\id EXO - WolioNT \ide UTF-8 \ide UTF-8 \rem Consultant approved Oct 2020 \h LIMBAANA \toc3 Limb. \toc2 Limbaana \toc1 LIMBAANA \mt1 LIMBAANA \is POGAU BHAA-BHAANA \ip Saro \bk Limbaana\bk* atoala minaaka i kajadia bhaa-bhaana apetulatulaakea i nuncana boku incia sii, siitumo limbaana miana Israel minaaka i Mesir, tampana manga incia atopabhatua. I nuncana boku incia sii dhaangia talu weta: \io1 1. Pabebasiana miana Ibrani minaaka i kapabhatua tee lingkaana manga incia i Gunu Sinai. \io1 2. Pojanjiana Aulataʼala tee uumatina i Sinai. I miana Israel adhawuakea manga hukumu adati, pamarinta, tee agama to mosuluwina dhadhi. \io1 3. Karajaana tampana sambahea tee sagala parakakasina to miana Israel, manga adati to manga imamu, tee carana sambahea i Aulataʼala. \ip Boku incia sii bhaa-bhaana apetulatulaaka opea ipewauna Aulataʼala i wakutuuna Incia apabebasi uumatina ipabhatua, kasiimpo aadhari manga incia amembali saangu lipu maoge, malape, tee atomuliangi. \ip Mia bhaa-bhaana i nuncana boku incia sii satotuuna Musa, mia ipilina Aulataʼala to akapalai uumatina alimba minaaka i Mesir. Tampa motomatauna mpuu minaaka i boku incia sii siitumo daftara 10 parinta i nuncana pasala 20. \iot Antona \io1 Miana Israel apabebasia minaaka i Mesir 1:1--15:21 \io2 a. Kapabhatua i Mesir 1:1-22 \io2 b. Laahiriana Musa tee wakutuuna dhadhina i Midian 2:1--4:31 \io2 c. Musa tee Harun apoaro i raja Mesir 5:1--11:10 \io2 d. Raraea Paska tee bhoseana minaaka i Mesir 12:1--15:21 \io1 Minaaka i Tawo Gelaga i Gunu Sinai 15:22--18:27 \io1 Manga hukumuna Aulataʼala tee Pojanjiana 19:1--24:18 \io1 Kemana KAWASANA OPU tee manga adatina sambahea 25:1--40:38 \c 1 \s1 Miana Israel Atopisaki i Mesir \sr 1:1-22 \p \v 1 O siimo sarona manga anana Israel moumbana i Mesir apobhawa tee Yakub. Manga incia aumba tee bhawinena tee manga anana sumbesumbere: \v 2 Ruben, Simeon, Lewi tee Yuda, \v 3 Isakhar, Zebulon, Binyamin, \v 4 Dan, Naftali, Gad, tee Asyer. \v 5 Bhari-bharia siwuluna umane ipokawaakana Yakub kabharina 70 mia. Maka Yusuf aporikana i Mesir. \p \v 6 Kasiimpomo amatemo Yusuf, mboo itu uka bhari-bharia witinaina tee bhari-bharia mia saʼumuru tee incia. \v 7 Manga miana Israel akoana-anamo koopu-opuamo tee ahandamo kabharina tee amadhei mpuu ajulu torotorosu tee amembali amakaa, sabutuna lipu sumai abukeaka manga incia. \p \v 8 Kasiimpomo atoangkamo samia raja bhaau moparintana i Tana Mesir, inda momatauna Yusuf. \v 9 Incia apogau i raʼeatina, "Manga miana Israel sumai atomaeka mpuu to ingkita, roonamo manga incia abhari mpuu tee alabhi kakaana minaaka ingkita. \v 10 Maimo ingkita tapeelo akala to manga incia, mamudhaakana inda arangani kabharina, tee ande dhaangia potimbea ancosala manga incia aposaangu naile itu tee musuta tee manga aewangi ingkita, kasiimpo alingka minaaka i lipu sii.'' \p \v 11 Sababuna sumai, raja tee manga pagawena aangka manga miana Mesir mojaganina bhatua to apabhatua manga miana Israel tee karajaa pakisaa. Manga incia tabeana apabhangu kota Pitom tee kota Raamses to tampa adhika gandum tee manga bara sagaanana pewauna raja Mesir. \v 12 Maka sahandana apabhatuaia, sahandana arangani tee sahandana ajulu kabharina manga, sabutuna miana Mesir amembalimo amaeka i miana Israel sumai. \v 13 Sabutuna tee kasegana miana Mesir apakisaa miana Israel akarajaa, \v 14 tee apewau dhadhina manga incia anarakaa i nuncana kapabhatuana momatamona. Manga incia tabeana akarajaa tana reo tee bhatu bata tee bhari-bharia karajaa i inawu, sumaimo bhari-bharia karajaa tee kasegana apakisaakea i manga incia. \p \v 15 Kasiimpomo raja Mesir aparintaakea i manga bhisa koana miana Ibrani,\f + \fr 1:15 \fr*\fq Ibrani: \fq*\ft Pogau "Ibrani" minaaka i sala samia siwuluna Sem anana Nuh, o sarona Eber (kamata \ft*\xt Bhaa. 10:21; 24\xt*); Oni "Ibrani" akomaʼana "mia minaaka i sawetana (Umala Efrat)."\f* samia sarona Sifra tee mosagaanana sarona o Pua, \v 16 pogauna, "Wakutuuna ingkomiu ubhisaaka bhawine Ibrani tee utulungi manga incia i tampa pakoana, ande ipalaahirina anana umane ingkomiu tabeana upekamatea, maka ande bhawine taroakea incia adhadhi." \v 17 Maka manga bhisa sumai amaeka i Aulataʼala tee inda apewau mboomo opea ipogauakana raja Mesir i manga incia. Manga incia ataroakea adhadhi manga anana umane sumai. \v 18 Kasiimpomo raja Mesir akembamo manga bhisa pakoana sumai tee aabha i manga incia, "Pokia ingkomiu upewau hali incia sii, utaroakea adhadhi manga anana umane siimpo molaahirina sumai." \p \v 19 Alawanimo manga bhisa pakoana sumai, "Roonamo bhawine Ibrani inda mboomo bhawine Mesir, maka alabhi kakaana. Indapo aumba bhisa pakoana, manga incia padhamo apalaahiri." \v 20 Sumaimo, Aulataʼala apewau malape i manga bhisa pakoana sumai. Miana Israel ahanda kabharina tee amembalimo amakaa mpuu. \v 21 Tee roonamo manga bhisa pakoana sumai amaeka i Aulataʼala, sumaimo manga incia abarakatia tee adhawua siwulu. \p \v 22 Kasiimpo Firaun adhawu parintana i bhari-bharia raʼeatina, kooni, "Bhari-bharia anaana umane miana Ibrani siimpo molaahirina tabeana atobhanaka i nuncana Umala Nil, maka bhari-bharia anaana bhawine taroakea adhadhi." \c 2 \s1 Laahiriana Nabii Musa \sr 2:1-10 \p \v 1 Dhaangia samia umane minaaka i kaomuna Lewi mokobhawineakana samia bhawine kaomuna Lewi. \v 2 Bhawine sumai abhawa-bhawamo kasiimpo apalaahirimo samia anaana umane. Wakutuuna incia akamatea ande anaana sumai amakesa, inana abuniakamea kangenge talu mbula. \v 3 Maka rampaakanamo inda amembali abuniakea apekangengea uka, incia aalamo saangu langka minaaka i rumpu pure, alempesiakea gala-gala tee mina tere mamudhaakana uwe inda apesua. Kasiimpomo incia apadhongi anaana sumai i nuncana. Kasiimpomo inana adhikamea langka sumai i tanga-tangana towu lambe i saripina Umala Nil. \v 4 Akana bhawine anaana sumai akabhale-bhale pekaridho to akamata opea bhemomembalina tee andina. \p \v 5 Tangasaana sumai aumbamo anana Firaun o bhawine to apebhaho i Umala Nil, sainamo manga bhatuana akambeli-mbeli i saripina umala. Sanampuu anana Firaun o bhawine sii akamatamo langka molantona i tanga-tangana towu lambe sumai tee atumpumo bhatuana bhawine alingka aalea. \v 6 Wakutuu abungkalea, incia akamata anaana sumai tangasaana atangi, sabutuna incia amaasimo incana tee apogau, "Tantumo anaana sii miana Ibrani." \p \v 7 Kasiimpo aabhamo akana anana sumai i anana bhawine Firaun, "Uunda mboona kulingka kukembaakako samia bhawine Ibrani to apadudu anana sii to opuku?" \p \v 8 Alawanimo anana bhawine Firaun i incia, "Lingkamo." Kasiimpo alingkamo kabuabua sumai akemba inana anaana sumai. \v 9 Apogaumo anana bhawine Firaun i ina sumai, "Bhawamo anaana sii tee padudua to iaku, dhaampo bhekudhawuko ponambo." Sumaimo bhawine sumai abhawamea anaana sumai tee apadudua. \v 10 Wakutuuna anaana sumai apepuumo amaoge, inana apasarakaakamea i anana bhawine Firaun. Kasiimpomo anana Firaun apamembali incia sumai anaana iangkana. Incia asarongiakea anaana sumai Musa,\f + \fr 2:10 \fr*\fq Musa: \fq*\ft Saro sii onina mboomo pogau Ibrani mokomaʼanana "atohela alimba."\ft*\f* sababuna kooni, "Kualea minaaka i uwe." \s1 Nabii Musa Aewaaka Lipuna tee Apalai i Tana Midian \sr 2:11-22 \p \v 11 \x - \xo 2:11-14 \xo*\xt Tul. 7:23-28.\xt*\x*Saangu eo wakutuuna Musa amaogemo, incia alimba minaaka i malige Firaun apokawaaka manga witinaina Ibrani tee amaheruakea tuaapa miana Mesir apakisaa manga akarajaa momatamona. Kasiimpomo, incia akamatamo samia Mesir abhebhe samia Ibrani tee katukona, siitumo samia salipuna. \v 12 Musa abhalili i kaai tee i kaana, tee wakutuuna akamatea inda dhaangia mia, incia apekamatemo miana Mesir sumai tee abuniakea maeatina i nuncana bhone. \p \v 13 Samainawana, wakutuuna incia alimba uka, apokawaaka rua mia miana Ibrani tangasaana apobusu. Incia aabhamo i mia mosala sumai, "Pokia ingkoo ubhebhe sabhangkamu?" \p \v 14 Alawanimo mia sumai, "Incema moangkako membali kapala tee haakimumami? Buaka ingkoo bheupekamateaku uka, mboomo miana Mesir ipekamatemu sumai?" Kasiimpomo Musa amaekamo tee afikiri, "Cilakamo! Tantumo ipewauku sumai atomataumo." \p \v 15 \x - \xo 2:15 \xo*\xt Tul. 7:29; Ibr. 11:27.\xt*\x*Wakutuuna Firaun arango hali incia sumai, apeelomo akala to apekamate Musa. Maka o Musa apalaiaka karona minaaka i Firaun tee akawamo i Tana Midian, kasiimpo auncura i saripina saangu sumu. \v 16 I Tana Midian sumai dhaangia samia imamu akoana pitu mia bhawine. Manga incia aumba to asiwu uwe tee bhosuna kasiimpo aantoki manga dhingkanana mamudhaakana apasumpuaka bhembe dumbana amana. \v 17 Maka tangasaana asiwu uwe, aumbamo manga gembala apadhencu manga incia. Sumaimo o Musa akakaro atulungi manga incia tee apasumpu bhembe tee dumbana manga. \v 18 Wakutuuna manga anana sumai ambuli i Rehuel,\f + \fr 2:18 \fr*\fq Rehuel: \fq*\ft Asarongiakea uka Yitro (kamata \ft*\xt Limb. 3:1).\xt*\f* o amana manga, incia aabha, "Pokia ingkomiu madhei mpuu umbuli i eo sii?" \p \v 19 Alawanimo manga, "Dhaangia samia Mesir motulungina ingkami minaaka i manga gembala. Incia malape mpuu, sabutuna asiwu uwe ataralabhi-labhi uka to ingkami tee apasumpu gulumana\f + \fr 2:19 \fr*\fq gulumana: \fq*\ft Sarombonga maanusia atawa o binata.\ft*\f* bhembe dumbata." \p \v 20 Apogaumo i manga anana, "Iapai incia? Pokia ingkomiu ubholia mia sumai? Kembaia incia akande." \p \v 21 Musa aunda amboore i bhanuana mia incia sumai, kasiimpo incia adhawuakea Zipora, anana, i Musa to apamembalia bhawinena. \v 22 Bhawine sumai apalaahiri samia anaana umane, kasiimpomo Musa asarongiakea Gersom,\f + \fr 2:22 \fr*\fq Gersom: \fq*\ft Saro incia sii onina mboomo pogau Ibrani mokomaʼanana "mia dhaga."\ft*\f* sababuna kooni, "Iaku samia dhaga iwe sii." \s1 Aulataʼala Arangoa Pekeena Manga Miana Israel \sr 2:23-25 \p \v 23 Amangenge sapadhana incia sumai amatemo raja Mesir. Maka miana Israel dhaangia apeenci roonamo manga incia apabhatuaia, tee manga incia apekee, sabutuna pekeena aemani tulungi roonamo kapabhatua sumai akawa i Aulataʼala. \v 24 Aulataʼala arangoa opea ipeenciakana manga tee audhanimo pojanjiana tee Ibrahim, Ishak, tee Yakub. \v 25 Sumaimo, Aulataʼala akamata manga miana Israel apabhatuaia tee amaheruakea manga incia. \c 3 \s1 Aulataʼala Akemba Musa \sr 3:1-22 \p \v 1 I saangu wakutuu, Musa awulu gulumana bhembe dumbana Yitro,\f + \fr 3:1 \fr*\fq Yitro: \fq*\ft Asarongiakea uka Rehuel (kamata \ft*\xt Limb. 2:18\xt*).\f* maniana, imamu i Tana Midian. Wakutuuna incia tangasaana awulu kadhambaaka sumai i sawetana i tana matuu, akawamo incia i Gunu Horeb,\f + \fr 3:1 \fr*\fq Gunu Horeb: \fq*\ft Asarongiakea uka Gunu Sinai.\ft*\f* gununa Aulataʼala. \v 2 Iwe sumai Malaaʼekatina KAWASANA OPU apatiumba karona i incia i nuncana rorena waa molimbana minaaka i puu mokorui-rui. Musa akamata puu mokorui-rui sumai arore tee anamisi atokidha, sababuna puuna inda amangau. \v 3 I nuncana ngangarandana, Musa afikiri, "Inda amentela mpuu, puuna mokorui-rui sumai inda amangau! Iaku tabeana kukasui puuna mokorui-rui sumai tee kukamatea." \p \v 4 Wakutuu KAWASANA OPU akamata Musa akasui tampa incia sumai, saanampuu Incia agora minaaka i tanga-tangana puuna mokorui-rui sumai, "Musa! Musa!" \p Lawanina Musa, "Umbe, iaku iwe sii." \p \v 5 Kasiimpo Aulataʼala afirimani, "Bholi pekakasu. Bungkalea sandalimu, sababuna ingkoo ukakaro i tana momangkilo." \v 6 Firimanina uka, "Iakumo Aulataʼalana amamu tee Aulataʼalana manga mancuanamu Ibrahim, Ishak, tee Yakub." Kasiimpomo Musa atutubhimo rouna, roonamo incia amaeka atonto Aulataʼala. \p \v 7 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani, "Iaku padhamo kukamata kanarakaana uumatiku i Mesir, tee kupadhamo kurango manga incia apekee aemani atopabebasi minaaka i manga mia mopisakina manga incia. Satotuuna, kumataua bhari-bharia kanarakaana manga incia. \v 8 Sababuna sumai, Iaku kuumba to kupabebasi manga incia minaaka i limana miana Mesir tee kubhawea manga incia alimba minaaka i lipu sumai aporope i saangu lipu momaewa, mosuburu motaralabhi-labhina susu tee golana uwanina, tee sii-sii ambooresia miana Kanaan, miana Het, miana Amori, miana Feris, miana Hewi tee miana Yebus. \v 9 Satotuuna, pekeena miana Israel padhamo kurangoa tee kukamatea tuaapa manga incia apisakia miana Mesir. \v 10 Sumaimo, kulambokoko sii-sii to upoaroaka tee Firaun mamudhaakana ingkoo umembali ubhawa uumatiku, lipu Israel, alimba minaaka i lipu sumai." \p \v 11 Maka o Musa apogau i Aulataʼala, "Incema buaka iaku sii, sabutuna kumembali kupoaro tee Firaun tee kubhawa miana Israel alimba minaaka i Mesir?" \p \v 12 Aulataʼala alawani, "Satotuuna bhekutulungiko, tee ande o lipu sumai padhamo ubhawea alimba minaaka i Mesir, ingkomiu bheusambahea i Iaku i gunu sii. Sumaimo bukutiina ande Iaku molambokoko." \p \v 13 Alawanimo Musa, "Maka, ande iaku kupokawaaka manga miana Israel tee kupogau i manga incia, 'Aulataʼala opu-opuamiu alambokoaku to ingkomiu,' manga incia dhaanamo bheaabha, 'Incema o sarona?' Kasiimpo opea bhemomembalina kulawani i manga incia?" \p \v 14 Firimanina Aulataʼala i Musa, "Iakumo IAKU DHAANGIA.\f + \fr 3:14 \fr*\fq IAKU DHAANGIA: \fq*\ft I nuncana pogau Ibrani IAKU DHAANGIA onina \ft*\it ehyeh \it* aposiingi onina tee sarona KAWASANA OPU, sumaimo \it Yahweh \it* mokomaʼanana "INCIA DHAANGIA."\f* Siimo tabeana ipogauakamu i miana Israel, 'Incia isarongiaka IAKU DHAANGIA, padhamo alambokoaku to ingkomiu.' \v 15 Pakoleleakea uka i miana Israel ande Iaku, KAWASANA OPU,\f + \fr 3:15 \fr*\fq KAWASANA OPU: \fq*\ft Satotuuna, i nuncana buri mangenge, saro sii atoburi Yahweh mokomaʼanana "INCIA DHAANGIA," maka satorusuna sarona Yahweh atoburi mboo sii i Kitabi Momangkilo oni Wolio: KAWASANA OPU.\ft*\f* Aulataʼalana opuopuana manga incia, siitumo Aulataʼalana Ibrahim, Ishak, tee Yakub. Iakumo KAWASANA OPU, siitumo o saroku to saʼumurua. Siitumo tee saro incia sii, manga mia bheasarongiakaaku saʼumurua." \p \v 16 "Lingkamo tee urombusakea manga mancuana miana Israel, pakoleleakea i manga incia kooni, 'KAWASANA OPU, Aulataʼalana opuopuana manga incia, Aulataʼalana Ibrahim, Ishak tee Yakub, padhamo apatiumbaaka karona i iaku. KAWASANA OPU apogau, "Iaku totuu-totuu padhamo kuumba i ingkomiu tee padhamo kumaheruakea tuaapa manga miana Mesir apewaukomiu. \v 17 Tee Iaku padhamo kubhotukiakea to bhekubhawa ingkomiu ulimba minaaka i tampana kanarakaamiu i Mesir, tee kubhawa ingkomiu i saangu lipu mosuburu motaralabhi-labhina susu tee golana uwanina, lipuna miana Kanaan, miana Het, miana Amori, miana Feris, miana Hewi tee miana Yebus." ' " \p \v 18 Manga mancuana Israel bhearango manga pogaumu. Kasiimpo ingkoo upobhawa-bhawa tee manga mancuana miana Israel tabeana ulingka upoaro tee rajana Mesir tee upogau i incia, 'KAWASANA OPU, Aulataʼalana miana Ibrani, padhamo aumba apatiumbaaka karona i ingkami. Sii-sii mangaundaakamo talingka karidho talu eo i tana matuu tapasombaaka kurubani to KAWASANA OPU, Aulataʼalamami." \v 19 Kasiimpo Aulataʼala afirimanimo uka, "Kumataua rajana Mesir inda bhearambasakakomiu ulingka, tabeana ande atopakisaa tee limaku momakaana. \v 20 Sabutuna, Iaku bhekupaulu limaku momakaa, tee ahisabu Mesir tee manga giu inda momentela bhekupadhaangia i tanga-tangana manga incia. Sapadhana sumai, dhaanamo incia bheaundaaka ingkomiu ulingka. \p \v 21 Iaku bhekupekaruna incana miana Mesir to ingkomiu, mamudhaakana manga amaasiakakomiu. Jadi wakutuuna ulingka, ingkomiu inda ulingka tee soomo rua mbalia limamiu. \v 22 Samia-samia bhawine Israel bheaemani minaaka i sarimbanuana miana Mesir tee minaaka i bhawine Mesir momboorena sabhanua, harataa mokoharagaa, pakea, tee agogona pera tee bulawa. Ingkomiu bheupakea to anaanamiu, malape umane tee bhawine. Tee akala mboo sumai ingkomiu bheurampasi harataana miana Mesir." \c 4 \s1 Aulataʼala Adhawu Kuasa i Musa to Apewau Muuzizati \sr 4:1-17 \p \v 1 Kasiimpo Musa alawani i KAWASANA OPU, "Maka, tuaapa ande manga miana Israel inda aunda aparacaea tee inda afaduliakea manga pogauku? Opea tabeana ipewauku ande manga incia apogau KAWASANA OPU inda apatiumbaaka karona i iaku?" \p \v 2 KAWASANA OPU aabha i Musa, "Opea i limamu itu?" Musa alawani, "Katuko." \p \v 3 Firimanina KAWASANA OPU, "Tudhaakea i tana." Musa atudhaakamea i tana, kasiimpo katuko sumai amembalimo ulo sabutuna Musa apalai pekaridho. \v 4 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Paulumea limamu tee rakoa lencina." Musa apaulumea limana, arakomea, kasiimpo ulo sumai amembalimo katuko pendua i limana. \v 5 Firimanina KAWASANA OPU, "Pewaumo mboo sumai mamudhaakana manga miana Israel aparacaea ande Iaku, KAWASANA OPU, Aulataʼalana manga opuopuana, Aulataʼalana Ibrahim, Ishak tee Yakub, padhamo apatiumbaaka karona i ingkoo." \p \v 6 KAWASANA OPU afirimanimo uka i Musa, "Papesuamea o limamu i nuncana bhajumu." Musa aose, tee wakutuuna incia apalimba limana, limana sumai amaputimo mpuu roonamo akangkanaia panyaki kuli dhaa. \p \v 7 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani, "Papesuaia limamu pendua i nuncana bhajumu." Musa apewau mboo sumai, tee wakutuuna apalimbaia uka, limana sumai auntomo mboomo bhaa-bhaana. \p \v 8 Firimanina KAWASANA OPU, "Ande manga incia inda aparacaeako atawa inda ayaakini sapadhana akamata giu inda momentela tee katukomu, sumaimo manga incia bheaparacaea giu inda momentela sii bheupewaua tee limamu. \v 9 Maka ande manga incia indapo uka aparacaeako moomini padhamo akamata rua-rua angua giu inda momentela sii, tee manga incia inda afaduliakea manga pogaumu, alamo saidhe o uwe minaaka i Umala Nil tee ulalimea i tana. Kasiimpo uwe sumai bheabhalii amembali raa." \p \v 10 Maka o Musa apogau i KAWASANA OPU, "E, Kawasana Opu, iaku mencuana mia momakidhana mopogau, malape i piamo itu atawa sii-sii. Moomini sapadhana Ingkoo upogau tee iaku, kupogau amanoe roonamo amatamo dhelaku tee inda kumakidha kupogau." \p \v 11 KAWASANA OPU afirimani i incia, "Incema buaka modhawuna muncu to maanusia? Incema buaka mopamembalina incia abhea atawa amabhongo? Incema mopamembalina incia apokamata atawa amawilo? Iaku, KAWASANA OPU, mopewauna bhari-bharia sumai! \v 12 Jadi, lingkamo. Iaku bhekutulungiko upogau tee uadhariaka opea tabeana bheubhoasaka." \p \v 13 Maka Musa alawani, "Iaku kuemani mpuu, bholimo ulamboko iaku, e Kawasana Opu, tumpumo mia mosagaanana." \v 14 Sumaimo KAWASANA OPU aʼamara i Musa tee apogau, "Mencuana ingkoo buaka mokowitinaina mokosarona Harun? Iaku kumataua incia amakidha apogau. Satotuuna, incia i nuncana lingkaana tangasaana arope iwe sii, tee incia bheasanaa apokawa tee ingkoo. \v 15 Ingkoo tabeana upogau i incia tee upaumbaakea opea tabeana ipogauakana. Iaku bhekutulungi rua miakomiu tee kuadhariaka opea tabeana ipogauakamiu tee ipewaumiu. \v 16 Incia bheapogau to saromu i manga miana Mesir sumai. Mboomo Aulataʼala, ingkoo bheupaumbaakea opea tabeana ibhoasakana, tee incia bheamembali mopakawaakana pogaumu. \v 17 Bhawamea katuko sumai, tee upakea to upewau manga giu inda momentela tee katuko sumai. \s1 Nabii Musa Ambuli i Mesir \sr 4:18-31 \p \v 18 Sapadhana sumai Musa ambulimo i bhanuana Yitro, ama maniana, tee apogau i incia, "Undakaakumo kumbuli i manga witinaiku i Mesir to kukamata manga incia ara dhaangiapo adhadhi." \p Yitro apogau i Musa, "Lingkamo tee usalaamati." \p \v 19 Wakutuuna Musa dhaangiapo i Tana Midian, KAWASANA OPU apogau i incia, "Mbulimo i Mesir. Bhari-bharia mia mohaejatina to apekamateko amatemo." \p \v 20 Kasiimpomo Musa akemba bhawinena tee manga anana umane, apakompaia manga i bhawona sambaa keledai kasiimpo ambuli i Tana Mesir. Incia uka abhawa katukona Aulataʼala.\f + \fr 4:20 \fr*\fq katukona Aulataʼala: \fq*\ft Katuko sumai adhawua kuasa minaaka i Aulataʼala to apewau manga giu inda momentela.\ft*\f* \p \v 21 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Iaku padhamo kudhawuko kuasa to upewau manga giu inda momentela. Jadi ande ingkoo umbuli i Mesir naile itu, pewaumea sagala giu inda muuzizati sumai i aroana Firaun. Maka Iaku bhekupekakaaia incana, mamudhaakana incia inda aundaakea miana lipu sumai alingka. \v 22 Pogauakamea i Firaun mboo sii, 'KAWASANA OPU aposamea, "Israel satotuuna o ana tumpeku,\f + \fr 4:22 \fr*\fq ana tumpeku: \fq*\ft Ibaratina miana Israel adhawua Aulataʼala kauncuramaka momalanga i tanga-tangana bhari-bharia lipu i dunia sii.\ft*\f* \v 23 tee kufirimani i ingkoo: Undaakea anaku sumai alingka mamudhaakana incia amembali asambahea i Iaku. Ande ingkoo umendeu, sumaimo Iaku bhekupekamate anamu, siitumo o ana tumpemu." ' " \p \v 24 I saangu tampa pokemaa i nuncana lingkaana sumai, KAWASANA OPU aumbati Musa\f + \fr 4:24 \fr*\fq Musa: \fq*\ft I nuncana kaburina Ibrani, soomo dhaangia "aumbatia", jadi inda atomataua opea maʼanana Musa atawa ana tumpena Musa.\ft*\f* ahaejati to apekamatea. \v 25 Maka, Zipora bhawinena, aalamo saangu bhatu matadha to atandaki anana, kasiimpo apadhingkuakea o kuli sumai i aena Musa. Pogauna Zipora, "Ingkoo umaneku itandaiku tee raa."\f + \fr 4:25 \fr*\fq umaneku itandaiku tee raa: \fq*\ft Dhaangia manga ahalii Kitabi Momangkilo mofikirina pogauna sumai roonamo Musa satotuuna umanena, maka dhaangia uka manga ahalii mofikirina pogauna sumai roonamo Musa padhamo atoampuni minaaka i dosana, aipomo dosana wakutuuna incia apekamate miana Mesir.\ft*\f* \v 26 (Zipora apogauaka giu incia sumai roonamo incia padhamo atandaki ana umanena.) Sabutuna KAWASANA OPU inda asidha apekamate Musa. \p \v 27 KAWASANA OPU afirimanimo i Harun, "Lingkamo i tana matuu upokawa tee Musa." Sumaimo, Harun alingkamo, kasiimpo apokawa tee andina i gununa Aulataʼala, tee aikia. \v 28 Musa apetulatulaakea i Harun bhari-bharia firimanina KAWASANA OPU itumpuakana i incia to apakawaakea, tee uka bhari-bharia giu inda momentela iparintaakana i incia to apewaua. \p \v 29 Kasiimpomo Musa tee Harun alingka i Mesir tee aromusaka bhari-bharia manga mancuanana Israel. \v 30 Harun apakawaaka i manga incia bhari-bharia ifirimaniakana KAWASANA OPU i Musa, tee Musa akarajaaia bhari-bharia giu inda momentela i aroana manga mia sumai. \v 31 Sumaimo aparacaeamo manga incia, tee wakutuuna arangoa ande KAWASANA OPU padhamo amaheruakea miana Israel tee akamatea bhari-bharia kanarakaana manga, manga incia asuju asomba. \c 5 \s1 Musa tee Harun Alingka Apoaro i Firaun \sr 5:1-21 \p \v 1 Kasiimpo Musa tee Harun alingka apoaro tee Firaun tee apogau, "Mboo sii parintana KAWASANA OPU, Aulataʼalana Israel, 'Undaakamea manga miana lipuku alingka mamudhaakana manga incia amembali apadhaangia kariaa to Iaku i tana matuu.' " \p \v 2 Maka o Firaun aabha, "Incema buaka KAWASANA OPU sumai? Pokia iaku tabeana kufaduliaka Incia tee kuundaaka miana Israel alingka? Iaku inda kupomataua tee KAWASANA OPU sumai, tee miana Israel inda uka kuundaakea alingka." \p \v 3 Musa tee Harun apogau, "Aulataʼalana miana Ibrani padhamo apatiumba karona i ingkami. Mangaundaaka ingkami talingka i tana matuu karidho talu eo talingkaisia to tapasombaaka kurubani i KAWASANA OPU, Aulataʼalamami, mamudhaakana Incia inda ahisabu i ingkami tee panyaki imateakamami atawa tee potimbea." \p \v 4 Maka, pogauna raja Mesir i manga incia, "Musa tee Harun, pokia ingkomiu ubarani upewau manga mia sumai abholi karajaana manga? Bhari-bharikomiu mbuli karajaa! \v 5 Kamatea, manga miana Ibrani i lipu sii ahandamo laulau kabharina tee sii-sii gaumiu mamudhaakana manga incia aunto akarajaa!" \p \v 6 Sabutuna, i eo incia sumai uka Firaun aparintangi manga miana Mesir mojaganina bhatua tee manga mandorona miana Israel mboo sii, \v 7 "Bholimo uka udhawua laena gandum\f + \fr 5:7 \fr*\fq laena gandum: \fq*\ft Laena gandum ajaloakea tee tana to akarajaaka bhatu bata, mamudhaakana bhatu bata sumai amakaa.\ft*\f* i lipu incia sumai to akarajaa bhatu bata. Taroakamo manga incia alingka apeelo samia-samia. \v 8 Maka tumpumea manga incia akarajaa bhatu bata apokana kabharina minaaka mopadhana, bholi akura. Manga incia amangare uka, siitumo sababuna manga incia torotorosu akagora-gora, 'Mangaundaaka ingkami talingka tasumbele kurubani to Aulataʼalamami.' \v 9 Pakisaaia manga mia sumai akarajaa pekakaa, mamudhaakana manga incia aʼurusu karajaana tee inda dhaangia o wakutuuna to aperangoi manga tulatula inda mototuu." \p \v 10 Sumaimo, manga miana Mesir mojaganina bhatua tee manga mandorona miana Israel sumai alimba kasiimpo apogau i manga miana Israel, "Mboo sii parintana Firaun, 'Iaku inda kudhawu laena gandum pendua i ingkomiu. \v 11 Ingkomiu tabeana upeelo samia-miamiu iapaipo uka, maka udhania, bhatu bata ikarajaamiu inda amembali akura minaaka mopadhana.' " \p \v 12 Sumaimo alingkamo miana Israel ambeliki saangua Tana Mesir to arombusakaaka laena gandum to abholosi laena gandum idhawuakana miana Mesir i saao. \v 13 Manga miana Mesir mojaganina bhatua torosu apakisaa tee apogau, "Saeo-saeo ingkomiu tabeana ukohasiliaka bhatu bata mopokanana kabharina mboomo wakutuu utarima laena bhae." \v 14 Kasiimpo manga mojaganina bhatua sumai abhebhe manga mandorona miana Israel mojaganina mia mokarajaana. Manga incia aabha, "Pokia sii-sii ingkomiu inda ukohasiliaka bhatu bata mopokanana kabharina mboomo i piamo itu?" \p \v 15 Sapadhana incia sumai, manga mandorona miana Israel alingka apoaro i Firaun tee apeenci, "Pokia Opuku upewau mboo sii i ingkami? \v 16 Ingkami inda tatodhawu pendua laena bhae, garaaka ingkami tatoparinta mboo sii, 'Karajaa bhatu bata!' Mataua, sii-sii ingkami tatobhebhe, garaaka manga pagawena Opu mosalana!" \p \v 17 Maka Firaun alawani, "Ingkomiu dhaanamo umangare, umendeu ukarajaa. Siitumo sababuna ingkomiu uposanga i iaku to ulingka upasombaaka kurubani i KAWASANA OPU. \v 18 Sii-sii, lingkamo ukarajaa pendua! Laena bhae inda bhekudhawuakakomiu, maka ingkomiu tabeana ukarajaa bhatu bata mopokanana kabharina." \p \v 19 Sumaimo manga mandorona miana Israel sumai asadara ande manga incia i nuncana kanarakaa wakutuuna apaumbaakea ande manga miana Israel tabeana akohasiliaka bhatu bata mopokanana kabharina mboomo mopadhana. \v 20 Wakutuuna manga incia alimba minaaka i malige, manga incia apokawa tee Musa tee Harun tangasaana akabhale-bhale aantagi manga incia. \v 21 Pogauna manga mandorona sumai, "Sio-siomo KAWASANA OPU amataua opea ipewaumiu tee bheahukumukomiu! Ingkomiumo mopamembalina ingkami tatobanci i aroana Firaun tee manga pagawena. Pewaumiu apokana tee udhawu samata ewanga i limana manga incia to apekamate ingkami!" \s1 Musa Apeenci i KAWASANA OPU \sr 5:22-24 \p \v 22 Kasiimpo Musa alingka apokawa tee KAWASANA OPU tee apogau, "Kawasana Opu, pokia tee kakaana incamu upewau miana Israel mboo sumai? Pokia Ingkoo ulambokoaku iwe sii? \v 23 Sababuna minaaka bhaa-bhaana kupoaro tee Firaun to kupakawaaka kasameamu, incia asikisaa miana lipu sii. Maka Ingkoo inda upewau opeopea uka to urambasaka manga incia." \p \v 24 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Sii-sii ingkoo bheukamatea tuaapa bhekupewau Firaun, roonamo incia bhekupakisaaia arambasaka lipuku. Satotuuna, Iaku bhekupakisaa Firaun tee limaku momakaana mamudhaakana bheapadhencu manga incia minaaka i lipuna." \c 6 \s1 Aulataʼala Alamboko Nabii Musa \sr 6:1-12 \p \v 1 Aulataʼala afirimanimo i Musa, pogauna, "Iakumo KAWASANA OPU. \v 2 Iaku padhamo kupatiumbaaka karoku i Ibrahim, Ishak, tee Yakub mboomo Aulataʼala Mokokuasa, maka Iaku inda kupepematauaka karoku i manga incia tee o saroku KAWASANA OPU.'\f + \fr 6:2 \fr*\fq KAWASANA OPU: \fq*\ft Nabii Ibrahim, Nabii Ishak, tee Nabii Yakub amatau sarona KAWASANA OPU (oni Ibrani \ft*\it Yahweh\it*; kamata \xt Bhaa. 12:8; 22:14; 25:21; 27:20; 28:13\xt*). Maka manga incia alabhi amatau sarona Aulataʼala Mokokuasa (oni Ibrani \it El Syaddai\it*; kamata \xt Bhaa. 17:1; 35:11; 48:3\xt*). Maʼanana sarona KAWASANA OPU bhaa-bhaana apaumbaakea to Musa i nuncana \xt Limb. 3:14-15\xt*.\f* \v 3 Iaku uka kupadhaangia pojanjia tee manga incia. Iaku padhamo kujanji bhekudhawuakea Tana Kanaan to manga incia, tampana manga i piamo itu adhadhi mboomo mia dhaga. \v 4 Sii-sii Iaku padhamo kurangoa pekeena miana Israel rampaakanamo ipabhatuana miana Mesir, tee kuudhania pojanjiaku sumai. \p \v 5 Sabutuna, pakoleleakamea i manga miana Israel ande kupogau i manga incia, 'Iakumo KAWASANA OPU, tee Iaku bhekupabebasikomiu minaaka i karajaa rodi tee kurambasakakomiu minaaka i kapabhatuana miana Mesir. Iaku bhekususuakakomiu kuasaku momaogena to kutolosiaka ingkomiu tee kupekandawuakea kahukumu matamo i miana Mesir. \v 6 Iaku bhekupamembalikomiu uumatiku, tee kumembali Aulataʼalamiu. Sumaimo ingkomiu bheumataua ande Iaku sii KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu, morambasakakomiu minaaka i miana Mesir mopabhatuakomiu. \v 7 Iaku bhekubhawakomiu i lipu ijanjiakaku tee sumpa i Ibrahim, Ishak tee Yakub. Iaku bhekudhawuakakomiu tana sumai to amembali pewauamiu; Iakumo KAWASANA OPU. \p \v 8 Kasiimpomo Musa apakawaaka bhari-bharia kasameana KAWASANA OPU sumai i miana Israel, maka manga incia inda aperangoi Musa, rampaakanamo amate akalana tee roonamo kapabhatua momakaa sumai. \p \v 9 Kasiimpomo KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 10 "Lingkamo poaro i Firaun, rajana Mesir, mamudhaakana aundaakea miana Israel abholi lipuna." \p \v 11 Maka Musa alawani i KAWASANA OPU, "Tuaapa amembali Firaun aperangoi mia inda momakidhana mopogau mboomo iaku, sainamo miana Israel uka amendeu aperangoiaku?" \p \v 12 Mboo sumaimo KAWASANA OPU atumpu tee alamboko Musa tee Harun i miana Israel tee i Firaun, rajana Mesir, to abhawa miana Israel alimba minaaka i Tana Mesir. \s1 Opu Lantapi-lantapina Musa tee Harun \sr 6:13-26 \p \v 13 O siimo manga kapalana kaomuna siwuluna Israel: \b \q1 Manga anana Ruben, anana tumpena Yakub, akoanaaka pata mia anana umane: \q2 siitumo Henokh, Palu, Hezron, tee Karmi. Siitumo manga kaomuna Ruben. \b \q1 \v 14 Simeon akoanaaka nama mia ana umane: \q2 siitumo Yemuel, Yamin, Ohad, Yakhin, Zohar tee Saul. Saul sii anana samia bhawine miana Kanaan. Siitumo manga kaomuna Simeon. \b \q1 \v 15 Lewi akoanaaka talu mia ana umane: \q2 siitumo Gerson, Kehat, tee Merari. Siitumo sarona manga anana Lewi tee siwuluna sumbesumbere. Lewi akoʼumuru 137 tao. \q1 \v 16 Manga anana Gerson: \q2 siitumo Libni tee Simei mboomo kaomuna manga. \q1 \v 17 Manga anana Kehat: \q2 siitumo Amram, Yizhar, Hebron, tee Uziel. Kehat akoʼumuru 133 tao. \q1 \v 18 Manga anana Merari: \q2 siitumo Mahli tee Musi. Siitumo manga kaomuna Lewi tee siwuluna sumbesumbere. \q1 \v 19 Amram akobhawineaka Yokhebed, witinaina amana, tee bhawinena sumai akoanaaka Harun tee Musa to incia. Amram akoʼumuru 137 tao. \q1 \v 20 Manga anana Yizhar: \q2 siitumo Korah, Nefeg, tee Zikhri. \q1 \v 21 Manga anana Uziel: \q2 siitumo Misael, Elsafan tee Sitri. \q1 \v 22 Harun akawi tee Eliseba, anana bhawine o Aminadab, Eliseba uka apowitinai tee Nahason. Eliseba apalaahiri Nadab, Abihu, Eleazar tee Itamar. \q1 \v 23 Manga anana Korah: \q2 siitumo Asir, Elkana, tee Abiasaf. Siitumo manga kaomuna Korah. \q1 \v 24 Eleazar, anana umane o Harun, akawi tee sala samia anana Putiel, tee anana manga incia Pinehas. \q2 Siitumo bhari-bharia kapalana kaomuna Lewi mboomo siwuluna. \b \p \v 25 Siitumo Harun tee Musa motarimana firimanina KAWASANA OPU mboo sii, "Bhawea manga miana Israel alimba minaaka i Mesir, sarombonga-sarombonga. \v 26 Manga incia arua mia apokawaaka rajana Mesir mamudhaakana incia apabebasi miana Israel. \s1 Nabii Musa tee Harun Apoaro i Firaun \sr 6:27-29; 7:1-13 \p \v 27 Wakutuuna KAWASANA OPU apogau tee Musa i Tana Mesir, \v 28 firimanina KAWASANA OPU mboo sii, "Iakumo KAWASANA OPU. Pakawaakea i Firaun, rajana Mesir, bhari-bharia mopadhana ipogauakaku i ingkoo." \p \v 29 Maka, Musa alawani, "KAWASANA OPU, Ingkoo umataua ande iaku inda kumakidha kupogau. Tuaapa amembali o Firaun aunda aperangoiaku?" \c 7 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Iaku bhekupamembaliko mboomo Aulataʼala i aroana Firaun, tee witinaimu Harun bheapogau i incia mboomo nabiimu. \v 2 Pakawaakea i Harun bhari-bharia iparintaakaku i ingkoo. Tumpumea Harun apogauakea i Firaun mamudhaakana incia aundaakea miana Israel abholi Mesir. \v 3 Maka Iaku bhekupekakaaia incana Firaun tee kupekabari manga tanda inda momentela tee manga muuzizatiku i Tana Mesir. \v 4 Moomini mboo sumai, Firaun inda bheaperangoikomiu. Sababuna sumai, Iaku bhekudhika limaku i bhawona Mesir tee kupalimba tantaraku, siitumo uumatiku manga miana Israel, minaaka i Tana Mesir tee kahukumu matamo. \v 5 Jadi miana Mesir bheamataua ande Iaku sii KAWASANA OPU, i wakutuuna kuhukumu manga incia tee kubhawa miana Israel alimba minaaka i lipuna manga incia." \p \v 6 Mboo sumai uka apewaua Musa tee Harun. Musa tee Harun aose opea iparintaakana KAWASANA OPU. \v 7 Musa akoʼumuru 80 tao tee Harun 83 tao wakutuuna manga incia apogau i Firaun. \p \v 8 KAWASANA OPU afirimani i Musa tee Harun mboo sii, \v 9 "Ande o Firaun aemani ingkomiu upewau saangu muuzizati to bukutii ande Aulataʼala alambokokomiu, sumaimo tumpumo Harun, 'Alea katukomu tee utudhaakea i tana i aroana Firaun.' Kasiimpo katuko sumai bheabhalii amembali ulo." \p \v 10 Sumaimo, alingkamo Musa tee Harun apoaro i Firaun tee manga incia apewau opea iparintaakana KAWASANA OPU. Harun atudhaaka katukona i tana i aroana Firaun tee manga pagawena, kasiimpo katuko sumai abhalii amembali ulo. \v 11 Kasiimpo, Firaun uka akemba manga mia mokoʼilimuuna tee manga pande sihiri, kasiimpo manga ahalii sihiri apewau mboo sumai uka tee ilimuuna manga. \v 12 Manga incia atudhaaka katukona samia-samia i tana tee manga katuko sumai abhalii amembali ulo, maka o katukona Harun adhoku katukona manga incia. \v 13 Moomini mboo sumai, Firaun sadhaadhaa amakaa incana. Incia inda aperangoi pogauna Musa tee Harun, mboomo mopadhana ifirimaniakana KAWASANA OPU. \s1 Balaa Bhaa-bhaana: Uwe Amembali Raa \sr 7:14-25 \p \v 14 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Incana Firaun amakaa. Incia inda aundaakea miana Israel alingka. \v 15 Sababuna sumai, lingkamo upokawaaka incia saeona, i wakutuuna incia sadia asapo i Umala Nil. Bhawamo katukomu momembalina abhalii membali ulo sumai tee uantagia umbaana i bhiwina umala. \v 16 Pogauakamea i Firaun, 'KAWASANA OPU, Aulataʼalana miana Ibrani, molambokoaku to kupakawaaka i ingkoo tee firimanina mboo sii, "Undaakea uumatiku alingka to asambahea i Iaku i tana matuu." Maka sampe sii-sii ingkoo inda uunda uperangoia. \v 17 Sababuna sumai, KAWASANA OPU apogau mboo sii, "Minaaka i opea ipewauna naile itu, ingkoo bheumataua ande Iakumo KAWASANA OPU." Kamatea, tee katuko incia sii iaku bhekubhebhe bhawona uwena umala, tee o uwena bheabhalii amembali raa. \v 18 Manga ikane i nuncana umala bheamate, sabutuna umala bheakobhou mabhongko, tee manga miana Mesir bheamarika to asumpu uwena.' " \p \v 19 KAWASANA OPU afirimani pendua i Musa, "Tumpumo Harun, 'Alea katukomu tee upaulua limamu i bhawona bhari-bharia uwena miana Mesir, i bhawona manga umala, parigi, kolam, tee lembokana uwe modhaangiana i manga incia, mamudhaakana uwena bheamembali raa, tee i saangua Tana Mesir bheadhaangia tee raa, sampemo uka i nuncana manga dhingkana minaaka i kau atawa i bhatu." \p \v 20 Musa tee Harun apewau opea iparintaakana KAWASANA OPU. I aroana Firaun tee manga pagawena, Harun aangka katukona tee abhebhe uwena Umala Nil, sabutuna saangua uwena abhalii amembali raa. \v 21 Manga ikane i nuncana Umala Nil amate tee bhouna amabhongko, sabutuna miana Mesir inda amembali asumpu uwe sumai. I saangua Tana Mesir dhaangia tee raa. \p \v 22 Maka manga ahalii ilimuu sihirina Mesir apewau mboo sumai uka tee ilimuu sihirina manga, sabutuna o Firaun sadhaadhaana amakaa incana. Mboomo mopadhana ipogauakana KAWASANA OPU, Firaun inda aunda aperangoi Musa tee Harun. \v 23 Firaun ambuli i maligena tee inda amaheruakea hali incia sumai saidhe uka. \v 24 Bhari-bharia miana Mesir aseli bhalo to apeelo uwe isumpu inda maridho minaaka i Umala Nil, roonamo uwena umala sumai inda amembali atosumpu. \p \v 25 Mboomo sumai amondo pitu eo sapadhana KAWASANA OPU atunda Umala Nil. \c 8 \s1 Balaa Rua Anguna: Barakaka \sr 8:1-15 \p \v 1 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo upoaro tee Firaun tee upogau mboo sii tee incia, 'Mboo sii firimanina KAWASANA OPU, "Undaakea uumatiku alingka, mamudhaakana manga incia amembali asambahea i Iaku. \v 2 Ande ingkoo umendeu utaroakea manga incia abholi Tana Mesir sii, bhekutundaia saangua lipumu sii tee barakaka. \v 3 Umala Nil bheabukeaka barakaka. Manga barakaka sumai bhealimba minaaka i uwe tee apesua i nuncana maligemu, i nuncana kamaramu tee i kolemamu, i nuncana manga bhanuana pagawemu tee raʼeatimu, tee uka i nuncana tampana tunuana rotimu tee manga tampana dhingkana to kusoana kajalona rotimu. \v 4 Manga barakaka sumai bheakompasi ingkoo, raʼeatimu, tee manga pagawemu." ' " \p \v 5 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Tumpumo Harun mboo sii, 'Paulua limamu tee katukomu i bhawona manga umala, manga parigi tee manga tampa lembokana uwe mamudhaakana manga barakaka aposatiumba tee apabuke Tana Mesir. \p \v 6 Harun uka apaulu limana i bhawona bhari-bharia uwe i Tana Mesir, kasiimpo atiumbamo manga barakaka apabuke saangua lipu. \v 7 Maka manga ahalii sihiri apake ilimuuna manga, sabutuna manga incia apewau uka barakaka aposatiumba i saangua Tana Mesir. \p \v 8 Kasiimpomo, Firaun akemba Musa tee Harun tee apogau, "Doʼamo i KAWASANA OPU mamudhaakana Incia apadhencu manga barakaka sii, sumaimo iaku bhekuundaakea manga miana lipumu alingka to apasombaaka kurubani i KAWASANA OPU." \p \v 9 Alawanimo o Musa, "Umbe. Soo upeelomo wakutuu naepia bhekudoʼa to ingkoo tee manga pagawemu tee raʼeatimu, mamudhaakana ingkoo bheutopabebasi minaaka i manga barakaka sumai i maligemu tee minaaka i manga bhanuana pagawe tee raʼeatimu. Manga barakaka tangkanamo bheamboore i Umala Nil." \p \v 10 Alawanimo Firaun, "Naile." Kasiimpo Musa apogau, "Membalimo mboomo pogaumu itu, mamudhaakana ingkoo bheumataua ande inda dhaangia mosagaanana mboomo KAWASANA OPU, Aulataʼalamami. \v 11 Incia bheapadhencu manga barakaka minaaka i ingkoo, manga bhanuamu, manga pagawemu, tee raʼeatimu, sabutuna tangkanamo bheamboore i Umala Nil." \p \v 12 Kasiimpo Musa tee Harun abholi Firaun, tee Musa adoʼa i KAWASANA OPU mamudhaakana apadhencua manga barakaka iumbaakana to Firaun. \v 13 KAWASANA OPU arango iemanina Musa, tee manga barakaka modhaangiana i manga bhanua, i manga aroana bhamba tee manga inawu amate bhari-bharia. \v 14 Miana Mesir arombusaka bangkena manga barakaka sumai sampe akokabumbu, sabutuna saangua lipu akobhou mabhongko. \v 15 Maka wakutuuna Firaun akamata ande manga barakaka sumai amatemo, amagaagaamo namisina, tee ambuli amakaa incana. Tee mboomo mopadhana ipogauakana KAWASANA OPU, incia inda aunda aperangoi pogauna Musa tee Harun. \s1 Balaa Talu Anguna: Ngkonunu \s1 8:16-19 \p \v 16 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Tumpumea o Harun mboo sii, 'Paulua katukomu tee ubhebheakea i ngawuna tana, sabutuna ngawu abhalii amembali ngkonunu i saangua Tana Mesir.' " \v 17 Kasiimpo manga incia apewau mboo sumai; Harun apaulu limana tee katukona tee abhebheakea i ngawuna tana, sabutuna bhari-bharia ngawu i Mesir abhalii amembali ngkonunu mosampana i maanusia tee binata. \v 18 Manga ahalii sihiri aʼusaha apake ilimuuna manga to uka apadhaangia manga ngkonunu, maka manga incia inda amembali. Mboo sumaimo manga ngkonunu asampa i maanusia tee binata. \v 19 Kasiimpo manga ahalii sihiri sumai apogau i Firaun, "Siimo limana Aulataʼala." Maka incana Firaun sadhaadhaa amakaa, mboomo mopadhana ipogauakana KAWASANA OPU. \s1 Balaa Pata Anguna: Lale Mosampa\f + \fr 8:20 \fr*\fq Lale Mosampa: \fq*\ft Lale mopapakina maanusia tee mogomina raa.\ft*\f* \sr 8:20-32 \p \v 20 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo saeona mpuu tee uantagi Firaun i wakutuuna incia sadia asapo i umala. Pogauakea pogauku sii, 'Mboo siimo firimanina Aulataʼala, "Undaakamea uumatiku alingka asambahea i Iaku. \v 21 Ande ingkoo umendeu, siitumo Iaku bhekuumbaaka lale i ingkoo, i manga pagawemu, tee raʼeatimu. Mboo sumai uka manga bhanuana miana Mesir tee saangua lipu mbooresana bheabuke tee lale mosampa. \v 22 Maka Iaku inda bhekupapokanea tee lipu Gosyen, tampana uumatiku amboore. Iwe sumai inda bheadhaangia tee lale mosampa, mamudhaakana umataua ande Iaku, KAWASANA OPU, mopewauna hali incia sumai. \v 23 Iaku bhekupewau posalana\f + \fr 8:23 \fr*\fq bhekupewau posalana: \fq*\ft Dhaangia kaburi mangenge oni Ibrani mokoantona "bhekupadhaangia katolosi."\ft*\f* i tanga-tangana uumatiku tee raʼeatimu. Naile tanda inda momentela sumai bheamembali." ' " \v 24 KAWASANA OPU aumbaaka lale mosampa mobharina mpuu i maligena Firaun tee i bhanuana manga pagawena. Saangua lipuna Mesir anarakaa mpuu roonamo manga lale sumai. \p \v 25 Kasiimpomo, Firaun akemba Musa tee Harun tee apogau, "Lingkamo, upasombaaka kurubani i Aulataʼalamiu, maka soo i lipu sii uka." \p \v 26 Lawanina Musa, "Inda alaenga ingkami tapewau mboo sumai roonamo miana Mesir bheanamisi amarika mpuu ande akamata ingkami tapasombaaka binata to kurubani\f + \fr 8:26 \fr*\fq binata to kurubani: \fq*\ft Miana Mesir asomba sapi umane tee dumba umane. Miana Israel apasombaaka manga binata sumai to kurubani tunua i KAWASANA OPU. Aipomo roonamo miana Mesir aabhi binata sumai akosangia, manga incia bheanamisi amarika ande akamata miana Israel apakea to kurubani tunua.\ft*\f* sumai i KAWASANA OPU, Aulataʼalamami. Ande tapewau mboo sumai i aroana manga incia, dhaanamo bheamanga tudhaaka bhatu sakawana tamate. \v 27 Ingkami tabeana talingka i tana matuu karidho talu eo i dhala to tapasombaaka kurubani i KAWASANA OPU Aulataʼalamami, mboomo iparintangiakana i ingkami." \p \v 28 Firaun afirimani, "Umbe, kuundaakakomiu ulingka i tana matuu to upasombaaka kurubani i KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu, soomana ingkomiu inda ulingka maridho. Udhania, doʼaakaakumo!" \v 29 Lawanina Musa, "Sapadhana kulingka, iaku lausaka kudoʼa i KAWASANA OPU mamudhaakana naile manga lale mosampa sumai bheatopadhencu minaaka i ingkoo, manga pagawemu, tee raʼeatimu. Maka bholimo ugau-gau uka, tee bholi ujoli-joli miana Israel alingka to apasombaaka kurubani i KAWASANA OPU." \p \v 30 Musa abholi Firaun, kasiimpo adoʼa i KAWASANA OPU, \v 31 tee KAWASANA OPU arango doʼana Musa. Manga lale mosampa sumai aposapolakamo abholi Firaun, manga pagawena tee raʼeatina. Inda sambaa uka motobholina. \v 32 Maka sapadhana incia sumai uka, Firaun sadhaadhaa amakaa incana tee inda aundaakea manga miana Israel sumai alingka. \c 9 \s1 Balaa Lima Anguna: Binata Kadhambaaka Amateaka Panyaki \sr 9:1-7 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo upoaro i Firaun, tee upogau i incia, 'Mboo sii firimanina KAWASANA OPU, Aulataʼalana miana Ibrani, "Taroakamo uumatiku alingka mamudhaakana manga incia amembali asambahea i Iaku. \v 2 Ande ingkoo umendeu utaroakea manga incia alingka tee utorosu utaangia, \v 3 Iaku bhekuumbaaka kalelei momakaa to bhari-bharia kadhambaakamu, siitumo ajara, keledai, unta, sapi, dumba, tee bhembemu. \v 4 Iaku bhekupaposala kadhambaakana miana Israel tee kadhambaakana miana Mesir. Minaaka i kadhambaakana miana Israel inda sambaa uka bhemomatena. \v 5 Iaku, KAWASANA OPU, kupatotapuakea naile to kupewau giu incia sumai." ' " \p \v 6 Samainawana KAWASANA OPU apewau mboomo mopadhana ipogauakana. Bhari-bharia kadhambaakana miana Mesir amate, maka minaaka kadhambaakana miana Israel sambaa uka inda dhaangia momatena. \v 7 Kasiimpo Firaun atumpu manga pagawena alingka i mbooresana miana Israel to aabhaaka opea momembalina. Kasiimpo manga incia apetulatulaakea ande minaaka i kadhambaakana miana Israel inda sambaa uka momatena. Maka o Firaun sadhaadhaa amakaa incana tee amendeu ataroaka miana Israel sumai alingka. \s1 Balaa Nama Anguna: Panyaki Kabhisu \sr 9:8-12 \p \v 8 KAWASANA OPU afirimani i Musa tee Harun, "Alamea pia-pia pundu rapu minaaka i tampa tunuana reo. I aroana Firaun, Musa tabeana akamburaka rapu sumai. \v 9 Siitumo rapu sumai bheamembali ngawu motutubhina saangua Tana Mesir bhemoumbaakana manga kabhisu momapasa momembalina kambela mokonana i maanusia tee binata." \p \v 10 Sumaimo Musa tee Harun aala rapu minaaka i tampa tunuana reo, kasiimpo manga akakaro apoaro i Firaun. Musa akamburaka rapu sumai i antara tee atiumbamo manga kabhisu momapasa momembalina kambela mokonana i maanusia tee binata. \v 11 Manga ahalii sihiri inda amembali akakaro apoaro tee Musa roonamo saangua badana manga abukeaka kabhisu mboomo manga miana Mesir mosagaanana. \v 12 Maka KAWASANA OPU apekakaa incana Firaun, sabutuna inda aperangoi pogauna Musa tee Harun, mboomo ifirimaniakana KAWASANA OPU i Musa. \s1 Balaa Nama Anguna: Waona Esi \sr 9:13-35 \p \v 13 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo saeona mpuu uantagi Firaun, tee upogauakea i incia, 'Mboo sii firimanina KAWASANA OPU, Aulataʼalana miana Ibrani, "Taroakamo uumatiku alingka mamudhaakana manga incia amembali asambahea i Iaku. \v 14 Roonamo sampearona sii Iaku bhekuumbaaka sagala balaa i karomu samia, manga pagawemu, tee raʼeatimu, mamudhaakana umataua ande inda dhaangia o dhimbaku i saangua alamu sii. \v 15 Sii-sii, ande kupeelu kupaulu limaku to kupekamateko tee raʼeatimu tee kalelei, dhaanamo ingkomiu ubinasamo. \v 16 Maka kutaroakako udhadhi, mamudhaakana amembali kususuaka kuasaku i ingkoo tee mamudhaakana saroku atopakoleleaka i saangua alamu. \v 17 Moomini mboo sumai, ingkoo dhaangiapo uka usombo tee inda uundaakea uumatiku alingka! \v 18 Satotuuna, naile saeona, i wakutuu mopokana, Iaku bhekuumbaaka waona esi momaranca mpuu, mboomo indapo mina mopadhana momembalina i Mesir minaaka i piamo itu sampe sii-sii. \v 19 Sababuna sumai, parintaakamea mamudhaakana bhari-bharia kadhambaaka tee sabhara pewauamu modhaangiana i sambali ubhawea i tampa moʼamani. Bhari-bharia mia tee kadhambaaka modhaangiana i sambali ande inda apeulu bheamate akangkanaia waona esi." \p \v 20 Pia-pia mia i tanga-tangana manga pagawena Firaun amaeka tee firimanina KAWASANA OPU. Manga incia atumpu manga bhatuana tee kadhambaakana apalai apesua i nuncana bhanua mamudhaakana apeulu. \v 21 Sainamo dhaangia uka manga pagawena inda moperangoina firimanina KAWASANA OPU tee abholi manga bhatuana tee kadhambaakana manga incia i inawu. \p \v 22 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Angkamea limamu i laiana, tee o waona esi bheasapo i saangua Tana Mesir. Waona esi sumai bheakangkanai maanusia, kadhambaaka tee bhari-bharia penembula i inawu i Tana Mesir." \v 23 Musa aangka katukona i laiana, kasiimpo KAWASANA OPU apasapo guntu tee waona esi, tee waa mokakila-kila i dunia. KAWASANA OPU apatipuaka Tana Mesir tee waona esi. \v 24 Tee asapomo waona esi, tee waa mokakila-kila i tanga-tangana waona esi sumai, momakaana mpuu i saangua lipuna miana Mesir. Indapo mina adhaangia giu sumai minaaka i auwalina lipuna Mesir. \v 25 I saangua lipu waona esi sumai apabinasa bhari-bharia modhaangiana i inawu, malape maanusia atawa kadhambaaka. Bhari-bharia penembula i inawu uka amadhaki tee manga puuna kau apatobhatea. \v 26 Tangkanamo i Tana Gosyen, tampa mbooresana manga miana Israel, waona esi inda asapo. \p \v 27 Kasiimpo, Firaun akemba Musa tee Harun tee apogau "Sampearo incia sii, kukodosamo. KAWASANA OPU mobanarana, sainamo iaku tee raʼeatiku padhamo kupewau sala. \v 28 Ingkami indamo tataraia uka guntu inda momentela sii tee waona esi. Doʼamo i KAWASANA OPU. Iaku bhekutaroaka ingkomiu ulingka. Ingkomiu bholimo umboore iwe sii uka." \p \v 29 Pogauna Musa i Firaun, "Sakawaku i sambalina kota, iaku bhekuangka limaku to kudoʼa i KAWASANA OPU. Guntu tee waona esi bheaunto, mamudhaakana ingkoo umataua ande alamu sii pewauana KAWASANA OPU. \v 30 Maka kumataua ande ingkoo tee manga pagawemu indapo utotuu-totuu umaeka i KAWASANA OPU Aulataʼala." \p \v 31 I wakutuu incia sumai, rami\f + \fr 9:31 \fr*\fq rami: \fq*\ft Giuna rumpu motoalana antona minaaka i kulina mboo kambari to apamembalia kae lenan.\ft*\f* tee penembula mokoompole isarongiaka jelai amadhaki tee abinasa, roonamo rami tangasaana akokamba, tee jelai tangasaana amasasa. \v 32 Maka o gandum tee penembula mokoompole isarongiaka sekoi inda amadhaki roonamo indapo atuwu. \p \v 33 Musa alingka i sambalina kota abholi Firaun, kasiimpo incia aangka limana to adoʼa i KAWASANA OPU. Wakutuu incia sumai uka auntomo guntu tee waona esi, tee wao indamo asapo uka. \p \v 34 Mboo sumai Firaun akamata ande wao, waona esi, tee guntu auntomo, incia akodosamo uka tee apekakaa incana, tee mboo sumai uka manga pagawena. \v 35 Mboomo mopadhana ifirimaniakana KAWASANA OPU alaloi Musa, Firaun sadhaadhaa amakaa incana tee inda ataroakea miana Israel alingka. \c 10 \s1 Balaa Walu Anguna: Kabhoro \sr 10:1-20 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo upoaro i Firaun roonamo Iaku padhamo kupekakaaia incana tee incana manga pagawena, mamudhaakana amembali kupadhaangia manga tanda inda momentela i tanga-tangana manga incia, \v 2 tee uka mamudhaakana ingkoo umembali upetulatulaakea i manga anamu tee opuamu tuaapa Iaku kumagamagasiaaka miana Mesir tee manga tanda inda momentela ipadhaangiaku i tanga-tangana manga incia. Sumaimo ingkomiu bheumataua ande Iakumo KAWASANA OPU!" \p \v 3 Kasiimpo Musa tee Harun alingka apoaro tee Firaun tee apogau, "Mboo sii firimanina KAWASANA OPU, Aulataʼalana miana Ibrani, 'Sakawana naepia ingkoo umendeu utungku i aroaku? Taroakamo uumatiku alingka, mamudhaakana manga incia amembali asambahea i Iaku. \v 4 Sababuna ande ingkoo dhaangiapo uka umendeu, naile bhekuumbaaka manga kabhoro i lipumu. \v 5 Manga kabhoro mobhari sumai bheatutubhi saangua Tana Mesir, sabutuna ingkomiu inda umembali uka ukamata tana. Manga kabhoro sumai bheakandea bhari-bharia bhilaa modhaangiana minaaka i waona esi sumai, tee uka manga puuna kaumiu. \v 6 Manga kabhoro bheapabuke maligemu, manga bhanuana pagawemu tee bhanuana bhari-bharia miana Mesir. Balaa sii bhealabhi o kaogena minaaka mopadhana inamisina manga opu-opuamu, apepuu minaaka laahiriana manga incia sakawana sii-sii.' " Kasiimpo Musa abhalili tee alingka. \p \v 7 Kasiimpo manga pagawena Firaun apogau tee incia, "Sakawana naepia mia sumai bheapanarakaa ingkita? Taroakamo bhari-bharia miana Israel sumai alingka to asambahea i KAWASANA OPU, Aulataʼalana manga. Sadaramo, liputa sii ahancurumo!" \p \v 8 Sabutuna Musa tee Harun atokemba pendua apoaro tee Firaun. Pogauna Firaun i manga incia, "Lingkamo to usambahea i KAWASANA OPU Aulataʼalamiu. Maka incema-incema uka i tanga-tangamiu bhemolingkana?" \p \v 9 Lawanina Musa, "Bhari-bharikami bhetalingka, malape manga mia mangura atawa mancuana, tee ingkami bhetabhawa manga anamami, malape umane atawa bhawine, tee bhembe dumba tee sapimami, roonamo ingkami tabeana tapadhaangia kariaa ogena to KAWASANA OPU." \p \v 10 Maka Firaun apogau i manga incia, "Iaku inda bhekuundaakakomiu ubhawa manga bhawine tee manga anamiu! Iemanimiu sumai apokanamo tee uharapuaka iaku kuemani i KAWASANA OPU abarakatikomiu. Atindamo to karoku ande ingkomiu uhaejati madhaki! \v 11 Inda! Tangkanamo manga umane momembalina molingkana mosambahea i KAWASANA OPU, roonamo siitumo iemanimiu!" Tee manga pogau incia sumai o Musa tee Harun atopadhencu minaaka i aroana Firaun. \p \v 12 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Aangkea o limamu i bhawona Tana Mesir to aumbaaka manga kabhoro. Manga kabhoro sumai bheakande bhari-bharia penembula bhilaana sapadhana waona esi." \p \v 13 Musa aangka katukona i bhawona Tana Mesir tee KAWASANA OPU aumbaaka ngalu timbu alaloi i bhawona lipu sumai saeoa tee samaloa. Samainawana, ngalu sumai abhawamo manga kabhoro. \v 14 Aumbamo kabhoro mobharina mpuu, sabutuna asampa i saangua lipu. Indapo dhaangia kabhoro mobharina mboo sumai, tee sapadhana incia sumai inda bheadhaangia apendua uka. \p \v 15 Saangua bhawona tana atutubhia kabhoro sampe amaeta kamataana. Manga incia akande opea uka bhilaana modhaangiana minaaka i waona esi sumai, atolentu tee manga bhakena kau i puuna. I saangua tana Mesir inda dhaangia saangu uka momaijona mokobhilaana i manga puuna kau atawa i penembula. \p \v 16 Sumaimo, alausakamo Firaun akemba Musa tee Harun kasiimpo apogau, "Iaku kukodosamo i KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu, tee i ingkomiu. \v 17 Sii-sii, amponia dosaku to sampearona sii, tee udoʼamo i KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu, mamudhaakana incia apekaridhoa minaaka i iaku balaa imateaka sii." \p \v 18 Kasiimpo Musa abholi Firaun tee adoʼa i KAWASANA OPU. \v 19 Sumaimo KAWASANA OPU abhalili ropena ngalu amembali ngaluna bhara momakaana mpuu. Ngalu sumai atowii manga kabhoro tee abhawea atudhaakea i Tawo Towu Lambe. Inda sambaa uka atobholi i saangua tana Mesir. \v 20 Maka KAWASANA OPU apekakaaia incana Firaun, sabutuna incia inda ataroakea miana Israel alingka. \s1 Balaa Sio Anguna: Kalalanda \sr 10:21-29 \p \v 21 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Angkamea o limamu i bhawo, mamudhaakana Mesir atipua kalalanda, sabutuna mia amembali anamisia totuu-totuu kalalanda sumai." \v 22 Musa aangka limana i bhawo, tee kangenge talu eo saangua Tana Mesir atipua kalalanda apoposa. \v 23 Miana Mesir inda amembali akamata mia mosagaanana, tee kangengena wakutuu incia sumai inda dhaangia samia uka momembalina alimba minaaka i mbooresana. Maka i bhari-bharia bhanuana manga miana Israel sadhaadhaa amainawa. \p \v 24 Kasiimpo Firaun akemba Musa tee apogau, "Lingkamo, sambahea i KAWASANA OPU! Manga mia bhawine tee manga anamiu amembali aose. Maka o gulumana sapi, dumba, tee bhembemiu inda amembali ubhawea." \p \v 25 Maka Musa alawani, "Inda amembali mboo sumai! Ingkoo tabeana mangataroaka tabhawa kadhambaakamami to tapasombaaka to kurubani tunua i KAWASANA OPU, Aulataʼalamami. \v 26 Bhari-bharia kadhambaakamami tabeana tapasombaaka to kurubani tunua i KAWASANA OPU, Aulataʼalamami. Sii-sii ingkami indapo tamataua binata iapai faraluu tapasombaaka i Incia. Dhaampomo takawa i tampana sumai, kasiimpomo uka ingkami bhetamataua kadhambaaka iapai bheipasombaakamami." \p \v 27 KAWASANA OPU apekakaaia incana Firaun, sabutuna incia inda aundaakea miana Israel alingka. \v 28 Pogauna Firaun i Musa, "Dhencumo minaaka i aroaku! Jaga, bholi ukamata rouku pendua! Sababuna i wakutuu ukamata rouku uka, ingkoo bheumate!" \p \v 29 Alawani Musa, "Atotuu mboo ipogauakamu itu! Dhaanamo indamo bhekukamata roumu pendua." \c 11 \s1 Balaa Sapulu Anguna: Mateana Ana Tumpena \sr 11:1-10 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Iaku bhekuumbaaka saangu balaa uka to Firaun tee Tana Mesir. Sapadhana sumai, incia bheataroakakomiu ulingka minaaka iwe sii. Tee wakutuu incia aundaakakomiu ulingka, incia bheampuu-mpuu apadhencukomiu minaaka iwe sii. \v 2 Sababuna sumai pogaumo tee miana Israel, tumpumea bhari-bharia umane aemani agogo bulawa tee perana minaaka i sarimbanuana manga, tee mboo sumai uka bhari-bharia bhawine." \v 3 Kasiimpo KAWASANA OPU apewau miana Mesir apekarunaia incana mamudhaakana amaasiaka miana Israel. Tee uka Musa amembali mia motohoromatina mpuu malape i manga pagawena Firaun tee uka i raʼeatina Mesir. \p \v 4 Apogaumo Musa i Firaun, "KAWASANA OPU afirimani mboo sii, 'Kera-kera i wakutuu pontanga malo Iaku bhekumbelikia saangua Tana Mesir. \v 5 Sumaimo bhari-bharia ana umane tumpe i Mesir bheamate, pepuu minaaka i anana Firaun mouncurana i kauncuramakana sakawana i anana bhatua bhawine mogilina gandum. Bhari-bharia kadhambaaka mobhaa-bhaana molaahiri uka bheamate. \v 6 I saangua Mesir bheatorango suarana tangi momakaana mpuu, mboomo indapo mina momembalina tee inda bheamembali pendua. \v 7 Maka sambaa mantoa inda bheabarani amburuti incema uka i tanga-tangana miana Israel, malape i maanusia atawa i binata, mamudhaakana ingkomiu bheumataua ande Iaku, KAWASANA OPU, kupaposalea i tanga-tangana miana Mesir tee miana Israel.' " \v 8 Sabutuna Musa apogau, "Bhari-bharia pagawemu bheaumba tee asuju i aroaku tee aemani, 'Limbamo, ingkoo tee bhari-bharia raʼeatimu moosemu.' Sapadhana incia sumai, iaku bhekulimbamo." Kasiimpo tee aʼamara mpuu Musa abholi Firaun. \p \v 9 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Firaun inda bheaperangoiko, mamudhaakana Iaku ahandamo ajulu manga muuzizati ipewauku i saangua Tana Mesir." \v 10 Musa tee Harun apewaumo bhari-bharia muuzizati sumai i aroana Firaun. Maka KAWASANA OPU apekakaaia incana Firaun, sabutuna incia inda aundaakea miana Israel abholi lipuna. \c 12 \s1 Tuaapa Carana to Raraea Paska \sr 12:1-28 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa tee Harun i Tana Mesir mboo sii, \v 2 "Bula incia siimo bhemomembalina bula bhaa-bhaana to ingkomiu; siitu bheamembali bula bhaa-bhaana to ingkomiu satao-satao. \v 3 Pakawaakea parinta incia sii i bhari-bharia uumatina Israel, i tanggala sapulu bula incia sii, bhari-bharia mia kapala rumatangga tabeana aala sambaa anana dumba to asumbelea. \v 4 Ande manga mia i bhanuana sumai saidhemea to apepadhai sambaa anana dumba, manga incia tabeana apodhawua tee sarimbanuana. Anana dumba sumai tabeana atopili mboomo kabharina mia mokandea tee saopea kabharina dagina. \v 5 Anana dumba tabeana umane, mokoʼumuruna satao, tee inda dhaangia balacina;\f + \fr 12:5 \fr*\fq inda dhaangia balacina: \fq*\ft Inda tee panyakina atawa inda tee kakurangana o parewana badana.\ft*\f* umembali upili dumba atawa bhembe. \v 6 Ingkomiu tabeana udhikaia sakawana tanggala sapulu pata eo bula incia sii. I eo incia sumai, wakutuu magaribimo, bhari-bharia miana Israel tabeana asumbele anana dumbana manga sumai. \v 7 Saidhe o raana tabeana ajampuakea i rua angua ariina bhamba tee i bhawona bhambana bhanua tampana manga akandea. \v 8 Malo incia sumai uka o dagina tabeana atotunu tee akandea tee tawana kau mapaʼi tee roti inda mokoragi. \v 9 Anana dumba sumai tabeana atotunu bhari-bharia. Amondo tee bhaana, aena, tee antona kompona. Bholi dhaangia motokandena mamata atawa aparendea. \v 10 Bholi ubholia saidhe uka minaaka i dagi sumai sakawana saeona, ande dhaangia tee bhilaana, tabeana atotunu sampe amapupu. \v 11 I wakutuuna ukandea ingkomiu tabeana padhamo upobhaju asangka\f + \fr 12:11 \fr*\fq asangka: \fq*\ft Rapi, amalape, tee atoʼatoro.\ft*\f* to lingkaamiu tee umakanu to ubhose; uposandali i aemiu tee ukeni katuko i limamiu. Kandemo pekadhei. Siitumo Raraeana Paska to uhoromatiaku, KAWASANA OPU. \p \v 12 I malo incia sumai Iaku bhekumbelikia saangua Tana Mesir, tee kupekamatea bhari-bharia anana tumpe, malape anana maanusia atawa anana binata. Iaku bhekuhukumu bhari-bharia dewa i Mesir, roonamo Iakumo KAWASANA OPU. \v 13 Raa modhaangiana i ariina bhambana bhanuamiu bheamembali tanda to ingkomiu i manga bhanua mbooresamiu. Ande Iaku kukamata raa sumai, bhekulaloikomiu tee inda kupabinasakomiu i wakutuuna kuhukumu Tana Mesir. \v 14 Eo incia sumai tabeana ingkomiu uudhania eona raraea to uhoromati KAWASANA OPU. Roonamo eo incia sumai amembali katotapu, sumaimo tabeana ingkomiu uraraeaakea satao-satao to saʼumurua." \v 15 KAWASANA OPU afirimani, "Pitu eo kangengena ingkomiu ukandemo roti inda mokoragi. I eo bhaa-bhaana, bhari-bharia ragi tabeana atopalimba minaaka i bhanuamiu, sababuna ande kangenge pitu eo sumai dhaangia samia mokandena roti mokoragi, mia incia sumai tabeana atopalimba minaaka i uumatiku Israel. \p \v 16 I eo bhaa-bhaana, tee uka i eo pitu eona, ingkomiu tabeana uporomusaka to usambahea i Iaku. I rua eona sumai ingkomiu apepali to ukarajaa opea-opeapo uka tabeana mofaraluuna to upasiapuaka kinandena bhari-bharia miana antona bhanuamiu. \v 17 I eo incia sumai saangua lipumiu kubhawea sarombonga-sarombonga alimba minaaka i Mesir. Roonamo eo incia sumai amembali katotapu, sumaimo tabeana ingkomiu uraraeaakea satao-satao to saʼumurua. \v 18 I nuncana bula bhaa-bhaana, i eo sapulu pata eona i bula incia sumai i wakutuuna asoomo eo, ingkomiu ukandemo roti inda mokoragi, sakawana i eo rua pulu saeo i bula incia sumai, i wakutuuna asoomo eo. \v 19 Pitu eo kangengena inda amembali tee ragi i nuncana bhanuamiu, roonamo incema-incemapo mokandena sagala giu mokoragi, mia sumai tabeana atopalimba minaaka i tanga-tangana uumatiku Israel, malape incia o mia dhaga, atawa incia miana Israel asilii. \v 20 Opea-opeapo uka mokoragina inda amembali ingkomiu ukandea; ingkomiu ukandemo roti inda mokoragina i bhari-bharia tampa mbooresamiu." \p \v 21 Musa akemba bhari-bharia manga mancuanana miana Israel tee apogau i manga incia, "Sumbesumbere kapalana rumatangga tabeana alingka aala tee asumbele sambaa anana dumba to Raraea Paska. \v 22 Alamo sakabhoke penembula hisop,\f + \fr 12:22 \fr*\fq hisop: \fq*\ft Penembula motopakena i nuncana haroana agamana miana Israel. Atokamata mboo rumpu motuwuna i inawu inda motodhambaakana.\ft*\f* palondoa i nuncana palangga mokoantoakana raana dumba sumai, kasiimpo jampuakea i rua angua ariina bhambamiu tee i bhawona bhambana bhanuamiu. Sakawana raneeo, bholi samia uka i tanga-tangamiu mobholina bhanua. \v 23 I malo sumai, KAWASANA OPU bheambeliki Tana Mesir tee ahisabu miana Mesir. KAWASANA OPU bheakamata raa i rua angua arii tee i bhawona bhambana bhanuamiu, sabutuna Incia soo alalo uka tee inda aundaakea malaaʼekati mohobutina inyawa apesuaiki bhanuamiu to ahisabukomiu." \p \v 24 "Pewaua o giu incia sii sadia tee upamembalia saangu katotapu to karomu tee manga anamu saʼumurua. \v 25 Ande upadhamo upesuaiki lipu ijanjiakana KAWASANA OPU to ingkomiu, ingkomiu tabeana sadia uudhania ibaadati incia sii. \v 26 Ande manga anamiu aabha, 'Opea maʼanana sara ibaadati incia sii Ama?' \v 27 sumaimo tabeana ulawani, 'Sii kurubani Paska to tahoromatiaka KAWASANA OPU, sababuna bhanuana manga miana Israel i Mesir soo alaloi wakutuuna Incia apekamate manga ana umane tumpe i Mesir, maka ingkami manga taroaka tadhadhi!' " Sabutuna aʼungkomo manga miana Israel tee asuju asomba. \v 28 Kasiimpomo manga incia alingka tee apewau opea iparintaakana KAWASANA OPU i Musa tee Harun; mboo sumai manga apewau. \s1 Balaa Sapulu Anguna: Manga Ana Tumpe Atopekamate \sr 12:29-42 \p \v 29 I pontanga malo sumai KAWASANA OPU apekamate bhari-bharia ana umane tumpe miana Mesir, pepuu minaaka i ana tumpena Firaun mouncurana i kauncuramakana sakawana i ana tumpena manga mia mototaangina i katorongku i tambena tana. Bhari-bharia kadhambaaka mobhaa-bhaana molaahiri uka atopekamate. \v 30 I malo incia sumai uka, Firaun, manga pagawena, tee bhari-bharia raʼeatina Mesir abhangu. Kasiimpo saangua lipu Mesir atorango suarana tangi momakaana mpuu roonamo inda saangu bhanua uka inda tee momatena. \p \v 31 Kasiimpomo i malo incia sumai uka, Firaun akemba Musa tee Harun tee apogau, "Bhangumo, lingkamo minaaka iwe sii, ingkomiu tee uumatina Israel! Bholimea o lipuku! Sambaheamo i KAWASANA OPU mboomo opea ipogauakamiu. \v 32 Bhawamea bhari-bharia gulumana sapi, dumba, tee bhembemiu, mboomo opea ipogauakamiu tee lingkamo! Emaniakaaku uka barakati!" \p \v 33 Miana Mesir apajungkuri miana Israel mamudhaakana apekadhei abholi lipu sumai. Pogauna manga incia, "Bhari-bharikami bhetamate ande ingkomiu inda ulingka!" \v 34 Kasiimpomo manga miana Israel aala manga tampana dhingkana to kusoana kajalona roti, wakutuuna indapo atojalo tee ragi, atangea tee kae, tee asodhaia. \v 35 Manga incia uka padhamo apewau opea ipogauakana Musa, siitumo aemani agogona pera tee bulawa tee pakea minaaka i miana Mesir. \v 36 KAWASANA OPU apekaruna incana manga miana Mesir mamudhaakana manga amaasiaka miana Israel, sabutuna manga incia adhawuakea bhari-bharia iemanina miana Israel. Tee cara incia sumai miana Israel arampasi harataana miana Mesir. \p \v 37 Miana Israel alingka tee adhala ae minaaka i kota Raamses arope i kota Sukot. Kabharina manga incia kera-kera 600.000 mia umane, inda atolentu tee bhawine tee anaana. \v 38 Manga incia abhawa bhari gulumana sapi, dumba tee bhembe. Abhari uka mia dhaga minaaka i manga lipu mosagaanana alingka apobhawa tee manga incia. \v 39 Manga incia atunu roti inda mokoragi minaaka i kajalo ibhawana manga minaaka i Mesir. Manga incia indamo atolala ajaloakea ragi i kajalona rotina manga roonamo manga incia atopadhencu minaaka iwe sumai amadhei mpuu. Sababuna sumai, indamo dhaangia wakutuuna uka to apasiapuaka bhakuna. \p \v 40 Miana Israel padhamo amboore i Mesir 430 tao kangengena. \v 41 I eo kapadhaana tao i 430 sumai, bhari-bharia rombonga uumatina KAWASANA OPU abholi Tana Mesir. \v 42 Malo incia sumai KAWASANA OPU torosu ajaga to abhawa manga incia alimba minaaka i Mesir. Sababuna sumai, bhari-bharia siwuluna miana Israel uka tabeana ahoromati KAWASANA OPU tee sadhaadhaa akojaga-jaga i malo mopokana, satao-satao saʼumurua. \s1 Manga Parintana to Raraea Paska \sr 12:43-51 \p \v 43 KAWASANA OPU afirimani i Musa tee Harun, "Siimo manga parintana to Raraea Paska. Mia dhaga inda amembali akande dagina dumba ipasombaaka i eona Paska. \v 44 Maka o bhatua ialimiu amembali aose akande, ande incia padhamo atotandaki, \v 45 sainamo mia moumbana atawa o mia iponambo inda amembali aose akande. \v 46 Bhari-bharia dagina dumba sumai tabeana atokande i nuncana saangu bhanua, tee inda amembali atobhawa i sambali. Bholi ukatuki saangu uka minaaka i manga bukuna. \v 47 Bhari-bharia uumatina Israel tabeana araraeaakea Raraea Paska sumai. \p \v 48 Inda amembali samia umane indapo atotandaki akande kinandena kariaa sumai. Ande o mia dhaga momboorena i tanga-tangamiu gauna bheararaeaaka Paska to ahoromatiaku, KAWASANA OPU, bhari-bharia umane tee ana umane i nuncana bhanuana tabeana atotandaki porikana. Sapadhana sumai, manga incia atoabhi mboomo miana lipuna Israel asilii, tee manga incia amembali aose araraeaaka Paska. \v 49 Katotapu mopokana atopake to miana Israel asilii tee mia dhaga momboorena i tanga-tangamiu." \p \v 50 Bhari-bharia miana Israel ataʼati tee apewaua bhari-bharia iparintaakana KAWASANA OPU i Musa tee Harun. \v 51 I eo incia sumai KAWASANA OPU abhawa bhari-bharia miana Israel alimba minaaka i Mesir, mboomo manga rombongana. \c 13 \s1 Manga Parinta to Ana Tumpe tee Eona Raraea Roti Inda Mokoragi \sr 13:1-16 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa mboo sii, \v 2 "Hususuakaaku bhari-bharia ana umane tumpemiu. Bhari-bharia ana umane tumpe i Israel, tee bhari-bharia kadhambaaka umane molaahirina bhaa-bhaana, o siimo pewauaku." \p \v 3 Kasiimpo, Musa apogau i miana Israel, "I eo incia sii KAWASANA OPU apabebasikomiu tee limana momakaana, sabutuna ingkomiu umembali ulimba minaaka i Mesir, tampamiu utopabhatua. Sababuna sumai, udhanimea eo incia sii. Bholimo ukande roti inda mokoragi. \v 4 Eo sii ingkomiu ulimba, i bula Abib. \v 5 Tee sumpana KAWASANA OPU ajanjiakea i manga opua lantapi-lantapimu to apasarakaaka i ingkoo lipuna miana Kanaan, Het, Amori, Hewi tee Yebus. Sapadhana KAWASANA OPU abhawako i lipu mosuburu sumai motaralabhi-labhina susu tee golana uwani, satao-satao i nuncana bula Abib, ingkoo tabeana upadhaangia ibaadati incia sii. \v 6 Kangenge pitu eo tabeana ingkoo ukande roti inda mokoragi, tee i eo pitu eona tabeana upadhaangia raraea to uhoromati KAWASANA OPU. \v 7 Kangengena pitu eo inda amembali ukande roti mokoragi; i saangua lipumu inda membali dhaangia tee ragi atawa sagala giu uka mokoragina. \p \v 8 I wakutuu incia sumai, ingkoo tabeana upetulatulaakea i anamu umane ande bhari-bharia sumai upewaua roonamo sagala mopadhana ipewauna KAWASANA OPU to ingkoo i wakutuuna ubholi lipuna Mesir. \v 9 Raraea sii amembali kaudhania to ingkoo, mboomo tanda ibhoke i limamu atawa i bhawona roumu. Tee mboo sumai, raraea bheaudhaniakako to utorotorosu ubhoasaka tee upengkaadhariaka manga hukumuna KAWASANA OPU, sababuna KAWASANA OPU apalimbako minaaka i Mesir tee limana momakaana. \v 10 Raraeakamea kariaa sii satao-satao i wakutuu mopadhana itotapuaka." \p \v 11 Musa apogau i miana Israel, "KAWASANA OPU bheabhawako i lipu Kanaan ijanjiakana tee sumpa i ingkoo tee manga opua lantapi-lantapimu. Sapadhana tana sumai amembali pewauamu, \v 12 sumaimo ingkoo tabeana udhawuaka i KAWASANA OPU bhari-bharia ana umane tumpe tee bhari-bharia kadhambaaka umane mobhaa-bhaana molaahirina. Bhari-bharia sumai pewauana KAWASANA OPU, \v 13 maka bhari-bharia anana keledai umane mobhaa-bhaana molaahiri tabeana utolosia minaaka i KAWASANA OPU tee ukurubaniakea sambaa anana dumba to kabholosina. Ande ingkoo umendeu utolosi keledai sumai, bhorokona tabeana ukatukia.\f + \fr 13:13 \fr*\fq bhorokona tabeana ukatukia: \fq*\ft Binata keledai tabeana atolosi atawa bhorokona akatukia roonamo inda alaenga to atopasombaaka roonamo inda halala.\ft*\f* Bhari-bharia anamu umane tumpe tabeana utolosia. \v 14 Ande naile itu anamu aabha opea maʼanana bhari-bharia sumai, ingkoo tabeana ulawani mboo sii, 'Tee kuasa momaogena KAWASANA OPU mangabhawa talimba minaaka i lipu Mesir, tampata tatopabhatua. \v 15 Wakutuuna Firaun amakaa incana tee inda mangaundaaka talingka, KAWASANA OPU apekamate bhari-bharia ana umane tumpe i Mesir, malape anana maanusia atawa anana binata. Siitumo sababuna ingkita takurubaniakea i KAWASANA OPU bhari-bharia kadhambaaka umane molaahiri bhaa-bhaana, maka ingkita tatolosi manga anata umane tumpe.' \v 16 Kananea incia sumai amembali kaudhania to ingkoo mboomo tanda ibhoke i limamu atawa i bhawona roumu. Tee mboo sumai ingkoo sadhaadhaa uudhania ande KAWASANA OPU padhamo mangapalimba minaaka i Mesir tee limana momakaana." \s1 Aulataʼala Atonda Uumatina \sr 13:17-22 \p \v 17 Sapadhana Firaun ataroaka miana Israel alingka, Aulataʼala inda atonda manga incia alalo i dhala moporopena i lipuna miana Filistin, moomini dhala sumai amakasu roonamo Aulataʼala afirimani, "Tapalaka manga mia sumai asoso ande ahumbunia manga musuna sabutuna manga ambuli pendua i Mesir." \v 18 Jadi Aulataʼala abhawamo manga incia adhala patii alaloi tana matuu i dhala moporopena i Tawo Towu Lambe I wakutuuna abholi Mesir, manga miana Israel sumai akoewanga mboomo mia momakanuna to apotimbe. \v 19 Musa abhawa manga bukuna Yusuf, sababuna Yusuf padhamo atumpu miana Israel asumpa to apewau mboo sumai. Mboo sii kasameana Yusuf, "I wakutuuna Aulataʼala amaheruakakomiu, manga bukuku tabeana ubhawea minaaka i tampa incia sii." \v 20 Miana Israel abholi Sukot tee apokema i Etam, i saripina tana matuu. \v 21 KAWASANA OPU alingka i aroana manga incia. I wakutuuna eo Incia adhala i aroana manga incia i nuncana ariina taʼina ngalu tee wakutuuna malo Incia aporiaroaaka manga incia i nuncana ariina waa to asuluwi manga incia i dhala. Tee mboo sumai manga incia amembali alingka eo tee malo. \v 22 Saeoa ariina taʼina ngalu inda adhencu minaaka i aroana lipu sumai, tee samaloa ariina waa sadhaadhaa aporiaroaaka manga incia. \c 14 \s1 Firaun tee Tantarana Apajere Miana Israel \sr 14:1-14 \p \v 1 Kasiimpo KAWASANA OPU apogau i Musa, \v 2 "Tumpumea miana Israel abhalili i talikuna tee apokema i aroana Pi-Hahirot, i tanga-tangana Migdol tee Tawo Towu Lambe, amakasu tee Baal-Zefon. \v 3 Sumaimo Firaun bheaabhia, 'Tantumo manga miana Israel tangasaana alipa mai ambeliki lipu sii, sababuna tana matuu ajoli manga incia.' \v 4 Iaku bhekupekakaa incana Firaun, sabutuna incia apajerekomiu. Maka Iaku bhekususuakakomiu kamuliangiku i Firaun tee bhari-bharia suludaduna, mamudhaakana manga incia bheamataua ande Iakumo KAWASANA OPU." Kasiimpo miana Israel apewau mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i manga incia. \p \v 5 Wakutuuna rajana Mesir arango ande miana Israel apalaimo, sumaimo incia tee manga pagawena abhaliimo fikirina tee apogau, "Opea ipewauta? Pokia tataroaka manga miana Israel sumai alingka sabutuna ingkita takailanga manga bhatuata?" \v 6 Kasiimpo raja atumpu mia to apasiapu kareta potimbea tee suludaduna. \v 7 Incia alingka tee bhari-bharia kareta potimbea, atolentu tee 600 kareta momalapena motopilina. Saangu-saangu kareta sumai amondo tee samia kapala suludaduna. \v 8 Tee mboo sumai KAWASANA OPU apekakaa incana Firaun, rajana Mesir sumai, sabutuna incia apajere miana Israel. Maka o miana Israel alingka torosu i lipu sumai i tambena kajaganina KAWASANA OPU.\f + \fr 14:8 \fr*\fq alingka torosu i lipu sumai i tambena kajaganina KAWASANA OPU: \fq*\ft Aeati incia sii uka amembali amaʼanaiakea "alingka tee abarani mpuu" atawa "alingka tee aangka limana i bhawo."\ft*\f* \p \v 9 Bhari-bharia tantarana Mesir, siitumo suludadu mosawina i ajara, kareta potimbea, tee suludaduna modhala aena apajere miana Israel. Tantarana Mesir sumai atutuni tee apotibhaaka miana Israel i tampana pokemaana manga i bhiwina tawo i saripina Pi-Hahirot, i aroana Baal-Zefon. \v 10 Wakutuuna miana Israel akamata Firaun tee suludaduna amakasumo, manga incia amaeka mpuu tee agora i KAWASANA OPU aemani tulungi. \v 11 Manga incia apeenci i Musa, "Buaka i Mesir inda tee koburu, sabutuna ingkoo ubhawa ingkami mamudhaakana tamate i tampa incia sii? Kamatamea rempeina pewaumu sumai! \v 12 I piamo itu i Mesir ingkami padhamo tapogauakea ande o giu incia sii bheamembali! Ingkami padhamo tapajungkuko mamudhaakana ingkoo bholi uʼurusu ingkami, maka utaroaka ingkami sadhaadhaa mangapabhatua miana Mesir. Salabhina tamembali bhatua iwe sumako tee tamate i tana matuu sii!" \p \v 13 Musa alawani miana Israel sumai, "Bholi umaeka! Potaangimo! Ingkomiu bheukamata opea bheipewauna KAWASANA OPU to apasalaamatikomiu i eo sii. Miana Mesir ikamatamiu sii-sii, indamo bheukamatea uka. \v 14 KAWASANA OPU bheaewaakakomiu, tee ingkomiu inda afaraluu upewau opeopea uka." \s1 Miana Israel Apolimba i Tawo Towu Lambe \sr 14:15-31 \p \v 15 Pogauna KAWASANA OPU i Musa, "Pokia ingkoo upekei torosu uemani tulungi? Tumpumea miana Israel mamudhaakana manga incia amakanu abhose. \v 16 Tee ingkoo, angkamea katukomu, paulu limamu i bhawona tawo, tee wetaia uwena, mamudhaakana miana Israel amembali adhala i tanga-tangana tawo, i tampa momatuu. \v 17 Maka satotuuna Iaku bhekupekakaa incana miana Mesir, sabutuna manga incia bheaose torosu miana Israel. Iaku bhekususuaka kamuliangiku wakutuuna kumangantaloaka Firaun, tee bhari-bharia tantarana, manga karetana tee mosawikina ajara. \v 18 Sumaimo miana Mesir bheamataua ande Iakumo KAWASANA OPU, wakutuuna kumangantaloaka Firaun tee manga karetana tee mosawikina ajara mamudhaakana manga mia bheahoromatiaku." \p \v 19 Kasiimpomo Malaaʼekatina Aulataʼala, modhalana i aroana tantarana Israel, apinda i talikuna. Ariina taʼina ngalu sumai uka akomingkumo minaaka i aroana, aporope i talikuna manga incia, \v 20 i tanga-tangana tantarana Mesir tee tantarana Israel. Taʼina ngalu sumai apatiumbamo kalalanda, i saangu tapa tee kainawa i tapa mosagaanana i wakutuu malo, sabutuna tantara saanguna inda amembali apasari i tantara mosagaanana samaloa sumai. \p \v 21 Kasiimpo Musa apaulumo limana i bhawona tawo, tee KAWASANA OPU apewau ngaluna timbu momakaana mpuu sabutuna uwena tawo asowo. Samaloa ngalu sumai amakaa mpuu, tee abhaliia o tawo apamembalia tana matuu. \v 22 Kasiimpo apesuamo miana Israel i tanga-tangana tawo tee adhala i tana momatuu, sainamo o uwena tawo sumai amembali mboomo rindi to manga incia i kaana tee i kaai. \v 23 Miana Mesir apajere tee aose manga incia i tanga-tangana tawo, bhari-bharia ajarana Firaun, karetana, tee manga mosawikina ajarana. \v 24 I wakutuuna ajaga saeona, KAWASANA OPU atonto tantarana miana Mesir minaaka i nuncana ariina waa tee taʼina ngalu, kasiimpo apakacau tantarana miana Mesir. \v 25 Incia apabhele manga rodana karetana manga sabutuna amatamomo to apajalea. Sakamatana hali incia sumai, miana Mesir apogau samia i mosagaanana, "Maimo tapalaiaka minaaka i miana Israel, roonamo KAWASANA OPU uka mopoewangina to manga incia abhali miana Mesir." \p \v 26 KAWASANA OPU afirimanimo i Musa, "Paulumea limamu i bhawona tawo, mamudhaakana o uwe ambuli apatondu miana Mesir, karetana, tee manga mosawikina ajarana." \v 27 Musa apaulumo limana i bhawona tawo, kasiimpo amakasumo saeona abhalilimo uwena tawo asiwulu mboomo mobhaa-bhaana. Manga miana Mesir apalai to apasalaamati karona minaaka i uwe sumai, maka KAWASANA OPU apatondua i tanga-tangana tawo. \v 28 Uwe sumai ambuli i talikuna kasiimpo atutubhi karetana tee mosawikina ajara, siitumo bhari-bharia tantarana Firaun mopajerena miana Israel apesua i tawo. Sabutuna manga incia amate bhari-bharia. \v 29 Maka, miana Israel adhala i tana momatuu i tanga-tangana tawo, sainamo o uwe sumai amembali mboomo rindi to manga incia i kaana tee i kaaina. \v 30 Mboo sumaimo KAWASANA OPU apasalaamati miana Israel i eo incia sumai minaaka i limana miana Mesir, tee miana Israel akamata miana Mesir amate atosore i bhiwina tawo. \v 31 Wakutuuna miana Israel akamata kaogena kuasa isusuakana KAWASANA OPU to miana Mesir, sumaimo amaekamo uumati sumai i KAWASANA OPU. Kasiimpo manga incia uka aparacaeamo i KAWASANA OPU tee i Musa, bhatuana sumai. \c 15 \s1 Laguna Nabii Musa tee Miana Israel \sr 15:1-21 \p \v 1 I wakutuu incia sumai Musa tee miana Israel alaguaka lagu incia sii to KAWASANA OPU, mboo sii laguna, \b \q1 "Iaku gauku bhekulagu to KAWASANA OPU, roonamo Incia amalanga atomuliangi, \q2 ajara tee mosawikia, atudhaakea i nuncana tawo. \q1 \v 2 KAWASANA OPU mopekakaaku tee mopamembaliaku kulagu-laguaka kapujia incia sii. \q2 Inciamo mopasalaamatiaku. \q1 Inciamo Aulataʼalaku, kupujimo Incia, \q2 tee Aulataʼala ipasombaakana amaku, tee kupekalangea. \q1 \v 3 KAWASANA OPU, satotuuna mboomo mia pande potimbe momasega. \q2 KAWASANA OPU, sumaimo sarona. \q1 \v 4 Karetana Firaun tee tantarana abhanakea i nuncana Tawo Towu Lambe. \q2 Manga kapalana suludaduna momalapena motopilina apatondua i nuncana Tawo Towu Lambe. \q1 \v 5 Andala maoge atutubhi manga incia, \q2 manga incia atondu i uwe momandalana mboomo bhatu. \q1 \v 6 Lima kaanamu, e KAWASANA OPU, amulia roonamo kuasamu, \q2 lima kaanamu, e KAWASANA OPU, apahancuru musumu. \q1 \v 7 Tee kaogesamu momaogena \q2 Upabinasea bhari-bharia mobhanguna to aewangi Ingkoo. \q1 Ingkoo urambasaka amaramu mokarore-rorena, \q2 mokandena manga incia mboomo katumpuna laena bhae. \q1 \v 8 Tee poinuncana angomu, utowii uwena tawo, sabutuna o uwe sumai akabumbu-bumbu malanga, \q2 saangua siwuluakana uwe akakaro makate mboomo rindi, \q2 saanampuu andala maoge amembali mboomo bhatu esi i tangana tawo, abhatu tee inda siwulu. \q1 \v 9 Pogauna musu, 'Manga incia bhekupajerea, tee kurakoa. \q2 Bhekupalimba hancuku, tee bhekupabinasea. \q1 Kasiimpo bhari-bharia harataana manga bhekurampasia, \q2 bhekubage-bagea tee kuniʼimatia sampe atumpu incaku.' \q1 \v 10 Maka KAWASANA OPU tee sampearo poinunca \q2 lausaka tawo atutubhi manga incia. \q1 Manga incia atondumo mboomo timara \q2 i nuncana ewona tawo momaoge. \q1 \v 11 Manga dewa iapai mopokanana tee Ingkoo, \q2 e KAWASANA OPU Momuliana roonamo kangkilomu? \q1 Incema momembalina mopewauna manga giu inda momentela \q2 tee apewau hali motomaeka mboomo Ingkoo? \q1 \v 12 Upaulua lima kaanamu, \q2 sabutuna o musu atopadha adhokua alamu. \q1 \v 13 Tee kaasimu inda amabhotu, \q2 Ingkoo ukapalaikia o lipu mopadhana itolosimu. \q1 Tee kuasamu momaogena utondaia i mbooresamu momangkilona. \q1 \v 14 Manga lipu arangoa, manga incia uka arengku, \q2 kapii mopeloli asampaiki raʼeatina Tana Filistin. \q1 \v 15 I wakutuu incia sumai abagoeamo manga kapalana kaomuna Edom, \q2 tee manga mia mokokuasana i Moab amembali arengku, \q2 bhari-bharia raʼeatina Tana Kanaan amaeka. \q1 \v 16 Manga incia amaeka tee amingkiri,\f + \fr 15:16 \fr*\fq amingkiri: \fq*\ft Namisina amaeka mpuu tee ameri. \ft*\f* \q2 e KAWASANA OPU, wakutuu akamata limamu momakaana. \q1 Wakutuuna uumatimu alalo, \q2 musu apakukua muncuna mboomo bhatu, \q2 sakawana uumatimu mopadhana itolosimu alalomo. \q1 \v 17 E KAWASANA OPU, Ingkoo ubhawea tee udhikaia uumatimu \q2 i tampa ipilimu to mbooresamu. \q1 Manga incia amboore i gunumu karomu, \q2 i tampana momangkilona ipabhangumu karomu, e Kawasana Opu. \q1 \v 18 E KAWASANA OPU, Ingkoomo Raja \q2 moparintana saʼumurua." \b \p \v 19 I wakutuuna miana Israel apolimba i tawo, manga incia adhala i tanga-tangana tawo momatuu. Maka wakutuuna manga ajara, manga kareta, tee tantara mosawikina ajarana miana Mesir apesua i nuncana tawo, KAWASANA OPU apewau uwena alembo pendua sabutuna manga incia atondu. \v 20 Kasiimpo Miryam, samia nabii bhawine, akana Harun, aala rebana, tee bhari-bharia bhawine aose abhebhe rebana apoose amanari. \v 21 Miryam alagu to manga incia, \b \q1 "Lagumo to KAWASANA OPU, \q2 sababuna Incia amalanga amulia. \q1 Bhari-bharia ajara tee mosawikia \q2 atudhaakea i nuncana tawo." \s1 I Mara tee i Elim \s1 15:22-27 \p \v 22 Kasiimpo Musa abhawa miana Israel minaaka i Tawo Towu Lambe arope i Tana Matuu Syur. Kangenge talu eo manga incia alingka alaloi tana matuu inda apotibhaaka uwe. \v 23 Manga incia akawamo i Mara,\f + \fr 15:23 \fr*\fq Mara: \fq*\ft Saro incia sii i nuncana oni Ibrani maʼanana "amapaʼi".\ft*\f* maka inda amembali asumpu uwe i Mara, roonamo amapaʼi namina. Siitumo sababuna tampa incia sumai asarongiakea Mara. \v 24 Sumaimo manga mia sumai adodo i Musa tee aabha, "Opea bheisumputa?" \p \v 25 Musa adoʼa mpuu-mpuu i KAWASANA OPU, kasiimpo KAWASANA OPU asusuakea satumpo kau. Musa atudhaaka kau sumai i nuncana uwe, kasiimpo uwe sumai amembali amambaka namina, sabutuna amembali atosumpu. \p I tampa incia sumai KAWASANA OPU adhawumo sagala katotapu tee tutura i manga incia, tee iwe sumai uka KAWASANA OPU auji manga incia. \v 26 Firimanina KAWASANA OPU, "Taʼatiaku mpuu-mpuu, tee upewaumea opea ikamataku amalape, osemea bhari-bharia parintaku tee keniakea sagala katotapuku. Ande ingkoo upewau mboo sumai, inda bhekuhukumuko tee manga panyaki ipakangkanaiakaku i manga miana Mesir. Iakumo KAWASANA OPU mopauntokomu minaaka i panyakimu." \p \v 27 Sapadhana sumai manga incia akawamo i tampa isarongiaka Elim. Iwe sumai dhaangia sapulu rua angu matana uwe tee pitu pulu puuna horomaa. Kasiimpomo manga incia apokema i saripina uwe sumai. \c 16 \s1 Manna tee Eona Saputuu \sr 16:1-36 \p \v 1 Kasiimpo bhari-bharia miana Israel abhose minaaka i Elim. Sapadhana manga abhose minaaka i Elim, i tanggala 15 malo i bula rua mbulana sapadhana manga incia abholi Mesir, akawamo manga incia i Tana Matuu Sin, i tanga-tangana Elim tee Gunu Sinai. \v 2 I tana matuu sumai uumatina Israel bhari-bharia adodo i Musa tee Harun. \v 3 Pogauna manga incia, "Salabhina ingkami mangapekamatemo KAWASANA OPU i Mesir. Iwe sumako aipomo ingkami amembali tauncura takande dagi tee roti sakawana tamambosu. Maka ingkomiu ubhawa ingkami iwe sii mamudhaakana bhari-bharikami tamateaka kaara." \p \v 4 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Sii-sii bhekupasapoakakomiu roti motaralabhi-labhina mboomo wao to bhari-bharikomiu. Saeo-saeo uumati sii tabeana alimba minaaka i pokemaa tee arombusaka kinande sumai sakawana to saeoa. Tee cara incia sumai Iaku bhekuuji uumatiku mamudhaakana kumataua ande manga incia ataʼati i manga parintaku atawa inda. \v 5 I eo nama eona manga incia tabeana arombusaka kinande sumai rua kali lipa kabharina minaaka i eo mosagaanana." \p \v 6 Sabutuna apogaumo Musa tee Harun i bhari-bharia miana Israel, "Wakutuuna asoomo eo sii ingkomiu bheumataua ande KAWASANA OPU mobhawakomiu ulimba minaaka i Mesir. \v 7 Naile saeona ingkomiu bheukamata cahea kamuliangina KAWASANA OPU roonamo Incia padhamo arangokomiu udodo i Incia. Sababuna, incema buaka ingkami sii, sampemo ingkomiu udodo i ingkami? \v 8 KAWASANA OPU bheadhawukomiu dagi i wakutuuna asoomo eo, tee roti i wakutuuna saeona sakawana umambosu, roonamo KAWASANA OPU padhamo arangokomiu upeenci udodo i Incia. Satotuuna, ingkami mencuana incema-incema; peencimiu mencuana tee ingkami, maka tee KAWASANA OPU." \p \v 9 Kasiimpomo Musa atumpumo Harun to apaumbaaka kasameana incia sii i bhari-bharia miana Israel, "Maimo, uumba upoaro i KAWASANA OPU, sababuna Incia padhamo arango peencimiu sumai." \v 10 Tangasaana Harun apogau i saangua uumatina Israel, manga incia apotonto i weta i tana matuu. Sanampuu manga incia akamata cahea kamuliangina KAWASANA OPU i nuncana taʼina ngalu. \p \v 11 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, \v 12 "Iaku padhamo kurango peencina miana Israel. Pogauakamea i manga incia mboo sii, 'I wakutuuna asoomo eo ingkomiu bheukande dagi, tee i wakutuuna saeona bheukande roti sakawana umambosu. Sumaimo, ingkomiu bheumataua ande Iakumo KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu.' " \p \v 13 I wakutuuna asoomo eo, aumbamo manu-manu sonta sampe abhari mpuu sakawana atutubhi saangua pokemaa, tee wakutuuna saeona asapomo o alo i saripina pokemaa. \v 14 Wakutuuna o alo sumai asoa, atokamatamo i bhawona tana matuu saangu momanipina mboomo ona tee amaʼalusu mboomo o alona esi. \v 15 Wakutuu miana Israel akamatea, manga incia inda amataua opea sumai. Sabutuna apoabha-abhakimo manga incia samia tee mosagaanana, "Opea sumai?" \p Kasiimpo Musa apogau i manga incia, "Siitumo roti idhawuakana KAWASANA OPU to kinandemiu. \v 16 Mboo sii parintana KAWASANA OPU, 'Enemea sumai, sumbesumbere mboo kabharina ifaraluumiu, siitumo rua litere to samia-samia antona bhanua.' " \p \v 17 Miana Israel apewau mboo sumai, maka dhaangia morombusakana abhari tee dhaangia uka morombusakana saidhe. \v 18 Wakutuuna manga incia agantea tee gomer,\f + \fr 16:18 \fr*\fq gomer: \fq*\ft Kaganta, o antona kera-kera rua litere. \ft*\f* garaaka ande o mia morombusakana abhari, inda akolabhi, tee morombusakana saidhe, inda akura. Sumbesumbere arombusaka kabharina to ifaraluuna. \p \v 19 Musa apogau i manga incia, "Incemapo uka inda amembali adhika bhilaana kinande sumai moomini saidhe to naile." \p \v 20 Maka pia-pia mia i tanga-tangana manga incia inda afaduliakea pogauna Musa tee adhika sagaa minaaka i kinande sumai. Samainawana, kinande sumai akoulo tee akobhou mabhongko. Sumaimo o Musa aʼamaramo i manga incia. \p \v 21 Saeo-saeo manga incia arombusakamo kinande sumai mboomo kabhari ifaraluuna manga, tee ande o eo apepuumo amasodho, kinande motobholina i tana sumai arere tee aila. \v 22 I eo nama eona, siitumo eona Jumaa, manga incia arombusakamo kinande sumai rua kali lipa kabharina, siitumo pata litere to samia. Bhari-bharia kapalana jamaʼa aumba tee apaumbaakea hali incia sumai i Musa. \v 23 Pogauna Musa i manga incia, "Siimo parintana KAWASANA OPU, 'Naile satotuuna eona Sabat,\f + \fr 16:23 \fr*\fq Sabat: \fq*\ft O eo pitu eona (Saputuu) apepalia miana Israel minaaka i parintana Aulataʼala to aponiunto saeoa minaaka i sagala karajaa. \ft*\it Sabat \it* minaaka i oni Ibrani mokomaʼanana "aponiunto" atawa "aunto akarajaa." \f* siitumo eona Saputuu, eo ipasombaaka to uhoromati Iaku, KAWASANA OPU. Jadi naile ingkomiu uponiunto saeoa. Sababuna sumai, roti sumai tabeana atonasu eo sii uka, malape atotunu atawa atonasu. Molabhina minaaka i faraluu eo sii, gaatia tee dhikamea bhilaana to naile.' " \p \v 24 Manga incia adhikaia to nailena mboomo iparintaakana Musa, tee bhilaana roti sumai inda akobhou tee inda akoulo. \v 25 Musa apogau, "Siimo kinandemiu to eo sii, sababuna eo sii eona Saputuu, eo poniuntoa to tahoromati KAWASANA OPU, tee ingkomiu inda bheupotibhaaka roti sumai moomini saidhe i tana. \v 26 Nama eo kangengena ingkomiu tabeana uenea, maka i eo pitu eona, siitumo eona Saputuu tee inda dhaangia o roti mosapona i eo incia sumai." \p \v 27 Maka i eo pitu eona, dhaangiapo uka pia-pia mia miana Israel gauna bhearombusaka roti sumai, maka manga incia inda apotibhaaka opeopea. \v 28 Kasiimpo KAWASANA OPU afirimani i Musa to apaumbaaka i manga mia incia sumai, "Sakawana naepia ingkomiu inda utaʼati manga parintaku tee hukumuku? \v 29 Udhanimea, Iakumo modhawuakakomiu eona Saputuu. Siitumo sababuna i eo nama eona kudhawuakakomiu kinande sakawana to rua eo. I eo pitu eona, bhari-bharia mia tabeana amboore i bhanua, inda amembali alimba." \v 30 Sababuna sumai, manga miana Israel inda akarajaa i eo pitu eona. \p \v 31 Roti sumai asarongiakea manna\f + \fr 16:31 \fr*\fq manna: \fq*\ft Saro incia sii onina mboomo oni Ibrani akomaʼana \ft*\it Opea sumai\it*. \f* o miana Israel. Bhanguna mboomo manga ompole maidhiidhi mokowaranaana maputi tee o namina mboomo hole-hole motokarajaana minaaka i golana uwani. \p \v 32 Musa apaumba manga miana Israel, "KAWASANA OPU padhamo afirimani mboo sii, 'Alamo tee udhikamo rua litere manna sumai to siwulumiu, mamudhaakana manga incia amembali akamata roti idhawuakaku i ingkomiu i tana matuu, wakutuuna kubhawa ingkomiu ulimba minaaka i Mesir." \p \v 33 Musa apogau i Harun, "Alamea saangu bhosu, papesuamea rua litere manna i nuncana tee dhikamea i aroana KAWASANA OPU to adhikaia to siwuluta." \p \v 34 Sumaimo, Harun adhika bhosu sumai i aroana Soronga Pojanjia to adhikaia pokana mboomo parintana KAWASANA OPU i Musa. \v 35 Miana Israel akande manna sumai kangengena 40 tao, sakawana manga incia Israel akawa i lipu mbooresana, siitumo i potidhaana Tana Kanaan. \v 36 Saangu kaganta gomer (2,2 litere) ipakena manga mia i zamani incia sumai to agantaaka manna, antona sapersapulu efa (kera-kera 22 litere). \c 17 \s1 I Masa tee i Meriba \sr 17:1-7 \p \v 1 Kasiimpo bhari-bharia uumatina miana Israel abholimo Tana Matuu Sin tee apekapinda-pinda minaaka i saangu tampa arope i tampa mosagaanana mboomo ifirimaniakana KAWASANA OPU. Kasiimpo manga incia apokema i Rafidim, maka iwe sumai inda dhaangia o uwe isumpu. \v 2 Kasiimpomo uumatina Israel apogera tee Musa tee apogaumo, "Mangadhawu uwe, mamudhaakana ingkami membali tasumpu." Pogaumo Musa i manga incia, "Pokia ingkomiu upogera tee iaku? Pokia ingkomiu ucobai KAWASANA OPU?" \p \v 3 Maka uumatina sumai amatuu mpuu bhorokona, sabutuna manga incia apeenci tee Musa tee apogau, "To opea ingkoo utonda ingkami talimba minaaka i Mesir? To upekamate ingkami, manga anamami, kadhambaakamami rampaakanamo katuuna bhorokomami?" \p \v 4 Sanampuu agoramo Musa i KAWASANA OPU, pogauna, "Opea tabeana ipewauku i uumati sii? Kamatea, manga incia bheatudhaaku tee bhatu." \p \v 5 Afirimanimo KAWASANA OPU i Musa, "Lingkamo i aroana uumati sumai tee bhawamea pia-pia mia minaaka i manga mancuanana Israel. Bhawamea katuko ipakemu to ubhebheaka umala Nil, kasiimpo lingkamo. \v 6 Satotuuna, Iaku bhekukakaro i aroamu, i bhawona bhatu maoge i Gunu Horeb.\f + \fr 17:6 \fr*\fq Gunu Horeb: \fq*\ft Asarongiakea uka Gunu Sinai.\ft*\f* Ingkoo tabeana ubhebhe bhatu maoge sumai, sabutuna o uwe bhealimba minaaka iwe sumai, sanampuu manga uumati membali asumpu." Kasiimpo Musa apewau mboo sumai i aroana manga mancuanana Israel. \v 7 Incia asarongiakea tampa incia sumai o Masa\f + \fr 17:7 \fr*\fq Masa: \fq*\ft Saro incia sii i nuncana oni Ibrani akomaʼana "acobai." \ft*\f* tee Meriba,\f + \fr 17:7 \fr*\fq Meriba: \fq*\ft Saro incia sii i nuncana oni Ibrani akomaʼana "apogera."\ft*\f* roonamo miana Israel padhamo apogera tee roonamo manga incia padhamo acobai KAWASANA OPU tee apogau, "Dhaangia buaka KAWASANA OPU i tanga-tangata atawa inda?" \s1 Kamangantalona Miana Israel Aewangi Miana Amalek \sr 17:8-16 \p \v 8 Kasiimpo aumbamo miana Amalek, apotimbe aewangi miana Israel i Rafidim. \v 9 Musa apogau i Yusak, "Pilimo manga mia to aewangiaka miana Amalek. Naile iaku bhekukabhalebhale i tubuna kabumbu sumai tee kukeni katukona Aulataʼala\f + \fr 17:9 \fr*\fq katukona Aulataʼala: \fq*\ft Katuko i nuncana limana Nabii Musa wakutuu incia apewau manga tanda inda momentela iparintaakana Aulataʼala.\ft*\f* i limaku." \p \v 10 Yusak apewau mboomo ipogauakana Musa. Samainawana, incia tee manga mia ipilina alingka to apotimbe aewangi miana Amalek, sainamo Musa, Harun, tee Hur apangara i kabumbu akawea i tubuna. \v 11 Tee amembalimo mboo sii: ande Musa aangka limana, miana Israel momangantalona. Maka ande Musa apasapo limana, miana Amalek momangantalona. \v 12 Wakutuuna limana Musa amalutemo, Harun tee Hur aalamo saangu bhatu mamudhaakana Musa amembali auncura, kasiimpo Harun tee Hur akabhale-bhale i kaai tee i kaanana Musa to atuko limana mamudhaakana sadhaadhaana atoangka sampe o matanaeo asoo. \v 13 Mboo sumaimo Yusak amangantaloaka miana Amalek tee matana ewangana. \p \v 14 KAWASANA OPU afirimanimo i Musa, "Buria hali incia sii i nuncana saangu kitabi to tanda kaudhania tee pakawaakea i Yusak, ande Iaku bhekuhapusua miana Amalek sampeampearo minaaka i dunia sii sabutuna indamo dhaangia o mia moudhanina." \p \v 15 Musa apabhangu saangu tampa tunuana kurubani tee asarongiakea, "KAWASANA OPU sumai tombiku, modhawuaku kamangantalo." \v 16 Incia apogau, "Angkamea pekalanga tombina KAWASANA OPU! KAWASANA OPU bheapotimbe aewangi miana Amalek to saʼumurua!" \c 18 \s1 Yitro Apokawa tee Nabii Musa \sr 18:1-12 \p \v 1 Yitro, imamu i Midian, maniana Musa, arangoa bhari-bharia ipewauna Aulataʼala i Musa tee i Israel, uumatina, ande KAWASANA OPU padhamo abhawa miana Israel alimba minaaka i Mesir. \v 2 Sumaimo alingkamo Yitro, apokawa tee Musa, abhawa Zipora, bhawinena Musa. Zipora inda apobhawa tee Musa roonamo Musa i piamo itu atumpua ambuli i amana i Midian. \v 3 Zipora aumbamo tee rua mia anana umanena. Ana tumpena sarona Gersom,\f + \fr 18:3 \fr*\fq Gersom: \fq*\ft Saro incia sii onina mboomo pogau Ibrani mokomaʼanana "mia dhaga."\ft*\f* roonamo apogau Musa, "Iaku padhamo kumembali dhaga i lipuna mia," \v 4 tee samiana uka sarona Eliezer,\f + \fr 18:4 \fr*\fq Eliezer: \fq*\ft Saro incia sii onina mboomo pogau Ibrani mokomaʼanana "Aulataʼala atulungiaku."\ft*\f* sababuna apogau, "Aulataʼalana amaku satotuuna motulungiaku. Incia apasalaamatiaku minaaka i ewangana Firaun." \p \v 5 Yitro aumba apobhawa tee bhawinena Musa tee rua mia anana i tana matuu, tampana Musa apokema i saripina Gunu Horeb, gunu ipekangkilona to Aulataʼala. \v 6 Incia atumpu tumpuana apogauakea i Musa, "Iaku, maniamu Yitro, kuumba i ingkoo kupobhawa tee bhawinemu tee rua mia anamu." \v 7 Kasiimpo alimbamo Musa apokawaaka maniana. Incia asujumo ahoromati incia tee aikia. Manga incia abhaaka kadhaangiana samia tee sagaanana, kasiimpo apesua i nuncana kema. \v 8 Musa apetulatulaakamea i maniana bhari-bharia ipewauna KAWASANA OPU i Firaun tee i manga miana Mesir roonamo miana Israel, tee sagala kasukara ipotibhaakana manga i lingkaana tee tuaapa KAWASANA OPU apasalaamati manga incia. \v 9 Sumaimo akaunde-undemo Yitro arango sagala kalapena ipewauna KAWASANA OPU i miana Israel wakutuu apasalaamati manga incia minaaka i limana miana Mesir. \v 10 Pogauna Yitro, "Bhari-bharia kapujia to KAWASANA OPU mopadhana mopasalaamatikomiu minaaka i limana miana Mesir tee limana Firaun. \v 11 Sii-sii iaku kumataua ande KAWASANA OPU alabhi kaogena minaaka i bhari-bharia dewa, roonamo Incia apewau hali incia sii i manga miana Mesir mosombona i uumatina Israel." \p \v 12 Kasiimpo Yitro, maniana Musa, apasombaaka kurubani tunua tee pia-pia mbaa kurubani isumbele to asomba i Aulataʼala. Kasiimpo Harun tee bhari-bharia mancuana Israel aumba to akande roti tee maniana Musa i aroana Aulataʼala. \s Angkaana Manga Haakimu \sr 18:13-27 \p \v 13 Samainawana, auncuramo Musa aʼadili uumati sumai. Uumati sumai akabhale-bhale i aroana Musa saeoa. \v 14 Wakutuuna maniana Musa akamata bhari-bharia ipewauna i uumati sumai, apogaumo incia, "Opea uka ipewaumu i uumati sii? Pokia soo samia-miamu mouncurana uʼadili bhari-bharia uumati sumai, sainamo manga incia akabhale-bhale i aroamu saeoa?" \p \v 15 Alawanimo Musa i maniana, "Sababuna uumati sii aumba i iaku to apeelo isusuakana Aulataʼala. \v 16 Ande dhaangia mokoparakarana, manga incia aumba i iaku mamudhaakana kubhotukiakea parakarana manga, tee kupakawaakea manga katotapu tee hukumuna Aulataʼala." \p \v 17 Kasiimpo maniana Musa apogau i incia, "Inda amalape hali ipewaumu itu. \v 18 Ande mboo sii torosu, ingkoo tee uumati mopobhawana tee ingkoo sii bheumangule mpuu. Karajaa sii amatamo laulau to ingkoo, tee inda umembali ukarajaaia samia-miamu. \v 19 Sii-sii, rangomea pogauku. Ande ingkoo uose kaadhariku, Aulataʼala bheatulingiko. Ingkoomo tabeana upoaro i Aulataʼala uwakili uumati sumai tee upakawaakea i Aulataʼala manga parakarana. \v 20 Adhariakea i manga incia manga katotapu tee hukumuna Aulataʼala. Ingkoo tabeana ususuakea i manga incia dhala molaengana ilaloina, tee manga pewau molaengana ipewauna manga. \v 21 Tee uka tabeana upeeloa minaaka i bhari-bharia uumati manga mia momakidhana tee momaekana i Aulataʼala, siitumo manga mia iparacaeana raʼeati tee abanci mia modhawuna doi sogo. Aangkea manga incia to raʼeati amembali kapalana to 1.000 mia, kapalana 100 mia, kapalana 50 mia, tee kapalana to 10 mia. \v 22 Manga incia tabeana aʼadili uumati saeo-saeo itantuaka. Dhaampo, bhari-bharia parakara momaoge tabeana manga incia abhawea i ingkoo, maka bhari-bharia parakara momaidhiidhi, tabeana manga incia aʼadilia karona. Mboo sumaimo karajaamu bheamembali amagaagaa tee manga incia atanggojawapu apobhawa tee ingkoo. \v 23 Siitumo ipeeluna Aulataʼala to ipewaumu. Ande uose parintana, sumaimo ingkoo bheukapoia upewau karajaamu utanggoa. Saangua lipu sii uka bheambuli i tampana tee kasanaa, roonamo parakarana manga amondomo." \p \v 24 Musa aperangoi pogauna maniana tee apewaua bhari-bharia ipogauakana. \v 25 Minaaka i bhari-bharia miana Israel, Musa apili manga mia momakidha tee aangkea manga amembali kapalana to uumati sumai, amembali kapalana 1.000 mia, kapalana 100 mia, kapalana 50 mia, tee kapalana 10 mia. \v 26 Manga incia aʼadili uumati saeo-saeo. Manga parakara momatamo manga incia abhawea i Musa, maka bhari-bharia parakara momaidhiidhi manga incia aʼadilia karona. \p \v 27 Kasiimpo, Musa ataroaka Yitro sumai ambulimo i lipuna. \c 19 \s1 KAWASANA OPU Apatiumbaaka Karona i Gunu Sinai \sr 19:1-25 \p \v 1 I eo bhaa-bhaana, i bula talu mbulana sapadhana miana Israel alimba minaaka i Tana Mesir, manga incia akawa i Tana Matuu Sinai. \v 2 Sapadhana abhose minaaka i Rafidim, akawamo manga incia i Tana Matuu Sinai. Iwe sumai miana Israel apokema i aena Gunu Sinai. \p \v 3 Kasiimpo, Musa apangara i gunu sumai to apokawa tee Aulataʼala. KAWASANA OPU akemba Musa minaaka i gunu sumai tee afirimani, "Mboo siimo tabeana upaumbaakea i miana Israel, siwuluna Yakub, \v 4 'Ingkomiu samia padhamo ukamatea opea ipewauku i miana Mesir tee uka padhamo ukamataaku kukapalaikikomiu mamudhaakana uumba i Iaku iwe sii, tee kuangkakomiu mboomo manu-manu rajawali abhawa anana i bhawona panina. \v 5 Sii-sii, ande ingkomiu umpuu-mpuu uperangoi firimaniku tee ukenia pekatangka pojanjiaku sumaimo ingkomiu bheumembali harataa pewauaku minaaka i sagala lipu, roonamo saangua alamu satotuuna pewauaku. \v 6 Ingkomiu bheumembali to Iaku pamarintana manga imamu tee lipu momangkilo.' Firimani siimo tabeana upogauakea i miana Israel." \p \v 7 Kasiimpo ambulimo Musa akemba manga mancuanana lipu tee apetulatulaakamea i manga incia bhari-bharia firimani iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \v 8 Bhari-bharia uumati sumai alawani apobhawa-bhawa, mboo sii, "Bhari-bharia ifirimaniakana KAWASANA OPU i ingkami bhetapewaua." Kasiimpo Musa apakawaakamo kalawanina uumati sumai i KAWASANA OPU. \p \v 9 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Satotuuna, Iaku bhekuumba i ingkoo i nuncana taʼina ngalu momakapa, mamudhaakana uumati sumai amembali arangoa ande kufirimani i ingkoo, mamudhaakana manga incia sadia aparacaea i ingkoo." Kasiimpo Musa apaumbaakamea pogauna uumati sumai i KAWASANA OPU. \p \v 10 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Lingkamo i uumati sumai. Pekangkiloa manga incia i eo sii tee naile. Manga incia tabeana atapasi pakeana. \v 11 Wakutuuna amakasumo eo talu eona manga incia tabeana amakanumo, roonamo i eo talu eona KAWASANA OPU bheasapo i aroana bhari-bharia uumati sumai i Gunu Sinai. \v 12 Dhikaakea tidha i sakaaratea i bhiwina gunu sumai to tanda mamudhaakana manga miana lipu inda alalo tee apesombu iwe sumai. Sasia manga miana lipu sumai mboo sii, 'Jaga! Bholi upangara i gunu tee uka bholi udhingku potidaana. Incema-incema modhingkuna gunu sumai tabeana bheahukumu matea. \v 13 Inda samia uka momembalina modhingkuna mia sumai, ingkomiu tabeana utudhaakea tee bhatu atawa upanea sampe amate. Malape binata atawa maanusia inda bheatotaroaka adhadhi.' Tangkanamo wakutuuna sangkakala akonduu amaarate, kasiimpomo manga incia amembali akasui gunu sumai." \p \v 14 Kasiimpo asapomo Musa minaaka i gunu apokawaaka uumati sumai. Incia apekangkilo uumati sumai, kasiimpo miana Israel uka atapasi pakeana. \v 15 Apogau Musa i uumati sumai, "Makanumo to naipua, bholi poromu tee bhawine." \p \v 16 I eo talu eona, i wakutuu malo-malo, dhaangia guntu tee bhibhito. Taʼina ngalu momakapa atiumba i bhawona gunu tee atorangomo nduuna sangkakala momakaana mpuu. Bhari-bharia uumati i pokemaa sumai arengku tee amaeka. \v 17 Kasiimpomo Musa abhawa uumati sumai alimba minaaka i kema to apokawa tee Aulataʼala, kasiimpo manga incia akakaro i aena gunu sumai. \v 18 Saangua Gunu Sinai atutubhia ombu roonamo KAWASANA OPU asapo i bhawona gunu sumai i nuncana waa. Ombuna apene mboomo ombuna rapu tampa tunuana reo, tee saangua gunu sumai akolendu amakaa mpuu. \v 19 Nduuna sangkakala ajulu kangengena ajulu kakaana. Kasiimpo Musa apogaumo, tee Aulataʼala alawania i nuncana guntu. \v 20 KAWASANA OPU asapo i bhawona lolona Gunu Sinai, tee akemba Musa mamudhaakana apene i bhawona gunu sumai. \p Kasiimpo Musa apangara \v 21 tee KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Sapomo tee udhaniakea mpuu uumati sumai ande manga incia inda membali apesombu i tidhana gunu sumai to akamata KAWASANA OPU. Ande manga incia apewaua, abhari mia bhemomatena. \v 22 Tee uka manga imamu mopekakasuna i KAWASANA OPU tabeana apekangkilo karona, mamudhaakana KAWASANA OPU inda ahisabu manga incia." \p \v 23 Apogau Musa i KAWASANA OPU, "Uumati sumai inda amembali apene i Gunu Sinai, roonamo Ingkoo samia moudhaniakana ingkami, mboo sumai, 'Dhikaakea tidha i sakaaratea i bhiwina gunu sumai tee uabhia momangkilona." \p \v 24 Firimanina KAWASANA OPU i incia, "Lingkamo, sapomo, kasiimpomo penemo uka ingkoo tee Harun. Maka manga imamu tee raʼeati inda amembali apesombu to apene apoaro i KAWASANA OPU, mamudhaakana inda ahisabua." \p \v 25 Saanampuu asapomo Musa apokawaaka uumati sumai tee apogauaka hali sumai i manga incia. \c 20 \s1 Sapulu Firimani \sr 20:1-17 \p \v 1 Kasiimpo Aulataʼala apogauaka bhari-bharia firimani incia sii: \p \v 2 "Iakumo KAWASANA OPU, Aulataʼalamu, mobhawana ingkoo ulimba minaaka i Tana Mesir, i tampa umembali bhatua. \p \v 3 Bholi usomba dewa mosagaanana tabeana Iaku. \p \v 4 Bholi upewau to karomu patu mopokana tee opea uka modhaangiana i laiana i bhawo, atawa modhaangiana i alamu i tambe, atawa modhaangiana i nuncana uwe i tambena alamu. \v 5 Bholi usuju usomba atawa usambahea i dewa mosagaanana, roonamo Iaku, KAWASANA OPU, Aulataʼalamu, satotuuna Aulataʼala amendeu atopapokana tee opeapo uka, mobholosiakana kasalahana amana i manga anana, i manga siwuluna talu lapina tee pata lapina minaaka i manga mia mobanciaku, \v 6 maka Iaku kususuaka kaasiku molagina\f + \fr 20:6 \fr*\fq kaasiku molagina: \fq*\ft I nuncana oni Ibrani pogau sii \ft*\it hesed\it* akomaʼana kaasi tee kalapena inca inda amabhotu saʼumurua. \f* i rewu-rewuna siwuluna mia momaasiakana Iaku tee motaʼatina manga parintaku. \p \v 7 Bholi usarongi sarona KAWASANA OPU, Aulataʼalamu, sambaraaka roonamo KAWASANA OPU bheahukumua incemapo mopewauna mboo sumai. \p \v 8 Udhania to uraraeaaka eona Sabat, siitumo eona Saputuu tee horomatia mboomo eo momangkilo. \v 9 Kangenge nama eo ingkoo tabeana ukarajaa tee upewau bhari-bharia karajaamu. \v 10 Maka eo i pitu eona siitumo eo poniuntoa to usambahea i KAWASANA OPU, Aulataʼalamu. I eo incia sumai uka bholi upewau karajaa opeopea, malape ingkoo, anamu umane, anamu bhawine, bhatuamu umane, bhatuamu bhawine, binatamu, atawa o dhaga momboorena tee ingkoo. \v 11 Roonamo kangengena nama eo KAWASANA OPU apamembali laiana tee alamu, tawo tee bhari-bharia antona, kasiimpomo Incia aponiunto i eo pitu eona. Siitumo sababuna KAWASANA OPU abarakati eona Saputuu tee apamembalia amangkilo. \p \v 12 Horomatia amamu tee inamu, mamudhaakana amarambe umurumu i tana idhawuakana KAWASANA OPU, Aulataʼalamu, i ingkoo. \p \v 13 Bholi upekamate. \p \v 14 Bholi uzina. \p \v 15 Bholi umanako. \p \v 16 Bholi udhawu sakusii mogau-gau to samaanusiamu. \p \v 17 Bholi upeelu bhanuana samaanusiamu; bholi upeelu bhawinena samaanusiamu; bholi upeelu bhatuana umane atawa bhatuana bhawine samaanusiamu, atawa sapina, atawa keledaina, atawa opeopeapo uka modhaangiana i samaanusiamu." \s1 Miana Israel Amaeka Aaro Umbaana KAWASANA OPU \sr 20:18-21 \p \v 18 Bhari-bharia uumati sumai akamata guntu tee bhibhito, nduuna sangkakala tee gunu mokoombu. Wakutuuna uumati sumai akamatea, arengkumo manga roonamo amaekamo, kasiimpo akakaro apekaridho. \v 19 Manga incia apogau i Musa, "Ande ingkoo mopogauna i ingkami, ingkami bhetaperangoi parintamu. Maka ande Aulataʼala mopogauna i ingkami, ingkami dhaanamo bhetamate." \p \v 20 Apogau Musa i uumati sumai, "Bholi umaeka! Aulataʼala aumbamo to akamata opea ipewaumiu wakutuu Incia dhaangia i tanga-tangamiu. Aulataʼala gauna umaeka i Incia, mamudhaakana ingkomiu inda ukodosa pendua." \p \v 21 Uumati sumai akakaro apekaridho, maka Musa apekakasu i taʼina ngalu mogalapu mopoposana sumai tampana Aulataʼala aumba. \s1 Katantuana to Sambahea \sr 20:22-26 \p \v 22 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Mboo siimo tabeana upaumbaakea i miana Israel, 'Ingkomiu padhamo usakusiiakea ande Iaku kufirimani i ingkomiu minaaka i laiana. \v 23 Ingkomiu bholi ukarajaa manga patu barahala minaaka i pera atawa i bulawa to usombaia tabeana Iaku. \v 24 Maka karajaaia to Iaku saangu tampa tunuana kurubani minaaka i tana tee pasombaakea iwe siitu dumba tee sapimu to kurubani tunua tee kurubani upomalape tee Aulataʼala. I manga tampa ipatantuakaku i ingkoo to tampana sambahea i Iaku, Iaku bhekuumba to kubarakatiko. \v 25 Ande ingkoo bheukarajaakaaku manga tampa tunuana kurubani minaaka i bhatu, karajaakea minaaka i bhatu inda motopaati\f + \fr 20:25 \fr*\fq paati: \fq*\ft Saangu karajaa mopakena ase matadha to abhaloki atawa abheloki saangu giu. \ft*\f*. Bholi ukarajaaia minaaka i bhatu motopaati, roonamo ande bhatu sumai upaatia, tampana sambahea sumai indamo amembali atopake to usomba Iaku rampaakanamo unaajisiakea. \v 26 Bholi kompa i odha i tampana tunuana kurubaniku, mamudhaakana auratimu inda atokamata." \c 21 \s1 Manga Bhatua Miana Ibrani \sr 21:1-11 \p \v 1 Kasiimpo KAWASANA OPU apogau i Musa, "Ingkoo tabeana upatotapua manga hukumu sii to uumatiku: \p \v 2 Ande ingkoo uali samia bhatua miana Ibrani, incia tabeana akarajaa to ingkoo kangenge nama tao, maka i tao pitu taona incia tabeana atopabebasi tee inda afaraluu apomea opeopea. \v 3 Ande bhatua sumai aumba samia-miana, incia tabeana alimba samia-miana uka. Ande bhatua sumai aumba tee bhawinena, bhawinena tabeana alimba uka apobhawa tee incia. \v 4 Maka ande opuna adhawu bhatua sumai samia bhawine to bhawinena, tee bhawine sumai apalaahiri anaana umane atawa bhawine to umanena, siitumo bhawinena tee manga anana sadhaadhaana amembali pewauana opuna, tee bhatua sumai tabeana alimba samia-miana. \v 5 Maka ande bhatua sumai ampuu-mpuu apogau, 'Iaku kumaasiaka opuku, bhawineku tee manga anaku. Iaku kumendeu kulimba mboomo mia mobebasi,' \v 6 siitumo opuna tabeana abhawea i aroana Aulataʼala, kasiimpomo abhawea i bhamba atawa i ariina bhamba. Opuna tabeana asusu talingana tee kasusu, tee incia bheamembali bhatuana saʼumurua dhadhina. \p \v 7 Ande samia ama aaso anana bhawine to amembali bhatua, siitumo anana bhawine sumai inda bheatopabebasi sapadhana nama tao mboomo bhatua umane. \v 8 Ande opuna inda apeelu bhawine mopadhana ipilina to amembali maruena karona, siitumo incia tabeana aundaakea bhawine sumai atotolosi. Maka opuna inda akohaku aasoa i mia dhaga, roonamo opuna sumai apewau bhatua bhawine sumai inda aʼadili. \v 9 Ande samia opu apakawi anana umanena tee bhatua bhawine, incia tabeana apewaua bhatua bhawine sumai mboomo anana karona, mencuana mboomo bhatua. \v 10 Ande incia sumai akawi pendua, incia sadhaadhaana awaajibu to adhawu manga hakuna bhawine i bhawinena bhaa-bhaana mboomo kinande, pakea tee aporomuakea. \v 11 Ande opuna inda adhawuakea talu giuna sumai i incia, sumaimo incia amembali alimba, tee inda apomea katolosi opeopea." \s1 Tuturana to Mopewauna Kakaangi \sr 21:12-36 \p \v 12 "Incema uka mobhebhena samaanusiana sampe amate, incia dhaanamo atohukumu mate. \v 13 Maka ande Iaku Aulataʼala kutaroakea amembali, tee mia incia sumai inda aporadhamiia tee inda ahaejati apekamate samaanusiana, incia amembali apalai i saangu tampa isusuakaku i ingkoo, tee iwe sumai incia apotibhaaka peulusa. \v 14 Maka ande samia ahaejati apekamate mia mosagaanana, kasiimpo apalai i tampana tunuana kurubaniku to apotibhaaka peulusa, mia sumai tabeana atoala minaaka i tampana tunuana kurubani tee atohukumu mate. \p \v 15 Incemapo uka mobhebhena amana atawa inana, incia dhaanamo atohukumu mate. \p \v 16 Incemapo uka momanakona mia mosagaanana, moomini mia sumai padhamo aasoa atawa dhaangia ataangia, momanakona sumai tabeana atohukumu mate. \p \v 17 Incemapo uka motundana amana atawa inana, tabeana atohukumu mate. \p \v 18 Ande dhaangia manga mia mopogerana kasiimpo samia abhebhe mosagaanana tee bhatu atawa abusua tee limana, ande mia ibhebhena sumai inda amate maka apotidhole i kolema roonamo amapii, \v 19 kasiimpo mia sumai amembalimo abhangu alingka apake katuko, mia mobhebhea inda bheatohukumu, maka tabeana adhambaaka mia mapii sumai sakawana aunto tee abholosia karugiana kangengena mia sumai inda amembali akarajaa roonamo kapiina. \p \v 20 Ande samia abhebhe bhatuana umane atawa bhawine tee katuko, saanampuu bhatua sumai amate i limana, mia sumai dhaanamo atohukumu. \v 21 Maka ande bhatua sumai dhaangiapo adhadhi saeo rua eo, opu sumai bholi atohukumu, roonamo bhatua sumai pewauana karona. \p \v 22 Ande dhaangia pia-pia mia mopobusuna tee inda aporadhamii samia abhebhe samia bhawine mobhawa-bhawana sabutuna anana ibhawa-bhawana amadhakiakea, maka bhawine sumai inda apotibhaaka balaa, sabutuna mia sumai dhaanamo arimbitia kabharina mboomo ituntuna umanena bhawine sumai i incia, tee incia tabeana apomeaia mboomo ibhotukiakana haakimu. \v 23 Maka ande bhawine sumai apokawaaka balaa, tantumo ingkoo tabeana ubholosia inyawana bhawine sumai tee inyawamu karomu, \v 24 mata abholosiakea mata, nginci abholosiakea nginci, lima abholosiakea lima, ae abholosiakea ae, \v 25 kambelana kangau abholosiakea kambelana kangau, kambela abholosiakea kambela, wundu abholosiakea wundu. \p \v 26 Ande samia abhebhe matana bhatuana umane atawa bhatuana bhawine sabutuna amawilo, sumaimo incia tabeana apabebasia bhatua sumai alingka mboomo mia mobebasi to abholosiaka matana sumai. \v 27 Ande incia abhebhe bhatuana umane atawa bhawine sampe amandawu ngincina, sumaimo incia tabeana apabebasia bhatua sumai alingka, mboomo mia mobebasi to abholosiaka ngincina sumai. \p \v 28 Ande sambaa sapi atanduki samia umane atawa bhawine, sabutuna amate, sapi sumai dhaanamo atudhaakea bhatu sampe amate tee dagina inda membali atokande. Maka mokosapina sumai abebasi minaaka i kasalahana. \v 29 Maka ande sapi sumai minaaka i piamo itu sadiamo apekatanduki tee mokopewauana padhamo audhaniakea, maka inda ajagania, kasiimpo sapi sumai apekamate samia umane atawa bhawine, sumaimo sapi sumai tabeana atudhaakea bhatu tee mokopewauana uka tabeana atohukumu mate. \v 30 Maka ande manga witinaina momatena atuntu doina katolosi minaaka i mia mokosapina, sumaimo incia tabeana apomea bhari-bharia doi ituntuna sumai to katolosina inyawana. \v 31 Ande sapi sumai atanduki samia anana umane atawa atanduki samia anana bhawine, satotuuna mokopewauana tabeana apewaua mboo hukumu sumai uka. \v 32 Ande sapi sumai atanduki samia bhatua umane atawa bhawine, sumaimo mokopewauana tabeana apomea 30 tibha syikal\f + \fr 21:32 \fr*\fq syikal: \fq*\ft Tibhana doi katamona 11,4 haramu pera.\ft*\f* doi pera i opuna bhatua sumai, tee sapi sumai tabeana atudhaakea bhatu sampe amate. \p \v 33 Ande samia abungkale katutubhina sumu, atawa ande samia aseli sumu tee inda atutubhia, kasiimpo sambaa sapi atawa keledai amandawu i nuncana sumu, \v 34 sumaimo mokosumuna tabeana apomeaia kabholosina. Tee incia tabeana apomeaia haragaana binata sumai i mokopewauana, sainamo bhangke sumai amembalimo pewauana. \p \v 35 Ande sapina mia atanduki sapina mia mosagaanana, sampe amate, sumaimo sapi modhadhina sumai tabeana atoaso, tee doina tabeana atobage rua bagea. Sapi momatena sumai uka tabeana atobage rua bagea. \v 36 Maka ande atomataumo sapi sumai minaaka i piamo itu amenturumo apekatanduki maka mokopewauana amendeu ajagania, sumaimo incia tabeana apomeaia kabholosina; incia tabeana abholosiakea tee sapi umane modhadhina i mia mokopewauana sapi momatena, sapi abholosi sapi, sainamo bhangke sumai amembali pewauana." \c 22 \s1 Hukumu to Kabholosina Harataana Samaanusia \sr 22:1-17 \p \v 1 "Ande sala samia amanako sambaa sapi atawa sambaa dumba kasiimpo asumbelea atawa aasoa, sumaimo incia tabeana apomeaia kabholosina, lima mbaa sapi kabholosina sapi sumai tee pata mbaa dumba kabholosina dumba sumai. \p \v 2 Ande samia pande manako apotibhaakea tangasaana amanako i nuncana bhanuana mia, kasiimpo abhebhea sampe amate i wakutuuna malo, sumaimo mia mopekamatena sumai inda asala. \v 3 Maka ande o mia abhebhe mia momanako sumai sakawana amate i wakutuuna sabhetena matanaeo, sumaimo mia mopekamatea sumai aabhia asala. \p Samia momanakona tabeana abholosi bhari-bharia mopadhana imanakona. Ande incia indamo tee opeopeana uka, incia tabeana atoaso to kabholosina bara imanakona sumai. \v 4 Ande binata imanakona sumai apokawaakea i limana dhaangiapo adhadhi, malape o sapi atawa keledai atawa dumba, sumaimo incia tabeana apomeaia kabholosina rua kali lipa. \p \v 5 Ande samia ajagani kadhambaaka i inawuna atawa inawuna angguru, kasiimpo binatana sumai arambasakea tee akande penembulana apepadhaia i inawuna mia mosagaanana, sumaimo incia tabeana adhawuaka hasilina momalapena minaaka i inawuna karona atawa hasilina momalapena minaaka i inawuna angguruna to apomeaia kabholosina karugiana. \p \v 6 Ande waa arore tee adhelapi rumpu mokoruina, saanampuu kabumbuna gandum atawa gandum indapo mototimpuna atawa saangua inawu akandea apepadhaia, sumaimo mia mopakatana waa sumai tabeana apomeaia kabholosina karugiana bhari-bharia. \p \v 7 Ande samia adhika doi atawa bara i sabhangkana, kasiimpo doi sumai amanakoa minaaka i bhanuana mia sumai, sabutuna ande momanakona sumai apotibhaakea, incia tabeana apomea kabholosina karugiana rua kali lipa. \v 8 Ande momanakona sumai inda apotibhaakea, sumaimo mokobhanuana tabeana atobhawa i tampana ibaadati. Iwe sumai incia tabeana amangaku mpuu-mpuu tee asakusiiakea Aulataʼala, ande incia inda amanako bara mokoharagaa pewauana sabhangkana sumai. \v 9 I nuncana sagala parakara posala maʼana, malape to sapi atawa keledai atawa dumba atawa pakea atawa bara opeapo uka momambuuna, ande samia mopogauna, 'Sii pewauaku,' sumaimo parakarana rua miana sumai tabeana abhawea i aroana Aulataʼala. Incema ipasalana Aulataʼala tabeana apomea kabholosina karugiana rua kali lipa i sabhangkana. \p \v 10 Ande sala samia adhikaia i sabhangkana sambaa keledai atawa sapi atawa bhembe atawa binata mosagaanana, kasiimpo binata sumai amate atawa amambela atawa aalea mia inda dhaangia mokamatea, \v 11 sumaimo tabeana aposumpa i tanga-tangana rua miana sumai i aroana KAWASANA OPU. Mia modhambaakana binata sumai tabeana apogau, "Mencuana iaku momanakona binata kadhambaakana mia sii." Mokopewauana tabeana atarimaia sumpa incia sumai, tee sabhangkana sumai inda afaraluu apomea karugiana. \v 12 Maka ande binata sumai atotuu-totuu amanakoa minaaka i incia sumaimo mia momanakona binata sumai tabeana apomeaia kabholosina karugiana i mokopewauana. \v 13 Ande binata sumai atotuu-totuu apapakia binata masega, sumaimo incia tabeana abhawea to bukutiina. Incia bholimo apomea kabholosina karugiana to binata ipapakina sumai. \p \v 14 Ande samia aadha sambaa binata minaaka i sabhangkana, kasiimpo binata sumai amambela atawa amate, wakutuuna mokopewauana inda dhaangia iwe sumai, sumaimo incia tabeana apomeaia kabholosina karugiana bhari-bharia. \v 15 Maka ande mokopewauana dhaangia iwe sumai, incia bholimo apomeaia kabholosina karugiana. Ande binata sumai asewaia, karugiana sumai atolentumo tee sewana. \p \v 16 Ande sala samia awujumo samia anana kabuabua indapo dhaangia motaurakaakea to akole tee incia, tabeana apomeaia taurakana tee akawiakea. \v 17 Ande o amana bhawine sumai inda aundaakea sampeampearo o umane sumai akawi tee anana, o umane sumai tabeana apomea doi amondo kabharina mboomo taurakana kabuabua." \s1 Hukumuna to Dosa Momadhakina \sr 22:18-20 \p \v 18 "Samia bhawine ahalii sihiri bholi taroakea adhadhi. \p \v 19 Incemapo uka moposaanguna tee sambaa binata, incia dhaanamo ahukumu matea. \p \v 20 Incema mopasombaakana kurubani i manga dewa mencuana i KAWASANA OPU, incia tabeana atopabinasa." \s1 Hukumuna to Manga Mia Inda Mokokadhaangiana \sr 22:21-27 \p \v 21 "Bholi upisaki samia dhaga atawa upewaua inda aʼadili, roonamo ingkomiu uka i piamo itu o dhaga i Tana Mesir. \p \v 22 Bholi upisaki samia iaiaro atawa samia anaana maelu. \v 23 Ande ingkomiu atotuu upisaki manga incia, kasiimpo manga incia agoramo i Iaku, dhaanamo bhekuperangoi gorana manga. \v 24 Iaku bhekuamara mpuu tee bhekupekamatekomiu tee ewanga, sabutuna manga bhawinemiu amembali iaiaro tee manga anamiu amembali anaana maelu. \p \v 25 Ande ingkoo upaadhaaka doi i samia minaaka i uumatiku mokakurangana i tanga-tangamu, bholi upewau mboomo mia pande giwuna dhosa, tee bholi utuntu bungana. \p \v 26 Ande ingkoo sampe uala jubana sabhangkamu to upakenia, pambuliakea wakutuuna matanaeo indapo asoo, \v 27 roonamo tangkanamo incia sumai katutubhina badana mia misikini to apekasodhoaka badana wakutuuna akole malo. Jadi, ande incia agora i Iaku, Iaku bhekurangoa, roonamo Iaku sii amalape incaku." \s1 Pia-pia Giu Hukumuna \sr 22:28-31 \p \v 28 "Bholi uhina Aulataʼala tee bholi utundaia samia kapalana lipumu. \p \v 29 Bholi umalingu upasombaaka hasilina timpuamu, hasilina uwena anggurumu tee mina zaitunmu. Ingkoo tabeana udhawuakaaku manga anamu umane tumpe i Iaku. \v 30 Mboo sumai uka tabeana udhawuakaaku manga anana binata molaahirina mobhaa-bhaana minaaka i gulumana sapi, bhembe, tee dumbamu. Kangenge pitu eo manga anana binata sumai tabeana amboore tee inana, maka i eo walu eona ingkoo tabeana upasombaakamea i Iaku. \p \v 31 Ingkomiu tabeana umembali uumati momangkilo to Iaku, sababuna sumai bholi ukande dagi ipapakina binata masega. Tudhaakea dagi sumai i mantoa." \c 23 \s1 Hukumu to Manga Hakuna Maanusia \sr 23:1-13 \p \v 1 "Bholi upetulatulaaka lele gau-gau tee bholi utulungi mia madhaki udhawu sakusii inda mototuu. \v 2 Bholi uose mia bhari ande apewau madhaki. Ande ingkoo umembali sakusii to saangu parakara, bholi udhawu sakusii gau-gau uose mia bhari to upogauaka inda moʼadilina. \v 3 Bholi umatamo saweta ande tangkanamo to uewaaka mia roonamo incia amisikini. \p \v 4 Ande ingkoo ukamata sapi atawa keledaina musumu asaladhala, tantumo ingkoo tabeana upambulia binata sumai. \v 5 Ande ingkoo ukamata keledai pewauana mia momarikako amandawu roonamo amatamo bhawana, ingkoo tabeana utulungia apabhangu keledai sumai. Bholi soo ubholia mboo itu. \p \v 6 Bholi upewau inda moʼadilina i mia misikini i tanga-tangamiu i nuncana parakarana. \v 7 Pekaridhoa karomu minaaka i parakara gau-gau. Mia inda mosala tee mia mobanara inda amembali uhukumu matea, roonamo Iaku inda bhekupabanara mia madhaki. \p \v 8 Bholi utarima sogo, roonamo sogo apekawilo matana mia mopokamatana tee apekadhaki parakarana mia inda mosala. \p \v 9 Samia dhaga bholi upisakia. Ingkomiu samia umataua namisina umembali dhaga, roonamo ingkomiu uka i piamo itu o dhaga i Tana Mesir. \p \v 10 Kangengena nama tao ingkoo tabeana uhewi wine i tanamu tee urombusaka hasilina, \v 11 maka i tao pitu taona ingkoo tabeana utaroakea tee ubholia mboo sumai, mamudhaakana manga mia misikini i tanga-tangana lipumu amembali akande, tee bhilaana manga incia amembali akandea binata maila. Mboo sumai uka tabeana ukarajaaia to inawuna anggurumu tee inawuna zaitunmu; ande i tao pitu taona sumai utaroakea tee ubholia. \p \v 12 Kangengena nama eo ingkoo umembali ukarajaa, maka i eo pitu eona ingkoo tabeana uunto. Tee mboo sumai sapimu tee keledaimu amembali aponiunto tee manga bhatuamu bhawine tee mia dhaga amembali aponiunto. \p \v 13 Ingkomiu tabeana utaʼati bhari-bharia hali ifirimaniakaku i ingkomiu. Bholi usarongi tee upuji manga dewa sagaanana." \s1 Atora to Manga Eona Raraea \sr 23:14-19 \p \v 14 "Talu mpearo satao ingkoo tabeana upadhaangia raraea to Iaku. \v 15 Sadiamo raraeaakea Eona Raraea Roti Inda Mokoragi. Kangengena pitu eo ingkoo tabeana ukande roti inda mokoragi, mboomo iparintaakaku i ingkoo, i wakutuu ipatotapuakana i bula Abib, roonamo i nuncana bula incia sumai ingkoo ulimba minaaka i Mesir. Bholi samia uka apoaro i aroaku tee ruambalia limana. \v 16 Sadiamo raraeaakea Eona Raraea Timpuana Gandum i bulaana timpua, tee upasombaaka bhake bhaa-bhaana ihasiliakana wine ihewimu i inawu. Sadiamo raraeaakea uka Eona Raraea Wale-wale Tawa, wakutuuna ingkoo umboore i wale-wale i kapadhaana tao sapadhana utobhe hasilina timpuamu i inawu. \v 17 Talu mpearo satao bhari-bharia umane tabeana aumba apoaro i aroana KAWASANA OPU Aulataʼalamu to asambahea. \p \v 18 Wakutuu upasombaaka raa minaaka i kurubani motosumbelena to Iaku, bholi upasombaaka uka tee manga kinande opeapo mokoragina. Tabhana kurubani eona raraeaku uka inda amembali akomalo sampe saeona, tabeana atotunu sampe amapupu. \v 19 Satao-satao ingkoo tabeana ubhawea i bhanuana KAWASANA OPU Aulataʼalamu hasilina timpuamu bhaa-bhaana momalapena. Ingkoo inda umembali unasu dagina anana dumba atawa anana bhembe tee uwena susuna inana." \s1 Janji tee Kaudhaniaka i Lipuna Israel \sr 23:20-33 \p \v 20 "Satotuuna, Iaku kulamboko samia malaaʼekati alingka i aroamiu, to ajagani ingkomiu i dhala tee abhawa ingkomiu i tampa mopadhana ipasiapuakaaku. \v 21 Perangoia tee taʼatia. Bholi utagalia, roonamo kudhika kuasaku i nuncana malaaʼekati sumai. Ande ingkomiu utagalia, incia inda bheaʼamponia kasalahamiu. \v 22 Maka ande ingkomiu totuu-totuu uperangoia pogauna tee ukarajaaia bhari-bharia ifirimaniakaku, Iaku bhekumembali musu to manga musumiu tee bhali to manga bhalimiu. \v 23 Roonamo malaaʼekatiku bhealingka i aroamiu tee abhawa ingkomiu i tana miana Amori, miana Het, miana Feris, miana Kanaan, miana Hewi, miana Yebus tee Iaku bhekupabinasea manga. \p \v 24 Bholi usuju usomba atawa usambahea i dewana manga incia atawa uose carana manga incia asambahea. Maka ingkomiu tabeana upahancurua sampeampearo bhari-bharia barahala tee ariina barahalana isombana i nuncana ibaadatina manga incia. \v 25 Usambaheamo i KAWASANA OPU, Aulataʼalamiu, sumaimo Incia bheabarakatia rotimiu tee uwemiu. Iaku bhekupadhencua panyaki minaaka i tanga-tangamiu. \v 26 Inda bheadhaangia samia bhawine momadhakina kadhumana atawa mokombana i lipumiu. Iaku bhekudhawukomiu umuru marambe. \p \v 27 Kamingkiri to Iaku bhekulambokoa aporikanaaka ingkomiu tee Iaku bhekupakacau bhari-bharia lipu iumbatimiu. Iaku bhekupewau bhari-bharia musumiu apalai abholi ingkomiu. \v 28 Iaku bhekurambasaka towua mopabinasana aporikanaaka ingkomiu to apadhencu miana Hewi, miana Kanaan, tee miana Het minaaka i aroamiu. \v 29 Iaku inda bhekupadhencu manga incia minaaka i aroamiu i nuncana satao, mamudhaakana lipu sumai bholi amembali amalino mpuu tee manga binata maila bheahanda kabharina, alabhia kabharimiu. \v 30 Manga incia bhekupadhencua sagaa-sagaa, sampe siwulumiu ahanda kabharina tee lipuna manga incia bheamembali pewauamiu. \p \v 31 Iaku bhekutantuaka tidhana lipumiu minaaka i Tawo Towu Lambe sakawana i Tawona Filistin tee minaaka i tana matuu sakawana i Umala Efrat, roonamo Iaku bhekupasaraakaaka raʼeatina lipu sumai i nuncana limamiu, mamudhaakana ingkomiu upadhencu manga incia minaaka i aroamiu. \v 32 Bholi ubhoke pojanjia tee manga incia atawa tee manga dewana. \v 33 Bholi utaroakea manga incia amboore i lipumiu, mamudhaakana manga incia bholi apewau ingkomiu ukodosa i Iaku, roonamo ande ingkomiu usambahea i manga dewana manga incia, dhaanamo sumai amembali katapu to ingkomiu." \c 24 \s1 Haroaa Kabhokena Pojanjia i Tanga-tangana KAWASANA OPU tee Miana Israel \sr 24:1-11 \p \v 1 Kasiimpomo Incia afirimani i Musa, "Penemo poaro tee KAWASANA OPU, ingkoo tee Harun, Nadab tee Abihu, tee 70 mia minaaka i tanga-tangana manga mancuanana Israel, kasiimpo usuju usomba minaaka i karidhoana. \v 2 Tangkanamo Musa momembalina apasari i KAWASANA OPU, maka manga incia sumai inda amembali apasari, tee uumati sumai uka inda membali apene apobhawa tee incia." \p \v 3 Kasiimpo Musa alingka i uumati sumai tee apaumbaaka i manga incia bhari-bharia firimanina tee ipatotapuakana KAWASANA OPU. Manga incia alawani apobhawa-bhawa, "Ingkami bhetapewau sagala giu mopadhana iparintaakana KAWASANA OPU." \v 4 Kasiimpo Musa aburi bhari-bharia firimanina KAWASANA OPU sumai. \p Samainawana incia abhangu malo-malo, kasiimpo apabhangu saangu tampa tunuana kurubani i aena gunu sumai, tee sapulu rua angu arii mopokanana kabharina tee sapulu rua angua lipuna Israel. \v 5 Incia atumpu pia-pia mia mangura, minaaka i miana Israel, kasiimpo manga incia uka apasombaaka kurubani tunua tee asumbele manga sapi umane to kurubani pomalape i KAWASANA OPU. \v 6 Musa aala sagaa minaaka i raa sumai tee alalia i nuncana manga mangko. Sagaa uka minaaka i raa sumai apasikiakea i tampa tunuana kurubani sumai. \v 7 Kasiimpo incia aala kitabi pojanjia sumai tee abacea i aroana uumati sumai. Kasiimpo manga incia apogau, "Bhari-bharia firimanina KAWASANA OPU ingkami bhetapewaua tee tataʼatia." \v 8 Kasiimpo Musa aala raa sumai tee apasikiakea i uumati sumai tee apogau, "Siimo raa pojanjia ibhokena KAWASANA OPU tee ingkomiu apokana tee sagala firimanina sii." \p \v 9 Kasiimpo apenemo Musa tee Harun, Nadab tee Abihu, tee 70 mia minaaka i tanga-tangana manga mancuanana Israel. \v 10 Sapenena, manga incia akamata Aulataʼalana miana Israel. I tambena aena atokamata sala saangu ipewauna mboomo lante minaaka i bhatu nilam. Lante sumai akowaranaa kakanda momainawana mboomo laiana. \v 11 Moomini manga incia atonto Aulataʼala, Incia inda apabinasa manga kapalana miana Israel sumai. Kasiimpo manga incia uka akande tee asumpu. \s1 Nabii Musa i Gunu Sinai \sr 24:12-18 \p \v 12 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Penemo poaro tee Iaku i bhawona gunu tee umbooremo iwe sumai. Iaku kuburimo hukumu tee parinta i rua angu katongkana bhatu. Bhekudhawuakako rua angu katongkana bhatu sumai mamudhaakana uadhariaka bhari-bharia antona i manga incia." \v 13 Kasiimpo abhangumo Musa tee Yusak bhatuana. Kasiimpo Musa apepuumo apene i gununa Aulataʼala sumai. \v 14 Musa apogau i manga mancuana miana Israel sumai, "Manga aantagi iwe sii sampe ingkami tambuli i ingkomiu. Kamatea, Harun tee Hur apobhawa tee ingkomiu. Ande dhaangia mokoparakarana, lingka i manga incia." \p \v 15 Kasiimpo apenemo Musa i bhawona Gunu Sinai, tee taʼina ngalu atutubhi gunu sumai. \v 16 Caheana kamuliana umbaana KAWASANA OPU asapo i bhawona Gunu Sinai, tee taʼina ngalu atutubhi gunu sumai kangengena nama eo. I eo pitu eona, KAWASANA OPU akemba Musa minaaka i nuncana taʼina ngalu sumai. \v 17 Miana Israel asakusiiaka caheana KAWASANA OPU sumai mboomo waa mopekangauna i bhawona gunu sumai. \v 18 Musa apesua i tanga-tangana taʼina ngalu tee apene i bhawona gunu sumai, kasiimpo amboore iwe sumai kangengena 40 eo 40 malo. \c 25 \s1 Kasusuakana Pabhanguana Kema Momangkilo tee Pasombaa Hususu \sr 25:1-9 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa mboo sii, \v 2 "Tumpua miana Israel abhawa pasombaa to Iaku. Incema-incema morelana, tabeana abhawa pasombaa. \v 3 Ingkoo tabeana utarima to pasombaa hususu manga bara mboo sii: bulawa, pera, tee tambaga; \v 4 lenan alusu motounte tee manga kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa tee buluna bhembe, \v 5 kulina dumba umane motowaranaai maleʼi, kulina binata moʼalusu, kau minaaka i puuna kau o sarona "akasia", \v 6 mina to kanturu, manga rampa mawondu to akarajaaka mina idhupai tee dhupa mawondu; \v 7 bhatu tundu o sarona "krisopras" tee manga giuna bhatu tundu mulia atopasa i bhaju efod\f + \fr 25:7 \fr*\fq efod: \fq*\ft Satumpo pakea apokana tee bhaju rompi atokarajaa minaaka i kae apegiu-giu waranaa mokoharagaa. I bhaju sii abhokeakea saangu kadhu-kadhu mokoantona Urim tee Tumim, rua angu giu ipakena imamu to amatauaka kapeeluna Aulataʼala. \ft*\f* tee katutubhina badana Imamu Maoge. \p \v 8 Manga incia tabeana akarajaa tampa mangkilo to Iaku, mamudhaakana Iaku kumboore i tanga-tangana manga incia. \v 9 Kema tee manga kamondona manga incia tabeana ukarajaaia mboomo isusuakaku to ingkoo." \s1 Soronga Pojanjia\f + \fr 25:10 \fr*\fq Soronga Pojanjia: \fq*\ft Sorongana kau motandaina umbaana Aulataʼala i tanga-tangana uumatina tee amembali tampana to adhika rua katongkana bhatu mokoantona sapulu firimanina Aulataʼala idhawuakana i Nabii Musa (kamata \ft*\xt Limb. 20:1-17; 31:18\xt*). \f* \sr 25:10-22 \p \v 10 "Manga incia tabeana akarajaa soronga minaaka i kau akasia, kaaratena 110 senti, kaewana 66 senti, tee kalangana 66 senti. \v 11 Ingkoo tabeana ulapisiakea i nunca tee i sambali tee bulawa asilii. Karajaakea i bhawona simpi bulawa i sakaaratea bhiwina. \v 12 Ingkoo tabeana urabuakea bulawa to ukarajaa pata angu simbi. Kasiimpo pasea i pata angua singkuna soronga sumai i aena, rua angu simbi i weta i sawetana tee rua angu simbi i weta mosagaanana. \v 13 Ingkoo tabeana ukarajaa kau kancodhaa minaaka i kau akasia tee ulapisiakea tee bulawa. \v 14 Papesuaia rua pale kancodhaa sumai i nuncana manga simbi i rua wetaia soronga sumai, mamudhaakana amembali atosodha. \v 15 Kau kancodhaa sumai tabeana amboore torosu i nuncana simbina soronga sumai, inda amembali atohobuti minaaka i soronga sumai. \v 16 Dhikaia i nuncana soronga sumai manga katongkana bhatu iburiakana tee hukumu idhawuakaku to ingkoo. \p \v 17 Karajaaia katutubhina\f + \fr 25:17 \fr*\fq katutubhina: \fq*\ft Pogau Ibrani \ft*\it kapporeth \it* to 'katutubhina' dhaangia rua maʼana, siitumo 'katutubhina' atawa 'to hapusuaka dosa.' \f* soronga sumai minaaka i bulawa asilii, kaaratena 110 senti tee kaewana 66 senti. \v 18 Karajaaia rua angu patu malaaʼekati kerub\f + \fr 25:18 \fr*\fq kerub: \fq*\ft Malaaʼekati igambaraaka mboomo mahaluku mokopani, gambarana kalangana Aulataʼala tee umbaana. \ft*\f* minaaka i bulawa itutu, tee dhikaakea sumbesumbere patuna malaaʼekati kerub sumai i bhiwina katutubhina soronga sumai. \v 19 Saangu patu malaaʼekati kerub ukarajaaia i tapa weta i kaai tee saanguna i tapa weta i kaana katutubhina soronga sumai. I rua angua patu sumai tabeana amembali saangu tee katutubhina soronga sumai. \v 20 Manga patuna malaaʼekati kerub sumai tabeana aposapoaro i bhawona katutubhina soronga sumai, tee rouna manga apotonto i katutubhi sumai. Rua angua panina minaaka i sala saangu patuna malaaʼekati kerub tabeana atobhakesaka i bhawona katutubhina soronga sumai apoaro i manga panina patuna malaaʼekati kerub mosagaanana, sabutuna atutubhi soronga sumai. \p \v 21 Dhikaia rua angu katongkana bhatu hukumu bheidhawuakaku i ingkoo sumai i nuncana soronga tee pasaakea katutubhi i bhawona. \v 22 I tampa incia sumai Iaku bhekupokawa tee ingkoo, tee minaaka i bhawona katutubhina sorongana bhatu hukumu, i tanga-tangana rua angu kerub sumai, bhekudhawuko manga parintaku to miana Israel." \s1 Meja to Roti Pasombaa \sr 25:23-30 \p \v 23 "Karajaamo saangu meja minaaka i kau akasia kaaratena 88 senti, kaewana 44 senti, tee kalangana 66 senti. \v 24 Lapisia o meja sumai tee bulawa asilii, tee ukarajaakea simpi bulawa i sakaaratea bhiwina. \v 25 Karajaakea satibha dhopi kaewana 7,5 senti i sakaaratea meja sumai tee upasaakea i bhiwina minaaka i bulawa i sakaaratea dhopi sumai. \v 26 Karajaamo pata angu simbi minaaka i bulawa tee pasamea sumai i pata angua tapana aena, i saripina singkuna. \v 27 Manga simbi sumai to ataangi kancodhaana mamudhaakana meja sumai amembali atosodha. \v 28 Kauna kancodhaa sumai tabeana atokarajaa minaaka i kau akasia tee alapisia tee bulawa. \v 29 Karajaamo manga piri tee tampana tunuana dhupa, tee karajaamo uka manga kandea malobu tee manga bhosu to pasombaana uwena angguru. Bhari-bharia kamondona meja sumai tabeana atokarajaa minaaka i bulawa asilii. \v 30 Tee ingkoo tabeana udhika roti pasombaa sumai i bhawona meja mamudhaakana sadia adhaangia i aroaku." \s1 Padamara \sr 25:31-40 \p \v 31 Karajaamo padamara minaaka i bulawa asilii. Aena tee laena tabeana atokarajaa minaaka i bulawa itutu, abhelokiakea tee kamba-kamba tee kancena tee kambana; bhari-bharia sumai tabeana amembali asaangu tee aena tee laena. \v 32 I laena sumai tabeana atokarajaa nama angu o rahana, talu raha i saweta-saweta. \v 33 I saasaangu rahana tabeana atobheloki tee talu angu kamba-kamba badam tee kancena tee kambana. Mboo sumai uka nama angua rahana motuwuna minaaka i laena padamara sumai. \v 34 Sainamo i laena padamara sumai tabeana dhaangia pata angu kabheloki siitumo kamba-kamba badam amondo tee kancena tee kambana. \v 35 I tambena saasaangu rahana sumai tabeana atokarajaaka saangu kance, mboo sumai uka nama angua rahana motiumbana minaaka i laena padamara sumai. \v 36 Saangua padamara sumai, malape manga kancena tee manga rahana tabeana atokarajaa minaaka i satumpo bulawa asilii itutu. \v 37 Karajaamo pitu angu padamara i padamara sumai tee upasea sabutuna o caheana atumpu i aroa. \v 38 Karajaamo kasupina to upekangkiloaka sumbuna padamara tee lonyorona uka minaaka i bulawa asilii. \v 39 Pakemo 35 kilo bulawa asilii to ukarajaa padamara tee bhari-bharia kamondona sumai. \v 40 Jagania mamudhaakana padamara sumai atokarajaa mboomo mopadhana kususuakako i bhawona gunu sii." \c 26 \s1 Kemana KAWASANA OPU \sr 26:1-37 \p \v 1 "Karajaamo Kema Momangkilo\f + \fr 26:1\fr*\fq Kema Momangkilo: \fq*\ft Siitumo kema tampana KAWASANA OPU apokawa tee Musa tee miana Israel kangengena lingkaana manga i tana matuu.\ft*\f* to Iaku sapulu tumpo kae corocoro minaaka i lenan alusu motounte tee manga kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. Tumpumea samia ahalii asokaia i corocoro sumai tee gambarana manga malaaʼekati kerub. \v 2 Bhari-bharia kae corocoro tabeana apokana o kaʼukuruna, kaaratena sapulu rua metere tee kaewana rua metere. \v 3 Ompuakea lima tumpo kae corocoro sabutuna amembali satuwu kae maoge mboomo pangaawa, karajaaia mboo itu uka lima tumpo kae corocoro mosagaanana. \v 4 Karajaaia manga talina kuncina minaaka i kae kakanda i bhiwina rua tumpoa kae corocoro maoge sumai i weta i sambali, \v 5 kabharina 50 talina kuncina i rua tumpoa kae corocoro maoge sumai. Manga talina kunci sumai tabeana aposapoaro. \v 6 Karajaaia 50 kakai bulawa. Kasiimpo, upapoompua rua tumpoa kae corocoro maoge Kema Momangkilo sumai saangu tee mosagaanana. Rua-rua tumpoa sumai atopapoompu mboosii: 50 kakai bulawa minaaka i satumpo kae upapesuaia i nuncana 50 talina kunci i kae mosagaanana mamudhaakana amembali asaangu. \p \v 7 Karajaaia uka sapulu satumpo kae minaaka i buluna bhembe to apamembalia padhana kema to motutubhina Kema Momangkilo. \v 8 Satumpo-satumpo kae corocoro sumai tabeana apokana, kaaratena sapulu talu metere tee kaewana rua metere. \v 9 Ompuakea lima tumpo kae corocoro sabutuna amembali kae maoge mboomo pangaawa, tee akarajaakea nama tumpo kae mosagaanana mboo sumai uka. Kaompu i nama anguna tabeana atolupi amembali rua kaompu i aroana kema sumai. \v 10 Pasaakea 50 talina kunci i bhiwina kae corocoro maoge mobhaa-bhaana tee 50 talina kunci i bhiwina kae corocoro maoge i tapana saanguna. \v 11 Karajaakea uka 50 kakai minaaka i tambaga, kasiimpo papesuaakea manga kakai sumai i nuncana manga talina kuncina i saao, sabutuna o Kema Momangkilo apoompu amembali asaangu. \v 12 Taroakea sagaa minaaka i kae corocoro mokolabhina akaloe-loe i talikuna Kema Momangkilo mamudhaakana atutubhia. \v 13 Sainamo sumbesumbere i bhiwina Kema Momangkilo, siitumo i rua bhiwina tabeana dhaangia tee labhina akaloe-loe kaewana 50 senti mamudhaakana atutubhia. \v 14 Tee uka, karajaakea padhana katutubhina Kema Momangkilo minaaka i kulina dumba umane motowaranaai maleʼi. Karajaakea uka padha minaaka i kulina lumba-lumba to atutubhiaka katutubhina kema motokarajaana minaaka i kulina dumba umane sumai. \p \v 15 Karajaakea manga toora makate minaaka i kau akasia to manga toorana Kema Momangkilo. \v 16 Sumbesumbere toora kaaratena 4,5 metere tee kaewana 66 senti. \v 17 Sapale-sapale toora tabeana dhaangia rua angu kapaso, mopapoompuna manga toora saangu tee kalempesina. Karajaakea giu incia sumai to bhari-bharia toorana Kema Momangkilo. \v 18 Karajaakea 20 pale toora to bhiwina i weta i salatana Kema Momangkilo \v 19 tee karajaaia 40 angu kalempesi pera to apasaakea i tambena 20 pale toora sumai to sandina: rua angu kalempesi i tambena bhari-bharia toora, sumbesumbere to rua kapaso i tambena toora sumai. \v 20 Karajaakea 20 pale toora to weta i napa i Kema Momangkilo, \v 21 amondo tee 40 angu kalempesina perana, rua angu kalempesi i tambena sumbesumbere toora. \v 22 To weta i talikuna Kema Momangkilo, sumaimo i weta i bhara, karajaakea nama pale toora. \v 23 Tee mboo sumai uka karajaakea rua pale toora to singkuna Kema Momangkilo i weta i talikuna. \v 24 Manga toora sumai tabeana upapoompua minaaka i weta i tambe sakawana i bhawo, tee ubhokeakea simbi. Tee mboo sumai uka tabeana ukarajaakea i rua angua singkuna sumai. \v 25 Jadi, tabeana dhaangia walu pale toora tee 16 angu kalempesina perana, rua angu kalempesi i tambena saangu toora to sandina. \p \v 26 Karajaakea uka manga kau lelea minaaka i kau akasia: lima pale to manga toora i weta i sawetana Kema Momangkilo, \v 27 lima pale to i weta mosagaanana, tee lima pale to i talikuna Kema Momangkilo, siitumo i weta i bhara. \v 28 Kau lelea i tanga-tangana toora sumai tabeana atopasa minaaka i tapa saangu akawa i tapa sagaanana, kalangana satanga toorana sumai. \v 29 Lapisiakea manga toorana tee uka kau leleana Kema Momangkilo tee bulawa, tee karajaakea manga simbi minaaka i bulawa to tampana papesuaana manga kau leleana sumai. \v 30 Pakaromea Kema Momangkilo sumai mboomo haejati isusuakaku i ingkoo i bhawona gunu sii. \p \v 31 Tumpumea manga mia akarajaa corocoro minaaka i kae lenan alusu motounte tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. Kasiimpo tumpumea samia ahalii asokaia i corocoro sumai tee gambarana manga malaaʼekati kerub. \v 32 Loeakea corocoro sumai i pata pale ariina minaaka i kau akasia motolapisiakana tee bulawa, tee ipasa tee manga kakai bulawa. Manga ariina sumai tabeana ataangia i bhawona pata kalempesi perana. \v 33 Loeakea corocoro sumai i kakai, kasiimpo papesuaia Soronga Pojanjia mokoantona katongkana hukumu i talikuna corocoro sumai. Corocoro sumai apapogaa Kamara Momangkilo minaaka i Kamara Momangkilo Mpuu. \v 34 I nuncana Kamara Momangkilo Mpuu sumai dhikaia katutubhina Soronga Pojanjia i bhawona sorongana. \v 35 Dhikaia meja pasombaa i sambalina corocoro sumai, i weta i napa i nuncana Kema Momangkilo. Dhikaia uka padamara i weta i salata i nuncana Kema Momangkilo, apoaro tee meja sumai. \p \v 36 Ingkoo tabeana ukarajaakea uka corocoro to bhambana Kema Momangkilo sumai minaaka i kae lenan alusu motounte tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. Kasiimpo ubhelokiakea kasokai. \v 37 Kasiimpo, karajaakea lima pale arii minaaka i kau akasia to corocoro sumai tee lapisiakea tee bulawa. Karajaakea uka manga kakaina minaaka i bulawa, tee laliakea lima kalempesi minaaka i tambaga to kataangina manga ariina sumai. \c 27 \s1 Tampa Tunuana Kurubani \sr 27:1-8 \p \v 1 Karajaakea tampa tunuana kurubani minaaka i kau akasia modelena patawala pata singku kaaratena 2,2 metere, kaewana 2,2 metere, tee kalangana 1,3 metere. \v 2 Ingkoo tabeana utumpu mia akarajaakea manga tanduna i pata angua singkuna. Manga tanduna sumai tabeana asaangu o bhanguna tee tampana tunuana kurubani sumai. Bhari-bharia sumai tabeana atolapisiaka tee tambaga. \v 3 Karajaakea uka manga parakakasi mboo manga kawali tampana rombusakaana ngawuna, manga kagigisina poluka to apekangkilo tampana tunuana kurubani, manga mangkona to alaliaka manga giu isumpu to pasombaana i bhawona tampa tunuana kurubani, manga garupuuna, tee manga poluka to dhingkanana weona waa, bhari-bharia minaaka i tambaga. \v 4 Karajaakea tarali, siitumo jala-jala minaaka i tambaga to tampana tunuana kurubani sumai. Kasiimpo karajaakea pata angu simbi tambaga tee pasaakamea i pata angua singkuna jala-jala sumai. \v 5 Pasaakamea jala-jala\f + \fr 27:5 \fr*\fq jala-jala: \fq*\ft Aipomo faʼedana jala-jala sumai to apasangku weona waa mamudhaakana ngalu atowiia sainamo ngawuna amembali amandawu i tana, mboomo mia atunu ikane.\ft*\f* sumai i tambe i bhiwina tampana tunuana kurubani, pepuu minaaka i weta i tambe, sampe jala-jala sumai satanga kalangana tampana tunuana kurubani sumai. \v 6 Karajaakamea rua angu kancodhaa minaaka i kau akasia to tampana tunuana kurubani sumai, kasiimpo lapisia tee tambaga. \v 7 Papesuaia manga kau kancodhaana i nuncana manga simbi i saao mamudhaakana manga kau kancodhaana sumai adhaangia i rua wetaia bhiwina tampana tunuana kurubani sumai wakutuuna manga mia asodhaaia. \v 8 Tampana tunuana kurubani sumai ukarajaaia minaaka i dhopi, modelena akolonco, mboo haejati isusuakaku to ingkoo i bhawona gunu sumai. \s1 To Tanalapa Kemana KAWASANA OPU \sr 27:9-19 \p \v 9 KAWASANA OPU apogau uka, "Tumpumea manga mia akarajaa corocoro to abulilingiaka tanalapa i saripina Kema Momangkilo. Corocoro sumai tabeana atokarajaa minaaka i kae lenan alusu motounte. Tondongia o bhiwina i weta i salata i tanalapa sumai tee corocoro kaaratena 44 metere. \v 10 Tabeana dhaangia 20 pale ariina to aloeaka corocoro sumai tee 20 angu kalempesina, bhari-bharia minaaka i tambaga. Sainamo manga kakai i ariina tee manga papokawaana tabeana minaaka i pera. \v 11 Karajaakea mboo sumai uka i weta i napa i tanalapa sumai. Bhakesakaakea kae corocoro kaaratena 44 metere, loeakea to 20 pale arii tee 20 kalempesina, bhari-bharia minaaka i tambaga, maka manga kakai i arii tee papokawaana tabeana minaaka i pera. \v 12 Kaewana bhiwina weta i bhara, bhakesakaakea kae corocoro kaaratena 22 metere, aloeaka corocoro sumai i sapulu pale arii tee sapulu angu kalempesina. \v 13 Kaewana tidhana weta i timbu 22 metere uka. \v 14-15 I weta i timbu i tanalapa sumai, i saripina i kaai tee i kaana tampana bhambana lawa, kaaratena corocoro sumbesumbere 6,6 metere. Loeakea sumbesumbere corocoro sumai i talu pale arii i talu angu kalempesina. \v 16 Sainamo to bhambana lawa i weta i timbu i tanalapa, tumpumea manga miana akarajaakea corocoro kaaratena 9 metere minaaka i kae lenan alusu motounte, itanuna tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, tee abhelokiakea kasokai. Corocoro sumai tabeana aloeakea i pata pale arii i pata angua kalempesina. \v 17 Bhari-bharia arii i saangua tanalapa sumai tabeana apapokawea tee manga papokawaana pera. Manga kakaina uka tabeana minaaka i pera to aloeaka corocoro sumai, sainamo manga kalempesina minaaka i tambaga. \v 18 Kaaratena tanalapa sumai tabeana 44 metere, kaewana 22 metere, tee kalangana 2,2 metere, tee pagalana kae lenan alusu motounte, tee manga kalempesina minaaka i tambaga. \v 19 Bhari-bharia parakakasina Kema Momangkilo to faraluuna ibaadati, bhari-bharia patona, tee bhari-bharia patona tanalapa sumai, tabeana atokarajaa minaaka i tambaga. \s1 Mina to Sulu \sr 27:20-21 \p \v 20 KAWASANA OPU apogau i Musa, "Parintaakea miana Israel abhawaakako mina zaitun moʼasiliina mpuu to mopekainawana mamudhaakana sulu sadiamo arore torosu. \v 21 I nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, Harun tee manga anana umane tabeana moʼurusuna sulu sumai i aroana corocoro mopapogaana Tampa Momangkilo minaaka i Tampa Momangkilo Mpuu, i tampana to adhika Soronga Pojanjia. Manga incia atanggojawapu to ajagani manga sulu mamudhaakana sadia arore torosu samalo-samalo iwe sumai, i aroana umbaaku. Manga miana Israel tabeana ataʼatia katotapu incia sii to saʼumurua." \c 28 \s1 To Pakeana Imamu \sr 28:1-43 \p \v 1 KAWASANA OPU adhawu parinta i Musa, "Tumpumo mia abhawa Harun, tee manga anana umane, Nadab, Abihu, Eleazar, tee Itamar, i ingkoo. Manga incia sii padhamo kupilia minaaka i tanga-tangana miana Israel to amembali manga imamuku molaianiaku. \v 2 Tumpumea manga mia akarajaa pakea mangada hususu to Harun tee alaenga apakanea to amembali imamu maoge. \v 3 Iaku padhamo kudhawuaka kaʼahalii i pia-pia mia. Tumpumea manga incia akarajaa pakea to Harun, tee mboo sumai, ingkoo umembali uhususuaka incia to amembali imamu maoge to Iaku. \v 4 Siimo tabeana o pakea ikarajaana manga incia: katutubhina bada, bhaju efod, juba maarate, bhaju maarate i nunca isokai, surubani, tee kabhokena tanga minaaka i kae maarate. Manga pakea hususu sumai tabeana akarajaaia manga to Harun, o akamu, tee manga anana umane, tabeana apakanea manga i wakutuuna alaianiaku kumembali imamu. \v 5 To akarajaa manga pakea sumai, manga incia tabeana apakeakea kambari bulawa tee lenan alusu, tee manga kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. \s1 Bhaju Efod \p \v 6 Manga incia tabeana akarajaa bhaju efod minaaka i kae lenan alusu motounte. Kasiimpo bhaju efod sumai asokaia tee kambari waranaa bulawa, kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. \v 7 I bhaju efod sumai tabeana asorumbaakea rua tali katutubhina awaa mopoompuna i rua angu tapana mamudhaakana bhaju efod sumai apoompu. \v 8 Kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki sumai tabeana apokana atokarajaa tee bhaju efod sumai, siitumo minaaka i kambari bulawa, kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa tee lenan alusu motountena kambarina. \v 9 Alamo rua angu bhatu tundu isarongiaka krisopras tee ubhelokiakea sarona sapulu rua miaia anana Israel i rua angua bhatu sumai. \v 10 Bhelokiakea nama saro i saangu bhatu tundu, tee nama sarona uka i bhatu tundu mosagaanana, minaaka i sarona tumpe sakawana i sarona kaepu. \v 11 Bhelokiakea sarona manga anana Israel i rua angua bhatu tundu sumai mboomo pande tundu mobhelokina capu, kasiimpo bhewengiakea bhatu tundu sumai tee kabhoke bulawa. \v 12 Dhikamea rua angua bhatu tundu sumai i rua angua katutubhina awaana bhaju efod to tundu kaudhania to audhaniaka manga anana Israel. Harun tabeana abhawa sarona manga incia i aroana KAWASANA OPU i rua angua katutubhina awaana to tanda kaudhania. \v 13 Karajaakea o kabhoke minaaka i bulawa \v 14 tee rua ramba rante minaaka i bulawa asilii, apiia mboomo rabuta. Padha incia sumai, rambana rante motopii sumai abhokeakea tee tundu i saao. \s2 Katutubhina bada \p \v 15 Karajaaia katutubhina bada to apogauaka kabhotuki, alaloi limana samia ahalii. Katutubhina bada sumai tabeana akarajaaia mboomo giuna bhaju efod, siitumo minaaka i bulawa, kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, tee lenan alusu motounte. \v 16 Modelena tabeana pata wala pata singku, apotapi rua lapi, 22 senti kaaratena tee kaewana. \v 17 Pasaakea i katutubhina bada sumai pata tala tundu mopojejerena. Tala bhaa-bhaana akarajaaia minaaka i bhatu aki maleʼi, topas, tee zamrud. \v 18 I tala rua anguna akarajaaia minaaka i bhatu pirus kakanda, nilam tee yinta. \v 19 I tala talu anguna akarajaaia minaaka i bhatu lazuardi, aki maputi, tee bhatu kecubung. \v 20 Sainamo tala pata anguna akarajaaia minaaka i bhatu tundu pirus, krisopras, tee giok. Bhari-bharia sumai tabeana abhewengiakea tee kabhoke bulawa. \v 21 Bhari-bharia bhatu tundu sumai tabeana sapulu rua angu mboomo kabharina sarona anana Israel. Saangu-saangu bhatu sumai tabeana abhelokia mboomo capu tee sarona sala saangu minaaka i sapulu rua angu lipu sumai. \p \v 22 To katutubhina bada sumai tumpua o mia akarajaakea uka rua ramba rante bulawa asilii o bhanguna mboomo tali ipii. \v 23 Karajaakea uka rua angu simbi minaaka i bulawa, kasiimpo pasaakea i rua angua tapana katutubhina bada sumai. \v 24 Kasiimpo, apaompuakea rua ramba rante bulawa sumai i rua angua simbi sumai. \v 25 I rua angua tapana mosagaanana minaaka i rua ramba rante motounte sumai tabeana upasaakea i rua angua simbina kabhokena tundu i saao mamudhaakana rua angua atopasa i manga kabhokena awaana bhaju efod i weta i aroa. \v 26 Tumpumea manga incia akarajaa uka rua angu simbi bulawa tee apasaakea i rua angua tapana katutubhina bada i kalapina i weta i nunca mopoarona tee bhaju efod. \v 27 Karajaakea uka rua angu simbi bulawa tee pasaakea i rua angua katutubhina awaana bhaju efod sumai i weta i tambe, i aroana, i saripina kaompuna, i bhawona kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki. \v 28 Simbi i katutubhina bada sumai tabeana abhokea i simbina bhaju efod tee tali waranaa kakanda, mamudhaakana katutubhina bada sumai sadhaadhaa i bhawona kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki tee inda atorambasaka minaaka i bhaju efod sumai. \v 29 Wakutuuna Harun apesua i Tampa Momangkilo, incia tabeana abhawa sarona manga lipuna Israel motobheloki i bhawona bhakena, siitumo i bhawona katutubhina badana to apogauaka kabhotuki, mamudhaakana Iaku, KAWASANA OPU, sadia kuudhani uumatiku. \v 30 Tumpumo mia to adhika Urim tee Tumim\f + \fr 28:30\fr*\fq Urim tee Tumim: \fq*\ft Rua angu bara momangkilo apakanaakea i bhaju efod imamu maoge tee atopake to amatauaka kapeeluna Aulataʼala.\ft*\f* i nuncana katutubhina bada, sabutuna Harun sadia abhawea i bhawona bhakena ande incia aumba apoaro i Iaku. Incia bheapake Urim tee Tumim sumai mamudhaakana amataua opea ipeeluku to lipuna Israel." \s2 Pakeana Imamu Sagaanana \p \v 31 KAWASANA OPU aparinta Musa, "Tumpumo mia akarajaa juba maarate to apakea Harun i tambena bhaju efod. Manga incia tabeana akarajaaia saangua minaaka i kae waranaa kakanda. \v 32 Juba sumai tabeana akobhalo i tanga-tangana to apapesuaaka bhaana. Manga incia tabeana asorumba bhiwina kae itanu i bhiwina bhalo sumai, mamudhaakana kaena inda amabhenci. \v 33 I saangua tapana i weta i tambena juba sumai karajaakea kabheloki mboomo bhakena dalima minaaka i kambari kakanda, wungu tee maleʼi matuʼa tee nggiri-nggiri bulawa i tanga-tangana i saangu-saangu bhakena dalima sumai. \v 34 Pasaakamea mboo sii: saangu nggiri-nggiri bulawa, saangu bhakena dalima, kasiimpo saangu nggiri-nggiri bulawa uka apapoosea tee saangu bhakena dalima, mboo sumai tee mosagaanana i tapana juba sumai. \v 35 Harun tabeana apake juba sumai wakutuuna incia akapalai ibaadati sababuna inciamo Imamu Maoge. Wakutuuna incia apesua i nuncana Tampa Momangkilo to apoaro i Iaku tee wakutuuna incia alimba, manga nggiri-nggiri maidhiidhi i jubana sumai tabeana atorango, mamudhaakana incia inda amate. \p \v 36 Ingkoo uka tabeana utumpu mia akarajaa pita minaaka i bulawa asilii tee abhelokiakea tee manga pogau incia sii, "Mangkilo to KAWASANA OPU" i bhawona. \v 37 Ingkoo tabeana uala tali kakanda tee ubhokeakea pita bulawa sii i weta i aroa surubanina Harun. \v 38 Harun tabeana sadia apakanea i bhawona rouna. Sii bheasusuaka ande incia atanggojawapu to bhari-bharia dosa ipewauna manga lipuna Israel wakutuuna manga incia adhawuaka pasombaa mangkilo to Iaku, tee Iaku bhekutarimaia pasombaana sumai. \p \v 39 Tumpumea manga mia apake kambari lenan alusu to atanu bhaju maarate i nunca tee surubanina Harun. Kabhokena tangana tabeana atosokai tee gambara i bhawona. \v 40 Karajaa uka pia-pia tuwu bhaju maarate i nunca, kabhokena tangana, tee surubani to manga anana umane Harun. Giu incia sii bheapamembali manga incia atohoromati. \v 41 Bhari-bharia sumai tabeana upakanaakea to Harun tee manga anana. Kasiimpo, tabeana umina-minaikia manga, ulantia, tee upekangkiloa mamudhaakana manga incia amembali imamu tee amembali alaianiaku. \p \v 42 Karajaakea sala to manga incia minaaka i kae lenan to atutubhiaka auratina. Sala sumai tabeana o kaaratena minaaka i tanga sakawana i paa. \v 43 Harun tee manga anana umane tabeana sadia apakea o pakea incia sumai wakutuuna apesua i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala atawa aumba i tampana tunuana kurubani to asambahea tee amembali imamu i Tampa Momangkilo, mamudhaakana manga incia inda aumbaaka kasalaha to karona samia, kasiimpo amate. Sumaimo katotapu motopake saʼumurua to incia tee siwuluna naile itu. \c 29 \s1 To Lantiana Imamu Harun tee Manga Anana \sr 29:1-37 \p \v 1 Siimo tabeana ipewaumu to upekangkiloaka Harun tee manga anana mamudhaakana manga incia akarajaa tugasina to amembali imamu to Iaku. Alamo sambaa sapi umane mangura tee rua mbaa dumba umane inda tee balacina. \v 2 Alamo roti inda mokoragi, hole-hole inda mokoragi motojalona tee mina zaitun, tee hole-hole manipi inda mokoragi ijampuaka mina zaitun uka. Bhari-bharia sumai tabeana ukarajaaia minaaka i tarigu momalape. \v 3 Dhikaia bhari-bharia i nuncana bhaki, kasiimpo pasombaakea apobhawa tee sapi umane tee rua mbaa dumba umane sumai. \p \v 4 Kasiimpo tumpumea Harun tee manga anana aumba i bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee bhahomea manga tee uwe. \v 5 Kasiimpo, alamea pakea imamu sumai tee upakanaakea i Harun bhaju maarate i nunca, juba maarate i tambena bhaju efod, bhaju efod, tee katutubhina bada. Bhokea pekatangka bhaju efod sumai i badana tee kabhokena tangana efod. \v 6 Pakanaakea surubani i bhaana tee bheweiakea pita bulawa mangkilo motobheloki i surubani sumai. \v 7 Kasiimpo, alamo mina idhupai to ibaadati, laliakea i bhawona bhaana, tee mina-minaikia incia. \v 8 Sapadhana incia sumai, bhawea manga anana pekakasu tee upakanaakea bhaju maarate i nunca sumai i manga incia. \v 9 Bhokeakea kabhokena tanga, siitumo i Harun tee manga anana, tee bheweiakea surubani i bhaana manga. Mboomo sumai tabeana ulanti Harun tee manga anana. Manga incia tee manga siwuluna bheamembali imamu molaianiaku to saʼumurua. \p \v 10 Sapadhana incia sumai, bhawamea sapi umane i saao i aroana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, kasiimpo Harun tee manga anana tabeana adhika limana i bhawona bhaana sapi umane sumai. \v 11 Sumbelemea sapi umane i aroana KAWASANA OPU, i aroana bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala. \v 12 Kasiimpomo, alea sagaa minaaka i raana sapi umane sumai tee ujampuakea tee kauna limamu i manga tanduna i tampana tunuana kurubani. Laliakea bhari-bharia raa bhilaana i weta i tambena tampana tunuana kurubani sumai. \v 13 Sapadhana incia sumai, alamo bhari-bharia tabhana motutubhina antona kompona, tapana atena, tee rua mbalia bhaana dhadhina tee tabhana, kasiimpo tunua bhari-bharia i bhawona tampana tunuana kurubani. \v 14 Maka o dagina sapi umane sumai, kulina, tee karombuna tabeana utunua upepadhaaia i sambalina pokemaa. Siitumo kurubani to ahapusuaka dosana manga imamu. \p \v 15 Kasiimpomo alamo sambaa minaaka i dumba umane sumai. Harun tee manga anana tabeana adhika limana manga i bhawona bhaana dumba umane sumai. \v 16 Sumbelea dumba umane sumai, alea raana, tee pasikiakea i pata singkuna tampana tunuana kurubani sumai. \v 17 Tumpomo dumba umane sumai pamembalia pia-pia katumpo. Bhanuia antona kompona tee aena, kasiimpo dhikaia bhari-bharia sumai i bhawona bhaana tee manga katumpona sagaanana. \v 18 Tunua bhari-bharia dumba umane sumai i bhawona tampana tunuana kurubani. Siitumo kurubani itunu motopasombaakana i KAWASANA OPU, momawonduna bhouna i aroana KAWASANA OPU. \p \v 19 Sapadhana incia sumai, alamo sambaapo uka dumba umane, kasiimpo Harun tee manga anana tabeana adhika limana i bhawona bhaana dumba umane sumai. \v 20 Sumbelea dumba umane sumai, alea sagaa minaaka i raana, tee ujampuakea i tawana talinga kaanana Harun tee manga anana, tee uka i ngangaogena lima kaanana manga tee i ngangaogena ae kaanana. Bhilaana raa sumai tabeana upasikiakea i saangua tampana tunuana kurubani. \v 21 Kasiimpo alamo saidhe o raana minaaka i tampana tunuana kurubani sumai jaloa tee mina idhupai to ibaadati. Kasiimpo pasikiakea i Harun tee manga anana tee pakeana manga incia uka. Tee mboo sumai, Harun, manga anana, tee pakeana bheamembali amangkilo to Iaku. \p \v 22 Minaaka i dumba umane sumai alea uka tabhana, lencina momalompona, tabhana motutubhina antona kompona, tapana atena, rua mbalia bhaana dhadhina tee tabhana, tee paa kaanana roonamo dumba sumai satotuuna dumba umane kurubani to lantiana manga imamu. \v 23 Minaaka i bhaki mokoantona roti inda mokoragi i aroana KAWASANA OPU alamo uka satumpo roti, satumpo hole-hole minaaka i roti motojalona tee mina, tee satumpo hole-hole manipi. \v 24 Dhikaia bhari-bharia sumai i randana limana Harun tee manga anana. Kasiimpo manga incia tabeana aangkea bhari-bharia kinande sumai i bhawo to asusuakea ande bhari-bharia sumai adhawuakea to Iaku. \v 25 Kasiimpo alamea bhari-bharia minaaka i limana manga incia tee tunua i bhawona tampana tunuana kurubani, siitumo i bhawona kurubani tunua, to kurubani mototunu, momawonduna bhouna i aroana KAWASANA OPU. \v 26 Sapadhana sumai, alamea randana minaaka i dumba umane kurubani lantiana Harun tee ususuakea i aroana KAWASANA OPU to pasombaa isusuakana. Tee siitumo dhawumu to kinandemu. \p \v 27 Pekangkiloa randana pasombaa isusuakana tee paana pasombaa hususu isusuakana i saao minaaka i dumba umane kurubani lantiana Harun tee manga anana. \v 28 Bhari-bharia sumai amembali dhawuna Harun tee manga anana saʼumurua minaaka i miana Israel, roonamo sumai o pasombaa hususu. Sabutuna tabeana amembali pasombaa hususu minaaka i miana Israel ialana minaaka i kurubani pomalapena manga. Siitumo pasombaa isusuaka to KAWASANA OPU. \p \v 29 Pakeana Harun momangkilona sumai tabeana amembali tinaurakana manga siwuluna naile itu. Manga incia tabeana apakea i wakutuuna atominaki tee atolanti. \v 30 O anana mobholosia to amembali imamu tabeana apakea kangenge pitu eo wakutuuna incia apesua i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala to apadhaangia ibaadati i Tampa Mangkilo. \p \v 31 Alamo dumba umane kurubani lantiana Harun i saao tee nasua dagina i saangu tampa momangkilo. \v 32 Harun tee manga anana tabeana akande dagina dumba umane sumai tee roti modhaangiana i nuncana bhaki sumai i aroana bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala. \v 33 Opea mopadhana ipakena to ahapusu dosana i wakutuuna manga incia atolanti tee atopekangkilo tabeana akandea manga. Mia mosagaanana inda amembali akandea roonamo bhari-bharia sumai amangkilo. \v 34 Ande i dagina kurubani lantia atawa i roti sumai dhaangia tee labhina sakawana saeona, tunua pepadhaaia bhilaana sumai tee bholi ukandea, roonamo bhari-bharia sumai amangkilo. \v 35 Mboo sumaimo tabeana upewaua to Harun tee manga anana mboomo bhari-bharia iparintaakaku to ingkoo. Pitu eo kangengena tabeana ulanti manga incia. \p \v 36 Saeo-saeo sumbelemo sambaa sapi umane amembali kurubani kahapusuna dosa to upadhaangia pomalape. Pekangkiloa uka tampana tunuana kurubani tee padhaangiaia pomalape to tampana sumai, kasiimpo minakia tampana tunuana kurubani sumai mamudhaakana amangkilo. \v 37 Padhaangiaia pitu eo kangengena, sabutuna o tampana tunuana kurubani sumai bheamembali amangkilo mpuu, tee mboo sumai incema uka modhingkuna tampana tunuana kurubani sumai bheamembali amangkilo." \s1 Kurubani Saeona tee Kurubani Konowia \sr 29:38-46 \p \v 38 "Saeo-saeo to saʼumurua ingkoo tabeana upasombaaka rua mbaa anana dumba mokoʼumuruna satao i bhawona tampana tunuana kurubani sumai. \v 39 Sambaa to pasombaa saeona, tee sambaana uka to pasombaa wakutuu magaribi. \v 40 To anana dumba ipasombaaka saeona, tabeana atokurubaniaka tee sakilo tarigu momalapena mpuu ajaloakea tee salitere mina zaitun asilii. Tee uka laliakea salitere uwena angguru. \v 41 Sainamo to anana dumba pasombaa i wakutuuna magaribi tabeana atokurubaniaka tee cara mopokana, tee tarigu, mina zaitun tee uwena angguruna. Siitumo kurubani itunu motopasombaakana i KAWASANA OPU, momawonduna bhouna i aroana KAWASANA OPU. \p \v 42 Mboo sumai saʼumurua, pasombaakea saeo-saeo kurubani tunua sumai i aroana KAWASANA OPU, i aroana bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala. Iwe sumai Iaku bhekupokawa tee ingkomiu, mamudhaakana kufirimani i ingkoo. \v 43 Iwe sumai uka bhekupokawa tee miana Israel tee kamuliangiku bhekupekangkilo tampana sumai. \p \v 44 Iaku bhekupekangkilo Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee tampana tunuana kurubani sumai. Harun tee manga anana uka bhekupekangkiloa mamudhaakana manga incia amembali akarajaa tugasina imamu to Iaku. \v 45 Iaku bhekumboore i tanga-tangana miana Israel, tee bhekumembali Aulataʼalana manga. \v 46 Sumaimo manga incia bheamataua ande Iakumo KAWASANA OPU, Aulataʼalana manga, mobhawana manga incia alimba minaaka i Tana Mesir, mamudhaakana amembali kumboore i tanga-tangana manga incia. Iakumo KAWASANA OPU, Aulataʼalana manga. \c 30 \s1 Tampana Tunuana Dhupa \sr 30:1-10 \p \v 1 "Karajaaia tampana minaaka i kau akasia to tunuana dhupa. \v 2 Modelena tampa sumai pata wala pata singku, kaaratena tee kaewana 45 senti, tee kalangana 90 senti. Manga tanduna tabeana amembali asaangu tee tampana tunuana dhupa sumai. \v 3 Lapisiakea tee bulawa asilii, malape i bhiwina i bhawo, manga bhiwina sakaaratea tee manga tanduna, kasiimpo karajaakea simpina tee bulawa sakaaratea. \v 4 I tambena simpi sumai karajaakea sumbe-sumbere rua mata simbi bulawa i rangkana kau i kaai tee i kaana. Rua pale kancodhaana bheapapesuaia i bhalona manga simbi sumai, mamudhaakana tee kancodhaa incia sumai o tampana tunuana dhupa amembali atosodha. \v 5 Manga kancodhaana tabeana ukarajaaia minaaka i kau akasia tee ulapisiakea bulawa. \v 6 Dhikaia tampana tunuana dhupa sumai i aroana corocoro i bhawona Soronga Pojanjia, i aroana katutubhina sorongana sumaimo tampana to ahapusuaka dosa modhaangiana i bhawona rua katongkana bhatu mokoantona hukumu sumai, i tampaku bhekupokawaakako. \p \v 7 Saeo-saeo, wakutuuna Harun apekangkilo manga padamara, incia tabeana atunu dhupa mawondu i bhawona tampana tunuana dhupa sumai. \v 8 Harun tabeana atunu dhupa mawondu sumai sampearopo uka i wakutuuna incia atunu manga padamara i wakutuuna asoomo eo. Giu incia sumai tabeana ingkomiu ukarajaaia sadia i aroana KAWASANA OPU saʼumurua. \v 9 Bholi upasombaaka i bhawona dhupa mosagaanana, kurubani tunua atawa o pasombaa tarigu, tee bholi ulaliaka pasombaa giuna isumpu i bhawona. \v 10 Satao sampearo o Harun tabeana apadhaangia to ahapusuaka dosana to tampana tunuana dhupa sumai tee raana kurubani mohapusuna dosa mobhawana kalape tee Aulataʼala i manga tanduna. Giu incia sumai tabeana atopewau satao sampearo saʼumurua. Roonamo tampana tunua dhupa sumai satotuuna o bara momangkilo mpuu to KAWASANA OPU." \s1 Balasitee to Kemana Pokawaana tee Aulataʼala \sr 30:11-16 \p \v 11 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 12 "Wakutuuna atopadhaangia gagariana raʼeatina miana Israel, bhari-bharia umane tabeana apomea doina katolosi i Iaku to karona mamudhaakana incia inda akangkanaia balaa wakutuuna gagariana raʼeati sumai atopadhaangia. \v 13 Bhari-bharia mia motogagari sumai tabeana apomea doi mboomo katamona ipatotapuaka i Kema Momangkilo, siitumo satanga syikal (katamona syikal sumai sapulu haramu). Bhari-bharia mia tabeana apomea mboomo kabharina doi sumai to pasombaa i Iaku. \v 14 Bhari-bharia mia mokoʼumuruna alabhi 20 tao tabeana atogagari, tee manga incia tabeana apomea mboomo kabharina doi ipasombaaka hususu to KAWASANA OPU. \v 15 Wakutuuna ingkomiu udhawu pasombaa hususu sumai i KAWASANA OPU to mohapusuna dosamiu tee Incia, mia morangkaea bholi apasombaaka akolabhi minaaka i satanga syikal sumai tee mia momisikini bholi apasombaaka akura minaaka i kabhari incia sumai. \v 16 Enea o doi to mohapusuna dosamiu sumai minaaka i miana Israel tee upakea to ibaadati i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala mamudhaakana o giu incia sumai amembali tanda kaudhania to i aroaku, ande ingkomiu padhamo upomea doina katolosi to karomiu. \s1 Palangga Maoge to Tampana Kapebhahoka \sr 30:17-21 \p \v 17 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 18 "Karajaamo saangu palangga maoge to pekangkiloana lima tee ae tee kalempesina minaaka i tambaga. Dhikaia o palangga sumai i tanga-tangana Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee tampana tunuana kurubani, tee laliakea uwe i nuncana. \v 19 Iwe sumaimo Harun tee manga anana tabeana abhanui limana tee aena manga. \v 20 Indapo manga incia apesua i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, manga incia tabeana abhanui limana tee aena tee uwe mamudhaakana manga inda amate. Mboomo uka ande manga incia aumba i tampana tunuana kurubani to apadhaangia ibaadati tee atunu kurubani to KAWASANA OPU, \v 21 manga incia tabeana abhanui limana tee aena, mamudhaakana manga inda amate. Katotapu incia sumai atopake saʼumurua to Harun tee manga siwuluna." \s1 Mina Idhupai Momangkilo to Ibaadati \sr 30:22-33 \p \v 22 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 23 "Alamo manga rampa momalapena mpuu: damar mawondu mokouwe nama kilo, kayu manis talu kilo, tee talu kilo kau mawondu. \v 24 Alamo uka kayu manis akasia nama kilo, bhari-bharia atotimbangi tee apakeakea timbanga motopakena i nuncana Kema Momangkilo, tee ranganiakea mina zaitun pata litere. \v 25 Minaaka i bhari-bharia sumai karajaaia mina idhupai momangkilo, siitumo saangu kajalo molaengana ihasiliakana pande rampa. Kajalo incia sumai tabeana amembali mina idhupai momangkilo. \p \v 26 Tee kajalo incia sumai uminaikia o Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee Soronga Pojanjia, \v 27 meja tee sagala parakakasina, padamara tee sagala parakakasina, tampana tunuana dhupa, \v 28 tampana pasombaana kurubani tunua tee sagala parakakasina, tee palangga kapebhahoka tee kalempesina. \v 29 Pekangkiloa bhari-bharia sumai, sakawana amangkilo mpuu. Opeapo uka modhingkua bheamangkilo. \v 30 Minakia o Harun tee manga anana tee upekangkiloa manga mamudhaakana amembali akarajaa karajaana amembali imamu to Iaku. \p \v 31 Pogauakea i miana Israel mboo sii, 'Siimo mina idhupai momangkilo to Iaku i tanga-tangamiu saʼumurua. \v 32 Bholi ulaliakea o mina sumai i badana mia mosagaanana ande mencuana imamu tee bholi uka ukarajaa mina mopokanana kajalona. Mina sumai amangkilo tee tabeana uabhia o giu momangkilo. \v 33 Mia mokarajaana kajalona mina mboo sii atawa ajampuakea i mia inda momembalina imamu tabeana atopadhencu minaaka i tanga-tangana lipuna.' " \s1 Dhupa Momangkilo \sr 30:34-38 \p \v 34 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Alamea manga rampa momawondu, siitumo polona damar mawondu, kulina kamatuu, tee rasamala, tee uka dhupa moʼasilii, sumbesumbere apokana o kabharina. \v 35 Minaaka i bhari-bharia sumai karajaamo dhupa ijalo mboomo ikarajaana samia pande mojalona manga rampa, kasiimpo garaia. Dhupa sumai tabeana sadhaadhaana aʼasilii tee amangkilo. \v 36 Tutumea pekaʼalusua sagaa minaaka i dhupa ijalo sumai tee udhikaia i aroana tampana Soronga Pojanjia i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, tampaku bhekupokawa tee ingkoo. Dhupa itutu tee kajalo moʼalusu sumai tabeana uabhia amangkilo mpuu. \v 37 Bholi sampeampearo ukarajaa kajalona dhupa mboo sumai to karomu samia. Ingkoo tabeana uabhia mboo saangu giu momangkilo to KAWASANA OPU. \v 38 Mia mokarajaana dhupa mboo sumai to abhou bhouna, tabeana atopadhencu minaaka i lipuna." \c 31 \s1 Aulataʼala Apili Manga Mia to Akarajaa Kema tee Parakakasina \sr 31:1-11 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 2 "Kamatea, Iaku padhamo kukemba Bezaleel bin Uri bin Hur, minaaka i lipu Yuda. \v 3 Padhamo kudhawua Rohina Aulataʼala, tee hikimati, kakidha, tee ilimuu; \v 4 incia amakidha akarajaa pegiu-giu modele minaaka i bulawa, pera tee tambaga; \v 5 incia amakidha abheloki bhatu tundu tee atalea. Incia uka amembali abheloki kau, tee apewau sagala giu karajaa mosagaanana. \v 6 Iaku uka padhamo kupili mia to apobhawa tee incia, siitumo Aholiab bin Ahisamakh minaaka i lipu Dan. Tee Iaku uka padhamo kudhawua hikimati i nuncana ngangarandana bhari-bharia mia ahalii. Manga incia tabeana apewaua bhari-bharia mopadhana iparintaakaku i ingkoo: \v 7 Kema Pokawaana tee Aulataʼala, Soronga Pojanjia tee katutubhina i bhawona, siitumo tampana to ahapusuaka dosa, tee sagala parakakasina kema sumai, \v 8 siitumo meja tee parakakasina, padamara minaaka i bulawa asilii tee sagala parakakasina, tampana tunuana dhupa, \v 9 tampana tunuana kurubani tee sagala parakakasina, palanggana kapebhahoka tee kalempesina, \v 10 pakea itanu, siitumo pakea momangkilo to Harun tee manga anana wakutuuna manga incia akarajaa tugasina amembali imamu, \v 11 mina idhupai, tee dhupa minaaka i manga rampa mawondu to tampa momangkilo. Manga incia tabeana akarajaaia apokana tee bhari-bharia iparintaakaku i ingkoo." \s1 Kaudhania to Apekangkilo Eona Saputuu \sr 31:12-17 \p \v 12 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 13 "Pogauakea i miana Israel, 'Ingkomiu tabeana uudhania eona Saputuu roonamo siitumo tanda kaudhania i tanga-tangaku tee siwulumiu mamudhaakana ingkomiu umataua Iakumo KAWASANA OPU mopekangkilona ingkomiu. \v 14 Rampaakanamo sumai, udhania eona Saputuu. Roonamo eona Saputuu satotuuna eo momangkilo to ingkomiu. Incema mopekarombua, dhaanamo atohukumu mate roonamo incemapo uka mokarajaana i eo incia sumai tabeana inyawana atopaila minaaka i tanga-tangana lipuna. \v 15 Dhaangia nama eo to takarajaa, maka i eo pitu eona satotuuna eo poniuntoa. Ande ukarajaa i eona Saputuu tee inda uraraeaakea, ingkomiu bheutohukumu mate. \v 16 Sababuna sumai miana Israel tabeana audhania eona Saputuu tee araraeaakea bhari-bharia siwuluna mboomo saangu pojanjia saʼumurua. \v 17 Eona Saputuu amembali tandana kaudhania i tanga-tangaku tee miana Israel to saʼumurua, roonamo KAWASANA OPU apadhaangia laiana tee alamu kangengena nama eo, tee i eo pitu eona Incia auntomo akarajaa to aponiunto." \s1 Nabii Musa Atarima Rua Angu Katongkana Bhatu Hukumu \sr 31:18 \p \v 18 Sapadhana KAWASANA OPU afirimani i Musa i Gunu Sinai, Incia adhawuakea rua angu katongkana bhatu motoburiakana tee hukumuna KAWASANA OPU, siitumo katongkana bhatu iburina karona KAWASANA OPU. \c 32 \s1 Anana Sapi Bulawa \sr 32:1-35 \p \v 1 Wakutuuna miana Israel akamata ande o Musa indapo asapo minaaka i gunu sumai, aporomusakamo manga alibu Harun tee apogau, "Maimo, mangakarajaaka saangu dewa bhemoporiaroaakana ingkami roonamo ingkami inda tamataua opea momembalina tee Musa, mia mangakapalaina talimba minaaka i Tana Mesir sumai." \p \v 2 Kasiimpo Harun apogau i manga incia, "Aronia manga dhali-dhali bulawa modhaangiana i talingana bhawinemiu, anamiu umane, tee anamiu bhawine. Bhawea bhari-bharia sumai i iaku." \v 3 Sabutuna, bhari-bharia uumati sumai aaronia manga dhali-dhali bulawa modhaangiana i talingana tee abhawea i Harun. \v 4 Harun atarimamea bhari-bharia minaaka i limana manga incia, kasiimpo arabua\f + \fr 32:4 \fr*\fq arabua: \fq*\ft Bhaa-bhaana manga dhali-dhali bulawa apekasodhoa kasiimpo aparere bulawa sumai i nuncana pasitaka.\ft*\f* i nuncana pasitaka tee amodelengia amembali sambaa patu anana sapi. Kasiimpomo apogaumo manga mia sumai, "E miana Israel, siimo dewamiu motondakomiu ulimba minaaka i Tana Mesir!" \p \v 5 Wakutuuna Harun akamata giu incia sumai, incia apabhangumo saangu tampa tunuana kurubani i aroana anana sapi sumai, kasiimpo apogau, "Naile o eona raraea to KAWASANA OPU!" \v 6 Samainawana abhangumo manga, kasiimpo apasombaaka kurubani itunu tee abhawa kurubani pomalape tee Aulataʼala. Uumati sumai auncura to akande tee asumpu, kasiimpo akakaro tee akaunde-unde. \p \v 7 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo, sapomo, roonamo lipu ikapalaimu alimba minaaka i Tana Mesir amadhakimo pewauna. \v 8 Amadhei mpuu manga incia asaladhala minaaka i opea iparintaakaku. Manga incia akarajaamo sambaa patu anana sapi, kasiimpo asuju asombaia tee apasombaaka kurubani i patu ikarajaana sumai tee apogau, 'E miana Israel, siimo dewamiu, mokapalaikomiu ulimba minaaka i Tana Mesir.' " \v 9 Afirimanimo uka KAWASANA OPU i Musa, "Iaku kumataua ande manga miana lipu sumai amentagali. \v 10 Roonamo sumai, bholi ucoba uhalangiaku. Iaku kuʼamara, sumaimo manga incia bhekupabinasea. Maka ingkoo tee manga siwulumu bhekupamembalikomiu saangu lipu momaoge." \p \v 11 Maka o Musa aemani kaasina incana KAWASANA OPU, Aulataʼalana, tee apogau, "E KAWASANA OPU, pokia Ingkoo uʼamara mpuu i uumatimu, mopadhana ipalimbamu minaaka i Tana Mesir tee kuasa momaoge tee limamu momakaana? \v 12 Pokia Miana Mesir apogau mboo sumai, 'Incia abhawea manga alimba tee haejati madhaki, to apekamate manga incia i gunu tee apepadhaia minaaka i bhawona alamu'? Sio-siomo uuntomo uʼamara tee upanaindaia haejatimu to upabinasa uumatimu. \v 13 Udhania tee Ibrahim, Ishak, tee Israel, manga bhatuamu, sababuna Ingkoo padhamo usumpa i manga incia to karomu samia tee padhamo ufirimani i manga incia, 'Iaku bhekupekabharia siwulumiu mboomo kalipopo i laiana. Saangua lipu mopadhana ijanjiakaku sii bhekudhawuakea i siwulumiu, tee manga incia bheakotinaurakaakea to saʼumurua." \v 14 Sabutuna o KAWASANA OPU uka apanaindaia haejatina to apabinasa uumatina. \p \v 15 Musa abhalili, kasiimpo asapo minaaka i gunu sumai tee rua angua katongkana bhatu hukumuna Aulataʼala i limana. I rua wetaia katongkana bhatu sumai atoburi, i aroa tee i talikuna. \v 16 Rua angua katongkana bhatu sumai ikarajaana Aulataʼala tee o kaburina satotuuna minaaka i Aulataʼala, atobheloki i katongkana bhatu sumai. \p \v 17 Wakutuuna Yusak arango suarana uumatina sumai asambo-sambo, apogaumo incia i Musa, "Dhaangia tee karobho potimbea i pokemaa." \p \v 18 Lawanina Musa, "Mencuana pekeena manga mia mokanana atawa amatalo i potimbea. Maka, iaku kurango manga incia tangasaana alagu-lagu." \p \v 19 Mboo sumai incia apasari i pokemaa tee akamata anana sapi sumai tee mia momanari, aʼamaramo mpuu o Musa. Incia arambitaka katongkana bhatu sumai minaaka i limana tee apasakia i aena gunu sumai. \v 20 Kasiimpo aalamo anana sapi ikarajaana sumai, atunua i nuncana waa. Agilia apekaʼalusua mpuu kasiimpo ajaloa tee uwe. Sapadhana incia sumai, atumpumo miana Israel asumpua. \p \v 21 Kasiimpo Musa aabha i Harun, "Opea ipewauna manga incia i ingkoo, sabutuna uumbaaka dosa momaoge to manga incia?" \p \v 22 Lawanina Harun, "Bholimo uʼamara tee iaku opuku. Ingkoo umataua ande o lipu incia sii amadhaki pewauna. \v 23 Manga incia apogau tee iaku, 'Mangakarajaakamo saangu dewa bhemoporiaroaakana ingkami. Ingkami inda tamataua opea momembalina tee Musa, mia mopadhana mokapalaina ingkami talimba minaaka i Mesir.' \v 24 Kasiimpomo kupogau tee manga incia, 'Incema mokobulawana aronimea.' Manga incia uka adhawuakaakumo. Kasiimpo kutudhaakea i nuncana waa. Sapadhana sumai alimbamo o anana sapi sii." \p \v 25 Musa amataua ande o Harun ataroaka miana Israel mboomo ajara motorambasakana minaaka i kanda, sabutuna manga incia apotawaikia manga musuna. \v 26 Rampaakanamo sumai, Musa akakaro i bhambana lawana pokemaa sumai tee apogau, "Incema moewaakana KAWASANA OPU, uumbamo i Iaku!" Kasiimpo aporomusakamo bhari-bharia miana Lewi i saripina Musa. \p \v 27 Pogaumo Musa i manga incia, "Mboo siimo firimanina KAWASANA OPU, Aulataʼala isombana miana Israel, 'Ingkomiu samia-samia bhokemea ewanga i tangamiu tee ulipa maimo i saangua pokemaa sumai. Pekamatemea manga witinaimiu, manga sabhangkamiu, tee manga sarimbanuamiu.' " \v 28 Miana Lewi apewaua opea ipogauakana Musa. I eo incia sumai amatemo kera-kera 3.000 mia minaaka i tanga-tangana lipu sumai. \v 29 Kasiimpo Musa apogau, "Eo sii ingkomiu padhamo uhususuaka karomiu to KAWASANA OPU roonamo samia-samia akurubaniakamo o anana tee witinaina. Tee mboo sumai, Incia adhawukomiu barakati i eo sii." \p \v 30 Samainawana apogaumo Musa i uumatina lipu sumai, "Ingkomiu upewaumo dosa maoge. Sii-sii, iaku bhekupangara kupoaro i KAWASANA OPU, incema amataua amembali kupotibhaaka opea iemaniku, siitumo Aulataʼala ahapusu dosamiu sumai." \p \v 31 Kasiimpo alingkamo o Musa apoaro i KAWASANA OPU tee apogau, "Uumati sii apewaumo dosa ogena. Manga incia padhamo akarajaa to karona barahala minaaka i bulawa. \p \v 32 Sii-sii, maasangia Ingkoo uʼamponia o dosana manga. Maka ande inda, uhapusumea o saroku minaaka i nuncana kitabi mokoantona daftarana manga sarona uumatimu." \p \v 33 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Incema mokodosana i Iaku, inciamo ihapusuku minaaka i nuncana kitabiku. \v 34 Sii-sii, lingkamo. Bhawamea uumati sumai i tampa mopadhana kusarongiakakomiu. Malaaʼekatiku bheatondakomiu, maka saangu wakutuu bheaumba o eona bhekuhukumu uumati incia sumai roonamo dosana manga. \p \v 35 Kasiimpo KAWASANA OPU aumbaaka balaa i manga miana lipu sumai roonamo manga incia apakisaa Harun akarajaa patuna sapi bulawa sumai. \c 33 \s1 KAWASANA OPU Atumpu Miana Israel Abholi Gunu Sinai \sr 33:1-23 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Lingkamo minaaka iwe sii, kapalaia uumati mopadhana ibhawamu minaaka i Tana Mesir sumai. Ropemo i lipu mopadhana ijanjiakaku i Ibrahim, Yakub, Ishak, tee siwuluna manga. \v 2 Iaku bhekulamboko samia malaaʼekati adhala i aroamiu tee Iaku bhekupadhencu miana Kanaan, miana Amori, miana Het, miana Feris, miana Hewi tee miana Yebus. \v 3 Lingkamo i lipu mosuburu motaralabhi-labhina susu tee golana uwani sumai. Iaku samia inda bhekuumba kupobhawa tee ingkomiu mamudhaakana Iaku inda kupabinasakomiu i tangana dhala, roonamo ingkomiu o lipu momentagali." \p \v 4 Sarangona lele madhaki sii, asukaramo manga miana lipu sumai. Inda samia uka mopakena agogona. \v 5 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Pogauakea i miana Israel, 'Ingkomiu sii uumati momentagali. Ande Iaku kuumba kupobhawa tee ingkomiu sabantaramea, dhaanamo kupepadhaikomiu. Sii-sii, aronimea agogomiu, Iaku bhekubhotukiakea opea bheipewauku to ingkomiu.' " \v 6 Sumaimo, apepuu minaaka i Gunu Horeb sumai miana Israel arambasakamo agogona manga. \p \v 7 Musa aala saangu kema mboomo kananea ipewauna, kasiimpo apakaroa i sambalina pokemaa, amaridho minaaka i pokemaa tee asarongiakea "Kema Pokawaana tee Aulataʼala." Jadi, incema uka bhemoabhaakana kaadharina KAWASANA OPU, incia alingka i Kema Pokawaana tee Aulataʼala modhaangiana i sambalina pokemaa sumai. \v 8 Ande o Musa alingka i kema sumai, bhari-bharia uumati aposakakaro, sumbesumbere i bhambana kemana. Manga incia atonto Musa sampe incia apesua i nuncana kema sumai. \v 9 Sapesuana Musa i nuncana kema sumai, asapomo taʼina ngalu mboomo arii amakate i aroana bhambana kema. Kasiimpomo Aulataʼala afirimani uka i Musa. \v 10 Wakutuuna bhari-bharia uumatina lipu sumai akamata ande o taʼina ngalu mboomo arii sumai aunto i aroana bhambana kema sumai, sabutuna bhari-bharia manga abhangu asuju to asomba KAWASANA OPU i bhambana kemana samia-samia. \v 11 Kasiimpo KAWASANA OPU apogau tee Musa minaaka i kakasuana, mboomo samia mopogauna tee sabhangkana. Sapadhana sumai o Musa ambulimo i pokemaa, maka o Yusak anana Nun, samia anaana umane mohambana Musa, inda abholi kema sumai. \p \v 12 Musa apogau i KAWASANA OPU, "Kumataua Ingkoo motumpuaku to kutonda uumatina lipu sii, maka Ingkoo inda upaumbaakaaku o incema bheilambokomu to mopobhawana tee iaku. Maka Ingkoo uka ufirimani, 'Iaku kumataua o saromu tee Iaku kupeeluko.' \v 13 Sii-sii, ande atotuu Ingkoo umaasiakaaku, paumbaakaaku manga dhalamu to iaku mamudhaakana kumatauko tee Ingkoo usadhaadhaa umaasiakaaku. Udhania ande o lipu sii uumatimu." \p \v 14 Kasiimpomo KAWASANA OPU afirimani, "Karoku bhekuporiaroaakako mamudhaakana amembali upotibhaaka kalalesa mamudhaakana awesa o ngangarandamu." \p \v 15 Pogauna Musa i Incia, "Ande Ingkoo inda upobhawa tee ingkami, bholimo utumpu ingkami tabholi tampa incia sii. \v 16 Ande Ingkoo ulingka upobhawa tee ingkami, bhari-bharia mia bheamataua ande Ingkoo umaasiaka uumatimu tee i iaku. O umbaamu i tanga-tangamami siitumo mopamembalina ingkami taposala tee lipu iapaipo i dunia sii. \p \v 17 Firimanina KAWASANA OPU i Musa, "Giu ipogauakamu sii uka bhekupewaua, sababuna kumaasiakako tee kumatau o saromu." \p \v 18 Pogauna Musa, "KAWASANA OPU, patokamataakaaku o kamuliangimu." \p \v 19 Firimanina, "Iaku bhekulalo i aroamu mamudhaakana ingkoo ukamatea tapanamo kalapeku. Iaku bhekugoraaka saroku momangkilona, siitumo 'KAWASANA OPU.' Iaku bhekupekalape incaku tee kumaasiaka incemapo uka ipiliku." \v 20 Firimanina uka, "Ingkoo inda umembali utonto rouku, roonamo inda dhaangia o maanusia motontoaku amembali adhadhi." \p \v 21 Firimanina KAWASANA OPU, "Dhaangia saangu tampa i saripiku. Ingkoo umembali ukakaro i tampa incia sumai, i bhawona gunu bhatu. \v 22 Kasiimpo ande o kamuliangiku alalo, Iaku bhekudhikako i nuncana polotaana gunu bhatu sumai tee Iaku bhekututubhiko tee limaku, sampe kulaloiko. \v 23 Kasiimpo Iaku bhekuhela limaku tee ingkoo bheukamata talikuku, maka o rouku inda bheatokamata." \c 34 \s1 Rua Angu Katongkana Bhatu Mobhaau \sr 34:1-9 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Paatia rua angu katongkana bhatu mboomo i piamo itu, Iaku bhekuburiakea i manga katongkana bhatu sumai sagala firimani modhaangiana i katongkana bhatu mobhaa-bhaana mopadhana ipasakimu. \v 2 Usiapumo wakutuuna indapo abhete matanaeo tee upenemo saeona mpuu i bhawona Gunu Sinai. Kakaromo upoaro i Iaku iwe sumako, i lolona gunu sumai. \v 3 Inda samia uka amembali apene tee ingkoo tee inda samia uka amembali atokamata i saangua gunu sumai, tee uka gulumana bhembe dumba tee gulumana sapi uka inda amembali akande rumpu i aena gunu sumai." \p \v 4 Kasiimpo Musa apaati rua angu katongkana bhatu mboomo i piamo itu. Incia abhangu saeona mpuu tee apene i Gunu Sinai, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Incia, tee abhawa rua angua katongkana bhatu sumai i limana. \v 5 KAWASANA OPU uka aumba i nuncana taʼina ngalu, kasiimpo akakaro iwe sumai i saripina Musa tee agoraaka sarona, Iakumo KAWASANA OPU. \v 6 Kasiimpo KAWASANA OPU alalo i aroana tee agora, "Iakumo KAWASANA OPU, Aulataʼala, Iaku amalape incaku tee kubukeaka kaasina inca, inda amasimba kuʼamara. Iaku kumaasiakea mpuu uumatiku tee kurahumatia manga. \v 7 Kawasana Opu mopotaangiakana kaasina molagina to i rewu-rewu tapina siwuluna, moʼamponina sala, alapaa, tee dosa, maka sampeampearo inda apabebasi mia mosala minaaka i kahukumu, maka abholosiaka kasalahana ama i manga anana tee opuana, i manga siwuluna talu tapina tee pata tapina. \p \v 8 Tee alausakamo Musa aʼungko sampe i tana tee asuju asomba. \v 9 Incia apogau, "E Kawasana Opu, ande sii-sii Ingkoo umaasiakaaku, sumaimo umbamo sio-siomo Ingkoo upoose tee upobhawa tee ingkami. Inciamo, lipu sii satotuuna lipu momentagali. Moomini mboo sumai, amponia o sala tee dosamami, tee manga tarimamo tamembali pewauamu." \s1 Pojanjia Ipebhaaungi \sr 34:10-28 \p \v 10 Firimanina, "Mataua, Iaku kubhoke saangu pojanjia. I aroana saangua lipumu sii Iaku bhekupewau manga giu inda momentela indapo mina adhaangia i saangua alamu tee i tanga-tangana bhari-bharia lipu. Saangua lipu, i tanga-tangana mbooresamu, bheasakusiiakea ipewauna KAWASANA OPU, roonamo atomaeka mpuu opea bheipewauku tee ingkoo. \v 11 Kenia pekatangka opea iparintaakaku i ingkoo i eo sii. Satotuuna, Iaku bhekupadhencua minaaka i aroamu o miana Amori, miana Kanaan, miana Het, miana Feris, miana Hewi, tee miana Yebus. \v 12 Pengkaanaka, bholi upadhaangia pojanjia tee raʼeatina lipu iumbatimiu sumai, roonamo ande upewaua, manga incia bheamembali katapu i tanga-tangamiu, tee ingkomiu bheuose kananeana manga incia. \v 13 Jadi, bholimo upewau mboo sumai, maka urunggaia manga tampa tunuana kurubanina tee upahancurua o patu barahalana manga, tee upatobhatea manga ariina Asyera\f + \fr 34:13 \fr*\fq Asyera: \fq*\ft Dewi mopasuburu i nuncana agamana miana Kanaan. Miana Kanaan akarajaa barahala mboomo arii akomodele Asyera sumai to atosomba.\ft*\f* o barahalana manga. \v 14 Ingkoo inda amembali usuju usomba i dewa mosagaanana roonamo KAWASANA OPU o sarona Kauraura, satotuuna Aulataʼala momendeuna motopapokana tee opeapo uka. \p \v 15 Bholi upojanji tee miana lipu incia sumai, roonamo wakutuuna manga incia asomba tee adhawuaka kurubani i barahalana, manga incia bheakembakomiu uposaangu, kasiimpo ingkomiu bheuose to ukande kurubani isumbelena manga, \v 16 kasiimpo ingkomiu upakawi anamiu umane tee anana bhawine minaaka i anana manga incia, tee manga anana sumai asomba barahalana lipu sumai, iabhiaku apokana tee apewau zinaa, tee apamembali anamiu umane indamo ataʼatiaku tee o anamiu umane asombamo uka barahalana manga incia sumai. \p \v 17 Bholi ukarajaa manga barahala motorabu to usombaia. \p \v 18 Sadiamo raraeaakea Eona Raraea Roti Inda Mokoragi. Kangengena pitu eo ingkomiu tabeana ukande roti inda mokoragi mboomo i wakutuu ipatotapuaka i nuncana bula Abib, roonamo i nuncana bula Abib sumaimo ingkoo ulimba minaaka i Mesir. \p \v 19 Pewauakumo bhari-bharia mobhaa-bhaana molaahirina minaaka i kadhuma, mboo sumai uka bhari-bharia kadhambaakamu umane, mobhaa-bhaana molaahirina minaaka i sapi atawa o dumba. \v 20 Anana keledai mobhaa-bhaana molaahiri tabeana utolosia tee sambaa anana dumba. Ande inda utolosia, ingkoo tabeana ukatukia bhorokona. Bhari-bharia anamu umane tumpe tabeana utolosia. Bholi samia uka upoaro i aroaku tee ruambalia limamu. \p \v 21 Kangengena nama eo ingkoo tabeana ukarajaa, maka i eo pitu eona ingkoo tabeana uponiunto. I bulaana bhingkunia tee i bulana timpua uka ingkoo tabeana uponiunto. \p \v 22 Raraeaakea Eona Raraea Pitu Ahadi,\f + \fr 34:22 \fr*\fq Eona Raraea Pitu Ahadi: \fq*\ft Raraea incia sii apokanamo tee Raraeana Timpuana Gandum, dhaangia uka o sampokanana siitumo Rararaeana Pentakosta. \ft*\f* siitumo o Eona Raraea tobhea bhaa-bhaana minaaka i timpuana gandum, mboo sumai uka o Eona Raraea Rombusakaana Hasili i pobholosiana tao. \v 23 Talu mpearo satao bhari-bharia mia o umane i tanga-tangamiu tabeana aumba asomba Iaku, KAWASANA OPU, Aulataʼala Kawasana Opuna miana Israel. \v 24 Iaku bhekupadhencu manga lipu minaaka i aroamu tee kupekaewa lipumu. Inda samia uka bhemoalana lipumu wakutuuna ingkoo ulingka upoaro i KAWASANA OPU, Aulataʼalamu, talu mpearo satao. \p \v 25 Bholi upasombaaka raa minaaka i kurubani motosumbele to Eona Raraeaku tee giu mokoragi. Kurubani motosumbele i Eona Raraea Paska inda membali akobhilaa sakawana saeona. \v 26 Bhawea momalapena minaaka i tanamu hasilina timpua bhaa-bhaana i nuncana Baitullana KAWASANA OPU, Aulataʼalamu. Bholi unasu anana bhembe tee uwena susuna inana." \p \v 27 KAWASANA OPU afirimani i Musa, "Buria sagala firimani incia sii, roonamo minaaka i firimani incia sii Iaku padhamo kupojanji tee ingkoo tee miana Israel." \v 28 Pata pulu eo pata pulu malo kangengena Musa iwe sumai apobhawa tee KAWASANA OPU, kangenge incia sumai inda akande roti tee inda asumpu uwe. Aulataʼala aburia i bhawona manga katongkana bhatu sumai firimani pojanjiana, sumaimo Sapulu Firimani. \s1 Musa Asapo Minaaka i Gunu Sinai \sr 34:29-35 \p \v 29 Wakutuuna Musa asapo minaaka i Gunu Sinai apoose abhawa rua angu katongkana bhatu hukumuna Aulataʼala i limana, Musa inda amataua ande o rouna akocahea roonamo incia padhamo apogau tee Aulataʼala. \v 30 Wakutuuna Harun tee miana Israel akamata Musa, atokamatamo i rouna akocahea, sabutuna manga incia amaeka apekakasu i Musa. \v 31 Maka o Musa agoraakamo manga incia, kasiimpo o Harun tee bhari-bharia kapalana i tanga-tangana jamaʼa sumai apasari i incia. Kasiimpo Musa apogau i manga incia. \v 32 Sapadhana incia sumai, bhari-bharia miana Israel akasuimo incia, kasiimpomo Musa apakawaakea i manga incia bhari-bharia ifirimaniakana KAWASANA OPU to incia i bhawona Gunu Sinai. \p \v 33 Sapadhana apogau i manga incia, Musa atutubhimo rouna. \v 34 Maka, wakutuuna Musa apoaro i KAWASANA OPU to apogau tee Incia, abungkalemea o katutubhina rouna sumai sampe incia alimba. Salimbana, incia apogaumo tee miana Israel tee opea iparintaakana KAWASANA OPU to incia, \v 35 tee o miana Israel akamata rouna Musa akocahea. Kasiimpomo, Musa uka atutubhia pendua o rouna sakawana incia apesua uka to apogau tee KAWASANA OPU. \c 35 \s1 Kaudhania to Pekangkiloana Eona Saputuu \sr 35:1-3 \p \v 1 Musa aromusaka bhari-bharia jamaʼana miana Israel tee apogau i manga incia, "Siimo manga giu iparintaakana KAWASANA OPU mamudhaakana atopewau. \v 2 Nama eo kangengena karajaa amembali upewaua, maka i eo pitu eona satotuuna o eo momangkilo to ingkomiu, siitumo eona Saputuu, eo uponiunto saeoa ihususuaka to KAWASANA OPU. Incema uka mokarajaana i eo incia sumai incia tabeana ahukumu matea. \v 3 Bholi upakata waa i saangua tampana mbooresamiu i eona Saputuu." \s1 Pasombaa Hususu to Pakaroana Kema Momangkilo tee Ibaadati i Nuncana \sr 35:4-29 \p \v 4 Musa apogau i bhari-bharia jamaʼana miana Israel, "Siimo giu iparintaakana KAWASANA OPU, \v 5 Bhawamo pasombaa hususu minaaka i pewauamu to KAWASANA OPU. Incema morelana totona incana tabeana abhawa pasombaa hususu to Aulataʼala, siitumo bulawa, pera tee tambaga, \v 6 kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, kae lenan alusu, buluna bhembe, \v 7 kulina dumba umane motowaranaai maleʼi, kulina lumba-lumba, kau akasia, \v 8 mina to kainawa, rampa-rampa to mina idhupai tee dhupa mawondu, \v 9 tee bhatu tundu krisopras tee manga tundu mototalana i bhaju efod tee katutubhina bada." \p \v 10 "Bhari-bharia mia moʼahalii i tanga-tangamiu tabeana aumba to akarajaaka bhari-bharia iparintaakana KAWASANA OPU: \q1 \v 11 Kema Momangkilo, kema tee katutubhina, manga kakaina, manga toorana, manga kau leleana, manga ariina bhamba tee manga kalempesina; \q1 \v 12 Soronga Pojanjia tee rua pale kancodhaana, katutubhina sorongana to ahapusuaka dosa, tee corocoro katutubhina; \q1 \v 13 meja tee rua pale kancodhaana, bhari-bharia parakakasina, tee roti pasombaa; \q1 \v 14 padamara to kainawa tee parakakasina, suluna, tee mina to kainawa; \q1 \v 15 tampa tunuana dhupa tee rua pale kancodhaana, mina idhupai tee dhupa mawondu; \q1 corocoro to bhambana Kema Momangkilo; \q1 \v 16 tampana tunuana kurubani tee jala-jala tambagana, rua pale kancodhaana tee bhari-bharia parakakasina, \q1 palangga kapebhahoka tee kalempesina; \q1 \v 17 manga corocoro to abulilingiaka tanalapa i saripina Kema Momangkilo, manga ariina, manga kalempesina, tee corocorona bhambana lawana tanalapa; \q1 \v 18 manga patona Kema Momangkilo tee patona tanalapa tee manga rabutana; \q1 \v 19 pakea moʼalusu itanu to apadhaangiaaka ibaadati i tampa momangkilo, pakea momangkilo to imamu Harun, tee pakeana manga anana to akarajaaka tugasina amembali imamu." \p \v 20 Kasiimpo, alingkamo bhari-bharia jamaʼana miana Israel minaaka i aroana Musa. \v 21 Sapadhana incia sumai, aumbamo bhari-bharia mia mopeeluna tee morelana totona incana abhawa pasombaa hususu i KAWASANA OPU to akarajaa Kema Pokawaana tee Aulataʼala, to saangua ibaadatina, tee pakea momangkilo. \v 22 Bhari-bharia morelana totona incana malape umane atawa bhawine aumba abhawa dhali-dhalina ango, dhali-dhalina talinga, singkaru, tee simbina limana, sagala giu bulawa to pasombaa hususu isusuakana i KAWASANA OPU. \v 23 Tee uka sumai, bhari-bharia mia mokokambarina waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, lenan alusu, buluna bhembe, kulina dumba umane motowaranaai maleʼi, tee kulina lumba-lumba, aumba abhawea. \v 24 Bhari-bharia mia mopasombaakana pasombaa hususu minaaka i pera atawa o tambaga abhawea i KAWASANA OPU, tee bhari-bharia mia mokokauna akasia aumba uka abhawea to akarajaaka manga bara ibaadati, \v 25 Bhari-bharia bhawine moʼahaliina mountena kambari tee limana karona, aumba abhawa bara iuntena, siitumo kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, tee lenan alusu. \v 26 Manga incia arela totona incana aunte kambari minaaka i buluna bhembe. \v 27 Manga kapala abhawa bhatu tundu krisopras tee manga tundu mototalana i bhaju efod tee katutubhina bada, \v 28 manga rampa tee mina to kainawa, to mina idhupai tee dhupa mawondu. \v 29 Bhari-bharia umane tee bhawine morelana totona incana abhawa opeopeapo uka to bhari-bharia karajaa iparintaakana KAWASANA OPU alaloi Musa. Miana Israel aumba abhawea bhari-bharia to pasombaa kadhawu i KAWASANA OPU. \s1 Angkaana Bezaleel tee Aholiab \sr 35:30-35 \p \v 30 Musa apogau i miana Israel, "Kamatea, KAWASANA OPU padhamo akemba Bezaleel bin Uri bin Hur, minaaka i lipu Yuda. \v 31 KAWASANA OPU padhamo adhawu Rohina Aulataʼala i Bezaleel tee adhawua hikimati, kakidha, tee ilimuu. \v 32 Mamudhaakana incia amembali akarajaa pegiu-giu modele minaaka i bulawa, pera, tee tambaga, \v 33 kabhelokina bhatu tundu to atalea, tee abhelokiakea kau, mamudhaakana incia amembali akarajaaia bhari-bharia ihaejatiakana sumai. \v 34 I nuncana ngangarandana, Aulataʼala padhamo arahumatiakea kakidha to aadhariaka manga mia mosagaanana, mboo sumai uka i nuncana ngangarandana Aholiab bin Ahisamakh minaaka i lipu Dan. \v 35 KAWASANA OPU uka abarakati manga mia incia sumai tee hikimati to akarajaa bhari-bharia karajaana pande, karajaana moʼahaliina, karajaana mosokaina kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, tee kae lenan alusu, tee karajaana pande tanu. Jadi, manga incia satotuuna mokarajaana bhari-bharia giuna ikarajaa. \c 36 \s1 Miana Israel Abhari Adhawu Kahamba \sr 36:1-7 \p \v 1 KAWASANA OPU padhamo adhawu hikimati tee kakidha i Bezaleel, Aholiab, tee bhari-bharia pande mosagaanana. Manga incia bhari-bharia satotuuna manga ahalii ifaraluuna to akarajaa sagala giu karajaa to apabhangu Kema Momangkilo. Manga incia tabeana akarajaaia tee aose opea mopadhana iparintaakana KAWASANA OPU. \p \v 2 Kasiimpomo Musa akemba Bezaleel, Aholiab, tee bhari-bharia moʼahaliina, i nuncana ngangarandana padhamo adhawua KAWASANA OPU tee hikimati, siitumo bhari-bharia mia morelana totona incana to aumba apewau o karajaa sumai. \v 3 Musa apasaraaka i manga incia bhari-bharia giu mopadhana idhawuakana manga miana Israel sumai to apakaro Kema Momangkilo. Maka manga miana lipu sumai torotorosu arela abhawa kadhawuna manga i Musa saesaeo. \v 4 Sabutuna aumbamo bhari-bharia ahalii mopewauna bhari-bharia karajaa i Kema Momangkilo sumai, samia-samia minaaka i karajaana. \v 5 Manga incia apogau i Musa, "Manga giu ibhawana raʼeati sumai abharimo mpuu. Akolabhimo minaaka i ifaraluumami to takarajaa opea mopadhana iparintaakana KAWASANA OPU." \p \v 6 Kasiimpo Musa adhawu parinta mamudhaakana apakoleleakea i saangua pokemaa sumai, "Bholi dhaangia o umane atawa o bhawine mokarajaana opeapo uka to apamembalia pasombaa hususu to Kema Momangkilo." Tee mboo sumai, raʼeati asasia to abhawa pasombaa uka. \v 7 Roonamo kamondo ifaraluuna to apewau bhari-bharia karajaana sumai akawamo, indamo afaraluu atorangani uka. \s1 Akarajaa Kema Momangkilo \sr 36:8-38 \p \v 8 Kasiimpo bhari-bharia ahalii i tanga-tangana manga pande mokarajaana Kema Momangkilo sumai akarajaa sapulu tumpo kae corocoro minaaka i lenan alusu motounte tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, amondo tee manga kasokaina malaaʼekati kerub, i karajaana samia ahalii. \v 9 Bhari-bharia kae corocoro apokana kaʼukuruna, kaaratena sapulu rua metere tee kaewana rua metere. \v 10 Lima tumpo kae sumai apapoompua amembali saangu kae maoge mboomo pangaawa, mboo sumai uka tee lima tumpo kae mosagaanana. \v 11 Manga incia akarajaa manga talina kuncina minaaka i kae kakanda i bhiwina rua tumpoa kae corocoro maoge sumai i weta i sambali, \v 12 50 talina kunci i kae saanguna tee 50 talina kunci i bhiwina kae i rua anguna. Manga talina kunci sumai apapoaroa. \v 13 Sapadhana sumai, manga incia akarajaa 50 kakai bulawa tee apapoompua i manga kakaina Kema Momangkilo sumai saangu tee mosagaanana tee manga kakai incia sumai sabutuna amembali apaposaangua. \p \v 14 Sapadhana incia sumai, manga incia uka akarajaa sapulu satumpo kae minaaka i buluna bhembe to apamembalia padhana to motutubhina Kema Momangkilo. \v 15 Kaaratena satumpo-satumpo kae sumai apokana o kaogena, siitumo o kaaratena sapulu talu metere tee o kaewana rua metere. \v 16 Kasiimpo manga incia apapoompuaka lima tumpo kae sumai amembali saangu pangaawa, tee nama tumpo kae mosagaanana amembali saangu pangaawa uka. \v 17 Manga incia akarajaa 50 talina kunci i bhiwina kae corocoro bhaa-bhaana, tee 50 talina kunci i bhiwina kae corocoro rua anguna. \v 18 Kasiimpo manga incia akarajaa 50 kakai tambaga to apapompu manga kae sumai amembali asaangu. \v 19 Sapadhana incia sumai, manga incia akarajaa uka to kema sumai katutubhina minaaka i kulina dumba umane motowaranaai maleʼi, tee katutubhina minaaka i kulina lumba-lumba to atutubhiaka katutubhina kema motokarajaana minaaka i kulina dumba umane sumai. \p \v 20 Kasiimpomo minaaka i kau akasia manga incia akarajaa manga toora makate to Kema Momangkilo. \v 21 Sapale-sapale toora kaaratena 4,5 metere tee kaewana 66 senti. \v 22 Sapale-sapale toora akarajaakea rua angu kapaso to mopapoompuna manga toora tee rua angu kalempesina. Incia akarajaa mboo sumai to bhari-bharia toorana Kema Momangkilo. \v 23 To bhiwina i weta i salata Kema Momangkilo, manga incia akarajaakea 20 toora. \v 24 Manga incia uka akarajaa 40 kalempesi pera to apasaakea i tambena 20 pale toora sumai, rua kalempesi i tambena sapale-sapale toora, saasaangu to rua angua kapasona. \v 25 To Kema Momangkilo i weta i napa akarajaakea 20 pale toora \v 26 amondo tee 40 kalempesina perana, rua angu kalempesi i tambena saasaangu toora. \v 27 To i weta i talikuna Kema Momangkilo, siitumo i weta i bhara, manga incia akarajaakea nama pale toora. \v 28 Manga incia uka akarajaakea rua pale toora to i weta i singku i talikuna Kema Momangkilo sumai. \v 29 Rua palea toora sumai apapoompua minaaka i weta i tambe sakawana i bhawo, tee abhokeakea simbi. Mboo sumaimo rua angua toora to rua angua singkuna sumai akarajaaia manga. \v 30 Jadi, dhaangia walu pale toora amondo tee 16 kalempesina perana, rua angu kalempesina i tambena saasaangu toora. \p \v 31 Manga incia uka akarajaa manga kau lelea minaaka i kau akasia, lima pale to manga toora i weta i sawetana Kema Momangkilo, \v 32 lima pale to manga toora i weta i sawetana mosagaanana, tee lima pale kau lelea to manga toora i weta i talikuna Kema Momangkilo, siitumo i weta i bhara. \v 33 Kau lelea i tanga-tangana toora sumai atopasa minaaka i tapa saangu akawa i tapa sagaanana, kalangana satanga toorana sumai. \v 34 Kasiimpo manga incia alapisiaka manga toora sumai tee bulawa tee akarajaa manga simbi minaaka i bulawa to tampana papesuaana kau lelea sumai. Manga kau lelea sumai manga incia alapisiakea uka tee bulawa. \p \v 35 Sapadhana sumai, manga incia akarajaa corocoro minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, asokaia i corocoro sumai tee gambarana manga malaaʼekati kerub, ikarajaana samia ahalii. \v 36 To corocoro sumai manga incia akarajaa pata pale arii minaaka i kau akasia motolapisiakana tee bulawa. Manga incia uka akarajaa manga kakai bulawa to arii sumai, tee arabuaka pata kalempesina pera. \v 37 Kasiimpomo manga incia akarajaa corocorona to bhambana kema sumai minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, abhelokiakea kasokai. \v 38 To corocorona sumai akarajaakea lima pale arii amondo tee kakaina. Manga incia alapisi lolona tee papokawaana lima pale arii sumai tee bulawa, sainamo lima kalempesina akarajaaia minaaka i tambaga. \c 37 \s1 Karajaa Soronga Pojanjia \sr 37:1-9 \p \v 1 Bezaleel akarajaa Soronga Pojanjia minaaka i kau akasia, 1,1 metere kaaratena, 66 senti kaewana, tee 66 senti kalangana. \v 2 Alapisia i nunca tee i sambali tee bulawa asilii, tee akarajaakea i bhawona tee simpi bulawa sakaaratea. \v 3 Incia arabuakea bulawa to akarajaa pata angu simbi. Kasiimpo apasea i pata angua singkuna soronga sumai i aena, rua angu simbi i weta i sawetana tee rua angu simbi i weta mosagaanana. \v 4 Kasiimpo, incia akarajaa rua pale kancodhaa minaaka i kau akasia, tee alapisia tee bulawa. \v 5 Apapesuaia rua pale kancodhaa sumai i nuncana manga simbi i rua wetaia soronga sumai mamudhaakana amembali atosodha. \p \v 6 Kasiimpomo, incia akarajaa katutubhina soronga, siitumo tampana to ahapusuaka dosa, minaaka i bulawa asilii, 1,1 metere kaaratena tee kaewana 66 senti. \v 7 Akarajaakea uka rua angu patu malaaʼekati kerub minaaka i bulawa itutu i rua angua tapana katutubhina sorongana to ahapusuaka dosa. \v 8 Saangu patu malaaʼekati kerub akarajaaia i tapa weta i kaai tee saanguna i tapa weta i kaana katutubhina soronga sumai. I rua angua patu sumai amembali saangu tee katutubhina soronga sumai. \v 9 Manga patuna malaaʼekati kerub sumai aposapoaro i bhawona katutubhina soronga sumai, tee rouna manga apotonto i katutubhi sumai. Rua angua panina minaaka i sala saangu patuna malaaʼekati kerub atobhakesaka i bhawona katutubhina soronga sumai apoaro i manga panina patuna malaaʼekati kerub mosagaanana, sabutuna atutubhi soronga sumai. \s Akarajaa Meja to Roti Pasombaa \sr 37:10-16 \p \v 10 Akarajaakea uka saangu meja minaaka i kau akasia kaaratena 88 senti, kaewana 44 senti, tee kalangana 66 senti. \v 11 Alapisia o meja sumai tee bulawa asilii, tee akarajaakea simpi bulawa i sakaaratea bhiwina. \v 12 Sapadhana sumai, akarajaakea satibha dhopi kaewana 7,5 senti i sakaaratea meja sumai tee apasaakea i bhiwina minaaka i bulawa i sakaaratea dhopi sumai. \v 13 To meja sumai, akarajaakea pata angu simbi bulawa, tee apasaakea simbi i pata angua tapana aena meja sumai, i saripina singkuna, \v 14 aposari tee sakaaratea i bhiwina i saao. Manga simbi sumai to ataangi kancodhaana mamudhaakana meja sumai amembali atosodha. \v 15 Sapadhana incia sumai, akarajaakea rua pale kancodhaa minaaka i kau akasia tee alapisiakea bulawa mamudhaakana meja sumai amembali atosodha. \v 16 Akarajaakea uka manga parakakasina motodhikana i bhawona meja, siitumo manga piri tee manga tampana tunuana dhupa, tee karajaamo uka manga kandea malobu tee manga bhosu to pasombaana uwena angguru. Bhari-bharia sumai atokarajaa minaaka i bulawa asilii. \s1 Karajaa Padamara \sr 37:17-24 \p \v 17 Kasiimpomo, akarajaakea padamara minaaka i bulawa asilii. Aena tee laena akarajaaia minaaka i bulawa itutu, abhelokiakea tee kamba-kamba tee kancena tee kambana; bhari-bharia sumai amembali asaangu tee aena tee laena. \v 18 I laena sulu sumai atokarajaa nama angu o rahana, talu raha i saweta-saweta. \v 19 I saasaangu rahana atobheloki tee talu angu kamba-kamba badam tee kancena tee kambana. Mboo sumai uka nama angua rahana motuwuna minaaka i laena padamara sumai. \v 20 Sainamo i laena padamara sumai adhaangia pata angu kabheloki siitumo kamba-kamba badam amondo tee kancena tee kambana. \v 21 I tambena saasaangu rahana sumai atokarajaaka saangu kance, mboo sumai uka nama angua rahana motiumbana minaaka i laena padamara sumai. \v 22 Saangua padamara sumai, malape manga kancena tee manga rahana atokarajaa minaaka i satumpo bulawa asilii itutu. \v 23 Akarajaaia uka pitu angu padamara i padamara sumai tee kasupina to upekangkiloaka sumbuna padamara tee lonyorona uka minaaka i bulawa asilii. \v 24 Padamara tee bhari-bharia kamondona sumai akarajaaia minaaka i 35 kilo bulawa asilii. \s1 Karajaa Tampana Tunuana Dhupa \sr 37:25-28 \p \v 25 Sapadhana incia sumai, Bezaleel akarajaa tampana tunuana dhupa minaaka i kau akasia. Modelena tampa sumai pata wala pata singku, kaaratena tee kaewana 45 senti, tee kalangana 90 senti. Manga tanduna asaangu tee tampana tunuana dhupa sumai. \v 26 Alapisia bhari-bharia tee bulawa asilii, malape i bhiwina i bhawo, manga bhiwina sakaaratea tee manga tanduna, kasiimpo akarajaakea simpina tee bulawa sakaaratea. \v 27 I tambena simpi sumai akarajaakea sumbe-sumbere rua mata simbi bulawa i rangkana kau i kaai tee i kaana. Rua pale kancodhaana bheapapesuaia i bhalona manga simbi sumai, mamudhaakana tee kancodhaa incia sumai o tampana tunuana dhupa amembali atosodha. \v 28 Sainamo to manga kancodhaana atokarajaa minaaka i kau akasia, kasiimpo alapisia tee bulawa. \s1 Akarajaa Mina Idhupai tee Dhupa minaaka i Manga Rampa Momawondu \sr 37:29 \p \v 29 Akarajaaia uka mina idhupai momangkilo tee dhupa moʼasilii minaaka i manga rampa momawondu, mboomo karajaana samia pande rampa. \c 38 \s1 Karajaa Tampana Tunuana Kurubani \sr 38:1-7 \p \v 1 Bezaleel akarajaa tampa tunuana kurubani minaaka i kau akasia modelena patawala pata singku kaaratena 2,2 metere, kaewana 2,2 metere, tee kalangana 1,3 metere. \v 2 Akarajaaia manga tanduna i pata angua singkuna, asaangu o bhanguna tee tampana tunuana kurubani sumai, kasiimpo alapisiakea tee tambaga. \v 3 Incia uka akarajaa bhari-bharia parakakasina tampana tunuana kurubani, siitumo manga kawali tampana rombusakaana ngawuna, manga kagigisina poluka to apekangkilo tampana tunuana kurubani, manga mangkona to alaliaka manga giu isumpu to pasombaana i bhawona tampa tunuana kurubani, manga garupuuna, tee manga poluka to dhingkanana weona waa, bhari-bharia minaaka i tambaga. \v 4 Kasiimpomo, apasaakea tarali, siitumo jala-jala minaaka i tambaga, i tampana tunuana kurubani sumai i tambe i bhiwina, pepuu minaaka i weta i tambe sampe jala-jala sumai satanga kalangana tampana tunuana kurubani sumai. \v 5 Akarajaaia pata mata simbi to apasaakea i pata angua singkuna jala-jala tambaga sumai to tampana apapesuaaka rua pale kancodhaana. \v 6 Kasiimpo, akarajaakea manga kancodhaa minaaka i kau akasia tee alapisiakea tee tambaga. \v 7 Sapadhana incia sumai, apapesuaakea manga kau kancodhaa sumai i nuncana manga simbi modhaangiana i rua wetaia i tampana tunuana kurubani sumai mamudhaakana amembali atosodha. Tampana tunuana kurubani sumai atokarajaa minaaka i dhopi, modelena akolonco. \s1 Karajaa Palangga Maoge to Tampana Uwe \sr 38:8 \p \v 8 Bezaleel uka akarajaa palangga maoge tampana uwe to pekangkiloana lima tee ae tee kalempesina minaaka i tambaga. Tambaga sumai apotibhaakea minaaka i manga paiasana bhawine mokarajaana i aroana bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala. \s1 Karajaa Tanalapa Kema Momangkilo \sr 38:9-20 \p \v 9 Sapadhana incia sumai Bezaleel akarajaa tanalapa. Atondoa i weta i salata tanalapa sumai tee kae corocoro minaaka i kae lenan alusu motounte, 44 metere kaaratena, \v 10 atukoa 20 pale arii tee 20 kalempesi minaaka i tambaga mobulilingiakana tanalapa sumai. Manga kakaina arii sumai tee manga papokawaana atokarajaa minaaka i pera. \v 11 Mboo sumai uka i weta i napa, kae corocoro kaarate 44 metere atobhakesaka, atukoa 20 pale arii tee 20 angu kalempesi minaaka i tambaga, maka manga kakaina tee papokawaana minaaka i pera. \p \v 12 I weta i bhara abhakesakaakea kae corocoro kaaratena 22 metere, atukoa sapulu pale arii amondo tee sapulu angu kalempesina. Manga kakaina arii sumai tee manga papokawaana atokarajaa minaaka i pera. \v 13 Kaewana tidhana weta i timbu 22 metere uka. \v 14-15 I weta i timbu i tanalapa sumai, i saripina i kaai tee i kaana tampana bhambana lawa, kaaratena corocoro sumbesumbere 6,6 metere. Atoloeaka sumbesumbere corocoro sumai i talu pale arii i talu angu kalempesina, mboo sumai uka i bhiwi mosagaanana. \v 16 Tee mboo sumai, saangua tanalapa sumai abulilingiakea tee corocoro minaaka i kae lenan alusu motounte. \v 17 Manga kalempesina ariina atokarajaa minaaka i tambaga, sainamo manga kakai i ariina tee manga papokawaana minaaka i pera. Bhaana saasaangu arii alapisiakea pera, bhari-bharia ariina tanalapa sumai apapokawea tee manga papokawaa minaaka i pera. \p \v 18 Corocorona bhambana lawana tanalapa atokarajaa minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, abhelokiakea tee kasokai. Kaaratena sio metere, kalanga tee kaewana rua metere, apokana mboomo kaewana kaena corocorona tanalapa sumai. \v 19 Corocorona bhamba sumai atukoa pata pale arii, amondo tee kalempesina minaaka i tambaga. Manga kakai i ariina tee manga papokawaana atokarajaa minaaka i pera, bhaana ariina uka alapisiakea pera. \v 20 Bhari-bharia pato to Kema Momangkilo tee saangua patona tanalapa sumai atokarajaa minaaka i tambaga. \s1 Daftarana Sagala Giu to Pakaroana Kema Momangkilo \sr 38:21-31 \p \v 21 Siimo daftarana sagala giu ipake to pakaroana Kema Momangkilo tampana dhikaana rua angua katongkana bhatu motoburiakana Sapulu Parintana KAWASANA OPU. Musa atumpu manga miana Lewi aburi bhari-bharia o ponambona pakaroana Kema Momangkilo sumai, tee Itamar anana Harun mojaganina manga miana Lewi mokarajaana sumai. \v 22 Bezaleel bin Uri bin Hur, minaaka i lipu Yuda, akarajaaia bhari-bharia iparintaakana KAWASANA OPU to Musa. \v 23 Incia ahambea Aholiab bin Ahisamakh, minaaka i lipu Dan, samia pande tee ahalii, samia pande sokai pegiu-giu waranaa minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. \v 24 Kabharina bhari-bharia bulawa ipake to apakaroaka Kema Momangkilo kabharina 1.000 kilo, atimbangiakea tee timbanga motopake i Kema Momangkilo. \p \v 25 Sainamo pera ipotibhaakana minaaka i miana Israel sumai kabharina 3.430 kilo, mboomo timbanga motopake i Kema Momangkilo. \v 26 Bhari-bharia mia motogagari sumai apomea doi mboomo katamona ipatotapuaka i Kema Momangkilo, siitumo satanga syikal (katamona syikal sumai sapulu haramu). Kabharina mia motogagari dhaangia 603.550 umane, mokoʼumuruna 20 tao labhi. \v 27 Minaaka i pera sumai, 3.400 kilo atopake to akarajaaka 100 kalempesina ariina Kema Momangkilo tee kalempesina corocorona. Saasaangu kalempesi katamona 34 kilo. \v 28 Sainamo 30 kilo pera bhilaana atopake to akarajaaka kakaina manga arii, to alapisiaka manga bhaana arii, tee akarajaa manga papokawaana. \p \v 29 Tambaga ipasombaaka to KAWASANA OPU sumai o kabharina 2.425 kilo. \v 30 Minaaka i bhari-bharia sumai atokarajaa manga kalempesina Kema Pokawaana tee Aulataʼala, tampana tunuana kurubani minaaka i tambaga amondo tee jala-jalana, bhari-bharia parakakasina tampana tunuana kurubani, \v 31 kalempesina manga ariina corocoro i saripina tanalapa tee ariina bhambana lawana, bhari-bharia patona Kema Momangkilo tee bhari-bharia patona to tanalapa i saripina. \c 39 \s1 Karajaa Pakeana Imamu \sr 39:1-31 \p \v 1 Minaaka i kambari waranaa kakanda, wungu tee maleʼi matuʼa, Bezaleel tee Aholiab akarajaa pakea mangada hususu to atopake i wakutuu manga imamu apadhaangia ibaadati i tampa mangkilo. Manga incia uka akarajaa pakea mangkilo to Harun, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU to Musa. \p \v 2 Manga incia akarajaa bhaju efod minaaka i bulawa, kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa tee lenan alusu motounte. \v 3 Tibhana bulawa atorabu amembali amanipi, kasiimpo adhodhoa amembali kambari to asokaia i kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa tee lenan alusu mboomo ikarajaana samia ahalii. \v 4 Kasiimpomo akarajaakea rua tali katutubhina awaana mopoompuna i rua angu tapana mamudhaakana bhaju efod sumai apoompu. \v 5 Kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki sumai apokana o karajaana tee bhaju efod sumai, siitumo minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU to Musa. \v 6 Manga incia akarajaa uka rua angu bhatu tundu krisopras. Kasiimpo apasea i nuncana manga simpi sumai abhewengiakea tee kabhoke bulawa. Samia pande tundu moʼahalii abhelokiakea o sarona sapulu rua miaia anana Israel i rua angua bhatu sumai, manga sarona atobheloki mboomo capu. \v 7 Kasiimpo manga incia apasa rua angua bhatu tundu sumai i awaana bhaju efod mamudhaakana o KAWASANA OPU audhani miana Israel. Bhari-bharia sumai apokana tee opea mopadhana iparintaakana KAWASANA OPU to Musa. \p \v 8 Sapadhana incia sumai, manga incia akarajaa katutubhina bada alaloi limana samia ahalii. Katutubhina bada sumai atokarajaa mboomo giuna bhaju efod, siitumo minaaka i bulawa, kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa, tee lenan alusu motounte. \v 9 Modelena pata wala pata singku, akarajaaia apotapi rua lapi, 22 senti kaaratena tee kaewana. \v 10 Manga incia apatalaakea pata talana bhatu tundu. Talana bhaa-bhaana atokarajaa minaaka i tundu bhatu aki maleʼi, topas, tee zamrud. \v 11 Talana rua anguna atokarajaa minaaka i pirus kakanda, nilam, tee yinta. \v 12 Talana talu anguna atokarajaa minaaka i lazuardi, aki maputi, tee bhatu kecubung. \v 13 Talana pata anguna atokarajaa minaaka i tundu pirus, krisopras, tee giok. Bhari-bharia sumai abhewengiakea tee kabhoke bulawa. \v 14 Kabharina bhatu tundu sii sapulu rua angu mboomo kabharina sarona anana Israel. Saangu-saangu bhatu sumai atobheloki mboomo capu tee sarona sala saangu minaaka i sapulu rua angu lipu sumai. \p \v 15 Manga incia akarajaa to katutubhina bada sumai manga rambana rante bulawa asilii o bhanguna mboomo tali ipii. \v 16 Kasiimpo manga incia akarajaa rua ramba kabhoke bulawa tee rua angu simbi bulawa. Rua angua simbi sumai atopasa i rua angua tapana katutubhina bada, \v 17 tee i simbi sumai atopaompu tee rua ramba rante bulawa i saao. \v 18 I rua angua tapana mosagaanana minaaka i rua ramba rante motounte sumai manga incia apasaakea i rua angua simbina kabhokena tundu i saao mamudhaakana rua angua atopasa i manga kabhokena awaana bhaju efod i weta i aroa. \v 19 Kasiimpomo manga incia akarajaamo uka rua angu simbi bulawa tee apasaakea i rua angua tapana katutubhina bada i kalapina i weta i nunca mopoarona tee bhaju efod. \v 20 Sapadhana incia sumai, manga incia uka akarajaa rua angu simbi bulawa mosagaanana tee apasea i weta i tambe minaaka i rua angua kabhoke i awaana bhaju efod i weta i aroa, i saripina kaompuna, i bhawona kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki. \v 21 Kasiimpomo simbi katutubhina bada sumai manga incia abhokeakea i simbina bhaju efod tee kabhoke kakanda mamudhaakana katutubhina bada sumai sadhaadhaana i bhawona kabhokena bhaju efod itanu tee kabheloki tee sadhaadhaana i bhaju efod sumai, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \p \v 22 Manga incia uka akarajaa juba maarate to apakea Harun i tambena bhaju efod, atokarajaa saangua minaaka i kae waranaa kakanda, ikarajaana samia pande tanu. \v 23 Juba sumai akobhalo i tanga-tangana to apapesuaaka bhaana. Manga incia asorumba bhiwina kae itanu i bhiwina bhalo sumai, mamudhaakana kaena inda amabhenci. \v 24 I saangua tapana juba weta i tambe manga incia akarajaakea kabheloki mboomo bhakena dalima minaaka i kae lenan alusu motountena tee kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa. \v 25 Manga incia uka akarajaa nggiri-nggiri minaaka i bulawa asilii, kasiimpo apasea aololotia tee manga kabhelokina bhakena dalima i saangua tapana juba weta i tambe. \v 26 Saangu nggiri-nggiri bulawa i tanga-tangana i saangu-saangu bhakena dalima sumai, kasiimpo saangu nggiri-nggiri bulawa uka apapoosea tee saangu bhakena dalima, mboo sumai satorosuna i saangua tapana juba bhemotopakena to padhaangiana ibaadati sumai mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \v 27 Sapadhana incia sumai, manga pande tanu akarajaa bhaju minaaka i lenan alusu to Harun tee manga anana, \v 28 manga incia uka akarajaa surubani tee manga kampurui momakesa minaaka i kae lenan alusu, manga sala i nunca minaaka i lenan alusu motounte, \v 29 tee manga kabhokena tanga minaaka i lenan alusu motounte, kambari waranaa kakanda, wungu, tee maleʼi matuʼa akokabhelokiaka kasokai, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \v 30 Manga incia uka akarajaa pita minaaka i bulawa asilii, siitumo mahakota momangkilo tee abhelokiakea kaburi "Mangkilo to KAWASANA OPU". \v 31 Kabheloki sumai manga incia akarajaakea tali kakanda mamudhaakana amembali atopasa i weta i bhawona surubani, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \s Bhari-bharia Karajaa Amondomo \sr 39:32-43 \p \v 32 Mboo sumaimo atopamondo sagala karajaana Kema Momangkilo, siitumo Kema Pokawaana tee Aulataʼala. Miana Israel apewaua bhari-bharia apokana tee iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \v 33 Kasiimpomo, manga incia abhawa Kema Momangkilo sumai i aroana Musa, siitumo: \q1 kema tee sagala kamondona, mboomo manga kakaina, manga toorana, manga kau leleana, manga ariina, tee manga kalempesina; \q1 \v 34 katutubhi minaaka i kulina dumba umane motowaranaai maleʼi, katutubhi minaaka i kulina lumba-lumba, tee corocoro katutubhina; \q1 \v 35 Sorongana Pojanjia tee rua pale kancodhaana tee katutubhina to ahapusuaka dosa; \q1 \v 36 meja tee bhari-bharia parakakasina tee roti pasombaa; \q1 \v 37 padamara minaaka i bulawa asilii tee manga padamara (padamara sumai tabeana apotala), bhari-bharia parakakasina, tee mina to kainawa; \q1 \v 38 tampa tunuana dhupa minaaka i bulawa, mina idhupai, tee dhupa mawondu; corocoro to bhambana kema sumai; \q1 \v 39 tampa tunuana kurubani minaaka i tambaga tee jala-jala tambagana, rua pale kancodhaana, tee bhari-bharia parakakasina; palangga kapebhahoka tee kalempesina; \q1 \v 40 corocoro to tanalapa tee manga ariina tee manga kalempesina, corocorona bhambana lawana tanalapa tee manga rabutana tee manga patona, tee bhari-bharia parakakasi to Kema Momangkilo, siitumo Kema Pokawaana tee Aulataʼala, \q1 \v 41 pakea moʼalusu itanu to apadhaangia ibaadati i Tampa Momangkilo, pakea mangkilo to imamu Harun, tee pakeana manga anana to akarajaa tugasina amembali imamu. \p \v 42 Miana Israel apewaumea bhari-bharia karajaa sumai apokana iparintangiakana KAWASANA OPU i Musa. \v 43 Musa aparakisaaia bhari-bharia karajaa sumai, tee atotuu ande manga incia apewaumea mboomo iparintaakana KAWASANA OPU. Kasiimpo Musa abarakatimo manga incia. \c 40 \s1 Nabii Musa Apakaro Kema Momangkilo \sr 40:1-33 \p \v 1 KAWASANA OPU afirimani i Musa, \v 2 "I eo bhaa-bhaana i bula bhaa-bhaana pakaromea o Kema Momangkilo, siitumo Kema Pokawaana tee Aulataʼala. \v 3 I nuncana Kema Momangkilo sumai, dhikamea Soronga Pojanjia tee pasaakea corocoro i aroana soronga sumai to katutubhina. \v 4 Bhawamea o meja i nuncana Kema Momangkilo sumai tee uʼatoroa bhari-bharia kamondona i tampana. Bhawea uka padamara i nuncana kema, kasiimpo pasea manga suluna. \v 5 Dhikaia o tampana tunuana dhupa minaaka i bulawa i aroana Soronga Pojanjia, tee loeakea corocorona bhambana Kema Momangkilo sumai. \v 6 Dhikaia tampana tunuana kurubani i aroana bhambana Kema Momangkilo, siitumo Kema Pokawaana tee Aulataʼala. \v 7 Sapadhana incia sumai, dhikaia palangga kapebhahoka i tanga-tangana Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee polotaana tampana tunuana kurubani sumai kasiimpo uantokiakea uwe. \v 8 Karajaamo tanalapa i saripina tee loeakea corocoro bhambana lawana tanalapa sumai. \p \v 9 Alamo mina idhupai, kasiimpo minakia Kema Momangkilo tee bhari-bharia modhaangiana i nuncana. Pekangkiloa kema sumai tee bhari-bharia kamondona sabutuna kema sumai bheamangkilo. \v 10 Minakia tampana tunuana kurubani tee bhari-bharia kamondona, tee pekangkiloa tampana tunuana kurubani sumai, sabutuna tampana tunuana kurubani sumai bheamangkilo mpuu. \v 11 Minakia palangga kapebhahoka sumai tee kalempesina, tee pekangkiloa. \v 12 Bhawea Harun tee manga anana i bhambana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, kasiimpo bhahoa manga tee uwe. \v 13 Pakanaakea pakea momangkilo i Harun. Minakia tee hususuakea mamudhaakana incia akarajaa tugasina amembali imamu. \v 14 Sapadhana incia sumai, bhawea manga anana, kasiimpo pakanaakea juba i nunca. \v 15 Minakia manga mboomo uminaki amana mamudhaakana manga incia uka amembali akarajaa tugasina amembali imamu to Iaku. Sabutuna tee mina idhupai sumai manga incia tee siwuluna bheamembali imamu saʼumurua." \v 16 Musa apewaua bhari-bharia apokana tee iparintangiakana KAWASANA OPU i incia. \p \v 17 I tao rua taona,\f + \fr 40:17 \fr*\fq I tao rua taona: \fq*\ft Rua tao sapadhana manga miana Israel alimba minaaka i Mesir. \ft*\f* siitumo i eo bhaa-bhaana, i bula bhaa-bhaana, Kema Momangkilo atopakaro. \v 18 Musa apakaro Kema Momangkilo sumai, apasa manga kalempesina, tee apakakaro manga toorana. Apasea kau leleana tee apakaroa manga ariina. \v 19 Abhakesakamea padhana kema motutubhina Kema Momangkilo sumai, kasiimpo apasa katutubhina kema i bhawona, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \v 20 Sapadhana incia sumai, Musa aalamo rua angu katongkana bhatu hukumuna Aulataʼala sumai tee adhikaia i nuncana Soronga Pojanjia. Apasaakea kau kancodhaa i soronga sumai tee adhikaia katutubhina to ahapusuaka dosa i bhawona soronga sumai. \v 21 Kasiimpomo, abhawamea soronga sumai i nuncana Kema Momangkilo, aloeakea corocoro katutubhina soronga pojanjia sumai, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \p \v 22 Kasiimpomo Musa adhika meja to pasombaana roti i nuncana Kema Momangkilo i weta i napa, i aroana corocoro sumai. \v 23 Kasiimpo, adhikamea roti i bhawona meja sumai i aroana KAWASANA OPU mboomo kananea iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \v 24 Apoaro tee meja sumai, adhikaia padamara i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala, siitumo i nuncana Kema Momangkilo i weta i salata. \v 25 Kasiimpomo, apasamea manga sulu i aroana KAWASANA OPU, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \v 26 I nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala sumai uka, siitumo i aroana corocoro, adhikaia tampana tunuana dhupa minaaka i bulawa. \v 27 Kasiimpo incia atunu dhupa minaaka i manga rampa mawondu, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \v 28 Sapadhana sumai, Musa aloemea corocorona bhambana Kema Momangkilo. \v 29 Adhikaia tampana tunuana kurubani i aroana bhambana Kema Momangkilo, siitumo Kema Pokawaana tee Aulataʼala, kasiimpo apasombaakea i bhawona kurubani tunua tee apasombaaka tarigu, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i incia. \v 30 Incia adhika palangga maoge to pekangkiloa limana tee aena i tanga-tangana Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee tampana tunuana kurubani sumai, kasiimpo alaliakea uwe i nuncana palangga maoge sumai. \v 31 Kasiimpomo, Musa, Harun, tee manga anana Harun abhanui limana tee aena iwe sumai. \v 32 Ande manga incia apesua i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala tee ande manga incia apasari i tampana tunuana kurubani sumai, manga incia tabeana abhanui limana tee aena, mboomo iparintaakana KAWASANA OPU i Musa. \v 33 Sapadhana incia sumai, Musa apakaro manga ariina tanalapa i saangua Kema Momangkilo tee tampa tunuana kurubani, kasiimpo aloea corocorona bhambana lawana tanalapa sumai. Mboo sumaimo Musa apamondo karajaana. \s1 Kamuliangina KAWASANA OPU Apabuke Kema Momangkilo \sr 40:34-38 \p \v 34 Kasiimpomo, taʼina ngalu atutubhi Kema Pokawaa tee Aulataʼala tee uka kamuliangina KAWASANA OPU apabukemo Kema Momangkilo sumai. \v 35 Musa inda amembali apesua i nuncana Kema Pokawaana tee Aulataʼala sababuna taʼina ngalu sumai asampa i bhawona tee kamuliangina KAWASANA OPU apabukemo Kema Momangkilo. \v 36 Ande taʼina ngalu sumai apene minaaka i bhawona Kema Momangkilo, abhosemo miana Israel apalausaka lingkaana manga. \v 37 Maka, ande taʼina ngalu sumai inda atoangka, manga incia uka inda asidha abhose sampe aantagi taʼina ngalu sumai apene. \v 38 Taʼina ngaluna KAWASANA OPU sumai dhaangia i bhawona Kema Momangkilo i wakutuuna eo, tee i wakutuuna malo dhaangia cahea i nuncana taʼina ngalu sumai, i aroana bhari-bharia siwuluna Israel amembali akamata taʼina ngalu sumai kangengena lingkaana manga.