\id EPH - WolioNT \ide UTF-8 \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h EFESUS \toc3 Ef. \toc2 Efesus \toc1 Surana Paul to Jamaʼa i Efesus \mt2 SURANA PAUL \mt2 TO JAMAʼA I \mt1 EFESUS \is POGAU BHAA-BHAANA \im I nuncana \bk Surana Paul to Jamaʼa i Efesus, \bk* Paul moburina sura sii apogauaka Haejatina Aulataʼala mamudhaakana "Bhari-bharia giu modhaangiana i sorogaa atawa modhaangiana i dunia, apaposaangua tee Al Masi to mokapalaia," (\xt 1:10\xt*). Sura incia sii uka satotuuna amembali parinta to uumatina Aulataʼala mamudhaakana manga incia adhikaia i nuncana ngangarandana o maʼanana haejati momaoge minaaka i Aulataʼala to mopaposaanguna bhari-bharia uumatina maanusia alaloi Isa Al Masi. \ip I weta i bhaa-bhaana surana Efesus sii apogauaka tuaapa o paposaanguana giu incia sumai bheamembali. To apogauaka giu incia sumai, Paul apetulatulaakea tuaapa o Aulataʼala padhamo apili uumatina, tuaapa o Aulataʼala alaloi Isa Al Masi o Anana, aʼamponi tee apabebasi uumatina minaaka i dosa, tee tuaapa o janjina Aulataʼala sumai atanggoa Rohina Aulataʼala. I weta rua anguna, aparintaakea to manga mobacea mamudhaakana manga incia adhadhi apomaamaasiaka mamudhaakana o giu iposaanguakana manga incia momembalina uumati moparacaeana tee Al Masi amembali atopewau. \ip To asusuaka ande o uumatina Aulataʼala aposaangumo roonamo aposaangu tee Al Masi, Paul moburina sura sii apake pia-pia angu ibarati. Jamaʼa satotuuna mboomo bada, tee Isa Al Masi mboomo bhaana, atawa mboomo saangu bhanua, bhatuna sandina siitumo o Al Masi, atawa uumatina Aulataʼala mboomo samia bhawine tee Isa Al Masi momembalina umanena. Paul amasanaa mpuu incana wakutuuna audhani rahumatina Aulataʼala alaloi Al Masi, sabutuna manga bhoasaka ipakena i nuncana surana apatokamataaka ande o ngangarandana ampuu-mpuu tee asukuru tee apuji Kawasana Opu. Bhari-bharia iburina sii akamatea minaaka i kaasina Al Masi, minaaka i opea ikurubaniakana Isa, iʼamponina Isa, kalapena incana tee kangkilona Isa. \iot Antona \io1 Porikanaana pogau \ior 1:1-2 \ior* \io1 Al Masi tee garejana \ior 1:3--3:21 \ior* \io1 Dhadhi bhaau tamembali Karasiteni \ior 4:1--6:20 \ior* \io1 Katutubhi \ior 6:21-24 \ior* \c 1 \s1 Salamu \sr 1:1-2 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xo*\xt Tul. 18:19-21; 19:1. \xt*\x*Minaaka i Paul, momembalina rasuluna Isa Al Masi roonamo kapeeluana Aulataʼala. To bhari-bharia mia mosaalihi i Efesus, siitumo manga mia moparacaeana tee Isa Al Masi. \v 2 Rahumati tee dhadhi malape minaaka i Aulataʼala o Amata, tee minaaka i Isa Al Masi Oputa Momalanga, apoose tee ingkomiu. \s1 Kabarakati to Manga Mia Motopili \sr 1:3-14 \p \v 3 Bhari-bharia kapujia to Aulataʼala o Amana Isa Al Masi, Oputa Momalanga mopadhana mobarakatina rohita tee bhari-bharia kabarakati minaaka i sorogaa alaloi Isa Al Masi. \v 4 Aulataʼala padhamo mangapili alaloi Al Masi wakutuuna o dunia sii indapo atopadhaangia mamudhaakana tamangkilo tee inda tee balacita i aroana. \v 5 I nuncana kaasina, ingkita padhamo mangapili minaaka i bhaa-bhaana alaloi Isa Al Masi to tatoangka tamembali manga anana apokana tee kapeeluana, \v 6 mamudhaakana atopuji o kamuliangina rahumatina mopadhana ibarakatiakana to ingkita alaloi Anana imaasiakana. \v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Kol. 1:14. \xt*\x*Sababuna o Aulataʼala mangatolosi rampaakanamo raana Al Masi, siitumo bhari-bharia dosata aʼamponia apokana tee kaogena rahumatina, \v 8 idhawuakana motaralabhi-labhi to ingkita alaloi hikimati tee akalana budi momalape. \v 9 Aulataʼala uka mangapaumbaaka rahasiana kapeeluana tee relana totona incana, siitumo haejatina mopadhana ipatotapuakana alaloi Al Masi. \v 10 Haejatina Aulataʼala sumai siitumo mamudhaakana bhari-bharia giu modhaangiana i sorogaa atawa i dunia, apaposaangua tee Al Masi to mokapalaia, tee o giu incia sumai bheapamondoa Aulataʼala ande akawamo o wakutuuna. \p \v 11 Aulataʼala akarajaa opeapo uka aose kapeeluana tee kambotuna karona. Minaaka i bhaa-bhaana Incia padhamo mangapili, roonamo Incia gauna tamembali uumatina roonamo taposaangu tee Al Masi, \v 12 mamudhaakana ingkita mobhaa-bhaana moharapuna tee Al Masi, tamembali tapuji Aulataʼala rampaakanamo kamuliangina. \v 13 Roonamo wakutuuna ingkomiu urango kasameana mobanara, siitumo Lele Malape mopasalaamatikomiu sumai, ingkomiu uparacaea tee Isa Al Masi. Kasiimpo apokana tee janjina, Aulataʼala adhawuakakomiu Rohina Aulataʼala Momangkilo ijanjiakana amembali materaina ande ingkomiu umembalimo pewauana. \v 14 Rohina Aulataʼala sumai momembalina jamina ande ingkita bhetatarima tinauraka mopadhana ijanjiakana Aulataʼala to uumatina. Giumo incia sumai mangapayaakinina ande o Aulataʼala bheapabebasi uumatina mamudhaakana ingkita bhetapujia rampaakanamo kamuliangina! \s1 Doʼana Paul \sr 1:15-23 \p \v 15 Rampaakanamo sumai, sarangoku ande ingkomiu uparacaea tee Isa Oputa Momalanga tee umaasiaka bhari-bharia manga mia mosaalihi, \v 16 iaku indamo kuunto-unto kuemaniakakomiu sukuru i Aulataʼala, tee sadia kuudhani saromiu i nuncana doʼaku. \v 17 Iaku kudoʼa i Aulataʼalana Isa Al Masi Oputa Momalanga, siitumo o Amata momulia to arahumatiakakomiu Rohina hikimati tee wahiyuu mamudhaakana uʼaarifu tee uhanda umatau Aulataʼala. \v 18 Iaku uka kudoʼa mamudhaakana o Aulataʼala asuluwi totona incamiu, sabutuna umataua opea iharapumiu minaaka i kakembana, tee uka mamudhaakana umataua tapanamo kabhari o tinauraka momulia mopadhana ipasadiaakana Aulataʼala to manga mia mosaalihi, \v 19 tee tapanamo kaoge o kuasana to ingkita moparacaeana tee Incia. Kuasana Aulataʼala sumai apokana mboomo wakutuuna kakaana inda momentela asusuakea, \v 20 \x - \xo 1:20 \xo*\xt Zab. 110:1. \xt*\x*ipakena wakutuuna Aulataʼala apadhadhi pendua Al Masi minaaka i mate tee adhawuakea kauncuramaka momalanga kasiimpo adhikaia i weta kaanana i sorogaa. \v 21 Kauncuramakana sumai alabhi o kalangana minaaka i kauncuramakana sagala pamarinta, sagala mia mokokuasa, sagala kapala, sagala opu tee sarona incemapo uka mopadhana idhawuaka kauncuramaka momalanga, malape modhadhina i zamani sii-sii atawa modhadhina i zamani bhemoumbana naile itu. \v 22 \x - \xo 1:22 \xo*\xt Zab. 8:7. \xt*\x*\x - \xo 1:22-23 \xo*\xt Kol. 1:18. \xt*\x* Aulataʼala adhika bhari-bharia giu i tambena aena Al Masi, tee o Aulataʼala padhamo apatotapuakea to amembali kapalana bhari-bharia giu to manga jamaʼa. \v 23 Manga jamaʼa sumai satotuuna o badana Al Masi, tee alaloi Incia mangapabukeaka Rohina. Incia uka mopabukena bhari-bharia giu i iapaipo uka. \c 2 \s1 I Piamo itu Tamatemo maka Sii-sii Tadhadhimo Taposaangu tee Isa Al Masi \sr 2:1-10 \p \v 1 \x - \xo 2:1-5 \xo*\xt Kol. 2:13. \xt*\x*I piamo itu ingkomiu umatemo, roonamo manga kasalaha tee dosa \v 2 momenturuna ipewaumiu wakutuuna uose kananeana dunia sii tee utaʼati i raja mokuasaina pamarintana laiana, siitumo seetani mokuasaina ngangarandana manga mia modorohaka. \v 3 I piamo itu bhari-bharikita tapokana tee manga incia, ingkita tadhadhi taose kapeeluana maanusia tee nawusuuta, tee fikiri inda momalape. Wakutuu incia sumai o kadhaangiata apokana tee manga mia mosagaanana, siitumo tamembalimo mia ikangkanaina pamuruna Aulataʼala. \v 4 Maka rampaakanamo kaogena kaasina tee ingkita, Aulataʼala mobukeakana rahumati sumai, \v 5 mangapadhadhi pendua tapobhawa tee Al Masi, moomini ingkita tamate rampaakanamo manga kasalahata. Jadi o rahumatina Aulataʼala mopasalaamatikomiu. \v 6 Roonamo ingkita taposaangu tee Isa Al Masi, Aulataʼala mangapadhadhi pendua tapobhawa tee Incia, tee mangadhika tapobhawa-bhawa tee Incia i nuncana sorogaa, \v 7 mamudhaakana i zamani bhemoumbana naile itu, Incia amembali apatokamataaka rahumatina momaoge sumai to ingkita; siitumo Aulataʼala asusuaka kalapena incana to ingkita alaloi Isa Al Masi. \v 8 Jadi rampaakanamo rahumati, ingkomiu utopasalaamati roonamo uparacaea tee Al Masi. Kasalaamatimiu sumai mencuana usaha minaaka i karomiu, maka minaaka i rahumatina Aulataʼala, \v 9 tee mencuana rampaakanamo amalamiu, jadi inda dhaangia o mia momembalina mosomboakana karona roonamo amalana sumai. \v 10 Roonamo ingkita sii ikarajaana Aulataʼala, mangapadhaangia i nuncana karona Isa Al Masi to tapewauaka karajaa momalape, ipasiapuakana minaaka i piamo itu; gauna Incia mamudhaakana tadhadhi i nuncana karajaa momalape sumai. \s1 Tatopaposaangu i nuncana Al Masi \sr 2:11-22 \p \v 11 Manga witinai inda motolentuna miana Yahudi! Udhania o kadhaangiamiu i piamo itu. Manga miana Yahudi asarongikomiu o mia inda mototandaki, sainamo manga incia asarongi karona mia mototandaki. Tandaki tangkanamo saangu tanda ikarajaana limana maanusia i badana to asusuaka pokaiana tee Aulataʼala. \v 12 Wakutuu incia sumai o dhadhimiu indapo aposaangu tee Al Masi; ingkomiu utogaati minaaka i uumatina Israel tee inda upesua i nuncana pojanjia ikarajaana Aulataʼala tee uumatina. Ingkomiu udhadhi i dunia sii inda tee iharapumiu tee inda upomatau tee Aulataʼala. \v 13 Maka sii-sii, i nuncana karona Isa Al Masi, ingkomiu "momaridhona" i piamo itu sii-sii "umakasumo" rampaakanamo raana Al Masi, \v 14 roonamo Incia mangadhawuna dhadhi malape. Incia padhamo apaposaangu manga miana Yahudi tee manga mia inda motolentuna miana Yahudi amembali saangu uumati, tee apatobhata rindi mangapapogaana, siitumo giu ipomusu-musuakata. \v 15 \x - \xo 2:15 \xo*\xt Kol. 2:14. \xt*\x*Mateana Isa Al Masi apabatala bhari-bharia parintana tee tuturana Hukumuna Taurati, mamudhaakana rua-rua kolompona mia sumai amembali maanusia mobhaau. Tee mboo sumai rua kolompoa amembali apomalape. \v 16 \x - \xo 2:16 \xo*\xt Kol. 1:20. \xt*\x*Rampaakanamo mateana atoloe i kau salib, Al Masi apaposaangu rua-rua kolompona mia sumai i nuncana saangu bada, tee apapomalapea tee Aulataʼala, sabutuna indamo dhaangia o pomusu-musua sumai. \v 17 Incia aumba apakawaaka Lele Malape to papomalapea sumai to ingkomiu, malape to ingkomiu "momaridhona" atawa to manga incia "momakasuna," \v 18 roonamo tee potoloweana Isa Al Masi, bhari-bharikita, malape miana Yahudi atawa o mia inda motolentuna miana Yahudi, tapotibhaaka dhala to tapoaro tee Ama alaloi saangu-anguna o Rohina Momangkilo. \p \v 19 Rampaakanamo sumai, ingkomiu mencuanamo mia dhaga atawa o mia moumba, maka sii-sii upokanamo tee manga mia mosaalihi umembalimo uumatina tee miana bhanuana Aulataʼala, \v 20 ipakakaro i bhawona fondasina manga nabii tee manga rasulu, tee Isa Al Masi amembali bhatu parapuu mopekatangkana fondasi sumai. \v 21 Incia mosau-sauna saangua bhanua sumai to apamembalia Baitulla Momangkilo to Kawasana Opu. \v 22 I nuncana Karona uka ingkomiu upobhawa-bhawa utobhangu umembali tampana mbooresana Aulataʼala alaloi Rohina. \c 3 \s1 Kakembana Paul to Amembali Rasulu to Manga Mia Inda Motolentuna Miana Yahudi \sr 3:1-13 \p \v 1 Iaku o Paul, siitumo sababuna iaku kutotorongku rampaakanamo Isa Al Masi to ingkomiu manga mia inda motolentuna miana Yahudi. \v 2 Inciamo ingkomiu padhamo urangoa o tugasi iparacaeaakana Aulataʼala to iaku to kupakawaaka rahumatina to ingkomiu. \v 3 Rahasia incia sumai apakawaakea to iaku alaloi wahiyuu, mboomo kaburi momampodho mopadhana iburiku i bhawo sii. \v 4 \x - \xo 3:4-6 \xo*\xt Kol. 1:26-27.\xt*\x*Ande ubacea, ingkomiu umembali umaʼanai opea ifahamuku to rahasiana Al Masi. \v 5 Rahasiana sumai inda apaumbaakea to manga mia minaaka i zamani mangenge, maka sii-sii apaumbaakamea alaloi Rohina Aulataʼala to manga rasuluna momangkilo tee manga nabiina. \v 6 Maʼanana rahasia incia sumai satotuuna: Alaloi Lele Malape sumai, manga mia inda motolentuna miana Yahudi aose anamisi manga kabarakati mopadhana ipasiapuakana to manga miana Yahudi, tee manga incia amembalimo mboomo saangu bada tee manga miana Yahudi mamudhaakana apokana aose tee atarima opea ijanjiakana Aulataʼala alaloi Isa Al Masi. \p \v 7 Iaku kumembali bhatua ipatugasiakana to kupakawaaka Lele Malape sumai, rampaakanamo kuasa tee kalapena incana, Aulataʼala adhawuakaaku rahumati mokarajaana i nuncana karoku. \v 8 Minaaka i tanga-tangana mia mosaalihi, iaku o mia tapanamo mohinana mpuu minaaka i tanga-tangana manga mia mosaalihi. Maka o Aulataʼala adhawuakaaku rahumatina mamudhaakana kupakoleleaka manga kabarakati idhawuakana Al Masi inda motokera-kera sumai to manga mia inda motolentuna miana Yahudi, \v 9 tee uka kupetulatulaakea to bhari-bharia mia o rahasia ibuniakana Aulataʼala mopadhaangiana alamu minaaka i auwalina dunia, \v 10 mamudhaakana sii-sii alaloi jamaʼa apakoleleakea o hikimatina Aulataʼala to manga kaogesa tee manga mokenina kuasa i sorogaa. \v 11 Giu incia sumai apokana tee haejatina mobakaa, mopadhana ipatotapuakana alaloi Isa Al Masi, Oputa Momalanga. \v 12 Roonamo taposaangu tee Al Masi, ingkita tamembali tabarani tee tabukeaka kayaakini to tapoaro tee Aulataʼala, siitumo alaloi iimanita tee Incia. \v 13 Rampaakanamo sumai, iaku kuemani tee ingkomiu mamudhaakana inda amate o akalamiu pokaiana tee sagala giuna kanarakaa inamisiku to kutulungikomiu, roonamo giu incia sumai amembali kamuliangimiu. \s1 Doʼana Paul \sr 3:14-21 \p \v 14 Rampaakanamo sumai, iaku kusuju tee kudoʼa i aroana Ama. \v 15 Minaakamo i Incia bhari-bharia lipu modhaangiana i nuncana sorogaa tee i dunia atarima sarona. \v 16 Iaku kudoʼa mamudhaakana apokana tee karangkaeana kamuliangina tee uka kuasana alaloi Rohina arahumatiakakomiu kakaa i nuncana baatinimiu, \v 17 tee mamudhaakana alaloi iimanimiu, Al Masi amboore i nuncana ngangarandamiu. Iaku kudoʼa uka mamudhaakana ingkomiu utopakaro tee ukokulese i nuncana kaasi, mboomo kulesena puuna kau atawa o bhanua i bhawona fondasi momatangka, \v 18 mamudhaakana ukokapooli upobhawa-bhawa tee bhari-bharia mia mosaalihi momembalina momaʼanaina ande tapanamo kaewana, kaaratena, kalangana, tee uka tapanamo kandalana o kaasina Al Masi sumai \v 19 moomini amaoge laulauna to tafahamua bhari-bharia. Iaku kudoʼa mamudhaakana ingkomiu umembali umataua o kaasina Al Masi sabutuna ingkomiu ubukeaka tee bhari-bharia kamondona Aulataʼala. \p \v 20 To Aulataʼala momembalina mopewauna opeapo uka molabhina kabharina minaaka iemanita atawa ifikirita, tee apokana tee kuasana modhaangiana i nuncana karota, \v 21 to Inciamo o kamuliangi i nuncana jamaʼa alaloi Isa Al Masi, sakawana aahirina zamani tee saʼumurua to bhari-bharia siwuluna! Aamin. \c 4 \s1 Posaanguana Jamaʼa tee Rahumati Moposala-sala \sr 4:1-16 \p \v 1 Rampaakanamo sumai, iaku kutotorongku roonamo Kawasana Opu. Iaku kuemani mpuu mamudhaakana o dhadhimiu apokana tee kakemba itarimamiu to umembaliaka uumatina Kawasana Opu. \v 2 \x - \xo 4:2 \xo*\xt Kol. 3:12-13. \xt*\x*Ingkomiu tabeana sadia upaporitambe karomiu, bhoasakana pogaumiu upekalulua, tee usabara. Susuakea o kaasimiu tee upomaʼamaʼafuakamo podho-podho ingkomiu. \v 3 Tee uka uʼusahamo to udhadhi malape uposaangu tee Rohina Aulataʼala alaloi dhadhi pomalape. \v 4 Tangkanamo dhaangia saangu o bada, tee saangu o Rohi --- mboomo tuaapa ingkomiu utokemba i saangu kaharapu wakutuuna ingkomiu utokemba --- \v 5 saangu Opu Momalanga, saangu iimani, saangu kapapebhahoka, \v 6 tee saangu Aulataʼala tee Amana bhari-bharia mia. Incia dhaangia i bhawona bhari-bharia giu tee apewau alaloi bhari-bharikita, tee amboore nuncana bhari-bharikita. \p \v 7 Al Masi padhamo mangadhawuaka rahumati to ingkita samia-samia apokana tee kapeeluana kadhawuna. \v 8 \x - \xo 4:8 \xo*\xt Zab. 68:19. \xt*\x*Rampaakanamo sumai i nuncana Kitabi Zaburuna Nabii Daud atoburi, \q2 "Wakutuuna Incia apene i tampa momalanga, Incia abhawa bhari-bharia mia mototaangi; \q2 Incia apekadhawuaka sagala giuna kadhawu to maanusia." \m \v 9 (Opea o maʼanana pogauna Nabii Daud, "Incia apene"? Maʼanana ande Incia uka padhamo asapo i tampa moporitambena mpuu i dunia sii. \v 10 Incia mosapona sumai satotuuna Incia mopenena sakawana i kalangaana mpuu mobhawoakana bhari-bharia laiana, to apamondoaka bhari-bharia giu i saangua alamu sii.) \v 11 Incia uka modhawuakana manga kadhawu to uumatina, dhaangia iangkana amembali manga rasulu, dhaangia momembalina manga nabii, dhaangia mopakawaakana Lele Malape, tee dhaangia uka iangkana momembalina mokapalaina jamaʼa tee manga guru to moadharina jamaʼa. \v 12 Giu incia sumai apewaua mamudhaakana manga mia mosaalihi amembali akarajaa tee alaiani Kawasana Opu to apekatangkaaka badana Al Masi, siitumo manga mia moosena Isa. \v 13 Tee mboo sumai bhari-bharikita taposaangu i nuncana saangu iimani tee tapomatauaka tee Ana moumbana minaaka i Aulataʼala, mamudhaakana tamembali mia moʼaarifu, tee atorotorosu ajulu o iimanita mamudhaakana ingkita tamembali tamondo mboomo Al Masi. \p \v 14 Sumaimo ingkita indamo tamembali mboomo anaana ilengko-lengkona ewo makaa tee mangabhawa pegiu-giuna ngaluna kaadharina mia madhaki. Manga incia akoʼakala mamudhaakana apasaladhala mia tee apekatipu. \v 15 Maka ingkita tabeana takeniaka kabanara i nuncana kaasi, sabutuna bhari-bharia ipewauta samangengena sahandana amatangka mboomo momembalina bhaa, siitumo Al Masi mangakapalaikina. \v 16 \x - \xo 4:16 \xo*\xt Kol. 2:19. \xt*\x*Minaaka i Incia saangua bada sumai atosausau malape, tee apapoompua tee manga losuana saasaangu. Tee ande saasaangu parewana bada sumai aose tugasina sumbesumbere, sumaimo saangua bada ajulu amondo tee amatangka i nuncana kaasi. \s1 Maanusia Bhaau \sr 4:17-32 \p \v 17 Rampaakanamo sumai tee sarona Kawasana Opu, iaku kupogauakea tee kuudhaniakakomiu: Bholimo udhadhi mboomo manga mia inda momatauna Aulataʼala, roonamo manga incia afikiriaka manga giu mosia-sia. \v 18 Fikirina manga incia amalalanda tee atogaati minaaka i dhadhi ipeeluna Aulataʼala. Giu incia sumai amembali roonamo kabhongo-bhongona, tee kabhongo-bhongona rampaakanamo amakaa incana. \v 19 Roonamo incana amakaamo, manga incia indamo anamisi kaea, sabutuna aose nawusuuna to apewau manga giu iʼaebuaka tee amasibu. \p \v 20 Maka mencuana tee manga pewau mboo sumai imataumiu pokaiana tee Al Masi. \v 21 Atantumo ingkomiu urango pokaiana tee Incia, tee iadhariakana pokaiana tee Incia mopokanana tee kabanara i nuncana Isa. \v 22 \x - \xo 4:22 \xo*\xt Kol. 3:9. \xt*\x*Pokaiana tee pewaumiu i piamo itu, ingkomiu padhamo upotibhaaka kaadhari mamudhaakana ubhanakea o maanusiamiu momangenge, siitumo o feʼelimiu momadhaki wakutuuna uose manga kapeelu mobukeakana tee kagau-gau, \v 23 mamudhaakana utopebhaaungi pendua i rohimiu tee fikirimiu, \v 24 \x - \xo 4:24 \xo*\xt Bhaa. 1:26; Kol. 3:10. \xt*\x*tee uka udhadhi mboomo maanusia mobhaau, motopadhaangiana mboomo kapeeluna Aulataʼala i nuncana kabanara tee kangkilo mototuu. \p \v 25 Rampaakanamo sumai bholimo ugau-gau tee ujujurumo podho-podho ingkomiu, roonamo ingkita podho-podho parewana badana Al Masi. \v 26 \x - \xo 4:26 \xo*\xt Zab. 4:5. \xt*\x*"Ande uʼamara, bholi upewau dosa." Bholi udhikaia o amaramiu sumai saeoa, \v 27 tee bholi udhawu kalalesa to Ibilisi awujukomiu upewau dosa. \v 28 Mia momenturuna momanako tabeana aunto amanako, salabhina incia akarajaa momalapena tee limana karona to apotibhaaka opea ifaraluuna tee mamudhaakana amembali ahamba mia mokakuranga tee momisikini. \p \v 29 Bholi dhaangia o bhoasaka momarombu maka ubhoasakamo pogau mopekalapena mia mopokanana tee ifaraluuna, mamudhaakana mia morangoa apotibhaaka rahumati minaaka i pogau ibhoasakamiu sumai. \v 30 Bholi upekaporo incana Rohina Aulataʼala Momangkilo tee feʼeli inda momalape. Roonamo Rohina Aulataʼala atandai karomiu mboomo saangu materai mosusuakana ande ingkomiu pewauana Aulataʼala tee bhemopasalaamatikomiu ande akawa o wakutuuna naile itu. \v 31 Bhanakamea bhari-bharia kapiina incamiu, amaramiu tee pamurumiu. Bholimo upogera-gera tee upopekamangkatu. Bholimo upewau giu madhaki podho-podho ingkomiu. \v 32 Maka ingkomiu tabeana amalape incamiu tee mia mosagaanana, upomaamaasiaka, tee upomaʼamaʼafuaka mboomo Aulataʼala aʼamponikomiu i nuncana sarona Al Masi. \c 5 \s1 Tadhadhi i nuncana Kainawa \sr 5:1-21 \p \v 1 Ingkomiu manga anana imaasiakana Aulataʼala, rampaakanamo sumai ingkomiu tabeana udhadhi tee kabanara tee umangkilo minaaka i bhari-bharia kasalaha, mboomo conto idhawuakana Aulataʼala. \v 2 \x - \xo 5:2 \xo*\xt Limb. 29:18. \xt*\x*Dhadhimiu tabeana abukeaka kaasi, mboomo Isa Al Masi padhamo amaasiaka ingkita tee akurubaniaka karona to ingkita, tee amembali pasombaa momawondu to Aulataʼala. \p \v 3 Maka bholi dhaangia moomini saidhe uka manga pewau mopokaina tee zinaa, kaʼaebu, atawa o kasibu i tanga-tangamiu. Uumatina Aulataʼala mosaalihi inda alaenga apewau manga giu incia sumai moomini soo asarongia tee abhotoa. \v 4 Ingkomiu inda alaenga uka ubhoasaka manga pogau pasunda, pogau inda mokoguna, tee ubahatikiaka pogau momarombu. Maka salabhina uemani sukuru i Aulataʼala. \v 5 Udhania umpuu-mpuu, roonamo ande manga mia mopewauna zinaa, manga mia mopewauna monaajisi, atawa o mia momasibu (manga mia mopewauna mboo sumai apokanamo tee asomba barahala), manga mia incia sii inda bheapotibhaaka tinauraka atawa apesua i nuncana Pamarintana Al Masi tee Aulataʼala. \v 6 Ancosala ingkomiu utotipuaka manga pogau inda mokoguna, roonamo manga giumo incia sumai mosababuakana Aulataʼala apamuru tee manga mia modorohaka. \v 7 Rampaakanamo sumai bholi uposabhangka tee manga mia mboo sumai. \p \v 8 I piamo itu ingkomiu udhaangia i nuncana kalalanda, maka sii-sii ingkomiu umembalimo manga anana Kawasana Opu momboorena i nuncana kainawa. Rampaakanamo sumai, udhadhimo mboomo manga anana kainawa, \v 9 roonamo bhake ihasiliakana kainawa sumai bheaumbaaka sagala giuna kalape, kaʼadili tee kabanara. \v 10 Usahamo to umatauaka opea imasanaakana incana Kawasana Opu. \v 11 Bholi uose upewau manga karajaa momalalanda roonamo hasilina inda akobhakeaka kalape, salabhina ususuaka manga kasalahana. \v 12 Roonamo to ingkita, manga giu ipewauna manga incia tee cara apobuniaka amembali giu motomaeaaka mpuu, sampe moomini soo tapogauakea tanamisimo kaea. \v 13 Bhari-bharia giu isuluwina kainawa, bheatokamata tee atinda, \v 14 roonamo kainawa mopatokamatana bhari-bharia giu incia sumai. Rampaakanamo sumai o Kawasana Opu apogau, \q1 "Bhangumo, e ingkoo mokolena; \q2 dhadhimo pendua minaaka i mate, \q1 Al Masi bheasuluwiko." \m \v 15 Sababuna sumai, kamatamea pekalape tuaapa o dhadhimiu, bholi mboomo manga mia inda mokoʼakala, maka tabeana mboomo manga mia moʼaarifu. \v 16 \x - \xo 5:16 \xo*\xt Kol. 4:5. \xt*\x*Pakea pekalape o wakutuu modhaangiana i karomiu, roonamo sii-sii abhari o mia mopewauna kadhaki. \v 17 Rampaakanamo sumai bholi ukabhongo-bhongo, maka uʼusahamo to umatauaka opea o kapeeluana Kawasana Opu. \v 18 Bholi upekalango-langoaka abhari angguru, roonamo giu incia sumai aumbaaka nawusuu tee bheapekadhakikomiu. Maka tabeana ingkomiu sadia akuasaikomiu Rohina Aulataʼala. \v 19 \x - \xo 5:19-20 \xo*\xt Kol. 3:16-17.\xt*\x*Wakutuuna upogau podho-podho ingkomiu ubhoasakamo pogau mominaakana i Zaburu, tee manga lagu kapujia atawa o lagu-lagu mosagaanana to upujiaka Aulataʼala. Ingkomiu tee ngangarandamiu mokaunde-undena tabeana ulaguakamo lagu kapujia to Kawasana Opu, \v 20 upoose uemani sukuru to bhari-bharia giu i Aulataʼala o Amata, i nuncana sarona Isa Al Masi, Oputa Momalanga. \p \v 21 To uhoromatiaka Al Masi, ingkomiu tee mia mosagaanana tabeana upaporitambe karomiu. \s1 Kaasina Al Masi Amembali Saangu Hali Ikeniakana Umane tee Bhawinena \sr 5:22-33 \p \v 22 \x - \xo 5:22 \xo*\xt Kol. 3:18; 1Ptr. 3:1. \xt*\x*E manga bhawine mokoumane, tungkumo i umanemiu mboomo utungku i Kawasana Opu. \v 23 Roonamo umane sumai amembali kapala to bhawinena, apokana tee Al Masi amembali kapalana jamaʼa, siitumo o badana, tee Incia uka mopasalaamatia. \v 24 Mboomo jamaʼa tabeana atungku i Al Masi, mboomo sumai uka manga bhawine i nuncana sagala hali tabeana atungku i umanena. \p \v 25 \x - \xo 5:25 \xo*\xt Kol. 3:19; 1Ptr. 3:7. \xt*\x*E manga umane mokobhawine, maasiakea o bhawinemiu, apokana mboomo Al Masi amaasiaka jamaʼana tee apasarakaaka karona to jamaʼana sumai. \v 26 \x - \xo 5:26 \xo*\xt Yah. 15:3. \xt*\x*Giu incia sumai apewaua mamudhaakana Incia amembali apekangkilo jamaʼana sapadhana apekangkiloakea tee uwena kapebhahoka tee alaloi Firimanina, \v 27 mamudhaakana Incia amembali adhika jamaʼana i aroana karona tee kadhaangia momulia, inda tee kadhingkulana, inda tee balacina, atawa o giu mopokana tee hali incia sumai, maka mamudhaakana o jamaʼa sumai amangkilo tee inda tee kasalahana. \v 28 Mboomo uka manga umane mokobhawine, manga incia tabeana amaasiaka bhawinena mboomo amaasiaka badana karona. Incema momaasiakana bhawinena, incia amaasiaka karona. \v 29 Roonamo inda dhaangia o mia mobancina badana karona, maka incia bheapakandea tee adhambaakea, tee mboo sumai uka ipewauna Al Masi to jamaʼana. \v 30 Roonamo ingkitamo jamaʼa sumai tee mboomo manga parewa mominaakana i badana Al Masi. \v 31 \x - \xo 5:31 \xo*\xt Bhaa. 2:24. \xt*\x*I nuncana Kitabi Momangkilo atoburi, "Rampaakanamo sumai, samia umane bheabholi amana tee inana to adhadhi apobhawa-bhawa tee bhawinena, sabutuna rua-rua miaia amembali saangu bada." \v 32 Aeati incia sii amandala mpuu o maʼanana, maka ipogauakaku siitumo pokaiana Al Masi tee jamaʼana. \v 33 Tee mboo sumai, bhari-bharikomiu tabeana umaasiakea o bhawinemiu mboomo umaasiaka karomiu samia, mboomo uka manga bhawine mokoumane tabeana ahoromatia uka o umanena. \c 6 \s1 Kataʼati tee Kaasi \sr 6:1-9 \p \v 1 \x - \xo 6:1 \xo*\xt Kol. 3:20. \xt*\x*E manga anaana, osea o parintana mancuanamiu i nuncana sarona Kawasana Opu, roonamo giumo incia sii mobanarana ipewaumiu. \v 2 \x - \xo 6:2-3 \xo*\xt Limb. 20:12. \xt*\x*I nuncana Kitabi Momangkilo dhaangia tee parinta mboo sii, "Horomatia o ama tee inamiu." Parinta incia sii satotuuna o parintana Aulataʼala mobhaa-bhaana apapooseakea tee janjina mboo sii, \v 3 "mamudhaakana amalape dhadhimu tee amarambe umurumu i dunia sii." \p \v 4 \x - \xo 6:4 \xo*\xt Kol. 3:21. \xt*\x*E manga witinai momembalina ama! Bholi uumbaaka amara i nuncana ngangarandana manga anamiu, maka manga incia tabeana upekaogeakea kaadhari tee naasehati mominaakana i Kawasana Opu. \p \v 5 \x - \xo 6:5-8 \xo*\xt Kol. 3:22-25. \xt*\x*E manga witinai momembalina bhatua, taʼatia manga parintana opumiu i dunia sii; umaekaia tee uhoromatia, sabutuna ulaiania tee relana totona incamiu apokana mboomo utaʼati tee Al Masi. \v 6 Bholi tangkanamo soo i aroana atawa i wakutuuna opumiu akamatakomiu kasiimpo utotuu-totuu ukarajaa malape mamudhaakana upasanaa incana manga opumiu, maka ingkomiu o bhatuana Al Masi, sumaimo ingkomiu tabeana ukarajaa tee mpuu-mpuuna incamiu mboomo kapeeluana Aulataʼala, \v 7 tee totona incamiu urela ukarajaaia mboomo ingkomiu ulaiani Kawasana Opu, mencuana ulaiani maanusia, \v 8 roonamo umataua ande o Kawasana Opu bheabalasi bhari-bharia amala momalape ipewauna maanusia, malape incia samia bhatua atawa samia maradhika. \p \v 9 \x - \xo 6:9 \xo*\xt Kol. 3:25; 4:1.\xt*\x*E manga witinai momembalina opu! Ingkomiu tabeana upewau malape tee bhatuamiu, tee bholi uhanda-handea manga incia, roonamo umataua ande o Kawasana Opuna manga incia tee Kawasana Opumiu modhaangiana i sorogaa sumai apokana, tee Incia inda apaposala-sala mia minaaka i rouna. \s1 Kamondona Baatini \sr 6:10-20 \p \v 10 Aahirina ingkomiu tabeana umakaa i nuncana Kawasana Opu tee i nuncana kuasana momatangka. \v 11 Pakemea bhari-bharia o kamondona potimbea idhawuakana Aulataʼala, mamudhaakana ingkomiu umembali upotaangi wakutuuna uewangi haejatina Ibilisi momadhaki. \v 12 Roonamo iewangita sii mencuana tabhali maanusia, maka tabhali manga rohi madhaki tee manga kuasa moparintana manga rohi madhaki sumai, tee tabhali manga seetani mokuasaina maanusia i nuncana kalalanda, tee uka manga rohi momadhaki momboorena i laiana. \v 13 Rampaakanamo sumai, pakemea bhari-bharia o kamondona potimbea idhawuakana Aulataʼala to ingkomiu, mamudhaakana ingkomiu umembali upotaangi i wakutuuna eo momadhaki sumai, tee mboo sumai ingkomiu umembali usadhaadhaa ukakaro sakawana bhari-bharia sumai apadha. \v 14 Jadi ukakaromo pekatangka. Tee upakemo kabanara upamembalia kabhokena tangamiu, kaʼadili upamembalia bhaju asemiu, \v 15 tee usiapumo to upakoleleaka Lele Malape mobawana dhadhi malape amembali kalampesina aemiu. \v 16 Sapadhana incia sumai, sadiamo upake katangkesi, siitumo iimani, roonamo tee katangkesi incia sumai ingkomiu bheumembali usowu bhari-bharia pana mokowaa minaaka i Ibilisi. \v 17 Sapadhana sumai, tarimamo topi ase siitumo kasalaamatimiu, tee upakemo hancuna Rohi siitumo firimanina Aulataʼala. \v 18 Udoʼamo i wakutuuna ingkomiu upewau bhari-bharia sumai tee uka uemanimo i Aulataʼala mamudhaakana atulungikomiu. Saeoa tabeana sadia udoʼa i Rohina Aulataʼala, tee mboo sumai umembali upojagani i nuncana bhari-bharia kadhaangia tee bholi uunto udoʼa maka udoʼamo torosu. I wakutuuna ingkomiu udoʼa, udoʼaakea uka to bhari-bharia uumatina Aulataʼala mosaalihi. \p \v 19 Doʼaakaaku uka, mamudhaakana o Aulataʼala arahumatiakaaku pokaiana tee pogau opea bheibhoasakaku. Doʼamo mamudhaakana kubarani kupakawaaka kabanara modhaangiana i nuncana Lele Malape indapo imatauna mia. \v 20 Rampaakanamo kutoparacaea kupakoleleaka Lele Malape incia sii, iaku kutotorongku tee kutoranteaka ase. Doʼaakaakumo mamudhaakana wakutuuna kupakawaaka Lele Malape incia sii kubarani kupogauakea mboomo laengana. \s1 Salamu \sr 6:21-24 \p \v 21 \x - \xo 6:21 \xo*\xt Tul. 20:4; 2Tim. 4:12.\xt*\x*\x - \xo 6:21-22 \xo*\xt Kol. 4:7-8. \xt*\x*Mamudhaakana ingkomiu umembali umataua o kadhaangiaku tee opea ipewauku, sumaimo Tikhikus bhemopaumbaakakomiu. Incia o witinai imaasiakata, tee o mia molaianina Al Masi momembalina motoparacaea i nuncana sarona Kawasana Opu. \v 22 Rampaakanamo sumai incia kulambokoa to ingkomiu, mamudhaakana umataua o kadhaangiamami tee mamudhaakana incia uka amembali ahiburu ngangarandamiu. \p \v 23 E manga witinai, to ingkomiumo dhadhi malape tee kaasi motopapoosena tee iimani minaaka i Aulataʼala Amata, tee aminaaka i Isa Al Masi, Oputa Momalanga. \v 24 Rahumatina Aulataʼala apoose tee bhari-bharia mia momaasiakana Isa Al Masi Oputa Momalanga tee kaasina molagina.