe. \v 12 \x - \xo 19:12 \xo*\xt Dan. 10:6. \xt*\x*Matana mboomo rorena waa tee i bhaana apake abhari mahakota. I karona atoburiaka saangu saro inda imatauna incemapo uka, tee tangkanamo karona momatauna saro incia sumai. \v 13 Incia apake juba mopadhana motopalondona i raa, tee Incia atosarongi 'Firimanina Aulataʼala.' \v 14 Bhari-bharia tantarana sorogaa aosea tee asawi i manga ajara maputi tee apake kae lenan moʼalusu maputi momangkilo. \v 15 \x - \xo 19:15 \xo*\xt Zab. 2:9; Yes. 63:3; Yol. 3:13; Wah. 14:20. \xt*\x*Minaaka i ngangana Incia mosawikina ajara maputi sumai alimba samata hancu momatadha to abhebheaka bhari-bharia lipu, tee bheaparintangia tee katuko ase. Incia bheapio angguru i tampana pioana angguruna pamuruna Aulataʼala Mokokuasana Mpuu. \v 16 I jubana tee paana atoburiaka saangu saro, siitumo "Rajana bhari-bharia raja, tee Opuna bhari-bharia opu." \s1 Binata tee Nabiina Atotalo \sr 19:17-21 \p \v 17 \x - \xo 19:17-18 \xo*\xt Yeh. 39:17-20. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata malaaʼekati akabhale-bhale i bhawona matana eo. Tee suara momakaa incia agoraaka bhari-bharia manu-manu mopolakana i tanga-tangana laiana, pogauna, "Maimo ingkomiu uporomusakaaka i kariaana Aulataʼala momaoge sii, \v 18 mamudhaakana ingkomiu ukande dagina manga raja, dagina manga kapita, dagina manga mia makaa, dagina ajara tee mosawikia, tee dagina bhari-bharia maanusia, malape kaogesa atawa o mia maidhiidhi, bhatua atawa o maradhika." \p \v 19 Kasiimpo kukamata Binata Masega bhaa-bhaana i saao tee bhari-bharia raja i dunia tee manga tantarana aporomusaka to apotimbe abhali Incia mosawikina ajara maputi tee tantarana. \v 20 \x - \xo 19:20 \xo*\xt Wah. 13:1-18. \xt*\x*Maka o Binata Masega sumai atorako apoose tee nabii gau-gau mopadhana mopadhaangiana manga tanda inda momentela i aroana binata sumai. Tee manga tanda inda momentela incia siimo mopasaladhalana bhari-bharia mia mokotandaakana binata incia sumai tee manga mia mosombana patuna. Kasiimpo binata tee nabii gau-gau sumai atudhaakea kadhadhi-dhadhi i nuncana tawona waa mokarore-rorena tee walera. \v 21 Sainamo mosagaanana apekamatea tee hancuna molimbana minaaka i ngangana Incia mosawikina ajara sumai, tee bhari-bharia manu-manu uka amambosu akande dagina manga incia. \c 20 \s1 Pamarinta Sarewu Tao \sr 20:1-6 \p \v 1 Kasiimpo iaku kukamata malaaʼekati asapo minaaka i sorogaa. Incia akeni kuncina Bhalona Alamuna Mia Mate, tee saangu rante momaoge i limana. \v 2 \x - \xo 20:2 \xo*\xt Bhaa. 3:1. \xt*\x*Incia arako naga, siitumo o ulo i zamani momangengena mpuu isarongiaka Ibilisi atawa o Seetani, kasiimpo arantea to sarewu tao o kangengena. \v 3 Kasiimpo naga sumai atudhaakea i nuncana Bhalona Alamuna Mia Mate, kasiimpo bhalo sumai atutubhia tee asegelea sakawana sarewu tao, mamudhaakana inda apendua apasaladhala manga lipu. Sapadhana sumai incia tabeana atorambasaka pendua maka sabantaramea. \p \v 4 \x - \xo 20:4 \xo*\xt Dan. 7:9; 7:22. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata manga kauncuramaka tee manga mia mouncurana i bhawona. Manga incia atodhawuaka kuasa to apekahaakimu. Iaku uka kukamata manga inyawana o mia mototumpona bhaana rampaakanamo kasakusiina to Isa, tee roonamo apakoleleaka firimanina Aulataʼala. Manga incia o mia inda mosombana Binata Masega sumai atawa o patuna, tee inda atarima tandana binata sumai i bhawona rouna tee i limana. Sumaimo manga incia adhadhimo pendua tee apoose apobhawa tee Al Masi amembali raja kangengena sarewu tao. \v 5 (Maka o mia mate mosagaanana inda atopadhadhi pendua ande indapo akawa sarewu tao.) Siimo padhadhiana pendua mia mate mobhaa-bhaana. \v 6 Amasanaamo tee amangkilomo manga mia mate motopadhadhina pendua i wakutuu bhaa-bhaana sumai! Manga incia inda bheamate to rua mpearo, maka manga incia bheamembali manga imamu molaianina Aulataʼala tee Al Masi, tee bheaparinta amembali raja apobhawa tee Al Masi kangengena sarewu tao. \s1 Ibilisi Atohukumu \sr 20:7-10 \p \v 7 Salapana sarewu tao, Ibilisi bheatorambasaka minaaka i katorongkuna, \v 8 \x - \xo 20:8 \xo*\xt Yeh. 7:2; 38:2; 38:9; 38:15. \xt*\x*kasiimpo incia bhealimba to apasaladhala manga lipu i saangua dunia, siitumo lipuna Yajuj tee Majuj.\f + \fr 20:8 \fr*\fq Yajuj tee Majuj: \fq*\ft I nuncana pogau Yunani, "Gog tee Magog."\ft*\f* Manga incia bhearombusaka manga lipu to apotimbe. Kabharina manga incia mboomo bhone i bhiwina tawo. \v 9 Manga incia bhealingka i saangua dunia tee abulilingi tampana pokemaana manga mia mosaalihi, tee o kota imaasiakana Aulataʼala. Maka o waa asapo minaaka i laiana tee apekangau manga incia. \v 10 Kasiimpo Ibilisi mopasaladhalana manga lipu incia sumai atudhaakea i nuncana tawona waa tee walera, iwe sumaimo o tampana Binata Masega tee nabii gau-gau sumai atotudhaaka, tee atosikisaa eo tee malo saʼumurua. \s1 Kahukumu Kapadhaa \sr 20:11-15 \p \v 11 \x - \xo 20:11-12 \xo*\xt Dan. 7:9-10. \xt*\x*Kasiimpo iaku kukamata kauncuramaka maputi momaoge tee o Aulataʼala auncura i bhawona. Laiana tee dunia amofu i aroana, sabutuna indamo dhaangia tampana to manga incia. \v 12 Iaku kukamata manga mia momatena, malape o kaogesa atawa o mia maidhiidhi, akakaro i aroana kauncuramaka sumai. Kasiimpo manga kitabi atobungkale. Tee dhaangia saangu kitabi uka motobungkalena, siitumo Kitabina Mia Modhadhina i sorogaa. Manga mia mate atohaakimu mboomo pewauna manga incia samia-samia, apokana tee opea motoburina i nuncana manga kitabi sumai. \v 13 Kasiimpo tawo apasarakaaka bhari-bharia mia momate modhaangiana i nuncana. Mate tee Alamuna Mia Mate uka apasarakaaka manga mia momate modhaangiana i nuncana. Tee manga mia momate sumai adhawuakea kahaakimu mopokana mboomo pewauna samia-samia. \v 14 Kasiimpo Mate tee Alamuna Mia Mate atudhaakea i nuncana tawona waa, siitumo mate to rua mpearo. \v 15 Samia-samia inda motoburina sarona i nuncana Kitabina Mia Modhadhina i sorogaa, atobhanaka i nuncana tawona waa sumai. \c 21 \s1 Laiana tee Dunia Mobhaau \sr 21:1-8 \p \v 1 \x - \xo 21:1 \xo*\xt Yes. 65:17; 66:22; 2Ptr. 3:13. \xt*\x*Sapadhana sumai iaku kukamatamo laiana mobhaau tee dunia mobhaau, roonamo laiana momangenge tee dunia momangenge ailamo, tee o tawo uka indamo adhaangia. \v 2 \x - \xo 21:2 \xo*\xt Yes. 52:1; 61:10; Wah. 3:12.\xt*\x*Iaku uka kukamata Kota Momangkilo, siitumo Yerusalem mobhaau, asapo minaaka i sorogaa, minaaka i Aulataʼala. Incia apamakanua tee apapoajoa mboomo samia panganti bhawine to apokawa tee panganti umane. \v 3 \x - \xo 21:3 \xo*\xt Im. 26:11; 26:12; Yeh. 37:27. \xt*\x*Iaku kurango suara momakaa minaaka i saripina kauncuramakana Aulataʼala mopogauna, "Kamatea, sii-sii kemana Aulataʼala akakaro i tanga-tangana uumatina dunia tee Incia bheamboore apobhawa-bhawa tee maanusia. Tee mboo sumai amondomo janjina Aulataʼala mopadhana ipakawaakana alaloi manga nabii, 'Iaku bhekumboore tee ingkomiu, ingkomiu bheumembali uumatiku, tee Iaku bhekumembali Aulataʼalamiu.' \v 4 \x - \xo 21:4 \xo*\xt Yes. 25:8; 35:10; 65:19. \xt*\x*Incia bheasapui bhari-bharia loluna manga incia. Indamo dhaangia o mia momate atawa mosukarana atawa motangina atawa monamisina kapii uka, roonamo alapamo dhadhi momangenge." \p \v 5 Kasiimpo Incia mouncurana i kauncuramaka sumai apogau, "Kamatea, bhari-bharia giu kupamembalia abhaau." Incia uka apogau, "Burimea o giu incia sii, roonamo pogau incia sii amembali atoparacaea tee abanara." \p \v 6 \x - \xo 21:6 \xo*\xt Yes. 55:1. \xt*\x*Kasiimpo Incia apogau tee iaku uka, "Bhari-bharia amondomo! Iaku o Alif tee Ya,\f + \fr 21:6 \fr*\ft Alif tee Ya: I kitabi asilii, atoburi i nuncana pogau Yunani: 'Alfa,' horofu bhaa-bhaana pogau Yunani, tee 'Omega,' horofu kapadhaa. Giu incia sii apokana dhaangia uka i \ft*\xt Wah. 1:8; 22:13.\xt*\f* Mobhaa-bhaana tee Momembalina Kapadhaa. Mia momatuuna bhorokona bhekupasumpua acuma-cuma minaaka i matana uwe idhadhiaka. \v 7 \x - \xo 21:7 \xo*\xt 2Sa. 7:14; Zab. 89:27-28.\xt*\x*Mia mokana bheakotinaurakaaka bhari-bharia giu incia sii. Iaku bhekumembali Aulataʼalana tee incia bheamembali anaku. \v 8 Maka manga mia momaeka, mia inda moparacaea, mia monaajisi, pande pekamatena mia, pande pebula, pande sihiri, mia mosombana barahala, tee bhari-bharia pande gau-gau, bheatudhaakea i nuncana tawo mokowaa tee walera mokarore-rore. Siitumo o mate to rua mpearona." \s1 Yerusalem Mobhaau \sr 21:9--22:5 \p \v 9 Kasiimpo aumbamo sala samia minaaka i pitu mia malaaʼekati mokenina pitu angu mangko mokoantoakana pitu angua balaa kapadhaa sumai. Incia apogau tee iaku, "Maimo, iaku bhekususuakako panganti bhawine, siitumo to momembalina bhawinena Anana Dumba." \v 10 \x - \xo 21:10 \xo*\xt Yeh. 40:2. \xt*\x*Kasiimpo o malaaʼekati sumai abhawaaku i nuncana Rohina Aulataʼala sakawana i bhawona saangu gunu momaoge tee momalangana mpuu. Minaaka iwe sumai Incia asusuakaaku kota momangkilo, siitumo Yerusalem mosapona minaaka i sorogaa, mominaakana i Aulataʼala, \v 11 mobukeakana kamuliangina Aulataʼala. Kota incia sumai akombena mboomo bhatu tundu momakesa, mboomo bhatu yaspis morarana mboomo kaca. \v 12 \x - \xo 21:12-13 \xo*\xt Yeh. 48:30-35. \xt*\x*Rindina kota incia sumai amaoge tee amalanga abulilingi saangua kota, tee o bhambana lawana dhaangia sapulu rua angu. I sapulu rua angua bhambana lawa sumai dhaangia sapulu rua mia o malaaʼekati mojagania, tee i bhawona lawa atoburiaka sarona sapulu rua angua lipuna Israel. \v 13 I weta i timbu dhaangia talu angu o bhambana lawana, talu angu i napa, talu angu i salata, tee talu angu uka i weta i bhara. \v 14 Rindina kota incia sumai dhaangia sapulu rua angu o kalempesina bhatuna fondasina, saasaangu kalempesina akosaroaka sala samia minaaka i sapulu rua mia rasuluna Anana Dumba sumai. \p \v 15 \x - \xo 21:15 \xo*\xt Yeh. 40:3. \xt*\x*Malaaʼekati mopogauna tee iaku sumai dhaangia tee kau kaʼukuru motokarajaana minaaka i bulawa to aʼukuruaka kota, lawa tee rindina kota incia sumai. \v 16 Modelena kota incia sumai pata wala pata singku, kaaratena apokana tee kaewana. Wakutuuna aʼukuruakea tee kau kaʼukuru, kota incia sumai o kaaratena 12.000 stadia,\f + \fr 21:16 \fr*\fq stadia: \fq*\ft Kaʼukuru motopakena i zamanina Nabii Yahya to aʼukuruaka kaarate 185 metere.\ft*\f* siitumo 2.220 kilo, apokana uka tee kaewana. \v 17 Incia uka aʼukuru kalangana rindina kota, garaaka o kalangana dhaangia saatu pata pulu pata siku,\f + \fr 21:17 \fr*\fq saatu pata pulu pata siku: \fq*\ft Maʼanana saatu pata pulu pata (144) siku sii o hasilina minaaka i 12 x 12. Jadi o giu incia sii amembali uka akomaʼana saangu tanda atawa ibaratina to: (sapulu rua angua lipuna Israel tee sapulu rua miaia rasuluna Isa). \ft*\f* siitumo 65 metere, malaaʼekati sumai apake kaʼukuru mboomo kaʼukuru ipakena maanusia. \v 18 \x - \xo 21:18-21 \xo*\xt Yes. 54:11-12. \xt*\x*Rindina kota sumai atokarajaa minaaka i bhatu yaspis, sainamo kotana atokarajaa minaaka i bulawa asilii mokosilona mboomo kaca momangkilo. \v 19 Manga bhatuna fondasina rindina kota incia sumai atobhelokiaka tee sagala giuna tundu. Bhatuna fondasi mobhaa-bhaana atokarajaa minaaka i bhatu yaspis, bhatuna fondasi i rua anguna minaaka i bhatu nilam, i talu anguna minaaka i bhatu mirah, tee i pata anguna minaaka i bhatu zamrud, \v 20 i lima anguna minaaka i bhatu unam, i nama anguna minaaka i bhatu sardis, i pitu anguna minaaka i bhatu ratna cempaka, i walu anguna minaaka i bhatu beril, i sio anguna minaaka i bhatu krisolit, i sapulu anguna minaaka i bhatu krisopras, i sapulu saanguna minaaka i bhatu lazuardi, tee o bhatuna fondasi i sapulu rua anguna minaaka i bhatu kecubung. \v 21 Sapulu rua angua bhambana lawa sumai satotuuna sapulu rua angu muntia, saasaangu bhambana lawana atokarajaa minaaka i saompole muntia. Dhala i kota incia sumai atokarajaa uka minaaka i bulawa asilii, morarana mboomo kaca momangkilo. \p \v 22 Iaku inda kukamata Baitulla i nuncana kota incia sumai, roonamo Aulataʼala karona tee Kawasana Opu Mokokuasana Mpuu tee Anana Dumba sumai momembalina Baitulla to kota incia sumai. \v 23 \x - \xo 21:23 \xo*\xt Yes. 60:19-20. \xt*\x*Kota incia sumai inda afaraluu atilaia matanaeo tee bula, roonamo kamuliangina Aulataʼala mosuluwia, tee o Anana Dumba sumai momembalina kanturuna. \v 24 \x - \xo 21:24 \xo*\xt Yes. 60:3. \xt*\x*Manga lipu bheadhala i nuncana caheana, tee manga raja i dunia uka bheabhawa kamuliangina i nuncana kota incia sumai. \v 25 \x - \xo 21:25-26 \xo*\xt Yes. 60:11. \xt*\x*Manga bhambana lawana torotorosu atobungkale, roonamo iwe sumai inda dhaangia o malo. \v 26 Bhari-bharia kamuliangi tee kahoromatina manga lipu bheatobhawa i nuncana kota incia sumai. \v 27 \x - \xo 21:27 \xo*\xt Yes. 52:1; Yeh. 44:9. \xt*\x*Maka o mia mopewauna giu monaajisi atawa giu motomarika tee mia mogau-gau inda sampeampearo bheapesua i nuncana, maka tangkanamo mia motoburina sarona i nuncana Kitabina Mia Modhadhina i sorogaa, siitumo kitabina Anana Dumba. \c 22 \p \v 1 \x - \xo 22:1 \xo*\xt Yeh. 47:1; Zak. 14:8. \xt*\x*Kasiimpo malaaʼekati sumai asusuakaaku umala o uwena modhawuakana dhadhi. Umala sumai o uwena malino arara mboomo kaca tee asiwulu minaaka i kauncuramakana Aulataʼala tee Anana Dumba sumai. \v 2 \x - \xo 22:2 \xo*\xt Bhaa. 2:9. \xt*\x*Uwena umala sumai asiwulu i tanga-tangana dhalana kota i saao. I rua-rua wetaia bhiwina umala sumai dhaangia tee puuna kau idhadhiaka mokobhakena sambula-sambula. Tawana puuna kau sumai atopake to apauntoaka panyakina manga lipu. \v 3 \x - \xo 22:3 \xo*\xt Zak. 14:11. \xt*\x*I nuncana kota incia sumai indamo bheadhaangia o giu ikangkanaina katundana Aulataʼala. Kauncuramakana Aulataʼala tee Anana Dumba bheadhaangia i nuncana kota incia sumai, tee manga bhatuana bheasombaia, \v 4 tee akamata rouna tee uka sarona Aulataʼala bheatoburi i bhawona rouna manga incia. \v 5 \x - \xo 22:5 \xo*\xt Yes. 60:19; Dan. 7:18. \xt*\x*I kota incia sumai indamo dhaangia o malo, tee manga incia indamo afaraluu kainawana kanturu atawa o caheana matanaeo, roonamo karona o Kawasana Opu bhemosuluwina manga incia. Tee manga incia bheaparinta mboomo raja saʼumurua. \s1 Umbaana Isa Al Masi \sr 22:6-17 \p \v 6 Kasiimpo malaaʼekati sumai apogau tee iaku, "Bhari-bharia pogau irangomu sii abanara tee amembali atoparacaea. Kawasana Opu, Aulataʼala modhawuna rohi i manga nabii, padhamo alamboko malaaʼekatina to asusuakea i manga bhatuana opea padhaaka bhemomembalina." \p \v 7 Pogauna Isa, "Perangoia, Iaku bhekuumba madhei. Amasanaamo mia motaʼatina manga kasameana Aulataʼala i nuncana kitabi incia sii." \p \v 8 Iaku o Yahya, padhamo kurangoa tee kukamatea bhari-bharia giu incia sumai. Sapadhana kurangoa tee kukamatea, iaku kusujumo i aena to kusombaia malaaʼekati mosusuakaaku bhari-bharia parakara incia sumai. \v 9 Maka o malaaʼekati sumai apogau tee iaku, "Bholi usombaaku maka usombamo Aulataʼala! Roonamo iaku o bhatua mopokanana tee ingkoo tee uka mboomo manga witinaimu momembalina nabii tee bhari-bharia mia motaʼatina manga pogau modhaangiana i nuncana kitabi incia sii." \p \v 10 Kasiimpo incia apogau uka tee iaku, "Bholi urahasiaakea manga kasameana Aulataʼala motoburina i nuncana kitabi incia sii, roonamo amakasumo wakutuuna bhari-bharia sii bheamembali. \v 11 \x - \xo 22:11 \xo*\xt Dan. 12:10. \xt*\x*Taroakamo manga mia mopewauna inda mobanarana atorosu apewau kadhaki; taroakamo manga mia monaajisi atorosu apanaajisiaka karona; taroakamo manga mia mobanara atorosu apewau kabanara; tee taroakamo manga mia momangkilo atorosu apekangkilo karona." \b \p \v 12 \x - \xo 22:12 \xo*\xt Zab. 28:4; Yes. 40:10; 62:11; Yer. 17:10. \xt*\x*Isa apogau, "Kamatea, Iaku bhekuumba pekadhei tee kubhawa ponambo tee kahukumu to kubalasiaka manga mia apokana tee opea mopadhana ipewauna manga incia samia-samia. \v 13 \x - \xo 22:13 \xo*\xt Yes. 44:6; 48:12; Wah. 1:8; 1:17; 2:8. \xt*\x*Iaku satotuuna o Alif tee Ya,\f + \fr 22:13 \fr*\ft Alif tee Ya: I kitabi asilii, atoburi i nuncana pogau Yunani: 'Alfa,' horofu bhaa-bhaana pogau Yunani, tee 'Omega,' horofu kapadhaa. Giu incia sii apokana dhaangia i \ft*\xt Wah. 1:8; 21:6.\xt*\f* Mobhaa-bhaana tee Momembalina Kapadhaa." \p \v 14 \x - \xo 22:14 \xo*\xt Bhaa. 2:9; 3:22. \xt*\x*Amasanaamo bhari-bharia mia motapasina jubana sakawana amangkilo, sabutuna manga incia akohaku apesua i nuncana kota sumai alaloi bhambana lawana tee abebasi akande bhakena puuna kau idhadhiaka sumai. \v 15 Maka to manga mantoa, siitumo o mia mopewauna manga giu motomarika, mopakena manga ilimuu sihiri, manga pande pebula, pande pekamatena mia, manga mia mosombana barahala, tee manga mia momaasiakana pewau gau-gau, tampana manga incia i sambalina kota incia sumai. \p \v 16 \x - \xo 22:16 \xo*\xt Yes. 11:1; 11:10. \xt*\x*"Iaku o Isa, padhamo kulamboko malaaʼekatiku mamudhaakana adhawuaka kasakusii to manga giu incia sii i manga jamaʼa. Iaku sii o Kulesena tee Siwuluna Daud; Iakumo Kalipopo i Timbu momainawana sumai." \b \p \v 17 \x - \xo 22:17 \xo*\xt Yes. 55:1. \xt*\x*Rohina Aulataʼala tee Panganti Bhawine sumai apogau, "Maimo!" Tee bhari-bharia mia morangona giu incia sii tabeana apogau, "Maimo!" Incema-incema momatuuna bhorokona tabeana aumba! Tee incema mopeelua tabeana aumba to aala uwe idhadhiaka sumai tee inda bheapomeaia. \s1 Kapadhaa \sr 22:18-21 \p \v 18 \x - \xo 22:18-19 \xo*\xt Kap. 4:2; 12:32. \xt*\x*Iaku o Yahya kuudhaniakakomiu, to bhari-bharia mia morangona manga kasameana Aulataʼala motoburina i nuncana kitabi incia sii, "Ande dhaangia o mia moranganina saangu giu i nuncana kasameana Aulataʼala incia sii, sumaimo balaa bhearanganiakea to incia mboomo motoburina i nuncana kitabi incia sii. \v 19 Tee ande dhaangia o mia mopakurana saangu giu minaaka i manga pogau i nuncana kitabi kasameana Aulataʼala incia sii, sumaimo Incia bheapakuraia o dhawuna mboomo motoburina i nuncana kitabi incia sii, siitumo dhawuna minaaka i puuna kau idhadhiaka tee minaaka i kota momangkilo sumai." \p \v 20 Incia modhawuna kasakusii to bhari-bharia giu incia sii apogau, "Atotuu, Iaku bhekuumba madhei!" \p Aamin, umbamo e Isa Oputa Momalanga! \p \v 21 Maasangia o Isa Oputa Momalanga arahumati bhari-bharia uumatina. Aamin.